Rewolucyjne Samobjstwo: Droga wyzwolenia

Pozwl powsta nowej ziemi. Pozwl narodzi si innemu wiatu. Pozwl cholernemu pokojowi by zapisanym na niebie. Niech drugie pokolenie pene odwagi poda naprzd, niech ludzie kochajcy wolno zaczn si rozwija, niech pikno pene uzdrowienia i sia ostatecznego ucisku bdzie pulsem w naszym duchu i naszej krwi. Niech pieni bojowe zostan napisane, a aobne niech znikn. Pozwl teraz wsta ludzkiej rasie i przej kontrol! - Margaret Walker, Rewolucyjne Samobjstwo

Przez dwadziecia dwa miesice w wizieniu California Mens Colony w San Luis Obispo, po mojej pierwszej rozprawie w sprawie mierci policjanta Johna Freya, byem niemal bez przerwy w izolatce. Tam, w pomieszczeniu cztery na sze metrw, z wyjtkiem ksiek i materiaw dotyczcych mojej rozprawy, nie zezwolono mi na adne materiay do czytania. Pomimo sztywnego przestrzegania tej zasady, wspwiniowie niekiedy przeciskali czasopisma pod moimi drzwiami, kiedy stranicy nie patrzyli.

Jedno, ktre dotaro do mnie w maju 1970 roku, to wydanie magazynu Ebony. Zawiera on artyku napisany przez Lacy Banko, podsumowujcy prac dr Herberta Hendina, ktry wykona badania porwnawcze o samobjstwach wrd czarnych ludzi w duych miastach amerykaskich. Dr Hendlin zauway, e wskanik samobjstw wrd czarnych mczyzn w wieku dziewitnastu do trzydziestu piciu lat podwoi si w cigu dwch ostatnich dziesicioleci, przewyszajc wskanik dla biaych w tym samym przedziale wiekowym. Artyku mia - i nadal ma - gboki wpyw na moj osob. Mylaem dugo i ciko o jego skutkach.

Artyku Ebony przywoa mi na myl klasyczn prac Durkheima Samobjstwo, ksik t czytaem wczeniej podczas studiw socjologicznych w Oakland City College. Dla Durkheima wszystkie typy samobjstwa s zwizane z warunkami spoecznymi. Twierdzi, e gwn przyczyn samobjstw jest nie indywidualny temperament, ale siy dziaajce w rodowisku spoecznym.

Innymi sowy, samobjstwo jest spowodowane gwnie przez czynniki zewntrzne, a nie te wewntrzne. Kiedy mylaem o warunkach Afroamerykanw oraz o badaniach dr Hendlina, zaczem rozwija analizy Durkheima i stosowa go do dowiadcze Czarnych w Stanach Zjednoczonych. To ostatecznie doprowadzio do pojcia "rewolucyjnego samobjstwa."

Aby zrozumie rewolucyjne samobjstwo, najpierw trzeba pozna ide reakcyjnego samobjstwa, gdy oba pojcia niezwykle rni si od siebie. Dr Hendlin tak opisywa reakcyjne samobjstwo:

reakcja czowieka, odbierajcego sobie ycie w odpowiedzi na warunki spoeczne, ktrych rozmiary przerastaj go oraz powoduj uczucie potpienia wobec samego siebie w zwizku z bezsilnoci. Modzi, czarni mczyni w jego badaniach zostali pozbawieni godnoci ludzkiej, stumieni przez siy ucisku, odmwiono im prawa do ycia pod postaci dumnych i wolnych istot ludzkich.

Sekcja w "Zbrodni i Karze" Dostojewskiego stanowi dobr analogi. Jeden z jego bohaterw, Mameladov, bardzo biedny czowiek, twierdzi, e bieda nie jest wad. W biedzie, jak mwi, czowiek moe osign wrodzon szlachetno duszy, nieosigaln w ebraninie; bo gdy spoeczestwo moe wygoni biednego mczyzn kijem, ebrak zostanie zmieciony miot. Dlaczego? Bo ebrak jest cakowicie poniony, jego godno utracona. Wreszcie, pozbawiony jest szacunku do samego siebie, unieruchomiony przez strach i rozpacz, pogra siebie we wasn mier. To jest reakcyjne samobjstwo.

Powizana z reakcyjnym samobjstwem, cho jeszcze bardziej bolesna i upokarzajca, jest mier duchowa, ktrej dowiadczyy miliony Afroamerykanw w Stanach Zjednoczonych. Ta mier jest dzi obecna wszdzie w czarnej spoecznoci. Jej ofiary przestay walczy z formami ucisku pijcymi ich krew. Wsplne nastawienie do walki od dawna byo wyraane pytaniem: Jaki jest sens? Jeli czowiek powstaje przeciwko wadzy tak wielkiej jak Stany Zjednoczone, nie przetrwa. Wierzc w to wielu Czarnych zostao doprowadzonych do mierci ducha a nie ciaa, popadajc w ywoty pene desperacji. Jednak cay czas, w sercu kadego Czarnego, jest nadzieja, e ycie w przyszoci ulegnie jakiej zmianie.

Nie sdz, e ycie zmieni si na lepsze bez ataku na wadz, (struktur wadzy opart na infrastrukturze gospodarczej, podpartej i wzmocnionej przez media, wszystkie szko y, placwki owiatowe, kulturalne), ktr napdza wykorzystywanie nieszczliwych tej ziemi. To przekonanie ley u podstaw koncepcji rewolucyjnego samobjstwa. Dlatego lepiej jest przeciwstawi si siom, ktre skaniaj mnie do samobjstwa, ni je wytrzymywa.

Chocia ryzykuj prawdopodobiestwem mierci, to istnieje co najmniej moliwo, jeli nie prawdopodobiestwo, zmiany warunkw nie do zniesienia. Moliwo ta jest wana, poniewa wiele w ludzkiej egzystencji opiera si na nadziei, bez rzeczywistego zrozumienia losu. Rzeczywicie, jestemy wszyscy - zarwno czarni, jak i biali - chorzy w ten sam sposb, miertelnie chorzy. Jednak zanim umrzemy, jak mamy y? Mwi z nadziej oraz godnoci; i jeeli przedwczesna mier jest tego rezultatem, to mier ma znaczenie, ktrego samobjstwo reakcyjne nigdy nie moe posi. Jest to cena szacunku do samego siebie.

Rewolucyjne samobjstwo nie znaczy, e ja i moi towarzysze maj yczenie mierci, to oznacza co wrcz przeciwnego. Mamy takie silne pragnienie, by y nadziej godnoci ludzkiej, e egzystencja bez nich jest niemoliwa. Kiedy reakcyjne siy nas miad, musimy ruszy przeciwko tym siom, nawet ryzykujc mierci. Bd musieli nas wypdzi kijem.

Che Guevara powiedzia, e dla rewolucjonisty mier jest rzeczywistoci, a zwycistwo marzeniem. Poniewa rewolucjonista yje tak wielkim niebezpieczestwie, jego przetrwanie jest cudem. Bakunin, ktry mwi o najbardziej wojowniczym skrzydle Pierwszej Midzynarodwki, wygosi podobne owiadczenie w swoim Katechizmie Rewolucyjnym. Dla niego pierwsz lekcj jakiej rewolucjonista musi si nauczy, zaakceptowanie faktu, e jest on skazanym czowiekiem. Pki tego nie zrozumie, nie uchwyci on istotnego sensu swego ycia.

Kiedy Fidel Castro i jego may zesp przygotowywali si w Meksyku do rewolucji kubaskiej, wielu towarzyszy nie rozumiao reguy Bakunina. Kilka godzin przed wypyniciem, Fidel chodzi od czowieka do czowieka pytajc, kogo naley powiadomi w razie ich mierci. Dopiero wtedy miertelna powaga rewolucji trafia do nich. Ich walka nie bya ju romantyczn. Scena bya ekscytujca i oywiona, ale gdy pojawia si prosta, zdecydowana kwestia mierci - wszyscy zamilkli.

Wielu tak zwanych rewolucjonistw w tym kraju, czarnych i biaych, nie jest gotowych zaakceptowa t rzeczywisto. The Black Panthers nie s samobjcami; nie powinnimy te koloryzowa konsekwencji rewolucji w naszym yciu. Inni tak zwani rewolucjonici trzymaj si iluzji, e mog mie swoj rewolucj i umrze ze staroci. Tak nie moe by.

Nie spodziewam si przey naszej rewolucji, a najpowaniejsi towarzysze prawdopodobnie dziel mj realizm. Dlatego okrelenie "rewolucja w naszym yciu" oznacza co innego dla mnie ni dla innych ludzi, ktrzy si na ni powouj. Myl, e rewolucja bdzie rosn za mojego ywota, ale nie spodziewam si, aby cieszy si jej owocami. To byoby zaprzeczenie. Rzeczywisto bdzie bardziej ponura.

Nie mam wtpliwoci, e rewolucja zwyciy. Lud tego wiata przetrwa, przejmie wadz, przejmie rodki produkcji, wymae rasizm, kapitalizm, reakcyjny interkomunalizm - reakcyjne samobjstwo. Lud wygra nowy wiat. Ale kiedy myl o jednostkach w rewolucji, nie mog przewidzie ich przetrwania. ycie rewolucjonistw amerykaskich jest w cigym niebezpieczestwie za kolonialnego spoeczestwa. Biorc pod uwag to, jak mamy y, nie wydaje si dziwnym wysuwanie koncepcji rewolucyjnego samobjstwa. W tym rnimy si od biaych radykaw. Oni nie maj do czynienia z ludobjstwem.

Tym wikszym, bardziej bezporednim problemem, jest przetrwanie caego wiata. Jeli wiat si nie zmieni, wszyscy jego ludzie bd zagroeni przez chciwo, wyzysk i przemoc struktur wadz w amerykaskim imperium. Odrczne pismo jest na cianie. Stany Zjednoczone zagraaj swojemu istnieniu oraz istnieniu caej ludzkoci. Jeli Amerykanie wiedzieliby o katastrofach, ktre nadejd, przeksztaciliby jutro owo spoeczestwo dla wasnego przetrwania. Partia Czarnych Panter jest w awangardzie rewolucji, ktra stara si uwolni ten kraj od miadcego ciaru winy. My jestemy zdeterminowani, by ustanowi prawdziw rwno i rodki do twrczej pracy.

Niektrzy widz nasz walk, jako symbol tendencji samobjczej wrd Murzynw. W szczeglnoci uczeni i nauczyciele akademiccy szybko postawili to oskarenie. Oni nie potrafi dostrzec rnic. Skok z mostu nie jest tym samym co podanie ku zniszczeniu przewaajcej siy opresyjnej armii. Kiedy uczeni nazywaj nasze dziaania samobjczymi, powinny oni by logicznie spjni i opisa wszystkie historyczne ruchy rewolucyjne w ten sam sposb - amerykascy kolonialici, Francuzi z koca XVIII wieku, Rosjanie z 1917 roku, ydzi z Warszawy, Kubaczycy, NLF, Wietnamczycy Pnocni, ludzie, ktrzy walcz przeciwko brutalnej i potnej sile - s samobjczy.

Ponadto, jeli Czarne Pantery symbolizuj samobjcz tendencj wrd Murzynw, to cay Trzeci wiat jest samobjczy, poniewa Trzeci wiat w peni zamierza stawi opr i pokona klas rzdzc Stanw Zjednoczonych. Jeli naukowcy chc przeprowadzi ich gbsz analiz, musz pogodzi si z 80% ludnoci wiata, ktra jest nastawiona na zniszczenie potgi imperium. W tych warunkach Trzeci wiat zostanie przeksztacony z samobjczego na morderczy, cho zabjstwo jest bezprawnym odbieraniem ycia, a Trzeci wiat jest zaangaowany tylko w obronie. Czy moneta si obraca? Czy rzd Stanw Zjednoczonych jest samobjczy? Myl, e tak.

Z redefinicji, okrelenie "rewolucyjne samobjstwo" nie jest tak proste jak mogoby si wydawa na pocztku. Tworzc termin, wziem dwie znane rzeczy i poczyem, aby utworzy nieznan, fraz w ktrej sowo "rewolucyjny" zamienia sowo "samobjstwo" w ide, jaka ma rne aspekty i znaczenia, majce zastosowanie w nowych i zoonych sytuacjach.

Moje dowiadczenie wizienne jest dobrym przykadem rewolucyjnego samobjstwa w akcji, poniewa wizienie jest mikrokosmosem wiata zewntrznego. Od pocztku wasnego istnienia przeciwstawiaem si wadzom, odmawiajc wsppracy; w wyniku tego byem ograniczony do "lockup" - samotnej celi. Gdy mijay miesice, a ja pozostawaem niewzruszony, zaczli traktowa moje zachowanie jako samobjcze. Powiedziano mi, e pkn i zami si pod ciarem. Ani si nie zamaem, ani nie wycofaem z mojego stanowiska, wzmocniem si.

Gdybymy oddali si ich eksploatacji i dziaali z ich wol, to zabioby mojego ducha i pochno do upokarzajcej, godnej potpienia mierci za ycia. Wsppraca w wizieniu oznaczaa dla mnie reakcyjne samobjstwo. Podczas gdy izolatka moe by fizycznie i psychicznie destrukcyjna, moje dziaania zostay podjte ze zrozumieniem ryzyka. Musiaem cierpie pewn sytuacj, tym sposobem mj opr pokaza im, e odrzuciem wszystko, za czym stali. Mimo e moja walka moga zaszkodzi mojemu zdrowiu, a nawet mnie zabi, spojrzaem na ni jako na sposb podniesienia wiadomoci innych winiw, jako wkad do toczcej si rewolucji. Tylko opr moe zniszczy presj powodujc reakcyjne samobjstwo.

Koncepcja rewolucjonisty nie jest defetystyczna lub fatalistyczna. Wrcz przeciwnie, wywouje wiadomo rzeczywistoci w poczeniu z moliwoci nadziei - rzeczywistoci poniewa

rewolucjonista musi by zawsze przygotowany do stawienia czoa mierci, i nadzieji, poniewa symbolizuje stanowcz determinacj, aby wprowadzi zmiany. Przede wszystkim wymaga ona od rewolucjonisty zobaczenia wasnej mierci i ycia jako jedno. Przewodniczcy Mao mwi, e mier przychodzi do nas wszystkich, ale waha si jej znaczenie; zgin za reakcj ma mniejsz wag ni pirko; zgin za rewolucj ma wiksze znaczenie ni Mount Tai.