Ranulph Fiennes ELITA ZABJCW

PRZEKAD Maciej Antosiewicz WARSZAWA Tytu oryginau THE FEATHER MEN Przekad Maciej Antosiewicz Zdjcie na okadce: Oman, pustynia Ar-Rab al-Chali CORBIS/FotoChannels Projekt okadki Ewa Witosiska Copyright Ranulph Fiennes, 1991 All rights reserved Copyright 2011 for the Polish edition by Wydawnictwo Magnum Ltd. Copyright 2011 for the Polish translation by Wydawnictwo Magnum Ltd. Wszystkie prawa zastrzeone. adna cz tej publikacji nie moe by reprodukowana, zapisywana czy przekazywana w sposb mechaniczny, elektroniczny, fotograficzny lub w jakiejkolwiek innej formie bez uprzedniej zgody waciciela praw. Wydawnictwo MAGNUM sp. z o.o. 02-536 Warszawa, ul. Narbutta 25a tel./fax (22) 848-55-05, tel. (22) 646-00-85 magnum@it.com.pl Ksigarnia internetowa MAGNUM www.wydawnictwo-magnum.com.pl Opracowanie typograficzne, skad i amanie - Ewa Witosiska Studio komputerowe Wydawnictwa MAGNUM sp. z o.o. Druk i oprawa - Drukarnia Wydawnicza im. W.L. Anczyca SA 30-011 Krakw, ul. Wrocawska 53 ISBN 978-83-89656-72-8 Czterem dzielnym ludziom -Johnowi, Mike'owi, Michaelowi iMacowi Nie z tego ja pierza, Bym si przyjaci w kopotach wypiera. WILLIAM SHAKESPEARE, Tymon Ateczyk (prze. L. Ulrich) PODZIKOWANIA Chciabym podzikowa trzydziestu dwm osobom, ktre pomogy mi w zbieraniu materiaw na temat opisanych w tej ksice wydarze i sprawdziy rzetelno mojej relacji. Z powodw, ktre stan si oczywiste, nie mog ich wymieni z nazwiska, ale bd wiedziay, e chodzi wanie o nie, i bd pewne mojej szczerej wdzicznoci. Jestem szczeglnie wdziczny bliskim krewnym Johna Millinga, Mike Kealy'ego, Michaela Marmana i Maca. Pragn podzikowa Bridgie, ktra 7 maja 1977 roku urodzia Patricka Johna Millinga, tak uderzajco podobnego dzisiaj do swojego

zmarego ojca. Pauline i Lucii, na ktrych prob zataiem nazwisko Maca w trosce o jego bezpieczestwo. Maggi i Nancy, wdowie po Mike'u Kealym i jego matce. Rose May i rodzicom Michaela Marmana. Wszyscy chtnie udzielali mi pomocy i cierpliwie odpowiadali na moje pytania. Dzikuj rwnie Jane Milne za cierpliwo i wsparcie oraz Frances Pajovic za dobry humor i zaradno. Ranulph Fiennes CZ PIERWSZA 1 Daniel nigdy dotd nie opuszcza domu. W tamto pogodne, soneczne lato 1945 roku Vancouver by peen cudw dla tego syna przedsibiorcy z odlegego miasteczka na arktycznym wybrzeu Alaski. Powodem radosnej wizyty stao si zakoczenie wojny w Europie i powrt ojca transportowcem wojskowym tego wanie dnia. Wrd powiewajcych chorgiewek i wiwatw dumnych krewnych weterani wysiedli z pocigu linii kolejowej Canadian Pacific. Jedni wracali do dawnego ycia i ukochanych kobiet, innych czekaa gorycz zawodu i niespodziewanej zdrady. Daniel nie zauway, e jego ojciec wychud i zmizernia, poniewa wci by wielki jak niedwied i nis paczki z prezentami o fascynujcych ksztatach. Takswk pojechali do taniego hoteliku przy mocie Lion's Gate. Po podwieczorku, kiedy pierwsze emocje opady, ojciec wygosi dawno przygotowane owiadczenie. - Mamy sze dni, zanim parowiec zabierze nas do domu, moje potworki. - Nikt nie wiedzia, dlaczego ich tak nazwa, wiedzieli tylko, e sowo to tchnie dobroci i ciepem. - I nigdy nie zapomnimy tych dni, poniewa Hunowie zostali pobici raz na zawsze, a my jestemy razem. Zjedli jeszcze po kawaku pysznego francuskiego ciasta z borwkami i wszyscy spali dobrze mimo podniecenia, caa szstka w jednej sypialni. 9 Mijay dni pene wrae i szczcia. Patrzyli, jak ludzie zjedaj ze stokw Smtnej Gry na dugich drewnianych deskach, nad ktrymi z pozoru nie sposb byo zapanowa. Wielu narciarzy przewracao si, co Dana i jego rodzin rozmieszao do ez. Pojechali dorok do portu, kupili kandyzowane jabka i spacerowali, przygldajc si robotnikom w cukrowni i trawlerom z ich krzepkimi zaogami. Ogromne transportowce przywoziy kolejne tysice onierzy i marynarzy i Dan z rodzin przyczyli si do witajcych ich ludzi. Poszli do zoo i ogldali pantomim, zwiedzili popadajc w ruin star cz miasta, a w niedziel piewali z werw, poniewa mama i tata byli gorliwymi prezbiterianami - on wychowany w tradycji holenderskiego kocioa reformowanego, ona w pionierskiej rodzinie z Wyoming. W niedziel, zanim odpynli na pnoc, ojciec sprawi im wspania niespodziank. Mieli pj do cyrku, ktry wanie wystpowa w Van-

couver. Przed wielkim wydarzeniem wcisnli si do zatoczonego kocioa i przyczyli si do mieszkacw miasta piewajcych pochwalne pieni i dzikujcych Bogu za ocalenie swoich najbliszych. Potem poszli do cyrku. Klowni, sonie umiejce liczy, yrafy, niedwiedzie w spdniczkach, kary, wochaty potwr z Gr Skalistych, czarni kdzierzawi ludzie, strzelanie do balonw z nagrodami i orzechy kokosowe z Poudniowego Pacyfiku umieszczone na supach. Mimo zaledwie piciu lat Daniel, wychowany wrd eskimoskich dzieci, rzuca drewnian kul prosto i pewnie. I strzela z wiatrwki z niezawodn celnoci, jeli tylko nikt go nie popdza. Pka z dumy, pokazujc cae narcze orzechw kokosowych i drewnianych pajacykw. Piszczeli z uciechy na roziskrzonych wodach Kanau Mioci, krzyczeli z przeraenia w Domu Strachw, kiedy duchy z workowego ptna i zwierzce koci przemykay na niewidzialnych sznurkach. Wszyscy oprcz siedmioletniej Naomi, ktra baa si wysokoci, byli zachwyceni, kiedy ojciec pokaza im ogromny diabelski myn z osiemnastoma dyndajcymi gondolami. Daniel usiad na wskiej aweczce, z ustami 10 lepkimi od waty cukrowej. Indianin i umiechnity Chiczyk, obaj w cylindrach, sprawdzili, czy wszyscy s dobrze przypici. Poniewa Daniel by bardzo may, wcisn si obok jedenastoletniej Ruth, swojej najstarszej siostry. Przed nim usiada Naomi, matka obja j rkami, a na dziobie jaskrawo pomalowanego stateczku, tu za figur dziobow przedstawiajc czerwonoskrego o gronych rysach, zasiad ojciec. Promienia dum i co chwila oglda si przez rami, eby sprawdzi, czyjego rodzina bawi si jak jeszcze nigdy wyciu", zwaszcza ukochana ona, ktrej przyrzek tego ranka, e nigdy, nigdy wicej jej nie opuci... ani dla Zjednoczonego Krlestwa, ani nawet dla samego krla. W miar jak inne rodziny zajmoway miejsca, ogromne poyskujce koo obracao si i po chwili zatrzymywao, a wszystkie gondole zapeniy si rozemianymi lub przejtymi pasaerami. Potem rozleg si gwizdek, Chiczyk pomacha chorgiewk i dwie stalowe bramki zatrzasny si pod nimi. Daniel poczu zapach gorcego oleju i pieczonych kasztanw. Zimne powietrze unioso zote wosy Naomi. Tata zawoa: - Trzymaj si, moja kochana. Trzymajcie si, moje malestwa... sprbujcie pocaowa gwiazdy. Koo obracao si coraz szybciej, a Daniel uwielbia szybko, wysoko, nowo. Kiedy Naomi krzykna, euforia, ktr odczuwa, zacza opada. A kiedy jego pozostae siostry, nawet dua Ruth, zaczy jcze, uwiadomi sobie, e te powinien si ba. Ale czu tylko, e chonie wszystko z wiksz wyrazistoci, uwaniej obserwuje i ocenia. Przyprawiajcy o zawrt gowy, rozkoysany ruch gondoli nie by taki jak przedtem. Co si zmienio. Gondole nie przesuway si w jednej paszczynie z koem macierzystym. Zobaczy snopy iskier i pknity wspornik. Kiedy osignli wierzchoek wielkiego uku ich upinka wysuna si ze swojej osony. Zawias urwa si i polecieli w d, koziokujc w powietrzu.

Nikt nie sysza ich krzykw, kiedy spadali, poniewa karuzele i orkiestry dte, megafony i zgiek tumu tworzyy kakofoni dwikw, ktra zaguszyaby trby zwiastujce koniec wiata. I nikt nie zobaczy 11 koronkowego czepeczka maej Anny, ktra, uczepiona tylnego siedzenia, zelizna si i poszybowaa jak spadajcy latawiec. Gondola przebia ptno niewielkiej markizy. Ciao Ruth i przypadek ocaliy Danielowi ycie. Wyldowa na stercie bielizny. Nie mg zapa tchu, mia poamane nogi, ale ani na chwil nie straci przytomnoci. Zobaczy potrzaskany, pomalowany na zielono dzib, gow wojownika, wbit gboko w trzewia grubej kobiety w cygaskim stroju. Zobaczy, e jego matka i Naomi wyldoway, mocno w siebie wtulone, na stole Cyganki. Zderzyy si gowami z tak si, e siwe wosy i zote wosy zdaway si wyrasta z jednej krwawej miazgi. Leay zupenie nieruchomo. Po siostrze Annie nie widzia adnego ladu: by moe anio zapa j w powietrzu i ocali, tak jak jego. Nie czu blu, brakowao mu tylko powietrza. Wydawao mu si, e syszy swoje imi, wymawiane gonym szeptem. Ojciec patrzy na niego z gry, uczepiony jedn rk potrzaskanego grnego koca gwnego masztu namiotu. Ale teraz by bardzo niski, jak cyrkowe kary, korpus mia przecity na wysokoci pasa. Widzia jego usta, szeroko otwarte pod sumiastym wsem. Zdaway si ukada w ksztat imienia Daniela. Od tamtej chwili a do dzisiaj ilekro de Villiers czu, e obrazy tamtej nocy powracaj, zaciska pici i odpdza je. Z upywem lat nauczy si tumi w sobie ludzkie uczucia. To stpienie wrodzonej wraliwoci pozwolio mu pozosta przy zdrowych zmysach. By, mimo swojej profesji zawodowego zabjcy, sympatycznym czowiekiem... 2 Zufar jest wysunit najdalej na poudnie prowincj Omanu, graniczc z Arabi Saudyjsk i Jemenem. W latach szedziesitych XX wieku grupa zufarskich nacjonalistw, pragncych uwolni swj kraj spod ucisku omaskiego sutana, odwiedzia ZSRR w poszukiwaniu poparcia. Rosjanie wykorzystali ich nacjonalistyczne i muzumaskie aspiracje do stworzenia nowej formacji partyzanckiej pod nazw Ludowy Front Wyzwolenia Omanu (LFWO). Jej marksistowscy bojownicy, operujcy na wasnym terenie, byli niepokojco skuteczni i przez jaki czas niezwycieni. Na szczcie w 1970 roku Kabus bin Said wygna swojego reakcyjnego ojca, zosta nowym sutanem i ogosi amnesti. Wielu terrorystw si ujawnio i zostao wcielonych do zbrojnych grup firkat, aby walczy z dawnymi towarzyszami, czsto z tego samego plemienia lub rodu. Amr bin Issa, czterdziestosiedmioletni szejk plemienia Bajt Darbot w Zufarze, nie by czowiekiem szczliwym, chocia by bogaty - bogatszy ni wikszo debali, wspplemiecw z jego grskiego szczepu, moga sobie wyobrazi. W wieku siedemnastu lat Amr opuci dom wraz ze stryjem i pywa po wodach zatoki rybackimi odziami, owic sardynki. Przez jaki czas pracowa jako ogrodnik w Bahrajnie i jako dorczyciel przesyek

w okolicach miasta. Mia gow do interesw i wykorzysta prosperity w Zjednoczonych Emiratach Arabskich, aby zaoy sklep z artykuami spoywczymi i elaznymi w Dubaju. Rozwina si z tego sie handlowa na wzr Woolwortha, ustpujca rozmiarami i zyskownoci jedynie Chimdi Ramdas. Amr oeni si modo, ale pierwsza ona zawioda jego oczekiwania. Bya sierot, ktra, podobnie jak wikszo zufarskich kobiet, zostaa 13 brutalnie obrzezana niedugo po urodzeniu. Usunito jej echtaczk, pozbawiajc zdolnoci odczuwania rozkoszy zmysowej. Z tego zwizku urodzili si dwaj synowie, ktrzy pozostali z matk, kiedy Amr rozwid si z ni i wyjecha za granic. Bya ona ponownie wysza za m za czowieka z Bajt Antaasz i Amr rzadko widywa chopcw. Mimo to pozostali jego nieodrodnymi synami. Drugie maestwo Amra byo zupenie inne. W wieku dwudziestu czterech lat podczas wyprawy rybackiej zatrzyma si na pewnej wyspie i zakocha si w czternastoletniej dziewczynie z plemienia Szahra, Szamsie. Postanowi j polubi, poniewa wydawaa mu si najbardziej pontnym stworzeniem na ziemi. Szahra zajmowali nisk pozycj w plemiennej hierarchii Zufaru. To najpotniejsze niegdy plemi w kraju dwigao gwny ciar stuletniej walki z portugalskimi najedcami. Bardzo osabieni Szahra popadali stopniowo w zaleno od plemion Kara, a stracili prawo do noszenia broni i mogli pracowa tylko jako poddani Kara, ktrzy w zamian zapewniali im bezpieczestwo. Mczyni Szahra nie mogli bra sobie on z innych plemion, chocia kobiety, majce janiejsz skr ni wikszo Zufarczykw, byy dostpne dla wszystkich jako narzeczone po szczeglnie niskich cenach. Z silnej wizi seksualnej wyrosy przyja i zaufanie, ktre stanowiy rzadko w zufarskich maestwach. W cigu nastpnych siedmiu lat Szamsa urodzia Amrowi czterech synw. Amr by dumnym mem i ojcem, odnoszcym sukcesy przedsibiorc i czowiekiem bardzo szanowanym w plemieniu Bajt Darbot, kiedy w 1970 roku zmar jego szejk, nie pozostawiwszy prawowitego nastpcy. Zmary przywdca przez wikszo ycia mci si na wrogach swojego plemienia, ktrzy w latach czterdziestych w wyniku serii najazdw zdziesitkowali je i zuboyli. Wrd Bajt Darbot powsta wielki spr, kto powinien go zastpi. Ci zwizani z komunistami z LFWO mieli swojego kandydata, natomiast religijna wikszo wolaa Amra, ktry ze wzgldu na wielkie bogactwo, mdro i powizania rodzinne cieszy si du estym. Amr wygra i zosta szejkiem. 14 Jak wikszo rodakw, od szejka do skromnego zbieracza chrustu, Amr i jego synowie walczyli w szeregach LFWO o wolno Zufaru. Jeden z synw zgin w 1969, drugi w 1972, a kolejny w 1975 roku, wszyscy z rk si rzdowych. Zgodnie z plemienn tradycj thaa'r, czyli zemsty, obowizkiem Amra byo pomci mier synw. Przez trzy lata, kiedy wojna toczya si z najwiksz zacitoci, nowo wybrany szejk Amr dawa z siebie wszystko dla plemienia, pozostawiajc sprawy handlowe swoim zarzdcom znad Zatoki. W Dubaju

by niezwykle bogatym czowiekiem, ale w szczepie y tak samo jak inni debali. W 1974 roku Szamsa niespodziewanie zasza w ci, ale wypdzajc kozy na grskie pastwiska, upada nieszczliwie i zmara przy porodzie. Amr by zdruzgotany. Plemienne obowizki straciy dla niego znaczenie. Jego popularno stopniowo spadaa, a jednoczenie nasilay si knowania jego wrogw. Kuzyn imieniem Hamud, zazdrosny o pozycj Amra, wykorzysta to, e Amr nie dopeni powinnoci i nie zemci si za mier synw, aby podburzy plemi przeciwko niemu. Fundamentalistyczne prawo islamskie zawiera wiele przepisw, ale w Zufarze najbardziej wice s te dotyczce thaa V. Prawo wymaga, aby skrzywdzony krewny kierowa si zasad oko za oko. Za morderstwo - egzekucja. Za przypadkowe zabjstwo - zapata. Na dokonanie zemsty nie s naoone adne ograniczenia czasowe. Moe ona nastpi po czterdziestu latach, ale wykonawca musi jasno przedstawi swoje zamiary i dziaa tak, jak pozwalaj okolicznoci. Thaa'r mona dopeni na wiele sposobw nawet w jednym i tym samym kraju islamskim, poniewa nakazy Koranu odzwierciedlaj, w zmodyfikowanej formie, przedislamskie obyczaje plemienne. Jeli wrd starszyzny plemiennej wystpuje niezgoda co do tego, jak naley stosowa hadisy, wypowiedzi Proroka, rozwizanie moe wskaza idma, zgodna opinia muzumaskich uczonych. W miar upywu lat rnice w surowoci, z jak w rnych krajach stosowane s koraniczne kary, znacznie wzrosy. Sunnici, szyici, a w Omanie ibadyci wprowadzili dalsze rnice w rezultacie znaczcych rozbienoci w obrbie islamu. 15 Sudan jest krajem muzumaskim, ale thaa 'r waciwie tam nie istnieje. W 1988 roku piciu palestyskich terrorystw zamordowao dwch sudaskich i piciu brytyjskich pracownikw misji pokojowej w chartumskim hotelu. Zostali aresztowani, a rzd sudaski skontaktowa si z rodzicami zabitych Brytyjczykw za porednictwem Ministerstwa Spraw Zagranicznych. Maestwo w rednim wieku mieszkajce na brytyjskiej prowincji stano nagle przed wyborem, czy mordercy ich dziecka maj zosta straceni, skazani na grzywn czy uaskawieni. Rodzice nie potrafili si zdecydowa i w styczniu 1991 roku wszystkich piciu terrorystw zwolniono z wizienia. W Zufarze sutan Kabus tak skutecznie zwalcza thaa'r, e w 1990 roku wicej morderstw z zemsty dokonano w Irlandii Pnocnej ni w Zufarze. Ale prawowierni wyznawcy po prostu czekaj stosownej chwili. W lipcu 1990 roku pewien urzdnik pastwowy, dawno uaskawiony czonek LFWO, jecha do swojego klimatyzowanego biura w Salali klimatyzowanym mercedesem. Zatrzyma si na pasach, eby przepuci przechodnia. W cigu ostatnich dwunastu lat obaj czsto mijali si na ulicy. Tego ranka urzdnikowi co strzelio do gowy i staranowa przechodnia, powanie go ranic. Trafi do wizienia, przyznawszy otwarcie, e mia zamiar zabi, poniewa w czowiek w 1973 roku zamordowa jego brata. W 1976 roku pewien porucznik z Zufaru wyjawi Tony'emu Jeapesowi, dowdcy SAS (Specjalnych Si Powietrznych), i spodziewa si, e zgodnie z zasad thaa V zostanie zabity, poniewa dwa lata wczeniej

zastrzeli przypadkowo swojego sieranta zfirkat. Porucznik czsto spotyka czowieka, ktrego rodzina nieyjcego sieranta poprosia, aby go zabi. Ten czowiek zawsze zachowywa si przyjanie i podawali sobie rce, ilekro si spotykali, ale obaj wiedzieli, e pewnego dnia jeden sprbuje zabi drugiego. W rzeczywistoci porucznik wcale nie zastrzeli sieranta i nikt nie myla, e to zrobi, ale prawdziwy zabjca uciek do Jemenu, a porucznik, jako oficer dyurny, czyli faktycznie sprawujcy dowdztwo tamtej feralnej nocy, zosta obarczony odpowiedzialnoci. 16 System thaa'r mia przysporzy szejkowi Amrowi powanych kopotw. Sidmego kwietnia 1975 roku Amr znajdowa si ponad sto kilometrw na pnocny zachd od domu, w oazie Szisr. Tego dnia otrzyma wiadomo, ktra w cigu nastpnych pitnastu lat miaa zmieni lub zakoczy ycie wielu ludzi. Centralny rejon Arabii, zwany Pust wiartk, jest najwiksz pustyni piaszczyst na wiecie. Wydmy dwustumetrowej wysokoci, znajdujce si w cigym ruchu, zajmuj znaczn cz terytorium Omanu i Arabii Saudyjskiej. Kocz si o dzie marszu wielbda na pnoc od Szisr, a wielu pustynnych koczownikw uwaa oaz za najcudowniejsze miejsce na ziemi. Dla nielicznych wychowanych w miecie Omaczykw lub Europejczykw, ktrzy tam dotarli, Szisr jest zapad dziur na skraju pustkowia. Resztki starego fortu, zbudowanego z kamienia i gliny, strzeg studni u podna skalistego grzbietu. W cieniu niskiej skalnej ciany, ktra wznosi si nad wod, szejk Amr i jego syn Bachajt suchali trzech koczownikw z plemienia Bajt Szaasza, prawdziwych pustynnych Beduinw, bedu-ar-ruhhal, ktrzy chcieli wymieni wielbdy na ry. Na poudniu wida byo warkocz kurzu cigncy si za pojazdem, rozwiewany przez suche podmuchy szimaal. Niebawem pod rachitycznymi palmami w Szisr zatrzyma si samochd terenowy. Wysiad z niego mczyzna w koszuli khaki i kraciastym wizaar (szacie przypominajcej spdnic). Kiedy mczyzna by jeszcze niewyran sylwetk, Amr rozpozna go po sposobie uczesania jako debali z plemienia Kara. Pniej, gdy zobaczy go z bliska, poczu zarwno rado, jak i niepokj. Po wymianie tradycyjnych uprzejmoci Amr i jego syn opucili koczownikw i poszli za nowo przybyym do jego pojazdu. - Jakie masz wieci, Baaki? Po co przyjechae do Szisr, gdzie nie masz adnych spraw z ludmi ani z Bogiem? Baaki by krewnym i najbliszym przyjacielem Amra. 17 - Za dwa dni odbdzie si narada plemienna. To robota twojego kuzyna Hamuda. Podburzy ludzi przeciwko tobie, rozpowiadajc, e si zhabie, bo nie dokonae susznej zemsty. To jego sowa. - Ale skd narada plemienna w tym roku? Powinna si odby dopiero za szesnacie miesicy. Jeli Hamud chce mnie usun, musi poczeka. Koczy si wiosna i wszyscy musz popdzi stada na letnie pastwiska. Kiedy na pocztku lat siedemdziesitych LFWO prbowa narzuci gralom marksizm i ateizm, partyzanci zabijali i torturowali gwnie lu-

dzi starszych. Ci jednak nie zdradzili islamu i zmusili do odwrotu komunistycznego przeciwnika, adu, w tym osobnikw pokroju Hamuda. Do 1975 roku przemoc si skoczya, ale starzy ludzie stanli w obliczu nowego zagroenia dla swojego tradycyjnego sposobu ycia. Sutan Omanu pragn zlikwidowa wikszo plemiennych, zacofanych zwyczajw, popierajc handel i postp. Wielu konserwatystw jednak, widzc, e przeciwnik nie jest ju wszechpotny, zaczo nawoywa do przywrcenia zemsty rodowej. Omieleni mciciele przystpili do akcji i na pocztku 1975 roku wiele wani rodowych zostao doprowadzonych do koca. Baaki pooy rk na ramionach przyjaciela. Bya chuda i ylasta od cikiej pracy i lichej strawy. - Hamud przedstawi spraw starszynie. Mwi, e niebawem wojna si skoczy. Rzd z dnia na dzie umacnia swoj wadz w grach. Wkrtce ycie debali zmieni si na zawsze. Insz Allah. Bd wielkie nowe moliwoci i plemi musi mie silnego, szanowanego przywdc, aby sobie poradzi w takich czasach. Mwi, e jeste saby i przynosisz hab plemieniu. Zgodnie z szariatem powiniene zosta wygnany, poniewa nie pomcie swojej krwi, i to nie raz, ale trzy razy. Baaki unis palec wskazujcy na przemian do obu nozdrzy i wydmucha nos na piasek. - Zaproponowa, aby korzystajc ze spdu byda, narada odbya si w wielkiej jaskini w Kum. Wikszo rodw ju si zgodzia. - Urwa i spojrza w niebo. Myliwiec Hawker Hunter z lotnictwa sutana, nalecy do jednego z dywizjonw podarowanych przez Jordani, przemkn 18 nad ich gowami. - Amr, przyjacielu, musisz pj na narad. Co wicej, musisz poprowadzi narad, jak gdyby nigdy nic. Potem przejmij inicjatyw... obiecaj, e pomcisz mier synw. Baaki dostrzeg wahanie w oczach Amra, opuszczone ramiona i nerwowe ruchy jego rk. Westchn. - Od wielu miesicy jeste innym czowiekiem ni Amr bin Issa, ktrego pomogem wybra na naszego szejka. Stracie ikr. - Baaki popatrzy kuzynowi w oczy. - Czy tak? Chcesz si podda? Chcesz, eby Hamud narzuci nam na przywdc jednego z tych swoich zbrodniczych bezbonikw? - Potrzsn gow i chwyci Amra za okcie. - Wiedz, e jeli odejdziesz, wielu z nas ucierpi. Twoja rodzina i twoi przyjaciele. Wiele ryzykowalimy, eby mie ciebie jako przywdc i utrzyma w ryzach frakcj Hamuda. Amr przytakn bez przekonania i spojrza na syna. Bachajt, przystojny pitnastolatek, by mdry ponad swj wiek. Mwi mao, ale widzia i rozumia wiele. Kocha ojca tak jak rolina kocha soce. - Pjdziemy, ojcze - powiedzia Bachajt tonem, ktry nie by ani pytajcy, ani oznajmujcy, lecz po prostu zachcajcy. Land rover Amra, wyadowany workami ryu, koreaskimi grzebieniami i skrzynkami niemieckich noy pody za pojazdem Baakiego, trzymajc si poza zasigiem wzbijanej przeze chmury kurzu. Po dwch godzinach zatrzymali si w obozie Midway, aby uzupeni paliwo. Ta leca na pustkowiu placwka pewnej spki naftowej zostaa zaoona w latach szedziesitych i skadaa si wwczas z szeciu drewnianych barakw. Z czasem rozrosa si w zajmujc obszar ponad

dwch kilometrw kwadratowych baz wojskow z nowoczesnym pasem startowym, z ktrego korzystay myliwce sutana. Okolice Midway przypominaj ksiycowy krajobraz. We wszystkich kierunkach przecinaj je tysice ladw pozostawionych przez wielbdy i pojazdy. Maskat, stolica Omanu, ley tysic kilometrw dalej na pnocny wschd, granica Jemenu sto szedziesit kilometrw na zachd, a gry Kara zaledwie godzin jazdy samochodem na poudnie. 19 Po drodze nie mijali adnych ywych stworze poza wielbdami, pogryzajcymi suche zarola w korytach strumieni. Na tym spalonym przez soce obszarze mogy przetrwa tylko jadoszyn, akacje i powykrcane drzewa mughir. Kiedy mijali ruiny Hanun, w oddali majaczy zarys gr; jego obraz drga w rozgrzanym powietrzu. Caa gipsowa okolica usiana bya skorupami i okruchami krzemienia - pozostaociami po neolitycznych fabrykach narzdzi. Tutaj dwa tysice lat temu znajdowa si orodek handlu kadzidem, a w Andhurze na wschodzie gwny skad balsamicznej ywicy, sprzedawanej w caym imperium rzymskim za cen czsto wysz ni zoto. Kiedy tym krajem rzdzia krlowa Szeby, z ssiedniego Jemenu, prymitywne plemiona czciy boga Ksiyca, Sina, i wierzyy w tysice straszliwych zabobonw. Ich yciem rzdzia rwnieghazu, wojna midzyplemienna, i niekoczce si krwawe wanie, ktre mogy trwa sto lat. Wahabicki islam i jego reformy religijne wypary stare wierzenia w wikszej czci Arabii, ale nigdy nie dotary do ciemnych zaktkw gr Kara, gdzie stare obyczaje pozostay ywe jeszcze w drugiej poowie XX wieku. Ju w latach szedziesitych stary sutan z nadmorskiej Salali prbowa zakaza krwawej zemsty. Rwnie dobrze mgby plu na diaba, poniewa thaa'rby nie tylko zwyczajem, ale prawem i gboko zakorzenionym sposobem ycia. W1975 roku sutan Kabus, zaniepokojony now fal zabjstw bdc rezultatem wojny, wystpi w omaskiej telewizji i zagrozi kar mierci wszystkim dokonujcym zemsty rodowej. Samochd Baakiego zwolni na podjedzie do stromej pochyoci Akbat al-Hatab i zacz si wspina z jaowej rwniny na grskie pastwiska Kary. Przez trzy miesice w roku monsunowe chmury znad Oceanu Indyjskiego przesaniaj pasmo grskie oparem mgy gruboci kilkuset metrw. Mawka pada bez przerwy, przemieniajc debel w czarodziejski raj, rwnie zielony i kipicy yciem jak poudniowa Wirginia. Mona tam znale kolibry, jadowite kobry, hieny i wszystkie pezajce stworzenia pod socem. A take 30 000 debali. 20 Oba pojazdy wjechay na Akbat al-Hatab i przyspieszyy. Skay i pustynia skoczyy si za wzniesieniem, a po obu stronach rozcigaa si sucha strefa grska, gatn. Mniej wicej ptora kilometra dalej na zboczach ukaza si wytarty kobierzec trawy, wyschnitej na skutek wielomiesicznej suszy. Kpy krzeww i ciernistych zaroli pojawiay si coraz czciej. W kocu droga mina wierzchoek, a dalej byy falujce prerie, stada byda i doliny poronite bujn rolinnoci, przecinajce trawiaste pastwiska jak yki na liciu.

Ponad szedziesiciu dorosych mczyzn z czternastu grup rodowych plemienia Bajt Darbot zebrao si w jaskini Kum. Tysice lat erozji wyobio gbokie szczeliny w wapiennych skaach doliny Kum. Nieustanne obway utworzyy jaskini wielk jak szkolna sala gimnastyczna. Przez sze godzin dziennie ten zwrcony ku poudniowi amfiteatr by wystawiony na promienie soca. Podoe, pokryte grub warstw kozich odchodw, wznosio si agodnie ku wewntrznym wapiennym cianom. Debali, skupieni w kilku grupach, siedzieli, kucali bd stali, opierajc si na swoich karabinach. Niektrzy nosili spodnie wojskowego kroju i baweniane koszule. Wielu czyo tradycyjne chusty i wizaar z elementami ubioru zachodniego. Wszyscy bez wyjtku mieli bro, gwnie belgijskie karabiny FN podarowane przez rzd byym komunistom, ale tu i wdzie wyrnia si AK-47, czyli kaasznikow, karabin szturmowy uywany przez LFWO. Modsi bracia Amra i ich kilkunastoletni synowie siedzieli przy ognisku we wntrzu jaskini. Wszyscy wstali, eby powita nowo przybyych. Podano herbat i wymieniano nowiny. Wszyscy wiedzieli, po co si tu znaleli, ale przez jaki czas unikano gwnego tematu. Baaki rozglda si uwanie. Ocenia kadego z obecnych w jaskini. Wszyscy byli ze sob spokrewnieni. Wiedzia, kto kogo nienawidzi, kto zabija i torturowa, suc na pocztku lat siedemdziesitych w oddziaach egzekucyjnych LFWO, Idaaraat, kto popeni cudzostwo i, co najwaniejsze, kto mg poprze Amra, aby pozosta plemiennym szejkiem w tym krytycznym momencie. Wojna zbliaa si do koca, a nowy 21 sutan, w razie zwycistwa, zaoferuje wielkie bogactwa plemionom - zwaszcza szejkom, ktrych lojalno pragn sobie zapewni. - Amr, musisz okaza stanowczo. - Sowa Baakiego zabrzmiay na tyle gono, e wszyscy w maej grupce je usyszeli, i wszyscy skinli gowami na znak zgody. Amr tylko si umiechn i mrukn: - Zastanowi si nad tym. Na razie nic nie trzeba mwi, bo narada zacznie si jutro po poudniu. Kilkanacie kilometrw na pnocny zachd od jaskini Kum, kiedy soce nad debel chylio si ku zachodowi, samotna cysterna marki Dodge powoli jechaa na zachd. Naleaa do rzdowego Departamentu Pomocy Spoecznej, ktry mia pomaga debali na obszarach uwolnionych rzekomo przez wojsko spod kontroli LFWO. Oddzia LFWO urzdzi zasadzk na bezbronnych Pakistaczykw w dodge'u. Pierwszy pocisk wystrzelony z granatnika RPG-7 chybi celu, lecz kula karabinowa zabia kierowc i dodge si zatrzyma. Adu, jak onierze sutana nazywali wszystkich czonkw LFWO, naleeli do Puku Leninowskiego. Ich dowdca, Maszeiki, podszed do ciarwki. Pakistaczycy trzli si ze strachu. Jeden prbowa uciec, lecz zosta trafiony w nogi, a jego ycie zakoczy strza w ty gowy. Pozostaych ustawiono w szeregu nad rowem i po kolei zabito. Zadowoleni z sukcesu akcji adu rozdzielili si, aby powrci do swoich wiosek. Dwaj ruszyli na wschd, ku jaskini Kum. Amr nie mg zasn i lea z otwartymi oczami. Powinien ukada plan, w jaki sposb wyj obronn rk z jutrzejszej narady. Kiedy politykowanie byo sztuk, w ktrej znajdowa upodobanie, i gdyby si odpo-

wiednio postara, zapewne znalazby sposb na rozwizanie obecnego problemu. Ale wci wraca mylami do ukochanej Szamsy, do jej jdrnego ciaa i czarodziejskiego umiechu. Bya taka dumna, kiedy zosta szejkiem i przywdc Bajt Darbot. Od czasu jej mierci gra w szachy, jak byo rozsdzanie plemiennych sporw, nie sprawiaa Amrowi przyjemnoci. 22 Gdyby bya to tylko kwestia pozbawienia funkcji, utraty pierwszoplanowej pozycji, Amr nie miaby adnego powodu do niepokoju. Wiedzia jednak, e Hamud i jego grupa dawnych marksistw chc si go pozby raz na zawsze. Jego zbrodnia bya oczywista. W minionych szeciu latach trzej synowie Amra zginli w walkach z siami rzdowymi, a plemienny szariat nakada na obowizek dokonania zemsty. Nie zrobi tego z wielu powodw, mimo haby, jak ciga na siebie swoj bezczynnoci. Przez cae ycie, jak wszyscy debali, Amr sucha plemiennej historii straszliwych najazdw i krwawych wani cigncych si pokoleniami, poniewa do tego sprowadzao si ycie plemienia. A mimo to nie odczuwa pragnienia zemsty. Gwiazdy nad gow Amra wydaway si bliskie. Lea i sucha rozmw, niewyranych i przypominajcych wiergot ptakw, dolatujcych z biaych namiotw pobliskiej wioski Bajt Antaasz. Ze strachu przed kleszczami w jaskiniach nikt nie spa. Zwabione ciepem ludzkiego ciaa, wychodziy z koziego ajna. Byy to ogromne muesebeki, ktre powodoway straszliwe swdzenie i gorczk przez tydzie, nietoperzowce, ktrych ukszenia pozostawiay obrzmienia przypominajce czyraki i wywoyway objawy cukrzycy, oraz rhipistoma, ktre pasoytoway na lampartach i lisach i powodoway gbokie, jtrzce si wrzody. Do uszu Amra docieray echa kocich krzykw z lenych ostpw doliny Arzat. yo tam mnstwo dzikich kotw i rysiw, jak rwnie wiksze drapieniki, wilki, hieny, a czasem rwnie lamparty, ktre zagraay kozom nalecym do plemienia. Dlatego na noc zwierzta zaganiano do jaski i ustawiano u wejcia pot z cierni. Amr kocha debel, ale poowa jego duszy pozostaa nad Zatok, gdzie wrd gwaru i rejwachu oywionego handlu krew krya szybciej w jego yach. Hamud bardziej chyba zasugiwa na godno szejka, poniewa przez cae ycie pozosta wierny debelowi i starym zwyczajom. Bez Szamsy debel straci dla Amra wiele ze swego uroku. Budzi zbyt wiele wspomnie o chwilach spdzonych razem. W Dubaju, w ferworze interesw, Amr mg znowu znale szczcie. Wemie ze sob Bachajta, 23 a take modszego syna. Nie czu wewntrznej potrzeby, aby przeciwstawi si ambitnemu Hamudowi. O wschodzie soca rozlego si wezwanie do modw. Amr spa niewiele. Cztery razy zabrzmiaa inwokacja ,/lllahu akbar" (Bg jest wielki). Potem ,J,a ilaha UlaAllah" (Nie ma Boga prcz Allaha). Mode kobiety, wypdzajce bydo na nowe pastwiska, ju dawno opuciy wiosk i dolin z jaskini, w ktrej zebrali si mczyni z plemienia Bajt Darbot, aby osdzi swojego szejka. Wszyscy wiedzieli, e jeli wyrok bdzie niekorzystny dla Amra, nie skoczy si tylko na zmianie przywdcy. Na szali mogo si znale nawet jego ycie. Hamud

z pewnoci o to zadba. Amr nie prbowa obj przewodnictwa obrad. Baaki ostrzeg go o wicie o knowaniach Hamuda. - Spryciarz. Zapaci sdziemu, eby rozstrzygn problem. To kadi z plemienia Aszraf, ktrego posuchaj wszyscy starsi ludzie. Aszraf wywodzili swj rodowd z Al-Haszim, domu Proroka, i wszystkie plemiona liczyy si z ich zdaniem. Dla wygody kadiego na brudnym podou jaskini rozpostarto tkane maty ghadaf. Siwe wosy staruszka byy zaplecione w dugi warkocz, tors, przearty grulic, by obnaony, a on sam pali krtk glinian fajk. Oczy mia zmtniae od jaskry, ale siedzia prosto i budzi szacunek w przesdnych suchaczach. Obok niego przykucn raszijd, plemienny mdrzec, ktrego zdanie powszechnie szanowano. Pod wapienn cian wewntrz jaskini zasiado mniej wicej czternastu mczyzn, starszych wiekiem i rang. Mieli oni odegra najwaniejsz rol przy podejmowaniu decyzji o przyszoci Amra i jego rodziny. Kadi poprosi Hamuda, aby wypowiedzia swoje zdanie. Hamud by niskim, krpym mczyzn z imponujc ran wylotow po kuli w jednym bicepsie. Mwic, ciska swj karabin AK-47. - Nie chc si skary na naszego szejka Amra bin Iss za jego plecami, ale tym bardziej nie chc, aby jako przywdca okrywa niesaw nasze plemi. - Przerwa i otar pot z nosa. Daleko na zachodzie guchy 24 oskot cikiej artylerii brzmia jak tropikalna burza, a z gbi ciemnej jaskini, siedziby tysicy nietoperzy, dolatywao ciche cmokanie. - Poprosiem wic nasze rody, aby spotkay si teraz, w czasie, ktry niesie ze sob zmiany i zagroenia dla naszego sposobu ycia i prawa Proroka. Hamud, jak wielu byych komunistw, ktrzy przeszli na stron rzdu, nie znajdywa sprzecznoci w odwoywaniu si do islamu, przynajmniej na pozr. Zrcznie pozostawia sobie wybr. Kiedy mwi, przenosi wzrok ze starszych na kadiego. Nikt poza tym si nie liczy; tylko ci ludzie mieli podj decyzj. Hamud cign: - Prorok wypowiedzia sowa, ktre wyranie wskazuj, e Amr musi odej: Ci, ktrzy nie wypeniaj obowizkw, nie powinni wydawa rozkazw". Szejk Bajt Darbot zawsze znaczy tyle, ile jego osobista reputacja. Jest po prostu pierwszym wrd rwnych. Tak si u nas przyjo. Hamud uderzy kolb karabinu w kozie ajno, aby podkreli wag swoich sw. - Amr bin Issa zhabi nas wszystkich. To ajeb, czowiek, ktry zlekceway swoje zobowizania wobec krewnych. Ajeb nie ma adnej pozycji i nawet jego kuzyni mog go zabi. Sze lat temu jego syn Salim zgin tutaj, w tej wanie wiosce. - Potrzsn woln pici w stron wylotu jaskini. - Trzy lata temu jego pierworodny zosta zabity w Mirbacie, a w tym roku nastpny syn zgin w jaskiniach Szeriszitti. Pamitacie, jak pocztkowo poprzysig zemst. Przez trzy lata wierzylimy mu. Potem zapa w nim wygas i, mimo upomnie naszego szanowanego raszijda, nadal zaniedbywa swj obowizek. Dla mnie miarka przebraa si, kiedy nasz szejk powiedzia publicznie w Salali, e thaa V nie jest ju

powinnoci religijn. Hamud urwa dla efektu i osign swj cel. Ze strony suchaczy rozleg si szmer zgrozy i dezaprobaty. Starsi spojrzeli po sobie. Biae brody trzsy si z oburzenia. - To nie jest sprawa kithit, zapaty, poniewa ludzie odpowiedzialni za zamordowanie synw Amra na pewno nie przyznaj si do winy. To 25 on musi odnale wszystkich winnych i zabi ich. Tylko tak zdoa si zrehabilitowa i unikn dalszej haby. Aszrafi, zwracam si do ciebie jako naszego kadiego, rozka szejkowi Amrowi bin Issie, aby tu i teraz, przed Allahem i naszym ludem, powiedzia jasno, co zamierza. Hamud wrci do czonkw swojej rodziny. Zakapturzona kobieta z plemienia zawoaa ich na poranny posiek, ktry tymczasem zosta przygotowany. Wyszli z jaskini na polan. Trzy krowy, niskie, chude zwierzta z tpymi rogami, uy mieszanin suszonych sardynek, papki kokosowej i haszyszu. Potnie zbudowany czarny mczyzna, chadim, czyli byy niewolnik zmarego sutana, wybra jedno zwierz. Dwaj chopcy wyszli z pobliskiej lepianki i na znak dany przez niewolnika przykucnli na ziemi. Czterech ludzi przytrzymao krow, a niewolnik przeci jej ttnic szyjn. Krew trysna na ogolone gowy, plecy i ramiona chopcw. Mieli szczcie, poniewa nieczsto zabijano krowy, a ich krew bya skutecznym lekarstwem na wszelkie choroby. Pleciony koszyk zawierajcy przeksk, ciepe krowie wntrznoci, kry z rk do rk. Potem ugotowane jelita zostay pokrojone i wymieszane z ryem. Podano je na czterech wielkich cynowych talerzach, wok ktrych zasiedli czonkowie plemienia. Jaki modzieniec ciskajcy dwumetrow flint, bezuyteczny zabytek, wczy radiomagnetofon Sony, z ktrego zabrzmia Gos Adenu. Ale kadi zamacha z irytacj rkami i haas ucich. Amr sucha jednym uchem prowadzonych dookoa rozmw. Mylami by daleko. Baaki sucha, lecz niewiele si dowiedzia, poniewa jzyk Kara, debbali, ma to do siebie, e jeli uroni si jedno sowo, mona nie zrozumie caego zdania. Na przykad fdr oznacza dre ze strachu, ikof zdrapywa strupy, a stoi wymachiwa sztyletem. Ged oznacza pyn do brzegu po katastrofie statku. S to wszystko bardzo uyteczne zwroty. Aszrafi i czonkowie starszyzny oddzielili si od reszty. Podczas posiku i bezporednio po nim mieli podj decyzj. Na polan weszli dwaj uzbrojeni ludzie w czarno-brzowych kombinezonach, chtnie noszonych 26 przez adu. Rozlegy si oszczdne powitania, pozbawione jednak spontanicznego ciepa, ktre zwykle towarzyszy przybyciu gocia. Dwaj mczyni zignorowali chodne przyjcie. Spostrzegszy Hamuda, pozdrowili go przyjanie. By ich starym przyjacielem. Usiedli obok niego. Posiek trwa dalej. - Dziaalimy pomidzy Zeakiem a Dibdatem. - Czowiek, ktry si odezwa, by najwyraniej przywdc, ylastym debali w wieku trzydziestu kilku lat z czarnymi, krconymi wosami, szerokimi komi policzkowymi i oczami jak szparki - wyglda niczym karykatura diaba. Jad, trzymajc swj AK-47 na kolanach.

- Wojskowi myl, e przepdzili nas z tego regionu. Myl si. Wczoraj zniszczylimy zesp Pomocy Spoecznej na gwnej szosie, pi godzin drogi std. Gdzie byo wtedy wojsko? Wci moemy robi, co nam si podoba. - Dlaczego atakujecie ludzi z Pomocy Spoecznej? - Aszrafi zada pytanie, ktre cisno si wszystkim na usta. - To nie wojsko. Oni tylko pomagaj nam budowa studnie i szkoy. Maj dobrych weterynarzy, ktrzy lecz nasze bydo. Nie byo odpowiedzi. LFWO deklarowa dziaanie na rzecz postpu w Karze. Teraz, kiedy sutan Kabus za porednictwem Pomocy Spoecznej to wanie robi, adu jedynie zraali ludno takimi akcjami, jak zamordowanie pakistaskich pracownikw Pomocy Spoecznej. - Nie dajcie si zwie hinduskim marionetkom w rzdzie. - Adu zacz wygasza marksistowskie slogany, ktrych nauczy si w szkole LFWO w Hauf w Jemenie Poudniowym. Z tego, co deklamowa, prawdopodobnie rozumia nie wicej ni jego suchacze. Aszrafi i starszyzna milczeli. Mieli wicej powodw ni ktokolwiek, by nienawidzi krzykaczy z LFWO. Dwa lata wczeniej rodzin Aszrafiego torturowali i zabili ludzie tacy jak oni. Jego jedyna ocalaa crka dostaa pomieszania zmysw i stracia mow. Starsi znaleli si pomidzy motem a kowadem. Chcieli dla przykadu ukara Amra, ktry nie uszanowa odwiecznego prawa zemsty rodowej, cho mia obowizek pomci mier synw. Odstpstwo szejka 27 mogo doprowadzi do zaamania si caego systemu obyczajw plemiennych, czego bardzo si obawiali, poniewa jako konserwatyci nie znali innego sposobu ycia. Amr musia przestrzega szariatu albo ponie kar. Z drugiej strony czonkowie starszyzny wiedzieli, e Hamud i jego klan starannie przygotowali grunt. Nie byo wtpliwoci, e po odejciu Amra szejkiem zostanie Hamud, co te ich przeraao, poniewa kojarzyli go z najgorszymi zbirami z LFWO, zufarskimi czarnymi koszulami i ich antyislamskimi ekscesami. Chodzio wic o wybr mniejszego za. Po powrocie do jaskini starsi nie potrafili podj jednomylnej decyzji i oficjalnie zwrcili si do Aszrafiego, aby rozstrzygn spraw w imieniu plemienia. Aszrafi postanowi wyda werdykt nie dla dobra Darbotich, ale przez pami na swoj rozszczebiotan niegdy, pen radoci ycia crk. - Szariat - powiedzia, a zimne spojrzenie jego krtkowzrocznych oczu zwrcio si na zastygych w oczekiwaniu suchaczy - dzieli ludzkie uczynki na pi grup, z ktrych pierwsze,/are, s cile wymagane. Naley do nich prawo odwetu za zabicie krewnego. Aszrafi popatrzy na Amra. - Odrzucajc thaa V, szejk Amr bin Issa zdaje si uwaa, i moe lekceway szariat. Owiadczam wam wszystkim, a zwaszcza tobie, szejku, e nikt nie jest ponad prawem. Inni mwili dzisiaj, e Amr bin Issa to ajeb i e sprowadzi niesaw na siebie i swj klan. Zgadzam si, e tak jest. Stary czowiek odchrzkn i splun ci. - Jako wybrany kadi postanawiam, e Amr bin Issa ma p roku, aby pomci mier synw. Jeli tego zaniedba, on i jego rodzina zostan

wygnani z kraju, ktry ley pomidzy Hadramaut, Rub al-Chali i morzem. Pozostan na wygnaniu do czasu, a pomci on swoje zabite dzieci. askawemu Allahowi niech bd dziki. Aszrafi usiad. Zdaniem Baakiego, ktry mia duo zdrowego rozsdku, taki wyrok by odroczeniem, a przynajmniej drug szans dla Amra, i wobec tego znacznie lepszym rozwizaniem, ni mia marzy. Wiedzia, e Aszrafi patrzy nieprzychylnie na ludzi z Puku Leninowskiego 28 i ich jawn zayo z Hamudem. Podzikowa Bogu, e zesa tych zbir w w tak dogodnym momencie. Rado Baakiego nie trwaa dugo . Wydarzenia uniewaniy, a w kadym razie zmodyfikoway werdykt Aszrafiego, kiedy pi miesicy pniej ulubiony syn Amra, Tamaan, bojownik w jednostce Bin Dahaib, zosta zabity w zachodniej strefie walk. Amr by zasmucony t ostatni strat, ale nie rozgoryczony. Wiedzia, e skandal spowodowany jego bezczynnoci przekroczy granice Bajt Darbot, i podejrzewa susznie, i mier Tamaana doprowadzi sprawy do punktu wrzenia. Amr nadal nie odczuwa pragnienia zemsty. Dzie wyznaczony przez Aszrafiego min, a on nadal nie pomci adnego ze swoich synw. Czonkowie starszyzny przyszli do niego i zapytali, czy zna jaki powd, dla ktrego postanowienie podjte na naradzie miaoby nie zosta wykonane. Poniewa nie mg poda takiego powodu, pozostao mu tylko jedno. Nieposuszestwo rwnaoby si wyrokowi mierci dla jego rodziny, zatem jesieni 1975 roku Amr poegna si z Baakim i z reszt zwolennikw i opuci Zufar na zawsze, zabierajc ze sob najbliszych. 3 De Villiers pogry si w nocnym yciu Parya. Potrzebowa odpowiedniej przynty, aby zastawi swoj puapk. Tymczasem Davies obserwowa sdziego, poznawa jego nawyki, skrupulatnie rejestrowa kady jego krok. By pocztek padziernika 1976 roku. W cigu dwch lub trzech tygodni musieli zaplanowa mier sdziego. Klientka wyranie zadaa, aby zosta on nie tylko zabity, ale take skompromitowany. De Villiers skoncentrowa si wic na brudach. Zignorowa oczywiste turystyczne puapki Pigalle, Montparnasse, St Germain des Pres i Champs-Elysees. Masaystki oferujce panom cakowity masa ciaa", pseudotajskie dziewczta z ich wsplnymi kpielami i szybkim obciganiem w parku - temu wszystkiemu brakowao skrajnej perwersji, ktrej szuka de Villiers. Zoofilia bya dostpna, paryskie milieu interweniowao tylko jeli zwierzta cierpi". Najbardziej rozpowszechnione byy seanse z psami, ale zdarzay si rwnie gabinety z osami, komi, winiami i mapami. Wikszo tych jaski wystpku czerpaa zyski ze sprzeday kaset wideo. De Villiers rozwaa moliwoci pedofilii, rozkwitajcej w Paryu, gdzie dziaay siatki pedofilw i kryy filmy z udziaem dzieci obu pci w wieku od dwch do dwunastu lat, ale rozmyli si. W przypadku sdziego zarzut pedofilii nie brzmia wiarygodnie. De Villiers wiedzia z dowiadczenia, e wikszo pedofilw ma jedn cech wspln: s to ludzie, ktrzy ze wzgldu na swj zawd utrzymuj bliskie kontakty z dziemi - pracownicy opieki spoecznej, proboszczowie, nauczyciele, ale nie sdziowie.

Wejrza w zamknity wiat sadomasochizmu. W Paryu byy tylko cztery kobiety, ktre specjalizoway si w biczowaniu i torturach". Ich klienci, ktrzy przecitnie skadali jedn lub dwie wizyty w miesicu, nie 30 mogli ich dotyka i pacili tysic frankw za godzin. Nie tego szuka de Villiers. Byo to zbyt mae rodowisko; obca twarz wyrniaaby si na kilometr. Pod koniec swojego pierwszego tygodnia w Paryu, zrobiwszy krtki przegld prywatnych klubw i ekshibicjonistw przy rue de Roland Garros, de Villiers skupi si na rodowisku gejowskim, a w szczeglnoci na cmentarzu, gdzie spoczywaa jego dawna ulubiona piosenkarka, Edith Piaf. Pod koniec XVII wieku jezuita Pere Lachaise by spowiednikiem Ludwika XIV. Cmentarz nazwany na jego cze jest ponurym, zapuszczonym miejscem z wieloma ciemnymi zaktkami, gotyckimi grobowcami i zrujnowanymi kaplicami. Po wojnie suy jako idealne przytulisko dla prostytutek bez wasnych pokojw. W latach szedziesitych opanowali go homoseksualici. De Villiers naliczy siedemdziesiciu dziewiciu modych mczyzn, w wieku od osiemnastu do dwudziestu piciu lat, ktrzy koczowali na cmentarzu pomidzy pierwsz a szst po poudniu. Ich klientami, ktrych liczba w rnych porach tygodnia sigaa setek, byli zwykle pederaci w rednim wieku lub starsi. Umundurowani inspektorzy z Brigade des Parcs et Jardins patrolowali alejki biegnce wrd chryzantem, mieli jednak niewielkie uprawnienia i rzadko interweniowali. Na widok inspektora lub jednego z turystw, przewanie radzieckich, ktrzy przychodzili na grb Piaf, mody czowiek i jego klient, siedzcy na nagrobku, po prostu zakrywali ona map turystyczn lub egzemplarzem Le Figaro". De Villiers uzna, e cmentarz Pere Lachaise jest dobrym miejscem, ale chcc sprawdzi wszystkie moliwoci, pojecha takswk na ruchliwe rondo Porte Dauphine na skraju miasta, w pobliu Lasku Buloskiego. Kadego wieczora w dzie powszedni, po skoczonej pracy, wielu paryan przyjedao samochodem na Porte. Kierowcy jedzili dookoa, dopki nie nawizali kontaktu wzrokowego z innym poszukiwaczem bd poszukiwaczk przygd. Dawali sobie znaki rkami, po czym opuszczali rondo, eby szuka intymnoci gdzie indziej. Zazwyczaj, jak zauway de Villiers, przyjeday tam maestwa, aby wymienia si onami, znowu zatem brakowao temu wyuzdania. Z pomoc przyszed mu 31 szczliwy przypadek. Dwunastego dnia obserwacji Davies stwierdzi, e w dwa wtorkowe wieczory z rzdu sdzia przyjecha swoim citroenem do Lasku Buloskiego. Davies odwiedzi de Villiersa w jego hotelu i uzgodnili plan. Lasek Buloski zawsze kojarzy si paryanom z romantycznym, mitycznym lasem bajkowej kusicielki Meluzyny, siedzib faunw taczcych w ksiycowej powiacie i letni idyll. W1970 roku garstka przedsibiorczych prostytutek znanych jako tapineuses zacza prbowa szczcia z kierowcami na tylnym siedzeniu samochodu albo w krzakach. Szef brygady inspektorw uzna, e jest to niewinna zabawa, ktra nikomu nie wadzi. Potem, w 1973 roku, zjawiy si trarelos.

Pierwsza bya Wieruszka. W Sao Paulo, gdzie nauczya si faire la nuit, spotkaa pewn Francuzk, ktra za 12 000 frankw sprzedaa jej bilety lotnicze, dokumenty i trzymiesiczn wiz turystyczn do Francji. Pocztkowo, tolerowana przez miejscowe dziwki jako osobliwo, zarabiaa do dwch tysicy frankw przez noc. Ale w 1976 roku w lad za ni przyjechao dwustu brazylijskich transwestytw, ktrzy wyrzucili wszystkie prawdziwe" prostytutki z wyjtkiem szeciu. Konkurencja bya zaarta. W tym samym roku minister Poniatowski prbowa pozby si travelos. Nie udao mu si, a policja nadal przymykaa oko. Co trzy miesice kady z tych dwupciowych pracownikw odbywa jednodniow podr do Belgii po stempel w paszporcie, pozwalajcy mu/jej ubiega si o kolejn trzymiesiczn wiz. Nie by to wielki kopot w zamian za prac przynoszc fortun w porwnaniu z dochodami w Rio czy Bahii. Pia miaa dwadziecia cztery lata i cieszya si duym powodzeniem wrd bywalcw Lasku Buloskiego. Bya blondynk, wysok i smutn, dokadnie tak, jakiej szuka de Villiers; kopot polega na tym, e jej rewir znajdowa si w niewaciwej czci lasku. Najlepszych miejsc, przy drogach, z ktrych korzystaa wikszo zmotoryzowanych, strzegli zazdronie starsi i bogatsi biseksualici. Davies, otrzymawszy zadanie 32 zmiany rewiru Pii, pojecha do Lasku Buloskiego okoo pnocy. Wikszo dziewczt" pracowaa od jedenastej wieczorem do witu, poniewa dzie by ich wrogiem: ukazywa rosnce na ciele wosy i inne oznaki mskoci. Davies odkry, e od travelos znacznie liczniejsi s podgldacze, ktrzy parkowali swoje samochody, pozostawiali wczone przednie wiata i wczyli si po okolicy, przygldajc si odmiecom i ich klientom. Sprzedawcy hamburgerw i piwa stali w najbardziej uczszczanych miejscach i robili wietny interes. Handlowali, jak zauway Davies, z dziewcztami i podgldaczami, nigdy z klientami, z ktrych wielu wynosio si chykiem po zaspokojeniu swoich potrzeb, odwracajc oczy od wiata - co bardzo ucieszyo Daviesa. Travelos prezentoway gwnie piersi, a te z bardziej kobiecymi udami nosiy minispdniczki lub po prostu stringi. Zim, myla Davies, tego rodzaju praca na wolnym powietrzu musiaa by bardzo uciliwa. Dziewczta nosiy krzykliwe stroje: kostiumy z lamparciej skry, siatkowe koszulki, strusie pira w stylu krlowej samby z Rio i byszczce cekiny, przytwierdzone do wszystkiego, od pantofli na wysokim obcasie po przepaski na wosy. Davies kry alejkami lasku ponad godzin, a pozna jego rozkad i lokalizacj wszystkich dziewczt. Pia rzeczywicie adnie wygldaa. Davies zapali si do swojej pracy. Pocztkowo czu obrzydzenie. Kiedy obserwowa podgldaczy, zorientowa si, e wielu z nich jest zamonych. Latem odwiedzali brzegi rzek lub piaszczyste plae w dowolnym zaktku Francji, aby napawa si widokiem niezliczonych prawdziwych piersi i nagich cia. Davies wzruszy ramionami. To dziaa na wszystkich, pomyla, niewiadomy ironii, poniewa postrzega siebie i swoje zajcie jako najbardziej zwyczajne. Milieu zbadao, kim s klienci travelos. Okazao si, e ponad poowa przychodzi tylko raz, eby zobaczy, jak to jest", i wicej nie wraca.

Wikszo pozostaych to normalni" klienci - hydraulicy, profesorowie i urzdnicy - szczliwi w maestwie i majcy szczliwe dzieci. Przychodz po to, aby speni swoje ukryte fantazje, chocia wiedz, e wspyj z czowiekiem, ktry, odurzony narkotykami i nieumyty, 33 przyj ju wielu klientw wrd zuytych prezerwatyw i puszek po piwie w tym samym zagajniku. Dlaczego podniecaj ich faszywe, napompowane piersi, odr ciaa i gboki gos z wyranym portugalskim akcentem, pozostaje dla Milieu tajemnic. Nie wiadomo, czym wytumaczy stay napyw klientw i rosnc atrakcyjno tego teatru sodomii, i nie jest to zadaniem miejscowej policji, Brygady Mondaine. Davies zaparkowa przy krawniku za dwoma innymi samochodami i obok pojemnika na mieci, koo ktrego zwykle krcia si Pia. Nie czeka dugo. Drobny mczyzna, miejski urzdnik, jak oceni Davies, w wygniecionym brzowym garniturze i grubych okularach, wyoni si z krzakw i ruszy w stron swojego samochodu, szukajc nerwowo kluczykw. Pia, w krtkiej czarnej halce, ktra niewiele zasaniaa, podya za nim. Jej jasne wosy byy obcite po chopicemu i wbrew zdrowemu rozsdkowi Davies poczu podniecenie. Pia opara si o pojemnik na mieci. Szyba w samochodzie Daviesa bya opuszczona. Wyranie dostrzega msko Pii i wyczuwa mieszanin potu, taniej wody po goleniu i zapach poprzednich klientw. Miaa pikny umiech. - Ile? - zapyta Davies. - Sto frankw. - Ale gdybym... Przerwaa mu. - Wszystko ekstra to pidziesit frankw wicej. Davies skin gow. Zamkn samochd i poszed za ni w krzaki. Pniej powiedzia jej, zgodnie z prawd, e to by jego pierwszy raz. Francuski znaa tylko troch lepiej od niego, mwi wic krtkimi zdaniami i powoli. - Jeste bardzo pikna - powiedzia. Pochlebstwa Daviesa sprawiay jej chyba przyjemno, ale zaczynaa si ju niecierpliwi. Moga straci nastpnego klienta. Postawi wszystko na jedn kart. - Masz tu dodatkowo dwa tysice frankw. Raczej nie bdziesz miaa dzisiaj nastpnych dwudziestu klientw, wic chodmy na godzin 34 lub dwie do jakiego nocnego klubu. Mam dla ciebie specjaln propozycj. Bdziesz moga sporo zarobi. Pia oczywicie bya zainteresowana. Z torby w krzakach wyja szykowny paszcz i wysokie buty z cielcej skry. - Gdzie mieszkasz? - spytaa. - W motelu w miecie. - Jedmy tam. Nie lubi nocnych klubw. To odpowiadao Daviesowi. Zatrzyma si przy barze, eby kupi whisky i serowe herbatniki. W samochodzie Pia staa si troch rozmowniejsza. Davies szybko zorientowa si, e jest gboko nieszczliwa. W kad niedziel mo-

dlia si na placu Pigalle w kociele pod wezwaniem witej Rity, ktra w Brazylii bya patronk ludzi pozbawionych nadziei. Tsknia za rodzicami w slumsach Sao Paulo. Wikszo swoich oszczdnoci wydawaa kadej zimy na dwumiesiczn podr do Brazylii. - Lubi kupowa adne ciuchy - rozemiaa si, ostro, po msku. Prostytuowanie si w lasku, pomyla Davies, musi by straszliw udrk dla tych ludzi. Dlaczego to robi? - zastanawia si. Na pewno nie dla pienidzy. Pia umierzaa swoje napady melancholii alkoholem, kokain i marihuan. Pragna prawdziwej mioci, ale wiedziaa, e aden mczyzna nigdy nie zakocha si w travelo. Niektrzy jej przyjaciele z lasku popenili samobjstwo z rozpaczy. Wszyscy profesjonalni travelos poddawali si regularnej kuracji hormonalnej, operacjom silikonowym i kosztownemu, cotygodniowemu usuwaniu wosw. yli w cigym strachu przed mierci z rk jakiego szaleca lub obrabowaniem przez ktrego z licznych w lasku drapienikw, obsugujc kadej nocy niezalenie od pogody dwudziestu lub wicej by moe zaraonych klientw i bez koca poddajc si zabiegom medycznym. Poniewa nie mogli zaoszczdzi pienidzy, jedynym oczywistym celem byo pozostanie transseksualist. Rozmawiali w malekim pokoju motelowym przez trzy godziny. Davies chcia, aby w nastpny wtorek wieczorem Pia zabawia w lasku wanego klienta. Gdyby ten czowiek si nie pojawi, miaa otrzyma 35 zapat i prbowa znowu w kolejne wtorki. Wpatrywaa si w fotografi sdziego, dopki nie nabraa pewnoci, e go rozpozna. Zapamitaa rwnie wygld jego citroena. Umwili si, e w okrelon noc lub noce bdzie uprawia swj proceder w najlepszym miejscu w lasku, poniewa Davies zapaci staym uytkownikom tego miejsca za to, e bd j tolerowa. Niedugo przed witem Davies odwiz Pi do jej mieszkania, ale przedtem pojechali do wybranego miejsca w lasku. Byo tam mikkie poszycie usiane wszechobecnymi prezerwatywami i poznaczone plackami wygniecionej od czstego uywania trawy. Podekscytowana perspektyw wysokich zarobkw, ciskajc na wp oprnion butelk whisky, Pia czule pomachaa odjedajcemu Daviesowi. Sdzia woy karakuowy paszcz i omit wzrokiem swj gabinet niedaleko Ile de la Cite. By czowiekiem przezornym i zdradza on z tak sam dbaoci o szczegy, z jak prowadzi swoje sprawy. Niczego nie wolno pozostawi przypadkowi. Od czasu do czasu pracowa dla suby bezpieczestwa, a nie wszystkie jej zlecenia byy zgodne z prawem. Z wielu powodw naleao zachowa ostrono. Na podziemnym parkingu wzi kluczyki do starego samochodu marki Citroen ID19. Tylko dozorca wiedzia o citroenie i otrzymywa sowite napiwki. wiat w ogle, a rodzina w szczeglnoci, kojarzyy sdziego jedynie z czarnym alfa romeo. Nadal jednak odczuwa lekki niepokj. Mimo wielu grb, z jakimi si spotyka w cigu minionych lat, nigdy nie lekceway jawnej wrogoci, a ta kobieta w zeszym miesicu otwarcie mu grozia. Skaza trzech braci z Marsylii na doywocie za morderstwo i szanta. Nie wiedzia, czyj bya on albo kochank, ale

pamita czarne oczy kobiety ponad norkowym konierzem i jej przenikliwe krzyki: Ty skurwysynu. Zniszczye mu ycie. Teraz ja zniszcz twoje". Stara si o niej zapomnie, skoncentrowa si na czekajcych go rozkoszach. 36 Dwa lata temu, jadc wczesnym rankiem do domu przez Lasek Buloski, sdzia min nastoletniego transwestyt imieniem Zita. Nie docieka, czy sprawi to jego chwilowy nastrj, czy wpyw ksiyca, czy po prostu efekt przednich wiate na jej kociach policzkowych i udach. Miaa cudowne ciao, wyzywajce mae piersi, jasnopopielate wosy do ramion. Pniej odkry, e Zita wkada na zmian dziesi peruk, ale do tego czasu by ju usidlony. Przez dziewi miesicy w roku sdzia spotyka si we wtorkowe wieczory z kolegami z Klubu Rotariaskiego, a poniewa nigdy nie spojrza na inn kobiet, jego ona niczego nie podejrzewaa. Opracowa sposb dziaania. Oddaliwszy si od biura, zmienia karakuowy paszcz na lichy prochowiec i pcienn czapk, ktre trzyma w citroenie. W tym przebraniu czu si bezpieczny i podekscytowany zetkniciem z dziwacznym, zakazanym, co dodawao smaku caej przygodzie. Podczas eskapad do Lasku Buloskiego przestawao go mczy typowe dla wieku redniego poczucie gnunienia. ycie nie biego ju utart kolein. Gdyby zosta przyapany na zaspokajaniu swoich perwersyjnych skonnoci, jego kariera i maestwo nie przetrwayby tego. W istocie karmi si ryzykiem, tak jak alpinista upaja si przyprawiajc o zawrt gowy otchani. Bojc si ciemniejszych, trudniej dostpnych rejonw lasku, sdzia chadza gwnymi alejkami, zwaszcza na pnocnym kracu Avenue du Mahatma Gandhi. Nieodmiennie wybiera wysokich, jasnowosych transwestytw, moe z tsknoty za Zit, ktra zabia si w publicznym szalecie niedugo po zapoznaniu go z wtpliwymi przyjemnociami Bois de Boulogne. Nauczy si kocha obcy zapach ziemi i odgosy lasu, kiedy zapuszcza si w zarola. Dla sdziego seks bez lasku sta si podobny do truskawek bez mietany. Dopiero po trzech tygodniach sdzia dostrzeg Pi. Zaparkowa citroena i sucha, jak Pia kci si z jakim Marokaczykiem o dziobatej twarzy. - Nie jeste zajta - mwi z pretensj Marokaczyk. - Trzy razy przechodziem obok ciebie i zawsze jeste wolna. Moe nie lubisz Arabw, co? Chod, zapac ci podwjnie. 37 Pia odmwia. - Va tefaire sauter ailleurs, conasse - krzykn zawiedziony Arab i podszed do piersiastej brunetki. Gdy tylko Pia zostaa sama, sdzia podjecha bliej. Odezwa si agodnie. - Sto pidziesit za godzin? Odpowiedziaa bez wahania. Nie miaa absolutnej pewnoci, poniewa czapka ocieniaa rysy mczyzny, ale samochd wystarczy. - Jestem twoja, kochanie... chodmy. Poprowadzia go za rk na ma polan.

- Jak pan lubi, m'sieul Wyjani, a Pia zadaa dodatkowo pidziesiciu frankw. To byo normalne i zgodzi si. Kiedy oboje byli nadzy, jeli nie liczy czarnych skarpetek sdziego, Pia pooya si na plecach na przygotowanym wczeniej kilimie w szkock krat. Rozoya nogi i umiechna si do klienta. Davies odoy krtkofalwk. - De Villiers mwi, e sdzia chwyci przynt. Cicho zamkn baganik i wrczy Meierowi jeden z dwch omw. Kupili je tydzie wczeniej razem z innymi narzdziami w sklepie z artykuami elaznymi w Dieppe. Obaj ubrani byli w workowate, szare baweniane dresy zaoone na spodnie i koszule. Weszli do lasu, Davies prowadzi bez latarki: dobrze zna drog. Nie dalej jak tego popoudnia przeszed krt alejk i usun gazki na ostatnich stu metrach a do skraju polany. Dwa razy sykniciem upomnia swojego towarzysza. Nie lubi pracowa z Meierem. De Villiers porusza si cicho jak kot i szybko jak mija, ale Meier, krtkowzroczny i niezdarny, zupenie nie nadawa si do takiej roboty. By jednak niezaprzeczalnym geniuszem w sprawach technicznych: potrafi rozwiza kady problem elektroniczny i mechaniczny. Davies czsto si zastanawia, dlaczego Meier odszed z zakadw Mercedesa w Wolfsburgu, gdzie pracowa przez dziewi lat jako starszy specjalista 38 w dziale naukowo-badawczym. Z czasem Meier udoskonali rne elektroniczne i techniczne metody niewykrywalnego morderstwa. Stanowi bezcenny nabytek dla zespou i mona mu byo wybaczy niezdarno. Po piciu minutach Davies zatrzyma si przy samotnej brzozie i podnis rk. Obaj syszeli wyranie ciche jki rozkoszy i rytualne czuoci travelo. Meier poda tu za Daviesem. Jak zawsze przewiczyli wczeniej zabjstwo. Pierwszym ciosem omu Davies rozupa sdziemu czaszk. Pia oplataa sdziego nogami i zastyga przeraona w tej pozycji. Davies odcign trupa na bok, tak aby Meier mia dostp do jej gowy i piersi. Rozpoznaa Daviesa. Gos jej si ama ze strachu. - Nie rb mi krzywdy. Prosz. Zrobiam dokadnie to, o co prosie. Chciae mie zdjcie. Zrb, ile chcesz, ale bagam, nie bij mnie. - Wycigna proszco dugie, biae ramiona, ju mokre od krwi sdziego. Meier opuci om prosto na skro Pii. Zwiotczaa. Reszta bya wycznie na pokaz: kilkanacie wciekych ciosw w wypenione silikonem piersi, a na koniec - szczeg w stylu Mansona, przy ktrym upiera si de Villiers - napis krwi na plecach sdziego. Stali i przygldali si tej scenie. Ciaa wci byy splecione w ucisku. - Wywiadczylimy przysug tej biednej dziewczynie - mrukn Davies. - Miaa parszywe ycie i adnej przyszoci. Zabra portfel sdziego, kluczyki i etui na karty kredytowe. Razem z omami wyrzucili to wszystko w krzaki, zatrzymujc banknoty i karty kredytowe. Kilka minut pniej jechali z powrotem do Parya na spotkanie z de Villiersem. Ciaa znalaz nazajutrz po poudniu kierowca ciarwki, a cilej mwic, jego towarzysz podry, terier ostrowosy.

Samochody patrolowe z posterunkw policji w smym, szesnastym i siedemnastym arrondissement zjawiy si na miejscu w cigu kilku minut. ledczy uznali, e prawdopodobnymi sprawcami zbrodni s modociani szukajcy pienidzy na kokain albo, ze wzgldu na sowo COCHONS" wypisane niezdarnie na plecach sdziego, obkani 39 obrocy moralnoci. Tak czy inaczej, nie byo to szczliwe epitafium dla ofiar. Pewien departament rzdowy zakaza udzielania mediom jakichkolwiek informacji, zapewne z powodu usug, jakie odda mu sdzia w przeszoci. Byo to bardzo na rk policji, poniewa zbrodnia zbiega si w czasie z ostr krytyk wadz za tolerowanie prostytucji i godzia w dobre imi Francji. Jaki czas pniej minister Poniatowski przeprowadzi operacj oczyszczania Lasku Buloskiego", ktrej efekty trway kilka miesicy, a w sierpniu 1983 roku prefekt paryskiej policji, Monsieur Fougere, przeprowadzi z wielk werw i rozgosem operacj Salubrite. Jej skutki byy pocztkowo dotkliwe dla travelos, ale w 1991 roku ich dziaalno nadal kwita i waciwe wadze francuskie nie widziay w niej nic zego. 4 Anglik James Mason urodzi si 24 czerwca 1824 roku, ale nie wiadomo dokadnie, gdzie ani kim byli jego rodzice. Uzyska dyplom z geologii na Uniwersytecie Paryskim i wzi udzia w rewolucji we Francji w 1848 roku. Zosta zarzdc kopalni rudy elaza w Bilbao i dorobi si fortuny na wydobyciu miedzi w Sao Domingos w poudniowej Portugalii, gdzie mia ogromne posiadoci ziemskie. Krl Portugalii, zaniepokojony rosncymi wpywami Masona, wysa wojsko, aby przywrci swoj wadz. Prywatna armia Masona pokonaa onierzy, krl wic zmieni taktyk i obdarzy Brytyjczyka tytuem ksicia de Pomarao. By to tytu dziedziczny, ktry przysuguje jego prawnukowi do dzisiaj. Mason utopi swoj fortun w majtku Eynsham Park o powierzchni ptora tysica hektarw, pooonym osiem kilometrw na zachd od Oksfordu. Jego jedyny syn mia romans z crk krla Portugalii, oeni si z crk hrabiego Crawforda, by dyrektorem Wielkiej Zachodniej Kolei elaznej, a w swoim czasie przekaza Eynsham Park w spadku swojemu jedynemu synowi, Michaelowi. Po ukoczeniu Eton i Sandhurst Michael zosta w 1918 roku mistrzem armii w boksie i na trzy lata wyjecha do Kanady jako zawodowy bokser, przemytnik alkoholu i myliwy. W 1938 roku zosta zwerbowany przez dyrektora Wywiadu Marynarki Wojennej i podczas drugiej wojny wiatowej peni rne tajne misje w Europie. Ten zapalony eglarz i podrnik napisa kilka ksiek, zanim w 1951 roku zosta szeryfem hrabstwa Oxfordshire. Zmar trzydzieci lat pniej, pozostawiajc Eynsham Park najstarszemu synowi, Davidowi. Ten niezwyky rodowd wyjania zapewne, dlaczego David Mason nie zna uczucia strachu. 41 W niedziel 31 padziernika 1976 roku, tydzie po zamordowaniu Pii i sdziego w Paryu, terkot budzika wyrwa kapitana Davida Masona z gbokiego snu w sypialni na pierwszym pitrze Paacu Buckingham. Ubra si tak szybko, jak pozwala na to jego mundur, i wyszed z paacu.

Przecigajc si, ruszy przez wysypany wirem frontowy dziedziniec. W grze, na zimnym jesiennym wietrze, opota krlewski sztandar, oficjalnie potwierdzajcy obecno krlowej w paacu. W rzeczywistoci, o czym Mason wiedzia, nie byo jej od jakiego czasu. Powiew wiatru targn jego futrzan czap, kiedy przechodzi obok policyjnej budki wartowniczej. Odruchowo przytrzyma pasek doln szczk i przekl fakt, e nie ley on pod brod, lecz zaledwie pod doln warg. Przestrze midzy dnem futrzanej czapy a gow bya pusta, z mnstwem miejsca na rne przedmioty. W ubiegym tygodniu jeden z gwardzistw Davida zosta przyapany na warcie z tranzystorem nastrojonym na fal Radia Caroline pod czapk. Kiedy podszed do niego chory, wartownik wypry si dziarsko na baczno i ciszy radio. Dosta osiem dni aresztu. Takie pokusy byy nieznane w ciekawszych czasach, kiedy budki wartownicze stay przed paacowym parkanem. Niestety, pozujc do zdj, turyci coraz bardziej si spoufalali - dziewczta potrafiy si rozbiera - a nawet kradli czci umundurowania. Modzi gwardzici mogli tylko zaciska zby i znosi zniewagi, przeniesiono ich wic za ogrodzenie. Wielu aowao tego i rnych straconych dochodw ubocznych. Amerykascy turyci chtnie wyzbywali si pienidzy, zachcani przez wartownika, ktry mwi kcikiem ust: To bdzie dwadziecia dolarw za zdjcie, sir. Prosz je zwin i wsun do lufy mojego karabinu... Bardzo dzikuj, sir. Kto jeszcze? A moe pani?". Pod paszczem David nosi swoj ciemnogranatow bluz od galowego munduru. Spodnie miay szeroki czerwony lampas i byy noszone na wellingtonach", butach przypominajcych kowbojskie, tylko bez wysokich obcasw. Poniewa mundurowa kurtka jest czsto zbyt ciepa, kiedy nosi si j pod paszczem, wielu oficerw zakada j tylko w bardzo chodn pogod. Pewien porucznik zosta na tym przyapany, gdy 42 wezwano go przed krlewskie oblicze i poproszono, aby zdj wierzchnie okrycie. Pod paszczem mia kolorowy podkoszulek, a Jej Krlewska Mo nie bya rozbawiona. Punktualnie o smej David min Tort Urodzinowy", jak oficerowie gwardii nazywali Pomnik Wiktorii, i przeszed na drug stron ruchliwego ronda. Wielu oficerw, bojc si potrcenia przez samochd, wybierao dusz drog do Paacu w. Jakuba, korzystajc z przejcia dla pieszych na kocu Constitution Hill od strony Paacu Buckingham. David uwaa to za strat czasu. Nis swoj szabl wycignit gronie z lnicej stalowej pochwy, a poniewa futrzana czapa zdawaa si opiera na jego nosie, zasaniajc oczy, kierowcy zatrzymywali si z piskiem opon i pozwalali mu przej. Po przybyciu do Paacu w. Jakuba odda honory wartownikom, ktrzy zaprezentowali bro, i wszed, aby zje porzdne gorce niadanie. W pokoju oficerw na pierwszym pitrze przystan, aby spojrze na nagwki w The Times". Podczas akcji odwetowej po zamordowaniu biaych farmerw rodezyjscy komandosi wtargnli na terytorium Mozambiku. W nocy, o dwunastej, o trzeciej i o szstej, kiedy jego zastpca, mody i dosy zielony podporucznik James Manningham-Buller, dokonywa inspekcji wart w Paacu w. Jakuba, David robi to samo w Paacu Bu-

ckingham. Teraz sporzdzi swj raport i podpisa rachunek z kantyny. Przystan przed wielkim lustrem na drzwiach wartowni oficerw i poprawi swj dugi, niebiesko-szary paszcz i mosiny pasek futrzanej czapy z pitnastocentymetrowym zielono-biaym piropuszem. Wyszed z wartowni, nie pochylajc gowy. W futrzanej czapie mierzy prawie dwa i p metra, ale drzwi byy do tego przystosowane. Wrci do Paacu Buckingham, powodujc po drodze zderzenie motocyklisty z takswk. O dziesitej trzydzieci major Charles Stephens, dowdca Gwardii Krlewskiej, przekaza sub Nowej Gwardii ku zachwytowi trzaskajcych aparatami fotograficznymi turystw. Kiedy wikszo Nowej Gwardii maszerowaa przez Mail wraz z Korpusem Doboszy, Stara Gwardia, w tym David i jego ludzie, udaa si do 43 pobliskich Koszar Wellingtona przy dwikach Liberty Belle. Bya to nie tylko dobra muzyka marszowa, lecz rwnie wizytwka muzyczna komediowego serialu telewizyjnego Latajcy cyrk Monty Pythona. David przekupi tamburmajora, ktry zastpi waciwy ostatni akord potnym, dysonansowym pierdniciem z tuby, tak jak w wersji Pythona. Sprawio to wielk rado zarwno onierzom, jak i turystom. W koszarach gwardii w Caterham na poudnie od Londynu David da swj mundur do wyczyszczenia ordynansowi. Przebra si w lune spodnie i tweedow marynark, odszuka swj Porsche 911 Targa ze skadanym dachem i pojecha prawie pustymi ulicami do swojego mieszkania w South Kensington. Wchodzc, zauway wrd listw bia, piciocentymetrow kart wizytow. Bya pusta. Poczu przypyw podniecenia, poniewa odwiedzi go niezwyky go. David poszed do kuchni, nastawi czajnik i nala gorcej wody do imbryczka. Potem, nie zdejmujc brzowej papierowej banderoli, zapali cygaro Montecristo Numer 5. Wypala ich p tuzina dziennie, a najwiksz przyjemno sprawia mu pierwszy po skoczonej subie kb dymu. Spike Allen sta przy pce z ksikami i pozdrowi Davida, marszczc skr w kcikach oczu. David ukry zadowolenie. - Wamujesz si tutaj w niedzielny poranek, kiedy jestem wykoczony po czterdziestu omiu godzinach czuwania nad osobistym bezpieczestwem krlowej. - Wskaza gestem egzemplarz Timesa", ktry lea obok zielonej kartonowej teczki. - Mylaem, e jeste w Mozambiku i dowodzisz t akcj. Spike skrzywi si. - Mam nadziej, e nie kpisz sobie z Jej Krlewskiej Moci. Sarkazm nie przystoi oficerowi Gwardii Walijskiej. David by na kursie snajperskim w Niemczech Zachodnich, kiedy jeden z owcw talentw Spike'a zwrci na niego uwag. Rok pniej, gdy David uczy si obchodzi z materiaami wybuchowymi na kursie zorganizowanym przez Krlewskich Saperw, Spike zawar z nim znajomo. 44 Komitet wyranie zakaza Spike'owi werbowania kogokolwiek z si zbrojnych, a w przypadku byych onierzy - tych, ktrzy suyli w zawo-

dowym (dwudziestym drugim) puku Special Air Service. Spike cile przestrzega tej zasady a do 1971 roku, kiedy specjalne zadanie, ktre mia wykona w Edynburgu, okazao si ponad siy dwch tuzinw jego wsppracownikw, Miejscowych", jak ich nazywa, w Wielkiej Brytanii. Potrzebowa czowieka majcego aktualne kontakty i umiejtnoci wojskowe. Przy tamtej okazji poradzi sobie sam, lecz nieodwoalnie postanowi zwerbowa odpowiedni osob z si zbrojnych Jej Krlewskiej Moci. Poniewa on i tylko on zna Zaoyciela, czonkw Komitetu i Miejscowych, i poniewa Komitet powierzy zadanie prowadzenia Miejscowych wycznie jemu, nikt si nie sprzeciwi zwerbowaniu onierza suby czynnej, bo nikt z wyjtkiem jednego czy dwch Miejscowych o tym nie wiedzia. Niewiedza jest bogosawiestwem, uzna Spike, ktry by realist. David pracowa dla Ludzi z Pierza od czterech lat i Spike mia wszelkie powody, eby gratulowa sobie jego wyboru. Zna szczegy z teczki personalnej kapitana Masona, tak samo jak w przypadku wszystkich swoich Miejscowych. Spike mia on i dwoje dzieci, lecz jego dalsz rodzin byli Miejscowi, a Mason, Miejscowy 31, by gwiazdorem. Jego teczka personalna zawieraa nastpujce informacje: Urodzony: Oxford 13.08.51. Arogancki, ale bezwzgldnie lojalny. Starowiecki, ale bystry, pewny siebie i zdecydowany. Eynsham Park, Witney, Oxon.; Onslow Suare 97a, South Kensington. Eton. Szkoa oficerska w Aldershot. 1 batalion Gwardii Walijskiej. Umiejtnoci/zdolnoci: biegi przeajowe, mistrz bokserski Brytyjskiej Armii Renu 1971, narty, strzelec wyborowy. Instruktor - kurs snajperski Brytyjskiej Armii Renu 1972. Irlandia Pnocna 1971-1972. Suba wywiadowcza, wiczenia z broni 1972/73. Kurs saperski 1972. 45 Najlepszy strzelec w puku 1973. Wojskowy doradca BBC ds. Programu Bezpieczestwa Wewntrznego 1973. Sutaski Medal za Mstwo (czynna suba w Omanie 1974-1976). Suba w okrgu londyskim 1976. Wzrost 190 cm. Waga 90 kg. Wosy brzowe. Oczy szare. Jzyki: arabski, francuski, niemiecki. Spike, zanim wybra Miejscowego, mia w zwyczaju bada jego opinie na rne tematy, czasem pozornie oderwane. Odpowiedzi Masona te znajdoway si w aktach: Aborcja: Myl, e parlament zdecydowa susznie. Nie uwaam, e kobiet naley zmusza do urodzenia niechcianego dziecka, zwaszcza jeli wiadomo, e jest upoledzone. Wiele wad wrodzonych mona teraz rozpozna do dwudziestego drugiego tygodnia ciy i aborcji naley dokonywa na tym wczesnym etapie albo wcale". Rasizm: Wok tej kwestii rozwin si cay przemys. Rzekomo ma to zapobiega rasizmowi, ale odnosi skutek przeciwny, haaliwie przycigajc nadmiern uwag do tego tematu. Ludzi naley traktowa tak samo i nie powinni by karani ani nagradzani za to, e s czarni albo brzowi. Polityka sztucznego

wyrwnywania szans mija si z celem". Uzbrojenie policji: To byby straszliwy bd. Policjanci na og wiedz bardzo mao o broni palnej. Funkcjonariusze, ktrym czasami wolno nosi bro, s niewaciwie szkoleni". Dwiki: Nielubiane: Radio 1, Radio 2, ogoszenia na lotnisku, ogoszenia podczas lotu, plotkujce kobiety, dzwonice telefony, gosy reporterw BBC, paczce dzieci, ruch uliczny". Lubiane: tykajce zegary, piewajce ptaki, ryczce jelenie, miejce si dzieci, gone eksplozje, wiatr w drzewach, syreny przeciwmgielne". Zapachy: Nielubiane: gangrena, zapach ciaa, bary przekskowe, spaliny samochodowe, mokre piwory, szpitale, nylonowe skarpetki, psie odchody, kawa rozpuszczalna, urzdy pastwowe". 46 Lubiane: morze, piowane drewno, skoszona trawa, wrzos, kordyt, dym drzewny, restauracja Harrodsa, czyste dzieci, dym z cygara, afrykaski busz". Ludzie: Niemoliwi do sklasyfikowania. Ile razy prbowaem to robi, znajdowaem wyjtek od reguy. Ale gdybym mia okreli typ czowieka, ktry budzi we mnie szczegln pogard... to wymienibym nastpujce cechy: podbrdek raczej cofnity ni wystajcy, wodniste oczy, zasmarkany nos, rzadka ruda broda, amulet Kampanii na rzecz Rozbrojenia Nuklearnego na szyi, gra na gitarze podczas nowoczesnych naboestw w kociele, chodzi do szkoy rodzenia z on, ktra zasza w ci z mleczarzem, mieszka w Hampstead, mdleje, kiedy strzeli tumik w samochodzie, wegetarianin, nie ma poczucia humoru, ulega modzie, czyta Guardiana", stopy mu mierdz mimo (albo z powodu) sandaw, uywa takich sw jak totalnie", koniec kocw", jak kraj dugi i szeroki", toczca si walka", itp. Germaine Greer: Inteligentna i interesujca kobieta. Niestety, zgraja wrzeszczcych jdz zmonopolizowaa ruch feministyczny mniej wicej w taki sam sposb, jak haaliwi czarni aktywici opanowali przemys rasowy. Gdyby kto ubiega si u mnie o prac, dabym j osobie najbardziej odpowiedniej, niezalenie od pci". Polityka: W zasadzie mam pogldy prawicowe, ale za rzdw konserwatystw niemal rwnie czsto ingerowano w wolno osobist, chocia w sposb troch bardziej subtelny. Rzd naley ograniczy do minimum. Ludzie nie potrzebuj biurokracji, niaczenia, straszenia, nie chc, eby w ich ycie wtrcali si nieudolni politycy, ktrzy chc wyrobi sobie nazwisko. Socjalizm jest religi gupcw, oszustw i kamcw albo, jak w przypadku wielu ludzi z BBC, wszystkich trzech naraz. Ponis aosn klsk, ale jego bardziej tpi zwolennicy nadal tego nie rozumiej. Liberalizm nie jest wiele lepszy. Jest tam tylko mniej oszustw, a wicej gupcw. S chwalebne wyjtki, ale nieduo". Takie odpowiedzi, padajce z ust wikszoci ludzi, natychmiast odstrczyyby Spike'a. Nasuway si takie okrelenia, jak faszystowski bigot i ograniczony elitarysta. Ale Spike uzna, a jego owca talentw zgodzi si 47 z nim, e Mason po prostu lubi sprawia wraenie szorstkiego i apodyktycznego. Upyw czasu i kilka prbnych zada w kraju i za granic potwierdziy, e Mason jest czowiekiem pozbawionym uprzedze, nastawionym yczliwie do kadego, niezalenie od pochodzenia, kto wydaje mu

si szczery. Jak reszta Miejscowych, David Mason pracowa dla Spike'a bez wynagrodzenia, a czsto nawet bez zwrotu poniesionych kosztw. Wiedzia jednak, e Komitet Ludzi z Pierza, ktremu Spike okazuje lojalno, broni wolnoci i demokracji. Zamierzali dziaa w granicach prawa, aby chroni jednostki lub zapobiega zbrodniom tam, gdzie organy pastwa byy bezsilne lub miay za mao ludzi, eby dziaa skutecznie. Na og Spike wykorzystywa Miejscowych w ich rodzinnych stronach, gdzie dobrze znali teren. Eliminowao to rwnie wydatki na podr. Niewielu Miejscowych si znao, poniewa Spike trzyma ich jak najdalej od siebie nawzajem. David przejrza skp zawarto teczki, ktr wrczy mu Spike. Byy w niej plany Bristolu i dane osobowe niejakiego Patrice'a Syminsa, handlarza narkotykami. Kiedy David odoy teczk i zgasi cygaro, Spike wprowadzi go w spraw. - Dwa tygodnie temu crka ksigowego z Chippenham, byego onierza Dywizjonu C w Hitchin, zmara na skutek przedawkowania narkotykw. Zaopatrywaa j ta sama grupa, ktra w zeszym roku po raz pierwszy podsuna jej heroin na Uniwersytecie Bristolskim. Policja wie wszystko o dostawcy, Syminsie, ale niczego nie moe mu udowodni. Jest tam miejscowy Wgier, ktry pomaga nam w przeszoci. Zna miasto jak wasn kiesze. Bdzie twoim przewodnikiem. Symins jest dobrze strzeony i dlatego chc, eby pomg naszemu Miejscowemu, Walijczykowi nazwiskiem Darrell Hallett. Rozmawiali przez godzin. Potem Spike Allen zostawi Masonowi troch wyposaenia i wyszed. David westchn. Poprosi o dzie zwoki, eby mg odpocz po subie w paacu, ale Spike zaplanowa akcj na poniedziakowy wieczr. 5 W pierwszej poowie lat siedemdziesitych w Bristolu zaszo wiele zmian, ale Pennywell Road, cho pooona zaledwie ptora kilometra od centrum miasta, pozostaa podrzdn ulic, cignc si na obrzeach St Pauls i czc Easton ze star dzielnic handlow. Po obu stronach tej dugiej, sabo owietlonej ulicy stao kilka domkw jednorodzinnych i maych zakadw usugowych, a take opuszczonych i zdewastowanych budynkw. W jednym z takich budynkw 1 listopada 1976 roku odby si samozwaczy sd. Funkcje sdziego i awy przysigych peni Patrice Symins. Jego piciu kolegw, jednakowo krpych i brzydkich, stao wok szstego czowieka, ktrego rce byy przywizane z tyu do rury nieuywanej umywalki. Symins mia na sobie paszcz z gronostajowym konierzem i skrzane rkawiczki samochodowe. Mwic, czsto si umiecha; moe by dumny ze swoich zbw, a moe powiedziano mu, e z umiechem wyglda czarujco. By wysokim, szczupym mczyzn okoo pidziesitki, ktry cieszy si znacznymi wpywami w bristolskim podziemiu narkotykowym. Jasona zauwaono dwa razy z informatorami pracujcymi dla Lionela Hawkinsa z miejscowego wydziau antynarkotykowego. Teraz dowodzi gono swojej niewinnoci. Zarzeka si, e byli to jego starzy znajomi, a on nie mia pojcia, e ktry z nich jest informatorem. Sy-

mins wiedzia, e powinien zareagowa ju za pierwszym razem, ale mia sabo do Jasona, ktry pracowa dla niego od jego przyjazdu do Bristolu. Dwukrotny kontakt z informatorami policji nie mg by przypadkiem i Jason musia zosta przykadnie ukarany, aby nikt nie odway si go naladowa. 49 - Pomyl chwil, Jason, a sam przyznasz, e le postpie. Tym razem bdziemy wyrozumiali. Jeli to si powtrzy - wystarczy, e kto ci zobaczy na splunicie od tych skurwieli - a nastpny raz bdzie ostatnim. Symins przejecha doni po swojej ysej gowie, zaoy pcienny kaszkiet w krzykliw krat i zwrci si do czarnej dziewczyny, ktra bya jego sekretark i kochank, odkd skoczya pitnacie lat. - Sprowad samochody, Di. Nie powinna tu by, kiedy Jason bdzie operowany. Masz mocny odek, zgoda, ale czy dostatecznie mocny? Wierto do betonu przechodzce przez rzepki kolanowe naszego przyjaciela to nic przyjemnego. Lepiej tego nie widzie i nie sysze. Wrcimy wic do biura na godzin lub dwie, ty zostaniesz tam, a my wrcimy z wiertark. Samochody, zaparkowane czterysta metrw dalej, po telefonie Di podjechay pod bram. - Harry, bd tak dobry i zaczekaj tu z Jasonem - rozkaza Symins. - W razie jakich kopotw zrb z nim, co ci si podoba, ale zachowaj go compos mentis na nadchodzc zabaw. Darrell Hallett wyjecha z gospodarstwa swoich rodzicw w Tenby. Po wizycie u nich zawsze czu si odprony. Samochd Avenger skierowa si na wschd przez Severn Bridge, a pniej na poudnie autostrad M5. Nalea do wytwrni czekolady Rowntree, na tylnym siedzeniu leay puda z prbkami batonikw Yorkie. Darrell by najlepszym sprzedawc w okrgu i wiedzia o tym. Pracowa dla Rowntree od czterech lat, od zakoczenia suby wojskowej. W gbi serca by chopakiem ze wsi. Na weekendy zwykle wraca do domu i apa za wdk albo strzelb. Od pitego roku ycia Darrell, wraz z trzema brami, spdza kad woln chwil wrd lasw i pl, kusujc, zbierajc ptasie jaja, niszczc gniazda os i skaczc z wierzchokw drzew. Majc dziesi lat, nauczy si patroszy i obdziera ze skry krlika w nieca minut, a potem sprzedawa go za dwa szylingi miejscowemu rzenikowi. Potrafi rozpoznawa lady i zapachy lisa, gronostaja i wielu innych lenych stworze. 50 Urodzony w roku zakoczenia drugiej wojny wiatowej, Darrell mia walk we krwi. Od przedszkola doskonale radzi sobie na szkolnych boiskach, a jako nastolatek zosta mistrzem bokserskim Korpusu Pomocniczego Si Powietrznych. W 1962 roku wstpi do puku RAF i zosta mistrzem RAF i poczonych sub w wadze redniej. Trenowa pod okiem Dave'a Jamesa, a wielki Al Philips spyta go, czy nie chciaby przej na zawodowstwo. By zabijak w rkawicach, ale za bardzo kocha ycie w wojsku i przegapi swoj szans na midzynarodow karier. Darrell mwi z lekkim walijskim akcentem. Uczciwo bya dla niego religi i mimo otaczajcej go aury upionej agresji, nieatwo traci panowanie nad sob, a dziki szczeroci i uczciwoci osign w swoim

puku stopie sieranta. W latach szedziesitych suy na Cyprze, w Singapurze, na Malajach, w Zambii i Jemenie Poudniowym, osaniajc honorowy odwrt Imperium z kolonii. W1970 roku, dwa lata przed rozpoczciem pracy w firmie Rowntree, Darrell zosta przyjty w szeregi 21 (terytorialnego) puku SAS, a cztery lata pniej zwerbowany do Ludzi z Pierza przez Spike'a Allena, ktry potrzebowa prnego czowieka na poudniowym zachodzie kraju. Darrell skrci z autostrady M5 przy skrzyowaniu 18 i pojecha Portway do Hotwell Road. Bristol nie lea w jego rewirze, ale na poudniowym zachodzie byo niewiele miast, ktrych nie zna wzgldnie dobrze. Zaparkowa przy Iceland Freezer Centre na Easton Road i przeszed przez ulic do pubu Pit Pony. Na zrnicowanym etnicznie obszarze Easton znajdoway si przylegajce do siebie wiktoriaskie domy i sabo owietlone ulice. Byy tam dziesitki maych, obskurnych pubw, ale Pit Pony rni si od innych. Zosta niedawno odnowiony, a waciciel zachowa pierwotn atmosfer spelunki dla robotnikw, do ktrej mona bezpiecznie przyj z on, jeli ma odpowiednio bogate sownictwo. ciany byy przystrojone mosinymi lampami grniczymi, kosk uprz, oskardami i innymi akcesoriami kopalnianymi. Midzy drewnianymi przepierzeniami stay stoy i awy. Darrell zamwi dwa kufle guinnessa i zanis je do stou stojcego w rogu sali. Czeka tam na niego Jo. 51 - Mio ci widzie, przyjacielu - wschodnioeuropejski akcent Jo kci si z jego bawenian kraciast koszul, tartanowym krawatem i nieskazitelnie wyprasowanym tweedowym garniturem. O szstej pitnacie po poudniu pub nadal by prawie pusty, ale przywitawszy si z Josefem Hongozo, Darrell wrzuci do pobliskiej szafy grajcej do monet, aby przez jaki czas muzyka zaguszaa ich rozmow. - Kawa czasu, Jo - powiedzia, potrzsajc lew doni Wgra. Podczas powstania w Budapeszcie w 1956 roku w konfrontacji z radzieckim czogiem Jo straci prawe rami, ale jeszcze teraz, w wieku czterdziestu dziewiciu lat, nie mia sobie rwnych w mocowaniu si na rk. Darrell poda Hongozowi otrzyman od Spike'a teczk z materiaami na temat Syminsa. Przeczuwa, e nie zawiera ona nic takiego, czego Jo ju by nie wiedzia, poniewa od tygodnia ledzi kady krok handlarza narkotykami. May Wgier podnis wzrok znad papierw i powiedzia ostro: - Ten czowiek jest zy, wiesz, to dra! Zabija modych ludzi w naszym miecie, nawet dzieci. - Jo nie tolerowa narkotykw w adnej postaci, nawet jako lekw, kiedy chorowa. Dilerw nienawidzi. Tylko Darrell i Spike wiedzieli, e Hongozo pomaga Ludziom z Pierza. Darrell zwerbowa go dwa lata wczeniej po spotkaniu w kawiarni dla kierowcw przy Stapleton Road w Bristolu. Przez trzy godziny czeka tam nad niezliczonymi filiankami espresso na zapadnicie zmroku. Jo, waciciel kawiarni, nie mia wiele do roboty i jako czowiek towarzyski zabawia samotnych klientw przyjacielsk pogawdk. Jedno pocigno za sob drugie. Jo, podobnie jak miliony Europejczykw okoo poowy XX wieku,

mia trudn modo. Urodzi si w wiosce Keleshalom w pobliu granicy jugosowiasko-wgierskiej i w dziecistwie przeladowa go grony cie Hitlera. Miejscowi nazici oznaczyli wioskowe drzewa nazwiskami swoich ssiadw o odmiennych pogldach. Kiedy przyjdzie Hitler - szydzili - zawiniecie na nich". Przyszli szturmowcy i wielu mieszkacw zostao zabitych albo zmaro z godu. Potem, w 1945 roku, zjawili si Rosjanie i koszmar trwa dalej. 52 W 1956 roku Jo przyczy si do powstacw, ktrzy ponieli atw do przewidzenia klsk. Dwa lata po powstaniu uciek na Zachd razem z on Mari. W lutym 1958 roku osiedli si w Bristolu, gdzie mieszkaa ju liczna spoeczno wgierska. Przez pi chudych lat pracowa w fabryce pralek Parno-Yates. Zaoszczdzi dosy pienidzy, by kupi dwie ciarwki, zaoy firm przewozow i w 1965 roku dorobi si na budowie Severe Bridge i lotniska w Coventry. Dobrze mu si powodzio i sta si znany w spoecznoci emigrantw, poniewa hojnie wspiera potrzebujcych. Ale czste nieobecnoci odbijay si na jego maestwie i w kocu rozwid si z Mari. Potem kupi kawiarni i sta si statecznym obywatelem brytyjskim. Zapewne Jo widzia w Darrellu siebie z czasw walki o wolno. Niezalenie od swoich motyww, pomaga Darrellowi, ilekro Spike posya Walijczyka do poudniowo-zachodniej stolicy zbrodni. Darrell dostrzeg bysk gniewu w oczach Jo tylko raz - kiedy zaproponowa, e pokryje jego wydatki. Wgier postuka cybuchem glinianej fajki o obcas swojego buta i pokrci gow. - Pomog ci, eby wesprze wolno, zaszkodzi parszywcom, ktrzy przysparzaj kopotw. To przez nich musiaem opuci swj ukochany Budapeszt. Teraz dae mi szans, eby im troch przywali. To wystarczy. Nie mwmy wicej o pienidzach. Pit Pony wypenia si umundurowanymi mczyznami i kobietami. Sycha byo ochrypy miech i krzyki, banay zastpujce rozmow. - Niedaleko jest miejska zajezdnia autobusowa - wyjani Jo. - Kierowcy przychodz tu ze swoimi konduktorkami, zanim wrc do domu do on. Darrell spostrzeg wysokiego mczyzn w typie urzdnika z torb podrn Dunlopa. Trci Wgra. - To on. Chryste, wyglda jak skoczony palant. - Podszed do baru i zaproponowa Davidowi Mansonowi piwo. Nigdy wczeniej si nie spotkali, ale obaj wiedzieli, e Spike nie wybraby byle kogo. Szafa grajca umilka, ale w pubie byo teraz peno ludzi i concorde mgby przelecie tu nad ulic, a nikt by go nie zauway. 53 Mason cieszy si, e wynaj forda escorta. Na parkingu przy pubie grupki modych chuliganw, przewanie biaych, siedziay na niskim ceglanym murku, szukajc zaczepki lub czegokolwiek, co mogoby rozproszy ich nud. Jego porsche byby naraony na znacznie wiksze uszkodzenia ni zarysowany lakier. - Mamy dwie godziny do smej trzydzieci, kiedy Symins wrci do domu - powiedzia Jo. - Jest punktualny jak zegarek. Lada chwila powinien wrci na posiedzenie sdu, jak to nazywa. Potem pojedzie do

domu. Zaprowadz was, ebycie zobaczyli, jaki to dra nawet dla wasnych ludzi. Chc si upewni, e wieczorem nie bdziecie si z nim cacka jak angielscy dentelmeni. - To miejscowy? - spyta Mason. - To znaczy, zawsze dziaa w wiatku przestpczym Bristolu? - Teczka Spike'a zawieraa tylko podstawowe informacje. Jo potrzsn gow i ponownie zapali fajk. - Nie - odpar - ale w cigu dwch lat, odkd tu jest, wykroi dla siebie spory kawaek miejscowego rynku narkotykw. Darrell pomyla, e Jo marnuje si jako waciciel kawiarni dla kierowcw. Mia zdumiewajcy talent do zbierania informacji, co przy wielu okazjach zaoszczdzio Darrellowi wiele czasu i kopotu. Symins, powiedzia im teraz Jo, spdzi prawie ca modo w Australii, po tym jak w poowie lat pidziesitych jego rodzina wyemigrowaa z Londynu. Pod koniec lat szedziesitych mia ju 300 000 funtw, dorobiwszy si na rozkwitajcym rynku narkotykowym w Sydney. Kiedy tamtejsza policja zacza mu depta po pitach, Symins, tak jak inni jemu podobni, przenis si do Pakistanu. Doskonale mu si powodzio, dopki w 1975 roku pakistaska policja nie znalaza tony konopi indyjskich na statku, ktrego by wacicielem. Symins wrci do Wielkiej Brytanii. Jego pierwsza prba rozkrcenia dziaalnoci w Isleworth w Zachodnim Londynie spotkaa si z energicznym przeciwdziaaniem tamtejszych handlarzy. Ostronie wysondowa grunt gdzie indziej i w kocu zdecydowa si na Bristol. Jego dziewczyna, Diana, miaa tam bliskich krewnych, ktrzy ju sprzedawali narkotyki w St Paul. 54 - Pocztkowo nasz pan Symins dziaa powoli i rozwanie - wyjani jo. - Nie popeni bdu, ktry robi wielu z nich, adujc si na cudze podwrko. To najkrtsza droga do betonowych butw. Przyczai si ze swoj czarn zdzir i jej kuzynami i bada teren. Jo opisa podzia terytorialny. Bristolskie rodowisko przestpcze jest bardziej prowincjonalne ni londyskie i rzadko dziaa poza granicami swoich od dawna ustalonych rewirw. Znalezienie wolnej niszy zajo Syminsowi sporo czasu. Czarna dzielnica St Paul oferowaa labirynt ciemnych uliczek, gdzie biae prostytutki pracujce dla czarnych alfonsw pomagay rozprowadza towar wrd klientw. Policja, daremnie prbujc roztoczy nadzr nad handlarzami i prostytutkami, zamienia wiele ulic w lepe zauki. Czarne gangi zwabiay samochody patrolowe w te puapki i biy funkcjonariuszy. W rezultacie powstay cae rejony, do ktrych nikt si nie zapuszcza, terytoria opanowane przez czarnych gangsterw. Nie byo tam miejsca dla osobnikw takich jak Symins, mimo moliwoci, jakie zapewniay nielegalne meliny otwarte dla kadego, kto mg zapaci pidziesit pensw za guinnessa lub red stripe. Westbury nad rzek Trym byo szacown dzielnic klasy redniej gdzie istniay niewielkie moliwoci dziaania, ale ssiednie Southmead wygldao obiecujco. Zbudowane w latach trzydziestych dla mieszkacw miejskich slumsw, w caoci z czerwonej cegy, dawao nadziej na dobre zyski. Symins jednak spni si o kilka lat: w Southmead rzdzia miejscowa rodzina, a Ronnie i jego trzej postawni synowie rozprawiali

si szybko z kadym, kto prbowa wej im w parad. - Ronnie ma udzia w dochodach - powiedzia Jo. - Narkotyki, ochrona i koty. W Southmead nie dzieje si nic, o czym Ronnie i jego chopcy by nie wiedzieli. - Co to s koty? - spyta Darrell. - Prostytutki. - Niewiele zatem zostao dla biednego Patrice'a? - Nie w Southmead. Ale na pocztku siedemdziesitego szstego zacz si urzdza w Knowle West. Po miesicu wyrzucia go stamtd zachodnia kapitua Aniow Pieka, ktrzy maj swoj kwater gwn 55 w pobliskim Knowle, kilka domw poczonych w jeden przez wyburzenie cian. Wyburzyli je pewnego dnia, eby zmieci wyjtkowo dugi st bilardowy. Organizuj imprezy z marych i amf, a dziki stalowym drzwiom i kamerom wideo nie boj si nalotw antynarkotykowych. Mieszka tam na stae kilku Aniow, a kolejnych trzydziestu moe si zjawi w cigu p godziny od wezwania. Wkrtce wykurzyli Syminsa. - Zaczynam wspczu facetowi. - Z pewnoci jest uparty. Pniej byo Clifton, studenci i bogata klasa rednia. Mnstwo klientw, ale za duo policji. Symins bardzo lubi Clifton, bo jest snobem, a mieszkacy Clifton uchodz za mietank Bristolu. Symins urzdzi si zatem w Stoke Bishop, wrd trawiastych wzgrz zamoniejszych przedmie Bristolu, zamieszkanych przez nowobogackich i dorabiajce si rodziny z klasy redniej. Mieszkacy stroni raczej od ssiadw, co zapewniao Syminsowi prywatno bez wzbudzania podejrze. Trzy lata wczeniej rzd odebra lekarzom bez specjalizacji prawo przepisywania pacjentom heroiny i kokainy - z wyjtkiem osb cierpicych na miertelne choroby. Przedtem kady pun mg uzyska legalnie niewielkie iloci swojego narkotyku. Kiedy ten wygodny ukad si skoczy, uliczne ceny narkotykw raptownie podskoczyy, a Symins zorganizowa w Bishop seri wama do aptek na caym poudniowym zachodzie. W samym Bristolu kontrolowa te akcje z wyjtkiem Keynsham, Knowle West i Montpelier, gdzie dziaay inne zespoy kierowane przez nowicjuszy, na przykad Joego Lembo (pniej aresztowanego i skazanego na pi lat wizienia). - Co z systemem dystrybucji? - spyta Darrell. - Ma rozwinit siatk studenckich dostawcw, kontrolowanych przez czarnych kolegw, gwnie przyjaci swojej kochanki. Trzyma ich w ryzach kilku zbirw, ktrzy strzeg rwnie Syminsa. S bardzo skuteczni, ale... - Jo wypry si dumnie - ...jest luka. - Za pomoc srebrnego parkera Masona i podstawki do piwa Jo pokaza, jak zamierza pomc dwm Miejscowym. 56 Wyszli z pubu i ruszyli na poudniowy koniec Pennywell Road. Jo poprowadzi ich na opuszczone podwrko i przez ogrodzenie. Przylegao ono do wysokiego muru, zasaniajcego cuchncy kana, ktry pozosta z malowniczej niegdy rzeki Frome. Przeszli sto metrw wzdu muru, potem wspili si na, korzystajc z haka i liny z supami, ktr

Jo wycign z kieszeni paszcza. - Niele, co? - Popatrzy na obu mczyzn. By w swoim ywiole i zdumiewajco atwo wdrapa si na szczyt muru. Z muru opucili si na wysypisko mieci, a raczej do ogrodu sucego za mietnik. Mason przyklkn i rozpi swoj torb. Wyj dwudziestopiciocentymetrowy cylindryczny instrument, poyczony od Spike'a, a torb ukry w jeynach u podstawy muru. Poruszajc si ostronie wrd mieci, Jo dotar na tyy niskiego budynku z podwjnymi drzwiami. Przez szpary w drzwiach sczyo si sabe wiato. Jo wskaza w milczeniu na jedn ze szpar. Mason skin gow i przykrci teleskopow podstaw do swojego urzdzenia podsuchowego. Prototyp urzdzenia, produkowanego pniej jako Wilcze Ucho 1411, Mason otrzyma od Grupy ds. Technicznych rodkw Inwigilacji w Port Chester w stanie Nowy Jork. By to dwukierunkowy system zdolny do odbierania dwikw na odlego do 150 metrw. Zasilany wbudowan bateri ptorawoltow, way zaledwie osiemdziesit gramw i mg by uywany w poczeniu ze suchawkami, lornetk i magnetofonem. Mason ustawi Wilcze Ucho i poda Hallettowi jedn ze suchawek. Dwaj mczyni suchali, co si dzieje, a Hongozo ubezpiecza ich. Czterej mczyni, wszyscy z papierosami w ustach, stali wokoo Jasona i suchali, jak Symins opowiada o jego zdradzie. Skoczy, najwyraniej oczekujc jakiego potwierdzenia ze strony oskaronego. Odpowiedziao mu milczenie, poniewa w ramach przygotowa do wymierzenia kary kto zalepi Jasonowi usta tam klejc. - Trudno go bdzie utrzyma, kiedy zaczniemy - ostrzeg jeden ze zbirw. - Po to przynielimy skrzynk z narzdziami, idioto - powiedzia inny. - Szef kaza go przybi. 57 - Podoga jest betonowa. - Rusz gow, Spitty. A tylne drzwi? Przynie lamp. Trzej mczyni na podwrzu nie wiedzieli teraz nic, a Wilcze Ucho byo zbdne, poniewa znajdowali si kilkanacie centymetrw od Syminsa i jego ludzi. Odgosy gwatownej szamotaniny zakoczyy si dwikiem motka. Nie byo adnych krzykw, tylko stumiony miech. Jeden po drugim koce czterech omiocalowych gwodzi przeszy przez drzwi. Ogromne pici Halletta zacisny si i yy nabrzmiay mu na karku. - Sukinsyny - szepn. - Krzyuj go. Mason pooy mu rk na ramieniu. - Uspokj si, Darrell. Najgorsze jeszcze przed nami. Lepiej, eby nie wdar si tam jak rozjuszony buhaj. Oni maj bro. My nie. Usyszeli charakterystyczny pomruk przenonej prdnicy i, rwnie atwo rozpoznawalny, wizg wiertarki Boscha. Chocia nie widzieli i nie syszeli tego, co nastpio, okruciestwo Syminsa i jego zbirw przerazio ich. Kilka lat wczeniej Mason spdzi rok w Irlandii Pnocnej i przez miesic by czstym gociem na oddziale chirurgii naczyniowej Royal Victoria Hospital w Belfacie. Jeden z jego przyjaci dozna urazu krgosupa na skutek postrzau i David czsto rozmawia z tamtejszymi

chirurgami. W cigu dwunastu lat chirurdzy w szpitalu stali si specjalistami w leczeniu straszliwych postrzaw w kolano. Kule czsto omijay rzepk, ale i tak powodoway powane uszkodzenia naczy. Ofiarami byli zwykle mczyni w kwiecie wieku, ktrych czekaa osteoporoza lub, jeli wdaa si gangrena, amputacja. Przynajmniej, pomyla Mason, ten biedak zostanie okaleczony elektrycznym wiertem, ktre obraca si ze stosunkowo niedu prdkoci. Kiedy ciao i ko ulegaj przebiciu, im wiksza jest prdko pocisku, tym wiksze uszkodzenia. Ale dla udrczonego Jasona bya to marna pociecha. Mason poczu ucisk na ramieniu. Jo puka w swj zegarek. Wrcili t sam drog, ktr przyszli. Symins zwrci si do Jasona siedzcego ze zwieszon gow. Nie wiadomo byo, czy jest przytomny. 58 - Za dwanacie godzin zadzwonimy po stra poarn, kolego. Potem podatnicy zapac za twoje leczenie. - Bysn biaymi zbami do pozostaych, ktrzy odpowiedzieli radosnym rechotem. - Tymczasem postaraj si by grzeczny. Zobaczymy, czy kiedy wyjdziesz ze szpitala, nadal bdziesz na licie pac. Symins odjecha swoim jaguarem, a pozostali ruszyli za nim fordem granad. Skierowali si na pnocny zachd, w stron Downs, przez rozlege ki i wzdu Lady's Mile do widocznej z daleka wiey cinie. Skrcili w lewo, w Julian Road, gdzie miecia si komenda policji. Otwarte pole nazywane Rwnin opadao ku poudniowi, urywajc si raptownie strom cian Avon Gorge. Serce Stoke Bishop, Mariners Drive, zabudowane jest pojedynczymi domami stojcymi z dala od gwnej szosy i zasonitymi przez zarola dobrze utrzymanych ogrodw. Wyrnia si jedynie koci anglikaski i niedaleko za nim jaguar skrci na podjazd Syminsa. Kiedy elektroniczna brama zatrzasna si za ich szefem, zbiry w granadzie odjechay, koczc swj dzie pracy. Symins zainwestowa znaczn cz narkotykowych dochodw w ten dom i kompleksowe systemy alarmowe. Poza kierowc i sub domow mieszka tam ogrodnik, penicy rwnie drug funkcj osobistego ochroniarza swego chlebodawcy. Symins delektowa si podwjn brandy przy kominku, a Diana, naga do pasa, masowaa mu ramiona i kark. Patrzc w pomienie, znowu poczu przypyw adrenaliny, przypomniawszy sobie wytrzeszczone oczy Jasona. Wierto powoli przebio skr i ko, a jego koczyny, chocia przybite do drzwi, drgay spazmatycznie. Tak, mia prawo ukara Jasona. Nawet jeli ten czowiek nie donosi, nie zaszkodzio zademonstrowa innym, e Patrice Symins to kto, komu lepiej si nie naraa. Wiadomo o tym, co spotkao Jasona, rozejdzie si po miecie, potwierdzajc opinie o Syminsie jako twardym czowieku. Czu si przyjemnie zmczony. Kiedy wstawa, Diana przesuna pieszczotliwie doni po jego kroczu. - Nie dzisiaj, Josephine - rozemia si. - Jestem wykoczony. 59 W przypadku Diany wyznawa prost zasad, jeli chodzio o ko: spa z ni tylko wwczas, kiedy mia ochot, inaczej nie miao to sensu. Zayo moga przytpi jego reakcje na jej zmysowo.

W domu Symins nie trzyma broni pod rk. Ufa swoim systemom zabezpieczajcym i subie na tyle, e czu si zupenie swobodnie. W pokojach, w ktrych czsto przebywa, znajdoway si przyciski alarmowe, ale w domu lubi chowa swoje czuki i odpoczywa. Tego wieczoru pawi si w jacuzzi, a pniej, jak zwykle, wzi do ka Financial Times", poniewa sam zarzdza swoim pokanym portfelem inwestycyjnym. Hallett i Mason wysunli si bezgonie zza cikich brokatowych zason i przeszli po dywanie. Symins wyczu obecno intruzw dopiero wtedy, gdy ostrze skadanego noa Halletta dotkno jego jabka Adama. W pierwszej chwili pomyla o przycisku alarmowym przy ku. Hallett odgad jego zamiar. - Oba systemy w twoim mieszkaniu s wyczone, wic zapomnij o ochroniarzach. Najlejszy ruch gow, a przejdziesz najszybsz konikotomi od czasu wojny koreaskiej. Mason cign kodr z ka, sku nadgarstki Syminsa plastikowymi kajdankami i zwiza mu stopy. Dopiero wtedy Darrell schowa n. W takie wieczory jak ten obaj Miejscowi ubolewali nad poleceniem Spikea, ktry zakaza im noszenia broni palnej w Wielkiej Brytanii. Z sufitu zwisa pretensjonalny krysztaowy yrandol. Mason uwiesi si na nim caym ciarem. - Solidny - orzek i, skuwajc Syminsowi rce za plecami, przywiza kajdanki do yrandola link od spadochronu. Potem zacz cign za link, a ramiona Syminsa si napiy, a narkotykowy baron stan na palcach, aby zmniejszy ostry bl w wywichnitych barkach. - W wizieniu Evin w Teheranie nazywa si to rzenickim hakiem Savaku" - wyjani David - ale zanim przystpimy do dalszych dziaa, musimy zadba o cisz. - Ile chcecie pienidzy? - wyszepta Symins. - Wymiecie swoj cen, a zapac wam natychmiast. 60 - Zmierza prosto do sedna, prawda? - powiedzia Darrell, wbijajc kciuk w policzek Syminsa w taki sam sposb, w jaki szkoli myliwskie psy. Wepchn Syminsowi skarpetki w usta, a nastpnie ciasno obwiza mu szyj i otwarte usta paskiem od szlafroka jak wdzidem. - Dwikoszczelne - mrukn. Razem pocignli za link od spadochronu, a Symins tylko z najwikszym trudem mg dotkn podogi palcami. Mason usiad na krawdzi ka, zapali cygaro Montecristo Numer 5 i zacz przeglda Financial Times". Jo zosta w rododendronach na dole, zabezpieczony przed psami Syminsa dziki proszkowi anyowemu, ktry rozsypa obficie od miejsca, gdzie przeszli przez mur, do rynny przy oknie sypialni Syminsa. - Kim jestemy? - spyta Darrell Syminsa i nie uzyskawszy odpowiedzi, szturchn go w brzuch tak, e tamten zakoysa si lekko w przd i w ty, dopki nie zdoa odzyska nieco rwnowagi i umierzy rozdzierajcego blu w ramionach. - Jestemy dwoma spord wielu ludzi, ktrych poproszono, aby ci obserwowali. Ilekro przyjedasz do tego kraju, jestemy w pobliu. Za dziesi lat te bdziemy ci pilnowa. To, co robisz z wasnymi ludmi, choptasiu, to nie nasze zmartwienie. Jeli godz si na twj sadyzm, trudno. Ale... - Darrell wymierzy Syminsowi nastpny cios na rachunek Jasona -... od dzisiaj musisz skoczy z han-

dlem narkotykami. Aby nigdy nie zapomnia o tym wieczorze, zostaniemy z tob przez godzin albo troch duej. Jeli w przyszoci przypomnisz sobie t ma zabaw, pamitaj, e to tylko niewinny wstp do nastpnego razu. Pocign jedn rk za link, wbijajc drug w krocze Syminsa. Nie chcia, aby yrandol si urwa. Symins wisia teraz w powietrzu. To, co odczuwa, nie byo blem - to bya udrka. Wikszo ludzi przechodzi przez ycie, nie dowiadczajc nawet kilku sekund takich cierpie. Darrell zakoczy swj monolog. - Nie popenij bdu, na przykad za pi lat, mylc, e nie bdzie nastpnego razu. Jeli znowu wemiesz si za narkotyki, zoymy ci Prawdziw wizyt. - Spojrza na zegarek, a potem rozsiad si wygodnie w fotelu i wyj z kieszeni powie podrnicz George'a Borrowa 61 z 1862 roku, Wild Wales. W domu Darrell mia zbir ksiek podrniczych i przygodowych w twardych oprawach, wiele z autografami autorw. Czsto, kiedy mia troch wolnego czasu, telefonowa do wydawcw i ksigar w poszukiwaniu rzadkich tytuw, aby uzupeni braki w swojej kolekcji. Po pgodzinie opucili Syminsa na dywan na dziesi minut. Pniej znowu kazali mu sta na palcach przez kwadrans, a w kocu zawiesili go w powietrzu na kolejne p godziny. Kiedy wychodzili, wci by przywizany do yrandola, ale stopy mia oparte na pododze. Hallett mia cich nadziej, e Symins postrada zmysy do czasu, kiedy rano przynios mu niadanie. To bdzie w znacznym stopniu zaleao od jego wytrzymaoci na bl. Mason nie zada sobie trudu, aby w drodze powrotnej uruchomi systemy alarmowe. Spike raczej nie powinien si awanturowa o kilka straconych przerywaczy. Przeszli przez mur w lad za Hongozem, ktry odwiz ich do miasta, gdzie zostawili swoje samochody. - To zaszczyt pozna pana. - Wgier ucisn Masonowi do. Nie znali nawzajem swoich imion. Wschodnioeuropejskim zwyczajem ucisn Darrella. - Nie ka mi zbyt dugo czeka do nastpnego razu, przyjacielu. Dwaj Miejscowi rozstali si. Hallett by przygnbiony. Minie wiele dni, zanim przestanie go nawiedza widok omiocalowych gwodzi sterczcych z drzwi. Mason nie by szczeglnie przejty. Wszystko poszo tak, jak chcia Spike. Rezultat te mg si okaza zgodny z oczekiwaniami. Zatrzyma si przy budce telefonicznej i nagra si na automatyczn sekretark Spike'a. Wszystko w porzdku" - powiedzia. Nie poda ani godziny, ani swojego nazwiska. Spike bdzie u siebie, wysucha wiadomoci i rozpozna gos Davida. Gdyby co poszo le, zrobiby wszystko, co w jego mocy, ale bez angaowania Komitetu. Taki mieli sposb dziaania. 6 Sekwana, muzyka niewidocznego akordeonu i gwar pchlego targu Marche Vernaison przepyway obok cygaskiej kawiarni, wtrcajc klientw, gwnie turystw, w nostalgiczne rozleniwienie. Kelnerzy byli Cyganami w czarnych beretach i fartuchach, a na ich twarzach ze starannie wypielgnowanymi wsami mona byo dostrzec odcie pogar-

dy. Starszy kelner, ktry uwaa si troch za Maigreta, uzna, e trzej dentelmeni przy sidmym stoliku s zagranicznymi przedsibiorcami. Brak paszczy sugerowa, e przyszli z pobliskiego hotelu George V. Wydedukowa, e spdzili ju w hotelu kilka nocy, poniewa tamtejsza restauracja, Les Princes, serwowaa wyborne jedzenie, ktrego smak poprawiay dodatkowo zapasy ze synnej piwniczki. Trci kucharza. - Sanch dobrze wyjdzie na sidemce. Ci trzej s z hotelu George. Jeli mog zapaci dziewiset za noc, dadz te dwadziecia procent napiwku. De Villiers i Davies rzeczywicie wygldali na przedsibiorcw w rednim wieku, lecz Meier do nich nie pasowa. Jego brzydki tweedowy garnitur by wygnieciony - spodnie, chocia o kilka rozmiarw za due, nie zakryway pary znoszonych butw - a soczewki okularw w drucianej oprawce wymagay przetarcia. - Ten stek jest zbyt delikatny jak na woowin - mrukn Davies. - Pewnie konina - powiedzia de Villiers. - Niewane. Te smaone ziemniaki wygldaj niele. - Frytki - odpar Davies. - Masz na myli frytki. De Villiers wzruszy ramionami. Kelner przynis mu homara wyowionego z akwarium, w ktrym nieszczsne stworzenia czekay na ugotowanie ywcem. Usiad plecami do naczynia, gdzie gotowano homary. W ten sposb mg widzie wejcie do kawiarni, a nie musia oglda 63 cierpie morskich stworze. Ich milczce krzyki idealnie zbiegy si w czasie z krzykami Patrice'a Syminsa. Homary jednak nie zrobiy nic, aby zasuy na swj los. Przy kawie i koniaku trzej czonkowie Kliniki rozmawiali o interesach. Ich rozmow zaguszaa paplanina przy barze i transakcje handlowe w sklepach naprzeciwko kawiarni. Meier, w odrnieniu od swoich towarzyszy, mwi po francusku. Poinformowa ich o reakcji mediw na morderstwo, a raczej o rzucajcym si w oczy braku reakcji. Nie spodobao si to de Villiersowi. - Skd to milczenie? Przecie o czym takim uwielbiaj pisa. - Wzruszy ramionami. - Szkoda; tak czy inaczej, zapacia. Meier, ktry troch powszy, mia na to czciow odpowied. - Pi lat temu sdzia by zaangaowany w spraw midzynarodowych praw do atolu Mururoa. Francuzi sparzyli si na prbach nuklearnych. Moe maj jaki powd, eby teraz wszystko zatuszowa. De Villiers od lat nie widzia tak oywionego Daviesa. Paryskie zadanie odpowiadao jego usposobieniu, a de Villiers, otrzymawszy tego ranka ca zapat od klientki, wrczy ju czeki swoim ludziom. Pitnacie procent caej sumy 450 000 dolarw poszo dla Tadnamw, agentw, trzydzieci pi procent dla de Villiersa, a reszta zostaa podzielona po poowie midzy tamtych dwch. Dziesi procent rnicy pomidzy jego a ich udziaami pomagao umocni jego pozycj przywdcy. Utrzymywa taki podzia przy kadej robocie wykonywanej przez Klinik, nawet jeli w operacji brali udzia tylko dwaj czonkowie. Meier, z natury mao komunikatywny, oywi si dopiero, kiedy mg da upust swojej pasji do innowacji technicznych. De Villiers wiedzia, e pienidze za robot w Paryu wyda na sterowane radiem modele sa-

molotw i na dziwki w jakim egzotycznym miejscu. Davies, obadowany prezentami, popdzi z powrotem do swojej piknej ony w Cardiff, a pokany czek pozwoli sfinansowa jej pracowni wystroju wntrz. Pani Davies, jak podejrzewa de Villiers, nie bya wierna mowi podczas jego dugich wyjazdw w interesach, ale zdajc sobie spraw, e prawdopodobnie nigdy nie znajdzie drugiego mczyzny 64 tak zalepionego ani tak hojnego, nacigaa go, aby zasili kas swojej firmy. Od urodzenia bya pozbawiona gustu i taka pozostaa mimo kosztownych kursw w londyskiej szkole projektowania w Inchbold. Kade zamwienie - a wiele dostawaa dziki temu, e hojnie darzya swoimi wdzikami kawalerw w rednim wieku, ktrzy tak naprawd nie chcieli, aby na nowo urzdzano im mieszkania - stawao si nowym wiadectwem jej straszliwego bezgucia. De Villiers obawia si, e pewnego dnia Davies wrci do domu i zastanie on w ramionach jakiego nieszczsnego japiszona, ktremu bdzie chciaa zaprojektowa apartament. Skoczy si to smutno, pomyla, poniewa w gniewie Davies zapomina o zasadach dobrego wychowania. Chocia de Villiers wiedzia o swoich kolegach prawie wszystko, jego sytuacja yciowa i pochodzenie byy tematami tabu, ktrych obaj ju dawno temu nauczyli si nie porusza. Ufali de Villiersowi po prostu dlatego, e zawsze, wedle ich najlepszej wiedzy, gra z nimi uczciwie. A on ufa im, poniewa orientowa si na bieco w ich problemach i zna ich ograniczenia. W wiecie oszustwa i podstawiania ng, w zawodzie, ktrego dziewidziesit procent adeptw pracuje na wasn rk, Klinika od czterech lat pozostawaa skuteczn i zwart grup. Zawdziczaa to oczywicie w znacznym stopniu osobowoci de Villiersa, ktry by szczery i bezporedni, stwarzajc wraenie czowieka nieatwo ulegajcego lkom czy wahaniom. Wynikao to z jego charakteru, ktry, w odrnieniu od jego sposobu bycia, by peen agresji. Gboko w rodku de Villiers kipia z wciekoci na niesprawiedliwo losu i z rozpaczliwego pragnienia korzeni i matczynej mioci. Czy by normalny? Czy zawodowy morderca w ogle moe by normalny? Ludzie normalni potrafi robi i robi straszne rzeczy, ale nie bez przerwy, na zlecenie. Tacy ludzie niemal zawsze wydaj si brutalni, kapryni i agresywni w yciu codziennym. Bezwzgldno de Villiersa, przeciwnie, nie ujawniaa si w jego codziennym zachowaniu. Przed poudniem mg zabi mod kobiet, dowolnymi rodkami, po jakie 65 naleao sign, aby wykona zlecenie, a kilka minut pniej rozmawia o gupstwach przy obiedzie i delektowa si smakiem dobrego jedzenia. Dziki dwoistoci jego natury przychodzio mu to bez trudu. Gdyby de Villiers kiedykolwiek zastanowi si nad tym, powiedziaby, e zabija po prostu po to, aby zarobi na ycie. Zaprzeczyby, e kieruje nim wewntrzny przymus, palca potrzeba wyrwnania rachunkw z losem. Poniewa de Villiers zawsze spotyka si z przyszymi klientami osobicie i starannie ocenia ewentualne zlecenia, zanim je przyj, bra mniej

urlopu ni Meier i Davies. rednio robi sobie trzy lub cztery tygodnie wakacji w roku, ktre zawsze spdza, polujc samotnie na rzadkie gatunki zwierzt, wyposaony w najlepszy sprzt fotograficzny. De Villiers zapaci, nie zostawiajc adnego napiwku, poniewa na rachunku znajdowa si nadruk Obsuga wliczona", a on czu si zawstydzony, e zjad doskonaego homara. Jego towarzysze wyszli, aby zapa osobne takswki do swoich ulubionych nocnych lokali. De Villiers pomyla o dowiadczeniu, ktre zdoby w Paryu, o kontaktach, ktre mog si okaza uyteczne w przyszoci. Po drugim koniaku wrci do hotelu przy avenue George V i zamwi rozmow z abonentem w Kraju Przyldkowym. Nikt nie odbiera. Odoy suchawk i przez chwil dotkliwie odczuwa samotno. Posiedzia troch w barze, oddajc si swojej ulubionej czynnoci: obserwacji ludzi. Ale materia do obserwacji by kiepski. Dwaj pedaowaci barmani, starzejca si kalifornijska gwiazda filmowa ze swoim milczcym chopcem do towarzystwa i recepcjonista z nosem w Paris Match". Przeszed przez cichy westybul obwieszony gobelinami i da napiwek portierowi, ktry przynis mu kopert na tacy. Po powrocie do pokoju wiczy przez dwadziecia minut, a potem pooy si i popijajc wod mineraln z podrcznego barku, przeczyta wiadomo od Tadnamw. Mia si natychmiast uda do ich biura w Earls Court w Londynie i przygotowa do wyjazdu nad Zatok Persk. 7 Pokryte pian jezioro wyznacza pnocno-wschodni granic bezpieczestwa dla uprawiajcych jogging w nowojorskim Central Parku. Kady, kto zapuszcza si za jezioro, robi to na wasne ryzyko, chyba e jest biedny i czarny. Ta regua obowizywaa ju jesieni 1964 roku, ale bogaty dzieciak z Oklahomy nie wiedzia, co wolno, a czego nie wolno w Harlemie. Odwiedziwszy swoj babci w jej przestronnym mieszkaniu przy Park Avenue, zgodzi si zabra jej suczk rasy beagle do pobliskiego parku. Po piciu minutach spaceru przez zarola i polanki, ktre zajmuj obszar pomidzy muzeum a jeziorem, znalaz trawiasty plac, spuci beagle'a ze smyczy i rzuci mu gumow pik. Pies, ktry rzadko mia okazj do zabawy, ruszy niezdecydowanym truchtem, aby okaza gotowo. Zatrzyma si przy pice i wrci do chopca. Merda ogonem i szczerzy zby, tak jak tylko beagle to potrafi, kiedy pitnastocentymetrowy bet przebi mu szyj. Upad, nie wydajc nawet jku. Chopiec rozejrza si. W cieniu stao trzech modych ludzi w lotniczych kurtkach. Jeden trzyma stalow kusz, a na ramieniu mia pust torb golfow. - Lepiej oddaj psu ostatni przysug, synu. - Ten, ktry si odezwa, mia krtko ostrzyone wosy i najwyraniej spdza duo czasu ze sztang. Chopiec wpad we wcieko i rzuci si na kusznika, wymachujc kolczatk. Przypadkiem trafi go w oko i grzbiet nosa. - Ty skurwielu! - krzykn wyrostek. By chwilowo olepiony, ale dwaj pozostali przyparli chopca do drzewa, czekajc, a ich kolega dojdzie do siebie. Przez zy blu, bojc si, e straci oko, kusznik da upust 67

swojej furii. - Rozbierzcie gnoja i przywicie do drzewa. Poka mu, e z nami nie warto zadziera. Posugujc si jego koszul i wasnymi paskami, zwizali chopcu rce za plecami i wepchnli mu w usta chustk do nosa. Zmoczy si ze strachu. Pierwsze dwa bety utkwiy w jego prawej nodze nad kolanem. Trzeci przebi lewe udo i chopiec zemdla. Krzyki kolegw kusznika prawdopodobnie ocaliy mu ycie, poniewa zwrciy uwag mczyzny, ktry biega po parku. Mia na sobie spodnie od dresu i luny zielony podkoszulek. Kiedy wbieg na polan, nie okaza wikszego zainteresowania chopcem, psem ani wyrostkami. - Czoem, przyjaciele. - Unis rk na powitanie i zatrzyma si. - Ktrdy do jeziora? Kiedy kusznik zastanawia si nad odpowiednio mylc odpowiedzi, mczyzna wykona byskawiczny ruch rk i wbi mu palec w zdrowe oko. Potem nastpio szybkie kopnicie karate, udima, w krocze najbliszego wyrostka. Trzeci wycign n sprynowy, ale mczyzna, podnoszc z ziemi kusz i widzc, e jest naadowana, nacisn spust. Ostry bet z atwoci przebi wntrznoci wyrostka i utkwi w jego krgosupie. Chopak wrzasn, lecz kolba kuszy trafia go w kark i zapada cisza, jeli nie liczy chichotu szarych wiewirek. Mczyzna uklk przy beagle'u i dotkn go delikatnie, aby wyczu bicie serca. Stosujc ucisk wok rany, wycign bet i obwiza psu szyj swoim podkoszulkiem. - Przeyjesz, dziewczyno - powiedzia i podrapa psa za oklapnitymi uszami. Pooy jego gow na ziemi i zaj si chopcem, podejrzewajc obfity wewntrzny krwotok w udzie. Na pobliskiej 85 Ulicy znalaz policjanta, poda mu swoje nazwisko, kapitan Daniel de Villiers, i adres kolegi z piechoty morskiej, u ktrego mieszka. Zaczeka, a przyjedzie karetka, ale zapytany, w jakim stanie s chuligani, chopiec i pies, uda, e nie wie. Zastanawia si, czy interweniowaby, gdyby nie beagle? Okruciestwo wobec zwierzt stanowio czuy punkt de Villiersa. 68 Wczeniej by bezdomny kot i chopcy z sierocica w Vancouver, a pniej le odywiona papuga jego przybranej matki w Bronksie. Nigdy nie zrozumia tej kobiety, poniewa bia go za najdrobniejsze naruszenie swojego kodeksu dobrych manier", a mimo to pielgnowaa go, kiedy wraca ze szkoy z rozbitym nosem albo zapuchnitym okiem. Po jej mierci de Villiers znalaz sobie dzienn prac jako pomocnik fotografa i nocn jako wamywacz. Kiedy papuga zdecha, mia siedemnacie lat, troch oszczdnoci w banku i marzenie, eby pracowa ze zwierztami. Zacign si, ale jego niezwyka kondycja fizyczna i skonno do rozwanego namysu zwrciy uwag sieranta z Korpusu Piechoty Morskiej, zanim zdy zrealizowa swj pierwotny zamiar i uzyska przydzia do Korpusu Weterynaryjnego. W wieku dwudziestu trzech lat, majc za sob cztery trudne lata w Wietnamie, de Villiers mg zosta zawodowym wojskowym. Pewnie by si na to zdecydowa, gdyby nie pielgnowane od dawna pragnienie, aby odszuka swoje korzenie, odnale rodzin. Przez rok pracowa w biurze w Bradley Base, spdzajc weekendy

na wdrwkach po grach Catskill z kolegami z piechoty morskiej. Zim 1964 roku zrezygnowa z patentu oficerskiego i podj wszystkie swoje oszczdnoci. Jego jedyn wskazwk bya Biblia ojca, najcenniejszy skarb. Na czystej kartce przed stron tytuow znajdowaa si dedykacja: Pietowi od kochajcej matki. Vrede Huis, Tokai 1891..." 8 Zanim personel kwatery gwnej SAS wzi na siebie odpowiedzialno za wszystkie jednostki brytyjskich si specjalnych, cznie z SBS (Specjaln Eskadr Desantow), i przenis si do obecnego centrum dowodzenia, przez wiele lat mia siedzib niedaleko Sloane Square. Wysi urzdnicy administracyjni SAS zajmowali poddasze gwnego budynku w Koszarach Ksicia Yorku. Do ich biur wchodzio si z korytarza, do ktrego prowadziy betonowe schody bdce pod staym nadzorem kamer. Na ich szczycie znajdoway si podwjne stalowe drzwi do hermetycznie zamknitego pokoju rewizji". Na pocztku lat siedemdziesitych uznano, e cz okien biurowych SAS jest naraona na penetracj za pomoc specjalistycznego sprztu technicznego z mieszka w Cheltenham Terrace naprzeciwko garnizonu. Natychmiast zainstalowano ekrany ochronne, ale procedury bezpieczestwa nadal nie byy cile przestrzegane. Bezporednio pod poziomem poddasza znajdowaa si pusta sala, ktr dowdztwo koszar wynajmowao rnym organizacjom, mniej lub bardziej publicznym. Rankiem 5 stycznia 1977 roku Gordon Jackson i inni aktorzy z obsady Upstairs, Downstairs, serialu telewizyjnego BBC, emitowanego wwczas na cay wiat, wyszli z sali, eby zwolni miejsce na spotkanie grupy wsparcia Royal Chelsea Hospital. Dwaj cywilni pracownicy ochrony pilnujcy bramy koszar, pochodzcy z Afryki Zachodniej, beztrosko pozwalali wchodzi wszystkim, ktrzy podawali nazw organizacji. Wiecie, dokd i?" - brzmiao ich jedyne pytanie. Pierwszy zjawi si Bob Mantell, dawniej komandos i emerytowany bankier z City. Posprzta zmite kartki scenariusza i oprni popielniczki, mruczc co o marnotrawcach z BBC. Pooy owki i kartki 70 formatu A4 przed podniszczonymi krzesami, ustawionymi wok prostoktnego stou. Byo to jedyne umeblowanie ponurej sali. Inni przychodzili samotnie lub w grupach. Rozlegay si powitania - czasem serdeczne, czasem burkliwe. August Graves, szedziesiciopicioletni kierowca takswki i zapalony radiotechnik-amator, robi wiele szumu przed i po spotkaniach, ale rzadko otwiera usta w ich trakcie. Mia jednak niezwyk umiejtno dowiadywania si wszystkiego o wszystkich na obszarze Wielkiego Londynu. Zna nawet rnych kryminalistw, cho sam nigdy nie zboczy z prostej drogi. Zjawi si w towarzystwie Profesora, ktry ustpi niedawno ze stanowiska na Uniwersytecie w Warwick i przeszed na emerytur. Bliniacy, siedemdziesiciokilkuletni, ale wygldajcy starzej, spotkali si po raz pierwszy w wizieniu mniej wicej w chwili wybuchu drugiej wojny wiatowej. Uzyskali zwolnienie warunkowe, aby wstpi do Krlewskich Saperw, a po wojnie zostali hydraulikami. Kiedy koczyli pewn prac pod koniec lat szedziesitych, poznali Zaoyciela. Po-

dobnie jak August Graves, mieli znajomoci i kontakty, ktre przedstawiay wielk warto dla Komitetu. Jane, ktrej nazwiska nikt nigdy nie wymienia, zjawia si pogrona w oywionej rozmowie z Bletchleyem, Przewodniczcym zebrania w tym dniu, starowieckim i dogmatycznym torysem. - Sprzedawczyk - mrukna Jane. - To zdrajca najgorszego pokroju. Wilson okaza si na tyle przyzwoity, e mianowa go ministrem spraw wewntrznych, i spjrzcie, co on wyprawia - robi z nas wszystkich gupcw. I dlaczego? - Poniewa, droga pani - odpar Bletchley - ma do zdrowego rozsdku, aby rozumie, e nasz kraj jest czci Europy. Heath ma racj. Teraz, kiedy nie ma ju Wsplnoty Brytyjskiej, nie zdoamy przetrwa sami, a Roy Jenkins to jeden z niewielu socjalistw, ktrzy to przyznaj. Dobrze to o nim wiadczy, powiedziabym. Cze, Mantell. Wszystko gotowe, jak widz. Dobry chopak. Bletchley usiad u szczytu stou i zaj si swoimi notatkami. W tym czasie, przynajmniej z pozoru, wci cieszy si dobrym zdrowiem. 71 Jane, afektowana i cnotliwa stara panna, bya wymagajca i darzya uwielbieniem Zaoyciela. Poprzednie, zwoywane co dwa miesice spotkania, odbyway si u niej w Hampstead, gdzie Jane ofiarnie opiekowaa si matk a do jej mierci. Od tego czasu mino ju kilka lat. Jane, podobnie jak Profesor, pracowaa w wywiadzie podczas drugiej wojny wiatowej. Ze swojej siatki na zakupy wyja dziesi plastikowych kubkw i rozstawia je na stole, umieszczajc przy swoim krzele naprzeciwko Przewodniczcego dwulitrowy termos z bia kaw. ycie Jane sprowadzao si do maych rytuaw. Ostatni zjawi si pukownik Tommy Macpherson, przewodniczcy londyskiej filii Konfederacji Brytyjskiego Przemysu, wraz z Michaelem Pannym i Spikiem Allenem. - Dobre wiadomoci czy ze? - Panny zwrci si do obecnych w swj zwyky jowialny sposb. Bardzo zaleao mu na tym, eby by lubianym. Wikszo pozostaych nie cierpiaa go, ale jako byy prawnik i kopalnia informacji na temat City, by protegowanym Bletchleya i jego obecnoci nie dawao si unikn. Nikt nie odpowiedzia. - Za wiadomo jest taka, e Roy Jenkins poda si do dymisji. A dobra, e ci plugawi Sex Pistols zostali wyrzuceni przez wasn wytwrni pytow. Spike usiad obok Bletchleya. Nie lubi go, ale nikt o tym nie wiedzia, poniewa Spike okazywa tyle samo emocji, co wygrzewajca si na socu kobra. Wola spotkania, ktrym przewodniczy Macpherson. Wiedzia, e bdzie problem z operacj w Bristolu, postanowi wic zameldowa najpierw o Islington. Pukownik Tommy Macpherson i Bletchley byli, wraz z Zaoycielem, inicjatorami utworzenia Komitetu. Obecnie, osiem lat i wiele sukcesw pniej, Macpherson patrzy na Bletchleya i zadawa sobie pytanie, dlaczego Zaoyciel, taki wspaniay znawca ludzi, w ogle go wybra. A przecie on te uwaa go pocztkowo za czowieka rozsdnego. Jeli si nad tym zastanowi, to we wczesnym okresie by naprawd pierwszorzdn si napdow i rdem inspiracji. To on uku fraz Ludzie

72 z Pierza" - poniewa nasz dotyk jest lekki". Z czasem jednak Bletchley przeszed subteln przemian. Chocia Macpherson zna Zaoyciela od ponad czterdziestu lat i chocia obaj wywodzili si ze szkockich klanw, podczas wojny suyli w siach specjalnych i byli jecami wojennymi w Niemczech (Zaoyciel w Colditz), nie wiedzia tak naprawd, jak dziaa byskotliwy umys Zaoyciela. Motywy, ktre skoniy go do utworzenia Komitetu, zaginy we mgle czasu, ale kryy pogoski o jakiej tragedii. Dotyczyy osoby bliskiej Zaoycielowi, ktr w 1968 roku mona byo uratowa przed mierci, gdyby nie sabo policji. Chodzio o ograniczone moliwoci dziaania i budet tej ostatniej, a nie o jej skuteczno. Po prostu w danym miejscu i czasie byo za mao policji. Same zasady demokracji nie pozwalaj zapobiega wielu zbrodniom. W Belfacie armia brytyjska zna tosamo co najmniej kilkunastu zabjcw z IRA, ale siy porzdkowe nie mog ich wyeliminowa", poniewa zabrania tego prawo. Zabjcy uderzaj wic raz po raz. Dotyczy to rwnie handlarzy narkotykami, wamywaczy i innych przestpcw dziaajcych swobodnie w Wielkiej Brytanii. Zaoyciel zna swoje ograniczenia; nie zamierza walczy ze zem w caym kraju. Trzyma si wasnego podwrka. By blisko zwizany ze rodowiskiem pukw SAS, regularnych i terytorialnych, powoa wic grup opiekunw, ktrzy dbali o pomylno ponad dwch tysicy byych czonkw Ochotniczego Puku Artystw i innych jednostek SAS. Ta grupa odpowiadaa rwnie na proby o pomoc nie wchodzce w zakres kompetencji istniejcych stowarzysze pukowych. Ciemna strona spoeczestw demokratycznych polega na tym, e istniej w nich obszary zakazane, gdzie kwitnie przestpczo, a niewinni obywatele cierpi, poniewa policja jest bezsilna. Na pocztku lat pidziesitych 21 puk SAS stacjonowa w pobliu dworca St Pancras, a dowodzi nim synny komandos z czasw wojny, pukownik Charles Newman, kawaler Krzya Wiktorii. Newman by jednym z wielu weteranw si specjalnych, obok pukownikw Lapraika, Sutherlanda i Macphersona, kolejnych dowdcw 21 puku SAS. Ostatni 73 z wymienionych, przyszy przywdca klanu Macphersonw, by krewnym pukownika Tommy'ego Macphersona. Ktrego dnia pewien sierant poskary si pukownikowi Newmanowi, e jego rodzinie zagraaj chuligani z Notting Hill. Newman zwoa zebranie kilku miakw i delegacja w cywilnych ubraniach odwiedzia rdo niepokojw. Taktyka zdaa egzamin, a wiadomo o tym dotara do uszu Zaoyciela. Faktycznie nie naruszono prawa, poniewa gangsterzy z Notting Hill posuchali perswazji ludzi z SAS i obyo si bez aktw przemocy. Wszystkie sprawy do rozpatrzenia przez Komitet zestawia Bob Mantell na podstawie doniesie informatorw rozsianych po caym kraju. Byli to gwnie dawni czonkowie SAS pracujcy w rnych specjalnociach, take w policji. Mantell namawia stron pokrzywdzon, aby skorzystaa z usug policji, ale w wikszoci przypadkw policja ju otrzymaa doniesienie i nie moga pomc.

Po zwykym wstpie Bletchley rozpocz zebranie od krtkiego przegldu drobnych spraw, ktrymi naleao si zaj, i dziaa, ktre zdaway si nie odnosi spodziewanego skutku. Po godzinie dyskusja zesza na dwa tematy okrelone przez Bletchleya jako delikatne". Oba byy w gestii Spike'a Allena. Spike nie mia talentw krasomwczych. - W Islington - powiedzia, podnoszc na krtko wzrok znad papierw - poszo dobrze. Informacje od Augusta okazay si wiarygodne i mercedes zosta ju zwrcony naszym przyjacioom wraz z tysicem funtw w gotwce jako rekompensat za kopoty. Bletchley skin gow. - Policja? - zapyta spokojnie. Spike mia przygotowan odpowied. - Nasz Miejscowy sprawdzi wszystko na posterunku przy Upper Street. Pan James zgosi kradzie natychmiast po znikniciu samochodu. Wyjani, i wie, e stacja obsugi Davenham Garage jest w zmowie z gangsterami z Islington i moe bezpiecznie zaoy, e w cigu trzech godzin samochd zostanie przemalowany. 74 Spike zajrza do swojego raportu. - Policja wezwaa go dwa dni pniej i uraczya zwyk piewk. Nie byo ladu po samochodzie i bez nakazu nie mona byo sprawdzi stacji obsugi Davenhamw. - Ilu ludzi posae do Davenhamw? - spyta Bletchley. Zawsze kad wielki nacisk na uycie minimalnych si. - Trzech - odpar Spike. - Samych osikw. - Jeste zadowolony, Michael? - Bletchley zwrci si do byego prawnika Panny'ego, ktry skin gow. - August dobrze zna braci Davenhamw. Zbyt mao znacz, eby si stawia tylko dla uratowania twarzy, i nie mog si poskary policji, e ich zmuszono do zwrotu skradzionej wasnoci prawowitym wacicielom. Nie, moim zdaniem Spike zaatwi ca spraw we waciwy sposb. Spike, ktry nie lubi by w centrum zainteresowania, podzikowa Bliniakom za doradzenie mu, jaki nacisk zastosowa, aby odzyska samochd. I natychmiast przeszed do swojego raportu z Bristolu, majc nadziej wykorzysta atmosfer yczliwoci, jak wzbudzi jego sukces w Islington. - Bristol - oznajmi. - Operacja, ktr Komitet zatwierdzi na spotkaniu we wrzeniu zeszego roku. Zostaa ukoczona w listopadzie i mog ju spokojnie powiedzie, e nie byo adnego oddwiku ze strony policji ani rozgosu w mediach. Nasz Miejscowy ma dobre kontakty w miecie i potwierdza, e Symins, czowiek bezporednio odpowiedzialny za mier crki naszego przyjaciela, wynis si z Bristolu. Spike poklepa lec przed nim niebiesk teczk. - Jane rozdaa wszystkim kopie mojego szczegowego raportu. Profesor podnis gow. - Niezbyt szczegowego - mrukn. - Zaledwie dwie strony i wszystko dotyczy celu. Co do mnie, to chciabym dowiedzie si czego wicej o naszych dziaaniach. Doskonale rozumiem, e odniosy podany skutek, ale na czym polegay? Poniewa zostay podjte w naszym imieniu,

musimy mie pewno, e zaaprobowalibymy metody zastosowane przez twoich Miejscowych, nie sdzisz? 75 Rozleg si szmer zgody ze strony wikszoci pozostaych, tak jak Spike oczekiwa. - Co si tyczy najlepszych rodkw do zaatwienia tej sprawy, to poszedem za rad czonkw Komitetu. - Nie patrzy w stron Bliniakw, ale w tym momencie obaj oddali si bez reszty przegldaniu swoich teczek. - Zapewnili mnie, e mniej przekonujce rodki byyby strat czasu w przypadku tego czowieka. Zaangaowaem tylko dwch Miejscowych i obaj dokadnie wiedzieli, jak daleko mog si posun. Nie zostawili praktycznie adnych ladw uycia przemocy fizycznej wobec Syminsa. Profesor sucha z ponur min. - Zatem kazae torturowa tego czowieka? Spike opisa rodki, zastosowane przez Halletta i Masona. Nie wymieni ich nazwisk, poniewa Mantell, ktry ustala reguy, podkrela, e tylko Spike moe zna tosamo Miejscowych. Gdyby ktry z Miejscowych zdradzi, mgby zidentyfikowa Spike'a, ale adnego z pozostaych czonkw Komitetu. aden Miejscowy nie zna prawdziwego nazwiska Spike'a ani jego adresu - tylko numer automatycznej sekretarki i skrytki pocztowej. Gdyby Spike umar, jego powiernicy wysaliby Bletchleyowi i Macphersonowi zapiecztowane koperty zawierajce instrukcje, jak nawiza kontakt z Miejscowymi. - Nie chodzi o brak ladw - upiera si Profesor. - Praktycznie rzecz biorc, to my, Komitet, sankcjonujemy stosowanie tortur. Tak czy nie? - Poczekaj, kolego. - To by August, jego policzki zabarwi rumieniec. - Spike mia pozby si tego drania, tego mordercy dzieci, nie ranic go. Zrobi to, a ja skadam gratulacje Spike'owi i jego chopcom. Do cholery, czego si spodziewae, Profesorze? - Uderzy teczk w st. - Nie da si rozbi orzecha noyczkami, prawda? Profesor zachowa spokj. - Nikt nie mwi o noyczkach. Ale zawieszanie na haku to ulubiona metoda najbardziej odraajcych reimw na wiecie. Stosowali j nazici, a dzisiaj jest popularna na caym Bliskim Wschodzie. Przeczytaj sobie dowolny raport Amnesty International. W ten sposb w cigu jednej 76 nocy mona doprowadzi czowieka do utraty zmysw. To okruciestwo, do ktrego nie posunbym si wobec najgorszego wroga. Grubszy z bliniakw mrukn: - Twoim najgorszym wrogiem, Profesorze, jest prawdopodobnie inspektor podatkowy. Chowasz gow w piasek, czowieku. Cikie argumenty to jedyna rzecz, jak ci handlarze rozumiej. Gdyby Spikey porzdnie go nie nastraszy, tamten nawet by okiem nie mrugn i nadal sprzedawaby narkotyki dzieciakom w Bristolu, jakby nic si nie stao. - Umilk, wygosiwszy najdusz przemow, jak czonkowie Komitetu syszeli kiedykolwiek z ust ktrego z Bliniakw. - Jestemy po to, eby zajmowa si ludmi takiego pokroju - odparowa Profesor - ale nie odpowiadajc przemoc na przemoc. Jestem pewien, e rwnie dobrze moglibymy go nastraszy odpowiednio mocnymi grobami. Nie jestem za rozbijaniem orzechw noyczkami,

Augucie, ale twierdz, e powinnimy rozbija szko, wysyajc waciw czstotliwo. To ma by gra w szachy, oparta na emocjach i odpowiedniej synchronizacji. Najpierw uzyskujemy najwiesze, dokadne informacje, a potem uderzamy chytroci, a nie si. W ten sposb bdziemy dziaa legalnie i zachowamy przyzwoito. - By moe - rzek pojednawczo Bletchley - Spike nie zdoa uzyska odpowiednich informacji i w rezultacie musia zastosowa ostrzejsze rodki? Macpherson zauway, e oczy Bletchleya poruszaj si niespokojnie. - Moje informacje byy dokadne i wystarczajce do naszych celw - odpar Spike. - Nasze rda w Bristolu s pierwszorzdne. Potwierdziy, e nasz cel nie zareaguje na ustne ostrzeenia i same groby. - W takim razie - powiedzia ostro Bletchley - czy nie powiniene zwrci si natychmiast do Komitetu? Moglibymy jeszcze raz przyjrze si tej operacji. Wybra inny sposb lub nawet j odwoa. Przewodniczcy unis raptownie rce i rozla przy tym swoj kaw. Jane od razu poderwaa si i pobiega do toalety po papier. 77 - Podnosisz kwesti naszej oglnej polityki, prawda? - Gos Macphersona brzmia chodno. - Czy to znaczy, e skoczye ju ze spraw Bristolu? Spike sucha z zainteresowaniem. Nigdy nie bra udziau w gorcych sporach pomidzy czonkami Komitetu, ale takie niuanse mu nie umykay. Uwaa, e od trzech lat Bletchley staje si coraz bardziej dogmatyczny. Tylko Macpherson, zdaniem Spike'a, mg przeszkodzi Bletchleyowi w fatalnym osabianiu ducha Komitetu. Gdy w gr wchodzia kwestia prawa i porzdku, Bletchley zwykle mg liczy na poparcie Mantella i Panny'ego, ale Macpherson, w ostatniej instancji, mg si powoa na rozstrzygajcy gos Zaoyciela, nieobecnej szarej eminencji. Mantell zwerbowa i prowadzi kilku pierwszych Miejscowych na pocztku lat siedemdziesitych, ale pniej operacja czciowo si zaamaa. Spike przej j na wniosek Mantella i sta si jedynym patnym czonkiem zespou. Tylko Macpherson zna tosamo sponsora, ktry wypaca Spike'owi pensj. Z czasem Spike nabra niechci do Mantella, ktry sztywno trzyma si linii wytyczonej przez Bletchleya. Zdaniem Spike'a cise przestrzeganie prawa mogo zmniejszy i czsto zmniejszao ich skuteczno. Mogo rwnie naraa na niebezpieczestwo jego Miejscowych. To, e nigdy nie wolno im byo nosi ze sob broni palnej, nawet jeli mieli na ni pozwolenie, stanowio niewzruszon zasad, ktrej Spike rygorystycznie, cho wbrew wasnej woli, przestrzega. Nawet najmniej wane spord jego operacji byy zawsze opisywane w raporcie, ktry pniej, po omwieniu przez Komitet, wcigano do kartoteki i przechowywano w domu Jane. Tym razem Bletchley nie da si zbi z tropu Macphersonowi. Bristol nie powinien si zdarzy. - Etyka Komitetu i niegodne poczynania w Bristolu s ze sob nierozerwalnie zwizane - warkn, kierujc t uwag do wszystkich uczestnikw zebrania, lecz do Macphersona w szczeglnoci. - Mamy wystarczajco duo kontaktw na wysokim szczeblu, eby sterowa ta-

kimi wydarzeniami. Wystarczyoby szepn sowo odpowiedniej osobie 78 w bristolskiej policji. - Zwrci si do Spike'a. - Czy prbowano porozumie si z policj? Wedug Bletchleya Komitet mia tylu wanych znajomych, e mg dotrze niemal wszdzie, pocigajc za odpowiednie sznurki. Jego zdaniem wszystkich kryminalistw mona byo przechytrzy sprytem, dezinformacj i posuniciami taktycznymi. Odpowiedni nacisk we waciwie wybranym momencie mg zapewni Komitetowi osignicie kadego celu. Spike wiedzia, e taka bya pierwotna idea Zaoyciela, a take Macphersona, ale, w odrnieniu od Bletchleya i jego uczniw, dostosowali si oni do rzeczywistoci, kiedy idea okazaa si iluzj. - Nie. Nie uprzedzilimy policji - odpar Spike. - Jak zapewne pamitasz, w raporcie z padziernika stwierdziem wyranie, i policja od dawna wie, e nasz cel jest zamieszany w narkotyki. Ale nic na niego nie mieli, byli wic bezsilni. - Panie przewodniczcy - Macpherson sprawia wraenie zirytowanego. - Ta sprawa znowu sprowadza si do prostego pytania, czy jako Komitet potrafimy by elastyczni i nada za rzeczywistoci. Oczywicie nie chc przez to powiedzie, e powinnimy sprzeniewierzy si naszym zasadom moralnym i zniy si do poziomu tych obrzydliwych osobnikw, ktrym usiujemy przeszkadza. Ale powinnimy spojrze na ludzi formatu Churchilla i Kennedy'ego, demokratycznych przywdcw, ktrzy uwaali przecie, e niektre cele uwicaj pewne rodki. Zo, ktre moe zagrozi naszym ludziom z SAS, staje si coraz bardziej zrnicowane, a nasi wrogowie coraz sprawniej wynajduj luki w istniejcym prawie. Kiedy policja nie potrafi zapewni ludziom odpowiedniej ochrony, my musimy prbowa to zrobi. Zapada cisza, tylko dwiki dud mieszay si z krzykami dzieci ze szkoy Hill House grajcych w pik na boisku. Macpherson znowu zabra gos. - Podczas ostatniej wojny najlepszymi dowdcami si specjalnych byli ci, ktrzy studiowali Lenina i nauczyli si midzy innymi, e potrzeba wszechstronnoci jest najlepsz ochron przed skostnieniem". 79 A przewodniczcy Mao powtrzy t myl, mwic: Musimy si nauczy dostrzega drug stron rzeczywistoci. W pewnych warunkach za rzecz moe przynie dobre rezultaty". Komitet niczego nie osignie, jeli bd nas ogranicza reguy, ktre sami ustanowilimy prawie dziesi lat temu. Przez p godziny wakowano spraw Bristolu. W swoim ostatecznym zaleceniu Bletchley nie potpi zastosowanych metod. Zaproponowa tylko okresowe sprawdzanie, czy cel nie wrci do Bristolu, i czy mona powiadomi przyjaciela z Chippenham, e morderca jego crki wynis si z miasta i w przyszoci nie bdzie zagraa innym modym ludziom. Komitet zaj si innymi sprawami. Ale kiedy Macpherson potem si nad tym zastanawia, doszed do wniosku, e wszystkie pniejsze kopoty z Bletchleyem zaczy si tego wanie dnia.

9 Majc troch wolnego czasu, de Villiers przespacerowa si wzdu cieniny a do stoczni przy mocie Al Maktoum. Usiad na beli baweny i patrzy na widoczne w dole promy. Dubaj, jak wiedzia, na dugo przed czasami wydobycia ropy, osign pierwszy stopie zamonoci dziki poowom pere. Bya to dziaalno przynoszca znaczne dochody z powodu wyzysku nurkw przez kapitanw. Statki poawiajce pery spdzay cay sezon pooww na gadkim jak lustro morzu w najgortszym okresie roku. Dzienne racje poawiaczy skaday si z odrobiny wody, kilku daktyli i garstki ryu, poniewa niedoywieni nurkowie mogli przebywa duej pod wod. Rzadko dawano im cytryny, aby powstrzyma szkorbut - byy zbyt drogie - i brakowao sodkiej wody do spukiwania soli z ciaa, wystpoway zatem podranienia skry i ropiejce wrzody. Dla niektrych koniec nastpowa z powodu zakaenia krwi, inni umierali na skutek bolesnych poparze przez czerwone meduzy lub paszczki albo nagego ataku rekina. W latach pidziesitych japoskie pery hodowlane zrujnoway rynek i pozbawiy nurkw niewdzicznego rda utrzymania. Miejscowa stocznia przestawia si na budow odzi motorowych, dostatecznie szybkich, by przecign pirackie jachty i patrolowce indyjskiej stray wybrzea. odzie te stay si podstaw wielkiego bogactwa Dubaju dziki reeksportowi zota, gwnie do Indii. De Villiers wrci do hotelu, eby zmieni koszul, poniewa nawet zim w Dubaju bywa nieznonie gorco. Pojecha takswk, sfatygowanym mercedesem, na drug stron cieniny, do Deiry, i szybko ugrzz w trbicym sznurze samochodw. By 12 stycznia 1977 roku, dzie jego spotkania. 81 Nie wiedzia nic o kliencie, ale przypuszcza, e jest to jaki miejscowy bogacz. Przed omioma tygodniami przyjecha do Dubaju i dowiedzia si, e ten czowiek jest chory. Spotkanie zostao przeoone, a de Villiers otrzyma hojn rekompensat za stracony czas. Pracowa ju przedtem dla Arabw, zarwno w Afryce Pnocnej, jak i nad Zatok. Dwa lata wczeniej utopi w Az-Zamalik w Kairze fundamentalistycznego przywdc egipskiego, a Meier pomajstrowa, ze skutkiem miertelnym, w sprzcie stereofonicznym jednego saudyjskiego ksicia na zlecenie innego. De Villiers zastanawia si, czy tym razem celem bdzie Izraelczyk. Jeli tak, czekaa go cika walka ze swoimi zasadami. Szanowa Izraelczykw i mg odrzuci kontrakt na zabicie jednego z nich. W przeszoci odmawia pracy dla zwolennikw Pol Pota i kolumbijskich krlw narkotykowych. Zamordowa wielu niewinnych ludzi dla pienidzy pochodzcych z podejrzanych rde, ale nie widzia powodu, dlaczego od czasu do czasu nie miaby kierowa si swoimi sympatiami i antypatiami. Klinika bardzo dbaa o swoj reputacj, dziki czemu de Villiers nie narzeka na brak zlece i mg sobie pozwoli na przebieranie w ofertach. Czsto dzieli Klinik na dwie czci, a czasem wszyscy trzej pracowali jednoczenie nad odrbnymi kontraktami. Meier i Davies dobrze sobie radzili sami, ale Klinika dziaaa najbardziej skutecznie jako ter-

cet. Nawet najlepiej strzeony czowiek by zgubiony, kiedy informacje na jego temat i zaliczka od klienta trafiy do ksigi handlowej Kliniki za porednictwem jednego z trzech midzynarodowych biur de Villiersa, z ktrych najwikszym byli Tadnamowie w Earls Court w Londynie. Wrd wielu patnych zabjcw do wynajcia w Europie i obu Amerykach de Villiers mia niezrwnan renom ze wzgldu na skuteczno i rezultaty, ktre nie budziy adnych podejrze o nieczyst gr". Na coraz bardziej konkurencyjnym rynku poowy lat siedemdziesitych taka specjalizacja zaczynaa si opaca. Zabjcw byo wielu, a zlece nieduo; doszo do tego, e w Birmingham w Anglii jaki amator, nie bawic si w wiksze subtelnoci, zamieci ogoszenie w miejscowej ksice telefonicznej. W 1976 roku w Chicago ofiar ponad jednej czwartej 82 patnych zabjstw zarejestrowanych przez policj padli inni patni zabjcy. Z wyjtkiem kilku specjalistw, mietanki w mietance", by uy okrelenia Daviesa, zleceniobiorcy przyjmowali wynagrodzenie o poow mniejsze od stawek obowizujcych przed rokiem 1976. Nie by to rezultat zmniejszenia popytu, ale nagego rozmnoenia si zabjcw amatorw, gwnie bezrobotnych, a czsto niezdolnych do pracy weteranw z Wietnamu, po wycofaniu si Stanw Zjednoczonych z wojny w poprzednim roku. Czsto brali oni piset dolarw za zwyke zabjstwo, co po odliczeniu kosztw wasnych i opaceniu agenta dawao zysk w wysokoci okoo stu dolarw. Tak niskie ceny szybko doprowadziy do oywienia w dolnym segmencie rynku. Zabjstwo na zlecenie stao si dla sfrustrowanych obywateli dostpn finansowo metod pozbycia si haaliwych ssiadw lub irytujcych teciowych. Kierowca takswki, Palestyczyk zatrudniony przez miejscow firm, odwrci si do de Villiersa. - Abu Daoud jest wolny - powiedzia, a jego oczy promieniay dum. Przebijali si przez tum krzyczcych, rozemianych Arabw, samych Palestyczykw, jak przypuszcza de Villiers, ktrzy potrzsali starymi strzelbami lub trzcinkami do poganiania wielbdw i paraliowali ruch uliczny. Powodem ich euforii bya decyzja francuskiego rzdu, ktry tego ranka haniebnie skapitulowa przed terrorystami. W niedziel paryska policja aresztowaa Abu Daouda, osawionego przywdc Czarnego Wrzenia. By on oskarony o zorganizowanie ataku terrorystycznego na monachijsk wiosk olimpijsk w 1972 roku, w ktrym zgino jedenastu izraelskich sportowcw. Po pospiesznym przesuchaniu sdowym Francuzi deportowali go do Algieru - by wolny, co wywoao wielk rado wrd Palestyczykw. By moe klient okae si Palestyczykiem. Ale nie, w brany dziaao pod dostatkiem zabjcw nalecych kiedy do OWP. Bdzie to raczej, pomyla de Villiers, szejk naftowy majcy do kogo osobist uraz. Istniao due prawdopodobiestwo, e de Villiers spotka si jedynie z przedstawicielem klienta. Albo nawet z przedstawicielem przedstawiciela. Dlatego wanie na spotkanie z klientem nigdy nie wysya Meiera 83 ani Daviesa. Przy takich okazjach naley by ostrym jak brzytwa. Pamita, jak spotka si z pewnym holenderskim przedstawicielem, ktry w rzeczywistoci prbowa zleci mu zabjstwo wasnego szefa, praw-

dziwego klienta. Bardziej instynkt ni jaki bd Holendra ostrzeg de Villiersa, ktry zada od Tadnamow fotografii pierwotnego klienta, pracodawcy Holendra. Udao si unikn fatalnej pomyki, a de Villiers otrzyma podwjn zapat za zlikwidowanie pierwotnie wyznaczonego celu i nielojalnego przedstawiciela. W opuszczonej bocznej uliczce de Villiers zapaci rozpromienionemu takswkarzowi i przez pi minut szed przez nieczynny bazar, na ktrym handlowano zotem. Hotel by luksusowy i dyskretny. Zgodnie z pisemnymi instrukcjami otrzymanymi za porednictwem Tadnamow de Villiers skoni si uprzejmie przy recepcji, unikajc kontaktu wzrokowego z recepcjonist, i przeszed do salonu fryzjerskiego na drugim kocu korytarza. Nie obcinano tam teraz adnych wosw, nie strzyono brd. Jak wszyscy pozostali, okoo poudnia fryzjer by niedysponowany. Na wewntrznych drzwiach salonu znajdowaa si tabliczka Tylko dla personelu" i grafik rezerwacji. De Villiers zamkn je za sob. Znalaz si w wykadanej orzechow boazeri windzie, ktra reagowaa tylko na dwa przyciski, w gr i w d. Zjechawszy na niemoliwy do okrelenia poziom, wyszed na korytarz obwieszony perskimi i pakistaskimi dywanami, gdzie czekaa na niego mniej wicej jedenastoletnia dziewczynka, umiechajca si niemiao. Poszed za ni korytarzem, podziwiajc misterny krj jej dellaby. Jej szyja, uszy i nadgarstki podzwaniay kutymi srebrnymi ozdobami w stylu poudniowoarabskim, zapewne jemeskim. Dziewczynka wesza do dugiego i bogato umeblowanego salonu. Subtelny zapach palonego kadzida by przyjemny i pasowa do oglnego wraenia arabskiego przepychu, jakie roztacza salon. W kadym z czterech rogw staa wymylna mosina lampa, ogromne krysztaowe klosze zasaniay arwki, a kady klosz w ksztacie gwki kapusty 84 wieci pomaraczowym wiatem, ktre odbijao si w tapiseriach i ozdobionych chwastami poduszkach. - Chod, pom mi wsta, kochanie. - Gos brzmia agodnie. Kiedy oczy de Villiersa przywyky do pmroku, w ktrym tono pomieszczenie, zobaczy, jak dziewczynka ujmuje do starego czowieka, spoczywajcego w skrzanym fotelu. Wymienili pozdrowienia. Mczyzna przedstawi si jako szejk Amr bin Issa w znonej angielszczynie wikszoci arabskich przedsibiorcw znad Zatoki. Choroba nadaa szary odcie jego wyrazistej niegdy, a obecnie pomarszczonej i przedwczenie postarzaej na skutek cierpienia twarzy. - Prosz usi bliej, sir, mam saby gos. - Dziewczynka bez trudu pomoga szejkowi, poniewa by przeraliwie chudy, wrcz wycieczony. Kaza jej przynie kaw. - Nie znam paskiego nazwiska, tylko pask reputacj. Nie bd traci czasu na wstpy, poniewa bl wkrtce znowu powrci. Szejk wyjani, e jest wacicielem rozrastajcej si sieci sklepw spoywczych nad Zatok, w Turcji i Iraku. Niebawem otworzy nowe filie na Cyprze i w Iranie. - Mam wystarczajco due dochody, eby wspiera dwoma miliona-

mi dolarw rocznie spraw palestysk. Moi synowie studiuj w Anglii, a zeszego lata nawet nie mylaem o wynajciu zabjcy takiego jak pan. Szejk zakaszla i przez kilka minut prbowa zapanowa nad blem. De Villiers pomyla, e jeli to jest jego klient, bdzie musia uzgodni kontrakt niezwocznie, poniewa mier moe przyj w kadej chwili. Dziewczynka przyniosa srebrn tac z eleganckim dzbankiem i malekimi filiankami z piknej porcelany. Kiedy odesza, szejk podj swoj opowie. - Szamsa, mojawnuczka, stracia ojca siedem lat temu, zginw walce z onierzami sutana w Zufarze, mojej ojczynie. Trzech jej stryjw rwnie zgino w tej nieszczsnej wojnie. Czterech z moich szeciu synw zgino i aden nie zosta pomszczony. 85 Szejk Amr wyjani okolicznoci swojej emigracji do Dubaju. Upewni si, czy de Villiers w peni rozumie, z jak mierteln powag jego ludzie traktuj fakt, e jako ich szejk nie wypeni nakazw thaa 'r. - Znam Dubaj od wierwiecza i zdaj sobie spraw, jak mao ludzie Zachodu, a nawet muzumanie spoza Zufaru, wiedz o moim kraju. To samo, tylko na odwrt, mona powiedzie o wielu moich debali. Nie ywi oni na przykad tradycyjnej nienawici muzumaskich Arabw do Izraela, po prostu dlatego, e Izrael nic dla nich nie znaczy, nie ma adnego wpywu na ich ycie. Szejk urwa, eby otrze z czoa krople potu. - Musz panu powiedzie, e nie zauwayem upywu pidziesiciu lat. Jeszcze siedem miesicy temu byem zdrowy. Potem przyszy pierwsze ble. Kilka tygodni pniej lekarze powiedzieli mi, e mam w brzuchu zoliwy nowotwr. Dali mi najwyej rok, a ja zaczem myle na nowo o swoim yciu. Bachajt, mj najstarszy yjcy syn, jest caym moim yciem. Po matce odziedziczy delikatno, a po mnie talent do interesw. Nade wszystko chc, aby on i jego brat cieszyli si powodzeniem we wasnym kraju, ktry niebawem staby si ich krajem, gdyby nie nasza emigracja; emigracja, do ktrej ja, swoimi uczynkami, ich zmusiem. Daem im wszystko - mnstwo pienidzy, najlepsze wyksztacenie, zachodnie i koraniczne - ale jaki bd mieli z tego poytek tam, gdzie to si liczy najbardziej, w kraju swoich przodkw? Westchn i zrobi ruch, jakby chcia pooy rk na ramieniu de Villiersa. Ale, przypomniawszy sobie zapewne o jego profesji, cofn do. - Od pana zaley teraz przyszo moich synw. - Urwa. - To, czy wrc do Zufaru. W sierpniu, kiedy jego synowie wrcili na letnie wakacje, szejk powiadomi ich o swojej decyzji. Thaa 'r musi si dokona. aden z synw nie przywizywa wikszego znaczenia do tradycji debali, pobaliwo ojca i rok spdzony w Anglii zdemoralizoway ich. Mimo to, kiedy Amr zada, aby Bachajt zoy przysig, e pomci mier braci, przysig, ktr mia powtrzy nad grobem ojca, Bachajt nie waha si ani chwili. 86 Oddany ojcu i gboko zasmucony wieci o jego chorobie, da sowo jako Bachajt bin Amr al-Darboti, e speni yczenie ojca, dopeni thaa 'r, a pniej wrci do Zufaru i, jeli Bg tak zechce, zajmie nalene

mu miejsce przywdcy plemienia Bajt Darboti. Zufarczycy czsto przejedali przez Dubaj i odwiedzali mieszkajcych tam krewnych i przyjaci. Coraz wicej wyjedao do Wielkiej Brytanii, aby suy w wojsku, studiowa, pracowa w administracji pastwowej i zdobywa inne kwalifikacje. Amr wiedzia od nich, e w cigu ostatniego roku w jego kraju zaszy ogromne zmiany. Rewolucja si skoczya, a nowy, na wp zufarski sutan przyzna Zufarczykom wszystkie prawa, ktrych odmawia im jego ojciec. Moliwoci robienia interesw byy prawie nieograniczone, osigalne stay si stanowiska pastwowe, o jakich poprzednio nie mieli marzy. Modzi Zufarczycy mogli nawet myle o tym, e zostan ministrami w Omanie. Ale nie Bachajt. Gdyby wrci do Zufaru - a nie byo rzdu, ktry by go przed tym powstrzyma - musiaby bez przerwy oglda si za siebie, bo wszdzie mogli si czai zamachowcy. De Villiers pozosta na trzy godziny z europejskimi czasopismami, mroonym sokiem owocowym i pmiskiem najlepszych zufarskich daktyli. Amr bin Issa, drczony ostrymi blami odkowymi, uda si na odpoczynek do swojego pokoju. Kiedy wrci, wida byo, e niecierpliwie czeka na odpowied de Villiersa. - Prosz uwanie posucha - powiedzia - poniewa prosz, aby odnalaz pan i zabi czterech ludzi. Metoda dokonania zabjstwa nie moe wzbudzi najmniejszych podejrze nawet ich najbliszych przyjaci. Jeli szejk spodziewa si zobaczy na twarzy de Villiersa zaskoczenie, traci czas, gdy tak jak zwykle pozostaa bez wyrazu. - Dalej - cign szejk, pochylajc si do przodu - musi pan przypomnie kademu z tych ludzi, kiedy ju ich pan zidentyfikuje, o osobistej odpowiedzialnoci za mier mojego syna. Sfilmuje pan wszystko, ostrzeenia i egzekucje, i za kade audiowizualne nagranie, ktre wrczy pan mnie albo, po mojej mierci, Bachajtowi, otrzyma pan sum jednego miliona dolarw amerykaskich, patn czekiem z mojego 87 konta w Bank of Dubai. Kiedy wszystkie cztery filmy zostan dostarczone, wypacimy panu ostatni cz wynagrodzenia podobnej wysokoci. - Urwa. - Ma pan jakie pytania? De Villiers zachowa obojtno. Uwaa, e zna kady powd, dla ktrego jeden czowiek chciaby zabi drugiego. Zlecenie szejka byo po prostu wariacj na doskonale znany temat zemsty. Ale z jak rnic! Szejk yczy sobie metody, ktra nie wzbudzi adnych podejrze, poniewa seria kilku powizanych ze sob morderstw moga doprowadzi do wmieszania si w spraw Interpolu, a co za tym idzie, interwencji Krlewskiej Policji Omanu. Jeli Amr znajdzie si w krgu podejrzenia, jego rodzina moe zosta oficjalnie skazana na wygnanie przez sutana, a to z aprzepaci cay cel zabjstw. De Villiers rozumia te, dlaczego szejk domaga si dokumentacji filmowej. Musi pokaza tym, ktrzy zmusili go do wyjazdu z kraju, niezbity dowd procesu" i egzekucji winnych. Ale, z punktu widzenia de Villiersa, uprzedzanie ofiar, e zostan zabite, nadawao caej sprawie nowy wymiar. Wyobraa sobie reakcj Meiera i Daviesa, kiedy dowiedz si o tej klauzuli kontraktu. Z drugiej strony, zapata bya wyjtkowo wysoka.

- Mam dwa pytania - powiedzia de Villiers. - Kim s ci ludzie i do kiedy musz zosta zabici? Szejk Amr wyjani mu. CZ DRUGA 10 Przez ca noc w grnych partiach Gry Stoowej pony ogniska. Psy wyy w dolinie, a de Villiers siedzia nago na parapecie, wystawiajc si na podmuchy wiatru i wdychajc nocny zapach bugenwilli. Nie pamita, kiedy poprzednio by tak szczliwy, jak w cigu tych ostatnich kilku miesicy w majtku La Pergole. Wiosn 1969 roku uzyska tymczasow prac jako pomocnik na torze wycigowym w Kenilworth w Kraju Przyldkowym i wykorzystujc swoje jednopokojowe mieszkanie jako baz, objecha okrg Tokai w poszukiwaniu Vrede Huis i rodziny de Villiers. Znalaz wielu ludzi o tym nazwisku, ale nikogo, kto pamitaby Vrede Huis. Przez cae miesice nie dawa za wygran i wyczerpa wszystkie moliwoci, zanim trafi do La Pergole. Waciciel majtku, Jan Fontaine, zagorzay Bur pomimo francuskiego nazwiska, szczyci si medalami otrzymanymi podczas wojny od generaa Smutsa i brytyjskiego krla. Suy na pustyni w 1 Armii i zaprzyjani si z jankesami. Spodoba mu si wysoki mody cudzoziemiec, ktry poszukiwa swoich burskich korzeni, i zgodzi si zabra go do Vrede Huis. - Chce pan powiedzie, e dom jeszcze istnieje? - De Villiers by sceptyczny jak zawsze, ale twarz pona mu z niecierpliwoci. - Spokojnie, czowieku. Nie podniecaj si. - Fontaine unis rk uspokajajcym gestem. - Mog ci zabra do starej posiadoci, ale dzisiaj to tylko kupa gruzu. Mieszkam tu od czterdziestu lat i nawet w latach trzydziestych nie byo dachw ani drzwi. Nasi Murzyni ju dawno 89 wykorzystali wszystkie materiay do budowy swoich domw. Nie znam nikogo, kto pamita pierwszych wacicieli. Poznaczony bliznami Xhosa z Transkei, mierzcy niemal dwa metry wzrostu lokaj Fontaine'a, zawiz swojego pana na wzku do zdezelowanego chevroleta i pomg mu usi na miejscu pasaera; Fontaine by sparaliowany od pasa w d i nogi zwisay mu bezwadnie jak u szmacianej lalki. Murzyn prowadzi. - Dokd, Baas? - umiechn si szeroko. - Do starej posiadoci przy kamienioomie, Samuelu. Pojechali alej obok przestronnych stajni i wskimi piaszczystymi drkami do winnic Fontaine'a, rozcigajcych si jak okiem sign na wschd i na zachd. Przed nimi teren wznosi si stopniowo do lasw Tokai i podna Gry Stoowej. Widok zapiera de Villiersowi dech. To by jego kraj rodzinny, ale nawet gdyby byo inaczej, chciaby tu zamieszka na stae. By to z pewnoci najpikniejszy kraj na wiecie. Vrede Huis, kiedy wjechali na teren posiadoci, stanowi przykry kontrast, poniewa nie byy to nawet ruiny, tylko sterty gruzu poronitego paprociami i gstymi kpami bambusa, z ktrych zwisay gniazda tkaczy. Jaszczurki wygrzeway si na kamieniach, a kobierce kwiatw zawaszczyy to, co prawdopodobnie byo gwnym dziedzicem. De

Villiers wyszed na polan za bambusami, gdzie rosy poziomki, mech i drzewa morwowe. Na rzebionym granitowym kamieniu zdoa odczyta jedno sowo: VREDE. Uwiadomi sobie, e nie martwi go zniknicie klanu de Villiersw. Jeli jego krewni wymarli, trudno. Z czasem odkupi to miejsce od Fontainea, zbuduje drugi Vrede Huis i zaoy rodzin, aby da pocztek nowym pokoleniom. Fakt, e jego oszczdnoci ledwo wystarczay na kupno uywanego samochodu, nie przeszkadza mu w snuciu wspaniaych planw. Od samotnych dni w sierocicu w Vancouver de Villiers powtarza sobie, na podobiestwo yda recytujcego rodowd Mojesza, dzieje swojej rodziny przekazane mu przez rodzicw w czasach jego dziecistwa 90 na Alasce. Kiedy Jan Fontaine zapyta go o los pierwotnych wacicieli Vrede Huis, mg odpowiedzie niemal bez namysu. O Matje i Annie, swoich pradziadkach, wiedzia niewiele poza tym, e mieszkali w Afryce Poudniowej i wywodzili si od pierwszych osadnikw. Ale dziadek by jego bohaterem. W1897 roku, kiedy stosunki z Brytyjczykami zaczy si pogarsza, najmodszy syn Matjego, Piet, odpowiedzia na romantyczny zew z drugiego koca wiata i postanowi dorobi si fortuny podczas gorczki zota. Podajc do Seattle jesieni tego roku, doczy do gwnej grupy klondikerw, jak zaczto nazywa poszukiwaczy, od indiaskiego sowa Thron-diuck, czyli Mot wodny". Na zatoczonym parowcu Skagit Chief Piet popyn na pnoc. Mody Danny sysza t opowie setki razy od syna Pieta. Skbiona mga i gboka zielona to, gry lodowe, drapiene orki i wyaniajce si nieoczekiwanie polany z indiaskimi wioskami i dziwacznymi totemami. Minli Wrangell, Sitk i Juneau, a dotarli do Dyea: wskiej piaszczystej zatoki, gdzie odpyw uwizi wielu klondikerw, kiedy prbowali wyadowa na brzeg swoje roczne zapasy. Piet wydosta si na brzeg i zacz wlec swoje zapasy, niczym samotna ludzka mrwka w czterdziestotysicznej kolumnie, lizgajc si w bocie i niegu. Upadajcy na duchu powtarzali jak modlitw: Siedemnacie dolarw za uncj. Siedemnacie dolarw za uncj". Szlak znaczyy zamarznite trupy wychudzonych koni jucznych. Wiosn 1898 roku Piet dotar ze swoimi zapasami do podny przeczy Chilkoot. Std czekaa go szeciokilometrowa wspinaczka na wysoko tysica metrw. Piet przeby t wyczerpujc tras trzydzieci osiem razy. Trzeciego kwietnia, kiedy nis swj dwudziesty szsty adunek, spada na lawina, ktra zasypaa obszar czterech hektarw warstw dziesiciu metrw mokrego niegu. Kilkuset klondikerw zostao zmiecionych z lodowych stopni nazywanych Drabin. Piet wydosta si na powierzchni, lecz wielu innych, nieprzytomnych lub przygniecionych, pozostao tam na zawsze. Odkopano szedziesit trzy ciaa i kolumna ruszya dalej. 91 Nad jeziorem Bennett Piet i czterej jego towarzysze zbudowali d z dwch pni drzew i kiedy 29 maja lody ruszyy, doczyli do siedmiu tysicy podobnych odzi, wszystkich przeadowanych, wszystkich zmie-

rzajcych na pnoc po zoto. Byy tam wiry, ostre gazy, kry lodowe, sztormowe wiatry, ptorametrowe fale i, przez cay dzie, moskity. Starzy ludzie opowiadali o moskitach z Jukonu, tak wielkich, e poryway ory jako poywienie dla swoich modych. Na Wodospadach Biaego Konia d Pieta, szczliwie nie obciona wwczas zapasami, zatona i trzej jego przyjaciele zginli. Zim spdzi w barach i burdelach toncego w bocie Dawson City. Tego roku Piet nie znalaz zota, chocia prbowa szczcia w Bonanzie i Eldorado, we French Hill i Cheechako. Latem 1899 roku postanowi zmieni miejsce i odpowiedzia na nowy zew - do Nome. Wraz z setkami innych poszukiwaczy parowiec dowiz go tak blisko brzegu, jak kapitan omieli si podpyn i po dwch tygodniach czekania Piet znalaz miejsce na barce. Przez ostatnie kilkaset metrw brn przez wod wraz ze swoim ekwipunkiem. Brzeg by czarny od mczyzn i kobiet przesiewajcych piasek w poszukiwaniu zota. W Nome rzdzio prawo silniejszego. Na mieliznach odsanianych przez odpyw nie obowizywao prawo wasnoci i kady mg kopa w piasku na dugo opaty od miejsca, gdzie sta. W promieniu wielu kilometrw nie byo lasw, tote Nome skadao si cakowicie z namiotw. Nie byo kanalizacji. Wizyta w publicznej toalecie kosztowaa dziesi centw, a nieczystoci spyway do zbiornika z wod pitn. Szerzy si tyfus i malaria, a miejscowy bar nalea do Wyatta Earpa. Pieta nieustannie przeladowa pech i kiedy 7 wrzenia 1900 roku wielka burza zmya do morza jego namiot, cay jego ekwipunek i wikszo Nome, wreszcie da za wygran i osiedli si u ujcia Jukonu w wiosce, gdzie dobrze bray ryby. Oeni si z pielgniark z misji i po niecaym roku urodzi si ojciec Daniela de Villiersa. Ogromny cie Samuela pad na de Villiersa. Xhosa wtoczy na polan wzek z Fontaine'em. 92 - Podoba ci si tutaj, de Villiers? - zapyta Fontaine, ale nie czeka na odpowied. - Odkd czarni dranie tak mnie urzdzili, potrzebuj silnego czowieka na zarzdc La Pergole. Co o tym mylisz? De Villiers nie waha si ani chwili. Nie mia nic do stracenia, a wszystko do zyskania. Gdyby mu si nie spodobao, zawsze mg odej. Fontaine dobrze na tym wyszed, poniewa de Villiers nalea do ludzi, ktrym niczego nie trzeba powtarza dwa razy. Szybko si uczy i by bardzo pracowity. Kolorowi i czarni robotnicy w majtku przekonali si, e nowy zarzdca jest pozbawiony uprzedze, wic przykadali si do pracy, a wyczuwajc w jego sposobie bycia chodn czujno, nie prbowali go oszukiwa. Po kilku miesicach dowiedzia si, e to nie czarni dranie" okaleczyli Fontaine'a, ale jego poprzednik na stanowisku zarzdcy, Afrykaner, ktry, zwymylany przez Fontaine'a za jakie niedbalstwo, pewnego dnia po zmroku napad na niego w stajni i pobi do nieprzytomnoci. Fontaine przey, ale ju nigdy nie odzyska wadzy w nogach: cios pak trwale uszkodzi mu krgosup. De Villiers dosta wygodne pokoje na poddaszu i jada posiki z Fontaine'ami. Lubi ich towarzystwo, poniewa Jan by czowiekiem wy-

ksztaconym, a cho mia skonno do upierania si przy swoim zdaniu i pogardza wikszoci Afrykanerw, zdawa si szanowa de Villiersa za jego amerykaski pogld na wiat. Ann, jego ona, trzymaa si troch na dystans, poniewa miaa niewiele do powiedzenia, a kiedy si odzywaa, Fontaine zwykle wchodzi jej w sowo. De Villiers dowiedzia si od parobkw, e Pani przyjechaa do La Pergole z zagranicy, kiedy bya ma dziewczynk. Zaopiekowali si ni nieyjcy rodzice Fontaine'a. Swoje dugie, jasne wosy upinaa w kok i spdzaa mnstwo czasu w siodle, jedc po caej posiadoci. De Villiers czu si w jej obecnoci coraz bardziej niezrcznie, poniewa w yciu nie widzia pikniejszej kobiety. Szedziesicioletni Fontaine by o jakie trzydzieci lat starszy od ony i wyranie o ni zazdrosny. De Villiers wiedzia, e lepiej nie okazywa najmniejszego zainteresowania Anne, gdy jego ycie w tym raju 93 zaleao od poparcia i aprobaty Fontaine'a. Mimo to jego nocne fantazje w coraz wikszym stopniu skupiay si na onie Fontaine'a. Fontaine'owie nie mieli dzieci i de Villiers dostrzega smutek na uroczej twarzy Anne. To przepeniao go wspczuciem, na og cakowicie mu obcym. Mijay senne miesice wrd winnic, bkitnych gr i cudownego, kojcego klimatu Przyldka. Straszne obrazy z Wietnamu przestay zakca de Villiersowi sen. Nauczy si te ignorowa napady wciekoci, do ktrych doprowadzay Fontaine'a bl i przygnbienie. Pewnego letniego wieczoru, kiedy Fontaine spa, de Villiers sprbowa wcign Anne w rozmow. Zapyta j o konie, gdy wiedzia, e s jej caym yciem, ale odpowiadaa monosylabami i bya niespokojna. Pod koniec posiku, kiedy sucy przynis im kaw na werand, a aby urzdziy koncert na bagnach, powiedziaa ciszonym gosem. - Sucy dostaj napiwki, kiedy mwi mojemu mowi o rnych rzeczach. Nie umknie im ani jedno nasze spojrzenie. Prosz, bd ostrony dla dobra nas obojga. - Oczywicie - powiedzia. - Rozumiem. - Kiedy mwi, ich oczy spotkay si po raz pierwszy przez te wszystkie miesice i de Villiers zda sobie spraw, e si w niej zakocha. Zdarzay si dni wrd pl, kiedy czu, e krew w nim wrze na samo echo odlegego odgosu podkw. Zacz nienawidzi swojego cierpicego dobroczycy Fontaine'a. Kiedy lekarz w Weinbergu po raz pierwszy napomkn o szpitalu, de Villiers caym wysikiem woli musia ukry swoj rado. W sylwestra, gdy cay Przyldek bawi si przy ogniskach, a po zmroku powietrze wypeni grzechot karabinowej palby, adne odgosy zabawy nie zakcay ciszy La Pergole. Farmerzy tradycyjnie witali Nowy Rok, strzelajc na wiwat, i ssiedzi Fontaine'w nie byli wyjtkiem. Strzay wprawiy w podniecenie psy w Tokai i okolicznych domostwach. Ich dzicy kuzyni, yjcy w grach, przyczyli si do odwiecznego chru na cze ksiyca i de Villiers mia kopoty z zaniciem. Woy robocze spodnie, wyszed na werand i usiad na stopniach, 94 ktre wychodziy na pnoc, w stron gr. Przysza pnoc, a wraz z ni odgosy odlegej zabawy. Potem wszystko ucicho i niebawem sycha

byo tylko szum pobliskich sosen. Podesza bezszelestnie, stawiajc bose stopy na chodnych, czerwonych pytkach. Pocaowali si bez sowa, bez adnych wstpw. Wiedzia tylko, e musi czu to samo, co on, i czu, e go pragnie. Trzymajc si za rce, przeszli przez ogrd i znaleli si na skraju lasu. Zaprowadzia go do miejsca, ktre wybraa wczeniej, brzeg jej nocnej koszuli zrobi si mokry od rosy. - Kochasz mnie? - spytaa, unoszc gow, a cudowne wosy spyway jej na kark. Nigdy nie bya kochana, zdumia si de Villiers. Mwi szeptem, aby nie mci czaru tej chwili. Uklkli w lesie i popyny sowa mioci. adne z nich nie dowiadczyo wczeniej takiej gbi uczu. Sowa, ktre wypowiadali, byy niezbdnym preludium rosncej namitnoci. Ich wsplna wiadomo tego, co miao nastpi, bya wyjtkowo zmysowa. Nagle de Villiers poczu zapach potu Samuela. Uskoczy w bok, ale paka olbrzyma otara si o jego bark i ostry bl przeszy mu rami. Murzyn cofn si w cie i wtoczy na polan wzek z Fontaine'em. - Samuel powinien uy wczni - warkn Fontaine, wargi mu dray z wciekoci. Mia na sobie szlafrok z bkitnego jedwabiu, a na kolanach trzyma dubeltwk. aden z nich nigdy si nie dowiedzia, dlaczego waciwie pozwoli de Villiersowi odej. Milczcy Samuel odwiz de Villiersa do Weinbergu. Cay jego dobytek mieci si w plecaku, ktry mia ze sob, kiedy przed rokiem przyjecha do La Pergole. Fontaine rozgosi w caej zamknitej spoecznoci Przyldka, e de Villiers w jaki sposb naduy jego gocinnoci. Nie mia wikszych szans na znalezienie zatrudnienia w promieniu wielu kilometrw od La Pergole lub, co byo dla niego rwnie wane, Vrede Huis. De Villiers zna rygorystyczny kodeks religijny Afrykanerw. Anne nigdy nie opuci Fontaine'a. Sen prys, zanim si jeszcze speni, a poniewa 95 nic go ju nie trzymao w Afryce Poudniowej, de Villiers wrci do Nowego Jorku. Przyjaciel z Korpusu Piechoty Morskiej wprowadzi go do stowarzyszenia, ktre pomagao znale prac weteranom z Wietnamu. W 1971 roku de Villiers zosta patnym zabjc, a cztery lata pniej pracowa ju na skal midzynarodow dla agencji z siedzib w Stanach Zjednoczonych. Po skomplikowanej robocie w Grecji nawiza wspprac z Meierem i Daviesem i tak powstaa Klinika... 11 W Londynie de Villiers spotka si z kolegami i wprowadzi ich w szczegy nowego zadania. Meier natychmiast zapyta: - Jak ten stary szejk dotar do agencji? - To proste - odpar de Villiers. - Jego syn studiuje w Anglii i widzia Dzie szakala. Syn powiedzia tatusiowi, e Europejczycy zabijaj si nawzajem dla pienidzy. Szejk uda si do swoich przyjaci z OWP, ktrzy roj si w Dubaju jak muchy, a ci, jak wiecie, robili ju wczeniej interesy z agencj. Bingo. - Jakie mamy szanse na odnalezienie celw?

De Villiers nie popada ani w nadmierny optymizm, ani w pesymizm, uwaa bowiem, e i jedno, i drugie nastawienie jest tak samo nieprofesjonalne. - Gdyby to byo proste, szejk Amr z pewnoci nie przyszedby do nas. Jego synowie zostali zabici w okresie szeciu lat przez siy rzdowe. - Meier i Davies suchali uwanie. Wiedzieli, e de Villiers nie lubi si powtarza. - Szejk opowiedzia mi pokrtce o okolicznociach ich mierci. Wszyscy zginli na obszarach zajmowanych przez wojska Omanu albo Zespoy Szkoleniowe Armii Brytyjskiej, czyli BATT. S to mae, wyspecjalizowane grupy ludzi z SAS. - Zatem nasze cele to albo Brytyjczycy, albo Omaczycy? - zapyta Meier. - Niekoniecznie - odpar powoli de Villiers. - W BATT su te Fidyjczycy, a oficerami w siach zbrojnych sutana s Omaczycy, Brytyjczycy, Zufarczycy, Australijczycy, Pakistaczycy, Poudniowoafrykaczycy, Hindusi i Beludowie. Poniewa nasze cele mog ju nie y albo nie suy w wojsku, zasig poszukiwa moe by cakiem spory. Davies gwizdn przez zby. 97 - atwiej byoby znale cztery pchy na nosorocu - mrukn. Meier parskn. - Nikt ci za to nie zapaci piciu milionw dolarw. - Pamitajcie - wtrci si de Villiers - e nie mamy ogranicze czasowych z wyjtkiem przedwczesnej mierci naszych celw. Moemy wic zajmowa si normaln prac i skoncentrowa si na zufarskich celach, kiedy nie bdziemy mieli innych zlece. - atwiej byoby odnale ludzi, ktrzy nadal su w wojsku - zastanawia si gono Davies - ale jeli przeszli w stan spoczynku, atwiej ich bdzie zabi. - Musimy skomputeryzowa ten problem - powiedzia Meier. - Nie moemy szuka na lepo. De Villiers popatrzy na Belga. - Nie zamierzam. - Gos mia beznamitny. - Mamy cztery miesice, zanim bdziemy musieli si zabra za kontrakt z Miami. eby maksymalnie wykorzysta moliwoci naszego zespou, podzielimy si. Davies zajmie si spraw drugiego syna szejka Amra, ktry zgin w 1972 roku. Jego zabjca by prawie na pewno dowdc SAS w zufarskim garnizonie w Mirbacie. SAS stacjonuje w Hereford. Davies, jako Walijczyk i byy onierz armii brytyjskiej, nie powinien mie wikszych problemw z przeprowadzeniem dyskretnego rozpoznania. Davies skin gow, ale zwyky pumiech nie pojawi si na jego twarzy. - Ty i ja - zwrci si de Villiers do Meiera - wyledzimy czowieka, ktry zabi pierwszego syna Amra w 1969 roku. Stao si to w zasadzce w odlegym rejonie Zufaru, gdzie stacjonowaa jedna kompania wojsk sutana. Szejk nie ma pojcia, gdzie Omaczycy trzymaj dokumentacj swoich dziaa militarnych, to, co my nazywamy dziennikami wojennymi, ale nie powinno by trudno to ustali. Polecimy do Maskatu, gdy tylko Tadnamowie zaatwi nam wizy, czyli wiadectwa braku zastrzee, jak nazywaj je Omaczycy.

98 Meier najwyraniej nie znalaz adnych sabych punktw w tym planie, a jeli nawet, to zachowa je dla siebie. - A pozostae dwa cele? - spyta. - Z tym bdzie trudniej - odpar de Villiers, marszczc brwi. - Trzeci i czwarty syn Amra zginli w 1975, w ostatnim roku wojny. Zostali zabici w chaotycznej potyczce w pobliu granicy Jemenu Poudniowego. Sutan Kabus, siedem lat po wysaniu swojego reakcyjnego ojca na wygnanie w londyskim hotelu Dorchester, wyprowadzi Oman ze redniowiecza i, dziki determinacji i rosncym wpywom ze sprzeday ropy, wprowadzi wszystkie zdobycze XX wieku - szkoy, drogi, szpitale - tam, gdzie do tej pory bya tylko stagnacja i cierpienie. Kabus, czternasty wadca z dynastii Abu Saidi od czasu jej ustanowienia w 1744 roku, zachowa wadz absolutn. W kraju obowizywao prawo koraniczne stosowane przez kadich w regionalnych sdach. Sutan nie wpuszcza do Omanu praktycznie adnych turystw, zatem jego policja sprawowaa cisy nadzr nad cudzoziemcami, ktrzy mogliby sprawia kopoty. W wieku trzydziestu kilku lat sutan by tak samo przystojny w eleganckich garniturach podczas wizyt w Londynie, jak w sutaskich szatach podczas ceremonii w Maskacie. Prawie cay stycze 1977 roku spdzi w swoim nowym paacu w pobliu miasta Seeb i prowadzi codzienne rozmowy z ministrami i doradcami. Jednym z tych ostatnich by zastpca dowdcy sutaskich si zbrojnych w stanie spoczynku, brygadier Colin Maxwell. Po dwudziestu piciu latach suby w siach zbrojnych, ktre sam sformowa w 1952 roku, Maxwell przeszed w stan spoczynku, aby zosta doradc sutana do spraw obrony. Przez godzin omawiali organizacj si zbrojnych, z ktrych brytyjscy oficerowie mieli odej natychmiast po wyszkoleniu ich omaskich nastpcw. Maxwell opuci paac o miaych, nowoczesnych ksztatach z jego fontannami i sadzawkami. Nigdy nie przesta dzikowa Bogu, e da narodowi omaskiemu Kabusa. Maxwell kocha Omaczykw i cieszy si, 99 e dziki jednemu czowiekowi, Kabusowi, kilkusetletni okres ich cierpie i zacofania dobieg koca. Omaski kierowca Maxwella zawiz go do jego domu w Ruwi, jednego z pierwszych nowoczesnych budynkw wzniesionych w tym rejonie. Sajd Fahher, stryj sutana Kabusa i wiceminister obrony, rwnie tu mieszka. Od osiedla mieszkalnego stare miasto Ruwi cigno si w stron morza, a za najbliszym korytem wyschego strumienia drzemay pod czerwonymi flagami sutanatu zwieczone blankami mury fortecy Bajt al-Falad. Maxwell mieszka sam, jeli nie liczy jego sztabu. Od trzydziestu lat, od czasu suby w Somalii po zakoczeniu drugiej wojny wiatowej, cierpia na artretyzm, ale pozosta ciepym, serdecznym czowiekiem. Oficerowie administracyjni w siach zbrojnych sutana prowadzili ze sob cige walki podjazdowe, lecz Maxwell by powszechnie lubiany, poniewa odnosi si do swoich kolegw bez zoliwoci i cynizmu. Tego szczeglnego dnia w styczniu 1977 roku miao si to okaza okoliczno-

ci dosy niefortunn. Okoo sidmej wieczorem, gdy Maxwell odpoczywa na balkonie, jego sucy zameldowa o przybyciu dwch amerykaskich historykw wojskowoci, ktrzy telefonowali rano. Nie byo to nic nowego. Od czasu swojej nominacji na oficjalnego historyka sutaskich si zbrojnych przyj wielu takich goci. Maxwell by zachwycony, e zainteresowanie jego ulubionym tematem dotaro a do Stanw Zjednoczonych, i przez nastpne p godziny opowiada ze swad o pocztkach armii, ktr stworzy. Amerykanie wydawali si specjalistami od wiatowej ekspansji komunizmu w latach pidziesitych i szedziesitych. Interesowaa ich zwaszcza druga poowa 1969 roku, kiedy marksizm o may wos nie zatriumfowa w Zufarze. Decydujcym czynnikiem, ktry opni partyzanck ofensyw po zakoczeniu pory monsunowej, kiedy cay Zufar z wyjtkiem pitnastokilometrowego pasa wybrzea znajdowa si pod marksistowsk kontrol, byo nage wtargnicie niewielkich si sutaskich w gb 100 nieprzyjacielskiego terytorium. Po tym ataku, znanym jako operacja Snatch, byli partyzanci zaczli masowo przechodzi na drug stron i wstpowa do rzdowego wojska, liczcego w tym czasie niespena trzystu ludzi. Siy uczestniczce w operacji Snatch zabiy starszego komisarza politycznego i dowdc oddziau egzekucyjnego Idaaraat imieniem Salim, najstarszego syna Amra bin Issy, szejka tego regionu. Maxwell przejrza jedn ze swoich teczek i wyda wreszcie okrzyk triumfu. - Tak - powiedzia, zapalajc krtkiego francuskiego papierosa - to bya byskotliwa operacja przygotowana przez naszego oficera wywiadu, Toma Greeninga, i dowodzona przez Petera Thwaitesa. Pogrya adu w chaosie na dugie miesice. - Mwi pan, e dowdc w polu by Thwaites? - spyta de Villiers, robic notatki. - Nie, nie. - Maxwell wypuci kb dymu gryzcego jak ponce wielbdzie ajno. - Peter dowodzi wszystkimi siami w Zufarze. Nie jestem pewien, kto naprawd by tam na miejscu, ale moecie si tego dowiedzie w odpowiednim puku. Na pewno bd mieli swoje stare raporty. - Wycign z teczki map rozlokowania jednostek wojskowych. - Ach - rozpromieni si - kompania z puku Northern Frontier bya jedyn jednostk stacjonujc w pobliu rejonu operacji Snatch. To mj dawny puk, wie pan. W 1955 roku sformowaem go z onierzy Grupy Batinah i poprowadziem do pierwszej akcji, do ataku na imama w Rostak. - Nostalgiczny umiech zmarszczy ogorzae od soca policzki brygadiera. - Ale do rzeczy. Interesuj was lata szedziesite, nie pidziesite. Musicie pj i porozmawia z obecnym dowdc puku. Powie wam wszystko, co chcecie wiedzie. - Urwa. - Ale poczekajcie. Puk jest teraz w Simbie. - Potrzsn gow i zmarszczy brwi, ale potem si rozpogodzi. - Nie ma problemu, przyjaciele. Zadzwoni do Teda Ashleya z PD... to znaczy z Puku Debel. Ted jest u nich pukownikiem i znajdziecie go w Nizwie, przy szosie prowadzcej do wntrza kraju. Pomoe

101 wam w miar swoich moliwoci. Podobnie jak jego oficerowie, z ktrych wielu to zufarscy weterani. Northern Frontier byby oczywicie lepszy, ale jest teraz w Zufarze, poza waszym zasigiem. Rozstali si, wymieniajc uprzejmoci i uciski doni. Tadnamowie zaatwili wizy dla de Villiersa, Meiera i hinduskiego kierowcy. Od Charlesa Kendalla z South Kensington, agenta na sutanat, dowiedzieli si, e niebawem rozpocznie si budowa nowej przetwrni ryb i amerykaska korporacja Temple Black zatrudnia robotnikw. ona szefa, Shirley Temple, bya niegdy cudownym dzieckiem Hollywood i, jak gosia plotka, idolem obecnego ministra rybowstwa. - Kim teraz jestemy? - mrukn Meier, kiedy wyszli z mieszkania brygadiera Maxwella. - Inspektorami rybowstwa czy historykami wojskowoci? - Jestemy na dobrej drodze do pierwszego celu - odpar de Villiers. - Tych Brytyjczykw atwo podej. Wycignij ich na wspominki, a powiedz ci wszystko. Ich kierowca, Karim Bux, czeka w hotelu Al-Falad wraz z wynajt furgonetk Nissan. Pojechali na poudniowy zachd wieo utwardzon drog prowadzc do pl naftowych Fahud. Po godzinie minli wybudowany przez Niemcw most na rzece Sumail, ktrej dolin nawiedzay co roku wielkie powodzie. De Villiers pochyli si i wskaza na pnoc, na ciemnozielon lini koryta rzeki. - Zapamitaj t opuszczon wiosk, Karim Bux, i palmowy zagajnik poniej. Jeli bdziemy potrzebowali miejsca na spotkanie, to jest to. Po obu stronach drogi wznosiy si teraz skay, wysokie na trzy tysice metrw i cignce si a do rwniny Debel Achdar. W Izki skrcili na zachd i dotarli do Nizwy, omaskiej fortecy z VIII wieku. Dziki telefonowi Maxwella spodziewano si ich w garnizonie Puku Debel i onierz zaprowadzi ich do kantyny oficerskiej. Adiutant, kapitan Mohanna Sulejman, ju na nich czeka. - Udziel wam wszelkiej moliwej pomocy. 102 Usiedli na wygodnych krzesach w kantynie, wrd mosinych popielniczek, niezliczonych gazet i odzianych na biao kelnerw. Kapitan wyjani, e pukownik Ashley jest nieobecny. Niebawem, owiadczy z dum, dowdztwo obejmie major Ibrahim, pierwszy omaski dowdca puku. Po krtkiej rozmowie na obojtne tematy de Villiers poruszy najwaniejsz kwesti. - Panie kapitanie, od brygadiera Maxwella wiemy, e w 1969 roku stacjonowaa w Zufarze kompania z puku Northern Frontier. Piszemy ksik o tamtym okresie dla amerykaskiego wydawcy. Czy zna pan kogo, kto moe pamita te czasy? Omaski kapitan umiechn si. - Bg jest dla was askawy. W Seeby mieszka oficer policji, ktry czasami nas odwiedza, bo dowodzi kiedy jedn z naszych kompanii i, podobnie jak zastpca naszego dowdcy, major Mackie, suy w brytyjskiej Krlewskiej Piechocie Morskiej. Nazywa si Milling, John Milling.

- Ten John Milling suy wtedy w puku? - spyta de Villiers. - Suy w Northern Frontier w okresie, o ktry pytacie. Zosta przeniesiony do tego puku w 1971 roku, aby obj nasz pierwsz kompani. Na pewno chtnie si z wami spotka. Znajdziecie go w policyjnym skrzydle lotniczym, w jednostce migowcowej. Insz'Allah, ycz wam wszelkiej pomylnoci. Kiedy wychodzili, nadszed szef kancelarii. Adiutant zatrzyma go. - Szefie - powiedzia - ci panowie chc si czego dowiedzie o Zufarze do ksiki historycznej. Moe mgby pan im pomc. Szef kancelarii opowiedzia de Villiersowi wszystko, co pamita, i to wystarczyo. Kapitan Milling rzeczywicie by na pnocy w 1969 roku i kierowa wtedy niebezpieczn operacj z udziaem pierwszego nieprzyjacielskiego informatora, ktry pomaga wojsku. - Czy bya to operacja pod nazw Snatch"? - spyta Meier. - Tego nie potrafi powiedzie, ale zapewniam was, e wtedy nie prowadzono w tym rejonie adnych innych operacji, a John Milling na 103 pewno by oficerem dowodzcym. - Zachichota. - Nie sposb pomyli Johna z nikim; to olbrzym. Zreszt sami moecie z nim porozmawia. Zadzwoni do niego, jeli chcecie. De Villiers szybko podzikowa szefowi kancelarii. Telefon nie bdzie konieczny. Opucili garnizon i ruszyli z powrotem w stron Ruwi. Soce zachodzio nad zachodnimi grami i doliny zamieniy si w mroczne i ponure otchanie. 12 Marches to staroytna nazwa krainy lecej po obu stronach granicy walijsko-angielskiej. Urwiste grzbiety Gr Czarnych ustpuj tu miejsca polom chmielu, sadom i wysokim ywopotom. Gboki wwz Wye wrzyna si w las Dean, a katedralne miasto Hereford, pera Marches, cieszy si spokojnym dobrobytem, nawet jeli w caej Wielkiej Brytanii trwa kryzys. Hereford, senne mae miasteczko, jest siedzib puku SAS. onierze lub byli onierze SAS s staymi bywalcami miejskich i podmiejskich pubw, ale przybysz z zewntrz nieatwo ich rozpozna, poniewa w wikszoci s to spokojni, uprzejmi ludzie, ktrzy bardzo ceni sobie anonimowo i w odrnieniu od si specjalnych na caym wiecie, prawie nigdy nie wdaj si w publiczne bijatyki. W 1988 roku pub Bunch of Grapes zosta zamknity z powodu uszkodzenia budynku i przesta by przystani dla ludzi z SAS ubranych po cywilnemu. Ale 11 lutego 1977 roku oba jego bary pulsoway yciem i muzyk. W rogu gwnego baru na dole Bob Bennett, bdcy na przepustce ze swojego puku w Niemczech, unis wysoko kufel piwa i wraz z przyjacielem Kenem Borthwickiem wznis toast za krlow. - Oby ya w zdrowiu przez nastpne dwadziecia pi lat - powiedzia Ken. - Niech j Bg bogosawi. By czonkiem Ochotniczej Rezerwy Armii Terytorialnej i policjantem w ssiednim Worcestershire, ale spotka si z Bobem w Bunch of Grapes, aby wraz z przyjacimi wzi udzia w przyjciu z okazji Srebrnego Krlewskiego Jubileuszu. Tego roku w Wielkiej Brytanii odbyo si tysice takich imprez.

- Najlepszego, chopcy. - Waciciel, Tony Burberry, przyczy si do toastu. - Dawno ci nie widziaem, Ken. Jak tam suba? 105 Tony by prostodusznym, zawodowym szynkarzem nie majcym adnych zwizkw z wojskiem. Jego sposb bycia i dyskrecja przycigny pocztkowo bractwo z SAS do Imperialu, ktry wydzierawi w poowie lat szedziesitych. Pniej, kiedy obj Bunch of Grapes, chopcy z SAS poszli za nim. Nikt nie mgby sobie wymarzy lepszych klientw, poniewa wydawali duo pienidzy, nie pili ponad miar, dobrze si zachowywali, a ich reputacja odstraszya miejscow obuzeri. Bya te ciemna strona, wszechobecny strach przed bombami IRA, ale chopcy po kolei penili wart i byli bardziej czujni i lepiej wyszkoleni ni najlepsza ochrona, jak mona wynaj za pienidze. Tony zna trzy pokolenia SAS: chopcw z Malajw, z Borneo, a ostatnio z omaskich zespow BATT. Wspomnienia z wojen, w ktrych brali udzia, wizay ich ze sob bardzo mocno. Oczywicie wszyscy dziaali na rnych teatrach operacyjnych, toczyli walki na terytoriach, ktre w danym momencie znalazy si w centrum zainteresowania Ministerstwa Spraw Zagranicznych i Wsplnoty Brytyjskiej, ale zawsze w maych grupkach po dwch, czterech lub szeciu. Te grupki nie wymieniay si nawzajem opowieciami, ani zreszt z nikim innym, nie miay wic wsplnych wspomnie z wyjtkiem trzech wikszych kampanii w latach powojennych, kiedy cae szwadrony dziaay razem. Bob Bennett, ktry mieszka w Hereford, zna wiele lokalnych osobistoci i rozmawia o nich z Kenem Borthwickiem. W miar jak wieczr upywa, niektrzy uczestnicy przyjcia zaczli si przenosi do innych pubw. Jaki Walijczyk z miejscow licznotk uczepion jego ramienia zaj miejsce przy ich stoliku. Dziewczyna bya bardzo pijana, ale Walijczyk jeszcze mwi do rzeczy. Zapiewa jej pie miosn z Dolin, a tum nagrodzi go brawami. Jeden z goci, potny mczyzna z doni tak wielk, e gin w niej kufel piwa, by Fidyjczykiem. Bob rozpozna w nim sieranta SAS. On i jego koledzy zaczli snu wspomnienia o dawno zaginionych przyjacioach z czasw Borneo, a Walijczyk wydawa si wyranie zaciekawiony. Rozmowa zesza na Fidyjczyka imieniem Labalaba, ktrego wszyscy znali; potem kto wspomnia o Salali. 106 - Byem w Salali - wtrci Walijczyk. - Przeniesiono mnie z fizylierw do Puku Maskat. Byem instruktorem od broni strzeleckiej i uczyem chopcw posugiwa si nowymi karabinami automatycznymi FN. - Rozpromieni si. - Naprawd mio jest spotka ludzi, ktrzy te tam byli. To si nie zdarza czsto. - Postawi im kolejk. Bob Bennett napi si z nimi, ale Ken wyszed. Pub opustosza dugo po oficjalnej godzinie zamknicia i Bob pody w dyskretnej odlegoci za czerwonym escortem Walijczyka. Podrzuciwszy dziewczyn do centrum miasta, Walijczyk skierowa si na zachd szos A438, w stron wioski Brobury. Escort skrci na podjazd do pensjonatu Brobury House, a Bob zaparkowa na poboczu i znikn w cieniu dobrze utrzymanych ogrodw. Zna ten dom. Niedawno kupio go jakie amerykaskie maestwo.

Escort min gwny budynek i zatrzyma si przed dwoma maymi domkami na kocu asfaltowej alejki. Bob uzna, e zobaczy ju dosy. Wrci do Hereford i swojej ony Lyn. Przez sze porankw w tygodniu Spike Allen powica czterdzieci minut na bieganie w Hyde Parku. Nie lubi wiczy, ale w wieku czterdziestu kilku lat musia jako zrekompensowa swoje upodobanie do dobrego jedzenia. O smej trzydzieci, kiedy wrci do domu, jego ona wysza ju do British Museum, gdzie pracowaa jako modszy kustosz. Jak zawsze Spike sprawdzi automatyczn sekretark. Mia zadzwoni pod pewien numer w Worcester. Numer nie nalea do Miejscowego, ale figurowa w spisie informatorw Komitetu. Pochodzili oni gwnie ze rodkowej Anglii, Walii i Poudniowej Anglii i dostarczali informacji, ktre mogy si przyda Komitetowi. Kto podnis suchawk. - Cze, Ken. Mwi Spike. Ken Borthwick, byy starszy sierant SAS, a obecnie policyjny detektyw, nie traci czasu na uprzejmoci. - Spike, moe uznasz, e to zbyt daleko idcy domys, ale i tak musz ci to powiedzie. Zeszego wieczoru piem w Bunch of Grapes z Bobem 107 Bennettem, chopakiem ze szwadronu B na przepustce z Niemiec. Wyszedem wczeniej, ale Bob zadzwoni do mnie dzi rano w pewnej sprawie. Nie wie o tobie ani o naszych powizaniach. Zadzwoni po prostu dlatego, e pracuj w policji i przed wyjciem widziaem tego Walijczyka. - Walijczyka? - Tak. Mia lekki akcent z pogranicza i twierdzi, e suy w walijskich fizylierach. Zawar znajomo z kilkoma chopakami i powiedzia, e na pocztku lat siedemdziesitych zosta przydzielony do si zbrojnych sutana. Bob z pocztku nie widzia w tym nic nadzwyczajnego, ale jak na czowieka z armii sutana ten facet by cholernym ignorantem. Mwi o chopakach w Zufarze jako o SAS", a nie BATT", i opowiedzia o pewnym oficerze SAS, ktrego nazwiska nie pamita, ale ktrego ordynans by jego kuzynem. Poniewa aden oficer SAS nigdy nie mia ordynansa, zirytowao to Boba. - To stanowczo za mao, eby uzna Walijczyka za niepodanego - zauway Spike. - To prawda, ale pniej ten facet zacz opowiada o Mirbacie, a zwaszcza o rozrbie, do jakiej tam doszo w 1972. Bob uzna to za podejrzane, a poniewa sam by wtedy w Mirbacie, postanowi ledzi tego Walijczyka. Jecha za nim a do pensjonatu przy drodze do Hay. Zapada cisza. - No wic? - spyta Spike. - Wic by moe mamy tutaj podobn spraw jak z Timem Shandem. Pamitasz, chopak ze szwadronu G, ktrego IRA wytropia w jego domu w Ross w zeszym roku. Pilnowalimy go przez tydzie, ale nic si nie stao, dalimy wic spokj, a miesic pniej znalaz w swoim peugeocie kilogramow bomb odpalan kluczykiem od stacyjki. - Ale - powiedzia Spike, czujc, e czego nie rozumie - powiedziae przecie, e ten Walijczyk dopytywa si o Zufar, a nie o Belfast, gdzie tu zwizek?

- Biedny Spike - w gosie Kena brzmiao wspczucie. - Menopauza i hemoroidy w mzgu. Gdyby chcia si dowiedzie, ktry z klientw 108 Bunch of Grapes suy w puku, a nie po prostu w wojsku, pytaby o Belfast? Oczywicie, e nie. Zlituj si, stary. Spike nie zareagowa na drwin. - Zatem podzielasz podejrzenia Boba? - W zasadzie - pada stanowcza odpowied. - Widziaem tego Walijczyka tylko przez chwil, ale poczuem si nieswojo, a facet mia w sobie co nieprzyjemnego. Posuchaj, Spike, my, gliniarze, nie dziaamy na podstawie tego rodzaju podejrze bez dalszych dowodw. Nie ma sensu nawet prbowa zawiadamia moich przeoonych. Zrobi mi wykad o brakach kadrowych i o priorytetach. - Dobra, Ken - westchn Spike. - Podaj mi adres tego pensjonatu, a zrobi, co bd mg. Spike zjad misk patkw z syropem klonowym i popi kaw Douwe Egberts. Przeuwanie zawsze pomagao mu w myleniu. Zdecydowa si na Johna Smythe'a, pracujcego na wasn rk fotografa, ktry w zeszym roku wystpi z terytorialnego puku SAS z powodu przeciekajcego dachu. John kiepsko sobie radzi i podejmowa si kadej dobrze patnej pracy, zwykle przy wznoszeniu rusztowa, ktr mona byo wykonywa bez wiedzy urzdu skarbowego. Telefonowa do Spike'a kilka razy w miesicu, eby si poskary, e ycie jest nudne i co za sens by Miejscowym, skoro Spike nigdy do niego nie dzwoni. Chocia Hertford, rodzinne miasto Johna Smythe'a, leao blisko Hitchin i bazy rekrutacyjnej szwadronu C 21 puku SAS, Spike od wielu miesicy nie otrzymywa adnych wezwa z tego rejonu. Postanowi zostawi w spokoju Halletta, swojego Miejscowego na zachodzie, i spraw Walijczyka powierzy Smythe'owi. O pitej po poudniu czasu omaskiego de Villiers zatelefonowa do Anglii z urzdu pocztowego i telegraficznego w centrum miasta, jedynego miejsca w Omanie, gdzie mona byo zamwi rozmow midzynarodow. Davies, czekajcy w Brobury House, wyjani zwile, e SAS to maomwna, nadmiernie podejrzliwa banda sukinsynw i e nie ma nic do zameldowania. 109 - Nie szkodzi - powiedzia de Villiers. - Mamy pozytywn identyfikacj i potrzebujemy ci tutaj na wczoraj. Biuro przekae ci szczegy, ale musisz si pospieszy z wiz i jak najszybciej pj do ambasady. Dwie godziny po tym, jak Smythe zainstalowa si przed Brobury House z lornetk, termosem i samochodowym radiem nastawionym na Radio 4, czerwony escort wyjecha z podjazdu i popdzi na wschd. Smythe wiele si nauczy o inwigilacji, analizujc wczeniejsze niepowodzenia. Teraz nosi ze sob skrzynk z akcesoriami, aby poprawi efekty swojej pracy. Davies zaparkowa escorta na Trebovir Road przy stacji metra Earls Court i znikn z pola widzenia. Smythe wycign ze swojej magicznej skrzynki lekko zgniecion puszk po coca-coli i umieci j przed jedn z tylnych opon escorta. Po powrocie do samochodu wczy odbiornik swojego urzdzenia i uoy si do snu. Zapalio si

pulsujce zielone wiateko. Miao pulsowa do momentu, a cinienie przerwie poczenia w puszce. Wwczas wiateko zganie i zastpi je seria piskw, ktre obudz Smythe'a z najgbszej drzemki. Dwudziestego sidmego lutego 1977 roku omiu czonkw Komitetu spotkao si u Boba Mantella w Richmond. Mantell mieszka w cichym bliniaku w pobliu wejcia do Richmond Parku. Spotkanie zwoa w trybie pilnym Spike, a wrd nieobecnych by Bletchley, ktry przechodzi badania okresowe w szpitalu, jak twierdzia jego gospodyni. Pukownik Macpherson, ktry nie znosi spotka w niedziele, by w podym nastroju i stara si przyspieszy obrady. To odpowiadao Spike'owi. Na podstawie informacji uzyskanych od Smythe'a zreferowa wyniki operacji w Hereford. - Nazajutrz po przyjedzie do Londynu Walijczyk odwiedzi ambasad Omanu przy Ennismore Gardens 64, a nasz Miejscowy szed za nim a do wydziau wizowego. Po dugim oczekiwaniu, podczas ktrego obaj wypenili formularze wizowe, Walijczyka wezwano do gabinetu. Omaski urzdnik wywoa go jako pana Alfreda Jonesa. Dysponujemy 110 tylko numerem jego wynajtego samochodu i dosy kiepsk fotografi, zrobion przez naszego Miejscowego. - Kiedy ten Jones leci do Omanu? - spyta Macpherson. - To jest wanie powd naszego nagego spotkania - odpar Spike. - Przedstawiajc si jako Alfred Jones, zatelefonowaem do linii lotniczych Gulf Air i poprosiem o potwierdzenie, na kiedy moja sekretarka zarezerwowaa lot do Maskatu. Powiedziaem, e jest chora i e zabraa z biura mj kalendarz. - Spike urwa, eby zajrze do notatek. - Jones wylatuje do Maskatu przez Ad-Dauh i Dubaj lotem Gulf Air 006 w najblisz sobot. - Czy mamy jakie kontakty w Omanie? - spyta Michael Panny. - Nie - odpowiedzia Spike, porozumiawszy si z Mantellem. - Ale mam u Kendalla znajomego, ktry poredniczy w rozmowach pracownikw kontraktowych z Omaczykami. Moe zaatwi dla mnie wiz bez zadawania zbdnych pyta. - Po co nam wiza? - Macpherson unis siwe krzaczaste brwi. - Mamy tylko jednego podejrzanego - powiedzia Spike - Walijczyka, ktrego obecne miejsce pobytu jest nieznane, poniewa nasz czowiek zgubi go wkrtce po wyjciu z ambasady. Albo wyznaczymy kogo, kto poleci z Walijczykiem do Maskatu, albo koczymy z t spraw. - Nie mam nic przeciwko temu - zauway kwano Profesor. - Nie rozumiem, po co w ogle j podje. - Wic nie powiniene wyjeda ze swoj intelektualn poz, Profesorze. - August Graves okaza si jak zawsze niezawodnym sprzymierzecem Spike'a. - Nawet ja widz, e ten walijski cwaniak co knuje. Macpherson, przewidujc ktni, postanowi jej zapobiec. - Spike podj wysiek, eby doj do tego punktu. Teraz musimy zdecydowa, czy powinnimy to dalej cign. Mamy szans si przyjrze, jak potencjalne zagroenie ze strony IRA wobec jednego lub wicej czonkw naszego bractwa w Hereford przeksztaca si w co zupenie innego. Dlaczego kto miaby zadawa sobie trud wszenia w lokalach

odwiedzanych przez SAS, eby zidentyfikowa onierzy SAS, ktrzy brali udzia w jakim dawno zapomnianym incydencie w Zufarze? I dlaczego 111 ten sam osobnik pdzi pniej do omaskiej ambasady po wiz, eby wyjecha do Maskatu? - Macpherson powid spojrzeniem po pokoju. - Jakie pomysy? Nie byo natychmiastowej odpowiedzi, a Macpherson nie czeka, a jego ludzie zaczn snu hipotezy. - Poniewa nie ma adnych wskazwek poza prawdopodobnym udziaem SAS w jakim nieznanym wydarzeniu, proponuj wysa odpowiedniego Miejscowego, aby obserwowa podejrzanego w Maskacie i dowiedzia si jak najwicej. - Mam doskonaego czowieka, ktry suy w sutaskich siach zbrojnych. - Spike by przygotowany na propozycj Macphersona. - Mwi niele po arabsku i nie ma ony. Jeli si zgodzi pojecha, bd musia pokry jego podstawowe wydatki. Komitet by najwyraniej zaintrygowany spraw niepodobn do adnej poprzedniej, z jak si zetkn. Wystarczya niejasna groba dla spoecznoci SAS, aby wzbudzi ich zainteresowanie. adna policja nie podjaby tak niepewnego tropu, a jedn z oczywistych przeszkd by brak pienidzy. - Mamy w funduszu dyskrecjonalnym dosy, eby opaci lot w obie strony i dwu- albo trzytygodniowy pobyt - poinformowaa ich bez pytania Jane. Decyzja zapada wic szybciej, ni Spike przewidywa. Teraz musia tylko znale najlepszego czowieka do tego zadania. 13 O dziewitej wieczorem ostatniego dnia lutego Mason prowadzi porsche ulicami Berlina Wschodniego, starajc si nie ama przepisw. By w mundurze. Zjad obiad z przyjacielem z kawalerii w berliskiej restauracji o niemoliwej do wymwienia nazwie. Od czasu do czasu z mroku wyania si odrapany trabant, a biae twarze kierowcw patrzyy na porsche z wyran wrogoci. Mason przejecha przez Punkt Kontrolny Charlie, pokazujc dowd tosamoci, i skrci w Heerstrasse tu za Bram Brandenbursk. Ruch na szerokiej i prostej Heerstrasse reguluje zsynchronizowana sygnalizacja wietlna. Jeli jedzie si ze sta prdkoci pidziesiciu kilometrw na godzin, mona przejecha ca ulic, nie zatrzymujc si ani razu. Mason szybko uwiadomi sobie, e sto kilometrw na godzin to prosty postp arytmetyczny. Kiedy udao mu si przejecha z tak prdkoci bez przeszkd, zaoy si po pidziesit funtw z kolegami oficerami, e pokona t sam odlego przy dwustu kilometrach na godzin, i wygra zakad. Po dwuminutowej jedzie na pnoc od Heerstrasse Mason dotar do Koszar Wavella. Stacjonowaa tam wiksza cz brytyjskiego garnizonu berliskiego, ktry w marcu 1977 roku skada si z batalionu spadochronowego, batalionu Gwardii Walijskiej i szwadronu kawalerii. Brytyjskie siy pancerne w Berlinie liczyy dwanacie czogw. Ich sojusznicy, Francuzi i Amerykanie, byli podobnie wyekwipowani, a naprzeciw nich stao dwanacie tysicy czogw Ukadu Warszawskiego.

Fatalizm dowdcy Masona, podpukownika Charlesa Guthriego, i wikszoci alianckich oficerw w Berlinie by wic zrozumiay. Mason myla z lekcewaeniem o swoich ssiadach z pnocy, Francuzach, z ich kantyn pen taniego i podego wina, ktre po trzech 113 tygodniach przeerao plastikowe butelki, i bezuytecznych poborowych. Wyjtek robi dla zawodowych oficerw i podoficerw, z ktrych wielu suyo w swoim czasie w Legii Cudzoziemskiej. Amerykanw stacjonujcych na poudniu podsumowa szybko jako mnstwo sprztu, mnstwo pienidzy i niebywale grube ony na staej diecie z frytek i konserw". Porsche min batalionowy chlew, gdzie kapral karmi swoich podopiecznych batalionowymi pomyjami. Mason zaparkowa przed kantyn oficersk i zadra na berliskim mrozie. Rzuci okiem na swoj przegrdk z poczt w foyer kantyny oficerskiej. Bya pusta: nikt go nie kocha. Wszed po schodach do przedpokoju. Nawet przy stole bilardowym nie byo nikogo. Gwardzista Coleman pojawi si znikd, schludny jak wyprany pingwin, i bez pytania poda mu din z tonikiem. - Wiadomo dla pana, kapitanie Mason. Mniej wicej przed godzin. Proba o kontakt ze stryjem w Londynie. Jedyny stryj" Masona nigdy nie jedzi do Londynu. Westchn, ale poczu znajome podniecenie, o ktre zawsze przyprawiao go wezwanie od Spike'a Allena. Wzi egzemplarz Timesa", zdecydowany delektowa si swoim drinkiem przez pi minut. Jego chwil spokoju zakcili dwaj nieznoni podporucznicy, ktrzy rozsiedli si w ssiednich fotelach. - Prawie udao mi si z Angel zeszej nocy - powiedzia jeden pgosem, chepic si w szczeglnie obrzydliwy sposb, ktrego Mason nie cierpia. - Naprawd pech - cign oficer. - Wanie w momencie, kiedy niezrwnana Angie rozkadaa swoje cudowne, dugie nogi, jedna z tych cholernych dzikich wi z Griinewaldu przeprowadzia atak na kosze na mieci Everleyw pod jej pokojem. Everleyowie byli maestwem z jednej ze staych jednostek okupacyjnych, a za ich niani z Kentu uganiali si wszyscy nieonaci oficerowie z Koszar Wavella. Dlaczego ten niepozorny oficerek spodoba si dziewczynie, byo dla Masona zagadk. Ostatnim razem, kiedy garnizon 114 poderwano w nocy na Wierzgajcego Konia" (takim kryptonimem okrelano w NATO prbn reakcj na radziecki atak), aktualny kochanek Angeli si nie pojawi i zosta ukarany trzema miesicami aresztu. Bet noire Masona kontynuowa swj lament. - Dzieci Everleyw si obudziy i zaczy wrzeszcze. Angela si przestraszya. Zupenie stracia ochot. Te przeklte winie powinno si wystrzela. Mason chrzkn, gratulujc w duchu winiom, i wyszed, eby zamwi rozmow z budki telefonicznej obok recepcji. Z powodu pnej godziny niemal natychmiast dosta poczenie. Spike wyjani, na czym ma polega jego zadanie. Mason doskonale si do niego nadawa. Spike

wstpnie zarezerwowa mu miejsce na lot 5 marca o dziesitej rano z Heathrow. Czy zdy? - Jak zawsze nie w por. - Mason przeklina swojego pecha. Czwartego marca zaczyna mu si urlop. Wraz z koleg wybiera si na dwa tygodnie do Woch na narty. Wiedzia, e nie ma wyjcia, nie mg zda swoich berliskich obowizkw przed pnoc 4 marca. Z drugiej strony stara si nigdy nie zawie Spike'a. Podj decyzj. - Sprawdz rozkad, Spike, i zadzwoni do ciebie za par godzin. Mason wykona kilka telefonw i nastrj zacz mu si poprawia. Drug rozmow ze Spikiem przeprowadzi na koszt rozmwcy z budki przed koszarami. Telefon w przedpokoju nie nadawa si do poufnych rozmw. - Jeeli wymkn si na urlop siedem godzin wczeniej - na myl o tym Mason umiechn si - przekupi podoficera Krlewskiej andarmerii i bd jecha na zamanie karku przez ca noc, powinienem zdy na lot. Mj przyjaciel od nart, gdyby pniej kto go wypytywa, bdzie przysiga, e naprawd byem z nim we Woszech. Chyba podejrzewa, e chc spdzi frywolne dwa tygodnie z jak matk. - Mason nada swojemu gosowi twarde brzmienie. - Jestem wic gotowy, pod warunkiem e ty, Spike, nagniesz kilka ze swoich regu. Spike westchn. - Jeli mylisz o zabraniu ze sob jakich zabawek, tak jak na Cypr, zapomnij o tym. 115 - Przykro mi, Spike, nie ma zabawek, nie ma Maskatu. Mam wielki szacunek dla twojej zasady w Wielkiej Brytanii, ale przez dwa dugie lata ryzykowaem ycie w Omanie i dzisiaj yj dziki swojej zasadzie przetrwania. Spike nigdy nie traci czasu na bezsensowne spory. - Powiedziaem ci, eby podrowa legalnie. Jeli masz inne zamiary, ja nic o tym nie wiem. - Dobrze. Kolejna sprawa to moje koszty. Podr, zakwaterowanie, dwa tysice marek niemieckich na prezent dla mojego przyjaciela z andarmerii i wszystkie nieprzewidziane wydatki. - Nie ma problemu - odpar Spike. - Posu si twoim drugim paszportem, eby zaatwi ci wiz przez Kendalla, i zostawi go na Heathrow razem z fotografi Walijczyka. Mason zamwi jeszcze jedn rozmow ze swoim londyskim przyjacielem, Patrickiem Tannerem. Przeprosi za pn por, ale pilnie potrzebowa pomocy Patricka na mniej wicej takich samych zasadach jak w zeszym roku i z wykorzystaniem podobnego sprztu. Po dobrodusznym przekomarzaniu si Tanner sporzdzi obszern list zakupw. Wikszo wyposaenia miaa pochodzi z pokoju Masona w majtku jego rodzicw w Oxfordshire. Ojciec Masona by nieco starowiecki i nie lubi, kiedy dziwni cywilni przyjaciele jego syna zjawiali si, eby przenocowa, chyba e oczywicie towarzyszy im David. Z drugiej strony by bardzo dumny z kariery wojskowej syna i kolega oficer gwardii zawsze by mile widziany. Dlatego w zeszym roku David kaza Patrickowi Tannerowi poda si za oficera gwardii nazwiskiem Douglas Erskine-Crum, o ktrym jego ojciec sysza, ale nigdy go nie widzia. Tanner zgodzi si przedstawi znw jako Erskine-Crum, a Mason zatelefono-

wa do rodzicw, aby ich uprzedzi o jego przyjedzie nastpnego wieczoru. Bdzie potrzebowa ka, ale bez niadania, bo bardzo wczenie musi wyjecha do Szkocji. Budzik Tannera zadzwoni o czwartej rano. Patrick zostawi przy ku list z podzikowaniami dla Masonw i zszed do gabinetu po klucz do pokoju Davida. David wytumaczy mu dokadnie, gdzie go znajdzie. Po cichu, na wypadek gdyby ojciec Davida mia lekki sen, otworzy cikie 116 drzwi, wyczy wewntrzny alarm i, z podziwem i odrobin zawici, przyjrza si broni umieszczonej na cianach. Na szczcie mia przy sobie list, ktr David da mu w zeszym roku. Wtedy zabra z pokoju rewolwer Colt Python .357 Magnum. Byo tam wiele dubeltwek rnego kalibru, ale najcenniejszymi eksponatami bya para strzelb Purdey z trzydziestocalowymi lufami, wykonanych w latach dwudziestych, najlepszym okresie dla angielskiej broni myliwskiej. Patrick umiechn si, przegldajc list. David by koneserem. Lista przypominaa homili: S&W .45 ACP samopowtarzalny, dziewiciostrzaowy. Dobra bro, szybkostrzelna, ale jak wszystkie pistolety czciej si zacina ni rewolwer. Walther PP kaliber 7,65 mm. Doskonay may pistolet, ale wymaga bardzo celnego strzau (albo 2-3), eby powali. Kady pistolet mniejszego kalibru jest praktycznie bezuyteczny do czegokolwiek innego ni strza w usta, jeli kto potrzebuje nowych plomb w zbach. Walther .22 LR powtarzalny sztucer z tumikiem na drobn zwierzyn (idealny na krliki). Colt Python .357 Magnum rewolwer. Ciki i zabjczo celny. Trafiam w dziesiciocentymetrowe przedmioty z 30 metrw. Najlepszy rewolwer, jaki skonstruowano. Strzela cikimi 160-granowymi pociskami. Stephen Grant .22 Hornet na troch wiksz zwierzyn drobn. Zabjczo celny na 120-150 metrw, potem pocisk szybko traci energi. Przerobiony przez J. Rigby & Co. ze strzelby na wrony" kalibru .250. Parker-Hale .243 sztucer. Tani, ale celny. Dobra paska trajektoria na drobn zwierzyn poza zasigiem Horneta. 117 Rigby .275 powtarzalny sztucer Mauser. Mam takie trzy, jeden z przeduon luf i dwa ze standardowymi. Doskonay sztucer, idealny do podchodzenia jeleni. Jeden ma lunet Zeiss 4 x 40 mm, drugi Pecar 4 x 30 mm, a ten z przeduon luf ma tylko zwyke przyrzdy celownicze. Daniel Frazer .303 dubeltwka. Egzemplarz kolekcjonerski. Bardzo celna. Rigby .350 Magnum sztucer powtarzalny Mauser. Stary (lata dwudzieste). Niezawodny.

Celownik otwarty. Na grub zwierzyn. Rigby .375 H&H Magnum sztucer. Przerobiony z .350 (przestarzay kaliber). Cudowny karabin - pooy niemal wszystko. Kopie jak mu. Luneta 1.5-6 X 40 Zeiss. Purdey .450 (para) dubeltwki. Egzemplarze kolekcjonerskie (z przeomu stuleci). Rigby .470 Nitro Express dubeltwka. Fantastyczna bro. Piknie wykonana (ok. 1930). Stan idealny - bardzo cenna. Pooy wszystko. Podczas strzau robi haas jak eksplozja atomowa (500-granowy pocisk o prdkoci pocztkowej 655 m/s). Zorientujesz si z powyszego, e wikszo moich sztucerw zostaa wykonana przez firm Rigby & Co. Ju od stulecia jest ona moim zdaniem producentem najlepszych sztucerw (nadal dziaa), chocia pod wzgldem celnoci, a nie jakoci wykonania jest kilka innych cakiem dobrych firm. S to sztucery, pistolety i rewolwery, ktrymi dysponuj w tym momencie. Jeli chodzi o bro wojskow, to moj ulubion jest rosyjski karabinek automatyczny AKM (cudownie prosty, rewelacyjna konstrukcja, nigdy si nie zacina, niezbyt duy, wygodny, lekka amunicja itp.), a najbardziej nie lubi broni uywanej w armii brytyjskiej, odkd wycofano karabin .303 Lee Enfield i lkm Bren, z chlubnym wyjtkiem w postaci karabinu snajperskiego L42 i w pewnym stopniu GPMG, chocia oba byyby lepsze, gdyby strzelay zmodyfikowan amunicj .303 zamiast .308 118 Winchester (7,62 mm NATO). Karabin samopowtarzalny L1A1, pistolet maszynowy Sterling i pistolet Browning 9 mm zostay le zaprojektowane, s zawodne, cholernie kiepskie, chocia Sterling w wersji z tumikiem ma swoje zalety... Patrick zwin notatki Masona, zdj ze stelaa sztucer .22 Hornet i z pudeka w szufladzie wyj dziesi nabojw do niego. Wybra futera z utwardzonego plastiku i przez prawie godzin kompletowa mniejsze przedmioty z listy Davida. W kocu wycign sfatygowan brzow walizk z ubraniami. Nie cay ekwipunek, ktry zamwi David, znajdowa si na miejscu, ale Patrick sporzdzi list zakupw, eby zaj si tym pniej. Odoy klucze na miejsce, wyszed z domu i odjecha swoim volkswagenem tak cicho, jak pozwala na to wir na podjedzie Eynsham Park. Czwartego marca o pitej po poudniu, zdawszy swoje obowizki tak wczenie, jak si tylko dao, David Mason pospiesznie opuci Koszary Wavella. Teoretycznie na siedem godzin oddali si z jednostki bez pozwolenia, poniewa jego dwutygodniowy urlop zaczyna si oficjalnie dopiero o pnocy. Pitnacie minut pniej podjecha pod Punkt Kontrolny Bravo, przez ktry wjedao si do Korytarza Berliskiego, i spojrza z irytacj na dugi sznur samochodw czekajcych na kontrol dokumentw. Omin kolejk i machn swoj przepustk przed nosem stojcego w kolejce jegomocia, ktry nie ukrywa oburzenia. Oficer dyurny Krlewskiej andarmerii Wojskowej zjawi si natychmiast i Mason wrczy mu czek na dwa tysice marek, tak jak uzgodnili, w zamian za zatrzymanie miejsca dla samochodu Masona, zielonego Porsche 911 z brytyjsk rejestracj wojskow EZ242B. Oficer obejrza

prawo jazdy Masona, jego dokumenty i ubezpieczenie. System Korytarza Berliskiego dziaa w taki sposb, aby aden kierowca po przejechaniu przez punkt kontrolny na jednym albo drugim jego kocu nie mia ani chwili wolnego czasu, w ktrym mgby zjecha z drogi w jakich niecnych celach, na przykad po to, aby przemyci kogo na Zachd. 119 Przepisy nie pozwalay rwnie na szybk jazd, ustanawiajc minimalny limit dwch godzin na przejechanie stu szedziesiciu kilometrw. Mason opuci punkt kontrolny o pitej trzydzieci, nie o czwartej trzydzieci, jak wpisa w jego przepustce oficer. Mg zatem jecha ze redni prdkoci 160 kilometrw na godzin wyboistym Korytarzem i zjawi si o waciwej godzinie", szstej trzydzieci, w punkcie kontrolnym Helmstedt Volkspolizei przy wyjedzie z Niemiec Wschodnich. Wschodnioniemiecka stra graniczna bya bardzo niedbaa, a brytyjscy andarmi w Punkcie Kontrolnym Alpha przepucili Masona bez sowa. Dalej droga wioda autostrad przez Hanower, Dortmund i belgijsk granic w Akwizgranie. Mason min ten niestrzeony posterunek graniczny z prdkoci 220 kilometrw na godzin. O dziesitej pitnacie wieczorem dotar do Zeebrugge i zapa prom o jedenastej. Na pokadzie kupi w sklepie wolnocowym dwanacie rolek filmu Kodak Tri-X" i cztery rolki filmu Ilford FP4, oba 35-milimetrowe, i zdrzemn si na dwie godziny. Po przejciu przez komor celn w Dover o czwartej trzydzieci rano pojecha A2 i M2 do Londynu, a potem autostrad M4 na Heathrow. O sidmej zatrzyma si za volkswagenem Patricka przy drodze wjazdowej na parking. W zamknitej furgonetce z zacignitymi zasonami obaj napili si kawy z termosu Patricka. Mason zapali cygaro i pooy sztucer oraz inne przedmioty, ktre przywiz Patrick, na kuchennym stole furgonetki. Dokadnie wyjani Patrickowi, co bd musieli zrobi w cigu nastpnych dwch godzin. Patrick przekrci kluczyk w stacyjce, aby wczy wentylator. Mia nadziej, e poradzi on sobie z dymem z cygara, zanim si udusz. Chodzio te o zaguszenie ich rozmowy, ktr kto mgby podsucha z zewntrz. Sprawozdawca BBC przywita ich wiadomoci, e tysice ludzi zginy podczas trzsienia ziemi w Rumunii. Sztucer, wyjani Mason, na pocztku lat trzydziestych wykonaa firma Stephen Grant & Son mieszczca si przy James Street 67a w Londynie. Pierwotnie by przystosowany do amunicji kalibru .25, a pniej 120 zosta wyposaony w komor na naboje .22 Hornet. Na zewntrz lufa bya omioktna, co nadawao jej starowiecki wygld, maskujcy jej skuteczno. Bro miaa boczny rygiel i otwieraa si jak wspczesna strzelba, bya te jednostrzaowa, nie adowana z magazynka. Aby rozoy sztucer, Mason zdj drewnian nakadk umieszczon przed oson spustu i, zamawszy bro przez pocignicie za boczny rygiel, wyj luf. Kuchenka w furgonetce miaa dwa palniki gazowe, nad ktrymi Mason trzyma stalowy prt o dugoci szedziesiciu centymetrw i rednicy trzech milimetrw, a w drugim rku luf sztucera. Patrick pod-

grzewa czarn wiec, tak aby stopiony wosk kapa na patelni do jajek sadzonych. Mason nasmarowa przeuty kawaek gumy olejem silnikowym i wepchn go do wylotu lufy. Potem postawi rozgrzan luf prosto, z wylotem na pododze, i wsun do niej stalowy prt, a znikn zupenie. Potrzsn lekko luf, a prt wyranie zagrzechota. Wtedy Patrick wla do lufy stopiony wosk, ktry wypeni przestrze pomidzy prtem a wewntrzn ciank lufy sztucera. Kiedy lufa i prt ostygy, wosk sta, a prt zosta cakowicie unieruchomiony. Usunwszy gum do ucia, Mason pocign werniksem oba koce uwizionego prta, doda troch czarnej farby jako ostatni warstw kamuflau i postuka w oba koce prta rubokrtem. Efekt by taki jak w przypadku policyjnie zagwodonej lufy. Bro wygldaa teraz na niezdatny do uytku eksponat. Moga podrowa legalnie i bez adnych dokumentw jako baga. Mason ponownie zoy sztucer, usunwszy najpierw iglic i spryn. Potem schowa go do plastikowego futerau i zgasi cygaro. - Nastpny etap zajmie wicej czasu - powiedzia Patrickowi. Z plastikowych pojemnikw wyj cztery kasety filmu Ilford FP4 i zacz agodnie podwaa ich wieczka otwieraczem do butelek. - Zmarnowaem kilka godzin, kiedy pierwszy raz prbowaem tego z kasetami Kodaka. Otwieraj si bez problemu, ale cholernie trudno 121 zamkn je z powrotem. W kasetach Ilford jest rwnie wicej pustego miejsca wewntrz szpulek. Mason odci noem rodkow cz szpulki. Zostawi jedynie koce, z ktrych kady wyglda zupenie jak miniaturowy czarny cylinder. Kaza Patrickowi zrobi to samo z drug kaset Ilford, a sam zaj si dziesicioma nabojami .22 Hornet. Najpierw puste uski, nowe i nieuzbrojone. Uzbroi je po kolei w sponki Eley, umieszczajc kad sponk w pustej usce malekimi szczypcami Lachmillera. Kiedy pi usek zostao zaopatrzonych w sponki, zwiza je ciasno plastrem. Nastpnie przykry oba koce wizki cylindrem" ze szpulki Ilford i wcisn j do kasety. Wieczka, ktre wczeniej podway otwieraczem do butelek, teraz po prostu docisn, a przykryy cylindry". Poniewa uski Hornet miay dokadnie dwadziecia pi milimetrw dugoci, mieciy si idealnie w kasecie po wyjciu filmu. Spreparowana kaseta wygldaa jak nowa, ale waya teraz trzydzieci trzy gramy zamiast dwudziestu. Kiedy Mason zaopatrzy w sponki pozostae pi usek, wsun je do wntrza kasety, ktr odpowiednio przygotowa Patrick. Oddawszy kilka centymetrw filmu z jednej z wyjtych rolek, umieci je tak, aby wystaway w zwyky sposb. Zaadowa kaset do jednego z aparatw Olympus OM-1 i sprawdzi, czy szpulka daje si normalnie przewija. Po zamkniciu aparatu cofn dwigni przewijania filmu kilkanacie razy. Film si nie porusza, lecz w okienku pokazaa si liczba dwanacie. Kolejne pi ukrytych w kasecie usek umieci w drugim aparacie. Podczas przewietlania bagau skomplikowane elementy skadowe aparatw powinny zamaskowa obecno usek karabinowych. Pozostay ju tylko same naboje i proch. Mason posuy si may-

mi szalkami, eby odway jedenacie granw prochu strzelniczego IMR 4227. Wsypa go do maej, plastikowej torebki opatrzonej etykietk, z ktrej wynikao, e zawiera sproszkowany silikael. Zaklei torebk klejem szybkoschncym i powtrzy te czynnoci dwanacie razy, uwzgldniajc dwie dodatkowe torebki na wypadek uszkodzenia lub utraty podczas kontroli celnej. Torebki powdroway do bocznej kieszeni 122 futerau na aparat fotograficzny Masona. Futera zawiera rwnie skadan kuwet do wywoywania zdj, miseczki, chemikalia, papier i czci do powikszalnika. Dziesi czterdziestopiciogranowych (2,9 grama) nabojw .22 Hornet o wydronych czubkach zmiecio si idealnie do dwch pudeek po pastylkach mitowych, ktre Mason woy do kieszeni spodni. Kolejne trzydzieci minut zajo sprawdzanie i pakowanie caego ekwipunku. O smej pidziesit Patrick poegna si z Masonem przy terminalu trzecim hali odlotw. Na stanowisku Gulf Air odda jako baga swoj wielk walizk i futera na karabin i przeszed do kontroli paszportowej. Przy urzdzeniu przewietlajcym Mason pooy swj podrczny baga na tamie i przeszed przez wykrywacz metalu, ktry gono zapiszcza. Pracownik ochrony kaza mu oprni kieszenie i sprbowa jeszcze raz. Tym razem maszyna milczaa, ale zosta obmacany", a zawarto kieszeni sprawdzono bardzo dokadnie. Byy tam klucze, zegarek, stalowe piro Parker, bilon, okulary przeciwsoneczne, scyzoryk, chustka do nosa i pastylki mitowe. Nic nie wzbudzio podejrze. Podrczny baga Masona otworzya energiczna dama w opitym szarym sweterku. Wczya jego maszynk do golenia, dyktafon i radio i uwanie obejrzaa aparaty fotograficzne i obiektywy. Pomina plastikowe torebki z silikaelem i inne drobne przedmioty o niewinnym wygldzie. Gdy tylko Mason przeszed przez kontrol, skierowa si do toalet w hali odlotw i w jednym z rezerwuarw przyklei tam plastikow torb. Torba zawieraa jego podejrzane" przedmioty, w tym sprzt podsuchowy, iglic, spreparowane pudeka z pastylkami mitowymi i kasety. Do swoich aparatw zaadowa prawdziwy film Ilford. Zaledwie usiad z gazet w hali odlotw, przez goniki wywoano jego nazwisko. Musia wrci do punktu odpraw. Tam zabrano go do bocznego pomieszczenia i pokazano mu jego sztucer. Rozoy go, tumaczc, e to niezdatny do uytku eksponat, na ktry ma nabywc 123 w Maskacie. Jeli sprzeda dojdzie do skutku, zamierza przywie z powrotem dwumetrow rusznic. Urzdnicy wydawali si usatysfakcjonowani tym wyjanieniem, ale jeszcze raz sprawdzili podrczny baga Masona. To poszo sprawnie, a Mason wrci do toalet, eby zabra stamtd swj ekwipunek. Przypomnia sobie, e w zeszym roku podczas kontroli w drodze na Cypr mia poczucie winy. Tym razem nic nie mogo zmci jego dobrego samopoczucia. Davies nie wszed jeszcze do samolotu, kiedy po raz ostatni wezwano pasaerw, ale zaraz potem Mason dostrzeg go i odetchn z ulg.

Walijczyk podrowa pierwsz klas, Mason turystyczn. TriStar by w poowie pusty a do Ad-Dauhy, ale na ostatnie odcinki lotu do Dubaju i Maskatu si zapeni, gwnie Azjatami. Na krtko przed pnoc wyldowa na midzynarodowym lotnisku Seeb. Nocne powietrze byo chodne. Na Daviesa czeka takswkarz, trzymajcy tabliczk z jego nazwiskiem. Kiedy Davies wrci po baga i czeka na niego w zbitym tumie Azjatw, Mason spyta jego kierowc, czy jest wolny. - Przykro mi, sahib, musz zabra innego pasaera do hotelu Gulf. Ale prosz si nie martwi. Na zewntrz jest wicej takswek. Mason odpry si. Spike zarezerwowa mu ju miejsce w Muscat Gulf, najlepszym z jedynych trzech hoteli w caym Omanie. Nie ma potrzeby si martwi, jeli Davies odbierze baga przed nim. 14 Bill Bailey, gwny inspektor Skrzyda Lotniczego Krlewskiej Policji Omaskiej, patrzy na znikajcy migowiec. Maszyna leciaa w stron gr do pilnej akcji ratowniczej. Wysa Johna Millinga, poniewa nikt nie zna rejonu Debel Achdar lepiej od niego. Wikszo migowcw Billa Baileya stanowiy maszyny Agusta-Bell 205, budowane przez Wochw na amerykaskiej licencji i na og niezawodne, nawet jeli latay poza wyznaczonymi limitami. Zostay zaprojektowane do przewoenia w normalnych warunkach najwyej dwunastu w peni wyekwipowanych ludzi, ale Bill policzy kiedy, e z jednego z nich wysiado dwudziestu czterech Zufarczykw z tobokami penymi dobytku. Bill zna Johna Millinga od dawna, obaj suyli w Krlewskiej Piechocie Morskiej w Europie. Zwykle radosny John by w ostatnich dniach przygnbiony i Bill przypisa to mierci w katastrofie migowca krlowej Jordanii, Alii. Podczas krlewskiej wizyty w Omanie w grudniu poprzedniego roku John wozi krlow Ali do wszystkich interesujcych miejsc i bardzo j polubi. Wikszo pilotw powiedziaaby po prostu: Jaka szkoda". Ale John bra sobie takie rzeczy bardzo do serca. Jeli kogo lubi, by najbardziej lojalnym z przyjaci. Bill zawsze uwaa, e rwnie troch romantycznym. Prawdopodobnie mia to w genach: pochodzi z pobonej protestanckiej rodziny z Ballymoney w Irlandii Pnocnej, gdzie jego ojciec by stranikiem Wybrzea Pnocnego z ramienia organizacji ochrony przyrody National Trust. Wysoki i przystojny John zdoby wiele serc podczas swoich podry. W rzeczywistoci jego obecny nastrj nie mia nic wsplnego ze zmar krlow Jordanii, a wiele wsplnego z jego on. Bridget albo Bridgie, jak j powszechnie nazywano, bya w smym miesicu ciy z ich 125 drugim dzieckiem i pojawiy si niepokojce oznaki przedwczesnego porodu. Poniewa za niespena miesic miay si rozpocz w Omanie nieznone letnie upay, John chcia, eby Bridget urodzia dziecko w Europie, a do tego czasu musia zadba o to, aby traktowano j z najwiksz trosk. John, urodzony sportowiec, trenowa wiolarstwo, kiedy chodzi do szkoy, a pniej wstpi do komandosw. Po subie na Dalekim Wschodzie zosta przydzielony do si zbrojnych sutana i odznaczony za mstwo na polu walki. Przez jaki czas lata migowcami w Indiach Zachod-

nich, a po odejciu z Krlewskiej Piechoty Morskiej w 1975 roku wstpi do Skrzyda Lotniczego Krlewskiej Policji Omaskiej. Po osiemnastu miesicach suby John, niespokojny duch, zacz si ju nudzi. Potrzebowa nowych i odlegych horyzontw. Bell przelecia nad przecz Sumail. Na poudnie od niej rozcigay si setki kilometrw piasku i wulkanicznych ska, rejony Wahiba i Szarkija; na pnoc wielkie pasmo Debel Achdar i Nachl. Po wyldowaniu w obozie Izki John zabra czci zamienne do prdnicy, a pniej, odchodzc nieco od oficjalnego planu lotu, skierowa si na pnoc, do bujnych ogrodw Birkat al-Mawz, Bananowej Oazy. Ku wielkiej radoci swojego omaskiego mechanika, Alego, zmierzali w kierunku doliny, ktra wrzyna si w pasmo Debel Achdar o wysokoci trzech tysicy metrw. Twarz Johna wyranie si rozlunia, zapomnia o osobistych troskach, bo musia si skupi na pilotowaniu maszyny. Lecieli w samo serce najbardziej niezwykego krajobrazu na wiecie. Kaniony Kolorado byy zwykymi rozpadlinami w porwnaniu z urwiskami Achdaru. Zmienione warunki atmosferyczne panujce w wwozie i ich wpyw na migowiec day si odczu natychmiast, kiedy gorce powietrze znad rwnin zetkno si z chodnymi powiewami z gr. John porusza sterami ze zrcznoci i radoci nastolatka grajcego w gr wideo. Ale to bya jak najbardziej prawdziwa prba dla kadego pilota. Dno doliny, Wadi Mijadin, pogrone przewanie w cieniu, wio si w dole krtym korytarzem wodospadw, gbokich staww i ogromnych gazw nanoszonych przez fale przypywu. 126 To byo ycie w caej swojej krasie, rado, jakiej John dowiadcza tylko podczas lotu i w ogniu walk w Zufarze, od ktrych mino ju ponad sze lat, niemal cae ycie. John odnosi si z lekcewaeniem do wielu swoich kolegw sucych w omaskich siach zbrojnych. Troszczyli si jedynie o swj od i uboczne dochody, nie interesujc si tym cudownym krajem i jego przyjaznymi mieszkacami. On ze swej strony aowa zniknicia starego Omanu. Chocia docenia ogromne korzyci z postpu, jaki przynioso wstpienie na tron Kabusa, brakowao mu czarodziejskiej, wyjtkowej atmosfery, ktra przycigna go do tego kraju. Omaczycy wci nosili tradycyjne biae szaty, zawoje zwane szemag i zakrzywione sztylety, ale czci narodowego stroju stay si rwnie, niestety, okulary przeciwsoneczne Polaroid. Butelki coca-coli, linie telefoniczne i skutery dotary do najdalszych zaktkw kraju. Wszystko to byo niewtpliwym dobrodziejstwem dla tutejszych ludzi, ale razio nieco romantycznego przybysza. John mwi i pisa po arabsku. Mgby zapewne uczy angielskiego w grach rojalistycznego Jemenu Pnocnego, gdzie jedyn oznak dwudziestowiecznego postpu byy miercionone chmury gazu paraliujcego, tabunu, rozpylanego dziesi lat temu przez egipskie myliwce. Pocztkowo Bridgie mogaby uzna takie ycie za odrobin samotnicze, ale wkrtce by je pokochaa, poniewa bya odwana i potrafia przystosowa si do otoczenia. John uczyni z pobonych ycze prawdziw sztuk. Bell wyrwa si z cienia gbokich wwozw i John dotkn sterw,

aby skrci na zachd nad sadzawk Salut, na wp ukryt w gszczu tamaryszkw i oleandrw, gdzie pojono wielbdy i kozy. Kilka minut pniej oczom Johna ukazaa si rozlega panorama grskich szczytw: ogromne turnie i uczepione ska wioski, kaskady spadajcej wody i plamy zieleni tam, gdzie tarasowate sady rzucay wyzwanie sile cienia. Na wystpie w dole John dostrzeg resztki bombowca RAF Venom, ofiary grskiej rebelii w 1959 roku. Obecnie sutan utrzymywa w Sajk stay garnizon, ale w 1958 roku buntowniczy imam zaj z pomoc Saudyjczykw grsk twierdz na czele silnie uzbrojonego oddziau siedmiuset 127 partyzantw. Przez dziewiset lat aden najedca nigdy nie zaj gr, chocia wielu prbowao. W 550 roku przed nasz er zjawili si Persowie i dziki przewadze liczebnej dotarli na paskowy. Nawet najatwiejsze z dwudziestu trzech istniejcych podej nie byo szersze od cieki. W styczniu 1959 roku dwa plutony onierzy SAS, przybye prosto z malajskiej dungli, zaskoczyy bojownikw imama, wspinajc si noc grskim szlakiem z wioski Kamah. Atak prowadzi kapitan Peter de la Billiere, ktry w 1991 roku mia dowodzi wojskami brytyjskimi podczas wojny nad Zatok Persk. John wyldowa w obozie wojskowym Sajk. Goniec z dowdztwa zawoa modego Araba, waciwie chopca, o przeraonych oczach, bosego i w brudnym diszdasz (kraciastej szacie przypominajcej spdnic). John poda mu rk i zwrci si do niego w ojczystym jzyku. Chopiec pochodzi z plemienia Beni Rijam i mieszka w Szirajdy. Jego on uksia kobra i bya bardzo chora. Przybieg do obozu, ale wszyscy trzej sanitariusze byli na wiczeniach w innej czci gr. - Zabie wa? - spyta go John i poczu ulg, gdy tamten skin gow. Znajc geografi Szirajdy, John rozumia zasadno ewakuacji migowcem do szpitala, w ktrym byy odtrutki na jad wikszoci omaskich wy. Ilekro ewakuowa ofiary uksze, stara si dostarczy wadzom szpitalnym ciao wa razem z pacjentem. To pozwalao na niezwoczne zastosowanie waciwej odtrutki. John wrczy gocowi czci zamienne do prdnicy, przypi chopca do fotela w tylnej czci migowca, woy mu na uszy suchawki i polecia do Szirajdy. Wioska znajdowaa si niecae dwa kilometry od obozu Sajk, leaa jednak w grnych partiach wwozu o niemal pionowych cianach. Grskie zbocze opadao przyprawiajcymi o zawrt gowy warstwami nawodnionych tarasw. Kadej warstwie dostarczay wody sztuczne kanay, przelewajce si z poziomu na poziom a do ostatniego z tych malekich kwitncych sadw, lecego tysic metrw niej. Roliny i drzewa o egzotycznych liciach uginay si pod ciarem owocw: fig, brzoskwi, migdaw, orzechw, bananw i granatw, by 128 wymieni tylko kilka. Na niszych tarasach rosa trzcina cukrowa, a na kadym tarasie faloway w podmuchach chodnego, orzewiajcego wiatru pola lucerny. Mechanik Ali rozmawia z modym Arabem, ktry z twarz przyklejon do pleksiglasowej szyby pokazywa w d. Dziewczyna musiaa pracowa w pooonych najniej sadach. John kry powoli, przechylajc

maszyn tak, aby chopiec widzia tarasy w dole. Wreszcie mody Arab krzykn do mikrofonu tak, e obaj lotnicy drgnli. Zobaczy on. Dwiecie metrw ponad miejscem, w ktrym znajdowaa si ofiara, John dostrzeg pole lucerny na tyle szerokie, aby migowiec mg wyldowa, nie zawadzajc wirnikiem o cian nastpnego tarasu. Wszyscy trzej ruszyli przez sady do miejsca, gdzie w wysokiej trawie leaa dziewczyna. Twarz miaa umalowan tym barwnikiem z kwiatu szafranu. John natychmiast zobaczy, e jest martwa. Biedny chopak, pomyla: umara samotnie i w mczarniach. Jej ciao byo sztywne i wygite w uk, oczy szeroko otwarte, jzyk wysunity. Wygldaa zbyt modo jak na matk - najwyej dwanacie lat, oceni. Gruczoy na szyi zmarej byy straszliwie nabrzmiae, wic John uj jej nadgarstek, aby sprawdzi puls. Na prno. Dotkn oka, ale nie byo adnej reakcji. Ciao wa, czciowo zmiadone, leao na ziemi. John zobaczy, e to efa piaskowa, nie kobra, i niemal na pewno, sdzc po szerokiej paskiej gowie, bardzo jadowity Schneider. Chopak uklk nad martw dziewczyn. Zakry rkami usta i zy popyny mu po twarzy. John uj go za ramiona, a kiedy chopiec rozpaka si na dobre, cisn go mocniej. Ostronie zanieli drobne ciao do migowca. John porozmawia z dyurnym cznociowcem z Sajk i kiedy wrcili do obozu, czeka na nich land rover z noszami i workiem na zwoki. Ostatnim wspomnieniem Johna z tego dnia bya twarz chopca, zagubiona i samotna jak u rannej gazeli. Wracali do Seeb w milczeniu. Wieczorem John nic nie powiedzia Bridgie, ale przepeniaa go szczeglna czuo dla niej i dla ich trzyletniego synka Olivera. 15 Mason zapaci takswkarzowi w momencie, kiedy haaliwe kbowisko wielbdw i pojazdw mino wyrw w murze miejskim. Matrah, handlowe mrowisko, zmieni si bardzo od czasw suby Masona w Omanie. Trwaa budowa nowego portu, Port Kabus, i buldoery burzyy znaczn cz starego miasta, aby zrobi miejsce dla nowoczesnych biurowcw. Davies si nie spieszy i zachowywa jak cudzoziemski robotnik wieo przybyy do fascynujcego miasta. Wczy si bez celu wrd tumu azjatyckich robotnikw budowlanych, patrzy przez jaki czas na stare i nowe budynki w rejonie portu, a potem poszed wolno na otoczony murem rynek Sur al-Lawatija. Pokolenia chodaskich kupcw, przybyych niegdy z Sindu, zachoway swj jzyk i zwyczaje, kierujc tutejszym handlem ze spltanych uliczek Lawatii. Mason musia si zbliy do Walijczyka, gdy w przeciwnym razie mgby go zgubi. W wskich uliczkach roio si od ludzi i Mason zacz dostrzega popiech i celowo w przypadkowych do tej pory poczynaniach ledzonego. Nie traci z oczu gowy i ramion sterczcych ponad tumem, ale udawao mu si to tylko z najwikszym trudem. Wielu ubranych na biao tubylcw odprowadzao go nieprzyjaznym spojrzeniem. U zbiegu trzech uliczek Mason nie zdoa utorowa sobie drogi pomidzy dwiema kobietami w czarnych zawojach. ,JMinfadlak - krzykn - indi muszkila", lecz kobiety, cikie i krge, nie zwracay na niego uwagi. Ich rozmowa stawaa si coraz goniejsza, obie mwiy, adna

nie suchaa. Davies znikn. Pgodzinne poszukiwania przy straganach Lawatii i w ssiednich ulicach nic nie day, Mason wzi wic takswk i pojecha z powrotem do hotelu Gulf. Davies tak czy owak kiedy tam wrci, a Mason musia 130 poczyni pewne przygotowania, ktrych teraz, kiedy Davies sta si tak aktywny, lepiej byo nie odkada. W azience zoy dziesi naboi i rozgrza luf sztucera nad elazkiem, ktre poyczy od pokojwki. Czarny wosk stopi si i Mason wyj stalowy prt. Pniej przeczyci luf wacikami nasczonymi naft. Po zapakowaniu do torby podrnej oddzielnie kolby i lufy, doda troch ubra i ekwipunku, a nastpnie zamwi takswk. - Muaskar al-Murtafa'a - poinstruowa kierowc, majc na myli Pnocn Kwater Gwn Si Zbrojnych Sutana. Wartownik przy bramie przepuci takswk; Mason wyglda jak oficer, ktrym niegdy by. W rozlegych koszarach pracowao dla swoich omaskich przeoonych ponad czterystu brytyjskich oficerw i podoficerw, a rotacja bya tak dua, e nikt nikogo nie zna. W toalecie kantyny oficerskiej Mason przebra si w mundur Puku Pustynnego, ktry rni si od innych sutaskich pukw tylko kolorem beretu i pasa. Stwierdzi z zadowoleniem, e w Europie nie przybra na wadze. Przeszed przez obz, oddajc honory tak jak naleao, i znalaz si w sekcji transportu motorowego. Setki ciarwek Bedford, land roverw i samochodw terenowych stay zaparkowane obok podobnej liczby cywilnych datsunw i nielicznych mercedesw, z ktrych korzystali wysi oficerowie. Obowizywaa cisa procedura pobierania pojazdw, ale Mason lekceway biurokracj nawet w czasach, kiedy sprztu i ludzi byo znacznie mniej, a kontrola bardziej skrupulatna. Znalaz wic datsuna z kluczykami w stacyjce i wrci nim do hotelu Gulf, pomijajc drog subow. Zostawi samochd na hotelowym parkingu daleko od gwnego wejcia, aby wojskowe tablice rejestracyjne nie rzucay si w oczy i aby wz wyglda jak jeden z wielu biaych datsunw. Wszed do foyer. Klucza Daviesa nadal nie byo w przegrdce. Mason rozsiad si ze szkock i starym numerem Newsweeka" w odlegym kcie westybulu. Bez brzowego beretu Puku Pustynnego by po prostu zabijajcym wolny czas oficerem sztabowym. 131 Chodaski kupiec by gruby jak zapanik sumo, a jego ysa czaszka, codziennie nacierana wonnym olejkiem, byszczaa w wietle jarzeniwek. By troskliwy a do przesady i dwa razy przerywa spotkanie, proponujc, e przyniesie wicej kawy. W kocu de Villiers poprosi go, aby zostawi ich w spokoju. Wyszed z madlis, pokoju na zapleczu uywanego do odpoczynku i zaatwiania interesw, zadowolony, e zdar skr z zarozumiaych sukinsynw. W maym pokoiku za swoim straganem zasta ich miejscowego przedstawiciela", Karima Buxa. - Ten wysoki to Anglik? - spyta Bux Chod. - Jeste pewien? Kupiec wzruszy ramionami. - Jest tak, jak ci powiedziaem. Moje siostry widziay tylko tego wy-

sokiego cudzoziemca za twoim przyjacielem, wic, tak jak im kazano, zagrodziy mu drog. Odezwa si do nich po arabsku, ale tak jak Inglezi. Karim Bux sczy swoje lumi. Mimo wentylatorw wyoony poduszkami pokj by przesycony zapachem kopulacji i Karim chcia, eby de Villiers si pospieszy. Postanowi nie wspomina o czowieku, ktry ledzi Daviesa. Po Lawatii zawsze krcio si paru Europejczykw. Choda i jego siostry prawdopodobnie chcieli wyudzi dodatkowe pienidze. Karim Bux by jedynym agentem Tadnamw w Indiach i mia mnstwo zalegej pracy w Delhi. Nie podobaa mu si jego obecna rola w Omanie - nie przywyk do grania drugich skrzypiec przy Europejczykach. Ale zachowywa swoje uczucia dla siebie, poniewa Tadnamowie dobrze mu pacili, a on wiedzia, e jego trzej podopieczni s weteranami, prawdopodobnie o duych wpywach w Earls Court. Davies przejrza fotografie Johna Millinga, jego ony i dwch innych ludzi: przedstawiay mczyzn w mundurach lub po prostu odpoczywajcych nad morzem. - Potny go, ten Milling, wyglda jak jaki grecki bg - zauway Davies. De Villiers wzruszy ramionami. - Jutro si przekonamy, czy jest niemiertelny. 132 Davies by zadowolony z planu. Wola metody, ktre Klinika z powodzeniem stosowaa w przeszoci, a w przypadku Millinga de Villiers zdecydowa si na zwyky wypadek. Od dwch tygodni Millingowie byli pod cig obserwacj. Zazwyczaj Klinika staraa si ustali nawyki ledzonej osoby, a jeli takich nie byo, uzyska dostp do jakich wskazwek co do jej przyszych planw, na przykad kalendarza biurowego, notatnika albo osobistej sekretarki, ktr mona nakoni do plotek. Kiedy nawyk lub konkretna czynno obserwowanego zostay zidentyfikowane, Klinika wybieraa czas i miejsce, w ktrym czowiek ten bdzie sam i atwo bdzie mona zaaranowa wypadek. Po przyjedzie do Omanu de Villiers zamieszka w hotelu Intercontinental, a Meier w hotelu Falad. De Villiers zajmowa si yciem rodzinnym Millinga, a Meier jego prac w Skrzydle Lotniczym Policji. Tabliczka przed bram Skrzyda Lotniczego obwieszczaa, e prace konserwatorskie wykonuje firma J&P Contractors, Meier poszed wic do ich biura rekrutacyjnego w Azaibie. Jego znakomite referencje, w tym siedem lat pracy w zakadach Mercedesa, zapewne pomogy, a inynierowie-elektrycy i mechanicy zawsze byli bardzo poszukiwani. Szczliwym trafem tego ranka J&P wysali europejskiego inyniera do domu na urlop okolicznociowy. Rozlege kontakty firmy na wysokich szczeblach pozwoliy, zwaywszy na okolicznoci, pomin normalne przepisy imigracyjne, ktre wymagay, aby Meier opuci kraj, dopki jego podanie o pozwolenie na prac nie zostanie rozpatrzone. Mg przystpi do pracy kilka godzin po pierwszym telefonie do biura J&P. Zosta przydzielony do zespou wykonujcego prace konserwatorskie dla krlewskiego lotnictwa i policji, w tym biece przerbki w warsztatach Skrzyda Lotniczego Policji. Chocia Meier by przekonany, i zdoa dokona sabotau w mi-

gowcu Millinga w taki sposb, aby spowodowa wypadek miertelny", doszli do wniosku, e pewniejsz metod bdzie wizyta w domu w porze, kiedy inspektor zwykle jest sam. 133 Davies mia zapewni wsparcie i zatrze lady, a dwaj pozostali dokona zabjstwa w sposb, ktry starannie przygotowali i przewiczyli. Klinika uzgodnia szczegy, a Karim Bux odwiz ich do hoteli. O trzeciej czterdzieci pi po poudniu John Milling, w zielono-biaym wizaar obwizanym wok bioder, patrzy, jak jego ona wyrusza na cotygodniowe czwartkowe zakupy w supermarkecie. Poczu ukucie zupenie niepotrzebnej zazdroci, kiedy jego przyjaciel Geoff Leggatt, majcy metr dziewidziesit wzrostu, pomg Bridgie wsi do samochodu. Nawet w smym miesicu ciy bya niezwykle atrakcyjna. Ze swoimi dugimi, smukymi nogami, zotymi wosami, wielkimi zielonymi oczami i ywym irlandzkim temperamentem uchodzia za najbardziej urocz i pocigajc dziewczyn w Omanie. Cza Cza, ich kaszmirski sucy, usiad z tyu z trzyletnim Oliverem, ktrego rysy ju zdradzay podobiestwo do Millinga. Geoff zatrzasn drzwi i pomacha do Johna. Przyjanili si od czasw szkolnych w Enniskillen. Cztery lata temu John zakocha si bez pamici w Bridgie, ktra bya dziewczyn Geoffa. Nawizali namitny romans, przerywany podrami Bridgie, ktra pracowaa wwczas jako stewardesa w BOAC. Geoff pogodzi si z sytuacj i wszyscy troje pozostali najlepszymi przyjacimi. Przyjecha do Seeb przed tygodniem, w drodze do Japonii, gdzie mia uczy angielskiego. John Milling zamkn frontowe drzwi parterowego domku i usadowi si w fotelu z nogami na stole. Za mniej wicej godzin zamierza pobiega nad morzem. Nie zwyk tego robi w czwartkowe popoudnia, ale pilot, James A. Sims junior, z ktrym zazwyczaj biega albo nurkowa z aparatem tlenowym dwa razy w tygodniu, wyjecha na urlop. Jim by wysokim, ciemnowosym mieszkacem Tennessee i nie mia ony. John cieszy si na to wyjcie, poniewa przekona si, e trudno mu dotrzyma kroku wysportowanemu Amerykaninowi, a dzisiaj mia mu towarzyszy czterdziestopicioletni George Halbert, byy nawigator RAF i jeden z pilotw Skrzyda Lotniczego. George lubi pi i trzyma form, wic na zmian oddawa si tym czynnociom: przez jeden miesic pi, 134 a w drugim pracowa nad kondycj. Mieszka przy tej samej ulicy, co Millingowie. Szmer klimatyzacji dziaa usypiajco i John zdrzemn si, Economist" spad na podog. Kilka minut pniej obudzi go nagle dzwonek do drzwi. Pewnie George przyszed wczeniej, stary dure, w najwikszy popoudniowy upa. Milling nie rozpozna adnego z goci. Obaj mieli na sobie lune pcienne spodnie i czyste biae koszule, a ysiejcy, niszy mczyzna w okularach trzyma w rku teczk. Gorco przepraszali za najcie. Nie wiedzieli, e inspektor Milling bdzie odpoczywa. Przyjd pniej. S amerykaskimi historykami wojskowoci i pisz ksik o wojnach partyzanckich w drugiej poowie XX stulecia. Colin Maxwell i Ted Ashley powiedzieli im, e powinni zwrci si do Millinga. John zaciekawi si.

- Wejdcie - zaprosi ich do chodnego salonu z zacignitymi zasonami. - Mog wam zaproponowa piwo, lutni albo mroon herbat. Wskaza im fotele i poszed do kuchni. W domku prawie nie byo cianek dziaowych. Lodwka staa przy bocznej cianie i Milling nie widzia stamtd salonu. Kiedy wrci z dwoma puszkami piwa i kuflami, wyszy mczyzna mierzy do niego z rewolweru o krtkiej lufie. - Prosz odstawi piwo, inspektorze, i pooy si twarz do podogi. Milling posucha. - Teraz prosz sple donie za plecami. Jeden z mczyzn zwiza mu palce, a pniej nadgarstki elastycznym materiaem, ktry w dotyku przypomina tam izolacyjn. Chocia Milling nie czu blu, wizy byy mocne i mimo wysikw nie daway si poluzowa. Posadzili go na fotelu, a uzbrojony mczyzna stan obok. Drugi ustawi omiomiimetrow kamer filmow na statywie, a potem obszed dom, ryglujc drzwi i okna. Odsun jedn zason, aby na twarz Millinga padao wicej wiata. Meier zanis swoj teczk do azienki i szybko poczyni odpowiednie przygotowania. Dwa dni wczeniej, kiedy rodzina Millinga bya na play, a Cza Cza zajmowa si grillem, de Villiers zrobi gipsowy odcisk 135 naronika cokou kabiny prysznicowej, znajdujcego si pitnacie centymetrw nad poziomem podogi. Pniej Karim Bux wykona oowiany odlew gowicy paki w ksztacie naronika. Scenariusz zabjstwa by prosty. Milling postanowi wzi prysznic przed wyjciem, polizn si na rozlanym szamponie, upadajc zerwa zason prysznica i uderzy potylic w naronik cokou. Pknicie czaszki spowodowao obraenia mzgu i mier. Poniewa mona byo zada tylko jeden cios, Meier mia przy sobie spory zapas polietylenu, aby w razie koniecznoci udusi ofiar. Meier przygotowa wszystko w azience i zadowolony wrci do kamery. Na jego znak de Villiers, stojcy bardzo blisko Millinga, przyoy mu rewolwer do gowy. Mwi powoli i wyranie. - 18 padziernika 1969 roku zamordowa pan Salima bin Amr Bajt Na'atha w zasadzce w zufarskiej wiosce Kum. Potwierdza pan? Milling milcza przez chwil, przetrawiajc to cakowicie nieoczekiwane i niedorzeczne oskarenie. Kiedy odpowiedzia, gos mia opanowany. - W1969 roku byem oficerem walczcym z komunistycznymi terrorystami. Pamitam, e dowodziem czci swojej kompanii podczas operacji w Kum i pamitam, e dwaj adu zostali zabici, ale nie przeze mnie. Tylko terkot kamery i saby szmer klimatyzacji zakcay cisz. De Villiers sprbowa jeszcze raz. - Jako oficer dowodzcy zasadzk w Kum wydawa pan rozkazy swoim ludziom. Jeli na paski rozkaz jeden z nich wystrzeli kul, ktra zabia Salima bin Amra, jest pan odpowiedzialny za jego mier, tak jakby osobicie go pan zamordowa. Wydarzenia sprzed niemal omiu lat w jednej chwili stany Millingowi przed oczami. Wiedzia dokadnie, co si wydarzyo, ale jeli wymieni nazwisko, narazi innego czowieka. Wybra drog poredni.

- Kimkolwiek pan jest, musia pan zwariowa. Na polu walki nikt nie zostaje zamordowany. onierze eliminuj przeciwnika ze wzgldw militarnych, nie moralnych. De Villiers nie waha si. 136 - Mg pan przyj kapitulacj Salima bin Amra. Nie byo potrzeby go zabija. Zostanie pan teraz stracony z woli ojca czowieka, ktrego pan zamordowa. Millingowi przyszo do gowy, e moe ci ludzie s szaleni, optani jak zemst albo postanowili zrobi mu wyrafinowany kawa. Ale oczy Meiera, twardy, beznamitny ton gosu de Villiersa i spokojna celowo ruchw obu mczyzn przeczyy takiemu przypuszczeniu. - Pewien oficer zastawi puapk na marksistowskiego komisarza w Kum. Pamitam to zdarzenie, ale nie pamitam nazwiska oficera. -John pamita nazwisko bardzo dobrze, ale niech go diabli, jeli je ujawni. - Jeli mi nie wierzycie, sprawdcie sami. Ten oficer napisa ksik o zasadzce i wydarzeniach, ktre do niej doprowadziy. Szczegowo opisa ca spraw. - Ma pan t ksik? John znowu pomyla, e mgby ocali skr kosztem innego czowieka. Ksika staa na pce dwa kroki od jego krzesa wraz z innymi pozycjami o Arabii. - Nie - odpar - ale mona j bez trudu zamwi w Ksigarni Rodzinnej w Maskacie. De Villiers widzia to wszystko ju wczeniej. W obliczu mierci wikszo ludzi traci zdolno racjonalnego mylenia, ale wielu potrafi zachowa spokj i wymyla kamstwa, eby pozosta przy yciu. De Villiers wiedzia na pewno, e Milling by jedynym brytyjskim oficerem w tym rejonie i e Salim bin Amr zgin z rk biaego, wykrty Millinga nie zrobiy wic na nim wraenia. Spojrza na Meiera, ktry skin gow. Film by w kasecie. De Villiers nie ryzykowa, poniewa Milling by niewtpliwie sprawny fizycznie i silny. Trzyma rewolwer poza zasigiem jego wzroku i rk. - Klknij i id na kolanach do kabiny prysznicowej. Milling pokutyka do azienki i zosta przywizany twarz w d nad muszl klozetow. Lufa rewolweru dotkna jego warg i zbw. Potem wepchnito mu do ust zwitek papieru toaletowego. Usysza, jak za jego 137 plecami jeden z mczyzn otwiera teczk. Nagle rozleg si cudowny dwik, gony dzwonek do drzwi. Meier i de Villiers dziaali bez namysu. Zabrali teczk, zamknli Millinga w azience i po cichu opucili dom kuchennymi drzwiami. Po przejciu przez tylne podwrze zniknli za bram i ruszyli w stron pobliskiego skrzyowania, gdzie czekali na nich Karim Bux i Davies. George Halbert, nie otrzymawszy odpowiedzi na dzwonek ani na uporczywe woania, obszed dom i wszed kuchennymi drzwiami. Swojego przyjaciela znalaz w azience. Noem do chleba szybko przeci tam. - Co ty wyprawiasz, na Boga? - zdumia si Halbert. - Dobre pytanie - odpar John. - Bardzo dobre pytanie. Napeni umywalk i zanurzy twarz w zimnej wodzie. Potrzebowa

czasu, eby zebra myli. Gdyby powiedzia George'owi, wszyscy by si natychmiast dowiedzieli, w tym rwnie Bridgie, a do tego nie wolno byo dopuci. Lekarz ostrzeg, e musi unika wszelkich wstrzsw, bo inaczej straci dziecko. Nie wolno jej martwi, a John bardzo dobrze wiedzia, jak zareaguje na wiadomo o zamachu na jego ycie. Wytar twarz i przebra si w strj do biegania. - Podejrzewam, e to te sukinsyny z MAM - powiedzia Halbertowi. - Troch si z nimi posprzeczalimy podczas przyjcia na play w zeszym tygodniu i zapewne uznali, e zabawnie bdzie przywiza mnie na chwil do mojego wasnego sedesu. - Dziwne, e im na to pozwolie - Halbert nie wydawa si przekonany. - Musieli wej przez kuchni i zaskoczyli mnie podczas drzemki. Byo ich piciu. John stara si zachowywa normalnie, strofujc Halberta, e si rozty, ale mylami wci wraca do koszmarnej wizyty historykw". Zatelefonowa do Colina Maxwella i Teda Ashleya, lecz nie zasta adnego z nich. Postanowi zaraz po powrocie do Wielkiej Brytanii ostrzec oficera, ktry naprawd zabi tamtego adu. Wieczorem John by wyjtkowo troskliwy dla Bridgie. Poszli do irlandzkich przyjaci na przyjcie z okazji dnia witego Patryka, gdzie piewali wiele wywrotowych pieni. Powoli si uspokaja. Chocia w zasadzie by 138 protestantem, nie interesowa si polityk i z ochot przyczy si do piewu. Bridgie wysza odetchn wieym powietrzem. Pochodzia z rodu O'Neill Wallis i wierzya w typowe celtyckie przesdy. W przedpokoju przystana nagle i wydaa cichy okrzyk przeraenia. Wazon z kwiatami nadawa kolor niszy w bocznej cianie. Ale jaki kolor, i to w irlandzkim domu. Bridgie obja si rkami za brzuch, poniewa dreszcz przeszed jej po krzyu. By dzie witego Patryka, a w wazonie stay czerwone i biae kwiaty. Pewna oznaka zbliajcej si mierci. 16 W pitek 18 marca Mason nie by w najlepszym nastroju. Przez dwanacie dni Walijczyk szwenda si po hotelu jak na wakacjach z opaconymi wydatkami. Podrywa stewardesy z Gulf Air, ktre zawsze nocoway w hotelu Gulf, i zaliczy co najmniej dwie. Z okna na szstym pitrze Mason fotografowa go przy basenie aparatem Olympus OM-1 z 300-milimetrowym teleobiektywem. Poniewa azienki nie dao si zaciemni, wywoa film w najbliszym skadziku na szczotki. Pod kadym innym wzgldem jego omaski wyjazd okaza si porak, strat czasu, poniewa nie mia nic do zameldowania Spike'owi. Jedynego dnia, kiedy Walijczyk wyszed poza teren hotelu, Mason szybko zgubi go w Lawatii. Wrci do swojego pokoju o szstej po poudniu i Mason, ktry nie mia zdolnoci lusarskich, zdy poyczy jego klucz w porze poudniowej modlitwy i odda go, zanim recepcjonista wrci do pracy. W cigu ptorej minuty, ktre spdzi w pokoju Walijczyka, przyklei tam pod blatem nocnego stolika jeden z odbiornikw reagujcych na dwik gosu. Dziewiciowoltowa bateria pozwalaa na dwadziecia cztery godziny cigego odbioru lub trzysta w trybie spo-

czynkowym. Wicej ni Mason potrzebowa, bo w swoim puku w Berlinie musia zameldowa si ponownie najpniej w nastpny wtorek. Nastroju Masona nie poprawi fakt, e tego wieczoru Walijczyk poderwa trzeci stewardes Gulf Air, a dowodw niezwykego wigoru i godnej podziwu wyobrani Walijczyka dostarcza mu przez suchawki odbiornik, ktry wcza si i wycza do biaego rana. O sidmej obaj zaklli, kiedy zadzwoni telefon Daviesa. Byo to wezwanie na spotkanie z de Villiersem. Mason usysza dosy, by zrozumie, e niedugo kto przyjedzie po Walijczyka do hotelu. 140 Woy swj mundur sutaskich si zbrojnych i niosc dwie spakowane zawczasu torby podrne, ruszy na drugi koniec parkingu. W okularach przeciwsonecznych Polaroid usiad w swoim datsunie i czeka. Davies pojawi si o smej i poszed ulic do miejsca, w ktrym nie byo go wida z hotelu. Kilka minut pniej Mason zobaczy, jak Walijczyk wsiada do jasnobrunatnej furgonetki Nissan. Pojecha za ni w dyskretnej odlegoci, dzikujc niebiosom, e drogi, w jego czasach pene wybojw, maj teraz asfaltow nawierzchni i samochd nie wzbija kbw kurzu, ktre speniay funkcj znakw dymnych dla kadego poruszajcego si pojazdu. Kilka kilometrw na poudnie od Seeb nissan skrci na zachd, na szos do Nizwy, ktra cigna si a do mostu w Sumail. Stamtd kierowca Walijczyka jecha bocznymi drogami, biegncymi za wiosk Fanda, wzdu gstego szpaleru starych palm daktylowych. Mason musia si bardzo skoncentrowa, eby ledzi nissana i samemu pozosta niezauwaonym. Wreszcie, na skalistym pustkowiu, nissan zatrzyma si w korycie wyschego potoku wrd gszczu akacji i ciernistych zaroli. Mason natychmiast zjecha z drogi i wyczy silnik, niski pagrek dobrze osania datsuna. Wiksza z toreb podrnych Masona suya jako plecak, poniewa jej uchwyty zostay tak zaprojektowane, e dawao si w nie wsun ramiona. Nie byo zapicia w pasie, ale rce mia wolne i mg nie sztucer .22 Hornet i lekk lunet Zeiss. Zdj okulary przeciwsoneczne. Zwiedzi te okolice z aparatami fotograficznymi, kiedy stacjonowa w pobliskim Bidbid, i zna teren tak samo dobrze jak miejscowi, z ktrych wikszo rzadko wypuszczaa si poza chodny i zielony Sumail. Poniewa na tym skalistym pustkowiu nie byo adnych osad ani miejsc interesujcych dla kogo takiego jak Walijczyk, Mason uzna, e on i jego towarzysz maj si tu z kim spotka. Zobaczy trzech mczyzn wysiadajcych z nissana, ale nie zauway Karima Buxa, ktry przykucn w cieniu akacji, ujc tyto. Mason mia star par zamszowych butw pustynnych, burdelowych mokasynw", jak je z czuoci nazywano, zdecydowanie najchodniejszego i najwygodniejszego obuwia 141 do suby patrolowej w piaszczystym lub skalistym terenie. Zbliy si bezgonie do nissana i stwierdzi, e kabina jest zamknita. Na przednim siedzeniu dostrzeg sfatygowany karabin kalibru .303. Wielu Omaczykw nosio t bro zarwno jako symbol niezalenoci, jak i do obrony w grach. Mason poszed za grup Walijczyka na pask rwnin. Zobaczy, e

uklkli przy kopcu ziemi podobnym do wielkiego mrowiska z rozkopanym wierzchokiem. Caa rwnina bya upstrzona podobnymi kopcami, a Mason wiedzia, e to ujcia krtkich pionowych szybw sigajcych do faladu, czyli podziemnego kanau. Mason zrobi kilkanacie zdj dwch wsplnikw Walijczyka. Jeden nosi okulary i biay mikki kapelusz, a drugi, wysoki i atletycznie zbudowany, cign za lin, na ktrej kocu ukazaa si walizka. Trzej mczyni wrcili z walizk t sam drog, a minwszy skay, gdzie ukry si Mason, zatrzymali si w cieniu najbliszych zaroli. Kiedy usiedli, Mason, kryjc si za wystpem skalnym, zatoczy pokrg, zbliy si do nich z drugiej strony, majc soce za plecami, i podczoga si na odlego dwudziestu krokw od zaroli. Cier akacji jest ostrzejszy i twardszy ni cier ry, tote Mason nie mg podej bliej, nawet cignc torb po ziemi za sob. Rozpi j i wycign kieszonkowych rozmiarw kusz. Sysza rozmow, ale nie rozrnia sw, zaadowa wic strza z odbiornikiem i nacign mechanizm spustowy kuszy. Widzia swj cel tylko z powierzchni ziemi, wymierzy wic w korzenie drzewa w pobliu mikkiego kapelusza, ktry lea na piasku obok swojego spoconego waciciela. Strzaa utkwia w gruncie bardzo blisko kapelusza i Mason, zaoywszy na gow suchawki odbiornika, niebawem zacz sysze rozmow. Pooenie odbiornika nie byo idealne i Mason rozrnia sowa tylko jednego czowieka. Niemiecki akcent, domyla si, ale nie mia pewnoci. Spotkanie trwao okoo czterdziestu piciu minut. Mason niewiele si dowiedzia, chocia kilka informacji byo niezwykle interesujcych. Mwicy pracowa w policyjnym hangarze migowcowym 142 i mia spowodowa, eby maszyna jego przeoonego, inspektora Baileya, rozbia si podczas porannego lotu. Mason postanowi odnale Baileya i uprzedzi go o niebezpieczestwie. Tymczasem, jeli przyklei si do Kapelusza zamiast do Walijczyka, moe uda mu si zidentyfikowa przywdc i odkry motywy kryjce si za ich dziaaniami. Trzyma si daleko z tyu, dopki nie usysza, e nissan odjeda. Wtedy wyszed z ukrycia i pobieg do datsuna tak szybko, jak pozwala mu na to sztucer i torba podrna. Pooywszy bro na ssiednim fotelu, pochyli si w bok, eby rzuci torb podrn na tylne siedzenie. Ta czynno prawdopodobnie ocalia mu ycie, poniewa przedni szyb roztrzaskaa kula karabinowa. Chwytajc torb i sztucer, wyskoczy na ziemi drzwiami po stronie pasaera i wczoga si w zarola. Niemal natychmiast druga kula wbia si w karoseri datsuna. Mason zorientowa si, e jedyn moliw kryjwk, z ktrej wida jego samochd, jest skaa wznoszca si nie dalej jak sto pidziesit metrw przed nim, po drugiej stronie wyschnitego koryta. Soce nie dawao przewagi adnej stronie, ale Mason by strzelcem wyborowym, a Hornet jego ulubion broni. Strzelajc pociskami tak maego kalibru, musia trafi w gow. Wycelowa starannie w najbardziej prawdopodobne miejsce. Kilka sekund pniej zobaczy ciemn twarz i rami w biaej koszuli zaraz na lewo od punktu, w ktry celowa. Przesun luf w bok i uamek sekundy pniej

nacisn spust. Sztucer by ustawiony na sto metrw, tote 45-granowy pocisk z wydronym czubkiem, o prdkoci pocztkowej 730 metrw na sekund, potrzebowa szeciocentymetrowego odchylenia od celu. Po strzale zalega cisza. Nie byo adnego ruchu. Mason zostawi torb w zarolach i pobieg na drug stron koryta, przeadowujc bro. Zabity by Azjat. Musia przyjecha nissanem wraz z innymi. Mason wzdrygn si. Zauway, e kula wesza mniej wicej dwa centymetry wyej od punktu, w ktry celowa. Wymierzona w najciesz cz 143 czaszki, lewy oczod, przebia w efekcie gruby uk brwiowy i wesza do mzgu. Nie wyczu pulsu w ttnicy szyjnej pod szczk. Kropla krwi wypyna z rany i cienka struka z jednego ucha, ale rany wylotowej nie byo: kula, prawdopodobnie rozprynita, tkwia gdzie w czaszce. Mason szybko przeszuka ciao, ale znalaz jedynie piro Parker i pudeko z tytoniem. Zacz si zastanawia, czy pozby si ciaa, czy prbowa dogoni nissana, gdy nagle pojazd ukaza si ponownie przy najbliszym zakrcie koryta. Nie wiedzc, czy tamci s uzbrojeni, Mason postanowi nie ryzykowa. Wetknwszy karabin Azjaty za ska, pobieg na zachd, oddalajc si od wyschnitego koryta. Okrn drog zmierza na rwnin z kopcami, jedyn pewn oson w promieniu wielu kilometrw. Nie cigay go adne kule, ale nie oglda si za siebie, dopki nie dotar do kopca z ukryt walizk. Lina przytwierdzona do stalowego sworznia znikaa w szybie. Zanim zacz schodzi, zobaczy, e trzej mczyni s ju niedaleko. System falad zosta wymylony w Persji okoo 400 roku przed nasz er i wprowadzony w Omanie przed dwoma tysicami lat. Kopaczy nazywano mukanat, ludmi mordercw", poniewa wielu zabiy spadajce skay lub uwalniajce si gazy. Byli to czsto modzi chopcy, olepieni po urodzeniu. Potrafili oni wyczu z niesychan dokadnoci, gdzie przebija si przez lit ska za pomoc prostych narzdzi, tak aby wskie kanay biegy prosto i opaday tylko niedostrzegalnie, dziki czemu woda moga pyn pod wpywem siy cienia. Niektre faladi miay 150 metrw gbokoci i 80 kilometrw dugoci. Pod najgortszymi pustyniami pyna nimi woda, a straty powstajce na skutek parowania byy bardzo nieznaczne. Od wypdzenia ostatnich perskich najedcw miny stulecia, podczas ktrych wiele faladi, zwaszcza mniejszych odgazie prowadzcych do opuszczonych od dawna wiosek, zostao zaniedbanych i czciowo zasypanych. Mason nie mg wiedzie, jak daleko zdoa dotrze tym 144 kanaem, ale w obecnych okolicznociach na pewno by bezpieczniejszy na dole ni na powierzchni ziemi. Dotar na dno kanau, a raczej do sterty odpadkw i kozich szcztkw sze metrw niej. Szyb mia tak ma rednic, e wysoki mczyzna mg wspi si na gr bez pomocy liny. Mason zakada, e inne szyby nie bd szersze. Skierowa si na poudnie, wiadom, e kana powinien si stopniowo wznosi w miar oddalania si od gr.

Natrafi na liczne obway skalne, ale aden nie zatarasowa drogi cakowicie. Mason wiedzia, e w omaskim systemie faladi roi si od rnych gatunkw mij i wy wodnych, ale stara si skupi na innych rzeczach. Gony krzyk lub strza z karabinu mg spowodowa duy obwa skalny. Chyba nikt za nim nie szed. Spory kawaek za drugim szybem zatrzyma si i nasuchiwa; zakl cicho, kiedy w tunelu za sob wyranie usysza grzechot kamieni. Zwikszy tempo i zabrn w wod po pas w miejscu, gdzie dno kanau si zapado. Kawaek dalej i blisko trzeciego szybu gowa Masona, pochylona do przodu i w d, nawizaa bolesny kontakt z ziemn cian. Klnc gono, potar czaszk. W tym samym momencie poczu nerwowy skurcz w odku, co, czego rzadko dowiadcza, poniewa na szczcie mia niezwykle wysoki prg strachu. Powodem jego lku by dwik szerszeni, wielu setek, brzczcych wciekle. Dwa lata wczeniej, na patrolu w centralnym Omanie, Mason by wiadkiem bolesnej mierci dwch omaskich dziewczt zaatakowanych przez grskie szerszenie w opuszczonej szopie. Gniazdo zwisao ze stropu jak gigantyczny odwrcony stoek bota. Pod wpywem tego wspomnienia pad na dno tunelu i zacz si czoga. Z ulg stwierdzi, e droga jest wolna, a pod gniazdem byo dosy miejsca, eby mg si posuwa naprzd. Wiedzc, e owady wyczuj zapach jego strachu, zmusi si, aby pooy si spokojnie na wilgotnej powierzchni kanau. Nie zosta ukszony, a gniazdo ucicho. Ostronie ruszy dalej, a po kilku minutach usysza straszliwe krzyki swoich przeladowcw, dudnice echem w zamknitym tunelu. 145 Rozleg si plusk wody, a pniej zapada cisza, przerywana od czasu do czasu cichym jkiem. Dwa szyby dalej na poudnie Mason dotar do sterty odpadkw, ktra pozwolia mu wyprostowa si u podstawy komina. Odczeka cierpliwie dwie godziny, po czym, przywierajc plecami i ramionami do jednej ciany szybu i zapierajc si nogami o drug, ze sztucerem zawieszonym na pasie, wydosta si na powierzchni, zdyszany i brudny. Na rwninie nie byo wida oznak ycia, na poudniu fale rozgrzanego powietrza wywoyway mirae. Mason wrci ostronie do datsuna, zabra swoj torb z krzakw, wybi kopniciem resztki przedniej szyby i pojecha z powrotem do gwnej drogi. Nie widzia ladu nissana. Ptora kilometra od Fandy zszed ze swoj drug torb podrn nad strumie, umy si starannie i przebra w zwyczajny strj cudzoziemskiego robotnika, baweniane spodnie i koszul z krtkimi rkawami. Z kieszeni brudnych wojskowych spodni wyj pust usk po jedynej kuli, jak wystrzeli, i zakopa j w korycie strumienia. Zapali cygaro Montecristo, oczyci dokadnie bro i usiad, aby cieszy si yciem i wspaniaym widokiem ogromnych gr na pnocy. O trzeciej po poudniu, po powrocie do hotelu, Mason zatelefonowa do informacji. Podano mu dwa numery do starszego inspektora Baileya ze Skrzyda Lotniczego Krlewskiej Policji Omaskiej. Zapisa oba i zadzwoni najpierw pod numer domowy. Kaszmirski sucy Baileyw, Sajd, ktry dobrze mwi po angielsku, odebra i powiedzia, e Sahib jest nieobecny i bdzie nieosigalny

przez reszt dnia. - Ale to bardzo pilne. - Przykro mi, sir. - Czy moesz mu przekaza wiadomo? - Z przyjemnoci, sir. Tak, wiadomo. - Powiedz mu, e w adnym razie nie moe lecie jutro rano. W ogle nie powinien lata, dopki nie zadzwoni do mnie pod ten numer. Poda chopcu numer hotelu i wewntrzny do swojego pokoju, ale bez nazwiska. 146 Mason mia rezerwacj w hotelu Gulf jako bardzo wana osobisto z Ministerstwa Obrony", a po przyjedzie powiedzia recepcjonicie, e zostawi paszport w ambasadzie brytyjskiej w celu przeduenia. Trzy hojne napiwki dla recepcjonisty za drobne usugi pozwoliy pniej unikn dalszych pyta o paszport. Przedstawi si jako pan D. Messon i da personelowi do zrozumienia, e zostanie przez nastpne trzy tygodnie. Sucy powtrzy wiadomo Masona i doda: - Starszy inspektor Bailey nie bdzie jutro lata, sir. Nie musi si pan o to martwi. Nie bdzie lata co najmniej przez dwa nastpne dni. - Jeste tego pewien? - zdumia si Mason. - Zupenie pewien, sir. O tak, na pewno, nie bdzie lata. Znam jego rozkad zaj. Troszcz si o niego. Mason podzikowa sucemu. Chopiec sprawia wraenie szczerego i godnego zaufania. A do nastpnego dnia nie mg zrobi nic wicej, eby ostrzec Baileya. Walijczyk i jego wsplnicy ani przez moment nie widzieli jego twarzy. Tego by pewien. Nie da si go powiza z martwym Azjat i by przekonany, e tamci sami pozbd si ciaa. Wieczorem, kiedy ruch pojazdw w Pnocnej Kwaterze Gwnej by najwikszy, zwrci datsuna do sekcji transportu motorowego i wypoyczy zamiast niego land rover. Jeli kto zauway stan jego munduru, mg poczu niesmak, ale raczej nie nabra podejrze. Po doskonaej kolacji Mason wrci do siebie, aby spdzi wieczr z Tolkienem i nasuchiwa powrotu Walijczyka. Bridgie miaa na sobie wietnie skrojon bia sukienk, ktra podkrelaa jej wskie ramiona i nadzwyczajne piersi, skrywajc jednoczenie rzeczywiste rozmiary brzucha. Bya troch zaniepokojona nastrojem Johna. By wobec niej agodny i czuy jak zawsze, ale z jakiego powodu nie w humorze. Troch go rozstroia ostatnia misja do Debel Achdar, ale chodzio o co zupenie innego. Gdyby nie znaa go lepiej, mogaby pomyle, e czym si denerwuje. Kiedy John nie zjawi si na kolacji w ambasadzie, jej obawy jeszcze si zwikszyy. Ambasador, sir Peter 147 Treadwell, wyjeda, a jego ona wydaa wspaniae przyjcie, dalekie echo pobytu w Indiach. Rano John polecia z Geoffem Leggattem do Salali, eby obejrze aglwk i poegna przyjaci z RAF. Po czterdziestu dziewiciu latach baza RAF w Salali, jeden z najbardziej odlegych brytyjskich posterunkw, pakowaa si i zwijaa flag. Sama jej obecno ocalia sutanat przed marksistowskim przewrotem pod koniec lat szedziesitych. Gocie zajli miejsca, a Bridgie odchodzia od zmysw z niepokoju.

Nie wtpia w umiejtnoci Johna jako pilota, ale nie moga si uwolni od zych przeczu, ktre coraz bardziej ciyy jej na duszy. Kiedy podano deser, oywiony gwar nagle przycich. Wszystkie kobiety w jadalni poday wzrokiem za ubranym w biay smoking Johnem Millingiem, ktry podszed do ambasadora i przeprosi za spnienie. Z czuoci pooy rce na nagich ramionach Bridgie i usiad pomidzy dwiema damami, ktre natychmiast zaczy z nim rozmawia. Wielu czonkw zagranicznej spoecznoci w Maskacie byo skrycie zazdrosnych o jedno albo drugie z Millingw, uwaajc oboje za wietnych kompanw. Po cygarach i doskonaym porto z piwnicy ambasady zabawa si rozkrcia i wielu goci, w tym John, wyldowao w ubraniach w basenie. Po powrocie do domu John i Bridgie zasnli okoo pnocy. Zapominajc o swoich zmartwieniach, oboje czekali niecierpliwie na woln niedziel, ktr zamierzali spdzi z maym Oliverem na swojej sekretnej play. Dwadziecia minut lotu migowcem na poudniowy wschd od Maskatu John odkry opuszczon piaszczyst zatoczk. Spdzili tam wiele cudownych dni, spacerujc nago wzdu brzegu, zbierajc muszle i urzdzajc pikniki wrd wydm. 17 W sobot Mason obudzi si wczenie i zatelefonowa do domu Baileya o sidmej. Tym razem kaszmirski chopiec oderwa starszego inspektora od niadania. Mason od razu przystpi do rzeczy. - Bardzo si ciesz, e pana zastaem. Musz z panem natychmiast porozmawia, poniewa mam powody przypuszcza, e pana ycie jest w niebezpieczestwie. - Dzikuj panu za trosk - gos Baileya brzmia chodno - ale, prosz mi wybaczy pytanie, kim pan waciwie jest? David nie chcia, aby jego obecno w Maskacie wysza na jaw. Wci byo tu paru Brytyjczykw, gwnie byych wojskowych na kontraktach, ktrzy mogli go pamita, a ludzie plotkuj. Nie minie duo czasu, a plotki dotr do kogo z Gwardii Walijskiej. - Prosz zrozumie, e trudno mi jest rozmawia przez telefon. Mog spotka si z panem o kadej porze, jaka panu odpowiada. W gosie Baileya zabrzmiaa rezerwa. - Powiedzia pan mojemu sucemu, e mam nie lata. - Zgadza si - powiedzia Mason z naciskiem. - Paska maszyna zostaa uszkodzona, a sabotau dokona jeden z paskich pracownikw. Mog panu pokaza fotografi tego czowieka. - Zawiadomi pan policj? Mason zawaha si. - Nie mam dowodu... ale wiem, e grozi panu niebezpieczestwo. Spotkajmy si, a wyjani panu sytuacj. Bailey straci ju cierpliwo. - Prosz posucha, jestem dzi bardzo zajty i nie mam w planie latania. Prawd mwic, uwaam, e to sprawa policji i e powinien pan 149 skontaktowa si z nimi natychmiast. Mog si z panem spotka najwczeniej jutro rano, a i tak obawiam si, e na krtko. To dla nas bardzo pracowita pora roku.

Mason zgodzi si spotka z inspektorem o smej trzydzieci w niedziel. Sobotni poranek spdzi na wywoywaniu filmu z Sumail. Davies wrci i wszystkie swoje posiki zamawia do pokoju. Mason zastanawia si, czy szerszenie zmieniy jego wygld, ale musia powcign swoj ciekawo. Davies mia w istocie szczcie: ocala tylko dziki temu, e zanurzy si w podziemnej sadzawce i wyszed dopiero, gdy szerszenie odleciay. Po zejciu Masona pod ziemi czonkowie Kliniki rozdzielili si. Davies pody za nim w gb faladi, a inni pozostali na powierzchni na wypadek, gdyby ich zwierzyna wyonia si ponownie. Davies wyczoga si w kocu z sadzawki, ale nic nie widzia z powodu opuchnitych powiek. Syszc krzyki, jego towarzysze zeszli na d i wycignli go na linie. Ciao Karima Buxa zostawili wilkom i spom na kamienistym pustkowiu Wadi Umajri. Potem pojechali do hotelu Gulf i odprowadzili Daviesa do jego pokoju, gdzie hotelowy lekarz wycign z twarzy i rk poksanego dwa tuziny de. Davies nie nadawa si do dalszego udziau w operacji. Meier spdzi sporo czasu na rozmowie z europejskimi mechanikami lotniczymi Krlewskiej Policji Omaskiej. Dowiedzia si, e Milling jest wysoko ceniony i zawsze wyznaczano go na pilota-instruktora policyjnych kadetw podczas ich pierwszych lotw migowcem. Meier postanowi zatem przeprowadzi operacj tego wieczoru, poniewa na nastpny dzie zaplanowano trzy loty szkoleniowe. Meier i dwaj pracownicy kontraktowi od Joannou i Pariskavidesa przez cay ranek instalowali przewody do nowego systemu cznoci wewntrznej w hangarze Krlewskiej Policji Omaskiej. Cay normalny personel zakoczy prac o pierwszej trzydzieci po poudniu. Pozostao tylko trzech ludzi, oficer operacyjny, ktry wyszed o szstej, i dwaj mechanicy, jeden od samolotw i drugi od migowcw, ktrzy stanowili 150 popoudniow zmian. Mieli kontynuowa prace nieukonczone przez porann zmian i przygotowa maszyny do programu lotw na nastpny dzie, midzy innymi dokona dwudziestominutowego przegldu bella, ktrym mia lecie Milling. Standardowa kontrola poziomu oleju i sprawnoci przyrzdw. Meier i jego dwaj koledzy z J&P pracowali przez cae popoudnie, koncentrujc si na instalowaniu interkomu i pozostawiajc dwch mechanikw samym sobie. Tego popoudnia nie byo adnych lotw, tote o czwartej po poudniu mechanicy skoczyli przegld oraz uzupenianie oleju w maszynach wyznaczonych do lotw na nastpny dzie i poszli. Meier poczu ulg, widzc, jak odchodz. Swoim hinduskim wsppracownikom zleci stosunkowo proste zadanie naprawienia przewodw, a sam sprawdza jak instalacj w ssiednim pomieszczeniu. Niedugo potem mechanicy Skrzyda Lotniczego wyszli i Meier powiedzia dwm pracownikom J&P, e mog i do domu, a on zostanie jeszcze p godziny, eby skoczy swoj prac. Pozwoli im wzi furgonetk, wyjaniajc, e zabierze si z oficerem operacyjnym na rondo przy lotnisku i tam zapie okazj. O czwartej trzydzieci zawiadomi oficera operacyjnego, e robotnicy J&P wychodz. Upewniwszy si, e opucili teren, poszed do warszta-

tw znajdujcych si pod pokojem operacyjnym, rozoy na pododze mat, zamkn drzwi i zasn. Budzik w swoim zegarku nastawi na sidm. O pitej trzydzieci obudzi go metaliczny szczk. W drugim kocu dobrze owietlonego pomieszczenia wysoki mczyzna szuka czego w skrzynce z narzdziami. Meier rozpozna Brendana O'Briena, jednego z asw akrobacji powietrznych z zespou Rothmansa, ktry przyjecha z Anglii na wystpy gocinne. Ich cztery dwupaty Pitts Special stay zaparkowane w hangarze, a O'Brien prawdopodobnie naprawia co w swojej maszynie. Meier lea nieruchomo, nie wiedzc, czy zosta zauwaony. Niepokoi si z dwch powodw. Gwny inspektor Bailey urzdza tego wieczoru przyjcie, na ktre zaproszono ludzi Rothmansa. Jeli O'Brien go 151 spostrzeg, mg wspomnie o tym Baileyowi. A jeli zamierza pracowa przy swoim dwupacie przez ca noc, z planw Meiera nic nie wyjdzie. Po mniej wicej godzinie Meier usysza, jak O'Brien mieje si wraz z dyurnym oficerem operacyjnym, a potem obaj opuszczaj hangar. Dwa razy sprawdzi, czy jest sam w budynku, potem wspi si po schodach do korytarza subowego i pokojw operacyjnych, gdzie przejrza dzienny rozkad lotw. Nastpnego dnia, 20 marca, gwnym punktem planu byy migowcowe loty szkoleniowe kadetw policji" z Millingiem wpisanym jako pilot-instruktor. Pierwszy z trzech lotw jego migowca zosta wyznaczony na sm, ale Meier wiedzia, e mechanicy lotniczy przyjd co najmniej godzin wczeniej, eby sprawdzi i przygotowa maszyn. Mia wic dwanacie godzin. Noc patrolowa teren jeden uzbrojony wartownik, ale nie wejdzie do hangaru, jeli nic nie wzbudzi jego podejrze. Meier zdj ubranie i woy bkitny kombinezon mechanika Krlewskiej Policji Omaskiej, rkawice i buty na gumowej podeszwie. Potem pooy narzdzia i przybory na wzku i podtoczy go pod maszyn z waciwym numerem ogonowym. Jego plan by prosty. Spowoduje usterk mechaniczn, a Milling si rozbije, ale za przyczyn zostanie uznany bd pilota, a nie sabota. Meier wszed do wntrza maszyny przez gruby gumowany piercie, ktry chroni migowiec przed wahadowymi ruchami haka wcigarki. Sam hak nie by podczepiony. Gdyby by, Meier musiaby pracowa na dachu migowca, usuwajc pokryw silnika w polu widzenia kadego niespodziewanego gocia w hangarze. Znalazszy si w przestrzeni znanej wikszoci mionikw migowcw jako piekielna dziura", Meier posuy si gumowanym odbijaczem jako wygodnie umieszczonym siedzeniem. Ostronie usadowi si po lewej stronie piekielnej dziury. Na rurce podnonika hydraulicznego zawiesi wietlwk i przypi do pasa przygotowan torb z narzdziami. W poowie marca w Omanie jest wzgldnie chodno i przez wiksz cz nocy w hangarze, mimo braku klimatyzacji, utrzymywaa si temperatura okoo siedemnastu stopni Celsjusza. Meier pracowa w pozycji 152 skulonej i wkrtce by pokryty warstw smaru wymieszanego z kurzem i brudem. System hydrauliczny migowca Agusta-Bell 205 A-l, cywilnej wersji

znanego z Wietnamu Hueya, ma dwa zbiorniki oleju zasilajce trzy hydrauliczne przekadnie. Kady z siownikw jest poczony z przekadni gwn i z tarcz sterujc, umieszczon na osi i pod gowic wirnika. Przekadnia, ktr zamierza si zaj Meier, realizowaa funkcj sterowania wysokoci lotu migowca. Z instrukcji obsugi wynikao wyranie, e ten siownik jest umieszczony z tyu i po lewej stronie przekadni gwnej. Meier znalaz miejsce, gdzie rurka dostarczajca pyn hydrauliczny wchodzia do przekadni i za pomoc dwch kluczy nasadowych rozkrci cze i zatka oba koce rurki zalepkami. Z przekadni wycieko troch pynu hydraulicznego MIL-H-5606, ktry Meier wytar szmat. Da przez chwil odpocz ramionom, poprawi okulary i zacz szuka szpuntu. W obudowie kadego siownika byy cztery albo pi stalowych zatyczek, czyli szpuntw, z nawierconymi otworami, aby producent mg dokonywa wewntrznych poprawek. Kady otwr mia zaledwie trzy milimetry rednicy, a poniewa gwka kadego sworznia bya wpuszczona w ciank siownika, a nastpnie zamalowana jasnozielon farb, Meier uwiadomi sobie, i moe nie znale zatyczki samym dotykiem. W razie niepowodzenia musiaby opukiwa cay siownik, a to zajoby duo czasu. Po wielu nieudanych prbach znalaz wreszcie zatyczk niemal naprzeciwko siebie. Pomidzy zatyczk a wewntrzn ciank piekielnej dziury by mniej wicej dwudziestocentymetrowy odstp, w ktrym Meier musia teraz pracowa, a tego rodzaju wyzwania lubi najbardziej. Manipulujc wiertark z wiertem ze stali wolframowej o rednicy trzech milimetrw, usun zatyczk z idealn precyzj. Ta jedna czynno zaja mu dwie godziny, poniewa musia uwaa, eby opiki metalu nie dostay si do przekadni. Z najwiksz ostronoci nagwintowa ciank otworu, naoliwi gwint i wkrci zatyczk wasnej roboty. Stalowy trzpie by zaledwie 153 o wier milimetra duszy ni standardowy czteromilimetrowy i na oko nie rni si rozmiarami ani ksztatem. Zatyczka Meiera miaa dwie wane cechy dodatkowe: wykonany ze stopu zewntrzny gwint, przyspawany na jej caej dugoci, i stalow nakrtk z wywierconym w rodku otworem. Gwintowana zatyczka wkrcia si w otwr w nakrtce na dugo jednej czwartej milimetra, tak jak pozwala wewntrzny gwint. Nakrtka miaa ptora milimetra gbokoci i dwa malekie otworki wywiercone po przeciwlegych zewntrznych stronach. cianki hydraulicznego siownika miay cztery milimetry gruboci. Meier wkrci swoj dwuczciow zatyczk na miejsce za pomoc klucza dynamometrycznego, aby nie zerwa delikatnego gwintu. Potem wyj drugie urzdzenie wasnej roboty i umieci je nad prostoktn nakrtk, tak aby gwintowane wypustki u jego podstawy weszy do maych otworw wywierconych po zewntrznych stronach nakrtki. Koniec otwartej stalowej rurki sterczcej z podstawy urzdzenia wszed do otworu w nakrtce z idealn precyzj. Aparat skada si z miniaturowej iglicy poczonej z mechanizmem detonujcym o dostatecznej mocy, aby uderzy z si nieco ponad 200

kilogramw na centymetr kwadratowy w zatyczk, zrywajc gwint i wpychajc j do wypenionego olejem siownika. Urzdzenie miao ksztat prostopadocianu o podstawie dziesi na dziesi centymetrw i wysokoci siedmiu centymetrw. Jego cz detonujca zawieraa ladow ilo PE4 i detonator Kaynor .088, nie wikszy od smarowniczki. Na zewntrznej powierzchni urzdzenia znajdowa si mikroskopijny mechanizm zegarowy Seiko. Meier nastawi jego wskazwki za pomoc czubka dugopisu na 10.05. migowiec powinien by wtedy w powietrzu wraz z kadetami policji. Kiedy urzdzenie znalazo si na gwce sworznia, Meier umieci swj ostatni wynalazek, kawaek kuloodpornego kevlaru, ktry przyczepi nad swoim urzdzeniem. To zminimalizuje uszkodzenia wewntrznej cianki grodzi i sprawi, e po eksplozji wszystkie szcztki aparatu i stalowej nakrtki przelec przez piekieln dziur i spadn na ziemi 154 daleko od miejsca pniejszej katastrofy. Jedynym przedmiotem pozostawionym przez Meiera bdzie stalowa zatyczka, a ona znajdzie si wewntrz przebitego siownika. Suchajc policyjnych mechanikw, Meier dowiedzia si, e Milling jest powszechnie szanowanym pilotem, ktry uwaa, e loty szkoleniowe powinny by realistycznymi wydarzeniami do zapamitania". Ocenia, e cztery albo pi sekund po wycieku pynu hydraulicznego migowiec bdzie mia niewielkie szanse na uniknicie wypadku. Kiedy pilot sprbuje wykona kolejny manewr tu nad ziemi, przekona si, e stery nie reaguj ju na agodne dotknicie. Bdzie mia kopoty z zapanowaniem nad maszyn - moliwe do przezwycienia w normalnej sytuacji, ale miertelnie niebezpieczne w niepomylnych warunkach. W cigu nastpnych dwch godzin Meier poczy z powrotem rurk wlotow i zatar lady swojej obecnoci. Wycieko bardzo niewiele pynu hydraulicznego, moe sto mililitrw, a tego nikt nie zauway. Nie bdzie potrzebne uzupenianie. Meier wiedzia, e w rurkach znalazo si powietrze, ale system sam je usunie przy pierwszym poruszeniu drkiem sterowym podczas sprawdzania przyrzdw przed lotem. W warsztatach nie brakowao szmat ani benzyny i o czwartej nad ranem Meier by ju wyszorowany do czysta i drzema w toalecie z kilkunastoma zatuszczonymi egzemplarzami Flight International". 18 Cza Cza przynis herbat i delikatnie obudzi Johna Millinga. - Szsta, sah'b. - Dzikuj, Cza Cza. - John umiechn si na myl o czekajcym go dniu. - Dzisiaj idziemy na pla. Tak? Urzdzisz dla nas piknik. Zabierzemy Olivera. Ty masz wolne popoudnie. Dobrze? Kaszmirski chopiec zna sabo arabski i jeszcze sabiej angielski. - Tak, dobrze, sahib. Wspaniay piknik, ale nie dzisiaj. - Nie dzisiaj? - John unis brwi. - Nie dzisiaj - Albinos te unis brwi, naladujc Johna. - Dzisiaj ty lata migowcem. Telefon z kwatery... wic przynios ci wczeniej niadanie. Millinga ogarno przygnbienie. Cholerne biuro znowu zmienio rozkad zaj.

Przez wzgld na sucego okrci si w pasie swoim wizaar i podszed do telefonu. Krtka rozmowa z oficerem operacyjnym potwierdzia jego najgorsze obawy. Richard Shuttleworth albo kto inny zosta zdjty ze szkolenia kadetw i teraz on mia zmarnowan niedziel. Bridgie przyja wiadomo zaskakujco spokojnie. Kiedy si ubrali i zjedli niadanie, odwiz j i Olivera najkrtsz drog na basen i obieca, e postara si wrci na lunch. Oboje byli rozczarowani, e z ich planw nic nie wyszo. John podejrzewa, e major kierujcy szkoleniem kadetw w ostatniej chwili zada, aby Milling, i tylko Milling, prowadzi prbne loty, bo mwi pynnie po arabsku, podczas gdy inni piloci znali ten jzyk sabo albo wcale. Jecha do Kwatery Gwnej Skrzyda Lotniczego zatopiony w mylach. Cho nadal by przekonany, e Bridgie nie powinna wiedzie o prbie zamachu na jego ycie, o ile to naprawd by zamach, niepokoi 156 si, czy ci dwaj szalecy nie zjawi si ponownie, kiedy ona i Oliver bd w domu przez te cztery czy pi dni, ktre pozostay do wyjazdu do Europy. Postanowi, e spotka si dyskretnie z przyjacielem, majorem z miejscowego Kryminalnego Wydziau ledczego. Moe uda si zorganizowa jak niezbyt uciliw obserwacj jego domu przez te cztery dni. Tak, jutro si tym zajmie. O sidmej dwadziecia Meier zatelefonowa do Daviesa. Ma znieczulajca zagodzia dolegliwoci, ale z ulg przyj instrukcje de Villiersa, poniewa nudzi si miertelnie w hotelu Gulf. Mia zaatwi trzy oddzielne rezerwacje na najblisze loty. Dla de Villiersa do Amsterdamu, dla nich dwch do Parya. - A operacja? - spyta Davies. - Dzisiaj rano - odpar Meier i odoy suchawk. Mason, ktry wanie zamawia takswk, nie sysza tej krtkiej rozmowy. O sidmej trzydzieci John Milling wsun gow do gabinetu starszego inspektora Baileya. - Dzie dobry, szefie - powiedzia ze znaczcym umiechem. - Przepraszam za zmian w rozkadzie lotw, John - powiedzia Bailey - ale tak to ju bywa. Z Bridgie i Oliverem wszystko dobrze? - Tak, wietnie, ale nie mog powiedzie, e nie cieszymy si na wyjazd. John przebra si w kombinezon lotniczy i spotka ze swoim mechanikiem pokadowym Alim. Razem poszli do pokoju operacyjnego, aby dokoczy przygotowania przed lotem, a potem na pyt lotniska, gdzie mechanicy starannie sprawdzali migowiec Agusta-Bell 205 A-l. Dwuminutowy przegld przed startem. Dwuminutowa odprawa. Otworzy przepustnic na jaowych obrotach. Poprosi kontrol lotw o zgod na lot na wschd do Kurum. Natychmiastowa zgoda. Wystartowa z miejsca parkingowego, osign wysoko 150 metrw. Nad Policyjnym Orodkiem Szkoleniowym w Kurum w siedem minut. Ldowanie w krgu H na placu defilad i wyczenie silnika. 157 John wydawa powysze instrukcje po arabsku, bez notatek, do ze-

branych kadetw, ktrzy przeszli kurs i zostali wytypowani do awansu. Prbne loty stanowiy jeden z najbardziej ekscytujcych elementw szkolenia. John mg zabra jednorazowo tylko trzynastu kadetw, zatem zaplanowano trzy loty w krtkich odstpach. Miao to by wstpne zaznajomienie si ze migowcem. Zasady bezpieczestwa. Magazynki wyjte i bro sprawdzona przed wejciem na pokad. Podchodzi tylko tak, eby pilot mg was widzie. Nigdy nie podchodzi od tyu, nawet do luku bagaowego, bez dozoru jednego z czonkw zaogi. Uwaa na nierwnoci terenu, gdzie przewit jest minimalny, a obracajcy si wirnik moe uci gow w jednej chwili. John mia swobodny, pewny siebie i artobliwy sposb bycia. Kadeci wkrtce si odpryli i pocztkowe napicie zaczo opada. Mason zjawi si w Skrzydle Lotniczym p godziny wczeniej, ale starszy inspektor by zajty do smej trzydzieci. Ucisnli sobie rce, a Bill Bailey nie naciska, aby Mason mu si wylegitymowa. Wyczu od razu, e nie ma do czynienia z oszustem i uzna, e to prawdopodobnie przedstawiciel Whitehall albo Omaskiego Wydziau ledczego, lokalnego odpowiednika brytyjskiego Wydziau Specjalnego. Mason przedstawi spraw w sposb prosty i jednoznaczny. Obserwowano grup podejrzanych osobnikw. Dwa dni temu jeden z nich powiedzia, e musi uszkodzi maszyn starszego inspektora Baileya. Uj to inaczej, ale sens by taki. Czowiek ten zosta zatrudniony przez J&P i pracowa w tym budynku. Nie wiadomo, dlaczego wybrali Baileya jako cel. Mason wrczy Baileyowi plik zdj, mwic: - Obawiam si, e czowiek w kapeluszu jest paskim pracownikiem. Jego rysy s czciowo zacienione na wszystkich fotografiach, ale mam nadziej, e zdoa go pan rozpozna. - Mamy tutaj wielu krtkoterminowych pracownikw, ale adnego, ktry byby w stanie uszkodzi jeden z moich migowcw. Moi mechanicy zawsze starannie sprawdzaj maszyny przed lotem. - Bailey zastanawia si przez chwil. - Z drugiej strony, warsztat w hangarze jest 158 wanie przerabiany i ludzie z J&P maj waciwie woln rk... Prosz pj ze mn do hangaru. Nigdy nie wiadomo, moe pozna pan tego czowieka od razu. W hangarze pracowao dwch elektrykw z J&P, ale adnego nie byo tam wczeniej i nie zdoali zidentyfikowa Meiera na podstawie fotografii. Bailey oprowadzi Masona po hangarze. Wok krcio si wielu pilotw, mechanikw i innych czonkw personelu, ale Mason nie zna nikogo z nich. Po powrocie do gabinetu Baileya Mason podzikowa pilotowi, e powici mu swj czas, i obaj zgodzili si, e musiaa nastpi jaka pomyka. Mimo to Bailey powiedzia, e chciaby na razie zatrzyma fotografie i sprawdzi, czy kto pasuje do opisu czowieka w kapeluszu. Wyda te polecenie omiu mechanikom, aby zwracali szczegln uwag na wszelkie nieprawidowoci. - Jak mam si z panem skontaktowa, gdyby ten czowiek si pojawi? - spyta Bailey. - Prosz zadzwoni pod ten numer w Anglii, zostawi wiadomo, a my do pana oddzwonimy. - Mason da starszemu inspektorowi domowy numer Patricka Tannera. Gdyby zaszy jakie komplikacje, Patrick

potrafi jak nikt inny wyprze si wszystkiego. Mason musia wiedzie, czy czowiek w kapeluszu zjawi si ponownie, kiedy on wrci do Berlina. Ucisnli sobie donie i Mason wrci do hotelu. Mia rezerwacj na nastpny samolot do Europy. Nie mg zrobi nic wicej. Wiele by zaryzykowa dla Spike'a, ale nie do tego stopnia, aby stan przed sdem wojskowym za dezercj. Po powrocie do Europy sporzdzi wyczerpujcy i szczegowy raport, ktry wrczy Spike'owi wraz ze wszystkimi fotografiami. Kadeci byli podekscytowani. John uprzedzi ich, e bd lecie nisko nad ziemi. Pierwsza trzynastka wysza na plac wicze w schludnych mundurach khaki i niebieskich beretach. wiczyli waciwy sposb wsiadania do migowca, po czym Ali przypi ich do siedze. Dziewiciu patrzyo na siebie nawzajem w przedniej czci kaduba, a czterej wygldali na zewntrz w przedziale po obu stronach piekielnej dziury. 159 migowiec wystartowa z Orodka Szkoleniowego Krlewskiej Policji Omaskiej w Kurum, kierujc si na pnoc, do najbliszego punktu na wybrzeu. Wylecieli zgodnie z planem: na poobijanym roleksie Johna bya 10.00. Nad Ra's al-Hamra, Olim Przyldkiem, maszyna skrcia ostro na wschd i zacz si prawdziwy lot, o czym wiadczyy szeroko otwarte oczy kadetw w gwnej kabinie. John Milling czu si najszczliwszy, najbardziej pewny siebie, kiedy lecia nisko i szybko w cakowitym skupieniu. migowiec trzyma si brzegu, przemyka nad skaami i muska szklist powierzchni morza z precyzj sportowego samochodu na krtym torze Nurburgring w Niemczech. Wirniki czsto zbliay si na kilka metrw do skalnej ciany, a studenci podziwiali umiejtnoci pilota. Ukazaa si zatoka Mina al-Fahal, gdzie przez chwil widzieli ciemne ksztaty paszczek i rekinw. John obserwowa przyrzdy. Wszystko wygldao dobrze. Lecieli z prdkoci stu szedziesiciu kilometrw na godzin, pi metrw nad biaymi piaskami. Z przodu zamajaczy cypel Darsait. Jak na poow marca, temperatura trzydziestu stopni Celsjusza bya zdecydowanie wysza od przecitnej, a przy takiej gstoci powietrza Bell zblia si do granicy swojego udwigu. Skalisty przyldek Darsait wypeni ca przedni szyb. Na poudnie od migowca, na skraju play Falah, sekretarze i urzdnicy wyjrzeli przez okna biurowca Shell Market. W ostatniej chwili John unis nos bella, przesuwajc do tyu drek i wytracajc prdko, aby nabra wysokoci. W tym momencie mia zapewne zamiar skrci ostro w kierunku morza. Ale podczas wznoszenia prdko stu szedziesiciu kilometrw na godzin spada do siedemdziesiciu, wic natychmiast skorygowa wysoko, pozwalajc, aby moment obrotowy skierowa nos w lewo i ku morzu. Jednoczenie pchn drek do przodu, eby nabra prdkoci w pytkim locie nurkowym pod ktem trzydziestu stopni. Osignwszy prdko stu szedziesiciu kilometrw na godzin, wyrwna tu nad poziomem morza. Nie wszystko szo zgodnie z planem. John zarejestrowa nienormalny dwik, stumiony i trudny do umiejscowienia. Obejrza si szybko, 160 eby sprawdzi, czy ktry z kadetw nie zrobi czego gupiego, ale

wszystko wydawao si pod kontrol. Cinienie, ktre normalnie panuje w przekadni, aby rwnoway wtrny opr wirnika, waha si od 35 do 45 atmosfer. Przy wyrwanej zatyczce pyn hydrauliczny wycieka cienkim, nieprzerwanym strumieniem. W cigu kilku sekund cae hydrauliczne wspomaganie sterw przestao istnie. Mniej wicej dziesi metrw nad powierzchni morza John zacz unosi nos migowca i cign lew rk za dwigni kta nachylenia opat. Ku jego zaskoczeniu dwignia bya niezwykle sztywna. Wiedzia, e w nieruchomym powietrzu i przy duym obcieniu stery reaguj troch niemrawo, ale to byo co zupenie innego. Marszczc brwi, zerkn na prdkociomierz. Wskazwka pokazywaa sto czterdzieci kilometrw na godzin. Na wysokoci dwudziestu piciu metrw, zupenie wystarczajcej, gdyby ster wysokoci reagowa normalnie, z caej siy pocign za drek, cho ograniczaa go pozycja siedzca. wiadom zaniepokojenia pasaerw, John zdy krzykn przez rami: - Maa szekof. Maa szekof. Kum szaj ba stawi zehn, insz'Allah (Bez obaw. Z bo pomoc, wszystko bdzie dobrze). Ale nie byo, poniewa w tym krytycznym momencie nastpio sprzenie niepowizanych ze sob czynnikw: wzgldnego braku dowiadczenia Johna, duego obcienia maszyny przy mniejszej ni zwykle gstoci powietrza i nagej awarii systemu hydraulicznego. John walczy zawzicie i prawie wygra bitw aerodynamiczn. Przeksztaci lot nurkowy w uderzenie pozami i brzuchem. Jego umys pracowa gorczkowo, eby wyprzedza rozwj wydarze. Nie chcia przyj do wiadomoci, e katastrofa jest nieuchronna. Najbardziej obawia si, e nos migowca dotknie wody, i aby tego unikn, potrzebowa delikatnej reakcji sterw, ktrej nie mg uzyska. Skoncentrowa si na krnbrnej dwigni zmiany kta nachylenia opat, co nie pozostao bez wpywu na jego panowanie nad sterami. Zadar 161 nos bella troch za wysoko i przestraszy si, e migo ogonowe uderzy w wod. Aby wyrwna, popchn drek do przodu. Znowu troch za mocno. Na wysokoci metra nad wod troch za mocno oznaczao za mocno i nos migowca dotkn powierzchni morza. Johnowi yy wystpiy na czoo, kiedy szarpa si z oporn dwigni lew rk, prbujc jednoczenie delikatnie skorygowa nos praw. W tym momencie sabszy pilot straciby panowanie nad maszyn. John zachowa zimn krew do koca. Jakim cudem udao mu si oderwa migowiec od wody, ale wci sta przed miertelnym dylematem. Przede wszystkim musia delikatnie unie nos, nie zanurzajc ogona. Po kolejnym niewielkim, lecz nieuchronnie zbyt gwatownym manewrze nos dotkn oowianej powierzchni morza. W momencie uderzenia kadub bella przybra pozycj poziom, ale efekt utraty prdkoci przy pierwszym zanurzeniu by katastrofalny. Przekadnia gwna zerwaa si ze swoich uchwytw i poleciaa do przodu, przebijajc dach kabiny i kokpitu. Potne szarpnicie sterw spowodowao chwilowy wzrost cinienia do okoo 340 atmosfer i wyrwao

kilka zatyczek w dwch pozostaych siownikach. John i Ali, przypici do foteli tylko pasami zapinanymi w talii, polecieli do przodu, uderzajc gowami o tablic kontroln, i stracili przytomno. Uszkodzony bell unosi si na wodzie przez kilka sekund. Potem, w cigu niespena minuty, osiad na dnie morza jakie dwanacie metrw niej. Kokpit wypeni si wod. John i Ali utonli, nie odzyskujc przytomnoci. Szybko zorganizowano operacj ratunkow. W cigu kilku minut ludzie z aparatami do nurkowania, w tym George Halbert, znaleli si we wntrzu kaduba. Mieli nadziej, e kto na pokadzie przey, uwiziony w bace powietrza. Piciu kadetw nie zdoao si wydosta; reszta wypyna na powierzchni i zostaa szybko wyowiona. Gdyby maszyna uderzya nosem w wod podczas lotu nurkowego, wszyscy na pokadzie z pewnoci by zginli. 162 Przeprowadzono drobiazgowe dochodzenie w sprawie wypadku, a kocowy raport zawiera stwierdzenie, e katastrof spowodowao wiele czynnikw. Zauwaono wyrwane zatyczki, ale nie wzbudzio to adnych podejrze. Trzy dni pniej w Berlinie, po przeczytaniu o wypadku w Timesie", Mason zatelefonowa do Skrzyda Lotniczego w Seeb. Nie zasta Billa Baileya, ale inny oficer powiedzia mu: Nie ma mowy o sabotau. To by albo bd pilota, albo jaki defekt mechaniczny". Bill Bailey by pewien, e wypadek nie mia nic wsplnego z sabotaem. Nie zna tosamoci ani miejsca pobytu Masona, poniewa jego automatyczna sekretarka nie odpowiadaa, a on sam wicej si nie pojawi. Zdawa sobie spraw, e pomidzy wizyt Masona a nieszczliwym wypadkiem nie mogo by adnego zwizku, ale mimo to przekaza fotografi Meiera jednemu z funkcjonariuszy omaskiej policji, zaangaowanemu porednio w dochodzenie w sprawie wypadku. Nie mona byo podj adnych dziaa, poniewa nie byo punktu wyjcia ani podstaw do wszczcia ledztwa. Dwudziestego drugiego marca 1977 roku w Timesie" ukaza si krtki nekrolog Johna Millinga: 20 marca, w rezultacie katastrofy lotniczej w Omanie, zgin tragicznie John, ostatni z onierzy Krlewskiej Piechoty Morskiej penicych sub w Skrzydle Lotniczym Krlewskiej Policji Omaskiej, ukochany m Bridget (z domu Wallis) i kochajcy ojciec Olivera, bardzo kochany syn Desmonda i Diany z hrabstwa Antrim". W artykule zamieszczonym na amach Globe and Laurel", magazynu Krlewskiej Piechoty Morskiej, pisano: Jest stosownym wyrazem hodu dla Johna oraz miar szacunku i sympatii, jakimi si cieszy, e na wiadomo o jego mierci napyny depesze kondolencyjne od Jego Wysokoci Sutana Kabusa oraz od Omaczykw i Brytyjczykw w obu krajach". John zosta pochowany na chrzecijaskim cmentarzu w pobliu Mina al-Fahal i Zatoki Omaskiej. W pogrzebie wzio udzia wielu jego przyjaci, chrzecijan i muzumanw. Omascy dygnitarze i proci onierze byli zasmuceni strat prawdziwego przyjaciela swojego kraju. CZ TRZECIA 19

Podczas drugiej wojny wiatowej diamentw uywano do produkcji narzdzi wykorzystywanych w nowych fabrykach zbrojeniowych, tote cena nadajcych si do tego celu kamieni wzrosa. Potem, w czasie wojny koreaskiej, ludzie na caym Zachodzie kupowali diamenty, czsto zastawiajc w tym celu domy, uwaali bowiem, e wkrtce rozpocznie si trzecia wojna wiatowa. Poniewa wojna nie wybucha, cena diamentw spada i wielu ludzi popenio samobjstwo. A do 1979 roku nie byo adnego spektakularnego wzrostu ceny diamentw, ale w 1980 roku sytuacja wiatowa spowodowaa wielk koniunktur. Cena jednokaratowego diamentu klasy D" signa 65 000 dolarw. Zaledwie rok pniej warto takiego kamienia spada do 7000 dolarw. Poniewa diamenty, podobnie jak narkotyki, s znacznie atwiejsze do ukrycia i przetransportowania ni zoto, staj si przyczyn wielu przestpstw. W kwietniu 1976 roku dobrze prosperujcy rodezyjski restaurator, Derryck Quinn, doczy do rosncej liczby biaych, pragncych wywie siebie, swj majtek i rodzin - czsto w tej kolejnoci - do bezpieczniejszego kraju. W tym czasie Republika Poudniowej Afryki wydawaa si bezpiecznym schronieniem w porwnaniu z Rodezj, ale czerwiec tego roku przynis pierwsze wielkie rozruchy w Soweto, a pniej pomidzy dwoma krajami nie byo ju wikszej rnicy. W obu czekaa biaych zdecydowanie niepewna przyszo. 164 Midzynarodowe embargo, wprowadzone w odpowiedzi na Jednostronn Deklaracj Niepodlegoci lana Smitha, zyskao oficjalne poparcie Republiki Poudniowej Afryki, ale znaczna ilo surowcw strategicznych, w tym ropy naftowej, nadal docieraa do Rodezji ciarwkami i pocigami przez rzek Limpopo. Quinn przez lata korzysta na tym, e dziaa w brany, w ktrej obracao si gotwk. Pienidze przechowywa w swojej posiadoci na przedmieciach Bulawajo, co byo praktyk cakowicie obc wyczulonym na inflacj ludziom w wikszoci krajw zachodnich, ale dosy powszechn form zabezpieczenia dla wielu Rodezyjczykw i Poudniowoafrykaczykw od poowy lat pidziesitych. Ich najwikszym koszmarem bya groba przejcia wadzy przez czarnych. Mogo ono dokona si stopniowo, pozostawiajc biaym czas na ucieczk, ale znacznie bardziej prawdopodobne byo to, e bdzie nage i krwawe, a ich ony i crki bd gwacone wrd poncych willi i posiadoci. Stary kolega szkolny z Republiki Poudniowej Afryki, hotelarz majcy kurorty na Mauritiusie i w Namibii, da Quinnowi adres, ktry skoni go do wykonania swego snutego od lat, niejasnego zamysu. Quinn nie mia dzieci, ale szczyci si swoj urodziw, eurazjatyck on, Davisee. Natychmiast j wtajemniczy i wcign do realizacji swojego planu. Dwukrotnie w cigu czterech miesicy polecia do Johannesburga, za kadym razem odwiedzajc luksusowe biuro handlarza diamentami, Kranniego MacEllena. Miecio si ono w budynku Diamentowej Giedy na rogu Quartz i de Villiers Street na poudniowym skraju miasta. Quinn przekona si, e nazwisko jego przyjaciela czyni go bardziej wiarygodnym, a zatem milej widzianym w oczach MacEllena, czowieka

z natury podejrzliwego. Gdyby Quinn chcia si osiedli w Republice Poudniowej Afryki, mgby to zrobi bez wikszych trudnoci, ale wierzy w teori domina. Kiedy Rodezja padnie, Republika Poudniowej Afryki i Namibia szybko pjd w jej lady. Chcia ulokowa swoje pienidze w najbezpieczniejszym miejscu, a za takie uwaa Genew. Davisee, ktra w Republice 165 Poudniowej Afryki zostaaby zaliczona do kolorowych, przekonaa Quinna, e powinni zamieszka w Londynie. Podczas trzeciej wizyty w Johannesburgu Quinn wrczy MacEllenowi walizk z rwnowartoci dwch milionw dolarw amerykaskich w dolarach rodezyjskich. MacEllen, optymista, ktry wysoko ocenia szanse lana Smitha na zwycistwo, zgodzi si wymieni na diamenty rodezyjsk walut Quinna, stojc wwczas nisko. Poniewa Quinn kupowa za gotwk, unika 25-procentowej opaty celnej, mia wic powody, aby trzyma si z dala od Ministerstwa Spraw Wewntrznych i jego urzdu celnego. Spotkanie odbyo si w biurze MacEllena. Pokj by monitorowany elektronicznie. Nawet gdyby Quinn okaza si policyjn wtyczk, kade urzdzenie nagrywajce, czy to pasywny magnetofon, czy aktywna pluskwa, zostaoby zidentyfikowane, ostrzegajc MacEllena, aby nie przystpowa do adnych nieoficjalnych interesw. Gdyby Quinn oznajmi, e jest agentem celnym w momencie, kiedy MacEllen wrczyby mu diamenty w zamian za pienidze, MacEllen mgby miao utrzymywa, i rzeczone kamienie zostay oficjalnie zarejestrowane. Bd co bd, przez jego rce przechodzio legalnie co roku mnstwo kamieni wszelkiego rodzaju. Jak wielu handlarzy diamentami na wiecie, MacEllen prowadzi gwnie interesy oficjalne, jego praca szlifierska bya bez zarzutu, a jego zapas nieoficjalnych kamieni, dobrze ukryty dziki odpowiednim dokumentom, by przechowywany razem z zasobami oficjalnymi. Poniewa posiada pastwowy certyfikat, czyli VSJ, mg kupowa i sprzedawa bez podatku, ale tylko jeli handlowa z innymi wacicielami certyfikatw VSJ. Poniewa mia rwnie standardow licencj handlarza surowymi diamentami, zawsze mg powiedzie, gdyby interes z Quinnem wzbudzi podejrzenia, e zamierza przygotowa wkrtce kompletn i legaln faktur". Zna przysugujce mu prawa tak samo dobrze jak kady policjant z wydziau nielegalnego handlu diamentami przy John Yorster Square. 166 MacEllen przeliczy pienidze i wrczy Quinnowi paczk zawierajc prawie tysic karatw oszlifowanych diamentw, samych duych, piknych, nieskazitelnych kamieni najwyszej jakoci. Nastpnie da Quinnowi adres starego ydowskiego jubilera przy Kerk Street w centrum miasta. Pastwo Quinnowie pojechali tam takswk i otrzymali od jubilera pokwitowanie na diamenty. Pokaza im rne wzory opraw, a Davisee wybraa t, ktra najbardziej si jej podobaa. Jubiler obieca, e wszystko bdzie gotowe w cigu piciu-szeciu tygodni, tak jak sobie yczyli pastwo Quinnowie. Dwa miesice pniej polecieli do Londynu, najbardziej popularne-

go miejsca emigracji Poudniowoafrykaczykw, poniewa, mimo paskudnej na og pogody, samoloty South African Airways latay tam codziennie, a ludzie zazwyczaj ualali si nad losem biaych z Afryki Poudniowej. Poza tym niewielu Poudniowoafrykaczykw znao jakikolwiek jzyk poza afrykanerskim i angielskim, tote moliwoci wyboru nowej ojczyzny mieli ograniczone. Pod koniec 1976 roku Londyn by trzecim co do wielkoci poudniowoafrykaskim" miastem po Johannesburgu i Soweto. Quinnowie zatrzymali si w hotelu Savoy niedaleko giedy diamentw Hatton Garden. Nie mieli adnych kopotw z odpraw celn na Heathrow, po prostu przejechali ze swoimi wzkami przez sekcj zielon. Ponad poowa diamentw, oprawiona przez jubilera z Johannesburga, zdobia krge ciao Davisee. Davisee czua si cudownie, jak gwiazda filmowa, ale pocia podczas trzynastogodzinnego lotu, cznie z midzyldowaniem w Nairobi. Mimo tej przezornoci poruszaa si niezgrabnie z powodu prezerwatywy zawierajcej trzy najlepsze kamienie owinite w wat. Na yczenie Davisee w ostatniej chwili zataili je przed jubilerem. W kantorze handlarza diamentami, ktrego poleci mu przyjaciel z Mauritiusa, Quinn zoy biuteri i trzy nieoprawione kamienie. Rzemielnik zrcznie wyuska kamienie ze spinek i kolczykw z niskokaratowego zota, przeksztacajc wyroby jubilerskie z powrotem w szlifowane diamenty. 167 Nastpnie handlarz przez p godziny oglda kady kamie, a jego twarz nie wyraaa ani zachwytu, ani rozczarowania. Quinnowie siedzieli jak na szpilkach, ale starali si nie okazywa zniecierpliwienia. W kocu handlarz westchn. - Te trzy kamienie, ktre trzyma pan oddzielnie, s pikne i jestem gotw da panu dwiecie tysicy dolarw. - Spojrza na Quinna. Zapada napita cisza, ktr przerwa wreszcie zirytowany Quinn. - A reszta? Ile da mi pan za reszt? Grubo ciosana twarz yda bya pozbawiona wyrazu, jego oczy spoglday chodno zza grubych szkie. - Nic, panie Quinn. Nie dam panu ani centa za reszt tych kamykw. Nigdzie w Europie nie znajdzie pan na nie kupca. S faszywe. Chemiczna nazwa to krzemian cyrkonu. Poniewa nie wyglda pan na oszusta, zakadam, e zosta pan oszukany przez czowieka, ktry sprzeda panu te kamienie. Quinnowie byli zdruzgotani. Cay ich wiat si zawali, a ich marzenie o szczliwej, bezpiecznej przyszoci zbudowanej na cikiej pracy caego ycia szybko zamienio si w zapiek uraz, lep nienawi, a w kocu w przemone pragnienie zemsty. Poprzez przyjaciela handlarza, prawnika, Quinn nawiza kontakt z londyskim rodowiskiem przestpczym, a kiedy zapaci porednikowi piset funtw gotwk, zoy mu wizyt przedstawiciel firmy Tadnamw Szybkie Sprztanie. Brak zajcia i wci ywa pami o Anne Fontaine sprawiy, e de Villiers zainteresowa si poudniowoafrykaskim klientem. Spotka si z nieszczsnym Quinnem i, szybko wprowadzony w szczegy spra-

wy, polecia samolotem British Airways do Johannesburga. W cigu dwch tygodni de Villiers trafi na lad dosy powszechnego procederu, ktrego ofiar pad Quinn. Przewidywa atw robot i uzna, e nie ma potrzeby wzywa Meiera ani Daviesa. Ustali, e Krannie MacEllen da Quinnowi prawdziwe diamenty, chocia znacznie zawyy ich warto. W istocie oszuka Cjuinna na kilkaset tysicy dolarw. 168 Jubiler z Johannesburga, zrczny rzemielnik, zastpi prawdziwe diamenty krzemianem cyrkonu, wiedzc, e po oprawieniu bardzo trudno bdzie wykry faszywe kamienie nawet ekspertowi, jeli nie wyjmie si ich z oprawy. Wspczynnik zaamania wiata krzemianu cyrkonu, a zatem jego barwa i jasno, jest zbliony do wspczynnika zaamania prawdziwych diamentw. De Villiers zatelefonowa do Quinna, aby poinformowa go o swoim odkryciu. Czy chce, aby obaj ludzie zginli? Quinn wybuchn, e chce odzyska swoje diamenty albo pienidze. Gdyby okazao si to niemoliwe, chcia zemsty. De Villiers podkreli, e zajmuje si sprztaniem, nie odzyskiwaniem, ale za sum dwukrotnie wysz od uzgodnionych stu tysicy dolarw plus wydatki zrobi, co bdzie mg. Albo Quinn dostanie z powrotem swoj wasno, albo winni zostan ukarani. Nieuczciwy jubiler, bardzo zdenerwowany, odda de Villiersowi wszystkie kamienie Quinna, ktre jeszcze posiada, i zapaci za te, ktre sprzeda. Wyznawa zasad, e trzeba ustpi przed si i y, aby jutro to sobie powetowa. Podczas pierwszej wizyty de Villiersa Krannie MacEllen wydawa si uosobieniem bojaliwoci i obieca, e do nastpnego dnia zbierze odpowiedni sum w gotwce. De Villiers przeczuwa kopoty. Pi godzin przed terminem przekazania gotwki przyjecha wynajtym samochodem i zaparkowa przed budynkiem Cineramy, naprzeciwko kina Star i Giedy Diamentowej, gdzie mieciy si biura MacEUena. Przyglda si, jak ubrani po cywilnemu policjanci z lotnej brygady zarzucaj szczeln i dyskretn sie wok budynku. Da im sze punktw na dziesi za subtelno i kamufla swoich agentw. MacEllen straci szans ocalenia ycia. MacEllen i jego rodzina trzymali d motorow przy swoim domu - de Villiers nazwa go ich dacz - nad brzegiem rzeki Vaal za miastem. Z przyjacimi lub sami przyjedali tam na weekendy. Odpoczywali, pywali na materacach lub urzdzali wycieczki odzi z grillem. 169 De Villiers kupi sobie sprzt do nurkowania i uderzy w niedzielny poranek, kiedy handlarz i jego haaliwi koledzy jedzili na nartach wodnych. Kiedy tuste ciao MacEllena znaleziono na brzegu rzeki, nie byo adnych ladw przemocy ani adnego powodu, by podejrzewa inn przyczyn mierci ni zwyczajny zawa serca albo ostry skurcz. De Villiers zaatwi wszystko tak, aby Quinn otrzyma z powrotem swoje diamenty i gotwk. Zatrzyma sobie zarwno pierwotne wynagrodzenie za zabjstwo, jak i uzgodnion pniej premi. Majc troch wolnego czasu, polecia samolotem linii South African Airways do

Kapsztadu, gdzie zamierza fotografowa dzik przyrod i okoo dwch i p tysica gatunkw gwnie kwiatowych rolin, wystpujcych w Grach Przyldkowych. Przez tydzie spa w namiocie, zwiedzajc rejon Hottentots-Holland. Wyjeda szczliwy, ze wspaniaymi zdjciami pawianw, gralkw przyldkowych - biblijnych szczurw skalnych - dudkowcw z dugimi ogonami i wielobarwnych nektarnikw, a wszystko to na olniewajco kolorowym tle. Pragnienie, ktre stanowio prawdziwy powd przyjazdu de Villiersa do Kraju Przyldkowego, stawao si coraz bardziej nieodparte i smego dnia pobytu de Villiers pojecha wynajtym samochodem do Tokai. Zamierza ponownie odwiedzi ruiny Vrede Huis, zje tam lunch, ktry zabra ze sob, zrobi kilka zdj i wrci do Kapsztadu. Ruiny si nie zmieniy, a de Villiers znowu dozna tego przemonego uczucia, e jest u siebie, ale na jego dobry nastrj nakadaa si teraz silniejsza, gbsza potrzeba. Zmitry cay dzie we Vrede Huis i po raz pierwszy od dziesiciu lat pozwoli sobie wrci mylami do czasw La Pergole. Pnym wieczorem, kiedy skbione mgy, mityczny dym z fajki pirata Van Hunksa, zamkny si nad Diabelskim Szczytem i tarasami Lwiej Gowy, de Villiers odkry, e serce i nogi nios go do odlegego zagajnika srebrzystych drzew, punktu orientacyjnego, z ktrego korzysta wiele razy, aby wrci przez winnice do La Pergole. 170 Anglo-arabski ogier by ulubionym koniem Anne Fontaine. Cztery wieczory w tygodniu jedzia po posiadoci, a przy lepszej pogodzie zapuszczaa si dalej, w sosnowe lasy Tokai i zagajniki gumowych drzew Platteklip. Te przejadki byy jej jedyn przyjemnoci. Jedzia na oklep w cienkiej bawenianej sukience, aby lepiej czu si konia. Czasami, i pomimo swojego otoczenia, Anne wolaaby si nigdy nie urodzi. Pragna mie dzieci, ale nie moga, a lekarze nie wiedzieli dlaczego. Pragna mioci, a bya tylko zazdro. Pragna zaspokojenia seksualnego, a musiaa si wypiera wrodzonej zmysowoci z powodu surowego kodeksu moralnego, ktry wpojono jej w modoci i ktry zakazywa pozamaeskich przygd. Tylko raz spotkaa mczyzn, z ktrym mogaby zaspokoi swoje podanie i niech diabli porw Lutra. W zimnych murach jej maestwa byo duo seksu, szybkiego i mechanicznego. Pozostaje zagadk, co sprawio, e pod wpywem odrazy nie staa si oziba. Nad odlegym srebrnym zagajnikiem ukaza si rbek ksiyca, a ona szeptaa do konia, zaciskajc uda i agodnie cigajc cugle. Pozwolia mu ochon, przebywajc piechot ostatni mil drogi przez winnic. W tych dniach Jan Fontaine czciej przebywa w szpitalu ni w domu i z powodu swojego trudnego usposobienia przenosi si z jednej kliniki do drugiej z czstotliwoci, ktra zaleaa od cierpliwoci personelu. Anna baa si kadej wizyty, przesucha przy szpitalnym ku, narastajcej i irracjonalnej goryczy. Rozwd by dla niej czym niewyobraalnym, rwnoznacznym niemal z grzechem miertelnym, lecz wiele razy apaa si na myli, e chciaaby, aby jej m umar. Przed lubem Anne bya dziewic, jak naleao w tych czasach oczekiwa. Jej pierwszy seks z Fontaine'em okaza si wstrzsem. Ten czo-

wiek myla tylko o zaspokojeniu swojej dzy, a to nastpowao szybko, gdy Anne bya bardzo ciasna. Pierwsze lata byy okropne, ale po wypadku Fontaine nie mg ju odgrywa aktywnej roli i sytuacja Anne jeszcze si pogorszya. Teraz oczekiwa, e bdzie zaspokajaa jego potrzeby, jakby bya patn dziwk. Rytmiczny ruch konia uleg zakceniu i Anne zelizna si lekko na ziemi, aby obejrze jego przednie kopyta. Dostrzega odprysk 171 granitu w strzace i podwaya go pilnikiem do paznokci, ktry nosia do tego celu. Ogier parskn, czujc obcy zapach, i Ann zobaczya posta mczyzny na piaszczystej drodze do domu. Mina go, unikajc kontaktu wzrokowego, gdy nie by to czas ani miejsce na pogawdki z nieznajomym. Po powrocie do domu bdzie musiaa uprzedzi Samuela o obecnoci intruza na terenie posiadoci. Na dwik jej krokw mczyzna zamar, ale dopiero kiedy go mina, usyszaa, jak woa j po imieniu. Tyle razy syszaa ten gos w swoich snach. Czy to moliwe, eby widmowy rozbjnik, Antje Somers, wyszed ze swojego legendarnego legowiska w grach? Sowa byy niepotrzebne. Czas przesta istnie. Znowu byli na lenej polanie sprzed dziesiciu lat. Ogier skuba traw przy drodze, a wiat by bardzo daleko. Ich ciaa poruszay si jak jedno w ksiycowej powiacie, w ktrej tona bambusowa wyspa. Kochali si z dzik, zwierzc namitnoci, lubienie, jak podpowiada im instynkt. Oboje dugo marzyli o tej chwili - on przez lata wypenione prac zawodowego zabjcy, ona przez tysice gorcych nocy bez nadziei. Przez trzy cudowne tygodnie spotykali si wieczorami: z dala od wcibskich oczu, poniewa nigdzie plotki nie roznosiy si tak szybko jak w Kraju Przyldkowym. Kiedy de Villiers musia wyjecha, aby wykona zaleg prac w Europie, powiedzia jej, kiedy wrci. - Bd ya tylko dla tego dnia - powiedziaa z oczami penymi ez. Opuszczajc Afryk Poudniow, de Villiers by wraliwym, kochajcym czowiekiem. 20 Muchy charif, mae jak europejskie komary lub kanadyjskie kuczmany, ale bardziej agresywne, chodziy po jego przedramionach i ssay krew z jego karku. Koszul mia przemoczon od monsunowej mawki, a okulary zaszy mg. 1 czerwca 1972 roku Mike Kealy, oficer oddziau SAS na grskim posterunku Tawi Arir, Studnia Ptakw, siedzia skulony w pomaraczowym bocie na polanie ponad obozem. Jego samopowtarzalny karabin lea w zasigu rki, ale on koncentrowa ca uwag na opalizujcym upierzeniu kolibra, ktry unosi si w powietrzu niespena dwa kroki od jego kolan. Mike ocenia rozpito jego skrzyde na sze i p centymetra - malekie arcydzieo natury - i gorzko aowa, e tym razem nie zabra ze sob aparatu. Brunatne strumyczki obiy yki w gliniastej ziemi wok wysepek paproci i mieczykw bidah. Ze sterczcych w grze ska liany spaday na skraj polanki wilgotn obfitoci. Tamaryndowce i dzikie drzewa cytrusowe strzsay brzemi deszczu nieprzerwanym i rytmicznym bbnie-

niem, a w poszyciu uwijay si wszelkiego rodzaju pezajce i skaczce owady. Wrodzona fascynacja Mike'a natur sprawiaa, e podczas dugich szarych dni pory monsunowej 1972 roku nigdy si nie nudzi. W rodzinnym Sussex Downs, wok jego domu w Ditchling, ojciec Mike'a z mioci uczy go wszystkiego, co wiedzia o obfitej faunie tego regionu. Jedyna siostra Mike'a umara modo i pastwo Kealy nie widzieli wiata poza synem. Po ukoczeniu Eastbourne College poszed do Sandhurst, aby nastpnie wstpi do starego puku swojego ojca, Quenn's Surreys. W 1965 roku uzyska stopie oficerski, a po szeciu latach suby w piechocie znalaz si w maej elitarnej grupie kandydatw na oficerw SAS. Majc za sob cztery miesice intensywnego specjalistycznego 173 szkolenia, zosta przydzielony do szwadronu B, ktrym dowodzi wwczas jowialny, energiczny major Richard Pirie. Mike dobrze sobie radzi, chocia przekona si, e jego ycie jest bardziej nerwowe i przesycone duchem rywalizacji ni w latach suby w piechocie. Wwczas dowodzi gwnie ulegymi nastolatkami podczas monotonnych wicze. W SAS zosta przydzielony do 8 plutonu, powszechnie uwaanego za najlepszy w puku. Nowymi podwadnymi dwudziestosiedmioletniego oficera stao si kilkunastu weteranw rnych wojen i tajnych operacji prowadzonych na caym wiecie. Ci ludzie nie przyjmowali niczego za pewnik, trzewo oceniali otrzymywane rozkazy, opierajc si niemal wycznie na dowiadczeniu, podczas gdy Mike czsto nie wychodzi poza podrcznikowe dogmaty wojskowe. Jego pierwsze miesice w plutonie okazay si znacznie cisze ni kurs rekrutacyjny SAS. Codziennie musia si sprawdza i wiedzia o tym. Wielu modych oficerw o wysokich aspiracjach, szczliwych, e ukoczyli kurs, i prezentujcych z dum wieo zdobyt odznak w ksztacie skrzydlatego sztyletu, nie znajdowao uznania w oczach swoich onierzy. W takich przypadkach zawsze odchodzili oficerowie, nigdy onierze. W odrnieniu od pukw piechoty, w ktrych kady oficer ma osobistego ordynansa troszczcego si o jego potrzeby, oficer SAS czsto sam gotuje dla swojego radiotelegrafisty, kiedy ten jest zajty kodami i szyframi po przybyciu na noc do zaimprowizowanego obozu. Jeeli oficer chce szybciej zyska akceptacj w oddziale, musi wyrni si w walce. Bya to pierwsza czteromiesiczna tura" Mike'a w Omanie, a jak dotd adu otworzyli ogie do jego ludzi tylko raz. smego czerwca 8 pluton zosta przewieziony migowcami z gr do nadbrzenej miejscowoci Mirbat. To skupisko rybackich chat znajdowao si na burzliwym cyplu w cieniu tysicmetrowej skarpy. Dwie mae fortece o murach z gliny chroniy Mirbat od strony gr, a wysokie fale przybrzene uniemoliwiay atak od poudnia. Zasieki z drutu kolczastego opasyway forty i miasto z zachodu na wschd, zaczynajc si i koczc w morzu. 174 Mike i jego omiu ludzi zajo samotn chat z gliny, nazywan Domem Uciech, stojc pomidzy dwoma fortami i nieco na poudnie od nich. Sama wioska, ndzna i brudna, przycupna midzy Domem Uciech a morzem.

Mianowany przez sutana wali, czyli naczelnik wioski, mieszka w forcie na pnocny zachd od Domu Uciech wraz z garnizonem zoonym z trzydziestu askars (czonkw milicji). W drugim forcie, pooonym siedemset metrw na pnocny wschd od Domu Uciech i zaledwie kilka metrw od zasiekw z drutu kolczastego, stacjonoway dwa tuziny zufarskich andarmw. Tych pidziesiciu piciu ludzi, uzbrojonych w przestarzae karabiny powtarzalne, stanowio cay potencja obronny naczelnika. Niewielki oddzia SAS mia zapewnia tylko pomoc cywiln i szkolenie wojskowe. Jego uzbrojenie skadao si z dwch karabinw maszynowych umieszczonych na dachach i modzierza ustawionego w pobliu Domu Uciech. Noc wystrzeliwano sporadycznie w kierunku Mirbatu kilka pociskw modzierzowych i rakiet, ale do czasu zluzowania 8 plutonu przez nowy oddzia SAS Mike nie przeszed jeszcze chrztu ogniowego. cile przestrzegano harmonogramu suby wartowniczej, ale miesice bezczynnoci osabiy czujno onierzy. Orle Gniazdo, szczyt Debel Samban, wznosio si dwa tysice metrw ponad Mirbatem. O zmierzchu 18 lipca siedemdziesiciu ludzi schodzio jego strom, spowit mg cian. Wszyscy byli obadowani broni i amunicj. Ali, drugi syn szejka Amra bin Issy, prowadzi szsty i ostatni pododdzia Wahidaat a Wsata wa Szarkija. W poprzednim tygodniu jego ludzie ukoczyli szarpice nerwy zadanie odnalezienia i usunicia plastikowych min przeciwpiechotnych, ktre LFWO rozsia wczeniej na grskich szlakach. Wszyscy czuli dum, e uczestnicz w tym historycznym ataku. Omaska i angielska krew poleje si obfitym strumieniem, a bojownicy LFWO stan si bohaterami dla przyszych pokole. 175 Ali pochodzi z kraju Arzat na zachodzie i niewiele wiedzia o tym spieczonym socem regionie na pnoc od Mirbatu. Przez trzy dni on i jego ludzie badali przepastne zagbienia grnego Samhanu. Debel jest tam wapienny na podou kredowego dolomitu. Erozja wykruszya miksze warstwy, tworzc niezliczone rozpadliny i tunele. Serce Alego przepeniaa duma, kiedy prowadzi swoich ludzi urwistym i zdradliwym szlakiem. Miejscami znajdowali umocowane liny, kolejne wiadectwo tego, e operacja zostaa drobiazgowo przygotowana. Poprzedniego ranka Ali dowiedzia si z serwisu informacyjnego Radia Aden o bardzo niepomylnym wydarzeniu. Perfidny prezydent Sadat kaza radzieckim sojusznikom islamu opuci Egipt. To nic: jutro LFWO pokae wiatu, czego mog dokona Arabowie bez pomocy radzieckich doradcw. Ali nie przestawa myle o broni, ktr nieli tej nocy jego ludzie i inne oddziay LFWO. Granaty i rczne wyrzutnie rakiet, cikie modzierze, mnstwo karabinw maszynowych wszelkiego kalibru, bezodrzutowe granatniki przeciwpancerne oraz osobiste AKM i AK-47 - wszystko radzieckiej produkcji. Przywdcy LFWO zaplanowali operacj bardzo starannie. Atak mia nastpi pod oson gstej mgy, ktra uniemoliwi samolotom rzdowym wsparcie mirbackiego garnizonu.

Przeprowadzona poprzedniego dnia dywersja odcigna z rejonu operacji mirbacki firkat, mniej wicej pidziesiciu zdrajcw, dawnych bojownikw LFWO, ktrzy zwykle stacjonowali w wiosce. Ci ludzie znajdowali si obecnie kilka godzin marszu na pnoc, co miao istotne znaczenie, poniewa, w odrnieniu od askars i zufarskich andarmw w dwch mirbackich fortach, byli oni dobrze uzbrojeni w karabiny auto matyczne. Inglezi" nie przysporz wikszych problemw, poniewa byo ich mniej ni jeden czowiek ma palcw. Na dugo przed pnoc ludzie Alego przekroczyli wwz rzeki Ghazira. Ali pamita, e by w tych okolicach w dziecistwie. Przybrany ojciec przyprowadzi Alego i jego brata Tama'ana z Kum, aby zobaczyli 176 wielk powd. Trzli si ze strachu, zanim jeszcze dotarli do wwozu - tak gronie brzmia odlegy, grzmicy ryk wody spadajcej ze skarpy. Nigdy nie zapomnia tego dwiku, gosu samego Boga. aden czowiek, ktry widzia i sysza tak powd, nigdy nie uwierzy w marksistowski frazes, e Allah to tylko wymys brytyjskich imperialistw. Uczepili si szat ojca, patrzc z szeroko otwartymi ustami na spieniony ywio, ktry wypenia pitnastometrowy wwz, na zawsze zmieniajc jego ksztat, niszczc wszystko na swojej drodze i unoszc swj up w postaci odamkw ska, kamieni i rolinnych szcztkw daleko, do Oceanu Indyjskiego. Spojrzawszy na grskie zbocze, zaniemwi na widok poyskujcych strumieni spadajcej wody, spienionych wodospadw spywajcych z gr, by nawodni koryta wyschnitych rzek, jakby znowu by pocztek wszystkiego. Zawoano go. Jeden z jego ludzi, czarny wyzwoleniec z Darbatu, podczas przechodzenia przez wadi zosta ukszony przez wa, wielk kobr. Ali kaza mu lee spokojnie. Wrc po niego, kiedy atak si skoczy. Na razie rozdzieli jego amunicj pomidzy pozostaych. Kady nis ponad pidziesit kilogramw mierciononego adunku. Ali stpa teraz ze zdwojon ostronoci. W czasach min atwo zapomina si o wach. A przecie zarola porastajce brzegi przybrzenych wadi zamieszkiwao wiele jadowitych gatunkw, w tym rzadki Thomasi z wyranie zaznaczonymi czarnymi piercieniami, Boulenger czy nakrapiany Rhodorhachis, ktry wspina si na pionow ska z szybkoci niesionego przez wiatr licia, drobny, prawie niewidzialny - oraz szedziesit albo i wicej rwnie gronych gatunkw. Po przejciu przez wadi zajli pozycje wrd gazw, a Ali naliczy ponad dwustu ludzi mijajcych go w pmroku. Niektrzy nieli dugie rury, inni nieporczne adunki, czci cikiej broni dalekiego zasigu. Dwie godziny przed witem przygotowania do ataku zostay zakoczone. Dwustu pidziesiciu ludzi wybranych spord najlepszych bojownikw LFWO, wyszkolonych w Moskwie i Odessie, zajo pozycje nad upion wiosk i jej malekimi fortami. Grupa likwidacyjna odczya 177 si od si gwnych i po cichu ruszya w stron jedynego rzdowego posterunku obserwacyjnego na pnoc od zasiekw z drutu kolczastego. Zufarscy andarmi, stanowicy zaog posterunku, dali si zaskoczy. Czterech obezwadniono i podernito im garda, lecz reszta uciek-

a w noc, a jeden, zanim porzuci karabin, aby szybciej ucieka, oprni magazynek, eby ostrzec ludzi naczelnika. Siy adu szybko rozproszyy si na caej dugoci zasiekw i osiemset metrw na pnoc od nich. Ali znalaz si dokadnie naprzeciwko fortu obsadzonego przez zufarskich andarmw, pierwszego wanego celu ataku obok dwudziestopiciofuntowego dziaa na stanowisku osonitym workami z piaskiem. Ali skontrolowa i zagrza do walki swoich ludzi, a potem sign do plecaka po chisk czapk polow, z ktrej by bardzo dumny. Nacign j mocno na uszy i delikatnie odbezpieczy swj AK-47. Kiedy nad Mirbatem zacz szarze wit, cikie modzierze LFWO eksplodoway nagle dwikiem i wiatem. Rozpocza si ofensywa. Mike lea na wp rozbudzony, cieszc si na myl, e ycie nabierze niebawem rowych barw. Jutro 8 pluton zostanie zluzowany. Za kilka dni on bdzie ju w domu, w swoim ukochanym Sussex. Bez popiechu przypomina sobie, co bdzie musia zrobi w ramach przygotowa do przekazania posterunku szwadronowi G. Usysza huk wybuchajcych pociskw modzierzowych; kolejna symboliczna akcja adu. Nie spodziewano si niczego powanego. Zielony limak" (jak w argonie SAS nazywano wywiad) nie informowa, e przeciwnik szykuje jaki atak. Kiedy kilka cikich pociskw modzierzowych rozerwao si w pobliu, Mike wsta i zacz po omacku szuka w ciemnociach okularw. Woy szorty i sanday na gumowej podeszwie, a potem chwyci karabin FN FAL i wspi si po chybotliwej drabinie na dach Domu Uciech. Janiejce niebo rozbrzmiewao trzaskiem wystrzaw. Bezporednio przed sob Mike zobaczy, jak pocisk modzierzowy rozrywa zasieki z drutu kolczastego. Kule z karabinu maszynowego kalibru 12,7 milimetra 178 odupyway wielkie kawaki tynku z fortecy zufarskiej andarmerii, a nad Domem Uciech przelecia z gwizdem szrapnel. To nie by symboliczny atak. Psychicznie Mike by dobrze przygotowany. W poprzednim miesicu sporo czasu powici na planowanie rnych reakcji na hipotetyczne ataki na Mirbat. Dokadnie wiedzia, co robi, podobnie jak ludzie z 8 plutonu. Fort znajdowa si pod cikim ostrzaem, co niezawodnie wiadczyo o tym, e stanowi priorytetowy cel dla adu. Sabo uzbrojeni zufarscy andarmi nie mieli wikszych szans na przetrwanie frontalnego ataku bez natychmiastowego wsparcia. Gdyby ulegli, przepadaby rwnie dwudziestopiciofuntwka. Mike wiedzia, e jego fidyjski sierant, olbrzym imieniem Labalaba, ju znikn w ciemnoci, aby pomc jedynemu omaskiemu artylerzycie na stanowisku przy forcie. Laba, jak go nazywano, mia swoiste poczucie humoru i lubi si chepi, e jego przodek zjad kiedy misjonarza Johna Wesleya. By jednym z wielu Fidyjczykw, ktrzy wstpili do armii brytyjskiej, kiedy poszukiwano onierzy obeznanych z dungl do suby na Borneo. Mike podszed do kaprala Boba Bennetta, maomwnego czowieka z West Country, ktry dowodzi sekcj modzierzy. Przez ostatnie trzy miesice Mike zaprzyjani si z Bobem.

- Odamkowe i biay fosfor, Bob - rozkaza Mike. Pociski modzierzowe z biaym fosforem miay postawi natychmiastow zason z biaego dymu wrd adu, powodujc zamieszanie i dajc Labalabie czas na przygotowanie dwudziestopiciofuntwki. - Tak, szefie - odpar Bob i poda wskazwki przez radio Fuzzowi Pusseyowi na stanowisku modzierza. Mike zdawa sobie spraw, e sytuacja jest powana. Obok, z karabinem maszynowym .50 Browning, lea potnie zbudowany onierz. - Pete, sprbuj nawiza czno z dowdztwem. Pete Winner pochodzi z pnocnej Anglii i odznacza si popdliwym usposobieniem. W maju 1981 roku mia poprowadzi atak Grupy Szturmowej Alfa na irask ambasad w Kensington w Londynie. 179 Pete zszed z dachu Domu Uciech i wystuka morsem wiadomo do kwatery gwnej SAS w Salali: Kontakt. Ciki ostrza. Czekamy. Koniec". W pobliu eksplodoway rakiety z Katiuszy, zasypujc mu twarz piaskiem i botem. Nad wybrzeem i wiosk wsta przymiony monsunowy wit. onierze SAS mieli na sobie szorty, koszule i pustynne buty. Wszyscy byli bez hemw. Przez p godziny atakujcy zasypywali forty i Dom Uciech kulami, pociskami modzierzowymi i rakietami. Bob i Fuzz odpowiadali ogniem z modzierzy najlepiej jak potrafili, a reszta ustawia si w szeregu, eby podawa na dach skrzynki z amunicj. Niedugo przed szst nagle zalega cisza, a na dachach domostw za Domem Uciech pojawiy si mae dzieci. Bob Bennett przyoy zwinite donie do ust i zawoa: - Schodcie, schodcie. Dwa karabiny maszynowe SAS milczay, aby nie zdradza swojej pozycji, dopki nie zacznie si atak. Punktualnie o szstej rozptao si pieko. Na caej dugoci zasiekw z drutu kolczastego adu otworzyli ogie do obrocw Mirbatu, a ich komandosi, w grupach po dwunastu, przystpili do szturmu. W mtnym jeszcze wietle dnia, wykorzystujc kby mgy i nierwnoci terenu jako oson, posuwali si skokami od skay do skay. Mieli piciokrotn przewag liczebn nad garnizonem i znacznie wiksz si ognia. Na dachu Pete Winner czeka przy swoim cikim karabinie maszynowym. Chodzony powietrzem i adowany amunicj z tamy karabin mg wystrzeli do szeciuset pociskw na minut. Kawaek dalej Geoff Taylor, przeniesiony do 8 plutonu ze szwadronu G, ustawia celownik mniejszego karabinu maszynowego kalibru 7,62 milimetra i z pomoc Rogera Colesa, chudego jak szczapa czowieka z Bristolu, przygotowywa zapasowe tamy z amunicj. 180 Mike poczu ciskanie w odku. Przetar okulary po koszuli i wbi wzrok w mg kurzu i dymu prochowego. Stumi straszliwy przypyw strachu. Jak okiem sign, ludzie nacierali pieszo w kierunku zasiekw. Kiedy zaczli biec, Mike odwrci si i krzykn:

- Otworzy ogie. Winner i Taylor siali spustoszenie. Teren na pnoc od drutu kolczastego zosta niebawem usany ciaami adu, poszarpanymi przez kule z Browninga i pociski z karabinu 7,62 milimetra. Bojownicy LFWO kontynuowali atak, nie zwaajc na krzyki rannych towarzyszy. Zasieki zostay przerwane w kilku miejscach, a za skaami ustawiono wyrzutnie rakiet. Niebawem fort zufarskich andarmw i pobliskie stanowisko dziaa zatrzsy si od bezporednich trafie rakietami Carl Gustav. W murze fortu pojawiy si wyrwy, a ze strzelnic zwisay ciaa martwych andarmw. Na stanowisku dziaa byo za mao ludzi, lecz Labalaba uwija si jak szatan, adujc zabytek z drugiej wojny wiatowej i strzelajc ogniem na wprost. Jego poczynania przycigny grad kul, z ktrych jedna urwaa mu kawaek podbrdka. Na stanowisku modzierza przy Domu Uciech drugi Fidyjczyk w 8 plutonie, olbrzym imieniem Sekavesi, straci czno przez krtkofalwk ze swoim przyjacielem i przebieg siedemset metrw po otwartym terenie, pod cikim ogniem, z Domu Uciech do stanowiska dziaa. Roger Coles wymkn si z Domu Uciech z radiolokatorem ziemia-powietrze Sabre. Mia nadziej sprowadzi migowiec z Salali, eby ewakuowa rannych. Wybrawszy odpowiedni punkt blisko brzegu, wezwa maszyn, ktra nadleciaa nisko nad morzem. Morderczy ogie nieprzyjaciela wyklucza ldowanie i migowiec zawrci, znikajc we mgle. Colesowi udao si sprowadzi go z powrotem do Domu Uciech. Na stanowisku dziaa Sekavesi i ranny Labalaba obsugiwali dwudziestopiciofuntwk. Umazani krwi i czarnym kordytem, zlani potem, poparzeni pustymi mosinymi uskami, wystrzeliwali pocisk za pociskiem w drut kolczasty przed sob. Kula 7,62 milimetra przebia obojczyk 181 Sekavesiego i utkwia blisko krgosupa. Druga kula wyobia gbok bruzd w jego czaszce. Krew spywaa mu strumieniem po twarzy, ale, wiadom niebezpieczestwa, opar si o worek z piaskiem, uj karabin i, ocierajc krew z prawego oka, nadal strzela w kierunku zasiekw. Laba pokutyka do modzierza 60 milimetrw. Kula trafia go w szyj i wielki Fidyjczyk pad martwy. Obok niego na stanowisku dziaa omaski artylerzysta lea z kul w trzewiach i skrca si z blu. Wielkie dziao, o pierwszorzdnym znaczeniu dla obrony Mirbatu, zamilko. Na dachu Domu Uciech Mike by oguszony hukiem bitwy, ale zorientowa si, e na stanowisku dziaa zalega cisza. Nie otrzymawszy odpowiedzi na swoje uporczywe wezwania przez krtkofalwk, musia tam niezwocznie pj. Kule przelatyway teraz nad Domem Uciech od poudnia oraz od pnocy. To mogo oznacza tylko tyle, e adu oskrzydlili forty i znaleli si ju w samej wiosce. 8 pluton zosta okrony. Mike stara si o tym nie myle. Bob, Pete i inni mogli utrzyma Dom Uciech; on musia za wszelk cen pomc fidyjskim obrocom pnocnego odcinka. Wiedzia, e przebiegnicie dystansu od Domu Uciech do stanowiska dziaa w sytuacji, kiedy adu skoncentrowali na tym obszarze ca si ognia, bdzie wyzwaniem rzuconym mierci. Wszyscy bdcy na dachu zgosili si, eby pj z Mikiem. Wybra Tommy'ego Tobina, sanitariusza. Ju chcia rusza, kiedy Bob przypomnia mu:

- W sandaach nie zajdziesz daleko. Mike usiad na ku i zasznurowa pustynne buty. Pniej obaj, obchodzc stanowiska modzierza przy Domu Uciech, pobiegli w kierunku pytkiego koryta wyschnitego potoku. Byli ju w poowie drogi do stanowiska dziaa, kiedy adu spostrzegli ich i otworzyli ogie. Z nowoczesnej broni, zwaszcza karabinw maszynowych, i z odlegoci stu metrw nie jest trudno trafi w cel wielkoci czowieka. Pidziesiciu albo szedziesiciu bojownikw LFWO ustawio celowniki i skoncentrowao ogie na Mike'u i Tommym. Po wyjciu z wadi nie mieli oni adnego skrawka osony. Tylko szybko i ogromne szczcie ocaliy im ycie w cigu czterech dugich minut, ktrych potrzebowali, eby dotrze do stanowiska dziaa. Wok 182 nich rozryway si granaty modzierzowe, pociski smugowe przelatyway nad ich zgitymi plecami, a cigajcy ich donony terkot cikiego karabinu maszynowego by coraz bliej. Ze swojego miejsca na dachu Pete Winner dostrzeg nieprzyjacielskiego kaemist i, nastawiajc celownik Browninga, pooy go na miejscu. Mike i Tommy, zdyszani, olepieni, gdy pot zalewa im oczy, rzucili si za worki z piaskiem osaniajce dziao; Mike wyldowa na rozprutym brzuchu martwego zufarskiego andarma. Mike oceni sytuacj. Za kilka minut nieprzyjaciel opanuje ich pozycj. Tylko karabin Sekavesiego nadal strzela i wielu adu przedostao si ju przez zwoje drutu kolczastego. Pobliski fort zufarskich andarmw by podziurawiony pociskami i milcza. Cay nieprzyjacielski ogie skierowa si teraz na stanowisko dziaa i jego obsad. Stalowa osona dziaa brzczaa i podzwaniaa, kiedy uderzay w ni kule, a bezporednie trafienia przebijay j na wylot. Tommy Tobin mia urwan szczk i ko policzkow. Lea obok ciaa Laby i krew spywaa mu obficie po szyi. Grupa adu przedara si przez zasieki i pobiega do przeciwlegej ciany fortu. Kryjc si za naronikiem pooonym najbliej dziaa, zaledwie pitnacie metrw od Mike'a i Sekavesiego, wyjli i uzbroili granaty, przygotowujc si do rzutu. Opaciy si teraz niezliczone godziny, ktre Mike i Sekavesi, tak jak wszyscy onierze SAS, spdzali na strzelaniu do celu w Hereford. Skulony na swoim stanowisku Mike strzela do wszystkiego, co si ruszao, pocigajc za spust dwa razy, tak jak go uczono w Hereford. Zabi pierwszego adu w momencie, kiedy tamten wycign zawleczk z granatu. Upad na wasny granat, a ciao stumio huk eksplozji. Kaemista wzi na cel dwch obrocw i przez chwil nie byli oni w stanie wykona adnego ruchu. Nie mogc strzeli do nadbiegajcego adu, Mike nie zobaczy granatu, ktry wyldowa na worku z piaskiem nad jego gow. Eksplozja wypenia powietrze piaskiem, kawakami metalu i haasem, ktry zdawa si przebija bbenki w uszach. Mike zmusi si, eby uklkn, a potem wyprostowa. Szybko otar ziemi 183 z okularw, a kiedy je zakada, zobaczy niewyran sylwetk adu bezporednio przed sob, przy cianie fortu. Strzeli dwa razy. Ty gowy tamtego rozprysn si na tynku.

W stron stanowiska dziaa poleciao p tuzina granatw. Wikszo wybucha przy zewntrznej osonie z workw, ale jeden przetoczy si nad ni i spad na zwoki martwego andarma. Mike patrzy na dym sczcy si z szeciosekundowego zapalnika i przygotowywa si na mier. Granat nie eksplodowa. Mike zmwi modlitw dzikczynn i zacz si zastanawia, dlaczego jeszcze yje. Nie czu ju strachu. Jeli przey do tej pory, wyjdzie z tego cao. Kula przeleciaa mu tu nad gow, a druga musna policzek. Wyranie zobaczy adu mierzcego do zza resztek zasiekw z drutu. Zabi go i zobaczy jego chisk czapk polow zaczepion o druciane kolce. W grze zaryczay dwa odrzutowce BAC Strikemaster, lecce przy niemal zerowej widocznoci. ciana ognia z karabinw maszynowych adu wyrosa przed samolotami i oba zostay trafione. Zawrciy nad morze, a Mike pooy na dnie dou pacht fluorescencyjnego materiau jako wskazwk dla pilotw. Strikemastery zrobiy, co mogy, podczas trwajcego sekundy ataku. Pociski z dziaek i rakiety day obrocom Mirbatu krtk, lecz upragnion chwil wytchnienia. Ciko uszkodzone samoloty zawrciy w stron Salali i adu wznowili atak. Mike sysza teraz ciki ogie od strony morza i kaza Bobowi Bennettowi skierowa ogie modzierzowy na atakujcych stanowisko dziaa. Modzierzysta SAS, Fuzz, nastawi luf pod maksymalnym ktem. - Daj te cholerne pociski bliej - rozkaza Mike. - Nie mog - krzykn Bob przez krtkofalwk. - Spadn prosto na ciebie. - O to mi wanie chodzi - odpar krtko Mike. Syszc, jak Bob przekazuje rozkazy, Fuzz umiechn si szeroko i, podnoszc bro za nki, przycisn luf do piersi. Celujc metod 184 prb i bdw, posya pocisk za pociskiem w bezporednie poblie stanowiska dziaa. Dwa kolejne odrzutowce zaatakoway pole walki i w kocu, mniej wicej pi godzin po rozpoczciu uderzenia, adu zaczli si wycofywa. Na poudniu odgosy bitwy wzmogy si, a Mike przyj z ulg meldunek radiowy o przybyciu migowcami posikw ze szwadronu G. Odwoano ich z wicze i przygotowano do walki tak szybko, jak si dao. W cigu godziny wiee siy SAS zmusiy resztki adu do odwrotu. Mike zostawi Sekavesiego na stanowisku i poszed do zniszczonego fortu. Tam znalaz go major Alistair Morrison ze szwadronu G. W pniejszym raporcie napisa: Zaniemwiem, kiedy zobaczyem rejon fortu. Byy tam kaue krwi, leje od pociskw, mnstwo zawleczek granatw, a dwudziestopiciofuntwka miaa mocno podziurawion oson. Teren by zryty granatami, ktre eksplodoway. Wida byo, e toczya si tam niezwykle zacita walka na bliski dystans. Wszyscy ludzie kapitana Kealy'ego podkrelali w rozmowie ze mn, e to najdzielniejszy czowiek, jakiego w yciu widzieli... Uwaam, e jego postawa jako dowdcy i mstwo uratoway ycie wielu onierzom i miasto przed zdobyciem". Wrd zabitych zidentyfikowano ciao Labalaby i przeniesiono do migowca. Ponad stu napastnikw z LFWO zostao zabitych, a wielu

obrocw byo martwych lub umierajcych. Bob i Mike siedzieli razem na dachu Domu Uciech, wyczerpani, ale zadowoleni. Tommy Tobin zosta odesany do Anglii, aby zrekonstruowano mu twarz. Mike odwiedzi go w szpitalu w Aylesbury. Tommy zmar dwa miesice pniej. Trzy dni po ataku na Mirbat Mike i jego ludzie wrcili do Wielkiej Brytanii na urlop. Mike usiad ze swoimi rodzicami w salonie Forge House w Ditchling w East Sussex. W Wielkiej Brytanii nie mwiono w wiadomociach o wydarzeniach w Mirbacie. Przy kolacji, ktra przecigna si do pierwszej w nocy, Mike opowiedzia rodzicom, co przey. - To byo zupenie jak film - mwi - tylko e ludzie naprawd umierali. Mylaem, e zgin, i martwiem si, e kto przyjdzie tutaj 185 powiedzie wam, e nie yj... walka bya bardzo krwawa... czuem wielki spokj, kiedy ju byo po wszystkim. Dwa lata pniej Mike i Bob Bennett spotkali si w londyskiej kwaterze gwnej SAS, gdzie pokazano im obraz upamitniajcy wydarzenia w Mirbacie. Ich dowdca, pukownik Peter de la Billiere, zapyta, co sdz o obrazie. Obaj poczuli, e pod wpywem emocji wywoanych wspomnieniami piek ich oczy. Dopiero cztery lata po bitwie ujawniono opinii publicznej szczegy wczesnych wydarze. W tym czasie siy LFWO znajdoway si ju w odwrocie w caym Zufarze. Mike Kealy odebra z rk krlowej Order za Wybitn Sub, odznaczenie ustpujce jedynie Krzyowi Wiktorii. By najmodszym Brytyjczykiem, ktry otrzyma je od czasu wojny koreaskiej. Jedyn pamitk, jak zachowa, bya chiska czapka polowa, ktr przed wyjazdem z Mirbatu zdj z drutu kolczastego. 21 W drodze do Sever rzeka Wye mija miasteczka Fownhope i Mordiford, a zanim dotrze do przedmie Hereford, przepywa w pobliu starowieckiego pubu pod nazw Bunch of Carrots. A do lat osiemdziesitych by to ulubiony lokal onatych onierzy puku SAS, co Davies ustali bez trudu w pierwszym tygodniu kwietnia 1978 roku. Przez cay poprzedni rok Klinika bya zajta w Stanach Zjednoczonych. W Dubaju Bachajt dobrze zapaci de Villiersowi. Najstarszy syn szejka Amra bin Issy ukoczy szko w Anglii z doskona lokat i zabra si za prowadzenie rodzinnego interesu w profesjonalny sposb, ktry byby obcy jego zmaremu ojcu. Nie przejawia adnego zainteresowania zemst rodow; de Villiers wyczuwa wrcz wrogo ze strony modego Zufarczyka, ktry przed wrczeniem mu czeku na milion dolarw ledwo zerkn na film z Millingiem. Tymczasowa przerwa w pracy sprawia, e de Villiers znowu wysa Daviesa ladem drugiego zufarskiego celu Kliniki. W tym przypadku niezwykle pomocne okazay si znane fakty: Ali bin Amr Bajt Darbot zgin 19 lipca 1972 roku podczas ataku na wiosk Mirbat. Oddzia, ktrym dowodzi, otrzyma zadanie zdobycia brytyjskiego dziaa, a ocalali czonkowie oddziau widzieli, jak Ali zosta zabity z bliskiej odlegoci przez cudzoziemcw zajmujcych stanowisko artleryjskie. Davies dobrze pamita poprzednie prby wydobycia informacji od personelu SAS i wiedzia, e jego zadanie nie bdzie atwe. By jednak

przekonany, e przy odpowiedniej dozie cierpliwoci zdoa w kocu zidentyfikowa dowdc garnizonu SAS w Mirbacie. Zaparkowa przed pubem niedugo po otwarciu i usiad przy barze z miejscow gazet i pint jabecznika. Do smej pub zapeni si gomi, a Davies sporzdzi w pamici list prawdopodobnych onierzy SAS. 187 Byo wiele oczywistych wskazwek, od opalenizny i fryzury po burdelowe mokasyny", ale Davies w wikszoci je ignorowa. Powracajcy ze suby w Irlandii Pnocnej lub ubrani po cywilnemu antyterroryci z Heathrow mieli blade twarze i dosy czsto dugie wosy, zupenie jak hippisi. Pustynne buty noszone w Wielkiej Brytanii stay si dla onierzy SAS tak samo race, jak stare szkolne krawaty dla prawdziwych wychowankw Eton, ale ludzie, ktrzy zachowuj stan gotowoci i czujnoci, wol obserwowa i sucha zamiast kl i rechota, maj wasne charakterystyczne cechy i zwyczaje. Bob Bennett, prowadzcy miejscowe szkolenie wojskowe, jak zwykle spdza wieczr przy barze w towarzystwie ony Lyn i kilku kolegw z puku. Jego oczy bdziy po sali, jakby yy wasnym yciem, i nic im nie umykao. Lyn czsto trcaa ma okciem, poniewa zamyla si, kiedy wszyscy byli pogreni w niezwykle oywionej rozmowie. Niedugo po przyjciu Bob spostrzeg Walijczyka. Usiad tak, eby mc go obserwowa, samemu nie bdc widzianym. Niewtpliwie by to ten sam czowiek, o ktrym wspomnia Kenowi Borthwickowi w zeszym roku. Zachowanie gocia rozwiewao wszystkie wtpliwoci. Przez ponad dwie godziny trzy razy zmienia miejsce i przysiada si do coraz to innej grupy pijcych. Trzymajc si na uboczu, chtnie si mia i stawia drinki, zawsze gotw do zawarcia znajomoci. W dwch spord trzech grup wybranych przez Walijczyka Bennett spostrzeg co najmniej jednego onierza SAS. O dziewitej trzydzieci Walijczyk wrci z toalety i zatrzyma si raptownie, jakby zobaczy ducha. Przez chwil sta nieruchomo, twarz do ciany, a potem przybra na nowo towarzysk poz i wrci na swoje miejsce. Dziesi minut pniej, machajc wesoo do wszystkich, zaoy tweedow czapk, paszcz i wyszed. Bob Bennett nie poszed za nim, poniewa kiedy ostatnim razem skontaktowa si z Kenem Borthwickiem, nic nie osign: czowiek by najwyraniej zupenie nieszkodliwy, cho z natury nadmiernie ciekawy. * 188 Davies zatelefonowa do de Villiersa i zawiadomi go o swoim odkryciu, ale zosta odwoany na osiem miesicy do skomplikowanej roboty w Los Angeles. Kiedy w pierwszym tygodniu grudnia 1978 roku wrci do pubu Bunch of Carrots, byo tam wielu staych bywalcw z SAS oraz kilku byych onierzy SAS, w tym Bob Bennett, pogronych w przedwitecznej pogawdce. Uznawszy Walijczyka za nieszkodliwego, Bob nie zwraca ju na niego wikszej uwagi, dopki jedno sowo, Mirbat", nie zadwiczao mu w uszach jak wystrza. Nastawi uszu i zacz si przysuchiwa rozmowie prowadzonej za swoimi plecami. - Mgbym przysic, e obraz by na tamtej cianie - powiedzia Wa-

lijczyk - to by may obraz, impresja artysty na temat bitwy i, tak jak mwi, pod spodem byo wypisane sowo Mirbat"... bardzo wyrazista scena, forteca, dym i wszdzie ciaa. - Jeden z chopakw umieci go tam w Nowy Rok - wyjani kto - ale w maju Keith Grant robi zmiany w lokalu i przenis go gdzie. - Mirbat to by niezy wyczyn - nie rezygnowa Walijczyk. - Przypuszczam, e bya was tam tylko garstka przeciwko caej hordzie. - Tak, to bya porzdna rozrba - zabrzmia niski szkocki gos. - Bdzie ju z siedem lat. Wszystko opisano w gazetach par lat temu. Oficer, ktry tam dowodzi, Mike Kealy, dosta odznaczenie. Naleao mu si, bez dwch zda. Rozmowa zesza na inny temat, ale Bob Bennett by zaniepokojony. Mia racj od samego pocztku. Poczeka, a Walijczyk wyjdzie, a potem wymkn si z pubu drzwiami dla dostawcw i zapisa dane odjedajcego samochodu. Nie zamierza go ledzi, poniewa nie chcia niepokoi Lyn ani psu sobie zabawy. Zadzwoni do Kena Borthwicka. Policjanta nie byo, ale zostawi wiadomo jego onie: Walijczyk wrci i cigle interesuje si spraw Mirbatu". Zapewnia go, e przekae wiadomo mowi po jego powrocie. Bennett, uspokojony, e zrobi wszystko, co mg, wrci do baru. 189 Wczesnym rankiem w niedziel 3 grudnia 1978 roku Komitet spotka si przy Somers Crescent 4, w londyskim domu pukownika Macphersona. Stawili si wszyscy, jak zwykle na zimowych posiedzeniach, zwaszcza gdy mieli szans wykaza si zdecydowaniem. Spike zwoa zebranie w trybie pilnym, co oznaczao, e zaszo co nadzwyczajnego. ona pukownika bya w Balavil, domu rodzinnym Macphersona w Kingussie, Jane przyniosa wic swoje akcesoria do kawy, a czonkowie usiedli w ciasnym krgu, poniewa salon by dugi i dosy wski. Tego dnia przewodniczy Bletchley i od razu byo wida, e jest w bojowym nastroju. Spike znowu chcia wrci do problemu zufarskiego, a Bletchley by przekonany, e nie powinni si wicej zajmowa t przeklt spraw. - Nie. Nie. Nie - bbni w porcz fotela. - Czy nie rozumiecie, e to odstpstwo od naszego statutu? Zaoyciel i ja - urwa, a potem doda, patrzc jadowicie na Tommy'ego Macphersona - oraz pukownik zgodzilimy si, e najpierw ustalimy granice naszego zaangaowania. Zawsze, a przynajmniej do ubiegego roku, obowizywaa zasada, e nie zadzieramy z organizacjami terrorystycznymi. Ani z IRA, ani z mafi, ani z pomniejszymi ugrupowaniami krajowymi. Jestemy za sabi. Jestemy niedofinansowani, a przede wszystkim wie nam rce prawo naszego kraju. - Bletchley ma racj - powiedzia Macpherson, zanim przewodniczcy zdy podj wtek. Nie byo to trudne, poniewa Bletchley wyrzuca z siebie zdania z tak szybkoci, e czsto si gubi, jakby zapominajc, dokd zmierza potok jego wymowy. - Ale ustalilimy te podstawowe zasady wiele lat temu, a adna organizacja nie moe przetrwa ani dziaa, jeli nie dostosuje si do zmieniajcej si sytuacji. - Przecign rk po krtkich, falujcych wosach, co byo oznak irytacji dobrze znan Komitetowi. - Na pocztku zaprojektowalimy dla siebie strj odpowia-

dajcy wczesnej modzie, ale dzi sta si on kaftanem bezpieczestwa i grozi nam kastracja... niemoc. Pozwol sobie przytoczy jeszcze jedn sentencj Mao: aba w studni mwi: Niebo jest tak due jak otwr mojej studni". Uwaam, e nadszed czas przyjrze si bliej Komitetowi, 190 poniewa jestemy tu po to, aby broni naszych ludzi bez wzgldu na to, skd grozi niebezpieczestwo. Mike Panny unis brwi. - Jakim aspektom dziaalnoci Komitetu? - Zawsze lubi, kiedy wystpowa w stenogramach jako inicjator doniosych kwestii i cennych nowych idei. - Wszystkim, ktre pokazuj, e nasz wiatopogld jest zasnuty pajczynami. A konkretnie, w jakie dziaania powinnimy si angaowa? W ktrym momencie powinnimy zawiadamia policj? Jakich rodkw przymusu mog uywa nasi Miejscowi? W jakim zakresie maj by skrpowani liter prawa w przypadkach, o ktrych wiemy, e prawo nie moe pomc? - Nie zapominajmy - doda Panny - o drugiej stronie medalu. Uwaam, e powinnimy zmieni podstawowe reguy nadzoru nad dziaaniami Miejscowych. Nie powinno by tak, e tylko Spike zna tosamo naszych ludzi, e tylko on moe si z nimi kontaktowa. Osobicie nie mam nic przeciwko temu, ale uwaam, e jako Komitet musimy mie wiksz kontrol nad Kontrolerem, czy to bdzie Spike, czy ktokolwiek inny. Bletchley i Bob Mantell przytakiwali, Graves i Bliniacy krcili gowami i tylko Profesor umiecha si sardonicznie. Pogldy w takich sprawach byy rwno rozoone. I bardzo dobrze, poniewa tego rodzaju kwestie byy praktycznie nierozwizywalne. - Panie przewodniczcy - znowu odezwa si Macpherson - jak wiadomo, nasze spotkanie musi si zakoczy o dziesitej. Jestemy tu po to, eby rozstrzygn jedn kwesti. Proponuj, abymy zwoali odrbne zebranie dla omwienia zmian w oglnych zasadach dziaania. Dzisiaj musimy si trzyma konkretw. - Wszystko to bardzo piknie - powiedzia Mantell, wykorzystujc przerw spowodowan nieoczekiwanym milczeniem przewodniczcego. Bletchley zdecydowanie le wyglda: zdawa si nie panowa nad jzykiem i ociera pot z czoa chustk do nosa - ale przewodniczcy susznie si obawia, e zgoda na dalsze dziaania w tej konkretnej sprawie oznacza 191 zasadnicz zmian przyjtej strategii dziaania. Musimy wic dokona ich oceny, zanim zajmiemy si bezporednimi potrzebami Spike'a. - Posuchaj, kolego - August Graves przesta duba maym palcem w prawym uchu i machn rk w powietrzu w kierunku Mantella - z caym szacunkiem dla naszego przewodniczcego, Spikey poprosi nas, ebymy podjli decyzj w sprawie tamtego faceta z Hereford. Wszyscy o tym wiedzielimy, przychodzc tu dzisiaj rano. Mam racj? Jasne, e mam, wic skoczcie z t swoj cholern moralizatorsk paplanin. Poddajmy to pod gosowanie i dajmy chopakowi odpowied, tak albo inn. Profesor potrzsn z niedowierzaniem gow i nic nie powiedzia.

Bliniacy kiwnli gowami tak ochoczo, jak pozwala im na to wiek i podwjne podbrdki, a Jane nie przerywaa notowania. Bletchley odzyska gos. - Poniewa rzeczywicie czas nagli, gosujmy nad biec kwesti, a na spotkaniu w nastpnym miesicu zajmiemy si ogln strategi. - Skin na Jane, ktra zajmowaa si porzdkiem dziennym. - Musz znowu zwrci uwag Komitetowi, e moim zdaniem nigdy nie powinnimy usankcjonowa zeszorocznej operacji w Omanie. Pilot Milling w ogle nie wchodzi w zakres naszych zainteresowa, a nasz czowiek oczywicie nie zdoa wykaza adnych powiza pomidzy jego mierci a Walijczykiem, ktry pojawi si w Hereford. - Zwrci si do Mantella. - Zgadza si, prawda? Mantell skin gow i odpar: - Przekazalimy fotografie naszym przyjacioom ze Scotland Yardu. Nie mieli nic w swoich aktach, wydzia antyterrostyczny te nie. Podobnie imigracyjny. aden z trzech ludzi sfotografowanych przez czowieka Spike'a w Omanie nie figuruje w kartotece brytyjskiej policji ani w komputerach Interpolu. - Z pewnoci nie ma wic sensu, abymy dalej tracili czas na tego Walijczyka. Moe i jest zamieszany w jakie ciemne sprawki, tak naprawd nie ma co do tego wtpliwoci, ale nieszczsny Milling, powtarzam, nie mia nic wsplnego z Mirbatem ani z naszymi ludmi. Proponuj, 192 eby Spike zostawi t spraw i eby ty, Mantell, napomkn o wizycie Walijczyka w Hereford odpowiednim wadzom policyjnym. Mantell skin gow. Spike podnis rk. - Policja nic nie moe zrobi. Potrzebuje dowodu, motyww i nazwisk. Nie mamy nic takiego. Jeeli nie zajmiemy si ostatni wizyt Walijczyka, to nikt tego nie zrobi. W tym drugim wypadku moim zdaniem zginie nastpna osoba i niemal na pewno bdzie to kto z weteranw Mirbatu. - Dlaczego? - spyta Profesor. - Przecie Milling nie mia nic wsplnego z Mirbatem. - Nie wiem - odpar Spike - ale Walijczyk, ktry w zeszym roku mia zwizek zarwno z Millingiem, jak i z Mirbatem, znowu wypytuje o Mirbat i wiadomo, e ustali nazwiska onierzy SAS, ktrzy tam walczyli. Istnieje co najmniej ryzyko, e moe sprbowa zabi jednego albo kilku z nich. - Spike rozejrza si po pokoju. - A to oznacza bezporednie zagroenie dla osb, ktrych ochron powierzy nam Zaoyciel. Jeli kto umrze na skutek naszej bezczynnoci, bd mnie drczy wyrzuty sumienia. Nie mam prawa gosu w Komitecie, ale stanowczo prosz, abycie upowanili mnie do natychmiastowego odnalezienia i ledzenia Walijczyka. Spike zebra dziewi kartek papieru formatu A4. Pi byo zaznaczonych ptaszkiem, cztery krzyykiem. Obaj przewodniczcy mogli gosowa, a Spike odgad, za czym opowiedzia si kady z obecnych poza Jane i Profesorem. Poczu ulg. Kiedy opuszcza pokj, zobaczy, e Bletchley poci si obficie i wpatruje w kominek, a na jego twarzy maluje si uczucie bliskie rozpaczy. Spotkali si w poowie drogi, na stacji benzynowej w Leigh Delamere,

a Spike wsiad do avengera Darrella Halletta w rogu zatoczonego parkingu. Tylna cz samochodu jak zwykle bya wyadowana batonikami Yorkie. Przy wtrze szumu wieczornego ruchu na autostradzie M4 Spike udzieli Hallettowi instrukcji. 193 Hallett przestudiowa list omiu yjcych weteranw Mirbatu, ich adresy i znane zajcia. Tylko trzej przebywali obecnie w Wielkiej Brytanii, a jednym z nich by kapitan Michael Kealy, nadal pozostajcy w czynnej subie. - Pracuj teraz w okrgu centralnym - powiedzia Hallett. - Mgbym si skoncentrowa na Bennecie i Kealym, poniewa obaj bd w Hereford. Mam koleg, ktry moe si zaj trzecim facetem. - Pamitaj - rzek z naciskiem Spike - jak odnajdziesz Walijczyka, daj mi zna, gdy tylko zrobi co podejrzanego albo spotka si z ktrym z tych dwch na zdjciach. Przygotuj sobie aparat fotograficzny i sprzt nagrywajcy, eby mg zarejestrowa kade spotkanie, w ktrym wemie udzia. Ale nie wdawaj si w adne awantury, chyba e zaatakuje ciebie, Kealy'ego albo Bennetta. Jak tylko zdobdziesz jakie namacalne dowody, przekaemy spraw chopcom w niebieskich mundurkach. 22 wiadom, e dziaajce w Wielkiej Brytanii grupy IRA s coraz skuteczniejsze, lord kanclerz wyda 26 lutego 1982 roku zarzdzenie zatytuowane Ujawnianie informacji z akt personalnych". Od tego dnia wadze nie mogy udostpnia adnych akt bez wyranej zgody zainteresowanych wojskowych. Czwartego grudnia 1978 roku Davies nie napotka takich biurokratycznych przeszkd, kiedy zatelefonowa do wydziau informacji Ministerstwa Obrony i zapyta o aktualny adres kapitana Michaela Kealy'ego. - Mog spyta o nazwisko? Davies poda nazwisko. - A powd paskiego pytania? - Tak, oczywicie. Rozsyam zaproszenia na stulecie dawnej szkoy kapitana Kealy'ego, Eastbourne College. - Niestety, jeli chodzi o kapitana Kealy'ego, to nie mog poda panu jego adresu, ale mog poda adres jego rodzicw, ktry oczywicie moe pan rwnie uzyska w informacji telefonicznej. - To byoby bardzo uprzejmie z paskiej strony - mrukn Davies. Nastpnego dnia wyruszy przed witem fordem escortem, ktry dosta od Tadnamw. Z Londynu pojecha szos A23 a do Albourne, a nastpnie skrci na wschd, do sennego miasteczka Ditchling w cieniu South Downs. Nietrudno byo znale Forge House, pooony przy gwnej szosie przechodzcej przez miasteczko, naprzeciwko pubu North Star. Davies zaparkowa w bocznej uliczce i usiad z filiank herbaty i wieym pczkiem w piekarni Tudor. Posiliwszy si, wrci do samochodu i przygotowa swj standardowy ekwipunek terenowy, skadajcy si 195 z podstawowego zestawu nagranych ptasich gosw, skadanego krzeseka, lornetki i aparatu z nieprzyzwoicie dugim obiektywem. Kiedy parkowa przy pubie, zauway na podwrzu Forge House

niebieskie renault, natomiast zielony mini, ktry widzia tam wczeniej, znikn. Na tylnej pce renaulta leay rne rzeczy, a Davies dostrzeg przez lornetk niewinn na pozr par wojskowych owijaczy. Wprowadzone podczas pierwszej wojny wiatowej i noszone przez wiele jednostek piechoty, zawsze byy w kolorze khaki, z wyjtkiem uywanych przez oficerw SAS. Te ostatnie s jasnobeowe, tak jak para, ktr Davies zobaczy w renault. Mike Kealy zrobi ojcu filiank herbaty i zanis mu j do pokoju. Pukownik nienawidzi chorowa, a teraz, lec w ku z gryp, wcieka si, e nie moe wyj z domu. Mike poprawi ojcu poduszk i usiad na krawdzi ka. Podziwia ojca bardziej ni kogokolwiek na wiecie i byo mu przykro, e nie moe zosta z nim duej. Obieca jednak matce, e tego popoudnia bdzie we Frimley na pogrzebie babci, ktra zmara przed dziesicioma dniami. agodna wymwka ojca sprawia, e poszed do swojego pokoju, aby si ogoli. Kiedy podnis wzrok i przetar zaparowane lustro, zobaczy kogo za sob. Bez okularw nie widzia dobrze w lustrze, wic si odwrci. To bya tylko stara zaplamiona krwi chiska czapka polowa, wiszca na cianie. Ciotka Olga zbesztaa go za to kilka tygodni temu. - Pozbd si tej czapki terrorysty - powiedziaa. - Przyniesie ci pecha. Mike poegna si z ojcem i ruszy renaultem na pnoc. Jego matka pojechaa przodem mini morrisem, eby wszystko przygotowa. Mia spdzi w Ditchling par dni, eby jej pomc, ale potem musia wraca do Hereford i zaj si swoj on Maggi. Mieli ju trzyletni creczk, Alice, a teraz Maggi miaa urodzi blinita, jak im oznajmi lekarz. Do rozwizania pozostay trzy tygodnie, a ona zarazia si gdzie wink, wic Mike obchodzi si z ni jak z jajkiem i mia wyrzuty sumienia, e w ogle wyjecha. 196 Po roku suby w dawnym puku ojca w Niemczech i w Irlandii Pnocnej przepeniaa go rado, e obejmie dowdztwo szwadronu SAS. Jego rzeczy osobiste przyszy ju z Werle w Niemczech do nowej kwatery w Hereford. Czekao go kilka dni wytonej pracy, a przez cay ten czas musia opiekowa si Maggi. Min Billingshurst i Loxwood. Poza zrozumiaym niepokojem, czy bdzie dobrym dowdc szwadronu najlepszych onierzy w Wielkiej Brytanii, obawia si o swoj sprawno fizyczn. Jego dotychczasowa praca za biurkiem pozostawiaa mu czas na wiczenia, ale Mike chcia by u szczytu formy. Niewielu ludzi potrafio przecign go w grach z cikim plecakiem, a on uwaa, e powinien obj szwadron D w doskonaej kondycji. Postanowi, e gdy tylko Maggi wyzdrowieje, narzuci sobie ostry program wicze. W kociele w. Piotra w Frimley zjawi si w poudnie, w sam por, by doczy do matki w pierwszej awie. Po naboestwie, wraz z trzydziestk krewnych, poszli na lunch do pubu White Hart. Pniej Mike pojecha do pobliskiego Chobham, gdzie jego te, wielebny Acworth, by proboszczem. Po podwieczorku na plebanii ruszy w drog powrotn z prezentem w postaci szafki sterczcej z baganika renault. Na przedmieciach Hereford Mike skrci z A49 w prawo, do Bradbury Lines, dowdztwa puku i kwater dla onatych oficerw, a pniej

w Bullingham Lane. Dom pod numerem siedemdziesitym dziewitym sta na uboczu, oddzielony od ulicy pkolistym podjazdem. Kiedy Mike chcia dotrze do pukowych koszar, mg albo pojecha alejk do gwnej bramy i okaza przepustk, albo pj do bocznego wejcia w ogrodzeniu i otworzy je kart elektroniczn. Davies ju dawno oprni termos, a pczek by tylko odlegym wspomnieniem, tote ucieszy si, kiedy Kealy wreszcie wrci do domu. Fakt, e jego mieszkanie znajdowao si na terenie SAS, bynajmniej nie zachwyci Daviesa. Opuci Bullingham Lane, gdy tylko zobaczy, jak Kealy wnosi szafk do domu i nakrywa gazet przedni szyb na wypadek nocnego przymrozku. 197 Pozostawiwszy forda trzy ulice dalej, Davies wzi ekwipunek i latark i przedar si przez zarola na opuszczony teren za ogrodem Kealych. Zanotowa sobie w pamici, e w pobliu znajduje si wysoka wiea cinie, dogodny punkt orientacyjny, i pojecha na zachd, by znale odpowiedni nocleg ze niadaniem. Zatrzyma si u dwojga emerytw w Stretson Sugwas. W grudniu byo mnstwo wolnych miejsc, kadej nocy mg wic zmienia swoj baz i tosamo. Zatelefonowa do de Villiersa w Nowym Jorku. - Zlokalizowaem naszego czowieka - powiedzia - i bd potrzebowa ci tutaj za trzy tygodnie. Poda dane kontaktowe, po czym usiad wygodnie i zabra si do lektury Reader's Digest", ktra znudzia go miertelnie. Jutro, z najwiksz ostronoci, zacznie obserwowa Kealy'ego i poznawa jego tryb ycia. 23 Dugie antyseptyczne korytarze, jak we wszystkich duych szpitalach, suyy za arterie komunikacyjne dla dwch grup ludzi: chorych i apatycznych w piamach, ktrzy mieli za duo wolnego czasu, oraz zabieganych lekarzy i pielgniarek, dla ktrych dzie jest zawsze za krtki. Na oddziale pooniczym szpitala oglnego w Hereford nowy lekarz wyszed z toalety dla personelu i do wolnym krokiem skierowa si na oddzia poporodowy. Wrd lekarzy w szpitalu bya dua rotacja, a przy wejciach nie sprawdzano dokumentw. Dwa lata wczeniej w Mater Hospital w Belfacie deputowana do parlamentu Maire Drumm zostaa zamordowana w szpitalnym ku przez ludzi ubranych w biae lekarskie fartuchy. Poniewa w niemal wszystkich powieciach kryminalnych rozgrywajcych si w szpitalu wystpuj przestpcy przebrani za personel, sztuczka moga uchodzi za niebezpiecznie ogran. Ale skoro jest skuteczna, dlaczego z niej nie skorzysta? Davies z pewnoci nie obawia si posdzenia o plagiat. Porozmawia z modsz pielgniark w recepcji oddziau poporodowego i dowiedzia si, po pierwsze, gdzie stoi ko pani Kealy, a po drugie, e poprzedniego wieczoru urodzia blinita. Maggi Kealy nie spaa i leaa wrd kwiatw. Davies zjawi si z podkadk do pisania, stetoskopem i w nieskazitelnie biaym fartuchu. Pochyli si nad kart w nogach ka i zrobi jaki wpis na swojej podkadce, przytwierdzajc jednoczenie ma pluskw do ramy ka. Pluskwa bya zaopatrzona w pasek samoprzylepny, nie w zacisk magnetyczny, eby

zminimalizowa zakcenia odbioru. - Wyglda na to, e wszystko w porzdku, pani Kealy. Prosz odpoczywa, dopki pani moe. - Umiechn si i wyszed z pokoju, gratulujc sobie podejcia do pacjenta. Podajc za licznymi tabliczkami 199 informacyjnymi, uda si na oddzia oglny i zgosi si do dyurnej pielgniarki. Wyjani, e jest z oddziau geriatrycznego i potrzebuje insuliny i chlorpropamidu. Kocz im si. Chlorpropamid podaje si chorym na cukrzyc, ktrzy nie wymagaj insuliny. Dosta oba leki i podpisa dwa zestawy formularzy, eby pokwitowa odbir. Trzy tygodnie czatowania i odmraania sobie ng w krzakach za domem Kealy'ego doprowadziy Daviesa do jednoznacznego wniosku, e z Kealym nie mona bdzie si upora wewntrz cytadeli SAS w Hereford. Kealy i jego ona dwukrotnie spdzili troch czasu w swoim ogrodzie i za kadym razem pielgnowali chorego krlika. Kealy narzeka, e nigdy nie ma czasu, aby dba o form, i e kiedy urodz si dzieci, bdzie spdza wicej czasu w Brecon Beacons. Wzgrza, ktre Davies te zna bardzo dobrze, byy gwnym terenem szkoleniowym SAS, gdzie w cigu ostatnich lat pewna liczba nieszcznikw zmara z wyczerpania bo bardzo chcieli przej pomylnie mordercz prb wytrzymaoci. Davies obmyli prosty plan, ktry zamierza przedstawi de Villiersowi po jego przyjedzie. Darrell Hallett odwiedzi wiele hoteli, moteli i zajazdw w okolicach Hereford, ale nie trafi na lad Walijczyka, chocia pokazywa fotografi Daviesa zrobion przy basenie w hotelu Gulf. W kocu da za wygran i postanowi ledzi listonosza, Boba Bennetta. Znowu nic. Tylko pewien chart afgaski okazywa cokolwiek nadmierne zainteresowanie Bennettem. Hallett przestawi si zatem na Kealy'ego. O czwartej po poudniu w drugi dzie wit Kealy, niosc swoj ma creczk Alice, odwiedzi Maggi w szpitalu. Hallett zaparkowa dwa rzdy od renaulta Kealy'ego, eby obserwowa stamtd, czy kto okazuje podejrzane zainteresowanie Kealym lub jego samochodem. Mino dwadziecia minut i Hallett uwiadomi sobie, e jego uwag przyciga w coraz wikszym stopniu kierowca forda escorta zaparkowanego cztery samochody dalej, rwnolegle do jego wozu. Mczyzna mia na sobie lekarski fartuch, ale Halletta zaintrygoway zwaszcza suchawki 200 na uszach i co w jego profilu. Po chwili przyszo mu do gowy, e escort ma doskona anten radiow, po co wic suchawki? W dodatku znakomity teleobiektyw Masona wykona pierwszorzdne ujcia Walijczyka z profilu i chocia mczyzna ze suchawkami by ysawy, wyglda kropka w kropk jak czowiek, ktrego szuka Hallett. Postanowi sprawdzi ten zbieg okolicznoci. Dyskretnie wycofa samochd, okry parking, ktry by zapeniony do granic moliwoci, i zatrzyma si naprzeciwko escorta dwa miejsca dalej. Przyjrza si mczynie przez lornetk, potem zerkn na fotografi z Maskatu. Poczu narastajce podniecenie. To nie mg by zbieg okolicznoci. To b y Walijczyk. Davies musia raczej wyczu ni zauway zainteresowanie Halletta

swoj osob, poniewa by pochonity rozmow pastwa Kealych. Patrzy w dal, zatopiony w mylach, kiedy jaki szsty zmys, ktry posiada wielu ludzi yjcych w staym napiciu, kaza mu przenie wzrok na samochd, ktry nadjecha z tyu, zatrzyma si naprzeciwko i z ktrego nie wysiad aden kierowca. Dla Daviesa lornetka Halletta mogaby rwnie dobrze by luf karabinu. Zerwa suchawki z uszu, wczy silnik i wrzuci wsteczny bieg. Hallett by jeszcze szybszy. Dwa samochody pdziy w kierunku wyjazdu z parkingu, lecz Hallett raptownie skrci swoim avengerem i przeci drog escortowi. Posypay si na niego batoniki Yorkie. Davies, bojc si policyjnej zasadzki, uzna, e pewniejsza bdzie ucieczka na piechot. Pobieg do bocznych drzwi najbliszego budynku szpitalnego, lecz Hallett, ktremu fartuch i marynarka nie krpoway ruchw, szybko zmniejsza dystans. Davies wpad do toalety na parterze i znalaz si w puapce. Brakowao mu tchu. Hallett, ktry przez cae dziecistwo bra udzia w ulicznych bijatykach, automatycznie przyj postaw boksera. Davies wymierzy kopniaka i trafi Halletta w rzepk kolanow. Hallett na chwil opuci gard", a Davies chwyci za szczotk i, zupenie jakby gra w bilard, pchn go w szyj kocem kija. Hallett sykn z blu, ale opanowa pragnienie, by pomasowa szyj. Jego potny prawy prosty trafi Daviesa w nos 201 i w usta, rozcinajc mu grn warg. Kiedy si zblia, aby uderzy ponownie, otworzyy si drzwi i weszy dwie sprztaczki z wiadrami. Obie krzykny, a Davies odepchn je i wybieg z toalety. Hallett prbowa co powiedzie do sprztaczek, ale gos uwiz mu w gardle. Kiedy przeyka, czu straszliwy bl. Rzuci si w pocig za Walijczykiem, lecz w szpitalu odbywao si witeczne przyjcie i w korytarzach toczyli si rozbawieni ludzie. Zanim wydosta si na parking, po eskorcie nie byo ju ladu. Wykrci numer Spike'a i wychrypia swj raport automatycznej sekretarce. Kealy z pewnoci by w niebezpieczestwie. Naleao mu natychmiast zapewni ochron. De Villiers i Meier byli zaniepokojeni. Przedstawiony przez Daviesa opis zajcia w szpitalu nie pasowa do ich wyobraenia o nadzorze policyjnym. Ale jeli ten czowiek nie nalea do sub specjalnych, to kim by? Czy co go czyo z tamtym, ktry ledzi ich w Sumail? De Villiers odesa Daviesa do Stanw Zjednoczonych. Pozostajc w Wielkiej Brytanii, mgby doprowadzi nieznanych myliwych do Tadnamw i Kliniki. Mimo to Davies dobrze si spisa, a de Villiersowi spodoba si plan, ktry zaproponowa i do ktrego realizacji zacz si przygotowywa. Tamy ze szpitala potwierdziy opini Daviesa. Mike Kealy powiedzia onie, e puk zamierza go wysa na tydzie do Belfastu, aby zapozna si z zadaniem, ktre on i jego nowy szwadron maj tam wykona. Po powrocie bdzie mia tydzie lub dwa, zanim rozpocznie sub w Irlandii. - Przez ten czas musz troch potrenowa w grach - powiedzia onie. - Przecie ju jeste w doskonaej formie, kochanie. Pokrci gow. - Nie, niestety tak nie jest, ale zaczn wiczy codziennie, a potem

spdz dwa tygodnie w Brecons. Jeli dodam do tego forsowny marsz z wybranymi studentami, wrc do formy i bd gotowy do suby w Armagh albo gdziekolwiek. 202 ona wiedziaa, e lepiej si z nim nie spiera. Mike zawsze mia obsesj na punkcie sprawnoci fizycznej. Podrzuca Alice na kolanach i rozmawiali o blinitach i przyszoci. Klinika uwanie wysuchaa tam i obejrzaa zrobione przez Daviesa zdjcia Kealych, ich domu w Hereford, ich samochodu, dwch gwnych wej do koszar SAS, a nawet Forge House w Ditchling. Pisemny raport Daviesa by rzeczowy i wyczerpujcy. Jego wnioski trafiay w sedno. Major Kealy nie mg zosta bezpiecznie wyeliminowany w swoim miejscu pracy ani w domu. Pozostawa jego zamiar, aby trenowa w grach Brecon Beacons. Plan Daviesa opiera si na znajomoci warunkw panujcych w tych grach podczas zimowych miesicy. 24 Hallett bezszelestnie przedziera si przez gszcz zaroli. Mia na sobie zielony dres, a obolae gardo obwiza szarym szalikiem. Wia zimny wiatr, pobliski staw pokryty by lodem. Dom, dwupitrowy budynek z lat trzydziestych, wcinity pomidzy szos a lini kolejow okoo trzech kilometrw za Hereford, sta wrd rododendronw. Mieszka w nim kapitan Tony Shaw z rodzin, a Hallett przyglda si, jak oni i pastwo Kealy obchodz Nowy Rok, wiedzc, e bez broni moe co najwyej ostrzec Kealych, gdyby Walijczyk i jego koledzy zdecydowali si zaatakowa ich w tym odludnym miejscu. Tydzie pniej, 14 stycznia, wycieczony z niewyspania Hallett nala sobie kolejny kubek czarnej kawy z termosu. Zaparkowa przed plebani, obserwujc goci na poegnalnym przyjciu proboszcza Chobham. Wszyscy wietnie si bawili. Ojciec Maggi Kealy, wielebny Roney Acworth, wygosi pikne przemwienie i Hallett opuci swj posterunek. Mimo najlepszych chci i niezachwianej lojalnoci wobec Spike'a Allena po prostu musia wrci do pracy, bo inaczej Rowntree go zwolni. - Od czasu, gdy spotkaem Walijczyka w szpitalu, nikt nie okaza najmniejszego zainteresowania Kealym i jego rodzin - zapewni Spiker. - Moim zdaniem wystraszy si, i jego kolesie te. Spike z ociganiem przyzna mu racj. Doskonale zdawa sobie spraw, e Kealy nadal moe by w niebezpieczestwie, ale jego Miejscowi nie roli na drzewach. Przez cae tygodnie musieli normalnie pracowa, a potem dugimi godzinami wystawa na mrozie i obserwowa obcych ludzi. W kocu mogli mie tego do. Spike westchn i zatelefonowa do Wallace'a, farmera z Malvern, ktry na zmian z Hallettem obserwowa Kealych, aby mu powiedzie, e akcja odwoana. 204 Rzuciwszy cikie plecaki na tylne siedzenie, dwaj oficerowie SAS jechali szos A465 do Abergavenny i przez Llangynidr do tamy przy Talybont Reservoir. Zaparkowali renaulta blisko tamy, woyli lekkie kurtki polowe SAS, podkute buty i pitnastokilogramowe plecaki. Dugim, swobodnym krokiem dowiadczonych ludzi gr ruszyli do doliny Tarthwynni. Ptora kilometra dalej, w wiosce Aber, Meier zadzwoni do de Vil-

liersa, ktry wraz z trzema ludmi Tadnamw zaparkowa przy budce telefonicznej przy Centrum Edukacji Storey Arms, po drugiej stronie Brecon Beacons. Meier wrci do tamy i przyczepi pluskw pod tablic rozdzielcz renault. Okno po stronie pasaera byo lekko otwarte, ale nawet gdyby wszystkie okna byy zamknite, Meier i tak dostaby si do samochodu w niecae dwie minuty, nie pozostawiajc adnych ladw wamania. Przed opuszczeniem Wielkiej Brytanii Davies nanis na wojskow map dokadn tras forsownego marszu" SAS, zaznaczajc odcinki, ktre przebiegay przez tereny najbardziej oddalone od ludzkich siedzib. W rodku tygodnia, w rodku zimy i po zapadniciu zmroku mona byo zakada, e niewielu amatorw grskiej wspinaczki wybierze si do Beacons. Takich wanie warunkw wymaga plan Daviesa. Dobrze po zmierzchu Meier zobaczy, jak dwaj ludzie wracaj do renaulta. aden nie wyglda na zmczonego. Zdejmujc buty i plecaki, rozmawiali o ucieczce szacha z Iranu w poprzednim tygodniu. Kealy zamkn baganik z mokrym ekwipunkiem i powiedzia do towarzysza: - No, nie byo le. W czwartek powinnimy da chopakom dobry wycisk. - O ktrej zaczynamy? - spyta drugi oficer SAS. - Ciarwki wyjedaj z Hereford o pierwszej trzydzieci, a pierwsza grupa wyrusza std okoo trzeciej. - Prognoza jest parszywa. - Wiem, ale to nam nie zepsuje zabawy. - Jakie jest teraz standardowe obcienie? 205 - Takie jak zawsze - odpar Kealy. - cznie dwadziecia pi kilogramw. - A trasa? - Nadal szedziesit sze kilometrw do pokonania w maksimum siedemnacie godzin. Kiedy renault odjecha, dwik w suchawkach Meiera przycich, a potem zanik zupenie. Meier wyczy odbiornik. Nie musia dalej sucha. Przez nastpne trzy dni Klinika i jej pomocnicy zaznajamiali si ze spowitymi mg wzniesieniami Brecon Beacons. Pogoda stale si pogarszaa. De Villiers kupi odzie i sprzt w sklepie z artykuami z demobilu w Strandzie. Waciciel pokaza mu rne elementy wojskowego ekwipunku: kurtk maskujc, oliwkowe spodnie, flanelow koszul khaki, owijacze khaki, buty za kostk na gumowej podeszwie i odznak Krlewskich Saperw przytwierdzon do regulaminowego czarnego beretu. Przydatna bya rwnie paatka, piecyk z kostkami suchego paliwa, pas z kieszeniami wzr 57, trzy plastikowe manierki, menaki, sztuce i wielki plecak typu bergen, jak nazywali go onierze wojsk powietrznodesantowych. De Villiers, z wosami krtko obcitymi jak u onierza, zdj plecak i usiad na jednej z drewnianych awek na dworcu kolejowym w Hereford. Pocig do Londynu odchodzi za dwadziecia minut. Otworzy paczk playersw i poczstowa papierosem wysokiego mczyzn w dinsach i skrzanej kurtce, ktry siedzia markotnie obok. De Vil-

liers wybra go spord mniej wicej dwudziestu innych, ktrych spotka w cigu ostatnich dwch dni. - Czemu nie - odpar krtko mczyzna. De Villiers wyj zapalniczk Ronson Storm i przypali papierosy. - Nie widziaem ci tu wczeniej - powiedzia de Villiers, spogldajc z ukosa na mczyzn. - Co si stao? - Jeden cholerny oficer - mrukn onierz - twierdzi, e wczoraj go zwymylaem w Fan. 206 - Tak byo? onierz umiechn si blado. - Moe. Za drugim razem byem zupenie wykoczony. Wszystkie pcherze mi popkay. Moe bdzie lepiej, ale wciekam si, kiedy pomyl o chopakach w Catterick. Przepowiadali co strasznego od miesicy. Ja byem pewien, e mi si uda. A ty? De Villiers by tak czarujcy, jak tylko on to potrafi, i nie mniej przekonujcy. Dojechali razem do Paddington i wymienili si odznakami, a zanim si rozstali, niewiele byo rzeczy, ktrych de Villiers nie wiedziaby o kursie kwalifikacyjnym SAS i koszmarach, jakich naley si tam spodziewa. O jedenastej czterdzieci pi wieczorem 31 stycznia, w ulewnym deszczu, furgonetka Ford Transit w barwach Gwnego Urzdu Pocztowego zatrzymaa si na krtko przy ogrodzeniu na tyach kantyny oficerskiej SAS. Z dachu samochodu de Villiers zrzuci swj plecak, po czym zeskoczy na ziemi, agodzc upadek standardowym spadochroniarskim przewrotem. Kilka sekund pniej ukry si za ciemn cian kantyny przylegajcej do pukowej kuchni. Majc przed sob mniej wicej godzin czekania, usiad pod krzakiem i przykry si peleryn. Nawet gdyby Meier zawid, pierwszy etap wieczornego planu by w toku, a prognoza pogody obiecujca: porywiste wiatry i nieg w grach. Meier prbowa urobi jednego z kucharzy Wojskowego Korpusu Zaopatrzenia, ale przeszkodzia mu suba bezpieczestwa SAS. Jego plan by prosty: zidentyfikowa jednego z ubranych na biao kucharzy przy pojemnikach na tyach kuchni. Nic trudnego przez lornetk z jego samochodu zaparkowanego na Bullingham Lane. I za nim do baru, gdzie zwykle pije wieczorami, i nakoni go, w ramach zakadu, aby wprowadzi ubranego na biao Meiera do obozu. Ale, jak ustali Meier, kiedy zaprzyjani si z pryszczatym modziecem z Korpusu Zaopatrzenia, personelowi kuchni nie wolno byo opuszcza obozu w ubraniu roboczym. W budynku kuchni znajdowaa si szatnia i kady kucharz wchodzcy gwn bram musia okaza dokumenty andarmom z Ministerstwa Obrony. Co 207 wicej, Pryszczaty poinformowa Meiera, e Scouse, gwny kucharz SAS, ktry pracuje tu od dwudziestu lat, jest subist trzymajcym krtko swj personel, nawet przydzielony tymczasowo. Jedna z jego zasad brzmiaa: adnych obcych przy kuchni". Meier wyty umys, ale nietechniczna improwizacja nie bya jego mocn stron i kiedy do dziesitej trzydzieci w czwartek wieczorem nie wymyli bezpiecznego sposobu wejcia do obozu, pozostawi spraw

de Villiersowi i wrci do Talybont. Czterdzieci pi minut po pnocy, przy wci padajcym deszczu, de Villiers rozpozna Mike'a Kealy'ego, ktry wyszed z cienia po prawej stronie budynku dowdztwa i zmierza w kierunku kantyny oficerskiej. By w penym oporzdzeniu, ale porusza si cicho i lekko. De Villiers zarzuci plecak na rami i ruszy za Kealym do pobliskiej kuchni. Wszed po czterech kamiennych stopniach tu za nim i razem znaleli si w rodku. W dobrze owietlonej sali w ksztacie litery L siedziao ju i spoywao posiek trzydziestu albo czterdziestu studentw i wybrany personel. Prawie nie rozmawiali, poniewa bya to ostatnia prba przed selekcj, kamie milowy w karierze nielicznych szczliwcw. De Villiers nie zdj pasa z oporzdzeniem. Rzuci swj plecak obok plecaka Kealy'ego i wsun do jednej z jego bocznych kieszeni may nadajnik radiowy. Potem stan w kolejce po jedzenie. Kucharz poda wielk porcj misa z warzywami i kubek gorcej herbaty. Kealy min stolik, przy ktrym siedziaa kadra instruktorska. Bya to jedyna oywiona grupa. Starszy instruktor, potnie zbudowany mczyzna, przywita majora umiechem. - Cze, Lofty - Kealy te si umiechn i usiad przy jednym ze stolikw zarezerwowanych dla studentw. De Villiers, unikajc kontaktu wzrokowego ze studentami i kadr, usiad blisko Kealy'ego, a kiedy tamten poszed przynie sobie yk, sign po cukier i wsypa Kealy'emu do herbaty zawarto torebki z biaym proszkiem. 208 Proszek, cztery zmielone 250-miligramowe tabletki chlorpropamidu, nie mia natychmiastowego ani przewidywalnego dziaania. Po kilku godzinach Kealy zacznie si poci, poczuje si saby i zdezorientowany, poniewa chlorpropamid jest lekiem, ktry pobudza trzustk do wydzielania insuliny. Poziom cukru we krwi Kealy'ego zacznie powoli spada poniej dopuszczalnej normy i osabia jego reakcje na bodce zewntrzne. Skutki hipoglikemii osign maksimum od trzech do szeciu godzin po przyjciu leku. Wielu studentw byo samotnikami. Trafiali si wrd nich sieranci, a nawet starsi sieranci z jednostek powietrznodesantowych, majcy za sob dugie lata suby. Gdyby zostali przyjci do SAS, zaczynaliby jako zwykli szeregowcy i mieliby tak sam szans na awans jak znacznie modsi i mniej dowiadczeni onierze. Pocztkowo na kurs zgosio si ponad stu pidziesiciu onierzy z caej armii brytyjskiej. Po tygodniowej nauce nawigacji i innych podstawowych umiejtnoci przeszli trzytygodniowe zmikczanie o rosncym stopniu trudnoci. Padali jak muchy, poniewa personel rekrutacyjny SAS ledzi kady ich ruch i kry na podobiestwo spw, wypatrujc najmniejszych oznak saboci. Pechowcy trafiali na stacj kolejow w Hereford z biletem w jedn stron do macierzystych pukw. Pity i ostatni tydzie by morderczy i dla czterdziestu zmczonych i pokrytych pcherzami niedobitkw, zebranych teraz w kantynie, mia by kocowym akordem kursu. Test, nazywany po prostu prb wytrzymaoci", polega na pokonaniu szedziesiciu szeciu kilometrw trudnego terenu z dwudziestopiciokilogramowym ekwipunkiem. Mak-

symalny czas ustalono na siedemnacie godzin, ale nawet jeli kto ukoczy test znacznie wczeniej, nadal mg zosta zdyskwalifikowany - zwykle bez podania powodu. Czasami na stu szedziesiciu uczestnikw kursu aden nie dostawa si w szeregi SAS. Nic dziwnego, e studenci przeykali jedzenie w milczeniu, nie zwracajc uwagi jeden na drugiego. De Villiers poczu ulg, kiedy instruktorzy wstali w milczeniu od stolika, a studenci poszli za ich przykadem. 209 Na dworze panowa pmrok i pada deszcz. De Villiers trzyma si blisko Kealy'ego. Kiedy dwie trzytonowe ciarwki Bedford zatrzymay si przy wartowni, kursanci pobrali karabiny i zaadowali si z plecakami na ciarwki. De Villiers, kryjc si w cieniu, kry w pobliu, ale nie wszed do budynku wartowni. Gwny instruktor jecha w szoferce pierwszej ciarwki. Kealy, pewnie nie chcc, aby traktowano go inaczej ni pozostaych, usiad z tyu wraz z dziewitnastoma innymi, w tym z de Villiersem. Na przedmieciach Hereford pojazdy musiay omija sterty mieci, nie sprztanych z powodu oglnokrajowego strajku. - Ciekawe, kto doczy do strajku jutro? W ciemnoci de Villiers nie widzia twarzy mwicych. - Nie wiem, czy w ogle kto jeszcze pracuje. - Od dzisiaj strajkuj grabarze. Umrzyj teraz, a twoja stara bdzie musiaa wykopa ci grb na mrozie. - Nie w Hereford - powiedzia walijski gos. - Wszyscy nasi grabarze pracuj na p etatu. Wikszo to miejscowi straacy. Kiedy dojechali do Pontrilas na poudniowym skraju Parku Narodowego Brecon Beacons, wikszo pasaerw umilka. Ptora kilometra od tamy Talybont i blisko pnocnego skraju lasu prowadzcy szkolenie starszy sierant zatrzyma ciarwki na parkingu nad rzek Tarthwynni. Nie byo wykrzykiwania rozkazw. Wszyscy otrzymali szczegowe instrukcje jeszcze w Hereford. Plecaki kadziono na wadze, a Lofty, starszy sierant, gestem rki posya kolejnych kursantw w ciemno. De Villiers wszed w zarola, a kiedy Kealy ruszy jako jeden z pierwszych, pody mniej wicej pitnacie metrw za nim. Nie wczy urzdzenia odbiorczego swojego nadajnika, ale nie odrywa wzroku od sylwetki Kealy'ego, ktrego odrnia od studentw staromodny plecak. Wikszo studentw miaa rwnie kurtki maskujce, lecz Kealy nosi krtsz bluz SAS. De Villiers dwiga tylko osiem kilogramw adunku i ekwipunku, ale i tak trudno mu byo nady. Wszyscy kursanci nieli paszcze przeciwdeszczowe z pokrytego plastikiem nylonu. Nigdy w nich nie maszerujcie - poradzi im starszy 210 sierant. - Bdziecie bardziej mokrzy od wasnego potu ni od deszczu. A nastpnego dnia przeciwnik wyczuje was z wiatrem na mil. Uywajcie ich tylko na postoju i kiedy leje". Chocia niewielu uczestnikw kursu znao si nawzajem z nazwiska, niektrzy musieli wiedzie, kim jest Kealy. Wczeniej dwukrotnie uczestniczy w ich grskich wiczeniach i rozesza si pogoska, e jest zawodowym oficerem SAS ze znaczcymi osigniciami. Kealy trzyma si na uboczu. Niemy podziw kursantw, ukradkowe spojrzenia i szeptane

komentarze, e maj w swoich szeregach bohatera, krpoway go. Mimo to korzyci pynce ze szkolenia wraz z tymi penymi zapau nowicjuszami przewaay nad zakopotaniem, poniewa wszyscy byli u szczytu formy, a wielu miao dziesi lat mniej od niego. Porwnujc ich wyniki z wasnymi, wiedzia, e dorwna kademu onierzowi w szwadronie, ktrym mia dowodzi. Przez dwie godziny Kealy radzi sobie dobrze pomimo ciemnoci, ulewnego deszczu, kilkusetmetrowej stromej wspinaczki po trudnym terenie i w niegu po kolana. Okoo pitej trzydzieci nad ranem, zbliajc si do paskiego szczytu Waun Rydd, de Villiers zauway z satysfakcj, e Kealy zdradza oznaki zmczenia. Przez jaki czas wspina si rwnym tempem, potem zacz si posuwa zygzakiem, a pniej znowu ruszy prosto na zachd, jakby kierowa si na jaki punkt orientacyjny przed sob. W miar jak Kealy zwalnia, samotni kursanci zaczli go dogania. Kiedy dotarli na szczyt, zaznaczony kopcem Carn Pica, byo tam ju piciu albo szeciu onierzy, skulonych i starajcych si przekrzycze wycie poudniowo-zachodniego wiatru, przekraczajcego w porywach sto kilometrw na godzin. Kiedy Kealy dotar do grupy kursantw, de Villiers kucn przy swoim plecaku w pewnej odlegoci. Stara si pozosta poza zasigiem wzroku onierzy, nie tracc jednoczenie z oczu Kealy'ego. Zbliywszy si do studentw przy kopcu, Kealy zachci ich do dalszego marszu na zachd, ale wikszo draa ju z zimna i baa si zamarzn. Dwaj postanowili skierowa si na pnoc i poszuka schronienia 211 w dolinach Nantlannerch, a inni ruszyli na poudnie, do jezior Neuadd. Kealy wzruszy ramionami i odczyta z kompasu kierunek. A za dobrze zna ledwo uchwytne objawy hipotermii. Nauczy ju wielu modych onierzy docenia niebezpieczestwo utraty ciepa. Wiedzia te, jak tego unikn nawet przy najgorszych warunkach. Naleao po prostu pamita, e bez wzgldu na to, jak nieomylnie rozpoznaje si hipotermi u innych, nigdy nie mona by pewnym, i rozpozna si j u siebie, poniewa w miar spadku temperatury ciaa organizm czerpie ciepo z gowy. Mzg zaczyna pracowa wolniej, osabiajc normalny stan czujnoci i wol niezbdn do przetrwania. Gdyby nie chlorpropamid Kealy bez trudu pokonaby omiogodzinn tras z Talybont do Storey Arms. Pogoda bya straszna, a on ubra si lekko, co byo zwyczajem i jego, i wielu innych weteranw grskich jednostek SAS. Wielokrotnie odbywa znacznie dusze marsze w znacznie gorszych warunkach. Zna kady metr tej trasy i, w odrnieniu od wielu innych maszerujcych tej nocy, nigdy si nie zgubi. Fizycznie by w doskonaej formie, poniewa biega codziennie, kiedy pracowa za biurkiem, a ostatnio doczy do kursantw SAS podczas dwch forsownych marszw w niegu i okaza si tak samo sprawny jak najlepsi z nich albo nawet sprawniejszy. Kealy wiedzia, e dobrze wyszkoleni onierze wojsk powietrznodesantowych mog dzie po dniu przebywa wiele kilometrw w temperaturze poniej minus pidziesiciu stopni Celsjusza, podczas nieycy obniajcej temperatur odczuwaln do minus siedemdziesiciu stopni

Celsjusza, niosc cikie adunki, ubrani tylko w przewiewn bawenian odzie. Cakowicie mokrzy od potu, osabieni z powodu zbyt skpych racji ywnociowych i braku snu caymi tygodniami, unikaj mimo to hipotermii, dopki poruszaj si na tyle szybko, by utrzyma temperatur ciaa powyej trzydziestu trzech stopni. Wiedzia, e jest znacznie lepiej przygotowany na tak ewentualno, poniewa by dobrze odywiony i mia doskona przemian materii, a jego organizm wci pobiera ciepo z obfitego niadania, ktre jeszcze trawi. Nawet bez batonikw Mars, ktre jad, ilekro poczu, e 212 traci energi, mgby z atwoci poradzi sobie z warunkami, gdyby nie dziaanie leku. Z punktu widzenia zwykego turysty na grskiej wycieczce z pewnoci byy to cikie warunki, ale nie z punktu widzenia Kealy'ego. Wiatr osiga sto dziesi kilometrw na godzin, a temperatura powietrza wynosia minus dziewi stopni, ale temperatura odczuwalna bya do zniesienia: minus pidziesit stopni - aden problem, dopki czowiek pozostawa w ruchu. Kealy wiedzia to wszystko i doskonale zdawa sobie spraw, e nie wolno mu si zatrzymywa. Dziwny stan znuenia i przemone pragnienie, aby odpocz, ktrego tak nieoczekiwanie dowiadczy, musiay by chwilow saboci. Moe co zjad, moe to grypa odkowa albo zatrucie? Zawzicie walczy z apati i na szczcie po Carn Pica najgorszy odcinek trasy mia ju za sob. Szo mu si lej. Do tej pory musia si z wysikiem pi pod gr, a teraz teren by paski. Pod stopami mia wydeptan ciek, z ktrej wiatr zwia wikszo niegu. Wczeniej musia si wspina na strome, nierwne zbocze przez zaspy do kolan. cieka, z ktrej czsto korzysta, prowadzia na zachd wzdu grzbietu Breacons, schodzc na osonit od wiatru przecz Bwlch y Fan. Musi tylko i w odpowiednim tempie, eby utrzyma ciepot ciaa, a wszystko bdzie dobrze. - Walcz z sennoci... Wszystko bdzie dobrze - powtarza sobie i koncentrowa si na szlaku bezporednio przed sob. - Jeszcze kawaek... Jeszcze kawaek dalej... Kilku innych kursantw te nie dawao za wygran i w cigu nastpnej godziny dwch albo trzech widziao, jak Kealy posuwa si wytrwale na zachd. wiadomo, kim jest, bardzo podniosa ich na duchu. Jeli major Kealy, kawaler Orderu za Wybitn Sub, ma takie problemy, to musz by cholernie twardzi, skoro jeszcze si nie poddali. Jeden czy dwaj zaoferowali mu pomoc, rkawice, ocieplan kurtk. Potkn si o kamie i lekko posiniaczy sobie kolana. Po krtkim odpoczynku dla nabrania si otrzsn si i ruszy dalej. Niech go diabli, jeli si podda albo przyjmie pomoc. Wyrzuci rkawice i kurtk. 213 Jeli bdzie naprawd ciko, wyjmie kilka cegie, ktre nis, eby plecak mia wymagan wag dwudziestu piciu kilogramw. Ale by pewien, e zapie drugi oddech, zanim stanie si to konieczne. Zdecydowa, e po przejciu tysica metrw szlakiem prowadzcym na zachd zwolni, eby wspi si wsk grani Bwlch y Ddwyallt, i wejdzie na przetart ciek turystyczn wiodc z punktu ratunkowego Pentwyn. O smej poczu, e przygniatajcy go oowiany ciar staje si lej-

szy. Powoli, w miar jak poziom cukru we krwi wraca do normy, jego mzg znowu zacz otrzymywa potrzebny cukier. Wiatr nadlatywa potnymi, horyzontalnymi podmuchami, ale Kealy wiedzia, e da sobie rad, dopki si nie zatrzyma. Nacign na uszy pcienn czapk. Bergen osania mu plecy i tali. Wszystko szo ku lepszemu. Kiedy Kealy mija dwa mae stawy, de Villiers dojrza przez kaptur grubej kurtki samotn metalow tyczk z fosforyzujcym czubkiem, wetknit w stert kamieni. Sign do wewntrznej kieszeni i wyj niewielk krtkofalwk. Oceni, e za dwadziecia minut Kealy dojdzie do celu. O smej trzydzieci, wrd mgy i zacinajcego deszczu ze niegiem, Kealy'ego zatrzyma potnie zbudowany mczyzna w pomaraczowej kurtce. Stojc w poprzek cieki, mczyzna zawoa: - Prosz mi pomc, moja ona umiera. Jest sina z zimna. Kealy nie mia najmniejszej ochoty si zatrzymywa, nawet na krtko. Czu si coraz lepiej, przytaczajca senno, z ktr walczy od kopca Carn Pica, stopniowo ustpowaa. Ale nie mg zlekceway woania o pomoc. Klnc w duchu, skin mczynie gow i pokaza mu gestem, eby prowadzi. Jakie trzydzieci metrw dalej we mgle, na wp ukryty w pytkim zagbieniu, sta czteroosobowy namiot w wojskowych kolorach maskujcych. Mczyzna zatrzyma si przy nim. Kealy zrzuci plecak, odruchowo sigajc po pakiet pierwszej pomocy, ktry mia zawieszony z boku pomidzy manierkami z wod. W przymionym wietle namiotu Kealy dostrzeg dwch siedzcych mczyzn w pomaraczowych kurtkach. 214 Obaj umiechnli si do niego. Czowiek, ktry go zatrzyma na ciece, pochyla si nad czwart osob w piworze. Kiedy Kealy ostronie przetar oczy domi, poniewa nadal mia problem ze szkami kontaktowymi, poczu, e jaki twardy przedmiot uciska mu okolice krzya. - Prosz nie robi adnych gupstw, majorze Kealy. Jestemy uzbrojeni, a pan nie jest w odpowiedniej formie, eby podskakiwa. Prosz si pooy pod cian namiotu i spojrze w stron wiata. Kealy zrobi, co mu kazano, zastanawiajc si, czy Lofty i jego ludzie dodali nowy i nieoczekiwany element do testu na wytrzymao dla kursantw. Zmruy oczy przed jasnym wiatem, ktre wiecio mu w twarz. Usysza cichy, mechaniczny terkot kamery filmowej. Mczyni poinformowali Kealy'ego, o co jest oskarony, i po jego zdumionych zaprzeczeniach skrpowali mu rce, podwinli kurtk i koszul, a iga strzykawki wbia si w fad mikkiej skry pod pach. Po kilku sekundach straci przytomno, gdy insulina zacza kry w jego yach, a ludzie Tadnamw z pomoc de Villiersa wynieli go z namiotu. Starajc si nie zostawia ladw stp, de Villiers i jeden z pomocnikw zanieli Kealy'ego na ciek i wsunli jego bezwadne ramiona w pasy plecaka. Pozostawiajc go w pozycji na wp lecej, zdjli mu czapk i pooyli jego karabin kawaek dalej, jakby zosta porzucony. Ich dwaj towarzysze zabrali nadajnik, zwinli namiot, nie pozostawiajc adnych ladw swojej obecnoci, a potem wszyscy czterej ruszyli ciek do Pencelli.

Teraz, kiedy Kealy si nie porusza, jego ciao zaczo gwatownie traci ciepo przez promieniowanie i parowanie. Nie wiadomo dokadnie, kiedy umar. Okoo dziewitej dwaj kursanci znaleli jego ciao. Jednemu, kapitanowi, wydawao si, e wyczuwa saby puls, ale nie by pewien. Zrobili, co mogli, a radiotelegrafista Simon Maylor przez wiele godzin prbowa ogrza Kealy'ego wasnym ciaem w piworze w pospiesznie wykopanej jamie w niegu. 215 Dwadziecia godzin pniej poprawa pogody pozwolia migowcowi wyldowa. Ciao Kealy'ego przewieziono do szpitala w Brecon w celu przeprowadzenia sekcji. Wszelkie lady chlorpropamidu i nadmiaru insuliny dawno znikny z jego krwiobiegu. Wrd przyjaci Kealy'ego znaleli si tacy, ktrym trudno byo uwierzy, aby taki sprawny i dowiadczony komandos mg umrze podczas marszu przez gry. Poniewa jednak nie byo innego wiarygodnego wyjanienia, nawet najmdrzejsi weterani SAS zgodzili si, e kady moe umrze z powodu hipotermii w takich warunkach". Byo to oczywiste wytumaczenie. O zabjstwie nie mogo by mowy, bo nikt przecie nie mia motywu. Mao tego, Kealy by lubiany przez wszystkich, ktrzy go znali. Koroner z Brecon, Trevor Evans, omwi spraw Kealy'ego z komisarzem policji w okrgu South Powys i kilkakrotnie powtrzy, e jego zdaniem SAS musi bardziej uwaa ze szkoleniem swoich kursantw. Pogreni w aobie rodzice Mike'a Kealy'ego nie mogli zrozumie mierci syna. Przecie Mike, majcy mnstwo zdrowego rozsdku i niezwykle praktyczny, wyrzuciby z plecaka cegy na dugo przed rezygnacj z dalszej walki o ycie. Kady moe umrze z powodu hipotermii" - mwili im ze wspczuciem starzy przyjaciele. Ale oni wiedzieli, e Mike to nie kady". O tragedii dowiedziay si media, a sensacyjny ton artykuw, w ktrych starano si wyjani, dlaczego taki dowiadczony onierz po prostu pooy si i umar, by wysoce niestosowny i niefortunny. Sun": Bohater SAS major Kealy przegra swoj ostatni bitw... za wszelk cen prbujc dowie, e nie ustpuje swoim modszym rekrutom. Western Mail": Major SAS zgin, prbujc zdystansowa rekrutw. Daily Telegraph": Bohater SAS zgin, usiujc dowie swojej sprawnoci. Bliski przyjaciel Kealy'ego, major Tony Shaw, doszed do nastpujcych wnioskw: By dowiadczonym turyst grskim, ktry doskonale zna zagroenia. Szkoli onierzy, zna skutki hipotermii i wiedzia, 216 jak ich unikn. Woy lekk odzie, eby unikn przegrzania i szybciej si porusza. Kiedy zda sobie spraw, e popeni bd, byo ju za pno, ale nie mg si podda i zawrci. Mia tak natur, e kiedy ju podj si jakiego zadania, nic nie mogo go powstrzyma". Ironia losu polegaa na tym, e Mike Kealy nie przegra swojej ostatniej bitwy z ywioami. Wygra j dziki wytrwaoci i straci ycie z powodu wrodzonej yczliwoci. Nekrolog majora Kealy'ego ukaza si w Daily Telegraph" (The

Times" strajkowa) 6 lutego 1979 roku. Tony Shaw napisa o nim: By uosobieniem odwagi i uczciwoci. Nieczsto spotykamy takich jak on. Bdzie nam go bardzo brakowao". 25 Przez dziesi lat widywali si daleko od Tokai i pomidzy regularnymi wizytami Anne u ma w szpitalu. Ich mio dojrzaa i stopniowo przeobrazia duchowo de Villiersa. Pewnego dnia Jan Fontaine zarazi si taczk w szpitalu i umar. Jego nieoczekiwana mier zmusia de Villiersa do zmierzenia si z kwesti, ktrej starannie dotd unika. Nie lubi, a nawet nienawidzi Fontaine'a, ale nigdy, nawet przez chwil, nie bra pod uwag prostego rozwizania w postaci szpitalnego wypadku. To byoby morderstwo, nie bezosobowe zlecenie, i splamioby jego czyst, trwa mio. Wiedzia, e nigdy nie zaproponuje Anne maestwa, dopki zarabia na ycie zabijaniem. y zgodnie z niepisanymi, lecz surowymi prawami patnego zabjcy. Jeli przyjmowa zlecenie, doprowadza je do koca. Sfinalizuje kontrakty, ktre ju zawar, ale nie przyjmie adnej nowej pracy. Afrykask zim 1986 roku, dwa miesice po mierci Jana Fontaine'a, de Villiers polecia z Anne do Pietersburga i wynaj land rovera. Podrowali po Transwalu, obozujc wrd cichych jezior i spowitych mg wzgrz Magoebaskloef, przy wtrze nocnych nawoywa koczkodanw. Potem, wysoko w grach Woodbush, przedzierali si przez lasy palmowe, podziwiajc gigantyczne biae drzewa rozbrzmiewajce piewem cierniakw. Dalej na pnocy przeszli przez grzbiet Soutpansberg i przepynli rzek Limpopo, stanowic granic z Zimbabwe. De Villiers, idc za rad tubylcw, postanowi odnale najsynniejszy z gigantycznych baobabw, ponad tysicletni, ktry wznosi si ponad porastajcymi sawann akacjami i drzewami mopane. Nie zwaajc na ukszenia mrwek, okry go z aparatem fotograficznym, szukajc ciekawych uj. 218 Najwspanialszym z licznych poudniowoafrykaskich parkw dzikiej przyrody by niewtpliwie Kruger National Park we wschodnim Transwalu, ponownie przepynli wic przez Limpopo i zapucili si w bujne nadrzeczne lasy na poudnie od Phalaborwa. Na Szlaku Wolhuter napotkali oribi, antylopy szablorogie i biae nosoroce, a kiedy odpoczywali w cieniu nad wodopojem, de Villiers spyta Anne, czy zgodziaby si wyj za niego. Odpowiedziaa pytaniem. - Wiem, e nie moesz mwi o swojej pracy. Nigdy nie chciaam ci o nic pyta. Ale czy jeli zostaniemy maestwem, bdziesz mi ufa na tyle, eby mi si zwierza? De Villiers popatrzy na swoje donie i powiedzia powoli. - Moje ycie z tob jest miliony mil od mojej pracy. Te dwie rzeczy s nie do pogodzenia i teraz, kiedy jeste wolna, postanowiem zmieni zajcie. To zajmie troch czasu, poniewa musz doprowadzi do koca pewne sprawy. W przyszym miesicu wyjad i zaatwi te zalege sprawy tak szybko, jak to bdzie moliwe. - A potem? - Potem zamieszkam w Kraju Przyldkowym. Znajd prac przy fotografowaniu zwierzt i zaczekam na twoj odpowied.

Na pnoc od bramy Malelane prowadzcej do parku antylopa gnu wypada na drog przed land roverem. De Villiers skrci, ale jedno koo zawadzio o wystajcy kamie. Pojazd uderzy w wielki gaz, a de Villiers straci przytomno. Kiedy si ockn, usysza, e Anne jczy z blu. Pas bezpieczestwa ocali jej twarz, ale nogi miaa poranione i de Villiers podejrzewa obraenia wewntrzne. Poda Anne rodki przeciwblowe i ruszy w kierunku bramy Malelane, zatrzymujc przejedajc ciarwk, ktra podwioza go do najbliszego telefonu. Karetka zabraa ich do szpitala w Nelspruit, ale de Villiers upar si, e Anne musi mie najlepsz opiek i wbrew zaleceniom lekarzy polecia z ni z Nelspruit do Johannesburga. Na samolot zdyli w ostatniej chwili. Wieczorem Anne pocia si, puls miaa przyspieszony i bya w szoku. Lekarz ostronie unis jej nogi, najpierw jedn, potem drug. Kiedy 219 poruszy praw nog, krzykna. Cinienie miaa niskie. Po ustaleniu grupy krwi podano jej osocze i zrobiono przewietlenie. Kilka minut pniej inny lekarz radonie oznajmi de Villiersowi, e Anne ma pknit miednic: prosta operacja zaatwi spraw. Ale powaniejszym problemem, spowodowanym dug drog do szpitala, bya utrata krwi. Po ustaleniu grupy krwi trzeba bdzie przetoczy co najmniej dwa litry. Skaleczenia de Villiersa zostay opatrzone dokadniej ni w Nelspruit, a w tym czasie dostarczono ze szpitalnego banku krwi butelki z krwi odpowiedniej grupy, podgrzano i podano Anne przez kroplwk. Operacja udaa si i trzy miesice pniej Anne moga znowu jedzi konno po La Pergole... 26 Davies mia wraenie, e de Villiersowi bardzo si spieszy, eby dopa pozostaych dwch Brytyjczykw na zlecenie zufarskiego szejka. Ta niecierpliwo staa w sprzecznoci z chodnym wyrachowaniem, z ktrego dotd zna swego szefa. Przez ostatnie siedem lat Klinika miaa pene rce roboty, odnoszc kilka spektakularnych sukcesw, a jej reputacja w brany bya jak zwykle znakomita. Trzy miliony dolarw stanowiy niebagateln sum, ale poniewa Bachajt, syn zmarego szejka Amra, nie ponagla Kliniki, de Villiers i jego ludzie cigle odwlekali poszukiwania pozostaych celw. Z danych dostarczonych wczeniej przez szejka Amra wiedzieli, e poszukiwani s prawdopodobnie onierzami sutanatu, nie ludmi SAS. Mahad, drugi syn Amra z jego pierwsz on, poleg we wczesnej fazie operacji, 4 stycznia 1975 roku, w pobliu komunistycznej bazy Szeriszitti. Zgin od ognia cikich modzierzy z pozycji SAS na grze o dwch wierzchokach, panujcej nad Szeriszitti. Tama'an, drugi syn szejka z jego drug on walczy w oddziale Bin Zahaib i zgin 19 wrzenia 1975 roku w bitwie pod Zachirem od pocisku wystrzelonego z samochodu pancernego. Dokumenty dotyczce obu wspomnianych operacji przechowywano w Omanie, w archiwach pukowych, a cz akt w kwaterze gwnej w Bajt al-Falad. Aby zidentyfikowa oficerw lub podoficerw odpowiedzialnych za mier synw szejka, trzeba byo uzyska dostp do tych archiww. Mimo e mier Millinga i Kealy'ego nie wzbudzia podejrze wadz,

w obu przypadkach pojawiy si grone oznaki, e spraw interesuj si jacy nieznani ludzie. Davies nie chcia ju nadstawia karku w okolicach Hereford, a trzej czonkowie Kliniki najpewniej figurowali w aktach 221 imigracyjnych omaskiej policji. Byoby w najlepszym razie lekkomylnoci, gdyby ktry z nich znowu wsun gow w omask ptl. Poniewa do tego kraju nie przyjedali praktycznie adni turyci, policja moga wyledzi kadego nowego przybysza. Tak wic, mimo upywu lat, ryzyko nadal byo zbyt wielkie, przynajmniej dopki Klinika miaa mnstwo pracy gdzie indziej. Poniewa zagroenia zwizane z wyjazdem do Hereford lub Omanu nie zmniejszyy si, Davies nie by zachwycony nieoczekiwanym entuzjazmem de Villiersa. Wyrazi swoje wtpliwoci, ale de Villiers pozosta nieugity. - Musimy do tego podej z innej strony. - Moemy posa kogo innego - zasugerowa z nadziej Davies. - Agencja ma odpowiednich ludzi. - Bdziecie z Meierem zadowoleni, jak stracicie trzydzieci procent wynagrodzenia? Trzeba si bdzie na to zgodzi, jeli zlecimy cz roboty komu innemu. Nie mwic ju o naszej reputacji. - Chcesz powiedzie, e mamy znowu jecha do Omanu? - Nie - de Villiers myla na gos. - Musimy zdoby informacje, nie wyjedajc tam. Musi to zrobi za nas kto, kto ju jest w Omanie... Moe ten stary brygadier, przyjaciel sutana? Ju raz nam pomg... Moe mnie pamita. - Mwisz o brygadierze Maxwellu. Na pewno ci pamita - powiedzia Davies. - A za dobrze. Skojarzy ci od razu ze mierci Millinga - doda Meier. De Villiers potrzsn gow. - To tylko przypuszczenie. Moe macie racj, moe nie. Nie wiemy, czy kiedykolwiek skojarzy wizyt dwch nieszkodliwych amerykaskich historykw z pniejsz mierci Millinga w wypadku. Jest moliwe, e policja nie przeprowadzia dochodzenia i nie rozmawiaa z brygadierem. - A czowiek, ktry nas ledzi, oficer sutanatu, prawdopodobnie z omaskiej suby wywiadowczej? Jeli omaski wywiad wie o nas, 222 musi wiedzie o naszej wizycie u brygadiera. Wie, e poda nam nazwisko Millinga. - Moe nie. Uwaam, e warto sprbowa, bo nic nie tracimy, jeli brygadier nabierze podejrze i powiadomi omaski wywiad o naszym telefonie. A jeli pamita nas tylko jako dociekliwych uczonych, bez adnych ciemnych powiza, moe nam powiedzie, kto dowodzi szwadronem samochodw pancernych w Zachirze 19 wrzenia 1975 roku. Bd co bd, jest oficjalnym kronikarzem sutaskich si zbrojnych. Jeli on nie wie, nikt nie bdzie wiedzia. Od jakiego czasu brygadier niedomaga i kiedy de Villiers wreszcie uzyska poczenie, powraca do zdrowia w swoim nowym domu w Sidab, podarunku od sutana. Odebra stary sucy Maxwella i niechtnie przerwa mu poobiedni sjest. Poza objawami znacznie powa-

niejszej choroby brygadierowi mocno dawa si we znaki artretyzm, ale umys mia tak samo sprawny jak zawsze, a jego wrodzona yczliwo dawaa si wyczu nawet przez telefon. Oczywicie pamita spotkanie z de Villiersem w Bajt al-Falad. Z przyjemnoci pomoe w dalszych poszukiwaniach. De Villiers, przekonany, e Maxwell szczerze chce pomc i nie ma adnych podejrze w zwizku ze spraw Millinga, postanowi nie mwi, jak mu przykro z powodu tragicznego wypadku pilota. Od razu przystpi do rzeczy. - We wrzeniu 1975... - Tak, tak - powiedzia Maxwell - ostatnia faza wojny. - Doszo do bitwy pomidzy komunistami a samochodami pancernymi sutana w miejscu pod nazw Zachir. - Nie Zachir - brygadier zachichota. - Nie, mj przyjacielu. Ten region nazywa si Defa, ale ronie tam samotne drzewo, nazywane Drzewem Zachir i, ze wzgldu na uksztatowanie terenu, stoczono tam wiele zaartych potyczek. - Czy zna pan jakie szczegowe relacje o tym okresie w siedemdziesitym pitym? 223 - Oczywicie. Od naszej ostatniej rozmowy wyszy dwie albo trzy znakomite ksiki. Mona je dosta w ksigarniach. Poda de Villiersowi trzy tytuy i nazwy wydawnictw. - Jestem pewien, e znajdzie pan w tych pracach wszystkie informacje, ktrych pan potrzebuje, ale gdyby nadal czego pan nie wiedzia, prosz da mi zna. De Villiers rozpywa si w podzikowaniach. - Jeszcze jedno pytanie, panie brygadierze: kto by wtedy dowdc szwadronu samochodw pancernych? Moe bd mg uzyska szczegow relacj od niego. - Tak, rzeczywicie. - Maxwell uzna to za wymienity pomys. - To by Patrick Brook, kawalerzysta, oczywicie, i... nie, zaraz, zaraz. Patrick opuci nas na pocztku siedemdziesitego pitego, wic to musia by jego nastpca, te poganiacz osw, jak ich nazywamy, nazwiskiem Mike Marman. Troch dziwak, ale doskonay oficer - 9/12 puk lansjerw, jeli dobrze pamitam. Opowie panu wszystko o starciu pod Drzewem Zachir. - Czy nadal jest w Omanie? - spyta de Villiers. - Na Boga, nie! Wyjecha dawno temu. Wikszo chopakw suya tu tylko dwa albo trzy lata. Przypuszczam, e znowu jest w Anglii albo w Niemczech. Niech si pan skontaktuje z Towarzystwem Angielsko-Omaskim albo ze Stowarzyszeniem SAS w Londynie. Maj tam adresy wszystkich byych onierzy si zbrojnych sutana. De Villiers znowu podzikowa brygadierowi i obieca przysa mu egzemplarz ksiki, kiedy si ukae. Jesieni Davies zabra si energicznie do poszukiwa. W padzierniku poszed na comiesiczny wykad do Towarzystwa Angielsko-Omaskiego w jego staej siedzibie, Bury House, przy Bury Street 33 w St James's. W cywilnym garniturze i starym krawacie puku spadochronowego Davies przyszed o szstej trzydzieci i doczy do grupki

samotnych mczyzn i par maeskich, idcych do sali zebra na pitrze. Nie wymagano adnych dowodw tosamoci ani kart wstpu. 224 W sali, naprzeciwko maego ekranu, stao w rzdach okoo czterdziestu krzese. Uprzejma kelnerka podawaa sherry i biszkopty kilkunastu gociom. Dwaj mczyni, z ktrymi Davies nawiza rozmow, pracownik omaskiej spki naftowej i byy podoficer Gwardii Szkockiej, nie byli w Omanie w 1975 roku, ale trzeci, inynier specjalizujcy si w sprzcie wiertniczym i niewtpliwy ekstrawertyk, pracowa w Zufarze z przerwami od 1974 do 1977 roku. Zna wielu oficerw si zbrojnych sutana i z zapaem czyta wszystko, co dotyczyo kampanii zufarskiej. Davies skierowa rozmow na Zachir i sucha potoku entuzjastycznych komentarzy inyniera. Nie, Zachir to nie bya operacja armii omaskiej. Walczyli tam gwnie onierze SAS i rzeczywicie otrzymali wsparcie samochodw pancernych. Oficer kawalerii nazwiskiem Simon Mirriam wyrni si w walce, ale to nie on dowodzi szwadronem samochodw pancernych. To by Mike Marman, wspaniay facet, ktry wsawi si tym, e podczas suto zakrapianego przyjcia w kantynie oficerskiej armii omaskiej zacz strzela z kaasznikowa. - Czy Marman jest tu dzisiaj? - spyta Davies. - Nie. Nie widziaem go na adnym z tych spotka, ale, co prawda, przychodz tylko sporadycznie jako go. Nie jestem czonkiem Towarzystwa. Jeli chce pan skontaktowa si z Marmanem albo z kimkolwiek z SAS, niech pan poprosi w sekretariacie o list adresw czonkw. Prosz mi poda swj adres, a dam panu zna, jeli dowiem si czego o Marmanie. Davies zostawi mu jeden z adresw kontaktowych Tadnamw. Teraz by pewien, e Marman jest ich czowiekiem, ale i tak sprawdzi to jeszcze raz, zamawiajc stare egzemplarze dziennika pukowego jednostki Marmana, 9/12 puku Krlewskich Lansjerw. W magazynie z 1976 roku znalaz krtki artyku napisany przez Marmana, ktry przedstawi barwn relacj z rnych potyczek stoczonych w Zufarze od padziernika 1974 do poowy 1976 roku. Stwierdzi tam wprost, e w styczniu 1975 roku obj dowdztwo szwadronu samochodw pancernych. Teraz Davies musia tylko odnale czowieka. 225 Nie zdoa uzyska adresu w Towarzystwie Angielsko-Omaskim, ale rozmowa telefoniczna z sekretariatem Stowarzyszenia SAS zaowocowaa adresem korespondencyjnym via Lloyds Bank w Reading. Dalsze poszukiwania pozwoliy ustali ostatnie miejsce staego zamieszkania nieuchwytnego majora. By to may domek w Clapham. W odpowiedzi na zoone zamwienia bliskowschodnie ksigarnie przysay, po strasznych cenach, trzy ksiki, ktre poleci Colin Maxwell. Who Dares Wins Tony'ego Geraghty'ego nie zawieraa adnej wzmianki o Zachirze, ale w We Won a War Johna Akehursta Davies znalaz znakomit fotografi Marmana, a w SAS: Operation Oman Tony'ego Jeapesa relacj o bitwie pod Drzewem Zachir i udziale jednostki samochodw pancernych Saladin z Defy". Pitnastego wrzenia 1975 roku The Times" donis, e bezcenny obraz Rembrandta zosta pocity przez szaleca, oglnokrajowy strajk

pracownikw stalowni moe si zacz w kadej chwili, ksi Walii jest w Papui, cena papierosw wzrosa do czterdziestu piciu pensw za paczk, dwujzyczna sekretarka w Londynie zarabia 3000 funtw rocznie, Henry Fonda wystpuje w monodramie na Piccadilly, a Fawlty Towers mia premier w telewizji. Nie byo oczywicie adnej wzmianki o Zufarze, kraju, o ktrego istnieniu wikszo ludzi na Zachodzie w ogle nie wiedziaa. O wicie tego dnia oddzia SAS w zachodnim Zufarze zaplanowa atak na komunistycznych partyzantw, wykorzystujcych rejon Drzewa Zachir jako baz dla wyrzutni rakietowych Katiusza. W skad oddziau SAS wchodzili wietnie wyszkoleni zawodowcy: sierant Rover Slatting, jego bliski przyjaciel Danny, Wes Grumpy, Matt i potnie zbudowany Tony Fleming. Trzynastu onierzy SAS wyruszyo z bazy si zbrojnych sutana w Defie wraz z dwoma przewodnikami, byymi bojownikami LFWO. Teren by podmoky, a noc wyjtkowo ciemna z powodu gstej mgy. Przewodnicy nie zdoali odnale Drzewa Zachir i niedugo przed witem onierze SAS podzielili si na dwie grupy, aby szybciej zlokalizowa cel. Danny, kapral, ruszy przodem z jednym z przewodnikw 226 i w kocu znalaz drzewo. Zauway te wiele wieych ladw butw i poczu zapach wdzonego misa. W drodze powrotnej do grupy sieranta Slattinga dostrzeg we mgle patrol adu. Rozptao si pieko. onierze SAS zabili trzech partyzantw, a ich czowiek, Georgie Smali, umar w nastpstwie krwotoku z ttnicy udowej. Sabiej uzbrojona i pozbawiona przewagi zaskoczenia siedmioosobowa grupa Slattinga przyczaia si w bocie wrd ciernistych zaroli. Tony Fleming zosta postrzelony w krgosup i straci wadz w nogach. Kiedy dwaj koledzy odcigali go na bok, dziesi krokw przed nimi wyskoczy z mgy partyzant. Slatting odwrci si i zabi go. Morderczy ogie guszy odgosy wydawane przez adu, ktrzy z AK-47 i granatami czogali si od krzaka do krzaka w kierunku niedobitkw z SAS. Wszdzie wok trzeszczay i pkay gazie, siekane kulami. Kady, kto prbowaby wsta, zginby na miejscu. Ze wzgldu na mg i gste zarola sytuacja wymagaa natychmiastowej reakcji na kady ruch nieprzyjaciela. Adu zbliali si ostronie i cierpliwie. Slatting i Danny, strzelcy wyborowi, trafili jeszcze czterech partyzantw. Obok nich lea potny Tony Fleming, blady i nieruchomy. Wiedzieli, e jeli sprbuj go poruszy, odcign w bezpieczne miejsce, umrze. Slatting porozumia si przez radio ze swoim dowdc. On i jego ludzie mieli pozosta na stanowiskach i czeka, a pod Drzewo Zachir przybdzie wsparcie. Jeden z ludzi trci okciem Slattinga. Grupa wsparcia ju przybya. Przez rzednc mg widzieli, jak zmierza w ich kierunku z przeciwlegego koca doliny. Brytyjski" oficer, o jasnej cerze i w czapce z daszkiem, prowadzi atak, a jego ludzie w zielonych mundurach rozwinli si w tyralier. Obleni onierze SAS odetchnli z ulg, ale nie na dugo, poniewa kawaleria" okazaa si jemeskimi onierzami z Jemenu Poudniowego, przychodzcymi z pomoc adu. Prowadzili intensywny ogie i w cigu kilku minut wszyscy onierze SAS zostali trafieni. Kula przebia szyj Slattinga i powalia go na ziemi. Podnis si na

kolana, ale zosta postrzelony jeszcze dwukrotnie. Nie mogc si poruszy, lea i sucha, jak jego towarzysze mwi o swoich ranach. Adu 227 podpezali do nich ze wszystkich stron. Niektrych dzielio ju zaledwie dwadziecia metrw od ciernistej reduty SAS. Danny zobaczy ruch i strzeli w tamt stron z granatnika M79. Sia wybuchu wyrzucia ciao adu z jego kryjwki. Minut pniej obok Danny'ego eksplodowa nieprzyjacielski granat, ale jakim cudem odamki przeleciay gr. Sanitariusz SAS czoga si wrd rannych, zakadajc opatrunki i wstrzykujc morfin. Ogie SAS zacz sabn, a rozzuchwaleni adu podeszli jeszcze bliej. Slatting zosta trafiony czwart kul, ale nie straci przytomnoci. O smej trzydzieci rano samochody pancerne i pluton armii omaskiej pod dowdztwem kapitana Alexa Bedforda-Walkera zdoay zaj dogodne pozycje i ostrzelay adu pociskami 76 milimetrw, zabijajc wielu onierzy Ludowo-Demokratycznej Republiki Jemenu i partyzantw LFWO, w tym Tama'ana bin Amra. O dziewitej we mgle pod Drzewem Zachir rozbrzmiewa tylko melancholijny piew cierniaka i od czasu do czasu ciche przeklestwa zmczonych onierzy. Ciaa zabitych i umierajcych partyzantw pozostay wrd zaroli jeszcze dugo po tym, jak samochody pancerne wycofay si do Defy z rannymi onierzami SAS uoonymi na pokrywach silnikw. 27 Wysadzana drzewami Silom Road jest handlowym sercem Bangkoku, ale za wysokimi murami, ktre wytyczaj jeden jej odcinek, stoi budynek zakonu karmelitanek. On wanie suy jako dogodny punkt orientacyjny wskazujcy wejcie do wiatowej stolicy seksu, ktr tworz dwie rwnolege ulice, Patpong Jeden i Dwa. Tajskie prawo zakazuje burdeli, ale w samym Bangkoku dziaa ich dziewiset pidziesit, zakamuflowanych jako bary i kluby. Nosz takie nazwy, jak Pussy Galore czy Purple Pleasure. Homoseksualistom oferuje swoje usugi Pretty Boy Lounge, Golden Cock i wiele innych miejsc. Na ruchliwych chodnikach roi si od strczycieli obu pci, polujcych na klientw. Wewntrz zatoczonych jaski rozpusty prostytutki, ubrane tylko w buty na wysokich obcasach, hipnotyzuj goci lnicymi od oliwy poladkami i obnaonymi piersiami, jeli nie liczy cekinw na sutkach. Wikszo nie ma jeszcze osiemnastu lat, wiele jest znacznie modszych i w odrnieniu od znacznej czci ich europejskich koleanek po fachu pyszni si jdrnymi, smukymi ciaami, ktre przyprawiyby o drenie warg najbardziej sdziwych mnichw. Pozuj i kusz na obracajcych si karuzelach lub przewrconych skrzynkach na owoce, tak e ich wygolone ona wiruj na poziomie oczu widzw. Farangs, cudzoziemcy, napywaj do Miasta Grzechu" setkami tysicy, nie zwaajc na AIDS, bo gdzie indziej znajd tak obfito modych piknoci, po przystpnych cenach i gotowych zaspokoi kad wyuzdan zachciank? Meier co roku wybiera si na wycieczk po dalekowschodnich miastach seksu i rzadko omija Bangkok, gdzie zwykle bawi przez cztery dni. Od pitej trzydzieci po poudniu do drugiej nad ranem oddawa si cakowicie zaspokajaniu swoich potrzeb seksualnych, a potem spa

229 twardo przez osiem godzin w apartamencie w hotelu Bangkok Hilton. Po niadaniu w ku spdza dzie nad hotelowym basenem, z mnstwem prenumerowanych czasopism, ktre byy jego najwiksz radoci: magazynami technicznymi oraz wydawnictwami dla mionikw elektroniki, modelarstwa lotniczego i samochodowego. Pierwszego wieczoru po przyjedzie do Bangkoku Meier zwykle szed na erotyczne wystpy, aby wprawi si w odpowiedni nastrj. Nieodmiennie bray w nich udzia pikne dziewczta i kobiety z wygimnastykowanymi waginami, ktrymi otwieray butelki pepsi, poykay ogie i w ktrych znikay banany lub pieczki pingpongowe. Padziernik by kocem pory deszczowej, parnym i wilgotnym. Meier lubi jedzi wczesnym wieczorem po miecie, jak tusty sp z ociekajcym lin dziobem, krcy nad polami padliny. Drugiego dnia pobytu w 1986 roku znalaz za 500 bahtw klimatyzowanego mercedesa z plastikowymi kwiatami wok kierownicy i mniej ni zwykle gadatliwym kierowc. Ale na dziewcztach z rejonw New Petchburi i Sukunwit Road wycieczka nie zrobia wraenia. Proste ulice, szalona pltanina drutw nad gow, smog z dieslowskich spalin, cuchncy zapach z Chao Phraya i wszdzie ogromne tablice reklamujce Marlboro, Seiko i Sony. Mode tajskie ciaa co noc tysicami przyjmuj napalonych cudzoziemcw, zachichota w duchu Meier, aby zrwnoway ogromny tajski import istotnym wkadem w krajowy eksport. Meier wysiad z mercedesa w soi, czyli maej uliczce, blisko swojego hotelu i przed salonem masau Kleopatra. Doczywszy do grupy turystw, woy okulary i zajrza do jasno owietlonej sali, w ktrej siedziao okoo setki tajskich dziewczt w bikini. Pniej bd ich dwie albo trzy setki, ale na razie, o pitej czterdzieci pi, interes dopiero si rozkrca. Meier lubi t por najbardziej, poniewa wiedzia, e wtedy dziewczta s najczystsze. Zawoa kierownika i zapyta o swoj ulubion dziewczyn z zeszego roku. Odesza, umiechn si w odpowiedzi tajski stranik cia, ale on z radoci kogo poleci. 230 Meier zdecydowa si na numer 89, Voraluk, i jej modsz przyjacik Tui. Wszystkie dziewczta trzymay tabliczki z numerami, eby uatwi wybr, a te dwie umiechny si promiennie, kiedy podchodziy do Meiera. Wypili we troje kaw w ssiedniej salce. Meier nie stara si nawiza rozmowy i po prostu siedzia przy kawie, poerajc dziewczta wzrokiem. Nie przeszkadzao im to i szczebiotay radonie. Kiedy Meier wsta, przygadzajc przd kurtki, eby ukry widoczne oznaki swojego stanu ducha, dziewczta ujy go za rce i chichoczc, zaprowadziy do windy, a stamtd do pokoju na grze. Po drodze wziy od tustej kobiety prezerwatywy, klucz i akcesoria higieniczne. W pokoju znajdowaa si sofa, ko, wanna i ogromny nadmuchiwany materac. Tui zbadaa usta Meiera jzykiem, a w tym czasie yoraluk rozebraa wszystkich troje i starannie wykpaa Meiera. Tui namacia materac i wasne ciao sodko pachncym kremem. Meier pooy si na materacu, a dziewczta masoway na przemian

jego ciao z wielk wpraw i poufaoci. Voraluk pooya si pod spodem i patrzya na Meiera, podczas gdy lejsza Tui robia Meierowi tajski masa ciaem, lizgajc si w gr i w d po jego plecach. Jej wzgrek onowy, brzuch i piersi przejy prac rk europejskiej masaystki. Pod wpywem tego cudownego doznania Meier chcia posi Voraluk, ale Tui zdawaa si to wyczuwa. Wstaa, rozdzielia ich i przewrcia Meiera na plecy. Potem, z Voraluk wci pod nim, kontynuowaa masa przez nastpne dziesi minut. Jej kunszt polega na tym, aby utrzymywa klienta na samej granicy spenienia. Dziewczta wytary Meiera, zaprowadziy go do ka, by wykonywa jego polecenia, a pniej umyy go pod prysznicem i zaprowadziy z powrotem do biura kierownika. Zapaci 6000 bahtw i pochwali gospodarza za niesabnc doskonao Kleopatry. Tui zjawia si ponownie w eleganckiej bluzce i spdniczce i zawioza Meiera wasn toyot do supermarketu rybnego przy Sukunwit Road. Grasowali z wzkami wrd regaw z czerwonym cefalem, strzpielem, morskim okoniem i wieloma innymi gatunkami. Ekspedient 231 w fartuchu na miejscu ugotowa wybrane ryby, ktre zjedli wrd tumu cudzoziemcw, popijajc szklankami lokalnego sanuk. Meier poegna si z Tui, poniewa znowu ogarna go dza, i wezwa trjkoowy tuk-tuk, aby zawiz go do hotelu Grace. Przylega on do arabskiego getta w Soi Nana Nus, brzydkiej dzielnicy brudnych drapaczy chmur, wrd ktrych wznosz si z rzadka meczety i pseudo-minarety. Meier przeszed przez obskurny westybul, marszczc nos z powodu zapachu kebabu i curry z pobliskiej arabskiej restauracji, lokalu syncego z ryu i taca brzucha. Zszed po schodach i znalaz si w sabo owietlonej piwnicy z dugim, wskim barem i dwiema setkami pracujcych na wasn rk prostytutek. Bar wypeniali najrniejszego pokroju klienci. Pili w maych alkowach lub opierajc si o kolumny, ktre nadaway kawiarni posmak podziemnego wyuzdania. Dym z cygar kbi si wok kolumn jak pasma mgy wrd stalagmitw, a wszdzie byy godne oczy i zesztywniae ldwie. Meier uwielbia ten rodzaj kameralnej erotyki. Zabra swoj whisky do pustej alkowy i usiad, by chon atmosfer. Cich, drapien paplanin zachodnich biznesmenw i Arabw w burnusach przeryway od czasu do czasu ochrype krzyki brytyjskich, holenderskich lub niemieckich nastolatkw i dwiki z szafy grajcej. Samotni narkomani i alkoholicy nie zagldali tu, poniewa by to dwr bogini mioci. Do piwnicy napyway powoli kobiety w rnym wieku i z rnych rodowisk. Wiele chciao sobie po prostu dorobi na boku, eby kupi samochd albo nowe ubrania dla dzieci. W Bangkoku jest ponad 200 000 dziewczt i nieznana liczba chopcw utrzymujcych si czciowo lub wycznie z seksu. Poniewa dochd z prostytucji moe by dziesiciokrotnie wyszy od przecitnej pensji za normaln prac, nic dziwnego, e wiele osb ulega pokusie mimo niebezpieczestw. Przez godzin Meier odrzuca wszystkie propozycje, omal nie wybierajc ciemnowosej trzydziestolatki z wielkimi piersiami i tali osy, ubranej w kostium ze skry krokodyla. W kocu zdecydowa si na trzynastolatk o elfich rysach w szkolnym mundurku. Zaprowadzia go do

232 maego pokoju kilka przecznic od hotelu Grace. W kolorowej koysce leao niemowl. Meier zosta do pierwszej w nocy i podziwia umiejtnoci dziewczyny. Mwia znonie po angielsku na swj piewny sposb i powiedziaa mu, e jest wielki. W Hiltonie przywita Meiera kierownik, czarujcy mczyzna. Przenis si niedawno z duego hotelu w Hongkongu, ktry prowadzi przez wiele lat. Meier zamwi na rano mercedesa. Wybiera si na pla Pattaya nad Zatok Syjamsk, miejsca penego soca i piasku, a take seksu. O dziesitej trzydzieci przyniesiono mu niadanie i Bangkok Post". Zainteresowao go zwaszcza porwanie Mordechaja Vanunu, ktry ujawni prasie szczegy izraelskiego programu nuklearnego. Bardzo si zirytowa, kiedy lektur przerwao mu gone pukanie do drzwi i w progu stan de Villiers. - Sprbuj udawa, e ucieszye si na mj widok. Meier chrzkn i star okruchy z warg. - Czemu zawdziczam t niezwyk przyjemno? Okazao si, e de Villiers by w Melbourne, kiedy zatelefonowa Davies. Postanowi polecie przez Bangkok w obawie, e tak jak to bywao poprzednio, Meier nie zechce si wyrzec swoich tajskich rozkoszy. - Lecimy do Londynu dzisiaj wieczorem. Meier odwoa mercedesa, przeklinajc w duchu Daviesa i de Villiersa... 28 Douggie Walker zarzdza pubem Antelope od dobrych paru lat. Podobnie jak jego agodny czarny labrador o imieniu Sam, kochajcy zgiek gwnego baru na dole, Douggie by osobnikiem ogromnym i przyjacielskim. Wieczorem 30 padziernika 1986 roku w Antelope byo gwarno jak zawsze. Jej klientela skadaa si z ludzi ze wszystkich rodowisk, nigdy nie brakowao te obcych, oywiajcych atmosfer lokalu. Przy barze Douggie rozpozna grup byych zawodowych wojskowych i przyj kufel piwa od Keitha Ryde'a, jednego z kilku oficerw armii omaskiej, ktrzy czsto spotykali si tutaj, zwykle w porze lunchu. Rozmowa dotyczya modego czowieka nazwiskiem Jeremy Bamber, ktry dwa dni wczeniej dosta doywocie za brutalne zamordowanie piciu czonkw swojej rodziny. Majc nadziej odziedziczy fortun, zamierza obciy win swoj siostr. Wywizaa si burzliwa dyskusja na ten temat. Douggie, Ryde, Smash" Smith-Piggeott i Jackson, pod subtelnym wpywem beczkowego gorzkiego, potrafili si zaarcie spiera o najbardziej prozaiczne kwestie. Mike Marman na og im wtrowa, ale tego wieczoru czu si nie najlepiej i postanowi pj do domu, eby w spokoju poczyta i pooy si wczenie spa. Poniewa przekroczy ju czterdziestk i by bezrobotny, mia skonno do ualania si nad sob. Jego zy humor wynika prawdopodobnie z ostatniego spotkania z porywcz, lecz pikn by on, Rose May. W poprzedni weekend przyszed do jej mieszkania w Kensington, eby zabra synw na cay dzie. Doszo do ostrej ktni, ktr wci wspomina z gorycz. Czasem zdawali si nienawidzi nawzajem, ale potem Mike zauwaa na nowo jej jasne wosy i figur bogini, jej klasyczne

sowiaskie rysy i cudowne, nieobecne oczy i zadawa sobie pytanie, jak to si stao, e on i Rose May w ogle si rozstali. 234 Urodzia si jako Rose May Cassel-Kokczyska, crka Szwedki i zadzierystego polskiego oficera, ktry bra udzia w ostatniej kawaleryjskiej szary na niemieckie czogi w 1939 roku, przeszed przez radzieckie agry, a po wojnie osiedli si w Anglii. Tu urodzia si Rose May. Mike pozna j podczas wakacji na Sardynii, bya wwczas dyrektork szkoy Montessori w Kensington. Pocztkowo by dla Rose May spenieniem wszystkich marze: czarujcym, przystojnym oficerem kawalerii, zapalonym narciarzem, ktry walczy z komunistami i kocha ycie. Kiedy poznaa go lepiej, przekonaa si, e potrzebuje matczynej opieki, a to urzeko j jeszcze bardziej. Marman rozejrza si po pubie. Sam nie wiedzia, czego waciwie szuka. Nie powinienem odchodzi z wojska, pomyla; to wanie wtedy zaczo si psu midzy nimi. Spojrza na zegarek: szsta pitnacie. Bdzie musia si pospieszy, jeli chce zdy na swoj ulubion cz dnia: gorc kpiel przy dwikach Radia 4. Poegna si i wyszed. W drzwiach pubu Marman zobaczy, e pidziesit metrw w gb Eaton Terrace, akurat przy jego dumie i radoci, nowiutkim, czerwono-czarnym Citroenie 2CV, toczy si bjka. Dwaj ludzie szamotali si na wskim chodniku, tu przy jego samochodzie. Nie zwaajc na dopingujcych gapiw, Marman podbieg do citroena, otworzy kluczykiem drzwi i wsiad do rodka. Cholernie by si zirytowa, gdyby byy jakie wgniecenia. 2CV moe i wyglda jak przewrcony kube, ale by bardzo ekonomiczny, a to nabierao coraz wikszego znaczenia po szeciu miesicach bez pracy. Jeden z walczcych, mczyzna z ys i zakrwawion czaszk, opar si o drzwi pasaera, kiedy Marman, klnc, rusza i wyjeda z Eaton Terrace, nie bardzo wiadom byskajcych z tyu niebieskich wiate. Za Battersea, ju w obrbie Clapham, skrci w Blandfield Road. Po rozwodzie trzy lata temu nawiza znajomo z cudown dziewczyn imieniem Julia, prowadzili jednak osobne ycie, a Marman kupi dom z tarasem w Clapham za pienidze odoone w czasie suby wojskowej. 235 Sypialni wynajmowao zwykle maestwo studentw, ale tego wieczoru jego jedynego obecnie lokatora nie byo w miecie, mia wic dom dla siebie. Dom Marmana sta naprzeciwko sklepu spoywczego, gdzie czsto zostawia klucze i odbiera poczt. Marman zaparkowa tak blisko domu, jak si dao, i wszed do rodka. Rzuci kurtk i krawat na st w salonie, nala sobie whisky i pospieszy na gr. Jak zwykle, zostawi frontowe drzwi uchylone, poniewa by towarzyski i rzadko zdarzay si dni, kiedy nie odwiedza go jeden z przyjaci lub kolegw. Marman nie dba o bezpieczestwo. Czsto mawia, e nie ma tu nic, co warto ukra, poza moim radiem, a jeli bd chcieli si wama, zamek ich nie powstrzyma". Kilka minut pniej siedzia ju w wannie z drinkiem pod rk i radiem zaguszajcym wszystkie inne dwiki. Meier zaparkowa tu przy Blandfield Road 9 i pi po sidmej, gdy

tylko zabrzmia zwiastun muzyczny ucznikw, skin gow. - Davies mwi, e Marman nigdy nie przepuszcza tego programu i lubi go sucha w kpieli. Drzwi s na wp otwarte. Aparat przygotowany. De Villiers nis dwie plastikowe torby, w jednej byy broszury o ubezpieczeniach na ycie. W salonie podszed prosto do kurtki. Davies zapewni go, e czarny notes Marmana znajduje si zwykle w wewntrznej kieszeni. De Villiers zakl pod nosem, kiedy spojrza na charakter pisma: by zbyt drobny jak na film 1600 ASA w aparacie Olympus X4A, aby prbowa bez statywu lub flesza. Zdjcie mogo si okaza za bardzo ziarniste, a po powikszeniu niewyrane. Lepiej wybra bezpieczny wariant, zwaszcza e raczej nikt mu w tym nie przeszkodzi. W domu by tylko Marman, a Meier, ktry zosta w samochodzie, znajdzie sposb, eby zatrzyma ewentualnego gocia. De Villiers wyj z torby zrobiony na zamwienie skadany statyw Meiera. Umieci notes na stole w taki sposb, aby struna fortepianowa przecignita pomidzy podprkami statywu przytrzymywaa kartki pasko na blacie. Nastpnie zamontowa na statywie aparat Nikon F2 236 z lamp byskow; obiektyw skierowany by w d i znajdowa si mniej wicej czterdzieci centymetrw nad otwartym notesem. Meier zaoy drobnoziarnisty film o maej czuoci i rcznie ustawi optymalny czas nawietlania. De Villiers nacisn guzik wyzwalacza i zrobi po jednym zdjciu kadej pary stron za listopad. Po szeciu minutach siedzia ju z Meierem w samochodzie, a notes by z powrotem w kieszeni kurtki Marmana. 29 Wytrwaa obserwacja bya kluczem do sukcesu. W przypadku Marmana Davies by od pocztku cierpliwy i profesjonalny. Po trzech tygodniach, wci nie majc planu zabjstwa, przedstawi de Villiersowi swoj propozycj. Trzeba zdoby notes Marmana, poniewa nie rozstaje si z nim i korzysta z niego jak japiszon ze swojego organizera. Ustali, kiedy bdzie poza Londynem i sam w swoim samochodzie, i zaaranowa wypadek drogowy. Davies zaproponowa rwnie, aby spreparowali film z ostrzeeniem. Od czasw Kealy'ego kamery wideo stay si powszechnie dostpne, a filmy wideo atwe do zmontowania. W przypadku Marmana poinformowanie go o nadchodzcej mierci mogo narazi plan wypadku na niepowodzenie. Problem z Marmanem polega na tym, e niemal obsesyjnie potrzebowa ludzkiego towarzystwa. Prawie nigdy nie by sam. Jego dziewczyna Julia przychodzia do niego prawie codziennie po zakoczeniu pracy w J&B Whisky, jego sublokator czsto spdza cay dzie i noc przy Blandfield Road 9, a przyjaciele, gwnie byli wojskowi, cigle wpadali na drinka. Kiedy Marman przebywa poza domem, nigdy nie mona byo przewidzie, co zrobi. Niekiedy wychodzi, aby szuka pracy, ale znacznie czciej szed do jednego z kilku pubw, takich jak Antelope, gdy wiedzia, e spotka tam przyjaci. Chodzili potem od jednego lokalu do drugiego, a jeli kto urzdza przyjcie, wszyscy szli si przebra albo

prosto do mieszkania gospodarza. Do domu wracali nad ranem. Poniewa Klinika nigdy nie zdawaa si na szczliwe przypadki, de Villiers zgodzi si z Daviesem i zdoby notes Marmana. 238 W kryjwce Tadnamw przy Trebovir Road, ponurej piwnicy w pobliu hotelu, ktry prowadzi jaki Sowianin, dokadnie przestudiowali zapiski Marmana. - W sobot spdzi cay dzie na degustacji wina w klubie Hurlingham - zauway Meier. - Jego dziewczyna tam pracuje, wic prawdopodobnie z nim bdzie - powiedzia de Villiers. - Ale pniej - Meier dgn palcem w fotografi - idzie na drinka z Poppo. Sobotni wieczr zawsze jest dla nas dobry. Kto to jest Poppo? - Niewane. - De Villiers zacz oglda nastpn stron. - W caym miesicu mamy tylko trzy dogodne okazje i wszystkie poza Londynem. Pojedzie sam swoim citroenem. To wiemy. Znamy terminy, a trasy da si ustali na podstawie kadej mapy drogowej. Skoncentrujmy si na tym i zapomnijmy o jego yciu w Londynie. Nie byo dalszej dyskusji nad wpisami w dzienniku, a Meier wyglda jak kot, ktry spodziewa si miski mietany. De Villiers przypi do ciany map Anglii. - W cigu trzech tygodni Marman odbdzie cztery dalsze podre. Dwie na zachd kraju, jedn do Suffolk i jedn do Rugby. Najwicej wiemy o tej - powiedzia, wskazujc rwnin Salisbury. - Wiemy dokadnie, kiedy Marman bdzie przejeda pomidzy dwoma znanymi punktami... Meier - spojrza na Belga - co mylisz? Odpowied bya natychmiastowa. - Bostoskie hamulce". Nic innego. To niezawodny sposb, a nikt nie bdzie podejrzewa sabotau. Davies potrzsn gow. - W Bostonie zawid, chopcze, wic dlaczego tutaj miaby si uda? - Nie zawid - warkn Meier. - Wiesz o tym. W Bostonie sytuacja zmienia si w ostatniej chwili, wic zrezygnowalimy. Ale wszystko byo przygotowane i udaoby si. Prbowaem przez dwa miesice na starym pasie startowym z brami Tighe na wycigowych samochodach. Potrafiem przej kontrol w odlegoci piciuset metrw i pod koniec miaem sto procent udanych prb, sto procent. To niezawodny sposb... chopcze! 239 De Villiers podnis do. - Dobrze, dobrze, nie uno si, przyjacielu. Wierz w twj geniusz, ale co bdzie, jak zastosujemy twoje bostoskie hamulce podczas podry do Salisbury i si nie uda? Meier energicznie skin gow. - W tym nieprawdopodobnym przypadku przenios sprzt do innego samochodu i zapiemy go pniej tutaj. - Pokaza Suffolk. - Ale mog ci zapewni: jeli ja to zrobi, to si uda. De Villiers zamyli si. - Musimy mie pewno, e nie wzbudzi to adnych podejrze, eby nikt nie powiza Marmana z Kealym i Milingiem. Nie ma wtpliwoci, e pod tym wzgldem bostoskie hamulce s idealne.

- Jeli obaj jestecie zdecydowani - westchn Davies - a widz, e tak, to lepiej zrbmy to na poudniu. Przynajmniej znamy troch wybrzee. Zeszego lata Klinika pracowaa dla pewnej agencji z siedzib w Paryu, ktra od czasu do czasu korzystaa z jej usug. De Villiers podejrzewa, e klientem by baron narkotykowy, kontrolujcy tras przerzutow przez kana La Manche z Deauville do Anglii. Chcia po cichu wyeliminowa konkurencj. Wojna gangw nie wchodzia w zakres dziaalnoci Kliniki, ale wynagrodzenie byo nie do pogardzenia. Davies ustali, e przekazanie towaru odbywa si w odludnym rejonie rezerwatu przyrody Pagham Harbour, na poudnie od Church Norton w West Sussex. Przyjrzawszy si dwm poprzednim dostawom, Klinika uznaa, e zarwno atak przeprowadzony przez ludzi Tadnamw na morzu, jak i atak na ldzie, kiedy Francuzi spotkaj si ze swoimi odbiorcami, spowoduje za duo zamieszania. Aby przeprowadzi atak z zaskoczenia, nabya wic za porednictwem pewnej saudyjskiej agencji dwunastomiejscowy poduszkowiec z cichym silnikiem, osigajcy prdko szedziesiciu kilometrw na godzin. Ludzie Tadnamw nadcignli od strony bagien, zastrzelili czteroosobow francusk zaog z pistoletw maszynowych HK53 z tumikiem i odholowali d na morze bez 240 adnej reakcji ze strony grupy czekajcej na ldzie. Nie znaleli heroiny, ale zatopili trawler na pytkiej wodzie, po czym wrcili na stay ld. - Marman ma wrci z Wiltshire we wtorek 11 listopada. Czy dziesi dni ci wystarczy, Meier? - Natychmiast zaczn gromadzi sprzt. Z tym nie bdzie problemw. Najtrudniej bdzie znale odpowiedniego dublera. De Villiers nie waha si. - Dzi wieczorem Marman bdzie w domu, wic Davies i ja zoymy mu wizyt z kamer wideo. Ty przygotuj szczegowy plan dla Wiltshire na jedenastego, ebymy jutro mogli podj decyzj. Gdyby Meier zakwestionowa ten harmonogram, wywiadczyby sobie przysug, ale jego kunszt nie obejmowa przewidywania przyszoci. 30 Wieczorem 3 listopada drzwi domu Marmana byy uchylone. Gospodarz, nie zwaajc na przecig, zabawia starego przyjaciela z czasw suby w Zufarze. Spotykali si czasem, eby wypi po kieliszku i podyskutowa o tym, jak naprawi wiat. - Zawsze mwiem, e to ajdak - wykrzykn Marman, komentujc niedawn rezygnacj Jeffreya Archera, wiceprzewodniczcego Partii Konserwatywnej, oskaronego o udzia w skandalu seksualnym. - Zdradza go ten obleny umieszek. - Cakowicie si mylisz - powiedzia jego go. - Wiem z pewnego rda, e ta kobieta zostaa podstawiona. Pierwszorzdny przykad planowej dezinformacji. Jak ju raz pjdzie smrd, zwaszcza jeli zarzuty brzmi wiarygodnie, ofiara nie ma szans, eby si oczyci. Wikszo ludzi bdzie uwaa Archera za skompromitowanego jeszcze dugo po tym, jak wszyscy zapomn o tym rzekomym skandalu - strzsn popi z papierosa na dywan - a w tym przypadku moment zosta wybrany idealnie. Oskarenie ukazao si w prasie dwudziestego szstego i wia-

domo byo, e Archer odpowie nastpnego dnia... a co si stao dwudziestego sidmego... komputeryzacja londyskiej giedy, oczywicie, najwiksze wydarzenie w dziejach City od dziesicioleci. W codziennych szmatach nie zostao wiele miejsca na wyjanienia Archera i to w chwili, kiedy najbardziej zaleao mu na ich nagonieniu. Marman skin gow. - Ma adn on. Mgbym j nie tylko narysowa, jeli bdzie miaa do ma. - Nie s ze te twoje ostatnie dziea, Mike. Gdzie je zrobie? 242 Wspomnianymi dzieami byo kilka rysunkw owkiem i wglem; przedstawiay nagie kobiety, gwnie lece na play lub wychodzce z morza. - Nie mwiem ci? Miaem wspaniae eglarskie wakacje nad Morzem rdziemnym. Pomogy mi si pozbiera i nabra pozytywnego stosunku do ycia. Wszyscy doskonale si bawili. Niestety, ta dziewczyna przez cay czas miaa na sobie bikini, kiedy j rysowaem. - Jeste w tym bardzo dobry, wiesz. - W rozbieraniu dziewczt w wyobrani, chcesz powiedzie... Dziki - rozemia si. - Od tamtego czasu czuj si znacznie lepiej. Przez kilka miesicy bez skutku szukaem pracy i zaczynaem ju popada w depresj. Czowiek ma poczucie, e jest skoczony, czeka go tylko ndza. Wsta, eby napeni szklanki. - Za prac - powiedzia i wypili. - W przyszym tygodniu mam umwionych kilka obiecujcych spotka. Pamitasz Searby'ego, Brooka i Amoore'a, wszystko dobre chopaki z Omanu. Pomog mi w nawizaniu kontaktw. - Jak si czuje Rose May? - Widuj j w weekendy, kiedy zabieram chopakw. - Milcza przez chwil, powoli obracajc szklank w doni. - Tskni za ni, wiesz. Julia jest bardzo dobr przyjacik, a Gillie, mieszkajca niedaleko std, jest dla mnie jak siostra. Ale to nie to samo. Samotno, al za tym, co mogoby by. Moe i dobrze jest by wolnym jak ptak i nie mie adnych zobowiza, ale to nie dla mnie. - Nie nazwabym ci wolnym jak ptak. A ten dom? Dosy pospna twarz Marmana nieco si rozjania. - Tak, ten dom mnie uratowa. Wszystko dziki kochanej Gillie, oczywicie. To by jej pomys, eby sprbowa na rynku nieruchomoci i, na Boga, miaa racj. Warto inwestycji znacznie wzrosa, a pienidze za wynajem bardzo si przydaj. Ale i tak potrzebuj pracy. Dwaj synowie w prywatnej szkole z internatem, a ja chc zrobi dla nich, co si tylko da. Rose May jest dobr matk, ale kady potrzebuje ojca. 243 Ojciec Marmana, w swoim czasie dzielny pilot RAF, wyemigrowa do Australii w 1962 roku. Michael mia wtedy siedemnacie lat i postanowi zosta oficerem kawalerii. Kiedy jego rodzice si rozeszli, zamieszka u dziadkw w Kingston. wier wieku pniej rzadko widywa si z rodzin, jeli nie liczy brata w lotnictwie. Najlepsze lata spdzi w puku lansjerw. To by jego dom, ale teraz zosta sam, zdany tylko na siebie, jak ryba wyrzucona z wody. Niewane. Umia walczy. Zacznie

nowe ycie... Marman uwiadomi sobie, e znowu popada w przygnbienie. Nie cierpia nudnych gospodarzy i ludzi, ktrzy psuj przyjcia. Zmieni temat i zacz rozmawia o wsplnych przyjacioach. Szybko odzyska dobry humor i waciw sobie pogod ducha. Kto gono zapuka do drzwi i przyjaciel Marmana zacz si zbiera do wyjcia. - Lepiej ju pjd, Mike, bo Monique zacznie si niepokoi. W przyszym tygodniu pewnie wpadn na kieliszek. W drzwiach zastpili mu drog dwaj policjanci w cywilnych ubraniach. Jeden, pokazujc odznak, zwrci si do niego z widocznym szacunkiem. - Panie Marman, czy moemy panu zaj chwil? - Przedstawi siebie i koleg. - Nie, wanie wychodz. To jest Mike Marman. Chyba nie wpakowa si w jakie kopoty, co? Wyszed, a Marman wpuci niespodziewanych goci. Przyjli zaproszenie na herbat, a kiedy Marman nastawia czajnik, usiedli tak, eby Davies mg ustawi w dogodnym miejscu teczk, w ktrej bya ukryta kamera Sony z szerokoktnym obiektywem. Oznajmili, e 30 padziernika o szstej czterdzieci Marman bra udzia w bjce przed pubem Antelope przy Eaton Terrace 22 i zakci porzdek publiczny. Dwaj przechodnie zeznali, e jego samochd pospiesznie odjecha z miejsca zajcia po przybyciu policji. Marman kategorycznie zaprzeczy, aby bra udzia w bijatyce. * 244 David Mason by zirytowany. Szczyci si swoj pamici do twarzy, a nie potrafi zidentyfikowa policjantw, ktrych zobaczy w domu Marmana. Powy range rover, model 1985, min Oksford, a pniej Eynsham, a Mason szpera w zakamarkach pamici, starajc si dopasowa twarze dwch mczyzn do konkretnej sytuacji. W kocu, niedaleko domu, dozna olnienia i range rover ostro przyspieszy, a wir trysn spod k, gdy Mason uwiadomi sobie znaczenie swojej pomyki. Wbieg do Scotfs House, odszuka klucze i wszed do pomieszczenia na bro. W jednym z sejfw znalaz zielon teczk i wycign plik fotografii. Byy to zdjcia zabjcw Millinga, ktre zrobi dziesi lat temu w Sumail. Nie mg si myli co do tych dwch. Mike'a Marmana odwiedzili tego wieczoru koledzy czowieka w kapeluszu. Nadal mogli tam by. Mason natychmiast zatelefonowa i poczu wielk ulg, kiedy Marman odebra. - Nie. Poszli sobie. Byli u mnie tylko przez dwadziecia minut. To miao co wsplnego z bjk przed Antelope. Myleli, e byem w to zamieszany, ale szybko wyprowadziem ich z bdu i przeprosili mnie. Dlaczego pytasz? - Posuchaj, Mike - powiedzia bardzo dobitnie Mason, poniewa wiedzia, e Marman wikszo rzeczy w yciu traktuje sceptycznie - ci ludzie nie byli policjantami. S niebezpieczni i powiniene ich unika jak zarazy. Przyjad do ciebie jutro, jak tylko bd mg, i wszystko wy-

jani. Marman droczy si dusz chwil, ale w kocu obieca, e zamknie na noc drzwi i okna, jeli to ma poprawi Masonowi humor. Potem Mason zatelefonowa do Spike'a Allena, ktry by w domu i zgodzi si natychmiast poinformowa Komitet. 31 Pukownik Macpherson uwaa, e obywatele brytyjscy zdemaskowani w latach osiemdziesitych jako hitlerowscy zbrodniarze i oprawcy nie powinni korzysta z amnestii tylko dlatego, e przez czterdzieci lat unikali sprawiedliwoci. Uwaa te, e polowanie na zabjcw Millinga i Kealy'ego powinno trwa dalej, dopki nie zostan schwytani. Kiedy dziewi lat po mierci Kealy'ego Spike Allen zadzwoni z wiadomoci, e jego mordercy znowu si pojawili, Macpherson powiedzia: - Doskonale. Tym razem si nie wymkn. Zgodzi si na zebranie Komitetu nastpnego ranka, mimo e wczeniej mia spotka si z nowozelandzkim miliarderem Ronem Brierleyem w londyskim mieszkaniu pewnego irlandzkiego przedsibiorcy. Od lat siedemdziesitych Macpherson prowadzi bardzo aktywne ycie i za cztery tygodnie mia przedstawi ministrowi obrony, na polecenie premier Margaret Thatcher, raport o zatrudnieniu i innych problemach dotykajcych brytyjsk Armi Terytorialn i pozostae rezerwowe jednostki ochotnicze. Przed dwoma laty Macpherson, czonek rady nadzorczej Krajowego Zarzdu Przemysu Wglowego oraz zaufany powiernik i doradca lana MacGregora, przewodniczcego zarzdu, dokona dwch rzeczy, ktre zdecydoway o klsce przywdcy grnikw, Arthura Scargilla. Po pierwsze, przekona lana MacGregora, eby nie wystpowa w telewizji i pozwoli, aby subtelniejszy i bardziej rzeczowy Michael Eaton sta si medialn twarz zarzdu. Po drugie, doprowadzi do utworzenia Brytyjskiej Korporacji Wglowej, ktra miaa znale now prac grnikom uznanym przez MacGregora za zbdnych. 246 Ponadto Macpherson przewodniczy Londyskiej Izbie Handlowej, Brytyjskiej Krajowej Izbie Handlowej, londyskiej i poudniowo-wschodniej filii Konfederacji Brytyjskiego Przemysu, Birmid Qualcast, Webb-Brown International i Mallinson-Denny Group. Ju na pocztku lat pidziesitych mody Tommy Macpherson mia imponujce dokonania. Wyksztacony w Fettes College (ktrego by obecnie dyrektorem) i Trinity College w Oksfordzie, otrzyma stypendium w dziedzinie filologii klasycznej i reprezentowa uczelni w zawodach lekkoatletycznych. Gra rwnie w rugby i hokeja w barwach Oksfordu. Niedugo po wybuchu wojny wstpi do szkockiej jednostki komandosw, w listopadzie 1941 roku trafi do niewoli, ale w 1943 roku uciek i suy w siach specjalnych wspierajcych francuski i woski ruch oporu. Otrzyma Krzy Wojskowy z dwoma listewkami, Legi Honorow, Croix de Guerre i wiele innych odznacze. Zim 1986 roku Tommy Macpherson mia jak zwykle mnstwo zaj, ale rankiem we wtorek 4 listopada szybko odby swoje spotkania z Ronem Brierleyem i Tonym O'Reillym, prezesem Heinz International, i spni si tylko kilka minut na posiedzenie Komitetu. Bletchley

przewodniczy, a Macpherson by wstrznity jego wygldem. Chudy i zmizerniay do granic wycieczenia, popad, jak si wydawao, w zupen abnegacj. Konierzyk mia wymity, a na jego le dobranym krawacie wida byo wyranie plamy po jedzeniu. Po niedawnym wypadku drogowym, kiedy przez pomyk nacisn na peda gazu swojego audi zamiast na hamulec, mia stuczenia i zadrapania na czole, brwiach i nosie. Krtko mwic, wyglda aonie, a Jane, siedzca blisko niego ze swoimi notatkami, opiekowaa si nim jak kwoka pisklciem. Macpherson skin gow przewodniczcemu i przeprosi za spnienie, a Spike Allen zabra gos. - Przed przystpieniem do sprawy, ktra jest powodem dzisiejszego nadzwyczajnego spotkania, przewodniczcy pozwoli mi zaczeka na paskie przybycie, pukowniku. Macpherson skin gow. 247 Profesor umiechn si do siebie. Spike stoczy cik walk z Bletchleyem, eby uzyska t zwok. Poza Macphersonem nikt nie zna powodu, dla ktrego Spike wezwa ich w trybie tak nagym. Bliniacy ju dawno si wycofali, zastpio ich dwch pidziesiciolatkw majcych znajomoci w Ministerstwie Spraw Wewntrznych. Obu zarekomendowa Mantell, a ich kandydatur popar Bletchley. August Graves nazwa ich maymi szarymi ludzikami". - Wikszo z was - powiedzia Spike beznamitnym tonem - pamita, e w 1976 roku Komitet upowani jednego z naszych Miejscowych, aby pojecha za podejrzanym do Arabii. Miejscowy zidentyfikowa, niestety bdnie, upatrzony cel tego czowieka. Pilot migowca, byy onierz piechoty morskiej, zgin, a trzej zamieszani w wypadek Europejczycy zostali sfotografowani, ale nie udao si ich zidentyfikowa. Spike rozejrza si po zebranych. Jak powiedzia pniej Macphersonowi: Suchali z tak uwag, e mona byo usysze pierdnicie muchy". Bletchley zacz si obficie poci, a rami drgao mu nerwowo, jakby jaki chochlik prbowa wyskoczy z jego obojczyka. - Rok pniej - cign Spike -jeden z informatorw Boba Mantella w worcesterskiej policji naprowadzi nas na trop tego samego podejrzanego. Tym razem nasi Miejscowi zidentyfikowali waciwy cel, ale obserwacja zostaa przerwana, bo po trzech tygodniach jeden z nich, jak si wydawao, sposzy podejrzanego. Niestety, ten drugi cel, oficer SAS, zosta zabity i nie uzyskano dodatkowych informacji o zabjcach. - Dosy upiorna historia, nie ma co - mrukn Mike Panny. Spike pomin milczeniem jego uwag i mwi dalej. - Od tamtej pory mino sporo czasu, ale wczoraj wyprbowany Miejscowy rozpozna podejrzanego, ktry by zamieszany w oba poprzednie zabjstwa, w domu niejakiego majora Michaela Marmana w Clapham. Podejrzany podawa si za policjanta, a towarzyszy mu kolega, ktrego nasz czowiek te rozpozna ze sprawy Millinga w 1977 roku. Przyszli do domu Marmana prawdopodobnie po to, aby zapozna si z domem i otoczeniem. 248 - Co ten Marman ma wsplnego z dwoma poprzednimi celami?

- spyta Mantell. - Nie o to chodzi - wybuchn Bletchley. Biay na twarzy, trzsc si jak w tacu witego Wita, uderzy pici w swoje papiery. - Pytanie powinno brzmie: Co to wszystko ma wsplnego z nami?". Przez minut lub duej nie mg doby z siebie gosu. Pochyli si do przodu, trzsc gow, a zaniepokojona Jane otoczya go ramionami. Oczy wyszy mu na wierzch; spojrza na ni, apic powietrze, jakby si dusi. Przekonany, e Bletchley ma zawa, Macpherson ju mia zaproponowa natychmiastowe odwiezienie go do szpitala, gdy Bletchley odzyska zarwno gos, jak i panowanie nad sob. - Zanim przejd do dalszych uwag - zwrci si do Spike'a - czy skoczye swj raport? Spike potrzsn gow. - Uwaam, e podejrzani zamierzaj zabi majora Marmana. Suy w Zufarze w siach zbrojnych sutana, tak jak dwaj pozostali. Motywem moe by co, co wszyscy trzej wiedzieli. Moe te mie co wsplnego z zemst albo szantaem. Prosz, aby Komitet zarzdzi natychmiastowy i cisy nadzr nad Marmanem do czasu, a zdobdziemy wystarczajce dowody planowanego morderstwa albo dopki si nie okae, e si myliem. Poniewa Bletchley znowu dosta ataku paraliujcych drgawek, Bob Mantell przemwi w jego imieniu. - Jak zauway przewodniczcy, a ja powtarzam, to nie ma nic wsplnego z nami. Pozwol sobie przypomnie wam, e moi przyjaciele w Yardzie przyjrzeli si bardzo wnikliwie sprawie Kealy'ego. Nie znaleli absolutnie adnych dowodw przestpstwa, a policja w South Powys zamkna ledztwo. Musz wam rwnie przypomnie, i wikszo w tym Komitecie zgodzia si wwczas nie zajmowa wicej Zufarskim cznikiem, jak Profesor uparcie nazywa oba zabjstwa. Mantell urwa, pocierajc obolae biodro, po czym zacz z innej beczki. 249 - Musz was rwnie spyta... czy Marman jest w jaki sposb zwizany z nasz trzdk? Czy powinnimy czu si w obowizku go ochrania? Innymi sowy: czy suy w jednostce SAS? - Nie - odpar Spike - ale jest naszym jedynym dojciem do ludzi, ktrzy zabili Kealy'ego, a co za tym idzie, nasz jedyn szans na wymierzenie sprawiedliwoci zabjcom oficera SAS. - Z caym szacunkiem dla naszych braci w czynnej subie - sprzeciwi si Mantell -jestemy po to, aby opiekowa si ludmi, ktrzy kiedy suyli w SAS, i ich rodzinami. Wymierzenie sprawiedliwoci zabjcom Kealy'ego, cho godne pochway, nie naley do nas. Sprawa Marmana nie wchodzi w zakres naszych kompetencji i powinna si ni zaj policja. - Przerabialimy to ju - Macpherson mwi cichym i opanowanym gosem, ale Spike, ktry zna go lepiej ni inni, widzia, e jest wcieky. - Poniewa Mantell poda argumenty za nasz bezczynnoci, pozwol sobie przypomnie starym czonkom i wyjani nowym kolegom, e policja po prostu nie moe reagowa na niejasne groby wobec zwykych obywateli, ze strony niezidentyfikowanych osb. Dlatego, jeli mamy uzasadniony powd, by wierzy, e yciu majora Marmana zagraa nie-

bezpieczestwo, powinnimy mu pomc. Nikt inny tego nie zrobi. Major Kealy by bardzo zasuonym oficerem SAS i uwaam, e powinnimy rozszerzy zakres naszej dziaalnoci i postara si, aby jego zabjcy dostali to, na co zasuyli. - Racja, racja - zawoa Graves, ktremu bardzo popsu si such. - Po prostu nie moemy wypuci tych drani z rk. - Mog zabra gos, panie przewodniczcy? - Bledszy i chudszy z dwch szarych ludzikw spojrza zza swoich okularw bez oprawki, a Bletchley wyrazi zgod. - Komisarz policji, sir Kenneth Newman, nie dalej jak w zeszym miesicu oficjalnie ostrzeg, e przedsiwzi nowe kroki przeciwko prywatnym organizacjom ochroniarskim dziaajcym na samej granicy tolerancji wadz". - Mwi o grupach zarejestrowanych, nie o nas - przerwa Macpherson. - Komisarz nie wie o naszym istnieniu. 250 - Tak, ale mnoce si jak grzyby po deszczu pjawne firmy ochroniarskie budz rosnce zaniepokojenie Wydziau Specjalnego. Due spki giedowe zaczy ju zatrudnia szpiegw z tych firm, eby sprawdza si nawzajem na terenie Wielkiej Brytanii. W miar jak zimna wojna bdzie wygasa, dziaajce w kraju nieetyczne organizacje znajd si pod coraz bardziej wnikliwym oficjalnym nadzorem. Wida ju tego oznaki. W zeszym roku Ministerstwo Spraw Wewntrznych wydao znacznie mniej zezwole na podsuch telefoniczny i kontrol korespondencji w przypadku lewicowych wywrotowcw i odpowiednio wicej w przypadku pewnych elementw kopotliwych dla Wydziau Specjalnego. Mike Panny postanowi nie da si zdystansowa na polu dogbnej znajomoci biecej sytuacji. - Racja. Firm ochroniarskich jest tyle, a ich dziaalno tak wtpliwa, e przykrcenie ruby jest nieuchronne. W samym Londynie mamy KMS Keeny-Meenies", Defence Systems Alistaira Morrisona, Control Risks, Winguard, DSI, Saladina, Lawnwest, Cornhill Management, CSI, Paladina, Argen, Delt i oczywicie prekursora ich wszystkich, dziaajc od 1976 roku Watchguard. - Pokiwa ostrzegawczo palcem. - Zapamitajcie moje sowa, chocia wiele z nich stara si dziaa legalnie, nie wszystkie potrafi utrzyma na smyczy swoje psy. Bd skandale. U czci dugoletnich czonkw Komitetu Macpherson dostrzega narastajc tendencj, aby sprzeciwia si dziaaniom mogcym zaszkodzi ich dobremu imieniu. Odnosio si to zwaszcza do Bletchleya. Podobnie jak Macpherson, sta si on wan osobistoci w City, zasiadajc w rnych prestiowych radach nadzorczych, prezydujc znanym organizacjom dobroczynnym, a dopki nie ujawnia si jego dziwna niedyspozycja, utrzymywa rozlege kontakty towarzyskie z najwaniejszymi ludmi w kraju. Dla Macphersona byo oczywiste, e Panny, Profesor i Mantell przejawiaj tak sam awersj do sankcjonowania dziaa, ktre nios ze sob ryzyko rozgosu, a tym samym mogyby narazi na szwank ich nieskaziteln reputacj. Wszyscy mieli duo do stracenia i niewiele do zyskania - zupenie inaczej ni wtedy, kiedy przed wielu laty wstpowali do Komitetu. 251

Tylko Spike, August i Jane pozostali w znacznym stopniu sob, opierajc si upywowi czasu, zmieniajcym si okolicznociom i modom, pomyla Macpherson. Moe nadesza pora na wiosenne porzdki. Ale zaraz odrzuci t myl. Zaoyciel, czowiek bezgranicznie lojalny wobec starych przyjaci, nigdy si na to nie zgodzi. Sam Zaoyciel nie czu si ostatnio zbyt dobrze i Macpherson nie chcia zwraca si do niego ze spornymi kwestiami, chyba e nie byo innego wyjcia. Sprawa Marmana zostaa omwiona i poddana pod gosowanie, ktre jednak zakoczyo si remisowym wynikiem. - Poniewa chodzi o decyzj dotyczc ycia lub mierci, powouj si na swoje prawo do wystpienia z wnioskiem, abymy zebrali si ponownie w penym skadzie jutro - owiadczy Macpherson, gdy tylko ogoszono rezultat gosowania. Spodziewa si go i niechtnie postanowi sign po swoj jedyn kart atutow. Nastpnego ranka, zgodnie z obowizujc procedur, gos nieobecnego Zaoyciela rozstrzygn o roztoczeniu nadzoru nad Marmanem. Natychmiast powiadomiono o tym Johna Smythe'a i piciu innych Miejscowych na poudniowym wschodzie. Tym razem Spike nie zamierza ryzykowa. 32 Techniczny geniusz Meiera przysparza Klinice niewtpliwych zyskw. Agencje, z ktrymi wsppracowali, wiedziay na przykad, e zaprojektowa on upion bomb takiego samego typu, jakiej uyto w 1984 roku do zamachu na hotel w Brighton, w ktrym odbywaa si konferencja Partii Konserwatywnej. By w stanie tak j nastawi, eby wybucha rok po podoeniu. Posugujc si kwarcowymi chronometrami, standardowymi magnetowidami i bateriami o przeduonym dziaaniu, mg podoy bomb podczas demontau trybun ustawionych z okazji jakiej corocznej imprezy i mie pewno, e eksplozja nastpi rok pniej, co do minuty, w wyznaczonym dniu i godzinie. W Bostonie w 1974 roku Meier przez trzy miesice planowa wypadek samochodowy pomysow metod osoby trzeciej", ktr w Klinice przyjo si nazywa bostoskimi hamulcami" i ktra, doprowadzona do perfekcji dziki licznym prbom, zostaa zarzucona ku wielkiemu alowi Meiera. Teraz, kiedy mia okazj wskrzesi swoj ide, by peen radoci ycia. - To Jake, ktry pracowa z Tadnamami przez cztery lata. Jest geniuszem, jeli chodzi o samochody. Projektuje skrzynie biegw i nie wzbrania si przed nieetyczn improwizacj. Jest obeznany z tym, co ty - Meier spojrza na de Villiersa - okreliby jako czynnik Rube Goldberga, a nasz walijski kolega mgby zoliwie nazwa czynnikiem Heatha Robinsona. Jake, wysoki i chudy osobnik o bladej cerze i zepsutych zbach, bawi si rkami, splatajc swoje dugie i zdumiewajco silne palce, jakby zakopotany tymi pochwaami z ust mistrza. - Ciesz si, e jeste z nami - powiedzia de Villiers. Potem, zmieniajc temat, doda: - Wideo jest wietne. Po kilku godzinach w studiu 253 wyszo tak, e szejk nie bdzie niczego podejrzewa. Na filmie wida, jak oskaram Marmana o zabjstwo, a on stanowczo zaprzecza. Wyglda

to naprawd dobrze. Teraz musimy tylko zaatwi faceta w taki sposb, eby mie stuprocentow gwarancj, e nie wzbudzi adnych podejrze. - Dwustuprocentow - powiedzia Meier. - Pozwlcie, e przedstawi plan punkt po punkcie. - Zawsze to robisz - powiedzia Davies, opadajc na krzeso z ostentacyjnym westchnieniem. Na zewntrz ulica Trebovir Road rozbrzmiaa odgosami wystrzaw i Meier unis gow zdumiony. Davies rozemia si. - Nigdy nie syszae o Guyu Fawkesie? Powiniene... mgby by twoim alter ego, gdyby nie zapalnik z rocznym opnieniem. - Mercedes - recytowa Meier - ma szko w Unterturkheim. Od 1916 roku jej wychowankowie dokonali wielu zdumiewajcych wynalazkw. Jake by tam na trzyletnim szkoleniu, a pniej uzyska dyplom technika od Zachodnioniemieckiej Izby Rzemiosa. Zapozna si z moim systemem bostoskim i jest pod wraeniem. Bdziemy pracowali razem, dopki nie skoczymy. Meier przeszed do rodkowego stou, na ktrym rozoy map drogow poudniowej Anglii. - Po pierwsze - powiedzia. - Mamy raport Daviesa na temat celu. Ten czowiek to macho cojones, prawdziwy szermierz albo, jak to uj Davies, bardzo nieskrpowany ze swoim jak to si tam nazywa. W praktyce to znaczy, e lubi kobiece towarzystwo i rzadko jest sam. Wszyscy si zgadzamy, e najatwiej go dorwa, kiedy prowadzi. Jake wszed mu w sowo, gos mia tak samo ponury jak min. - Nasze szczcie, e facet ma Citroena 2CV. Bardzo saba maszyna. Delikatna jak jajko. Kierowca nie ma adnej ochrony. Meier przytakn swojemu akolicie. - Zgadza si, ale idmy dalej. Skoro ustalilimy, e akcja odbdzie si na drodze, nasuwa si pytanie: dlaczego nie bomba? Dlaczego nie sabota? Dlaczego nie uszkodzi hamulcw i liczy na skutek miertelny? - Urwa. - Poniewa we wszystkich tych przypadkach policja natychmiast 254 przeprowadzi dochodzenie i nawet ja nie mog zarczy, czy czego nie znajdzie. Davies zakaszla. - Streszczaj si. - Dalej, gdybymy kazali czowiekowi od Tadnamw staranowa citroena wzmocnionym samochodem albo zepchn Marmana z drogi, byoby to oczywiste przestpstwo. C wic moemy zrobi? Oczywicie potrzebujemy przypadkowej osoby trzeciej, ktra zderzy si czoowo z jego samochodem przy co najmniej pidziesiciu kilometrach na godzin. To z pewnoci spowoduje mier Marmana, a policja nawet nie wemie pod uwag premedytacji. - Meier promienia. - Bostoskie hamulce pozwol nam to wszystko osign. Davies mia co do tego wtpliwoci. - Teoretycznie moe tak, ale jako nie widz twoich przypadkowych kierowcw, ktrzy pdz do nas, eby zaoferowa swoje usugi jako pociski kierowane. Meier zignorowa go. - Plan jest bardzo prosty. Znajdziemy kogo, o kim wiemy, e bdzie

jecha t sam tras, co Marman, ale w przeciwnym kierunku. Ja jad za tym wybranym i odpowiednio przygotowanym samochodem, a Jake jest moim kierowc. Wyjedziecie za citroenem i utrzymujemy czno radiow, wic wiem dokadnie, kiedy i gdzie samochody si spotkaj. Zalenie od cznej prdkoci, ale prawdopodobnie w odlegoci piciuset metrw przed spodziewanym punktem mijania, przejmuj kontrol radiow nad naszym przypadkowym samochodem i nakierowuj go na czoowe zderzenie z Marmanem. - A co bdzie, jeli spotkaj si w korku ulicznym albo na rondzie, albo po przeciwnych stronach stalowej bariery drogowej? - spyta znowu Davies. - Oczywicie, to si moe zdarzy. Ale na szosie krajowej takiej jak A303 prawdopodobiestwo, e nie spotkaj si na otwartej drodze i przy duej prdkoci, jest mniejsze ni jeden do dziewiciu. - Ale nadal istnieje? 255 - Tak i dlatego nasze urzdzenie bdzie zdejmowane. Wiemy z notesu, e mamy dwie inne okazje. Jake i ja po prostu przeniesiemy urzdzenie do innego podstawionego samochodu i poczekamy na nastpn podr Marmana. - Dobrze, dobrze - de Villiers nie by przekonany - ale jak, do diaba, wybierzesz odpowiedni samochd? - Ju to zrobilimy - powiedzia Meier cukierkowym i konspiracyjnym tonem. - Chodcie, spjrzcie na map. - Wskaza na obszar pomidzy Londynem a wschodnim wybrzeem. Dom Marmana w Clapham i wioska Steeple Langford w Wiltshire byy oznaczone czerwonymi kkami. - Marman zje lunch w tej wiosce i wyjedzie o trzeciej pitnacie, eby wrci do Clapham i wykona kilka telefonw w sprawie pracy. Potem odwiedzi swoj dziewczyn, Juli, w Brook Green. Na tej pustej dwupasmowej szosie dajemy mu redni prdko dziewidziesit kilometrw na godzin i proste dziaanie matematyczne mwi nam, e o trzeciej czterdzieci pi, nawet biorc poprawk rzdu pitnastu minut i pitnastu kilometrw, bdzie gdzie pomidzy Winterbourne Stoke a Popham na szosie A303, prostym odcinku dugoci ponad pidziesiciu kilometrw. Teraz musimy tylko znale kierowc, ktry bdzie jecha w przeciwnym kierunku tym samym odcinkiem o trzeciej czterdzieci pi. -I tutaj twj plan bierze w eb. - Wcale nie. Spjrz na map, a wyranie zobaczysz, e A303 to gwna arteria komunikacyjna pomidzy Londynem a takimi miastami jak Exeter i Plymouth. Kto jedzi czsto t tras? Przedstawiciel firmy majcej biura w obu miastach. Oczywicie Plymouth przywiodo mi na myl poduszkowiec, ktrego uylimy z takim dobrym skutkiem zeszego lata. To by model Slingsby SAH2200, produkowany przez firm pod nazw ML Holdings z fili w Plymouth. Tadnamowie zdobyli niezbdne informacje na temat ML, Shorts z Belfastu i piciu innych firm z siedzib w Londynie i Plymouth. De Villiers w milczeniu kiwa gow z coraz wikszym zapaem. - Proces selekcji rozstrzygno to, e rankiem 12 listopada w Plymouth odbdzie si posiedzenie zarzdu gwnego ML Holdings. Wszyscy 256

przebywajcy w Londynie dyrektorzy musz by w Plymouth poprzedniego wieczoru, jeli chc zje kolacj na koszt firmy w dobrym hotelu, co oznacza, e bd przejeda A303 po poudniu jedenastego, w Dniu D. Urwa, eby wszyscy zrozumieli, o co mu chodzi, a nastpnie powiedzia: - Zapomnijmy w tym momencie o akwizytorach i skoncentrujmy si na dyrektorach i czonkach zarzdu, ktrzy musz uczestniczy w posiedzeniu. Jestemy obecnie w trakcie, przy wsparciu Tadnamw, zawania listy czternastu kandydatw. - Zawania? - spyta de Villiers. - Sprawdzamy, ktrzy z czonkw zarzdu bd jecha na zachd wybranym przez nas odcinkiem A303 o trzeciej czterdzieci pi. Mamy na to sze dni. Tymczasem Jake przygotuje sprzt na jutro wieczorem i sidmego dnia wznowimy prby z czterema samochodami Tadnamw na pasie startowym w Kent. Nie ebym zapomnia, jak si posugiwa systemem kontrolnym, ale jak to mwi, wiczenie czyni mistrza. Davies studiowa map drogow, unikajc penego samozadowolenia wzroku kolegi. 33 Wieczorem w pitek 7 listopada Meier zatrzyma samochd na stacji obsugi w Stockbridge i zapyta pracownika o najlepsz drog do Exeter. - No c, przyjacielu, mog panu powiedzie, ktr drog nie jecha, i to bdzie A30. Moe si wydawa krtsza, ale zawsze s tam korki i na paskim miejscu bym jej unika. Niech pan pojedzie A303 a do Honiton, a potem skrci w A30. Wszyscy tutaj tak robi. Trzy kilometry na poudnie od Stockbridge, przy bocznej drodze na skraju wioski Houghton, Meier i Jake wysiedli z samochodu. Poprzedniej nocy odwiedzili domy trzech czonkw zarzdu ML, ktrych nazwiska figuroway na ich krtkiej licie. Ludzie od Tadnamw wamali si do innych biur i domw, zostali wic ju tylko ostatni na licie. Po Houghton Meiera i Jake'a czekay jeszcze dwie wizyty, w domu dyrektora ML Pollocka i innego czonka zarzdu, Sebire'a. Musieli znale dwa wane przedmioty i w przypadku sir Petera Horsleya, czonka zarzdu ML Holdings, oba musiay si znajdowa w jego domu w Houghton, piknej wiktoriaskiej rezydencji pod nazw Park Court, poniewa pracowa tutaj, nie w Londynie. Znalaz si na licie dlatego, e zapewne korzysta z A303, eby dojecha do Plymouth, tak samo jak jego londyscy koledzy. Tadnamowie znaleli w Who's Who not biograficzn Horsleya, z ktrej wynikao, e jest czowiekiem znacznych zasug: ...1940 Lotnictwo Myliwskie... Dowodzi 9 i 29 Dywizjonem... Koniuszy ksiniczki Elbiety i ksicia Edynburga 1942-1952, koniuszy krlowej 1952-1953, koniuszy ksicia Edynburga 1953-1956... Zastpca dowdcy si uderzeniowych 1973-1975...". Wymieniono te liczne inne funkcje, a Meier mia tylko nadziej, e jako marszaek lotnictwa w stanie spoczynku Horsley nie jest objty rzdow ochron. 258 Nad ma wiosk z trzaskiem i sykiem wybuchay fajerwerki, a psy Horsleya, dalmatyczyk i wielki munsterlander, byy bardzo zaniepokojone. Meier i Jake, nioscy marynarski worek, ominli frontowy podjazd

z jego gbokim chrzszczcym wirem i ze wspaniaego ogrodu na tyach spostrzegli, e sir Peter jest w kuchni z psami. Jego ony nie byo w polu widzenia. - Trzyma tam psy przez ca noc - szepn Meier. - S tam ich koszyki, posania, miski i adnych klapek w drzwiach. Mamy szczcie. Poniewa notes sir Petera znajdowa si prawdopodobnie na dole, postanowili zaczeka, a pjdzie na gr do ka. Tymczasem przenieli si do przestronnego podwjnego garau. By to dwukondygnacyjny budynek stojcy w pewnej odlegoci od domu. Wahadowe drzwi garau byy podniesione i otwarte. Jedno miejsce na samochd byo puste. Drugie zajmowao lnice BMW Series 7. - Zajrzyj na gr, Jake - rozkaza Meier. - Sprawd, czy nikogo tam nie ma. Ja zajm si samochodem. Meier otworzy worek i woy jednoczciowy kombinezon. Znikn z workiem pod przednimi koami BMW. Po krtkiej chwili przerwa mu Jake. - Chyba mamy szczcie do tego faceta. - W rku trzyma czarny biurowy notatnik. Meier zdj rkawiczki i wiato latarki czoowej pado na stronice notesu. - Skd to wzie? Jake wyjani. Wszed na gr po zewntrznych schodach garau. Znajdoway si tam drzwi, ktre nie byy zamknite na klucz. Houghton musiao si szczyci zdumiewajco niskim wskanikiem przestpczoci. Za drzwiami by gabinet, w ktrym stay trzy wielkie biurka - miejsce sir Petera, jego sekretarki i jego ony. Na pierwszych dwch biurkach Jake nie znalaz adnego notatnika, ale lady Horsley trzymaa swj na wierzchu. Optymizm Jake'a wzbudziy dwa wpisy, jeden z poniedziaku 259 10 listopada: Wyjazd po Mam", a drugi z wtorku 11 listopada: P. wyjeda o 15.00. W Yelverton o 18.00". - Wyglda to bardzo dobrze. - Meier skin gow i pooy rk na ramieniu Jake'a. - Naprawd dobra robota. Zrb notatk ze wszystkich wpisw od dzisiaj do 13 listopada, a potem od notatnik na miejsce. Ja ju prawie skoczyem. Meier zauway, e przy zamknitych drzwiach i zacignitych czarnych roletach okiennych z garau nie wydostawaby si aden promie wiata. ciany byy z grubej cegy, ale pod drzwi garau trzeba bdzie co podoy, eby wytumi dwiki. Bd potrzebowali ludzi Tadnamw, eby pilnowali na zewntrz, i mechanicznej pomocy przy pracy. Zanotowa wszystko, co zdoa zauway na temat ukadu hamulcowego i opon Michelin XVS, a take stan licznika - 64 000 kilometrw - numer rejestracyjny 3545PH i typ samochodu BMW 728i Automatic. O pitej Meier i Jake skoczyli sprawdza nastpnych czonkw zarzdu ML i do poudnia 8 listopada de Villiers wybra spord czternastu kandydatw sir Petera Horsleya. Nadawa si najlepiej. Sprzt i narzdzia zostay zgromadzone na lotnisku w Kent, kupiono BMW 728i automatic z ukadem hamulcowym ABS, i dwa samochody wiczebne". Dwa dni przed wyznaczonym terminem rozpoczy si prby. Meier i Jake, ktrzy wydawali si niezmordowani, byli w swoim

ywiole. Wczesnym rankiem w niedziel Spike odebra rutynowy raport od Johna Smythe'a, ktry obserwowa Marmana na zmian z dwoma innymi Miejscowymi. Walijczyk si nie pojawi i nikt obcy nie zdradza zainteresowania ich podopiecznym. - Prowad dalej obserwacj - przykaza Smythe'owi Spike. Smythe by czowiekiem spokojnym, rzetelnym i doskonale nadawa si do tego zadania, poniewa dziewi lat wczeniej ledzi Walijczyka jadcego do Londynu. Wci nieonaty i pracujcy na wasn rk, Smythe by jednym z najwaniejszych Miejscowych Spike'a na poudniowym 260 wschodzie po przeprowadzce do Reading na pocztku lat osiemdziesitych. Mike Marman, po kilku wieczornych drinkach z przyjacielem Poppo Tomlinsonem, postanowi nastpnego dnia nic nie robi i spdzi ranek z Juli. Zaskoczy ich oboje podjt w ostatniej chwili decyzj, aby pj do kocioa, poniewa by dzie pamici o polegych w pierwszej wojnie wiatowej. Pojechali citroenem do Guards Chapel w Whitehall i przyczyli si do pogronych w aobie wiernych. Jak wielu jego starych przyjaci z wojska, rwnie uczestniczcych w naboestwie, Mike przypi do paszcza swoje trzy medale i nosi je z dum. Powinien mie rwnie czwarty, Medal za Wybitn Sub, ale od czasu strzelaniny w kantynie oficerskiej Midway w Zufarze wadze nie darzyy go sympati. Zamia si w duchu na to wspomnienie. Panele na cianach, butelki i szklanki rozbite w drzazgi. Oficerowie i kelnerzy uciekali w popochu, kiedy major Marman, z dzikim wrzaskiem, ostrzela bar z kaasznikowa nastawionego na ogie cigy. Cudowne wspomnienie. Zawsze nienawidzi aroganckich wyszych oficerw, a ten epizod da niejednemu z nich do mylenia. Mike z niedowierzaniem wysucha ostrzeenia Davida Masona i jego niezwykej opowieci o zabjstwie Johna Millinga i Mike'a Kealy'ego, ktrych zna. Nie miecio mu si w gowie, e kto naprawd mgby chcie go zabi. David musia co poplta. Mimo to umiech znik z twarzy Marmana, kiedy o tym myla. Mason poprosi, aby nie wspomina o niebezpieczestwie nikomu i Marman obieca, e bdzie milcza jak grb. Podczas kazania Marman uwiadomi sobie, e zacz rozmyla o mierci. Tak wielu jego najlepszych kolegw z wojska nie yo, zgino na wojnie lub w czasie pokojowej suby. Charles Stopford rozbi si niedawno samolotem na szczycie wzgrza w Dummer, rodzinnej miejscowoci Sarah Ferguson. Potem, w ostatni weekend, Mike przyjecha do Rose May i wyszed z nim tylko jeden syn. Starszy, Alistair, zosta, eby pociesza matk. Narzeczony Rose May, Alan Stewart, zgin na 261 pocztku tygodnia. Ten utalentowany producent z telewizji Thames robi w poudniowym Sudanie reporta o godzie. Ostatniego dnia pobytu wjecha na min i zmar na skutek obrae. Rose May powiedziaa do Marmana: - Jakie dziwne jest ycie. Mj miujcy pokj Alan nie yje, a ty, po tych wszystkich wojnach i rozlewie krwi, wci jeste cay i zdrowy.

34 W poniedziaek 10 listopada, tu po pnocy, piciu ludzi przyjechao do Park Court granatow furgonetk Volvo. Zaparkowali w polu na pnocnym skraju wioski. Wyjli narzdzia i sprzt, ktre znajdoway si w przenonych zasobnikach - tylko butl tlenow de Villiers zawiesi sobie na ramieniu, a nieporczne ekrany nieli dwaj ludzie Tadnamw. Szli w regularnych odstpach, gotowi w kadej chwili skry si w cieniu, ale nic i nikt nie zakci ich marszu do garau sir Petera. Przed zamkniciem wahadowych drzwi Meier spryska smarem WD40 ich ruchome czci. Ludzie Tadnamw potwierdzili, e Horsley i jego psy pi, i pozostali na zewntrz, aby peni wart i ostrzega o haasach dobiegajcych z garau. Meier i Jake dwa razy zamocowali i zdjli sprzt, posugujc si wiczebnym BMW 728i automatic. De Villiers przyszed pomc Meierowi, ale chcia si te chyba upewni, e plan naprawd jest taki doskonay, jak przedstawi go Meier. Dwikochonne ekrany umieszczono przy drzwiach wahadowych, a do okien przypito zaciemniajce zasony. Meier zoy trzydzieci dwa odrbne, podpisane elementy wraz z drutami, kablami i przewodami do ich czenia, a w tym czasie Jake przygotowa narzdzia i ustawi reflektory zasilane z jednego z gniazdek ciennych w garau. - Jeste pewien, e pniej bdziesz mg wszystko odczy? - spyta de Villiers. - Bez problemu - odpar Meier - ale nie musisz si martwi. Nawet jeli z jakich powodw nie zdoamy usun urzdzenia, moemy szybko przygotowa drugi zestaw. Gdyby policja znalaza to wszystko, doszaby do wniosku, e kto chce sprztn Horsleya, a nie Marmana. De Villiers mrukn: 263 - Czy nie byoby atwiej przej kontrol nad kierownic Horsleya ni nad jego hamulcami? Meier skin gow. -atwiej, jeli chodzi o dziaanie, ale zainstalowanie czego takiego byoby niepraktyczne, biorc pod uwag nasze potrzeby. Musielibymy mie ciszy sprzt i znacznie wicej czasu. Poza tym Horsley, jeli przeyje zderzenie, ma by zdezorientowany, a nie nabra podejrze. Z kierownic by si to nie udao. Oczywicie, kiedy podczas hamowania koa blokuj si i samochd wpada w polizg, kierownica nie dziaa jak naley. Pniej kierowca nie bdzie wiedzia, co si stao. Czy to bya awaria hamulca, czy jaki inny defekt? Nie zdoa tego stwierdzi. Meier wskaza na przygotowany sprzt. - W przejciu kontroli nad hamulcami pikne jest to, e jeli Horsley przeyje, bdzie doskonale pamita, e samochd przesta sucha kierownicy. Oczywicie zdziwi si, ale nie nabierze podejrze. Pamitaj rwnie, e urzdzenie trzeba bdzie szybko usun, i to w wietle latarki, jutro w nocy. Nie daoby si tego zrobi, gdybymy chcieli majstrowa przy kierownicy. Meier przykucn obok swoich prefabrykowanych elementw. - Gdybym mia to zoy w jedn cao, po prostu nie zmiecioby si pod mask. Zamontujemy wszystko w zakamarkach i zagbieniach.

Nawet gdyby Horsley otworzy mask, eby na przykad sprawdzi olej, niczego nie zauway. De Villiers widzia, e Meier jest pewien sukcesu. - Wad mojego systemu jest nieprzewidywalne zachowanie czterech poszczeglnych hamulcw. Posugiwaem si kontrol radiow przy modelach samochodw, odzi i samolotw wasnej konstrukcji, czasem w skali jeden do dwch, ale nic nie wymagao takiej perfekcji jak ten system. W tym tygodniu, w Kent, wiczylimy na asfalcie i na nierwnej trawie, wic teraz potrafi przewidzie reakcj wikszoci kierowcw, kiedy nagle zrozumiej, e nie unikn zderzenia. Powinienem rwnie podkreli, e moemy wszystko odwoa nawet w ostatniej 264 chwili, gdyby w miejscu spotkania pomidzy samochodami pojawia si jaka przeszkoda, statyczna albo ruchoma. - Mgby mi wyjani jak laikowi, na czym waciwie polega twj plan? - De Villiers chcia zrozumie jak najwicej, a Meier by zachwycony, e moe szczegowo opowiedzie, co zaplanowa. - Podczas jazdy za samochodem Marmana bdziesz utrzymywa ze mn sta czno radiow. Bdziesz mnie informowa o jego aktualnej pozycji, kiedy zacznie si zblia do Horsleya. Jake pojedzie ze mn volvo i postara si, ebym w momencie przejcia kontroli od Horsleya dobrze widzia. Wtedy naprowadz BMW na zderzenie czoowe z citroenem Marmana. Meier wyj z kieszeni swojego czarnego kombinezonu notes i owek i narysowa schemat ukadu hamulcowego BMW. - Zakadamy, e ten model moe mie ukad przeciwblokujcy ABS, poniewa zosta on wprowadzony jako opcjonalny w 1978 roku. Z powodu spersonalizowanych tablic rejestracyjnych nie mielimy pojcia, jaki jest jego rok produkcji. Dlatego mj system moe sobie poradzi z modelami ABS i nie-ABS. Bardzo niewielu brytyjskich kierowcw uywa ABS, ale Horsley moe by wanie jednym z nich. Meier powid palcem po swoim schemacie. - Najwaniejsz czci ukadu hamulcowego jest pompa, poczona ze zbiornikiem pynu hamulcowego, a wic zawsze pena. Kiedy naciskasz na peda hamulca, ten nacisk, wspomagany prni z wylotu kolektora silnika, wypiera pyn z pompy przez wsk rurk, naciskajc na tok, ktry z kolei sprawia, e klocki s dociskane do tarcz hamulcowych. Oczywicie pyn dociera te przez trzy inne rurki do trzech pozostaych tarcz. Kiedy zwalniasz peda, pyn wraca do pompy. - Jeli samochd jest wyposaony w moduy ABS, s one umieszczone pomidzy pomp a tokiem i zasilane energi elektryczn z akumulatora samochodu. Poniewa nie chcemy, aby ABS zadziaay, kiedy przejm kontrol, odetn, dziki zdalnemu sterowaniu, elektryczne zasilanie moduu ABS. Co wiesz o zdalnym sterowaniu? -Nic. 265 - Najwaniejszym urzdzeniem jest serwomechanizm", ktry po odebraniu sygnau z maego odbiornika radiowego spowoduje, e dwignia przesunie si o dziewidziesit, a nawet sto osiemdziesit stopni, i mechanicznie otworzy albo zamknie zawr. Serwomechanizm jest za-

tem sterowany przez odbiornik, ktry z kolei odbiera polecenia z nadajnika znajdujcego si do kilkuset metrw dalej. Mj nadajnik skada si z tablicy z czterema drkami do kontrolowania wszystkich czterech hamulcw BMW. Kiedy poruszam drkiem, odpowiedni hamulec dziaa tak, jak sobie ycz. Mona to osign dziki dwm proporcjonalnym" nadajnikom, ale posu si rwnie nadajnikiem jednokanaowym", eby aktywowa mj system i dezaktywowa ukad ABS, jeli si okae, e BMW jest w niego wyposaone. Ten ostatni nadajnik moe kontrolowa kilka serwomechanizmw i przekanikw jednoczenie... Wszystko jasne? De Villiers skin gow. - Jasne jak boto Missisipi. - W takim razie - powiedzia Meier - nie bdziesz mia problemw z moim ukadem hamulcowym. - Szybko narysowa na nowej stronie notatnika bardziej zoony schemat. - rdem energii, ktrego uyj, eby zastpi nacisk stopy Horsleya, jest ten may cylinder powietrzny o wymiarach dwadziecia pi centymetrw dugoci i pi centymetrw rednicy. To standardowy aparat, uywany przez nurkw w sytuacjach krytycznych i zawierajcy p litra powietrza spronego do dwustu atmosfer. Meier przecign palcem wskazujcym po swoim rysunku. - Dalej mamy inny element wyposaenia nurkw, regulator pierwszej fazy", ktry doprowadza powietrze pod rnym cinieniem do rnych czci ekwipunku nurka. Uyjemy go, aby doprowadzi powietrze czterema drogami do systemu kadego hamulca. Z kadego wylotu w tym regulatorze powietrze popynie do innego zaworu powietrznego, jeli spowoduj, e bdzie otwarty. Kiedy ruchem drka zamkn zawr, powietrze ucieknie i hamulec zadziaa tak mocno albo tak sabo, jak bd chcia. 266 De Villiers wydawa si zadowolony, wic Meier kontynuowa. - Dla kadego koa jest zatem osobna pompa, ktr przerobiem, zatykajc trzy wyloty i posugujc si tylko jednym, aby skierowa pyn hamulcowy do hamulcw. Bardziej zoona modyfikacja, dokonana przez niezrwnanego Jake'a, pozwala pompom dziaa tylko pod cinieniem powietrza, bez nacisku mechanicznego ani wspomagania prniowego. Kada z moich pomp jest napeniana z wasnego zbiornika pynu hamulcowego. Meier wzi do rki jeden z czterech maych zaworw. - Te s najwaniejsze dla mojego systemu. Zwyky zawr rozdzielczy, ktry po przesuniciu dwigni skieruje pyn hamulcowy z jednego obiegu do drugiego. W pooeniu Normalnym" pompa BMW przeniesie nacisk stopy Horsleya na hamulce, ale kiedy przecz na Zdalne", mj system przejmie kontrol. Na tablicy kontrolnej mam jeden gwny nadajnik, ktry w wybranym momencie przestawi cztery zawory na sterowanie zdalne i, tak jak chcemy, odetnie wszystkie cztery systemy ABS. Od tej chwili bd kontrolowa kady z czterech hamulcw. Trzej mczyni zabrali si do pracy zgodnie z instrukcjami Meiera i Jake'a. Nie robili wiele haasu i nie natknli si na adne nieprzewidziane trudnoci.

Pyn hamulcowy zosta spuszczony do miski ciekowej, a przewody hamulcowe, odczone od pompy, przyczono do wylotw zaworw rozdzielczych. Te ostatnie zostay wczeniej poczone z przerobionymi pompami i serwomechanizmami. Okablowanie odbiornikw te byo ju na miejscu. Przewody wychodzce z zaworw rozdzielczych, oznaczone Normalne", podczono z powrotem do pompy hamulcowej BMW. Potem trzeba byo odnale przewody wychodzce z kadego systemu ABS i dopasowa elektryczne przekaniki poczone szeregowo do jednokanaowego odbiornika. Uywajc specjalnej tamy, Meier i Jake umocowali wszystkie nowe elementy i poprzez transformator podczyli odbiorniki i serwomechanizmy do akumulatora. System i pi zbiornikw 267 napeniono pynem hamulcowym, zarwno w pooeniu Normalnym", jak i Zdalnym". Za pomoc lewarka unieli jedno koo nad ziemi, a de Villiers rcznie wprawi je w ruch obrotowy. Nagle Meier, jakby za spraw czarw, zatrzyma koo, wczajc nadajnik zdalnego sterowania. W ten sam sposb sprawdzili wszystkie koa i cylinder powietrzny, a pniej napenili go do dwustu atmosfer z pitnastolitrowej butli nurka. Nastpnie Meier ustawi system w pooeniu Normalnym", wyczy trzy nadajniki zdalnego sterowania, wczy trzy odbiorniki i cakowicie otworzy rczny zawr pompy hamulcowej. System dziaa bez zarzutu. Kiedy usunli wszystkie widoczne oznaki swojej obecnoci i otworzyli wahadowe drzwi, jedynym ladem ich omiogodzinnej wizyty by saby zapach pynu hamulcowego i potu, ale nawet on znikn przed witem. 35 John Smythe nie mia rodziny na utrzymaniu i y beztrosko z tego, co zarabia jako niezaleny fotograf. Nic nie sprawiao mu takiej przyjemnoci jak praca dla Spike'a. Pamita Mantella, ktry go zwerbowa, ale Spike ucielenia typ czowieka, jakim on sam chciaby by. Nigdy nie chcia pienidzy za swoje usugi i rzadko da od Spike'a zwrotu wydatkw. Smythe ubstwia swojego ojca, grnika z Nottingham, i wiedzia, e zaaprobowaby on, gdyby y, wszystko, co reprezentuje sob Spike. Uwaa, e robi co dla Anglii, dla bezpieczestwa swoich wspobywateli, i, jak uj to pewnego razu Spike, pomaga rozprawi si ze szkodnikami, ktrych oficjalni leniczy nie mog dopa. Czu si troch nieswojo, poniewa aden z czterech Miejscowych wsppracujcych z nim przy obserwacji Marmana nie mg mu pomc a do wieczora, wic przez cay dzie mia by zupenie sam. ledzenie ruchomego celu" tak, aby samemu nie zosta zauwaonym, wymagao koncentracji i szybkiego refleksu; byo to znacznie trudniejsze zadanie, ni mg sobie wyobraa kto, kto tego nigdy nie prbowa. Marman wyjecha z Blandfield Road pi po jedenastej, zatankowa citroena trzygwiazdkow oowiow benzyn i dotar do Steeple Langford w Wylye Valley w Wiltshire o dwunastej czterdzieci pi. Smythe zaparkowa w znacznej odlegoci od bramy posiadoci i usiad na skraju krowiego pastwiska. Wia porywisty jesienny wiatr, ale Smythe mia na sobie ciep kurtk i tweedow czapk. Zabra te ze sob, jak zawsze

podczas zada dla Spike'a, stary pojemnik na mask przeciwgazow, w ktrym mia termos z kaw, kanapki z serem i lornetk swojego zmarego ojca. Mike Marman by w wietnym nastroju, bo Rose May zatelefonowaa do niego poprzedniego wieczoru z wiadomoci, e jej ojciec zgodzi 269 si pokry koszty prywatnej edukacji ich synw, zdejmujc z barkw Marmana znaczny ciar. Cieszy si te na spotkanie ze swoimi gospodarzami, generaem Robinem Brockbankiem i jego on Gillie. Genera, obecnie dowdca starego puku Marmana, dowodzi nim te w czasie, kiedy Marman wstpi w jego szeregi. Brockbankowie nie szczdzili dobrych rad i informacji, aby pomc Marmanowi w znalezieniu cywilnej posady, i posiek z nimi sprawi mu wiele radoci. Wypi tylko din z tonikiem i kieliszek wina, poniewa prowadzi, i rozstajc si z nimi o trzeciej pitnacie, czu si przyjemnie odprony; mia duo czasu, aby wrci do Clapham, zanim skoczy si dzie pracy. Smythe przekona si, e nie moe poda za citroenem tak, jakby chcia, z powodu biaego forda escorta, ktry jecha t sam tras w pewnej odlegoci za samochodem Marmana. Podczas gdy ona bawia z wizyt u swojej matki na pnocy, sir Peter wsta wczenie i pracowa a do lunchu z sekretark, pani Bromley, nad sprawozdaniem dla zarzdu i harmonogramem na nastpny dzie. Zamierza przyjecha do hotelu Moorland Links w Yelverton o szstej, eby zdy na oficjaln kolacj. Po niespiesznym lunchu wyprowadzi BMW z garau i wczy radio w samochodzie, aby dotrzymywao mu towarzystwa podczas dugiej jazdy szos A303. Meier skin Jake'owi gow. Volvo odbi od krawnika w centrum, dwa kroki od Park Court. Jakie dwadziecia minut pniej, o trzeciej dwadziecia pi, kiedy volvo mino Bulford, w odbiorniku Meiera rozleg si gos de Villiersa. - Citroen jedzie sto dziesi kilometrw na godzin. Wanie min zjazd na A360. Koniec. Palce Meiera przebiegy po kalkulatorze. Mrukn do Jake'a: - Marman dotrze do wielkiego ronda za trzy minuty. My bdziemy tam za ptorej minuty. Horsley musi utrzymywa t prdko, ebymy spotkali si spory kawaek za rondem. 270 Znowu odezwa si de Villiers: - Rozwidlenie pod Stonehenge. Dwa i p kilometra do ronda. Cigle sto dziesi na godzin. Jeden samochd za mn. Przed Marmanem czysto. Koniec. yy wyszy Meierowi na czoo. Kykcie mia biae, bo kurczowo ciska tablic kontroln przypit do lewego uda. - Do diaba. Geh schnell, mach schnell, Mensch. Ale sir Peter si nie spieszy. Na rondzie bya ju ciarwka do przewoenia koni z kobiet za kierownic i jechaa tym samym pasem. Sir Peter zwolni i dopiero za rondem zacz j wyprzedza. Gos de Villiersa przebi si przez ciche przeklestwa Meiera.

- Citroen nadal sto dziesi na godzin. Ostatni odcinek przed rondem. Wci adnych samochodw przed Marmanem. Koniec. - Niedobrze - wrzasn Meier do Jake'a. - Ta ciarwka wchodzi nam w parad... szybciej, wyprzedzaj, szybciej... Nie, kierowca ciarwki nabierze podejrze. Ty te musisz wyprzedzi Horsleya... jed, jed... mog dziaa, patrzc do tyu. Szosa bya prawie sucha, niebo zachmurzone, ale widoczno znakomita. Dwupasmowa droga wznosia si agodnie ku zachodowi, skrcajc prawie niedostrzegalnie w lewo. Sir Peter wyprzedzi ciarwk z prdkoci stu kilometrw na godzin i zamierza wrci na zewntrzny pas. Spojrza w lusterko, eby sprawdzi, czy za nim na pasie jest pusto. Przyspieszy delikatnie do stu dziesiciu kilometrw i przecina wanie bia przerywan lini, kiedy wielki samochd wyprzedzi go z ogromn prdkoci. W tym momencie zacz si koszmar. BMW gwatownie zbaczao z drogi, a serce podeszo sir Peterowi do garda, poniewa wyranie czu, e ty samochodu jest znoszony w bok. Zapa gum? Nie mia pewnoci, ale kiedy stara si zapanowa nad pojazdem, widzia coraz wyraniej, e ani kierownica, ani hamulce nie wywieraj adnego wpywu na zarzucajcy dziko samochd. Zupenie jakby mia on wasn wol. BMW zjechao na prawo i uderzyo w krawnik trawiastej wysepki porodku. 271 Sir Peter wyczu raczej, ni zobaczy, czerwon plam zbliajcego si samochodu. Citroen, jadcy z prdkoci stu dziesiciu kilometrw na godzin, zderzy si czoowo z BMW i Marman zgin na miejscu, doznajc pknicia czaszki. Jego samochd zatrzyma si na samym skraju dziesiciometrowej skarpy. Jake wiwatowa. - Idealnie... ausgezeichnet... Jeste geniuszem. - Widzia wypadek w swoim lusterku. - Nikt nie mg przey. Citroen wyglda jak harmonia. Ale Meier dygota nerwowo. Przeczy BMW z powrotem na pooenie Normalne" i krzykn do Jake'a: - Stj, stj. Musimy si upewni, czy zadanie wykonane. - Kiedy Jake zwalnia, Meier da upust swoim emocjom. - Poszo le, bardzo le. Nigdy nie miaem takich kopotw podczas naszych wicze w Bostonie i w Kencie. Ta cholerna ciarwka... Najpierw prbowaem z boku, potem z przodu, ale do tej pory zawsze robilimy to od tyu. Otar spocone czoo i zdj okulary. - Nie dao si inaczej. Nie widziae? Nie mogem ustawi waciwego kta. Wiedziaem, e jeli nadal bd prbowa pod optymalnym ktem, to wszystko przepadnie, wic obrciem go... Moja ostatnia szansa... Rozumiesz, byo ju za pno, eby uderzy w Marmana. Musiaem to zrobi tak, eby Marman uderzy w BMW. - Niewane, poradzie sobie. Ju po wszystkim. Zapomnij o problemach. Meier sign do radia i sprbowa wywoa de Villiersa. Nie uzyska odpowiedzi, ale przecie zgodzili si wczeniej na zupen cisz radiow po wykonaniu zadania. Byli piset metrw za miejscem wypadku. Mijajce je samochody ju si zatrzymyway po obu stronach dwupasmowej szosy. Obaj chwyci-

li za lornetki. John Smythe by wstrznity. Przez ca drog ze Steeple Langford wykorzystywa forda escorta jako tarcz, trzymajc si spory kawaek za nim. Wiedzia, co zamierza Marman, zatem nie ba si, e straci z oczu citroena. Zacz nabiera podejrze co do kierowcy forda. 272 Kiedy doszo do zderzenia, escort min miejsce wypadku i znikn Smythe'owi z oczu. John zjecha na pobocze okoo trzystu metrw przed miejscem, w ktrym zatrzymao si BMW. Citroen by poza zasigiem wzroku, pod skarp. Smythe zastanawia si. Nie wtpi, e by wiadkiem zaplanowanego morderstwa, ale kto go dokona? Sign po lornetk i przyjrza si kierowcom stojcych pojazdw, a take maej grupie ludzi zebranych przy rozbitych samochodach. Wszyscy wydawali si niewinni. Za nim szosa bya pusta, jeli nie liczy normalnego ruchu. Ale jakie dwiecie metrw dalej, na przeciwlegym poboczu szosy, zobaczy volvo i, nastawiajc ostro lornetki, poczu, jak skra cierpnie mu na karku. Dugo studiowa fotografie z Sumail i mia doskona pami. Jednym z dwch mczyzn w volvo by niewtpliwie czowiek w kapeluszu. Podbrdek, linia nosa i oglne rysy byy identyczne. Smythe nie mia alternatywnego planu dziaania. Kiedy znajdzie telefon, przekae Spike'owi smutn wiadomo, ale tymczasem ostronie sprawdzi, co si stao. Wszystko mogo by tylko zbiegiem okolicznoci. Kiedy namyla si nad nastpnym ruchem, uwiadomi sobie, e obaj pasaerowie volvo posuguj si lornetkami. Obserwatorzy ptakw czy mionicy wycigw? Raczej nie. Postanowi nie ryzykowa, e ich zgubi. Zamiast zawraca wok ronda, przejedzie przez pas zieleni oddzielajcy jezdnie. Poczekawszy na przerw w ruchu, tak wanie zrobi. Kiedy Morris Marina TC Coupe Smythe'a wjecha na wschodni jezdni, Meier nie wytrzyma nerwowo. To by jego bd, poniewa potwierdzi podejrzenia Smythe'a, ktry ruszy w pocig za odjedajcym z du prdkoci volvo. Jake min rozwidlenie pod Stonehenge i w Tilshead, w centrum Salisbury Plain, skrci na wschd, do West Down. Smythe trzyma si blisko, ale na wskiej gruntowej drodze, tu za ostrym zakrtem, omal nie wpad na stojce volvo. Jeden z pasaerw celowa z rewolweru w jego przedni szyb. Smythe by nieuzbrojony i znajdowa si za blisko, aby cofa. Wiedzia jednak, e ma szans w starciu z dwoma mczyznami, jeli tylko zdoa podej na odlego kopnicia. Kopnie szybciej, ni czowiek 273 z broni zdy nacisn spust. To nie bya zarozumiao: wiedz o tym wszyscy, ktrzy uprawiaj karate. Smythe unis rce i wysiad z mariny. Kiedy Meier podszed, aby go zrewidowa, wykona swj ruch. Rewolwer, Magnum Blackhawk .44, polecia na ziemi, ale Meier uchyli si przed nastpnym ciosem i zwar si ze Smythe'em w niedwiedzim ucisku. Jake podnis bro, stan za Smythe'em i strzeli mu w kark. To by bd, poniewa Jake by mechanikiem, nie rewolwerowcem, i przez chwil nie mg zrozumie, dlaczego obaj, Meier i Smythe, upadli na ziemi i le nieruchomo. Czu ostry bl nadgarstka od kopnicia cikiego re-

wolweru i dzwonio mu w uszach. Mzg, krew i odpryski koci Smythe'a zmieszay si z krwaw miazg, w jak zamienia si twarz Meiera. Jake przeegna si odruchowo i wcign oba ciaa do przestronnego baganika volvo. Przykry je ekranami dwikochonnymi i pojecha na umwione spotkanie z de Villiersem w Andover. De Villiers nie okaza zmartwienia na wie o mierci Meiera i przyj bez zastrzee wyjanienia Jake'a w sprawie wypadku. Zatelefonowa pod numer Tadnamw i trzy godziny pniej dwaj ludzie przyjechali Volkswagenem polo. Jake woy jakie narzdzia i pojemnik z pynem hamulcowym do dwch toreb i przenis je do volkswagena. Wicej nie zobaczyli volvo. De Villiers patrzy, jak sir Peter Horsley odjeda karetk do szpitala ze skaleczeniami gowy, ale poza tym bez widocznych obrae. Dwa rozbite samochody zostay przetransportowane do warsztatu Panelcraft Motors w pobliskim Amesbury. De Villiers obejrza go dokadnie przed przyjciem na spotkanie. O drugiej w nocy dwaj mczyni bez trudu wamali si do warsztatu i nie pozostawili adnych ladw swojej wizyty. Przy wietle latarki usunli wszystkie pasoytnicze" czci, ponownie podczyli przewody hamulcowe i napenili ukad pynem. Wyszli z budynku przed czwart. Inspektor policji zjawi si dopiero o jedenastej, a jego dosy pobiene ogldziny nie wykazay niczego podejrzanego. 274 Trzy tygodnie pniej sir Peter Horsley dowiedzia si, e policja chce mu postawi zarzut spowodowania mierci na skutek nieostronej jazdy. Sir Peter wynaj prywatnego detektywa i w kwietniu nastpnego roku, po ledztwie przeprowadzonym w Salisbury, zosta cakowicie oczyszczony z zarzutw. Najistotniejsze znaczenie miay zeznania wiadkw, na przykad prowadzcej ciarwk pani Elspeth Allen. Wedug nich samochd sir Petera zacz zbacza, kiedy jecha jeszcze rodkiem drogi, a nie, jak sugerowaa policja, po zetkniciu opon z krawnikiem. Koroner John Elgar wyda orzeczenie o nieszczliwym wypadku i stwierdzi: Pojazd sir Petera zacz skrca z powodw, ktrych nigdy nie poznamy, potem przejecha przez pas zieleni rozdzielajcej jezdnie i zderzy si gwatownie z innym pojazdem". Pod koniec listopada 1986 roku Davies pokaza de Villiersowi list, wysany do niego na jeden z adresw pocztowych Tadnamw. Inynier, ktrego Davies pozna na zebraniu Towarzystwa Angielsko-Omaskiego w padzierniku poprzedniego roku, napisa, e bardzo zmartwia go wiadomo o mierci majora Marmana i e, jak si okazuje, pomyli si co do potyczki w Zufarze. To nie Marman dowodzi wtedy samochodami pancernymi, lecz kapitan Simon Mirriam, jeden z dowdcw plutonw Marmana w Zufarze. Dwaj yjcy czonkowie Kliniki uzgodnili, e nie powiedz o tym szejkowi, poniewa, w szerszym znaczeniu, to Marman ponosi odpowiedzialno za t akcj. Dziaali w dobrej wierze i otrzymali ju swj czek na podstawie filmu zrobionego na Blandfield Road, relacji prasowych z wypadku i dokumentacji potwierdzajcej odpowiedzialno Marmana za mier Tama'ana bin Amra. CZ CZWARTA

36 Epilepsja to powszechna przypado. W samej Wielkiej Brytanii piset tysicy osb jest epileptykami. Choroba moe dotkn kadego, w dowolnym momencie, czasami rozwijajc si z wiekiem. Czsto odpowiedzialne s czynniki genetyczne, ale, tak jak w przypadku Maca, wtrn" epilepsj moe wywoa wypadek. Leki przeciwpadaczkowe zwykle pomagaj epileptykom prowadzi normalne ycie, ale czsto wystpuj objawy uboczne, takie jak mdoci, wypadanie wosw, zgrubienie rysw, senno, podwjne widzenie i niepokojce koszmary. Mac, onierz SAS, jecha pewnego dnia land roverem przez zufarski debel, gdy nagle eksplozja miny ldowej rzucia go na przedni szyb. Dozna wgniecenia czaszki i wstrzsu mzgu. Od tej pory cierpia na ataki epileptyczne. Jego jedenastoletnia crka, Lucia, bya dzieln, troskliw dziewczynk, ktra nie pamitaa czasw, kiedy jej ojciec nie mia atakw. Wiedziaa, w jakiej pozycji doznaje ulgi, znaa niebezpieczestwo zakrztuszenia si i wielokrotnie radzia sobie sama, kiedy wracaa ze szkoy, a jej matka bya w pracy. Mac nigdy nie pamita swoich atakw. Wiele jego snw powtarzao si jednak tak czsto, e odciskay si w ywych kolorach w jego wiadomoci. W wikszoci byy to znieksztacone powroty do przeszoci, ale niepodporzdkowane adnej chronologii, rozgryway si w dziwacznym chaosie, jakby popada w obd. Mac potrafi powtrzy wszystkie szczegy swoich snw Pauline, cho nie umia odgadn ich znaczenia. Widzia, jak oskubuje kurczaki w fabryce w poprzednim tygodniu, 276 a potem, w nastpnej chwili, bawi si z bratem wrd wzgrz nad Cork w latach czterdziestych. Sny wojenne nawiedzay go czsto i ze szczegln wyrazistoci. Jeden zaczyna si na zamku Windsor, a Mac mia na sobie mundur Gwardii Szkockiej. Musztrowani onierze przechodzili przez mur i znajdowali si w wilgotnym lesie nad strumieniem Nahiz. Byli tam inni ludzie w przepoconych kombinezonach maskujcych, koledzy z SAS nioscy cikie plecaki; ich zmczone oczy spoglday na boki przez gste kpy wilczomleczu, wykorzystywanego do leczenia wielbdziego wierzbu. Na ziemi usiad wielki ptak i wszyscy z wyjtkiem Maca i tubylca z plemienia Hadr uciekli. Mac kocha zwierzta. Wiedzia, e ptak to wity ibis z morskiej zatoki. Z zaroli wyszy inne cuda, szpak, wielkie biae pelikany, dzierzba i nektarnik, sowik z tym brzuszkiem, zimorodek i rajska muchowka. Hadr zaprowadzi Maca do wapiennej jaskini, gdzie razem wybierali plastry tego miodu z pszczelich gniazd. Siedzieli na skale i jedli mid, a rozwcieczone pszczoy nie nkay ich. - Z wieloma innymi - powiedzia Hadr - uciekem z Jemenu, eby unikn zemsty rodowej. Wszdzie rozlewa si krew, aby pomci wczeniejsze zabjstwa. Nie ma temu koca. Plaster miodu Maca sta si paczk twardych wojskowych sucharw. Mac klcza wrd gazw, a pot zalewa mu oczy. Pajk pez mu po karku: strzsn go z obrzydzeniem, ale to by tylko naszyjnik z linki spadochronu, do ktrego przyczepi swoje strzykawki z morfin, zegarek i krki identyfikacyjne.

Jock Logan klepn go w rami i skin gow. Zaczynao si natarcie. By tam Ksi", major Richard Pirie, ktry ju nie y, ale zawsze pojawia si w jego snach. I dowdca, Johnnie Watts, ze swoim szerokim umiechem i niezwyk pewnoci siebie. Szwadron G. Debel Samhan, Zufar. Mac, ekspert od modzierzy, nalea po plutonu broni cikiej. Kady jego onierz dwiga prawie szedziesit kilogramw uzbrojenia, amunicji i wody: w tym upale by to obezwadniajcy ciar. 277 Przed nimi przyczaia si grupa firkat zoona z byych komunistw, skulili si, jakby wyczuwali w pobliu obecno obcych. Mac wiedzia, e potrafi wywcha przeciwnika. Firkat, oddzia Chalida bin Walida, prowadzi Anglik, Kenneth Edwards, a Mac widzia, jak niesie swj karabin. Nagle tu pod nimi i bezporednio na wprost Mac zobaczy trzydziestu albo czterdziestu dobrze uzbrojonych adu. Ich kaasznikowy wiadczyy, e s prawdziwymi partyzantami; milicja adu uywaa samopowtarzalnych simonoww. Dym unosi si z ognisk, na ktrych gotowano posiek. Przynajmniej raz adu dali si zaskoczy podczas drzemki. Mac i jego grupa otworzyli ogie. Jock Logan, Barrie Davies i an Winstone posali grad kul z karabinw maszynowych i pociskw z 66-milimetrowego granatnika przeciwpancernego w sam rodek adu. A potem ruszyli w d, ogarnici dz krwi, zapominajc o strachu i cikim adunku. Piaszczyst kotlin usali zabici i ranni obu stron. We nie Mac znowu poczu ten niewiarygodny upa, zapach kordytu, usysza brzczenie much. Wyczerpaa im si amunicja, a nieprzyjacielskie karabiny z okolicznych grzbietw strzelay coraz celniej. Scena zmienia si. By teraz luty 1975 roku. W dolinie rzeki Adonib trzy plutony szwadronu G toroway sobie drog przez zalesione dno doliny. Mac znajdowa si w poowie zbocza jednego ze wzgrz i na dymny sygna dowdcy szwadronu wprowadzi do akcji swj miercionony modzierz 60 milimetrw, wspierany przez kolegw z druyny, Micka i Ginge'a. Drugi pocisk trafi w patrol adu i kiedy na miejsce przybyli szperacze SAS, nie zostao nic poza nog i par gumowych sandaw. Teraz Mac siedzia w winiarni Chancers z dowcipnym jak zawsze Toshem Ashem, i pi, jakby nie byo jutra. Tosh nalea do starej wiary, zawsze by w wietnej formie. Teraz by wacicielem pubu i hulak, twarz mia czerwon, niezdrow. Pili zdrowie Maca, Sygna Wywoawczy Pi, Nadzwyczajnego Modzierzysty. To by jeden z lepszych snw. 278 Dwudziestego smego listopada 1987 roku, trzynacie lat po zakoczeniu suby w Zufarze, Jock Logan i Barry Davies spotkali si w Hereford, jak to mieli w zwyczaju, i poszli razem wzdu Hampton Park Road, eby zobaczy si z przyjacielem. Byli tacy, ktrzy nie odwiedzali ju Maca, by moe dlatego, e widzieli go w dniu, kiedy mia pody nastrj, a moe po prostu dlatego, e ich przyja z czasem przemina, tak jak to bywa w yciu. Ale Jock i Barry dzielili z Makiem przeycia i wspomnienia drogie kademu z nich i wiedzieli, e ju nigdy nic nie dorwna intensywnoci tego uczucia. Jock zabra ze sob gruby i dobrze podniszczony album z fotografia-

mi, nie z czasw Omanu, ale z lat szedziesitych, kiedy on, Mac i Frank Bilcliff naleeli do czowki brytyjskich wspinaczy. Dokonali wielu wyczynw, byli pierwszymi wojskowymi, ktrzy wspili si na skaln kolumn Old Man of Hoy. Po powrocie z Zufaru Jock oeni si z pikn dziewczyn, ktra od 1967 do 1971 roku pracowaa w Bunch of Grapes. Mieli cudown crk, ktra przyjania si z crk Maca, Luci, a Jock by drub Maca. Jock mieszka w Aberdeen i pracowa jako sprzedawca w firmie produkujcej sprzt wiertniczy dla rozkwitajcego przemysu naftowego. Barry Davies by sprzedawc w firmie BCB z siedzib w Cardiff, ktra produkowaa ekwipunek umoliwiajcy przeycie w trudnych warunkach. W tym roku wyda swoj pierwsz ksik, cieszcy si duym powodzeniem podrcznik sztuki przetrwania. Dziesi lat wczeniej Barry otrzyma Order Imperium Brytyjskiego za udzia w operacji SAS, zatwierdzonej przez premiera Jima Callaghana i kanclerza Helmuta Schmidta. W padzierniku 1977 roku czterej palestyscy terroryci porwali samolot rejsowy Lufthansy. Dziaali w porozumieniu z grup Baader-Meinhof i dali zwolnienia jej przywdcw z niemieckich wizie. Jednostka komandosw z niemieckiej brygady antyterrorystycznej GSG9 otrzymaa zadanie uwolnienia zakadnikw. Mia jej pomaga oficer SAS, major Alistair Morrison. (Pi lat wczeniej Morrison zluzowa grup Kealy'ego w Mirbacie, a w 1979 roku jako jeden z pierwszych 279 dowiedzia si o mierci Kealy'ego w Brecon Beacons). Barry, wwczas sierant, towarzyszy majorowi z zapasem specjalnych granatw oguszajcych. Porywacze sterroryzowali angielsko-niemieck zaog, a w Adenie zamordowali pilota samolotu. Lecc do Mogadiszu w Somalii, wyrzucili ciao na pas startowy, przekrelajc wszelkie szanse na negocjacje. Morrison i Davies poprowadzili wwczas uwieczony sukcesem atak GSG9 i obaj zostali pniej odznaczeni za mstwo. Barry cieszy si wielkim szacunkiem w SAS, ale mia natur przedsibiorcy i od dawna interesowa si rynkiem nieruchomoci w Hereford. Pod koniec lat szedziesitych znalaz wspaniay dom na przedmieciach Hereford dla swojego przyjaciela Maca, a niedugo potem przedstawi go cudownej dziewczynie imieniem Pauline, ktra zostaa jego lokatork i pniej on. Dwaj mczyni skrcili w Salisbury Avenue. Bya sobota. Pauline pracowaa w miecie, ale odwiedzili j w sklepie, Chelsea Girl, aby wzi klucze od domu. - Pauline mwi, e objawy Maca powoli si nasilaj pomimo lekw. Jego napady zego humoru staj si coraz czstsze. To musi by bardzo trudne dla Pauline. Jock skin gow. - Jego szczcie, e ma tak on i crk. Zostan z nim do koca. 37 Po zayciu lekw Mac spa przez dziewi godzin i nie nawiedzay go sny. Obudzi si odwieony i niecierpliwie czeka na przyjaci. By spokojnym, dumnym i bardzo skromnym czowiekiem. Dopki mia uczciw prac, mg trzyma gow wysoko, bez wzgldu na ataki choroby.

Niestety, podczas cikiej pracy szybko si mczy i stawa si bardziej podatny na ataki. Aby im zapobiec, musia bra wicej tabletek, a wwczas robi si senny i popada w przygnbienie. Mac nienawidzi swoich nastrojw. Przede wszystkim chcia by jak najlepszym mem, ojcem i przyjacielem i nienawidzi czu si wyczerpany. Ale gdyby zrezygnowa z pracy, byby bezrobotny i cakowicie uzaleniony od dochodw Pauline, a tego nie zniosaby jego duma. W cigu nerwowych tygodni przed Boym Narodzeniem musia pracowa dwa razy ciej ni zwykle w przetwrni drobiu Sun Valley, poniewa przychodzio duo zamwie na kurczaki i wszyscy zostawali po godzinach. Zarabia sto szedziesit funtw tygodniowo i pomimo atakw wytrzyma w tej pracy kilka miesicy. Sun Valley leaa na przeciwlegym kocu miasta i Mac jedzi tam na rowerze. Tabletki czsto zaburzay jego poczucie rwnowagi i powodoway zawroty gowy. Pauline martwia si coraz bardziej, zwaszcza od ostatniego wypadku, kiedy przejedajca furgonetka zwalia Maca z roweru na rondzie. Kry bez celu po salonie i poprawia poduszki. Nie byo wiele do zrobienia, poniewa Pauline utrzymywaa w mieszkaniu nieskazitelny porzdek. Lucia wysza na lekcj baletu przy Church Road. Kiedy przyszli Jock i Barry, Mac szybko zapomnia o swoich troskach. Spdzili wesoe popoudnie na wspominkach, miejc si z dawnych przygd i przypominajc sobie zapomniane twarze, ktre przywracay do ycia fotografie Jocka. 281 Po podwieczorku Mac zacz okazywa oznaki zmczenia i Barry dyskretnie zasugerowa, e czas i. Jock obieca wrci nastpnego dnia po album, a kiedy wyszli, Mac usiad ze szklank jasnego i przerzuca powoli stronice. Zatrzyma si przy fotografii opatrzonej podpisem: Operacja Zarb, stycze 1975". Dwaj mczyni z modzierzem 81 milimetrw byli obnaeni do pasa, opaleni na brz i smukli. Mac i Tosh Ash w kwiecie wieku, w dniu, kiedy zostali ranni t sam kul. Tego dnia Mac, nie wiedzc o tym, sta si czowiekiem naznaczonym. Operacja Zarb zostaa zaplanowana jako najwiksza wojskowa ofensywa w picioletniej wojnie z komunistami. Jej celem byo zdobycie partyzanckiego skadu zaopatrzenia w Szeriszitti, kompleksu jaski wydronych w opanowanych przez partyzantw grach. Najpierw siy zoone z szeciuset pidziesiciu ludzi miay uchwyci pozycj na przeczy Defa, a nastpnie przenikn do gsto zalesionej strefy, zaczynajcej si trzy kilometry dalej na poudnie, i zaj dwa yse wierzchoki znane jako Punkt 980. Ta pozycja panowaa nad dolin jaski, pooon cztery kilometry dalej na wschd. Z Punktu 980 mia wyj kocowy atak na Szeriszitti. Siy gwne stanowi Puk Debel (PD), stara jednostka Millinga, wspierany przez kompani R z Puku Pustynnego (PP), w ktrym zastpc dowdcy by kapitan David Mason. Kada z czterech kompanii dysponowaa przewodnikami firkat i cznikami z SAS. Dwa plutony SAS i silny kontyngent firkat miay prowadzi natarcie pod dowdztwem majora SAS Arisha Tranta. Mac, Tosh Ash i ich modzierze zostali przydzieleni do tej grupy. Czwartego stycznia pozycja Defa zostaa zajta i zaczo si natarcie.

onierze SAS po cikich walkach zajli wysunite pozycje i wreszcie Punkt 980. Gdy ponad piciuset ludzi obsadzio to wzgrze, ruszyli w stron nastpnego szczytu, Punktu 604. Kiedy rozkadali si na noc, maa grupa posza zastawi puapki i pooy miny przed ich pozycj. Tony Shaw, bliski przyjaciel Mike'a Kealy'ego, majcy niebawem przej dowodzenie szwadronem SAS w Zufarze, dowodzi minerami i szed na szpicy. Zaatakowa ich patrol adu i obie strony poniosy straty. 282 Nastpnego ranka natarcie opnio si z powodu zamieszania i niezdecydowania. Dowdca wszystkich si w Zufarze, brygadier John Akehurst, natychmiast odwoa oficera dowodzcego i zastpi go majorem Patrickiem Brookiem, poprzednikiem Mike'a Marmana na stanowisku dowdcy szwadronu samochodw pancernych. Patrick Brook i major SAS wysali trzy kompanie na wschd przez gste zarola, aby zajy pozycje nad jaskiniami przed ostatecznym atakiem na Szeriszitti. Manewr rozpocz si rankiem 6 stycznia, ale jednostka posuwajca si przodem, kompania R z PP, posza troch za daleko na poudnie. onierze zdali sobie z tego spraw, kiedy dotarli do szerokiej, otwartej doliny, ktra prowadzia do jaski. Dowdca kompanii, major Roger King, zaproponowa, aby zajli pozycje na skraju wielkiej polany, eby zapewni oson 2 kompanii PD, nacierajcej przez otwarty teren. Kapitan Nigel Loring, penicy obowizki dowdcy 2 kompanii, przyszed na pierwsz lini i przyjrza si lecej przed nimi szerokiej dolinie. Jego cznik zfirka, dowiadczony sierant SAS, doradzi mu: Nie idcie tdy. To samobjstwo. Idcie wok polany". Ale Loring uzna, e otwarty teren jest dobrze zabezpieczony z obu stron przez onierzy kompanii R, i zdajc sobie spraw, e liczy si szybko, wyprowadzi swoich ludzi na soneczn polan. Nad jej przeciwlegym kracem wznosiy si skaliste wzgrza bdce jego celem. Kiedy Loring i jego pierwszy pluton znaleli si daleko na otwartym terenie, adu zatrzasnli swoj puapk. Przeciwlege zbocze eksplodowao ogniem. Nie byo adnej osony, wic kule trafiay rannych ju onierzy raz po raz, a wszyscy znieruchomieli. Kapitan an MacLucas zosta trafiony siedem razy. Nigel Loring zgin. Na pobojowisku rozlegay si jki i bagania konajcych. Porzucenie osony i wejcie do doliny z ktrejkolwiek strony byoby aktem wielkiej odwagi. onierze kompanii R i SAS odpowiedzieli ogniem, a kilku podjo szalecz prb uratowania rannych. Jednym z nich by Sekavesi, ogromny Fidyjczyk, ktry suy z Mikiem Kealym w Mirbacie. Innym kapitan David Mason z kompanii R, ktry, biegnc zygzakiem, przebi si przez 283 nawanic kul, granatw i eksplodujcych pociskw modzierzowych i przez dwie godziny, stale pod ogniem, pomaga rannym. Wreszcie wrci z rannym przyjacielem, MacLucasem. To, e nie zosta nawet dranity, zakrawao na cud. Kilka miesicy pniej zosta odznaczony omaskim medalem za mstwo. Kiedy wszyscy ranni zostali ewakuowani i na pobojowisku leeli tylko zabici, siy sutana wycofay si do Punktu 980. Za sob syszeli pojedyncze strzay adu, strzelajcych do zwok na polanie.

Puk Debel straci trzynastu zabitych i dwudziestu dwch rannych, an MacLucas, uratowany przez Davida Masona, w 1991 roku wci porusza si na wzku. Wielu adu, gwnie z jednostki Bin Zahajb, zgino podczas operacji Zarb. Jednym z nich by Mahad bin Amr Bajt Anta'asz, drugi syn szejka Amra i jego pierwszej ony. Zosta rozerwany na strzpy pociskiem modzierzowym wystrzelonym z pozycji SAS. Mac i Tosh Ash z sekcji modzierzy szwadronu G SAS zostali ranni i ewakuowani migowcem. Barry Davies obj komend nad modzierzami. Mac poczu fal zmczenia i ostronie odoy album na dywan. Spa, wic kiedy nastpnego dnia przyszed Jock, aby przed powrotem do Aberdeen zabra swoje fotografie, drzwi otworzya mu Pauline. Wychodzc, Jock zauway, tak jak poprzedniego wieczoru, czarnego volkswagena polo zaparkowanego niedaleko przystanku autobusowego naprzeciwko domu Maca. Kierowca, kobieta w czarnych okularach, czytaa magazyn i nie wydawaa si ani troch zmieszana, kiedy Jock ruszy w jej stron. - Czy moe mi pani powiedzie, ktra godzina? - Pochyli si i jego twarz znalaza si blisko twarzy kobiety. Umiechna si i opucia szyb. - Dziewita pitnacie - odpowiedziaa i wrcia do lektury Cosmopolitan". Jock podzikowa i wrci do swojego samochodu: akcent rodkowoangielski bez adnych obcych naleciaoci, ale nie by tego do koca 284 pewien. Dlaczego tam bya, podobnie jak poprzedniego dnia? Tylko bystre, podejrzliwe oko mogoby si doszuka jakiego znaczenia w jej obecnoci, tylko kto, kto zna wyjtkow sytuacj Maca. Jock wiedzia, e rne organizacje terrorystyczne mog mie uzasadniony powd, aby si obawia, a zatem nienawidzi SAS, i e czowiek o przeszoci i stanie zdrowia Maca byby dla nich doskonaym celem. Bardzo zaniepokojony, Jock zatrzyma si przy budce telefonicznej i zadzwoni do dawnego towarzysza broni i dugoletniego przyjaciela, inspektora Kena Borthwicka z worcesterskiej policji. Ken ju bdzie wiedzia, kogo uprzedzi. 38 Spotkali si na awce z widokiem na Serpentine. Wok krciy si haaliwe kanadyjskie gsi. Spike nie kontaktowa si z Masonem prawie od roku i ten ucieszy si z nagego wezwania. - Pamitasz wydarzenia ze stycznia, lutego i marca 1975 roku w zufarskich grach? Mason by zaskoczony pytaniem, ale pamita wspomniany okres bardzo dobrze. - Straciem wtedy kilku przyjaci. Opowiedzie ci pokrtce? Spike przytakn w milczeniu. - Zostaem przydzielony do Puku Debel podczas katastrofalnego ataku na partyzancki skad broni w Szeriszitti i cile wsppracowaem z pukowymi oficerami. Pniej, w poowie lutego, w bazie pod nazw Hagaif onierze jednej z kompanii biorcych udzia w operacji zbuntowali si przeciwko swojemu majorowi i zmusili go, eby pojecha sam

w nocy na terytorium nieprzyjacielskie. Trzy tygodnie pniej dwaj inni oficerowie z Hagaif i pilot ich migowca zostali zestrzeleni i zginli. Dobrze ich wszystkich znaem. Mason urwa, eby zapali cygaro. - Cztery dni po buncie w Hagaif, w swojej bazie niedaleko jemeskiej granicy, spdziem najbardziej ekscytujc noc w yciu. Siedmiu ludzi z innej kompanii wyruszyo na patrol wsk ciek pod skalnym urwiskiem. Adu postawili na ciece plastikowe miny i trzech ludzi zostao rannych, dwaj stracili stopy, a jeden mnstwo krwi. Wysano na pomoc drug grup, ale ona te natkna si na miny i straty byy jeszcze wiksze. Wraz z innym oficerem zebraem may oddzia i okoo pnocy zeszlimy ostronie jakie dwiecie metrw w d urwiska, do pierwszego rannego. Nie moglimy zrobi wiele wicej ni zabra rannych na 286 noszach. Jeden zmar tu przed witem. Kiedy podszedem do jednego z rannych, unis resztki swojej nogi, ebym go opatrzy. Powiedzia tylko: ,Al lacham, al kadam, kuli challas" (Miso, stopa, wszystko skoczone). Wiedzielimy, e w kadej chwili nam te moe poharata stopy. To bya naprawd pamitna noc. Mason unis gow i zobaczy, e Spike czeka na dalszy cig. - To byo wszystko. Okres niepowodze albo tak si w tym czasie wydawao. Niedugo po tym, jak moi przyjaciele rozbili si w Hagaif, dwa inne migowce zostay zestrzelone i byy nastpne ofiary miertelne, a land rover SAS wjecha na min na wschd od Hagaif. - Znae pasaerw? - Land rovera?... Tak, zapewne, ale nie tak dobrze, eby pamita ich nazwiska. - Kierowca by najlepszym modzierzyst w puku. - Spike wyj z teczki kartk formatu A4 i przebieg j wzrokiem. Woy w tym celu okulary. Anno Domini, pomyla Mason cierpko. - Znajdziesz jego nazwisko i dane osobowe w aktach, ktre ci dam. - Spike poklepa swoj teczk. - Kiedy land rover wylecia w powietrze, rzucio go do przodu i odnis cikie obraenia. W szpitalu polowym w Salali lekarz postawi diagnoz, e cz mzgu zostaa uszkodzona. Bd go nazywa Makiem, bo tak nazywali go przyjaciele, wtedy i teraz. Wydawao si, e bardzo szybko wraca do zdrowia, i niebawem mg doczy do swojego szwadronu w Belize. Dosta awans na sieranta, ale mia coraz wiksze problemy z koncentracj. Po prostu nie mg si skupi na zadaniu, ktre wykonywa. Spike poda Masonowi akta i mwi dalej. - Mniej wicej rok po incydencie z min Mac musia odej z SAS. Dosta wysok wojskow rent i kontynuowa leczenie pod opiek najlepszych lekarzy wojskowych. Prbowa si przekwalifikowa - wybra kurs spawania - ale nic z tego nie wyszo i wrci do domu w Hereford. Kilka razy zmienia prac. Jego stan powoli si pogarsza, ale nadal pracuje i mieszka z rodzin. By moe bdzie mg tak y jeszcze przez wiele lat. 287 Spike obrci si na awce i spojrza prosto na Masona. - Jako Irlandczyk Mac stara si nie rzuca w oczy - ma zastrzeony

numer telefonu i tak dalej. W sobot wieczorem dostaem wiadomo, e kto go obserwuje. Policja ustalia, e adna znana organizacja terrorystyczna nie wchodzi w gr, wic nie bya zainteresowana. Mason kiwa gow. - Mylisz, e to znowu nasi przyjaciele? Spike patrzy na wod. - Milling... Kealy... Marman... wszyscy nie yj... Smythe zagin. To moe by nasza szansa, eby dopa ludzi, ktrzy s za to odpowiedzialni. Moe nie, ale warto sprbowa. Mason zgodzi si i Spike obieca mu pomoc trzech Miejscowych, w tym Halletta. Poleci Masonowi ostrzec Maca, nie straszc go bez potrzeby, i da nadajnik alarmowy pracujcy na jednej czstotliwoci, ktry wrczy Masonowi w kopercie. - Poszukaj w okolicznych hotelach ludzi z Sumail. Stare fotografie mog by troch zdezaktualizowane, ale to lepsze ni nic. Mason poegna si i Spike zosta sam z gmi. Wiedzia, e Komitet nie zaaprobuje jego decyzji. Sprzeciwi si wszelkim dalszym dziaaniom zwizanym z zufarskimi zabjstwami. Dlatego wanie nie prosi ich o zgod. Po raz pierwszy podj dziaania z udziaem Miejscowych bez zgody czy nawet wiedzy Komitetu. Jeli si dowiedz, uwiadomi sobie, postawi wniosek o jego usunicie. Ale nie musz si dowiedzie, i niech go diabli, jeli zaprzepaci t szans schwytania zabjcw. 39 W listopadzie 1986 roku szejk Bachajt otrzyma film wideo i dokumenty potwierdzajce mier majora Michaela Marmana. Czek na milion dolarw trafi w rce de Villiersa, ktry przekaza odpowiedni sum Daviesowi. Nie przejli si nadmiernie mierci Meiera, ale amali sobie gow, skd si wzi Smythe. Jego samochd, ubranie i zachowanie nie rzucay adnego wiata na jego tosamo. Lornetka, ktr si posugiwa, bya niemal zabytkiem; takiego sprztu z pewnoci nie uywali agenci Wydziau Specjalnego ani Tajnej Suby Wywiadowczej. Zgodzili si, e dwaj ludzie, ktrzy poprzednio weszli im w drog, s rwnie trudni do zaklasyfikowania. De Villiers wzruszy ramionami. - Niczego nie osigniemy, snujc domysy. Kimkolwiek s, nie mog zna naszej tosamoci i bd mieli jeszcze tylko jedn okazj, eby nas przyapa. De Villiers wrci do Anne w La Pergole, kac Daviesowi skoncentrowa si na zlokalizowaniu czwartego czowieka szejka kosztem wszystkich innych zada. Davies zabra si do tego bardzo starannie. Po wywizaniu si z kontraktu mieli dosta od szejka nie jeden, lecz dwa miliony dolarw. Mimo to Davies by niezwykle ostrony. Spdzi wyjtkowo duo czasu w Cardiff z on, a poniewa przeszkadzao jej to we flirtowaniu, bardzo trudno mu j byo zadowoli bez gry kosztownych prezentw, cotygodniowych lotw do egzotycznych krajw i pokanych czekw na jej dziaalno zawodow. W przerwach pomidzy rozpieszczaniem ony Davies wynaj mae mieszkanie w Hereford i przez pi miesicy przesiadywa w miejscowych pubach odwiedzanych przez onierzy SAS. Udawa agenta ubezpieczeniowego i da

289 si pozna jako sympatyczny rozwodnik, ktry nie auje pienidzy na alkohol i lubi wesoe towarzystwo. Starajc si nie wzbudza podejrze, nie zadawa adnych pyta i po prostu przyjemnie spdza czas; sucha i czeka na odpowiedni kontakt. Szejk Amr udzieli dokadnych informacji. Jego syn poleg w walce z onierzami sutanatu tamtego feralnego dnia w styczniu 1975 roku. Wraz z dwoma innymi debali z jednostki Bin Zahajb zgin od pocisku modzierzowego, wystrzelonego z pozycji na bliniaczych nagich wzgrzach na wschd od Zachir. De Villiers dowiedzia si z ksiki SAS: Operation Oman, e modzierzami dowodzi nie, jak sdzili, onierz si zbrojnych sutana, lecz instruktor z SAS. W maju 1987 roku Davies i dwaj jego znajomi z pubu w Hereford zjedli obiad w smaalni ryb pod nazw Chancers. Poznali waciciela, przyjacielskiego, zapijaczonego jegomocia, ktry prowadzi rwnie winiarni i restauracj na grze. Davies zosta czstym bywalcem winiarni i powiernikiem waciciela, Tosha Asha, byego onierza szwadronu G SAS. Tosh i jego ona kupili w 1986 roku smaalni ryb Golden Galleon wraz z przylegymi zabudowaniami. Ciko pracowali, eby wyremontowa lokal, i mieszkali w wygodnym mieszkaniu nad restauracj. Wiosn nastpnego roku lokal sta si y zota, a winiarnia przycigaa wielu byych onierzy SAS z pokolenia Tosha, ktrym podobaa si atmosfera dugiej, wskiej sali barowej, szafy grajce i podwieszone na suficie monitory, jak rwnie nieze wino po przystpnych cenach. Chocia Davies pielgnowa swoj przyja z Toshem i nie prbowa zbyt natarczywie cign go za jzyk, mijay miesice, a postpw nie byo. Davies wiedzia, e dla onierza SAS tajemnica jest witoci. Wszystkie jego staranne przygotowania poszyby na marne, gdyby zada jedno niewaciwe pytanie. Zachowywa zatem cierpliwo i wyjania zwok de Villiersowi najlepiej jak umia. Pewnego chodnego jesiennego wieczoru Tosh zaprosi Daviesa na drinka do swojego mieszkania nad restauracj. Nad mocn whisky zacz wylewa swoje ale. ycie jest pode. Zdrowie mu si pogarsza, 290 a jego ona staje si nieznona. Davies, ktry zna miejscowe plotki, pomyla, e zapewne ma powd, ale nic nie powiedzia. Tosh roztkliwia si coraz bardziej. Bez ponagle ze strony Daviesa zacz wspomina wojsko. Najpikniejsze dni w jego yciu. Tak by chcia, eby wrciy. Wymienia dziwne nazwy w rnych czciach wiata, ktre nic Daviesowi nie mwiy, dopki nie spado jak z nieba sowo Szeriszitti. By na to przygotowany. - To tam zaatakowalicie system jaski, prawda, Tosh? Tosh by zdumiony. Davies wiedzia o Szeriszitti? Davies rozemia si. - Pami ci zawodzi. Opowiadae mi o tym miesic temu. - Aby tego dowie, wyrecytowa to, czego nauczy si na pami, czytajc wiele razy relacje Jeapesa i Akehursta. - Mwie, zdaje si, e kierowae ogniem modzierzy na wzgrzu 985 - zakoczy. - Nie, nie, nie - wykrzykn Tosh. - To biedny stary Mac, najlepszy

modzierzysta w armii brytyjskiej. Byem tam z nim - odruchowo dotkn starej rany w nadgarstku - i zostalimy trafieni t sam kul. Ale to on kierowa ogniem, nie ja. - Dlaczego biedny? Zgin? Tosh potrzsn gow. - Nie, chocia czasami myl, e byoby lepiej, gdyby zgin. Kilka tygodni po Szeriszitti co mu si stao z gow i od tamtego czasu ju nie jest taki sam. Dumny czowiek, cigle pracuje, w przetwrni drobiu Sun Valley, chocia czuje si chory. Tosh napeni szklanki i wypili zdrowie Maca i innych nieobecnych przyjaci. - Zaglda tu od czasu do czasu. Prawdopodobnie go widziae. - Tosh sign po ksik zatytuowan This is the SAS Tony'ego Geraghty'ego i przerzuci j. - To jest Mac. - Pokaza fotografi, na ktrej ksi Karol wita si z czterema onierzami SAS w 1970 roku. - Ten facet po prawej z ostrym nosem. - Tosh zachichota do siebie, jego nastrj zacz si poprawia, w miar jak zapomina o domowych kopotach. 291 - Powiniene zobaczy Maca z modzierzem. Potrafi celowa na wyczucie, nie patrzc na celownik, i nigdy nie chybia. Tosh westchn i wsta. - Dajcie dzi ktremu z nas modzierz, a musielibymy bardzo si postara, eby trafi w nacierajcy puk. Powiniene zobaczy biednego Maca na rowerze. Kiwa si na wszystkie strony. To cholernie niebezpieczne dla niego i dla wszystkich dookoa. Ale s dni, kiedy czuje si cakiem dobrze, to zaley od tabletek. Mwi, e czasami w fabryce robi si senny, chopaki musz go kry. Davies powiedzia Toshowi, e w najbliszym czasie pewnie nie wpadnie, bo ma piln prac. Tego wieczoru zatelefonowa do de Villiersa, eby natychmiast przyjeda. Po trzech dniach obserwacji pod przetwrni drobiu Sun Valley zauway mczyzn, ktry wyglda tak jak osobnik na fotografii Tosha. Davies ledzi go do Salisbury Avenue i trzeciego dnia zauway, e rowerzysta ma trudnoci z utrzymaniem rwnowagi. Tego wieczoru przed fabryk Davies usysza, jak jaki mczyzna krzyczy: Do zobaczenia jutro, Mac". Wiedzia ju, e znalaz waciwego czowieka. Obserwacj pod domem przy Salisbury House prowadzili ludzie Tadnamw, co pozwolio Daviesowi ustali ruchy Maca, jego ony, jego crki i wszystkich goci. W ostatnim tygodniu listopada, niedugo po przyjedzie de Villiersa, przed domem Maca zaparkowa samochd ze znaczkiem lekarza na tylnej szybie. Davies ledzi potem kierowc do lecznicy Sarum House przy Elhelbyrt Street. O drugiej w nocy w rod 2 grudnia de Villiers wszed po cichu do lecznicy, nie pozostawiajc adnych ladw swojej bytnoci. By tylko jeden Mac" mieszkajcy przy Salisbury Avenue i de Villiers sfotografowa jego dokumentacj medyczn. - Ma epilepsj - powiedzia Daviesowi po powrocie do samochodu. - Moe umrze za kilka dni albo y jeszcze wiele lat. - Mwisz, e lepiej si pospieszy? - spyta Davies. De Villiers zignorowa pytanie.

- Jakie s perspektywy? - cign Davies. 292 - Nieze. Spdza wiele weekendw w domu i jest sam. Najlepsza pora to sobota rano o smej pitnacie. ona wyjdzie do pracy, a crka bdzie jedzi na kucyku. Inna moliwo, to kiedy jedzie na rowerze, ale nie jest tak dobra, bo Mac zwykle jedzi w godzinach szczytu. De Villiers pojecha do Londynu po niezbdny ekwipunek. Davies nie wrci ju do Chancers. Tosh Ash umar osiem miesicy pniej. Jego ciao znaleziono w Hiszpanii nad brzegiem morza. Wygldao na to, e zabra swojego psa na spacer po play, a kiedy inny pies go zaatakowa, umar na zawa serca. 40 Na pocztku grudnia inne obowizki zmusiy Davida Masona do zaprzestania obserwacji domu przy Salisbury Avenue. Darrell Hallett spotka si z nim w herbaciarni w Ross i przej kierowanie operacj. Mason odwiedzi ju kilka hoteli i pensjonatw, wypytujc o ludzi z fotografii. Nic nie osign, cho poza sezonem nie byo wielu turystw, a dwaj pomocnicy Masona nie zauwayli, by kto interesowa si domem lub Makiem. Hallett nie sprzedawa ju batonikw Yorkie. Po dwunastu latach wiernej suby pracodawcy zmusili go i innych komiwojaerw do odejcia, poniewa chcieli ograniczy liczb sprzedawcw w poudniowej Walii. Przy pomocy dwch byych oficerw SAS, z ktrych jeden mia praktyk adwokack, Hallett dochodzi swoich praw i 28 marca 1985 roku przed sdem pracy w Cardiff uzyska od Rowntree trzy i p tysica funtw odszkodowania z powodu nieuzasadnionego zwolnienia. Dziki cikiej pracy zacz now karier w jednej z duych firm ubezpieczeniowych i coraz trudniej byo mu znale wolny czas dla Spike'a. Za nic w wiecie jednak nie wyrzekby si kolejnej szansy spotkania z nieuchwytnym Walijczykiem. Mason wyjani mu zasad dziaania kieszonkowego odbiornika VHF, ktry powinien zapiszcze, kiedy Mac nacinie przycisk nadajnika umieszczonego na kostce - powinno mu si to uda nawet pod luf pistoletu. - Jak dugo Spike chce ochrania Maca? - spyta Hallett. - Dopki starczy nam cierpliwoci. - Zdajesz sobie spraw, e to wszystko cignie si ju prawie dziesi lat, a my nadal nie wiemy, o co chodzi tamtym. Mason zgasi cygaro, ignorujc karcce spojrzenie starszej wiekiem kelnerki, ktra natychmiast zabraa brzydko pachnc popielniczk. 294 - Mwisz, e dziesi lat, Darrell, a przecie nie wiemy, kiedy to si zaczo. Milling mg nie by ich pierwszym celem. Nie mamy te pojcia, ilu ludzi zamierzaj dopa. - Dlaczego powicasz swj cenny czas dla Spike'a? Mason umiechn si. - Lubi go. Uwaam, e jestemy potrzebni. Nie robimy krzywdy nikomu poza typami, ktrzy, gdyby nie my, nadal krzywdziliby ludzi. A ty? - Jestem Walijczykiem - rzek Hallett w zamyleniu. - Lubi czyst gr, a facet, za ktrym poleciae do Maskatu, niele mnie kiedy urzdzi. - Charles Bronson i jego yczenie mierci nie wywiadczyli nam wiel-

kiej przysugi - powiedzia Mason. - Opinia publiczna nie pochwala wymierzania sprawiedliwoci na wasn rk, a tak nazwano by nasz dziaalno, gdyby wysza na jaw. Wystarczy posucha krzykw oburzenia, ktre wywouje sam pomys Aniow Strw w londyskim metrze. Wszyscy wiedz, e brakuje policji do ochrony pasaerw, ale mao kto popiera pomys patroli w czerwonych beretach. - Nie wyobraam sobie, aby by kto, kto nie poparby Aniow, gdyby uratowali go przed bandytami albo gwacicielami na pustym peronie metra. - Racja, ale gupcy, ktrzy potpiaj nasz dziaalno, nie myl o tym, ilu ludziom ocalilimy ycie. - A, co tam - powiedzia Hallett, pacc rachunek. - Jestem dumny z tego, e pracuj ze Spikiem, z tob i z innymi. Do diaba z przekltymi faryzeuszami. Moje sumienie jest czyste, a to dla mnie najwaniejsze. - Masz wszystko, czego potrzebujesz? - spyta Mason, dajc Hallettowi odbiornik. Hallett umiechn si. - Jeli si tylko poka, poauj tego. 41 Nosili smokingi, ale ich buty z lakierowanej skry miay gumowe podeszwy. Chodzc noc po miecie, zwykle ubierali si w ten sposb, aby nie wzbudza podejrze policjantw. Ludzie w eleganckich smokingach rzadko popeniaj brutalne przestpstwa. Davies nis teczk. O trzeciej de Villiers i Davies woyli skrzane rkawiczki i weszli do zaronitego ogrodu na prawo od domu Maca. Poprzedniej nocy Davies rozbi lamp ulicznej latarni przy Salisbury Avenue, uywajc karabinu z tumikiem. W ogrodzie na tyach domu Maca okrcili sobie szyje czarnymi chustkami, eby ukry biel koszul, i przeliznli si jak cienie w mrok ssiedniego ogrodu. Istniaa moliwo, e jaki cierpicy na bezsenno gorliwiec zobaczy ich i wezwa policj. W takim przypadku mogli si spodziewa wizyty policjantw w cigu najbliszej godziny. Po godzinie de Villiers uzna, e jest bezpiecznie. Weszli do garau Maca, ktry suy rwnie jako szopa na narzdzia, by zaczeka do rana. O szstej trzydzieci, dobrze przed witem, przekradli si przez wielki, otwarty ogrd na tyy domu. Obaj poruszali si zwinnie, a Davies sprawdzi wczeniej wszystkie istotne szczegy. Mac spa przy szeroko otwartym oknie, sen mia twardy, prawdopodobnie z powodu lekw, a poza chomikami w klatce w domu nie byo adnych zwierzt. Wszystkie okna otwieray si na boki, nie do gry i miay solidne, szerokie parapety. Stojc na parapecie okiennym salonu, de Villiers podcign si bezgonie i wszed przez otwarte okno sypialni Maca. Davies zrobi to samo. Gboki oddech wiadczy, e Mac pi, weszli wic do wielkiej podwjnej szafy na ubrania i czekali. 296 O sidmej trzydzieci Pauline i Lucia wstay, umyy si i zjady niadanie. Pauline zwykle pracowaa w soboty i przed wyjciem z domu mwia do widzenia Macowi, ktry mia wolne weekendy. Tego ranka, tu przed sm, wsuna gow do jego sypialni i zobaczya, e mocno

pi. Zamknwszy po cichu drzwi, posza na przystanek autobusowy znajdujcy si niedaleko od domu. - Co z crk? - szepn de Villiers, kiedy drzwi frontowe si zatrzasny. - Te wyjdzie. W sobot rano ma lekcje baletu albo konnej jazdy. Cicho wyszli z szafy, nie spuszczjc z oka picego Maca. Po zapoznaniu si z dokumentacj medyczn Maca i literatur na temat epilepsji Davies opracowa banalnie prosty plan. Folia samoprzylepna na ustach i nozdrzach spowoduje uduszenie, a mier zostanie przypisana ostremu atakowi epileptycznemu. Koronerzy rzadko powicaj na ledztwo wicej czasu i energii, ni nakazuje zdrowy rozsdek. Jeli nie ma powodu podejrzewa morderstwa, po co traci cae godziny na poszukiwanie jego oznak? Gdyby komentator serwisu zagranicznego BBC Georgi Markow nie by Bugarem i nie skary si dugo i gono na ukucie kocem parasola w nog, koroner nigdy nie zarzdziby bada krwi, ktre ujawniy rzadk trucizn wstrzyknit do jego krwiobiegu z ampuki mniejszej ni gwka od szpilki. Wszyscy, cznie z lekarzem Maca, wiedzieli, e jego stan si pogarsza, i mier przez uduszenie w nastpstwie ataku nikogo nie zaskoczy. Davies ustawi kamer wideo na lekkim aluminiowym statywie przy ku Maca, a de Villiers, poruszajc bezgonie ustami, odczyta oskarenie z przygotowanego scenariusza. Kamera pokazywaa ty gowy Maca na poduszce i de Villiersa patrzcego na niego z przeciwnej strony ka. Pniej mieli zsynchronizowa gos de Villiersa z ruchami jego warg. Szejk dostanie dowd wizualny, ktry powinien go zadowoli. Davies ustawi statyw w gotowoci do nastpnej fazy. Kodra Maca przekrzywia si i nogi mia odkryte, ale spa gbokim snem na skutek ubocznego dziaania swoich tabletek. - Co, do diaba? - sykn zaniepokojony Davies. Zauway nadajnik przyczepiony do kostki Maca. 297 - Nie przejmuj si - mrukn de Villiers. - Wielu pacjentw je ma, eby wezwa pomoc w razie potrzeby. - Ale dlaczego na kostce? - Davies by wyranie niezadowolony. - Niewane, zdejmij go - warkn de Villiers. Przygotowawszy wszystko do szybkiego opuszczenia domu, dopki byo wci szaro, Davies podszed do ka i rozwin foli samoprzylepn, po czym da znak de Villiersowi. Jednym ruchem usiedli okrakiem na Macu, de Villiers unieruchomi mu rce i nogi, a Davies, klczc na ramionach picego, zaklei mu usta i nozdrza foli. Rezultat okaza si niezupenie zgodny z przewidywaniami. Mac nie odznacza si potn budow, ale by silny i ylasty. W normalnych okolicznociach, pozbawiony tlenu, nie poradziby sobie z dwoma napastnikami. Ale, po kilku sekundach od przerwania rytmicznego oddechu, zaburzenie pracy mzgu wywoao atak konwulsji i koczyny Maca zaczy mci na wszystkie strony z nadludzk si. De Villiers zosta zrzucony na podog, ale Davies zdoa utrzyma si na ku. Na dole rozlegy si haasy. De Villiers odcign Daviesa i obaj schowali si do szafy. Lucia postanowia nie i na lekcj baletu. Ogldaa telewizj w salonie, kiedy usyszaa oskot dobiegajcy z sypialni ojca. Zorientowaa si natychmiast, e upad, prawdopodobnie wskutek ataku padaczki,

i pobiega mu pomc. Od wielu lat miaa do czynienia z atakami ojca, ale jeszcze nigdy nie widziaa u niego tak gwatownego napadu konwulsji. Przytomnie popdzia na d, eby wezwa na pomoc ssiadw. De Villiers i Davies syszeli, jak Mac spada na podog i Lucia wybiega z domu. Liczya si kada sekunda. Zeszli na trawnik pod oknem i dotarli do ulicy kilka ogrodw od domu Maca. Po dwch minutach od nagego pojawienia si Lucii byli ju daleko od miejsca zdarzenia. Karetka, wezwana natychmiast przez ssiadw, przyjechaa po kilku minutach, ale Mac zmar w drodze do szpitala. Przyczyn mierci, co potwierdzia pniej sekcja zwok, byo uduszenie spowodowane upadkiem i zablokowaniem w jego wyniku drg oddechowych przez jzyk. 298 O smej trzydzieci Pauline wysiada z autobusu niedaleko Chelsea Girl w dzielnicy handlowej Maylord Orchard. Czekao na ni dwch policjantw. Wezwano ich przez radio, gdy tylko zaoga karetki przekazaa wiadomo o mierci Maca. Pomocnik Halletta obserwujcy dom w nocy 11 grudnia by czowiekiem godnym zaufania. Pracowa w biurze podry, a wczeniej suy kilka lat w szwadronie D terytorialnej jednostki SAS. Pamita, e pn noc widzia dwch mczyzn w smokingach, ale nie zauway, eby wchodzili do ogrodu Maca. Nie sysza te adnych podejrzanych odgosw a do chwili, gdy Lucia wybiega frontowymi drzwiami i niedugo potem przyjechaa karetka. Obserwator, znany wszystkim poza Spikiem jako Wally", zatelefonowa do hotelu Halletta, ale nie zdoa si z nim skontaktowa. Prbowa dalej. Hallett, niewiadomy, e obserwatorzy Tadnamw wycofali si kilka dni wczeniej na polecenie Daviesa, by coraz bardziej zniecierpliwiony swoj biern rol i postanowi postawi si na miejscu Walijczyka. Jak mgby dowiedzie si czego wicej o Macu? Wiedzia od Spike'a, e Mac zgasza si od czasu do czasu na badanie do profesora Hitchcocka, neurochirurga z Harley Street, ale poza tym korzysta z oglnej opieki lekarskiej na miejscu. Przypuszcza wic, e Walijczyk, pod jakim wiarygodnym pretekstem, zoy wizyt lekarzowi Maca, niejakiemu doktorowi Wyliemu z lecznicy Sarum House. Hallett przyszed do lecznicy wczenie, eby unikn kolejki, ale okazao si, e jest zamknita. Pojecha powoli z powrotem na Salisbury Avenue i znalaz samochd Wally'ego przy najbliszej budce telefonicznej. - Co si dzieje? - spyta. - Crka Maca wybiega z domu okoo smej dziesi, a niedugo potem przyjechaa karetka i zabraa Maca. Prbowaem si do ciebie dodzwoni. Hallett zatelefonowa do szpitala, podajc si za krewnego. Odoy suchawk i zwrci si do Wally'ego. 299 - Nie yje. - Potrzsn gow, skonsternowany. - Skoro nie widziae nikogo wchodzcego na posesj, rwnie dobrze mg umrze z przyczyn naturalnych zwizanych z epilepsj. Zadzwoni do Spike'a, ktry podzikowa mu i poprosi o raport;

chcia go mie na wieczr. Hallett i Wally, po przekazaniu Masonowi i innym Miejscowym smutnej wiadomoci, wrcili do hotelu w Ross, Wally eby odespa noc, a Hallett eby sporzdzi raport. Wieczorem, niedugo po wyjciu Spike'a, portier przynis Hallettowi wiadomo i numer telefonu, pod ktry mia zadzwoni. Odebraa kobieta mwica z walijskim akcentem. Wanie wrcia z pracy w hotelu Green Dragon w Hereford. Moe Hallett pamita, e skontaktowa si z ni dwa tygodnie temu. Hallett nie pamita, ale wiedzia, e Mason pokazywa w hotelu zdjcia z Sumail i zostawi numer telefonu, obiecujc hojny napiwek za informacj o mczyznach widocznych na fotografiach. Kobieta, omielona ywym zainteresowaniem ze strony Halletta, powiedziaa, e mczyzna, bardzo podobny do najniszego z trzech opisanych, zarezerwowa dwuosobowy pokj na noc. Hallett zapisa adres i obieca dziesi funtw za fatyg. Spike by w drodze i nie mona byo si z nim skontaktowa, ale Hallett sam wiedzia, co robi. Natychmiast poszed obudzi Wally'ego. 42 Davies by w sidmym niebie. Kobieta od Tadnamw potwierdzia przez telefon, e Mac na pewno nie yje i nic nie wiadczy, aby jego mier wzbudzia podejrzenia. De Villiers delikatnie odoy suchawk, pooy rk na ramieniu Daviesa i wykrzykn: - Dobra robota, naprawd bardzo dobra. Bya to nieoczekiwana pochwaa, a w dodatku towarzyszy jej rzadko spotykany, cho przelotny umiech, ktry troch zaniepokoi Daviesa. - Skontaktuj si z tob jak zwykle, po wyjedzie z Dubaju - powiedzia de Villiers na poegnanie. Davies postanowi przed powrotem do Cardiff uczci sukces. Wynaj pokj w najdroszym hotelu w centrum Hereford, woy ubranie, ktre uzna za modne, i pojecha do miejscowego jubilera. Pniej w barze dla samotnych poderwa znudzon czterdziestoletni gospodyni domow i zabra j do dyskoteki Crystal Rooms, gdzie udawali, e znowu znaleli si w latach szedziesitych. O szstej po poudniu Hallett zarezerwowa dwa pojedyncze pokoje w Green Dragon na faszywe nazwiska. On i Wally zameldowali si o sidmej trzydzieci, zjedli kolacj i rozeszli si. Hallett zosta, czytajc czasopisma i dyskretnie obserwujc recepcj, a Wally poszed do swojego pokoju. Kobieta wygldaa bardzo adnie w wietle wiecy. Tylko dziki intensywnemu aerobikowi, uzna Davies, moga zachowa ksztaty, ktre tak prowokacyjnie rysoway si pod opitymi dinsami i rozpit pod szyj bia bluzk. - Jestemy niele napaleni, co? - zagruchaa, kiedy skoczya si ballada Johnny'ego Mathisa. Wyszli z dyskoteki, a on, w swoim samochodzie, 301 dla pewnoci da jej kolczyki z perami. Jej lewa rka potwierdzia jego oczekiwania i zawiz j do hotelu Green Dragon. Zjawili si w hotelu tu po dziesitej. - Bardzo panu dzikuj. - Recepcjonistka wrczya Daviesowi klucz i schowaa dziesiciofuntowy banknot. Nie wygosia adnego komenta-

rza, ani wtedy, ani pniej, na temat jego towarzyszki. Davies zapaci za pokj z gry, jak to mia w zwyczaju. Hallett rozpozna Daviesa od razu i zanotowa numer jego pokoju. Obecno kobiety komplikowaa spraw, lecz Hallett ju si zdecydowa. Davies patrzy, jak kobieta rozbiera si przed lustrem. Szampan, ktry zamwi po poudniu, by ostentacyjnie drogi. Zachichotaa, kiedy korek wyszed cicho z butelki, a on dotkn kieliszkiem jej sutka. Wznieli toast za czekajc ich noc. - Za twoj wyobrani - Davies umiechn si i pozwoli, eby go rozebraa. - Jak si tam dostaniemy? - spyta Wally. - Karta kredytowa? - Nie przy nowoczesnych drzwiach hotelowych, chopcze. - Przecie Green Dragon ma dziewiset lat. - Zgadza si, zgadza si. Ale zamki w drzwiach zmieniy si z czasem. Trusthouse Forte o to zadba. Hallett wyj komplet narzdzi ze swojej torby z przyborami do mycia i po cichu otworzy od zewntrz drzwi pokoju Wally'ego. - Dopki Walijczyk nie zaoy acucha, nie bdzie problemu, a myl, e teraz ma inne rzeczy w gowie. - Gdzie si tego nauczye? - spyta Wally. W odpowiedzi Hallett przyoy palec do swojego bokserskiego nosa. Z torby wycign zwj cienkiego drutu, zwyke sida kusownika, i schowa do kieszeni kurtki. Znowu zatelefonowa do Spike'a i tym razem go zasta. Po odoeniu suchawki powiedzia Wally'emu: - Mamy kontynuowa, ale, cytuj, nie robi mu krzywdy". Jeli nam si uda, mamy zaparkowa twoj furgonetk przy skrzyowaniu w Upleadon, na wschd od Newent, skd volvo zabierze adunek. 302 Kiedy Hallett odwraca uwag recepcjonistki, Wally zanis ich bagae do swojego bedforda, starej furgonetki, ktra pamitaa lepsze czasy. Wally wrci i spyta Halletta przy recepcjonistce, gdzie jest jego kolega. - Pewnie jeszcze na grze, leniwy dra. Niewane, pjdziemy i wycigniemy go. Zamwimy drinka na jego rachunek hotelowy, a potem cigniemy go na d. Weszli po schodach na pierwsze pitro. Drzwi zareagoway na wyprbowan metod Halletta, a acuch zabezpieczajcy nie by zaoony. Przy ku palia si lampka, ale ko byo puste. Z drugiego koca pokoju dobiegay niedwuznaczne odgosy. Gruby dywan pozwoli im podej bezszelestnie, a Hallett zwikszy obwd drucianej ptli, eby zmiecia si w niej gowa Daviesa. Kobieta miaa zamknite oczy i otwarte usta. Oplataa nogami Daviesa, kiedy koysali si w przd i w ty. Hallett zmieni zdanie i, dostosowujc obwd drucianej ptli, pochyli si i zacisn j na mosznie Daviesa. Skutek by natychmiastowy. Davies zakl i wycofa si z kobiety. Dalsze ruchy mia bardzo utrudnione, poniewa Hallett mocno trzyma drut. - Nie prbuj adnych sztuczek, bo mj przyjaciel przewidruje ci odek oowiem. - Davies szarpa si daremnie we wnykach. - Ale wczeniej ja ci wykastruj. Na potwierdzenie sw Halletta Wally wypcha kiesze kurtki praw

rk. Hallett umiechn si przyjanie do nagiej kobiety i gow wskaza jej ko. Wysza spod Daviesa i na polecenie Halletta rozcia tylny szew spodni Daviesa od krocza do paska scyzorykiem Wally'ego. - Wsta i ubierz si - rozkaza Hallett Daviesowi. - Nie, slipy nie. Mj przyjaciel je wemie. Z trudem, krzywic si z blu, Davies wcign spodnie, przytrzymujc je jedn rk. Potem woy koszul, kurtk i paszcz. W kocu skarpetki i buty, co sprawio mu szczeglnie duo blu. - Masz szczcie, dziewczyno - powiedzia Hallett do kobiety. - Ten czowiek podern ju garda dwm damom. Zosta tutaj i nikomu ani sowa. Jutro rano wyjdziesz std, jakby nic si nie stao. Jeli zrobisz dokadnie to, co mwi, nie spotka ci adna krzywda. Rozumiesz? 303 Kobieta kulia si na ku, obejmujc rkami piersi. Gorliwie kiwna gow. - Dzikuj, dzikuj. Obiecuj. Hallett uwierzy jej, ale przed wyjciem wyrwa kabel telefoniczny z gniazdka w cianie. Wally ruszy w d po schodach obok Daviesa. Hallett trzyma si krok za nim, ciskajc mocno drut, ktry znika w tylnym rozciciu paszcza Daviesa. Kiedy mijali recepcjonistk, Wally odda jej klucze, swj i Halletta. - Wracamy za par godzin - powiedzia. Wally wycign z furgonetki kbek pomaraczowego szpagatu, ktrym zwiza Walijczykowi kciuki i nadgarstki za plecami, a Hallett przywiza koniec drutu do wza na nadgarstkach. Obaj wrzucili Daviesa na ty furgonetki i pooyli go twarz w d wrd narzdzi ogrodniczych i innych akcesoriw, ktre trzyma tam Wally. Pojechali Victoria Street i przez most Greyfriars na rzece Wye, kierujc si na poudnie, w stron A49. Hallett odwrci si i spojrza przez siatk oddzielajc ty furgonetki od przedziau kierowcy. - Zabie Maca, prawda? I innych. Ty draniu! Kim jeste? Kto ci paci? Mam nadziej, e poyjesz dostatecznie dugo, aby poaowa wszystkiego, co zrobie. Davies przesun si troch w lewo i przycisn nadgarstki do sztychu saperki Wally'ego. Ostronie wykonywa posuwiste ruchy, a przeci szpagat i oswobodzi rce. Czeka na opadajcy stromo odcinek drogi. Zobaczy przed sob wiata zbliajcego si samochodu i przeczoga si do tylnych drzwi furgonetki. Nie znalazszy wewntrznej klamki, kopn z caej siy w rodkowy zatrzask, a kiedy Wally ostro przyhamowa, prawe tylne drzwi otworzyy si i Davies wytoczy si na jezdni. Skupi swoj uwag na nadjedajcych samochodach, aby je zatrzyma i, zapewne, poprosi o pomoc, twierdzc, e zosta porwany przez jakich zbirw. Ciarwk, ktra pdzia za nimi, zauway dopiero wtedy, gdy byo ju za pno. 304 Kierowca, zmczony i zaskoczony nagym hamowaniem Wally'ego, uzna, e najlepiej zrobi, jeli wyprzedzi furgonetk i wrci na swj pas, zanim zbli si samochody jadce z przeciwka. Z jego punktu widzenia

bya to rozsdna decyzja, ale kiedy zobaczy na jezdni mczyzn, nie mg si ju zatrzyma. Koniec zderzaka ciarwki uderzy Daviesa i odrzuci jego ciao na pobocze drogi. Kierowca ledwo unikn zderzenia z nadjedajcymi samochodami i pomkn dalej, nie zatrzymujc si. wiata ciarwki olepiy kierowcw samochodw jadcych z przeciwka, wic nikt nie widzia mierci Daviesa. A w kadym razie nikt si nie zatrzyma. - Szybko. - Hallett si nie waha. - Dawaj go tutaj. Podnieli bezwadne, pogruchotane ciao. Kiedy adowali je do furgonetki, kierowca samochodu nadjedajcego z tyu wczy nagle dugie wiata, owietlajc Halletta, Wally'ego i zwoki Daviesa. Mijajc ich, zatrbi wciekle. - Widzia nas? - spyta Wally. - Moe. Musimy zakada, e widzia. Moe mie telefon w samochodzie. Trzeba jak najszybciej zjecha z tej drogi. Okrn tras dotarli na miejsce spotkania. Kierowca volvo, ktremu Hallett wrczy swj pospiesznie uzupeniony raport, zgodzi si zabra Wally'ego prosto do domu. - Jeli przyjedzie do ciebie policja - poinstruowa Hallett Wally'ego - mw po prostu, e furgonetka zostaa skradziona. Jeli nic si nie wydarzy, powiem ci za tydzie, gdzie j zostawiem. Dziki za pomoc. Przenieli ciao Daviesa do volvo. Hallett zakada, e Spike bdzie wiedzia, co z nim zrobi. Odprowadzi furgonetk Wally'ego na bezpatny parking w Ross, a potem wrci okazj do swojego samochodu. Z domu Hallett zatelefonowa do Spike'a, ktry podzikowa mu oglnikowo. Nie mia pojcia, ile zamieszania spowoduje mier Daviesa, poniewa, jak wszyscy Miejscowi, nic nie wiedzia o dziaalnoci Komitetu ani nie zna tosamoci jego czonkw. 43 Spotkanie odbywao si w domu Boba Mantella w Wandsworth. Mimo e zwoano je w trybie pilnym, stawili si wszyscy. Pukownik Macpherson przyszed wczeniej. Spodziewa si powanych kopotw i przewidywa je od momentu, kiedy Spike poinformowa go, co si stao. By zy na Spike'a, a mimo to, nie przyznajc tego otwarcie, doskonale rozumia, co skonio Spike'a do podjcia samowolnych dziaa. Jeli chodzio o Maca, to nie mona byo zrobi nic poza dodaniem jego nazwiska do listy osb, ktrych Ludzie z Pierza nie zdoali ochroni. Spike przynajmniej prbowa: Macpherson wiedzia, e Komitet odrzuciby proby Spike'a o roztoczenie nadzoru nad Makiem. Mimo to Spike niechccy doprowadzi do sytuacji, w ktrej Macpherson uzna, e nadszed odpowiedni moment do odkrycia kart. Spike zapewni Macphersona, e nie ma adnych dowodw, i Walijczyk zgin, ale Macpherson i tak poleci mu przesa raport z zajcia ich adwokatowi i przygotowa si na policyjne dochodzenie, ktre mogo si rozpocz w kadej chwili. Hallettowi i Wally'emu przykazano, aby nic nie mwili, tylko skontaktowali si z adwokatem, jeli odwiedzi ich policja. Tommy Macpherson westchn. Gdyby Zaoyciel czu si dobrze i wzi udzia w spotkaniu, mona by liczy na rozsdny wynik. A tak

Bletchley z pewnoci wpadnie w gniew i zrobi co gupiego. Czekajc na pocztek posiedzenia, czonkowie Komitetu byli wyjtkowo maomwni, Jane odprawiaa swj rytua z termosem, wszyscy jej dzikowali, a Bletchley, ktrego stan pogorszy si do tego stopnia, i czonkowie Komitetu nie wtpili ju, e jest powanie chory, dosta swj 306 nietukcy si kubek. Kryy bezpodstawne plotki, e cierpi na jak chorob przenoszon drog pciow, ale kiedy po szczeglnie niepokojcym ataku drgawek i zaburze mowy August Graves otwarcie zapyta, co mu jest, odpowiedzia po prostu: Nic mi nie jest. Zupenie nic". Graves porozmawia na osobnoci z Macphersonem i z wikszoci pozostaych, proponujc, aby poprosi Bletchleya o ustpienie. Wikszo bya zdania, e powinien pozosta przewodniczcym, dopki tego chce. Bd co bd, jego obecno na posiedzeniach, cho kopotliwa ze wzgldu na trudnoci z wysawianiem si, nie wpywaa w praktyce na ich dziaalno. Bletchley pozosta wic nominalnie u steru wraz z Macphersonem. Jego wrogo do tego, co uwaa za coraz bardziej niewaciwe zachowania pewnych elementw w naszym ruchu", osigna paranoiczne rozmiary. - Pukownik Macpherson - Bletchley lini si, kiedy mwi - wezwa nas wszystkich z powodu wyjtkowej sytuacji. Skin szorstko Macphersonowi, ktry podzikowa i bez adnych wstpw przekaza niedobre wieci. Omwi pokrtce wydarzenia zwizane z zufarskimi zabjstwami i wyjani, dlaczego Spike uzna za stosowne zaj si spraw Maca bez zgody Komitetu. Spike, nie przejmujc si wrogimi spojrzeniami czonkw, patrzy obojtnie na swoje donie. Kiedy Macpherson zrelacjonowa wydarzenia prowadzce do mierci Daviesa, rozlegy si oburzone pomruki Szarych Ludzikw i Panny'ego, zduszone chrzknicie Bletchleya i gniewne prychnicie Mantella. Jane, Profesor i August Graves na pozr zachowali obojtno. - Musz podkreli - rzek Macpherson - e nasi ludzie nie zamordowali Daviesa. W ogle nie zadali mu fizycznych obrae. W aden sposb nie spowodowali jego mierci, ale byli tam, widzieli, jak to si stao, i nie zawiadomili policji. Pniej pozbyli si ciaa. - Urwa, a potem powiedzia powoli i dobitnie. - Moe na tym si skoczy. Policja moe si nigdy nie dowiedzie o zajciu. Prawdopodobnie nie widzia ich aden kierowca, a jeli widzia, to nie zapisa numeru furgonetki. Mimo 307 to, jeli policja dotrze do naszego kierowcy, a przez niego do Spike'a i Komitetu, wszyscy bdziemy musieli si tumaczy. Popatrzy po kolei na kadego z obecnych. - Musz rwnie podkreli, e w wyniku tego incydentu wadze mog dowiedzie si o naszym istnieniu, a jeli tak, to wy wszyscy, teoretycznie, zostaniecie oskareni o wspudzia w doprowadzeniu do mierci, ktra moe zosta uznana za zabjstwo. Przygotowujc si na najgorsze, wezwaem niezwocznie was wszystkich, eby omwi i uzgodni odpowiedni tryb postpowania. - Usiad. Przez chwil panowaa gucha cisza, potem wsta Bletchley, otwierajc usta jak ryba. Niemal natychmiast straci rwnowag i znowu usiad.

Wyrzuca z siebie sowa syczcym gosem. - Zmarnowane. Te wszystkie lata. Zmarnowane. - Spojrza na Spike'a. - Jak miesz podejmowa dziaania bez mojej zgody? Czy zdajesz sobie spraw, e wyrzdzie naszemu ruchowi szkod nie do naprawienia? A co z nasz osobist reputacj? Nasz uczciwoci? Jeli to wyjdzie na jaw, zostaniemy wyrzuceni z naszych klubw, z rad nadzorczych, z City... mj Boe, nie mona o tym spokojnie myle. Potoczy dookoa oszalaym wzrokiem, zatrzymujc spojrzenie na Mantellu i Jane. - Jest tylko jeden tryb postpowania i musimy go przyj zdecydowanie i natychmiast. Wszystkie archiwa, Jane, wszystkie teczki i wszystkie dokumenty musz zosta jak najszybciej zniszczone. Spalone. Natychmiast. I musimy si rozwiza od zaraz. Gdyby policja przysza wszy, musi to wyglda tak, jakbymy nigdy nie istnieli. Sign po swoj kaw i pi j chciwie, rozlewajc na koszul i na st. Przez chwil nie mg mwi, rzucajc gow na boki w ataku gwatownych drgawek. Powoli si uspokaja, chocia ramiona nadal mu si trzsy, a krople potu spyway po czole. Nikt si nie odzywa. Znowu wybuchn oburzeniem i gniewem. - Jak miesz, Allen, prowadzi swoj prywatn wojn, przez ktr to wszystko si stao, bez porozumienia z Komitetem? Wyrzdzie nam niepowetowan szkod. Jeli to bdzie trwa, nawet nazwisko naszego 308 Zaoyciela moe zosta zbrukane. Wszystko, co ja, co my budowalimy przez wiele lat, wszystko to przepado przez twoj gupot. Jest tylko jeden tryb postpowania, czyli ograniczenie szkd. Komitet musi przesta istnie, a ja, mwi wam to teraz, sam rozwa, co powinienem zrobi, eby ocali swoje dobre imi. Wyczerpany Bletchley skuli si jak umierajcy pajk. Jane obserwowaa go z wyran obaw, ale nic nie zrobia. Gos zabra Mantell. - Mog si tylko zgodzi z decyzj naszego przewodniczcego. Chocia napenia mnie to ogromnym smutkiem, kade inne wyjcie poza rozwizaniem Komitetu narazioby nas na wielkie nieprzyjemnoci. Proponuj gosowanie przez podniesienie rk. Obecni skinli gowami i spraw poddano pod jawne gosowanie. Tylko Graves i Tommy si wstrzymali, reszta gosowaa za rozwizaniem. Mantell zatelefonowa do Zaoyciela, ktry, ku nieopisanemu zdziwieniu wikszoci obecnych, odda gos za wnioskiem Bletchleya: natychmiastowym rozwizaniem i zniszczeniem wszystkich archiww. Sprawy biece mia zakoczy jak najszybciej Mantell ze Spikiem. Komitet przesta istnie w poniedziaek 14 grudnia 1987 roku. Nazajutrz rano Macpherson poczyni nastpne kroki, poniewa wobec braku przeciwdziaania ze strony Komitetu obawia si kolejnych bezkarnych zabjstw zwizanych z Zufarem. W latach 1983-1984, za swojej kadencji szeryfa Wielkiego Londynu, zyska wielu przyjaci w policji. Teraz zatelefonowa do najwyszych rang, aby poprosi ich o natychmiastowe nieoficjalne spotkanie. Tego samego dnia poinformowa swojego przyjaciela, e ludzie, z ktrymi wsppracowa w przeszoci, wpadli na lad serii morderstw byych onierzy si specjalnych, cho nie ustalili kryjcego si za nimi

motywu. Najnowszy incydent dotyczy Maca w Hereford i wiele wskazywao na to, e czowiek, ktry dwa dni temu zgin w wypadku na szosie A49, by jednym z zabjcw. Nic wicej nie wie i nic wicej nie moe powiedzie, ale czy daoby si ponownie zbada te cztery sprawy? Oficer policji oddzwoni do Macphersona trzy dni pniej. Nie zgoszono adnego wypadku miertelnego na szosie A49. 309 - Przejrzelimy akta dotyczce zgonw, ktre nastpiy w Wielkiej Brytanii, i nie widzimy podstaw do wznowienia tych spraw, jeli nie pojawi si nowe motywy lub dowody. Macpherson spodziewa si takiej odpowiedzi, ale uwaa, e musi co zrobi, gdy jest to winien ludziom, ktrzy prbowali chroni ofiary zabjstw. W nastpnym tygodniu odebra telefon zaniepokojonej Jane i w rezultacie spotka si z ni i ze Spikiem w londyskim gabinecie Zaoyciela. Jane, rozdarta pomidzy lojalnoci wobec Komitetu a osobistym oddaniem Bletchleyowi, przyznaa si do czego, czego bardzo aowaa. Na polecenie Bletchleya i w stanie szoku po rozwizaniu Komitetu zaniosa Bletchleyowi jeden plik teczek i dopiero potem zabraa si za rozdzierajce serce zadanie spalenia wszystkich akt, ktre tak starannie przygotowywaa, gromadzia i przechowywaa przez wiele lat. Kiedy dostarczya teczki, Bletchley wyjani jej, dlaczego ich potrzebuje. Postanowi napisa ksik i ujawni, w jaki sposb jego ruch zosta wypaczony przez Macphersona i innych, jak nawet sam Zaoyciel by oszukiwany i nakaniany do wyraania zgody na niebezpieczne, nieetyczne dziaania, jak wspaniaa i czysta idea zostaa wypaczona przez samozwacze wymierzanie sprawiedliwoci i jak on, Bletchley, odci si od opakanych skutkw takiego postpowania. Obawia si, e jego reputacja, na ktr pracowa tyle lat, ucierpi w wyniku policyjnego dochodzenia i rozgosu zwizanego ze spraw Daviesa lub, jeli ta sprawa nie wypynie, podobnych nierozwanych dziaa w przyszoci. Jane prbowaa odwie Bletchleya od tego pomysu, ale nie chcia jej sucha. Odmwi oddania teczek. - Ktrych teczek? - spyta j Macpherson. - 1977-1987: zgony zwizane z Zufarem - odpara. - Czy mylicie, e naprawd zamierza wyda to drukiem? - spyta Spike. - Jeli zrozumie konsekwencje wydania takiej ksiki - powiedzia Macpherson - to nie, nie sdz. Ale moim zdaniem ten czowiek nie jest ju przy zdrowych zmysach. Nie boj si o siebie, ale nie moemy 310 pozwoli, eby dobre imi Zaoyciela lub wasze zostao zaszargane z powodu chorobliwych majacze Bletchleya. Jego wynurzenia mog zosta wykorzystane przez jakiego posa, ktry nie dba o prawd, do podwaenia ogromnych zasug Zaoyciela dla naszego kraju. - No wic co robimy? - spyta Spike. - Poprosz o rad najlepszego prawnika od zniesawie, Petera Carter-Rucka. Moe uda si nie dopuci do wydania tego rodzaju ksiki. Dam wam zna, ale jest co jeszcze, co moe uniemoliwi Bletchleyowi napisanie tej czy jakiejkolwiek innej ksiki. - Poda Spike'owi pojedyncz kartk maszynopisu.

- Zanim to przeczytasz, pozwl, e opowiem ci troch o przeszoci Bletchleya. Zosta adoptowany, kiedy jego rodzice zginli w katastrofie kolejowej w latach dwudziestych. Po ukoczeniu Sandhurst wstpi do puku piechoty w 1938 roku i na pocztku lat czterdziestych walczy z Wochami na Pustyni Zachodniej. By jednym z nielicznych oficerw z dowiadczeniem bojowym przydzielonym do sztabu wojsk ldowych w Kairze i wykona znakomit robot, ktra ogromnie si przyczynia do pokonania Rommla. Pod koniec wojny musia si liczy z obnieniem stopnia z podpukownika na kapitana, wic odszed z wojska i zosta ksigowym. - Daleka droga do jego obecnej pozycji w City - zauway Spike. - Wanie - zgodzi si Macpherson. - Ale dobrze wybra moment i odszed z zawodu" podczas powojennej koniunktury, eby zosta dyrektorem finansowym niezalenej spki. Nie oglda si za siebie i przeszed na emerytur w wieku pidziesiciu piciu lat, w 1972 roku. Od tamtego czasu zasiada w radach nadzorczych i dziaa w organizacjach dobroczynnych. Dopki nie rozwina si jego choroba, wszyscy go podziwiali. By idealnym przewodniczcym: szanowanym, pedantycznym i ostronym, niezaprzeczalnie sprytnym i majcym wpywowych przyjaci. - Na co choruje? - spyta Spike. - Czy kto o tym wie? Macpherson wskaza na papier, ktry wrczy Spike'owi. 311 - Przeczytaj to. Jeli mam racj, a wszystkie objawy pasuj, to Bletchley zacz chorowa na pocztku lat siedemdziesitych. Na razie choroba miaa wpyw tylko na jego charakter, objawy fizyczne zaznaczyy si dopiero w zeszym roku. To streszczenie przygotowa dla mnie przyjaciel z Edynburga. Spike czyta gono: - W 1872 roku Amerykanin George Huntington po raz pierwszy opisa dziedziczn chorob, ktra dzi nosi jego imi. Nazywa si plsawic. Huntington napisa: Choroba jest ograniczona do niewielu rodzin i zostaa przekazana jej czonkom dziedzicznie, z pokolenia na pokolenie, poczynajc od zamierzchej przeszoci. Chorzy twierdz, e yj z koszmarem. Choroba jest obecnie lepiej znana, a pewne leki mog opni jej rozwj, ale nadal jest uwaana za nieuleczaln. Na wiecie cierpi na ni jedna osoba na 20 000. Dwadziecia, a nawet czterdzieci lat moe dzieli pierwsze drobne zmiany nastroju, ktre sygnalizuj pocztek choroby, od chronicznych objaww umysowych i fizycznych, ktre prowadz do mierci, zwykle przez uduszenie podczas jedzenia. Choroba moe zaatakowa w kadym momencie, a kiedy wystpi po pidziesitym roku ycia, chory jeszcze przez wiele lat moe wykonywa prac wymagajc wysiku intelektualnego, pod warunkiem e przedmiot jest znany. Jeli jedno z rodzicw lub oboje cierpi na t chorob, wwczas prdzej czy pniej zachoruje na ni jedno lub wicej dzieci. Poniewa jednak mog si wydawa zdrowe a do wieku redniego lub starszego, najprawdopodobniej bd miay potomstwo i przeka chorob nastpnemu pokoleniu.

Kiedy ju choroba si ujawni, jej postp, cho niedostrzegalny z dnia na dzie, jest nieuchronny. Chory moe nie odczuwa adnych dolegliwoci fizycznych przez wiele lat, ale jego charakter ulega zmianom. Przyjaciele i rodzina bd zaniepokojeni i zranieni. Moe doj do rozwodu. Nieuchronnie jednak, prdzej czy pniej, wystpi skurcz 312 niektrych mini, obejmujce stopniowo cae ciao, a wszystkie mi nie bd si poruszay samorzutnie jak u marionetki". - Na szczcie - zauway Macpherson - Bletchley nigdy si nie oeni. - Biedny czowiek - powiedzia Spike. - Nie yczybym nikomu ta kiego koszmaru. - Moe jeszcze napisa ksik. Moe jeszcze przez wiele lat zacho wa przynajmniej czciow jasno umysu. 44 W grudniu 1987 roku, jedenacie lat po spotkaniu z szejkiem Amrem, de Villiers wrci do Dubaju, eby zainkasowa od jego syna Bachajta ostatni cz wynagrodzenia, dwa miliony dolarw. Zlecenie kosztowao go ycie obu kolegw z Kliniki. Tadnamowie sprawdzili kady lad, ale nie ustalili, co si stao z Daviesem. De Villiers nie traci czasu, ani siwych wosw, na bezuyteczne teorie. W pewnym sensie skorzysta na mierci kolegw, zakadajc, e Davies nie y. Nie tylko mg zatrzyma cae wynagrodzenie z Dubaju, ale groba, e bd go nawiedza duchy z przeszoci, staa si znikoma. Modszy brat Bachajta i jego wsplnik w interesach powita de Villiersa uprzejmie, ale nie okaza zainteresowania celem jego wizyty. Caa ta sprawa nie miaa nic wsplnego z nikim poza Bachajtem, ktry by nieobecny. - Od siedmiu miesicy jest w Iranie. Zrobiem wszystko, co mogem, eby go uwolni. - Uwolni? - De Villiers nie zrozumia. - Tak. Jest w wizieniu Gohar Daszt. Pasdari, Stranicy Rewolucji, aresztowali go pod pretekstem szpiegostwa na rzecz Iraku. To oczywicie nieprawda, chocia czsto jedzi w interesach do obu krajw. Chodzi o wycignicie obcej waluty. -Jak to? - Wiedzieli, e zapac cikie pienidze za jego zwolnienie. Ci muowie to diaby. Za kadym razem kontaktuje si ze mn inny czowiek i za kadym razem daj wicej pienidzy. Twierdz, e udowodnienie niewinnoci mojego brata bardzo duo kosztuje. - To kiedy bdzie wolny? 314 Zuf arczyk potrzsn gow, na jego przyjaznej zazwyczaj twarzy odbia si troska. - Wszystko, co udaje mi si uzyska, to obietnice. Nie miem mie nadziei na nic wicej. Nadal wysyam pienidze i troszcz si o jego rodzin. Oby Allah sprawi, eby nie cierpia i wrci wkrtce do domu. De Villiers ukry swoje uczucia. Niedobrze byo okazywa rozczarowanie. Naleay mu si dwa miliony dolarw, a kiedy je otrzyma, bdzie wolny od wszelkich dalszych zobowiza. adnych nowych zlece. adnych kontaktw z agencjami. Tylko Anne i La Pergole. Rozumia, e

znalaz si w impasie, i nie mia innego wyjcia, jak uzbroi si w cierpliwo. Tylko Bachajt wystawia jego czeki, a de Villiers nie zamierza wyciga go z wizienia ajatollahw. Opuci Dubaj z obietnic, e gdy tylko Bachajt zostanie zwolniony i wrci do domu, jego modszy brat go zawiadomi. Zatrzyma film wideo nakrcony w sypialni Maca, jak rwnie raport o dziaaniach Kliniki w tej sprawie i nekrolog Maca zamieszczony w Evening News", lokalnej gazecie z Hereford. 45 Pewnego chodnego i piknego dnia w lipcu 1990 roku jechali konno przez winnice do ruin Vrede Huis i zachwycali si zachodem soca, rozmawiajc o letnim domku, ktry zamierzali wybudowa na polanie. Anne musiaa si przezibi, pomyla z pocztku de Villiers. Potem wywizaa si grypa z cikim kaszlem i dusznociami. Lekarz przepisa antybiotyki, ktre jednak nie przyniosy poprawy. De Villiers odwiz Anne do szpitala z zapaleniem puc, a przewietlenie potwierdzio stan zapalny. Poniewa nic wicej jej nie dolegao, lekarze zaczli podejrzewa AIDS i dwa dni pniej poinformowali de Villiersa, e testy na obecno wirusa HIV wypady dodatnio. Lekarze zgadzali si, e rdem bya prawdopodobnie transfuzja krwi po wypadku samochodowym sprzed czterech lat. De Villiers by zdruzgotany. Poczuwa si do winy. Anne na pozr spokojnie przyja wiadomo. - Bg si o mnie zatroszczy - szepna. - Czy bdziesz mg mnie odwiedza, mj kochany? Obieca, e z ni zostanie. Wydzwania do szpitali i specjalistw w Europie i Stanach Zjednoczonych. Chcia zapewni Anne najlepsze leczenie i najnowsze leki. Nie mieli ubezpieczenia, ktre obejmowaoby leczenie nieuleczalnej choroby, a on, penic obowizki bezpatnego zarzdcy La Pergole, od trzech lat nie zarabia adnych pienidzy. Jan Fontaine zostawi sporo dugw, a chocia poradzili sobie, naruszajc jego zainwestowany kapita, a pniej sprzedajc cz posiadoci, de Villiers wiedzia, e nie ma szans na najlepsze leczenie, jakiego pragn dla Anne. Na razie pozostali w RPA, a on odwiedza j codziennie. Czyta chciwie wszystkie publikacje medyczne dotyczce AIDS, szukajc wiadomoci o przeomowych odkryciach. 316 Podczas dugich godzin spdzanych przy jej ku, zdumiewa si niewzruszon ufnoci i spokojem, ktre Anne czerpaa ze swojej wiary. On te, po raz pierwszy w yciu, zacz myle i mwi o Bogu, czasem nawet wierzy. Modli si ojej wyzdrowienie, o cudowne lekarstwo, a przynajmniej o popraw. Mia mnstwo czasu, eby zastanawia si nad swoim yciem. Powoli, bolenie, pozwala sobie wraca do najbardziej mrocznych chwil, aby prosi o przebaczenie i oczyci si, po kolei, z zabjstw. Nadszed dzie, kiedy po raz pierwszy zapragn wrci do upionych wspomnie, od dawna tumionych, do koszmaru tamtej nocy w Vancouver, kiedy zgina jego rodzina. Maa jasnowosa Anna, jego najmodsza siostra: nigdy nie odnaleziono jej ciaa. Chocia bardzo si stara, nie potrafi sobie przypomnie

jej rysw. Widzia tylko twarz swojej picej Anne i, zdezorientowany medycznymi lekturami, grone oznaki misaka Kaposiego siejcego spustoszenie na jej skrze. Dwudziestego drugiego sierpnia odebra w La Pergole telefon z biura Tadnamw w Earls Court. Klient z Dubaju prosi o kontakt. De Villiers zadzwoni i ze zdziwieniem usysza gos Bachajta. egnajc si z Anne, obieca jej, e wrci jak najszybciej. Nie pojechaby, gdyby nie fakt, e bya to jego najwiksza szansa na opacenie leczenia w Waszyngtonie albo Los Angeles. Mgby tam dosta ko obok niej i moe nawet zdoaliby j wyleczy... 46 W sierpniu 1990 roku Saddam Husajn rozkaza swoim onierzom wycofa si z obszaru, ktry odebrali Iraczykom po latach zaartych walk i za cen cikich strat. Miasta, ktre w 1990 roku znaczyy dla Irakijczykw tyle, co w latach dwudziestych Verdun i Passchendaele dla Europejczykw, zostay oddane z dnia na dzie. Odwrotowi z Mejmak, Mehran i Kalleh Kandi towarzyszyo obwieszczenie Saddama o zwolnieniu okoo 50 000 jecw wojennych. Prezydent Rafsandani by oczywicie zachwycony t nieoczekiwan szczodrobliwoci swojego arcywroga i 18 sierpnia Teheran uwolni pierwszych irackich jecw. Bachajt wyszed na wolno 21 sierpnia i poprzysig nigdy wicej nie robi interesw z Iranem ani Irakiem. Po wystawnej uczcie powitalnej w Dubaju i zapoznaniu si ze stanem swoich interesw Bachajt dowiedzia si, e dwa lata wczeniej de Villiers dopeni zemsty rodowej. De Villiers od razu zauway, e Bachajt przey w Iranie cikie chwile. By wychudzony i zmizerniay, wosy mia przerzedzone i chodzi lekko zgarbiony. Wyglda starzej ni na swoje trzydzieci jeden lat i straci wrodzon dobroduszno. Mimo to przywita de Villiersa uprzejmie i przeprosi za wczeniejsz nieobecno. Po zwyczajowej kawie i pogawdce Bachajt przestudiowa raport Kliniki powicony czwartej operacji. Obejrza fotografie, orzeczenie lekarskie i nekrolog, a potem woy do odtwarzacza kaset wideo i patrzy na Maca, ktry lec na ku zdawa si sucha, jak de Villiers oskara go o zabicie brata Bachajta, Mahada. Nie okazujc cienia emocji, Bachajt wypisa czek na milion dolarw. - Co si tyczy ostatniej patnoci, za wykonanie caego zlecenia, mam jedno pytanie. Wczoraj zmusiem si do obejrzenia wczeniejszych 318 filmw. Jak pan wie, nie zgadzaem si na kontynuowanie caej tej sprawy, ale jestem czowiekiem sownym, a obiecaem ojcu na ou mierci, e postaram si dopeni zemsty rodowej i przywrci nam dobre imi w naszej ojczynie. De Villiers skin gow, nie bardzo wiedzc, do czego zmierza jego rozmwca. - Filmy z Kealym i Marmanem nie budz u mnie adnych wtpliwoci, ale film z Millingiem powinien zosta zakwestionowany, kiedy pokaza mi go pan po raz pierwszy. Miaem wtedy osiemnacie lat i popeniem bd, uznajc dowd, ktry, jak teraz widz, nie jest przekonujcy i moe wzbudzi w Zufarze wtpliwoci co do tosamoci zabjcw moich

pozostaych braci. Oryginalny film Super 8 zosta przegrany na kaset wideo. Obaj patrzyli, jak de Villiers oskara Johna Millinga o zabicie Salima bin Amra. Kiedy film si skoczy, Bachajt unis rce. - Nie dostrzega pan problemu? - Nie - powiedzia de Villiers - nie widz adnego problemu. - Ale inspektor Milling wyranie twierdzi, e nie zabi mojego brata Salima. Mwi nawet, e oficer odpowiedzialny za zasadzk otwarcie przyzna si do tego w swojej ksice. - To prawda - zgodzi si de Villiers - ale nie raz byem wiadkiem podobnego fantazjowania u ludzi skazanych na mier. To nic niezwykego. Gdyby Milling naprawd zna tak ksik, z pewnoci podaby jej tytu i nazwisko autora. Chyba pan to rozumie? - Zakada pan, e by czowiekiem bez honoru. - Bachajt umiechn si blado. - Patrz na twarz tego czowieka, Millinga, i widz siln osobowo. onierza, ktry nie wydaby na mier innego czowieka, eby ocali wasn skr. - Z caym szacunkiem - powiedzia de Villiers - nie mog si z panem zgodzi. Mwimy o Europejczyku, nie o muzumaninie. - Jest pan bardzo cyniczny wobec wasnej rasy. 319 - Nie jestem Europejczykiem, ale tak, zauwayem, e prawdziwi wyznawcy islamu maj inn hierarchi wartoci ni wikszo zachodnich chrzecijan. Bachajt popatrzy de Villiersowi prosto w oczy. Twarz Zufarczyka pozostawaa bez wyrazu. - Nie mog si zgodzi, e zemsta zostaa dokonana, a moje wtpliwoci rozstrzygnite, dopki si tego starannie nie sprawdzi. Czy w ogle szuka pan ksiki, o ktrej wspomnia Milling? - Skontaktowalimy si z gwnymi ksigarzami w Nowym Jorku i Londynie. Nie byo takiej ksiki w sprzeday. - To znaczy, e nie istnieje? - Nie, ale okolicznoci nie uzasadniay intensywnych poszukiwa z powodw, o ktrych ju mwiem. Jest moliwe, e jaki oficer wyda ksik prywatnie, a nie za porednictwem znanego wydawcy. Moga te by taka ksika, ale w czasie naszych poszukiwa nakad by ju wyczerpany. - Naleaoby wic bardziej szczegowo sprawdzi, czy ksika" Millinga istnieje, czy nie? De Villiers skin gow. Bachajt umia prowadzi interesy. Ambitny i zdecydowany nadrobi czas stracony w cuchncym iraskim wizieniu, chcia przede wszystkim odnie sukces we wasnym kraju. By pewien, e zdoa rozszerzy swoj dziaalno nie tylko na Maskat i Salal, lecz na cay Oman. Mg zosta powaanym obywatelem, nawet ministrem. Mia przed sob nieograniczone moliwoci. Doskonale sobie radzi w pastwach nad Zatok Persk, ale z upywem lat pragnienie zdobycia uznania w ojczynie stao si celem, o ktrym czsto marzy podczas dugich teheraskich nocy. Drug stron medalu by thaa'r. Rodzina jego kuzyna Hamuda nie

yczya sobie, eby wrci. Bez oczyszczenia i akceptacji starszyzny plemiennej nigdy nie bdzie bezpieczny, bez przerwy bdzie musia zachowywa czujno. Nie chcia do koca ycia oglda si przez rami. Zwrci si do de Villiersa, jakby by jego ksigowym. 320 - Chciabym, eby dokadnie zweryfikowa pan twierdzenie inspektora Millinga. Pokryj wszystkie koszty. Jeli, jak osobicie uwaam, przekona si pan, e nastpia pomyka, to c, wola Boga, nikt pana nie bdzie wini. Ale yczeniem mojego ojca, ktre zamierzam speni, byo pomci mier wszystkich swoich synw, moich braci. Jeden z zabjcw moe jeszcze y. Zatem wynagrodzenie nie moe by wypacone. Albo bdziemy mieli niepodwaalny dowd, e nie ma takiej ksiki i nigdy nie byo, albo odkryjemy, e ksika i autor istniej, a wtedy nadal bdzie pan mia zadanie do wykonania. Pomidzy rokiem 1978 a 1990 w wielu bibliotekach i ksigarniach dokona si duy postp w dziedzinie komputeryzacji ksiek wedug tytuu i autora. Nie pomogo to de Villiersowi, poniewa nie zna ani jednego, ani drugiego. Zna tylko temat i dat wydania, z dokadnoci do piciuszeciu lat. W Londynie odwiedzi kilka ksigarni, poczynajc od Hatchardsa i Harrodsa, a pniej przerzuci si na mniej znane, lecz dobrze zaopatrzone sklepy handlujce uywanymi ksikami. Kiedy pytano go o dziedzin, wymienia wojn, histori i Arabi. Po tygodniu daremnych poszukiwa 17 wrzenia osign wreszcie jaki postp. Ksigarnia Orientalna Arthur Probsthain & Co. bya jednym z wielu sklepw, do ktrych zatelefonowa. Skierowano go do niejakiej pani Sheringham, ktra mwia z niemieckim akcentem i miaa wiedzie wszystko o kadej ksice, jak kiedykolwiek wydano. - Dobry wieczr, moje nazwisko Lawrence. Prowadz badania na temat Bliskiego Wschodu i poszukuj ksiki o wojnie zufarskiej w Omanie. Czy ma pani co na temat tego konfliktu? Po duszej chwili grona pani Sheringham podaa mu trzy tytuy i nazwy wydawcw. Dzikujc jej i klnc w duchu, poniewa liczy na negatywny wynik poszukiwa, zadzwoni do wydawcy najbardziej prawdopodobnego z trzech tytuw, firmy Hodder & Stoughton przy Bedford Square w Londynie. 321 Sekretarka skierowaa go do dziau reklamy, jak zwyka to czyni ze wszystkimi pytaniami o tytuy sprzed lat. - Kate Farquhar-Thompson. Reklama. Czym mog suy? - Zdaje si, e macie ksik o wojnie w Zufarze w 1969 roku napisan przez byego oficera. - De Villiers poda jej tytu. - Czy ma pani egzemplarz albo wie, gdzie mgbym go dosta? Po kilku minutach dziewczyna wrcia, sdzc po gosie, zadowolona z siebie. - Nie zosta nam ani jeden egzemplarz. Ksika ukazaa si drukiem w 1977, zostaa wznowiona w 1978 i nie jest dostpna od jedenastu lat. Przykro mi. - Czy nie ma adnego sposobu, ebym mg j skd poyczy lub skopiowa w formie elektronicznej?

- Nie u nas, ale moe w antykwariatach, nigdy nie wiadomo. De Villiers uzna, e potrzebuje pomocy. Po raz pierwszy od miesicy skontaktowa si z Tadnamami i poczu ulg, gdy trafi na starego znajomego. Uzgodniono, e poszukaj ksiki, jak tylko bd mieli wolny personel. W rzeczywistoci de Villiers sam znalaz ksik w podrzdnym antykwariacie w Kilburn. Bya podniszczona, miaa pozaginane strony, liczne akapity grubo podkrelone i komentarze nagryzmolone na marginesach przez, jak si domyla de Villiers, ultralewicowego studenta w latach siedemdziesitych. Zapaci za ksik dwadziecia pi pensw i wrci do hotelu, eby przeczyta odpowiednie fragmenty. Nie mia adnych wtpliwoci. Zabicie Millinga byo pomyk. Rozumia a nazbyt dobrze, dlaczego do niej doszo. W tym czasie Klinika wiedziaa tylko tyle, e ich cel jest biaym oficerem, ktry dowodzi operacj Snatch. Od brygadiera Maxwella i innych dowiedzieli si, e w rejonie operacji Snatch znajdowaa si tylko jedna jednostka wojskowa i e jedynym oficerem z tej jednostki uczestniczcym w operacji by kapitan John Milling... Quod erat demonstrandum. 322 Z ksiki jednak de Villiers dowiedzia si, e adu doszli do takich samych faszywych wnioskw jak Klinika. Oficer sutaskiego wywiadu, niejaki Tom Greening, by przebiegym draniem, ktry potajemnie cign jednostk pustynn znad granicy Jemenu Poudniowego i rozkaza jej zastawi puapk wiele godzin marszu od swojej zwykej strefy dziaania. Gdyby oficer dowodzcy operacj Snatch nie napisa ksiki, identyfikacja Millinga nigdy nie zostaaby zakwestionowana. Ale po lekturze ksiki de Villiers nie mia innego wyjcia, jak zadzwoni do Bachajta. - Jest pan pewien, e to ten czowiek? - spyta Bachajt. - Na sto procent - odpar de Villiers. - Mam to czarno na biaym. -yje? - Tak przypuszczam. - Skoro tak, prosz dziaa. De Villiers zatelefonowa do Tadnamw. Zasugerowali, eby sprawdzi w Who's Who of International Writers. - Podaj aktualne adresy wszystkich pisarzy. 47 Darrell Hallett mia troch czasu dla siebie. Ostatnio zda coroczne egzaminy licencyjne, a dalsze sukcesy mogy mu zapewni awans na kierownika rejonu. Sprzeda ubezpiecze na ycie bya bardzo konkurencyjn bran, a Hallett chcia zaj wysoko. W tej chwili jednak, po zdaniu egzaminw, da sobie kilka dni odpoczynku. Poszed z wdk nad rzek i spdzi wiele szczliwych godzin z najnowsz ksik Colina Thubrona na kolanach i ze dbem trawy w ustach. Nastpnego dnia, 5 padziernika, pogoda wykluczaa wdkowanie, postanowi wic zaj si swoj drug pasj, kolekcjonowaniem ksiek podrniczych. Do jego ulubionych tematw naleao eglarstwo, wspinaczka i podre rzeczne, ale zbiera te ksiki wybranych autorw - z dedykacjami, jeli tylko byo to moliwe.

Zatelefonowa do kilku wydawnictw, w tym Hodder & Stoughton, ktre wydawao wicej ksiek podrniczych ni konkurencja. Zosta poczony z Kate Farquhar-Thompson z dziau reklamy i spyta j o ksik o podry kanadyjskimi rzekami zatytuowan Headless Valley. Odesza od telefonu, prawdopodobnie do komputera. - Przepraszam, e pan czeka - powiedziaa radonie po powrocie. - To dziwne. Niedawno kto dzwoni i pyta o tego samego autora. Szuka jego ksiki o jakiej arabskiej wojnie. Obawiam si, e w pana przypadku bdzie tak samo. Nie mamy adnych egzemplarzy. Nakad jest wyczerpany. Bdzie pan musia sprbowa w antykwariatach. Moe pan zacz od Foylesa... Dobrze? Ju miaa odoy suchawk. Sysza jej drugi telefon. - Prosz chwil zaczeka - powiedzia. -Tak? Urwa, nie bardzo wiedzc, co go zaniepokoio. 324 - Niech pani posucha. Bardzo dzikuj za rad... Czy moe mi pani powiedzie, kto do pani dzwoni w sprawie ksiki o wojnie arabskiej? - Nie - odpara po chwili. - Przepraszam, ale to byo dwa albo trzy tygodnie temu, a odbieram mas telefonw. Chyba by cudzoziemcem. Moe Amerykaninem... Wydaje mi si, e wymieni Amman albo Oman. Podzikowa, odoy suchawk i sign po brzow ksik z grnej pki. Szanse byy niewielkie, lecz Hallett wyznawa zasad: Lepiej dmucha na zimne ni pniej aowa". Zadzwoni do Spike'a. Trzy dni po telefonie Halletta do Kate Farquhar-Thompson pukownik Macpherson zapa samolot z Glasgow o czwartej pitnacie i dotar do domu w Archery Close o szstej trzydzieci. Samochd Spike'a sta zaparkowany w gbi brukowanej uliczki. Wypili po kieliszku, a pniej Macpherson zaprowadzi Spike'a do gabinetu. - Wic znowu s? - spyta. - Jest taka moliwo, pukowniku. To bardzo wty lad, z pewnoci nie wystarczy, eby skoni policj do zapewnienia ochrony. - Ale wystarczy, eby ci zaniepokoi, bo inaczej nie wzywaby mnie w takim popiechu. Spike skin gow. - Nie chciabym tego lekceway. - Bardzo dobrze - powiedzia Macpherson. - Nie mamy nic do stracenia, pod warunkiem e nie bdzie powtrki incydentu z A49. To dziwne, spotkaem nasz nowy cel" mniej wicej dwanacie lat temu w komitecie popierania eksportu, do ktrego wcign mnie pukownik Adamson. - Natychmiast sprawdz jego przeszo i zaczn zawiadamia Miejscowych - powiedzia Spike. - Ilu? - spyta Macpherson. - To moe zalee od tego, gdzie mieszka cel, ale zasadniczo chciabym przyzna temu najwyszy priorytet. Dwa zespoy czteroosobowe, jeli znajd tylu ludzi. 325 - Zgadzam si. Zbierz tylu, ilu zdoasz. Straciem ju nadziej, e

kiedykolwiek zapiemy tych ludzi, ale duo bym da, eby ich namierzy. To gwnie oni s winni rozwizania Komitetu. - Myl, e Mason i Hallett mogliby pokierowa zespoami, jeli s wolni, poniewa obaj byli w to zaangaowani od pocztku. Mason prawdopodobnie nawet zna cel, przynajmniej ze syszenia. Wszyscy, ktrzy suyli w Omanie, spotykaj si prdzej czy pniej. Macpherson skin gow. - Co nowego na temat Bletchleya? - spyta Spike. - Wanie miaem ci powiedzie. Jane dzwonia przed moim wyjazdem na pnoc w zeszym tygodniu. Mwi, e Bletchley zachowuje si dosy obcesowo, kiedy do niego telefonuje, wic nie zadaje mu zbyt wielu pyta. Wspomniaa tylko, e skary si na swoje palce. Coraz trudniej jest mu pisa na maszynie i by moe zatrudni sekretark. - Czy Jane nie mogaby si tego podj? - To samo sobie pomylaem. Zasugerowaem jej to, ale wiesz, jaka ona jest. Powiedziaem, e byoby to z wielk korzyci dla wszystkich zainteresowanych, gdyby zostaa jego asystentk. Rozumie to. - A jeli on pracuje nad t ksik? - Nie ma adnych podstaw prawnych, eby mu tego zabroni, musimy po prostu zacisn zby i pogodzi si z tym. Wikszoci Miejscowych nic nie grozi, ale Mason, Hallett i inni, ktrych podpisane raporty Jane przekazywaa Bletchleyowi, mog mie kopoty. Bg wie, co on zamierza ujawni. - My te bdziemy wiedzieli, jeli Jane dostanie t posad. CZ PITA 48 W poniedziaek 22 padziernika wrciem pno z jednej z naszych plantacji drzew, pooonej najdalej na pnocy. By pikny wieczr. Przy wietle reflektorw traktora skoczyem oznacza kokami krlicze tunele. Od bramy, przez jakie dwadziecia kilometrw na zachd, cigno si wzdu wybrzey pnocnego Devonu pagrkowane pustkowie Exmoor. Kochaem to miejsce, a chocia spdzilimy tam zaledwie sze lat, zasadzilimy szesnacie tysicy drzew, gwnie liciastych. Moja ona hodowaa bydo Aberdeen Angus i psy rasy nowofundlandzkiej, a ja pracowaem jako europejski przedstawiciel znanego, dziewidziesicioletniego magnata naftowego, doktora Armanda Hammera, dziki czemu moglimy postawi na nogi zaniedbane od dawna gospodarstwo. Niepokoiem si, poniewa doktor Hammer nie czu si dobrze i widmo bezrobocia zajrzao mi w oczy. Aby unikn groby braku dochodw w najbliszej przyszoci, zaczem w wolnym czasie pisa ksik o Iranie. Zbliaem si do koca. Jeszcze trzy miesice i zamierzaem rozejrze si za wydawc. Traktor zjecha strom ciek i wrd drzew zamigotay wiata domu. Ca potrzebn energi elektryczn wytwarza dwudziestodwuletni generator. Woda do uytku domowego i dla byda bya dostarczana wem z odlegego rda. Nikt nie rozwozi mleka ani gazet. Krtko mwic, przyjemna atmosfera odosobnienia. 327 Wstawiem traktor do garau. Kiedy spojrzaem na wschd ponad

Brendon Hills, cay krajobraz ton w mroku. W promieniu wielu kilometrw nie byo adnych wiate, poniewa mieszkacy Exmoor przezornie wybudowali swoje domy w dolinach. Mieszkalimy czterysta metrw nad poziomem morza, a tego wieczoru nad Hurdledown i Badgeworthy wia rzeki wiatr. ona usyszaa, jak zdejmuj buty. - Co ze mieciami? - zawoaa z kuchni. - Co z kolacj? - odkrzyknem. - Poczeka. W kady poniedziaek wieczorem, kiedy jestemy w Exmoor, wywo mieci z caego tygodnia w czarnych workach do wyznaczonego punktu przy drodze ptora kilometra od domu. To chyba jedyna rzecz, jak robi regularnie, poniewa nie mam staych godzin pracy ani wykadw, ktre prowadz w rnych miastach. Worki najlepiej zostawia jak najpniej, zanim wczesnym rankiem zabierze je ciarwka. Lisy rozszarpuj worki i rozrzucaj ich zawarto po okolicy, jeli da im na to wicej ni kilka godzin. O smej wieczorem doczepiem przyczep, pen workw ze mieciami, do starego kombi marki Montego nalecego do mojej ony i pojechaem dug, wsk ciek zwan Drift Road. Trzy dugorogie krowy zatarasoway ciek i nie przejmoway si moim trbieniem. W kocu z trudem je wyminem. Potem, na ostatnim zakrcie przed miejscem, gdzie cieka czy si z drog prowadzc przez wrzosowisko, zobaczyem zaparkowany na rodku cieki samochd. Dziki pomocy miejscowego owczego, kapitana Ronniego Wallace'a, uzyskaem od Zarzdu Parku Narodowego Exmoor zgod na postawienie wielkiej tablicy: cieka tylko do jazdy konnej", aby nie wjeday tam samochody, byem wic, mwic delikatnie, zirytowany. Kochankowie, pomylaem. Ale samochd, czarne volvo kombi, by pusty. Nie miaem latarki, zauwayem jednak, e jego zderzak zosta w niezwyky sposb przerobiony i wyglda jak zaimprowizowany pug nieny. 328 Wrciem do montego, zamierzajc gono zatrbi, podejrzewaem bowiem, e pasaerowie s gdzie w pobliu. Co, haas albo krtki bysk wiata, zwrcio moj uwag na star stodo po drugiej stronie ywopotu. Moja ona wynaja t stodo kilka lat temu do skadowania siana i skarya si ostatnio, e bel jest mniej, ni powinno by. Przy cenie 2,75 funta za bel sprawa bya powana, zapomniaem wic o domniemanych kochankach i zabierajc z montego klucz do opon, przeszedem przez bram w ogrodzeniu i wszedem do stodoy. Kiedy szedem pomidzy dwoma rzdami bel, z przodu zapalia si nagle latarka, olepiajc mnie. Gos zza wiata rozkaza: - Rzu to. O ile zdyem si zorientowa, wieciy mi w oczy cztery latarki. Zostaem zapdzony do pustego naronika stodoy. - Siadaj. Usiadem na beli siana, cakowicie zdezorientowany. Zapewne obrocy rodowiska, ktrzy przeszkadzaj w polowaniach. Dziaali ostatnio w tym rejonie. Poniewa adne z nas od lat nie polowao, byo to

jednak mao prawdopodobne. Moe chc ukra montego. Bardzo prosz. By zniszczony i odrapany. Moje oczy zaczy si przyzwyczaja do wiata latarek. Zobaczyem, e jeden z mczyzn ustawi kamer wideo na statywie, a drugi rzuci mi na kolana egzemplarz ksiki, ktr napisaem wiele lat temu, Where Soldiers Fear to Tread. Siano pachniao bardzo przyjemnie, bardzo sodko. Pociem si i uwiadomiem sobie, e si boj. Jeden z mczyzn zwrci si do mnie, jego akcent przypomina troch sposb mwienia mojej amerykaskiej matki chrzestnej z Connecticut. - W tej ksice, kapitanie Fiennes, przyznaje pan, e rankiem 18 padziernika 1969 roku postrzeli pan i zabi Zufarczyka imieniem Salim bin Amr. Czy to prawda? Nie widziaem twarzy mwicego. Ten czowiek musia by szalony. - Jeli tak napisaem w ksice, to oczywicie jest to prawda - odparem. 329 - Wic przyznaje si pan do zamordowania tego czowieka? - Gos mia spokojny i beznamitny. Nie by to gos szaleca. Moje zmieszanie zamienio si w lk. - Oczywicie, e nie. - Syszaem nutk strachu w swoim gosie i czuem go w odku. - Nigdy nikogo nie zamordowaem. Nigdy. Mwi pan o operacji wojskowej, nie o morderstwie, i to co najmniej dwadziecia lat temu. To absurd. Czego pan chce? Mimowolnie moja pami w cigu kilku sekund cofna si do wydarze w Zufarze sprzed dwudziestu jeden lat niemal co do dnia. Siedzielimy porodku szerokiego wyschnitego koryta rzeki Habarut, w poowie drogi midzy dwoma bielonymi fortami, na nieoznakowanej granicy pomidzy Zufarem a Jemenem Poudniowym. Moim towarzyszem by dowdca garnizonu si komunistycznych, ktry grozi odwetem za incydent sprowokowany przez zufarskich tubylcw. Zaoferowaem mu dwiecie papierosw Rothmans. Zgodzi si na czterysta. Zgosi si mj radiotelegrafista. Pilna wiadomo od dowdcy, pu kownika Petera Thwaitesa: natychmiast rusza do Thamrait. Pojecha limy na wschd przez buchajce arem kamieniste pustkowie i okoo poudnia dotarlimy do bazy. Tom Greening, oficer sutaskiego wywiadu, czeka na nas z nowymi rozkazami. Miaem wyruszy tej nocy na debel i mniej wicej dwadzie cia kilometrw w gbi nieprzyjacielskiego terytorium, w wiosce Kum schwyta dwch komunistycznych przywdcw i przyprowadzi ich ywych. Greening przedstawi mnie tubylcowi z plemienia Mahra, osobnikowi zdecydowanie nie wzbudzajcemu zaufania, ktry, jak powiedzia, mia by naszym przewodnikiem. Moi ludzie byli przeraeni. Ten debali by szpiegiem adu. Wcign nas w puapk. Zostaniemy odcici i wybici co do jednego w samym rodku nieprzyjacielskiego terytorium. Rozumiaem punkt widzenia swoich ludzi. Wystarczy jeden ranny, ebymy znaleli si w krytycznej sytuacji. Mj pluton, dwudziestu szeciu sprawnych i dobrze wyszkolonych onierzy, przetrwa dziki szybkoci dziaania, poruszaniu si w ciemnociach i ciszy. Zastawialimy puapki, a potem wycofywalimy si na bezpieczn pustyni. Najbardziej 330

balimy si odcicia w grach. Nie mielimy noszy, muw, wsparcia migowcw, a w rejonie, ktry wskaza Greening, nie moglimy liczy na pomoc innych oddziaw wojskowych. Ale rozkazy byy rozkazami, o zmierzchu pojechalimy wic na poudnie, do studni O'bet, i wspilimy si na skarp. Kilka kilometrw dalej weszlimy w zalesiony region debel, za sob zobaczylimy wystrzelone w powietrze flary. Mj sierant szepn: - Jestemy odcici. Musimy wraca inn drog. Ale maszerowalimy dalej w ciemnociach z cikim adunkiem amunicji i wody. aden kompas nie mg nas poprowadzi bezadn pltanin wielbdzich cieek, ktre wiy si w gr i w d gbokich paroww, gdzie przezornie nie zapuszczali si onierze sutana. W gszczu ciernistych zaroli i pnczy, ktre porastay wwozy, nie byo miejsca, eby zej z wskich cieek. Moskity atakoway nas bzyczcymi chmarami, a listowie parowao, byo gorco i duszno. Po dziesiciu godzinach dotarlimy do pl poronitych wysok traw i zasanych kamieniami przypominajcymi czaszki. Potykalimy si i upadalimy. Zaczem si obawia, e wit nas zaskoczy, zanim dotrzemy do Kum. Niewyrane ciemne ksztaty znaczyy zbocza okolicznych wzgrz: dzikie figowce i zagrody dla byda. Dwa razy poczulimy ostry zapach poncego ajna. Na poudniowym wschodzie plama szaroci wypeza na granatowo-czarne niebo. Przewodnik unis rk i pokaza, e wioska jest bezporednio pod nami. Ruszyem pospiesznie, eby przed pierwszym brzaskiem rozmieci sekcje. Czterech lub piciu ludzi w grupie, kada z karabinem maszynowym, kada ukryta w kpach zaroli i wok niewidzialnych domw. W kocu, ze swoj czteroosobow sekcj, ukrylimy si w gszczu z kamienistym podoem. Spalimy przez godzin z jednym onierzem na warcie. Po przebudzeniu zobaczyem kolibry migajce pod perkalowym sklepieniem naszej kryjwki. Przez szpar w zarolach spojrzaem na poudnie, na rozproszone chaty w dole i pofadowany zielony teren wok nas. Za 331 grzebieniem gr, na lazurowym tle Oceanu Indyjskiego, rysowaa si rwnina Salala. Pod nami czterej mczyni w ciemnobrzowych mundurach chodzili od chaty do chaty. Przez lornetki naliczylimy okoo szedziesiciu lub siedemdziesiciu uzbrojonych ludzi na poudnie od wioski, w odlegoci mniej wicej ptora kilometra. Przygotowywali jakie umocnienia. Od przebudzenia czuem ble w odku; nic nowego, dokuczay mi czsto na pustyni. Przyczyn kopotw moga by woda albo kozie miso. Zazwyczaj biegem w krzaki albo za jakie skay i kucaem za nimi, eby sobie uly i poczeka, a ble min. Wwczas dolegliwoci ustpoway, a ja byem osabiony i spocony. Ale teraz nie byo dokd pj, chyba e przed cierniste zarola. Gdybym to zrobi, narazibym wszystkich na wielkie niebezpieczestwo. Przechodzcym wieniakom grozilimy broni i zmuszalimy ich do wejcia w nasz gszcz w obawie, e zaalarmuj adu. Trwao to ca godzin i maleka kryjwka bya przepeniona.

Pomidzy ni a stromym, trawiastym zboczem biega wska kozia cieka. Zbliali si ni szybko dwaj wysocy mczyni. Zauwayem ciemne ubrania i lnice karabiny w ich rkach, a take wypolerowan czerwon odznak na czapce drugiego mczyzny. Nie bya to maa maoistowska odznaka, noszona przez wielu adu, lecz szecioramienna czerwona gwiazda komisarza politycznego. To byli ludzie, na ktrych czekalimy. Nie miaem co do tego wtpliwoci. Nie byo czasu do namysu. Znajdowali si pitnacie metrw od nas; niebawem nas zobacz. Pierwszy mczyzna zatrzyma si raptownie, wcigajc powietrze nosem. Twarz mia poznaczon bliznami, wosy krtko ostrzyone. Patrzyem zafascynowany na kaasznikowa, na jego brzydki wygity magazynek w zgiciu okcia mczyzny, ktry odwrci si twarz do nas. Kaasznikow to paskudna bro; po naciniciu na spust wypuszcza dug seri pociskw 7,62 milimetra o wydronym czubku, ktre rozrywaj koci i przechodz przez ludzkie wntrznoci jak przez papier mache. 332 Bardzo powoli uniosem karabin. Soce stao na wschodzie, za plecami mczyzny, uwydatniajc jego sylwetk. Tylko jego cie padajcy na zarola osania moje oczy przed olepiajcym blaskiem. Patrzy teraz prosto na mnie. Pamitam, e pomylaem: Zobaczy nas. Ocenia swoje szanse". Mj gos zdawa si dobywa bez udziau mojej woli. - Rzu bro albo zginiesz. Rosy mczyzna poruszy si z niewiarygodn szybkoci, przyklkajc i unoszc kaasznikowa jednym pynnym ruchem. Machinalnie nacisnem spust. Partyzant polecia do tyu, jakby uderzony w pier motem parowym. Z rozrzuconymi koczynami, jak lalka, stoczy si po trawiastym stoku, znikajc nam z oczu. Drugi mczyzna zawaha si na chwil, nie wiedzc, co robi. Widziaem jego twarz pod tropikaln czapk. Wyglda na smutnego i troch zaskoczonego. Jego karabin, Mark IV .303, by ju wycelowany w mj odek, kiedy rozleg si trzask wystrzaw. Dwaj ludzie z mojej sekcji strzelili jednoczenie. Twarz mczyzny zamienia si w krwaw miazg. Kule przebiy mu klatk piersiow, a piknie kwitncy krzew akacji zatrzyma jego ciao na szczycie trawiastego stoku. Mj radiotelegrafista wyczoga si z zaroli. Za tamtymi dwoma mogli by inni adu. Wprawnie przeszuka zwoki, przynoszc z powrotem karabin, amunicj i du torb wypchan dokumentami. Spojrzaem na poudnie: liczne ciemne ksztaty pdziy w naszym kierunku przez zarola. Nie byo wiele czasu na podjcie decyzji; pozostae sekcje czekay na rozkazy. Wczyem radio, nie dbajc ju o zachowanie ciszy. -Wszystkie stanowiska! Pi! Wycofujemy si... Koniec. onierze nie potrzebowali adnej zachty i zapominajc o zmczeniu, wypadli ze swoich kryjwek, by rozwin si w dugi, rozcignity szereg. Szybko bya ich jedyn nadziej, a strach dodawa im skrzyde. Za nami rozlegy si strzay, ale adna grupa nie zastpia nam drogi i adu nie zdoali nas dogoni.

333 Po powrocie do Thamrait onierze spali jak zabici, ale ja nie mogem zasn. Czsto strzelaem do ludzi z odlegoci kilkuset metrw, do mglistych ksztatw za skaami, ktre odpowiaday ogniem; ale nigdy dotd nie widziaem duszy czowieka w jego oczach, nie czuem w nim swojego bliniego, a potem nie patrzyem na jego ciao, rozrywane kulami z mojego karabinu. Prbowaem odpdzi ten obraz, ale poznaczona bliznami twarz Zufarczyka patrzya na mnie z mojej podwiadomoci. Jaka cz mnie, wci jeszcze moda i nietknita cynizmem, umara razem z nim i z jego towarzyszem rozcignitym na ciernistym krzewie. Wspomnienie uleciao rwnie szybko, jak si pojawio. Czowiek zza latarki odezwa si ponownie. - Pragnienie sprawiedliwoci nie mija z upywem czasu. Wrcisz teraz do swojego samochodu i pojedziesz do miejsca, gdzie co tydzie w poniedziaek wieczorem zostawiasz worki ze mieciami. Wysidziesz i wyadujesz worki. Ni mniej, ni wicej. Nie rb adnych gupstw, bo przez cay czas bdziemy ci obserwowa. Jeden z kolegw mczyzny sykn ostrzegawczo i szepn: - Widziaem ruch na drodze. Dwaj mczyni poszli to sprawdzi. Niewiele widziaem, przeszkadzao mi wiato latarki. Musia to by faszywy alarm, poniewa mczyni wrcili i odprowadzili mnie do samochodu, jeden z nich usiad obok mnie. Mj umys pracowa gorczkowo. Przypomniaem sobie star wojskow maksym, ktrej mnie nauczono podczas kursu przetrwania: podejmij prb ucieczki jak najszybciej po schwytaniu. Rozpaczliwie prbowaem uoy jaki sensowny plan. Mj pasaer przemwi. Mia twardy, wschodniolondyski akcent. - Poczekaj, a volvo odjedzie. Potem ruszaj. Ze cieki skrc w lewo. Ty jed prosto i pod gr, tak jak zwykle. Nie przekraczaj dwudziestu piciu kilometrw na godzin. 334 Mj umys nadal pracowa, ale w panice. aden plan dziaania nie przyszed mi do gowy. Czuem si jak krlik otoczony przez we. Do stojcego przed nami volvo wsiado czterech mczyzn. Czwarty zamkn drzwi i wtedy to si stao. Na skrzyowaniu cieki z drog, jakie pitnacie metrw dalej, zapono ostre jasne wiato. Zabolay mnie oczy i odwrciem si, osaniajc je rkami. Spodziewaem si odgosu strzaw i skuliem si za kierownic. Ale usyszaem tylko brzk tuczonego szka i krtki urywany krzyk. Drzwi od strony pasaera otworzyy si i mczyzna obok mnie znikn, jakby wyssao go z samochodu. Olepiajce wiato zgaso i noc bya czarna jak smoa, cisz przeryway jedynie stumione przeklestwa i odgosy szamotaniny. Potem i one ucichy, sycha byo tylko szuranie gumowych podeszew po asfalcie. Samochd ruszy i kto wsiad do furgonetki. Poczuem ucisk rki na ramieniu i przyjazny gos powiedzia: - Gowa do gry. Ju ich nie ma. Nic panu nie grozi. Powoli wraca mi wzrok. - Dzikuj, panie posterunkowy - powiedziaem. - Jest pan z Dulver-

ton czy z Minehead? - Wymieniem dwa najblisze posterunki policji. - Prosz sobie nie zaprzta gowy tym, skd jestemy. Niech pan tu po prostu chwil zaczeka, a wszystko wyjani. Niewyranie zobaczyem pojazd skrcajcy na ciek z zapalonymi tylko bocznymi wiatami; niemal na pewno range rover, sdzc po sylwetce. Na dachu dostrzegem pomaraczowy blask i poyskujc czasz anteny satelitarnej, prawdopodobnie rdo wiata. Drzwi zatrzasny si i pojazd szybko odjecha. W naszym kierunku podjechaa na wstecznym biegu wielka furgonetka, podobna do standardowego transita z wysokim dachem. Tylne drzwi byy otwarte, a wewntrzna lampa sufitowa owietlaa pusty przedzia adunkowy wyoony materacami. Czterech ludzi zbliyo si do montego. Wszyscy mieli czarne narciarskie gogle zwisajce luno na szyi, a w rkach co, co wygldao jak policyjne paki. Twarze mieli poznaczone czarnymi liniami i nierozpoznawalne. Mczyzna obok mnie powiedzia co szybko i tamci si 335 rozproszyli. Zaraz potem zobaczyem, jak pi postaci, wszystkie z rkami nad gow, wchodzi tylnymi drzwiami do furgonetki. Drzwi zostay zamknite i pojazd odjecha, kierujc si na pnoc, w stron Porlock. - Zapraszam na drinka - powiedziaem, prbujc dostrzec rysy swojego wybawcy. - Chciabym pana przedstawi onie. Naprawd nie wiem, jak wam dzikowa. Kim byli ci ludzie? - Prosz mi mwi Spike - ucisn mi do. - Pewnie to pana zdziwi, ale nie jestem z policji i moi ludzie te nie. Jestemy paskimi przyjacimi i polowalimy na tych ludzi od duszego czasu. Od bardzo dugiego czasu. Kim byli? No c, nie da si tego wyjani w dwch sowach. - Niezalenie od tego, kogo pan reprezentuje, Spike, bd panu wdziczny do koca ycia, ale zapraszam do mnie... Unis rk. - Ufa mi pan? - zapyta cicho. - Oczywicie. - Prosz posucha. Mam duo do zrobienia i bardzo mao czasu. Musz pana prosi, eby nie mwi pan o tym wszystkim nikomu. Paski samochd nie jest uszkodzony. Nikt pana nie tkn. Jeli powie pan policji, co si stao, pomyl, e si panu przynio, mwic delikatnie. Bd pyta, co zostao skradzione, i bd szuka motyww. Urwa, a ja milczaem. Wiedziaem, e ma racj. - W czwartek jedzie pan do Londynu. Zgadza si? - No, tak. Skd pan wie? - spytaem. - Niewane. Prosz przyj pod ten adres o jedenastej trzydzieci wieczorem - powiedzia, gryzmolc co na odwrocie wizytwki i podajc j mi - a osobicie wszystko wyjani. Do tego czasu prosz nie mwi o tym nikomu, nawet onie. Nie ma potrzeby jej niepokoi. I niech pan pamita, nic ju panu nie grozi. Wszyscy, ktrzy yczyli panu le, zostali zatrzymani. Dobrze? Zgadza si pan? Czuem, e mog zaufa temu czowiekowi. Teraz widziaem go wyranie. Mia grubo ciosan, pobrudon troskami twarz. Jego powany gos by opanowany i brzmia w nim pnocny akcent. 336 - Nie ma problemu - odparem. - Spotkamy si we czwartek, a ja

bd milcza. Znowu ucisn mi rk. - Niech pan lepiej wyrzuci te mieci i wraca do domu, bo ona pomyli, e krowy pana stratoway. - Umiechn si i odszed. Jego samochd musia sta przy drodze do Porlock. Oprniem przyczep i wrciem do domu. Moja ona nic nie zauwaya. - Kolacja w piekarniku - powiedziaa. 49 We czwartek 25 padziernika 1990 roku reprezentowaem Armanda Hammera na dorocznym obiedzie Midzynarodowej Rady Nadzorczej United World Colleges. Wielu czonkw z rnych krajw, takich jak Sonny Ramphal, sekretarz generalny Wsplnoty Brytyjskiej, przybyo poegna swojego dugoletniego dyrektora, ktry by moim osobistym przyjacielem. Naprawd bardzo aowaem, e odchodzi, ale moje myli absorbowaa zbliajca si wizyta u czowieka imieniem Spike. Byem zaintrygowany, lecz jednoczenie troch si niepokoiem. Po kolacji przy Mecklenburgh Square odwiozem swoich amerykaskich kolegw do Claridges, a pniej przeszedem przez Grosvenor Square i o jedenastej trzydzieci znalazem si pod domem przy South Audley Street. Spike, wygldajcy bardzo elegancko w szarym garniturze, wprowadzi mnie do sieni. Dom wydawa si zarwno biurem, jak i mieszkaniem, dobrze umeblowanym i funkcjonalnym. Weszlimy po schodach do kosztownie urzdzonego salonu, gdzie Spike przedstawi mnie Pukownikowi", mczynie o wietnej prezencji, dobiegajcemu zapewne siedemdziesitki. Rozpoznaem go natychmiast, chocia mino dziesi lat od czasw posiedze rnych komisji, w ktrych obaj bralimy udzia. - Zdziwiony? - Pukownik Macpherson umiechn si. - Zastanawia si pan zapewne, jak to moliwe, e zadaj si z takimi nicponiami jak obecny tu Spike. Wyjani. Prosz spocz. Usiad za piknym, ciemnym biurkiem i niezwykle zwile wyjani, e naley do niewielkiej organizacji, ktra od kilkunastu lat tropia band patnych zabjcw wynajtych przez pewnego kupca z Dubaju. Ci ludzie dokonywali morderstw w odwecie za mier czterech synw 338 wspomnianego kupca podczas walk w Zufarze na przeomie lat szedziesitych i siedemdziesitych. Pokrciem gow ze zdumieniem. Gdyby w tak wendett wdaa si IRA, bez trudu bym w to uwierzy, ale Arabowie, ktrych znaem, byli agodnymi ludmi, wierzcymi w wol Allaha i rzadko chowajcymi uraz. Pukownik mwi ze mierteln powag, a ja nie znajdowaem innego wytumaczenia dla wydarze w stodole. - Mog spyta, co si stao z pozostaymi ludmi, na ktrych polowali? Macpherson potrzsn ze smutkiem gow. - Nasi ludzie nie byli w stanie zapobiec ich mierci. W pana przypadku zjawilimy si we waciwym miejscu o waciwej porze. Obserwowalimy ich przez minione trzy tygodnie, kiedy oni obserwowali pana, ale nie bylimy pewni, gdzie zamierzaj uderzy, dopki jeden z naszych ludzi nie odkry, e pana jedyn rutynow czynnoci jest cotygodniowe

wyrzucanie mieci. Przewidzielimy ich uderzenie, a Spike by gotw wraz z omioma ludmi i odpowiednim sprztem. - A zabjcy? Gdzie s teraz? Macpherson przyjrza mi si uwanie. - Ranulph, wiem co nieco o twojej przeszoci. Wiem, e twoje ksiki dobrze si sprzedaway, e suye w SAS i oczywicie w siach zbrojnych sutana. Los zetkn ci z nami, cho na krtko, a jednoczenie z patnymi zabjcami. Urwa, ale ja milczaem. - Po dugim namyle podjlimy decyzj. Zostaa ona na nas wymuszona i nie przysza nam lekko. Mamy powd, by wierzy, e jeden z naszych dawnych czonkw, dzi ciko chory, zamierza wyda ksik o naszej dziaalnoci. Ta ksika bdzie mie niewiele wsplnego z prawd. - Zwrci si do Spike'a i skin gow. - Mw dalej. - Uznalimy - powiedzia Spike - e kto powinien opowiedzie prawdziw histori. - Suchaem uwanie, poniewa mwi cicho i beznamitnie. - Tamten drugi autor musi si dowiedzie, e kto go ubieg i e aden wydawca nie kupi jego kamliwej wersji. 339 - Mog spyta, dlaczego jestecie tacy pewni, e relacja tamtego drugiego czowieka bdzie nieprawdziwa? - Nasza przyjacika - odpar Spike -jest jego sekretark. Mniej wicej dwa tygodnie temu zobaczya konspekt jego pracy - stek kamstw, jak to uja - i bya przeraona. Pooy rk na dwch teczkach, ktre trzyma na kolanach. - Skopiowaa cz dokumentw, ktre ma ten czowiek... bd go nazywa Bletchleyem... i daa je nam. S to szczegowe raporty naszych terenowych wywiadowcw na temat prb schwytania patnych zabjcw. Bletchley zamierza oprze swoj ksik gwnie na tych papierach, musimy wic zrobi to samo. Nigdy nie ujawniamy nazwisk naszych ludzi, ale Bletchley, dziki tym teczkom, pozna niektre z nich i moemy, jeli zdecyduje si pan napisa nasz ksik, udostpni je panu wraz z zawartoci tych teczek. - Jakimi jeszcze materiaami bd dysponowa? - spytaem. - Penym i bardzo szczegowym protokoem mojego przesuchania gwnego zabjcy. To waciwie historia jego ycia i wbrew temu, czego moe si pan spodziewa, nie jest to historia typowego zoczycy. Bdzie pan mg rwnie zadawa mi wszelkie pytania, jakie uzna pan za konieczne. - Czy mam opisa histori paskiej grupy? - Nie. Moemy panu opowiedzie tylko o naszym udziale w dugim polowaniu na ludzi, ktrzy w poniedziaek chcieli pana zabi. W gowie mi si krcio. Nigdy si dugo nie namylam. Wierz w intuicj. Gdybym zgodzi si napisa t ksik, musiabym odoy na pk swoj powie. Z drugiej strony, zawsze mogem wyda powie za rok albo dwa, natomiast ta propozycja zostaa zoona na zasadzie teraz albo nigdy". Bya te inna kwestia. Instynktownie polubiem tych ludzi i czuem wobec nich gbok, osobist wdziczno. - Nie chc wyj na niewdzicznika, ale musz wam zada trzy pytania wstpne. Napisanie ksiki moe mi zaj duo czasu, zakadajc, e

znajd agenta literackiego, ktry zgodzi si j wzi. Spodziewam si, e w najbliszej przyszoci strac prac u Armanda Hammera, a mam 340 on i gospodarstwo na utrzymaniu. Czy wszystkie wpywy za ksik bd moje? - Wszystkie - odpar Macpherson. - Zaley nam tylko na powszechnie dostpnej ksice zawierajcej prawdziwy i wywaony obraz wydarze. - Po drugie - cignem - poniewa ksika bdzie podpisana moim nazwiskiem, ewentualne pozwy o zniesawienie, jakie mog z tego wynikn, bd skierowane przeciwko mnie, nie przeciwko wam. Dlatego musz porozmawia ze wszystkimi, ktrzy bd wymienieni z nazwiska, nawet z najbliszymi krewnymi osb nieyjcych, eby uzyska ich zgod. Macpherson znowu skin gow. - Oczywicie najblisi krewni nie bd nic wiedzie o zabjcach, ale bd mogli panu powiedzie, co ich zdaniem przydarzyo si ich mom. Bdzie pan wic mg porwna ich relacje z tym, co my panu powiemy. - Dobrze. Trzecie pytanie dotyczy mojego bezpieczestwa. Skd mam pewno, e ci ludzie z Dubaju nie wynajm innych zabjcw? Spike umiechn si. - Ma pan moje osobiste zapewnienie. Jeden z naszych ludzi bdzie w Dubaju w przyszym tygodniu. Ju nigdy nie bdzie pan mia kopotw. - Napisz wasz ksik - powiedziaem - pod warunkiem e fakty dadz si zweryfikowa i, oczywicie, zakadajc, e znajd agenta i wydawc. Ucisnlimy sobie donie. Przez nastpne trzy tygodnie, jeli tylko pozwalaa mi na to praca, spotykaem si ze Spikiem w tym samym pokoju i razem przygotowywalimy ramy, w jakich miaem zrelacjonowa wydarzenia, rzetelnie, ale w sposb nadajcy si do czytania. Przez jaki czas byy dwa obszary sporne. eby uwiarygodni swoj histori, potrzebowaem prawdziwego nazwiska osoby z grona Ludzi z Pierza. - Masz ju co najmniej dwadziecia nazwisk - zaprotestowa Spike. - Nie mam twojego ani pukownika. - Masz - odpar z umiechem. - Po prostu sprawd nazwiska czonkw swojego komitetu popierania eksportu z 1979 roku. - Spowania. 341 - Uznalimy ju, e ksika musi mie bezsporny walor autentycznoci. Chocia pukownikowi bardzo si nie podoba ten pomys, nie ma innego wyjcia. Bdziesz mia jego tosamo. - A twoj? - To nie bdzie konieczne. Moim drugim problemem byo to, e nie mogem w pocztkowej czci ksiki wyjani przyszym czytelnikom charakteru dziaalnoci Ludzi z Pierza. Potrzebowaem jednego przykadu, ale Spike uparcie odmawia. Polowanie na zabjcw, tak; wszelkie inne operacje, zdecydowanie nie. W kocu postawiem na swoim i uzyskaem relacj z akcji w Bristolu w 1976 roku z udziaem dwch ludzi Spike'a, ktrych tosamo tak czy inaczej miaa zosta ujawniona w ksice. Szstego listopada Spike poinformowa mnie, e arabski specjalista,

ktrego wysa do Dubaju, wanie do niego zatelefonowa. Poprzedniego dnia widzia si z szejkiem i pokaza mu fotografi pojmanego de Villiersa, jak rwnie film wideo nakrcony w stodole w Exmoor. Pod grob ujawnienia caej sprawy Krlewskiej Policji Omanskiej i wadzom brytyjskim szejk odda oryginalne filmy i kopie na wideo przedstawiajce wczeniejsze dziaania zabjcw. Obieca rwnie, w imi Boga, e nie bdzie si wicej angaowa w rodow zemst swojego ojca. Celem jego ojca byo umoliwienie synom powrotu do Zufaru. To wedug niego nie byo ju moliwe. Zim 1990 roku i nastpnej wiosny odnalazem i odwiedziem dwadziecia sze osb, ktre wiadomie lub niewiadomie zostay zamieszane w wydarzenia z historii Spike'a. Niektre aspekty jego relacji uderzyy mnie pocztkowo jako w najwyszym stopniu niewiarygodne, ale wci odkrywaem fakty i postacie, ktre je potwierdzay. Poniewa aden z moich rozmwcw nie zna ani nawet nie podejrzewa zamiarw patnych zabjcw, musiaem przedstawi cig wydarze, zwaszcza tam, gdzie miay one wpyw na ich ycie. Byo to szczeglnie wane w przypadku najbliszych krewnych czterech ofiar, gdy nie chciaem ich niepokoi ani martwi. 342 Po przeczytaniu raportw Miejscowych Spike'a spotkaem si z trjk z nich i prbowaem namwi ich na wspomnienia. Poniewa byli z natury powcigliwi, nie uzyskaem takich rezultatw, na jakie liczyem, z wyjtkiem Davida Masona, poniewa w jego przypadku miaem t przewag, e znaem go z Omanu, Antarktydy i z Londynu. Zawsze uwaaem go za czowieka dosy chodnego i aroganckiego. Ale po trzech dugich rozmowach z nim na temat jego raportw, uzyskaem zupenie inny obraz. Szanowa niektre zasady i lea mu na sercu los ludzi. Sia jego charakteru i zdecydowanie wywary na mnie due wraenie. Nie chciabym mie w nim wroga. Postanowiem porozmawia rwnie z ludmi z dowdztwa SAS, ale Spike mi to wyperswadowa. - Wykopi ci za drzwi, Ran. Zapomnij o tym. Wszelka nieregulaminowa dziaalno jest dla nich blunierstwem. Nic o nas nie wiedz i nikt z nich nigdy do nas nie nalea, ani w przeszoci, ani obecnie. Spike te by powcigliwy, kiedy pytaem go o los ostatniego patnego zabjcy i jego wsplnikw z agencji. - yj? - spytaem. - Tak - odpar. - Przekazalicie ich policji? -Nie. - Dlaczego? - Kady sd by ich uniewinni. Nie mielimy dowodw. adnych dowodw. Jego obroca miaby si z naszej wersji przez ca drog z londyskiego sdu do Zufaru. - Wierzysz w to, co wam opowiedzia? - Tak, cho moe si to wydawa dziwne. Ale wierz. - Nie musia wam nic mwi. - To, co powiedzia, zgadza si z przebiegiem wydarze. Nie przekonae si o tym podczas swoich poszukiwa?

Musiaem przyzna, e to prawda. - Skoro go wypucilicie, to gdzie jest teraz? - Bez komentarzy. Ani ty, ani nasi czytelnicy nie musz tego wiedzie. 343 Widziaem, e nie ustpi. - Co si stao z jego dziewczyn, czy raczej on, Anne? Trudno jest pisa ksik, pozostawiajc takie wtki niedokoczone. Czytelnicy bd chcieli wiedzie. - To le - odpar Spike. Przestaem pyta. Wiosn i latem 1991 roku opisaem te wydarzenia z wielk dbaoci o szczegy. Niektre dialogi i emocje, wewntrzne przemylenia i przypuszczenia bohaterw s oczywicie tworem mojej fantazji. W fikcji literackiej zawsze wystpuje czarny charakter. Ale ycie nie da si wtoczy w ramki stereotypw. Moim zdaniem szejk Amr i jego synowie byli ludmi honoru. De Villiers przey w dziecistwie straszn tragedi. Zo, podobnie jak szczcie, moe przylecie z wiatrem i spa z nieba. Winien jest wycznie kaprys losu. Jeli chodzi o mj przypadkowy udzia w tych wydarzeniach, jestem gboko wdziczny, e Ludzie z Pierza istniej lub istnieli. Przypuszczam, e bez nich stabym si ofiar wypadku drogowego pewnej padziernikowej nocy na Porlock Road. Jestem chyba jednym z wielu ludzi w Wielkiej Brytanii, ktrzy w cigu minionych dwudziestu lat mieli powody, aby by im wdziczni. Poza tym moje ycie w ogle si nie zmienio, tyle tylko e nie wywo ju mieci po zmroku. Zostawiam worki w biay dzie i do diaba z lisami. EPILOG Ani pukownik Macpherson, ani Spike Allen nie ujawnili mi tosamoci Zaoyciela Komitetu, ale tydzie przed spotkaniem z nimi znalazem w prasie informacj Associated Press nastpujcej treci: Umar David Stirling, Zaoyciel Elitarnej Jednostki Brytyjskiej. Londyn - Pukownik sir David Stirling, 74 lata, ktry podczas II wojny wiatowej zaoy Specjalne Siy Powietrzne, zmar w niedziel po dugiej chorobie, wedug jego biografa Alana Hoe. Specjalne Siy Powietrzne, SAS, ktrych motto brzmi: Kto Ma Odwag, Zwycia ", pozostay po wojnie w czynnej subie i nadal syn z szybkich, potajemnych i skutecznych dziaa. Urodzony jako Archibald David Stirling 15 listopada 1915 roku, syn szkockiego generaa brygady, po wybuchu II wojny wiatowej wstpi do Gwardii Szkockiej. Sze miesicy pniej zosta przeniesiony do 3 Grupy Komandosw Brygady Gwardii i wyruszy z ni na Bliski Wschd. Przekona wadze wojskowe, e potrzebna jest armia w armii" do przeprowadzania tajnych rajdw przeciwko nieprzyjacielowi. Wraz z szecioma swoimi oficerami i szedziesicioma ludmi zniszczy co najmniej 250 nieprzyjacielskich samolotw oraz dziesitki skadw paliwa i amunicji za niemieckimi liniami. onierze Afrika Korps feldmarszaka Erwina Rommla nazywali go widmowym majorem". W1943 roku pukownik Stirling dosta si do niewoli w Tunezji. Uciek, zosta ponownie schwytany i przeniesiony do wizienia w zamku Colditz w Niemczech, gdzie pozosta jako jeniec do koca wojny... 345

Rankiem w czwartek 12 lutego 1991 roku jednostka IRA ostrzelaa z modzierzy siedzib premiera Johna Majora przy Downing Street 10, gdzie odbywao si posiedzenie gabinetu powicone wojnie nad Zatok Persk. Kilkaset metrw dalej, w koszarach Wellingtona, zebrao si liczne grono onierzy SAS, byych i obecnych, aby odda ostatni hod swojemu Widmowemu Majorowi. Sir Fitzroy Maclean, skadajc hod czowiekowi, ktrego nazwisko stao si synonimem SAS, powiedzia, e nawet jego najblisi przyjaciele rzadko wiedzieli, co zamierza". Przeszywajce dwiki Flowers ofthe Forest granej przez samotnego szkockiego dudziarza w Kaplicy Gwardii rozbrzmieway na pustych ulicach Whitehall i nad zamarznitym jeziorem w parku w. Jakuba. Pukownik Tommy Macpherson i Spike Allen klczeli w osobnych awach, suchajc sw Celtyckiego Bogosawiestwa: Gboki spokj pyncej fali tobie Gboki spokj wiejcego wiatru tobie Gboki spokj cichej ziemi tobie Gboki spokj lnicych gwiazd tobie Gboki spokj Syna Pokoju tobie... Patki niegu, lekkie jak pirka, unosiy si nad Whitehall. NOTA O AUTORZE RANULPH FIENNES urodzi si w 1944 roku, ukoczy Eton College. Suy przez jaki czas w Royal Scots Greys, potem wstpi do SAS. W 1968 roku zacign si do armii sutana Omanu, a w 1970 zosta odznaczony sutaskim medalem za mstwo. Od 1969 roku, kiedy poprowadzi brytyjsk ekspedycj do Biaego Nilu, sta na czele wielu wypraw badawczych. Nazwany vi Ksidze rekordw Guinnessa najwikszym yjcym odkrywc na wiecie", odby wiele podry dookoa wiata, w tym Transglobe Expedition, pierwsz, trwajc dwa lata naziemn podr wok biegunw kuli ziemskiej, kilka ekspedycji na biegun pnocny, a ostatnio przemierzy Antarktyd, co przynioso du sum pienidzy na cele dobroczynne. W 1993 roku sir Ranulph Fiennes zosta odznaczony Orderem Imperium Brytyjskiego za wytrwao i dziaalno dobroczynn". Ranulph Fiennes jest autorem kilkunastu ksiek, midzy innymiyl Talent for Trouble, Where Soldiers Fearto Tread, Hell on Ice, To the Ends ofEarth (napisanej z on Virgini), swojej autobiografii Living Dangerously, a ostatnio Mind Over Matter: The Epic Crossing of the Atlantic Continent. Napisa rwnie Atlantis ofthe Sands, relacj z dwudziestoczteroletnich poszukiwa zaginionego miasta Ubar.