Professional Documents
Culture Documents
2
3. Chrześcijańskie ujęcie człowieka.
a) Św. Tomasz.
Istotą człowieka nie jest dusza, należy dowartościować ciało, ponieważ istotą jest osoba
(jedność duszy i ciała). Osoba jest naturą człowieka (model, wzorzec, człowieczeństwo).
Chrześcijański ideał człowieka = dobre życie i rozumne poznanie Boga. Należy szukać osoby
w sobie, do niej dążyć, przekonywać siebie, ale dostosowywać się do ogółu.
b) Maritain.
Człowiek funkcjonuje jako jednostka i jako osobowość.
- Człowiek jako jednostka - jest materią (ciałem).
* Pozytywnie - daje istnienie, materialność człowieka powoduje, że mamy różne cechy
charakteru i różnimy się.
* Negatywnie - skończoność w czasie.
Maritain uważa, że człowiek jako jednostka jest negatywna, pełna nienawiści, zapomina o
osobowości, dąży do namiętności i zmysłów, traci integralność, staje się egoistyczny i
samolubny.
- Człowiek jako osoba w nas równa się osobowość.
"Ja" ma znaczenie ogólne nie jest moralnym "Ja" jest duszą. Osobowość posiada naturę
duchową, własną wewnętrzność, szuka dialogu, jest niezależna od "Ja".
* Pozytywnie - otwarta na dialog, daje miłość, skierowana na dobro, jest źródłem wolnej woli
człowieka.
3
PONOWOCZESNOŚĆ
4
2. Najważniejsze wartości człowieka ponowoczesnego.
Rorty - jest celem człowieka jako słownika finalnego. Należy stworzyć samego siebie, swój
słownik by być oryginalnym. Oryginalność to wartość najwyższa człowieka. Modelem
człowieka jest ironista liberalny, tylko on posługuje się w sposób idealny słownikiem
finalnym. Krytyczny z dystansu wobec swoich poglądów, liberalny - bo uznaje wielość, nie
ma ideałów.
Taylor - Ideał moralny - to wyobrażenie lepszego życia. Autokreacja - to całkowita wolność,
samorealizacja i oryginalność. Musimy uwzględnić wymiar człowieka we wspólnocie, to, co
ja z niej czerpie, i to, co oni mi dają. Nie ma całkowitej wolności, autokreacji,
indywidualizmu, autentyczności. Trzeba uwzględnić wymiar wspólnoty. Wspólnotowość jest
zawsze w nas wpisana. Poprzez indywidualizm tracimy nasze horyzonty, wyższe cele
skupiając się na własnym oryginalnym życiu.
5
4. Jednostka i wspólnota. Prymat jednostki.
Rorty - liberalizm.
Liberalizm - jednostkowość, głównym problemem jest tożsamość człowieka, zawsze
występuje ona w jakimś kontekście społecznym, nie ma jednolitego wzorca. Wolność
indywidualizmu jednostki - wolność to swoboda wyboru bez ograniczeń i przymuszeń. Ta
wolność jest podstawą wszelkiej działalności człowieka. Celem jest dążenie do
indywidualnego szczęścia, nie ma mowy o wspólnocie.
Maritain - koncepcja dobra wspólnego.
Taylor - znaczenie wspólnoty dla kształtowania osobowości wspólnotowej.
Prymat jednostki.
Przygodne jednostki najlepiej mogą się rozwijać i robić, co chcą w społeczeństwie
liberalnym. Społeczeństwo wspólnotowe wciela ideał przypadkowości i akceptuje ją. Nie ma
jednej moralności, radykalnego celu i ideału. Istnieje wielość dyskursów, opisów, wielość
interesów i poglądów. Nie można uznać dominacji jednego celu. Nie można używać siły.
Idealnym obywatelem społeczeństwa liberalnego jest poeta i utopijny rewolucjonista - gdyż
tworzą oryginalne pomysły i perspektywy.
6
- Wolność wobec filozofii chrześcijańskiej.
Św. Tomasz jako pierwszy uznał człowieka jako osobę - duszę. To wolna wola - człowiek
jako dusza i rozum jest osobą i posiada wolną wolę. Ta wolna wola zawsze pragnie dobra, jest
na nie ukierunkowana. Człowiek może się od tego odwrócić, ale wolna wola zawsze jest
ukierunkowana na dobro, bo człowiek pochodzi od Boga - dobra najwyższego. Jeżeli
odwrócimy się od dobra to wolna wola się zniewala, tylko dobra wola jest wolna, naturalne
jest dążenie do Boga. Człowiek jest wolny do realizowania dobra.
- Wolność ponowoczesna (liberalna).
Liber = wolny + indywidualizm. Wolność to swoboda wyboru własnych pragnień, wartości,
idei bez ograniczeń i prymatu. Wolność jest podstawą wszelkich działań człowieka. Wolność
stanowi o szacunku i godności człowieka. Wolność ma wymiar heroiczny. Jeżeli człowiek jest
wolny, ale jest w jakimś kontekście społecznym to mimo to potrafi być nienaturalny, potrafi
zdystansować się do wartości społecznych i ma wtedy prymat nad społeczeństwem. Nie ma
mowy o dobru wspólnym. Celem ludzi jest dążenie do indywidualnego szczęścia.
Zmierzch etyki - (pojęcie ponowoczesności) - kryzys moralny odbija się w postaci kryzysu
etycznego - w nowoczesności wysiłki filozofii moralności skierowane były na redukcję
pluralizmu. Etykę wyobrażamy sobie na kształt prawa, w nowoczesnym świecie był wymóg
by moralność zapisywano jako prawo, wsparta na silnej podstawie rozumu, jednoznaczna. To
wszystko upada w ponowoczesności, prawo nie jest moralnością a rozum nie stanowi
podstawy do moralności. To właśnie zmierzch etyki - zmierzch wiary w jeden system
umowny po wieczności. Konsekwencje zmierzchu etyki: pluralizm zasad, wolność wyboru,
wielość autorytetów, ambiwalencja.
Tolerancja - to pogodzenie się z faktem, ze istnieją inne miejsca, inne czasy, inni ludzi. Nie
można się spierać o słuszność wyborów, każdy wybór ludzi jest odpowiedni, to unikanie
upodlenia innych.
7
Przygodność -