Teoria Uee

LABORATORIUM
URZDZE
ENERGO
ELEKTRONICZNYCH
Laboratorium Urzdze Energoelektronicznych @KEMOR
1
SPIS TRECI
1. ASYNCHRONICZNY SILNIK KLATKOWY................3
1.1. WSTP.....................................................................................3
1.2. ZASADA DZIAANIA................................................................3
1.3. SCHEMAT ZASTPCZY..........................................................5
1.4. WIELKOCI OPISUJCE STAN SILNIKA
ASYNCHRONICZNEGO..........................................................7
1.4.1. MOMENT ELEKTROMAGNETYCZNY..........................7
1.4.2. SPRAWNO I STRATY ..............................................8
1.4.3. TABLICZKA ZNAMIONOWA SILNIKA...........................8
1.5. PODCZENIE SILNIKA DO SIECI ......................................10
2. SOFTSTART.............................................................11
2.1. WSTP...................................................................................11
2.2. OGLNA ZASADA DZIAANIA SOFTSTARTU....................12
2.3. ENERGIA................................................................................14
2.4. FAZY PRACY SOFTSTARTU................................................15
2.5. FAZY AGODNEGO ROZRUCHU ........................................16
2.5.1. LINIOWE NARASTANIE NAPICIA............................16
2.5.2. FAZA USTALONA (PLATEAU)....................................18
2.5.3. OPTYMALIZACJA ZUYCIA ENERGII .......................19
2.6. FUNKCJE DODATKOWE ......................................................20
2.6.1. OGRANICZENIE PRDOWE PRACA W UKADZIE
ZAMKNITEJ PTLI ....................................................20
2.6.2. POCZTKOWY MOMENT IMPULSOWY....................21
2.6.3. PRACA Z OBEJCIEM SOFTSTARTU (BY PASS)....22
2.6.4. AGODNE ZATRZYMANIE - SOFTSTOP...................22
2.7. PRZYKADY ZASTOSOWA SOFTSTARTU ......................23
3. PRZEMIENNIK CZSTOTLIWOCI.........................24
3.1. WSTP...................................................................................24
3.2. ELEMENTY PRZEMIENNIKA CZSTOTLIWOCI ...............25
3.2.1. PROSTOWNIK.............................................................25
3.2.2. STOPIE POREDNI..................................................27
3.2.3. FALOWNIK...................................................................30
2
3.2.4. UKAD STEROWANIA I KONTROLI...........................31
3.3. SPOSOBY UZYSKIWANIA NAPICIA WYJCIOWEGO.....31
3.4. KOMPENSACJA ORAZ SAMODOSTROJENIE
PRZETWORNICY DO SILNIKA.............................................38
3.5. WACIWOCI PRZEMIENNIKA CZSTOTLIWOCI ........40
3.5.1. CHARAKTERYSTYKI MOMENTU I MOCY
PRZETWORNICY CZSTOTLIWOCI .......................41
3.5.2. PROGRAMOWALNE CHARAKTERYSTYKI
MOMENTU...................................................................42
3.6. SPRAWNO PRZEMIENNIKA CZSTOTLIWOCI...........44
3.7. ZAKCENIA.........................................................................45
4. OSCYLOGRAMY......................................................47
4.1. SIE SZTYWNA.....................................................................47
4.2. ROZRUCH REZYSTOROWY ................................................47
4.3. SOFTSTART ..........................................................................48
4.4. PRZEMIENNIK CZSTOTLIWOCI ......................................52
4.4.1. PRZEBIEGI WEJCIOWE...........................................52
4.4.2. PORWNAWCZE PRZEBIEGI WYJCIOWE DLA
RYCH CZSTOTLIWOCI NONYCH..................53
4.4.3. PORWNAWCZE PRZEBIEGI SILNIKA Z FILTREM
LC I BEZ FILTRA NA WYJCIU PRZEMIENNIKA......54
5. LITERATURA ...........................................................56
3
1. ASYNCHRONICZNY SILNIK KLATKOWY
1.1. WSTP
Silniki elektryczne s gwnymi maszynami stosowanymi
w przemyle. Stanowi one podstawowe ogniwo napdw
elektrycznych. S to zarwno silniki prdu staego, jak i prdu
przemiennego.
Podzia silnikw prdu przemiennego trjfazowego
przedstawiony jest na rysunku poniej.
Silniki prdu przemiennego
Silniki
synchroniczne
Silniki
asynchroniczne
Silniki
komutatorowe
Silniki z biegunami:
utajonymi
wydatnymi
Silniki:
piercieniowe
klatkowe
Na uwag zasuguj silniki asynchroniczne klatkowe. S
proste w konstrukcji i tanie. Stosowane s niemal wszdzie,
poczwszy od drobnych indywidualnych gospodarstw po due
zakady przemysowe, od uamkw kW do dziesitkw MW, od
agodnych warunkw pracy po typowo cikie.
1.2. ZASADA DZIAANIA
W silnikach klatkowych zasilane jest tylko uzwojenie stojana.
W uzwojeniu wirnika, ktre nie jest poczone galwanicznie z sieci
zasilajc, powstaje prd w wyniku zjawiska indukcji
elektromagnetycznej. Dlatego silnik tego typu nazywa si silnikiem
indukcyjnym.
4
Symetryczne uzwojenie 3 fazowe umieszczone w stojanie
i zasilane z sieci napiciem 3 fazowym wytwarza pole wirujce
koowe (rysunek poniej). Prdko obrotowa n
1
tego pola (prdko
synchroniczna) zaley od czstotliwoci f
1
napicia zasilania i liczby
par biegunw p uzwojenia:
p
f 60
n
1
1

=
Prdkoci pola n
1
i przyblione prdkoci wirnika n dla czstotliwoci
sieci rwnej 50Hz przedstawia tabela poniej.
p 1 2 3 4 5 6 8 10
n
1
3000 1500 1000 750 600 500 375 300
n 2880 1440 960 720 575 480 360 290
U1 U2
W1
W2
V1
V2
U
L1
U
L2
U
L3
STOJAN
ROTOR
CEWKA
PREDKO
POLA
Schematyczny model silnika klatkowego
W obkach na obwodzie wirnika umieszczone s prty
miedziane lub aluminiowe, zwarte po obu kocach rotora. Prty te
wraz z dwoma piercieniami zwierajcymi tworz tzw. klatk std
nazwa wirnika klatkowego i silnika klatkowego.
5
Pole wirujce przecina prty klatki i wskutek tego indukuj si
w nich napicia i pyn w nich prdy powstaje moment
elektrodynamiczny M
e
. Jeeli moment ten osiga wiksz warto
ni moment obcienia M
m
, pochodzcy od przyczonej maszyny
roboczej i tarcia, to wirnik rusza i zwiksza si jego prdko
obrotowa n. Ze zwikszaniem si prdkoci wirowania wirnika,
napicie indukowane i prd w prtach wirnika malej, w nastpstwie
czego maleje moment obrotowy M
e
dziaajcy na wirnik.
1.3. SCHEMAT ZASTPCZY
Z
1
Z
2
Z
M
U
1
I
1
I
2
I
M
I
2

przeliczy prd
rotora
I
M
prd
magnetyzacji
Uproszczony schemat zastpczy silnika
indukcyjnego dla 1 fazy.
W oparciu o uproszczony schemat zastpczy maszyny
indukcyjnej z rysunku jak powyej, moemy wyznaczy prd
stojana (I1):
M
'
2
M
'
2
1
1
1
Z Z
Z Z
Z
U
I
+
+
=
gdzie:
1 1 1
jX R Z + = impedancja stojana,
'
2
'
2
'
2
jX R Z + =
impedancja rotora przeliczonego na
stron stojana,
1 M M M
jX R Z + = impedancja obwodu magnetycznego.
Prd stojana silnika (I1) jest wprost proporcjonalny do napicia
zasilania (U1). Zmiana wartoci napicia (U1) powoduje zmian
wartoci prdu (I1). Jednak zmniejszenie napicia zasilania pociga
za sob obnienie momentu elektromagnetycznego maszyny
rozwijanego przez silnik indukcyjny wg zalenoci:
6
( )
s
R
X X
s
R
R f 2
U m p
M
'
2
2
'
2 1
2
'
2
1 1
2
1
(
(
+ +
|
|
.
|
\
|
+

=
gdzie:
p - liczba par biegunw,
m - liczba faz obwodu zasilajcego,
f1 - czstotliwo napicia zasilania,
- wspczynnik rozproszenia,
s - polizg.
Zilustrowanie graficzne momentu elektromagnetycznego przy
rnej wartoci napicia zasilajcego przedstawia rysunek poniej,
przy czym:
1
1
n
n n
s

=
MOMENT
PRDKO
1,0 U
1
0,75 U
1
0,58 U
1
0,3 U
1
Charakterystyki momentu dla rnych wartoci napicia
zasilania przy staej czstotliwoci zasilania.
Regulujc czstotliwo napicia zasilania, przy zachowaniu
staego stosunku napicia do czstotliwoci zasilania silnika
klatkowego U/f = const., otrzymuje si regulacj prdkoci obrotowej
silnika przy zachowaniu staego momentu na wale silnika. Sytuacj
tak przedstawiaj charakterystyki na rysunku poniej.
7
MOMENT
PRDKO
f
1

=

5
0
H
z
f
1

=

4
0
H
z
f
1

=

3
0
H
z
f
1

=

2
0
H
z
f
1

=

1
0
H
z
Charakterystyki momentu dla rnych wartoci
czstotliwoci zasilania przy U/f = const.
1.4. WIELKOCI OPISUJCE STAN SILNIKA
ASYNCHRONICZNEGO
1.4.1. MOMENT ELEKTROMAGNETYCZNY
W silniku nastpuje przetworzenie energii elektrycznej
w mechaniczn, dostpn na wale jako moment siy.
F
r
r F M =
Jeli na wale zostanie zamontowane koo zamachowe
o promieniu r, to ukad taki wykona prac W na drodze r 2 n l =
rwn:
l F W =
8
Iloczyn mocy i czasu rwnie jest okrelany jako praca:
t P W =
Z powyszych zalenoci mona napisa:
P
n
55 , 9
r
r 2 n
t P
r
l
W
r F M =

= = = [Nm]
Wspczynnik 9,55 powsta w wyniku przelicze, aby prdko
obrotow n podawa w [obr/min], a moc czynn P w [W].
1.4.2. SPRAWNO I STRATY
Sprawno definiuje si jako stosunek mocy na wale silnika
(P
2
) do mocy pobieranej z sieci:
1
2
P
P
=
Moc P
2
jest moc P
1
pomniejszon o straty silnika P, ktre
obejmuj: straty w elazie, straty w miedzi, straty wentylacyjne oraz
straty tarcia.
1.4.3. TABLICZKA ZNAMIONOWA SILNIKA
Tabliczka znamionowa silnika moe zawiera nastpujce
dane:
OPIS PRZYKAD
Czstotliwo znamionowa, silnik 3-fazowy 3~, 50Hz
Moc znamionowa silnika (moc mechaniczna na
wale maszyny)
15kW
Rodzaje pocze silnika (gwiazda / trjkt)
z podanymi wartociami napi i prdw
Y (380V, 29A)
(220V, 50A)
Wspczynnik mocy silnika cos = P/S, stosunek
mocy czynnej do mocy pozornej.
0,9
Prdko znamionowa silnika prdko silnika
obcionego znamionowym momentem przy
znamionowym napiciu i czstotliwoci.
2910
9
Stopie ochrony obudowy (norma IEC 34-5)
okrelajcy stopie zabezpieczenia silnika przed
moliwoci dostania si do jego wntrza pyw i
cia staych oraz stopie zabezpieczenia
uytkownika przed dotkniciem do czci
bdcych pod napiciem.
IP 54
Rodzaj chodzenia silnika (norma IEC 34-6) IC ...
Sposb montau silnika (norma IEC 34-7) IM ...
Klasa izolacji silnika F
Na podstawie tabliczki znamionowej silnika mona okreli:
1. Moment znamionowy silnika: Nm 49 15000
2910
55 , 9
P
n
55 , 9
M = = =
2. Sprawno silnika: 87 , 0
9 , 0 29 380 3
15000
cos UI 3
P
P
P
n
1
2
=

=
= =
3. Polizg znamionowy: 03 , 0
3000
2910 3000
n
n n
s
1
1
=
=
Poniej przedstawiona jest charakterystyka mechaniczna
silnika asynchronicznego dla niektrych wielkoci opisujcych silnik.
M [Nm]
s [-]
M
k
1
M
e
moment elektromagnetyczny
s
k
M
r
0
0
Punkt pracy ustalonej
M
n
s
n
M
obc
moment obcienia
M
k
, s
k
moment i polizg krytyczny,
M
n
, s
n
moment i polizg znamionowy,
M
r
moment rozruchowy.
10
1.5. PODCZENIE SILNIKA DO SIECI
Jeeli na tabliczce zaciskowej silnika s wyprowadzone sze
kocwek, oznacza to, e silnik moe by podczony do pracy
w trjkt lub gwiazd. Producent silnika celowo odpowiednio
rozmieszcza koce uzwoje do zaciskw, aby w prosty sposb
mona byo przej do danego ukadu poczenia silnika, jak to
pokazano na rysunku poniej.
L1 L2 L3
U1 V1 W1
W2 U2 V2
L1 L2 L3
U1 V1 W1
W2 U2 V2
11
2. SOFTSTART
2.1. WSTP
1
3
2
4
6xI
N
I
N
n
N
PRDKO OBROTOWA
PRD STOJANA
2
1
3
4
M
N
2xM
N
MOMENT
n
N PRDKO OBROTOWA
Przebiegi prdu i momentu dla:
1 bezporedniego zaczenie z sieci,
2 przecznika gwiazda trjkt,
3 zasilania z autotransformatora,
4 zasilania z softstartu.
Bezporednie zaczenie silnika klatkowego do trjfazowej
sieci prdu przemiennego powoduje gwatowny wzrost prdu
pobieranego przez silnik. Wystpuje tzw. udar prdu rozruchowego,
ktry przewysza prd znamionowy kilkakrotnie (zazwyczaj pi lub
wicej razy) oraz powoduje najwiksze obcienie mechaniczne
wirnika, sprzgie, przekadni i przyczonego obcienia.
12
Stosowanie elementw obniajcych napicie przy rozruchu,
np. przecznik gwiazda trjkt, autotransformator, niewiele
pomaga w tej sytuacji, gdy wci wystpuje obcienie udarowe,
ktre powstaje na skutek impulsw prdowych, powodujcych
powstawanie skadowych przejciowych momentu, w chwilach
przeczania ukadu. Wystpujce obcienia udarowe s
przyczyn, skrcenia czasu eksploatacji elementw ukadu oraz
podwyszaj koszty eksploatacji i utrzymania. Na rysunku poniej
przedstawiono charakterystyki prdu i momentu w funkcji prdkoci
obrotowej silnika dla rnych metod rozruchu silnika indukcyjnego.
2.2. OGLNA ZASADA DZIAANIA SOFTSTARTU
Softstart to urzdzenie energoelektroniczne pozwalajce
ograniczy prd rozruchowy poprzez ograniczenie wartoci napicia
zasilajcego:
SOFT ZASILANIE SILNIK
U U U =
jak to przedstawia rysunek poniej.
M
3~
SOFTSTART
U
ZASILANIE
U
SOFT
U
SILNIK
Schemat blokowy poczenia softstartu.
Softstart skada si z szeregu pytek drukowanych (PCB),
blokw tyrystorowych, radiatora i transformatorw sterujcych. Jego
dziaanie oparte jest na zastosowaniu ukadu tyrystorowego ukadu
odwrotnie rwnolegego (patrz rysunek niej). rda napi u
1
i u
1
sterujce zaponem tyrystorw musz by od siebie odizolowane.

Impulsy (u
1
) powoduj zwieranie tyrystora T

1
w czasie trwania
dodatnich pokresw napicia zasilajcego (u), a impulsy (u
1
)
zapon tyrystora T
2
w czasie trwania ujemnego pokresu napicia
(u). Wskutek tego na obcieniu (Z
0
) pojawia si napicie
przemienne (u
0
) o wartoci skutecznej zalenej od chwili
wystpowania impulsw zaponowych sterowanie katem
zaponu ().
13
T
2
T
1
U
1
U
1
~U
R
0 U
0
L
1
PEN
Schemat zestawu tyrystorowego dla jednej fazy.
Zasada dziaania przedstawiona jest na rysunku niej.
U
0
U
0
, U
t
t
t
U
1
0
U
1
0
0
Zasada dziaania softstartu.

Warto skuteczna napicia silnika bdzie wynosia:
| |
=
T
0
2
S
dt ) t ( u
T
1
U
14
2.3. ENERGIA
Prd magnesujcy silnika indukcyjnego, przyczonego
bezporednio do sieci, wirujcego z pen prdkoci ma warto
sta, niezalen od przyczonego obcienia. Przy obcieniu
mniejszym od obcienia nominalnego, wspczynnik mocy silnika
osiga warto mniejsz od wartoci nominalnej poniewa przy
mniejszym obcieniu mniejsza jest skadowa prdu wytwarzajcego
moment obrotowy, a warto prdu magnesujcego nie ulega
zmianie. Im mniejsze obcienie silnika tym gorszy wspczynnik
mocy.
Dobierajc silnik z typoszeregu mocy, zawsze dobieramy
silnik o takiej mocy znamionowej by zapewni pewien zapas mocy
przy maksymalnym obcieniu, przy czym prawie w adnej instalacji
silniki nie s, w peni obciane. Tak wic ich wspczynniki mocy
nie osigaj nigdy wartoci nominalnych, nawet przy maksymalnym
dopuszczalnym obcieniu. Jeli obcienie silnika jest zmienne to
straty energii s jeszcze wiksze.
Softstart pozwala uytkownikowi na sterowanie wartoci
prdu rozruchu silnika elektrycznego praktycznie od wartoci
minimalnej, wymaganej przy rozruchu, oraz na utrzymywanie prdu
rozruchu na takim poziomie jaki jest najbardziej odpowiedni dla
warunkw rozruchu i przyczonego do silnika obcienia. Dziki
takiemu dziaaniu urzdzenia moliwa jest te regulacja przepywu
energii potrzebnej do osignicia przez silnik nominalnej prdkoci
roboczej oraz obnienie do minimum obcienia mechanicznego
ukadu napdowego.
Ze wzgldu na tendencj do dobierania silnikw z nadmiarem
mocy, funkcja optymalizacji zuycia energii przynosi korzyci
praktycznie w kadej aplikacji silnikw, nie tylko w tych ze zmiennym
obcieniem.
Charakterystyki softstartu optymalizujcych zuycie energii s
w czci zaprogramowane przez producenta a czciowo mog by
korygowane przez uytkownika. Uytkownik moe dokonywa zmian
w konfiguracji softstartu, pod katem okrelonych warunkw pracy
bd aplikacji, posugujc si zestawem zwr i mikroprzecznikw
na pycie gwnej, podajc okrelone sygnay na zcza
zewntrznych ukadw sterowania, bd korzysta z dodatkowego
oprogramowania systemu.
15
2.4. FAZY PRACY SOFTSTARTU
Na rysunku poniej przedstawiono trzy podstawowe fazy
wystpujce w penym cyklu pracy softstartu:
Liniowe narastanie napicia - ukad otwartej bd
zamknitej ptli,
Faza ustalona (plateau),
Optymalizacja zuycia energii.
Podczas normalnej pracy ukadu, po zakoczeniu rozruchu,
ukad realizuje kilka trybw pracy, standardowych dla wszystkich
urzdze:
Wykrywanie uszkodze i wyczanie ukadu,
Kasowanie nastaw, tryb pracy wymuszonej,
agodne zatrzymanie silnika,
Optymalizacja poboru energii.
Liniowe narastanie Faza ustalona
Optymalizacja
zuycia energii
Ustalone opnienie
ROZRUCH PRACA
U
P
U
WYJ
Napicie zasilania
t
U
P
Napicie pedestau
Fazy pracy softstartu.
Niektre z urzdze softstartu s, ponadto wyposaone w:
Ograniczenie prdowe podczas rozruchu,
Przekanik sygnalizujcy koniec fazy liniowego narastania
napicia,
Przekanik sygnalizujcy uszkodzenie.
16
2.5. FAZY AGODNEGO ROZRUCHU
2.5.1. LINIOWE NARASTANIE NAPICIA
Optymalizacja
energii
3
2
1
PRD ROZRUCHOWY
Napicie A
t
Optymalizacja
energii
3
2
1
PRD ROZRUCHOWY
Napicie
B
t
FLC
FLC
Prd rozruchowy w funkcji czasu narastania (otwarta ptla).
A. Dugi czas.
B. Krtki czas.
FLC prd przy penym obcieniu.
Po dostarczeniu do ukadu sygnau do rozpoczcia pracy
oprogramowanie systemowe wymusza najpierw ustalone opnienie
o dugoci 3-400 ms, podczas ktrego ukad sam si testuje. Dopiero
po upywie czasu opnienia, napicie jest podawane na zaciski
silnika w celu wytworzenia momentu rozruchowego napicie
piedestau (standardowo, napicie piedestau rwne jest 40%
napicia zasilania, cho czasami moe by ustawiane
indywidualnie).
17
Nastpnie ukad zaczyna zwiksza liniowo napicie,
w wyniku czego napicie na zaciskach silnika zaczyna agodnie
narasta od napicia piedestau do napicia maksymalnego. Na
kocu fazy liniowego narastania napicia, napicie podawane na
zaciski silnika za porednictwem blokw tyrystorowych rwne jest
napiciu podawanemu z sieci.
Warto prdu pobieranego przez kady uruchamiany silnik,
w konfiguracji otwartej ptli sprzenia, uzaleniona jest od nastawy
dugoci czasu liniowego narastania napicia. Im krtszy czas
liniowego narastania tym wikszy impuls prdu po wczeniu silnika
(patrz rysunek wyej), ale i wiksze przyspieszenie ukadu. Z kolei
nastawa dusza powoduje obnienie wartoci prdu rozruchowego
oraz przeduenie okresu, w ktrym obcienie osiga pen
prdko.
W przypadku obcionego napdu, gdy to napicie rozruchu
bdzie zbyt niskie, silnik nie wystartuje (zbyt may moment
rozruchowy), gdy:
2
SILNIK
U k M =
jak to przedstawiaj charakterystyki na rysunku niej.
M
SILNIKA
M
OBCIENIA
MOMENT
PRDKO n
N
M
SOFT
M
R
M
K
Charakterystyka momentu silnika przy obnionym napiciu softstartu.
18
Dopiero przy odpowiedniej wartoci napicia softstartu, gdy
moment dynamiczny M
D
= M
SILNIKA
M
OBCIENIA
> 0, silnik rozpocznie
prac.
Pocztkowy moment elektromagnetyczny softstartu (M
SOFT
)
mona obliczy wg wzoru:
2
N
SOFT
START SOFT
U
U
M M
|
|
.
|
\
|
=
gdzie:
M
START
moment rozruchowy przy napiciu znamionowym,
U
SOFT
napicie softstartu,
U
N
napicie znamionowe.
Rzeczywisty czas rozruchu silnika jest rny od nastawianego
czasu t
R
i zaley od parametrw silnika oraz urzdzenia
napdzanego przez ten silnik. Dobr czasu t
R
narastania napicia
przeprowadza si dowiadczalnie mierzc prd rozruchu oraz czas
po jakim silnik osiga prdko znamionow. Naley dobra taki
czas t
R
, przy ktrym w warunkach normalnego obcienia silnika
uzyskuje si optymalny rzeczywisty czas rozruchu oraz optymalny
prd rozruchu.
Czas rozruchu mona wyznaczy take ze wzoru:
SOFT
START
SOFT R
I
I
t t =
( 1)
gdzie:
t
SOFT
czas ustawiony na softstarcie,
I
START
bezporedni prd pobierany z sieci przy starcie,
I
SOFT
prd wymuszony napiciem softstartu pobierany
przez silnik indukcyjny.
2.5.2. FAZA USTALONA (PLATEAU)
Faza ustalona - plateau - rozpoczyna si w chwili, w ktrej
napicie wyjciowe osiga warto maksymaln rwna napiciu
zasilania. Czas trwania rwny jest wybranemu czasowi liniowego
narastania, lub wynosi w przyblieniu 10 s gdy czas liniowego
narastania jest krtszy od 10 s.
19
Podczas fazy ustalonej napicie na zaciskach silnika ma
warto sta, co pozwala ukadowi silnik obcienie na
osignicie stanu ustalonego, po zakoczeniu przyspieszania
w pierwszej fazie rozruchu, przed wkroczeniem w faz optymalizacji
zuycia energii.
2.5.3. OPTYMALIZACJA ZUYCIA ENERGII
Optymalizacja zuycia energii to normalny tryb pracy
wszystkich urzdzenia softstartu po osigniciu przez silnik penych
obrotw, przy dowolnym obcieniu. Naley pamita, e
optymalizacja nie jest w stanie poprawi wspczynnika mocy poza
taka warto, jaka byaby przy penym obcieniu. Najwiksze
korzyci wystpuj w przypadku, gdy silnik pracuje tylko
z czciowym obcieniem.
Podczas fazy narastania liniowego, oprogramowanie
systemowe wyznacza wzorcow warto wspczynnika mocy. Po
przejciu do fazy optymalizacji warto wzorcowa jest przez cay
czas porwnywana z biec wartoci wspczynnika mocy.
Analizujc sygna wyjciowy z komparatora, program przez cay czas
wyznacza, dostraja i aktualizuje punkty zaponu tyrystorw, tak by
ilo energii dostarczanej do silnika odpowiadaa aktualnemu
momentowi na wale silnika, a nie bya zuywana na wytwarzanie
dodatkowego strumienia magnetycznego. Wspczynnik mocy na
zaciskach wejciowych silnika utrzymywany jest przez to na
najwyszym moliwym poziomie dla kadych warunkw obcienia.
Sterowanie wartoci wspczynnika mocy w adnym
wzgldzie nie ogranicza moliwoci silnika, nie pogarsza jego
parametrw roboczych. Dziaanie tej funkcji ma charakter czysto
elektryczny i ma na celu , aby silnik dostarcza przez cay czas taki
moment jaki jest w danej chwili potrzebny, przy czym silnik moe
pobiera tylko taki prd magnesujcy jaki jest konieczny do
utrzymania okrelonego momentu na wale. Bez dziaania tej funkcji,
silnik pobieraby przez cay czas maksymalny prd magnesujcy
niezalenie od przyczonego obcienia. Dziaanie funkcji
optymalizacji zuycia energii przynosi wic znaczne korzyci
w ograniczeniu poboru energii przez cay ukad.
20
2.6. FUNKCJE DODATKOWE
2.6.1. OGRANICZENIE PRDOWE PRACA W UKADZIE
ZAMKNITEJ PTLI
PRD
CZAS
I
RS
I
N
t
RS
Bez graniczenia prdowego.
PRD
CZAS
I
LS
I
N
t
LS
Z graniczeniem prdowym.
W czci przypadkw moliwe jest dobranie takiego czasu t
R
narastania napicia, ktry zapewnia w trakcie rozruchu utrzymanie
prdu silnika poniej 22,5I
n
(prdu znamionowego). W przypadku
szczeglnie cikich rozruchw nie jest to moliwe. W tego typu
ukadach przypieszenie zazwyczaj nie nada za wzrostem
napicia na zaciskach silnika podczas fazy liniowego narastania,
nawet jeli wybrane czasy narastania napicia s bardzo dugie.
Z drugiej za strony przy tego typu obcieniach moe zachodzi
21
potrzeba nastawy krtkich czasw narastania w celu zapewnienia
dostatecznego momentu rozruchowego. Przy krtkim czasie
rozruchu napicie na zaciskach silnika ronie szybko do wartoci
maksymalnej, za wzrost prdkoci wirowania nie nady za
wzrostem napicia z racji charakteru obcienia. W rezultacie silnik
zacznie pobiera wikszy prd. Problem ten mona rozwiza przez
zastosowanie dodatkowej karty do ograniczania prdu rozruchu.
Ukad taki zatrzymuje dalszy liniowy wzrost napicia, w momencie
gdy prd wyjciowy osignie zadany poziom. Liniowy wzrost
napicia zatrzymany jest zwykle na czas 2025 sekund. Jeli w tym
czasie prd silnika nie spadnie to ukad zostanie wyczony lub
wzrost napicia bdzie kontynuowany do wartoci maksymalnej w
celu zapewnienia normalnych warunkw pracy ukadom
zabezpieczajcym (np. bezpiecznikom). Taki sposb sterowania
funkcj stanowi zabezpieczenie przed zjawiskiem utknicia silnika,
bd zbyt niskim progiem ograniczenia prdowego. Warto doda, e
w praktyce nie stosuje si wycznie skokowego ograniczenia prdu,
a jego przebieg czasowy jest ksztatowany tak, aby dopasowa
charakterystyk silnika do kadego rodzaju obcienia oraz
ograniczy momenty przejciowe. Wie si to z zastosowaniem
softstartu o bogatszej wersji oprogramowania wyposaonego
w dodatkowe funkcje tj. ograniczenie napiciowe i impuls startowy
(forsowanie prdu na pocztku rozruchu).
Praca z ograniczeniem prdowym narzuca konieczno
cigego pomiaru oraz objcia ptl sprzenia zwrotnego prdu
silnika. W tym celu na wyjciu blokw tyrystorowych montuje si
przekadnik prdowy, ktry dostarcza informacji o prdzie silnika na
pyt gwn zespou rozruchowego.
2.6.2. POCZTKOWY MOMENT IMPULSOWY
Funkcja pocztkowego momentu impulsowego pozwala na
uzyskanie maksymalnego momentu rozruchowego poprzez
dostarczenie napicia znamionowego na zaciski stojana silnika
w czasie 0,1 2 s. Jest to bardzo przydatne w przypadku duego
pocztkowego momentu obcienia. Po zakoczeniu tej operacji
nastpuje dalszy rozruch silnika wg ustalonego programu. Funkcja
moe by stosowana tylko z jednoczesnym uyciem nastawionego
czasu rozruchu.
22
U
N
t
U
Pocztkowy moment impulsowy
Pocztkowy moment rozruchowy.
2.6.3. PRACA Z OBEJCIEM SOFTSTARTU (BY PASS)
M
3~
MSD
Poczenie By pass
W niektrych ukadach silnik-obcienie moe by korzystne,
bd nawet niezbdne, zbocznikowanie softstartu po zakoczeniu
fazy rozruchu i przyczenie silnika bezporednio do sieci zasilajcej.
W przypadku gdy softstart zostanie zbocznikowany, ale nie
wyczony, naley wwczas zablokowa dziaanie funkcji
zabezpieczenia przed uszkodzeniem i optymalizacji energii.
Bocznikowanie softstartu i blokowanie wspomnianych funkcji
stosujemy wszdzie tam, gdzie wystpuj problemy
z odprowadzaniem ciepa ze struktur tyrystorowych - np. gdy
urzdzenie zamontowane jest w obudowie IP 54. Pyta gwna
wyposaona jest w wejcie sterujce, ktre po zwarciu lub rozwarciu,
przez zewntrzny stycznik moe blokowa dziaanie funkcji wy-
krywania uszkodzenia i optymalizacji zuycia energii.
2.6.4. AGODNE ZATRZYMANIE - SOFTSTOP
Dziaanie funkcji agodnego zatrzymania (SOFT-STOP) ma na
celu zapobieenie nagym zahamowaniom obcienia. Funkcja ta
moe by uyteczna w systemach transportu mechanicznego,
tamocigach, ukadach pomp hydraulicznych, oraz wszdzie tam
23
gdzie nage wyczenie ukadu napdowego moe wywoa
niepodane efekty, np. uderzenia hydrauliczne w rurocigach.
Funkcj agodnego zatrzymania SOFT-STOP mona
uaktywni w dowolnym momencie po zakoczeniu fazy liniowego
narastania napicia, nawet w przypadku gdy urzdzenie jest
bocznikowane. Funkcja zostaje uaktywniona przez podanie
zewntrznego sygnau sterujcego. Dziaanie funkcji agodnego
zatrzymania polega na tym, e napicie na zaciskach silnika jest
liniowo obniane do 40% wartoci maksymalnej, po czym nastpuje
wyczenie tyrystorw. Ukad silnik-obcienie nastpnie zatrzymuje
si.
Ukad do agodnego zatrzymania, w wykonaniach specjalnych,
moe by wyposaony w opcj automatycznego ponownego
rozruchu, ktra umoliwia wielokrotne wczanie i wyczanie ukadu
przez podawanie sygnau zewntrznego na wejcie sterujce.
2.7. PRZYKADY ZASTOSOWA SOFTSTARTU
Ze wzgldu na obnienie momentu rozruchowego softstart
bdzie mia zastosowanie przy niewielkich obcieniach. Przy tym
warunku mona go zastosowa w:
Przenoniki tamowe, wycigi, schody ruchome,
W maszynach tekstylnych (cigarkach drutu),
Myny kulowe, tokarki, nawijarki, skrawarki obrotowe do
fornitu,
Kalander (gadziarka), przenoniki limakowe (przy pustych
komorach limakowych), maszyny do gadzenia tkanin i
papieru, gorcy magiel,
Napd wentylatora,
Rozruch wysokonapiciowych silnikw klatkowych,
Pompy tokowe i sprarki przy toczeniu przy staym
cinieniu, dmuchawy wyporowe, walcarki, tamocigi,
obrabiarki ze sta si skrawania.
24
3. PRZEMIENNIK CZSTOTLIWOCI
3.1. WSTP
Przemienniki czstotliwoci to urzdzenie energoelektroniczne,
ktre pozwala na pynn regulacj napicia i czstotliwoci
wyjciowej zasilajcy silnik prdu przemiennego. Poprzez regulacje
czstotliwoci uzyskuje si regulacj prdkoci obrotowej, natomiast
poprzez zmian wartoci napicia osiga si zmian momentu
elektromagnetycznego silnika. Aby otrzyma stao momentu przy
zmianie czstotliwoci, utrzymuje si stao tych dwch wielkoci
U/f = const.
Przemiennik
czstotliwoci
f = const.
U = const.
f = var
U = var
U/f = const.
SIE ZASILAJCA
SILNIK PRDU PRZEMIENNEGO ~ M
Przemienniki czstotliwoci zaczto produkowa seryjnie pod
koniec lat szedziesitych ubiegego stulecia. Od tego czasu
w elektronice nastpi tak szybki rozwj technologii, e dzisiejsze
przetwornice rni si znacznie od swoich protoplastw. Pomimo
to podstawowe zasady pracy i schemat blokowy w oglnym zarysie
pozostay bez zmian.
25
3.2. ELEMENTY PRZEMIENNIKA CZSTOTLIWOCI
3x U
N
M
PROSTOWNIK
STOPIE
POREDNI
FALOWNIK
UKAD STEROWANIA I
KONTROLI
Wejcia /Wyjcia sterujce
Uproszczony schemat blokowy
3.2.1. PROSTOWNIK
Prostownik trjfazowy na wejciu prostuje trjfazowe napicie sieci
zasilajcej, w wyniku czego otrzymujemy pulsujce napicie stae.
Istniej dwa podstawowe typy prostownikw: niesterowane
(diodowe) oraz sterowane (tyrystorowe i tyrystorowodiodowe).
Wikszo napdw przemysowych wyposaona jest w silniki
trjfazowe, tote stosuje si prostowniki trjfazowe na wejciu
przemiennika czstotliwoci. Jest to zwykle tzw. mostek trjfazowy,
skadajcy si z szeciu elementw pprzewodnikowych.
W przypadku gdy skada si on tylko z samych diod jest okrelany
jako niesterowany. Mostek prostowniczy skadajcy si z trzech diod
i trzech tyrystorw, okrelany jest jako mostek sterowany niepeny
lub pokresowy. Mostek prostowniczy , skadajcy si natomiast
z szeciu tyrystorw, okrelany jest jako mostek sterowany
penookresowy.
Mostek trjfazowy niesterowany skada si z dwu grup diod.
Jedna grupa A, zawiera diody: D1, D3, D5, druga grupa B, diody:
D2, D4, D6. Kada dioda przewodzi przez 1/3 okresu (120). Dwie
grupy diod przewodz kolejno.
26
U
ODB
t 0
L1
L2
L3
D2 D4 D6
D1 D3 D5
B
A
ODB
Mostek trjfazowy niesterowany.
Zmiana przewodzenia diod gr. A i gr. B ma miejsce co 1/6
okresu(60). Napicie wyjciowe mostka U A-B jest rnic napi
pomidzy grup diod A a grup B.
Mostek trjfazowy penookresowy zbudowany jest z szeciu
tyrystorw. Tyrystor, podobnie jak dioda , przewodzi prd tylko w
jednym kierunku , z t rnic, e przewodzenie to zaley od
obecnoci sygnau sterujcego podawanego na jego bramk.
Jeli na anodzie tyrystora jest napicie wysze ni na jego katodzie
oraz gdy na bramk zostanie podany dodatni sygna sterujcy
wzgldem katody, to tyrystor wejdzie w stan przewodzenia. w Stanie
tym pozostanie tak dugo, a pyncy przez niego prd osignie
warto zero. Sygna bramkowy nie moe wyczy klasycznego
tyrystora SCR (skrt z jz. ang. Silicon Controlled Rectifier).
Parametrem mwicym o momencie zaczenia tyrystora jest kt
wyzwalania okrelany w stopniach. Jego warto mwi o
opnieniu czasowym od momentu przejcia przez zero gwnego
27
tyrystora do momentu jego zaczenia. W zakresie wartoci kta
przewodzenia 0<<90, ukad tyrystorowy pracuje jako prostownik.
L1
L2
L3
T2 T4 T6
T1 T3 T5
B
A
ODB
t
0
U
ODB
Mostek trjfazowy sterowany penookresowy.
3.2.2. STOPIE POREDNI
Stopie poredni w przetwornicy niezalenie od jego budowy
wygadza wyjciowe pulsujce napicie prostownika dajc na jego
wyjciu napicie stae o regulowanej wartoci, jak rwnie jest
magazynem energii, z ktrego zasilany jest falownik. Istniej trzy
typy stopni porednich, stosowane w zalenoci od rodzaju
falownika:
stopie poredni z regulowanym prdem,
stopie poredni z regulowanym lub staym napiciem
wejciowym i wyjciowym,
stopie poredni ze staym napiciem wejciowym i zmiennym
wyjciowym.
28
Stopie poredni z regulowanym prdem ma du cewk,
przez ktr pynie cay prd obcienia. Ten rodzaj obwodu
poredniego stosuje si tylko w przypadku tyrystorowych ukadw
wejciowych. Cewka przeksztaca napicie zmienne z wyjcia
prostownika w prd stay o regulowanej wartoci. Wielko
obcienia okrela wic warto napicia na wyjciu przetwornicy.
Rozwizania tego rodzaju s stosowane w ukadach hamowania ze
zwrotem energii do sieci zasilajcej.
Uwe
Iwy
t t
Uwe
Iwy
Stopie poredni z regulowanym prdem.
U = var
U = const
Uwe
t
Uwy
U = var
U = const
t
Uwe Uwy
Stopie poredni z regulowanym lub staym napiciem wejciowym i
wyjciowym.
29
Stopie poredni z regulowanym lub staym napiciem
wejciowym i wyjciowym skada si z cewki i kondensatora, ktre
stanowi razem filtr typu LC. Tego typu ukad moe wsppracowa
zarwno z prostownikami sterowanymi, jak i niesterowanymi. Filtr LC
wygadza napicie ttnice za mostkiem sterowanym. Jeli napicie
pochodzi z mostka sterowanego, jest ono wygadzane niezalenie od
wielkoci amplitudy. Jeli napicie pochodzi z prostownika
diodowego, jest ono wygadzonym napiciem o staej amplitudzie. W
stopniu porednim tego typu wielko obcienia okrela warto
prdu silnika.
Stopie poredni ze staym napiciem wejciowym
i zmiennym wyjciowym jest tzw. impulsatorem lub czoperem
(w jz. ang. chopper). Gwnym elementem czopera jest tranzystor
mocy, ktry kluczuje wyprostowane napicie z mostka. Ukad
sterowania mierzy warto napicia na wyjciu stopnia poredniego i
porwnuje z wartoci zadan (znan porednio z zadanej
czstotliwoci). Jeli wystpi rnica tych wartoci, to nastpuje
wwczas regulacja napicia wyjciowego.
Uwy
t
Uwe
t
Uwe
Uwy
Stopie poredni ze staym napiciem wejciowym i zmiennym
wyjciowym.
30
3.2.3. FALOWNIK
Falownik (inwerter mocy) - wytwarza napicie zmienne
trjfazowe o regulowanej wartoci i czstotliwoci. W zalenoci od
rozwizania stopnia poredniego falownika moe on by zasilany:
prdem staym o regulowanej wartoci,
napiciem staym o regulowanej wartoci,
napiciem staym nieregulowanym.
Falownik dokonuje zmiany jednej z tych wielkoci na
trjfazowe napicie o regulowanej wartoci i czstotliwoci. Jeli do
falownika dostarczymy regulowane napicie lub prd ze stopnia
poredniego, to jedynym parametrem do regulacji pozostaje
czstotliwo. Natomiast, jeli napicie dostarczane do falownika
jest nieregulowane, to zarwno regulacja czstotliwoci, jak
i napicia bdzie dokonywana w nim samym. Falownik zawiera
zwykle tyrystory lub tranzystory, umieszczone parami w trzech
gaziach mocy. Obecnie w wikszoci falownikw wykorzystuje si
tranzystory, ktre w tym przypadku s lepsze od tyrystorw.
Gwn zalet tranzystorw stanowic o ich przydatnoci
w stopniu mocy jest moliwo ich wyczenia w dowolnym
momencie przebiegu napicia, podczas gdy tyrystor mona wyczy
dopiero przejciem napicia przez zero. Dlatego te czstotliwo
pracy falownika tranzystorowego moe by znacznie zwikszona (od
300Hz do 15kHz), co daje wiksze moliwoci ksztatowania
sinusoidalnego napicia wyjciowego inwertera.
E
Emiter
C
Kolektor
G
Bramka
Kolektor
C
G
Bramka
E
Emiter
Tranzystor IGBT (symbol i schemat zastpczy)
31
Obecnie najbardziej popularne s tranzystory z izolowan
bramk IGBT (skrt z jz. ang. Insulated Gate Bipolar Transistor),
ktre cz w sobie najlepsze cechy tranzystorw bipolarnych i MOS
FET. Tranzystor IGBT sterowany jest napiciowo, tak jak tranzystor
MOS FET, natomiast od strony wyjcia mona go traktowa jak
tranzystor duej mocy.
3.2.4. UKAD STEROWANIA I KONTROLI
Ukad sterowania i kontroli jest czwartym blokiem
przetwornicy i jest mzgiem przetwornicy. Peni on dwie
podstawowe funkcje: steruje prac falownika oraz otrzymuje i
obsuguje sygnay komunikacyjne z otoczeniem przetwornicy.
Sygnay te mog pochodzi z zewntrznych urzdze sterujcych
bd z panelu operatora. Komunikacja odbywa si w obu
kierunkach: zarwno do, jak i z przetwornicy.
Zalenie od metody otrzymywania napicia wyjciowego,
przetwornice mona sklasyfikowa w trzech grupach:
przetwornice ze rdem prdowym CSI (skrt z jz. ang.:
Current Source Inverter),
przetwornice z modulacj amplitudy PAM (skrt z jz. ang.:
Pulse Amplitude Modolation),
przetwornice z modulacj szerokoci impulsu PWM (skrt
z jz. ang.: Pulse Width Modulation), a w tym przetwornice
z kontrol wektora napicia VVC (skrt z jz. ang.: Voltage
Vector Control).
3.3. SPOSOBY UZYSKIWANIA NAPICIA
WYJCIOWEGO
Sterowanie falownik IEM odbywa si w module sterowania
i kontroli wedug jednego z algorytmw : CSI , PAM , PWM lub VVC.
Oprcz rnych algorytmw pracy, falownik moe by sterowany
prdowo lub napiciowo.
32
I = var
I
t
0
Inwerter ze sterowaniem prdowym.
Sterowanie prdowe inwertera wymaga uycia wikszej
liczby elementw ni sterowanie napiciowe. Zasadniczymi
elementami falownika jest sze diod, sze tyrystorw i sze
kondensatorw. Kondensatory w falowniku musz zmagazynowa
dostatecznie du ilo energii, potrzebnej do wczenia tyrystorw.
Std ich pojemno jest dobierana do wielkoci mocy silnika . Dziki
odpowiedniemu wczeniu kondensatorw nastpuje komutacja
prdu w fazach wyjciowych co 120. Jeli sterowanie odbywa si
w sekwencji: UV, VW, WU, UV, to w uzwojeniach podczonego
silnika powstanie pole wirujce o danej czstotliwoci. Prdy
fazowe bd miay ksztat prostoktny, natomiast napicie bdzie
sinusoid z wskimi impulsami w momentach przeczania prdw
fazowych. Dodatkowe diody w falowniku zabezpieczaj
kondensatory od przepywu prdu rozadowania do obwodu
poredniego.
33
Sterowanie napiciowe inwertera moe odbywa si
w ukadzie ze staym lub regulowanym napiciem stopnia
poredniego. Zasad pracy przedstawia rysunek poniej. Falownik
skada si z szeciu kluczy pprzewodnikowych (tyrystorw lub
tranzystorw). Sterowanie falownikiem odbywa si w bloku
sterowania wedug algorytmu PAM lub PWM. Klucze
pprzewodnikowe s otwierane wedug pewnego, cyklicznie
powtarzajcego si wzorca. Najbardziej popularny jest wzorzec
skadajcy si z szeciu lub osiemnastu impulsw.
U = const. lub U = var
T2 T4 T6
T1 T3
0
t
I
0
0
T5
t
t
I
I
Sterowanie napiciowe inwertera.
Wzorzec taki jest sterowany napiciem bd prdem obwodu
poredniego w ukadzie oscylatora sterowanego napiciowo (VCO).
Czstotliwo na wyjciu ukadu bdzie zawsze poda za zmian
amplitudy napicia. Ten rodzaj sterowania falownika nazwano
modulacj amplitudy impulsu PAM.
Inny wzorzec sterowania falownika wykorzystuje zmian
czasu otwarcia kluczy pprzewodnikowych w funkcji napicia
sterujcego. Napicie obwodu poredniego pozostaje stae,
natomiast zmian napicia wyjciowego uzyskuje si przez zmian
czasu trwania impulsw otwierajcych odpowiednie klucze
34
falownika. Ten rodzaj sterowania nazwano modulacj impulsu
PWM. Najdoskonalsz metod PWM sterowania falownika jest
sterowanie wektorem napicia VVC. W metodzie tej stae napicie
stopnia poredniego jest kluczowane wedug wzorca, w ktrym czas
trwania impulsw otwierajcych obliczany jest na podstawie pomiaru
prdu obcienia i zadanych parametrw pracy przetwornicy.
Optymalny czas otwarcia tranzystorw falownika obliczany jest przez
specjalny ukad ASIC (skrt z jz. ang. Application Specific
Integrated Circuit ).
Metoda modulacji amplitudy PAM jest stosowana
w ukadach ze zmiennym napiciem stopnia poredniego
i czstotliwoci zmienian w falowniku. Wzorzec sygnau
wyjciowego skada si z szeciu lub osiemnastu impulsw. We
wzorcu szeciopulsowym kady z szeciu kluczy falownika
sterowany jest jednym impulsem w cigu okresu, natomiast we
wzorcu osiemnastopulsowym kady z kluczy sterowany jest trzema
impulsami w cigu okresu. Ksztat napicia wyjciowego na
zaciskach U,V,W zaley wic od zastosowanego wzorca sterowania.
Mona przeprowadzi analiz wytwarzania napicia pomidzy
zaciskami UV, posugujc si rysunkiem poniej.
t
U-
+
T4
T1
T2
U V
V V
t
V-
t
U-V
Praca elementw pprzewodnikowych jako kluczy.
Napicia pomidzy U-W oraz W-U bd wytwarzane
w sposb analogiczny. Stan kluczy T1, T2 , T3, T4 wpywa
bezporednio na napicie midzy zaciskami U-V. Dla uatwienia
przyjto, e elementy pprzewodnikowe funkcjonuj jak klucze
wczajce i wyczajce napicie Um. Jak zaznaczono na rysunku,
35
klucze T2 i T3 s wczone , co oznacza ,e pomidzy zaciskami U-
V pojawia si napicie Um. Klucze T1 i T4 s otwarte (nie s
wysterowane i s spolaryzowane ). Sytuacja jest nastpujca:
napicie pomidzy U a - jest rwne zero,
napicie pomidzy V a - jest rwne Um,
napicie pomidzy U a V jest rwne U-V = -V = Um.
Jeli w nastpnym kroku klucze T1 i T4 bd zamknite a T2
i T3 wysterowane , to sytuacja si odwrci i napicie pomidzy
zaciskami U-V bdzie rwne Um. Mona wic przy odpowiednim
algorytmie uzyska napicie przemienne pomidzy tymi zaciskami.
Jeli t sytuacj przeniesiemy do ukadu z szecioma kluczami, to
uzyskamy napicie o ksztacie jak na rysunku poniej dla modulacji
szeciopulsowej lub osiemnastopulsowej. Z pokazanych przebiegw
wida, e napicie wyjciowe jest cigiem impulsw o amplitudzie
Um. Czas trwania impulsw mona okreli jako t = t2 + t1, przy
czym : t2 = 2t1. Warto skuteczna napicia wyjciowego wyniesie
wic :
m
1
1 2
m wy
U 816 , 0
t 3
t 2
U U = = dla ukadu szeciopulsowego,
m
1
1 2
m wy
U 816 , 0
t 36
t 24
U U = = dla ukadu osiemnastopulsowego.
Tak wic, w przypadku modulacji amplitudy impulsu,
maksymalna warto skuteczna napicia wyjciowego falownika
wynosi 81,6% napicia poredniego. To oznacza z kolei, e
maksymalna warto napicia wyjciowego zaley od
maksymalnego napicia stopnia poredniego.
36
P4
P1
P2
P3
P5
P6
T1
T2
T3
T4
T5
T6
U
U-V
t
Modulacja szeciopulsowa Modulacja osiemnastopulsowa
P1 P2 P3
P4 P5 P6
P7 P9 P8
P10 P12 P11
P13 P15 P14
P16 P18 P17
U
U-V
t
Modulacja PAM szecio- i osiemnastopulsowa
Synteza napicia wyjciowego metod PWM polega na
zmianie szerokoci impulsw napicia stopnia poredniego wedug
algorytmu porwnywania dwch napi pomocniczych:
referencyjnego napicia sinusoidalnego oraz napicia
pioksztatnego. Czstotliwo napicia sinusoidalnego odpowiada
czstotliwoci wyjciowej falownika, natomiast czstotliwo
napicia pioksztatnego odpowiada maksymalnej czstotliwoci
kluczowania falownika. W ukadzie sterowania falownikiem nastpuje
porwnanie punktw przecicia si dwch napi pomocniczych
(sinusoidalnego i pioksztatnego). Napicia pomocnicze
sinusoidalne s generowane niezalenie dla sterowania kadej z faz
wyjciowych. Impulsy wyjciowe w danej fazie s dodatnie, jeli
napicie pioksztatne ma warto mniejsz od sinusoidalnego;
natomiast ujemne, gdy napicie pioksztatne ma warto wiksz od
sinusoidalnego. Maksymalne napicie wyjciowe zaley wprost
proporcjonalnie od wartoci napicia stopnia poredniego oraz czasu
otwarcia kluczy pprzewodnikowych, czyli od czstotliwoci
kluczowania. Poniewa impulsy wyjciowe podczas jednej pfali
napicia odniesienia s dodatnie, a podczas nastpnej s ujemne,
37
std amplituda napicia fazowego na wyjciu falownika bdzie
rwna poowie napicia stopnia poredniego Um. Napicie stopnia
poredniego (na kondensatorze) ma natomiast warto
we
U 2 ,
gdzie Uwe to warto skuteczna napicia wejciowego. Natomiast
napicie wyjciowe midzyfazowe ma warto 3 warto
skuteczna napicia fazowego, czyli:
we we
we
we
U 866 , 0 U
2
3
2
U 2
2
1
3 U = =
|
|
.
|
\
|
=
Warto maksymalna napicia wyjciowego rwna 0,866Uwe
wynika z niedoskonaoci metody PWM i powoduje tzw. efekt
obniania wartoci znamionowych silnika (w jz. ang.: derating).
Oznacza to w praktyce, e przy czstotliwoci wyjciowej rwnej
50Hz napicie wyjciowe przetwornicy osiga warto 0,866Un, a
tym samym moc silnika jest mniejsza od znamionowej. Std te
bior si opinie , e aby uzyska znamionow moc silnika,
przetwornice naley dobiera o rzd mocy wyej ni moc silnika.
W przypadku metody PWM bez dodatkowych kompensacji
powyej czstotliwoci 40Hz opinie te s suszne. Dodatkowy
wzrost napicia wyjciowego mona uzyska, np. zmniejszajc
liczb impulsw przy czstotliwociach powyej 40Hz (tzw.
przemodulowanie). wie si jednak ze skokowymi przyrostami
napicia, co powoduje niestabiln prac silnika oraz wzrost emisji
harmonicznych. Inn metod podwyszania napicia wyjciowego
jest stosowanie trapezoidalnego napicia referencyjnego.
Najczciej stosowan metod podwyszania napicia wyjciowego
w metodzie PWM jest wykorzystanie trzeciej harmonicznej
w sinusoidalnym napiciu referencyjnym. Zwikszajc amplitud
napicia referencyjnego o 15,5% i dodajc trzeci harmoniczn,
mona uzyska korzystny ksztat napicia odniesienia, pozwalajcy
zwikszy napicie wyjciowe do wartoci znamionowej.
38
3.4. KOMPENSACJA ORAZ SAMODOSTROJENIE
PRZETWORNICY DO SILNIKA
Praca przetwornic starszego typu z tradycyjn modulacj
PWM z silnikami asynchronicznymi w zakresie niskich czstotliwoci
stwarzaa zwykle wiele problemw technicznych, a w specyficznych
zastosowaniach bya nawet niemoliwa. W nowoczesnej,
mikroprocesorowej przetwornicy takie problemy praktycznie nie
wystpuj, gdy zaadaptowanie jej do warunkw, jakie wystpuj
podczas rozruchu i pracy silnika z ma prdkoci obrotow
odbywa si przez wprowadzenie korekt podstawowych parametrw
wyjciowych. Korekty te, zwane rwnie kompensacjami, pozwalaj
na prac silnika ze staym momentem przy niskich prdkociach
obrotowych (nawet poniej 5 Hz) i zmieniajcym si obcieniu.
S to kompensacje:
rozruch i napicia rozruchu,
czstotliwoci pocztkowej,
polizgu,
napicia wyjciowego w funkcji obcienia.
Te kompensacje mona wprowadzi do programu
przetwornicy na drodze dowiadczalnej bd zastosowa nastawy
fabryczne. Istnienie kompensacji w przetwornicy decyduje
niejednokrotnie o moliwoci uruchomienia danego ukadu
napdowego i jego w krytycznych warunkach obcienia.
Kompensacje rozruchu i napicia rozruchu zapewniaj
optymalny strumie magnesujcy i maksymalny moment pocztkowy
przy pracy z niskimi prdkociami. Uzyskuje si to przez zwikszenie
wartoci napicia wyjciowego przy niskich czstotliwociach. W ten
sposb kompensacja rozruchu przeciwdziaa zwikszonemu
udziaowi rezystancji uzwoje w cakowitej impedancji dla niskich
czstotliwoci wyjciowych.
Napicie rozruchu nie jest zalene od obcienia, podczas
gdy w kompensacji rozruchu napicie zaley od obcienia. Obie tak
zdefiniowane funkcje s realizowane w przetwornicy programowo,
tzn. dla konkretnego silnika s one automatycznie wprowadzane do
programu z moliwoci dokonywania zmian przez uytkownika,
o ile wymaga tego konkretny ukad napdowy. Przykadowo
w przetwornicach do zastosowa pompowych nie przewidziano
moliwoci zmiany kompensacji ze wzgldu na stosunkowo prosty
39
rozruch ukadw pompowych o kwadratowej charakterystyce
momentu. W przypadkach, gdy przetwornica wsppracuje
z silnikiem mniejszym ni jej moc znamionowa, zastosowanie
kompensacji rozruchu uatwia uzyskanie waciwego strumienia
magnesujcego i moe by ustawione rcznie. W przypadku pracy
rwnolegej kilku silnikw kompensacje rozruchu nie powinny by
stosowane.
Naley zwrci uwag, e nie wszystkie przetwornice
posiadaj kompensacj rozruchu i w takich przypadkach producenci
podaj zakres regulacji czstotliwoci wyjciowych nie od zera, lecz
od pewnej wartoci pocztkowej, np. 5Hz.
Kompensacja polizgu
Polizg w silnikach asynchronicznych zaley od obcienia
i jego warto wynosi zwykle od 4 do 8% prdkoci znamionowej. W
silniku z jedn par biegunw polizg rzdu 5% da rnic prdkoci
rwn 150 obr/min. Gdy silnik taki bdzie pracowa z prdkoci np.
300 obr/min (10% prdkoci znamionowej), to polizg bdzie
stanowi 50% tej wartoci. Przy prdkoci wynoszcej 150 obr/min
silnik przestaby si obraca.
Kompensacja polizgu jest funkcj umoliwiajc stabiln
prac ukadu napdowego w caym zakresie prdkoci obrotowej.
Dziki cigemu pomiarowi prdu na wyjciu trzech faz przetwornicy
moliwa jest kontrola polizgu przez zwikszanie czstotliwoci
proporcjonalnie do skadowej czynnej prdu.
Kompensacja napicia wyjciowego w funkcji obcienia.
Ten rodzaj kompensacji zapewnia dopasowanie napicia
wyjciowego przetwornicy do zmieniajcych si warunkw
obcienia, a w zwizku z tym uzyskanie odpowiedniej dynamiki
silnika. Kompensacja napicia rozruchu powinna dziaa tylko dla
niskich czstotliwoci, czyli w czasie rozruchu silnika. Zaraz po
rozruchu moment obcienia zmienia si gwatownie (maleje) i silnik
jest chwilowo nadmiernie magnesowany. Do silnika pynie skadowa
bierna prdu o duej wartoci i silnik si przegrzewa. Zasada kontroli
wektora napicia (VVC) polega na dopasowaniu chwilowego
napicia wyjciowego do aktualnego obcienia. Skadowe
schematu zastpczego silnika R1 , X1 s imitowane w przetwornicy i
w ten sposb mog by dopasowane do rnego typu silnikw. Na
podstawie tych wartoci oraz dokadnego pomiaru napicia
wyjciowego przetwornicy program cigle oblicza optymaln warto
40
napicia wyjciowego U
WY
= U1+(R1+X1)I1. Taka kontrola napicia
w funkcji zmiennego obcienia zwana jest rwnie kontrol
strumienia magnetycznego i pozwala na maksymalne dynamiczne
wykorzystanie silnika .
Samodostrojenie przetwornicy do silnika
Wszystkie opisane wyej kompensacje wymagaj przy ich
stosowaniu dobrej znajomoci teorii silnika i dla wielu uytkownikw
mog by trudne do opanowania. Dlatego w firmie Danfoss
opracowano po raz pierwszy dla silnikw prdu przemiennego,
wsppracujcych z przetwornic, funkcj autotuning
(automatycznego dopasowania wartoci parametrw rozruchu).
Funkcj t wykonuje si zwykle jednorazowo, po wczeniu nie
obcionego silnika. Przetwornica dokonuje pomiaru opornoci
uzwoje stojana przez krtkotrwae podanie na swoje wyjcia prdu
staego o wartoci bliskiej znamionowej (pozwala to na eliminacj
nieliniowoci pomiaru ). Nastpnie, przy braku obcienia, przez
podanie prdu zmiennego o czstotliwoci 20Hz dokonuje
szeciokrotnie pomiary impedancji uzwoje silnika. W ostatnim
etapie nastpuje obliczenie przez program wartoci R1, X1,
wszystkich kompensacji oraz prdu magnesujcego. Funkcja ta
wykonywana jest w cigu kilku sekund.
Szczeglnie przydatna jest w przypadku nietypowych silnikw
o trudnym rozruchu. Funkcje t posiadaj tylko przetwornice
przeznaczone do pracy za staym momentem.
3.5. WACIWOCI PRZEMIENNIKA
CZSTOTLIWOCI
Schemat zastpczy silnika pozwala na atwiejsz analiz
wsppracy przetwornicy z silnikiem. Jeli w schemacie napicie
wejciowe U1 pochodzce zwykle z sieci zasilajcej zostanie
zastpione napiciem pochodzcym z przetwornicy, to bdzie
moliwa analiza wsppracy przetwornicy z silnikiem. Mona
powiedzie, e przetwornica widzi silnik na podstawie danych
znamionowych i programowo obliczonych elementw schematu
zastpczego. Przetwornica pracujca w oparciu o metod VVC
dodatkowo optymalizuje swoje parametry wyjciowe. Aby bya
moliwa praca w caym zakresie prdkoci obrotowych, przetwornica
powinna posiada dodatkowe funkcje adaptujce j do
41
najtrudniejszych warunkw, takich jak bardzo niskie czstotliwoci
wyjciowe lub zmienne obcienie silnika. Te dodatkowe, specjalne
funkcje realizowane przez przetwornic nazywaj si
kompensacjami.
3.5.1. CHARAKTERYSTYKI MOMENTU I MOCY
PRZETWORNICY CZSTOTLIWOCI
Przetwornica czstotliwoci jest urzdzeniem potraficym
utrzymywa zadan charakterystyk momentu obcienia. Jest to
moliwe, dziki kontroli stosunku U/f na jej wyjciu oraz kontroli
prdu obcienia. jak wiemy z dotychczasowych rozwaa,
utrzymanie staego stosunku U/f zapewnia utrzymanie staego
strumienia magnetycznego silnika, a w konsekwencji, przy cigej
kontroli prdu obcienia utrzymanie staego momentu silnika.
Jeli przetwornica zostaa poprawnie dobrana do mocy i prdu
silnika, nie ma potrzeby, by dla rnych prdkoci obrotowych prd
wyjciowy przetwornicy by wikszy od prdu znamionowego.
Dlatego ograniczenie prdowe w przetwornicach pozwala zwykle na
nastaw wartoci maksymalnej do 160% prdu znamionowego.
Taka warto prdu obcienia moe by utrzymana na wyjciu
jedynie przez krtki czas rzdu kilku sekund. Pozwala to na
forsowanie chwilowego obcienia, wikszego od momentu
znamionowego.
Zaleno napicia wyjciowego od czstotliwoci pokazuj
wykresy przedstawiajce moc i moment wyjciowy, uzyskane
z przetwornicy przy czstotliwociach poniej i powyej
znamionowej.
P
P
n
dla M
MAX
dla M
n
n
n
n
dop
n[obr/min]
Zaleno mocy od czstotliwoci wyjciowej przetwornicy.
42
M
M
n
M
MAX
Przetwornicy
M
n
n
n
n
dop
n[obr/min]
Zaleno momentu od czstotliwoci wyjciowej przetwornicy.
Wykresy te s odzwierciedleniem zalenoci na wyjciu
przetwornicy na moc P = f(U) przy zaoeniu staego prdu silnika
oraz na moment M = kxU/f przy zaoeniu staej wartoci
stosunku U/f.
3.5.2. PROGRAMOWALNE CHARAKTERYSTYKI MOMENTU
Oprcz charakterystyk staego momentu bardzo czsto
spotykane s ukady napdowe o charakterystyce kwadratowej
momentu ( )
2
n f M = . Przykadem s tutaj pompy odrodkowe
i wentylatory. Urzdzenia te maj zwykle charakterystyk, ktr
mona okreli funkcj b ax y
2
+ = . Skadnik b reprezentuje tutaj
pocztkowy moment rozruchowy. Wspczesne przetwornice oferuj
zwykle do wyboru kilka charakterystyk kwadratowych dla rnych
momentw rozruchowych. Niektrzy producenci wyposaaj
przetwornice w charakterystyki kwadratowe ze staym momentem
pocztkowym. Okrela si je jako: CT start + VT (skrt z jz. ang.
:Constant Torque start + Variable Torque ).
Przetwornice czstotliwoci produkowane s zwykle jako
staomomentowe CT (z moliwoci uzyskania momentu
kwadratowego VT) oraz jako wersje dla pomp i wentylatorw (tylko
z momentem VT). Przetwornice dla pomp i wentylatorw okrelane
s czsto za pomoc symbolu HV-AC (skrt z jz. ang. Heating,
Ventilation Air Conditioning), wskazujcego na obszar ich
zastosowa.
43
M
n
CT
VT
CTstart + VT
n
n
M
M
Podstawowe charakterystyki momentu programowane w przetwornicy.
Dobr waciwej charakterystyki momentu w przetwornicy jest
bardzo istotny dla sprawnej pracy ukadu regulacji ( np. dla pomp i
wentylatorw ) i wpywa bezporednio na uzyskiwane oszczdnoci
w zuyciu energii elektrycznej. Praca z waciw charakterystyk
momentu pozwala uytkownikowi zuy minimaln ilo energii,
potrzebn do pracy pompy bd wentylatora. Zgodnie ze wzorem na
moc: ( ) = cos UI 3 P , pobrana moc bdzie wynikiem optymalnych
wartoci prdu i napicia wtedy, gdy charakterystyka momentu
obcienia pokrywa si z zaprogramowan w przetwornicy
charakterystyk.
Reasumujc mona stwierdzi , e warunkiem poprawnej
wsppracy przetwornicy z ukadem napdowym jest
przeprowadzenie dokadnej analizy rodzaju momentu obcienia
danego ukadu i moliwoci adaptacji przetwornicy do danego
zastosowania. Producenci przetwornic w swoich kartach
katalogowych eksponuj zwykle moliwoci programowania
momentu, dlatego dokonanie takiej analizy nie powinno stwarza
problemw w praktyce.
44
3.6. SPRAWNO PRZEMIENNIKA
CZSTOTLIWOCI
Zgodnie z niemieck norm VDE 0160, sprawno urzdzenia
definiowana jest jako stosunek mocy wyjciowej P
2
urzdzenia do
zuycia mocy P
1
i okrelana jako wspczynnik sprawnoci .
Sprawno mona wic obliczy dla samej przetwornicy, dla samego
silnika lub caego ukadu: przetwornica silnik. Rnica midzy
moc wyjciow P
2
a moc dostarczon P1 okrelona jest jako moc
strat P
T
. Zalenoci te mona przedstawi jako:
P2/P1 sprawno przetwornicy
P
,
P3/P2 sprawno silnika
S
,
P3/P1 sprawno ukadu napdowego .
P
1
P
T
P
R
Z
E
T
W
O
R
N
I
C
A
P
1
M
P
2
P
3
Sprawno w ukadzie przetwornica silnik obcienie.
Duy wpyw na cakowit sprawno ma sprawno silnika.
Sprawno przetwornicy jest prawie w caym zakresie staa i bardzo
wysoka. Sprawnoci te s najmniejsze przy maych prdkociach
obrotowych. Nie oznacza to jednak, e cakowite straty mocy s
wwczas wiksze. Tak wic mimo malejcych sprawnoci przy
niszych prdkociach straty mocy s rwnie mniejsze. Wysoka
sprawno przetwornicy daje nam nastpujce korzyci:
Im wysza jest sprawno przetwornicy, tym mniejsza ilo
ciepa musi zosta doprowadzona z ukadu (wielko ukadu
chodzenia moe by ograniczona);
Im mniejsze s straty mocy w elementach kocowych mocy,
tym dusza jest ywotno caego urzdzenia.
45
3.7. ZAKCENIA
Zakcenia elektryczne, z ktrymi mamy do czynienia
w praktyce, mona podzieli na trzy grupy :
zakcenia wynikajce z interferencji termicznej,
zakcenia pochodzenia atmosferycznego,
zakcenia wytwarzane przez uytkownikw instalacji
elektrycznych.
Midzynarodowym skrtem caego obszaru zjawiska zakce
jest EMC (skrt z jz. ang.: Electro-Magnetic Compability )
kompatybilno elektromagnetyczna. Pod tym pojciem kryj si:
odporno na zakcenia elektryczne oraz poziom emisji zakce
przez dane urzdzenie. Przetwornice czstotliwoci speniajce
normy kompatybilnoci EMC s odporne na zakcenia zewntrzne
oraz same nie emituj zakce powyej ustalonych poziomw.
Przetwornica moe by rdem zakce dla sieci zasilajcej,
jak rwnie rdem emitowanych w przestrze zakce
o czstotliwociach radiowych. Emisja zakce do sieci zasilajcej
moe powsta w wyniku sprzenia obwodw, transmisji,
interferencji oraz przepi. Sprzenie obwodw moe powsta na
drodze galwanicznej, pojemnociowej lub indukcyjnej. Sprzenie
galwaniczne nastpi wtedy, gdy dwa obwody elektryczne maj
wspln impedancj. W zalenoci od wielkoci impedancji,
zakcenia mog by przenoszone do odbiornika przez dwie
impedancje Z
L1
i Z
UZIEM
.
Sprzenie pojemnociowe powstanie, jeli dwa obwody
elektryczne maj ziemi jako wsplny przewd powrotny.
Przykadem moe by sytuacja, gdy kabel silnika jest umieszczony
w ssiedztwie innych przewodw, podczonych do ukadw
wraliwych na zakcenia. Prd pyncy w ptli zakce zaley od
czstotliwoci pracy inwertera mocy oraz odlegoci kabla
silnikowego od innych przewodw. Wysoka czstotliwo pracy
inwertera powoduje ma warto reaktancji pojemnociowej kabla
silnikowego i w efekcie wzrost prdu w ptli zakce. Sprzenie
indukcyjne wystpuje wwczas, gdy pole magnetyczne przewodu,
w ktrym pynie prd oddziauje na inne urzdzenia. Warto
indukowanego napicia zakce zaley od wartoci prdu
i odlegoci wytwarzajcego pole urzdzenia. Szczeglnie
w przypadku prdu przemiennego wystpuje sytuacja, e napicie
w jednej ptli indukuje napicie w innej ptli.
46
Kolejny rodzaj przenoszenia si zakce to transmisja przez
sie zasilajc. Sytuacja taka ma miejsce, gdy napicie sieciowe jest
odksztacone lub zakcane przez zasilane urzdzenie. Transmisja
zakce jest czsto wynikiem interferencji zakce pochodzcych
od przetwornicy z sinusoid sieci zasilajcej. Te zakcenia
nakadaj si na sinusoid sieci, powodujc zakcenie pracy innych
odbiornikw.
Kolejnym zakceniem s przepicia w sieci zasilajcej, ktre
s szkodliwe dla wszystkich wsppracujcych odbiornikw. S ta
krtkotrwae szczyty o amplitudzie 1000 V, powstajce podczas
przeczania duych obcie w sieciach wyposaonych w baterie
kondensatorw. Przepicia w sieci pojawiaj si w odlegoci do 20
km od miejsca wyadowa i przenoszone s midzy sieciami
przemysowymi. Midzynarodowe normy okrelaj, jak odporna
powinna by sie na wystpujce w sieci przepicia. Niszczcy efekt
przepi mona ograniczy, stosujc warystory w obwodzie
wejciowym i porednim przetwornicy.
Ostatnim rodzajem zakce powstajcych w przetwornicy s
zakcenia radioelektryczne. Efektem ubocznym pracy elementw
pprzewodnikowych (jak diody i tyrystory), w mostku prostowniczym
oraz tranzystorw w inwerterze mocy s tzw. zakcenia
przeczania. Zakcenia o czstotliwociach midzy 150 kHz a 30
MHz nazywane s zakceniami radioelektrycznymi (RFI).
Poziom tych zakce zaley od takich czynnikw, jak :
warto impedancji sieci zasilajcej,
czstotliwo pracy inwertera mocy,
sposb ekranowania przetwornicy,
moc danej przetwornicy.
Zakcenia radioelektryczne mog by wprowadzone przez
sie lub przez sprzenie. Istnieje wiele norm i standardw
mwicych o dopuszczalnym poziomie emisji zakce
radioelektrycznych.
Skuteczne ograniczenie emisji zakce RFI mona uzyska
przez stosowanie odpowiedniego filtra oraz stosowanie
ekranowanego kabla silnikowego. Filtr RFI powinien by
zabudowany na wejciu na przetwornicy, natomiast jeli
ekranowanie kabla silnikowego nie ogranicza emisji zakce do
danego poziomu, naley na wyjciu zastosowa dodatkowy filtr
typu LC. Stosowanie filtra LC jest wymagane w poszczeglnych
przypadkach, takich jak dua odlego silnika od przetwornicy lub
rwnolega praca wielu silnikw maej mocy.
47
4. OSCYLOGRAMY
4.1. SIE SZTYWNA
t = 1s/dz
BIEG JAOWY. Bezporednie zaczenie silnika do sieci zasilajcej.
4.2. ROZRUCH REZYSTOROWY
t = 1s/dz
BIEG JAOWY. Rozruch silnika za pomoc rozrusznika rezystorowego.
48
4.3. SOFTSTART
t = 1s/dz
BIEG JAOWY. Rozruch za pomoc softstartu z czasem rozruchu 20s.
t = 1s/dz
BIEG JAOWY. Rozruch za pomoc softstartu z czasem rozruchu 5s.
49
t = 1s/dz
OBCIENIE. Rozruch za pomoc softstartu z czasem rozruchu 5s.
PRD
t = 5ms/dz
NAPICIE
OBCIENIE. Podczas rozruchu za pomoc softstartu z czasem
rozruchu 5s.
50
PRD
t = 5ms/dz
NAPICIE
OBCIENIE. Podczas rozruchu za pomoc softstartu z czasem
rozruchu 20s.
PRD
t = 2s/dz
NAPICIE
51
PRD
t = 2s/dz
NAPICIE
PRD
t = 5ms/dz
NAPICIE
OBCIENIE. Sie. Podczas rozruchu za pomoc softstartu z czasem
rozruchu 20s.
52
PRD
t = 5ms/dz
NAPICIE
OBCIENIE Sie i silnik. Po rozruchu za pomoc softstartu z czasem
rozruchu 20s.
4.4. PRZEMIENNIK CZSTOTLIWOCI
4.4.1. PRZEBIEGI WEJCIOWE
U
I
Prd fazowy i napicie fazowe na wejciu przemiennika czstotliwoci
53
4.4.2. PORWNAWCZE PRZEBIEGI WYJCIOWE DLA RYCH
CZSTOTLIWOCI NONYCH
I2
I1
Prdy fazowe wyjciowe przemiennika czstotliwoci dla rnych
czstotliwoci nonych (kluczowania tyrystorw): 2 kH (I1) i 14 kHz
(I2); f
WYJCIOWA
= 30 Hz.
U1
U2
Napicia midzyfazowe przemiennika czstotliwoci dla rnych
czstotliwoci nonych (kluczowania tyrystorw): 2 kH (I1) i 14 kHz
(I2); f
WYJCIOWA
= 30 Hz.
54
4.4.3. PORWNAWCZE PRZEBIEGI SILNIKA Z FILTREM LC
I BEZ FILTRA NA WYJCIU PRZEMIENNIKA
T
T
U
SILNIK
I
SILNIK
Prd i napicie silnika dla 30Hz bez filtra LC.
U
SILNIK
I
SILNIK
FILTR LC. Prd i napicie silnika dla 30Hz
55
T
U
SILNIK
I
SILNIK
Prd i napicie silnika dla 50Hz bez filtra LC.
U
SILNIK
I
SILNIK
FILTR LC. Prd i napicie silnika dla 50Hz.
56
5. LITERATURA
1. Antoni M. Plamitzer Maszyny elektryczne. Wydawnictwo
Naukowo Techniczne, wydanie VII poprawione,
Warszawa 1982.
2. Lech Ptaszyski Przetwornice czstotliwoci. ENVIROTECH,
Pozna 1996.
3. Dokumentacje Techniczno Ruchowe softstartw.
4. Dokumentacje Techniczno Ruchowe przemiennikw
czstotliwoci.

Teoria Uee

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Teoria Uee

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

LABORATORIUM

sterujce zaponem tyrystorw musz by od siebie odizolowane.

) powoduj zwieranie tyrystora T

Zasada dziaania softstartu.

You might also like