Zero tolerancji Mamy go!
KORUPCJA
Nr 16
listopad 2008
egzemplarz
bezpłatny
ISSN: 1897-936X
PO
Bez zgody Polski nie będzie pakietu klimatycznego
Dwugłosu nie było
W Brukseli premier Donald Tusk walczył o ważne sprawy. Prezydent śmiał się do kamer
Wojenka samolotowa, wart jeden dru-
giego, zabawa w piaskownicy – mówili
korespondenci i komentatorzy.
Mówili tak, jakby nie wiedzieli, że
ten konflikt nie dotyczył tylko miejsca
ENERGETYKA JĄDROWA
Już czas wyjść z cienia Czarnobyla
Przedsiębiorca i senator PO, To-
masz Misiak, jest przekonany, że
bez sięgnięcia po energetykę
jądrową nie sprostamy nie tylko
wymogom ochrony środowiska,
ale także nie obronimy naszej
niepodległości. Konferencja w
JACEK FEDOROWICZ W POGŁOSIE
OGÓLNOPOLSKA
GAZETA
PLATFORMY
OBYWATELSKIEJ
w samolocie rządowym, ani krzesła
przy stole obrad na szczycie w Bru-
kseli.
Na październikowy szczyt przy-
wódców państw Unii Europejskiej
pojechała, zgodnie z wolą rządu, który
Sejmie rozpoczęła przekonywa-
nie decydentów do konieczno-
ści budowy elektrowni jądrowej
w Polsce. A Czarnobyl? Nasz
wysłannik na miejscu stwierdził,
że jest już tylko turystyczną at-
rakcją. Str. 4-5
Julii Pitery
D
obrze wiem, jaką drogę przez
mękę trzeba przejść, żeby lu-
dzie, którzy uważają że to są
fanaberie pańci, nie mającej o ni-
czym zielonego pojęcia, zrozumieli
wreszcie, że takie są standardy w cy-
wilizowanych krajach – mówi Julia
Pitera, Pełnomocnik ds. Opracowa-
nia Programu Zapobiegania Niepra-
widłowościom w Instytucjach
Publicznych w Kancelarii Prezesa
Rady Ministrów (!). POgłosowi pani
minister powiedziała więcej.
Czytaj na str. 10
kieruje zarówno polską polityką kra-
jową jak i zagraniczną, jedna polska
delegacja w składzie: premier, minis-
ter spraw zagranicznych i minister fi-
nansów. Na zaproszenie prezydenta
Nicolasa Sarkozego pojechał także
PREZYDENT
Trufle
a sprawa polska
Sułtan, aby zjeść trufle, wyraża ochotę
zjedzenia trufli. Prezydent, aby zjeść
trufle, wyraża ochotę rozmowy na temat
Gruzji. O ile trufle można jeść wszędzie, o
tyle na temat Gruzji nie da się wszędzie
pogadać i w tym punkcie prezydent musi
się boleśnie ograniczać. Więcej str. 2
M
yślę, że rząd mógłby
mnie obwozić po jarmar-
kach i pokazywać przy-
godnie napotkanej ludności jako
żywą ilustrację słuszności niektó-
rych pomysłów, planów rzą-
dowych, akcji, czy projektów
legislacyjnych – pisze u nas
po raz pierwszy, ale jak obiecał
– nie ostatni Jacek Fedorowicz,
mistrz inteligentnego humoru,
człowiek, którego przedstawiać
nie trzeba, choć TVP zrobiła wiele,
by młodzież znała go raczej z fil-
mów z okresu PRL-u niż z ak-
tualnej satyry politycznej.
Panie Jacku, witamy!
Czytaj na str. 11
FOTO EN
polski prezydent, który do gmachu O tym, co podczas tego szczytu
obrad wchodził ze swoim ochronia- było najważniejsze, opowiada POgło-
rzem, ale bez doradców. Może dzięki sowi jego uczestnik, sekretarz stanu
temu udało się osiągnąć znaczną w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów,
część tego, o co na forum unijnym za- Rafał Grupiński.
biegał premier Donald Tusk. Str. 3
POLSKIE STOCZNIE
Czy będą miały życie po życiu?
Utarczki o samoloty i wejściówki dostał kolejny miesiąc na opraco-
przesłoniły w Brukseli meryto- wanie takiego planu ratowania
ryczne sukcesy polskiej delegacji, stoczni, który będzie zaakcepto-
między innymi uratowanie prze- wany w Brukseli. Mówi o tym szef
mysłu stoczniowego. Komisja Eu- Sejmowej Komisji Skarbu, poseł
ropejska nie nakazała stoczniom Tadeusz Aziewicz, przedstawiamy
zwrotu pomocy publicznej, a rząd też spojrzenie z Trójmiasta. Str. 6
2 Ogólnopolska gazeta Platformy Obywatelskiej
Prezydent dobrze
wie, co robi
J
eśli chcemy, by konstytucja coś
znaczyła, trzeba poprzeć Plat-
formę w sporze z prezydentem.
Nie można tak samo oceniać prezy-
denta, który ustawę zasadniczą igno-
ruje i premiera, który się jej trzyma.
Słyszałem pokrzykiwania posłów
SLD, jak to prawica się kłóci, lekcewa-
żąc interes kraju. Oni przecież wiedzą,
że w tej „kłótni” nie ma zastosowania
porzekadło „wart Pac pałaca”, a z par-
tyjniackich względów się nim posłu-
gują, właśnie lekceważąc interes kraju.
Dominika Wielowieyska zdu-
miona postępowaniem prezydenta w
sprawie pomostówek zapytała: czy
prezydent wie, co robi? Wie dosko-
nale. Natomiast nie wiedzą ci komen-
tatorzy, którzy w sporach między
prezydentem i premierem dostrzegają
tylko kłótnię dwu polityków, ewen-
tualnie za wczesną kampanię wybor-
czą i nic więcej. Czas otworzyć oczy.
Waldemar Kuczyński, Rzeczpospolita, 13.10.2008
Referendum – złe,
J
ale może konieczne
eśli ta partia (PiS – red.) uprze się,
że rozstrzyga referendum, uwa-
żam, że trzeba je przeprowadzić
wiosną przyszłego roku. Nie możemy
ryzykować, że wejdziemy do tej dwu-
letniej poczekalni i dopiero potem
przeprowadzimy referendum, które da
na przykład wynik negatywny. Nie
jestem entuzjastą referendum, uwa-
żam, że w tym przypadku to jest złe
rozwiązanie, ale być może okaże się
jedynym.
Nowe expose, wywiad z premierem
Donaldem Tuskiem, Polityka, 4.10.2008
O niewielkich różnicach między Prezydentem
FELIETON
Rzeczypospolitej a sułtanem Brunei
R
óżnic między prezydentem Le-
chem Kaczyńskim a sułtanem
Brunei jest niewiele. Obaj są
niewielkiej postury (sułtan nawet nieco
szczuplejszy), obaj uważają się za naj-
ważniejsze osoby w państwie (sułtan
nawet taką jest), obaj mieszkają w pa-
łacach (sułtan nawet we własnym) i
obaj – tu opieram się na nie do końca
sprawdzonych doniesieniach – lubią
trufle.
Na tym podobieństwa się kończą,
gdyż zaczyna się problem logistyczny:
jak spowodować, aby każdy z dostoj-
nych konsumentów znalazł swoje
trufle.
W wypadku sułtana Brunei zasto-
sowano system konwencjonalny. Trufle
dostarcza się do stołu, przy którym sie-
dzi sułtan. Lech Kaczyński natomiast
zostaje dostarczany do stołu, na którym
Z PRASY
W gnieździe mamy kukułkę
polityczną, która się rozpycha,
a gniazdo się broni
Po co nam ten urząd?
A
jakby tak w Polsce nie było
urzędu prezydenta? Bo wła-
ściwie do czego jest po-
trzebny prezydent? Żeby
przyjmował, reprezentował, podpi-
sywał, mianował? A tego nie móg-
łby robić premier czy kanclerz?
Może lepszy byłby król? Bardziej
malowniczy i z małym dworem, za-
miast kilkusetosobowej kancelarii.
Do bardzo konkretnych sum na
utrzymanie tego urzędu i wieluset
urzędników, do pałaców i prezy-
denckich rezydencji, do kosztu wy-
borów, trzeba doliczyć honoraria
płacone ekspertom za analizy kon-
stytucji, honoraria dla politologów i
dziennikarzy za komentowanie
sporów i wreszcie zmarnowany
czas milionów ludzi, którzy zajmują
są trufle. Trufle lecą do sułtana pry-
watnym odrzutowcem, prezydent do
trufli leci czarterem.
Sułtan, aby zjeść trufle, wyraża
ochotę zjedzenia trufli. Prezydent, aby
zjeść trufle, wyraża ochotę rozmowy na
temat Gruzji.
O ile trufle można jeść wszędzie, o
tyle na temat Gruzji nie da się wszę-
dzie pogadać i w tym punkcie prezy-
dent musi się boleśnie ograniczać. Tym
bardziej, iż zdarza się, że prezydencki
wywiad przegapi miejsce, w którym się
właśnie rozmawia o Gruzji i kieruje
prezydenta w miejsce, gdzie są tylko
trufle. Wówczas cała misternie sple-
ciona sieć uzasadnień pruje się bezli-
tośnie, obnażając prezydenta przy
truflach.
Niestety, tak było i ostatnio. O
Gruzji rozmawiano, ale w Genewie. A
FOTO EN
Waldemar Kuczyński
się problemem, którego w ogóle
mogłoby nie być.
Bez awantur na linii prezydent-
premier polityka byłaby bardziej
jasna i zrozumiała. Prości Amery-
kanie dawno wpadli na taki pomysł
i zafundowali sobie tylko prezy-
denta, bez premiera. Takie rozwią-
zanie też wydaje się niezłe.
Nie jesteśmy jedynym pań-
stwem, które sobie funduje za
własne pieniądze kłopot wynikający
z dwuwładzy. Nie umiem wymyślić,
co toczyłoby się w naszym państwie
gorzej, gdyby prezydenta nie było.
Doskonale za to potrafię sobie wy-
obrazić, o ile byłoby lepiej bez nieu-
stannej gry o prezydenturę, bez
wieloletnich kampanii wyborczych,
bez całej tej zawieruchy. E. M-B
właściwie zamierzano rozmawiać, bo
do rozmów nie doszło. Rosjanie uza-
sadnili to brakiem delegacji Abchazji i
Południowej Osetii, ale to było zwykłe
dyplomatyczne mydlenie oczu. Bez
Lecha Kaczyńskiego wszystkie próby
rozmów o Gruzji skazane są dziś na
niepowodzenie. Rosjanie dobrze o tym
wiedzą, tylko nie chcą się przyznać.
Ewidentnie komuś zależało na
tym, aby Hektora Kaukazu trzymać z
dala od tej konferencji. Kiedy nie wia-
domo komu, to na pewno Mossadowi.
To izraelski wywiad zataił przed sze-
fem prezydenckiej kancelarii, że w Ge-
newie także można dostać trufle. I w
ten sposób zwabiono prezydenta do
Brukseli.
O Gruzji nie pogadał, ale i tak
spodobało mu się i już grozi, że na na-
stępny szczyt też pojedzie. Może by
POLEMIKI
Zdrowie – bezcenne, Mędrek
leczenie – kosztuje Ziemkiewicz
Ś
ielu „mędrców” nie może
więty ogień w oku, wzruszenie w
gardle. I dramatyczne pytanie: czy
można zarabiać na czyjejś choro-
bie? A potem strach i trwoga: prywatne
szpitale nie będą chciały wykonywać
zabiegów, które się nie opłacają.
Według takiego schematu toczyła
się debata na temat reformy służby
zdrowia, a w szczególności przekształ-
cania obecnie niczyich szpitali w
spółki prawa handlowego, czyli takie,
które mają właściciela i ten właściciel
umie liczyć koszty.
Na chorobie zarabia cały prze-
mysł farmaceutyczny, lekarze, pielęg-
niarki i wszyscy, którzy nie pracują
przy chorych za darmo. Zarabia się
na chorobie i na pieczeniu chleba, na
– za przeproszeniem – toalecie, do
której też za darmo nie wpuszczą.
A jak się kończy wykonywanie
tego, co się nie opłaca, wiedzą
wszyscy, którzy pamiętają czasy real-
nego socjalizmu, kiedy odgórna cena
była oderwana od oddolnego kosztu.
Socjalizm przepadł. Widocznie nie
we wszystkich głowach.
Pierwszy myśliwy POgłos tylko w PO
P
E. M-B
rezydent nie ma przecież już nic
do stracenia. Jego notowania są
słabe, a szansa na reelekcję zni-
koma. Pozostaje mu więc tylko prowo-
kować premiera i liczyć, że będzie
popełniał błędy. A to oznacza, że role się
odwróciły, bo do tej pory to politycy PO
lubowali się w drażnieniu Lecha Ka-
czyńskiego. Prezydent więc z łownej
zwierzyny zmienia się w myśliwego.
Mariusz Staniszewski, Polska, 27.10.2008
więc ministrowie spraw zagranicznych
Unii ustalili na roboczym spotkaniu
zakaz podawania trufli na szczytach
UE? Można też zrobić odwrotnie –
wszędzie tam, gdzie osoba Lecha Ka-
czyńskiego jest pożądana – podawać
trufle. Najlepiej w Pałacu Namiestni-
kowskim – codziennie.
Nie chciałbym jednak, aby ktoś od-
niósł wrażenie, że za trufle prezydent
Lech Kaczyński zrobi wszystko. Na
pewno nie. W końcu pan prezydent ma
zasady. Otóż jest taka hipotetyczna sy-
tuacja, w której Lech Kaczyński odda
swoją ostatnią truflę. Mało tego - jakby
akurat jej nie miał, to nawet ją za-
mówi, żeby oddać. Kiedy?
Wtedy, gdy tą truflą mógłby udła-
wić Lecha Wałęsę.
Andrzej Kołaczkowski
listopad 2008
W
znieść sytuacji, w której do
europejskiego grona mąd-
rych ludzi zaproszono Lecha Wałęsę.
Można jeszcze zrozumieć prezydenta
profesora, który ma pełne niechęci
zaszłości ze swoim poprzednikiem.
Ale kiedy Rafał Ziemkiewicz zapluwa
się na „tego Wałęsę”, że nie potrafi
powiedzieć „ani be, ani me, ani ku-
kuryku”, to granica swobodnej głu-
poty zostaje jaskrawo przekroczona.
Panie Ziemkiewiczu, w czasach,
kiedy pan nosił koszulę w zębach,
wszyscy najmądrzejsi wiedzieli, że
komuny nie da się obalić. Wałęsa
tego nie wiedział. I niech mi nikt nie
mówi, że to nie Wałęsa, a 10 czy
nawet 15 milionów ludzi. Generał
Patton zauważył, że ludzkie tłumy są
jak makaron, można je za sobą po-
ciągnąć, nie daje się pchać. Wałęsa
pociągnąć potrafił. Jak to nie jest
mądrość, to co nią jest?
E. M-B
LISTY DO REDAKCJI
Szanowna Redakcjo,
w internecie nie mogę znaleźć infor-
macji , jak zaprenumerować POgłos.
Bolesław Piątek, Bytom
Redakcja: Szanowny Panie,
POgłos otrzymują wszyscy członkowie
PO poprzez jej struktury terenowe,
a mamy nadzieję, że już niedługo wzo-
rem Małopolski – do domu.
PO
OGÓLNOPOLSKA
GAZETA
PLATFORMY
OBYWATELSKIEJ
Biuletyn przeznaczony do użytku
wewnętrznego, kolportowany bezpłatnie.
Wydawca:
Platforma Obywatelska RP
ul. Andersa 21, 00-159 Warszawa
Redakcja:
Elżbieta Misiak-Bremer (redaktor naczelna)
Adam Wiewiorowski (dystrybucja)
Projekt i opracowanie graficzne:
Jacek Gałązka, exPress
www.ex-press.com.pl
Adres do korespondencji:
ul. Marszałkowska 87 m. 85
00-683 Warszawa
e-mail: poglos@platforma.org

Tonący brzydko się chwyta
listopad 2008
Spór o Brukselę: dołujący PiS próbuje pociągnąć w dół premiera
Stara, przetrzebiona i politycznie
wyleniała gwardia polityków PiS,
z panem prezydentem na czele,
wywołuje awantury,
które niszczą autorytet Polski
na arenie międzynarodowej.
Opinia publiczna miałaokazjękolejnyraz
przypomnieć sobie sposób, w jaki środo-
wisko Prawa i Sprawiedliwości realizuje
politykę międzynarodową. Warto przy-
pomnieć, że główną przyczyną decyzji
wyborcówoodsunięciubraciKaczyńskich
od władzy było poczucie niezadowole-
nia, czasami wręcz wstydu, z powodu po-
czynań ówczesnych rządzących na polu
międzynarodowym.
Odnoszę wrażenie, że dzisiaj oto-
czenie pana prezydenta zatęskniło za
tamtymi czasami; przecież jeśli jest
„normalnie”, to rośnie poparcie dla
Platformy Obywatelskiej, a spada dla
partii ostatnich wiernych Kaczyń-
skiemu – specjalistom od destrukcji:
Kownackiemu, Gosiewskiemu czy
Kamińskiemu. Ta stara, przetrze-
biona i politycznie wyleniała gwardia
uznała, że jeśli mają iść na dno, to
tylko chwytając Tuska za nogi. Do-
brym pretekstem do realizacji tego
planu stał się ostatni szczyt Unii Eu-
ropejskiej.
„Prezydent pojedzie”– powiedział
minister Kownacki z uśmiechem na
twarzy. No cóż, pojechał i miał bardzo
dobry humor. No właśnie, czy dla do-
brego humoru pana prezydenta i nie-
zbyt biegłego – delikatnie ujmując –
w dziedzinie dyplomacji oraz przepi-
sach konstytucji szefa jego kancelarii
warto niszczyć autorytet Polski w
oczach opinii międzynarodowej?
Otóż tu tkwi sedno sprawy. Ów
samolot, o którym rozpisywały się
media, był tylko symbolem koniecz-
ności twardego i stanowczego postę-
powania rządu, dla którego
priorytetem jest respektowanie prawa.
Być może ten samolot stanie się
w przyszłości barwną opowieścią na
wykładach dla studentów prawa kon-
stytucyjnego, podczas których przy-
szli prawnicy i politolodzy dowiedzą
się, dlaczego to premier odpowiada za
politykę zagraniczną. I dlaczego nie
mogła do Brukseli polecieć oficjalnie
druga delegacja, z innymi poglądami
na kluczowe sprawy i innym zesta-
wem ministrów. Przy tej okazji apeluję
do studentów prawa, aby przypad-
kiem na egzaminach nie stosowali
wykładni Kownackiego, bo grozi to
dwóją w każdej wyższej uczelni, poza
tą prowadzoną przez dyrektora Ta-
deusza Rydzyka.
Wiemy wszyscy, że w sprawie
Traktatu Lizbońskiego, przyjęcia euro
oraz pakietu klimatyczno-energetycz-
nego Pałac Prezydencki prezentuje zu-
3
Ogólnopolska gazeta Platformy Obywatelskiej
“
Odmowa
samolotu
do Brukseli
wynikała
z priorytetu,
jakim jest
dla rządu
respektowanie
prawa
pełnie inne stanowisko niż rząd, z
którym zgadza się zdecydowana
większość Polaków. Dobrze więc, że
prezydent przyjął w Brukseli rolę mil-
czącego obserwatora, gdyż w ten spo-
sób pozwolił rządowi bronić naszą
gospodarkę przed kilkudziesięcioma
miliardami euro strat, jakie wszyscy
moglibyśmy ponieść przy wprowa-
dzeniu zapisów, na które zgodził się
wcześniej prezydent.
Początkowo Lech Kaczyński za-
pewniał, iż jego obecność w Brukseli
była niezbędna, po czym po dziesięciu
minutach milczenia „oddał krzesło”
ministrowi Rostowskiemu w czasie
debaty o finansach. Pytanie tylko:
komu to służyło? Czy pan prezydent
po powrocie do Polski nie powinien
odbyć poważnej rozmowy ze swoimi
specjalistami od wizerunku i zapytać
ich, dlaczego po szczycie jedynie 7%
(słownie: siedem procent) Polaków de-
klaruje chęć głosowania na niego w
najbliższych wyborach prezydenckich?
Kto przygotowywał nieporadną
wypowiedź po kolacji w Brukseli?
Czy naprawdę ministrowi Kownac-
kiemu zależało, aby w telewizji prezy-
dent zachwycał się czarnymi włosami
premiera Francji?
Nie jestem pewien, czy przypad-
kiem wybuch emocji w stosunku do
redaktor Moniki Olejnik nie był spo-
wodowany złym stanem ducha pana
prezydenta wplątanego przez swoich
doradców w działania, które nie przy-
stoją głowie państwa.
Rafał Grupiński, sekretarz stanu w Kancelarii Premiera: pan prezydent został wplątany przez swo-
Rafał Grupiński ich doradców w działania, które nie przystoją głowie państwa FOTO AGENCJA GAZETA
4 Ogólnopolska gazeta Platformy Obywatelskiej
Już czas przekonywać ludzi
Energetyka jądrowa w Europie: Finlandia buduje piątą elektrownię jądrową, we Francji stawiany jest 57. reaktor
Senator Misiak: energia jądrowa to kwestia niepodległości
Niezależnie od tego, jak bar-
dzo polskiemu rządowi uda
się złagodzić wymogi pa-
kietu klimatycznego przyję-
tego przez Unię Europejską w
2007 roku, polską energe-
tykę czeka trudna dekada, a
być może dwie. Przedsię-
biorca i senator PO, Tomasz
Misiak jest przekonany, że
bez sięgnięcia po energetykę
jądrową nie sprostamy wy-
mogom ochrony środowiska,
ale także… obrony naszej nie-
podległości.
– Dlaczego walczy Pan o energetykę jądrową w
– Energetyka jądrowa nie jest
Polsce?
problemem technicznym, ale gospo-
darczym, a ja jestem praktykiem gos-
podarczym. Technologia nie ma już
większego znaczenia – może pocho-
dzić z dowolnego państwa Unii Eu-
ropejskiej, a nawet z USA czy Rosji.
Chodzi o jej zastosowanie w prak-
tyce. Ministerstwo Gospodarki spo-
rządziło prognozę, że w 2016 roku
popyt na energię elektryczną prze-
kroczy w Polsce jej podaż. Oznacza to
albo konieczność kupowania energii
za granicą albo black-outu, czyli cza-
sowych braków energii, znanych
nam z PRL-u jako „stopnie zasila-
nia”.
SENACKA KONFERENCJA: ENERGETYKA ATOMOWA W POLSCE – CZAS NA DZIAŁANIA
Energia atomowa jest tańsza od tradycyjnej, a technika
T ylko siedem krajów w Europie nie ma
elektrowni atomowych. We Francji trzy
czwarte, a na świecie 16 proc. energii
elektrycznej pochodzi z takich elektrowni.
Czy przyszedł już czas, aby budować elek-
trownię atomową w Polsce? A jeśli tak – to
jak przekonać do tego Polaków, szczególnie
tych, którzy będą mieszkać nieopodal?
Finlandia buduje piątą elektrownię jąd-
rową; we Francji, która od lat sześćdziesią-
tych XX wieku postawiła na energetykę
atomową, stawiany jest 57. reaktor. Z dru-
giej strony Niemcy swój ostatni blok w elek-
trowniach atomowych chcą zamknąć w 2021
roku. Z produkcji energii elektrycznej w blo-
– Czy energia kupowana za granicą musi być
droższa od polskiej? Koszty przesyłu
– To prawda, ale trzeba pamiętać
nie są tak wysokie…
o politycznym i gospodarczym kosz-
cie importu energii. Zastanówmy się,
czy inwestor zagraniczny wybuduje
swój zakład w kraju, który musi im-
portować energię? Najwięcej ośrod-
ków produkcji skupia się wokół
elektrowni. Jeśli kupujemy prąd z Nie-
miec, to sprzedaż go dla fabryki loko-
wanej w Polsce może stać się
problemem. Rząd niemiecki – by nie
używać innego przykładu – może ra-
czej zachęcać do inwestowania u sie-
bie, niż sprzedawać energię dla
fabryki w sąsiednim kraju. To nie jest
teoria, kraje walczą o inwestorów i w
takiej walce są dozwolone różne
chwyty. A Polska już dzisiaj jest uza-
leżniona od importu gazu i ropy z jed-
nego kraju – Rosji. Czy stać nas na
kolejne uzależnienie?
– Inwestycje w energetyce, jądrowej czy tra-
dycyjnej, trwają długo. Zdążymy co-
– Nie uciekniemy od budowy tra-
kolwiek zrobić do 2016 roku?
dycyjnych bloków energetycznych, na
przykład gazowych. Elektrownia jąd-
rowa to co najmniej 12 lat od decyzji
politycznej do pierwszego prądu. W
Finlandii, kraju, gdzie są elektrownie
jądrowe, budowa takiej nowej elek-
kach jądrowych nie wycofują się jednak
Węgrzy, Czesi, Słowacy, Słoweńcy i Litwini,
mimo że ich elektrownie, pochodzące jesz-
cze z czasów sowieckich, zgodnie z wymo-
gami Unii Europejskiej powinny być
zamknięte do 2009 roku.
Nasz kraj, podobnie jak Austria, Dania,
Irlandia, Portugalia oraz Łotwa i Estonia do-
tychczas nie ma energetyki jądrowej. Kata-
strofa reaktora w Czarnobylu w 1986 roku i
protesty w drugiej połowie lat ’80 dopro-
wadziły do zaniechania budowy pierwszej
polskiej elektrowni jądrowej w Żarnowcu.
Kwestia elektrowni jądrowych w Polsce po-
wróciła w roku 2005 w rządowym doku-
trowni trwa już 11 lat i skończy się za
dwa lata. Dlatego o energetykę jąd-
rową powinni walczyć politycy młod-
szego pokolenia, bo mają szansę dożyć
i zobaczyć rezultaty swoich działań. Z
tej wieloletniej perspektywy widać, że
Francja, która już w latach 60. minio-
nego wieku postawiła na energetykę
jądrową, dokonała najlepszego w Eu-
ropie wyboru w tej dziedzinie.
W Polsce powinniśmy iść w
stronę miksu energetycznego, czyli
energii z różnych źródeł, z tego 20
proc. z tak zwanych źródeł czystych –
wiatru, wody i innych źródeł odna-
wialnych. Ale to jest energia droga,
dlatego musi być finansowana – po-
średnio, poprzez system kupowania
prawa do emisji CO2 – przez tych,
którzy emitują CO2.
– Tak, to jest tak zwany pakiet
– To są wymagania unijne?
3x20: do 2020 roku 20 procent energii
z czystych źródeł i ograniczenie emisji
CO2 o 20 procent. Kolejne 20 proc.
wytwarzanej energii to powinna być
energetyka jądrowa.
– Ekolodzy twierdzą, że nie da się
– Ale ludzie boją się energetyki jądrowej…
przekonać społeczeństwa do takiej
zmiany. A ja twierdzę, że jest to ko-
nieczne i możliwe. Mam na to argu-
menty, na przykład taki, że obecnie
mencie „Polityka energetyczna do 2025
roku”. Zadanie budowy elektrowni jądrowej
i podjęcie kampanii informacyjnej na rzecz
energetyki atomowej zapowiadał poprzedni
rząd PiS.
Dokument „Polityka energetyczna Pol-
ski do roku 2030”, przygotowywany przez
Ministerstwo Gospodarki, również sygnali-
zuje „możliwość wprowadzenia energetyki
jądrowej w Polsce” zastrzegając, że osta-
teczną decyzję poprzedzą rzetelne analizy i
konsultacje społeczne. Za ich początek
można uznać październikową konferencję w
Senacie „Energetyka atomowa w Polsce –
czas na działania”, która zgromadziła nau-
listopad 2008
Pakiet klimatyczny
po walce w Brukseli
Pod naciskiem koalicji państw, której na
szczycie Unii przewodziły Polska, Włochy
i Niemcy, ograniczenie emisji dwutlenku
węgla o 20 proc. do 2020 roku pozostało
celem Unii, ale droga dojścia do niego bę-
dzie łagodniejsza.
Delegacja polska wywalczyła zmianę
zasady decydowania o szczegółach pakietu
klimatycznego z większościowego na jed-
nomyślny.
Polska chce, by obowiązek kupowania
zezwoleń na emisję CO2 na aukcjach wpro-
wadzać stopniowo, a nie już od 2013 roku.
Chcemy także darmowych zezwoleń na
emisję CO2 dla nowoczesnych elektrowni
węglowych, zaś dla starszych – płacenia
tylko za część tej emisji. Grudniowy szczyt
Unii zaakceptuje kompromis w tych spra-
wach jednomyślnie – albo wcale.
FOTO CORBIS
jesteśmy frajerami: mamy sto procent firm, które chciałyby inwestować w
ewentualnego ryzyka, a zero zysku. energetykę jądrową, polskich i zagra-
Jesteśmy przecież w Polsce otoczeni nicznych. Przecież 80 proc. Polaków
przez 26 reaktorów jądrowych, działa- nie wie, że mamy działający reaktor
jących w Czechach, na Słowacji, jądrowy.
Węgrzech, Ukrainie, Białorusi, Fin-
landii, Szwecji…
– Tak, reaktor Maria, który działa
– Oczywiście, w Świerku pod Warszawą.
od lat 60. minionego wieku. I jakoś w
Aninie, eleganckim podwarszawskim
– To prawda, Czarnobyl jest na Białorusi, a w
– Tak. Czarnobyl jest najgorszym osiedlu, położonym tuż obok Insty-
1986 to stamtąd nas zawiało…
możliwym symbolem elektrowni ato- tutu Badań Jądrowych, nikt się tego
mowej. Na świecie działa grubo ponad nie boi, nie cierpią na tym ceny nieru-
1000 reaktorów jądrowych i poza ka- chomości.
tastrofą czarnobylską inna się nie wy- Zresztą największym potencjal-
darzyła. Dlatego musimy zacząć nym zagrożeniem nie są reaktory, ale
przekonywać Polaków, że energia jąd- odpady z nich. I tu znowu mamy sto
rowa jest nam potrzebna, żeby utrzy- procent potencjalnego zagrożenia i
mać naszą niezależność energetyczną. zero korzyści, bo największe składo-
Platforma powinna przekonywać wisko tych odpadów w Europie znaj-
Polaków do energetyki jądrowej teraz, duje się na Białorusi, o 10 km od
kiedy ma wysokie poparcie społeczne, polskiej granicy.
bo jest partią nowoczesną, rozumną, A szczytem naszej politycznej nie-
patrzącą w przyszłość. Tym bardziej, mocy jest fakt, że Rosjanie budują obec-
że stosunek Polaków do energii ato- nie elektrownię atomową w
mowej wcale nie tak jednoznacznie Kaliningradzie, tuż za naszą granicą, i
negatywny, jak się potocznie sądzi. 52 otwarcie mówią, że energię z niej będą
proc. badanych przyznaje, że energe- sprzedawać Polsce, bo dla Obwodu Ka-
tyka jądrowa jest potrzebna. Gorzej, liningradzkiego będzie jej za dużo. I jeśli
gdy pytamy o jej sąsiedztwo - wtedy za sprzedadzą ją nam taniej niż Niemcy –
jest już tylko połowa tej połowy, czyli to oczywiście ją kupimy, uzależniając
25 proc. Polaków. się jeszcze bardziej od wschodniego są-
Ale na ten temat nie było ani jed- siada. Taka będzie cena strachu przed
nej informacyjnej kampanii społecz- polską energetyką jądrową.
nej! Trzeba ją zrobić z pomocą rządu i Rozm. Andrzej Krajewski
kowców, praktyków i parlamentarzystów.
W badaniu przeprowadzonym w sierp-
niu 2008 roku na pytanie „Czy Polska po-
winna wybudować elektrownię atomową?”
na zlecenie portalu Money.pl). Te wyniki
wskazują na potrzebę i kierunki kampanii
społecznej o energetyce jądrowej.
Specjaliści twierdzą, że zaletami ener-
odpowiedzi „Tak” było 42 proc., „Nie” -48 getyki jądrowej są: czystość produkcji –
proc. (reszta – nie wiem). Zgoda na budowę brak dwutlenku węgla; pewność zaopatrze-
elektrowni atomowej rosła wraz z wykształ- nia w paliwo – producentami uranu są sta-
ceniem pytanych osób i zamieszkiwaniem bilne politycznie kraje, takie jak Kanada,
przez nich w większych ośrodkach. Jednak Australia, USA, Francja (Rosja wytwarza
wśród tych, którzy odpowiedzieli „Tak”, aż tylko 3 proc. światowej produkcji uranu);
75 proc. chce, by elektrownia jądrowa była znikome potrzeby transportowe – dla bloku
co najmniej o 100 km od ich miejsca za- 1000 MW wystarcza ciężarówka paliwa rocz-
mieszkania. Za budową elektrowni jądrowej nie; odporność na wzrost cen paliwa – po-
jest 61 proc. mężczyzn, a przeciw - 62 proc. dwojenie ceny uranu daje wzrost kosztu
kobiet. (Badanie SMG/KRC próba 1004 osób prądu tylko o 5 proc.; duże zasoby paliwa
 listopad 2008
Po 22 latach od katastrofy reaktora jądrowego
Czarnobyl? Można zwiedzać
W 22 lata po największej katastrofie w
historii energetyki jądrowej do Czar-
nobyla można już pojechać z wy-
cieczką. Psychologiczny cień tej awarii
jest o wiele trwalszy od jej rzeczywis-
tych skutków, które okazały się mniej-
sze niż sądzono bezpośrednio po
awarii.
Do strefy pierwszej, w promie-
niu 10 km od sarkofagu, którym
przykryto blok po awarii, wjeżdża
się kolejką. Codziennie przewozi
kilka tysięcy osób, pracujących na
terenie czarnobylskiej elektrowni.
Kiedy o siódmej rano wsiadamy do
niej w Sławutyczu, jest pełna. W
tym miejscu, między Dnieprem a
rozlewiskami Prypeci, terytorium
Białorusi wciska się klinem w głąb
Ukrainy.
Po trzech kwadransach jazdy wy-
Reaktor był wojskowy
siadamy w przy elektrowni. Mimo że
wnie wytwarza ona już prądu w ża-
-dnym z czterech generatorów
w(ostatni wyłączono w 2000 r.), prace
rrozbiórkowe i zabezpieczające, a
także turystyka są dla okolicznej lud-
ności znaczącym źródłem dochodu.
Kontrola paszportów, sprawdzenie
abagaży - i specjalnym autobusem od-
wjeżdżamy do strefy zero, odgrodzonej
mzasiekami z drutu kolczatego.
- Fotografujemy się przy pomniku
o30 ofiar katastrofy, stojącym o dwie-
-ście metrów od bloku IV, który na
skutek eksperymentu w nocy 26
-kwietnia 1986 roku osiągnął moc
eponad 100 razy większą od nominal-
onej. Chłodzący go wodór wybuchł,
iskażając gazami i pyłami promienio-
-twórczymi teren w promieniu 30 km.
-Ktoś wyciąga dozymetr: słychać mia-
drowe terkotanie, patrzę na licznik:
jest 4,7 mikrosiwerta na godzinę,
-prawie dokładnie tyle, ile to urządze-
-nie wskazywało przedwczoraj, gdy
wwyruszaliśmy spod warszawskiego
iPałacu Kultury.
ą kina, przedszkola i żłobki, portrety
-Lepiej niczego nie dotykać
i W 22 lata od czarnobylskiej ka-
–tastrofy skażenia promieniotwór-
cczego praktycznie już nie ma, dlatego
-bez większego ryzyka można zwie-
ddzać to miejsce. Co prawda organi-
zator wymaga pisemnego
ioświadczenia, że w związku z „moż-
gwarantuje bezpieczeństwo
uranowego – przy obecnej technologii na co
najmniej 200 lat, a przy jej udoskonaleniu –
na wiele tysięcy lat. Energia z elektrowni
jądrowej, dzięki wysokiej sprawności, jest
tańsza niż z elektrowni węglowych.
A minusy? Przede wszystkim strach
przed katastrofą podobną do czarnobylskiej,
który to strach wywołuje protesty, które z
kolei bardzo przedłużają proces inwesty-
cyjny, obawy o bezpieczne składowanie od-
padów radioaktywnych i wysokie nakłady
inwestycyjne.
– W Czarnobylu zainstalowany był
reaktor wojskowy, różniący się od cywilnych
tym, że w przypadku awarii jego moc rosła,
liwością przyjęcia większej dawki
promieniowania nie będę nigdy wno-
sił żadnych pretensji i roszczeń”, ale
to zabezpieczenie teoretyczne. Trud-
niej przekonać do tego najbliższych,
dlatego w domu powiedziałem tylko,
że celem podróży są „okolice Ki-
jowa”.
Nasz ukraiński przewodnik to
Siergiej Akulinin, zażywny 50-latek,
który w chwili katastrofy był o dwie-
ście metrów od reaktora. Pracował
jako operator turbiny nr 2. Brał udział
w likwidacji skutków awarii, nie za-
chorował, powrócił do pracy. Obec-
nie zarabia m.in. oprowadzaniem
turystów po Czarnobylu i Prypeci –
miastach, skąd wysiedlono wszyst-
kich mieszkańców. Strefa zamknięta
rozciąga się w promieniu 30 km od
elektrowni – także na terenie Biało-
rusi, gdzie jest słabiej pilnowana,
więc żyje w niej podobno ponad ty-
siąc osób.
– Niczego nie podnoście z ziemi,
nie dotykajcie, podwińcie nogawki
spodni, wodę pijcie tylko z butelek –
ostrzega Siergiej. Chodzi o to, żeby
do organizmu nie przedostały się
skażone drobiny pyłu.
W tym samym celu podczas
Na horyzoncie „Oko Moskwy”
zwiedzania Prypeci – miasta-widma
– zakładamy na usta białe maski.
– Tylko nie pokazujcie się za bardzo,
szczególnie na dachach, bo nas stąd
wygonią – prosi nasz przewodnik. Z
dachu 16-piętrowego wieżowca robię
zdjęcie „Oka Moskwy”, widocznej na
horyzoncie konstrukcji strategicz-
nego radaru, który miał śledzić ame-
rykańskie rakiety z głowicami
atomowymi. To także z tego powodu
ukrywano fakt i rozmiary czarnobyl-
skiej tragedii.
W dzień po awarii z miasta Pry-
peć autobusami ewakuowano 26 ty-
sięcy mieszkańców. Mieli wyjechać
na trzy dni, nie wrócili już nigdy.
Zostały po nich mieszkania, szpital,
Lenina i hasła KPZR. Na trawniku
znajdujemy grzyby. Dozymetr wska-
zuje 9,8 mikrosiwerta – dwa razy
więcej niż w strefie zero. Na szczęście
to muchomory, nie szkoda ich zosta-
wiać…
Niższe budynki trudno już do-
strzec spoza gęstego młodnika, a i
zamiast wygasać– stwierdził doc. Andrzej
Strupczewski z Instytutu Energii Atomowej
w Świerku. – Obecnie wszystkie reaktory w
elektrowniach jądrowych są zabezpieczone
tak, że przy jakiejkolwiek awarii zaprzestają
pracy, a nawet atak lotniczy podobny do
tego z 11 września 2001 roku, nie jest w sta-
nie im zagrozić.
Odpady radioaktywne umieszczane są
w głębokich, suchych i chronionych stud-
niach, gdzie muszą pozostać przez 300 lat.
Tyle, ile leżały w słonym Bałtyku beczki z
piwem na szwedzkim statku „Waza”, wydo-
bytym z dna morskiego w ubiegłym stule-
ciu. To piwo zachowało się znakomicie,
Ogólnopolska gazeta Platformy Obywatelskiej 5
wieżowce do wysokości kilku pięter
porastają pnącza. Przyroda na po-
wrót bierze teren w swoje posiada-
nie. O ile z zewnątrz budynki kojarzą
się ze spokojnym dostojeństwem an-
tycznych ruin, to ich wnętrza przy-
wodzą na myśl niszczycielski szał
huraganu. Poprzewracane meble, po-
tłuczone szkło, odpadające tynki,
metodycznie porozpruwane mate-
race i walające się wszędzie strzępy
książek robią przygnębiające wraże-
nie. Pośród tego pandemonium od-
najdujemy jednak kilka mieszkań o
szczelnie zamkniętych drzwiach.
Myśl, że od 22 lat nikt ich nie otwie-
rał, rodzi pokusę, by to zrobić – i zo-
baczyć wnętrze niezbezczeszczone
przez wandali… A może w tym mie-
ście duchów, tak jak w okolicznych
W opuszczonych domach promieniowanie jest niskie, ale lepiej
wioskach, ukrywają się jeszcze żywi
założyć maskę, by nie wdychać pyłów FOTO GRZEGORZ DZIEWULSKI
ludzie?!
Schodzimy na coraz niższe kon-
Sarkofag będzie nakryty Jaki będzie giełdowy handel emisjami CO2
dygnacje mrówkowca, szerokim łu-
kiem omijając ziejące czarną pustką
iełdowy handel emisjami zanieczysz- wydano uprawnienia na poziomie 90 proc.
upiorne szyby wind. Na dworze
widok słońca i szelest jesiennych
G czeń to najbardziej rynkowo zoriento-
wany instrument ochrony środowiska.
dotychczasowej faktycznej emisji. Tym, w
jaki sposób uprawnienia będą rozdzielane
liści sprawia wyraźną ulgę. Siergiej
System handlu emisjami obejmuje duże in- od roku 2013 zajmie się grudniowa konfe-
szeroko uśmiecha się na nasz widok,
stalacje, działające w branży energetycz- rencja klimatyczna w Poznaniu.
ale za jego wesołością wyczuwam
nej, metalurgicznej, produkcji szkła, Polska chce, by od 2013 roku 4/5
melancholię. To miasto było kiedyś
cementu i papieru. W Polsce do systemu uprawnień było darmowych, a 1/5 – sprze-
jego domem, więc coś, co dla nas jest
zakwalifikowano 878 instalacji, wykluczono dawana na aukcjach. W dalszych latach re-
ekscytującą przygodą, u niego wzbu-
z niego 212 małych cegielni, gdyż ich dukowano by liczbę nieodpłatnie
dza bolesne wspomnienia.
emisja jest minimalna. Przedmiotem przyznawanych uprawnień. Notowania
Na skraju miasta słyszymy stuki,
obrotu giełdowego są uprawnienia do uprawnień na giełdzie powinny być chro-
unosi się dym, słychać głosy. Pięciu
emisji dwutlenku węgla. Jedno uprawnie- nione przed spekulacją– maksymalna cena
robotników tnie palnikami gazowymi
nie odpowiada emisji 1 tony CO2 uprawnienia w roku 2013 to 65 euro, mini-
stalową konstrukcję. Wywiozą ją na
W latach 2005-2007 w Polsce w obro- malna – 5 euro. Kara za ponadnormatywną
złom. Podobne ekipy pracują w
cie było 717,3 mln uprawnień. Polski rynek emisję 1 tony CO2 wynosi 100 euro. Polska
samej elektrowni, w hali turbin. Co-
uprawnień do emisji CO2 należy do naj- Komisja Nadzoru Bankowego nie zgodziła
dziennie wywozi się stamtąd kilka
większych w Unii Europejskiej, jego war- się na handlowanie prawami do emisji CO2
ton złomu, a cała operacja ma zakoń-
tość sięga 90 mln euro. Na lata 2008-2012 przez polskie banki.
czyć się w 2020 roku. Są też i inne
plany – nakrycia sarkofagu, w któ-
rym ukryto blok numer cztery, po-
tężnym stalowym hangarem o
szerokości 260 i wysokości 110 met-
rów, co umożliwi rozbiórkę sarko-
fagu i zniszczonego reaktora.
W Warszawie jesteśmy po pięciu
dniach. Gdy mówię rodzicom, gdzie
naprawdę byłem, matka załamuje
ręce, ojciec chce zobaczyć zdjęcia.
Pokazuję utrwalone na nich wskaza-
nia dozymetru, ale mama nadal nie-
dowierzająco kręci głową.
Grzegorz Dziewulski
Przed nami reaktor, który wybuchł FOTO GRZEGORZ DZIEWULSKI
można więc być pewnym, że technologia o
350 lat późniejsza także sprosta zadaniu
bezpiecznego przechowania radioaktywnych
odpadów.
Pozostaje długi okres inwestycji (tech-
nicznie – 6 lat, w praktyce – dwa razy tyle)
wynikający z ludzkich obaw oraz sponta-
nicznych i organizowanych demonstracji i
protestów. Są także argumenty tych, którzy
twierdzą, że zamiast budować elektrownie
atomowe, należy lepiej wykorzystywać ist-
niejące elektrownie, bo efektywność ener-
getyczna Polski jest 2,6 raza mniejsza od
osiąganej w „starych” państwach UE.
Andrzej Krajewski Najbardziej skażone są grzyby... FOTO GRZEGORZ DZIEWULSKI
6 Ogólnopolska gazeta Platformy Obywatelskiej listopad 2008

W stoczni ma się zatrudnienie. Pracować opłaca się

Kolebki trzymają się mocno, bytkowi strażnicy, którzy sprawdzają, łych marinach, w loftach, czyli miesz- Gdyni. – To śmietnik jeden wielki, nować cztery linie promowe, rozwój
kontrolują, ale… nie bardzo mają kaniach w halach przemysłowych, zobacz pan, ile tu spółeczek działa! To baz kontenerowych – to dobra per-
Jeśli nawet nie da się utrzymać histo-

czego pilnować. Rano „na stocznię”, które tu mogą powstać. Tak, jak w za- wszystko może działać het, precz, spektywa. Potrzeba im dróg i szyn, by
rycznych lokalizacji trójmiejskich „ko-

do jej części produkcyjno-remonto- chodnioeuropejskich czy amerykań- poza miastem! zapewnić wwóz i wywóz kontenerów.
lebek”, czyli Stoczni Gdańskiej i Stoczni

wej, przychodzi kilka tysięcy osób; skich miastach portowych, gdzie Zdania są jednak podzielone. Gdynia po 30 latach budowy, w czer-
Gdyńskiej, nie oznacza to końca pol-

później przyjeżdżają pracujący w in- zabytkowość jest pogodzona z nowo- – To skandal, żeby doprowadzać wcu tego roku skończyła estakadę
skiego przemysłu stoczniowego.

Ten przemysł będzie w Polsce ist-
niał, bo są u nas świetni fachowcy, a
także stoczniowe firmy, mające port-
fele pełne opłacalnych zamówień. I
tak może stać się także z „kolebkami”,
stytucjach kultury i biznesu, działają-
cych w odnowionych budynkach.
O czternastej fachowcy, mający
Na Wyspie Sobieszewskiej
czesnością. Ilu więcej ludzi znalazłoby
tu prawdziwą pracę, ile wycieczek ze
świata widziałoby umiejętne pogodze-
nie współczesności z historią, zamiast
dzisiejszych zamarłych żurawi i pustki
tak prosperujący zakład do upadku.
Trzy tysiące ludzi straci pracę! –
stwierdza inny rozmówca.
Chociaż prezydent Gdyni, dr
Wojciech Szczurek wie, jak wielkim
Kwiatkowskiego wyprowadzającą
ruch z miasta bezpośrednio do Ob-
wodnicy Trójmiejskiej.

jeśli ich zarządy wyzwolą się spod „zatrudnienie na stoczni” wychodzą i za legendarną bramą? zagrożeniem byłaby likwidacja Stocznia Gdańska jest dziś w rę-
Połączenie ciosem w związki

wpływu polityków, i zaczną myśleć w … idą do pracy. Też w stoczniach, tyle Stoczni Gdynia, to wielu jego dorad- kach IDS – ukraińskiego koncernu,
kategoriach ekonomicznych, a nie że tych prosperujących: jachtowych i ców tylko w tym widzi szansę rozwoju który w nią zainwestował i ma dalsze
historycznych. budujących małe statki. Wystarczy Wydaje się, że stocznia w Gdyni, tej części miasta. Zagrożeniem jest plany rozwojowe. ISD stara się także o
W Gdyni nieco lepiej

wyjechać na obrzeża Gdańska, na położona na drugim krańcu Trój- utrata pracy przez trzy tysiące gdyń- kupno Stoczni Gdynia i chce połączyć
Wyspę Sobieszewską, by ujrzeć miasta, znacznie lepiej wykorzystuje skich stoczniowców, kilka tysięcy oba zakłady. Dla związkowców z
Stocznia Gdańska to zabytkowe stocznie, w których praca wre, a ich miejsce, teren i ludzi. Między centrum ludzi pracujących na rzecz Stoczni Gdańska będzie to cios, nie po to bo-
Zabytkowi strażnicy

hale produkcyjne, piękne domy z po-
czątku XX wieku, bruk typu kocie łby,
zapewne tak stare, jak te otoczone
kultem na uliczkach amerykańskich
miasteczek z XVIII wieku, brama
znana światu ze strajku 1980 roku i
wystąpień Lecha Wałęsy. I równie za-
prywatni właściciele mają portfele
pełne intratnych zamówień.
Gdańszczanie zdają sobie sprawę
z nieuchronności zmian. Wiedzą, że
kiedyś te tereny wreszcie rozkwitną,
będą tętnić życiem w centrach hand-
lowych, kulturalnych, w biurach, ma-
miasta a Obłużem – jego północną
dzielnicą mieszkaniową – rozciągają
się dwa wielkie kanały portowe, a
wzdłuż wybrzeża – wielkie tereny
stoczniowe.
– Tego już dawno tu nie powinno
być! – mówi mi jeden z mieszkańców
Gdynia, i wiele tysięcy pracujących w
firmach na terenie stoczni.
Dla miasta większe znaczenie niż
Stocznia Gdyńska i setki zakładzików
na jej terenie ma gdyński port. Bu-
dowa ulicy Polskiej, rozbudowa na-
brzeża, na którym chcą funkcjo-
wiem protestowali przeciw temu aż w
Brukseli. Dziś są oni już bardziej po-
litykami, walczącymi o skrawek
stoczniowego tortu dla siebie. Ten tort
jest jednak coraz bardziej nieświeży, a
za chwilę może całkiem się zepsuć.
Jakub Kohn

Polski przemysł jachtowy wysoko ceniony w Europie i na świecie

W produkcji jachtów motorowodnych Polska jest lide-
rem w Europie. Także w produkcji jachtów do 9,5 metra
długości zdecydowanie przodujemy w Europie. Około
95 proc. tej produkcji produkcji idzie na eksport. W
2007 roku jachty i łodzie zajęły siódmą pozycję na li-
Boom na jachty z Polski zaczął się na przełomie
XX i XXI wieku. Polskie stocznie jachtowe wyrobiły
sobie w Europie i na świecie świetną markę ze względu
na wysoką jakość produkcji. Polskie jachty charaktery-
zują się wysoką jakością laminatów, starannym wy-
zostają w Polsce znacznie niższe niż na Zachodzie. Do-
brym przykładem rozwoju przemysłu jachtowego jest
stocznia Sunreef Yachts z Gdańska budująca luksusowe
katamarany wykończone według życzeń klienta. Sun-
reef założył Francis Lapp, Francuz, od 16 lat mieszka-

Po Brukseli jest szansa

ście polskiego eksportu. Przez ostatnie pięć lat produk- kończeniem wnętrza i nowoczesną konstrukcją. jący w Polsce, który wynajął hale należące przedtem
cja jachtów w Polsce wzrosła pięciokrotnie, przy ponad Wysoka jakość wynika stąd, że wiele elementów wy- do Stoczni Gdańskiej i od 2002 roku zbudował ponad
dwukrotnym zwiększeniu zatrudnienia. konuje się tradycyjnie, ręcznie, a koszty produkcji po- 20 katamaranów.

dla Szczecina, Gdańska, Gdyni

wodniczący Rady Nadzorczej, który kiedy mówiłem o tym w Sejmie. Teraz złotych miesięcznie szukali sobie innej
jest związkowcem? Stocznia musi mieć wszyscy związkowcy mają pretensje do pracy, a jak im się nie udało, to pozos-
Tadeusz Aziewicz, przewodni-

rzeczywistego właściciela, który decy- rządu Donalda Tuska, ale ja nie pa- tali na państwowej posadzie!
czący Sejmowej Komisji Skar-

duje o tym, co się produkuje i ponosi miętam żadnej wypowiedzi szefa „So-
bu Państwa, mówi o przysz-

za to odpowiedzialność. Pomoc pub- lidarności” Janusza Śniadka, ani

łości polskich stoczni po roz-

liczna jest dopuszczalna, ale tylko Karola Guzikiewicza, słynnego związ-

mowach polskiej delegacji na Dlaczego tak trudno znaleźć inwestora dla

przejściowo, jak ręka podawana leżą- kowego palacza opon, dociskającej PiS Jednym z koronnych zarzutów po-
październikowym posiedzeniu stoczni?

cemu, żeby mógł się podnieść i sam iść w sprawie rozmów z Komisją Europej- stawionych poprzednikowi przez mi-
Rady Europejskiej w Brukseli:

Prawo antymonopolowe daje moż-
liwość decyzji na tak, na nie, albo wa-
runkowej. Gdybyśmy dostali od
dalej. W przypadku stoczni mamy per- ską. A Komisja alarmowała, że nie ma nistra Aleksandra Grada jest
manentną pomoc od wielu lat i zanie- odpowiedzi jej na pisma kierowane do niewykorzystanie możliwości sprze-
chanie reform. Gdy zbliżał się kryzys i rządu w sprawie stoczni, że rząd nie daży trzech stoczni jednemu inwesto-
Celem działania
Tadeusz Aziewicz FOTO PO

Komisji Europejskiej decyzję warun- ich pracownicy wydawali pomruk, ko- dotrzymuje terminów. Aleksander rowi. To był poważny kapitał arabski,
kową, to dałaby ona ministrowi skarbu lejne rządy dosypywały im pomocy. W Grad jest pierwszym ministrem, który ale oferta została zlekceważona, bo po-
pewne wskazówki, jak dalej postępo- stoczniach ukształtowała się zupełnie
przestał być w terminie dostarczył program res- łączenie stoczni zmniejszyłoby pozycję

zysk osiągany
wać. Sygnały o większej otwartości na inna racjonalność bytu niż w zdro- trukturyzacji stoczni, wcześniej było to polityczną związkowców. Oni nie
dodatkową pomoc publiczną dla wych, prywatnych zakładach. Celem w Polsce niewykonalne. ukrywali kontraktu politycznego za-

przez wzrost
stoczni, które mieliśmy z Komisji Eu- działania przestał być zysk osiągany wartego z PiS-em, że po wyborach
ropejskiej jeszcze wiosną, niestety, nie przez wzrost produkcji przy obniżce stocznie zostaną rozłączone. I tak się

produkcji przy
potwierdziły się. Warunkowa zgoda kosztów, a stało się nim wywieranie W maju 2007 minister gospodarki stało, co bardzo skomplikowało pry-
Czy można odpolitycznić stocznie?

może dotyczyć formuły wydzielenia z
masy upadłościowej stoczni części ma-
jątku, stworzenia nowej firmy i uzyska-
nia dzięki temu pewnej zwłoki.
presji na rządzących.
A do tego niekompetentne rządy
etnologa i innych, podobnych jemu fa-
chowców, trafiły się akurat w okresie
Piotr Woźniak pojechał do Brukseli,
obniżce kosz- spotkał się z Neeli Kroes, panią komi-
sarz od konkurencji, i wrócił wstrząś-
tów, a stało się nięty. Zaczął mówić o konieczności
watyzację, choć stocznie były do niej
gotowe jako całość. A do tego doszło
myślenie Jarosława Kaczyńskiego ka-
tegoriami XIX-wiecznej, kapitalistycz-

nim wywieranie
świetnej koniunktury na statki, na wymiany kierownictwa Stoczni Gdań- nej gospodarki. Długo trwało zanim
czym korzystał przemysł stoczniowy skiej, ale okazało się, że jest na to za dojrzał do tego, że „kolebkę” trzeba

presji na rządzą-
na całym świecie. Ten idealny czas dla krótki. Rok wcześniej szefowie obu jednak sprywatyzować. Ale wtedy
Dlaczego Komisja Europejska domaga się zwrotu

Problem ze stoczniami mamy dla- reform – wiosna ubiegłego roku – stoczni brali udział w wyborach: An- przyszły wcześniejsze wybory i można
pomocy publicznej dla polskich stoczni?

cych
tego, że one dotychczas nie miały do- został zmarnowany. To był czas na ne- drzej Jaworski chciał zostać prezyden- już było wszystko zwalić na ich zwy-
brych właścicieli. Bo jakim gocjacje z Komisją Europejską, na re- tem Gdańska, a Kazimierz Smoliński cięzcę, Platformę.
właścicielem stoczni może być prze- formy, ale nikt tego nie chciał słuchać, – prezydentem Tczewa. Za 40 tysięcy Rozm. Andrzej Krajewski
listopad 2008 Ogólnopolska gazeta Platformy Obywatelskiej 7

przy produkcji jachtów i małych statków Państwowe nie

sprawdza się

ale zmiany nadchodzą przy statkach

i pacjentach
Jacek Żakowski zarzucił naszej
reformie służby zdrowia, że sko-
mercjalizowane szpitale będą
uginać się pod ciężarem politycz-
nych rad nadzorczych i zarządów,
co musi doprowadzić do ich pry-
watyzacji. Katarzyna Gonta-Gra-
biec, ekonomistka i praktyk
gospodarczy, polemizuje z jej
skądinąd ulubionym autorem.

Do tej pory podziwiałam Pana

olbrzymią wiedzę i niekłamaną elok-
wencję. W komentarzu na łamach
„Gazety Wyborczej” znalazłam nie-
stety, jedynie to drugie.
Po pierwsze – PO nie będzie
prywatyzowała szpitali. Pan nie
udowadnia tezy przeciwnej, to i ja
nie będę przytaczała żadnych argu-
mentów.
Po drugie – nieprawdą jest, że
komercjalizacja przedsiębiorstw w la-
tach 90. nie sprzyjała lepszemu ich
funkcjonowaniu. Było wręcz przeciw-
nie. Wyrwanie się przedsiębiorstwa
państwowego z zaklętego trójkąta:
dyrekcja, rada pracownicza, organ
założycielski, pozwoliło firmom na
działanie w ramach zdrowej konku-
rencji, przejrzystych procedur, a także
na wyjście poza granice kraju. Ko-
mercjalizacja to zmiana formy praw-
nej przedsiębiorstwa, która bardzo
ułatwia zarządzanie firmą zgodnie z
jasnymi, acz ostrymi wymogami Ko-
deksu Spółek Handlowych, pod nad-
zorem Rady Nadzorczej oraz
Stoczniowi związkowcy są dziś bardziej politykami walczącymi o skrawek tortu dla siebie FOTO EN, JS zdefiniowanego właściciela. Podej-
rzewam, że Pan Redaktor dobrze wie,
że „katastrofa” programu NFI nie
WYSTĄPIENIE POSŁA AZIEWICZA W DYSKUSJI NAD SYTUACJĄ STOCZNI miała nic wspólnego z procesem ko-
mercjalizacji.
Po trzecie nie ma Pan pojęcia, na

Polskie stocznie były partyjnym folwarkiem PiS czym polega proces komercjalizacji, a
wystarczyło sięgnąć do Ustawy z 30

przyznać się do błędu, i to w okresie działaniom rządów PiS w stosunku misją może skutkować konieczno-
sierpnia 1996 r. „Jedynym pewnym

przedwyborczym. do naszych stoczni, odnosiłem wra- ścią zwrotu pomocy publicznej w

(…) W maju 2007 r. ze smutkiem skutkiem komercjalizacji, czyli prze-

Drugi grzech to niekompetencja. żenie, że długo nie chciały one przy- wysokości tak dużej, że grozi to wy-
stwierdziłem, że zarządzanie naszymi kształcenia szpitali w spółki, są duże

Bo jak inaczej uzasadnić rezygnację z jąć do wiadomości, że prawo unijne cofaniem się inwestora. Inwestor ten
stoczniami – a rządził wtedy PiS – koszty samego przekształcenia –

wystąpienia do Komisji Europejskiej istnieje i dotyczy także Polski. aktualnie negocjuje kupno Stoczni
przejdzie do historii gospodarczej Pol- wielomiliardowe wydatki na wycenę

z wnioskiem o objęcie naszych Trzeci grzech – to decyzyjna im- Gdynia, aby zwiększyć możliwości
ski jako studium przypadku: upolitycz- majątku oraz obsługę prawną i admi-

stoczni środkami ochronnymi, dzięki potencja. Podejmowanie zobowiązań zawarcia kompromisu z Komisją i
nienia gospodarki, niekompetencji i nistracyjną” – uważa Żakowski.

czemu przez uzgodniony czas nie w toku postępowania przed Komisją poprzez efekty synergii ratować
decyzyjnej impotencji. Późniejsze wy- To radykalna oszczędność w po-

podlegałyby one ograniczeniom po- Europejską i ich niedotrzymywanie przedsięwzięcie.

darzenia w pełni potwierdziły tamtą sługiwaniu się prawdą. Przy prze-

mocy publicznej? Do 1 maja 2007 r. było w minionej kadencji niemal re-

diagnozę. kształceniu przedsiębiorstwa

Wczoraj dodarła do mnie nowa można było wykorzystać możliwości, gułą. Powszechnie mówi się, że do-
państwowego nie dokonuje się wy-

informacja, w którą w pierwszej jakie daje art. 37 ust. 1 aktu dotyczą- tychczas nikt nie został ukarany z Minister Aleksander Grad, który
Minister Grad toczy walkę ceny majątku. Kapitały tworzy się z

chwili nie mogłem uwierzyć. Okazuje cego przystąpienia Polski do Unii Eu- tytułu zaniechania. Może dlatego po wyborach przejął odpowiedzialność
sumy funduszy, które istnieją w

się, że w czerwcu 2007 r. minister ropejskiej. Zgodnie z tym zapisem wobec niesłychanie trudnej sytuacji, za spółki stoczniowe, znalazł się w nie-
przedsiębiorstwie. A jeśli chodzi o

skarbu dysponował poważną ofertą państwo członkowskie w ciągu w jakiej znajdowały się nasze stocz- zwykle trudnej sytuacji. Komisja Euro-
zwiększone koszty zarządzania, to

umożliwiającą mu szybką – w ciągu pierwszych trzech lat po przystąpie- nie, rząd PiS godził się na ich dryfo- pejska nie wyraziła zgody na nowe
odsyłam do „ustawy kominowej” –

trzech miesięcy – prywatyzację niu do Unii może zwrócić się o ze- wanie, zamiast na poważnie usiąść do otwarcie negocjacji, umożliwiające za-
nie wspominając o tym, że obecne

wszystkich stoczni, w Gdyni, w zwolenie na wprowadzenie środków stołu z Komisją i inwestorami, wyjaś- proszenie nowych inwestorów. Z ko-
koszty funkcjonowania rad nadzor-

Gdańsku i w Szczecinie. Dlaczego ochronnych na mocy ogólnej klauzuli nić kwestie związane z pomocą pub- nieczności negocjacje musiały toczyć
czych, których liczebność została

minister skarbu, pan Wojciech Jasiń- ochronnej. liczną i środkami wyrównawczymi. się w oparciu o procedurę zapoczątko-
ograniczona do ustawowego mini-

ski nie skorzystał z prostej możliwo- Decyzja zapadła tylko w jednym waną przez poprzedni rząd – z jednym
mum, nie są wyższe od kosztów

ści rozwiązania jednego z naj- wypadku: sprywatyzowana została inwestorem, który w maju się wycofał.
funkcjonowania Rady Pracowniczej.

trudniejszych problemów polskiego A czym, jak nie brakiem kompe- Stocznia Gdańsk. Pilna potrzeba wy- W tej chwili rząd toczy drama-
Prawo unijne dotyczy i Polski Dlaczego więc komercjalizacja,

przemysłu? Wydaje się, że odpowiedź tencji można uzasadnić bezdysku- kreowania sukcesu na potrzeby kam- tyczną walkę o skuteczne sprywaty-
jak Pan pisze, ma zrujnować szpitale?

jest tylko jedna – przed wyborami syjne zaakceptowanie niekorzystnych panii wyborczej – kandydatem PiS-u zowanie naszych stoczni w niezwykle
Ujawnienie właściciela ma być rujnu-

PiS zobowiązał się do rozdzielenia dla naszych stoczni rozwiązań doty- do Sejmu był prezes stoczni, Andrzej krótkim terminie. Trudno przewidy-
jące? Działalność według prawa

stoczni w Gdańsku i w Gdyni. czących gwarancji Korporacji Ubez- Jaworski – spowodowała, że transak- wać, jaki będzie efekt tych działań, za-
handlowego, która stanie się bar-

Politycy PiS wspólnie ze związ- pieczeń Kredytów Eksportowych, cja ta została przeprowadzona bez leży on nie tylko od rządu, ale przede
dziej przejrzysta od dotychczasowej i

kowcami z Gdańska hucznie święto- które zgodnie z sugestią Komisji zos- uzgodnień z Komisją Europejską, w wszystkim od inwestorów i Komisji
zmusi samorządy do efektywnego

wali to wydarzenie. Gdyby oferta tały uznane za pomoc publiczną, cho- ogromnym pośpiechu, mocno kon- Europejskiej. Chcemy wierzyć, że bę-
nadzoru właścicielskiego oraz do-

przedstawiona przez bank Fortis – ciaż zdaniem ekspertów kwestia ta trastującym z wcześniejszą opieszało- dzie dobrze, ale nie możemy zapo-
brych praktyk? Czy tego Pan się oba-

bo o niej mowa – została przyjęta, mogłaby stać się przedmiotem nego- ścią. Potem okazało się, że mnieć, komu zawdzięczamy tak
wia?

stocznie te znowu miałyby jednego cjacji? przeprowadzenie prywatyzacji bez głębokie tarapaty.
Katarzyna

właściciela, czyli rząd PiS musiałby Przyglądając się przez dwa lata wcześniejszego konsensusu z Ko-
Gonta-Grabiec
4.09.2008
8 Ogólnopolska gazeta Platformy Obywatelskiej
W czasie obchodów 325-lecia Wiktorii Wiedeńskiej w 2008 roku
Świętujmy
Daniel Olbrychski uosabiał króla Jana III Sobieskego FOTO PO
Krakowska wiktoria PO
zwycięstwa,
a nie klęski
PO nie powinna pozwolić PiS i innym
skrajnie prawicowym partiom na za-
właszczanie sfery uczuć i postaw pat-
riotycznych. Dlatego z inicjatywy PO
niedawno Kraków uroczyście święto-
wał 325-lecie Wiktorii Wiedeńskiej.
325 lat temu wyruszyliśmy z od-
sieczą wierze chrześcijańskiej.
Obrona chrześcijaństwa przed rady-
kalnym islamem połączyła narody
Austrii, Niemiec i Polski. Czy dzi-
siejsza geopolityczna mapa świata
tak bardzo różni się od tej z czasów
króla Jan III Sobieskiego? Dziś, jak i
w XVII wieku, obserwujemy umac-
niające się imperium rosyjskie oraz
żyjemy w stanie zagrożenia ze strony
wojującego islamu.
Gdyby husaria istniała w Sta-
nach Zjednoczonych lub Anglii, to
dziś cały świat oklaskiwałby wikto-
rię tej formacji, a przemysł tury-
styczny, zorganizowany wokół
odtwarzania jej zwycięstw przyno-
siłby krocie. By stworzyć nową, at-
rakcyjną ofertę turystyczną
wystarczy sięgnąć po to, co już
mamy w Krakowie, ale trzeba podać
to w radosnej i atrakcyjnej formie.
Obchody 325 rocznicy Wiktorii
Wiedeńskiej udowodniły, że można
zaproponować coś unikatowego na
skalę światową, coś wyłącznie pol-
skiego i krakowskiego.
Wierzę, że echa Wiktorii Chrze-
ścijaństwa z 1683 roku, obchodzo-
nej w Krakowie z inspiracji młodej
Platformy Obywatelskiej, mogą wy-
wołać nowe prądy polityczne i inte-
lektualne wśród Polaków i
Europejczyków. PO nie powinna po-
zwolić PiS i innym skrajnie prawi-
cowym partiom na zawłaszczanie
sfery uczuć i postaw patriotycznych.
Musimy jednak się od nich odróż-
niać. Po pierwsze z „kierunku” po-
lityki historycznej musimy wybrać
zwrot przeciwny wobec obowiązują-
cego w polskiej debacie od połowy
XX w. Czcijmy i świętujmy nasze
zwycięstwa, a nie klęski. Po drugie:
bylejakość, prowizorka, papierowe
zbroje, ziejące nudą konferencje
muszą być zastąpione przez radosne
i z rozmachem organizowane spek-
takle oraz pokazy kierowane do ma-
sowej widowni.
Platforma dobrze sobie radzi w
trafianiu do serc Polaków, co niewąt-
pliwie jest przemyślaną strategią na-
szego lidera. By tę umiejętność
utrwalić i pielęgnować, należy ją
oprzeć na tym, co drzemie głęboko
w naszej duszy. Rzeczpospolita
Wielu Narodów była największym
obszarem wolności Europy XVII
wieku, rozciągającym się na terenach
obecnej Białorusi, Estonii, Litwy,
Łotwy, Polski i Ukrainy. Był to jedyny
okres naszej historii, kiedy słowo
„Polak-Lach” budziło respekt i sza-
cunek Europejczyków. Czy i dziś jest
to możliwe? Wierzę, że tak, ale naj-
pierw należy obudzić w rodakach
uśpione pragnienia i instynkty.
Wielkie narodowe rekolekcje kwiet-
nia 2004 roku, po śmierci Ojca Świę-
tego, zmieniły nasz sposób myślenia
i działania. Młoda Platforma w Kra-
kowie wprowadza je w życie czynem,
nie słowem.
Paweł Bystrowski
pomysłodawca obchodów
Tych, którzy na podstawie tekstu w po-
przednim numerze „POgłosu” uwie-
rzyli, że obchody te odbyły się nie w
2008 roku , a 25 lat wcześniej, serdecz-
nie przepraszamy. Najbardziej – posła
Jerzego Fedorowicza, w którego tekście
umieściliśmy tę niespodziankę. Redakcja.
Odzyskanie niepodległości we
Pierwsza siedziba
Spisane po pół wieku w Nowym Jorku
wspomnienia sędziwego już oficera
marszałka Józefa Piłsudskiego, współ-
założyciela Polskiej Organizacji Wojsko-
wej (POW), dyplomaty i ministra Drugiej
Rzeczpospolitej, zadziwiają obrazowo-
ścią i pietyzmem, z jakim odtwarza on
szczegóły historycznych wydarzeń od-
zyskiwania przez Polskę niepodległości
po wielkiej wojnie światowej 1914- 1918.
Nie mogę sobie przypomnieć
pierwszych dni listopada 1918 r. By-
liśmy wtedy niesłychanie podnieceni,
gdyż koniec wojny i klęska Niemiec
wyraźnie zbliżała się z dnia na dzień.
W okupacji austriackiej (Komenda
Naczelna POW Nr 2 w Lublinie) już
się zaczęło rozbrajanie Austriaków, ale
w Warszawie dyscyplina wojsk nie-
mieckich nie wskazała na jakiekol-
wiek zmiany.
10 listopada, w niedzielę, ktoś za-
Koszule dla Komendanta
telefonował do mnie o 9.00 rano bym
zaraz zgłosił się do Komendy Naczel-
nej w pensjonacie panien Romanó-
wien, peowiaczek, na ulicy Moniuszki
2. Powiadomiono mnie, że Komen-
dant Piłsudski jest już w Warszawie i
znajduje się w tym pensjonacie.
Można sobie wyobrazić jak pędzi-
łem ze Wspólnej na Moniuszki. Za-
stałem tam już mego brata, Janusza,
który trafił tam jednocześnie z Pił-
sudskim, wracającym od księcia Lu-
bomirskiego. Janusz spotkał się z
Piłsudskim w windzie. Piłsudski znał
go dobrze, gdyż Janusz był sekreta-
rzem Komisji Wojskowej Tymczaso-
wej Rady Stanu.
Zobaczyłem Piłsudskiego w kory-
tarzu, wyglądał bardzo niedobrze, był
szary i zmęczony. Otoczony szeregiem
osób rozmawiał, śmiał się i zaraz po-
szedł do przygotowanego dla niego
pokoju by się umyć, ogolić i trochę
wypocząć. Podczas kąpieli panie Ro-
manówny zajęły się oczyszczaniem i
reperowaniem jego munduru. Oka-
zało się, że Piłsudski nie ma zmiany
bielizny, podobnie jak Sosnkowski,
który już wcześniej przyjechał do
pensjonatu z Prystorem i Stamirow-
skim.
Poszliśmy więc ze Stamirowskim,
zwanym Kizią, do bardzo dobrego
magazynu ubrań męskich Ignatow-
skiego w hotelu Savoy na Nowym
Świecie róg Ordynackiej. Ale nie zna-
liśmy numerów koszuli. Przeto wzię-
liśmy dla pewności parę koszul,
bieliznę, skarpetki różnych wymia-
rów, które p. Ignatowski, gdy się do-
wiedział o kogo chodzi, zakredytował
nam niezwłocznie. Odnieśliśmy to
wszystko do pensjonatu. Tam zain-
stalowała się prowizorycznie Ko-
menda Naczelna Nr 1 (okupacja
niemiecka). Ja dostałem polecenie
przygotowania listy oficerów POW,
którzy mieli uzyskać stopień podpo-
rucznika.
Tymczasem wkrótce zameldo-
wano mi, że oddział żandarmerii
POW pod komendą Zajączkowskiego
zajął z bronią w ręku komendę tajnej
policji niemieckiej na Wierzbowej
(późniejsze MSZ). W akcji tej wzięła
udział członek naszej żandarmerii,
listopad 2008
Wacław
Jędrzejewicz
(1893-1993) dyplomata, poli-
tyk i historyk. Zakładał Pol-
ską Organizację Wojskową;
po 1918 roku oficer wywiadu
na Wschodzie; uczestnik ro-
kowań Traktatu Ryskiego z
bolszewicką Rosją, attache
wojskowy w Tokio. W trzech
rządach minister Wyznań Re-
ligijnych i Oświecenia Pub-
licznego. W 1939 przez
Rumunię do Francji ewakuo-
wał skarb narodowy. Od 1941
w USA, założyciel i prezes In-
stytutu Józefa Piłsudskiego
w Nowym Jorku. Autor „Kro-
niki życia Józefa Piłsudskiego
1867-1935”.
obywatelka Giga (Jadwiga Puławska),
późniejsza moja żona. Kilku peowia-
ków przyprowadziło tu, do pensjo-
natu, paru aresztowanych tajniaków
Geheimpolizei.
Zamknęliśmy ich na razie w wol-
Niemcy łatwo składali broń
nym pokoju nie wiedząc, co z nimi
zrobić. Przy drzwiach stał młody
chłopak z POW z rewolwerem w ręku.
A tu się kręcą na korytarzu ludzie,
chcący się zobaczyć i rozmawiać z
Komendantem. Zawiadomiliśmy go o
tych niemieckich policjantach. Pole-
cił ich wypuścić i zabronił, by im się
coś stało.
Rozbrajanie Niemców w Warsza-
wie trwało parę dni, działały tu z na-
szej strony oddziały Polskiej Siły
Zbrojnej (Polnische Wehrmacht) i
POW. Na ogół Niemcy łatwo składali
broń, ale były walki na dworcu wie-
deńskim, koło Ratusza i w innych
miejscach.
Istotną sprawą, poza ułożeniem
stosunków z niemiecką Radą Żoł-
nierską i ewakuacją oddziałów nie-
mieckich z Polski, była sprawa
utworzenia rządu. Nie miałem z tym
nic do czynienia, ale jako członek Ko-
mendy Naczelnej byłem na zebraniu
kilkunastu działaczy politycznych na
Szpitalnej, w lokalu Komendy. Pa-
miętam ożywioną dyskusję, po której
Piłsudski powiedział: „No to niech
Ignac tworzy rząd” . Jednak okazało
się po kilku dniach, że Daszyński nie
mógł go utworzyć z powodu oporu
Narodowej Demokracji i ostatecznie
pierwszy rząd niepodległej Polski
listopad 2008
„Wspomnieniach” Wacława Jędrzejewicza
Piłsudskiego na Moniuszki 2
“
„Prowadziłem was chłopcy, po
ciężkich drogach, prowadziłem po
ciężkich ścieżkach. Żołnierz lubi
triumf, żołnierz lubi wawrzyny,
żołnierz lubi jasne słońce zwy-
cięstwa. Ja zaś prowadziłem was
po ciemnicach, po turmach, które
niejednemu serce i charakter
łamały, bo nie bałem się prowadzić
po tych drogach, nie balem się, że
wy się załamiecie.”
„Koledzy! Zakończę okrzykiem, za
który dziadkowie i ojcowie umie-
rali, zakończę okrzykiem, za który
nasi koledzy krwią, serdeczną
krwią, Polskę broczyli. Koledzy!
Niech żyje Polska!”
Józef Piłsudski
utworzył Jędrzej Moraczewski. Rada
Regencyjna rozwiązała się 14 listo-
pada.
Byliśmy wszyscy w tych dniach
zajęci mobilizacją POW, która dała
ostatecznie około 50 tysięcy ochotni-
ków do wojska polskiego. W tym sta-
nie służby wojskowej znajduję daty: 11
listopada 1918 do 15 stycznia 1919 -
Naczelne Dowództwo, Oddział I, refe-
rat mobilizacji POW. Ale coraz to
byłem powołany do różnych innych
prac.
I tak, gdy 20 listopada 1918 r.
Niemiecki poseł gubi melonik
przybył do Warszawy hr. Harry Kes-
sler, jako poseł niemieckiej republiki,
dostałem polecenie przywitania na
dworcu wiedeńskim razem z przed-
stawicielem MSZ. Znaleźliśmy go w
wagonie sypialnym, zameldowałem
się mu i wszyscy pojechaliśmy samo-
chodem do hotelu Bristol, gdzie MSZ
zarezerwowało pokoje dla Kesslera.
Tymczasem w hotelu odmówiono
nam pokojów bojąc się demonstracji
antyniemieckich. Przedstawiciel MSZ
z trudem przekonał jednak zarząd ho-
telu, który ostatecznie umieścił Kes-
slera w Bristolu.
Lecz przedtem, jadąc otwartym
samochodem z dworca wiedeńskiego
do hotelu, gdy przejeżdżaliśmy plac
Małachowskiego, wiatr zerwał z
głowy Kesslera melonik. Musiałem
zatrzymać samochód i gonić za melo-
nikiem po placu. Pomyślałem sobie:
niedobry znak, długo tu nie posie-
dzisz. Pod naciskiem opinii publicz-
nej MSZ musiało 25 grudnia prosić
Kesslera o opuszczenie Warszawy.
Trzeba przyznać, że Piłsudskiemu
Kessler był niezbędny, gdyż bardzo
pomagał w ewakuacji przejeżdżają-
cych przez Polskę wojsk niemieckich
z Rosji. Piłsudski znał go jeszcze z
walk z I Brygady na Wołyniu, a potem
widywał w Magdeburgu, skąd Kessler
wywiózł Piłsudskiego i Sosnkow-
skiego do Berlina 8 listopada 1918 r.
Z polskiego punku widzenia i po-
trzeb polskich tych dni obecność
posła niemieckiego była ogromnie
potrzebna. Z międzynarodowego
punktu widzenia było to absurdem:
Polska nie miała stosunków dyplo-
matycznych ze zwycięskimi mocar-
stwami zachodnimi i rząd polski nie
był jeszcze przez nie uznany, a tym-
czasem poseł pobitych Niemiec był
akredytowany przy rządzie polskim.
Sytuacja dosyć paradoksalna.
Zajęty mobilizacją POW, coraz to
wpadałem do mieszkania Piłsud-
skiego na Mokotowskiej 50, gdzie
przeniósł się po kilku dniach pobytu
w pensjonacie na Moniuszki. Pamię-
tam dobrze to typowe czteropokojowe
mieszkanie warszawskie, w którym
przedtem mieszkał Czesław Świrski,
z bojówki PPS. Brał on udział w akcji
pod Bezdanami, potem został ujęty i
skazany na śmierć. Świrski miał tytuł
książęcy i przez stosunki w Peters-
burgu zamieniono mu karę śmierci na
wieloletnie więzienie. Oswobodziła go
rewolucja w Rosji.
Wówczas to zaprzyjaźniłem się ze
Świrskim, który został adiutantem
Piłsudskiego, a po wielu latach rejen-
tem bodajże w Garwolinie. Gdy Hit-
Ogólnopolska gazeta Platformy Obywatelskiej
ler doszedł do władzy, Świrski zdecy-
dował się wyjechać do Brazylii. Kupił
jakąś posiadłość w San Paulo i otwo-
rzył tam pensjonat. Przed wyjazdem
mówił nam: Nic nie rozumiecie, co się
tu będzie działo. Był to bardzo miły i
serdeczny człowiek.
Pamiętam odprawę Komendy Na-
Odprawa u Komendanta
czelnej POW na Mokotowskiej. Było
nas kilkunastu na niej: Koc (Komen-
dant Naczelny), Libicki, Sławek, Woy-
sznar-Opieliński, Janusz Gąsio-
rowski, Adam Skwarczyński, Mie-
dziński, Stanisław Hempel i inni. To
była krótka odprawa. Komendant ser-
decznie dziękował nam za naszą pracę
pod okupacją niemiecką. Dłuższe
przemówienie poświęcone POW Pił-
sudski wygłosił 29 listopada wieczo-
rem w kasynie oficerskim Sztabu
Generalnego. Przytaczam z niego parę
zdań:
„Prowadziłem was chłopcy, po
ciężkich drogach, prowadziłem po
ciężkich ścieżkach. Żołnierz lubi
triumf, żołnierz lubi wawrzyny, żoł-
nierz lubi jasne słońce zwycięstwa. Ja
zaś prowadziłem was po ciemnicach,
po turmach, które niejednemu serce i
charakter łamały, bo nie bałem się
prowadzić po tych drogach, nie balem
się, że wy się załamiecie.” I zakończył
to przemówienie słowami: „Koledzy!
Zakończę okrzykiem, za który dziad-
kowie i ojcowie umierali, zakończę
okrzykiem, za który nasi koledzy
krwią, serdeczną krwią, Polskę bro-
czyli. Koledzy! Niech żyje Polska!”
Można sobie wyobrazić, jakie wraże-
9
nie te słowa wywołały na nas młodych
oficerach powstającego regularnego
wojska polskiego.
Po tym przemówieniu Piłsudski
udał się do Belwederu, w którym miał
zamieszkać. Poczyniono odpowiednie
zmiany, jakoś umeblowano ten pałac.
Kustosz Kazimierz Skórewicz opro-
wadzał nas po Belwederze. Najwięk-
sze zaciekawienie budziły ukryte
schody wielkiego księcia Konstan-
tego, prowadzące z pokoju adiutantów
na dole do dwóch pokojów na górze,
do których można było dostać się
także główną klatką schodową. Tymi
ukrytymi schodami podobno Kon-
stanty uciekł z Belwederu w noc lis-
topadową 1830 r.
Mieszkanie belwederskie było
bardzo niewygodne. Amfilada kilku
reprezentacyjnych pokojów łączyła się
z prawym skrzydłem pałacu, gdzie
były pokoje prywatne. Piłsudski za-
mieszkał na górze, gdzie był jego
pokój sypialny i jednocześnie gabinet,
i używał schodów Konstantego dla
komunikowania się z adiutantami. W
dużej sali jadalnej było kasyno belwe-
derskie. Tu Piłsudski jadał obiady
razem z oficerami Adiutantury Gene-
ralnej. Wpadałem do Belwederu ze
Sztabu Generalnego, gdzie pracowa-
łem, bo często trzeba było uzgodnić
różne sprawy. Rzadko je referowałem
Komendantowi, najczęściej adiutan-
tom: Stamirowskiemu, Świrskiemu
czy Świtalskiemu. Przez nich otrzy-
mywałem decyzje Piłsudskiego.
(na podstawie rękopisu książki wydanej przez Za-
kład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1993
jako: Wacław Jędrzejewicz, „Wspomnienia”)
10 Ogólnopolska gazeta Platformy Obywatelskiej listopad 2008

Większość z tego, co zrobili ministrowie, nie skupiła

Normalnie. Bez awarii

Czym żyłyby media, gdyby zabrakło po- zdrowia, strajki celników, pocztowców,
zapowiedź strajku kolejarzy.
Co by się działo, gdyby 30 marca
litycznych awantur i katastrof? Bezawa-

port lotniczy nie spełnił wymogów

ryjność nie jest medialna. Normalność

związanych z otwarciem granic?

nie nadaje się na newsa. Może dlatego

Trudno to sobie wyobrazić. A sytua-

działania rządu, który przez rok wypro-

cja była – wydawało się – nierozwią-

wadzał państwo na spokojne wody,

zywalna.
umykały uwadze mediów.

Najłatwiejszy chyba dzisiaj sposób zara- Tymczasem w ciągu trzech mie-

biania pieniędzy to pisanie czy mówie-
nie, że rząd nic nie robi, że nie sprawił
cudu, że nie przeciwdziała kryzysowi, że
drożyzna, że nie ma ideologii, jasno na-
kreślonego planu, wyznaczonych celów,
że nie rządzi ambitnie. Że nie ma po-
datku liniowego, a służba zdrowia jest
ciągle chora. Narzekają opozycyjni po-
litycy, co oczywiste, narzekają dzienni-
karze, bo tylko złe wiadomości dobrze
się sprzedają, narzekają tak zwani zwykli
ludzie. Nie wiem, czy istnieje takie pań-
stwo i czy kiedykolwiek były takie czasy,
żeby ludzie nie narzekali na rząd. Oczy-
wiście, jeżeli mogli narzekać, czyli tylko
w dobrych demokracjach, w których
zresztą jest znacznie mniej powodów do
narzekania, niż w dyktaturach, gdzie na-
rzekać nie wolno. A jak ludzie mogą, to
narzekają.
Przed rokiem, kiedy premier Tusk
i jego ministrowie obejmowali gabi-
nety z kompletnie pustymi biurkami,
nie tylko nie zastali mitycznych już 3
mln mieszkań, zastali za to ruinę
stoczni, rozbabrane autostrady, gorący
spór z ekologami i z UE o drogę przez
dolinę Rospudy, dramatyczną sytuację
w nowym porcie lotniczym, znisz-
sięcy ten tak krytykowany minister in-
frastruktury cicho i bez rozgłosu
doprowadził do rozwiązania nieroz-
wiązywalnego pata. Równie bez roz-
głosu – a może szkoda – doprowadził
do zakończenia wieloletniego kon-
fliktu i podpisania umów na obydwu
autostradach A1 i A2. Wygrał strajk z
pocztowcami i nie dopuścił do strajku
na kolei. Sprawy załatwione wydają się
drobne i małe. Gdyby jednak nie zos-
tały one załatwione, byłyby gigan-
tyczne afery, jak ongiś białe
miasteczko niezadowolonych pielęg-
niarek pod KPRM.
Cicho i bez jednej poprawki prze-
szła przez Sejm i Senat specustawa
drogowa. Każdy, kto o budowie auto-
strad i innych dróg wie trochę więcej
niż to, że rząd ich nie buduje, wie też,
że największą trudność stanowi nie
budowa, ale przygotowanie inwestycji,
w tym uporanie się z licznymi protes-
tami. Wprowadzenie prawa, że prote-
sty nie wstrzymują inwestycji,
skrócenie i uproszczenie uzyskiwania
wymaganych zezwoleń – to jest klucz
do autostradowego przyspieszenia. A
to właśnie zostało zrobione. Bez roz-

W cywilizowanych krajach
czoną służbę cywilną, strajki w służbie głosu i PR-u.
Rok temu Platforma Obywatelska wygrała wybory parlamentarne FOTO PO

Rozmowa z Julią Piterą, pełnomocnikiem ds. Opracowania Programu

może wkrótce dokonać przestępstwa się gromy: że ja w ogóle nie rozu- ternetowych, mało tego, na początku
znacznie poważniejszego. I te 300 miem, że nie znam się na samorzą- kwietnia musieli ją podpisać
Mówi Julia Pitera, sekretarz ustawy o CBA? Była Pani zwolenniczką

złotych jest właśnie taką – już po- dzie, że kto lepiej będzie pilnował wszyscy ministrowie. I żaden wyda-
stanu w Kancelarii Prezesa rozszerzenia zadań CBA o monitorowanie

ważną – sprawą. Skoro wcześniej spółek, niż sami radni. Była to reakcja tek, który nie spełnia warunków, nie Na razie nad takimi przepisami
Rady Ministrów i edukowanie.

kwotę 8 złotych 16 groszy za dorsza porównywalna z reakcją na mój ra- będzie rozliczony. To rozporządzenie nie pracowaliśmy. Natomiast chcia-
wyśmiewano, skoro 600 zł za spinki port o kartach kredytowych. Tymcza- obejmuje wyłącznie administrację łabym, żeby w jakiejś instytucji po-
No i co z tym dorszem, Pani Minister?

Odpowiem pytaniem: czy zauwa-
żył pan, jak się komentowało w Sej-
mie sprawę 300 zł diety wyłudzonej
drogą nieprawdziwych usprawiedli-
wień za nieobecność podczas głoso-
wania?
Za poprzedniego rządu nieustan-
Inaczej niż dorsza.
do mankietów wyśmiewano, skoro
pojedyncze wydatki – mniejsze i
większe – też wyśmiewano – to zna-
czy, że każdy, że wszyscy en bloc
mogą poświadczać nieprawdę. Po-
słowie w Sejmie też.
Czy jednak sprawa dorsza nie przyczyniła się
sem wkrótce potem rozpoczęła się
poważna dyskusja i dziś mamy prze-
pisy, które nie pozwalają na to. Do-
brze wiem, jaką drogę przez mękę
trzeba przejść, żeby ludzie, którzy
uważają, że to są fanaberie pańci nie
mającej o niczym zielonego pojęcia,
zrozumieli wreszcie, że takie są stan-
dardy w cywilizowanych krajach. Tam
rządową. A my chcemy, by te zasady
objęły całą administrację publiczną,
przepisy muszą mieć rangę ustawy.
Dlatego Ministerstwo Finansów,
przygotowując nową ustawą o finan-
sach publicznych, pracuje już i nad
tym standardem.
wstała komórka monitorująca
procesy w całym państwie. Wiem, że
rozmaici moi adwersarze mówią, że
jestem detalistką, ale walka ze zjawi-
skiem korupcji w Polsce nie odno-
siła sukcesów, bo do tego
podchodziło się z dwóch płaszczyzn.
Filozoficzno-etycznych lub nauko-
wych.

nie powtarzano hasło „zero toleran- nie ocenia się kwoty, o którą chodzi, Wiadomo było, że jest bardzo
do erozji Pani pozycji w Platformie i w Do tego trzeba też będzie zmienić ustawę o ra-

cji” nowojorskiego komendanta Nie. Przypomnę, że w czasie tylko trzymanie się zasad. W Polsce Nie, bo ona już teraz precyzyjnie dużo przetargów, które naruszały
rządzie? chunkowości.

policji William Brattona. Powtarzane
było na różne sposoby, zwłaszcza
przez byłego ministra sprawiedliwo-
ści Zbigniewa Ziobrę. Niestety,
opacznie w stosunku do tego, co ono
znaczyło. Otóż „zero tolerancji” zna-
czyło , że państwo, które toleruje naj-
mniejsze nawet delikty, za chwilę
będzie całe przeżarte przestępczo-
ścią. Bowiem każdy człowiek, któ-
mojej kadencji w radzie Warszawy zo-
rientowałam się, że w samorządzie
warszawskim akceptowane są patolo-
giczne mechanizmy, polegające na za-
siadaniu radnych w radach nadzor-
czych spółek komunalnych. To kla-
syczne przekupstwo władzy wyko-
nawczej widać było gołym okiem.
I zaczęłam wtedy mówić, że taka moż-
liwość powinna być absolutnie zlik-
duża część dziennikarzy wystąpiła
przeciwko mnie. W Wielkiej Brytanii
dziennikarze domagali się od rządu
informacji dotyczących podobnych
wydatków – i rząd przegrał. W gaze-
cie polonijnej ukazał się artykuł „Pi-
tera potrzebna w Wielkiej Brytanii”.
Gratuluję. Czy te wydatki będą jakoś uregulo-
rozstrzyga, co i jak należy zaksięgo-
wać. Ja się dziwię, kiedy urzędy cen-
tralne lekce sobie to ważyły. Niech
pan spróbuje udać się w delegację,
wysłany przez prywatnego wydawcę,
i spróbuje odebrać pieniądze za takie
same rachunki, jak te, które przed-
kładają urzędnicy. Ja bym chciała zo-
baczyć, czy pan dostanie zwrot
wydatku.
prawo. Rzecz polega na tym, że wie-
dza ogólna o naruszaniu przepisów
nie wystarczy bez znajomości po-
szczególnych przypadków. Dopiero
ich znajomość pozwala ustalić ten
punkt ustawy, który trzeba zmienić.
„Strategia Antykorupcyjna 2002 –
2008” niczego nie zmieniła. Była ka-
talogiem obszarów, na których wy-
stępuje korupcja, ale nie wskazywała

remu ujdzie na sucho lekkie widowana, bo psuje polskie życie Wewnętrzna regulacja rządowa miejsc, w których tkwią przyczyny
wane?

naruszenie prawa czy też obyczaju, publiczne. Na moją głowę posypały jest już dawno i wisi na stronach in- Czy przygotowuje się też projekt nowelizacji do usunięcia.
listopad 2008
uwagi mediów
Komisja posła Janusza Palikota
przygotowała zmiany, które nie wywra-
cają państwa do góry nogami, jak chcie-
liby niektórzy, ale ułatwiają działanie
przedsiębiorcom. Choćby przez likwi-
dację obowiązku przechowywania pa-
ragonów. A to oznacza uwolnienie wielu
metrów powierzchni magazynowych,
co ma wymierny skutek finansowy.
Ważne ułatwienia dla przedsiębiorców
wprowadza przyjęty przez rząd „pakiet
Szejnfelda”.
Komisji Palikota udała się jednak
znacznie większa sztuka. Udało się jej
zmobilizować do działania tysiące, dzie-
siątki tysięcy obywateli, organizacje pra-
codawców, biznesmenów, rzemiosła i
Krajową Izbę Gospodarczą. To oni sfi-
nansowali liczne ekspertyzy za 2,5 mln
zł. To oni pracowali nad wyszukiwa-
niem najbardziej uciążliwych, a możli-
wych do usunięcia przepisów. To
przecież było swoiste pospolite ruszenie.
A minister kultury, który robi re-
wolucję w szkołach? Może za parę lat,
dzięki programowi szkolnej edukacji
dla kultury, dzięki pięćdziesięciu pięciu
tysiącom szkolnych filmotek wyrośnie
pokolenie, w którym kulturalny analfa-
betyzm będzie wyjątkiem, a nie regułą?
Podobnie dzięki programowi „Orlików”
być może wychowamy ludzi nie tylko
zdrowszych fizycznie, sprawniejszych,
ale też takich, którzy potrafią działać w
grupie, współpracować ze sobą nie
tylko w organizowaniu protestów.
Krytykanci rządowi nie chcą pa-
miętać, że uporanie się z protestem
ważne są zasady, nie kwoty
pielęgniarek zajęło ekipie Jarosława
Zapobiegania Nieprawidłowościom w Instytucjach Publicznych
Jedną z podstawowych przyczyn korupcji w
Polsce jest przeregulowanie życia spo-
łeczno-gospodarczego z jednej strony, z
drugiej zaś większość przepisów regulu-
jących relacje obywatela i firmy z urzędem
Ustawy mówią, że urząd „może”.
zawiera możliwość arbitralnych decyzji.
Te różne „może” tworzą pola, na któ-
rych potencjalnie korupcja zagraża. A
do tego brak jest nadzoru. Mamy w
ręku instrumenty, na przykład biura
skarg w instytucjach publicznych.
Nasilający się napływ skarg powinien
sygnalizować, że się dzieje coś złego.
To powinno wystarczyć do podjęcia
kontroli w tej jednostce. Przeregulo-
wanie przy braku nadzoru daje efekt
straszny. Jeśli nikt nie pilnuje urzęd-
nika, od którego zależy owo „może”,
to skutki są takie, jakie są. Dlatego
chciałabym stworzyć stały instrument
monitorująco-analizujący, który by na
bieżąco korygował przepisy, również
wewnętrzne i w jakiś sposób dyscy-
plinował urzędników.
Czy jest potrzeba stworzenia – jak Pani mówi
– komórki analityczno-monitorującej,
skoro są i instytucje kontrolne, jak NIK, i
Kaczyńskiego wiele tygodni, zaś
obecna ekipa – tak zdaniem Kaczyń-
skiego nieudolna – poradziła sobie z
protestem celników w ciągu kilku-
nastu godzin. Szczególnie, że tym aku-
rat strajkiem „różne szatany” kręciły.
Reforma KRUS – niewystarczająca,
zmiany zaledwie kosmetyczne. Miał być
bon oświatowy, a nie ma – krytycy do-
kładnie pamiętają, co rząd zapowiadał.
Krytykom nie starcza palców, aby poli-
czyć, ilu posłów może popierać dany
projekt. A bez takiego poparcia nawet
najbardziej genialny projekt wart jest
tyle, co papier, na którym go zapisano.
Szczególną uwagę przyciągają kry-
tyczne uwagi byłych posłów i polityków.
Bardzo dobrze teraz wiedzą, co trzeba
robić, jak prowadzić politykę. Dlaczego,
kiedy byli w polityce nie potrafili zjed-
nać poparcia dla swoich poglądów, pro-
pozycji rozwiązań? Polityka jest sztuką
zdobywania zwolenników. Trudną, a
nawet bardzo trudną sztuką, ale jedyną
dopóki nikt nikogo w Polsce na czoł-
gach do władzy nie wprowadza. I trzeba
doprawdy poczucia realizmu, aby przy-
jąć, że w gąszczu sprzecznych interesów
politycznych i ekonomicznych, oporu
materii, bezwładzie biurokracji, niera-
cjonalności, niedostatku intelektu i ta-
lentów organizacyjnych zaledwie mała
część naszych najwspanialszych pomy-
słów może być zrealizowana.
Dobrze o tym pamiętać, kiedy z
wyżyn wspaniale wypracowanych teorii
będziemy wydymać usta z obrzydzenia
na to, co robi, czy czego nie robi rząd.
Elżbieta Misiak-Bremer
aparat ścigania, od policji po wyspecjali-
Tak, widzę taką potrzebę. Kon-
zowaną agencję?
trola nie może się kończyć efek-
towną konferencją prasową, tylko
prawidłowo złożonym wnioskiem do
prokuratury. Prokuratury uchylają
większość przypadków i to powinno
też być sygnałem dla Prokuratury
Generalnej, że coś jest nie w po-
rządku. Martwi mnie zbyt mała wy-
trwałość Najwyższej Izby Kontroli.
Może dzieje się tak dlatego, że ta in-
stytucja ma w swoich władzach zbyt
wielu polityków lub osób z powiąza-
niami politycznymi? Niewiele osób,
wskazanych przez NIK po jej kon-
trolach, zostało skazanych prawo-
mocnym wyrokiem. Wystąpiłam do
Izby o wykaz wszystkich wniosków
pokontrolnych, które zostały zło-
żone do prokuratury, izb skarbo-
wych, rzeczników dyscypliny
finansowej, przy okazji powiem, że
ponad 20 było źle skierowanych (do
niewłaściwej instytucji). Wysłałam
ponad 200 zapytań do różnych in-
stytucji, do których NIK przesłał
wnioski pokontrolne. I na tej pod-
Wyznania wczesnego ucznia,
DZIŚ PREMIERA: FELIETON JACKA FEDOROWICZA
późnego emeryta
D
eklaruję niniejszym wsparcie
dla rządu. Proszę to traktować
jak luźną propozycję, z której
będę mógł się wycofać, jak zmienię zda-
nie. Otóż myślę, że rząd mógłby mnie
obwozić po jarmarkach i pokazywać
przygodnie napotkanej ludności jako
żywą ilustrację słuszności niektórych
pomysłów, planów rządowych, akcji,
czy projektów legislacyjnych.
Pierwsza akcja rządowa, którą
mógłbym pozytywnie zilustrować, to
akcja „sześciolatki do szkół”. Mam w
tym względzie doświadczenie może nie
tak idealnie pasujące, jak by się chciało,
bo nie poszedłem do szkoły jako sze-
ściolatek, ale nie poszedłem, bo nie mia-
łem po co. Podobnie zresztą jak mój
rówieśnik prawie idealny (jestem młod-
szy o kilka godzin) Stanisław Tym,
który w wieku lat sześciu też w pierw-
szej klasie nie miałby co robić, no,
ewentualnie zatrudnić się jako nauczy-
ciel. Obaj czytaliśmy i pisaliśmy (choć
trzeba przyznać: z błędami) w wieku
lat pięciu i obaj zdaliśmy maturę mając
lat piętnaście z hakiem.
Piszę to nie żeby się przechwalać,
ale żeby zwrócić uwagę, że mimo dość
wczesnego startu, obaj jakoś dotrwa-
liśmy w niezłej formie do wieku po-
zwalającego oglądać już pierwsze
zarysy mety. Przy pewnej dozie do-
brej woli dałoby się nawet wymienić
pewne momenty w naszych życiory-
sach świadczące, że ten wczesny start
nas nie wykoleił, ani nie przeszkodził
w tym, co – zakładając życzliwość
osądu – nazwać można karierami
życiowymi.
Nikogo nie namawiam do posyła-
nia sześciolatka do szkoły na siłę. Ale
stawie mogę mówić o mankamencie
naszej zbiorowej świadomości:
wszyscy w Polsce chcą mieć
ogromne uprawnienia i żadnej od-
powiedzialności.
Proponowaliśmy dobudowanie
do CBA drugiego filara analityczno-
monitorującego. I tu zaczęły się trud-
ności z NIK-iem, bo niektóre zadania
byłyby zdublowane.
Co Pani zamierza zrobić z kumoterstwem? W
społeczeństwie o chłopskich korzeniach
dbałość o najbliższych, choć prowadzi do
wynaturzeń, nie jest postrzegana nega-
Przygotowałam i rozesłałam an-
tywnie.
kietę do różnych jednostek admi-
nistracji, różnych agencji itp.
Ankieta jest tak przygotowana, że
będzie bardzo trudno coś ukryć lub
przekręcić. Planujemy, by osoby zo-
bowiązane do składania rocznego
oświadczenia majątkowego wpisy-
wały do niego także swoich bliskich,
zatrudnionych w strukturach admi-
nistracji publicznej. Nie można za-
kazać krewnym pracy w tych
jednostkach, ale niech to będzie
Ogólnopolska gazeta Platformy Obywatelskiej
Jacek Fedorowicz FOTO EN
zwracam uwagę, że dzieci są różne i je-
żeli ktoś ma w domu takie, co by do
szkoły udało się chętnie, to nie należy
od razu gnać z nim do psychiatry, tylko
zaryzykować, niech sobie idzie, może
mu to na dobre wyjdzie. Jeszcze raz
podkreślam, nie namawiam, moja dzi-
waczna droga szkolna spowodowana
była w ogromnym stopniu nienormal-
nymi czasami wojny, po której poszed-
łem, jako ośmiolatek, od razu do
czwartej klasy – wiadomości jakoś
dziwnie łatwo wchodziły mi wtedy do
głowy. Zahamowanie nastąpiło dopiero
w wieku dojrzałym, proszę mnie nie
odpytywać z dat, wzorów chemicznych,
a ostatnio z nazwisk najbliższych zna-
jomych, ale nie przypuszczam, żeby za-
winił tu wczesny start. Późniejszy –
podejrzewam – sprawiłby, że dziś by-
łoby jeszcze gorzej.
Drugi element do wykorzystania w
akcji propagującej zamierzenia rządu,
jasne, gdzie i kto pracuje. Tego ro-
dzaju jawna informacja, że np. pana
szwagier, po roku pańskiej pracy w
jakimś urzędzie, został zatrudniony w
jednostce od tego urzędu zależnej,
albo awansował o trzy szczeble, bę-
dzie stanowić świetną pożywkę dla
mediów, a także będzie sygnałem dla
zwierzchników.
Projekt ustawy powinien być go-
towy w grudniu. Komórki legislacyjne
Kancelarii Premiera już pozytywnie
wypowiedziały się o jej zgodności z
konstytucją.
A co na to koalicjant, który nie widzi nic zdroż-
nego w zatrudnianiu bliskich, wręcz prze-
ciwnie, twierdzi, że to dobrze, gdy dzieci
Nie ma lekko. Trzeba oddzielić
kontynuują zawód rodziców?
życie zawodowe od prywatnych rela-
cji. Jakże często się zdarza, że jakaś
sprawa w prokuraturze nie może
przejść, bo akurat burmistrz studio-
wał z prokuratorem rejonowym. W
Polsce jakoś nie potrafimy tych
dwóch sfer oddzielić – i potem takie
niezałatwione sprawy wracają ryko-
szetem i wyrządzają znacznie większe
11
to ewentualna próba nakłonienia roda-
ków do życzliwego spojrzenia na zaga-
nianie do pracy staruszków.
Zgodny chór związkowców kryty-
kujących ograniczanie prawa do wcześ-
niejszych emerytur od razu mnie tu
potępi, nie mniej wykażę się uśpionym
nieco instynktem samozachowawczym i
powiem, że bardzo się cieszę, że pra-
cuję. Owszem, czasami klnę, że nie
mam urlopu, ledwo dyszę, mózg mi się
przegrzewa, narzekam na nadmiar
pracy, ale gdybym jej nie miał, czułbym
się znacznie gorzej. Lat mam 71, niby
dużo, ale pomysł, że z tego powodu
miałbym przestać pracować, wydaje mi
się dziwaczny.
Nie wszystko już mogę robić, to
prawda, akrobacja odpada, strip-tease
też. Na tych jarmarkach powinienem
się pewnie pokazywać w jakiejś ma-
seczce, jako że używanie zniszczonej
fizjonomii staruszka w celach propa-
gandowych może być kontrproduk-
tywne, ale poczekajcie młodzi,
poczekajcie, jest was tak mało, a my się
tak dobrze trzymamy, że i w reklamy
się niedługo wedrzemy jako silna re-
prezentacja.
Ogólnie znane stwierdzenie, że
społeczeństwo się starzeje, jest niestety
prawdą i nie ma rady, trzeba praco-
wać dłużej czy się chce czy nie, mój
przykład niech zaświadczy, że są tacy,
którzy z tego powodu nie cierpią. I ta-
kich jest więcej, niż by się wydawać
mogło. I to powinna usłyszeć ludność
oraz związki zawodowe. Powinien też
usłyszeć rząd i ośmielić się w wysił-
kach, aby chętniej zatrudniano sta-
ruszków.
Jacek Fedorowicz
szkody. Jest i drugie zjawisko: „nic nie
wiedziałem, co robi zatrudniony
przeze mnie X”. Najwyższa pora, by
zacząć traktować instytucje publiczne
według tych samych kryteriów, wed-
ług których dbamy o interes pry-
watny.
Myśli Pani, że się uda? Że materia polityczna i
W Polsce jest coraz więcej oby-
społeczna nie jest zbyt oporna?
wateli, którzy mają tego dosyć. Już
około 80 proc. Polaków pracuje w
sektorze prywatnym i dobrze wie,
jakie rachunki można rozliczyć w
księgowości i co się stanie, gdy osoby,
podejrzane o nadużycia, nie zostaną
odsunięte od obowiązków. Z tego
właśnie powodu najwięcej obrońców
miałam zawsze wśród zwykłych ludzi,
których drażni, że to, co jest niedo-
puszczalne wewnątrz przedsiębior-
stwa, w instytucji państwowej jest nie
tylko dopuszczalne, ale wręcz akcep-
towane.
Tak.
Jest Pani optymistką?
Rozmawiał Piotr Rachtan
12 Ogólnopolska gazeta Platformy Obywatelskiej
Franek z politycznej rodziny
Na Białorusi opozycja podobna jest do tej polskiej sprzed lat dwudziestu
Podczas wyborów prezyden-
ckich w 2010 roku obalimy
dyktaturę Aleksandra Łuka-
szenki – twierdzi młody lider
białoruskiej opozycji, Franek
Viacorka.
– Jak zająłeś się polityką i zostałeś opozycjo-
– Urodziłem się w politycznej
nistą?
rodzinie. Mama zajmowała się odro-
dzeniem folklorystycznej muzyki
białoruskiej, tata był jednym z zało-
życieli ruchu demokratycznego w
końcu lat 70., kiedy mało kto się spo-
dziewał szybkich zmian. Na moich
oczach rozpadł się Związek Ra-
dziecki, na moich oczach Łuka-
szenka uzurpował władzę. Ja po
prostu nie mogłem trwać w takiej
niesprawiedliwości.
– Jak na was, opozycjonistów, patrzą zwykli
– Wielu ludzi widzi w nas alter-
Białorusini?
natywę. W porównaniu ze starą no-
menklaturą, „czynownikami” z
dużymi brzuchami, my jesteśmy
współcześni, dynamiczni i europejscy.
Ale to nie tyczy stałego elektoratu Łu-
kaszenki – ludzi po pięćdziesiątce, dla
których Łukaszenka to nostalgiczny
symbol sowieckiego czasu.
Problem w tym, że młodzież już
nie wie, co znaczy wolność i demo-
kracja. Oni urodzili się przy reżimie,
niczego innego nie widzieli i im się
zdaje, że Łukaszenka – to ich praw-
dziwy lider, „baćka”. Czasem nawet są
bardziej agresywni wobec demokra-
tów niż ludzie starsi. Boję się, że jeśli
za tej dyktatury wychowa się nowe
pokolenie, to będziemy mieli nową
Kubę...
– Młodzi żyją rozrywkowo i nie chcą bawić się
– Niestety, tak. Młodzi nie chcą
w politykę?
problemów. Łukaszenka wychował
pragmatyczne pokolenie, które nie
chce zmian. Generację, która myśli
jak przystosować się do warunków
reżimu. Przez to mamy wiele agre-
sywnych działaczy prołukaszenkow-
skiego BRSM, organizacji podobnej
do Komsomołu.
– 16 stycznia zostałem areszto-
– Jakie prześladowania cię dotknęły?
wany na 15 dni za „pokazywanie nie-
cenzuralnych obrazów w stronę
milicji”, dlatego straciłem możliwość
zdawania dwóch egzaminów i wyrzu-
cili mnie z uniwersytetu. Studiowałem
komunikację na trzecim roku Białoru-
skiego Uniwersytetu Państwowego.
Zaraz po tym upomniało się o mnie
wojsko. Przez to mam zakaz wyjazdu z
kraju.
– Jakie warunki panują w białoruskich wię-
– Jest taka mała cela, 2,5 na 5
zieniach?
metrów dla 8-12 osób. Wszyscy śpią
na drewnianej „scenie” bez matera-
ców. Dziura w podłodze to toaleta, jest
tylko zimna woda. Cela śmierdzi pa-
pierosami, kiblem, szczurami –
wszystko się miesza się w jeden odór.
W styczniu nie było szkła na kratach,
dlatego było bardzo zimno. Według
nowych przepisów nie można nic
przekazywać więźniom. W proteście
“
A jeśli chodzi
o Polskę, to wy
nam zawsze
pomagaliście
i dzięki wam
nie czujemy się
sami.
Polska przeka-
zuje sztafetę
wolności na
Białoruś,
my ją prze-
każemy dalej
odsiadujący ogłosili głodówki. Nie ma
też spacerów, cały czas siedzisz w celi
i próbujesz zabić czas.
– Z fajnymi ludźmi. Z liderem
– Z kim siedziałeś?
przedsiębiorców Anatolem Szum-
czanką, jednym z pierwszych więźniów
politycznych od 1997 roku Alaksiejem
Szydłowskim, z kolegami z młodzie-
żówki – Antonem Kalinowskim i Ju-
rasiem Stankiewiczem. Współwięź-
niowie niepolityczni traktowali nas z
szacunkiem. Tak samo strażnicy. Ran-
kiem dawali nam mieszankę z różnych
kasz, na obiad była „zupa” i „kasza z
kotletem”, wieczorem – kasza. I her-
bata do każdego posiłku.
- Nigdy mnie nie brali do KGB,
– Jak wyglądają przesłuchania?
nie próbowali zastraszać, czy podku-
pić, bo wiedzą, że się nie poddam.
– Nie wierzę w to, że z zagranicy
– Czemu nie wyjedziesz za granicę?
można wpływać na sytuację w Biało-
rusi. A ja chcę szybkich zmian i wiem,
że to zależy od każdego z nas. Ale nie
osądzam tych, którzy wyjechali. Naj-
bardziej boję się tego, że nie wrócą.
– A nie boisz się, że może cię spotkać taki los
jak Zaharienkę czy Zawadzkiego, którzy
– Boję się, ale sądzę, że taki los
zniknęli bez śladu?
mnie nie spotka. Niektórzy zachodni
politycy myślą, że Łukaszenka się
zmienił. Tak, on naprawdę się zmie-
nił. Dziesięć lat temu ludzie znikali w
środku dnia, teraz zostają tylko po-
bici, czy aresztowani.
– W tym roku władza zabrała do
– Czym zajmuje się młodzieżówka BNF?
wojska naszego lidera i liderów regio-
nalnych organizacji. Zastępcę prze-
wodniczącego też prześladowano –
niby za organizację wybuchu 4 lipca.
Skupimy się na promocji Unii Euro-
pejskiej i NATO, politycznej edukacji,
obronie praw i wolności studentów,
odrodzeniu języka białoruskiego i
kultury.
Najnowszy pomysł Łukaszenki to branka opozycji do wojska.
Frankowi Viacorce też to grozi
Specnaz interweniuje brutalnie
Vincuk Viacorka, ojciec Franka, próbuje bronić powalonego na
ziemię nieprzytomnego syna
listopad 2008
Pierwszego września przeprowa-
dziliśmy w centrum Mińska akcję
przeciw reformie systemu edukacji,
bo szkole białoruskiej grozi oddalenie
się od Europy. W starszych klasach
zamiast 35 godzin zajęć na tydzień jest
tylko 25. Wyrzucili z programu przed-
mioty humanistyczne, takie jak histo-
ria Białorusi, zrobili tylko jedną
godzinę języka obcego.
Często robimy performanse, flash-
mobsy (improwizowane zgromadze-
nia zwoływane sms-ami). To jest bez-
pieczniejsze, bardziej atrakcyjne dla
ludzi i bardziej medialne.
– Jaką widzisz przyszłość dla Białorusi? Czy
– W 2010 roku podczas wyborów
uda się obalić dyktatora?
prezydenckich obalimy Łukaszenkę.
Myślę, że BNF wreszcie będzie miał
FOTO PO
własnego kandydata na prezydenta i
dla niego pracował.
–Jak powinna zachować się Unia Europejska i
– Unia i Stany Zjednoczone
Polska?
muszą wypracować jednolite stano-
wisko dotyczące Białorusi. Stany
mają pewne i trwałe stanowisko, i
jak pokazuje doświadczanie, tego
boi się Łukaszenka. Natomiast Eu-
ropa nie jest taka pewna. W każdym
razie, Europa wybiera między pra-
wami człowieka, moralnością a geo-
politycznym interesem współpracy
z dyktatorem. W ostatnim czasie
wszystkie rozmowy dotyczące dia-
logu z Łukaszenką mówią o tym, że
Europa się zmęczyła, szuka kom-
promisu i chce spasować. Tak jest
łatwiej, ale wtedy już będzie za
FOTO PO
późno, by spodziewać się demokra-
tycznych zmian w kraju. A jeśli cho-
dzi o Polskę, to wy nam zawsze
pomagaliście i dzięki wam nie czu-
jemy się sami. Polska przekazuje
sztafetę wolności na Białoruś, my ją
przekażemy dalej.
– Polska powinna podtrzymy-
– W czym Polska może konkretnie pomóc?
wać łączność między zainteresowa-
nymi środowiskami w Polsce i na
Białorusi. Po pojawianiu się wiz za
60 euro natychmiast zmniejszyły się
kontakty z Polską w sprawach spo-
łecznych i biznesowych. W zeszłym
roku straciliśmy dużo kontaktów z
Polską, choć mamy kolegów za-
równo w PO, jak i w PiS. Polskie
elity polityczne skupiły się na panu
Aleksandrze Milinkiewiczu, ignoru-
jąc partię, która wybrała go na lidera
zjednoczonych sił opozycyjnych.
Milinkiewicz to osoba ważna, sym-
boliczna, ale on sam nie zwycięży, a
za nami są tysiące ludzi, którzy nie
czują takiego wsparcia, jakie było
wcześniej. Ważna jest także prak-
tyczna pomoc. Nie mamy kompute-
rów, komórek, sprzętu komunika-
cyjnego.
Oferowane przez polski rząd sty-
pendia im. Konstantego Kalinow-
skiego to rewelacja, ale przydałaby
się także możliwość studiowania za-
ocznego. Jest wielu takich jak ja, wy-
rzuconych z uczelni, którzy nie chcą
na dłużej wyjeżdżać. I trudno jest
otrzymać wizy, czyli jest wiele do
zrobienia.
FOTO PO Rozmawiał Marek Pawłowski
listopad 2008
Obserwatorzy uznali, że niedawne wybory parlamentarne na Białorusi nie były demokratyczne
35 proc. Białorusinów popiera polityczną opozycję
Mimo manipulacji „Żywet Belarus”
Zainteresowanie mediów Białorusią
przed wrześniowymi wyborami zgasło
równie szybko jak się pojawiło. Nawet
gdyby nie sfałszowano wyborów to nie
można byłoby takiego zainteresowania
oczekiwać. Wiadomo przecież, że na Bia-
łorusi nie ma niezależnych mediów,
prawa wolnego wyboru i europejskich
standardów prawnych. Oznacza to , że na
Białorusi nie ma warunków do powsta-
nia prawdziwej opozycji, ani demokra-
cji, która musi się opierać na zasadach
świadomego i wolnego wyboru.
Po wrześniowych wyborach ko-
mentatorzy i eksperci wytykają biało-
ruskiemu społeczeństwu apatię, a
białoruskiej opozycji rozbicie i brak
skuteczności. W rezultacie fakt pełnej
kontroli Łukaszenki nad parlamen-
tem z podkreśleniem lekkiej odwilży
politycznej uznano za sukces reżimu.
Pozwolę sobie na całkowicie od-
mienną ocenę tej sytuacji…
Sięgnijmy do naszej pamięci: rok
1979 – jaka była siła polskiej opozycji
politycznej? Ile procent zdobyłaby
lista KPN-u, LDP-N-u, Ruchu, gdyby
RAPORT MŁODYCH DEMOKRATÓW O WYBORACH NA BIAŁORUSI
Członkowie Młodych Demokratów brali
udział w misji obserwującej we wrześ-
niu 2008 roku kampanię wyborczą i wy-
bory na Białorusi. Oto fragmenty ich
raportu.
Komisjewyborcze. Opozycja dostała
w nich tylko 0,07 proc. miejsc (51 w obwodo-
wych i 338 lokalnych). Członkami komisji zos-
tały osoby najmniej doświadczone, mające
styczność z tą pracą po raz pierwszy.
Utrudnieniawkampaniiwyborczej.
Miejsca spotkań przydziela kandydatom ko-
misja wyborcza. Kandydatowi partii BHD z
Mińska, Wiktorowi Janczurjewiczowi komisja
przydzieliła salę, która była w remoncie. Wy-
borcy siedzieli wśród wiader z farbą i pędz-
lami. Na spotkaniu był pracownik komisji
wyborczej, który wdawał się w dyskusje z
kandydatem, wypytywał obecnych o dane
personalne, a nawet żądał od nich okazywa-
nia dokumentów. Pięciu kandydatów Zjedno-
nawet zdobyły się na wspólny start?
Jak liczne były strajki w 1988 roku –
kilka miesięcy przed rozmowami przy
Okrągłym Stole? Przecież powszech-
nie mówiono wówczas o „solidarno-
ściowej” apatii, w latach osiemdzie-
siątych ukuto termin „stracone poko-
lenie”…
Dziś białoruskie społeczeństwo w
35 proc. chce zmiany i popiera poli-
tyczną opozycję. To ogromny kapitał.
Przecież nawet w czasie przełomo-
wego roku 1989 nasze społeczeństwo
w znacznej części obawiało się zmian
i w ponad 35 proc. poparło PZPR-
owską nomenklaturę.
Niektórzy nasi radykałowie wzy-
wają, by Europa postraszyła Białoruś
sankcjami. A jaki jest ich skutek dla
przeciętnej białoruskiej rodziny? My,
Polacy, powinniśmy szczególnie rozu-
mieć ich położenie. Właśnie rozluźnie-
nie przepisów wizowych, być może
zwolnienie z opłat ze strony polskiej,
zachęcenie do nauki na naszych uczel-
niach, możliwość wymiany handlowej i
bliższa współpraca samorządów mogą
zbudować prawdziwy obraz życia w
czonej Partii Obywatelskiej nie mogło wydru-
kować ulotek. Wszystkie drukarnie odmówiły
im z powodu „złego formatu ulotki”.
Rozpędzaniezgromadzeń. 16 wrześ-
nia 2008 r. około 40 opozycjonistów spotkało
się na placu Październikowym w Mińsku, by
upamiętnić czterech zaginionych opozycjonis-
tów (Juryja Zacharenki, Wiktara Hanczara,
Dźmitra Zawadzkiego i Anatola Krasouskiego)
i solidaryzować się z ich rodzinami. Manifes-
tacja trwała kilka minut. Milicja zepchnęła ze-
branych do mniejszej ulicy i użyła siły.
Zostało pobitych siedem osób. Jedną z nich
był Franek Viacorka i jego ojciec Vincuk, który
wystąpił w obronie syna. Vincuk Viacorka
miał rozbite okulary i podarte ubranie. Opo-
zycjonistom zabrano zakazane flagi narodowe
i portrety zaginionych osób.
Więźniowie polityczni. Wypusz-
czone zostały tylko osoby ze znanej, między-
narodowej listy. Więźniowie, którzy się nie
znaleźli na niej, są dalej przetrzymywani. Na
Andrzej
Halicki
poseł PO,
członek
Komisji Spraw
Zagranicznych,
członek
Parlamentarnego
Zespołu na rzecz
Białorusi
FOTO PO
„zachodni sposób”. W ten sposób mo-
żemy łatwiej pokazać Białorusinom
atuty Unii Europejskiej. Nie wpychajmy
Białorusi w objęcia Kremla! To działa-
nie sprzeczne z naszym interesem na-
rodowym i poczuciem odpowie-
dzialności za Europę.
By oczekiwać poważnych zmian
musi się zmienić społeczna świado-
mość. Nie wystarczy istnienie poli-
tycznej opozycji. My mieliśmy
„Solidarność” i Lecha Wałęsę, upo-
minających się nie tylko o pluralizm,
ale także o godziwe warunki pracy.
Mówimy z dumą, że nasza młodzież
nie bała się pałek w latach osiemdzie-
przykład 20-letni Anton Kiszturn, u którego
znaleziono maszynę drukarską. Za demon-
stracje przeciwko władzy skazanych jest na
areszt domowy i przymusowe prace 10 drob-
nych przedsiębiorców. Michaś Iljin i Jauhien
Skrabiec z Brześcia zatrzymani z 14 na 15
września 2008 r. z powodu posądzeń o rozpo-
wszechnienie nalepek z apelem o bojkot wy-
borów, zostali ukarani pięcioma dniami
aresztu. 3 lipca 2008 roku Paulinę Kuriano-
wicz aresztowano w centrum Mińska za po-
siadanie flagi Unii Europejskiej. W trakcie
procesu jej świadkowie nie zostali wysłu-
chani.
Relegowaniezuczelni. Za działalność
opozycyjną ze studiów w Mińsku w ciągu
ostatnich miesięcy wyrzucono 10 osób. Kacja
Markowska (młodzieżówka BNF) została wy-
rzucona po pięciu latach studiów tuż przed
obroną pracy magisterskiej. Z Białoruskiego
Uniwersytetu Państwowego relegowano Ale-
sia Krutkina, zwycięzcę olimpiady historycz-
Ogólnopolska gazeta Platformy Obywatelskiej
siątych, że nasi robotnicy gotowi byli
przelewać krew, gdy komunistyczny
reżim wprowadził stan wojenny. Ale
czy Białorusini boją się pałek? Liczne
demonstracje i postawa białoruskiej
młodzieży przypominają nam obrazy
z naszych miast sprzed ponad 20 lat.
Ale Łukaszenka ma broń silniejszą
niż ZOMO. To powszechny na Biało-
rusi system terminowych kontraktów.
Nieustanne określanie terminu waż-
ności umowy o pracę daje Łuka-
szence argument mocniejszy niż siła.
Za co ma żyć rodzina pozbawiona
możliwości pracy?
My, Polacy, mieliśmy Jana Pawła
II, który nieustannie upominał się o
godność człowieka i dawał nieoce-
nione wsparcie duchowe. Białorusini
wciąż czekają na swojego społecznego
i duchowego przywódcę. Aby jednak
ich głos dotarł do ludzi, muszą istnieć
niezależne media.
Bez wolnej prasy, radia i telewizji
świadomość społeczna zawsze będzie
ograniczona, nawet wtedy, gdy wyeli-
minuje się strach. Największe poli-
tyczne znaczenie ma więc pomoc w
nej, studenta pierwszego roku wydziału his-
torycznego.
Zwolnieniazpracy. Kandydat do par-
lamentu Aleksander Miech został zwolniony z
przedsiębiorstwa Biełtransgaz. Na Białorusi
pracowników zatrudnia się na czas określony.
Działaczom opozycji kontrakt nie zostaje
przedłużony.
Sprawywsądach. Przed białoruskimi
sądami nadal toczą się postępowania prze-
ciwko opozycjonistom. Wielu studentów
uczących się za granicą nie może wrócić na
Białoruś, bo grozi im więzienie i proces.
Kampaniawyborczawmediach. Na
Białorusi nie ma prasy drukowanej (nie licząc
publikacji podziemnych), radia i telewizji nie-
podporządkowanych władzy. W telewizji,
szczególnie w serwisach informacyjnych, pro-
mowani są politycy reżimu, szczególnie Ale-
ksander Łukaszenka. W obserwowanym
wieczornym wydaniu informacji trzy pierwsze
newsy dotyczyły Łukaszenki. W trzecim ma-
13
FOTO EN
komunikacji ponad granicami. I to nie
w kwestiach politycznych, a przede
wszystkim w sferze kultury, edukacji,
a także relacji gospodarczych. Jeżeli
jeszcze nie jesteśmy „sąsiadami z jed-
nego domu”, to przynajmniej bądźmy
„sąsiadami przez ulicę”.
Prawo wahadła, pojęcie wprowa-
dzone przez Galileusza, a dotyczące
wskazań ruchów zegara, ma zastoso-
wanie także w życiu społeczeństw.
Wskazuje punkt zmiany orientacji do-
tychczasowych zjawisk, powodujący
zmianę kierunku politycznego o 180
stopni. Ten punkt występuje zwłaszcza
w okresach gwałtownych przesileń.
Wydaje się, że manipulacje Ale-
ksandra Łukaszenki przy okazji
wrześniowych wyborów stanowić
mogą właśnie taki kulminacyjny
punkt. Coraz więcej Białorusinów to
dostrzega. Ale do zmiany kursu po-
trzebna jest jeszcze wola i determina-
cja. To one dopiero uruchomić mogą
energię, która popchnie wahadło w
kierunku Europy. Musimy w tym na-
szym sąsiadom pomóc.
Andrzej Halicki
teriale wypowiedź Łukaszenki trwała 16
minut, poświęcona była krytyce opozycji i za-
rzutom Zachodu wobec kampanii wyborczej.
Zdanie opozycji nie zostało uwzględnione.
Opozycja dostała jednak krótki czas na tele-
wizyjne reklamy wyborcze, w formie tzw. ga-
dających głów.
Sztucznaodwilż. W 2006 roku, kiedy
Aleksander Milinkiewicz prowadził kampanię
wyborczą, nie mógł legalnie spotykać się z
wyborcami. W obecnej kampanii wyborczej
było to możliwe, choć po pokonaniu uciążli-
wej, biurokratycznej drogi. W białoruskiej te-
lewizji ustała antypolska propaganda.
Wnioski. Kampania wy-
borcza nie spełniła standardów
demokratycznych. Wyborów
do pierwszej izby białoruskie-
go parlamentu nie można uz-
nać za demokratyczne.
Karol Pilecki,
Marek Pawłowski
14 Ogólnopolska gazeta Platformy Obywatelskiej
Płocki plac Narutowicza – jedna z fotograficznych panoram umieszczonych w internetowej galerii witryny www.plock24.pl
www.plock.eu
Jak za niewielkie pieniądze promować swoje miasto
POmysł radnego: Odkryj Płock
Radny PO z Płocka, Krzysztof Buczkow-
ski, społecznik i entuzjasta nowych
technologii, wpadł na pomysł, jak za
stosunkowo nieduże pieniądze promo-
wać swoje miasto. Wykupił domenę in-
ternetową, opłacił druk kilku bill-
boardów oraz wymyślił hasło: Odkryj
Płock.
Akcja Buczkowskiego jest skiero-
wana głównie do płocczan, którzy za-
pomnieli o tym, że ich rodzinne
miasto to także miejsce, w którym
ASYSTENT ROLNIKA POLEMIZUJE
Rolnicy chcą być traktowani jak inni obywatele
We wrześniowym numerze „POgłosu”
Piotr Paweł Sawicki, asystent posła PO
Janusza Palikota, skrytykował brak dys-
kusji o Wspólnej Polityce Rolnej i przed-
stawił swój pogląd w tej sprawie. Nasz
Czytelnik, „asystent rolnika” Bogdan
Żmijewski polemizuje z jego artykułem
„Wsi spokojna, niewesoła”.
Dopłaty unijne do polskiego rol-
nictwa to nie darowizny dla obywateli
lepszej kategorii, ale częściowe wy-
równywanie szans dla polskich rolni-
ków, konkurujących na wspólnym
europejskim rynku żywnościowym z
rolnikami Unii, którzy mając wyższe
dopłaty mogą sprzedawać taniej i
mimo to starcza im na życie. Autor ar-
tykułu twierdzi: „Obecnie wieś jest bo-
gatsza niż kilka lat temu, a od roku
2004 dochody na wsi zwiększyły się
prawie o 70 proc. i dzisiaj są o 10 proc.
wyższe niż w miejskich gospodar-
stwach robotniczych”. Przecież to
oznacza, że przez kilkadziesiąt lat do-
chody te były niższe od miejskich gos-
podarstw domowych. Ta bieda jest
właśnie przyczyną zacofania polskiej
wsi. Autorowi pomylił się ponadto
przychód gospodarstwa rolnego z jego
dochodem. Przecież są jeszcze koszty!
Żeby nie było wątpliwości: to pol-
scy rolnicy są za likwidacją wszelkich
dopłat, ale w całej Unii. W Polsce pije
się więcej w mieście niż na wsi, lecz
FOTO PO www.plock24.pl
można zobaczyć mnóstwo ciekawych
i niepowtarzalnych rzeczy. Pierwsze
dwa billboardy Buczkowskiego poja-
wiły się w Płocku pod koniec wrześ-
nia. Zapraszały do obejrzenia Wzgórza
Tumskiego, Muzeum Mazowieckiego,
Sanktuarium Bożego Miłosierdzia
oraz trzech stron internetowych:
plock.eu, tumska.pl, plock24.pl zawie-
rających sporo informacji o mieście.
Na pytanie, ile kosztują takie dzia-
łania, Buczkowski odpowiada, że nie
są to duże pieniądze. Projekt graficzny
żadna to pociecha. Dopłaty rzeczywi-
ście mają często charakter socjalny i
idą na przeżycie, bo gospodarstwa są
nisko towarowe i nienowoczesne. Sam
autor podaje, że tylko 2 tys. gospo-
darstw osiąga dochody powyżej 8 tys.
euro rocznie, tj. ok. 3 tys. złotych mie-
sięcznie na całą wieloosobową i wielo-
pokoleniową rodzinę rolnika. Poza
dyskusją jest, że składki ubezpiecze-
niowe należy zróżnicować od wielko-
ści gospodarstwa, a pośrednio od jego
dochodu. Najlepiej jakby składka pod-
stawowa zapewniła minimum socjalne
i by można było się doubezpieczyć ryn-
kowo. Tak powinno być w całym sys-
temie emerytalno-rentowo-zdrowot-
nym. Nie tylko na wsi.
Zwracam też uwagę, że państwo do-
płaca nie tylko do rolniczego KRUS, ale
i do ZUS oraz kilkanaście miliardów do
górnictwa, do stoczni, do energetyki i do
utrzymania związków zawodowych oraz
partii politycznych. Zwiększenie składek
płaconych przez rolników nie ograniczy
wcale obecnych dopłat do emerytur, bo
na wsi mamy dużo więcej emerytów niż
pracujących rolników. Poza tym robot-
nik może dostać zasiłek dla bezrobot-
nych i ubezpieczenie zdrowotne, a rolnik
zasiłku dla bezrobotnych nie dostanie, a
chorobowe kiedy jest niezdolny do pracy
dłużej niż przez miesiąc.
Rolnik nie może pomóc się prze-
kwalifikować swojemu dziecku i wyna-
wykonał sam, domenę www.odkryj-
plock.pl zakupił za kilka złotych.
Jeden z billboardów udało się wynająć
za darmo. Z własnej kieszeni zapłacił
tylko za wyklejenie plakatu, kolejny
billboard należy do jego firmy, więc
też nie poniósł żadnych kosztów. Bil-
lboardy promują miasto do końca
października.
Skąd pomysł na społeczną akcję
promowania Płocka? Czy Płock nie jest
dostatecznie promowany? W opinii
Buczkowskiego nie warto promować
jąć mu w tym celu stodoły na warsztat,
bo od razu staje się VAT-owcem, więc
musiałby założyć księgę podatkową i
zatrudnić księgowego, a ten koszt do-
prowadziłby go do bankructwa.
Typowy rolnik – ryczałtowy, nie
może wystawić faktury czy rachunku,
więc wielu podmiotom nie może sprze-
dać swoich produktów. Rolnikom ry-
czałtowym (a tych jest większość) firma
kupująca od nich towar może zapłacić
tylko przelewem, więc korzystając ze
słabości rolnika często mu nie płaci.
W mieście wiele osób dostało
mieszkania komunalne czy lokatorskie
i do dziś płaci socjalne czynsze, a rol-
nikowi nikt nic nie wybudował. W mie-
ście przez wiele lat dotowano
ogrzewanie, a chłop, by kupić trochę
węgla na talon musiał półdarmo sprze-
dać bydło, trzodę lub mleko. W mieście
budowano wodociągi, gazociągi, kana-
lizację i asfaltowe drogi, a wieś miała
studnie, szamba, piece i dziurawe drogi,
a jak chciała mieć lepiej, to budowała w
czynie społecznym. Rolnicy nie dosta-
wali talonów na wiele produktów dys-
trybuowanych przez państwo. Dopiero
od niedawna rolnicy objęci są opieką
medyczną. Warto, by politycy dogłęb-
nie poznali sytuację i historię polskiej
wsi zanim będą ferować wyroki i two-
rzyć nowe rozwiązania ustawowe.
Bogdan Żmijewski
asystent rolnika
FOTO PO www.tumska.pl
Płocka przez koncerty i imprezy ple-
nerowe, które poza tym, że są kosz-
towne, nie gwarantują też frekwencji.
Należałoby raczej skupić się na kilku
dużych wydarzeniach, nadając im od-
powiedni rozgłos i rangę. Odpowied-
nia promocja może być kluczem do
sukcesu każdego miasta. Obok wiel-
kich kampanii marketingowych jest
miejsce na oddolne inicjatywy miesz-
kańców, którzy zamiast pieniędzy za-
oferują swą pomysłowość – uważa
Buczkowski.
W SPRAWIE KROSNA ODRZAŃSKIEGO
Burmistrz wylicza 24 nagrody
edakcja i Zarząd Krajowy Platformy
R Obywatelskiej otrzymali obszerny,
6-stronicowy list burmistrza Krosna
Odrzańskiego, Andrzeja Chinalskiego, wraz
z 10 stronami załączników zawierających
wykaz inwestycji i projektów ze środków
unijnych zrealizowanych w latach 1998-
2008. Jest to odpowiedź na artykuł „…i na
wyborach teraz oddam ci swój głos” z
wrześniowego POgłosu, w którym przed-
stawiliśmy życie miasta.
Zdaniem burmistrza „Przedstawiony
w artykule obraz zacofanego i nierozwija-
jącego się miasta jest przekłamany, a
przede wszystkim obraża mieszkańców i
osoby pracujące na rzecz lokalnej społecz-
ności. Wobec powyższego jestem zmu-
szony stanąć w obronie naszej gminy i
całej wspólnoty samorządowej.”
Burmistrz stwierdza, iż Krosno Odrzań-
skie od lat tworzy dobry klimat dla inwe-
stycji; w latach 2003-2007 nie zmieniało
stawek podatków i opłat lokalnych, a od
2001 roku – stawek czynszów za wynajem
gminnych nieruchomości. Gmina utrzymuje
wysoki poziom inwestycji i jest liderem w
pozyskiwaniu funduszy unijnych, zajmując
wysokie miejsca w rankingach, zbierając
nagrody i wyróżnienia (ich lista liczy 24 po-
zycje). Lokalna telewizja „spełnia swoją
rolę informacyjną i nie stanowi narzędzia
promocji lokalnych polityków”, a jej Rada
Programowa liczy 9, a nie 11 osób.
„Na zakończenie mogę tylko dodać, że
publikacja nierzetelnych materiałów jest
listopad 2008
FOTO PLOCK24.PL
FOTO PO
Władze Płocka dopiero niedawno zle-
Andrzej Nowakowski, poseł PO:
ciły jednej z firm opracowanie strategii,
która pozwoli wyeksponować najsil-
niejsze atuty miasta. Krzysztof Bucz-
kowski, członek Klubu Radnych PO w
radzie miasta, doskonale znający za-
lety i mankamenty jego promocji, nie
chciał czekać i przejął inicjatywę. Jes-
tem przekonany, że warto kontynuo-
wać tę akcję, być może także w innych
regionach Polski, zachęcając Polaków
do odwiedzin Płocka.
działaniem skierowanym przeciwko
wszystkim mieszkańcom Krosna Odrzań-
skiego, całej wspólnocie samorządowej,
która ze strony Platformy Obywatelskiej
oczekuje raczej wsparcia w rozwiązaniu
wielu problemów, a nie bezpodstawnych
aktów” – kończy swoje pismo burmistrz.
Otrzymaliśmy także list od przewod-
niczącego koła PO w Krośnie Odrzańskim,
posła na Sejm Marka Cebuli, który poinfor-
mował redakcję, że wrześniowy „POgłos
został rozprowadzony w liczbie 500 eg-
zemplarzy i spotkał się z bardzo pozytyw-
nym odbiorem. „Artykuł dotyczący
naszego miasta jest komentowany jako
obiektywna ocena panującej sytuacji przez
„człowieka z zewnątrz”. Mieszkańcy
mówią o realnym spojrzeniu na miasto i
gminę, i otworzeniu oczu na sposób zarzą-
dzania miastem. Mówi się, że artykuł jest
zimnym prysznicem dla naszych władz
(koalicja SLD, Samoobrona, Forum Samo-
rządowe Andrzeja Chinalskiego, wspierana
przez działaczy PiS), który powinien mobi-
lizująco wpłynąć na włodarzy Krosna”.
Za błąd w liczebności Rady Programowej
przepraszamy. Smutne jest, że dla burmistrza
nasz artykuł jedynie „obraża mieszkańców”,
a nie jest powodem do refleksji, że nie
wszystko jest w porządku w rządzonym przez
niego mieście. List posła Marka Cebuli wyraża
nadzieję mieszkańców, że tym artykułem
otworzymy oczy lokalnej władzy. Na razie
tego nie widać, pozostaje więc nadzieja na
zimny prysznic w następnych wyborach. AK
Znani w PO
listopad 2008 Ogólnopolska gazeta Platformy Obywatelskiej 15
Ostatnio przedstawiliśmy:
Barbarę Borys-Damięcką, Ireneusza Rasia, Piotra Van den Coghena,
Roberta Tyszkiewicza, Beatę Małecką-Liberę i Marka Trzcińskiego,
Piotra Tomańskiego, Andrzeja Biernata, Beatę Bublewicz,
Danutę Jazłowiecką, Jarosława Wałęsę, Elżbietę Łukacijewską,
Włodzimierza Karpińskiego, Jerzego Fedorowicza, Krzysztofa Liska,
Sławomira Piechotę, Joannę Muchę, Krystynę Bochenek,
Magdę Kochan, Andrzeja Persona, Antoniego Mężydło i Marka Rockiego.
Wszyscy na: www.platforma.org/multimedia/poglos/

Przeciw w mundurku
Zadziorna pani poseł z Włocławka

czwartej klasy konieczny jest drugi posłanka Kopaczewska. – W budże-

język obcy. cie 2009 jest ponad 350 mln złotych
Kiedy z sejmowej mównicy propono-

Uważa także, iż sześciolatki po- na ich przygotowanie, a samorządy

wała likwidację szkolnych mundurków

winny pójść do szkoły, zgodnie z pro- powinny teraz ocenić, ilu ich będą
ministra Giertycha, wystąpiła w mun-

gramem minister Hall, i że ostatnie mieć i przygotować dla nich klasy,

durku szkoły, której była dyrektorem.

trzy lata w tej sprawie zostały zmar- wykorzystując pieniądze z budżetu.

– Bo ja nie byłam przeciw mun-

nowane. Ale zastrzega: – Musimy do W Sejmie jest drugą kadencję,

durkom, tylko przeciw przymusowi

tego przekonać rodziców, bo dzieci ale polityczne szlify zdobywała w sa-

mundurków, a to wielka różnica

są ich największym skarbem. Trzy morządzie, jako radna opozycji, ob-

– mówi posłanka Domicela Kopa-

czwarte „zerówek” na wsiach mieści serwując rozdział środków unijnych.

czewska. Bycie przeciw zdarza się jej

się w szkołach, więc wielu sześcio- – Gołym okiem widać było, że ważne
często.

W stanie wojennym, po wyrzu-
ceniu ze studiów na Uniwersytecie
Gdańskim przez rok pracowała w
przedszkolu. Jako specjalista-peda-
gog prowadziła badania załogi Zakła-
Polityczne szlify zdobywała w samorządzie, jako radna opozycji,
latków już w nich jest. Trzeba poka-
zywać szkoły przygotowane do
przyjęcia tych dzieci, by jak najwię-
cej rodziców chciało posłać swojego
sześciolatka do szkoły.
jest tylko jedno: kto rządzi w terenie,
gdzie mają iść środki – wspomina
posłanka. – Tak się jakoś składało,
że najlepsze projekty wpływały od
samorządów, mających swoich

dów Azotowych we Włocławku, za Uważa, że poprzeczkę trzeba przedstawicieli w komitetach oce-

obserwując rozdział środków unijnych FOTO PO

co wyleciała z pracy, bo ich wyniki podnosić, przyspieszać przemiany. niających i sterujących.

„nie pasowały” dyrekcji. Uczyła w
szkole i była konsultantem do spraw
Domicela Kopaczewska
doskonalenia kadry kierowniczej, a
po 1989 roku – kuratorem oświaty i
Urodzona 04.10.1958 cząca Podkomisji Stałej do spraw
Wprowadzanych dziesięć lat temu We Włocławku do dziś krążą le-
gimnazjów nie wolno było łączyć ze gendy jak walczyła z marszałkiem o
szkołami podstawowymi i dzięki jawność kryteriów oceny projektów,
temu samorządy zdobyły się na wy- bo zamiast tego pokazywano jej ja-

dyrektorem szkoły. siłek, powstały piękne, nowe bu- kieś „błędy formalne” we wnioskach.
Wykształcenie: Wyższa Szkoła Jakości Kształcenia i Wychowania

– Byłam za wprowadzeniem dynki. Ale wystarczyło dopisać do tej – Teraz to się zmieniło – mówi
Pedagogiczna w Bydgoszczy Biuro poselskie: ul. Kościuszki 13,

nauki języka obcego już od pierwszej ustawy jedno słowo „mogą”, co zro- – chociaż prezydent Włocławka jest
– mgr pedagogiki, 87-800 Włocławek

klasy szkoły podstawowej, choć nie- biła SLD-owska minister edukacji, i z lewicy, a marszałek z prawicy. Są
Politechnika Łódzka tel. (54) 232-16-04,

koniecznie angielskiego – wyjaśnia. już para uszła, gimnazja kuleją. jasne, czytelne, publicznie znane kry-
– marketing i zarządzanie fax (54) 232-16-04,

– Uważam, że niech o tym decyduje – Tak samo może być z oddzia- teria oceny projektów, dyskusje o ich
Członek Komisji Edukacji, Nauki domicela.kopaczewska@sejm.pl

dyrekcja szkoły i rodzice, ale od łami dla sześciolatków – ostrzega partyjnej ocenie już się skończyły.
i Młodzieży i Komisji Polityki Mąż Janusz pracuje w dozorze technicznym
Społecznej i Rodziny, przewodni- Hobby: turystyka

Poseł z tych Ziętków

Medyczna szkoła sprawdza się na Wiejskiej

nich. Jedną z bardziej znanych jest ta polskiej polityce zdrowotnej. Tak jak
o ukrywaniu budowy katowickiej hali w mojej specjalności – położnictwie
Czy mit wojewody Jerzego Ziętka po-

sportowej – Spodka – przed ówczes- – do czasu trzeba obserwować, ale w

magał mi w polityce? Kiedy kandydo-

nym przywódcą kraju, który odwie- pewnej chwili – zdecydowanie inter-

wałem na radnego wojewódzkiego,

dzał Katowice. To wydarzenie wciąż weniować. Teraz jest właśnie taki

podczas jednego z przedwyborczych

mam w pamięci, bo sam – jako chło- czas!

spotkań w Pszczynie ludzie na ulicy py-

pak – brałem w nim udział. Medycyna daje politykowi jesz-

tali mnie: „A pan to z tych Ziętków? Bo

Dzięki dziadkowym książkowym cze jedną zaletę: merytoryczne po-

jak tak, to mo Pan mój głos!”. Wtedy

prezentom i wyprawom z nim, śląska dejście do spraw, upodmiotowienie

poczułem ciężar zobowiązania wobec

ziemia zawsze była, jest i będzie człowieka, jak pacjenta w chorobie.

ludzi i pamięci mojego dziadka. W tych

Moim Domem. Tutaj, na Śląsku, od Pacjenta, o którego prawa walczę

pierwszych wyborach dziadek bardzo

1981 roku pracuję jako lekarz położ- jako poseł-wnioskodawca „Ustawy o

mi pomógł. Twierdzę wręcz, że on

nik w szpitalu Śląskiej Akademii Me- prawach pacjenta i Rzeczniku Praw

ciągle ze mną jest i mnie wspiera.

Być Ziętkiem na Śląsku, a szcze- dycznej, którą wcześniej ukończyłem. Pacjenta”.

gólnie Jerzym Ziętkiem, to wielki W 2006 zostałem radnym Sejmiku „Medyczna szkoła życia” daje w
honor, ale i potężne wyzwanie. Po Śląskiego i stamtąd trafiłem do polityce również wytrzymałość. Zu-
Byłem chowany tak, żeby dziadkowi wstydu nie przynosić. Gra-

moim wielkim przodku generale Je- Sejmu. pełnie nie rozumiem, jak można
łem na pianinie, śpiewałem w chórze, recytowałem. FOTO PO

rzym Ziętku otrzymałem imię i bagaż
Jerzy Ziętek oczekiwań społecznych – bym dzia-
łał tak jak on. A dziadek był wielkim
gospodarzem Śląska. W Radzionko-
wie, gdzie przed wojną był burmist-
Urodzony 1.12.1956 tel. (32) 204-26-20,
Na Wiejskiej przekonuję się, że
moje medyczno-lekarskie doświad-
czenie jest wielkim atutem. Tak jak
lekarz, obserwuję, diagnozuję i sta-
ram się pośrednio uzdrowić tych pa-
ponoć z przemęczenia wychodzić z
wieczornych sesji Sejmu czy nie brać
udziału w czasem rzeczywiście dłu-
gich debatach w komisjach. A potem
na prawo i lewo krzyczeć, że „nikt z

rzem, wybudował domy komunalne, cjentów, z którymi jako ich doktor nami tego nie ustalał”! Poseł, tak jak
Wykształcenie: dr nauk medycznych, (32) 204-26-21,

kanalizację, park miejski i stadion. mam wciąż do czynienia. Jednym z lekarz, musi być zawsze gotów. Le-
Śląska Akademia Medyczna, fax (32) 204-26-22

Później, po wojnie, to samo robił jako poważnych problemów jest oczy- karz do ratowania życia nawet o trze-
Wydział Lekarski www.jerzyzietek.pl,

wojewoda, tyle że na skalę całego wista zapaść służby zdrowia. Na to ciej nad ranem, a lekarz-polityk do
Członek Komisji Polityki jerzy.zietek@sejm.pl

Śląska. Jego działania były nie do nałożyła się sytuacja polityczna i do- pracy parlamentarnej nad zmianami
Społecznej i Rodziny Żona – magister pedagogiki, położna

końca akceptowane przez władze, szło do momentu, w którym trzeba prawnymi, które to życie pomogą ra-
oraz Komisji Zdrowia Córki: Ola – 27, Magdalena – 24

stąd mnóstwo anegdot i opowieści o przeciąć ten narastający wrzód w tować.

Biuro poselskie: ul. 3 Maja 17 m. 1, Hobby: turystyka, kultura hellenistyczna,
40-097 Katowice fotografia, filmy podróżnicze
RYS. BARTOSZ BREMER