You are on page 1of 3

MITOLOGIA GERMASKA

"EDDA

STARSZA"

"Edda Starsza" zwana take Poetyck jest spisanym nieznanym pirem, zbiorem poematw mitologicznych oraz heroicznych, z ktrych cz powstaa jeszcze przed Er Wikingw. Anonimowa osoba spisaa je okoo roku 1250, a niektre rda podaj, e mg to zrobi sam Snorri Sturluson. Edda poetycka dzieli si na dwie czci - mitologiczn i heroiczn. Jest najwaniejszym rdem mitologii Germaskiej, nie liczc "Eddy Modszej".

"EDDA MODSZA" - SNORRI STURLUSON "Edda Modsza" w odrnieniu do "Eddy Starszej" zostaa napisana proz, przez Snorriego Sturlusona w 1220 roku. Sam Snorri by Islandskim wacicielem ziemskim, ktry obawia si, e po chrystianizacji, ludy skandynawskie zapomn o swojej rdzennej religii, wic korzystajc z poematw skaldw, spisywa mity oraz opowieci o krlach i bohaterach. Snorri obawia si take, e ludzie w pewnym czasie zapomn znaczenia kenningw i nie bd mogli zrozumie poematw skaldw. W "Eddzie Modszej" znale mona objanienia wielu rzeczy oraz komentarze do wielu historii autorstwa Snorriego, bez ktrych twrczo skaldw by nie bya zrozumiaa. Cakiem moliwe, e to Snorri spisa "Edd Starsz", ale nie jest to udowodnione.

CO OZNACZA SOWO "EDDA"? Istnieje kilka teorii co do tego, co oznacza samo sowo "Edda". Cakiem moliwe, e powstao od nazwy miejsca w ktrym Snorri pobiera edukacj czyli Oddi, ale najprawdopodobniejsze jest to, e "Edda" znaczy "Poezja" albo "Prababcia".

KENNINGI Kenningi byy to formy stylistyczne, stosowane w poematach skaldw, charakteryzujce sie tym, e niektre sowa zastampiano metaforami odnoszcymi si do mitologii bad legend o bohaterach. Pozwol sobie przytoczy przykad z ksiki "Wikingowie i Germanie - Sagi Ludw Pnocy". Odyn by bogiem wojny, wic bitwy nazywano sztormami Odyna. Odyn te wisia raz na drzewie Yggdrasil, wic by take i wisielcem. Skald mg uzy w swoim poemacie zamiast sowa "bitwa" wyraenie "sztorm wisielca". Bez bezcennych komentarzy Snorriego, by byo to bardzo trudne do rozszyfrowania. Niech chwaa bdzie Snorriemu Sturlsonowi - na wieki!

YMIR I AUDHUMLA Informacje o germaskim stworzeniu wiata czerpiemy gwnie z "Eddy Modszej" Snorriego Sturlusona. Na poczatku istniaa tylko ziejca pustka zwana Ginnungagap, na pnoc od niej istniao krlestwo zimna - Niflheim oraz krlestwo ognia na poudniu - Muspellheim. W Niflheim byo rdo, z ktrego tryskao jedenacie rzek, ktre po z pnocy spyny do pustki Ginnungagap i zmieniy si w ld pokrywajc j ca. Iskry oraz gorce wiatry wiejce w Muspellheimie stopiy ld, z ktrego powsta pierwszy olbrzym - Ymir oraz krowa Audhumla, z ktrej wymion wytrysny cztery rzeki mleka. Pi z nich Ymir i gdy si nasyci uoy si do snu. Gdy spa spoci si, a spod jego pach wyroso dwoje olbrzymw - mczyzna i kobieta, ktrzy dali pocztek rasie Olbrzymw Mrozu. Audumhla nie miaa nic do jedzenia, wic zmuszona bya liza ld, pierwszego dnia z takiego lodu wyoniy si wosy, nastpnego dnia gowa a trzeciego dnia reszta ciaa przystojnego i silnego czowieka imieniem Buri. Wasn wol powoa on do ycia syna, ktremu da imi Borr. Ten polubi jedn z Olbrzymek Mrozu, ktrych byo juz wiele i mia z ni dzieci. Synami Borra, a wnukami Buriego byli Odyn, Wili oraz We. Zabili oni Ymira, a w jego krwi utopili si wszyscy Olbrzymi Mrozu poza Bergelmirem i jego ona, ktrzy zbudowali tratw.

PIERWSI LUDZIE Gdy Ymir umar, Odyn, Vili i Ve odszukali sam rodek Ginnungagap i stworzyli wiat z Ymira. Najpierw z jego ciaa stworzyli ziemi a ze wszystkich koci uformowali potne skay, z mniejszych kostek oraz zbw zrobili kamienie, krew Ymira staa si morzami, rzekami oraz jeziorami. Czaszk Ymira uczynili sklepieniem niebieskim, ktre podtrzymywane byo przez cztery kary Nordriego (Ponoc), Sudriego (Poudnie), Austriego (Wschd) i Westriego (Zachd). Mzg Ymira zosta chmurami a wosy Olbrzyma stay si flor i fauna. Iskry z Muspelheimu zostay umieszczone na sklepieniu niebieskim i zostay gwiazdami. wiat powstay z ciaa Ymira nazwany zosta Midgardem (po polsku : "rdziemie") i otoczony zosta waem ochronnym z rzs Ymira. Wa ten mia chroni Midgard przed morzem, oraz Olbrzymami Mrozu, ktrzy powstali na nowo, dziki Bergelmirowi i jego onie. Po akcie stworzenia Midgardu trzech braci postanowio odpocz, wic poszli na spacer brzegiem morza, po play, gdzie zobaczyli dwa splecone ze sob drzewa. Postanowili zrobi z nich ludzi - mczyzn nazwanego Ask oraz kobiet - Embl. Kady z braci da parze dary. Odyn tchn w nich ycie, Vili da im myli a Ve zmysy. Para ta bya pierwsz par ludzi, ktrzy zaludnili Midgard - jeden z dziewiciu wiatw.

You might also like