You are on page 1of 9

Fizjokratyzm (z greckiego fizjokracja - panowanie natury), pierwszy teoretyczny system pogldw ekonomicznych, powstay w poowie XVIII w. we Francji.

Jego twrc by F. Quesnay, ktry istot fizjokratyzmu zawar w synnej tablicy ekonomicznej, przedstawiajcej reprodukcj i cyrkulacj kapitau spoecznego. Najbardziej znanymi przedstawicielami fizjokratyzmu w Polsce byli: H. Stroynowski, W. Stroynowski, A. Popawski. Teoretyczne pogldy fizjokratw francuskich z wyranym pitnem samodzielnej, rodzimej myli polskiej gosili rwnie H. Kotaj i S. Staszic. Myl przewodnia fizjokratyzmu sprowadza si do uznania zgodnoci porzdku gospodarczego z porzdkiem naturalnym, wynikajcym z praw natury. Std te fizjokraci gosili zasad penej swobody dziaalnoci gospodarczej, wolnoci posiadania wasnoci i wolnoci osobistej. Ziemia jest jedynym rdem bogactwa, a rolnictwo - jako jedyna dziaalnod produkcyjna - jest zdolna do pomnaania tego bogactwa. Ziemia i gospodarowanie na niej daj produkt czysty - nowe dobra. Przepywa on pomidzy podzielonym na trzy klasy spoeczeostwem: klas wacicieli ziemi, klas produkcyjn - rolnikami i klas jaow (rzemielnicy, kupcy, przemysowcy), ktra nie przynosi produktu czystego. Liberalizm (z ac. liberalis wolnociowy, od ac. liber wolny) ideologia, kierunek polityczny goszcy, i szeroko rozumiana wolnod jest nadrzdn wartoci. Najoglniej mwic liberalizm odwouje si do indywidualizmu, stawia wyej prawa jednostki ni znaczenie wsplnoty, gosi nieskrpowan (aczkolwiek w ramach prawa) dziaalnod poszczeglnych obywateli we wszystkich sferach ycia zbiorowego. Liberalizm (z aciny liberalis dotyczcy wolnoci, od liber wolny), doktryna spoeczno-polityczna zakadajca ograniczenie funkcji paostwa w sferze gospodarki i poszerzenie zakresu wolnoci jednostki. Powstaa na przeomie XVII i XVIII w., u jej podstaw le: indywidualizm, nadrzdnod jednostki nad spoeczeostwem, wolnod czowieka, prawo do zdobywania wasnoci, swoboda dziaalnoci gospodarczej, ograniczenie roli paostwa, prawa natury jako normy regulujce ycie wszystkich ludzi, podzia wadz ze cisym wyodrbnieniem jej kompetencji, tj. stosowanie praw, rzdzenie i wykonywanie sprawiedliwoci. Liberaowie uwaaj, e istniej przyrodzone, odwieczne prawa czowieka, ktrych adna wadza nie moe naruszad. Najwaniejszym prawem jest wolnod dysponowania wasnoci. Wasnod bowiem jest uwaana za gwarancj wolnoci. Liberalizm postuluje ksztatowanie gospodarki paostwa wedug nieskrpowanych zasad wolnego rynku. W myl tej doktryny paostwo powinno zajmowad si gwnie ochron wasnoci prywatnej i stwarzad warunki do rozwoju dziaalnoci gospodarczej opartej na zasadzie wolnej konkurencji. Liberaowie uwaaj paostwo za organizacj niezbdn i uyteczn, ale w okrelonych granicach. Terminu liberalizm prawdopodobnie uy po raz pierwszy N. Bonaparte w swojej odezwie wydanej po zamachu 18 Brumairea w 1799. Narodziny liberalizmu zwizane s z walk mieszczaostwa z absolutyzmem, ksztatowaniem si kapitalizmu, umacnianiem idei suwerennoci paostwa, rozwojem owieceniowego racjonalizmu. Za prekursorski, w dziedzinie formowania koncepcji liberalizm, uwaa si dorobek intelektualny H. Grotiusa, T. Hobbesa oraz B. Spinozy. Szczeglne znaczenie dla rozwoju spoeczno-polityczno myli liberalnej przypisuje si angielskiemu

filozofowi J. Locke`owi, a take dwm Francuzom Monteskiuszowi i J.J. Rousseau. Za twrc teorii ekonomicznego liberalizmu uznawany jest A. Smith. Konserwatyzm (z aciny conservare zachowywad, dochowad zmian), orientacja, ktra bazuje na hasach obrony istniejcego porzdku spoeczno-gospodarczego oraz zachowywania i umacniania tradycyjnych wartoci, takich jak: religia, nard, paostwo, rodzina, hierarchia, autorytet, wasnod prywatna. Konserwatyci chc obronid stary porzdek ze wzgldu na przekonanie o ewolucyjnym charakterze zmian spoecznych. Konserwatyzm zrodzi si na przeomie XVIII i XIX w., by prb przeciwstawienia si racjonalistycznej myli owieceniowej. Nowoczesny konserwatyzm stanowi reakcj na wydarzenia Rewolucji francuskiej. Za twrc podstaw ideologicznych nurtu uwaany jest Edmund Burke. Jako idea polityczna termin ten po raz pierwszy uyty zosta w 1820 r. przez zwolennika restauracji dynastii Burbonw, Franois Ren de Chateaubriand (17681848), ktry wydawa pismo "Konserwatysta".

Humanitaryzm 1. Kierunek etyczno-spoeczny we Francji w pierwszej poowie XIX w., propagujcy hasa egalitaryzmu, braterstwa i ide cigego doskonalenia si rodzaju ludzkiego. Termin wywodzi si od nazwy pisma "Journal humanitaire". 2. Postawa pena wyrozumiaoci i yczliwoci, nacechowana szacunkiem dla czowieka i pragnieniem oszczdzenia mu cierpie. 3. Kierunek w sztuce i literaturze XVIII wieku, oparty na idei humanizmu, goszcy wiar w potg rozumu ludzkiego, uznajcy poznanie czowieka i praw rzdzcych przyrod za podstawowe zadanie filozofii, nauki i sztuki.
humanitaryzm spo. postawa charakteryzujca si uznaniem za najwysze wartoci godnod, wolnod i rwnod wszystkich ludzi, poszanowaniem czowieka i chci oszczdzenia mu cierpieo; Utylitaryzm (z aciny utilitas korzyd, poytek), powstaa w Anglii w XVII w. i trwajca do XIX w. koncepcja etyczna, zgodnie z ktr dziaanie jest uznawane za dobre moralnie, jeeli chcc zaspokoid wasne przyjemnoci i potrzeby oraz zabiegajc o wasny interes, suy si dobru ogu. Utylitaryci usiowali wykazad, e interes indywidualny i oglny nie musz byd przeciwstawne, a w przypadku sprzecznoci moliwe jest ich uzgodnienie. Celem dziaao powinno byd szczcie jak najwikszej liczby ludzi. Przedstawicielami utylitaryzmu byli m.in.: B. de Mandeville, J. Bentham, A.C. Helvetius, J.S. Mill. Wspczenie utylitaryzmu rozumiany jest jako pogld, wg ktrego ocena dziaao, rzeczy, zjawisk i osb jest dokonywana z punktu widzenia uytecznoci.

Utylitaryzm (aciskie utilis - uyteczny) postawa zwana te filozofi zdrowego rozsdku, kierunek etyki zapocztkowany w XVIII wieku, wg ktrego najwyszym dobrem jest poytek jednostki lub spoeczestwa, a celem wszelkiego dziaania powinno by najwiksze szczcie najwikszej liczby ludzi". Programem utylitarystw jest prba obiektywnego ustalenia zasad dziaa przynoszcych pozytywne i negatywne efekty. Podstawowym kryterium rozrniania dziaa pozytywnych i negatywnych staa si dla utylitarystw zasada uytecznoci. Gosi ona, e postpowanie jest suszne, jeli prowadzi do uzyskania jak najwikszej iloci szczcia i jak najmniejszej iloci

nieszczcia, przy czym dla rnych odamw utylitaryzmu samo pojcie szczcia byo rnie pojmowane przez rnych przedstawicieli tego kierunku filozofii, co prowadzio czsto do skrajnie rnych wnioskw praktycznych. Wielu utylitarystw podkrela wag efektw postpowania. Ich zdaniem, intencja czynu nie ma wikszego znaczenia etycznego - wane jest tylko, czy daje on wicej efektw korzystnych czy szkodliwych. W potocznym znaczeniu utylitaryzm to denie do osigania celw praktycznych, materialnych.
Deizm, pogld filozoficzno-teologiczny zakadajcy, e: 1) Bg bd to stworzy wiat, bd odegra w jego pocztkach rol "pierwszego poruszyciela", 2) ustali (w kadym z tych przypadkw) prawa, wg ktrych caa rzeczywistod miaa si rozwijad, 3) nie ingeruje od tamtej pory ani w bieg historii naturalnej, ani w dzieje czowieka. W nastpstwie powyszych zaoeo deizm odrzuci opatrznod Bo i objawienie, przyjmujc co najwyej tylko t jego czd, ktra jest zgodna z naturalnymi, racjonalnymi zasadami moralnoci. Przeczy te boskoci Chrystusa, potrzebie istnienia Kocioa, tezie o dominacji chrzecijaostwa nad innymi wyznaniami. Postulowa reinterpretacj cudw w duchu naturalizmu. Propagowa ide religii naturalnej, zgodnej z rozumem. Deizm powsta w XVII w. w Anglii, skd trafi do Francji, stajc si jednym z podstawowych skadnikw wiatopogldu owieceniowego. Ateizm odrzucenie teizmu[1] lub stanowisko, e bstwa nie istniej[2]. W najszerszym znaczeniu jest to brak wiary w istnienie bstw[3]. Okrelenie to byo przypisywane kademu, kogo uznano za wierzcego w faszywych bogw, adnych bogw lub doktryny wchodzce w konflikt z wczesnymi religiami.
Wolnomularstwo, inaczej masoneria lub sztuka krlewska - ponadnarodowy, czciowo tajny ruch etyczny o swoistych strukturach organizacyjnych (m.in. trjkty, loe, obediencje), ktry swe pryncypia i idee wyraa za porednictwem rozbudowanej symboliki i rytuaw. Masoneria to take zesp bractw o charakterze elitarnym i dyskretnym. Kolorytu masonerii dodaje wielka ilo legend i spiskowych teorii na jej temat. Nauka badajca histori wolnomularsk i idee wolnomularskie nazywa si masonologi. Wolnomularstwo nie jest jedn organizacj, lecz swoistym nurtem wyznajcym pewne przekonania metafizyczne oraz dcym do zmiany czowieka oraz spoeczestwa wg zasad uznawanych przez masonw za wane. Wolnomularstwo jest wewntrznie bardzo zrnicowane: tworz je zarwno organizacje umiarkowanie konserwatywno-tradycjonalistyczne, mistyczno-ezoteryczne, jak i liberalno-racjonalistyczne. Nie mona wskaza uznawanego przez wszystkich wolnomularzy kierowniczego centrum, cho istniej wsplne fora, federacje, ktre jednak na og skupiaj organizacje najbardziej do siebie zblione. Wsplnym ideowym cznikiem wszystkich organizacji masoskich jest przekonanie o koniecznoci pracy nad wewntrznym rozwojem czowieka i spoeczestw - wg zasad bliskich temu ruchowi oraz imperatyw braterstwa - czenia ponad podziaami (zwaszcza religijnymi i politycznymi).

racjonalizm (c. rationalis racjonalny, rozsdny) 1. przekonanie o wyszoci poznawczej rozumu oraz koniecznoci kierowania si nim w kadym dziaaniu. 2. filoz. kierunek filozoficzny przypisujcy zasadnicz rol w poznaniu rozumowi ludzkiemu i przeciwstawny innym rdom wiedzy. Racjonalizm (z jzyka acioskiego ratio - "rozum", rationalis - "rozumny, rozsdny"), termin filozoficzny przypisujcy zasadnicz rol w poznaniu rozumowi. Funkcjonuje w dwch podstawowych znaczeniach: 1) przeciwstawiany empiryzmowi gosi, i caa wiedza (lub jej najwaniejsza czd) nie pochodzi od zmysw, lecz jej jedynym rdem jest rozum. Zmysy nie informuj nas o prawdziwej naturze rzeczywistoci, skierowane s na jej stron zjawiskow, na to, co przypadkowe i jednostkowe. 2) przeciwstawiany irracjonalizmowi racjonalizm to pogld goszcy, e nie ma adnej innej wiedzy ni ta, ktr czowiek moe osignd poprzez wasny umys, odrzucajcy takie jej rda, jak: objawienie, dowiadczenie mistyczne, intuicja. Nie wyklucza za poznania zmysowego. Tego rodzaju pogld szczeglnie dobitnie formuowali przedstawiciele francuskiego owiecenia ("wieku rozumu"), ktrzy postulowali rozwj poznania naukowego jako wiedzy niezalenej od dogmatw czy tradycji. Chod czsto krytykowali chrzecijaostwo i instytucje kocielne, nie odrzucali religii. Wysuwali take postulaty stworzenia religii wywodzcej si z rozumu (ktr wysoko ceni np. Wolter), nie odwoujcej si do autorytetw i objawienia (deizm). Tak rozumiany racjonalizm oznacza postaw charakteryzujc si krytycyzmem, odrzucaniem przesdw, uprzedzeo, fanatyzmu.

Empiryzm (od gr. empeira "dowiadczenie") doktryna filozoficzna goszca, e rdem ludzkiego poznania s wycznie lub przede wszystkim, bodce zmysowe docierajce do naszego umysu ze wiata zewntrznego, za wszelkie idee, teorie itp. s w stosunku do nich wtrne. Empiryzm stoi w ostrej sprzecznoci z racjonalizmem filozoficznym, ktry gosi, e rdem poznania s wanie idee, za bodce zmysowe maj znaczenie drugorzdne.

Najwaniejsze pojcia Owiecenia: racjonalizm, empiryzm, klasycyzm


RACJONALIZM - termin ten wywodzi si od Kartezjusza. W dochodzeniu do prawdy i wiedzy najwaniejsze jest kierowanie si rozumem. Gwn sia i cech czowieka wedug koncepcji Kartezjusza jest rozum. Wedle tej zasady naley odrzuci wszelkie przesdy, uprzedzenia, zabobony i pozaziemskie ingerencje. Do dnia dzisiejszego racjonalist nazywamy czowieka , ktry w swoim yciu kieruje si rozumem. Odrzuca intuicje i metafizyczne odczucia. EMPIRYZM - pogld, ktry jest opozycja racjonalizmu. Wedug zaoe empiryzmu jedynym sposobem poznawania wiata jest dowiadczenie czyli empiria. Pogld ten zachwia

naukami religijnymi wzmocni natomiast pozycj nauk przyrodniczych. Poznawanie wiata oparta jest na eksperymencie i dowiadczeniu. szukane sowa ilo str on oce na p e dow olna mcz yzna kob ieta szukaj w: Jzyk polski Owie cenie

999

-1

szk oa

podsta wowa

gimna zjum

lice um

stu dia

Dodaj do notatnika Pobierz prac Mini-ciga do druku Dodaj komentarz

Autor:

zulus

Strony maszynopisu (a4): 1,0 Strony rkopisu (a5): 2,5 Ocena nauczyciela Komentarz nauczyciela: niezbdne informacje, poprawny jzyk rednia ilo gwiazdek: 3,17 Oce prac pdst. gimn. liceum studia

Ostatnio na forum Czy takie zdanie jest sformuowane prawidowo ? "Czego chcesz od nas panie" Problem Trzy litery "odzwierciedlenie nieszczliwej mioci w twrczoci Adama Mickiewicza" OSTATNIA niech bdzie PIERWSZ...:) O JAKIEJ LICZBIE MYL? Praca z Polskiego X czy Y? ZAGADKI 20 PYTA Brykowisko Najwiesze galerie na Brykowisku szyszymora Nazwa: o takie co xD wikiiii Nazwa: kocham moj psine

Ostatnio doczyli do brykujcych kamila91111 Wiek: 18 Nr gg: 5927912 michal1997 Wiek: 12 Ostatnio dodali prace Sandra1_2009 Wiek: 31 Nr gg: PatrykJagnieszko Wiek: 13 O sobie: : Cze dosy nie lubi si uczy dlatego

4924396

zaoyem sobie konto aby mc dodawa oraz pobiera prace :) Pozdrawiam Patryk :D

Liceum Jzyk polski Owiecenie

Najwaniejsze pojcia Owiecenia: racjonalizm, empiryzm, klasycyzm


RACJONALIZM - termin ten wywodzi si od Kartezjusza. W dochodzeniu do prawdy i wiedzy najwaniejsze jest kierowanie si rozumem. Gwn sia i cech czowieka wedug koncepcji Kartezjusza jest rozum. Wedle tej zasady naley odrzuci wszelkie przesdy, uprzedzenia, zabobony i pozaziemskie ingerencje. Do dnia dzisiejszego racjonalist nazywamy czowieka , ktry w swoim yciu kieruje si rozumem. Odrzuca intuicje i metafizyczne odczucia. EMPIRYZM - pogld, ktry jest opozycja racjonalizmu. Wedug zaoe empiryzmu jedynym sposobem poznawania wiata jest dowiadczenie czyli empiria. Pogld ten zachwia naukami religijnymi wzmocni natomiast pozycj nauk przyrodniczych. Poznawanie wiata oparta jest na eksperymencie i dowiadczeniu. W rozwj tego pogldu duy wpyw mia John Lock. Wprowadzi on stwierdzenie "tabula rasa" . Stwierdzenie to oznacza nie zapisana lub bia kart. Termin ten oznacza fakt, e czowiek rodzi si jako "tabula rasa". Z biegiem lat, dorastaniem i zdobywania dowiadczenia ta biaa karta powoli si zapisuje. Zapis to wanie dowiadczenie. Rozrniamy dwa rda dowiadczenia owiadczenie zewntrzne czyli zmysy i dowiadczenie wewntrzne czyli refleksje. KLASYCYZM - nurt zwizany ze sztuk. Charakteryzowa si realizacj prawdy i pikna. aciskie sowo mimesis. Mimesis oznacza wierno, naladowanie i rzeczywisto. Podstawowym punktem ideologii klasycyzmu by w myl racjonalizmu rozum. Twrcy klasycyzmu nawizywali w swoich pracach do antyku i staroytnych ideaw. Sigaj oni do norm i wzorcw wyznaczonych przez Arystotelesa i Bolieau. W klasycyzmie obowizuje zasada trzech jednoci : czyli jedno czasu, miejsca i akcji. Cechami charakterystycznymi s ad, harmonia, spokj. Przewaaj w nim tradycyjne normy literackie.
egalitaryzm [fr. galitaire dcy do rwnouprawnienia, zrwnania], pogld spoeczno-polityczny, zakadajcy przyrodzon rwnod wszystkich ludzi i uznajcy zasad rwnoci za podstaw sprawiedliwego ustroju spoecznego; take oparte na tym pogldzie denie do zrwnania wszystkich czonkw spoeczeostwa pod wzgldem ekonomicznym i politycznym. przeciwieostwo elitaryzmu.

Egalitaryzm (franc. egalite rwno) stanowisko podkrelajce naczelne znaczenie wartoci rwnoci, w oparciu o ktr rozstrzygane powinny by podstawowe problemy spoeczne. O ile pojawia si konflikt pomidzy sfer indywidualnej wolnoci a spoeczn rwnoci, e. broni spoeczn rwno, wyej cenic dobro ogu ni jednostki. Egalitaryzm sprzeciwia si elitaryzmowi, do ktrego - zdaniem egalitarystw - nieuchronnie prowadzi liberalizm. Mwic o rwnoci, egalitaryci wskazuj nastpujce aspekty: 1) rwno polityczno-prawna (np. rwno wyborcza jedna osoba, jeden gos; rwno wobec prawa); 2) rwno spoeczno-ekonomiczna (rwno szans powszechny dostp do owiaty, gwarancje pacy minimalnej, zasiki dla bezrobotnych). Egalitaryci sprzeciwiaj si wszelkim formom dyskryminacji (np. z dyskryminacj ze wzgldu na pe, ze wzgldu na preferencje seksualne, ale te walcz z bezrobociem, ebractwem, bezdomnoci). Egalitaryzm w sposb istotny uformowa myl francuskiego owiecenia, stajc si jednym z hase rewolucji francuskiej (liberte egalite fraternite): Prawo musi by jednakowe dla wszystkich (...). Wszyscy obywatele s rwni w jego obliczu, wszysc y w rwnej mierze maja dostp do wszystkich dostojestw, stanowisk i urzdw publicznych wedle swego uzdolnienia i bez adnych innych wyrnie, prcz ich osobistych zasug i zdolnoci z: Deklaracja Praw Czowieka i Obywatela z 26 VIII 1789). Duy wpyw na uksztatowanie si egalitaryzmu wywary pogldy J.-J. Rousseau. Egalitaryzm uzyska szerokie poparcie wrd socjalistw [R. Owen 1771 1858), C.H. de Saint-Simon (1760 1825), Ch. Fourier (1772 1837, K. Marks]. Obroc egalitaryzmu jest obecnie m.in. K. Nielsen.
Rokoko, styl w sztukach plastycznych rozwijajcy si w okresie ok. 1720-1790, wieoczcy epok baroku, a jednoczenie zajmujcy wobec niej pozycj antagonistyczn. Zapocztkowany we Francji, stanowi swoist reakcj na sztywny monumentalizm i oficjalny charakter sztuki okresu Ludwika XIV.

Rokoko nurt stylistyczny, obecny zwaszcza w architekturze wntrz, ornamentyce, rzemiole artystycznym i malarstwie, wystpujcy w sztuce europejskiej w latach ok. 17201790. Nurt rokokowy wyrnia si take w dziejach literatury. Uwaane czasem za kocow faz baroku, w rzeczywistoci zajo wobec niego pozycj przeciwstawn. Sprzeciwio si pompatycznemu ceremoniaowi, monumentalizmowi i oficjalnemu charakterowi stylu Ludwika XIV, skaniajc si ku wikszej kameralnoci, zmysowoci, wyrafinowaniu i pewnej sentymentalnoci. Odznaczao si lekkoci i dekoracyjnoci form, swobodn kompozycj, asymetri i pynnoci linii oraz motywami egzotycznymi (np. chiskimi). Styl rokokowy najsilniej rozwin si we Francji i zwizany by gwnie z yciem dworskim. Absolutyzm owiecony - odmiana absolutyzmu - forma ustroju pastwa rozpowszechniona w Europie w II poowie XVIII w., w ktrej wadca uznaje niektre zasady umowy spoecznej midzy sob a spoeczestwem, przyznaje mu pewne wolnoci np. tolerancj religijn, jednoczenie jednak pozostajc monarch absolutnym, sprawujcym wadz nad wszelkimi dziedzinami administracji pastwowej. Mianuje si pierwszym sug pastwa. Z teorii tej korzystali wadcy chcc umocni swoje rzdy. Jako idea wywodzia si z filozofii owiecenia i zakadaa, e wadza panujcego pochodzi od ludu, ktry zrezygnowa ze swoich praw politycznych na rzecz monarchy.

Charakterystyczna dla absolutyzmu owieconego bya centralizacja wadzy przy jednoczesnym tworzeniu rnych organw administracji. Era absolutyzmu owieconego to zoty okres biurokracji. Szczeglnie widoczna bya wwczas troska monarchy o siln pozycj midzynarodow pastwa. Przeprowadzano reformy administracji, finansw, wystawiano nowoczesne armie, inwestowano w rozwj nauki. Absolutyzm owiecony najpeniej rozwin si w Prusach (Fryderyk II Wielki), Austrii (Maria Teresa i Jzef II), w pastwach skandynawskich (Gustaw III). Mia duy wpyw na monarchi w Hiszpanii i Portugalii. W Rosji cz idei absolutyzmu owieconego przyja Katarzyna II Wielka.

Encyklopedyci to grupa francuskich filozofw, naukowcw i literatw, ktrzy wsppracowali przy tworzeniu "Wielkiej encyklopedii francuskiej", z ktr by zwizany szeroki ruch umysowy XVIII wiecznej Francji. Sformuowali ideologi, ktra staa si wyrazem wiatopogldu owiecenia przez poczenie idei sensualizmu i racjonalizmu, deizmu, antropocentryzmu oraz utylitaryzmu. W ich programie dominowaa krytyka chrzecijaostwa i postulat laicyzacji kultury. Przeciwstawiali si autorytetowi Kocioa i przygotowywali grunt intelektualny rewolucji francuskiej 1789 r. Do gwnych encyklopedystw oprcz D. Diderota i J. d'Alemberta, naleeli: Wolter, Montesquieu, J. J. Rousseau, G. L. Buffon. Filozofia encyklopedystw staa w opozycji do supernaturalizmu, idealizmu, dualizmu oraz caej tradycji chrzecijaoskiej metafizyki. Naczelnym hasem encyklopedystw, a szczeglnie Diderota, bya przyroda. Ona zostaa uznana jako jedyna rzeczywistod i dobro, wszystko co byo poza ni, zostao uznane za fasz lub zo. Dla encyklopedystw Bg nie istnia, bo w przyrodzie si nie objawia, dziaaj w niej tylko wasne siy. Spoeczeostwo jeli tylko formuje wasne prawa niezgodne z prawami natury, jest rdem za i cierpieo. Naturalistycznie pojmowali nauk, uznajc, e posiada wartod, jeeli bada przyrod. Tak samo wg. nich moralnod jest suszna, gdy normuje ycie wg. praw przyrody. Sztuka jest wartoci, gdy odtwarza przyrod.

You might also like