OPTIONAL SUBLINE OPTIONAL SUBLINE

Tworzywa sztuczne i ich lakierowanie.

Spis treci.
Tworzywa sztuczne: niespotykana kariera 3

Podzia tworzyw sztucznych

Tworzywa s niezastpione

Tworzywa w pojazdach

2/3

Skrty czsto stosowanych tworzyw

Wane tworzywa w szczegach

Dlaczego lakieruje si tworzywa

10

Tworzywa sztuczne w warsztacie

12

Co oddziela tworzywo od formy

14

Przyczyny bdw lakierniczych

16

Pewno kolorystyczna w lakierowaniu tworzyw

18

Metryczki kolorystyczne i systemy lakiernicze

19

Tworzywa sztuczne: niespotykana kariera.

Oprcz takich poj, jak epoka maszyn, epoka atomowa czy epoka lotw kosmicznych w sowniku powinno uywa si rwnie pojcia epoka tworzyw sztucznych. Bo przecie gdyby nie wynaleziono tworzywa sztucznego inne wynalazki pojawiyby si o wiele pniej lub nawet wcale. 1862 angielski uczony Alexander Parkes wynalaz twardy materia koloru koci soniowej, ktry nazwa Parkesin. Jednak od pierwszego pojawienia si tworzywa do jego wykorzystania w przemyle motoryzacyjnym bya duga droga ale to ju inna historia. 27 lat przed oficjaln prezentacj przez Gottlieba Daimlera swojego stalowego pojazdu koowego, co stao si podwalin obecnego przemysu motoryzacyjnego, wynaleziono pierwsze tworzywo sztuczne. Od dziesitkw lat tworzywa sztuczne s niezbdne przy produkcji samochodw. Przez duszy czas stosowane byy tylko we wntrzach pojazdw lub elementach dodatkowych, takich jak zderzaki, spojlery lub obudowy lusterek, obecnie przenikaj coraz gwatowniej w czci zarezerwowane do tej pory wycznie dla blachy karoseryjnej. Drzwi, botniki lub maski produkowane s z tworzyw sztucznych i w przypadku szkody musz zosta naprawione. Wymagania stawiane lakiernikom samochodowym rosn, a poniewa tworzywo to nie zawsze to samo tworzywo, konieczna jest wyczerpujca informacja o ich stosowaniu na pojazdach. Nasuwa si tu pytanie Czym waciwie jest tworzywo sztuczne? Z pojciem tworzywa sztucznego spotykamy si codziennie w rnych wersjach, jak np. plastik, masa plastyczna, guma, syntetyk, ale rwnie poliester, poliamid lub ABS. Podczas gdy pierwsze pojcia to opisy tworzyw sztucznych, kolejne oznaczaj konkretne tworzywa o rnych waciwociach. I wanie te rne waciwoci prowadz do tak nielubianych niespodzianek podczas renowacji. Pod koniec lat 70-tych Standox opracowa kompletny, elastyczny program do lakierowania tworzyw sztucznych i dziki cisej wsppracy z przemysem motoryzacyjnym program ten cigle ulepsza. Warsztaty lakiernicze maj tym samym do dyspozycji doskonae produkty idealnie dopasowane do codziennych wymaga. Specjalne szkolenia i seminaria dostarczaj obszern i cenn wiedz na temat tworzyw sztucznych na pojazdach.

Podzia tworzyw sztucznych.

Tworzywa sztuczne skadaj si z pojedynczych elementw moleku. Po zczeniu si tych maych elementw w acuchy powstaj due lub bardzo due molekuy. Mowa jest wwczas o makromolekuach. Termoplasty. Tworzywa sztuczne skadajce si z liniowych lub rozgazionych acuchw makromolekularnych nie poczonych ze sob, nazywaj si termoplastami lub plastomerami. Ze wzgldu na wiele pozytywnych waciwoci termoplasty maj znaczny udzia w trakcie projektowania pojazdw. Termoplasty mog by wiele razy stapiane i rozpuszczane. Ma to bardzo due znaczenie szczeglnie dla ochrony rodowiska. Jeeli poszczeglne rodzaje nie zostan ze sob pomieszane, termoplasty idealnie nadaj si do ponownego wykorzystania, poniewa teoretycznie ze starych elementw mona zrobi nowe. Kolejna korzy: rysy i pknicia mona termozgrzewa. Elastomery. Moliwe jest silniejsze lub sabsze poczenie makromoleku. cile mwic, chodzi o sieciowanie. Jeeli tylko niewielka ilo ssiadujcych ze sob ancuchw moleku czy si ze sob wizaniami powstaj wwczas tworzywa elastomery. Elastomery nie daj si stapia ani rozpuszcza, maj jednak nadal waciwoci rozcigajce. Posiadaj one cechy zblione do kauczuku. W pojazdach elastomery wystpuj jako uszczelki, ale rwnie robi si z nich spojlery. Duroplasty. Coraz wiksza ilo wiza sieciowych sprawia, e materia staje si twardszy ale i bardziej kruchy. Dua ilo acuchw moleku tworzy jedn wielk sie. To silnie usieciowione tworzywo nazwano duroplastem lub tworzywem utwardzalnym. Nie daj si one ani stapia ani rozpuszcza. Zanika te wystpujca w elastomerach zdolno do rozcigania. Duroplasty s natomiast odporne na ciepo. Z tego powodu produkowane s z nich np. czci korpusw w komorze silnika.

4/5

Tworzywa s niezastpione.
Istnieje wiele powodw wykorzystywania tworzyw sztucznych przy produkcji samochodw. Szczeglnie wana jest redukcja wagi bez zmniejszenia bezpieczestwa. Oprcz swojej pierwotnej funkcji pomagaj rwnie w znacznym stopniu przy nadawaniu formy i wygldu. Od lat 80-tych udzia tworzyw sztucznych i wielowarstwowych w produkcji pojazdw wzrs dwukrotnie. Wynalazcy i naukowcy twierdz, e do roku 2010 co szsty kilogram pojazdu przypada bdzie na tworzywo. Przy czym udzia tworzyw sztucznych w obrbie karoserii, dziki nowym materiaom, cigle ronie. Podczas gdy dawniej wykonywano osobno spojler, kratk wlotu powietrza, zderzak i botnik, to dzi, wszystkie te czci zintegrowane s w jeden element przedni. Prawie nieograniczone moliwoci formowania i obrbki tworzyw sztucznych oferuj nie tylko projektantom nowe metody, lecz rwnie umoliwiaj znaczne zaoszczdzenie energii. Dziki zastosowaniu tworzyw wielowarstwowych waga drzwi samochodu zmniejsza si o 10 % w porwnaniu do tradycyjnych drzwi z blachy. Tworzywa sztuczne przyczyniaj si rwnie znacznie do zmniejszenia zuycia paliwa. Obowizuje zasada: o 100 kg mniejsza waga pozwala na zaoszczdzenie 1 litra paliwa na 100 km. Ale zastosowanie tworzyw sztucznych przynosi jeszcze inne korzyci. Elastyczno materiaw eliminuje drobne uszkodzenia. Do tego dochodzi jeszcze komfort wyposaenia, zredukowanie emisji haasu i wiksza trwao pojazdu. Ze wzgldu na te pozytywne waciwoci tworzyw sztucznych wszystkie prace zmierzaj w kierunku konstrukcji karoserii idealnie skomponowanej z elementami z tworzyw sztucznych. Z niszy do rynku masowego. Pimp my Car w tuningowaniu karoserii coraz czciej wykorzystuj tworzywa sztuczne. Wszystko rozpoczo si w latach 90-tych od takich elementw, jak np. spojlery, owiewki lub progi. Trend ten mimo wzlotw i upadkw obserwuje si nieprzerwanie. Szczeglnie atwo formowania i atwo obrbki tworzyw sztucznych sprawia, e wykorzystuje si je przy opracowywaniu coraz bardziej ekstremalnych i egzotycznych karoserii produkowanych w maych seriach.

zielony: typowe czci z tworzyw sztucznych w pojedzie, jak np. kopaki, zderzaki, obudowy lusterek, progi, listwy.

niebieski: sporadycznie wystpujce elementy z tworzyw sztucznych, jak np. pokrywa silnika, botniki, drzwi.

Rodzaje tworzyw sztucznych w pojazdach.

Obok typowych rodzajw tworzyw sztucznych, czsto stosuje si tzw. blendy (np. PP/EPDM). Pod pojciem tym rozumie si kombinacj rnych tworzyw. W przypadku metali mowa jest o stopach. Blendy pozwalaj zebra w jednym nowym tworzywie wiele pozytywnych cech. W jzyku potocznym wystpuj rwnie okrelenia handlowe poszczeglnych producentw, nazwy te jednak nie zawsze pozwalaj zidentyfikowa rodzaj tworzywa.

6/7

Znaczenia skrtw popularnych tworzyw sztucznych.

Nazwa chemiczna Skrt Nazwa handlowa Elementy pojazdu

Polipropylen/Terpolimer z etylenu, propylenu i dienu

PP/EPDM

Stamylan P, Sabic PP, Purell, Novolen, Moplen, Kelburon, Hifax, Forprene Bayblend, Relac, Magnum, Lustran ABS Minlon, Akulon, Zytel, Vestamid, Ultramid Makrolon, Xenoy, Lexan

Zderzaki, spojlery

Kopolimer styrenakrylonitryl-butadien Polyamid

ABS

Obudowy lusterek, osony k, spojlery przednie i tylne Osony k, klapki wlewu paliwa Okadziny amortyzatorw, kratki chodnicy Elementy karoserii, np. botniki, tylna klapa Kratki chodnicy, spojlery przednie i tylne Kratki chodnicy, spojlery przednie i tylne Elementy amortyzatorw, spojlery tylne Elementy karoserii, np. botniki, tylne klapy Tylne klapy, naczepy samochodw ciarowych, elementy samochodw sportowych Elementy samochodw wycigowych Listwy zderzakw, plandeki

PA

Poliwglan

PC

Politlenek fenylenu

PPO

Noryl, Laril

Kopolimer akrylonitrylstyren-akrylan Kopolimer styren-akrylonitryl

ASA

Luran S, Kibilac, Geloy

SAN

Luran, Tyril, Lustran SAN

Poliuretan

PU

Bayflex, Baydur, Irogran, Estane Pocan, Crastin, Ultradur, Vestodur Roskydal

Politereftalan butylenu

PBT

Poliester nienasycony

UP

ywica epoksydowa

EP

Araldit

Polichlorek winylu

PVC

Vestolit, Solvic

Wane tworzywa w szczegach.

PP Polypropylene PP/EPDM Terpolimer z etylenu, propylenu i dienu Elementy wykonane z tego tworzywa to najczciej blendy. Produkowanie duych elementw wymaga zainstalowania kosztownych pras wtryskowych i z tego powodu szczeglnie opacalne jest w produkcji seryjnej, jak np. w przemyle motoryzacyjnym. Niezagruntowany PP lub PP/EPDM stwarza, zalenie od skadu, trudnoci z przyczepnosci lakieru. Ze wzgldu na niebiegunow budow, przez dugie lata PP uchodzi za niemoliwy do lakierowania w warunkach warsztatowych. Opracowujc system Standoflex Standox sta si pionierem w rozwizaniu tego problemu. Dziki konsekwencji w badaniach i prbach, Standox rwnie dzisiaj uchodzi za eksperta w dziedzinie renowacyjnego lakierowania tworzyw sztucznych. PA Polyamid Kopaki samochodowe skadaj si obecnie w przewaajcej czci z tworzywa PA. Tworzywa te s elastyczne, cigliwe a jednoczenie bardzo sztywne i mocne. S odporne na dziaanie wikszoci organicznych rozpuszczalnikw. Poliamid wie powierzchniowo wod, tzn. pobiera wod z powietrza w otoczeniu lub oddaje wod do powietrza w otoczeniu. Jest to podstaw jego wielu pozytywnych waciwoci, moe jednak negatywnie oddziaywa na przyczepno lakieru, poniewa woda odkada si bezporednio na powierzchni.

8/9

ABS

Kopolimer styren-akry lonitryl-butadien Tworzywa ABS s jednoczenie cigliwe i sztywne. Cigliwo nadaje zawarty w nich kauczuk (butadien), sztywno natomiast skadniki akrylo-nitrylowe. Fabryczne elementy z tego tworzywa nie mog by przechowywane przez duszy czas na wolnym powietrzu w socu, ze wzgldu na promieniowanie UV. Z czasem utraci mog, jak wszystkie tworzywa zawierajce kauczuk, swoj cigliwo i sta si kruche.

PC Poliwglan Jako termoplast PC posiada doskonae waciwoci, ktre czciowo spotyka si w innych tworzywach, w caoci jednak wystpuj tylko w poliwglanach. Wymieni mona tutaj: wysok odporno mechaniczn rwnie w bardzo niskich temperaturach (do 100 C) i dobr odporno na czynniki atmosferyczne.

ASA

Kopolimer akrylonitrylstyren-akrylan Tworzywa ASA zapewniaj wysokiej jakoci, byszczc i odporn na zarysowania powierzchni. Tworzywo to moe by rwnie transparentne. Dodajc rodki matujce uzyska mona matow powierzchni. ASA charakteryzuje si wysok odpornoci na substancje pynne, cznie z agresywnymi rodkami chemicznymi. Dodatkowo tworzywa ASA odporne s na oleje, tuszcze itp.

PU Poliuretan Mowa jest tutaj o tzw. piankach integralnych o bardzo zrnicowanej elastycznoci i twardoci. Pianki integralne maj budow komrkow, zagszczajc si w kierunku zewntrznym i na powierzchni sprawiajc wraenie niemal zwartej. Mikka pianka poliuretanowa ma bardzo elastyczn struktur komrkow i zdolno powracania do pierwotnego ksztatu.

UP-GF

Poliester nienasycony wzmocniony wknem szklanym, BMC Bulk Moulding Compound SMC Sheet Moulding Compound Tworzywo UP-GF przez duszy czas oznaczane byo jako GFK (tworzywo sztuczne wzmacniane wknem szklanym). Obecnie wiele tworzyw sztucznych wzmacnia si wknem szklanym, dlatego konieczne jest ich zrnicowanie. Zastosowanie wzmacnianych wknem szklanym lub wglowym poliestrw w czciach karoserii o duej powierzchni, jak np. maska, pokrywa baganika lub botnik w przypadku krtkich serii lub tuningu jest ju codziennoci. Przemys pojazdw uytkowych wykorzystuje gwnie komponenty SMC lub BMC. BMC to masa z wypenionej kred ywicy UP i wkna szklanego. Czci z tej masy produkowane s pod wysokim cinieniem w cieple w procesie prasowania wtryskowego. W przypadku SMC mowa jest o pytach i tablicach, skadajcych si z masy z ywic poliestrowych wzmocnionych dwuwymiarowym wknem szklanym i formowanych w czci pod cinieniem pod wpywem ciepa. Tworzywa wzmacniane wknem wglowym (karbon) przekonuj z jednej strony wysok wytrzymaoci przy niewielkiej masie, a z drugiej strony walorami optycznymi. Ze wzgldu na wysokie koszty produkcji wykorzystuje si karbon najczciej tylko w sportach motorowych lub w samochodach luksusowych.

TPU

Termoplastyczny poliuretan RTPU Termoplstyczny poliuretan, wzmocniony Tworzywa RTPU i TPU jako termoplasty nadaj si do recyclingu, czyli powtrnego wykorzystania. Cecha ta jest bardzo wana dla przemysu motoryzacyjnego szczeglnie w obecnych czasach zaostrzonych przepisw dot. recyclingu. Ponadto produkty z tych tworzyw posiadaj wielostronne waciwoci, charakterystyczne dla poliuretanw: dua sztywno stabilno formy pod wpywem ciepa, odporno na nage zmiany temperatury, moliwo lakierowania, odporno na agresywne wpywy rodowiska.

PVC Polichlorek winylu (PVC) PVC to jedno z najbardziej wszechstronnych tworzyw sztucznych. Nie jest to zwizane tylko z tym, e wytwarzane jest w najrniejszych stopniach elastycznoci od twardego do bardzo mikkiego (gumowego).

Dlaczego lakieruje si tworzywa.

Tworzywa sztuczne produkowane mog by we wszystkich kolorach i z matow lub byszczc powierzchni. Mimo to czsto konieczne jest ich lakierowanie. Z jednej strony za lakierowaniem tworzyw sztucznych przemawiaj wzgldy estetyczne: nadanie indywidualnego odcienia pasujcego do lakieru karoserii wikszy poysk koloru po lakierowaniu lub usuwanie wad produkcyjnych. Z drugiej strony tworzywa sztuczne powinny by chronione, zwaszcza gdy s codziennie naraane na dziaanie czynnikw atmosferycznych, ktre mog by dla nich szkodliwe. Kto moe sobie wyobrazi, e rwnie tworzywa sztuczne ulegaj korozji? Kto myli o tym, e tworzywa sztuczne gnij? Podlegaj one przecie, tak jak i inne surowce, procesowi starzenia i rozkadu, wywoanego wilgoci i promieniowaniem UV. Podczas gdy lakierowanie tworzyw sztucznych w przemyle motoryzacyjnym i u dostawcw czci ksztatuje si przejrzycie przewanie chodzi o du ilo jednakowych czci z tego samego tworzywa o tyle lakiernik w swoim warsztacie napotyka na zasadnicze problemy: nie ma tu do czynienia z tego samego rodzaju materiaami (rodzajami tworzywa), konstrukcj i funkcj warunki i moliwoci warsztatu mog zmienia si elementy nowe lub naprawiane czci skadowane s w rnych warunkach. Od lat 80-tych czci z tworzyw sztucznych oznakowane s zgodnie z przepisami VDA 260*. Stosowane przy tym skrty zgodne s z normami DIN EN ISO 1043-1 i DIN ISO 1629.

10/11

*) Dystrybucja: DOKUMENTATION KRAFTFAHRWESEN e.V. (DKF) Ulrichstr. 14, 74321 Bietigheim-Bissingen

Waciwa identyfikacja rodzaju tworzywa sztucznego znacznie uatwia dopasowanie odpowiedniego, waciwego dla danego tworzywa, systemu lakierowania. Sposb postpowania z nieoznakowanymi tworzywami w starszych modelach pojazdw opisany jest w czci praktycznej. Moe si jednak zdarzy, e okrelone czci nie s ze wzgldw funkcjonalnych dopuszczone do lakierowania. Tego typu ogranicze naley cile przestrzega.

Na przykad kaski motocyklistw: Wiele kaskw ma w swoim skadzie poliwglan (PC), tworzywo odporne na uderzenia, ktre moe by lakierowane odpowiednio dobranym materiaem. Poliwglan wraliwy jest na dziaanie rozpuszczalnikw. Nieodpowiednie rodki do czyszczenia i niewaciwe materiay do lakierowania mog mie szkodliwe dziaanie na poliwglany i prowadzi do powstawania rys w tworzywie. W ten sposb kask moe straci swoje waciwoci ochronne i pka podczas wypadku.

Skrty gwnych skadnikw tworzywa.

Materiay wypeniajce lub wzmacniajce, ew. ich zawarto w tworzywie.

Czci z tworzyw sztucznych w warsztacie.

Przed przystpieniem do lakierowania kady lakiernik powinien zapozna si z kilkoma wanymi, podstawowymi zasadami i najpierw dokona oceny czci z tworzywa. Jak jest skadowane? Jest to stara, czy nowa cz? Polakierowana, zagruntowana czy surowa? Pytanie za pytaniem, odpowiedzi poniej.

Polakierowana stara cz. Rwnie polakierowane stare czci musz zosta dokadnie zbadane: s uszkodzone? lakier dobrze trzyma si we wszystkich miejscach? wystpuj rysy? powoka lakieru odporna jest na rozpuszczalniki? Ewentualne uszkodzenia musz zosta przed dalsz obrbk usunite, pod warunkiem, e koszty naprawy nie przewysz ceny nowej czci. Dopiero potem nastpuj kolejne etapy pracy: czyszczenie, szlifowanie, ponowne czyszczenie i lakierowanie. Naprawa uszkodzonych czci z tworzyw sztucznych: Dla wikszoci tworzyw sztucznych istnieje specjalny program renowacji, dopuszczony do stosowania przez producentw. Mae zadrapania

mona usun w szybki i prosty sposb przy pomocy drobnej szpachli. W przypadku tworzyw termoplastycznych sprawdza si metoda zgrzewania, wymaga ona jednak dokadnego przeszkolenia i wdroenia. Nielakierowana stara cz. S to najbardziej krytyczne podoa, poniewa yciorys takiej czci nie jest lakiernikowi znany. Co wydarzyo si od czasu wyposaenia pojazdu w dane tworzywo? pojazd by konserwowany? jeli tak, to w jaki sposb? dane tworzywo wchono woski lub silikony ze rodkw konserwujcych lub polerujcych? rodki te mona usun? Pytania, na ktre nie zawsze udzieli mona wyczerpujcej informacji. Dlatego nawet po gruntownym przygotowaniu i

wyczyszczeniu takiej czci, moe doj po lakierowaniu do problemw z przyczepnoci. Ryzyko zwizane ze starymi czciami z tworzyw sztucznych ley w ich nieznanym yciorysie. Dlatego od lakiernika wymaga si w takim przypadku idelanej dokadnoci rwnie jego dowiadczenie nie jest tu bez znaczenia.

Nielakierowana nowa cz. Najwaniejsza zasada: podoe musi by pozbawione rodkw antyadhezyjnych! Dlatego te cz musi by bardzo gruntownie wyczyszczona, zgodnie z zaleceniami Standox. Dla lakierowania tego typu czci Standox ma opracowane uniwersalne, waciwe systemy. Wskazwki dotyczce prawidowego usuwania rodkw antyadhezyjnych opisane s w dalszej czci. Polakierowana nowa cz. W przypadku polakierowanej nowej czci, po prawidowym rozpoznaniu powoki lakieru, jego ewentualne lakierowanie nie stanowi problemu. Po przeszlifowaniu i dokadnym oczyszczeniu mona bezporednio aplikowa lakier nawierzchniowy i bezbarwny Standox. Lakiery bezbarwne, zalenie od stopnia sprystoci tworzywa, powinny zosta uelastycznione poprzez dodanie waciwego Additivu.

Zagruntowana nowa cz. Stosowane s rnego rodzaju grunty, ktrych skad i zachowanie si podczas dalszej obrbki nie zawsze s znane. Zaleca si wic przeprowadzenie w stpnej ich kontroli. Pomocne okaza si tu mog wskazwki producenta (np. ulotka przy opakowaniu). Jeeli jako gruntu uyto nieznanych produktw, nie zostaa doczona ulotka informacyjna, nie mona zagwarantowa dotrzymania okrelonych kryteriw, jak np.: przyczepno do tworzywa moliwo aplikacji podkadw wypeniajcych, lakierw nawierzchniowych lub innych produktw Standox walory optyczne powoki, np. powstawanie zaciekw, podnoszenie si powoki elastyczno powoki rozpuszczanie podczas czyszczenia W takim przypadku naley przestrzega zalece producenta dot. lakierowania.

12/13

Co oddziela tworzywo od formy,

oddziela niestety rwnie lakier od tworzywa. Elementy z tworzyw sztucznych wykonywane s najczciej przy uyciu skomplikowanych form i pras lub innych urzdze w technologii wtrysku lub wtrysku reaktywnego. W ten sposb mona je produkowa w duych seriach. Aby uatwi wyjmowanie elementw z form czy pras, stosowane s rodki antyadhezyjne, ktre czsto trwale przylegaj do powierzchni tworzywa. Generalnie rozrnia si 3 rodzaje rodkw, ktre utrudniaj ycie lakiernikowi. rodki antyadhezyjne (zewntrzne). konwencjonalne rodki antyadhezyjne na bazie wosku i oleju. Mona je usun rcznie przy pomocy waciwych organicznych rozcieczalnikw i maty szlifujcej. wodorozcieczalne emulsje antyadhezyjne na bazie wosku i oleju, emulgowane w wodzie. Mona je usun rcznie przy pomocy waciwych organicznych rozcieczalnikw i maty szlifujcej. Wodorozcieczalne rodki antyadhezyjne nie daj si rozpuci w wodzie. rodki antyadhezyjne (wewntrzne). Wewntrzne rodki antyadhezyjne to produkty bdce skadnikiem tworzywa, uzyskiwane w tzw. procesie IMR. Pod wzgldem chemicznym mowa jest tu przede wszystkim o stearynianie cynku. Wygrzanie przed czyszczeniem jest tu abslutnie konieczne. Czyszczenie przy uyciu organicznych rozpuszczalnikw lub rozcieczalnikw tylko przy uyciu maty szlifujcej. Lakiery antyadhezyjne. Pod wzgldem chemicznym mowa jest tu o roztworze alkoholu poliwynylowego w wodzie. Procentowy udzia tego typu elementw nie jest znaczcy. W przypadku wystpienia tego typu elementw mona je atwo rozpozna (niespokojna falista odwrotna strona) konieczne jest czyszczenie wod. Alkohol poliwynylowy usun mona tylko przy pomocy wody, nie rozpuszcza si w organicznych rozpuszczalnikach.

Usuwanie rodkw antyadhezyjnych z elementw z tworzyw sztucznych:

Wygrzewanie: Wygrzewanie (czyli skadowanie w stanie ciepym) przed czyszczeniem moe by pomocne z nastpujcych powodw: wypocenie rodkw antyadhezyjnych (szczeglnie istotne w przypadku tworzyw poliuretanowych) usunicie napicia tworzywa celem uniknicia rys pory (resztki powietrza) rozpozna i usun PRZED lakierowaniem (otworzy i wypeni szpachl) Pod elementy te naley ewentualnie co podoy aby zapobiec ich zdeformowaniu. Czyszczenie. Koniecznie wielokrotne czyszczenie. Intensywne, wielokrotne czyszczenie przy uyciu maty, pdzla i wieego rodka czyszczcego jest absolutnie konieczne. Jednokrotne przetarcie nawet przy uyciu zalecanego rodka czyszczcego moe by niewystarczajce. Elementy o fakturze struktury czyci intensywniej. rodki antyadhezyjne i brud naley usuwa z tego typu elementw mikk szczotk lub urzdzeniem do mycia pod cinieniem. Po oczyszczeniu absolutnie konieczne jest odparowanie rodka czyszczcego przed dalsz obrbk.

14/15

Przyczyny bdw lakierniczych.

Bdy popenia mona w kadej dziedzinie ycia. Jednak tylko ten, kto zna powody ich wystpowania, moe unikn bdw i zwizanych z nimi reklamacji. Kada poprawka to cenny czas pracy, a wic i pienidze.

Niedostateczne przygotowanie (wygrzewanie, czyszczenie). Niedostateczne przygotowanie to najczciej powtarzany bd, pocigajcy za sob rne konsekwencje; na przykad: wady powierzchni spowodowane pozostaoci rodkw antyadhezyjnych odpryski, poniewa lakieruje si warstw rodka antyadhezyjnego, ktrego zadaniem jest zapobieganie przyczepnoci powstawanie rys, poniewa nie usunito ewentualnych napi tworzywa Czas, pozornie zaoszczdzony kosztem wygrzewania lub niedokadnego czyszczenia, to najczciej czas stracony, poniewa konsekwencj s reklamacje i dodatkowe koszty zwizane z ponownym lakierowaniem. Nie mona rwnie zapomnie o utracie dobrego wizerunku u swoich klientw.

Nieodpowiednie rodki czyszczce. Zbyt agresywne ropuszczalniki mog uszkodzi a nawet zniszczy wraliwe na dziaanie rozpuszczalnikw tworzywa sztuczne, jak np. ABS, PC, PPO jak rwie uatwia powstawanie rys. Aby temu zapobiec Standox oferuje do czyszczenia specjalne, sprawdzone produkty.

16/17

Przedwczesne lakierowanie po czyszczeniu. Wchonite przez tworzywo sztuczne podczas czyszczenia rozpuszczalniki naley przed lakierowaniem koniecznie usun. W przeciwnym razie prno pary na styku tworzywa i lakieru doprowadzi do zmniejszenia przyczepnoci lakieru. Ponadto zwiksza si niebezpieczestwo zwarzenia si lakieru.

po prawej: problemy z rozlewaniem (skrka pomaraczowa) powodu niewlaciwych rozpuszczalnikw.

u dou: problemy z przyczepnoci z powodu niedostatecznego oczyszczenia lub niewaciwgo rodka zwikszajcego przyczepno.

Niewaciwe rodki zwikszajce przyczepno. W poprzednich rozdziaach poruszane byo kilkakrotnie, e kade tworzywo sztuczne posiada specyficzne waciwoci. Standox posiada rozwizania i produkty do wykorzystania zarwno w warsztatach lakierniczych jak i przy produkcji seryjnej.

u gry: zwarzenie z powodu zbyt wczesnego lakierowania.

Niedostateczna elastyczno. Lakiery nawierzchniowe i bezbarwne musz by odpowiednio elastyczne. Niedostatecznie uelastycznione lakiery uatwiaj powstawanie rys podczas ewentualnego obcienia mechanicznego. W kadym przypadku naley przestrzega wskazwek, zawartych w metryczkach technicznych.

po lewej: podnoszenie si lakieru z powodu zej izolacji i/lub szlifowania.

Wskazwka: Standotheka Bdy lakiernicze - waciwa ocena i usuwanie zawiera informacje na temat najczciej wystpujcych bdw lakierniczych i sposobw ich zapobiegania i usuwania.

Pewno kolorystyczna w lakierowaniu tworzyw.

Perfekcyjne lakierowanie elementw z tworzyw sztucznych to rezultat wprawnej rki, optymalnego przygotowania i dokadnego doboru koloru. Standox oferuje lakiernikom wiele pomocnych narzdzi kolorystycznych. W dzisiejszych czasach samochody posiadaj wiele elementw z tworzyw sztucznych, lakierowanych w kolorze nadwozia. W takim przypadku dany kolor wymaga tylko dodania rodka uelastyczniajcego. Wicej problemw powstaje w sytuacji, gdy czci te s innego koloru, jak np. w starszych samochodach lub elementach dekoracyjnych w nowych modelach. Waciwy kolor zdefiniowa mona dokadnie przy pomocy spektrofotometru Genius i oprogramowaniu Standowin. Dziki precyzyjnemu, elektronicznemu pomiarowi Standowin wyszukuje w swojej bazie najbardziej pasujc receptur. Jeeli kto nie dysponuje elektronicznym urzdzeniem do pomiaru koloru, skorzysta moe z informacji kolorystycznych zawartych na CD Standowin lub w Internecie poprzez lokaln stron Standox. Do kadego modelu samochodu przyporzdkowane s wystepujce w nim kolory na tworzywa. Wskazwka: Standotheka Prosta droga do waciwego koloru zawiera wiele cennych informacji dotyczcych doboru koloru.

18/19

Metryczki techniczne i systemy lakierowania.

Aktualne metryczki techniczne i informacje dotyczce systemw lakierowania Standox dostpne s u regionalnych przedstawicieli Standox. Znale je mona rwnie na lokalnych stronach internetowych Standox.

DuPont Performance Coatings Polska Sp. z o.o. ul. Powzkowska 44c 01797 Warszawa Polska

PL 1207 1000

www.standox.pl