Rozdzia III

Podstawy metodologiczne bada wasnych

3.1.Wprowadzenie Zmiany zachodzce w tempie ycia oraz w podejciu do higieny ciaa i ducha przyszych matek, intensywne przemiany w yciu spoecznym, ch podwyszenia poziomu ycia oto pobiene powody wystpowania u wielu nienarodzonych jeszcze dzieci zmian, ktre w przyszoci mog zaowocowa dziecicym poraeniem mzgowym. Do najistotniejszych czynnikw majcych wpyw na zdrowie nienarodzonych dzieci zaliczamy wszystkie czynniki szkodliwe, ktre dziaaj w okresie ycia podowego. [] 1. Zy stan zdrowia matki, [] serca, krwi, ukadu oddechowego, moczowego, nerwowego, pokarmowego oraz zagroenia takie jak niezgodnoci grup krwi, czynnika Rh i inne. 2. zakaenia wirusowe, bakteryjne i pasoytnicze [] . 3. Energia promienista wpywajca ujemnie na rozwj rnych narzdw []. 4. Leki i substancje o dziaaniu toksycznym []. 5. Stany niedoborowe [] :niedobr biakowy, witaminowy, skadnikw mineralnych ora tlenu[] . 6. Wzrastajce zatrucie naturalnego rodowiska czowieka(powietrze, woda, gleba, ywno). 7. Urazy psychiczne i mechaniczne []. 1 Co jednak zrobi, gdy po porodzie okazuje si, e tak dugo wyczekiwana istota jest chora? Gdzie szuka pomocy? Czsto rodzice bd opiekunowie dzieci z tym schorzeniem nie s na to przygotowani, poszukuj wsparcia i pomocy. Wwczas mog liczy na pomoc w postaci hipoterapii. Jest ona rozumiana jako og zabiegw terapeutycznych realizowanych we wsppracy z koniem.2 Celem mojej pracy licencjackiej jest opracowanie kompendium wiedzy na temat Hipoterapii oraz Dziecicego Poraenia Mzgowego. Przedmiotem bada w pracy jest osoba niepenoletnia oraz osoba dorosa. S to osoby, ktre udziel mi odpowiedzi na pytania umieszczone w wywiadzie.

1 2

Borkowska M., ABC Rehabilitacji dzieci mzgowe poraenie dziecice. Warszawa 1989, Wyd. Pelikan, s.6-7. Strumiska A., Psychopedagogiczne aspekty hipoterapii dzieci i modziey niepenosprawnych intelektualnie. Warszawa 2003, Pastwowe Wydawnictwo Rolnicze i Lene, s.10.

3.2. Cel bada

Badanie naukowe jest wieloetapowym procesem zrnicowanych dziaa majcych zapewni obiektywne, dokadne i wyczerpujce poznanie obranego wycinka rzeczywistoci. Wynikiem badania naukowego jest okrelony obraz badanej rzeczywistoci. Obraz ten ma by wiernym, adekwatnym odzwierciedleniem obiektywnie istniejcych, niezalenych od podmiotu poznajcego rzeczy i zdarzenia. Warunkiem uzyskania takiego obrazu wiata jest przestrzeganie rygorw metodologicznych badania naukowego we wszystkich etapach badania 3 jak podaje Wadysaw Zaczyski. Wedug W. Okonia przedmiotem bada pedagogicznych jest przede wszystkim wiadoma dziaalno pedagogiczna, a wic procesy wychowania i nauczania, samowychowania i uczenia si, ich cele, treci, przebieg, metody, rodki i organizacja.4 Natomiast wedug A. W. Maszke badanie oznacza pewien rodzaj dziaania podejmowany z myl o wyjanieniu przyczyn jakiego stanu rzeczy czy procesu, dokonania jego oceny czy udzielenia odpowiedzi na interesujce pytania.5 Z kolei T. Pilch twierdzi, i cel bada to poznanie, umoliwiajce skuteczne dziaanie. Dokadne sprecyzowanie celw pomaga w stworzeniu koncepcji pracy, ustaleniu etapw, zakresu oraz doborze metod i narzdzi badawczych. 6 Celem bada w mojej pracy jest przedstawienie roli hipoterapii w pracy z dziemi z mzgowym poraeniem dziecicym.

3.3. Gwny problem badawczy i problemy szczegowe. Problem badawczy polega na precyzyjnym rozbiciu tematu na pytania i problemy. Wedug M. obockiego mwic o problemach badawczych ma si na myli kade pytanie, jakie moe postawi sobie czowiek. Problemy badawcze s to pytania, na ktre szukamy odpowiedzi na drodze bada naukowych.7 S. Nowak uwaa, e problem badawczy to tyle, co pewne pytanie lub zesp pyta, na ktre odpowiedzi ma dostarczy badanie.8 Natomiast T. Pilch uwaa, e problem badawczy to pytanie o natur badanego
3 4

5 6 7 8

Zaczyski W. Praca badawcza nauczyciela. Warszawa 1976, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, s.23. Oko W. Oglna charakterystyka bada pedagogicznych w Polsce .Ruch Pedagogiczny, t.2 Warszawa 1964. s. 43. Maszke A. W. Metodologiczne podstawy bada pedagogicznych. Rzeszw 2004, s.13 Pilch T., Bauman T., zasady bada pedagogicznych. Warszawa 2001, s.9. obocki M. Metody bada pedagogicznych. Warszawa 1987, s.11 za: M. obocki, Wprowadzenie do metodologii bada pedagogicznych. Krakw 2003, s.109

zjawiska, o istot zwizkw midzy zdarzeniami lub istotami i cechami procesw, cechami zjawiska. 9 Zdaniem J. Pietra problemy badawcze s to pytania, na ktre szukamy odpowiedzi na drodze bada naukowych. Wysuwajc je, zadajemy pytanie przyrodzie i otoczeniu, a nie osobie drugiej. Staramy si znale odpowied na postawione przez nas pytanie poprzez wasny wysiek, nie za przez oczekiwanie odpowiedzi od innego czowieka. 10 Gwny problem badawczy jest to oglne pytanie (problemowe), ktre w toku podjtych bada staramy si zweryfikowa. Problemy szczegowe s to pytania, ktre w toku podjtych bada mamy zweryfikowa ( potwierdzi lub odrzuci jako bdne). W podjtym przeze mnie badaniu gwny problem badawczy brzmi nastpujco: Czy hipoterapia jest skuteczn metoda rehabilitacji dzieci z mzgowym poraeniem dziecicym? W ramach sformuowanego przez mnie problemu gwnego wyodrbniam nastpujce szczegowe problemy badawcze: 1. Czy hipoterapia jest znan form rehabilitacji? 2. Czy dzieci z dziecicym poraeniem mzgowym korzystaj z pomocy hipoterapeutw? 3. Czy hipoterapia jest atwo dostpn metod rehabilitacji w Polsce? 4. Czy hipoterapia jest skuteczn form rehabilitacji? 5. Czy dzieci z mzgowym poraeniem dziecicym chtnie korzystaj z rehabilitacji w formie pracy z koniem.

3.4. Hipoteza gwna i hipotezy szczegowe Wedug A.W. Maszke Hipoteza jest pewnym przypuszczeniem lub stwierdzeniem naukowym, odnoszcym si do dajcych si zaobserwowa faktw, zjawisk czy procesw, ktrych prawdziwo lub faszywo rozstrzygamy na podstawie prowadzonych bada empirycznych. 11 Jak czytamy dalej Hipoteza gwna powizana powinna by zawsze z myl przewodni pracy i donosi si do sformuowanego problemu gwnego. Jej poprawne postawienie jak i moliwo jej zweryfikowania ma podstawowe znaczenie dla wartoci i podjtych bada. Natomiast hipotezy szczegowe odnosz si do problemw szczegowych. S dopenieniem hipotezy gwnej. 12 M. obocki uwaa, e Hipoteza jest przypuszczalnym twierdzeniem dotyczcym
9

Pilch T., Bauman T., dz. cyt. , s.43. Pieter J., Oglna metodologia pracy naukowej. Wrocaw Warszawa 1969, Wyd. PWN, s. 67. 11 Maszke A. W., Metodologiczne podstawy bada pedagogicznych. Rzeszw 2004, s.53 12 Tame, s.55 i n.
10

relacji midzy dwiema lub wicej zmiennymi. 13 Zdaniem T. Pilcha Hipotez nazywa si wszelkie twierdzenia czciowo tylko uzasadnione, przeto take wszelki domys, za pomoc ktrego tumaczymy dane faktyczne, a wic te i domys w postaci uoglnienia, osignitego () na podstawie danych wyjciowych. 14 Biorc pod uwag powysze ustalenia przyjam nastpujc hipotez gwn: Hipoterapia jest najskuteczniejsz metod rehabilitacji dzieci z mzgowym poraeniem dziecicym. Wzgldem pyta szczegowych wyodrbnionych przeze mnie w procesie badawczym przyjmuj nastpujce hipotezy szczegowe: 1. Hipoterapia jest znan form rehabilitacji. 2. Dzieci z dziecicym poraeniem mzgowym korzystaj z pomocy hipoterapeutw. 3. Hipoterapia jest atwo dostpn metod rehabilitacji w Polsce. 4. Hipoterapia jest skuteczn form rehabilitacji. 5. Dzieci z mzgowym poraeniem dziecicym chtnie korzystaj z rehabilitacji w formie pracy z koniem.

3.5. Metody i techniki stosowane w pracy W pedagogice spotkamy wiele okrele metod, technik i narzdzi badawczych. Przykadowo wedug R. Wroczyskiego i T. Pilcha istnieje tendencja do pojmowania metody bada jako zespou teoretycznie uzasadnionych zabiegw koncepcyjnych i instrumentalnych obejmujcych najoglniej cao postpowania badawczego, zmierzajcego do rozwizania okrelonego problemu naukowego. 15 Zdaniem S. Nowaka metoda badawcza oznacza bdzie raz wej, raz szerzej pojte, raz koncentrujce si jedynie na najoglniejszych zarysach, a czasem okrelone, co do drugorzdnych nawet szczegw powtarzalne procedury i zespoy procedur sucych do rozwizywania problemw o rnym stopniu oglnoci.16 W swoim badaniach posuguje si pojciami metoda, technika i narzdzie badawcze w sposb zgodny z definicj i klasyfikacj T. Pilcha17, ktra bliska jest pojciom rozumianym przez A. Kamiskiego. Wedug niego (A. Kamiskiego) metoda jest zespoem
13 14

obocki M., Wprowadzenie do metodologii bada pedagogicznych. Krakw 2003, s.133. Pilch T., Bauman T., Zasady bada pedagogicznych. Warszawa 2001, s.46. 15 Wroczyski R. i Pilch T., Metodologia pedagogiki spoecznej. Wrocaw 1974, Wyd. Ossolineum, s.65. 16 Nowak S., Metodologia bada socjologicznych. Warszawa 1970. Wyd. PWN, s. 238. 17 Pilch T., Zasady bada pedagogicznych. Warszawa 1995. Wydawnictwo Akademickie AK, s.41.

czynnoci i zabiegw zmierzajcych do poznania okrelonego przedmiotu. Jest to pewnego rodzaju charakter dziaania, jaki podejmujemy dla zdobycia interesujcych nas danych. Technika za jest okrelon czynnoci suc do uzyskania podanych danych. Jest pojedyncz procedur, polegajc na wykonaniu okrelonej czynnoci badawczej. T. Pilch uwaa, i metoda bada to zesp teoretycznie uzasadnionych zabiegw koncepcyjnych i instrumentalnych obejmujcych najoglniej cao postpowania badacza, zmierzajcego do rozwizania okrelonego problemu naukowego. 18 Technika bada okrela za jako czynnoci praktyczne, regulowane starannie wypracowanymi dyrektywami, pozwalajcymi na uzyskanie optymalnie sprawdzalnych informacji, opinii, faktw. 19

Metody i techniki badawcze wg Tadeusza Pilcha

Tab. 1

METODY

TECHNIKI

NARZDZIA

1. Eksperyment pedagogiczny 2. Monografia pedagogiczna 3. Metoda indywidualnych przypadkw 4. Metoda sondau diagnostycznego

1. Obserwacja 2. Analiza treci 3. Techniki projekcyjne 4. badanie dokumentw 5. Ankieta 6. Wywiad

1. Kwestionariusz wywiadu 2. Kwestionariusz ankiety 3. Narzdzia socjometrii 4. Narzdzia obserwacji 5. Skale

Techniki bada s czynnociami okrelonymi przez dobr odpowiedniej metody i przez ni s uwarunkowane. Aby zrealizowa zamierzone badania posugujemy si skonkretyzowanymi technikami badawczymi. SA one podporzdkowane metodom i peni rol suebn wzgldem nich.
18 19

Pilch T., Bauman T., Zasady bada pedagogicznych. Warszawa 2001, s.71. Tame, s.71.

Metod badawcz w mojej pracy jest metoda indywidualnych przypadkw, ktra w ujciu Tadeusza Pilcha jest sposobem bada polegajcym na analizie jednostkowych losw ludzkich uwikanych w okrelone sytuacje wychowawcze, lub na analizie konkretnych zjawisk natury wychowawczej poprzez pryzmat jednostkowych biografii ludzkich z nastawieniem na opracowanie diagnozy przypadku lub zjawiska w celu podjcia dziaa terapeutycznych. 20 Idealnym zainteresowaniem dla tej metody mog by problemy dotyczce np. trudnoci dydaktycznych i wychowawczych, rodzinna sytuacja dziecka, adaptacja spoeczna dzieci niepenosprawnych umysowo, w tym na piedestale z dziemi z dziecicym poraeniem mzgowym. Metoda ta w badaniach posuguje si do nielicznymi technikami badawczymi. Najbardziej wyczerpujc technik moe by tutaj wywiad, ktry doskonale uzupenia obserwacja i analiza dokumentw osobistych. Technik wykorzystan w tej pracy jest wywiad. Zdaniem Tadeusza Pilcha wywiad jest rozmowa badajcego z respondentem lub respondentami wedug opracowanych wczeniej dyspozycji luz w oparciu o specjalny kwestionariusz. 21

3.6. Charakterystyka narzdzi badawczych Zdaniem Tadeusza Pilcha narzdzie badawcze jest przedmiotem sucym do realizacji wybranej techniki bada. 22 Wedug M. obockiego narzdzia badawcze s to odpowiednie sposoby umoliwiajce rozwizanie problemw badawczych czy weryfikowanie przyjtych hipotez. 23 W mojej pracy za narzdzie badawcze przyjam kwestionariusz wywiadu. Wywiad skada si z listy pyta do matki dziewczynki chorej na dziecice poraenie mzgowe Karoliny Kosiskiej. Kwestionariusz skada si z metryczki oraz 23 pyta powiconych osobie Karoliny Kosiskiej oraz przebiegu jej rehabilitacji. Wikszo pyta jest zamknita, opatrzona kafeteri zamknit lub potwart. W kwestionariuszu zawaram take pytania otwarte. Odpowiedzi udziela osoba dorosa, Pani Magorzata Bielak. Kwestionariusz wywiadu umieszczony jest w Aneksie. 3.7. Charakterystyka populacji badawczej

20 21 22 23

Tame, s.78. Pilch T., Bauman T., Zasady bada pedagogicznych. Warszawa 1995, Wydawnictwo AK, s. 56. Pilch T., Bauman T., dz. cyt., s.71 obocki M., Metody i techniki bada pedagogicznych. Krakw 2009, s.39

Populacj badawcz w mojej pracy jest osoba niepenoletnia, poniej 18 roku ycia. Jest to 13-letnia dziewczynka, obecnie uczca si w szkole podstawowej, tok nauczania indywidualny.24Jak mwi Pani Magosia - matka Karolinki: ()Troska o dziecko jest pierwszym i podstawowym sprawdzianem stosunku czowieka do czowieka().25 Karolinka Kosiska urodzia si 30 czerwca 1996r. Dziewczynka od urodzenia cierpi na dziecice poraenie mzgowe i zoone wady rozwojowe mzgu holoprosencefalia z towarzyszc pachygyri. Porusza si za pomoc wzka, nie mwi, ale za to jest dziewczynk bardzo rezolutn ,wszystko rozumie, jest pogodna().26 3.8. Charakterystyka terenu bada Wywiad odby si w maju 2010r w Bystrzycy Kodzkiej. Badania przeprowadziam w najbliszym otoczeniu dziewczynki z mzgowym poraeniem dziecicym. Kwestionariusz wywiadu wypeniony by w mieszkaniu Karolinki Kosiskiej, przez jej mam - Pani Magorzat Bielak.

24 25 26

http://karolinakosinska2.blog.onet.pl/ Tame Tame