You are on page 1of 7

Wykład 1

Nozologia – nozos – choroba; logos – słowo

Choroba – jest ogólnoustrojową reakcją na działanie czynnika chorobotwórczego

Heterometria: (temp. 36,2 – 37,3)


- odmienność badanej cechy
- zakres normy (mamy granice a nie jedną wartość)
- norma statyczna a norma indywidualna (można mieć własną normę)
Heterochromia (chronos – czas) Ocena badanego zjawiska w odniesieniu do czasu jego powstania,
np.: - wzrost (np. 120 cm., ale musi dodać, że jest to dziecko)
- stan odżywienia
- temp ciała (waha się już w ciągu dnia)
- poziom cukru (powyżej normy, ale po jedzeniu)

Heterotopia – (topos – miejsce); ocena badanego zjawiska w odniesieniu do lokalizacji


- przekrwienie
- krwawienie

Heteropoiotia – (poiotes – jakość) zjawiska występujące jedynie w patologii; np..: amyloid


(gromadzenie się białka w niektórych narządach)

Choroba – jest niezdolnością organizmu do zmienianych warunków środowiska

Adaptacja – przystosowanie organizmu do zmienianych warunków środowiska wewnętrznego i


zewnętrznego, dla zachowania homeostazy
- adaptacja czynnościowa ( np.: podczas pracy następuje wzrost pracy serca, wzrasta
oddech)
- anatomiczna ( przerost roboczy – np. u kulturystów)
- w patologii (krwotok, wady zastawkowe – komora musi robić większy rozkurcz i z większa
siłą pchnąć krew do aorty; można się o tym dowiedzieć po latach)

Krwotok
- skurcz naczyń obwodowych
- uruchomienie krwi zalegającej
- przenikanie płynu międzykomórkowego do naczyń
- zwiększone wydzielanie aldosteronu
- zatrzymywanie sodu i wody w nerce
- utrzymywanie objętości krwi krążącej
Problemem przy krwotoku jest osłabione krążenie i niedotlenienie mózgu i innych ważnych narządów i
utrzymanie odpowiedniej liczby płynów krążących. Dlatego najpierw podaje się płyny krwiozastępcze,
a dopiero potem krew.

Regeneracja – odnowa miąższu uszkodzonego narządu. ( wątroba ma opóźnione objawy


uszkodzenia – regeneruje łatwo)

Adaptacja molekularna
- enzymy konstytutywne
- enzymy adaptacyjne (indukowane)
albo na stałe uczestniczą w metabolizmie, albo włączają się kiedy trzeba
np.: COX1 – konstytutywny, pracuje stale; COX2 – indukowane gdy trzeba
Różnią się wielkością do wejścia centrum aktywnego enzymu. Metabolizują kwas arachidonowy. Gdy
jest stan chorobowy komórki to COX jest więcej i aktywuje się ich synteza większa.

NLPZ (niesteroidowe leki przeciw zapalne) blokują COX2, ale nie jest to do końca dobre, bo np.: w
jajniku COX2 to enzym konstytutywny.
Adaptacja do substancji toksycznych ( - alkohol; - narkotyki ) Organizm przystosowuje się i trzeba
brać coraz więcej

Adaptacja około porodowa – organizm kobiety adaptuje płód, a dziecko przestawia się z wody na
powietrze w trakcie porodu.

Adaptacja komórkowa – jeżeli stosuję się terapię glikoproteidami, to ustrój zmniejsza produkcję
własną i dlatego trzeba pamiętać, ze gwałtownie nie można odstawić tylko powoli, żeby przyzwyczaić
organizm znowu do produkcji .

Adaptacja narządowa – nerka – przejęcie funkcji drugiej

Adaptacja :
- normoergiczna
- hiperergiczna (przerost mięśnia sercowego > przerost roboczy)
- hipoergiczna

Adaptacja bierna – gdy nie ma czynnej


- dieta (lekkostrawna; duże ilości soli )
- unikanie wysiłku (np.; przy chorobie wieńcowej)

Adaptacja sztuczna - protezy (okulary); odzież, klimatyzacja

SPOSOBY LECZENIA
1. paliatywne (objawowe) nie zastanawiamy się nad przyczyną zbijamy objawy, np. leki
przeciwbólowe na ból głowy, a to może być początek grypy albo nowotwór, lub coś innego.
2. leczenie przyczynowe: a) etiologia; b) patomechanizm = patogeneza
Etiologia – przyczyna choroby (przyczyna główna; przyczyny uboczne) np.: człowiek –
przecinkowiec cholery; jeśli ma nadkwasotę soku żołądkowego to nie zachoruje

Pochodzenie czynników chorobotwórczych


1. zewnątrzpochodne: proste i złożone
2. wewnatrzpochodne
Zewnątrzpochodne proste
a) fizyczne (mechaniczne, termiczne,
b) chemiczne ( organiczne, nieorganiczne)
Dosis sola facit renenum – wielkość dawki czyni substancję trucizną
c) czynniki biologiczne ( wirusy, bakterie, pierwotniaki, grzyby)
d) niedobory (pokarmowe, mineralne, gazowe np.: jod)
Czynniki zewnątrzpochodne złożone
Np.: wysoka temperatura + pyły – pracownicy hut. Należy zapytać chorego o zawód. – Hipokrates
Czynniki wewnątrzpochodne
Główne, uboczne (osobowość, nasza konstytucja, czy podatni)

Konstytucja osobnicza:
a) genotyp, fenotyp
b) b) zespół cech nabytych

Typy konstytucyjne
O podobnych cechach morfologicznych, psychicznych i czynnościowych

Typy konstytucji wg Kretschmera:


1. atletyczny
2. pykniczny (skłonności do tycia)
3. leptosomatyczny (szczupłe, wiotkie)  łatwiej na choroby psychiczne
Czynniki psychiczne
- emocje (zawały serca, napady dusznicy, biegunki, wielomocz)
- długotrwały stres psychiczny (choroba nadciśnieniowa, choroba wieńcowa, wrzodowa
żołądka i dwunastnicy)
Choroby psychosomatyczne w stanach depresji.

Działanie jatrogenne.
- na psychikę (śmierć voodoo)
- błędy diagnostyczne
- błędy terapeutyczne
- błędy operacyjne

Społeczne czynniki chorobotwórcze:


- nawyki, zwyczaje, wzorce (tytoń, alkohol, narkotyki, niewłaściwe odżywianie, ubiór)
- warunki ekonomiczne: złe (krzywica, gruźlica, gościec); dobre (otyłość, cukrzyca,
miażdżyca)
- emocje, konflikty (nerwice, depresje, nadciśnienie, choroba wrzodowa)

Patogeneza – przyczynowy związek szeregu zjawisk prowadzący do powstania danej choroby

Patofizjologia – nauka, która bada patogenezę choroby, czyli szuka odpowiedzi na pytanie jak
powstają objawy chorobowe, jak rozwija się choroba

Patogeneza choroby
Drogi szerzenia się procesu chorobowego.
- przez ciągłość
- drogą krwi (mięsak) i naczyń limfatycznych (rak) np. przerzuty
- drogą nerkową – bakterie neurotropowe: tężec, wścieklizna
- drogą wewnątrzprzewodową: przewody moczowe, przewód pokarmowy; drogi oddechowe
- podatność narządowa – np.: amyloidoza mózgu (jeśli np.: raz doszło do zapalenia skóry to
później jest bardziej podatna: tak samo jest z odmrozeniami)

POCZĄTEK CHOROBY
- okres ustalenia (wylęgania, inkubacji) w chorobach infekcyjnych
a) godziny: grypa, płonica, choroba Heinego – Medina
b) dni: błonica, krztusiec, dur brzuszny
c) miesiące: wścieklizna
d) lata: trąd, wirusy powolne
- nosicielstwo – bakterii, wirusów przez osoby zdrowe
- okres utajenia w chorobach nie infekcyjnych
a) sekundy: prąd elektryczny, urazy mechaniczne
b) lata: miażdżyca, choroby zawodowe, alkoholizm, narkomania

PRZEBIEG CHOROBY – objawy chorobowe


- podmiotowe (dolegliwości, które zgłasza pacjent: złe samopoczucie, bóle)
- przedmiotowe (podwyższona temperatura, przyspieszone tętno, niemiarowość, szmery w
sercu, w płucach) (obiektywne, sprawdzamy namacalnie)

ZWIASTUNY są to objawy prodromalne i nie charakterystyczne


(utrata łaknienia, poczucie osłabienia, stany podgorączkowe, plamki Koplika – odra)

MASKOWANIE CHOROBY – wystąpienie objawów sugerujących inna chorobę


- kamica żółciowa (bóle prawego barku, pod prawą łopatką, dolegliwości sercowe)
- wieńcowa (bóle lewego barku, ramienia, pod lewa łopatką, lewostronny ból żuchwy)
- zapalenie płatowe płuc - u dzieci (bóle w okolicy wyrostka)
- gruźlica płuc (bóle żołądka, dolegliwości sercowe)

OBJAWY BÓLOWE
- pola Heada – promieniowanie bólu w okolicy powierzchni ciała odległe od chorego
narządu wewnętrznego
- unerwienie rdzeniowe
PRZEBIEG CHOROBY (ostry, podostry, przewlekły)
- ostry – (do 4 tygodni); duże nasilenie objawów (dur, płonica, błonica, odra, ostre zatrucie,
gruźlica prosówkowa)
- przewlekły – (ponad 6 tygodni); nowotwory, choroba gośćcowa, niedokrwistość)
mogą być:
- zaostrzenie choroby przewlekłej
- przejście choroby ostrej w przewlekłą
- przebieg fazowy – zmienne nasilenia objawów choroby
- przebieg poronny – krótkotrwały przebieg oraz małe nasilenie objawów
- remisja – znaczna część objawów okresowo zanika
- zaostrzenie – exacerbatio – okresowe nasilenie objawów, np.: w chorobie gośćcowej
- nawroty – pozorne ustąpienie i ponowne pojawienie się tej samej choroby np.: nowotwory
- powtórzenie choroby – między ustąpieniem, a ponownym pojawieniem upływają miesiące
lub lata (np. grypa – w sumie to już inna)

ZEJŚĆIE CHOROBY
- wyzdrowienie (zmiana odczynowości) – pełne, ale to już nie ten sam organizm
- trwałe ograniczenie zdrowia (ubytki, zniekształcenia, kalectwo)
- wyzdrowienie niezupełne (adaptacja)
Wykład 2

Wady:
- odziedziczone – mutacje genetyczne
- wrodzone – (powstają w czasie życia płodowego) w przebiegu różyczki, toxoplazma
- nabyte – ubytki, niedowłady (Heine – Medina), wady postawy

Przełomy choroby – np.: napady kamicy nerkowej, wątrobowej

Powikłania – jedna choroba staje się przyczyną innej lub kilku innych chorób
- zapalenie migdałków podniebiennych  zapalenie ucha środkowego
- płonica  zapalenie nerek
- cukrzyca wczesna miażdżyca, zaćma, choroby nerek
- żółtaczka mechaniczna  upośledzenie wchłaniania tłuszczów  niedobór witaminy K 
skaza krwotoczna
- obłożnie chory  odleżyny (dochodzi do niedokrwienia, martwicy), zapalenie płuc (bo
wentylacja jest zaburzona)
-
Współistnienie chorób – w przebiegu jednej choroby powstaje druga, przymusowo nie związana,
np.; nowotwory  gruźlica; gościec  cukrzyca; osteoporoza  zaćma (związana z wiekiem)

Konsekwencje współistnienia chorób


a) pogorszenie
b) złagodzenie np.: utrudniamy rozwój malarii u osób z niedokrwistością sierpowatą

Błędne koło współistnienia chorób


- siedzący tryb życia  otyłość  utrudnienie poruszania  otyłość
- niedobór witaminy B12  zanik błony śluzowej żołądka  spadek produkcji czynników
wewnętrznych

Reakcja patologiczna – nadmierna reakcja ustroju na bodźce nie zawsze chorobotwórcze


- odruch kaszlowy nieadekwatny do przyczyny np.: nerwowo
- nadmierne pocenie pod wpływem wzruszeń

Choroby czynnościowe – zaburzenie funkcji bez zmian organicznych. Możliwość ustąpienia


objawów powrotu do zdrowia. ( nerwica, choroby układu pokarmowego, układu krążenia)

Choroby organiczne – zmiany morfologiczne w narządach lub tkankach bez możliwości cofania się
ich po ustąpieniu choroby
- adaptacja
- przejęcie funkcji

Zmiany miejscowe, ogniskowe – zwykle mają implikacje ogólno ustrojowe: wstrząs, gorączka,
leukocytoza, objawy zatrucia

Endemia – liczne zachorowania na określoną chorobę w danej okolicy – wola endemiczne (niedobór
jodu)

Epidemia – masowe zachorowania na danym obszarze kraju

Pandemia – masowe zachorowania na obszarze jednego lub wielu kontynentów np.: grypa 1918

Diagnoza
- wywiad (anamnesis)
- badania przedmiotowe
- badania dodatkowe
Klasyfikacja chorób według:
1. etiologii
a) zakaźne
b) pasożytnicze
c) alergiczne
2. lokalizacji zmian: choroby narządów zewnętrznych
a) serca (kardiologia)
b) układ trawienia
c) układ oddechowy
d) choroby układu nerwowego
e) choroby skóry
3. wieku chorego
a) choroby pediatryczne
b) choroby geriatryczne
c) choroby ginekologiczno – położnicze
4. choroby o etiologii nieustalonej
a) nowotwory
b) gościec
5. choroby leczone metodami zabiegowymi
a) ortopedia
b) neurochirurgia

Wewnątrzustrojowe mechanizmy obronne


- odporność immunologiczna
a) wrodzone (nie są rozpoznawane białka, a patogeny obcogatunkowe)
b) nabyte
- zapalenie

Różnice między wrodzonymi i nabytymi


- wiek ewolucyjny – wrodzone (jest najstarsze ewolucyjnie, nawet na bardzo prymitywnych
etapach rozwoju, nawet u roślin); nabyte ( wysoko ewoluowane) człowiek ma obydwie
- swoistość - /dalej/
- dojrzałość komórek reagujących
- czas reakcji
- efekt reakcji
- pamięć immunologiczna
Białko receptorowe toll odgrywa bardzo ważną rolę w prawidłowym rozwoju muszki owocowej
Drosophila; tych receptorów wykryto 13, najlepiej poznano TLR1 i TLR2, TLR4 – rozpoznaje bakterie
gram ‘’-‘’. Oprócz patogenów chorobotwórczych mogą rozpoznawać patogeny rozpadu tkanki
gospodarza. Mogą rozpoznać niektóre patogeny, bo mogą tworzyć dimery TLR1 łączy się z TLR2 i
rozpoznają patogeny, których inne dimery rozpoznać nie mogą.
Odporność wrodzona zajmuje centralne miejsce w naszym systemie odpornościowym. Są
zdolne do rozpoznawania patogenów, zabijają obcy organizm i usuwają przez fagocytozę. Patogeny
endogenne mogą tez być rozpoznawane i to wywołuje odczyn zapalny aktywują komórki które
usuwają komórki uszkodzone.

Martwica a apoptoza
Do komórki weszła substancja i uszkodziła komórkę. Najpierw atakuje mitochondria i wówczas nie
powstają związki wysokoenergetyczne i przestaje działać pompa jonowo – wodna. Do komórki
napływa woda i komórka pęcznieje. Rozpadają się lizosomy – subst. z nich trawią białka i ostatecznie
pęka błona komórkowa. Wszystko wylewa się na zewnątrz. Wówczas ‘’cierpią’’ sąsiednie komórki i
następuje martwica. Organizmy radzą sobie z tym przez powstawanie zapalenia. Tworzy się bariera
pomiędzy ogniskiem martwicy a zdrową tkanką i zapobiega jej rozprzestrzenianiu. Jednak martwe
komórki trzeba usunąć; proces zapalny aktywuje komórki które fagocytują martwe komórki. Po nich
napływają inne komórki zaczyna tworzyć się blizna albo komórki sąsiednie pobudzanie są do
regeneracji. Jeśli jednak odnowy nie będzie to tworzy się blizna. Dlatego proces zapalny jest
mechanizmem obronnym. W przypadku gdy jest nadmiernie nasilany albo trwa zbyt długo to staje się
źródłem patologii, bo produkowane substancje stają się toksyczne dla zdrowej tkanki. Wtedy
podajemy lekarstwa. Jednym z mechanizmów który o to dba jest apoptoza . Komórka otrzymuje
rozkaz, ze powinna umrzeć, ale mitochondria pracują komórka przygotowuje się do tego by umrzeć w
następujący sposób: komórka traci swój kształt i rozpada się (jak namiot po zabraniu masztu). Niszczy
się wiec szkielet komórki, jądra i komórka ulega rozpadowi na fragmenty otoczone błoną. Nie ma
kontaktu miedzy wnętrzem komórki a zewnętrzna częścią i substancje ze środka nie niszczą
sąsiadów. Fragmenty są bezpieczne bo od razu usuwane. Jeżeli mechanizm usuwania fragmentów
(ciał apoptycznych) jest zaburzony to również powstaje niebezpieczna sytuacja.

Białko p53
Czuwa nad podwajaniem się ilości DNA. Jeżeli nie dochodzi do naprawy DNA to komórka ulega
aopotozie.

You might also like