Krtka historia systemw operacyjnych

CHIP Online 01.07.2009

Cho ich pocztki byy skromne, dzisiaj systemy operacyjne s naprawd wszechstronnymi narzdziami, ktre potrafi jednoczenie wykonywa mnstwo zada. Na pocztku by czowiek i maszyna. Pierwsze komputery nie miay systemw operacyjnych (ang. Operating System OS), lecz byy obsugiwane przez czowieka, ktry karmi je danymi za pomoc kart dziurkowanych. Zmiany zapocztkowa General Motors North American Aviation Input/Output System (GM-NAA I/O), system operacyjny zainstalowany na komputerze IBM 704. Potrafi samoczynnie rozpoczyna kolejne zadanie, gdy poprzednie dobiego koca.

1956 GM-NAA I/O Pierwszy system operacyjny wprowadzia na rynek firma General Motors. By on przeznaczony do komputerw IBM 704. System jednak nie robi nic poza przetwarzaniem danych z kart dziurkowanych.

Zainstalowano okoo 40 kopii tego systemu. Pierwotnie systemy szyto na miar dla konkretnych maszyn. Pierwszym systemem, z ktrego mona byo korzysta na rnych modelach komputerw, by OS/360 zaprojektowany przez IBM. Jego stworzenie kosztowao 50 milionw dolarw, zatem koszt jednej linii kodu wynosi 225 dol. Standardy, ktre obowizuj dzisiaj, zaczto wyznacza w pnych latach 60. XX wieku, gdy pojawiy si pierwsze minikomputery. "Mini" oznaczao, e komputer zamiast wielkoci redniego pomieszczenia mia wymiary sporej szafy. Wwczas pojawi si Unix. Poza Windows wszystkie popularne systemy operacyjne, takie jak Linux, Mac OS X albo Solaris, wywodz si od Uniksa.

1969 Unix Ken Thompson i Dennis Ritchie potrzebowali wydajnej platformy dla stworzonej przez nich gry Space Travel, dlatego napisali pierwszy wspczesny system operacyjny.

Unix wprowadzi wiele innowacji na wczesnym etapie rozwoju systemw. Te rozwizania dzisiaj s dla nas czym oczywistym: struktura plikw podzielona hierarchicznie na katalogi czy wielozadaniowo systemu z moliwoci wywaszczania procesw, co pozwala na sprawne przydzielanie mocy obliczeniowej do poszczeglnych zada. Unix: Jzyk C zosta stworzony specjalnie do tego systemu Do kadego systemu operacyjnego musi istnie jzyk programowania. Wczeniej posugiwano si jzykiem maszynowym waciwym dla konkretnego sprztu. To ulego zmianie wraz z pojawieniem si Uniksa. We wczesnych latach

1973 Xerox Alto Pierwszy system z graficznym interfejsem by wykorzystywany tylko do 1981 roku, i to wycznie w celach badawczych.

70. projektanci zaczli zamienia jzyk konkretnej maszyny na uniwersalny jzyk, z ktrego korzysta si do dzisiaj: C. Dziki temu system operacyjny mona byo zainstalowa na praktycznie dowolnym urzdzeniu. A co z Windows? Microsoft, jeli chodzi o rozwj technologii, cign si w ogonie stawki. Nawet wwczas gdy zdoby dominujc pozycj na rynku, wprowadzajc system MS-DOS. Pierwszy Windows tak naprawd nie by systemem operacyjnym, a jedynie interfejsem wyposaonym w dodatkowe funkcje, lecz korzystajcym z jdra DOS. Najwiksza zmiana, jak wprowadzono w Windows w porwnaniu z DOS-em czyli pulpit obsugiwany wskanikiem myszy, nie bya pomysem Microsoftu, lecz koncepcj zapoyczon od konkurencji, firmy Apple.

1981 MS-DOS Prosty system operacyjny instalowany najczciej w komputerach osobistych pomaga Microsoftowi w dokonaniu przeomu.

Podobnie zreszt jak popularne rozwizanie "przecignij i upu". Gwoli sprawiedliwoci naley doda, e wczeniej ten drugi pomys Steve Jobs podpatrzy w firmie Xerox.

1983 Lisa OS Apple wypuszcza na rynek pierwszy komputer biurkowy, ktry obsuguje si za pomoc myszy. Microsoft wkrtce potem kopiuje ten pomys.

Rzeczywicie nowym systemem Microsoftu by Windows NT, ktry pojawi si na rynku w roku 1993 rok po debiucie Linuksa. Windows NT pozwoli Microsoftowi dogoni konkurencj pod wzgldem rozwiza technologicznych. Zasadniczo Vista jest bardzo podobna do NT, mimo e od czasu debiutu tego systemu drastycznej zmianie ulegy komputerowe realia: pojawiy si wielordzeniowe procesory, a w internecie czyhaj wszechobecne wirusy. Seria doranych rodkw zaradczych uchronia nastpcw NT przed czstym zawieszaniem si lub zagniedaniem w systemie zoliwego oprogramowania. Radykalna przebudowa systemu jest bardzo spniona.

1985 Windows 1.0 Zaprojektowanie tego graficznego interfejsu do systemu DOS zajo dwa lata. Pocztkowo system by rynkow klap.

Ale Windows nie jest jedynym systemem operacyjnym, ktry potrzebuje rewolucji. Systemy instalowane na domowych komputerach s generalnie opnione w stosunku do rozwiza, ktre funkcjonuj na uniwersytetach i w laboratoriach badawczych od jaki 20 lat.

Ju w 1984 roku uczeni z Uniwersytetu Amsterdamskiego zaprojektowali Amoeb, system operacyjny, ktry symultanicznie obsugiwa kilka operacji na kilku komputerach to niemal prototyp sieciowych systemw operacyjnych. Microsoft prowadzi obecnie projekt badawczy pod kryptonimem Singularity, ktrego celem jest stworzenie OS-u opartego na mikrojdrze, gdzie kady program bdzie dziaa w wyizolowanym rodowisku. Dziki temu bdziemy mogli nareszcie zapomnie o dobrze znanych bdach kojarzonych z niebieskim ekranem. Lecz zanim pomysy rozwijane w ramach projektu Singularity trafi pod strzechy, minie jeszcze sporo czasu. Na razie dostaniemy usprawnion Vist za kilka miesicy w sprzeday pojawi si bowiem Windows 7.
1989 Epoc16 Poprzednik systemu operacyjnego Symbian jest pierwszym wielozadaniowym systemem do urzdze mobilnych z interfejsem graficznym.

Jeszcze kilka wanych dat: 1992

Linux Linus Torvalds prezentuje system operacyjny na licencji Open Source, ktry bazuje na jdrze Uniksa. Nawiasem mwic, pierwotnie chcia go nazwa Freax.

1995

Windows 95 32-bitowy system Microsoftu dla prywatnych uytkownikw staje si hitem. W cigu pierwszych czterech dni zostaje sprzedanych ponad milion kopii.

2001

Windows XP Poczenie funkcjonalnoci NT i 95 dao do dzi najpopularniejsz wersj Windows na przeszkodzie temu nie stana nawet wprowadzona wwczas konieczno aktywacji produktu. Mac OS X Apple dokonuje prawdziwej rewolucji, prezentujc system oparty na Uniksie i wyposaony w animowany pulpit.

2007

Singularity Laboratorium badawcze Microsoftu pracuje nad zupenie nowym systemem operacyjnym, ktry dziki nowej architekturze nie bdzie naraony na bdy oprogramowania, dobrze znane m.in. jako niebieski ekran.

PRZYSZO

Windows 7 Nowoczesny system musi by wszechstronny: nastpca Visty zostanie na tyle odchudzony, e bdzie nadawa si nawet do netbookw, a przy tym obsuy dotykowy ekran.

rdo: NewsRoom serwisu CHIP Online