ZAKAD STATYKI I BEZPIECZESTWA BUDOWLI

INSTYTUT INYNIERII LDOWEJ

POLITECHNIKA WROCAWSKA

RUSZT BELKOWY
METODA SI
SPIS TRECI
1.

PRZYJCIE UKADW WSPRZDNYCH .............................................................................. 2

2.
OBLICZENIE STOPNIA STATYCZNEJ NIEWYZNACZALNOCI I DOBRANIE UKADU
PODSTAWOWEGO METODY SI........................................................................................................... 2
3.

BUDOWA UKADU RWNA METODY SI ............................................................................. 3

3.1 Posta oglna ukadu rwna metody si ................................................................... 3

3.2 Obliczenie wspczynnikw ukadu rwna ............................................................... 4
4.

WYNIKI ROZWIZANIA UKADU RWNA METODY SI .................................................. 9

5.

OBLICZENIE RZECZYWISTYCH MOMENTW ZGINAJCYCH I SI TNCYCH ............. 9

6.

ROZWIZANIE RUSZTU Z WYKORZYSTANIEM PROGRAMU STRAINS........................... 11

2000 dr in. Ra SIENIAWSKA

roza@i14odt.iil.pwr.wroc.pl

WBLiW statyka sem. V

ZADANIE:
rysunku.

Ruszt belkowy metoda si przykad

Stosujc metod si rozwiza ruszt belkowy o schemacie i obcieniu jak na

9
EI

EI

EI

0.
5

5
EI

EI

EI

0.
5

EI

EI

1. PRZYJCIE UKADW WSPRZDNYCH

Przy rozwizywaniu przestrzennych ukadw konstrukcyjnych niezbdne jest przyjcie
globalnego ukadu wsprzdnych dla caego ukadu oraz lokalnych ukadw wsprzdnych
dla poszczeglnych elementw (prtw). Przyjmujemy prawoskrtne ukady wsprzdnych,
lokalne ukady wsprzdnych przyjmiemy tak, aby znaki si przekrojowych byy takie jak
w ukadach paskich (dodatnie momenty zginajce odpowiadaj rozciganiu wkien dolnych).
Y

2
EI

x
z

EI

EI

EI

x EI
0.
5

9
EI

EI

a
6
z

x
a

y
3
y

0.
5

x EI

x
z

2. OBLICZENIE STOPNIA STATYCZNEJ NIEWYZNACZALNOCI

I DOBRANIE UKADU PODSTAWOWEGO METODY SI
W rusztach belkowych tzn. belkach poczonych midzy sob przegubami przez ktre
przekazywana jest tylko sia pionowa i obcionych tylko obcieniami dziaajcymi
prostopadle do paszczyzny ukadu, stopie statycznej niewyznaczalnoci ukadu obliczamy ze
wzoru:

strona 2

WBLiW statyka sem. V

Ruszt belkowy metoda si przykad

nh = e 2 l b ,
gdzie e jest liczb wizi elementarnych czcych belki midzy sob i z podoem, w ktrych
reakcje nie s rwne zeru z zaoenia (nie uwzgldniamy wizi, w ktrych reakcje s rwne
zeru z zaoenia to jest wizi w paszczynie ukadu i wizi odpowiadajcych momentom
skrcajcym - w rusztach belkowych wystpuj tylko momenty zginajce i siy tnce), lb jest
liczb belek "sztywnych".
Na rysunku poniej zaznaczono rnymi kolorami belki "sztywne" i wizi elementarne.
.
e=1 8
7
9

e=1

e=1
e=1

e=2

e=1
e=1

EI

e=1

e=1

W naszym zadaniu: e = 10, lb = 4 (prty 1-3, 4-6, 7-9 i 2-8),

nh = 10 2 4 = 2 .
Ukad podstawowy metody si pokazany na rysunku poniej przyjto zastpujc wi
odpowiadajc momentowi zginajcemu w przekroju 5 belki 2-8 niewiadomymi momentami
X1 i wi odpowiadajc momentowi na podporze 4 niewiadomym momentem X2.

X2

EI

3. BUDOWA UKADU RWNA METODY SI

3.1 Posta oglna ukadu rwna metody si

strona 3

WBLiW statyka sem. V

Ruszt belkowy metoda si przykad

11 X 1 + 12 X 2 + F1 = 0
21 X 1 + 22 X 2 + F2 = 0
3.2 Obliczenie wspczynnikw ukadu rwna
Wspczynniki przy niewiadomych ukadu rwna obliczymy ze wzoru (z uwzgldnieniem
wizi sprystych - drugi czon, ktrych w rozwizywanym przykadzie brak)

ij =

M yi M yj
EI y

ds +

Rni Rnj
kn

Rni RnF
kn

wyrazy wolne od obcie siami ze wzoru

=
F
i

M yi M yF
EI y

gdzie M yi , M yF

ds +

s momentami zginajcymi w ukadzie podstawowym wywoanymi

X i = 1 oraz obcieniem danym, Rni , RnF s siami

odpowiednio siami hiperstatycznymi

w n-tej wizi sprystej wywoanymi odpowiednio siami hiperstatycznymi

X i = 1 oraz

obcieniem danym, k n jest sztywnoci n-tej wizi sprystej.

3.2.1 Rozwizanie ukadu podstawowego od obcienia X 1 = 1 .

Zauwamy, e belka 2-5-8 (z przegubem w punkcie 5) opiera si na belkach 1-3, 4-6 oraz 7-9.
Mona wic najpierw rozwiza belk 2-5-8 na 3 podporach a nastpnie pozostae belki
obcione odpowiednimi jej reakcjami. Ze wzgldu na prostot oblicze pominito je.
Uwaga: Momenty zginajce odkadamy zawsze po stronie wkien rozciganych, znaki
wynikaj z przyjtych lokalnych ukadw wsprzdnych.

X1=1 -

- X1=1

2
1/a

1/a

2/a

0.5
1 lub 7

1/a
2 lub 8 -

0.5/a

3 lub 9
0.5/a

strona 4

WBLiW statyka sem. V

Ruszt belkowy metoda si przykad

2/a
5

4
+

1/a

6
+

1/a

Wykres momentw zginajcych, po zoeniu rozwiza poszczeglnych belek, przedstawiono

na rysunku poniej

0.5
-

8 -

=1

My1

1 +

0.5
-

=1

2 -

Odpowiedni wykres si tncych pokazano poniej

0.5/a
-

9
+
0.5/a

1/a
1/a
4

5 +
+

6
1/a

0.5/a
1

Vz1

1/a
-

3
+

0.5/a
3.2.2 Rozwizanie ukadu podstawowego od obcienia X 2 = 1

Sposb postpowania jest analogiczny jak w przypadku obcienia X1=1. Ze wzgldu na brak
obcienia belki 2-5-8 a wic i 1-3 oraz 7-9 w tym przypadku momenty zginajce i siy tnce
wystpi tylko na belce 4-6 (wykresy poniej).

strona 5

WBLiW statyka sem. V

Ruszt belkowy metoda si przykad

0.5

1
X2=1

My2
1

EI

Vz2

0.5/a
1

EI

3.2.3 Rozwizanie ukadu podstawowego od obcienia danego

Obciona jest belka 2-5-8 a jej reakcje obciaj pozostae belki.

2
0

8
+

qa/2

qa2/8

qa/2

qa/2

4 lub 7
qa/4

5 lub 8
+

qa2/4

6 lub 9
qa/4

Wykres momentw zginajcych, po zoeniu rozwiza poszczeglnych belek, przedstawiono

na rysunku poniej

strona 6

WBLiW statyka sem. V

Ruszt belkowy metoda si przykad

+
qa2/4
qa2/8
6

+
qa2/4

MyF
3

Odpowiedni wykres si tncych przedstawia rysunek

0.5qa
7

0.25qa

- 8

9
0.25qa

+
0.25qa
0.25qa
4

VzF

0.5qa
1

3.2.4 Obliczenie wspczynnikw macierzy podatnoci

Skorzystamy ze wzorw uproszczonego cakowania - wzoru Simpsona i wzoru MohraWereszczagina.

11 =
s

M y1 M y1
EI y

12 = 21 =
s

ds =
=

1 1
1 1
2
1 2 1
a 2 2 +
a 1 1 2 +
3
EI y 2
EI y 2
2 3 2

1
0.5EI y

M 1y M y2
EI y

2
7a
1

a ( 1) ( 1) 2 =
3
3EI y
2

ds =

a
3 1 1 1 1
1 2
( 1) 0 + 4 + 1 +
a 1 =
6 EI y
4 2 2 EI y 2
2 3
a
=
2 EI y
=

strona 7

WBLiW statyka sem. V

22 =
s

M y2 M y2
EI y

Ruszt belkowy metoda si przykad

ds =
=

a
3 3 1 1
( 1) ( 1) + 4 + +
6 EI y
4 4 2 2

1
EI y

1
2a
1 2 1
a =
2 3 2 3EI y
2

Macierz podatnoci
7
a 3
D=

EI y 1
2

1
2
2

3.2.5 Obliczenie wyrazw wolnych ukadu rwna metody si

=
F
1

=
F
2

M 1y M yF
EI y

M y2 M yF
EI y

ds =
=

2
1 1
2 qa 2
1 1
1 2 qa

2
+

2 +
EI y 2
3 4
EI y 2
2 3 4

a
6 0.5 EI y

a
6 EI y

0 a3
1 qa
(
)
0

0
+
4

=
2 8

EI y

ds =

2
2

3 qa 1 qa
(
1
)
0
4

+
4
8
2
4

2
3
1 1
1 2 qa qa
a
=

EI y 2
2 3 4 8EI y

3.2.6 Posta szczegowa ukadu rwna metody si

a
qa 3
7a
X1
X2 + 0
=0
EI y
3EI y
2 EI y

a
2a
qa 3
X1 +
X2
=0
2 EI y
3EI y
8EI y

strona 8

WBLiW statyka sem. V

Ruszt belkowy metoda si przykad

4. WYNIKI ROZWIZANIA UKADU RWNA METODY SI

X1 =

9
qa 2 = 0.0479qa 2 ,
188

X2 =

21 2
qa = 0.2234qa 2
94

5. OBLICZENIE RZECZYWISTYCH MOMENTW ZGINAJCYCH I SI

TNCYCH

Rzeczywiste momenty zginajce obliczymy wykorzystujc zasad superpozycji:

M y = M 1y X 1 + M y2 X 2 + M yF
Xi

0,047872 0,223404
2

*qa

*qa
Moment

M 1y

M y2

[-]

[-]

M yF

My
2

[qa ]

[qa ]

M 12

M 21
M 23

-0,5

0 -0,023936

-0,5

0 -0,023936

M 32
M 45

-1

-0,22340

M 54
M 56

-0,5

0,25

0,18617

-0,5

0,25

0,18617

M 65
M 78

M 87
M 89

-0,5

0,25

0,22606

-0,5

0,25

0,22606

M 98
M 25

M 52
M 58

-1

0 -0,047872

-1

0 -0,047872

M 85

-0,5

0,125

0,10106

M 58 w r

Wykres momentw zginajcych przedstawiono na rysunku poniej:

strona 9

WBLiW statyka sem. V

Ruszt belkowy metoda si przykad

8
0.226qa2

+
-0.223qa2
4

-0.019qa2

5
+
0.186qa

-0.024qa2

0.101qa2

-0.048qa2

My

Siy tnce obliczamy analogicznie

V z = Vz1 X 1 + V z 2 X 2 + V zF
V z1
Xi

0,047872 0,223404
2

Sia tnca

*qa

*qa

Vz1

Vz 2

[1/a]

[1/a]

VzF

Vz

[qa]

[qa]

V 12

-0,5

0 -0,023936

V 21
V 23

-0,5

0 -0,023936

0,5

0,02394

V 32
V 45

0,5

0,02394

0,5

0,25

0,40957

V 54
V 56

0,5

0,25

0,40957

-1

0,5

-0,25

-0,18617

-1

0,5

-0,25

-0,18617

0,25

0,22606

0,25

0,22606

V 65
V 78

-0,5

V 87
V 89

-0,5

0,5

-0,25 -0,226064

V 98
V 25

0,5

-0,25 -0,226064

-1

0 -0,047872

V 52
V 58

-1

0 -0,047872

V 85

Wykres si tncych pokazuje rysunek

strona 10

0,5

0,54787

-0,5 -0,452128

WBLiW statyka sem. V

Ruszt belkowy metoda si przykad

-0.452qa
-0.226qa
-

- 8

7 0.226qa

+
-0.186qa

0.410qa

-0.048qa

+
-0.024qa

Vz
0.548qa
3

0.024qa

6. ROZWIZANIE RUSZTU Z WYKORZYSTANIEM PROGRAMU STRAINS

Poniej zamieszczono wydruk danych i wynikw (zbir mgr.wyn)
***S Y S T E M mikro - S T R A I N S***
***UZYTKOWNIK : Inst. Inz. Ladowej Polit.
0
ST 'Ruszt belkowy - prd '
1
TYP RTB
2
W
9 EL
8
3
SCH 0
4
WSP
5
1
0.00000
6
2
1.00000
7
3
2.00000
8
4
0.00000
9
5
1.00000
10
6
2.00000
11
7
0.00000
12
8
1.00000
13
9
2.00000
14
TOP
15
1
1
2
16
2
2
3
17
3
4
5
18
4
5
6
19
5
7
8
20
6
8
9
21
7
2
5
22
8
5
8
23
WP 1
24
8
25
M
26
E IY A
27
1 do 6
28
WARTOSCI
29
1 1 100000
30
POZOSTALE
31
1 0.5 100000
32
PDP
33
1,7
34
ZWK
Z
35
3,6,9
36
ZWK
Z

strona 11

Wroclawskiej

0.00000
0.00000
0.00000
1.00000
1.00000
1.00000
2.00000
2.00000
2.00000

WBLiW statyka sem. V

Ruszt belkowy metoda si przykad

37
38
39
40
41
42
43
44
45

4
ZNY
OPOB ' Obciazenie q
PR
8
Z
-1
WYN
OBL

46

stop

wsp= 1.000 1.000

'

***S Y S T E M mikro - S T R A I N S***

***UZYTKOWNIK : Inst. Inz. Ladowej Polit. Wroclawskiej
R U S Z T

B E L K O W Y

3. OPIS CHARAKTERYSTYK KONSTRUKCJI

TYP
:RUSZT BL
WEZLOW
:
9
ELEMENTOW
:
8
TYTUL
:"Ruszt belkowy - prd
"
ELEMENT
NR
1
2
3
4
5
6
7
8

OPIS

KON."1" KON."2"
SIN
1
2
0.00000
2
3
0.00000
4
5
0.00000
5
6
0.00000
7
8
0.00000
8
9
0.00000
2
5
1.00000
5
8
1.00000

COS
1.00000
1.00000
1.00000
1.00000
1.00000
1.00000
0.00000
0.00000

L
1.000
1.000
1.000
1.000
1.000
1.000
1.000
1.000

INNE DANE NUMERYCZNE :

SZEROKOSC POLPASMA (MAX["2"-"1"]= 3+1)*3=
SZEROKOSC BLOKU Z ROWNANIAMI
=
ROZMIAR BLOKU Z ROWNANIAMI
=
LICZBA BLOKOW
=
LICZBA ROWNAN
=
POTRZEBNA WIELKOSC OBSZARU ROBOCZEGO
=
PODPORY
WEZEL NR
1
7
3
6
9
4

E
1.
1.
1.
1.
1.
1.
1.
1.

12
27
172
1
27
23 K BYTE'OW

ZAMOCOWANIE W KIERUNKU
Z
Z
Z
Z
Z
YZ XZ Z

4. OPIS OBCIAZEN
TYTUL : " Obciazenie q

IY
1.000
1.000
1.000
1.000
1.000
1.000
0.5000
0.5000

SPREZYSTOSC

wsp= 1.000 1.000

"
OBCIAZENIA PRETOW :
PRET
OBCIAZENIE
NR
KIERUNEK
TYP
8
Z-GL
PROS

WIELKOSCI
W1
-1.00000

5. WYNIKI

strona 12

A1

W2

A2

WBLiW statyka sem. V

Ruszt belkowy metoda si przykad

PRZEMIESZCZENIA
WEZEL NR
1
2
3
4
5
6
7
8
9
NR
1
2
3
4
5
6
7
8

FIX
0.00000
-0.03546
0.00000
0.00000
-0.08333
0.00000
0.00000
0.03546
0.00000

SILY I MOMENTY
"1" "2"
MY"1"
1
2
0.00000
2
3
-0.02394
4
5
-0.22340
5
6
0.18617
7
8
0.00000
8
9
0.22606
2
5
0.00000
5
8
-0.04787
0.500

REAKCJE
WEZEL NR
1
7
3
6
9
4

FIY
-0.01197
0.00000
0.01197
0.00000
0.01862
-0.07447
0.11303
0.00000
-0.11303

UZ
0.00000
0.00798
0.00000
0.00000
-0.04344
0.00000
0.00000
-0.07535
0.00000

MY"2"
-0.02394
0.00000
0.18617
0.00000
0.22606
0.00000
-0.04787
0.00000
0.10106

Z
-0.02394
0.22606
-0.02394
0.18617
0.22606
0.40957

PZ"1"
-0.02394
0.02394
0.40957
-0.18617
0.22606
-0.22606
-0.04787
0.54787
0.04787

YZ

XZ

-0.22340

KONTROLA ROWNOWAGI
KIERUNEK
OBCIAZENIA
YZ
-1.50000
XZ
1.00000
Z
-1.00000
KONIEC OBLICZEN

PZ"2"
-0.02394
0.02394
0.40957
-0.18617
0.22606
-0.22606
-0.04787
-0.45213

0.00000

REAKCJE
1.50000
-1.00000
1.00000

0.
5

EI

Uwaga: W systemie STRAINS lokalne ukady wsprzdnych przyjmowane s automatycznie

jak na rys. poniej.
Y z y
z y
7
8
9
x
x
EI
EI
z
Z
x
y
a
z y
z y
4
5
6
x
x
EI

1
EI

y
x

EI

EI
0.
5

y
x

EI

strona 13

WBLiW statyka sem. V

Ruszt belkowy metoda si przykad

W systemie SRAINS stosowana jest odwrotna do stosowanej na wykadzie i wiczeniach

umowa znakowania si przekrojowych tzn. na paszczynie przekroju, dla ktrej zewntrzny
wektor normalny ma zwrot zgodny z osi x (dodatnia strona, koniec prta), dodatnie siy
przekrojowe maj zwroty niezgodne ze zwrotami odpowiednich osi lokalnego ukadu
wsprzdnych.
Poniewa zwroty lokalnych osi y i z przyjte w systemie STRAINS s odwrotne ni przyjte
wczeniej do oblicze "odrcznych" i odwrotna jest te stosowana umowa znakowania si
przekrojowych otrzymalimy pen zgodno wartoci i znakw si przekrojowych.

strona 14