Jak ruszy z miejsca gdy masz siebie samego ju do?

Pogoda
Emocje s jak pogoda. Czasem na bkitnym niebie lekko pyn biae chmury. Ciepy wiatr porusza limi. atwo jest y. Czasem jednak na niebie peno jest ciemnoszarych, cikich chmur. Zimny wiatr sprawia, e dr rce i grabiej palce. Ciko jest y. Przywoujemy wspomnienie letnich bryz i ciepego soca, ale niebo, dzie za dniem jest tak samo ponure, niepokojce, przepeniajce zmczeniem. Co zrobi? Zaklina pogod, zmusi chmury do odejcia a soce do wiecenia? Myl pozytywnie, bd optymist, wzbud w sobie pogodne podejcie do ycia! Te rady s warte tyle samo, co zaklcia odganiajce deszcz. Zamiast pomaga sprawiaj, e tracimy czas na dziwny, pozbawiajcy energii taniec. Co innego mona zrobi? Przesta walczy z pogod. Pozwl jej by tak, jaka jest. Twoje emocje s faktem, ktry musisz zaakceptowa. Faktw nie da si zmieni za pomoc myli mona je tylko nagina i okamywa siebie samego. Gdy pogodzisz si, e pada deszcz, dostrzeesz zaskakujc moliwo: cigle moesz dotrze tam, gdzie chcesz. Energia, ktra do tej pory bya uywana na zaklinanie pogody, moe by uyta na to, by i do przodu. Ruszaj w drog. Zmieniaj nie emocje, ale warunki, w jakich yjesz. Ale to takie cikie! Tak trudno wyj, gdy pada na zewntrz a czowiek przygotowa si na adn pogod We parasol. Parasol nie sprawi, e deszcz przestanie pada. Parasol nie przegoni ciemnych chmur i nie zmusi soca by wyszo na niebo. Parasol nie jest take po to, by spdzi pod nim ycie. Parasol jedynie uatwi ci podr.
|2

Podr
Podr to zmiana miejsca. To dziaanie, ktre sprawia, e znajdujesz si gdzie indziej ni wczoraj w innej sytuacji, dysponujc innymi moliwociami, otoczony przez inne okolicznoci. Gdzie chcesz dotrze? Co jest warte osignicia? Gdzie by chcia si znale? Pisz te sowa blisko morza. Siedz na tarasie, pod niebem penym lekkich obokw. Z lasu dobiega stukot dzicioa i piew ptakw, rzeki wiatr rozwiewa kartki ksiki. W tej samej chwili w Krakowie, z ktrego wyjechaem kilka dni temu, panuje czterdziestostopniowy, bezwietrzny upa. Nie umiem zaklina pogody. Umiem podrowa. Umiem dociera tam, gdzie y jest lej. Nie ma powodw by znosi uciliwe emocje, jeeli mona zmieni swoje ycie, podejmujc dziaanie. Ten krtki ebook pomoe ci poradzi sobie z negatywnymi emocjami, jakie masz wzgldem siebie. Uywaj go jak parasola. Nie po to, by zaklina pogod, ale by zacz zmian ycia, by rozpocz drog tam, gdzie w twoim odczuciu warto si znale. Gdy tam dotrzesz bdziesz mg zoy parasol i cieszy si bezchmurnym niebem. Nie oczekuj jednak, e kiepska pogoda nigdy nie wrci. Takie jej prawo, e pojawia si nieproszona. Pamitaj wtedy o parasolu.

|3

Pi prostych pyta
Jak poradzi sobie, gdy jestem zablokowany? Gdy dopada mnie brak pewnoci siebie, gdy wszystko mnie przeraa, gdy cae ycie wydaje si do niczego? Gdy zera mnie depresja i awersja do samego siebie? Co mam wtedy zrobi? Prosz bardzo oto przepis1. Gdy poczujesz si przytoczony i zdawiony zadaj sobie pi pyta a nastpnie szczerze na nie odpowiedz (niczego sobie nie wmawiaj to, e s to pytania jest bardzo istotnym elementem techniki). Proponuj, przewiczy ca technik od razu, po zapoznaniu si z ni. Nie czekaj do chwili a bdziesz przytoczony przez wtpliwoci. Gdy przewiczysz j na sucho, atwiej bdzie ci zastosowa j wtedy, gdy bdzie najbardziej potrzebna. Gotowa? Gotowy? Oto pi pyta, jakie sobie zadajesz, gdy zaczyna ci ciy niech do siebie samego:

Raz: Co w sobie masz? Dwa: Ile osb to zna? Trzy: Co mwi gos wspczujcy? Cztery: Jaki jest mj cel szczery? Pi: Jaki zrobi krok nie czekajc na ch?

Ten przepis jest najbardziej istotn czci mojej ksiki Korepetycje ze strachu i braku pewnoci siebie. W ksice mona znale uzasadnienie i rozwinicie poszczeglnych punktw. Nie musisz jednak czeka na ksik by wyprbowa przepis.

No dobra, rymy nie s najwspanialsze. Wziy si std, e gdy mam co przemyle lubi wychodzi na spacer. Zamiast siedzie nad kartk papieru id przed siebie i pozwalam, by uoyo si to, co moe si uoy. Jedyny problem polega na tym, e nie lubi nosi notatnikw, a zdarza mi si, e pami pata mi figle. Dlatego czasem, by sobie uatwi spraw, rymuj, co mam do zapamitania. Rymy nie s wspaniae, ale speniy swoj rol pozwoliy mi zapamita to, co najistotniejsze. By moe dla ciebie rwnie bd pomocne. Moesz jednak, zamiast nich, zastosowa inny rodzaj pomocy. Np. spisa pytania na kartce i nosi j przez jaki czas z sob.

|4

RAZ:

co w sobie masz?
Zatrzymaj si na krtk chwil, moesz wzi gboki oddech i pomyl: Czego teraz dowiadczam? Opisz swoje doznania, na tyle obiektywnie na ile ci sta. Moesz powiedzie sobie np.: Teraz jest moment cierpienia. Czuj teraz przytoczenie, pogard dla siebie, zniechcenie, smutek i przygnbienie. Przez chwil popatrz na emocje, doznania pynce z ciaa oraz myli: Emocje: Jakich emocji doznajesz? Czy masz do czynienia ze zoci, strachem, smutkiem, rozczarowaniem? Ciao: Jakie doznania pyn z twojego brzucha, doni, ng? Co si dzieje z twoimi miniami, oddechem? Jakiego rodzaju doznania wysuwaj si na pierwszy plan? Myli: Jakie myli pojawiaj si w twojej gowie? Jakiego rodzaju obrazy? Co do siebie mwisz?
Po kadym punkcie znajdziesz gar zwizanych z nim cytatw. Na nastpnej stronie pierwsza porcja.

Gdy pojawia si w nas doznanie bezwartociowoci, czsto dajemy sobie co zupenie innego, ni to, czego najbardziej potrzebujemy. Naszym pierwszym odruchem jest unikanie dowiadcze blokujemy emocje, odsuwamy je od siebie, wyrzucamy poza zakres wiadomoci. Przez chwil czujemy si nieco lepiej, ale trzy sekundy pniej wszystko wraca. Tak jak swdzce miejsce, chwil po podrapaniu swdzi jeszcze bardziej. Zamiast unikania, potrzebujemy wyj swoim doznaniom naprzeciw, choby nie wiadomo jak nieprzyjemne to byo. Pierwszy punkt zachca do obserwacji i wiadomej uwanoci na to, co si w nas dzieje. Nie do, e to trudne, to jeszcze na samym pocztku. Nie przejmuj si, gdy nie od razu ci wyjdzie. To kwestia praktyki, a poza tym, nie wiem czy jest na wiecie kto, kto mgby uczciwie powiedzie, e opanowa t umiejtno do perfekcji. Wystarczy, gdy cho troch ci wyjdzie.

|5

Musimy zda sobie spraw z naszego strachu i pojedna si z nim. Powinnimy obserwowa swj sposb poruszania si, mwienia, zachowania, powinnimy widzie jak obgryzamy paznokcie, jak czasem bezcelowo wkadamy rce do kieszeni. Musimy stan w obliczu faktu, e strach przyczaja si w naszym yciu zawsze, we wszystkim, co robimy. Przyznanie si do strachu nie jest powodem do depresji czy zniechcenia, poniewa odczuwanie strachu daje nam moliwo dowiadczania nieustraszonoci.
CHGYAM TRUNGPA

ywimy przekonanie, e bronic si przed cierpieniem, robimy dla siebie co dobrego, ale tak naprawd w ten sposb stajemy si tylko bardziej wystraszeni, nieczuli i wyobcowani.
PEMA CHDRN

Nieprzyjemne nie znaczy ze. Bl sprowadza nas do chwili obecnej. Poczucie winy zmusza do zbadania naszych celw, lk rodzi ostrono i przygotowanie, al wywouje przewartociowanie i zmian zachowa, strach mobilizuje ciaa do dziaania
DAVID K. REYNOLDS

|6

DWA:

ile osb to zna?

Adam z rajskiego ogrodu odkrywa, e jest nagi i chowa si w krzaki. Chowa si to znaczy izoluje si od innych i od tego, co jest najwaniejsze (od przechadzajcego si Boga). Bywa, e ludzie tkwi w ukryciu i izolacji przez cae ycie. Wstydzimy si swoich saboci, tego, e czujemy smutek, przeraenia, zamieszanie. Wydaje nam si, e wszyscy wok s ubrani, tylko my jestemy nadzy. Wydaje nam si, e by czowiekiem znaczy nie czu obaw, wtpliwoci i lkw. Wierzmy hochsztaplerom od rozwoju osobistego i wstydliwie chowamy swoj prawdziw twarz. Nie ma powodw si chowa. Nie tego potrzebujemy. Rozejrzyj si wok i zobacz jak wiele osb dowiadcza tego, co ty. Nie chodzi o to, by pociesza si, e inni maj gorzej. Chodzi o to, by dostrzec istot bycia czowiekiem. Chodzi o to, by umie odnajdywa w swoich brakach i sabociach wsplnot. Bo to jest wanie lekarstwo: poczucie wsplnoty z innymi, poczucie bycia czci gatunku ludzkiego (a nie jakiej rasy supermenw). Rozejrzyj si wok. Przesta patrze na czubek wasnego nosa. Co widzisz?

Czy kto inny przechodzi przez co podobnego? Rozejrzyj si wok i poszukaj podobnych cierpie, ale nie w sobie, tylko na zewntrz. Jeeli nie widzisz ich teraz, pomyl, czy kto kiedy dowiadcza czego podobnego? Czy kto inny dowiadcza rozterek, kopotw czy cierpie podobnych do twoich? Czy jeste jedyn na wiecie osob, ktra ma takie doznania? Jakie s podobne sytuacje, w ktrych ludzie czuj si tak samo jak ty? Gdy powicisz temu chwil, uwiadomisz sobie, e to, co teraz czujesz jest czci natury ludzkiej. Jest elementem bycia czowiekiem. Osoby, ktre nie radz sobie z negatywnymi odczuciami wzgldem siebie wybieraj izolacj i nadmiernie skupienie na sobie (Wszyscy to zobacz, to bdzie straszne; Wszyscy sobie radz, oprcz mnie). Pierwsz reakcj na poczucie niepenowartociowoci jest wstyd. Wstyd zmusza nas do tego by si schowa.

|7

By czowiekiem znaczy: czu si niepenowartociowym.

ALFRED ADLER

To w naszych bdach i brakach, a nie w naszych cnotach, spotykamy si ze sob i odnajdujemy wzajemne zrozumienie. To w naszych szalestwach jestemy zjednoczeni.
JEROME K. JEROME

Moesz pomyle inni maj podobne lki, mog przyj do siebie wszystkie ich obawy. Mimo, e otwierasz si wtedy na wiksze cierpienie twj lk sabnie.
DALAI LAMA

|8

TRZY:

co mwi gos wspczujcy?

Jeste biedny mj przyjacielu. al mi ciebie. To cikie, gdy tak czsto jeste naraony na cierpienie. Nie zostawi ci, bd z tob.

Nawykowa autoagresja, dokuczanie sobie, nazywanie siebie idiot, wymylanie kar i rekompensat za popenione bdy. We si za siebie! Bd twardy! Nie rozczulaj si! Czy agresja tak bardzo pomaga w yciu? Czy agresja daje motywacj do zmian? Oczywicie, e nie. Jeeli chcesz co zmieni, potrzebujesz nie agresji a wspczucia i agodnoci. Nie potrzebujesz wrzeszczcego ci za uchem pruskiego kaprala, ale wspczujcego przyjaciela. Wyobra sobie, e jest przy tobie serdeczny, yczliwy i wspczujcy ci przyjaciel. Co by od niego teraz usysza? Albo wyobra sobie, e to twj przyjaciel znalaz si w takiej samej sytuacji jak ty obecnie. Co by mu powiedzia? W jaki sposb staraby si go wesprze? Jak by zachca i dodawa wsparcia? By moe to, co usyszysz bdzie brzmiao tak:

Cokolwiek usyszysz powiedz to sobie. Gdy mimo to usyszysz w sobie gos srogiego krytyka, rwnie wyra wspczucie:
To cikie, przyjacielu, sysze w gowie ten krytyczny gos. Wspczuj ci

Krytyka i autoagresja, podobnie jak izolowanie si jest naszym nawykowym sposobem reagowania na trudne sytuacje. Nie tego jednak najbardziej, potrzebujemy w takiej sytuacji. agodno i wspczucie czy nawet miosierdzie wobec siebie jest wtedy zdecydowanie lepszym wyborem. Co si dzieje, gdy twoja lewa do dotknie gorcej kuchni? Czy prawa do zaczyna j karci? Wykrca, uderza i spycha z powrotem w stron gorcego miejsca? Czy raczej pieszy jej z pomoc rozmasowuje, gadzi i stara si jak moe ukoi bl? Owietl to, co sabe, bolce, niedostateczne i wstydliwe wiatem agodnoci i wybaczenia.

|9

Moemy praktykowa agodno na wasnej osobie nie gniewajc si nigdy na siebie ani na swe niedoskonaoci. Upomnienia ojca, jeli s agodne i serdeczne, skuteczniej nakoni dziecko do poprawy ni wybuchy oburzenia i gniewu. Tak samo jest z nami. Kiedy nasze serce pobdzi, trzeba je strofowa agodnie, spokojnie, majc dla niego wicej politowania ni zawzitoci.
FRANCISZEK SALEZY

Jak mog si umiecha, gdy wypenia mnie tak wiele zmartwie? To naturalne. Potrzebujesz umiecha si do swoich zmartwie, bo jeste czym wicej ni zmartwieniami.
THICH NHAT HANH

| 10

CZTERY:

jaki jest mj cel szczery?

By odpowiedzie na to pytanie musisz przyzna si do potrzeby, jaka znajduje si na rewersie lku i niechci do siebie. Na przykad mj stres przed szkoleniem jest efektem tego, e zaley mi na szacunku ze strony innych ludzi i ich dobrej opinii o mnie. Czy to ze pragnienia? Czy powinienem je odrzuca? Przecie to naturalne, ludzkie potrzeby. Pytanie brzmi tylko, w jaki sposb mog je speni (to bdzie pytanie nr pi). Bardzo czsto nasze lki s drug stron naszych mocnych pragnie yciowych np. by by szanowanym przez ludzi, zdrowym, szczliwym czy wolnym. Czy chcie tych rzeczy, to co zego? Zadajc sobie pytanie o swj szczery cel, moesz take odkry, e na czym, o co si starae tak naprawd ci nie zaley i e co innego jest waniejsze. Gdy np. przygotowuj si do szkolenia, mog odkry, e tak naprawd nie chodzi mi o to by ludzie mnie szanowali i lubili, ale o to by zmieni ich zachowanie.
Uwaga: Zadanie tego pytania wymaga chwili dystansu pobd przez chwil z trzema poprzednimi pytaniami a dopiero pniej przejd do czwartego i pitego.

Na czym tak naprawd ci zaley? Co w tej chwili jest naprawd istotne? O co ci w tej sytuacji najbardziej chodzi? Co jest dla ciebie najwaniejsz wartoci? Jeeli czuj lk, to znaczy, e na czym mi zaley. Gdyby na niczym mi nie zaleao, nie miabym adnych obaw. Im bardziej na czym nam zaley, tym wikszych obaw doznajemy (nie wyjdzie nam, odniesiemy porak, okae si, e jestemy zbyt sabi itd.). To naturalne zjawisko. Problem polega na tym, e skupiamy si zbyt mocno na wasnej niewygodzie i po drodze zapominamy, co jest najbardziej istotne. W gorczkowej szamotaninie staramy si pozby negatywnych dozna, wstydu i awersji do siebie. Nasze nigdy nie koczce si starania naprawienia siebie sprawiaj, e zapominamy, od czego zaczlimy. Poczucie wasnej bezwartociowoci i lku, to doskonaa okazja by przynajmniej rzuci okiem na wasne wartoci i cele. Co stoi za twoim lkiem? Jaka potrzeba j wywouje?

| 11

Nasze pragnienie ma dwa skrzyda. Jednym jest lk. Drugim jest nadzieja.
YOZO HASEGAWA

Poczucie bezwartociowoci to czas by zacz robi co wartociowego.

BRIAN OGAWA

Tym, czego czowiek naprawd potrzebuje nie jest stan wewntrznej rwnowagi, ale raczej wewntrzna walka, denie do osignicia wartociowego dla celu, czy realizacja swobodnie wybranego zadania.
VIKTOR E. FRANKL

Kiedy mwimy sobie, e potrzebujemy wicej rwnowagi, dobrze jest zapyta: a gdybym j mia, co robibym takiego, czego nie robi teraz? Wyglda na to, e nasze zaniedbane pasje wysuwaj swoje dania.
JERRY PORRAS

| 12

PI:

jaki zrobi krok, nie czekajc na ch?

tego, co boli Chodzi o to, by dziaa z uwanoci i skupieniem. By sobie to uatwi, zadaj sobie pytanie: Od jakiej maej rzeczy mog zacz? Czym trzeba si zaj w pierwszej kolejnoci? Co mog zrobi ju teraz bez czekania na lepsze warunki, wiksze umiejtnoci, lepsz sytuacj? Jak jedn ma rzecz mog zrobi ju teraz, by przybliy si do tego, co najbardziej istotne? Co mog zrobi, aby cho w maym stopniu przybliy si do osignicia swojego celu? Nie rb listy zada, nie opracowuj wielkich, wspaniaych celw, nie przygotowuj skomplikowanych planw (zawsze moesz zrobi to pniej) ale jak najszybciej wykonaj choby najprostsze zadanie. Lekarstwem nie jest realizacja wielkich planw, ale spontaniczne, wiadome celw i rzeczywistoci dziaanie. Plany s przydatne, ale dopiero wtedy, gdy zaczniemy dziaa.

Gdy wiemy, na czym nam zaley, bardzo czsto pakujemy si kopoty zaczynajc szuka sprawdzonego sposobu osignicia celu. Nie chcemy ryzyka i niepewnoci. Nie chcemy bdzenia. Ju tyle si natrudzilimy, e naley nam si szybki i pewny efekt. Zamiast dziaa spontanicznie i z otwartoci na wiat, zaczynamy planowa, poszukiwa upewnia si i szuka czego sprawdzonego. Uzaleniajc dziaanie od poczucia pewnoci popeniamy bd. Najczciej jest tak, jak pisze hiszpaski poeta Antonio Machado: Wdrowcze nie ma drogi innej ni ta, ktr tworzysz idc. Efektem cigego szukania jest powrt napi i lkw. Zacznij dziaa, nawet jeeli czujesz si niepewnie. Zacznij tworzy ciek, zostawiajc lady. Podjcie dziaa jak najszybciej, jest jednym z kluczy do uwolnienia si od cigego napicia. Nie chodzi jednak o to, by podejmowa jakiekolwiek dziaania. Tego mamy zbyt duo przeskakiwanie z kwiatka na kwiatek, gorczkowe szukanie satysfakcji w przypadkowych rozrywkach, wynajdywanie sobie zada, ktrych jedyn funkcj jest odwrcenie uwagi od

| 13

Zrb co moesz, z tym co masz, tam gdzie jeste

THEODORE ROOSEVELT

Drzewo tak potne, e nikt nie potrafi obj ramionami jego pnia wyrasta z maej siewki. Wznoszenie dziesiciokondygnacyjnego tarasu zaczyna si od garstki ziemi. Najdusza podr rozpoczyna si od pierwszego kroku. Trudne rozpoczynaj od atwego, wielkie rozpoczynaj od maego.
LAOZI

Nie staraj si uzyskiwa duej poprawy w szybki sposb, ale codziennie wyszukuj po jednej maej moliwoci rozwoju. Tylko tak bowiem zachodz zmiany, ktre pozostaj na dobre.
JOHN WOODEN

Nawyk nadmiernego planowania upoledza nasz zdolno dostrzegania tego, co mamy przed sob. Zastp nadmierne przygotowania uwanoci na to, co si wydarza.
PATRICIA RYAN MADSON

| 14

Informacje dodatkowe
Autor Zbigniew Ryak. Jestem psychologiem i autorem ksiek (Energia Wewntrzna, Efekt Jojo w motywacji, Dziaaj Teraz, Jak przesta si martwi). Pomagam ludziom w docieraniu do ich energii wewntrznej. Prowadz stron http://www.energiawewnetrzna.pl/

Ilustracje Wszystkie ilustracje to ikony, ktrych projektantem jest Adam Whitcroft. Klimat: Miasta: Piro http://adamwhitcroft.com/climacons/ http://adamwhitcroft.com/offscreen/ http://adamwhitcroft.com/batch/

| 15

Chgyam Trungpa (1939 1987) Niekonwencjonalny i kontrowersyjny nauczyciel buddyzmu tybetaskiego. Od 1970 roku mieszka w USA. Cytat pochodzi z ksiki Szambala, wita cieka wojownika.

w jego myli peni poczucie wsplnoty (Gemeinschaftsgefhl). Cytat pochodzi z Sensu ycia.

i aktywista ruchw pokojowych.

Cytat pochodzi z ksiki: Desire for life.

Pema Chdrn (ur. 1936) Mniszka buddyjska, uczennica Chgyama Trungpy. Autorka wielu ksiek. Cytat pochodzi z: Kiedy ycie nas przerasta.

Dalai Lama, Tenzin Gjaco (ur. 1935). Duchowy i polityczny przywdca Tybetu, laureat Pokojowej Nagrody Nobla.

Yozo Hasegawa (1914-1992) Japoski przedsibiorca, pacjent dr Mority, zaoyciel organizacji samopomocowej Live Discovery Society (jap.: Seikarsu No Hakkenkai);

Theodore Roosevelt (18581919) 26 prezydent USA, laureat Pokojowej Nagrody Nobla.

Jerome K. Jerome (1859-1927) angielski pisarz i dramaturg, najbardziej znany z ksiki Trzech panw w dce (nie liczc psa).

David K. Reynolds. Psycholog amerykaski, twrca kierunku Constructive Living, ktry jest wersj japoskiej terapii stworzonej przez Shom Morit. Cytat z: Constructive Living.

Victor E. Frankl (1905-1997 ) psychiatra i psychoterapeuta austriacki, wizie obozw koncentracyjnych. Twrca logoterapii. Cytat pochodzi z ksiki: Czowiek w Poszukiwaniu Sensu

Laozi (VI w p.n.e.) Plegendarny chiski filozof, twrca taoizmu. Autor Daodejing, jednej z najwaniejszych ksig taoizmu.

Franciszek Salezy (1567-1622) francuski teolog i filozof, biskup Genewy, zaoyciel zakonu Sistr Wizytek, wity katolicki, doktor Kocioa. Cytat pochodzi z Filotea. Wprowadzenie do ycia pobonego.

Jerry Porras, Stewart Emery, i Mark Thompson. Autorzy ksiki: Jak Osign Trway Sukces. Rb w yciu to, co wane

John Wooden (1910-2010) amerykaski trener koszykwki, nazywany trenerem wszech czasw albo Czarodziejem z Westwood.

Alfred Adler (1870 1937) Austriacki psychiatra, przez pewien czas wsppracownik, pniej krytyk Freuda. Kluczow rol

Thch Nht Hnh (ur. 1926) wietnamski mnich buddyjski, mistrz zen

Brian Ogawa. Profesor jednego z amerykaskich uniwersytetw, znawca podejcia Mority, autor dwch ksiek na ten temat.

Patricia Ryan Madson Emerytowany profesor Standford University. Nauczycielka technik improwizacji. Autorka ksiki Imporov Wisdom.

| 16