Homo res sacra homini. O, tempora, o mores ! Nomen omen. Vox populi, vox dei.

Animus facit nobilem Panem et circenses. Finis coronat opus. Ars longa, vita brevis. Vita sine litteris mors est et hominis vivi sepultura ( Seneca) Rara avis. Homo est animal sociale. Mens sana in corpore sano. Urbi et orbi. Nihil difficile amanti esse puto. Nullus agenti dies longa est. Amantium irae, amantis integratio. Colloquim cum sapiente, praesertim cum sapienti philosopho, etiam indocto ignoranti utile est. Temperantia est moderatio cupiditatum rationi oboediens ( Cicero ). Nauta de ventis, de tauris narrat arator; enumerat miles vulnera, pastor oves ( za Propercjuszem ) Poema - loquens pictura. Pessimi inimicorum homines laudantes sunt. Omnis ars naturae imitatio est. Sapienti sat . Alexander, audivit Darium, Persarum regem, innumerabiles parare copias, dixit , unum lupum non timere multas oves. Misce utile dulci. Latrante uno, latrant statim et alter canis. Qualis rex, talis grex. Sero venientibus ossa

Deklinacja III, typ samogoskowy

1 .S to prawie zawsze rzeczowniki rodzaju nijakiego, o zakoczeniach - e, - ar, - al. 2 . Kilka rzecz . rodz. fem. ( tussis, tussis; puppis, puppis; turris, turris ) 3 . Przymiotniki w stopniu rwnym 4 . Rwnozgoskowe nazwy rzek i miejscowoci (Tiberis

N. Exemplar Gen. exemplar-is Dat. exemplar- i Acc. exemplar Abl. exemplar- i V. exemplar! N. exemplar-i-a Gen. exemplar-i-um Dat. exemplar-i-bus Acc. exemplar-i-a Abl. exemplar-i-bus V. exemplar-i-a

Deklinacja III, typ mieszany

1 . Parisyllaba zakoczone w N. sg. -is, - es : navis, navis 2 . Imparisyllaba z, co najmniej dwiema spgoskami w temacie w Gen. : pars, part- is 3 . Part.Praes. Act. uyte we waciwym sensie ( czyli jako imiesw nie przymiotnik bd rzeczownik ) N . ov - is Gen . ov - is Dat . ov - i Acc . ov - em Abl . ov - e V . ov - is N . ov - es Gen . ov - ium Dat . ov - ibus Acc . ov - es Abl . ov - ibus V . ov - es

Die sol terram illustrat, nocte lunam et astra videmus. Pueri ad mare sunt. Caelum serenum et caeruleum est. Pueri naves spectant, rostra navium pulchra sunt. Aqua maris caerulea est. Sed caelum mox atrum et obscurum erit; nubes caelum tegent et color nubium obscurus erit. Haud dubio tempestas cum fulminibus et fulguribus appropinquabit. Nautae tempestatem timent, nam mare tum periculosum erit. Iam fulgura mare et caelum illustrant, venti aquam maris turbant. Nautae aneptunum, marium deum, invocant et auxilium navibus rogant. Cum salvi in terram venient, Neptuno sacrifibabunt et ei gratiam agent.

die - Abl. temporis ( czasu ) - w dzie nocte - w nocy caeruleus (3 ) - niebieski serenus ( 3 ) - spokojny rostrum, i - dzib ater ( 3 ) - czarny obscurus ( 3 ) - ciemny tego, tegere(3) , texi , tectum - pokrywa, okrywa haud dubio - bez wtpienia fulmen, inis(n) - byskawica fulgur, uris(n) - piorun appropinquo(1) - nadchodzi, zblia si tempestas, atis(f) - burza turbo(1) - mci invoco(1) - wzywa auxilium navibus - dla okrtw salvus(3) - ocalony sacrifico(1) - skada ofiar

1 . Fortunae magnae comes invidia est. 2 . Sermo animi imago est. 3 . Dux atque imperator vitae hominum animus est. 4 . Hominibus homines plurimum et obsunt et prosunt. 5 . Hominibus multae viae ad malitiam sunt. 6 . Nulla regula sine exceptione. 7 . Repetitio est mater studiorum 8 . Genus hominum compositum est ex corpore et animo. 9 . Ignavia corpus hebetat, firmat labor 10 . Gaudia saepe principium doloris nostri sunt. 11 . Os ex ossibus meis et caro ex care mea. 12 . Pictura mutum poema est.

I . Okrel przypadek i liczb podkrelonych wyrazw II . Zamie odpowiednio na singularis lub pluralis. III . Odmie w sg. i plur. po jednym rzeczowniku w kadym rodzaju.

Przymiotniki III deklinacji

Przymiotniki III dekl. maj: a) trzy rne zakoczenia, dla kadego rodzaju inne : campus saluber - zdrowe pole regio salubris - zdrowa okolica oppidum salubre - zdrowe miasto b) dwa zakoczenia, takie samo - is dla fem. i masc. oraz - e dla neutr. labor gravis - ciki trud cura gravis - cika troska periculum grave - cikie niebezpieczestwo

c) jedno zakoczenie dla wszystkich trzech rodzajw homo felix - szczliwy czowiek fortuna felix - szczliwy los tempus felix - szczliwy czas Przymiotniki III dekl. odmieniamy jak rzeczowniki III dekl. typu samog oskowego : -i, -ia, -ium

N . saluber salubris salubre Gen . salubr- is Dat . salubr- i Acc . salubr- em salubre Abl . salubr- i V. saluber salubris salubre N . salubr- es salubr- es salubr-ia Gen . salubr- ium Dat . salubr- ibus Acc . salubr- es salubr- es salubr- ia Abl . salubr- ibus V . saubr- es salubr- es salubr- ia

felix

laboriosus audax

fortis

strenu-us

utilis

celeber

nobilis

mulierem militibus orationes labores peditum corpus Ducis iuvenes ( Acc. ) civitate temporibus ( Abl.) Lucem Seni Iudicis Carmina Plebi mores (V.) Regem