Professional Documents
Culture Documents
ANTONI BIEGUS
tel. 071 372 77 79, 071 32037 66, 0664 531 931 antoni.biegus@pwr.wroc.pl
EN 1993-1*/: Reguy oglne i reguy dla budynkw EN 1993-2: Mosty stalowe EN 1993-3*/: Wiee, maszty i kominy EN 1993-4*/: Silosy, zbiorniki i rurocigi EN 1993-5: Palowanie i grodzie EN 1993-6: Konstrukcje wsporcze suwnic
__________________________
*/
Normy wieloczciowe
1-1: Reguy oglne i reguy dla budynkw 1-2: Obliczanie konstrukcji z uwagi na warunki pozarowe 1-3: Konstrukcje z ksztatownikw i blach profilow. na zimno 1-4: Konstrukcje ze stali nierdzewnych 1-5: Blachownice 1-6: Wytrzymao i stateczno konstrukcji powokowych 1-7: Konstrukcje pytowe 1-8: Projektowanie wzw 1-9: Zmczenie 1-10: Dobr stali ze wzgldu na odporno na kruche pkanie i cigliwo midzy warstwow 1-11: Konstrukcje cignowe 1-12: Konstrukcje ze stali S 500S 700
PN-EN 1993-1-1 podaje podstawowe reguy projektowania konstrukcji stalowych z materiaw o gruboci t 3 mm, a take postanowienia dodatkowe dotyczce projektowania budynkw o konstrukcji stalowej. Dokumenty zwizane z Eurokodem 3 EN 1990: Podstawy projektowania konstrukcji EN 1991: Oddziaywania na konstrukcje EN 1090: Wykonanie konstrukcji stalowych - wymagania techniczne Europejskie normy (EN) i aprobaty techniczne (ETA) dotyczce wyrobw budowlanych na konstrukcje stalowe (np. Normy wyrobw ze stali konstrukcyjnej spawalnej EN 10025-1:2004, EN 10025-2:2004, .....
1.3. ZAOENIA Zaoenia oglne wymienione w PN-EN 1990 oraz wytwarzanie i monta w EN 1090 1.4. ROZRNIENIE ZASAD I REGU STOSOWANIA Wymienione w PN-EN 1990 rozd. 1.4. 1.5. TERMINY I DEFINICJE Terminy wymienione w PN-EN 1990 rozd. 1.5. Ponadto w PN-EN 1993-1-1 podano dodatkowe podstawowe terminy i definicje zwizane z projektowaniem budynkw o konstrukcji stalowej.
Analiza globalna wyznaczenie spjnego zbioru si wewntrznych i momentw zginajcych (N, V, M) w konstrukcji, ktre s w rwnowadze z okrelonym zbiorem oddziaywa zewntrznych. Dugo teoretyczna dugo midzy ssiednimi punktami bocznego podparcia, lub punktem podparcia i jego kocem (np. wspornik) w rozpatrywanej paszczynie wyboczenia. Dugo wyboczeniowa dugo teoretyczna elementu podpartego przegubowo (analogicznego pod kadym wzgldem), ktry ma taka sam, jak rozpatrywany element, nono krytyczn przy wyboczeniu. Efekt szerokiego pasa nierwnomierny rozkad napre normalnych uwzgldnia si stosujc tzw. szeroko wsppracujc.
Ustrj prtowy (szkieletowy) - konstrukcja lub jej cz, zoona z bezporednio poczonych elementw prtowych, zaprojektowana do przenoszenia obcie. Termin ten odnosi si zarwno do ustrojw ramowych, jak i kratowych. Obejmuje zarwno ustroje paskie jaki trjwymiarowe. Typ szkieletu, w aspekcie analizy globalnej obejmuje nastpujce kategorie ukadw: ukady cige o wzach sztywnych, ukady niepenocige o wzach podatnych (w analizie naley uwzgldni zarwno waciwoci elementw oraz wzw), ukady proste o wzach przegubowych.
SYMBOLE
Gwne osie przekroju poprzecznego y-y o najwikszej bezwadnoci, z-z o najmniejszej bezwadnoci, x-x o poduna elementu
Wartoci obliczeniowe - schemat zapisu X - efekt oddziaywa (np. X = N, V, M,...), XEd - obliczeniowy efekt oddziaywa (np. NEd, VEd, MEd., ..), XRd - nono obliczeniowa - stowarzyszona z X (np. Nt,Rd, Nc,Rd, Nb,Rd Vc,Rd, TRd, Mc,Rd, ..) Wedug PN-90/B-03200 - obliczeniowy efekt oddziaywa (N, V, M, ..), - nono obliczeniowa - stowarzyszona z X (NRc, VR, MR) Wspczynniki niestatecznoci (redukcyjne) - ze wzgldu na wyboczenie, Wedug PN-90/B-03200 LT - ze wzgldu na zwichrzenie , L
Rnicowanie fy w zalenoci od gruboci. Przedziay: t 40 mm i 40 < t 80 mm - wedug EC 1993-1-1 t 16 mm, 16< t 40 mm i 40< t 100 mm - wg PN-90/B-03200
STALE DROBNOZIARNISTE N normalizowane lub walcowane normalizujco M walcowanych termomechanicznie L niska temperatura
CIGLIWO MIDZYWARSTWOWA - zdolno do odksztace plastycznych na wskro gruboci materiau (np. w spawanych poczeniach belek ze supami) Wytyczne doboru parametrw cigliwoci podano EN 1993-1-10. Warto ZEd ustala si wedug 1993-1-10/3.2(2) zgodnie do klas jakoci wedug EN 10163 w przypadku budynkw przyporzdkowanie podano w tablicy 3.2.
S 355 J2 + M
S stal konstrukcyjna
Warianty stali: - niestopowe (podstawowa S 235) - stopowe drobnoziarniste (jakociowe S 275, S 355) (specjalne S 460)
Pierwszy symbol gwny okrela zastosowanie (np. S - stal konstrukcyjna, H - stal na ksztatowniki zamknite, B - stal na prty zbrojeniowe do betonu, G - staliwo). Drugi symbol gwny to trzycyfrowa liczba okrelajca min. granic plastycznoci. Symbole dodatkowe np. pierwszy symbol dodatkowy to odmiana plastycznoci wyraona w pracy amania KV w danej temper. Np. KV = 27 J w temperaturze + 20 oC.
ZAGADNIENIA
MATERIAOWE
Stale trudno rdzewiejce stale stopowe, ale nie drobnoziarniste (z podwyszona zawartoci fosforu) z dodatk. symbolem W lub WP np. S 235 J0 W, S 235 J2 W, S 355 J0 WP, S 355 J2 WP
TRWAO KONSTRUKCJI
W projektowaniu konstrukcji naley bra pod uwag nastpujce procesy deterioracji (pogaszenia si ich waciwoci fizycznych): korozj - wskutek oddziaywa (wpyww) rodowiska zuycie czci- wskutek oddziaywa mechanicznych zmczenie materiau (rozwj mikropkni) wskutek oddziaywa wysokocyklonowych (N > 104). Nono zmczeniow konstrukcji sprawdza si wedug EN-1993-1-9. Trwao konstrukcji zapewnia si przez odpowiednie jej: zaprojektowanie i wykonanie (zabezpieczenie), oraz waciwe utrzymanie w projektowym okresie uytkowania.
Bezpieczestwo konstrukcji (w odniesieniu do spenienia warunku wytrzymaociowego) w ujciu normy sprowadza si do kontroli stopnia wykorzystania nonoci elementw krytycznych w stosunku do prognozowanych si wewntrznych, ktre mog w nich wystpi. Sprawdzeniu wytrzymaociowemu podlegaj elementy krytyczne, w ktrych mona spodziewa si lokalnych ekstremalnych si wewntrznych. Analiza nonoci granicznej konstrukcji jest uwarunkowana znajomoci jej cieki rwnowagi statycznej i ekstremalnych si przekrojowych oraz nonoci granicznej elementw krytycznych ustroju. Przystpujc do oceny bezpieczestwa konstrukcji naley dokona wyboru jej modelu obliczeniowego i metody analizy.
Powinny one, w sposb moliwie precyzyjny, odwzorowywa rzeczywiste zachowanie si konstrukcji. Dotyczy to zarwno przyjcia schematu statycznego i obcie ustroju, jak i modelu zachowania si konstrukcji, prtw, podpr i wzw pod obcieniem. Naley dokona identyfikacji modeli cieek rwnowagi statycznej przekrojw, prtw i konstrukcji Znajomo tych modeli odgrywa podstawow rol przy wyborze waciwego modelu i metody oblicze statycznych konstrukcji. Wspczesne techniki wspomaganego komputerowo projektowania konstrukcji, umoliwiaj dokadniejsz ni dawniej analiz wytenia i odksztacenia konstrukcji rnych typw i ocen ich nonoci.
ANALIZA KONSTRUKCJI W analizie konstrukcji naley przyjmowa odpowiednie zaoenia i modele obliczeniowe, odzwierciedlajce zachowanie si konstrukcji w rozpatrywanym stanie granicznym. Stosowane rodzaje analizy globalnej w aspekcie geometrii i rwna statyki analiza I rzdu (geometria pocztkowa) analiza II rzdu (geometria zdeformowana) w aspekcie waciwoci materiau analiza liniowo-sprysta analiza nieliniowa (sprysto-plastyczna)
RODZAJE ANALIZY USTROJW PRTOWYCH analiza liniowo-sprysta I rzdu bez redystrybucji analiza liniowo-sprysta I rzdu z uwzgldnieniem redystrybucji (bez analizy zdolnoci do obrotu) analiza liniowo-sprysta II rzdu analiza nieliniowa II rzdu (zaoenia: nieliniowy zwizek naprenieodksztacenie i odksztacona geometria ustroju) - moe by albo: analiza sprysto-idealnie plastyczna albo analiza sprysto-plastyczna analiza sprysto-idealnie plastyczna I rzdu analiza sprysto-idealnie plastyczna II rzdu analiza sprysto-idealnie plastyczna I lub II rzdu analiza sztywno-plastyczna II rzdu
(analiza ustroju nieodksztaconego) (zaoenia: cz liniowa sprysta przechodzca w plastyczn bez wzmocnienia) (zaoenia: liniowy zwizek naprenie-odksztacenie i odksztacona geometria konstrukcji) (zaoenia: liniowy zwizek naprenie-odksztacenie i pocztkowa geometria konstrukcji)
MODELOWANIE WZW Dla potrzeb analizy, ze wzgldu na modele pocze i ich klasy w aspekcie zginania rozrnia si (EN 1993-1-8/5.1.1) modele wzw: ukady cige o wzach sztywnych, ukady niepenocige o wzach podatnych (w analizie naley uwzgldni zarwno waciwoci elementw oraz wzw), ukady proste - o wzach nominalnie przegubowych Wpyw zachowania si wzw na rozkad si wewntrznych i deformacji konstrukcji zazwyczaj moe by pominity, lecz jeli wpyw ten jest istotny (jak w ustrojach z wzami podatnymi), to powinien by uwzgldniony.
mi=
mi=
Mi=miql2
W analizie ukadw niepenocigych wzy podatne modeluje si jako poczenia o skoczonej sztywnoci (podatnoci). Obliczanie i projektowanie takich wzw podano w EN-1993-1-8
ANALIZA GLOBALNA
Do wyznaczania si wewntrznych i momentw w ustroju nonym stosuje si najczciej analiz I rzdu, przy zaoeniu pierwotnej geometrii, analiza II rzdu, z uwzgldnieniem wpywu deformacji na statyk ukadu. Efekty towarzyszce deformacjom ustroju (efekty II rzdu) powinny by uwzgldniane, jeli powoduj znaczcy przyrost efektw oddziaywa, lub wpywaj istotnie na zachowanie si konstrukcji. Wedug zacznika krajowego w PN-EN 1993-1-1 analiz I rzdu bez uwzgldnienia imperfekcji mona stosowa w przypadku ukadw nieprzechyowych (sztywno stonych), a take ram jednokondygnacyjnych ukadw przechyowych.
Rama stona
Rama niestona
ANALIZA STATECZNOCI W ocenie statecznoci konstrukcji naley uwzgldni wpywy imperfekcji, niekiedy dodatkowe efekty II rzdu (efekty P-delta). W zalenoci od opcji obliczeniowej wpyw imperfekcji uwzgldnia si w dwojaki sposb
za pomoc odpowiednich wspczyn. niestatecznoci, na etapie analizy ukadu, poprzez wprowadzenie zastpczych obliczeniowych imperfekcji geometrycznych.
Zastpcze obliczeniowe imperfekcje geometryczne w analizie ustrojw prtowych Rozrznia si: imperfekcje globalne - wstpny przechy ukadu (o), imperfekcje lokalne - wstpne wygicia elementw (eo/L)
ANALIZA UKADU A KRYTERIA NONOCI* W tym kontekcie moliwe s 3 modele obliczeniowe i sposoby podejcia
1. Ukad bez imperfekcji - statyka I rzdu kryteria A i B 2. Ukad z imperfekcjami globalnymi - statyka I rzdu + efekty P-delta kryteria A i B (Lcr L) 3. Ukad z imperfekcjami globalnymi i lokalnymi - statyka II rzdu kryteria A
___________________________________________________________________________
W przypadku opcji 3. Nie ma potrzeby sprawdzania statecznoci elementw konstrukcji. O zastosowaniu poszczeglnych opcji decyduje parametr, w postaci mnonika obcienia krytycznego cr = Fcr / FEd
Fcr obcienie krytyczne przy globalnej niestatecznoci sprystej, FEd sumaryczne obcienie pionowe.
Opcj 1. stosuje si do ukadw nieprzechyowych (gdy cr 10). W przypadku ukadw przechyowych (cr < 10) tj. wraliwych na przechyowe efekty II rzdu, zasadniczo stosuje si opcj 3. Opcj 2. - podejcie uproszczone, stosuje si do ukadw regularnych i niezbyt smukych (10 > cr 3).
* Formua
Parametry zwizane z przechyem Dane dla i-tej kondygnacji Definicje Przechy kondygnacji i = i /(Hj) / hi Podatno przechyowa i = i / HEdi Wskanik wraliwoci si = VEdi i ( - sumowanie obejmuje siy dla j i)
IMPERFEKCJE
Analiza konstrukcji powinna uwzgldnia wpywy imperfekcji obejmujcych naprenia wasne i odchyki geometryczne takie jak brak: prostoci, paskoci, prostopadoci, przylegania mimorody montaowe wystpujce w wzach ustroju (z wyjtkiem uwzgldnionych w kryterium nonoci elem. ) Imperfekcje w analizie globalnej ram Przyjmowany w obliczeniach ksztat globalnych i lokalnych imperfekcji okrela si na podstawie analizy wszystkich moliwych postaci wyboczenia sprystego ustroju (w oraz z paszczyzny a take symetryczne i niesymetryczne). W ramach przechyowych uwzgldnia si w postaci: wstpnych imperfekcji przechyowych oraz imperfekcji ukowych poszczeglnych elementw.
= 0 h m
gdzie:
0 warto podstawowa 0 = 1 / 200, h wspczynnik redukcyjny ze wzgldu na wysoko h = 2 h-0.5 lecz 2/3 h 1.0 m wspczynnik redukcyjny ze wzgldu na liczb supw m = [0.5(1+1 / m)] 0.5 h wysoko kondygnacji w metrach, m liczba supw w rzdzie, ktre przenosz NEd<0.5 obcienia supa w analizowanej paszczynie.
= 0 h m
dla h wysoko kondygnacji
S T E N I A P O A C I O W E P O P R Z E C Z N E
m,PN
Fm =
1 + m i =1
F0i
F0 = max(0.01N c , 0.005 Ac f d )
qd = 8 Ned(e0 +q)/L2
q ugicia stenia od oddziaywa q i wszystkich obcie e0 zewntrznych z analizy I rzdu (q= 0, gdy obl. wg teorii II rzdu). Gdy stenie stabilizuje ciskany pas belki o staej wysokoci h, to si NEd mona obliczy ze wzoru NEd = MEd / h MEd maksymalny moment zginajcy w belce. qd
STENIA MIDZYSUPOWE
e0
e0
e0
STENIA
MIDZYWIZAROWE
WYWRCENIE
POCHYLENIE
SKRCENIE
STENIA
MIDZYWIZAROWE
Konferencja AWARIE BUDOWLANE 1991 r. Biegus A., Cabaj J. Oszacowanie wytenia pionowych ste dwigarw kratowych, In. i Bud. nr 2/1991.
Przekroje grubocienne to ksztatowniki, w ktrych nie wystpuje lokalna utrata statecznoci (nie wpywa na wyczerpanie nonoci).
Przekroje cienkocienne to elementy konstrukcyjne, w ktrych wystpujca lokalna utrata statecznoci czci skadowych ksztatownika zmniejsza ich nono spryst.
Podstawowym kryterium zaliczania przekroju (klasyfikacji) do poszczeglnych klas jest smuko cianki elementw skadowych (pek, rodnikw) ksztatownika. Zarwno w EC 3 jak i PN-90/B-03200 ksztatowniki podzielono na 4 klasy, przy czym: - przekroje klasy 1, 2, 3 s zaliczane do grubociennych, - przekroje klasy 4 za do cienkociennych. Do wyznaczania nonoci kadej z klas ksztatownikw (w zwizku z ich rn RS), stosuje si inne procedury obliczeniowe. Podzia na 4 klasy pozwala na dostosowanie (uzgodnienie) modeli fizycznych ustroju do ich modeli obliczeniowych Aby prty mona byo oblicza zgodnie z zasadami przyjtymi w mechanice konstrukcji narzuca si ich przekrojom takie wymogi wymiarowe, aby analiz ich wytenia i mona prowadzi w stanie plastycznym, sprystym bd nadkrytycznym. Su do tego warunki zapewnienia zdolnoci przekroju prtw do obrotu. Wprowadzenie klas przekrojw umoliwia cise powizanie modeli fizycznych z metodami obliczania ustroju.
Graniczne smukoci cianek dla poszczeglnych klas s uzalenione od rodzaju cianki (sposobu podparcia), rozkadu napre i gatunki stali