Druk nr 2214

Warszawa, 9 lipca 2009 r.

SEJM
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VI kadencja
Prezes Rady Ministrów
DSPA-4821-14(4)/09

Pan
Bronisław Komorowski
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej Polskiej

Szanowny Panie Marszałku

Przekazuję przyjęty przez Radę Ministrów dokument:

- Sprawozdanie z realizacji Programu

Ograniczania Zdrowotnych Następstw
Palenia Tytoniu w Polsce w 2008 roku.
Jednocześnie informuję, że Rada Ministrów upoważniła Ministra Zdrowia
do reprezentowania Rządu w tej sprawie w toku prac parlamentarnych.

Z wyrazami szacunku

(-) Donald Tusk

 MINISTERSTWO ZDROWIA

Program Ograniczania Zdrowotnych Następstw Palenia

Tytoniu w Polsce

Sprawozdanie z realizacji programu w 2008 roku

Opracowanie raportu:
Główny Inspektorat Sanitarny

Warszawa, styczeń 2009 r.

 SPIS TREŚCI:

1. Podstawa prawna realizacji Programu ……………………………………………… 5

2. Charakterystyka palenia tytoniu w społeczeństwie polskim ……………………...... 5
2.1 Palenie tytoniu przez dorosłych …………………………………………………...... 5
2.2 Palenie tytoniu przez młodzież ……………………………………………………... 7
2.3 Częstość palenia tytoniu ……………………………………………………………. 8
2.4 Bierne palenie tytoniu ………………………………………………………………. 10
2.5 Sprzedaż i spożycie wyrobów tytoniowych w Polsce ……………………………… 10
3. Sytuacja epidemiologiczna chorób odtytoniowych ………………………………… 11
4. Realizacja zadań Programu w 2008 roku …………………………………………... 14
Zadanie 1
Zmiana klimatu społecznego i zachowań w stosunku do palenia tytoniu poprzez
wielopłaszczyznowe populacyjne działania edukacyjno-interwencyjne oraz
14
szkoleniowe………………………………………………………………………….
Konferencja prasowa inaugurująca ogólnopolską kampanię społeczną pt. „Młodość
15
Wolna od Papierosa” …………………………………………………...
Działania inicjowane i koordynowane przez Państwową Inspekcję Sanitarną,
w ramach obchodów Światowego Dnia bez Tytoniu, ogłoszonego przez WHO - 31
maja 2008 r. pt. „Młodość Wolna od Papierosa” ………………………………… 16
Działania inicjowane i koordynowane przez Centrum Onkologii i Państwową
Inspekcję Sanitarną w ramach obchodów Światowego Dnia Rzucania Palenia -
20.11.2008 r. ………………………………………………………………………... 52
Krajowy Program Edukacyjny dla dzieci w wieku przedszkolnym, ich rodziców
80
i opiekunów pt. „Czyste Powietrze Wokół Nas” ……………………………………
Wybrane inicjatywy wojewódzkie i lokalne: interwencje programowe, interwencje
nieprogramowe, inne działania/przedsięwzięcia prozdrowotne prowadzone w
województwach ………………………………………………….............................. 87
Dolnośląskie ………………………………………………………………………... 87
Kujawsko – Pomorskie ……………………………………………………………... 92
Lubelskie …………………………………………………………………………… 96
Lubuskie …………………………………………………………………………..... 97
Łódzkie ……………………………………………………………………………... 100

2
 Małopolskie…………………………………………………………………………. 102
Mazowieckie………………………………………………………………………… 102
Opolskie …………………………………………………………………………...... 104
Podkarpackie ……………………………………………………………………….. 106
Podlaskie ……………………………………………………………………………. 109
Pomorskie …………………………………………………………………………... 114
Śląskie ………………………………………………………………………………. 116
Świętokrzyskie ……………………………………………………………………... 118
Warmińsko – Mazurskie ……………………………………………………………. 120
Wielkopolskie ………………………………………………………………………. 121
Zachodniopomorskie ……………………………………………………………...... 123
Zadanie 2
Nadzór organów Państwowej Inspekcji Sanitarnej nad wyrobami tytoniowymi oraz
prowadzenie badań monitoringowych i urzędowej kontroli zawartości substancji
szkodliwych dla zdrowia w wyrobach tytoniowych wprowadzanych do obrotu
handlowego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej……………………………… 127
Zadanie 3
Prowadzenie monitoringu i oceny przestrzegania zakazu palenia w miejscach
użyteczności publicznej……………………………………………………………... 128
Zadanie 4
Zapobieganie paleniu tytoniu przez dzieci i młodzież oraz programy edukacyjne
dla dzieci i młodzieży propagujące modę na niepalenie……………………………. 131
Zadanie 5
Zapobieganie narażeniu płodu, niemowląt i małych dzieci na dym tytoniowy
poprzez działania edukacyjno - interwencyjne skierowane do kobiet w ciąży
i młodych matek dotyczące wpływu palenia tytoniu na rozwój płodu i małego
143
dziecka.………………………………………………………………………………
Zadanie 6
Wprowadzenie minimalnej interwencji lekarskiej w podstawowej i specjalistycznej
opiece zdrowotnej …………………………………………………………………... 144
Zadanie 7
Ograniczanie palenia wśród młodzieży wojskowej i kadry dowódczej …………….
145
Zadanie 8
Ograniczanie palenia wśród personelu oraz osób osadzonych w zakładach
penitencjarnych.……………………………………………………………………... 146

3
 Zadanie 9
Ograniczenie palenia tytoniu w środowisku funkcjonariuszy służb resortu spraw
147
wewnętrznych i administracji ……………………………………………………….
Zadanie 10
Wyeliminowanie ekspozycji na dym tytoniowy w miejscach użyteczności
publicznej i w miejscach pracy.……………………………………………………... 150
Zadanie 11
Kontrolowanie przestrzegania zakazu reklamy i promocji wyrobów
tytoniowych.………………………………………………………………………… 151
Zadanie 12
Harmonizacja przepisów prawa dotyczących ograniczania palenia tytoniu
z wymogami UE, standardami WHO (implementacja „Ramowej Konwencji na
Rzecz Ograniczania Palenia Tytoniu” – Framework Convention on Tobacco
Control; FCTC) i sytuacją epidemiologiczną w kraju.……………………………… 153

5. Wydawnictwa i dystrybucja materiałów edukacyjnych w ramach realizacji

160
Programu- GIS/WSSE ………………………………………………………………
6. Środki finansowe przeznaczone na realizację Programu w 2008 roku …………...... 165
7. Podsumowanie ……………………………………………………………………… 167

4
1. PODSTAWA PRAWNA REALIZACJI PROGRAMU

Podstawą prawną ograniczania palenia tytoniu w Polsce jest ustawa

z dnia 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu
i wyrobów tytoniowych (Dz. U. z 1996 r. Nr 10, poz. 55, z późn. zm.). Obecnie przedmiotem
prac Parlamentu RP jest nowelizacja ww. ustawy, która zakłada bardziej restrykcyjne
ograniczenia palenia tytoniu m.in. całkowicie zakazuje palenia tytoniu w szkołach, wyższych
uczelniach, zakładach opieki zdrowotnej (bez wyznaczonych palarni), a także w zakładach
pracy i lokalach gastronomicznych z możliwością udostępnienia palarni (odpowiednio
przygotowanych).
Ponadto ustawa z dnia 23 stycznia 2004 r. o podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 29, poz. 257,
z późn. zm.) powodowała prowadzenie polityki podatkowej, która zakłada regularne
podnoszenie stawki podatku akcyzowego na papierosy w stopniu przewyższającym procent
inflacji. Od 1 marca 2009 r. obowiązuje ustawa z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku
akcyzowym (Dz. U. z 2009 r. Nr 3, poz. 11).
Ograniczenie palenia tytoniu stanowi od lat jeden z celów operacyjnych Narodowego
Programu Zdrowia, także w obecnie obowiązującej edycji Programu na lata 2007-2015.
W działania dotyczące zapobiegania i zwalczania chorób odtytoniowych na podstawie ustawy
z dnia 31 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej (Dz. U. z 2007 r. Nr 14, poz. 89,
z późn. zm.) włączają się także świadczeniodawcy (podstawowa i specjalistyczna opieka
zdrowotna) w ramach kontraktów zawartych z Narodowym Funduszem Zdrowia.
Działania mające na celu ograniczenie epidemii palenia tytoniu i występowania
chorób odtytoniowych są prowadzone wielosektorowo wg założeń „Programu Ograniczania
Zdrowotnych Następstw Palenia Tytoniu w Polsce”, realizowanego od 1997 r.

2. CHARAKTERYSTYKA PALENIA TYTONIU W SPOŁECZEŃSTWIE POLSKIM

2.1. Palenie tytoniu przez dorosłych

Wyniki badań przeprowadzonych w latach 1974-20041 na zlecenie Centrum Onkologii –
Instytutu w Warszawie, dotyczące postaw wobec palenia tytoniu dorosłej populacji Polaków
wykazują, że zapoczątkowane w II połowie lat 80-tych postawy, były kontynuowane w latach

1
Raport nt. palenia tytoniu w Polsce – Biuro WHO w Polsce.

5
następnych, ale tempo niektórych zmian uległo zmniejszeniu, a w niektórych grupach
społeczno-demograficznych uległo zahamowaniu.
Szczególnie wzrosła częstość palenia tytoniu wśród młodych kobiet (w 2007 roku do 32%,
gdy w 1974 paliło 28%), a także obserwuje się zmniejszenia tempa spadku częstości palenia
przez mężczyzn ( z 39% w latach 2000-2004, do 35% w roku 2007).

Wykres 1. Odsetek codziennie palących w Polsce, wiek 20+, mężczyźni i kobiet, 1974–2004 .

Źródło: Zatoński W., Przewoźniak K., Gumkowski J. (2006). Palenie tytoniu w Polsce – obraz zjawiska, nowe trendy i
wyzwania. W: Jaworski R., red. Palenie tytoniu – aspekty medyczne, psychiczne i duchowe. Płocki Instytut Wydawniczy,
Płock: 111-120 [36].

Wykres 2. Codziennie palący mężczyźni wg województw w 2004 roku.

Palący codziennie - mężczyźni

45
40
35
30
25
%
20
15
10
5
0
ie
ie

ie

ie
kie

ie

e
ie

ki

sk
ck

sk

sk
ki
ki
lsk

sk

as
s

ls
c

or
or

ol
pa
or

bu

ie
be

po

dl

om
op
m
m

ow

ar
Lu

Po
Lu

Po
po

lk
dk

op
az

ie
o-

Po

ni
M

W
sk

od
w

ch
ja

Za
Ku

województwa

Źródło: Opracowanie na podstawie: Stan zdrowia ludności Polski w przekroju terytorialnym w 2004 r.,

6
GUS, Warszawa 2006.

Wykres 3. Codziennie palące kobiety wg województw w 2004 roku.

Palący codziennie - kobiety

35

30

25

20
%
15

10

ie
ie

ie
e

ie
kie

ie

e
e
ie

ki

sk
ck

sk
sk
ki
ki
lsk

sk
s

as
ls
c

or
or

ol
pa
or

ie
bu
be

po

dl

om
op
m

m
ow

ar
Lu

Po
Lu

O
po

Po

lk
dk

op
az

ie
o-

Po

ni
M

W
sk

od
w

ch
ja

Za
Ku

województwa

Źródło: Opracowanie na podstawie: Stan zdrowia ludności Polski w przekroju terytorialnym w 2004 r.,
GUS, Warszawa 2006.

Obecnie, inaczej niż w latach 70-tych ubiegłego wieku częstsze palenie tytoniu dominuje
w biedniejszych grupach społecznych, a w przypadku palących kobiet dotyczy to mniej
wykształconych i zamieszkałych tak na wsiach, jak i w miastach.

2.2. Palenie tytoniu przez młodzież

Badania Instytutu Matki i Dziecka2 przeprowadzone w ramach międzynarodowych badań nad
zachowaniami zdrowotnymi młodzieży szkolnej (HBSC), realizowane w 2006 roku we
współpracy z Biurem Europejskim WHO wykazują, że ¼ badanej młodzieży w wieku 15 lat
pali tytoń, w tym: 12,4% uczniów pali codziennie; częściej palą chłopcy (14,9%), niż
dziewczęta (10,1%). Przeprowadzone analizy nie wykazały istotnych różnic badanej
młodzieży, w zależności od miejsca zamieszkania.
Codzienne palenie tytoniu przez młodzież wykazuje istotne zróżnicowanie regionalne,
największy odsetek zanotowano w województwie świętokrzyskim (20,3%), a najmniejszy
w województwie podkarpackim (5,1%). Odnosząc się do w/w badań przeprowadzonych

2
Status materialny rodziny i otoczenia, a samopoczucie i styl życia młodzieży 15-letniej, Instytut Matki i
Dziecka, 2006.

7
w latach 2002-2006 wynika, że odsetek młodzieży 15-letniej palącej codziennie uległ
obniżeniu, odpowiednio z 21,4% do 14,9% u chłopców i z 11,6% do 10,1% u dziewcząt.
W ostatnich latach zaobserwowano znaczne obniżenie częstości palenia tytoniu przez
młodzież, a spadek ten był szczególnie silny u chłopców. Znacznie rzadziej, niż 4 lata temu
pali młodzież pochodząca z rodzin biednych. Natomiast w rodzinach bogatych zaznaczył się
tylko wzrost odsetka palących dziewcząt.

Wykres 4. Odsetek dziewcząt w Polsce w wieku 13 i 15 lat palących tytoń, HBSC 1990–1998

30

28%
25

20
1990
20%
1994
1998
% 15
16%

10
10%

3% 4%

0
13 lat 15 lat

Źródło: Source: Wojnarowska, B., J. Mazur (przy współpracy A. Kowalewskiej, H, Kołoło, Agnieszki
Małkowskiej (2002). Zachowania zdrowotne, zdrowie i postrzeganie szkoły przez młodzież w Polsce w 2002 roku.
Warszawa, Wydział Pedagogiczny Uniwersytetu Warszawskiego [29].

2.3. Częstość palenia tytoniu3

Najbiedniejsi, najsłabiej wykształceni Polacy palą znacznie częściej (np. bezrobotni
mężczyźni w ok. 70%) niż osoby lepiej sytuowane z wyższym wykształceniem (wśród
mężczyzn w ok. 30%).
Mężczyźni w Polsce palą średnio 18 papierosów dziennie, kobiety 13 papierosów, czyniąc
tak przez wiele lat (średnio ok. 23 lata w ciągu życia zarówno kobiety i mężczyźni).
Zaprzestanie palenia następuje stosunkowo późno – u mężczyzn w 39 r.ż., a u kobiet nawet

3
Na podstawie ogólnopolskich badań ankietowych z 2007r. wykonanych przez Zakład Epidemiologii i Prewencji
Nowotworów Centrum Onkologii – instytutu w Warszawie we współpracy z TNS OBOP w ramach Programu Prewencji
Pierwotnej Nowotworów Złośliwych;

8
w 43 r.ż. 69% mężczyzn i 53% kobiet wypaliło w swoim życiu przynajmniej 1 papierosa.
44 % mężczyzn i 49% kobiet eksperymentując z tytoniem w okresie dzieciństwa lub młodości
w dorosłym życiu kontynuowało palenie tytoniu.

Wykres 5. Odsetek codziennie palących w Polsce, mężczyźni według grup wieku, 1974–2004

8
7
0 6
7 7
7 0 0
6 6 6
0 6 6 6 6
4 5
4 6 6
1 5
6 0 5
9 5
0 7
5 5 6 5 5 5
4 2 3 4 5
2 2 2 4 1 197
5 9 9 4
7 4 8 4
0 4 198
6
3 4 2
1985−198
4 3
9 0 9
1990−199
3
0 5 4
1995−199
3
3 0 2 9
2000−200
8 4
0

2
0

1
0

0
20−29 30−3 40−4 50−5 60
9 9 9 +
Źródło: Zatoński W., Przewoźniak K., Gumkowski J. (2006). Palenie tytoniu w Polsce – obraz zjawiska, nowe
trendy iwyzwania. W: Jaworski R., red. Palenie tytoniu – aspekty medyczne, psychiczne i duchowe. Płocki
IInstytut Wydawniczy, Płock: 111-120 [36].

Wykres 6. Odsetek codziennie palących w Polsce, kobiety według grup wieku, 1974–2004

8
0
7
0
6
0
5 4 197
4 8 4
198
0
5 4 4 2985−198
1 3 1
4 9 3 3 0 9
3 3 1990−199
0 7 3 6 3
4 5 4
1995−199
2 3 3 3
3 2 0 9
2000−200
8 9 2 2
0 2 6 2 2 4
5 2
3 3 3
2 1 1 1 1
8 8 1 8
0 6
8 8 9
1 7 7 6
0
0
20−2 30−3 40−4 50−5 60
9 9 9 9 +
Źródło: Zatoński W., Przewoźniak K., Gumkowski J. (2006). Palenie tytoniu w Polsce – obraz zjawiska, nowe
trendy iwyzwania. W: Jaworski R., red. Palenie tytoniu – aspekty medyczne, psychiczne i duchowe. Płocki
Instytut Wydawniczy, Płock: 111-120 [36].

9
2.4. Bierne palenie tytoniu
Badania Zakładu Epidemiologii i Prewencji Nowotworów Centrum Onkologii – Instytutu w
Warszawie4 mówią, że skala biernego narażenia na dym tytoniowy zarówno wśród dorosłych,
jak i dzieci jest duża. 25% dorosłych niepalących wdycha dym tytoniowy w domu
(odpowiednio 29% kobiet i 20% mężczyzn).
W zanieczyszczonych dymem tytoniowym miejscach pracy przebywa 19% niepalących
Polaków (24% mężczyzn i 14% kobiet). Jednak najbardziej są narażeni ludzie w miejscach
publicznych tj. barach, pubach (32%), dyskotekach (25%), kawiarniach (22%), restauracjach
(17%), a także centrach handlowych (5%).
Jednak w ostatnich latach skala tego zjawiska zmniejszyła się, i tak:
• odsetek narażonych na bierne palenie osób niepalących w miejscach pracy w 1995
roku wynosił 37%,
• odsetek narażonych na bierne palenie osób niepalących w domu w 1995 roku wynosił
odpowiednio wśród kobiet – 47% i mężczyzn – 35%.
W badaniach przeprowadzonych w 2007 roku 48% dorosłych Polaków palących przyznało
się, że pali lub paliło w obecności dzieci, a 27% czyni to w obecności kobiet w ciąży.
W Polsce aż w 67% gospodarstw domowych dzieci biernie palą tytoń. W krajach
skandynawskich odsetek ten jest wielokrotnie niższy (w Finlandii – 8%, w Szwecji – 15%).

2.5. Sprzedaż i spożycie wyrobów tytoniowych w Polsce

Sprzedaż i spożycie papierosów w Polsce było najwyższe na świecie w latach 70-tych
i 80-tych ubiegłego wieku i wynosiło ok. 3600 sztuk rocznie na dorosłego Polaka. W latach
80-tych i 90-tych ubiegłego wieku produkcja papierosów mieściła się miedzy 90-100 mld
sztuk papierosów i spadło do ok. 3500 sztuk rocznie na dorosłego Polaka.
Najnowsze dane przemysłu tytoniowego, dotyczące sprzedaży papierosów na rynku
polskim wskazują na tendencje spadkowe (70 mld sztuk w 2007 roku i prognozowane 61 mld
sztuk w 2008 roku). Oprócz wyrobów na legalnym rynku sprzedaje się ok. 4,7 mld sztuk
papierosów w postaci tytoniu luzem oraz 8-15% wyrobów tytoniowych pochodzących
z nielegalnych źródeł. Służby Celne w 2004 roku ujawniły i przejęły 400 mln sztuk
papierosów, a w 2007 roku (do początku grudnia) 500 mln sztuk papierosów.

4
Raport nt. palenia tytoniu w Polsce – Biuro WHO w Polsce.

10
3. SYTUACJA EPIDEMIOLOGICZNA CHORÓB ODTYTONIOWYCH
Szacunki epidemiologiczne wykazują, że w 2000 roku palenie tytoniu było przyczyną
ok. 69 tys. zgonów w Polsce, w tym: 57 tys. mężczyzn i 12 tys. kobiet, z czego ok. 43 tys.
stanowiły zgony przedwczesne w wieku 35-69 lat. Z powodu palenia tytoniu Polacy
w średnim wieku tracili ok. 22 lat życia, a starsi ok. 9 lat.

Wykres 7. Liczba przedwczesnych (w wieku 35–69 lat) zgonów na choroby odtytoniowe w populacji
mężczyzn i kobiet w Polsce, 1955-2000

Źródło: Peto, R., A. Lopez, J. Boreham, M. Thun, and C. Heath, Jr. (1994; updated in 2006).
Mortality from Smoking in Developed Countries 1950-2000. Oxford, United Kingdom:
Oxford University Press [20].

Odsetek przedwczesnych zgonów na choroby odtytoniowe był szczególnie wysoki wśród

mężczyzn w całej populacji w wieku 35-69 lat. Zgony na wszystkie choroby odtytoniowe
wynosiły 38% wszystkich zgonów, przy czym proporcje te stanowiły:
• 95% rak płuca,
• 63% nienowotworowe choroby układu oddechowego,
• 55% wszystkich nowotworów,
• 37% choroby układu krążenia,
• 21% inne choroby.
W populacji kobiet w wieku 35-69 lat umieralność na choroby odtytoniowe wynosiła 13%
wszystkich zgonów, w tym:
• rak płuca – 71%,
• nienowotworowe choroby układu krążenia – 33%,

11
 • choroby układu krążenia – 15%,
• inne choroby – 10%.

Tabela 1. Liczba (w tys.) i odsetek zgonów spowodowanych paleniem tytoniu wg przyczyn, 2000 rok.

Mężczyźni Kobiety Ogółem

Przyczyna zgonu
35–69 70+ 35+ 35–69 70+ 35+ 35+
Nowotwory
9,5 5,5 15,0 1,7 1,0 2,7 17,7
złośliwe płuca
95% 93% 94% 71% 59% 67% 89%
Nowotwory
15,0 8,2 23,0 2,2 1,4 3,6 26,6
złośliwe ogółem
55% 41% 49% 12% 8% 10% 32%
Choroby
13,0 7,2 21,0 2,2 2,8 5,0 26,0
układu krążenia
37% 15% 25% 15% 4% 5% 15%
Choroby
2,2 3,1 5,3 0,5 0,9 1,5 6,8
układu oddechowego
63% 46% 51% 33% 14% 19% 38%
Inne choroby
6,2 1,8 8,0 1,0 0,7 1,7 9,7
21% 12% 18% 10% 3% 5% 12%

Wszystkie choroby
37,0 20,0 57,0 5,9 5,8 12,0 69,0
38% 23% 31% 13% 5% 7% 19%
Źródło: Na podstawie Source: Adapted from: Peto, R., A. Lopez, J. Boreham, M. Thun, and C. Heath,
Jr. (1994; updated in 2006). Mortality from Smoking in Developed Countries 1950-2000. Oxford,
United Kingdom: Oxford University Press [20].

Zachorowania i zgony na raka płuca wystąpiły wśród mężczyzn we wszystkich

grupach wiekowych (20+). Wśród młodych mężczyzn (20-44 lata) zgony na raka płuca
stanowią 15,6% wszystkich zgonów nowotworowych. Wśród mężczyzn w średnim wieku
(45-64 lata) – 36%, a u starszych (powyżej 65 r.ż) – 31%. W 2004 roku na nowotwór płuca
zachorowało w Polsce 15 741 mężczyzn, a zmarło 16 565. Standaryzowany współczynnik
zachorowalności wyniósł w tym czasie 60/100tys., a współczynnik umieralności 65,7/100tys.
W 2004 roku w populacji kobiet rak płuca stanowił 7,8% wszystkich zachorowań i 12%
wszystkich zgonów nowotworowych. W tym samym roku na raka płuca zachorowało 4 618
kobiet, a zmarło 4 641. Standaryzowany współczynnik zachorowalności i umieralności na
raka płuca u kobiet wynosiły w tym czasie odpowiednio 13,9/100tys. i 13,4/100tys.
Od połowy lat 50-tych ubiegłego wieku liczba zgonów na choroby odtytoniowe u mężczyzn
wzrosła wielokrotnie (w 1955r. – 7,7 tys., w 1995 r. – 61 tys. rocznie). Od połowy lat 60-tych

12
ubiegłego wieku zgony na choroby odtytoniowe wśród kobiet były bardzo rzadkie. W 1955
roku – 300 zgonów, 1965 r. – 700 zgonów. W kolejnych latach następował już gwałtowny ich
wzrost, w 2000 r.- 12 000 zgonów.
Epidemiologiczna analiza trendów czasowych umieralności na nowotwory złośliwe
płuc jest traktowana, jako podstawowy model do oceny rozwoju epidemii palenia tytoniu
w skali populacji. Dane obrazują, że w Polsce w ostatnich 20-25 latach obserwuje się spadek
umieralności na raka płuca u mężczyzn i w niektórych grupach wiekowych (20-44 lata)
u kobiet. W pozostałej grupie wiekowej kobiet (45-64 lat oraz 65 lat i więcej), więcej także w
całej populacji kobiet umieralność na raka płuca nadal rośnie, a tempo tego wzrostu nie uległo
znacznym zmianom.
W opracowanym w połowie lat 90-tych ubiegłego wieku we współpracy ze Światową
Organizacją Zdrowia modelu HECOS szacowano, że jeżeli obserwowane w tym okresie
w Polsce wskaźniki palenia tytoniu nie ulegną zmniejszeniu, to w najbliższych 20 latach na
choroby odtytoniowe (rak płuca, obturacyjna choroba płuc, choroby sercowo-naczyniowe,
astma oskrzelowa) umrze ok. 12% obecnie palących Polaków.
W Polsce po przeprowadzonych badaniach obrazujących zdrowotne następstwa
biernego palenia przez dzieci i kobiety ciężarne, zaobserwowano m.in.:
z wzrost ryzyka niższej masy urodzeniowej,
z wzrost ryzyka zakażeń dróg oddechowych,
z upośledzenia funkcji płuc,
z nawracające choroby ucha środkowego,
z ataki astmy,
z zespół nagłego zgonu niemowląt (zespół nagłej śmierci łóżeczkowej).
Najnowsze szacunki wskazują również na dużą liczbę zgonów w populacji niepalących
Polaków narażonych na wdychanie dymu tytoniowego, głównie w domu, a także miejscu
pracy i innych miejscach publicznych.

13
4. ZADANIA PROGRAMU I ICH REALIZACJA W 2008 ROKU

Zadanie 1.
Zmiana klimatu społecznego i zachowań w stosunku do palenia tytoniu poprzez
wielopłaszczyznowe populacyjne działania edukacyjno-interwencyjne oraz szkoleniowe.

Realizacja:
• Organizowanie konferencji prasowych.
• Organizowanie ogólnokrajowych kampanii edukacyjnych:
− Światowy Dzień Bez Tytoniu „Młodość wolna od papierosa” –
31.05. – 31. 08.2008 r. - kampania społeczna dla młodzieży w wieku 16-19 lat;
− Światowy Dzień Rzucania Palenia – 20.11.2008 r. – kampania
społeczna dla osób palących;
• Wprowadzenie ogólnokrajowego programu edukacyjnego:
− „Czyste Powietrze Wokół Nas” - Krajowy Program Edukacyjny dla
dzieci w wieku przedszkolnym, ich rodziców i opiekunów (pilotaż - ok. 10%
przedszkoli w Polsce);
• Realizacja autorskich projektów, konkursów, imprez edukacyjno-zdrowotnych dla
społeczności lokalnych z udziałem stacji sanitarno-epidemiologicznych, zakładów opieki
zdrowotnej, szkół, organów samorządowych, organizacji pozarządowych i innych wg
lokalnych potrzeb i możliwości.

Odpowiedzialny za realizację: Główny Inspektor Sanitarny,

Współdziałanie: Główny Inspektorat Sanitarny, Centrum Onkologii – Instytut w Warszawie,
Biuro Światowej Organizacji Zdrowia w Polsce, wojewódzkie i powiatowe stacje sanitarno –
epidemiologiczne w całym kraju, publiczne i niepubliczne zakłady opieki zdrowotnej, władze
samorządowe i lokalne, ośrodki kultury, dyrekcje szkół i przedszkoli, organizacje
pozarządowe, środki masowego przekazu i inni.

14
KONFERENCJA PRASOWA INAUGURUJĄCA OGÓLNOPOLSKĄ KAMPANIĘ
SPOŁECZNĄ pt. „Młodość Wolna od Papierosa”

Przygotowanie kampanii społecznej pt. „Młodość Wolna od Papierosa” zgodnie z hasłem

ogłoszonym przez Światową Organizację Zdrowia poprzedzone zostało powołaniem przez
Głównego Inspektora Sanitarnego Zespołu ds. Organizacji w/w przedsięwzięcia w całym
kraju. W skład Zespołu Organizacyjnego weszli przedstawiciele Głównego Inspektoratu
Sanitarnego (pracownicy Departamentu Zdrowia Publicznego i Promocji Zdrowia, Rzecznik
Prasowy), Centrum Onkologii – Zakładu Epidemiologii i Prewencji Nowotworów, Biura
WHO w Polsce oraz Pan Andrzej Pągowski – artysta plastyk, który przygotował plakaty
integralnie związane z kampanią.
Założenia kampanii otrzymali Państwowi Wojewódzcy Inspektorzy Sanitarni oraz Państwowi
Powiatowi Inspektorzy Sanitarni, jako koordynatorzy działań w województwach i powiatach
na terenie całego kraju.
Rozpoczęcie działań kampanii zostało poprzedzone nagłośnieniem w/w akcji w trakcie
konferencji prasowej, która odbyła się w dniu 28 maja 2008 roku w Ministerstwie Zdrowia.
Do udziału w konferencji zostali zaproszeni:
• Minister Zdrowia – Ewa Kopacz,
• Minister Edukacji Narodowej – Katarzyna Hall,
• Główny Inspektor Sanitarny – Andrzej Wojtyła,
• Dyrektor Biura WHO w Polsce – Paulina Miśkiewicz,
• Kierownik Zakładu Epidemiologii i Prewencji Nowotworów – Witold Zatoński,
• Instytut Matki i Dziecka – Joanna Mazur,
• Dyrektor Departamentu Zdrowia Publicznego i Promocji Zdrowia, Głównego
Inspektoratu Sanitarnego – Elżbieta Łata,
• Twórca plakatów kampanijnych – Andrzej Pągowski,
• przedstawiciele wszystkich resortów i instytucji zaangażowanych w prace
Międzyresortowego Zespołu Koordynacyjnego Programu Ograniczania Zdrowotnych
Następstw Palenia Tytoniu w Polsce.
Zgodnie z ustaleniami podczas spotkania, które odbyło się 11 marca 2008 roku w siedzibie
Głównego Inspektoratu Sanitarnego - Dyrektor Biura WHO w Polsce – Pani Paulina
Miśkiewicz zadeklarowała przekazanie gadżetów i materiałów związanych z obchodami
Światowego Dnia bez Tytoniu.

15
Na podstawie zawartego Porozumienia z dnia 25 maja 2008 roku pomiędzy Głównym
Inspektoratem Sanitarnym a Centrum Onkologii–Instytutem z siedzibą w Warszawie,
Centrum Onkologii zobowiązało się do przekazania spotu prozdrowotnego, w celu
wykorzystania go przy realizacji kampanii społecznej oraz kart konkursowych dla chcących
rzucić palenie, w ramach Narodowego Programu Zwalczania Chorób Nowotworowych.
W celu szerokiego dotarcia do społeczeństwa z przekazem kampanii do uczestnictwa
w w/w konferencji zaproszono liczne grono dziennikarzy. W konferencji udział wzięli
również harcerze ze Związku Harcerstwa Polskiego, którzy zaprezentowali inscenizację
związaną z tematyką konferencji.
Nagłośnienie kampanii nastąpiło głównie w informacjach telewizyjnych, prasie oraz radiu.

DZIAŁANIA INICJOWANE I KOORDYNOWANE PRZEZ PAŃSTWOWĄ

INSPEKCJĘ SANITARNĄ, W RAMACH OBCHODÓW „ŚWIATOWEGO DNIA BEZ
TYTONIU”, OGŁOSZONEGO PRZEZ WHO W DNIU 31 MAJA 2008 R.
POD HASŁEM „MŁODOŚĆ WOLNA OD PAPIEROSA”

Działania były przeprowadzone w szerokiej współpracy środowiskowej w całym kraju

w okresie od 31 maja do 31 sierpnia.

Działania były skierowane do: dzieci i młodzieży wszystkich typów szkół, studentów,
wychowawców i nauczycieli, rodziców, pacjentów zakładów opieki zdrowotnej, pasażerów
korzystających ze środków komunikacji publicznej, pracowników i interesantów stacji
sanitarno-epidemiologicznych, pracowników i klientów zakładów pracy, uczestników kolonii
i obozów letnich, żołnierzy służby czynnej i zawodowej, pracowników placówek oświatowo-
wychowawczych oraz ogółu społeczeństwa.

Koordynatorem działań na poziomie krajowym był Główny Inspektorat Sanitarny we

współpracy z Centrum Onkologii w Warszawie i Biurem Światowej Organizacji Zdrowia
w Polsce. Koordynatorami na poziomie wojewódzkim byli Państwowi Wojewódzcy
Inspektorzy Sanitarni, na poziomie lokalnym Państwowi Powiatowi Inspektorzy Sanitarni.
Realizatorami działań na poziomie krajowym byli pracownicy Departamentu Zdrowia
Publicznego i Promocji Zdrowia Głównego Inspektoratu Sanitarnego, na poziomie
wojewódzkim pracownicy ds. oświaty zdrowotnej i promocji zdrowia z działów/oddziałów

16
oświaty zdrowotnej i promocji zdrowia wojewódzkich stacji sanitarno-epidemiologicznych,
na poziomie lokalnym pracownicy ds. oświaty zdrowotnej i promocji zdrowia z ddziałów
oświaty zdrowotnej i promocji zdrowia z powiatowych stacji sanitarno-epidemiologicznych w
szerokiej współpracy ze środowiskiem lokalnym.
Realizatorami na poziomie lokalnym byli również oddziały Polskiego Towarzystwa Oświaty
Zdrowotnej, wychowawcy klas i grup przedszkolnych, pedagodzy szkolni, pielęgniarki
środowiska nauczania i wychowania, pedagodzy z poradni psychologiczno–pedagogicznych,
katecheci i duszpasterze, uczniowie szkół medycznych, personel zakładów opieki zdrowotnej,
pracownicy zakładów penitencjarnych, kierownicy i pracownicy placówek kulturalno–
oświatowych, kierownicy i pracownicy bibliotek i ośrodków kultury, przedstawiciele
zakładów pracy i miejskich ośrodków profilaktyki i wczesnej terapii uzależnień, oraz
przedstawiciele policji, PCK.
Partnerami działań byli przedstawiciele: jednostek samorządu terytorialnego, lokalnych
mediów, publicznych i niepublicznych zakładów opieki zdrowotnej, specjalistycznych
ośrodków medycznych, szkół, wyższych uczelni, zarządów rejonowych PCK, ZHP, środków
masowego przekazu, miejskich i gminnych ośrodków kultury, bibliotek, placówek
wypoczynku letniego dzieci i młodzieży, kuratoriów oświaty, centrów doskonalenia
nauczycieli, świetlic profilaktyczno-wychowawczych, kościołów różnych wyznań, komend
policji, straży pożarnych, straży miejskiej, urzędów pocztowych, jednostek wojskowych,
zakładów penitencjarnych, zakładów pracy, organizacji pozarządowych, oddziałów KRUS,
ośrodków sportu i rekreacji, poradni zdrowia psychicznego, kin, lokali gastronomicznych,
stacji benzynowych, dworców PKP i PKS, biur podróży.

Pracownicy Państwowej Inspekcji Sanitarnej wzięli udział w naradzie zorganizowanej przez

Główny Inspektorat Sanitarny i Centrum Onkologii w Warszawie
w dniu 5 maja 2008 r., na której zostały omówione założenia obchodów Światowego Dnia
bez Tytoniu. Ogółem w naradzie udział wzięło 140 osób z Państwowej Inspekcji Sanitarnej
i innych instytucji.

17
 Działania organizowane podczas akcji „Światowy Dzień bez Tytoniu” w dniu 31 maja
2008 roku przez wojewódzkie i powiatowe stacje sanitarno – epidemiologiczne w kraju5

Województwo Miasto Formy działań Organizatorzy

działań
Dolnośląskie Wrocław Informacja o założeniach kampanii została rozpropagowana w WSSE i PSSE
lokalnych mediach i na stronach internetowych. Działania
przeprowadzono w placówkach nauczania i wychowania, zakładach
opieki zdrowotnej, komendach policji, jednostkach wojskowych,
lokalnych placówkach PCK oraz urzędach administracji
samorządowej. Imprezy były poprzedzane działaniami
edukacyjnymi dotyczącymi negatywnego wpływu tytoniu na
organizm człowieka. Szczególną uwagę zwracano na
uświadamianie młodym ludziom o zagrożeniach związanych
z rozpoczęciem palenia. Młodzież okazywała duże zainteresowanie
i zaangażowanie w przygotowywanie akcji. Zorganizowano punkty
informacyjno-edukacyjne, które cieszyły się dużym
zainteresowaniem. Osoby palące często deklarowały chęć rzucenia
palenia i wyrażały potrzebę otrzymywania porad na temat
szkodliwości i sposobów rzucania palenia. Chętnie korzystali z
bezpłatnych pomiarów: ciśnienia tętniczego krwi, poziomu cukru
we krwi, pomiaru tlenku węgla w wydychanym powietrzu.
Kujawsko- Bydgoszcz W dwóch centralnych punktach w Bydgoszczy (Starym Rynku i WSSE6
pomorskie Placu Wolności) zostały utworzone punkty informacyjno- Oddział PCK,
edukacyjne, w których była prowadzona edukacja skierowana do Centrum
przechodniów, zwłaszcza ludzi młodych (15-25 lat). Odbyły się też Onkologii w
pokazy udzielania pierwszej pomocy przy współpracy oddziału Bydgoszczy,
PCK oraz pokazy alternatywnych form spędzania wolnego czasu. Międzynarodowe
Prowadzona była również promocja badań profilaktycznych przy Stowarzyszenie
współpracy z Centrum Onkologii w Bydgoszczy obejmująca Studentów
samobadanie piersi, badania profilaktyczne raka szyjki macicy. Medycyny
Odbiorcy działań otrzymywali materiały informacyjno-edukacyjne: IFMSA Oddział
ulotki, gadżety kampanijne typu: balony, długopisy i lizaki. w Bydgoszczy,
Moderatorami punktów byli studenci zrzeszeni w Uniwersytet
Międzynarodowym Stowarzyszeniu Studentów Medycyny IFMSA Kazimierza
Oddział w Bydgoszczy oraz studenci kierunków pedagogicznych z Wielkiego,
Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego i Kujawsko-Pomorskiej Szkoły Kujawsko-
Wyższej w Bydgoszczy. Z oferty punktów skorzystało około 3.000 Pomorska
osób. Pracownicy PSSE dostarczyli materiały dotyczące Szkoła Wyższa
profilaktyki antytytoniowej do pubów, klubów, pizzerii w celu ich w Bydgoszczy
wyeksponowania w miejscach spotkań najbardziej uczęszczanych Wszystkie
przez młodych ludzi. Do działań kampanijnych włączyła się PSSE7
również społeczność lokalna poprzez uczestnictwo w imprezach w województwie
masowych podczas Festynu Ekologicznego w Parku Miejskim w
Mogilnie, Festynu Rodzinnego w Dąbrowie, Jarmarku
Ekologicznego w Brodnicy, Festynu Rodzinnego w Tucholi,
Pikniku Rodzinnego w Bydgoszczy i Toruniu.

5
Opracowano na podstawie informacji zawartych w sprawozdaniach z kampanii majowej pt. „Młodość
Wolna od Papierosa” wojewódzkich Programów Ograniczania Zdrowotnych Następstw Palenia Tytoniu z 16
WSSE
6
Skrót WSSE oznacza Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna
7
Skrót PSSE oznacza Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna

18
Lubelskie Lublin W ramach przygotowań do kampanii odbyło się szkolenie dla WSSE, Urząd
pracowników PSSE. Na potrzeby kampanii wykonano gadżety Wojewódzki
parasolki, daszki, smycze, kubki z hasłem „Młodość Wolna od
Papierosa” które były wykorzystane podczas organizowanych
imprez, a także jako upominki dla partnerów kampanii. Kampanię
rozpoczęto konferencją prasową organizowaną w Urzędzie
Wojewódzkim, w której uczestniczyli: Państwowy Wojewódzki
Inspektor Sanitarny, Wojewoda Lubelski i Marszałek Województwa
Lubelskiego.
Janów Pracownicy PSSE przeprowadzili rozmowy z właścicielami pubów, PSSE
Lubelski, dyskotek, kawiarni w celu stworzenia lokali wolnych od dymu
Ryki tytoniowego.
Krasnystaw, Podczas festynów i imprez plenerowych zorganizowano punkty PSSE
Fajsławice, informacyjne, zaopatrzone w ulotki, plakaty i inne gadżety
Kraśnik informujące o kampanii.
Kraśnik W ramach kampanii był zorganizowany rajd rowerowy pt. „Rower PSSE
zamiast papierosa”. W rajdzie udział wzięło 200 osób.
Parczew 12 czerwca 2008 we współpracy z dyrektorami szkół i PSSE
nauczycielami zorganizowano konkurs na piosenkę
antynikotynową. W konkursie wzięły udział 4 szkoły podstawowe
i 2 gimnazja.
Lubuskie Gorzów Zorganizowano konferencję merytoryczną i prasową „ Młodość WSSE,
Wlkp. wolna od papierosa” która została objęta honorowym patronatem Kuratorium
Marszałka Województwa Lubuskiego, Wojewodę Lubuskiego i Oświaty,
Lubuskiego Kuratora Oświaty. W konferencji wzięli udział władze
przedstawiciele samorządów lokalnych odpowiedzialni za realizację samorządowe,
zadań z zakresu promocji zdrowia w woj. lubuskim, przedstawiciele Zespół
Lubuskiego Kuratorium Oświaty w Gorzowie Wlkp. i Państwowej Wspierający
Inspekcji Sanitarnej (30 osób). Szkoły
Konferencja pod hasłem „ Działania profilaktyczne w Szkole Promujące
Promującej Zdrowie” zorganizowana została wspólnie z Lubuskim Zdrowie,
Kuratorium Oświaty w Gorzowie Wlkp., Wojewódzkim Wojewódzka
Koordynatorem Zespołu Wspierającego Szkoły Promujące Zdrowie, Poradnia
Wojewódzką Poradnią Onkologiczną w Gorzowie Wlkp., na której Onkologiczna,
zaprezentowane zostały główne cele i założenia Programu Wyższa Szkoła
Ograniczania Zdrowotnych Następstw Palenia Tytoniu w Biznesu,
województwie lubuskim w roku 2008r. ze szczególnym Wojewódzka
uwzględnieniem kampanii społecznej „ Młodość wolna od Komenda
papierosa”. Uczestnikami konferencji byli dyrektorzy Szkół Policji
Promujących Zdrowie i koordynatorzy szkolnych zespołów ds.
promocji zdrowia. (94 osoby).
Zorganizowano debatę na temat zysków płynących z niepalenia oraz
zagrożeń wynikających z biernego i czynnego palenia tytoniu. Do
udziału w debacie zaproszeni zostali uczniowie i pedagodzy szkolni
ze szkół ponadgimnazjalnych Gorzowa Wlkp. Debata została
zorganizowana w Wyższej Szkole Biznesu w Gorzowie Wlkp.
(99 osób).
Na imprezie „ Przystanek Woodstock” w Kostrzynie nad Odrą były
utworzone punkty informacyjne – edukacyjne, w których:
udzielano porad i informacji jak rzucić palenie i gdzie zgłosić się o
pomoc (120 osób), przeprowadzono sondaż wśród młodzieży 16-19
lat i młodych dorosłych 20-29 lat (300 osób) na temat: zasadności
tworzenia stref bezdymnych w miejscach użyteczności publicznej,
ogłoszenia wszystkich szkół miejscami wolnymi od dymu
tytoniowego (likwidacja miejsc wydzielonych do palenia),
prowadzono rozdawnictwo materiałów edukacyjnych (ulotki,
plakaty, gadżety).

19
 Punkty zorganizowano przy współpracy Urzędu Miasta Kostrzyna
nad Odrą i Wydziału Prewencji Wojewódzkiej Komendy Policji w
Gorzowie Wlkp.
W punkcie informacyjno–edukacyjnym na festynie „ Jest niedziela,
wyjdź z fotela” udzielano porad i informacji jak rzucić palenie i
gdzie można uzyskać pomoc (100 osób), prowadzono pomiar tlenku
węgla w wydychanym powietrzu (75 osób), zorganizowano zabawy
i konkursy z zakresu profilaktyki tytoniowej (20 osób), prowadzono
rozdawnictwo materiałów edukacyjnych (ulotki, plakaty, gadżety).
Impreza została zorganizowana wspólnie z Wojewódzką Poradnią
Onkologiczną w Gorzowie Wlkp.
Finał wojewódzkiego konkursu plastycznego dla dzieci szkół
podstawowych pod hasłem „ Tato, mamo nie pal” (883 osoby).
Finał wojewódzkiego konkursu dla nauczycieli, pedagogów
i pielęgniarek pracujących w szkołach gimnazjalnych na scenariusz
zajęć edukacyjnych pt. „Porozmawiajmy o uzależnieniu” (4 osoby).
Opracowano regulamin i ogłoszenie wojewódzkiego konkursu dla
uczniów szkół gimnazjalnych na spot telewizyjny o charakterze
edukacyjno – informacyjnym pod hasłem „ Uzależnieniom mówię
NIE!”. Konkurs był zorganizowany przy współpracy z Wydziałem
Prewencji Komendy Wojewódzkiej Policji w Gorzowie Wlkp.,
Fundacją „ Contra Crimen”, Centrum Filmowym Helios w
Gorzowie Wlkp., Lubuskim Kuratorium Oświaty w Gorzowie
Wlkp. Opracowano regulamin i ogłoszenie wojewódzkiego
konkursu dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych na film
krótkometrażowy pod hasłem „Życie bez narkotyków”. Konkurs
organizowany był przy współpracy z Wydziałem Prewencji
Komendy Wojewódzkiej Policji w Gorzowie Wlkp., Fundacją „
Contra Crimen”, Centrum Filmowym Helios w Gorzowie Wlkp.,
Rozstrzygniecie konkursu i ogłoszenie wyników planowane jest na
marzec 2009r.
Zorganizowano 5 szkoleń dla przedstawicieli władz lokalnych, Wszystkie
nauczycieli, pedagogów i pielęgniarek ze szkół gimnazjalnych i PSSE
ponadgimnazjalnych, personelu medycznego z zakładów opieki
zdrowotnej ( 99 osób).
Odbyły się 83 narady z przedstawicielami: władz lokalnych, straży
miejskiej, policji, szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych,
właścicieli i kierownikami sklepów, barów, jadłodajni, aptek,
ośrodków sportu (173 osoby).
Zorganizowano 43 imprezy dla dzieci w wieku przedszkolnym,
uczniów szkół podstawowych, gimnazjalnych i
panadgimnaqzjalnym oraz społeczności lokalnej (5983 osoby).
W trakcie imprez prowadzono: pogadanki, prelekcje, rozmowy
indywidualne, porady, konkursy, zawody sportowe, przedstawienia
teatralne, happeningi i korowody uliczne, recitale piosenki o
zdrowiu, emisje filmów, rozdawnictwo ulotek.
Zorganizowano 18 konkursów (plastyczne, literackie, wiedzy) dla
uczniów szkół podstawowych, gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych
(933 osoby).
W 22 punktach informacyjno – edukacyjnych udzielano porad i
informacji w zakresie rzucania palenia i zdrowego odżywiania,
prowadzono pomiar tlenku węgla w wydychanym powietrzu,
pomiary cukru we krwi, pomiar ciśnienia tętniczego i tkanki
tłuszczowej, prowadzono rozdawnictwo materiałów edukacyjnych
( ulotki, plakaty, gadżety).
Punkty zostały zorganizowane w szkołach gimnazjalnych i
ponadgimnazjalnych, zakładach opieki zdrowotnej, Powiatowych
Stacjach Sanitarno–Epidemiologicznych (punkty odwiedziło 5329
osób).

20
 Współpracowano z lokalnymi mediami:
- przekazano 17 informacji prasowych, z których opublikowano
w lokalnej prasie 9, udzielono 8 wywiadów radiowych
i 11 telewizyjnych, umieszczono 18 informacji na stronach
internetowych. PSSE.
Prowadzono dystrybucje materiałów edukacyjnych (plakaty, ulotki)
do szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych, uczelni wyższych,
barów, restauracji, pubów, jadłodajni, ośrodków sportu, urzędów,
kin, aptek, sklepów.
Oplakatowano centralne punkty miast i miasteczek, dworce PKS
i PKP.
Łódzkie Brzeziny Zorganizowano happening w Szkole Podstawowej w Wągrach. PSSE
Wychowawcy klas przeprowadzili pogadanki o tematyce
antytytoniowej, oraz pomogli uczniom w przygotowaniach do
happeningu. Podczas przemarszu uczniowie skandowali hasła
o szkodliwości palenia papierosów, oraz rozdawali ulotki
mieszkańcom wsi Wągry. W happeningu wzięło udział 75 osób.
Przy współpracy 3 szkół ponadgimnazjalnych (100%)
zorganizowano happening pod hasłem „Młodość wolna od
papierosów, alkoholu i narkotyków”. W happeningu wzięło udział
około 300 osób. Był to milczący pochód protestujących przeciwko
paleniu, piciu i zażywaniu środków odurzających. W ramach
happeningu odbył się konkurs na plakat pod tym samym hasłem.
Bełchatów Zorganizowano akcję w Bełchatowskim Centrum Medycznym, PSSE,
gdzie uruchomiono punkt konsultacyjny dla pacjentów chcących Bełchatowskie
zerwać z nałogiem palenia. Wyeksponowane zostały plakaty, Centrum
pacjenci otrzymywali ulotki o tematyce antytytoniowej. Medyczne
Prowadzono pomiary ciśnienia tętniczego krwi, kontrolę wagi ciała.
Akcją objęto 140 osób.
Kutno Zorganizowano akcję pod hasłem „Bezpiecznie i zdrowo – PSSE,
Antytytoniowo” dla uczniów szkoły (około 100 osób). Podczas Komenda
imprezy odbyły się konkursy sportowe, np. bieg w workach, hokej z Powiatowa
ziemniakiem, bieg z kapustą. Uczniowie wykonywali również Policji,
kompozycje owocowo-warzywne. Ponadto drużyny układały na Szkoła
czas puzzle i rozwiązywały krzyżówki z hasłem. Najmłodsze dzieci Podstawowa
miały konkurencję rzutu jabłkiem w papierosa. w Strzegocinie,
W SPZOZ na oddziałach szpitalnych i poradniach wyeksponowano SPZOZ,
plakaty antytytoniowe, rozdawano również pacjentom ulotki. LO w
W LO w Krośniewicach ogłoszono konkurs literacki i plastyczny o Krośniewicach
tematyce antytytoniowej pod wspólnym hasłem „ Młodzi mówią
NIE”. W konkursach udział wzięło łącznie 100 uczniów.
Łask W ramach obchodów odbył się przemarsz barwnego korowodu PSSE
ulicami miasta. Wzięło w nim udział ponad 500 uczestników z 17
szkół i przedszkoli z terenu powiatu (co stanowi 40% ogółu
placówek). Do korowodu dołączyła się społeczność lokalna w
liczbie około 1000 osób. Przeprowadzono konkurs na najciekawsze
zespołowe przebranie i najlepsze hasło o tematyce antytytoniowej,
oraz konkurs taneczny z balonami. Osobom uczestniczącym w
korowodzie udostępniono punkt medyczny, w którym dokonywano
pomiaru ciśnienia tętniczego krwi oraz zawartości tlenku węgla w
wydychanym powietrzu.
Łęczyca W corocznej Majówce Zdrowia organizowanej przez Starostwo PSSE,
Powiatowe wspólnie z organizacjami i jednostkami powiatowymi Starostwo
odbyły się działania związane z promowaniem zdrowego stylu Powiatowe,
życia, uprawianiem sportu, rekreacji i czynnego wypoczynku, oraz LO w Łęczycy,
zachęcanie palaczy tytoniu do zerwania z nałogiem. Oddział Oddział
Oświaty Zdrowotnej i Promocji Zdrowia w Łęczycy zorganizował Oświaty

21
 szereg konkursów sprawnościowych i plastycznych dla dzieci. Zdrowotnej i
Wyeksponowano na terenie imprezy plakaty o treści Promocji
antynikotynowej. Zdrowia
Zorganizowano konkurs plastyczny oraz konkurs wiedzy pod
hasłem „Młodość wolna od papierosa”. Wzięło w nich udział 23
uczniów klas I i II LO w Łęczycy.
Łowicz Dzieci z Przedszkola Miejskiego w Łowiczu przekazały list na ręce PSSE,
Burmistrza Miasta z prośbą o wydzielenie miejsc wolnych od dymu Miejskie
tytoniowego. Przedszkole
Łódź W powiecie łódzkim, łódzkim-wschodnim i zgierskim PSSE,
zorganizowano kampanię antynikotynową pod hasłem „Palenie Dom Kultury
papierosów szkodzi zdrowiu” dla dzieci ze szkół podstawowych.
Patronat nad kampanią objął Marszałek Województwa Łódzkiego.
W szkołach ogłoszono dwa konkursy na najciekawszą pracę
plastyczną (klasy I – III), oraz na małą formę teatralną.
Do konkursu plastycznego przystąpiło 36 szkół podstawowych,
wpłynęło 130 prac uczestników. Uroczyste podsumowanie oraz
wręczenie nagród odbyło się 25 kwietnia w Łódzkim Domu
Kultury. W uroczystości wzięło udział około 100 dzieci. Imprezę
uświetnił występ zespołu tańca nowoczesnego „Czarne stopy”.
Rozstrzygnięcie konkursu na małą formę teatralną odbyło się 7 maja
w Miejskim Ośrodku Kultury w Koluszkach. Przystąpiło do niego
80 uczniów z 8 szkół podstawowych. Każda z grup teatralnych
zaprezentowała przedstawienie nieprzekraczające 7 minut pod
tytułem „Palenie tytoniu szkodzi zdrowiu”. Komisja konkursowa
oceniała treści prozdrowotne, umiejętności, oraz walory artystyczne.
Nagrodą za pierwsze miejsce była jednodniowa wycieczka do
Warszawy dla grupy teatralnej wraz z opiekunem.
31 maja został zorganizowany w Łodzi punkt informacyjny podczas
Pikniku Rodzinnego w Gimnazjum Nr 15 w Łodzi. Prowadzono
rozmowy indywidualne z uczestnikami pikniku dotyczące
szkodliwości palenia tytoniu, rozdawano materiały edukacyjne,
dokonywano pomiaru ciśnienia tętniczego krwi (około 300 os.)
Opoczno Zorganizowano 3-krotnie stoiska edukacyjno-pomiarowe podczas PSSE
imprez masowych, na których promowano zdrowy styl życia bez
papierosa, wykonywano testy na obecność tlenku węgla w
wydychanym powietrzu, rozdawano ulotki (skorzystało łącznie ok.
250 osób)
Pabianice Zorganizowano „poradnię pod chmurką” gdzie dokonywano PSSE
pomiaru ciśnienia krwi i zawartości tlenku węgla w wydychanym
powietrzu. Do poradni zgłosiło się około 300 osób.
Młodzież z 5 szkół ponadgimnazjalnych z terenu Pabianic (przy
wsparciu nauczycieli biologii i pedagogów szkolnych) wystosowała
petycję do władz miasta o wydzielenie stref bezdymnych, którą
przekazano na ręce Prezydenta Miasta Pabianic.
Piotrków Zorganizowano punkt konsultacyjny dla osób palących. Do punktu PSSE,
Trybunalski zgłosiło się 35 osób, każda z nich miała zmierzoną pojemność Szpital
życiową płuc, ciśnienie tętnicze krwi, uzyskała poradę lekarza jak i Przychodnia
zerwać z nałogiem oraz otrzymała pakiet ulotek i broszur na temat Rejonowa nr 5
szkodliwości palenia tytoniu.
Wspólnie z Gimnazjum Nr 5 zorganizowano uroczystość o tematyce
antytytoniowej oraz happening. W imprezie udział wzięli m.in.
przedstawiciele władz miasta, PCK, WODN, Kuratorium Oświaty.
Uczniów oraz zaproszonych gości zapoznano z ideą kampanii
„Młodość wolna od papierosa”. Młodzież zaprezentowała
przedstawienie teatralne pt.„Sąd nad papierosem”. Następnie
uczniowie przeszli chodnikami wzdłuż pobliskich ulic skandując

22
 hasła antytytoniowe, oraz wręczając ulotki przechodnią
(w uroczystości oraz happeningu udział wzięło ok. 900 osób)
Poddębice Do 21 parafii rzymsko-katolickich w powiecie poddębickim zostały PSSE
rozesłane pisma informujące o obchodach Światowego Dnia bez
Papierosa, z apelem o włączenie się w akcję poprzez edukację
młodzieży na lekcjach religii, oraz zachęcanie parafian do wyboru
zdrowego stylu życia wolnego od dymu tytoniowego.
Radomsko We współpracy z Ośrodkiem Wspierania Rodziny oraz Szpitalem PSSE, Ośrodek
Powiatowym w Radomsku zorganizowano akcję antytytoniową pod Wspierania
hasłem „Młodość wolna od papierosa”. Przeprowadzono konkursy Rodziny,
plastyczne „Palenie to zło”, konkurs piosenki karaoke „Śpiewanie Szpital
zamiast papierosa”. Uczestnicy akcji zostali zaproszeni do Powiatowy
happeningu plenerowym pod hasłem „Uciekaj przed nałogiem”,
można było również wysłuchać wykładu lekarza z Centrum
Onkologii z Łodzi na temat zdrowotnych następstw palenia tytoniu..
W imprezie udział wzięło ok. 600 osób.
Rawa Na placu Zamkowym w Rawie Mazowieckiej zorganizowano punkt PSSE
Mazowiecka informacyjny gdzie udzielano porad, rozdawano materiały
oświatowo-zdrowotne, dokonywano pomiaru zawartości tlenku
węgla w wydychanym powietrzu, ciśnienia tętniczego krwi, a także
przygotowano wystawę plakatów o tematyce antytytoniowej
(100 uczestników).
Ogłoszono konkurs plastyczny pod hasłem „Młodość wolna od
papierosa” dla uczestników półkolonii letnich organizowanych
przez Świetlicę Środowiskową. Do konkursu przystąpiło 30 osób.
24 lipca na półkoloniach letnich zorganizowanych przez Miejski
Dom Kultury w Białej Rawskiej przeprowadzona została pogadanka
pod tytułem „Młodość wolna od papierosa” dla 70 osób.
Skierniewice W Zespole Szkół Ogólnokształcących w Skierniewicach odbył się PSSE, Zespół
wykład na temat „Zdrowotnych następstw palenia tytoniu” Szkół
wysłuchało go 152 uczniów z klas I – III. Ogólnokształcących
Pracownicy Straży Miejskiej podczas rutynowych patroli wręczali Straż Miejska,
symboliczne mandaty (pozyskane z Centrum Onkologii w PKS
Warszawie) osobom palącym w miejscach publicznych.
Zorganizowano naradę z dyrektorami zakładów użyteczności
publicznej, oraz właścicielami zakładów gastronomicznych.
Przygotowano harmonogram współpracy w zakresie wydzielenia
miejsc bezdymnych. W wyniku spotkania kierownictwo PKS
zobowiązało się plakatować autobusy przewożące dzieci i młodzież
do szkół plakatami o treści antytytoniowej.
Tomaszów Zorganizowano konkurs dla dzieci z Przedszkola Nr 8 w PSSE,
Mazowiecki Tomaszowie Mazowieckim na najciekawszą laurkę dla osoby Przedszkole
palącej w rodzinie. Poprzedzono go pogadanką na temat Nr 8, II LO
zdrowotnych skutków biernego palenia papierosów. Finałem
konkursu był happening antynikotynowy, podczas którego
wręczono nagrody i dyplomy dla wyróżnionych dzieci ( w
konkursie wzięły udział 44 osoby, w happeningu ok.120)
W II LO w Tomaszowie Mazowieckim ogłoszono konkurs na
najciekawsze hasło o tematyce antytytoniowej. Podczas
uroczystości rozstrzygnięcia konkursu wygłoszono prelekcję,
wyświetlono spot reklamowy dotyczący kampanii „Młodość wolna
od papierosa”. Uczniowie zaprezentowali również przygotowane
przez siebie przedstawienie teatralne dotyczące nałogu palenia
papierosów (w konkursie udział wzięło 35 osób, w uroczystości ok.
150 osób).
Wieluń W dniu 31 maja zorganizowano akcję skierowaną do klientów PSSE,
sklepów sieci Intermarche i Bricomarche. Przeprowadzono mini Rejonowy

23
 konkurs wiedzy dla 10 osób na temat profilaktyki antytytoniowej, Zarząd PCK,
higieny jamy ustnej, oraz zdrowego odżywiania. Wyeksponowano zarządy PKP
plakaty antynikotynowe przed sklepem i na terenie parkingu. i PKS
Na Dworcu PKP i dwóch Dworcach PKS oraz na słupach
ogłoszeniowych w Wieluniu umieszczono plakaty o tematyce
antynikotynowej.
Wspólnie z Rejonowym Zarządem PCK zorganizowała konkurs
plastyczny pod hasłem „Pielęgnować zdrowie swe, to nałogom
mówić NIE” adresowany do szkół podstawowych, gimnazjalnych
oraz ponadgimnazjalnych. Na konkurs wpłynęło 181 prac.
Uroczyste rozstrzygnięcie oraz wręczenie nagród odbyło się w
siedzibie Urzędu Miasta Wielunia z udziałem władz
samorządowych.
Wieruszów 30 maja w Wieruszowie rozwieszone zostały plakaty o tematyce PSSE
antynikotynowej na terenie Dworca PKS.
Zduńska Nawiązano współprace z dyrekcją Miejskiego Przedsiębiorstwa PSSE, Miejskie
Wola Komunikacji, w wyniku, której 31 maja plakatowano autobusy Przedsiębiorstw
komunikacji miejskiej plakatami o treści antytytoniowej. o Komunikacji
Ogłoszono konkurs literacki na fraszkę o tematyce antytytoniowej
dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych. Na konkurs wpłynęło 50
prac.
Zgierz Podczas Dni Aleksandrowa Łódzkiego PSSE w Zgierzu we PSSE,
współpracy z Samodzielnym Publicznym Zakładem Opieki SPZOZ -y w
Zdrowotnej w Aleksandrowie Łódzkim przygotowano stanowisko Aleksandrowie
informacyjne. Rozdawano materiały edukacyjne, dokonywano Łódzkim i
pomiaru ciśnienia tętniczego, oraz poziomu glukozy i cholesterolu Strykowie
we krwi. Odwiedzający stanowisko mogli również zapoznać się
z instruktarzem samobadania piersi (około 200 osób).
Podczas Dni Strykowa zorganizowano stoisko informacyjne z
Samodzielnym Publicznym Zakładem Opieki Zdrowotnej w
Strykowie. Zostało ono oznakowane plakatami antytytoniowymi.
Rozdawano ulotki, broszury, testy uzależnienia od tytoniu i
zaprzestania palenia (około 100 osób)
Małopolskie Kraków W szkoleniu dla powiatowych koordynatorów (PSSE) programu WSSE,
wzięli udział przedstawiciele Stowarzyszenia MANKO- Lokal bez Stowarzyszenia
Papierosa. Prowadzono monitoring artykułów prasowych MANKO
dotyczących palenia tytoniu oraz prac Sejmowej Komisji
Ustawodawczej nad ustawą wprowadzającą całkowity zakaz palenia
w miejscach publicznych.

W Katedrze Epidemiologii i Medycyny Zapobiegawczej CM UJ WSSE, Katedra

w Krakowie 6 maja 2008 odbył się wykład wojewódzkiego Epidemiologii
koordynatora (WSSE) przedstawiający założenia kampanii i Medycyny
“Młodość wolna od papierosa”. W wykładzie uczestniczyli Zapobiegawczej
powiatowi realizatorzy programu. CM UJ
W imprezie edukacyjnej dla ok. 200 osób zorganizowanej przez WSSE,
Stowarzyszenie „U Siemachy” odbył się pokaz słowno-muzyczny Stowarzyszenie
przygotowany przez 6 ośrodków, dotyczył różnych aspektów u Siemachy
związanych z paleniem tytoniu przez młode osoby. Najlepsze
prezentacje zostały uhonorowane koszulkami z podpisami znanych
osób.

Bochnia W inauguracji akcji Lokal bez Papierosa w Bochni odbył się PPIS,
happening na Rynku dla młodzieży i mieszkańców. Stowarzyszenie
MANKO Lokal
bez Papierosa,
PCK-Zarząd

24
 Rejonowy,
Straż Miejska
Wadowice Prowadzono instruktaże metodyczne, dystrybucję materiałów PPIS, Dom
oświatowo-zdrowotnych. W trakcie eliminacji do programu You Kultury
Can Dance prezentowano materiały kampanijne i informowano o Podgórze,
kampanii. Na imprezie plenerowej w Parku Bednarskiego i na Nowohuckie
Rynku Głównym zorganizowano stoiska edukacyjno- informacyjne. Centrum
Dostarczono materiały edukacyjo-informacyjne dla ZHP i ZHR. Kultury,
Miejski
Ośrodek
Pomocy
Społecznej,
Urząd Miasta
Krakowa
Nowy Sącz W Starym Sączu, miejscowości z wydzielonymi bezdymnymi PPIS, Burmistrz
strefami odbyła się impreza inaugurująca kampanię. Młodzież Starego Sącza,
przygotowała oprawę artystyczną. W trakcie wykonywano Państwowa
bezpłatne badania, instruktaże pierwszej pomocy. Wyższa Szkoła
Zawodowa
w Starym Sączu
Sucha Dystrybucja materiałów, edukacyjnych. 30 maja odbył się PPIS
Beskidzka przemarsz młodzieży z plakatami autorstwa Andrzeja Pągowskiego.
Myślenice Przekazano materiały kampanijne do wszystkich placówek ochrony PPIS
zdrowia i nauczania na terenie powiatu.
Wieliczka Prowadzono dystrybucję materiałów edukacyjnych, poradnictwo PPIS
metodyczne. Prowadzono pomoc metodyczną dla szkół w
organizacji działań antytytoniowych na terenie powiatu.
Olkusz Prowadzono dystrybucję materiałów kampanijnych. 30 maja w PPIS, Zespół
Bukownie odbyła się impreza edukacyjno-informacyjna podczas Szkół w
której przedstawiono założenia kampanii, zaprezentowano Bukownie
multimedialne prezentacje wykonane przez młodzież.
Tarnów Prowadzono działania edukacyjno-informacyjne w OHP, szkołach PPIS, OHP,
ponadgimnazjalnych Udzielono pomocy w organizacji Centrum
ogólnoszkolnej akcji antytytoniowej w Zespole Szkół Szkolenia
Ekonomicznych „Przeżyj weekend bez papierosa”. Ustawicznego
Proszowice Udzielano pomocy i poradnictwa szkołom biorącym udział w PPIS,
realizacji apeli dla młodzieży dot. szkodliwości palenia. placówki
ochrony
zdrowia
Nowy Targ Przeprowadzono szkolenie na temat założeń i celów kampanii wraz PPIS,
ze Stowarzyszeniem Manko. W szkoleniu wzięli min. udział Honorowy
przedstawiciele Starostwa Powiatowego, media lokalne. Patronat
Prowadzono dystrybucję materiałów edukacyjnych, opracowano Starosty
materiały dla mediów i na stronę internetową. Nowotarskiego,
30 maja odbył się wielki bieg uliczny połączony z happeningiem dla NFZ., Szpital
młodzieży na temat szkodliwości palenia. W trakcie happeningu Powiatowy,
wykonywano bezpłatne badania medyczne, informowano o prawach Komenda
pacjenta. Policji, Straż
Pożarna,
Nowotarska
Telewizja
Kablowa,
Stowarzyszenie
MANKO.
Brzesko 30 maja happening na Rynku odbyła się impreza, w której udział PPIS, Urząd

25
 wzięli przedstawiciele władz lokalnych. Miasta,
Uczestnicy za przygotowane hasła otrzymali nagrody ufundowane Starostwo
przez Starostę Brzeskiego Powiatowe,
Wydział
Edukacji,
Komenda
Policji, Straż
Pożarna
Oświęcim W ramach obchodów Dni Ziemi 30 kwietnia zorganizowano Ośrodek
happening „Młodość Wolna od Papierosa”. Młodzież w koszulkach Kultury w
z napisem nie palę prezentowała materiały nt. szkodliwości palenia. Brzeszczach,
Zorganizowano również warsztaty asertywności prowadzone przez PPIS
Poradnię Pedagogiczną.
Limanowa 30 maja odbył się marsz młodzieży o tematyce antytytoniowej. PPIS,
Wystosowano petycję młodzieży do władz powiatu o ustanowienie Starostwo
stref wolnych od dymu tytoniowego. W witrynach sklepowych Powiatowe,
wokół Rynku prezentowano plakaty A. Pągowskiego. Limanowski
Dom Kultury,
Urząd Miasta,
Rejonowa
Spółdzielnia
Zaopatrzenia
i Zbytu
w Limanowej
Gorlice Na Rynku zorganizowano punkty edukacyjno-informacyjne, PPIS,
w których prowadzono badania medyczne: pomiary ciśnienia krwi Starostwo
i poziomu cukru we krwi. Odbyły się inscenizacje związane Powiatowe
z tematyką antytytoniową przygotowane przez młodzież. w Gorlicach,
Państwowa
Straż Pożarna-
Gorlice
Zakopane Prowadzono dystrybucję materiałów kampanijnych do restauracji, PPIS
ośrodków wczasowych, ośrodków kolonijnych na terenie powiatu.
Materiały kampanijne rozdawano min. uczestnikom zawodów
sportowych w piłce nożnej i pływaniu.
Chrzanów W trakcie VII Gminnego Przeglądu Twórczości Profilaktyki PPIS,
Uzależnień uczniowie przygotowali prace plastyczne związane z Szkoła
tematyką antytytoniową. Podstawowa
Dostarczyła koszulki i czapeczki z napisem „Nie palę”. nr 8
Zamieszczono informacje o kampanii na stronie Starostwa w Chrzanowie
Powiatowego w Chrzanowie.
Miechów 30 maja w Książu Wielkim odbył się happening antytytoniowy, PSSE,
podczas którego zaprezentowano program artystyczny związany Szpital Św.
z tematyką antytytoniową. Anny,
Dostarczono materiały kampanijne do środków transportu, Stowarzyszenie
schronisk młodzieżowych. Diabetyków
Dąbrowa Odbył się konkurs dla słuchaczy radia na temat szkodliwości PSSE,
Tarnowska palenia- nagrodami były koszulki z napisem „ Nie palę”. Radio ESKA,
W sklepach spożywczych i stacjach benzynowych wręczano w dniu Gimnazjum
31 maja ulotki nt. szkodliwości palenia. w Szczucinie,
W Gimnazjum w Szczucinie odbył się apel dla młodzieży. Sklep
spożywczy
Mazowieckie Warszawa Wystosowano listy intencyjne do instytucji: zakładów pracy, WSSE i PSSE
zakładów służby zdrowia, zakładów karnych, policji, Poczty
Polskiej, Delegatur Kuratorium Mazowieckiego, do wszystkich
typów szkół oraz przedszkoli o założeniach kampanii.

26
 Na stronach internetowych WSSE i PSSE zostały zamieszczone
informacje i podstawowe wiadomości na temat szkodliwości nałogu
tytoniowego oraz główne założenia woj.„Programu ograniczania
zdrowotnych następstw palenia tytoniu na 2008 rok. Ponadto na
stronach tych znalazła się informacja o możliwości otrzymania
plakatów o tematyce tytoniowej.
Do instytucji, zakładów pracy, placówek nauczania i wychowania,
placówek wypoczynku letniego dzieci i młodzieży przekazano
materiały w postaci plakatów i ulotek. Wśród tych instytucji są:
Poczta Polska, placówki służby zdrowia, bary, dyskoteki, kluby,
Towarzystwo Powrót z „U”, Centra i Ośrodki Kultury, Urzędy
Miejskie i lokalne samorządy, lokalne media, uczelnie wyższe
a także jednostki wojskowe i zakłady karne.
Wszystkie Zorganizowano punkty informacyjno-konsultacyjne, w których PSSE
miasta osoby zgłaszające się otrzymywały pomoc merytoryczną i
metodyczną oraz materiały i filmy dotyczące tematyki
antytytoniowej.
Opolskie Opole W dniu 30 maja 2008 roku odbyła się konferencja prasowa, na WSSE,
którą byli zaproszeni zostali dyrektorzy szkół, przedstawiciele Młodzieżowa
Oddziału Pulmonologii Szpitala Wojewódzkiego w Opolu, W Rada Miasta
konferencji wzięło udział 16 dziennikarzy.
We współpracy z Młodzieżową Radą Miasta ogłoszono
wojewódzki konkurs fotograficzny pt.: „Sam nie palę i innym
odradzam” dla młodzieży w wieku 16 – 19. Patronat honorowy nad
konkursem objął Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny
w Opolu.
31 maja odbyła się impreza taneczno – muzyczna dla dzieci i
młodzieży w Filharmonii Opolskiej,. Podczas imprezy pojawiła się
informacja nt. Światowego Dnia bez Tytoniu oraz Ogólnopolskiej
kampanii społecznej pt. ”Młodość wolna od papierosa”. Zespoły
młodzieżowe, które występowały podczas imprezy otrzymały
pakiety z gadżetami antytytoniowymi. W imprezie udział wzięło
ok. 600 osób.
W dniu 1 czerwca odbył się festyn z okazji Dnia Dziecka
zorganizowany przez Młodzieżowy Dom Kultury. Podczas festynu
wolontariusze ubrani w koszulki z napisem „NIE PAL przy mnie”
rozdawali wśród uczestników baloniki z takim samym napisem oraz
przyklejali dzieciom i dorosłym na ubrania naklejki „Nie palę”.
Prowadzący imprezę ze sceny mówili o szkodliwości palenia,
zwłaszcza biernego palenia przez dzieci, oraz prosili o nie palenie.
Przedstawiciele Młodzieżowej Rady Miasta Opola odczytali apel do
dorosłych z prośbą o przestrzeganie zakazów palenia, zwłaszcza na
przystankach autobusowych. Podczas festynu na dzieci czekało
wiele atrakcji, miedzy innymi szereg występów artystycznych,
konkursów oraz gier i zabaw. Festyn był imprezą rozpoczynającą
Festiwal filmów dla dzieci „Zero Nudy”.
8-9 czerwca odbył się Opolski Festiwal Nauki. Na stoisku
Państwowej Medycznej Wyższej Szkoły Zawodowej w Opolu
dostępne były materiały antytytoniowe: ulotki i plakaty kampanijne
oraz gadżety antytytoniowe – koszulki, smycze i balony. Studentki
z PMWSZ w koszulkach z napisem: „ Nie pal przy mnie”
obsługiwały punkt pomiaru ciśnienia oraz rozdawały balony z
napisem „ Młodość wolna od papierosa”. Osoby odwiedzające
stoisko otrzymywały owoce jako alternatywę dla palenia
papierosów.
Piknik Rodzinny „Chodzę, biegam wiec jestem” - zorganizowany
we współpracy z Opolskim Centrum Onkologii w Opolu, w dniu 21
czerwca 2008 roku. Podczas pikniku z pomocą studentów PMWSZ
w Opolu, którzy byli ubrani w koszulki z napisem „Nie pal przy

27
 mnie!” Rozdawali uczestnikom przemarszu baloniki z napisem
„Młodość wolna od papierosa” oraz „Nie pal przy mnie”.
Prowadzono dystrybucję plakatów oraz ulotek o tematyce
antytytoniowej. Materiały edukacyjne dystrybuowane były m.in. do
szkół, jednostek samorządów terytorialnych, zakładów karnych,
komend policji, 2 poradni pedagogiczno–psychologicznych, lokali
gastronomicznych, Jednostki Wojskowej w Brzegu, PKP, PKS.
Opole Odbył się przemarsz antynikotynowy ulicami miasta z udziałem PSSE
mieszkańców, władz miasta i uczniów gimnazjów opolskich
zakończony happeningiem PAPIEROS NA STOS, podczas którego
czytano hasła antytytoniowe oraz palono na stosie makiety
papierosów. W przemarszu brało udział 243 osoby.
W Rogal School - Centrum Językowym w Opolu odbył się cykl
zajęć językowych na temat profilaktyki antynikotynowej z
wykorzystaniem słownictwa w językach obcych. Edukacją objęto:
dzieci – 30 osób, młodzież 16-19 lat – 40 osób, dorośli – 130 osób.
Prudnik W centrum miasta Prudnika przeprowadzono sondę uliczną, której PSSE
wiodącym pytaniem było: „Czy popiera Pan/Pani wprowadzenie
zakazu palenia tytoniu w miejscach publicznych?” Na 100
zapytanych osób 79 jest za wprowadzeniem zakazu, a 21
przeciwko. Najczęściej typowane miejsca to puby, kawiarnie,
restauracje oraz parki, place zabaw, rynek.
Stoisko na temat profilaktyki antytytoniowej zorganizowane
podczas XI Wystawy Twórców Ludowych i Rzemiosła
Artystycznego pogranicza Polski - Czech. Przeprowadzano
rozmowy zachęcające do zerwania z nałogiem – promujące zdrowy
styl życia, rozdawano ulotki ( antynikotynowe i „ 5x warzywa i
owoce”), balony z napisem „Młodość wolna od papierosa”, w tle
można było zobaczyć prezentacje i krótkie filmiki tematyczne.
Działania wspierały studentki, które zachęcały do wypełnienia testu
uzależnienia do tytoniu osoby palące.
Głubczyce Zorganizowano powiatowe rozgrywki sportowe „PUCHAR PSSE
ZDROWIA”. Podczas imprezy zainicjowano kampanię „Młodość
wolna od papierosa” w powiecie głubczyckim, rozdawano
upominki z logo „ Nie pal przy mnie” ( smycze, koszulki, balony).
W imprezie udział wzięły gimnazja uczestniczące w programie
„Trzymaj Formę!” na terenie powiatu głubczyckiego. Wszystkie
szkoły wytypowały po 10 zawodników. Łącznie w rozgrywkach
udział wzięło 60 osób. Podczas imprezy obejrzeć można było pokaz
Klubu Sportowego Taekwondo. Odbyły się rozgrywki sportowo –
edukacyjne.
W ramach kampanii „Młodość wolna od papierosa” zorganizowano
rajd rowerowy . Uczestnikami rajdu była młodzież z Gimnazjum nr
2 w Głubczycach, która wraz z nauczycielką w-f przejechała trasę
około 25 km. Bardzo ważnym elementem rajdu było opracowanie
petycji do sprzedawców wyrobów tytoniowych. Petycję wręczono
sprzedawcom w sklepach w najbliższej okolicy szkół. Akcja
przyjęta była z zainteresowaniem i zrozumieniem. Uczestnicy rajdu
mieli na sobie koszulki, smycze i opaski odblaskowe z napisem
”Nie pal przy mnie!”.
Kluczbork Podczas imprez organizowanych w powiecie kluczborskim: PSSE
„Pikniki Stowarzyszeń”, „Dni Kluczborka”, bieg uliczny o puchar
Burmistrza Miasta Wołczyna pod hasłem „Rzuć palenie biegaj z
nami”, „Święto kołacza Śląskiego”, Dożynki Parafialne w
Lasowicach Wielkich „ Żyj zdrowo, baw się na ludowo”, Dożynki
Parafialne w Chudobie zorganizowano stoiska informacyjne oraz
punkty pomiaru ciśnienia. Rozdawano ulotki antytytoniowe,
ogłoszono również konkursy na hasło promujące zdrowy styl życia

28
 wolny od tytoniu.
Namysłów Zorganizowano we współpracy z pedagogiem szkolnym oraz PSSE
dyrektorem domu kultury 1 spektakl teatralny o tematyce
antytytoniowej.
Podkarpackie Brzozów Zorganizowano naradę dla dyrektorów przedszkoli, pedagogów, PSSE,
nauczycieli i pielęgniarek środowiska szkolnego. Dyrekcja
Ogłoszono trzy konkursów plastyczne dla przedszkoli (7), szkół i nauczyciele ze
podstawowych (7) i gimnazjów (5); ogółem w konkursach wzięło szkół
udział 636 uczestników. podstawowych
W imprezie w Brzozowskim Domu Kultury uczestniczyło ok.300 i gimnazjów,
osób. dyrekcja
W ramach imprezy: przedstawiane były inscenizacje przygotowane i pracownicy
przez uczniów Szkoły Podstawowej w Zmiennicy i Przedszkola nr 1 Brzozowskiego
w Brzozowie; podsumowano konkursy plastyczne i wręczono Domu Kultury,
nagrody laureatom. Z prac nadesłanych na konkurs plastyczny media lokalne
przygotowano wystawy w PSSE w Brzozowie oraz w Brzozowskim
Domu Kultury. Na bieżąco prowadzone były instruktaże dla
realizatorów działań.
W sposób ciągły prowadzona była dystrybucja materiałów
edukacyjnych i informacyjnych.
Dębica Zorganizowano konferencję prasową w dniu 3 czerwca w Dębicy, PSSE
w której wzięli udział przedstawiciele 4 lokalnych mediów.
Narady dotyczyły pozyskania partnerów, uczestniczyli w nich
przedstawiciele samorządów, dyrektorzy i pedagodzy szkolni,
kierownicy sklepów, przedstawiciele lokalnych mediów.
W sposób ciągły prowadzona była dystrybucja materiałów
edukacyjnych i informacyjnych, bieżąco prowadzone były
instruktaże dla realizatorów działań.
Zorganizowano 4 stoiska informacyjno-edukacyjne na terenie
stadionie Klubu Sportowego WISŁOKA, (18-05-2008); stadionie
Kościuszki (24-05-2008); na placu rynkowym (1-06-2008) oraz na
terenie ośrodka rekreacyjnego w Czarnej (17-08-2008), w których
wykonywano pomiary ciśnienia tętniczego krwi, i poziomu tlenku
węgla w wydychanym powietrzu, obliczano BMI, udzielano porad
i rozdawano ulotki o tematyce antytytoniowej; w czasie rozmów
informowano o szkodliwości palenia i zachęcano do zerwania z
nałogiem; z porad i rozdawnictwa skorzystało ok. 3000 osób.
Jarosław Odbyła się konferencja prasowa inaugurująca kampanię społeczną PSSE i
w dniu 30 maja w Sali widowiskowej MOK w Jarosławiu. W współpartnerzy
ramach konferencji przedstawiono inscenizację Mały Książę, film
Błędne Koło. Wręczono również nagrody i dyplomy laureatom
konkursu na najlepsze hasło antytytoniowe.
Zorganizowano 2 szkolenia dla pielęgniarek środowiska szkolnego
i pedagogów szkolnych oraz narady dla partnerów i
współrealizatorów.
Na bieżąco udzielano konsultacji i instruktaży dla
współrealizatorów działań.
Do zakładów opieki zdrowotnej oraz do Podkarpackiej Sieci Szkół
Promujących Zdrowie – Rejon Jarosław przesłano komplety
materiałów dotyczących Światowego Dnia bez Tytoniu.
Przy realizacji obchodów Światowego Dnia bez Tytoniu
współdziałano ze szkołami, placówkami służby zdrowia i na
podstawie zebranych informacji przeprowadzono:
11 wykładów dla 538 uczniów,4 prelekcje dla 322 osób
345 pogadanek dla uczniów, rodziców, w których uczestniczyło
7558 osób. Przygotowano 76 form wizualnych 66 projekcji
filmowych

29
 Jasło W szkołach gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych w ramach PSSE,
kampanii antytytoniowej przeprowadzano zajęcia dla uczniów oraz Dyrekcje Szkół,
opracowywano formy wizualne. Zakład
Wspólnie z Zakładem Medycyny Pracy zorganizowano edukację Medycyny
pacjentów na temat szkodliwości używania tytoniu. Poradnictwo to Pracy,
wsparte było badaniami diagnostycznymi – spirometrią i pomiarem Zakłady Pracy:
tlenku węgla w wydychanym powietrzu. Z tej formy edukacji w BIK SJ
czasie trwania kampanii skorzystało 450 pacjentów. PEKTOWIN
Ponadto przeprowadzono edukację pracowników ,łącznie Sp.z o.o.
działaniami objęto 520 osób. Dodatkowym wzmocnieniem TEK-BUD
prowadzonej edukacji były przygotowane materiały – broszurki MULTIFARB
i ulotki dla pracowników oraz przygotowane formy wizualne. LOTOS-
Na terenie miasta i powiatu m.in. w Młodzieżowym Ośrodku PARAFINY
Sportu i Rekreacji , w Młodzieżowym Domu Kultury, w biurach DRUKARNIA,
administracji osiedlowych przygotowano obszerne ekspozycje Młodzieżowy
plakatów i materiałów informacyjnych. Szacuje się, że z tej formy Ośrodek Sporty
informacji skorzystało około 850 osób. i Rekreacji,
Wspólnie z dyrekcją Zakładu Karnego rozpoczęto działania Młodzieżowy
informacyjno-edukacyjne wśród osadzonych wykorzystując różne Dom Kultury,
formy w tym: poradnictwo, rozmowy indywidualne, projekcje Jasielska
filmowe, prezentacje, pogadanki oraz rozdawnictwo materiałów. Spółdzielnia
Łącznie tą formą działań objęto 217 osadzonych. Mieszkaniowa,
Zakład Karny -
Jasło
Krosno W czasie zorganizowanych Mistrzostw I Pomocy Przedmedycznej PSSE,
w Zespole Szkół nr 4 zorganizowano stoisko informacyjno PCK , Policja,
edukacyjne , przy którym udzielano porad dotyczących zdrowego Straż Pożarna,
stylu życia, prowadzono bezpłatne badania ciśnienia krwi, Straż Miejska,
zawartości tlenku węgla w wydychanym powietrzu - z badań i Automobil klub
porad skorzystało około 100 osób. Małopolski,
We wszystkich (60) autobusach rozwieszono plakaty propagujące Urząd Miasta
ideę Światowego Dnia bez Tytoniu przez okres 2 miesięcy (maj, Małopolski,
czerwiec). MKS Krosno,
Przeprowadzono 4 narady dla współpartnerów działań. Na bieżąco PKS Krosno
udzielano instruktaży i konsultacji dla realizatorów działań.
Łańcut Przygotowano komplety materiałów wraz z zaproszeniem do PSSE
popularyzacji kampanii antytytoniowej do dyrektorów szkół
i kierowników zakładów opieki zdrowotnej.
Mielec Zorganizowano Punkt Informacji Medycznej, w którym PSSE
wykonywano pomiary ciśnienia krwi, obliczano BMI, wykonywano
pomiar zawartości tlenku węgla w wydychanym powietrzu. Z porad
skorzystało 47 osób.
W siedmiu szkołach ponadgimnazjalnych, Poradni Sportowej w
Mielcu, ZHP i Spółdzielczym Domu Kultury zorganizowano
punkty informacyjne, w których eksponowano plakaty, materiały
informacyjno-edukacyjne oraz karty konkursowe. Łącznie
zorganizowano 10 punktów.
Ideę kampanii i konkurs popularyzowano na oddziale wewnętrznym
szpitala.
Przygotowano komplety materiałów, które przesłano do 29
zakładów opieki zdrowotnej, 70 szkół podstawowych i 10 szkół
ponadgimnazjalnych.
W Szkole Podstawowej w Książnicach współorganizowano apel z
okazji Światowego Dnia bez Tytoniu.
Na bieżąco udzielano porad i instruktaży dla współrealizatorów
działań.
Nisko Współorganizowano apel w Zespole szkół w Ulanowie dla PSSE,
młodzieży gimnazjalnej i nauczycieli, w którym uczestniczyło ok. Dyrektorzy

30
 280 osób. W trakcie apelu uczniowie przedstawili przygotowaną szkół
prezentacją na temat szkodliwości palenia, odegrali scenki i kierownicy
humorystyczne, oraz ogłoszono wyniki szkolnego konkursu zakładów opieki
plastycznego na plakat pt.” Nie palę – żyję zdrowo. Palenie zabija” zdrowotnej
Do wszystkich szkół i zakładów opieki zdrowotnej przesłano
komplety materiałów dotyczące pochodów Światowego Dnia bez
Tytoniu.
Przemyśl Zorganizowano 5 narad dla współpartnerów podejmowanych PSSE,
działań. Urząd Miasta
Współorganizowano ze Stowarzyszeniem MANKO i restauratorami Przemyśla oraz
z Przemyśla 13 września imprezę plenerową połączoną z szkoły
konferencją prasową .W ramach imprezy na Starym Rynku ,w
której uczestniczyli mieszkańcy Przemyśla zorganizowano punkt
informacyjny, w którym udzielano porad na temat rzucania palenia,
wykonywano pomiary zawartości tlenku węgla w wydychanym
powietrzu, prowadzono rozdawnictwo materiałów. Dla
najmłodszych uczestników organizowano konkursy, gry
zręcznościowe. Dla wszystkich uczestników prowadzona była GRA
MIEJSKA angażująca lokale, które przystąpiły do akcji „Lokal bez
papierosa”. Na terenie Przemyśla przystąpiło 23 lokale, które
naniesione zostały na mapki miasta. Ulotki z mapkami lokali
rozdawano mieszkańcom.
Zorganizowano marsz ulicami Przemyśla, w którym uczestniczyła
młodzież przemyskich szkół. Na zakończenie marszu, na
przemyskim rynku z młodzieżą spotkał się Prezydent Miasta, który
uczestniczył w odegranym przez młodzież Sądzie nad papierosem
oraz przyjął petycję młodzieży „Stop paleniu w szkole” .W czasie
marszu młodzież rozdawała ulotki oraz karty konkursowe
mieszkańcom miasta. W marszu obok młodzieży, nauczycieli i
organizatorów uczestniczyli też przedstawiciele lokalnych mediów.
W dniu 12 czerwca w Specjalnym Ośrodku Szkolno
Wychowawczym nr 3 w Przemyślu odbył się happening
antytytoniowy pt. „Papierosom Nie”, a ramach którego
przedstawiona została scenka o tematyce antynikotynowej pt. „Jaś”
oraz przygotowane specjalnie na tę okazję piosenki. Podsumowano
również konkurs plastyczny i wystawa z najlepszych prac. W
happeningu wzięło udział ok.90 osób.
Od kwietnia do czerwca przekazywano przygotowane materiały do
instytucji państwowych i podmiotów gospodarczych znajdujących
się na terenie miasta i powiatu. Rozdawnictwem objęto również 10
zakładów gastronomicznych na terenie miasta.
W I międzyszkolnym konkursie wiedzy uczestniczyło 27 uczniów
z klas V-VI.
Przeworsk W Szkole Podstawowej w Nowosielcach zorganizowano dla klas I- PSSE
III konkurs plastyczny pod hasłem „Jestem zdrowy, bo nie palę” , w
którym wzięło udział 52 osoby. Ponadto w Zespole Szkól w
Sieniawie samorząd Uczniowski opracował własny regulamin
konkursu na plakat antytytoniowy, na który przygotowano 30 prac.
Wystawy plakatów i z prac plastycznych eksponowane były w
szkołach na terenie miasta i powiatu oraz w Zajeździe Pastewnik w
Przeworsku, na dworcu PKS i PKP, Starostwie Powiatowym i UM
w Przeworsku, Urzędzie Miasta i Gminy Kańczuga, Tryńcza oraz
zakładach pracy HIP i ALEX.
Robczyce Do domów kultury i Pizzerii w Ropczycach przesłano materiały PSSE
edukacyjne i zachęcono je do wprowadzenie strefy wolnej od dymu
tytoniowego. Stowarzyszenie „Jesteśmy Razem” organizujące różne
formy wypoczynku w miejscu zamieszkania w swoich działaniach
uwzględniło treści związane z kampanią antytytoniową.

31
 Dla współrealizatorów i współpartnerów działań zorganizowano
szkolenie i dwie narady związane z organizacja obchodów
Światowego Dnia bez Tytoniu.
Na bieżąco udzielano konsultacji i instruktaży dla realizatorów.
Rzeszów Zorganizowano wojewódzki konkurs plastyczny pod hasłem WSSE,
„Młodość wolna od papierosa”. Na konkurs wpłynęły 122 prace. Regionalny
Nagrodzono 6 prac plastycznych i wyróżniono 4 prace. Z Ośrodek
najciekawszych prac przygotowano ekspozycję w holu wejściowym Polityki
WSSE. Społecznej,
W dniu 17 maja w Rzeszowie zorganizowano imprezę plenerową PSSE Rzeszów,
„Bieg wiosny”, w ramach, której proponowano alternatywne formy NFZ Rzeszów,
spędzania czasu zamiast papierosa. Przygotowano punkt Specjalistyczny
informacyjno–edukacyjny, w którym informowano o wpływie Zespół
palenia na organizm, a zwłaszcza na obniżenie sprawności Gruźlicy
fizycznej i wydolności oddechowej. i Chorób Płuc,
W dniach: 18 maja w ramach Dni Osiedla Nowe Miasto, 14 Szpital
czerwca w ramach Dni Osiedla Mieszka I, 15 czerwca w ramach Wojewódzki
Dni Osiedla Pobitno, 21 czerwca w ramach Dni Osiedla Wilkowyja nr 2 oraz
prowadzono działania skierowane do dzieci i młodzieży, które Wojewódzki
przebiegały pod hasłem „Młodość wolna od papierosa”. Dla Szpital
najmłodszych organizowano mini konkursy plastyczne i quizy Specjalistyczny
wiedzy, dla młodzieży testy sprawnościowe, a dorosłych Rzeszów,
zapraszano do przygotowanego punktu informacyjno- Właściciele
edukacyjnego. W punkcie wykonywano pomiary ciśnienia krwi, 30 lokali -
tlenku węgla w wydychanym powietrzu, pomiary poziomu cukru Kamień,
we krwi oraz udzielano porad na temat szkodliwości palenia i Łowisko
korzyści wynikających z rzucenia palenia.
W dniu 30 maja przy współpracy z dyrekcją Wojewódzkiego
Szpitala Specjalistycznego zorganizowano punkt edukacyjny, w
którym fachowi pracownicy udzielali porad jak rzucić palenie, jak
można wspomóc rzucanie palenia oraz wykonywali pomiary tlenku
węgla w wydychanym powietrzu, pomiaru ciśnienia krwi.
W dniach 31 maja oraz 2 czerwca podobne punkty uruchomiono w
Szpitalu Wojewódzkim nr 2, Narodowym Funduszu Zdrowia oraz
Specjalistycznym Zespole Gruźlicy i Chorób Płuc. W punktach tych
dodatkowo wykonywano badania spirometryczne.
W dniu 7 czerwca wspólnie z Środowiskowym Domem Kultury
zorganizowano Osiedlowy Dzień Dziecka, pod hasłem „nasze
dzieci wolne od dymu tytoniowego”.
W dniu 12 września zorganizowano konferencję prasową oraz event
na rynku Rzeszowa. W specjalnie przygotowanych namiotach
zorganizowano punkty z poradnictwem na temat rzucania palenia
oraz wykonywano pomiary tlenku węgla w wydychanym
powietrzu, poziomu cukru we krwi, pomiary ciśnienia. Ponadto
właściciele lokali gastronomicznych uczestniczących w
Ogólnopolskiej Kampanii Społecznej „Lokal bez Papierosa”
zapraszali do swoich lokali, w których obowiązuje zakaz palenia.
W dniu 31 sierpnia w ramach trwających uroczystości
dożynkowych w Kamieniu zorganizowano punkt informacyjno
edukacyjny, w którym udzielano porad na temat rzucania palenia,
wykonywano pomiary tlenku węgla w wydychanym powietrzu .
W dniu 14 września w ramach imprezy Wiklinowe Sploty w
Łowisku zorganizowano punkt informacyjno-edukacyjny.
Do wszystkich działań zaproszone zostały lokalne media.
Dla współpartnerów i współrealizatorów działań organizowane były
narady (27), na bieżąco udzielano porad i instruktaży.
Ogółem w/w działaniami informacyjnymi i edukacyjnymi objęto ok.
10 tys. osób i wykonano ok. 2000 pomiarów.
Sanok Przygotowano komplety materiałów dotyczących kampanii PSSE

32
 i przekazano je do 15 zakładów nauczania i wychowania.
Po uzgodnieniu rektorem PWSZ w Sanoku materiały edukacyjne
dotyczące kampanii wykorzystane zostały do przygotowania
wykładów dla studentów.
Plakaty, przygotowane przez uczniów Zespołu Szkół nr 3 w Sanoku
dostarczono do dyskotek i klubów na terenie miasta.
Plakaty przygotowane przez uczniów Gimnazjum w Rzepedzi oraz
Komańczy eksponowane były na przystankach autobusowych.
Współorganizowano Bezalkoholowy Festyn Parafialny w Porażu w
czasie trwania , którego zorganizowano stoisko informacyjno-
edukacyjne.
Współorganizowano Piknik Rodzinny w ramach obchodów Dnia
Sanoka.
Strzyżów W Zespole Szkół w Strzyżowie zorganizowano „Tydzień PSSE
Profilaktyczny”, w ramach którego przeprowadzono konkurs
wiedzy w którym uczestniczyło 180 uczniów. W finałowych
zmaganiach uczestniczyło 10 najlepszych uczniów. Ponadto
przygotowano inscenizację „Sąd nad papierosem” oraz emitowano
filmy o tematyce antytytoniowej.
Dla pielęgniarek środowiska szkolnego i pracowników PSSE
zorganizowano 2 szkolenia oraz 17 narad dla współpartnerów
i realizatorów planowanych działań.
Tarnobrzeg Prowadzono dystrybucja materiałów do zakładów nauczania i PSSE
wychowania oraz do zakładów opieki zdrowotnej.
Współorganizowano imprezę oświatowo-zdrowotną w Domu
Kultury w Nowej Dębie, podczas której podsumowano konkurs na
rymowankę oraz zorganizowano punkt informacyjno-edukacyjny.
Podlaskie Białystok W trakcie kampanii prowadzono dystrybucję materiałów, WSSE,
Święta poradnictwo, zamieszczono informację w internecie i lokalnych PSSE,
Woda mediach, emisje filmów i spotów, zorganizowano imprezę Polskie
Juchnowiec prozdrowotną „Dzień Matki”, podczas której odbyła się wystawa, Towarzystwo
Dobrzyniewo poradnictwo, rozdawnictwo materiałów, badania profilaktyczne. Oświaty
Duże W trakcie pikniku prozdrowotnego „ Chodzę, biegam, więc jestem” Zdrowotnej ,
Łapy prowadzono poradnictwo i rozdawnictwo materiałów, konkursy, Urząd Miejski,
Szałajdy gry, zabawy, krzyżówki, formy wokalne, konkurencje sportowe, Białostockie
Uhowo ćwiczenia sprawnościowe, zorganizowano wystawę oraz Centrum
wykonywano badania profilaktyczne. Onkologii,
Bezpłatny Punkt
Poradnictwa
Antynikotynowego,
Podlaskie
Centrum
Zdrowia
Publicznego,
PKP Przewozy
Regionalne,
Narodowy
Fundusz
Zdrowia,
Fundacja
Aktywnej
Rehabilitacji,
Miejski
Ośrodek Sportu
i Rekreacji,
Podlaskie
Centrum
Zdrowia
Publicznego,

33
 Fitness Club
MANIAK
GYN,
NZOZ
PROMED
SCHOLL
Klub Osiedlowy
Zenith,
Międzynarodowe
Stowarzyszenie
Studentów
Medycyny
IFMSA, Dom
Kultury,
Komenda
Miejska Policji
w Białymstoku,
szkoła
podstawowa,
placówka
wypoczynku
letniego

Augustów Zamieszczono informacje w prasie, Prowadzono dystrybucję PSSE,

Bargłów, materiałów edukacyjno-informacyjnych, ekspozycję plakatów, Osiedlowy Dom
Nowinka, emisję spotu o tematyce antytytoniowej. Przeprowadzono Kultury
Płaska, pogadanki, warsztaty, rozmowy indywidualne, ćwiczenia.
Lipsk
Bielsk Zamieszczono informacja w prasie, Prowadzono dystrybucję PSSE,
Podlaski materiałów edukacyjno-informacyjnych, ekspozycję plakatów, Poradnia
Boćki emisję spotu o tematyce antytytoniowej. Przeprowadzono Gruźlicy i
Rudka pogadanki, warsztaty, rozmowy indywidualne, ćwiczenia. Odbyła Chorób Płuc
się wystawa i happening. SP ZOZ,
Zorganizowano punkty informacyjne. Bielski Dom
Kultury,
Komenda Hufca
ZHP,
Białostockie
Centrum
Onkologii,
Dworzec PKP,
Dworzec PKS,
Amfiteatr
Miejski,
Oaza - Ruch
„Światło Życie”
Grajewo Prowadzono dystrybucję materiałów edukacyjno-informacyjnych. PSSE,
Zorganizowano happening, zajęcia edukacyjne, konkursy plastyczne placówki
i literackie podczas których prezentowano filmy i inne formy oświatowo–
wizualne. W punktach informacyjnych udzielano porad, wychowawcze,
prowadzono badania ankietowe oraz rozmowy indywidualne. zakłady opieki
zdrowotnej
Hajnówka Zorganizowano imprezę prozdrowotną, piknik rodzinny, warsztaty, PSSE,
Czeremcha konkursy, pogadanki, SP ZOZ,
Hajnowski Dom
Kultury,
Katolickie
Stowarzyszenie

34
 Młodzieży,
Gimnazjum
Kolno Zorganizowano happening, ekspozycje plakatów, podczas których PSSE,
Turośl prowadzono poradnictwo w zakresie profilaktyki antytytoniowej. Urząd Miasta,
Dom Kultury,
Spółdzielnia
Mleczarska
„Kurpanika”,
puby, stacje
benzynowe,
Dworzec PKS,
placówki
handlowe,
Szkoła
Podstawowa
Nr 1,
placówka
wypoczynku
letniego
Łomża Zorganizowano imprezę prozdrowotną i wystawę plakatów. PSSE,
Udzielono w punktach informacyjnych porad i wykonano badania zakłady opieki
profilaktyczne. Odbywały się w trakcie obchodów zawody zdrowotnej,
sportowe, wystawy plakatów, konkursy. Prowadzono rozdawnictwo Starostwo
materiałów edukacyjnych. Powiatowe,
PKS,
Klub Sportowy
"Perspektywa"
Mońki Odbywały się w ramach prowadzonych działań związanych PSSE,
z kampanią prelekcje, pogadanki, narady. Gospodarstwo
Pomocnicze
Biebrzańskiego
Parku
Narodowego,
placówki
wypoczynku
letniego,
placówki
oświatowo –
wychowawcze,
Miejski
Ośrodek
Wypoczynku i
Rekreacji,
placówki
handlowe
Sejny Zorganizowano wystawę plakatów, prowadzono pogadanki. Odbyły PSSE,
Kukle, się emisje spotów, emisje filmów, gry, zabawy, prowadzono placówki
Remieńkiń, rozdawnictwo materiałów edukacyjnych., oświatowo –
Posejnele, wychowawcze,
Krasnopol Gimnazjum
w Krasnopolu
Siemiatycze Odbyły się wystąpienia specjalistów oraz dystrybuowano materiały PSSE,
Baciki oz, eksponowano różnorodne formy wizualne, Gimnazjum
Wólka Odbyła się impreza prozdrowotna, (happening), a także Nr 1,
organizowano konkursy, emitowano filmy antytytoniowe oraz Przedszkole
przeprowadzano wiele imprez aktywizujących młodzież. Nr 1 i 3,
placówka akcji

35
 letniej
Sokółka Prowadzono dystrybucję materiałów edukacyjnych. Prowadzono PSSE,
współpracę z lokalnymi mediami i przekazano informacje o „Cefarm”,
prowadzonych działaniach. Zorganizowano wystawę i ekspozycję Dworzec PKP,
plakatów. Zorganizowano również imprezę prozdrowotną i Dworzec PKS,
inscenizacje teatralne. Starostwo
Powiatowe,
Ośrodek
Kultury,
Zakład Opieki
Zdrowotnej
„SZKOLMED”
Suwałki Odbyły się szkolenia, narady, konkursy, dystrybucja materiałów. PSSE,
Zorganizowano imprezy prozdrowotne, pogadanki, emisje filmów. placówki
Prowadzono poradnictwo w zakresie profilaktyki antytytoniowej. oświatowo-
wychowawcze,
zakłady opieki
zdrowotnej
Areszt Śledczy
Wysokie Prowadzono działania związane z organizacją imprez tytoniowych, PSSE,
Mazowieckie
dystrybucją materiałów edukacyjnych. Podczas realizacji programu Zespół Szkół
Ciechanowiec Ogólnokształcących
„ Uprawiaj sport razem z nami – zaczynaj dzień z czystymi
Jabłoń płucami” prowadzono rozgrywki sportowe, konkursy, udzielano i Zawodowych,
Kościelma parad o tematyce antytytoniowej. Szkoła
Podstawowa

Zambrów Prowadzono dystrybucję materiałów edukacyjnych. Udzielano PSSE,

Szumowo porad w punktach informacyjnych. Starostwo
Powiatowe,
Urząd Miejski,
Gminny,
Przedsiębiorstwo
PKS,
Komenda
Powiatowa
Policji, Zespół
Szkół
Pomorskie Gdańsk Zorganizowano konferencję prasową z udziałem przedstawicieli: WSSE i PSSE
Gdańskiego Centrum Profilaktyki Uzależnień od Alkoholu, Zakładem
Wydziału Spraw Społecznych Referatu Profilaktyki i Promocji Zdrowia
Zdrowia Urzędu Miejskiego w Gdańsku, Publicznego
Referatu Profilaktyki Straży Miejskiej w Gdańsku, Polskiego i Medycyny
Towarzystwa Programów Zdrowotnych, Gdyńskiego Centrum Społecznej
Onkologicznego, Sekcji Promocji Zdrowia NFZ w Gdańsku,
Telewizji Gdańsk oraz Radia ZET i Radia Hit.
Odbyła się impreza prozdrowotna „Piknik na zdrowie”, podczas
którego udostępniono i zaprezentowano materiały edukacyjne. Na
stoisku „Zbadaj swoje narażenie na dym tytoniowy” zorganizowany
wspólnie z Zakładem Zdrowia Publicznego i Medycyny Społecznej
można było wykonać badanie zawartości tlenku węgla w
wydychanym powietrzu. Każda osoba, która przystąpiła do badania
otrzymała owoc. Wykonano 158 badań.
Człuchów Odbyła się akcja „Cała Polska Biega”, której głównymi PSSE,
organizatorami byli: Ośrodek Sportu i Rekreacji, Miejski Dom Ośrodek Sportu
Kultury. W trakcie imprezy odbył się bieg ulicami miasta wokół i Rekreacji,
Rynku, koncert zespołu \"Koniec Świata\", W namiocie sanitarnym Miejski Dom
obsługiwanym przez pracowników inspekcji sanitarnej oraz Kultury

36
 pielęgniarki środowiskowo-rodzinne z NZPŚ „NURSING”
prowadzone były badania profilaktyczne (badanie poziomu cukru
we krwi, pomiary ciśnienia tętniczego, badanie BMI), promowany
był zdrowy tryb życia i odżywiania się. Zachęcano społeczność
lokalną do niepalenia oraz oglądania wystawy plakatów Andrzeja
Pągowskiego.
W ramach obchodów „Dni Czarnego” w Parku Domu Pomocy
Społecznej odbyła się akcja pt. „Zdrowie to podstawa”
popularyzująca modę na niepalenie oraz zdrowego stylu życia.
Podczas akcji w namiocie oświatowo-zdrowotnym zachęcano
społeczność lokalną do wykonywania badań profilaktycznych
(badanie poziomu cukru we krwi, ciśnienia tętniczego, badanie
BMI). Zorganizowano także stoisko z wodą mineralną z cytryną
oraz wystawę plakatów antytytoniowych. Prowadzono
rozdawnictwo ulotek oraz kart konkursowych „Rzuć palenie razem
z nami”
Od 29 lipca do 26 sierpnia odbywały się imprezy edukacyjno-
sportowe (9 festynów) dla mieszkańców osiedli w Człuchowie.
Głównym organizatorem był Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej,
który poprosił do współpracy Miejski Dom Kultury, Powiatową
Stację Sanitarno-Epidemiologiczną, Powiatową Komendę Straży
Pożarnej i Komendę Powiatową Policji w Człuchowie, Pogotowie
Ratunkowe oraz Klub Abstynenta „Krokus”. Podczas festynów
organizowane były dla dzieci zawody sportowe pod hasłami; „W
zdrowym ciele zdrowy duch”, „Trzymaj formę”, „Sport to
zdrowie”. Prowadzona była kampania prozdrowotna;
antytytoniowa, propagowano zdrowe odżywianie, przeprowadzono
liczne konkursy, rebusy, zgaduj-zgadule oraz pogadanki dot.
profilaktyki zdrowotnej między innymi: higieny osobistej, higieny
otoczenia, jamy ustnej, zdrowego odżywiania się (rola witamin).
Prowadzone było rozdawnictwo ulotek oświatowo-zdrowotnych
oraz pokazy plakatów antytytoniowych.
Gdańsk Przy współpracy Polskiego Towarzystwa Programów Zdrowotnych PSSE
w Gdańsku, Gdańskiego Centrum Profilaktyki Uzależnień od
Alkoholu, Galerii Bałtyckiej w Gdańsku, Centrum Informacji
i Edukacji Ekologicznej w Gdańsku zorganizowano 4 punkty
informacyjne, w których były wykonywane pomiary poziomu
tlenku węgla w wydychanym powietrzu z płuc u palaczy tytoniu
oraz u osób narażonych na bierne palenie, prowadzone było
rozdawnictwo materiałów oświatowo-zdrowotnych, udzielano porad
i informacji dotyczących możliwości uzyskania pomocy przy
rzucaniu palenia tytoniu. Ponadto w punktach informacyjnych
przeprowadzano pomiary ciśnienia tętniczego krwi, badania
poziomu glukozy i cholesterolu we krwi oraz udzielano porad
dotyczących zdrowego stylu życia i konieczności wykonywania
badań profilaktycznych.
Przeprowadzono na 29 turnusach kolonijnych działania w ramach
Kampanii przeprowadzając rozmowy z kolonistami i z personelem
kolonii na temat szkodliwości palenia tytoniu oraz zaopatrując ich
w materiały oświatowo- zdrowotne ( ulotki i plakaty). Ponadto w
materiały oświatowo-zdrowotne zaopatrzone zostały szkoły
wszystkich szczebli, kluby sportowe, dyskoteki, Areszt Śledczy
w Gdańsku. Zorganizowano konkurs plastyczny,,Mamo, tato nie
pal” dla dzieci z najstarszych grup przedszkolnych gdańskich
przedszkoli.
Gdynia Zorganizowano dwie imprezy: „Bieg Europejski” i Piknik Rodzinny PSSE
połączony z „Biegiem Świętojańskim” Na festynach propagowano
Europejski Kodeks Walki z Rakiem ze szczególnym
uwzględnieniem szkodliwości palenia, wykonywano pomiary

37
 poziomu tlenku węgla w wydychanym powietrzu, udzielano porad
z zakresu profilaktyki nikotynowej. Na obu imprezach były
wyeksponowane plakaty o tematyce nikotynowej, połączone z
rozdawnictwem materiałów edukacyjnych. Festyny poprzedzała
konferencja prasowa dot. organizacji „Biegu Europejskiego”.
Zorganizowano szkolenie dot. profilaktyki nikotyny i mechanizmów
uzależnień dla nauczycieli i pedagogów szkół średnich pod hasłem
„Młodość Wolna od Papierosa”, wydano materiały edukacyjne.
Zorganizowano 5-dniowy kurs „Rzuć palenie” dla ogółu
społeczeństwa, prowadzony przez Pastora Adwentystów Dnia
Siódmego.
Kościerzyna Zorganizowano wspólnie z NZOZ „Przychodnia” Kościerzyna PSSE
bezpłatne dwudniowe badania profilaktyczne dla mieszkańców
Kościerzyny i powiatu (spirometria, badanie ciśnienia krwi, pomiar
masy ciała BMI, oznaczanie poziomu cukru we krwi, porady
lekarskie odnośnie zdrowego trybu życia, szkodliwości palenia
tytoniu, profilaktyki uzależnień, Propagowano Populacyjny
Programu Wczesnego Wykrywania Raka Piersi. Łącznie z badań
profilaktycznych skorzystało 109 osób.
Kwidzyń Zorganizowano happening, który rozpoczął się przemarszem PSSE
młodzieży przez ulice Kwidzyna na plac przy Centrum Handlowym
„Tęczowy”. Miejsce imprezy było oplakatowane, obowiązywał
zakaz palenia tytoniu. Na placu zorganizowano stanowisko, przy
którym lekarz i pracownicy Poradni Leczenia Uzależnień
dokonywali pomiaru ciśnienia krwi oraz zawartości tlenku węgla
w wydychanym powietrza, prowadzili poradnictwo na temat czy
warto palić i jak rzucić palenie. Uczestnicy akcji rozdawali
materiały edukacyjno – informacyjne.
Odbył się konkurs na opracowanie prezentacji multimedialnej pod
hasłem „Młodość wolna od papierosa” odbył się konkurs, w którym
udział wzięło 5 szkół ponadgimnazjalnych. Celem konkursu była
edukacja młodzieży w zakresie korzyści płynących z niepalenia oraz
zagrożeń wynikających z czynnego i biernego palenia.
Nowy Zorganizowano Konkurs Plastyczny pod hasłem „Młodość Wolna PSSE
Dwór od Tytoniu” dla szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych.
Gdański Konkurs odbywał się w dwóch etapach: szkolnym i powiatowym.
W ramach obchodów „Dni Żuław” zorganizowano punkt
informacyjny, w którym rozdano ulotki, przeprowadzono rozmowy
indywidualne, przeprowadzono badanie pomiaru ciśnienia, poziomu
glukozy, wagi ciała i obliczaniu BMI.
Słupsk Zorganizowano festyn zdrowotny, którego organizatorami byli: PSSE
PSSE, Polskie Towarzystwo Oświaty Zdrowotnej oraz NZOZ
Centrum Zdrowia SALUS. Na festynie można było nieodpłatnie
wykonać podstawowe badania, zasięgnąć porady specjalistów a
także spędzić czas na świeżym powietrzu, w doskonałej atmosferze
zabawy, sportu i muzyki. Celem Festynu było promowanie
aktywności fizycznej, zdrowego stylu życia oraz walka z nałogiem
palenia tytoniu. Wykonano 497 badań. Były to badania cholesterolu,
glukozy, ciśnienia tętniczego, masy ciała BMI, tkanki tłuszczowej,
spirometryczne, PSA, mammografii a także badania okulistyczne.
Pracownik WSSE w Gdańsku badał zawartość tlenku węgla w
wydychanym powietrzu. Oprócz tego były udzielane porady „jak
rzucić palenie” oraz Prowadzono edukację antytytoniową.
Zorganizowano konkursy i zabawy związane z przeciwdziałaniem
paleniu tytoniu m. in: marsz antytytoniowy. Wśród uczestników
tego marszu zostały rozlosowane nagrody rzeczowe. Odbył się
konkurs „Rzut papierosem” oraz konkurs na najciekawsze hasło
antytytoniowe.

38
 Sopot Wraz ze Stowarzyszeniem MANKO oraz Urzędem Miasta Sopotu PSSE,
zorganizowano imprezę na placu kuracyjnym na Molo w Sopocie. Stowarzyszenie
Pod nazwą „Majówka bez papierosa”. Na imprezie znajdowało się MANKO,
kilka stanowisk, m.in. stanowisko z materiałami oświatowo- Urząd Miasta
zdrowotnymi dotyczącymi tematyki antynikotynowej. Stanowisko z
punktem medycznym gdzie można było wykonać bezpłatne
badania, tj. zmierzyć poziom cukru we krwi, ciśnienie tętnicze oraz
dokonać pomiaru BMI.
Tczew Zorganizowano konkurs na najciekawszy artykuł dziennikarski dot. PSSE
szkodliwego wpływu nikotyny na organizm człowieka. dla szkół
ponadgimnazjalnych. Organizatorami konkursu byli: PSSE, wydział
Promocji Kultury i Sportu Starostwa Powiatowego.
Odbył się happening pt. "Jestem OK.-Nie Palę" zorganizowany
przez Gimnazjum w Gniewie oraz Zespół Szkół w Morzeszczynie.
Podczas imprezy zaproszony personel medyczny z Przychodni
i Apteki mierzył ciśnienie krwi, badał poziom cukru we krwi oraz
poziom cholesterolu. Uczniowie rozdawali ulotki antynikotynowe
oraz przyklejali plakietki z symbolem zielonego jabłka z napisem
„Jestem OK. – Nie palę”.
Śląskie Katowice 29 maja na Placu Wilhelma Szewczyka przed Dworcem PKP w WSSE,
Katowicach odbyła się impreza plenerowa „Majówka bez Stowarzyszenie
papierosa”. Imprezę poprzedziła konferencja prasowa oraz MANKO
prezentacja Kampanii w programie Telewizji Silesia. Mieszkańcy
Katowic skorzystali w trakcie imprezy z porad specjalisty ds.
antytytoniowych oraz mogli wykonać bezpłatne badania
profilaktyczne.
W dniu 29.05.2008 r., w sali konferencyjnej WSSE w Katowicach
odbyła się konferencja prasowa inaugurująca Kampanię Społeczną
„Młodość wolna od papierosa” w woj. śląskim. Uczestnicy
konferencji zostali zapoznani ze strategią Kampanii, otrzymali
pakiety edukacyjne wraz z płytą CD zawierającą spot „Europejski
Kodeks Zdrowego Życia”, oraz zaproszenia na wszystkie imprezy
organizowane w ramach Kampanii.
Chorzów 31 maja na terenie parkingu przy DH CARREFOUR zorganizowano PSSE,
akcję antytytoniową, przy współpracy Urzędu Miasta Chorzów, Urząd Miasta,
Gimnazjum nr 2 i nr 6 z terenu Chorzowa oraz Poradni Poradnia
Antytytoniowej w Chorzowie. Uczniowie Gimnazjum nr 2 i nr 6 w Antytytoniowa
Chorzowie w białych kampanijnych koszulkach z napisem „Nie
palę” rozdawali na terenie Centrum Handlowego Carrefour ulotki
o treści antytytoniowej wraz z cukierkami miętowymi, informowali
klientów o możliwości nieodpłatnego wykonania spirometrii
i pomiaru tlenku węgla wraz z konsultacją. Zorganizowano wystawę
prac plastycznych pt .„Młodość wolna od papierosa” oraz
stanowisko z materiałami edukacyjnymi nt. zdrowego stylu życia .
Sosnowiec 30 maja br. zorganizowano akcję w pasażu pod Dworcem PKP PSSE
w Sosnowcu, w której czynny udział wzięli uczniowie Zespołu
Szkół Technicznych i Licealnych oraz Gimnazjum Nr 17
w Sosnowcu. W dwóch punktach konsultacyjnych mieszkańcy
miasta mogli wykonać pomiary ciśnienia krwi, tkanki tłuszczowej,
złogów i zanieczyszczeń w organizmie człowieka oraz mogli
uzyskać informacje nt. antytytoniowe oraz materiały edukacyjne.
Cieszyn 31 maja br. wspólnie z Przedsiębiorstwem Komunikacji PSSE,
Samochodowej w Cieszynie oraz Dworcami PKP w Skoczowie i Przedsiębiorstw
Ustroniu prowadzono akcję antytytoniową. Na dworcach o Komunikacji
wywieszono plakaty i przez mikrofon głoszono komunikaty Samochodowej,
zachęcające do rzucenia palenia. Przy kasach biletowych Polski Komitet
prowadzono dystrybucję ulotek. Zwalczania

39
 2 czerwca 2008r. wspólnie z Polskim Komitetem Zwalczania Raka Raka,
Oddział w Cieszynie oraz Chrześcijańską Służbą Charytatywną w Dworce PKP
Skoczowie zorganizowano spotkanie na Czantorii pod hasłem w Skoczowie
,,Młodość wolna od papierosa”. Osobom palącym udzielano porad , i Ustroniu
prowadzono dystrybucję broszur i ulotek o tematyce antytytoniowej,
wykonywano badania profilaktyczne /badania spirometrii, cukru we
krwi, ciśnienia tętniczego i oznaczanie poziomu tłuszczu
w organizmie.
Częstochowa W powiecie częstochowskim Kampanię Społeczną zainaugurowano PSSE
konferencją prasową.
Cieszyn 04.06. 2008 r. w Starostwie Powiatowym w Cieszynie PSSE
zorganizowano konferencję prasową której uczestnikami byli bracia
Ligoccy, Starosta Powiatu, przedstawiciele władz gminnych i szkół
oraz prasy lokalnej. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny
przedstawił założenia Kampanii oraz sytuację epidemiologiczną
dotyczącą chorób odtytoniowych w powiecie cieszyńskim.
Świętochłowice 6 czerwca na terenie Ośrodka Sportu i Rekreacji „Skałka” PSSE,
zorganizowano przy współudziale Urzędu Miejskiego Ośrodek Sportu
w Świętochłowicach, Centrum Kultury Śląskiej Zgoda w i Rekreacji,
Świętochłowicach , Ośrodka Sportu i Rekreacji „Skałka” Urząd Miasta,
w Świętochłowicach, Poradni Antytytoniowej NZOZ Świętego Centrum
Pawła 11a” w Chorzowie Lokalną Kampanię Antytytoniową Kultury
„Młodość wolna od papierosa” pod Honorowym Patronatem Śląskiej,
Prezydenta Miasta Świętochłowice. Kampania była przede Poradnia
wszystkim skierowana do młodzieży świętochłowickich szkół Antytytoniowa
gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych oraz społeczności lokalnej.
Za aktywny udział młodzieży w zaprojektowanie plakatu
kampanijnego, Prezydent Miasta wspólnie uhonorował dyplomami
8 szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych.
Ruda W ramach Kampanii, pod patronatem Prezydenta Miasta Ruda PSSE,
Śląska Śląska, Telewizji „Sfera” oraz Tygodnika Społeczno – Kulturalnego Urząd Miasta
„Wiadomości Rudzkie” zorganizowała 8 imprez masowych
adresowanych do mieszkańców miasta, uczniów, pedagogów
i pracowników instytucji miejskich. W wyniku współpracy PSSE
w Rudzie Śl. z Samorządem Miejskim i aktywnej działalności
instytucji miejskich, placówek oświatowych oraz lokalnych mediów
w zakresie promowania zdrowego stylu życia bez nałogów, Rada
Miasta Ruda Śląska podjęła uchwałę zakazującą palenie tytoniu na
placach zabaw i pod wiatami na przystankach komunikacji
miejskiej.
Tychy Działania edukacyjne w ramach Kampanii „Młodość wolna od PSSE
papierosa” znalazły się podczas X Festiwalu im Ryśka Riedla
w Tychach w dniu 26.07., gdzie emitowano film „Kodeks zdrowego
życia”, a także podczas „Dni Pszczyny” w dniu
23. 08. Z uczestnikami w/w imprez rozmawiali nt. rzucenia nałogu
palenia tytoniu psycholodzy z Poradni Psychologiczno-
Pedagogicznej w Tychach. Wykonywano badania poziomu tlenku
węgla w wydychanym powietrzu, udzielano porad i rozdawano
materiały edukacyjne.
Świętokrzyskie Kielce Festyn Antytytoniowy na placu Wolności w Kielcach, w ramach, WSSE,
którego odbyły się: pokazy taneczne i wokalne, konkurs dotyczący Świętokrzyskie
bezpieczeństwa ruchu drogowego, konkurs o tematyce Centrum
antytytoniowej, występy zespołów młodzieżowych działających Onkologii,
przy Młodzieżowym Domu Kultury, pokazy pierwszej pomocy Wojewódzki
przedlekarskiej, występy artystyczne zespołu dziecięcego z Domu Ośrodek
Kultury Ziemowit, pokaz sztuk walki – Kielecki Klub Karate Medycyny
„Kyokushin”, występ zespołów działających przy Kieleckim Pracy,

40
 Teatrze Tańca - „Adeptki KTT” i „Impuls”, pomiary tlenku węgla Świętokrzyskie
w wydychanym powietrzu palaczy, pomiary ciśnienia tętniczego Centrum
krwi, poradnictwo dot. rzucania palenia tytoniu, Rozdawano Nauczycieli,
materiały informacyjne o tematyce antytytoniowej oraz dot. akcji Komenda
„5 x dziennie warzywa i owoce”. Wojewódzka
Prowadzono badanie poziomu glukozy we krwi, pomiary wskaźnika Policji,
masy ciała - BMI, udzielono porad dot. rzucania palenia tytoniu Świętokrzyskie
przez lekarzy z Poradni Uzależnień od Tytoniu w Warszawie, Centrum
wykonano badania spirometryczne przez Wojskową Przychodnię Monitorowania
Lekarską, odbyły się pokazy udzielania I pomocy przedlekarskiej Ochrony
prezentowane są przez PCK. Zdrowia,
Zorganizowano atrakcje dla dzieci - artystyczny makijaż twarzy - Polski
Firma Avon. Odbył się korowód dzieci przedszkolnych główną Czerwony
ulicą Kielc pod przewodnictwem funkcjonariuszy na motocyklach Krzyż – Zarząd
z Komendy Wojewódzkiej Policji w Kielcach. Rejonowy
Busko Podczas happeningu „Młodość wolna od papierosa” odbyły się PSSE,
Zdrój występy artystyczne młodzieży (pantomima, inscenizacja Urząd Miasta
„Zadymieni”), konkursy wiedzy, konkurencje sportowe, występy i Gminy
hip-hopowe, przejażdżki ciuchcią antytytoniową, pomiary ciśnienia Gimnazjum
tętniczego krwi i tlenku węgla w wydychanym powietrzu, w Zbludowicach,
Buskie
Centrum,
Komenda
Powiatowa
Policji,
SPZPOZ
w Busku-Zdroju,
PSS Społem
w Busku-Zdroju
Jędrzejów Odbyły się turnieje sportowe, „Bądź wolny – nie uzależniaj się”, PSSE,
konkurs wiedzy, występy artystyczne. Starostwo
Zorganizowano wystawa prac plastycznych w Zespole Szkół Powiatowe,
w Jędrzejowie. Zorganizowano Happening w Zespole Szkół Nr 1 Zarząd
w Jędrzejowie, inscenizacje tematyczne, podsumowanie konkursu Rejonowy PCK,
plastycznego i literackiego. Komenda
Ponadto odbyły się: konferencja „Papieros a zdrowie – wybierz Powiatowa
sam”, szkolenie dla nauczycieli szkół podstawowych w ramach Policji, Zespół
projektu „Jestem zdrowy – odrzucam dym papierosowy”. Szkół
Zorganizowano punkt informacyjny, Oplakatowano autobusy PKS w Jędrzejowie
i dworce.
Końskie Zorganizowano Festyn w Parku Miejskim, Zawody Sportowe szkół PSSE,
Ponadgimnazjalnych oraz Punkt informacyjny w PSSE. PCPR,
Dom Kultury,
Komenda
Powiatowa
Policji,
Poradnia
Pedagogiczno-
Psychologiczna,
Stowarzyszenie
Bezpieczny
Powiat Konecki
Opatów Odbył się radiowy sondaż uliczny dot. opinii na temat szkodliwości PSSE,
palenia tytoniu Radio Opatów
Ostrowiec W Gimnazjum w Ćmielowie w ramach projektu antytytoniowego PSSE, internat
Św. pt: „Papieros zabija – wybieram życie” odbyły się rozgrywki piłki przy LO Nr 4
nożnej i siatkowej, konkurencje biegowe, pokazy gimnastyczne. w Ostrowcu,

41
 Gimnazjum
w Ćmielowie
Sandomierz Zorganizowano imprezę w Schronisku dla Bezdomnych Mężczyzn PSSE,
w Sandomierzu. Caritas Diecezji
Prowadzono akcję antytytoniową dla dzieci i młodzieży z Ośrodka Sandomierskiej,
Akcji Kulturalnej Miejski
Ośrodek Sportu
i Rekreacji
Skarżysko- Zorganizowano wystawę plakatów antynikotynowych, prowadzono PSSE,
Kamienna pomiary poziomu glukozy we krwi i ciśnienia tętniczego. Stowarzyszenie
Zorganizowano happening dla dzieci ze świetlic środowiskowych, Civitas Caritas,
konkursy dla dzieci i młodzieży, wystawę plakatów o tematyce Zespół Szkół
antytytoniowej, badania poziomu glukozy we krwi i ciśnienia Nr 4
tętniczego. w Skarżysku-
Kamiennej
Starachowice Oplakatowano tablice informacyjne w centralnych miejscach miasta PSSE,
i oplakatowano autobusy. Urząd Miasta,
MZK
Starachowice
Staszów Odbyły się emisje prezentacji multimedialnych pt: „Życie PSSE,
w lepszym stylu” dla kadry kierowniczej „Elektrabel” w Połańcu Urząd Miasta
oraz dla pracowników „Ekoplonu” S.A. w Grabkach Dużych” i Gminy,
prowadzono rozdawnictwo materiałów antytytoniowych przez Zespół Szkół
uczniów SP w Kurozwękach w czasie imprezy środowiskowej oraz w Połańcu
przez policjantów wśród kierowców zatrzymywanych do kontroli. i w Staszowie
Włoszczowa W Zespole Szkół Ponadgimnazjalnych odbyła się inscenizacja „Sąd PSSE,
nad papierosem”, podczas której przeprowadzono badania Zespół
ankietowe wśród uczniów. Placówek
Wystawiono inscenizację pod hasłem „ Palisz, płacisz – zdrowie Oświatowych
tracisz” w ZPO, w Olesznie. Odbył się konkurs na reklamę w Olesznie,
ulubionej dyscypliny sportowej w Zespole Szkół w Seceminie. Zespół Szkół
Ponadgimnazjalnych
Nr 2 we
Włoszczowie,
Zespół Szkół
w Seceminie
Warmińsko- Olsztyn 28 maja organizowana była konferencja wojewódzka z udziałem WSSE
mazurskie gościa specjalnego Iwony Pavlović, która opowiedziała
uczestnikom konferencji dlaczego paliła papierosy; dlaczego
rzuciła nałóg i jaki wpływ ma palenie na kondycje osób tańczących.
W programie konferencji było też wystąpienie Dyrektora
Miejskiego Zespołu Terapii i Uzależnień w Olsztynie z prezentacją
„Młodzież a tytoń”.
W dniu 30 maja zorganizowano happening na starym Mieście w
Olsztynie wspólnie z Urzędem Miasta w Olsztynie i Zespołem
Gruźlicy i Chorób Płuc, wykonywano między innymi: badania
spirometryczne, ciśnienia krwi, udzielano poradnictwa i rozdawano
ulotki.
Ostróda 29 kwietnia odbyła się w Ratuszu Miejskim w Morągu debata pt: PSSE
"Palenie tytoniu w miejscach publicznych". Debatę przeprowadzono
profesjonalnie młodzież zaprezentowała film 10 minutowy, był to
sondaż ( wykonany samodzielnie przez uczniów Zespołu Szkół
Ogólnokształcących w Morągu) „Palić czy nie w miejscach
publicznych”.
Węgorzewo Od lat kontynuowana jest impreza „Bieg Bociana” w Budrach PSSE
(powiat Węgorzewski). Zorganizowano stoiska promocji zdrowia

42
 z pomiarami poziomu tlenku węgla w wydychanym powietrzu
smokolajzerem, pomiarem ciśnienia krwi, poradnictwem. Odbył się
VIII bieg uliczny pod hasłem „Rzuć palenie”.
Szczytno W powiecie szczycieńskim zorganizowano 2 imprezy PSSE
środowiskowe w Świętajnie i Podczas Dni i Nocy Szczytna gdzie
prowadzono pomiary poziomu tlenku węgla w wydychanym
powietrzu, udzielano porad, rozdawano materiały edukacyjne.
Pisz W dniu 25 maja podczas imprezy Dni Pisza zorganizowanej PSSE
ze Stowarzyszeniem Diabetyków i Piskim Domem Kultury
pracownik PSSE Pisz prowadził badania poziomu tlenku węgla
w wydychanym powietrzu, prowadził rozmowy indywidualne,
motywował do rzucania palenia. W takcie imprezy mierzono
ciśnienie krwi oraz poziom cukru.
Nidzica 30 maja zorganizowano w ZOZ Nidzica stoisko informacyjne. PSSE
Lekarz z przychodni dokonywał pomiaru ciśnienia krwi, pojemności
płuc, oraz badania poziomu tlenku węgla w wydychanym
powietrzu. Udzielono 40 porad oraz wykonano 60 pomiarów
aparaturą przez lekarza pulmonologa.
Nowe W Nowym Mieście Lubawskim zorganizowano konferencje PSSE
Miasto z udziałem władz lokalnych. Podczas konferencji odbył się etap
Lubawskie powiatowy konkursu wiedzy o szkodliwości palenia tytoniu.
Zorganizowano Festyn z dystrybucja materiałów antytytoniowych.
Iława 30 maja w kinoteatrze w Iławie odbył się przegląd Sztuk PSSE
Teatralnych pt: ”Żyj bez papierosa. Impreza współorganizowana był
przez Iławskie Centrum Kultury, Ośrodek Psychoedukacji
i Profilaktyki Uzależnień w Iławie.
Giżycko 31 maja w I LO w Giżycku zorganizowano happening pod hasłem PSSE
„Młodość Wolna od Papierosa”. Młodzież wykonała przebrania,
rozdawała ulotki, w LO zorganizowano bar sałatkowy oraz wystawę
prac konkursowych. W czasie imprezy plakaty A. Pągowskiego
młodzież przekazywała barom, restauracjom, pensjonatom.
Elbląg 30 maja w Elblągu odbył się happening młodzieży (z 7 szkół PSSE
ponadgimnazjalnych) z hasłem „Młodość wolna od papierosa”
z balonami z napisem „Nie palę”. Na koniec odbył się pokaz sztuki
Sąd nad papierosem skecz nt. zagrożeń tytoniem. Impreza odbyła
się z udziałem władz lokalnych.
Działdowo W Działdowie odbył się festyn „Wstąp po zdrowie” gdzie PSSE
wykonano 30 badań spirometrycznych, 200 badań ciśnienia krwi
oraz konkurs wiedzy dla młodzieży.
Wielkopolskie Poznań Ogłoszono konkurs wojewódzki na prezentację multimedialną dla WSSE
uczniów klas V szkół podstawowych pt. „Palić, nie palić – oto jest
pytanie?”. W konkursie wzięło udział 12 557 uczniów z 345 szkół
(28 % szkół woj. wielkopolskiego). Przeprowadzono kampanię
informacyjną dla studentów: w trakcie trwania poznańskich
Juwenalii (29-31.05.2008r.) wolontariusze - studenci Uniwersytetu
Medycznego w Poznaniu dystrybuowali materiały informacyjno-
edukacyjne w akademikach, na uczelniach, w trakcie
organizowanych imprez, koncertów i spotkań.
Zorganizowano konferencję prasową w związku z obchodami
„Światowego Dnia bez Tytoniu”: Przygotowano i przekazano
pakiety informacyjne dotyczące działań kampanii Światowego Dnia
bez Tytoniu, informacje o „Światowym Dniu bez Tytoniu” na
stronie internetowej Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-
Epidemiologicznej.
Popularyzowano tematykę antytytoniową podczas Ogólnopolskiego
Festynu Rodzinnego Caritas w Poznaniu (1.06.2008r.).

43
 Zorganizowano wystawę i rozdawnictwo materiałów edukacyjnych,
punkt informacyjno-konsultacyjny, quizy wiedzy, konkursy
plastyczne dla dzieci z nagrodami ufundowanymi przez Wydział
Zdrowia i Spraw Społecznych Urzędu Miasta Poznania.
W konkursach wzięło udział ponad 300 dzieci i młodzieży.
Pozyskano Partnerów do realizacji działań- starostwa powiatowe, 31 PSSE
urzędy miasta i gminy, Powiatowe Centra Pomocy Rodzinie,
lokalne media.
Przeprowadzono narady (119) z dyrektorami szkół, koordynatorami
wychowania zdrowotnego, pracownikami ochrony zdrowia (dla 524
osób). Rozdysponowano materiały oświatowo- zdrowotne (plakaty,
ulotki) otrzymane od WSSE wśród społeczności lokalnej, szkół
różnych typów, przedszkoli, placówek ochrony zdrowia i innych
instytucji.
Przekazano regulamin konkursu „Palić nie palić oto jest pytanie”
do szkół. Zorganizowano etapy powiatowe (30) konkursu.
Realizowano edukację zdrowotną z zakresu profilaktyki palenia
tytoniu w szkołach: przeprowadzano szkolenia (15), organizowano
konkursy (52), odbywano prelekcje (14) i pogadanki (32)
Zaproszono lokalne media do uczestnictwa w obchodach
„Światowego Dnia bez Tytoniu” w dniu 31.05.2008 (wywiady,
audycje radiowe, artykuły w prasie, informacje o przeprowadzanych
akcjach. W ramach obchodów Światowego Dnia bez Tytoniu:
organizowano festyny, happeningi, zawody, konkursy (62),
uruchamiano punkty profilaktyczno-edukacyjne (40), organizowano
wystawy materiałów edukacyjnych w miejscach publicznych,
propagowano hasło „Młodość wolna od papierosa” .
Chodzież „Tydzień dla serca” - uruchomiono punkt profilaktyczno- PSSE,
edukacyjny w Urzędzie Pocztowym, w którym, prowadzono Urząd Pocztowy
edukację zdrowotną z zakresu profilaktyki palenia tytoniu (z punktu w Chodzieży
skorzystało 70 osób). Ośrodek
Medyczny
„Samed”
Gniezno Przemarsz młodzieży szkół ponadpodstawowych z okazji PSSE,
Światowego Dnia bez Tytoniu (120 uczestników). Młodzież Radny Miasta
z transparentami i plakatami zachęcała przechodniów do niepalenia Gniezna
i rozdawała ulotki, dokonano symbolicznego zniszczenia papierosa. Federacja
Młodych
Socjaldemokratów,
Miejski
Ośrodek
Kultury
Dyrekcje szkół
ponadpodstawowych
i Medycznego
Studium
Zawodowego,
media
Program profilaktyczny pod hasłem „Nie kuś losu” wykonany był PSSE,
w formie koncertu dla uczniów szkół podstawowych Urząd Miejski
i gimnazjalnych (150 osób). Gostyń
Gostyński
Ośrodek
Kultury
Grodzisk Odbyły się spektakle profilaktyczno-edukacyjne– 500 osób. Powiatowe
Wielkopolski Centrum
Pomocy
Rodzinie

44
Jarocin Nawiązano współpracę z Hufcem Jarocin i prowadzono akcję PSSE
antytytoniową przez harcerzy w hipermarkecie KAUFLAND
(500 osób).
Kalisz Zorganizowano Majkowski Bieg Rodzinny dla 450 osób. PSSE Kalisz
Zorganizowano kącik zdrowia, konkurs plastyczny dla dzieci na TKKF
temat uzależnień - 14 osób. „Majków”
Gimnazjum
nr 1,
Urząd Miejski
w Kaliszu
Odbyła się Gminna Olimpiada Wiedzy o Zdrowiu dla uczniów PSSE Konin,
szkół podstawowych (80 osób). Zorganizowano happening Szkoła
„Pogrzeb papierosa” wraz z cyklem zajęć dla uczniów nt. „Bliżej Podstawowa
siebie dalej od uzależnień’’ (300 osób). Koziegłowy,
Zrealizowano Projekt „ Nikotynizm wśród uczniów” dla uczniów Zespół Szkół
III klasy gimnazjum (ankieta, wystawa prac plastycznych) – 400 Ponadgimnazjalnych

osób. W happeningu pod hasłem „Młodość bez papierosa” udział w Kleczewie,

wzięło100 osób. Gimnazjum
Prowadzone były zajęcia warsztatowe nt. Życia wolnego od nr IV
nikotyny, młodzież przygotowała scenki, które prezentowane były w Koninie,
podczas XV Finału Wiedzy o Środkach Psychoaktywnych. Gimnazjum
w Lubstowie,
Gimnazjum
nr VII w Koninie
Kościan Zorganizowano przemarsz dzieci przedszkolnych ulicami miasta i PSSE
wręczanie ulotek antytytoniowych przechodniom (100 osób).
Krotoszyn Eksponowano wywieszki samoprzylepne z hasłem antytytoniowym PSSE
w pojazdach komunikacji miejskiej (100 osób).
Nowy Odbył się konkurs na artykuł prasowy dla uczniów szkół PSSE
Tomyśl ponadgimnazjalnych pod hasłem: „ Mówię Ci: Nie pal”
(72 uczestników).
Ostrów Zorganizowano Piknik Zdrowia pod hasłem: „Nie pij, nie pal” PSSE,
Wielkopolski
(250 osób). Stowarzyszenie
Medihelp
Ostrzeszów Odbył się konkurs „Moda na niepalenie - ja nie palę!” dla uczniów PSSE
II klas gimnazjum w Grabowie (59 uczestników). W badaniach
ankietowych dla uczniów pt. „Nikotynizm wśród uczniów” z III
klas gimnazjum w Ostrzeszowie, udział wzięło 30 uczestników.
Piła Prowadzono działania antytytoniowe w ramach ogólnopolskiego PSSE,
Mitingu Lekkoatletycznego PLKS „GWDA” Piła - 400 uczestników Miejski
w wieku 15-19 lat. Ośrodek Sportu
i Rekreacji
w Pile,
PTOZ-OT
Pleszew Zorganizowano podczas Wielkopolskich Dni „Stop Uzależnieniom” PSSE,
koncert, wystawę, happening dla 2 600 osób. Dom Kultury
Dom Rzemiosła
Rawicz Zorganizowano konkurs na najlepsze działania artystyczne PSSE,
przeprowadzony podczas happeningu zorganizowanego z okazji Przedszkole
światowego Dnia bez Tytoniu nr 1, 3, 13,
„Tytoń albo zdrowie”- uczestniczyły: 3 przedszkola, 3 szkoły Szkoła
podstawowe (700 osób). Podstawowa
nr 1, 3, 6
Słupca Odbył się przemarsz antytytoniowy ulicami miasta (200 osób) oraz PSSE,
mistrzostwa Gimnazjum w lekkoatletyce pod hasłem „Młodość bez SP nr 3 i nr 1

45
 papierosa”, rywalizacje sportowe, konkurs na plakat antytytoniowy w Słupcy,
(500 osób). Policja,
Straż Pożarna
Przedszkole
nr 1 i nr 4
Gimnazjum
w Słupcy
PCK
Szamotuły Przeprowadzono warsztaty edukacyjne dla młodzieży ze świetlicy PSSE
socjoterapeutycznej (9). Świetlica
Socjoterapeutyczna
„Orbita”
Śrem Odbył się happening w ramach obchodów „Światowego Dnia bez PSSE
Tytoniu” (250 uczestników).
Turek W trakcie przemarszu ulicami miasta przeszło 63 dzieci PSSE,
przedszkolnych. Przedszkole
Zorganizowano warsztaty „Palić czy nie? Zadecyduj sam” dla 50 Samorządowe
uczniów. nr 7,
Odbyła się inscenizacja kabaretowa „Papieros” dla 120 uczniów. Zespół Szkół
Przekazano komunikaty o szkodliwości palenia dla ogółu Technicznych
społeczeństwa (zakłady pracy, dworzec, targowiska)
Przeprowadzono szkolenie dla pracowników zakładów opieki
zdrowotnej (71 osób).
Wągrowiec Zorganizowano konkurs plastyczny „Palenie i palacze w PSSE,
karykaturze” udział wzięło 25 uczestników, konkurs literacki na Zespół Szkół
„Anty-Odę do Papierosa”- 20 uczestników. Ponadgimnazjalnych
w Wągrowcu
Września Prowadzono akcję antytytoniową dla kierowców- dystrybucję Komenda
materiałów informacyjnych przez policję podczas kontroli Powiatowa
samochodów (100 osób).
Złotów Odbyło się przedstawienia profilaktyczne: PSSE,
Skecz „Papieros”. „Rozmowa telefoniczna o szkodliwości palenia”, Zespół Szkół
piosenka „Chłopaki nie palą” (84 osoby). Katolickich
Szkoła
Podstawowa
w Stawicy
Zachodnio- Szczecin Odbyła się impreza w największym Centrum Handlowo- WSSE
pomorskie Rozrywkowym w Szczecinie („Galaxy”) i w trakcie jej trwania
wykonywano pomiary wydolności płuc i ilości tlenku węgla w
wydychanym powietrzu, a także udzielano porad i rozdawano ulotki
z tematyki antytytoniowej. Podczas imprezy emitowane były filmy
z udziałem szczecińskich olimpijczyków, którzy promowali
sportowe życie bez papierosa.
Podczas imprezy przeprowadzono konkursy: nadmuchanie jak
największego balona, rzucanie paczkami papierosów do kosza,
niszczenie papierosów oraz na wymyślenie hasła antytytoniowego.
Nagrodami za udział w konkursie były plakaty podpisane przez
Monikę Pyrek i Przemysława Stańczyka (szczecińskich
olimpijczyków) oraz gadżety z programu (koszulki, kubki,
czapeczki, smycze, piórniki, długopisy), a także koszulki i torby z
logo Europejskiego Kodeksu Walki z Rakiem przekazane przez
Zachodniopomorskie Centrum Onkologii.
Imprezę poprowadził prezenter radiowy z lokalnego Radio Eska.
Obchody Światowego Dnia bez Tytoniu rozpropagowano
w lokalnych mediach.
Gryfice W ramach obchodów Światowego Dnia bez Tytoniu zorganizowano PSSE

46
 3 happeningi młodzieży gimnazjalnej i ponadgimnazjalnej w
Mrzeżynie, Gryficach i Płotach, w których łącznie wzięło udział
300 osób. Podczas przemarszu głównymi ulicami miast młodzież
rozdawała przechodniom ulotki o tematyce antytytoniowej.
Uczniowie byli wyposażeni w plakaty oraz w hasła własnego
autorstwa, za które w części końcowej happeningu otrzymali drobne
upominki.
Kamień W ramach obchodów Światowego Dnia bez Tytoniu w Dziwnowie PSSE
Pomorski została zorganizowana coroczna impreza na świeżym powietrzu
„Sportowa majówka”. Miała ona za zadanie zwrócenie uwagi na
istotność aktywnego wypoczynku. W szkołach na terenie powiatu
odbyło się szereg imprez zwracających uwagę na problem palenia
tytoniu, m.in. konkurs plastyczny pod hasłem: „Palisz-płacisz!
Zdrowie-tracisz!”, inscenizacja„Sąd nad papierosem” czy zawody
sportowe.
Myślibórz Podczas „Dni Dębna” we współpracy z UMiG oraz placówkami PSSE
oświatowymi zorganizowano konkurs plastyczny pt. „Żyjmy
Zdrowo bez Nałogów” i konkurs wiedzy „Uzależnieniom stop”.
Ponadto szkoły z terenu powiatu myśliborskiego zorganizowały
konkursy i inscenizacje, a także przygotowały spot reklamowy
o tematyce antytytoniowej.
Police Zorganizowano konkurs plastyczny pod hasłem „Młodość wolna od PSSE
Papierosa”, z którego wyłoniono 5 najlepszych prac. Z nadesłanych
prac przygotowano wystawę plakatową w PSSE Police.
Pyrzyce PSSE pozyskała wsparcie władz samorządowych i zainicjowano PSSE
utworzenie stref bezdymnych na terenie Gminy Pyrzyce. Pomysł
spotkał się z akceptacją burmistrza, który zaproponował anonimową
ankietyzację przeprowadzoną wśród mieszkańców na stronie
internetowej Urzędu Miejskiego w Pyrzycach. Ponadto
zaproponowano podjęcie działań związanych z rozpropagowaniem
konkursu na logo informujące o zakazie palenia wyrobów
tytoniowych. Burmistrz zobowiązany został do oznakowania w
sposób widoczny stref bezdymnych. Dodatkowo, do działań
związanych z utworzeniem stref bezdymnych, zachęcono uczniów
Gimnazjum, którzy przygotowali i wręczyli Burmistrzowi petycję
dotyczącą utworzenia miejsc wolnych od dymu tytoniowego z
podpisami 204 uczniów szkoły (przedsięwzięcie jest w trakcie
realizacji).
Stargard Oprócz konkursów, konferencji i warsztatów zorganizowano PSSE
Szczeciński happening, w którym wzięło udział 400 osób – przede wszystkim
uczniowie stargardzkich szkół. W przemarszu wzięli także udział
mieszkańcy miasta, przedstawiciele władz samorządowych i
przedstawiciele służby zdrowia. Szkoły ponadgimnazjalne na
terenie powiatu stargardzkiego również przygotowały akcje
związane ze szkodliwością palenia tytoniu, w tym happening
pt. „Młodość wolna od papierosa”.
Szczecin Zorganizowano happening uliczny, w trakcie, którego PSSE
przeprowadzono konkurs na najlepsze hasło, przebranie i baner
antyreklamowy. W przemarszu udział wzięło 300 uczniów. Pod
Urzędem Miasta młodzież przeczytała i wręczyła zastępcy
Prezydenta Miasta petycję zawierającą postulaty z prośbą o
zaostrzenie sankcji związanych z paleniem tytoniu.
Szczecinek Z okazji obchodów Światowego Dnia bez Tytoniu zorganizowany PSSE
był rajd pieszy, który został przyjęty przez młodzież z dużym
entuzjazmem. Rajd zakończył się degustacją grochówki
ufundowanej przez KPPD w Szczecinku.

47
 Świdwin Zorganizowany był „Pieszy rajd”, podczas którego były promowane PSSE
wartości prozdrowotne ze szczególnym naciskiem na życie wolne
od dymu tytoniowego. Dodatkowo przeprowadzono konkurs na
karykaturę palacza. Szkoły bardzo chętnie angażowały się w
przedsięwzięcia mające na celu uwolnienie środowiska szkolnego
od dymu tytoniowego i zapobieganie rozpoczynania palenia tytoniu
wśród dzieci i młodzieży.

Współpraca wojewódzkich i powiatowych stacji sanitarno – epidemiologicznych

z lokalnymi mediami w celu nagłośnienia obchodów Światowego Dnia Bez Tytoniu
w środkach masowego przekazu: radiu, telewizji, prasie i na stronach internetowych.

Województwo Lubelskie:
Prasa: Słowo Podlasia, Tygodnik Podlaski, NOWA Gazeta Biłgorajska, Super Tydzień
Chełmski, Dziennik Wschodni, Nowy Tydzień, Gazeta Powiatowa „Głos”, Ziemia
Parczewska, Wspólnota Parczewska, Teraz Puławy, Radzynianka, Wspólnota Powiatowa,
Twój Głos, Głos Świdnika, Rewizje Tomaszowskie, Nowy Tydzień, Tygodnik Zamojski,
Kronika Tygodnia
Radio: Biper, Bon Ton, Radio Lublin, Twoje Radio Puławy, Twoje Radio Włodawa, Eska,
Katolickie Radio Zamość
Telewizja: TV Biłgorajska, TV Kablowa, TV Krasnystaw, TV Kraśnik, TV Master, TV
Łuków, Agencja Filmowa „Studio K”, TV Zamość
Województwo Lubuskie:
Prasa: Gazeta Drezdenecka, Ziemia Strzelecka, Nasza Dobiegniewska, Wiadomości
Gubińskie, Tygodnik Krąg, Gazeta Lubuska, Gazeta Sulecińska, Gazeta Regionalna,
Radio: Radio Plus, Radio Zachód, Radio Eska, Radio Miejskie Gorzowa, Radio Zielona
Góra, Radio Indem
Telewizja: TVP1, TV Kablowa w Krośnie Odrzańskim, Telewizja Gorzów Wlkp., TV
Kablowa „Wektor”, TV Kablowa „Tele Żet”, TV Przewodowa Zielona Góra, WSSE Gorzów
Wielkopolski
Województwo Małopolskie:
Prasa: Głos Limanowski, Kronika Beskidzka, Gazeta Krakowska, Głos Podbeskidzia, Gazeta
Krakowska, Tygodnik Małopolski, Dziennik Polski-Podhalański

48
Radio: Radio ZET;
Telewizja: Nowotarska Telewizja Kablowa, TV Regionalna Gorlice
Internet: strona internetowa portalu Podhale.
Województwo Mazowieckie:
Prasa: Gazeta Łosicka, Kurier Wyszkowski, Tygodnik Linia Otwocka, Kurier Makowski,
WPR, Echo Dnia, Głos Żyrardowa i okolic, Życie Żyrardowskie, Tygodnik Płocki, Gazeta
Wyborcza Płock, Życie Płocka, Kurier Południowy, Wieści Podwarszawskie, Prasa lokalna
Legionowa, Tygodnik Ostrołęcki, Gazeta Współczesna, Kurier Ostrołęcki, Grodziskie Pismo
Społeczno- Kulturalne „Bogoria”, Tygodnik Szydłowiecki, Gazeta Codzienna „Echo dnia”,
Gazeta Wyborcza, Tygodnik „7 Dni”, Pułtuska Gazeta Powiatowa, Życie Płocka, Życie
Siedleckie, Gazeta „OKO”, Tygodnik „Głos Żyrardowa i okolic”, Tygodnik „Życie
Żyrardowa”
Radio: Radio „Victoria”, Radio Puls, Katolickie Radio Płock, Katolickie Radio Ciechanów,
Radio „OKO”, Radio BOGORIA, RDC, Radio Eska, Radio Plus, Radio Rekord, Radio
Lipsko, Radio Podlasie
Telewizja: Telewizja Żyrardowska, Tele–Top, Telewizja Trwam, Telewizja Kablowa w
Płońsku, Kozienicach, Żyrardowie, Oddział Telewizji Kablowej Elite Moch w Garwolinie
Strony internetowe: WSSE, PSSE, strony internetowe Urzędów Miast w Pruszkowie
i Otwocku, Starostwo Powiatowe w Zwoleniu, Zwoleń
Województwo Opolskie:
Prasa: Nowa Trybuna Opolska, Panorama Powiatu Brzeskiego, Głos Głubczyc, Echo Gminy,
Nowa Gazeta Lokalna, Spiker, Gazeta Wyborcza, Powiat Strzelecki,
Radio: Radio Opole, Radio Park, Radio Plus
Telewizja: TV Opole, TV Głubczyce, Telewizja Miejska Kędzierzyn–Koźle, Telewizja
Miejska Opole, TV kablowa CITY–SAT, TV kablowa „ILIKO” w Namysłowie
Internet: strony internetowe (WSSE Opole PSSE Opole, PSSE Głubczyce, PSSE Kędzierzyn
– Koźle PSSE Namysłów, PSSE Kluczbork, PSSE Krapkowice, PSSE Nysa, PSSE Prudnik),
strony internetowe Starostwa Powiatu Nyskiego, Namysłowskiego oraz stron Politechniki
Opolskiej
Województwo Podkarpackie:
Prasa: Gazeta Powiatowa, Gazeta Krakowska, Nowiny, Informacje Dębickie, Obserwator,
Gazeta Jarosławska, Życie Podkarpackie, Nowe Podkarpacie, Nasz Głos, Echo Ziemi
Łańcuckiej, Gazeta Łańcucka, Tygodnik KORSO, Echo Dnia, Wydarzenia, Życie
Podkarpackie, Gazeta Codzienna Nowiny

49
Radio: Radio Leliwa, Radio Via, Radio Rzeszów
Telewizja: MKT S.T.A.R. (telewizja miejska), TV Kablowa TOYA, Telewizja Miejska,
TVP3 Rzeszów
Internet:www.debica.pl, www.republika.pl, www.psse_jaroslaw.pl, WWW.pis.rzeszow.pl,
WWW.psserzeszow.pl
Województwo Podlaskie:
Prasa: Gazeta Współczesna, Rzeczpospolita, Kurier Poranny
Radio: Radio Jard, Radio Złote Przeboje, Radio Białystok
Telewizja: TV Jard, TVP 3 „Obiektyw”
Internet:www.wsse.bialystok.pl,www.emonki.pl,www.wrotapodlasia.pl,
www.bialystok.online.pl,www.wirtualnepodlasie.pl,www.promed-schol.com.pl
Województwo Świętokrzyskie:
Prasa: Gazeta Jędrzejowska, Gazeta „Wiadomości Świętokrzyskie” w Ostrowcu Św., Gazeta
„Tygodnik Skarżyski”, Gazeta Starachowicka, Tygodnik Starachowicki, Gazeta „Tygodnik
Nadwiślański”, „Echo Włoszczowy”, Gazeta „Echo Dnia”,
Radio: Radio Kielce, Radio Eska, Radio Planeta, Radio Opatów
Telewizja: TVP 3 Kielce, TVP 1, TVP3
Internet: www.wsse-kielce.pl, www.jedrzejow.swietokrzyska.policja.gov.pl,
ww.skarzyskopsse.pl, www.psse-starachowice.pl, www.psseopatów.pl
Województwo Warmińsko-Mazurskie:
Prasa: Kurier Mazurski w Szczytnie, Gazeta Piska, Gazeta Ostródzka, Gazeta Nidzicka,
Gazeta Nowomiejska, Gazeta Iławska, Echo Iławy, Kurier Iławski, Gazeta Giżycka, Gazeta
Olsztyńska –Dodatek w Ełku, Gazeta Działdowska
Radio: Radio Wa-Ma, Radio Olsztyn, Radio Mazury, Radio Eska w Iławie
TV: TV Olsztyn, TVP 3, TV NML, TV Elbląg, TV Nowe Miasto Lub, TVP Ełk, TV
Kablowa w Działdowie, TV Braniewo,
Województwo Wielkopolskie:
Prasa: Informator Powiatowy, Nasz Dzień Po Dniu, Kurier Lokalny, Tygodnik Kępiński,
Przegląd Koniński, Przegląd Kolski, Głos Wielkopolski, „ABC”, Panorama Leszczyńska,
Gazeta Ostrowska, Ziemia Kaliska, Czas Ostrzeszowski, Tygodnik Nowy, Życie Pleszewa,
Gazeta Pleszewska, Gazeta Wyborcza, Biuletyn Starostwa Powiatowego w Poznaniu,„Życie
Rawicza, „ABC Rawickie”, Gazeta Rawicka, Gazeta Słupecka, Kurier Słupecki, Tydzień
Ziemi Śremskiej, Tygodnik Śremski, Gazeta Średzka, Echo Turku, Obserwator, Przegląd
Nekielski, Aktualności Lokalne, Tygodnik Nowy „Ziemia Złotowska”

50
Radio: Radio SUD, Radio Elka, Radio Merkury, Radio Planeta, Radio Śrem
Telewizja: TV Kablowa, TV Leszno, TV Relax, Teleinformator
Internet: www.psse-czarnków.pl, www.psse-gniezno.pl, www.pgw.pl, www. psse-jarocin.pl,
www.psse-kalisz.pl,www.psse-konin.pl, www.psse-koscian.pl www.psse-miedzychod.pl
www.psse-nowytomysl.pl,www.psse-oborniki.pl, www.psse-ostrow.pl,www.psse-
ostrzeszow.pl, www.pzla.pl, www.psse-pleszew.pl ,www.psse-poznan.pl, www.psse-
rawicz.pl , www.psse-slupca.pl, www.szamotulskie.info.pl , www.szamo.pl, www.psse-
sroda.pl, www.psse-turek. pl, www.psse-wagrowiec.pl, www.psse-wolsztyn.pl, www.psse-
wrzesnia.pl,www.psse-zlotow.pl,

51
DZIAŁANIA INICJOWANE I KOORDYNOWANE PRZEZ CENTRUM
ONKOLOGII I PAŃSTWOWĄ INSPEKCJĘ SANITARNĄ W RAMACH
ŚWIATOWEGO DNIA RZUCANIA PALENIA - 20.11.2008

Działania były przeprowadzone w szerokiej współpracy środowiskowej w całym kraju.

Działania były skierowane do: populacji ogólnej, osób palących i ich rodzin, biernych
palaczy, a zwłaszcza dzieci w wieku przedszkolnym, młodzieży szkół podstawowych,
gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych, studentów, osób osadzonych w zakładach karnych,
pacjentów zakładów opieki zdrowotnej.
Koordynatorem działań na poziomie krajowym był Główny Inspektorat Sanitarny we
współpracy z Centrum Onkologii w Warszawie i Biurem Światowej Organizacji Zdrowia
w Polsce. Koordynatorami na poziomie wojewódzkim byli Państwowi Wojewódzcy
Inspektorzy Sanitarni, na poziomie lokalnym Państwowi Powiatowi Inspektorzy Sanitarni
w szerokiej współpracy środowiskowej.
Realizatorami działań na poziomie krajowym byli pracownicy Departamentu Zdrowia
Publicznego i Promocji Zdrowia Głównego Inspektoratu Sanitarnego, na poziomie
wojewódzkim pracownicy i specjaliści ds. oświaty zdrowotnej i promocji zdrowia z
działów/oddziałów oświaty zdrowotnej i promocji zdrowia wojewódzkich stacji sanitarno-
epidemiologicznych, na poziomie lokalnym pracownicy i specjaliści ds. oświaty zdrowotnej i
promocji zdrowia z oddziałów oświaty zdrowotnej i promocji zdrowia z powiatowych stacji
sanitarno-epidemiologicznych w szerokiej współpracy ze środowiskiem lokalnym.
Realizatorami na poziomie lokalnym byli również lekarze i pielęgniarki zakładów opieki
zdrowotnej, pielęgniarki medycyny szkolnej, pedagodzy i nauczyciele wszystkich typów
placówek oświatowo-wychowawczych, wychowawcy klas i grup przedszkolnych, pedagodzy
z poradni psychologiczno–pedagogicznych, uczniowie szkół medycznych, harcerze,
pracownicy zakładów penitencjarnych, kierownicy i pracownicy placówek kulturalno–
oświatowych, kierownicy i pracownicy bibliotek i ośrodków kultury, kierownicy zakładów
pracy, pracownicy miejskich ośrodków profilaktyki i wczesnej terapii uzależnień, pracownicy
centrów poradnictwa psychologiczno-pedagogicznego i doradztwa medycznego.
Partnerami działań byli przedstawiciele: placówek nauczania i wychowania, zakładów
opieki zdrowotnej, władz samorządowych, PCK – zarządów rejonowych, placówek
kulturalno-oświatowych, wojewódzkich centrów onkologii, rejonowych sieci szkół
promujących zdrowie, poradni psychologiczno-pedagogicznych, mediów o zasięgu lokalnym,

52
miejskich i gminnych bibliotek publicznych, ośrodków pomocy społecznej i ośrodków
kultury, ośrodków sportowych, zakładów komunikacji – PKP, PKS, MZK, fundacji,
sponsorów, centrów handlowych, kin, zakładów gastronomicznych, aptek, zakładów pracy,
komend policji i straży miejskiej, jednostek wojskowych, urzędów pocztowych, kościołów,
stowarzyszeń i firmy prywatnych, biur podróży.

Działania organizowane podczas akcji „Światowego Dnia Rzucania Palenia” w dniu 20

listopada 2008 roku przez wojewódzkie i powiatowe stacje sanitarno – epidemiologiczne
w kraju8
Województwo Miasto Organizatorzy Forma działań
działań
Dolnośląskie Wrocław WSSE W punktach informacyjno-konsultacyjnych osobom, które
i miasta PSSE deklarowały zaprzestanie palenia, wręczane były drobne upominki
powiatowe (portfelik + długopis z napisem „Nie pal przy mnie”), natomiast
osobom, które pozostawiły choćby jeden papieros, wręczano jabłka
pozyskane od sadowników.
Rozdawano materiały edukacyjne (plakaty, ulotki) dotyczące
szkodliwości palenia tytoniu oraz testy badające stopień
uzależnienia od tytoniu, które cieszyły się dużym
zainteresowaniem wśród młodzieży i osób dorosłych, biorących
udział w kampanii. Uczestnikom przekazano informacje na temat
rzeczywistych i bardzo rozległych skutków palenia papierosów.
Dzieci i młodzież, jak i ich opiekunowie proponowali oryginalne
metody walki z nałogiem. Przygotowano wiele inscenizacji,
zorganizowano marsze, wystawy prac plastycznych oraz konkursy
literackie, na które napływały wiersze dotyczące tematyki palenia
papierosów i ich szkodliwego wpływu na zdrowie palacza i osób
najbliższych. W punktach informacyjno-konsultacyjnych
prowadzono pomiary ciśnienia krwi, poziom tlenku węgla
w wydychanym powietrzu, pojemność płuc. Udzielano porad
dotyczących negatywnego wpływu palenia tytoniu.
Aktywnie w tę część akcji włączyli się studenci Wydziału Zdrowia
Publicznego Akademii Medycznej we Wrocławiu, kierunek
Zdrowie Publiczne. Łącznie zasięgiem akcji objęto ponad 10,5
tysiąca osób na terenie Dolnego Śląska.

Kujawsko- Bydgoszcz WSSE Prowadzono działania informacyjne o przebiegu kampanii,

pomorskie rozdawnictwo materiałów oświatowo-zdrowotnych oraz
zorganizowano punkty informacyjne.
Wąbrzeźno PSSE Prowadzono działania informacyjne o przebiegu kampanii,
1 Gimnazjum, rozdawnictwo materiałów oświatowo-zdrowotnych oraz
1 SP, zorganizowano punkty informacyjne.
3 ZS, ZOZ
Mogilno PSSE Zorganizowano konkurs plastyczny „Młodzież XXI w mówi
1 ZSZ w używkom – nie” oraz konkurs na żywą antyreklamę.
Strzelnie,
1 Gimnazjum

8
Opracowano na podstawie informacji zawartych w sprawozdaniach z akcji pt. „Rzuć Palenie Razem z
Nami” wojewódzkich Programów Ograniczania Zdrowotnych Następstw Palenia Tytoniu z 16 WSSE

53
 Lipno PSSE Zorganizowano: szkolne apele o tematyce antytytoniowej,
4 szk. happening, podczas którego wymieniano papierosy na jabłka,
ponadgimn., konkurs na plakat „Każdy papieros niszczy twoje zdrowie”
1 szk. specjalna i „Młodość wolna od papierosa”, konkurs na piosenkę „Song
przeciwników palenia”, konkurs na wiersz „Papieros to mój wróg”,
konkurs literacki na list: „Mamo, rzuć ten nałóg” oraz „Zamknięci
w obozie nałogu”. Młodzież składała podpisy pod apelem
o wprowadzeniu zakazu palenia w lokalach gastronomicznych.
Prowadzono zajęcia edukacyjne na lekcjach wychowawczych.
Radziejów PSSE Prowadzono: akcję informacyjno-edukacyjną dla czytelników
szkoły Biblioteki Publicznej, ekspozycję materiałów edukacyjnych
ponadgimnazjalne, w mieście dla społeczeństwa oraz na dworcu autobusowym dla
Biblioteka młodzieży dojeżdżającej do szkół. Przeprowadzono badania
Publiczna ankietowe wśród młodzieży.
Rypin PSSE W 9 zakładach opieki zdrowotnej młodzież z pomocą nauczycieli
Targowisko i przedstawicieli szkolnych kół PCK zachęcała palaczy do rzucenia
Miejskie, 9 nałogu. Prowadzono dystrybucję materiałów edukacyjnych
zakładów opieki w szkołach. Radiowęzeł Targowiska Miejskiego emitował przez
zdrowotnej, 2 dni informacje nt. szkodliwości palenia tytoniu.
szkoły
ponadgimnazjalne,
Brodnica PSSE Zorganizowano punkty informacyjno-edukacyjne w PSSE i 11
10 SP, zakładach opieki zdrowotnej, 6 zakładach pracy, 8 Urzędach Gmin.
3 gimnazja, Zorganizowano happening, podczas którego rozdawano owoce
uczniom w myśl hasła „Witaminka zamiast dymka”. Prowadzono
przez radiowęzeł szkolny emisję piosenki o treści antytytoniowej.
Młodzież przygotowała transparenty wykorzystane podczas apelu
poświęconego obchodom kampanii oraz plakaty „Dlaczego palenie
bierne jest szkodliwe” i „Czy papierosy powinny być
reklamowane”. Odbyły się scenki rodzajowe pt. „Papieros twój
wróg”, opracowano informację o szkodliwości biernego palenia
i przekazano ją władzom 10 gmin.
Grudziądz PSSE Zorganizowano: wystawy plakatów, warsztaty informacyjne dla
Zakład Karny uczniów gimnazjów, pogadanki na godzinach wychowawczych,
w Grudziądzu pomiary ciśnienia krwi, zajęcia nt. szkodliwości palenia
w Zakładzie Karnym.
Chełmno PSSE Odbył się powiatowy konkurs „Chcemy być wolni od nałogów”
szkoły ze szczególnym uwzględnieniem treści antytytoniowych.
podstawowe, Zorganizowano prezentację multimedialną dla rodziców nt.
gimnazja, szkoły szkodliwości palenia.
ponadgimnazjalne
Aleksandrów PSSE Prowadzono: rozdawnictwo materiałów edukacyjnych, ekspozycję
Kujawski Zespół Szkół nr 2 plakatów i prac plastycznych dzieci oraz działania edukacyjne
i apele.
Sępólno PSSE Prowadzono: rozmowy indywidualne z pracownikami zakładów
Krajeńskie 4 zakłady opieki opieki zdrowotnej, badania spirometryczne w szkołach, testy
zdrowotnej, uzależnienia od tytoniu. Zorganizowano prezentację utworów
gimnazja i szkoły literackich ośmieszających nałóg palenia, konkurs powiatowy na
ponadgimnazjalne plakat pt. „Wybieram życie bez papierosów”.
Tuchola PSSE Prowadzone były pogadanki dla uczniów klas 4-6, rozmowy
Specjalny indywidualne z lekarzem rodzinnym, rozmowy z pacjentami
Ośrodek w wieku 19 l., badania spirometryczne palaczy w wieku 40-45 lat.,
Szkolno- rozmowy indywidualne z uczniami w szkołach. Prowadzono
Wychowawczy, kampanię informacyjno-edukacyjną pt. „Szkoła dla każdego bez
dymu tytoniowego”. Odbył się konkurs plastyczny „Mój
autoportret po kilku latach palenia”.

54
 Inowrocław PSSE Szkoły biorące udział w obchodach prowadziły wykłady
13 gimnazjów, i warsztaty edukacyjne o tematyce antytytoniowej, zorganizowały
10 szkół happening oraz ekspozycję plakatów, odbył się też spektakl
ponadgimnazjalnych pt. „Rozmowy w toku oraz fraszki”.
Nakło PSSE Odbyła się akcja środowiskowa „Jabłko zamiast papierosa”
Szubiński Dom z udziałem harcerzy. Odbył się happening uczniów szkół
Kultury, ZHP, ponadgimnazjalnych, podczas którego zniszczono atrapę
szkoły papierosów oraz konkurs pt. „Moda na niepalenie” wspólnie
ponadgimnazjalne z Szubińskim Domem Kultury.
Bydgoszcz PSSE Odbył się konkurs plastyczny „Kolorowy świat bez dymu” oraz
Wydział Zdrowia konkurs na hasło „Antyreklama papierosów” dla uczniów szk.
i Polityki podst, gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych. Odbyła się impreza
Społecznej Urząd w Sali Sesyjnej Urzędu Miasta z udziałem Prezydenta Miasta,
Miasta, PCK, dyrektora Wydziału Edukacji, dziennikarzy, młodzieży (w sumie
Fundacja 180 os.). Podczas imprezy działał punkt informacyjny, gdzie
„Oddech przekazywano informacje nt. profilaktyki nowotworowej i nauki
Nadziei”, samobadania piersi oraz badań spirometrycznych. Wolontariusze
PCK prowadzili wywiady z przechodniami zachęcając palaczy
do rzucenia nałogu palenia tytoniu.
Żnin PSSE Zorganizowano: happening w Zespole Szkól w Żninie, quiz nt.
„Lafarge” szkodliwości palenia, punkt informacyjny na terenie szkoły,
Cementownia seminarium z okazji Dnia Bezpieczeństwa.
Kujawy, zespoły
szkół
ponadgimnazjalnych

Świecie PSSE Odbył się powiatowy konkurs na prezentację multimedialną „Życie

2 Gimnazja, bez papierosa”.
zakłady opieki
zdrowotnej
Golub- PSSE Zorganizowano: ekspozycję materiałów i prac antytytoniowych,
Dobrzyń konkurs wiedzy, konkurs plastyczny, scenki profilaktyczne,
pogadanki dla uczniów, imprezę szkolną „Rzuć Palenie”, badania
profilaktyczne: spirometrię, pomiar ciśnienia krwi.
Przeprowadzono wywiady z osobami palącymi i osobami, które
rzuciły nałóg oraz pogadanki dla uczniów. Odbył się spektakl
„Sąd nad papierosem”.
Włocławek PSSE Zorganizowano coroczną Szkolną Kampanię Antytytoniową
„Wolni od papierosów”, podczas której prowadzono zajęcia
edukacyjne dla młodzieży, konkursy wiedzy, konkursy literackie,
plastyczne, inscenizacje, projekcje filmów, spotkania z byłymi
palaczami, apele szkolne, happening, ekspozycje materiałów,
audycje w radiowęźle szkolnym, gazetki klasowe, ankiety wśród
uczniów nt. szkodliwości palenia, prezentacje multimedialne.
Rozdawano materiały edukacyjno-oświatowe dla rodziców.
Zorganizowano kampanię antytytoniową w zakładach opieki
zdrowotnej, ekspozycję materiałów, W punktach konsultacyjnych
prowadzono rozmowy indywidualne, pomiary ciśnienia krwi, masy
ciała, cholesterolu wykonano badania spirometryczne.
Toruń PSSE Utworzono punkt informacyjny na terenie Caritasu, w którym
Specjalistyczna lekarz z Poradni Przeciwgruźliczej i Chorób Płuc udzielał porad
Przychodnia indywidualnych, prowadzono pomiary wagi ciała, ciśnienia krwi,
Miejska, Caritas, badania spirometryczne, rozmowy z osobami które mają palaczy
PCK, w rodzinie, w ZS nr 5 przeprowadzono godziny wychowawcze we
wszystkich klasach nt. profilaktyki tytoniowej.
Lubelskie Lublin WSSE Zorganizowano konferencję pt. „Palenie Tytoniu a Zdrowie”, pod
honorowym patronatem Marszałka Województwa Lubelskiego.

55
 Konferencja zorganizowana była dla: pielęgniarek, rektorów
i studentów lubelskich uczelni, właścicieli lokali, pubów
i restauracji, ogółu społeczeństwa.
Biała PSSE 20 listopada odbyła się impreza prozdrowotna, w której
Podlaska uczestniczyło 5 szkół gimnazjalnych i 10 szkół ponagimnazjalnych
(400 osób). Każda ze szkół zaprezentowała różne formy wizualne
o tematyce antytytoniowej (przedstawienia, piosenki, skecze,
wystawy plakatów).
Biłgoraj PSSE W dniu 20 listopada na dworcu PKS zorganizowano punkt
pomiarów poziom cukru we krwi (52 osoby), pomiaru ciśnienia
krwi (48 osób), przeprowadzano rozmowy indywidualne
i udzielano porad. Prowadzono rozdawnictwo ulotek.
Chełm PSSE Odbyła się Ogólnopolska Olimpiada Promocji Zdrowego Stylu
Życia dla 11 szkół ponadgimnazjalnych.
Janów PSSE Zorganizowano punkt konsultacyjny. W 4 szkołach
Lubelski ponadgimnazjalnych ogłoszono konkurs na komiks i plakat.
Nagrody były ufundowane przez PSSE i Starostwo Powiatowe
w Janowie.
Krasnystaw PSSE 10 grudnia w Krasnostawskim Domu Kultury zorganizowano
imprezę prozdrowotną pod hasłem „Dobrze się mamy bo o zdrowie
dbamy”, podczas której prowadzono rozdawnictwo materiałów
edukacyjnych. Zorganizowano kampanię informacyjną
przeprowadzono quiz nt. profilaktyki tytoniowej i chorób
odtytoniowych.
Kraśnik PSSE Zorganizowano punkt informacyjny w PSSE. Zorganizowano
konkurs plastyczny pt. „Zdrowy Wolny do dymu tytoniowego styl
życia”, skierowany do dzieci i młodzieży. W konkursie wzięło
udział 200 uczestników. Eksponowano materiały edukacyjne
o tematyce antytytoniowej w środkach masowej komunikacji.
Lublin PSSE Współorganizowano konferencję pt. „Palenie tytoniu a Zdrowie”,
wspólnie ze Stowarzyszeniem Studentów i IFMSA Oddział
w Lublinie. W punktach konsultacyjno –diagnostycznych
w Zespole Szkół Samochodowych w Lublinie wykonywano
badania: pomiaru ciśnienia krwi, pomiary grubości tkanki
tłuszczowej. Prowadzono poradnictwo i rozdawnictwo materiałów
edukacyjnych. Liczba odbiorców – 750 os.
Puławy PSSE Zorganizowano punkt konsultacyjny, w którym przeprowadzono
badania profilaktyczne, udział w nich wzięło 27 osób.
Podsumowano konkurs wiedzy na plakat i dramę. W konkursie
wzięło udział 7 szkół ponadgimnazjalnych.
Lubartów PSSE W dniu 9 grudnia zorganizowano konferencję poświęconą
zagadnieniom profilaktyki palenia tytoniu. W konferencji
uczestniczyły 32 osoby. Odbyły się 2 imprezy oświatowo –
zdrowotne, których celem były m.in. podsumowania dwóch
konkursów. W dniu 20 listopada odbył się konkurs antytytoniowy
zorganizowany przez dyrekcję szkoły podstawowej w Górce
Lubartowskiej. W konkursie wzięło udział 27 uczestników, którzy
otrzymali nagrody w formie gadżetów ufundowanych przez PSSE
Lubartów. W dniu 28 listopada odbył się konkurs wiedzy na temat
szkodliwości palenia tytoniu w szkole podstawowej w
Szczekarkowie. Dla 5 laureatów PSSE w Lubartowie ufundowała
nagrody książkowe.
Radzyń PSSE W dniu 20 listopada 2008 r. wykonano ekspozycje wizualną
Podlaski materiałów o tematyce palenia tytoniu oraz udostępniono materiały
edukacyjne na temat profilaktyki palenia tytoniu.

56
 Opole PSSE W PSSE utworzono punkt informacyjny; na stronie internetowej
Lubelskie PSSE umieszczono artykuł dotyczący palenia tytoniu.
Zorganizowano konkurs na prezentację multimedialną dotyczącą
szkodliwości palenia tytoniu, pod hasłem „Papierosy kradną Twoje
życie”. Nagrody ufundowało Starostwo Powiatowe i PSSE
w Opolu Lubelskim.
Włodawa PSSE Na stronie internetowej PSSE zostały zamieszczone informacje
i zdjęcia z rozstrzygnięcia konkursu wiedzy nt. profilaktyki palenia
tytoniu.
Zamość PSSE W ramach działań kampanijnych zorganizowano we współpracy
z Bursą Międzyszkolną nr 2 w Zamościu turniej tenisa stołowego,
wystawę plakatów i gazetek o tematyce antytytoniowej, projekcję
filmu tematycznego, spektakl przygotowany przez młodzież
pt. „Stop paleniu”. W ramach obchodów w dwóch szkołach
zorganizowano konkurs plastyczny z wystawą prac oraz konkurs
wiedzy poprzedzony zajęciami edukacyjnymi. 20-25 listopada we
współpracy z Zespołem Szkół w Szczebrzeszynie zorganizowano:
wystawę prac plastycznych, punkt informacyjno konsultacyjny,
konkurs pt. „Życie bez uzależnień” z autorskimi scenariuszami
uczniów promujących zdrowy styl życia. Odbył się happening,
podczas którego uczestnicy wykorzystali plakaty, parasolki i daszki
z napisem „Młodość wolna od papierosa”.
Lubuskie Tomaszów PSSE Zorganizowano konkurs literacki w zakresie profilaktyki palenia
Lubelski tytoniu pod hasłem „Młodość wolna od papierosa” adresowany do
młodzieży ponadgimnazjalnej. 21 listopada w Tomaszowskim
Domu Kultury zorganizowano imprezę oświatowo-zdrowotną.
Parczew PSSE 20 listopada odbył się uroczysty finał konkursu na antyreklamę
papierosów. W konkursie wzięło udział: 3 gimnazja i 4 szkoły
podstawowe (39 uczestników).
Gorzów WSSE, PSSE Zorganizowano punkty informacyjno-edukacyjne, w których:
Wielkopolski Hipermarket udzielano porad i informacji jak rzucić palenie, gdzie zgłosić się
Tesco, Firma o pomoc oraz udzielano porad żywieniowych (40 osób),
Farmaceutyczna prowadzono pomiar tlenku węgla w wydychanym powietrzu
Abbott, (40 osób), pomiar cukru we krwi i ciśnienia tętniczego (130 osób),
Wojewódzka pomiar tkanki tłuszczowej ( 60 osób), prowadzono rozdawnictwo
Poradnia materiałów edukacyjnych (ulotki, plakaty, gadżety).
Onkologiczna w Odbył się finał wojewódzkiego konkursu dla uczniów szkół
Gorzowie Wlkp., gimnazjalnych na spot telewizyjny „Uzależnieniom mówię nie” (94
osoby). Konkurs zorganizowany był wspólnie z Wydziałem
Prewencji Komendy Wojewódzkiej Policji w Gorzowie Wlkp.
oraz we współpracy z Kuratorium Oświaty w Gorzowie Wlkp.,
Ośrodkiem Uzależnień „Szansa” w Gorzowie Wlkp., Centrum
Filmowym „ Helios” w Gorzowie Wlkp. Patronem medialnym
konkursu była TVP 1 w Gorzowie Wlkp.
Zorganizowano kampanię medialną w lokalnych mediach, brano
udział w audycji radiowej dotyczącej profilaktyki palenia tytoniu,
umieszczono informację prasową dotyczącą obchodów
Światowego Dnia Rzucania Palenia w województwie lubuskim na
stronie internetowej WSSE w Gorzowie Wlkp., udzielono 4
wywiady radiowe i 2 wywiady telewizyjne.
Oplakatowano centralne punkty miasta Gorzowa Wlkp., przystanki
MZK w Gorzowie Wlkp.
Miasta Wszystkie PSSE Zorganizowano szkolenie dla nauczycieli, pedagogów, pielęgniarek
powiatowe ze szkół podstawowych, gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych
ogółem dla 20 osób. Przeprowadzono 59 narad z
przedstawicielami: władz lokalnych, ośrodków terapeutycznych,
domów kultury, szkół podstawowych, gimnazjalnych i

57
 ponadgimnazjalnych, zakładów opieki medycznej (152 osoby),
odbyły się 34 wykłady dla uczniów szkół gimnazjalnych i
ponadgimnazjalnych, nauczycieli, pedagogów, mieszkańców Domu
Wspólnoty „Barka”, mieszkańcy internatu OHP, uczestników
Programu „ Powrócę do pracy” (1086 osób). Zorganizowano 11
imprez dla uczniów szkół podstawowych, gimnazjalnych i
panadgimnazjalnych, nauczycieli oraz społeczności lokalnej
(1848 osób). W trakcie imprez prowadzono: pogadanki, prelekcje,
rozmowy indywidualne, porady, konkursy, zawody portowe,
przedstawienia teatralne, happeningi i korowody uliczne, recitale
piosenki o zdrowiu, emisje filmów, rozdawnictwo ulotek.
Zorganizowano 19 konkursów (plastyczne, literackie, wiedzy) dla
uczniów szkół podstawowych, gimnazjalnych i
ponadgimnazjalnych (1124 osób).
W 51 punktach informacyjno-edukacyjnych i medycznych
udzielano porad i informacji w zakresie rzucania palenia
i zdrowego odżywiania, prowadzono pomiar tlenku węgla
w wydychanym powietrzu, cukru we krwi, ciśnienia tętniczego,
tkanki tłuszczowej, prowadzono rozdawnictwo materiałów
edukacyjnych (ulotki, plakaty, gadżety). Punkty zostały
zorganizowane w szkołach gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych,
zakładach opieki zdrowotnej, Powiatowych Stacjach Sanitarno-
Epidemiologicznych (6010 osób).
Współpracowano z lokalnymi mediami: przekazano 11 informacji
prasowych, udzielono 4 wywiadów radiowych i 4 telewizyjne,
umieszczono informacje prasowe na stronach internetowych.
PSSE. Prowadzono dystrybucje materiałów edukacyjnych (plakaty,
ulotki) do szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych, uczelni
wyższych, barów, restauracji, pubów, jadłodajni, ośrodków
sportowych, urzędów, kin, aptek, sklepów. Oplakatowano centralne
punkty miast i miasteczek, dworce PKS i PKP.
Łódzkie Brzeziny PSSE 20 listopada 2008 r. wspólnie z Urzędem Miasta Brzeziny, który
zakupił 400 jednorazowych ustników, przeprowadzono badania
zawartości tlenku węgla w wydychanym powietrzu u mieszkańców
Brzezin. Wzięło w nich udział 130 osób w przedziale wiekowym
18-66 lat.
Bełchatów PSSE W pięciu Niepublicznych Zakładach Opieki Zdrowotnej oraz
w Wojewódzkim Szpitalu im. Jana Pawła II w Bełchatowie
zorganizowano akcje edukacyjne dla pacjentów. Mogli oni
skorzystać z bezpłatnych porad lekarskich, wykonać badania m.in.
poziom cholesterolu we krwi (6), spirometrię (10), pomiar ciśnienia
tętniczego, kontrolę wagi ciała. Zorganizowano w placówkach
również ekspozycje wizualne plakatów o tematyce antytytoniowej,
rozdawano ulotki. W akcjach łącznie udział wzięło ok. 1400 osób.
W I LO przeprowadzono debatę antytytoniową, w której udział
wzięli uczniowie z 9 szkół ponadgimnazjalnych z powiatu
bełchatowskiego.
Kutno PSSE 24 listopada przy współpracy ze Szkołą Podstawową Nr 1
w Kutnie zorganizowano turniej sportowy dla młodzieży pod
hasłem „Wesoło–Sportowo-Antytytoniowo”. Uczniowie brali
udział w konkurencjach sportowych, rozstrzygnięto konkurs na
prace plastyczne o tematyce antytytoniowej „Żyjemy zdrowo –
antytytoniowo”. W imprezie udział wzięło ok.180 uczniów.
Łęczyca PSSE W ramach Ogólnopolskiej Akcji „Rzuć Palenie Razem z Nami”
w Łęczycy ogłoszono dla szkół podstawowych powiatu
łęczyckiego oraz dla Specjalnego Ośrodka Szkolno–
Wychowawczego w Łęczycy konkurs plastyczny pod hasłem
„Nie przystawaj z palaczami, rzuć palenie i bądź z nami”. Konkurs

58
 kierowany był do uczniów klas IV- VI. Do konkursu przystąpiło 14
szkół (co stanowi 66% S.P. z terenu powiatu).
Łowicz PSSE W Ośrodku Socjoterapii w Kiernozi 20 listopada 2008r.
zorganizowano pogadankę na temat szkodliwości biernego
i czynnego palenia tytoniu.
Łódź PSSE 20 listopada przeprowadzono akcję antytytoniową pod hasłem
Rzuć Palenie Razem z Nami w Powiatowej Stacji Sanitarno-
Epidemiologicznej w Łodzi. Zadaniem objęto pracowników
Powiatowej Stacji Sanitarno– Epidemiologicznej w Łodzi oraz
petentów. Podczas akcji prowadzono pomiar ciśnienia tętniczego
krwi, rozdawano materiały edukacyjno- informacyjne, prowadzono
rozmowy indywidualne podczas których zachęcano do rzucania
palenia tytoniu oraz przekazywano informacje, gdzie można udać
się po poradę specjalistyczną.
Akcja cieszyła się dużym zainteresowaniem wśród osób palących
jak i niepalących. Zadaniem objęto około 100 osób.
Odbyła się II edycja Akcji Antytytoniowej pod hasłem „Mamo,
Tato nie pal”. Zadaniem objęto dzieci uczęszczające do najstarszej
grupy wiekowej w trzech wybranych przedszkolach oraz uczniów
klasy pierwszej Liceum Ogólnokształcącego Nr XXV w Łodzi.
Dnia 28 listopada odbył się przemarsz przedszkolaków do liceum
ogólnokształcącego, gdzie dzieci zaprezentowały programy
artystyczne. Do akcji włączyli się licealiści przygotowując swój
program artystyczny pod hasłem „Mamo, Tato nie pal”, który
nawiązywał do lubianych przez dzieci bajek. Młodzież
zorganizowała również konkursy dla dzieci m.in. rzucanie piłką
w papierosa. Dzieci uczestniczące w konkursach otrzymywały
nagrody ufundowane przez licealistów. W spotkaniu uczestniczyło
150 osób.
Sieradz PSSE W Zakładzie Karnym w Sieradzu oraz w Jednostce Wojskowej
wyeksponowano plakaty autorstwa A. Pągowskiego, przekazano
także ulotki o tematyce antytytoniowej.
Piotrków PSSE W Przychodni Rejonowej zorganizowano we współpracy ze
Trybunalski Szpitalem Rejonowym w Piotrkowie Trybunalskim punkt
konsultacyjny dla osób palących papierosy. Osoby zgłaszające się
mogły wykonać badanie spirometryczne, zmierzyć zawartość
tlenku węgla w wydychanym powietrzu, zmierzyć ciśnienie krwi,
uzyskać poradę lekarza, otrzymać pakiet materiałów edukacyjnych.
Z punktu konsultacyjnego skorzystało 91 osób.
Poddębice PSSE W pięciu przedszkolach w powiecie poddębickim zorganizowano
konkursy plastyczne oraz konkursy na wierszyk i hasło o tematyce
antytytoniowej. Przedszkolaki przekazały rodzicom ulotki
„Zdrowie Twojego Dziecka- Najlepszy Powód, by Rzucić Palenie”.
Radomsko PSSE Ogłoszono konkurs na projekt oznakowania miejsca wolnego od
dymu tytoniowego tzw. strefy bezdymnej skierowany do uczniów
klas I-III gimnazjum. Do konkursu przystąpiło 6 szkół z terenu
powiatu – ogółem 6 klas ze wszystkich szkół, czyli ok. 160
uczniów. Ważnym elementem po przeprowadzonym konkursie
było przekazanie pracy, która zajęła I miejsce w konkursie do
Urzędu Miasta w Radomsku w celu podjęcia działań zmierzających
do jej wydrukowania oraz oznakowania wydzielonych wcześniej
stref bezdymnych na terenie miasta Radomska.
Wieluń PSSE Na słupach ogłoszeniowych na terenie miasta Wielunia zostały
wyeksponowane plakaty o tematyce antytytoniowej.

Zduńska PSSE W Zduńskiej Woli oplakatowano autobusy miejskie.

59
 Wola W 9 Niepublicznych Zakładach Opieki Zdrowotnej zorganizowano
ekspozycję wizualna, dystrybucję ulotek wśród pacjentów oraz
rozmowy indywidualne z pacjentami podczas porad lekarskich
(przeprowadzono 450 rozmów).
Zgierz PSSE, zakłady Przeprowadzono: rozmowy z proboszczami parafii rzymsko-
opieki katolickich w celu włączenia tematyki antytytoniowej do programu
zdrowotnej kursów przedmałżeńskich oraz na lekcjach katechezy w szkołach,
w Aleksandrowie dystrybucję materiałów edukacyjnych. Przeprowadzono konkurs
Łódzkim plastyczny na reklamę wizualną pt. „Żyjemy w świecie wolnym od
i Strykowie dymu tytoniowego” adresowany do uczniów klas VI szkół
podstawowych i klas I - III szkół gimnazjalnych. Do konkursu
przystąpiło 13 szkół.
Małopolskie Kraków WSSE Prowadzono monitoring artykułów prasowych dotyczących palenia
tytoniu wśród pracowników zakładów pracy. Prowadzono
dystrybucję materiałów kampanijnych m in. do Ośrodka dla Dzieci
Niesłyszących.
Kraków PSSE Prowadzono dystrybucję materiałów edukacyjnych, poradnictwo
metodyczne, dystrybucję kart konkursowych „Nie palę”. Odbyła
się tygodniowa kampania edukacyjna w Zespole Szkól w
Krakowie, gdzie założono księgę osób niepalących. W XX L.O
odbyła się kampania edukacyjna „Wpływ nikotyny na zdrowie
człowieka”.
Bochnia PSSE Prowadzono dystrybucję materiałów edukacyjnych.
Wadowice PSSE Udostępniono zainteresowanym kupony konkursowego „Rzuć
palenie”. Dostarczono plakaty kampanijne dla zainteresowanych.
Dla 10 gazet na terenie powiatu przygotowano materiały prasowe.
Nowy Sącz PSSE 20 listopada zorganizowano akcję antytytoniową w Pijalni Głównej
w Krynicy. Prowadzono dystrybucję materiałów edukacyjnych,
poradnictwo jak rzucić palenie.
Uczniowie wydziału ratownictwa medycznego w Nowym Sączu
wykonywali pomiary ciśnienia tętniczego krwi i poziomu cukru we
krwi.
Sucha PSSE Prowadzono dystrybucję materiałów edukacyjnych. 27
Beskidzka października zorganizowano szkolenie dla nauczycieli z terenu
powiatu. Udzielano pomocy szkołom w realizacji konkursów
o tematyce antytytoniowej.
Myślenice PSSE Prowadzono dystrybucję materiałów kampanijnych do wszystkich
placówek ochrony zdrowia i nauczania na terenie powiatu.
Wieliczka PSSE Prowadzono dystrybucję materiałów edukacyjnych, poradnictwo
metodyczne. We współpracy z Centrum Profilaktyki i Promocji
Zdrowia z Wieliczki zorganizowano warsztaty szkoleniowe dla
realizatorów działań antytytoniowych z terenu powiatu. Celem
szkolenia była min. prezentacja metod edukacyjnych, aby młody
człowiek sięgający po papierosa zastanowił się nad
konsekwencjami.
Olkusz PSSE Prowadzono poradnictwo metodyczne dla szkól i placówek
ochrony zdrowia z terenu powiatu. Przeprowadzono badania
ankietowe wśród młodzieży w szkołach ponadgimnazjalnych.
Tarnów PSSE Przeprowadzono konkursy plastyczne dla młodzieży. Udzielano
pomocy metodycznej i merytorycznej dla Domu Dziecka w
Tarnowie w realizacji konkursu literackiego i plastycznego
o tematyce antytytoniowej.
Proszowice PSSE Udzielono pomocy dla szkół podczas realizacji apeli dla młodzieży
dot. szkodliwości palenia. Prowadzono dystrybucję materiałów

60
 edukacyjnych.
Nowy Targ PSSE Prowadzono akcję informacyjno-edukacyjną dla mieszkańców
powiatu. Dostarczono do placówek ochrony zdrowia materiały
edukacyjne pomocne przy przeprowadzaniu rozmów
indywidualnych na temat palenia.
W kilku placówkach na terenie powiatu przeprowadzono bezpłatne
badania diagnostyczne: spirometrię, RTG.
Brzesko PSSE Zorganizowano konkurs plastyczny dot. palenia przez Miejski
Ośrodek Kultury, prowadzono poradnictwo metodyczne.
Oświęcim PSSE 20 listopada zostało przeprowadzone szkolenie dla nauczycieli
szkół podstawowych i ponadgimnazjalnych nt. „Promocja
zdrowego stylu życia, a kwestia współczesnych zagrożeń
młodzieży szkolnej”. Oplakatowano autobusy MPK kampanijnymi
plakatami, prowadzono poradnictwo metodyczne.
Współorganizowano z Zespołem Szkół w Kętach konkurs
dotyczący profilaktyki antytytoniowej.
Limanowa PSSE Placówkom służby zdrowia udostępniono kupony konkursowe
„Rzuć palenie”. Prowadzono dystrybucję plakatów kampanijnych
do zainteresowanych.
Gorlice PSSE Prowadzono: dystrybucję materiałów edukacyjnych, poradnictwo
metodyczne.
Zakopane PSSE Prowadzono: dystrybucję materiałów kampanijnych, poradnictwo
metodyczne.
Chrzanów PSSE Prowadzono dystrybucję materiałów edukacyjnych, pomoc
w organizacji konkursu plastycznego dla OHP „Młodość wolna
od papierosa’’, ekspozycję wizualną materiałów edukacyjnych na
terenie Stacji.
Miechów PSSE Prowadzono: dystrybucję materiałów edukacyjnych, poradnictwo
metodyczne.
Dąbrowa PSSE Odbyła się narada z Gminnym Koordynatorem ds. Uzależnień.
Tarnowska 20 listopada pracownicy Urzędu Gminy przyjmowali petentów
w koszulkach z napisem „ Nie palę” w Urzędzie zawieszono
plakaty Pągowskiego, w Zespole Szkół Ponadgimnazjalnych
w Brniu odbyły się warsztaty socjoterapeutyczne dla młodzieży
dotyczące zapobiegania zachowaniom ryzykownym.
Wszystkie placówki służby zdrowia otrzymały materiały
edukacyjne.
Mazowieckie Warszawa WSSE i PSSE W dniu 20 listopada 2008 r. zorganizowano wiele punktów
i miasta konsultacyjno-medycznych, w których propagowana była tematyka
powiatowe prozdrowotna, ze szczególnym uwzględnieniem profilaktyki
tytoniowej. W punktach można było wykonać bezpłatne badania:
poziomu cukru we krwi, poziomu cholesterolu, pojemności płuc,
poziomu tlenku węgla w wydychanym powietrzu oraz zmierzyć
swoje BMI. Organizatorzy działań kampanijnych dotarli do wielu
osób palących, w trakcie organizowanych imprez lokalnych,
podczas rozmów indywidualnych, na stoiskach informacyjno–
medycznych, a także za pośrednictwem lokalnych mediów.
Placówki oświatowo–wychowawcze realizowały programy
autorskie wpisane w Szkolny Program Profilaktyki a także
organizowały: apele tematyczne, pogadanki, zajęcia warsztatowe
(często ze wsparciem ze strony poradni psychologiczno–
pedagogicznych), konkursy, ekspozycje wizualne, emisje filmów
o tematyce antytytoniowej i spektakle teatralne. Prowadzone
działania miały na celu zwiększenie poziomu wiedzy odbiorców,
na temat negatywnych skutków palenia tytoniu.

61
Opolskie Opole WSSE W dniu 20 listopada 2008 r. w Sali Kinowej Młodzieżowego
Młodzieżowy Domu Kultury w Opolu, odbyła się uroczysta gala wręczenia
Dom Kultury nagród laureatom Wojewódzkiego Konkursu Fotograficznego
w Opolu „Sam nie palę i innym odradzam”. Na konkurs przesłano 67 prac
Młodzieżowa wykonanych przez 35 uczniów z 12 szkół ponadgimnazjalnych
Rada Miasta z województwa opolskiego.
w Opolu
Opole PSSE Opole, Lektorzy Szkoły Językowej Rogal School w Opolu przeprowadzili
Szkoła Językowa zajęcia na temat szkodliwości palenia tytoniu we wszystkich
Rogal School grupach wiekowych.
w Opolu,
Opole WSSE W dniu 28 października 2008 r. odbyły się obrady Komisji
i wszystkie PSSE Konkursowej konkursu na logo Wojewódzkiej Kampanii „Tutaj
Nie Palę!”. Wpłynęło 36 prac wykonanych przez 32 uczniów z 13
szkół ponadgimnazjalnych z województwa opolskiego.
Brzeg WSSE Od dnia 20.11.08 r. przekazywano certyfikaty „Miejsce Przyjazne
Głubczyce i wszystkie PSSE Niepalącym” wszystkim lokalom, które przystąpiły do Kampanii
Kędzierzyn- ”Tutaj Nie Palę!”
Koźle Każdy lokal otrzymał certyfikat oraz naklejkę z logo Wojewódzkiej
Kluczbork Kampanii „Tutaj nie Palę!”.
Krapkowice W sumie rozdano 35 certyfikatów.
Namysłów
Nysa
Opole
Olesno
Prudnik
Strzelce Op.
Prudnik PSSE W dniu 02.12.odbyła się konferencja pt. „Szkoła wolna od tytoniu”
zorganizowana dla szkolnych pedagogów, realizatorów działań
profilaktycznych oraz pielęgniarek wychowania i nauczania.
Namysłów PSSE Zorganizowano szkolenie dla uczniów szkół gimnazjalnych - 55
osób.
Olesno PSSE Zorganizowano 2 dniowe warsztaty teatralne z zakresu profilaktyki
uzależnień i zakażeń HIV, w których uczestniczyło 7 uczniów z 2
zespołów szkół ponadgimnazjalnych z Olesna. Warsztaty były
prowadzone przez liderów bytomskiego Klubu Pedagogium.
Brzeg PSSE Realizatorzy działań związanych z obchodami Światowego Dnia
Olesno Rzucania Palenia uczestniczyli w 5 naradach – 40 osoby
Opole
Brzeg PSSE Przeprowadzono 35 narad indywidualnych dla 59 osób.
Głubczyce
Olesno
Prudnik
Strzelce
Opolski
Kędzierzyn
Koźle
Kędzierzyn PSSE W dniu 20.11.2008 r w hipermarkecie „Carrefour” zorganizowano
Koźle stoisko informacyjno-edukacyjne, na którym można było: wykonać
pomiary ciśnienia krwi, pomiary tkanki tłuszczowej, uzyskać
porady dotyczące prawidłowego odżywiania, wskazówki
w zakresie rzucania palenia, instruktaże udzielania pierwszej
pomocy przedmedycznej.
Kamienna PSSE W Szkole Podstawowej w Kamiennej oraz w Dąbrowie
Dąbrowa wygłoszono prelekcję na temat szkodliwości palenia dla 65 osób

62
 Olesno PSSE Brzeg, Prowadzono pogadanki na temat szkodliwości palenia tytoniu
Brzeg Szkoły skierowane do uczniów szkół gimnazjalnych.
gimnazjalne
i ponadgimnazjalne
w Oleśnie
Brzeg PSSE Ogłoszono konkursy plastyczne o tematyce antytytoniowej
Głubczyce w szkołach podstawowych oraz gimnazjalnych.
Namysłów
Olesno
Strzelce
Opolskie
Kędzierzyn PSSE Wyeksponowano w widocznych miejscach plakaty oraz ulotki
Koźle o tematyce antytytoniowej.
Kluczbork
Namysłów
Strzelce
Opolskie
Opole, PSSE Prowadzono dystrybucję materiałów informacyjno-edukacyjnych.
Olesno,
Nysa,
Brzeg,
Prudnik,
Strzelce
Opolskie,
Namysłów,
Głubczyce,
Kędzierzyn
– Koźle,
Kluczbork,
Krapkowice
Brzeg PSSE W dniach 17-21listopada przeprowadzono na ulicach miasta Sondę
Uliczną pytając mieszkańców czy są za wprowadzeniem wolnych
od dymu tytoniowego przystanków komunikacji miejskiej i placów
zabaw. W badaniach wzięło udział 780 osób. Odbył się spektakl
wykonany przez uczniów II Liceum Ogólnokształcącego w Brzegu
pt. „Sąd nad papierosem”. W Dniu 5 listopada w Ratuszu Miejskim
w Brzegu odbyła się konferencja pt „Palenie tytoniu jako problem
społeczny”, skierowana do lekarzy, pielęgniarek, nauczycieli,
pedagogów, pracowników służb mundurowych, urzędników.
Liczba osób obecnych to 44 osoby.
Głubczyce PSSE W dniu 19.11. 2008r odbył się X Festiwal Piosenki Prozdrowotnej,
podczas którego uczestnicy i widzowie otrzymywali jabłka jako
symbol zdrowia oraz baloniki z napisem „Młodość wolna od
papierosa”.
Podkarpackie Brzozów PSSE, Zorganizowano narady dla pedagogów szkolnych, dyrektorów
dyrekcja szkół, nauczycieli dotyczące powiatowego podsumowania
i nauczyciele kampanii antytytoniowej.
ze szkół Zorganizowano konkurs plastyczny dla uczniów Szkoły
podstawowych Podstawowej w Izdebkach. Nagrody i dyplomy w konkursie
i gimnazjów, ufundowane zostały przez Wójta Gminy Nozdrzec. W imprezie
dyrekcja wzięli udział przedstawiciele gminy, zaproszeni nauczyciele i
i pracownicy uczniowie ze Szkoły Podstawowej w Zmiennicy, rodzice uczniów,
Brzozowskiego a także przedstawiciel lokalnej Gazety Powiatowej.
Domu Kultury, Z prac przygotowanych na konkurs plastyczny przygotowano
media lokalne wystawę w PSSE w Brzozowie.
Na bieżąco prowadzone były instruktaże dla realizatorów działań.
W sposób ciągły prowadzona była dystrybucja materiałów

63
 edukacyjnych i informacyjnych.
Dębica PSSE Odbyły się narady dotyczące pozyskania partnerów kampanijnych,
Organizatorzy w których uczestniczyli przedstawiciele samorządów,
II Dębickich organizatorzy II Dębickich Targów Pracy, Edukacji
Targów Pracy, i Przedsiębiorczości, kierownicy sklepów, przedstawiciele
Edukacji i lokalnych mediów. W sposób ciągły prowadzona była dystrybucja
Przedsiębiorczości materiałów edukacyjnych i informacyjnych. Na bieżąco
Dyrekcja i prowadzone były instruktaże dla realizatorów działań.
pracownicy Zorganizowano 2 stoiska informacyjno-edukacyjne, w których
Szpitala z porad skorzystało około 3000 osób i wykonano 78 pomiarów.
Powiatowego Rozdawano ulotki i karty konkursowe. Stoiska funkcjonowały
w Dębicy w czasie trwania II Dębickich Targów Pracy, Edukacji i
Przedsiębiorczości adresowane do młodzieży szkół średnich,
studentów i nauczycieli oraz na wszystkich oddziałach Szpitala
Powiatowego w Dębicy (w dniu 20 listopada).
Współpracowano z lokalnymi mediami.
Jarosław PSSE W Zespole Szkół Licealnych i Technicznych w Jarosławiu
i współpartnerzy w ramach imprezy przedstawiono program artystyczny
Urząd Miasta przygotowany przez uczniów z klas III. Ogłoszono wyniki
Jarosławia konkursu na najlepszy plakat antytytoniowy. W imprezie wzięło
Jarosławskie udział 80 osób. Informacja z imprezy zamieszczona została na
Stowarzyszenie stronie internetowej www.infotuba.pl.
Oświaty Wspólnie z Wydziałem Edukacji, Kultury Fizycznej i Sportu oraz
MKZ Jarosław Miejskim Ośrodkiem Sportu i Rekreacji zorganizowano
Miejski Ośrodek Mistrzostwa Szkół Podstawowych Miasta Jarosławia w
Sportu i Rozgrywkach w "Dwa ognie" pod hasłem "Młodość wolna od
Rekreacji papierosa". Do udziału w mistrzostwach zakwalifikowało się
Podkarpacka Sieć 6 szkól podstawowych. W czasie trwania rozgrywek ogłoszony
Szkół został konkurs na najciekawsze hasło antytytoniowe
Promujących (66 uczestników) oraz zgaduj zgadula, w której uczestniczyło
Zdrowie – rejon 30 osób. Informacja z imprezy wraz ze zdjęciami została
jarosławski zamieszczona na stronach internetowych;
Dyrekcja Zespołu www.republika.pl//psse_jaroslaw oraz
Szkół
Licealnych
www.jaroslaw.pl/aktualnosci.
i Technicznych Przygotowano regulamin konkursu literackiego, do którego
w Jarosławiu zaproszono 29 szkół podstawowych zrzeszonych w Sieci Szkół
Centrum Promujących Zdrowie - rejon jarosławski i przemyski.
Medyczne Do konkursu przystąpiło 13 szkół, z których nadesłano 88 wierszy.
w Jarosławiu Do redakcji Życia Podkarpackiego, Gazety Jarosławskiej,
Lokalne media Biuletynu Informacyjnego Miasta Jarosławia, Gazety Wprost
przesłano informacje dotyczące Kampanii.
Zorganizowano szkolenie dla pielęgniarek i pielęgniarek
środowiska szkolnego na temat organizacji kampanii i
planowanych działań.
Do wszystkich zakładów nauczania i wychowania przesłano
materiały i informacje dotyczące Światowego Dnia Rzucania
Palenia.
W dniu 20 listopada delegacje dzieci z Podkarpackiej Sieci Szkół
Promujących Zdrowie rejon Jarosław złożyły listy intencyjne w
Ratuszu, Starostwie Powiatowym, Powiatowej Komendzie Policji,
Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa i PSSE, w
których uczniowie przedstawiali argumenty, że palenie niesie za
sobą nie tylko skutki zdrowotne, ale też społeczne i ekonomiczne.
Oplakatowano PSSE w Jarosławiu oraz rozdawano materiały
edukacyjne. Oplakatowano 25 autobusów MKZ Jarosław. Artykuły
dotyczące Światowego Dnia Rzucania Palenia zostały
zamieszczone w Gazecie Jarosławskiej i w Radio Ave Maria.
Do zakładów opieki zdrowotnej oraz do Podkarpackiej Sieci Szkół

64
 Promujących Zdrowie – Rejon Jarosław przesłano komplety
materiałów edukacyjnych.
Zorganizowano uroczysty apel, w którym uczestniczyło 60
uczniów oraz 29 projekcji filmowych dla 677 widzów.
Jasło PSSE, Współorganizowano uroczysty apel dla młodzieży szkolnej
Dyrekcje Szkół w czasie którego odbył się wykład na temat szkodliwości palenia,
Zakład zorganizowano punkt poradnictwa dla uczniów z problemem
Medycyny Pracy uzależnienia od tytoniu.
Zakłady Pracy: Wspólnie z Zakładem Medycyny w Jaśle zorganizowano stoiska,
BIK SJ na których udzielano porad jak rzucić palenie. Poradnictwo to
PEKTOWIN wsparte było badaniami diagnostycznymi: spirometrią i pomiarem
Sp.zo.o. tlenku węgla w wydychanym powietrzu. Z tej formy edukacji w
TEK-BUD czasie trwania kampanii skorzystało 400 pacjentów.
MULTIFARB wspólnie z Medyczną Szkołą Policealną współorganizowano
LOTOS- uroczysty apel, podczas którego promowano modę na niepalenie.
PARAFINY Do 6 zakładów pracy przygotowano komplety materiałów
DRUKARNIA edukacyjno-informacyjnych oraz plakaty do wykorzystania przez
Medyczna Szkoła pracowników BHP i zakładową służbę zdrowia. Działaniami objęto
Policealna ok. 800 pracowników.
Kolbuszowa PSSE W Zespole Szkół Technicznych w Kolbuszowej
współpartnerzy: współorganizowano uroczysty apel, w czasie którego
Starostwo przedstawiony został referat i mini drama przygotowany przez
Powiatowe uczniów. Na korytarzach szkoły rozwieszono rysunki „historyjki-
Zespół Szkól humoreski” przygotowane przez uczniów oraz plakaty otrzymane.
Technicznych Łącznie działaniami objęto 400 osób zarówno uczniów jak
w Kolbuszowej i nauczycieli.
Zespół Szkół W Zespole Szkół Agrotechniczno-Ekonomicznych w Weryni
Agtotechniczno- w każdej klasie prowadzone były zajęcia na temat skutków
Ekonomicznych zdrowotnych, kosmetycznych, społecznych i ekonomicznych
w Werynii związanych z paleniem. Łącznie działaniami objęto 395 uczniów
Świetlica i nauczycieli.
Profilaktyczno- W świetlicy Profilaktyczno –Wychowawczej w Kolbuszowej dla
Wychowawcza wychowanków zorganizowano wspólnie z Komitetem Pomocy
w Kolbuszowej Społecznej warsztaty prozdrowotne obejmujące swoją tematyką
Liceum m.in. problematykę palenia tytoniu. Działaniami objęto 23
Ogólnokształcące wychowanków. Dla młodszych dzieci (12 osób) zorganizowano
w Kolbuszowej zajęcia plastyczne przedstawiające „postawy wobec środków
uzależniających”. Z prac przygotowano wystawę eksponowaną
w placówce.
W Liceum Ogólnokształcącym i na Uniwersytecie Rzeszowskim –
Wydziale Biotechnologii w Werynii przygotowano ekspozycję
plakatów antytytoniowych oraz zorganizowano stoiska z
materiałami edukacyjnymi i ulotkami. Działaniami tymi objęto
ok.560 osób. Przy współpracy z właścicielem kiosku
wielobranżowego w Kolbuszowej rozprowadzano ulotki
o tematyce antytytoniowej i karty konkursowe.
Prowadzono dystrybucję przygotowanych kompletów materiałów
do 6 zakładów pracy i 21zakładów nauczania i wychowania.
Na terenie Starostwa Powiatowego i PSSE Kolbuszowa
zorganizowano 2 punkty informacyjno-edukacyjne, w których
udzielano porad i rozdawano materiały edukacyjne – działaniami
objęto 130 osób. Współpracowano z lokalnymi mediami.
Krosno PSSE, Zorganizowano wystawę plakatu antytytoniowego podczas XXX
Współpartnerzy: Jesiennych Spotkań Teatralnych. Odbyła się impreza sportowo-
Regionalne zdrowotna pt. „Sport bez papierosa” dla uczniów I LO Krosno,
Centrum Kultur w ramach, której przeprowadzono biegi sztafetowe.
Pogranicza Zorganizowano konkurs na reklamę antytytoniową dla klas I.
Państwowe W ramach imprezy prowadzone było również rozdawnictwo

65
 Liceum Sztuk jabłek, wystawa plakatów antytytoniowych oraz rozdawnictwo
Plastycznych ulotek. Przeprowadzono akcję w dniu 20 listopada. Wśród
MOSiR Krosno uczniów, nauczycieli i pracowników Zespołu Szkól
Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych nr 4 w Krośnie, w ramach, której
Ponadgimnazjalnych przeprowadzono: krótką pogadankę przez szkolny radiowęzeł
nr 4 w Krośnie nt. szkodliwości palenia, przeprowadzono testy motywacji i
NZOZ uzależnienia, udzielano indywidualnych porad, obliczano BMI,
SPECMED propagowano konkurs „Rzuć palenie razem z nami”, wykonywano
Państwowa Straż pomiary tlenku węgla w wydychanym powietrzu i pomiary
Pożarna ciśnienia krwi (33 osoby). Ponadto zorganizowane zostały
Urząd Miasta rozgrywki sportowe w ping-ponga i wystawa tematyczna w holu
Krosna szkoły. Z przebiegu akcji w szkole zamieszczona została
Starosta informacja prasowa w dzienniku Super Nowości.
Krośnieński W dniach 20-24 listopada wspólnie z zakładem opieki zdrowotnej
MKS Krosno, Specmed przeprowadzono akcję „50 ton zdrowia”, w ramach,
PKS Krosno której udzielano porad prozdrowotnych i wykonywano badania
m.in.: densytometrii, poziomu cukru we krwi, poziomu
cholesterolu,pomiary ciśnienia ciśnienia – z badań skorzystało 280
osób. Finał akcji odbył się na krośnieńskim Rynku gdzie
zorganizowano stoisko promocji zdrowia, w którym udzielano
porad jak rzucić palenie, przeprowadzano testy motywacji
i uzależnienia, wykonywano pomiary tlenku węgla w wydychanym
powietrzu oraz rozdawano ulotki i plakaty. Ponadto
zorganizowano: stoisko „Amazonek”, stoisko „Specmed”, pokaz
sprawnościowy Straży Pożarnej, pokaz pierwszej pomocy,
wystawę plakatów antytytoniowych, rozdawnictwo jabłek, quiz
z nagrodami dla uczestników imprezy. W imprezie wzięły udział
lokalne media.
Leżajsk PSSE Zorganizowano dwa punkty informacyjno-edukacyjne w holu
Przychodni Specjalistycznej w Leżąjsku oraz w PSSE Leżąjsk,
w których udzielano porad na temat skutków palenia tytoniu,
zachęcano do rzucenia palenia, wykonywano pomiary ciśnienia
krwi oraz rozdawano materiały informacyjne i edukacyjne.
Z porad skorzystało 218 osób.
Ponadto we współpracy ze szkołami uruchomiono punkty
informacyjne: w szkołach gimnazjalnych, w 18 szkołach
podstawowych oraz 27 zakładach opieki zdrowotnej. Z porad
i materiałów edukacyjnych skorzystało ogółem 1770 osób.
Lubaczów PSSE Zorganizowano konkurs plastyczny dla uczniów klas I-III Szkoły
Dyrekcja Szkoły Podstawowej w Narolu. W konkursie wzięło udział 70 uczniów.
Podstawowej Z najlepszych prac przygotowano wystawę .W ramach współpracy
w Narolu z Twoim Radiem Lubaczów – przygotowano informację, którą
Twoje Radio odczytywano w serwisach informacyjnych w dniu 20 listopada.
Lubaczów
Łańcut PSSE Przeprowadzono naradę z higienistkami i pielęgniarkami
szkolnymi. W naradzie uczestniczyło 13 osób. Prowadzono
dystrybucję materiałów oświatowo-zdrowotnych w szkołach.
Dodatkowo przygotowano na terenie PSSE gazetkę tematyczną
dot. Światowego Dnia Rzucania Palenia oraz wystawę materiałów
informacyjno-edukacyjnych.
Współorganizowano 3 imprezy w Zespole Szkół nr 3, w Szkole
Podstawowej nr 3 w Łańcucie i w Wysokiej. W imprezach
uczestniczyli uczniowie i nauczyciele. Przygotowano komplety
materiałów wraz z zaproszeniem do popularyzacji kampanii
antytytoniowej do dyrektorów szkół i kierowników zakładów
opieki zdrowotnej.
Mielec PSSE W PSSE zorganizowano Punkt Informacji Medycznej, w którym
Urząd Miasta wykonywano pomiary ciśnienia krwi, obliczano BMI,

66
 wykonywano pomiar zawartości tlenku węgla w wydychanym
powietrzu. Z porad skorzystało 27 osób.
Przygotowano konkurs plastyczny „Mój pomysł na styl życia
wolny od nałogów”, do którego zaproszono 60 szkół z terenu
miasta i powiatu mieleckiego.
Przygotowano komplety materiałów edukacyjnych, które przesłano
do zakładów opieki zdrowotnej, szkół podstawowych i szkół
ponadgimnazjalnych (do 130 placówek).
Nisko PSSE, W internacie RCEZ w dniu 20 listopada przeprowadzone zostały
współpartnerzy: zajęcia pt. „Wpływ nikotyny na zdrowie i kondycję fizyczną” oraz
kierownik ankieta wśród wychowanków, która miała na celu zdiagnozowanie
Internatu RCEZ palenia tytoniu wśród wychowanków. Jednocześnie ogłoszony
Dyrektorzy szkół, został konkurs na najciekawszy plakat antytytoniowy.
Kierownicy W Liceum Ogólnokształcącym w Nisku współorganizowano
Zakładów Opieki uroczysty apel na temat skutków palenia. Rozstrzygnięto również
Zdrowotnej szkolny konkurs na najciekawsze hasło antytytoniowe. W apelu
wzięło udział 150 uczniów i nauczycieli.
Do wszystkich szkół i zakładów opieki zdrowotnej przesłano
komplety materiałów edukacyjnych.
Przemyśl PSSE, W dniu 20 listopada w Przedszkolu Miejskim w Przemyślu odbyło
Przedszkole nr 7 się spotkanie pt: „Co to jest zdrowy styl życia”, podczas spotkania
w Przemyślu, dzieci wysłuchały pogadanki na temat szkodliwości biernego
Urząd Miasta palenia. Dla rodziców przygotowano stoisko z materiałami
Przemyśla, edukacyjnymi. Działaniami objęto dzieci, nauczycieli i rodziców.
W ramach akcji na okres 2 tygodni w autobusach Komunikacji
Miejskiej w Przemyślu oplakatowano 20 autobusów.
Prowadzono akcję informacyjną w lokalnych mediach. Prezydent
miasta Przemyśla na stronie Urzędu Miasta umieścił list otwarty
dotyczący ograniczenia sprzedaży wyrobów tytoniowych dzieciom
i młodzieży „Stop 18!” skierowany do sprzedawców wyrobów
tytoniowych. Z inicjatywy Prezydenta miasta Przemyśla
umieszczono przy głównych ulicach tabliczki zakazujące
zaśmiecania trawników i ulic przez kierowców o treści „Palaczu
nie zaśmiecaj naszego miasta”.
Na bieżąco odbywała się dystrybucja materiałów edukacyjnych do
szkół z terenu miasta Przemyśla i powiatu oraz do licznych
instytucji państwowych i prywatnych.
Przeworsk PSSE Zorganizowano wystawy plakatów i z prac plastycznych, które
Dyrektorzy szkół eksponowane były w szkołach na terenie miasta i powiatu.
Dyrekcja SPZOZ W Zespole Szkół w Kańczudze w trakcie wywiadówek
Przeworsk prowadzono zajęcia z rodzicami o tematyce profilaktyki palenia
tytoniu. W zajęciach uczestniczyło ok. 200 rodziców.
Ropczyce PSSE W LO Ropczyce zorganizowano konkurs dla klas I i II w trzech
Ośrodek kategoriach pt. „Bezpiecznym być, bezpiecznie żyć”, w którym
Szkolno- poszczególne klasy miały w dowolny sposób zaprezentować dla
Wychowawczy, pozostałych uczniów zasady bezpieczeństwa w różnych
Domy Kultury dziedzinach życia. Jedna z kategorii dotyczyła „Palenie albo
zdrowie – wybór należy do Ciebie” i obejmowała zagadnienia
wpływu palenia na kontakty międzyludzkie i środowisko naturalne
oraz wypadki drogowe z powodu palenia.
W Miejskiej i Gminnej Biblioteki Publicznej w Ropczycach oprócz
formy wizualnej wreczano długoletnim palaczom, których książki
„pachną” dymem tytoniowym rulonik z plakatem „Papierosy są do
dupy”.
Formy wizualne zorganizowano również w 21 ośrodkach zdrowia
oraz 5 Domach Kultury.
Na bieżąco udzielano konsultacji i i instruktaży dla realizatorów.
Rzeszów WSSE, Wspólnie z Wojewódzkim Szpitalem Specjalistycznym w

67
 Wojewódzki Rzeszowie zorganizowano stoisko informacyjno-edukacyjne,
Szpital na którym: wykonywano pomiary ciśnienia krwi (78 pomiarów),
Specjalistyczny zawartości tlenku węgla w wydychanym powietrzu (51 pomiarów),
udzielano porad dietetycznych i obliczano BMI (86 ),wykonywano
badania spirometryczne wraz z analizą lekarską (41 pomiarów),
a także rozdawano ulotki. Z inicjatywy pracowników szpitala
prowadzono edukację pacjentów na oddziałach oraz w poradniach.
Opracowano 12 tablic instruktażowych oraz zorganizowano
10 spotkań, w których uczestniczyło 61 osób.
Rzeszów PSSE Zorganizowano II edycję konkursu plastycznego dla uczniów szkół
Starostwo ponadgimnazjalnych pod hasłem „JESTEM OK.! – NIE PALĘ”,
Powiatowe uczestniczyło w nim 13 szkół. Wszyscy uczestnicy otrzymali
SODK Nowe pamiątkowe dyplomy.
Miasto, 21 września odbyła się impreza plenerowa „Dni Osiedla Mieszka I”
NFZ Rzeszów Prowadzono pomiary: ciśnienia krwi – 150 osób, poziomu cukru
we krwi – 150 osób, poziomu tlenku węgla w wydychanym
powietrzu – 48 osób, rozdawnictwo materiałów edukacyjnych,
prowadzono rozmowy indywidualne – 150 osób. Zasięgiem akcji
objęto ok. 800 osób.
27 września odbyła się impreza plenerowa „Dni Osiedla nowe
Miasto” ,w trakcie której prowadzono pomiary: ciśnienia krwi –
160 osób, poziomu cukru we krwi – 160 osób, poziomu tlenku
węgla w wydychanym powietrzu – 35 osób, rozdawnictwo
materiałów edukacyjnych, prowadzono rozmowy indywidualne –
160 osób. Zasięgiem akcji objęto ok. 900 osób
20 listopada prowadzono pomiary: ciśnienia krwi – 80osób,
poziomu tlenku węgla w wydychanym powietrzu – 59 osób,
poziomu cukru we krwi – 80 osób, poradnictwo jak rzucić palenie,
rozmowy indywidualne, rozdawnictwo materiałów edukacyjnych i
kart konkursowych, rozmowy z mediami.
Ustrzyki PSSE W dniu 01.12 odbyła się impreza w Ustrzyckim Domu Kultury
Dolne Poradnia podsumowująca działania profilaktyczne z zakresu uzależnień
Psychologiczno prowadzone w szkołach gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych
Pedagogiczna w ramach V Powiatowej Kampanii Profilaktyki Uzależnień. W
w Ustrzykach konkursie wiedzy teoretycznej wzięło udział 8 szkół. W konkursie
Dolnych, małych form teatralnych uczestniczyła młodzież z 8 szkół (97
Zarząd Rejonowy uczestników). Kampania połączona była z rozdawnictwem
PCK w materiałów edukacyjnych o tematyce antytytoniowej.
Ustrzykach Dostarczenie materiałów edukacyjnych informujących
Dolnych, o prowadzonej akcji do zakładów pracy (11), szkół podstawowych
Komenda (27), gimnazjalnych (12) i ponadgimnazjalnych (4), urzędów
Powiatowa administracji publicznej (3), placówek handlowych (7) oraz służby
Policji w zdrowia (6) na terenie powiatu bieszczadzkiego i leskiego.
Ustrzykach Przeprowadzenie akcji plakatowej na terenie dworców PKP, PKS
Dolnych, , oraz Spółdzielni Mieszkaniowej ,,Pionierska” i „Drzewiarz”
,Apteka pod w Ustrzykach Dolnych.
Orlikiem” w W szkołach prowadzone były działania dotyczące profilaktyki
Ustrzykach uzależnień, pogadanki na lekcjach wychowawczych, prezentacje
Dolnych, multimedialne i inscenizacje przygotowane przez młodzież.
Ustrzycki Dom
Kultury,
MPK ,,
Pływalnia
Delfin”
Urząd Miejski
Ustrzyki Dolne,
Urząd Gminy w
Czarnej, Urząd
Gminy w

68
 Lutowiskach
Podlaskie Białystok WSSE, Zrealizowano 1383 pogadanki, 143 prelekcje, 82 wykłady.
i podległe PSSE, Udzielono 418 porad i instruktaży, przeprowadzono 3142 rozmów
miasta indywidualnych. Przygotowano ekspozycje 1831 form wizualnych.
powiatowe Treści prozdrowotne kierowano głównie do młodzieży uczącej się,
która stanowiła najliczniejszą grupę odbiorców. Zadania
realizowano głównie na bazie szkół, przy współpracy z lokalną
służbą zdrowia.
Pomorskie Gdańsk WSSE W dniach 13-14 listopada zorganizowano akcję pod hasłem
„Wygraj Zdrowie”. Projekt związany był z obchodami Światowego
Dnia Rzucania Palenia oraz Światowego Dnia Walki z Cukrzycą.
13 listopada na terenie Ateneum Gedanense Novum odbyły się
badania profilaktyczne: mierzenie ciśnienia krwi, badanie stężenia
tlenku węgla w wydychanym powietrzu, poziomu hemoglobiny
zajętej przez tlenek węgla. Studenci przeprowadzali wywiady w
kierunku nowotworów układu oddechowego oraz cukrzycy.
Przebadano 150 osób.
14 listopada w klubie studenckim Medyk odbyła się impreza
„Medyk-lokal bez papierosa”. Podczas imprezy obowiązywał w
klubie całkowity zakaz palenia. Przy barze, na ścianach i dj-ce
wisiały plakaty o tematyce antytytoniowej. Każda osoba paląca
poza terenem klubu dostawała naklejki i ulotki z kampanii
antytytoniowej. Dla palaczy, którzy chcieli ograniczyć swoje
palenie i wyrzucali papierosy do specjalnego pojemnika, czekały
nagrody: koszulki, breloczki, kubki, kalendarze oraz plakaty. W
czasie imprezy była możliwość wykonania badań: stężenia tlenku
węgla w wydychanym powietrzu oraz poziomu hemoglobiny
zajętej przez tlenek węgla. Przebadano 50 osób.
Bytów PSSE W Szpitalu Powiatu Bytowskiego przy poradni „K” w dniu 20
listopada zostało zorganizowane stoisko, na którym pracownicy
wykonywali badania na zawartość tlenku węgla w wydychanym
powietrzu, mierzyli ciśnienie krwi, oraz poziom cukru we krwi.
Udzielano porad na temat szkodliwości palenia tytoniu przez
kobiety w ciąży oraz biernych palaczy, a także informowano jak
skutecznie rzucić palenie.
W Zespole Szkół Ogólnokształcących i Zespole Szkół
Ekonomiczno-Rolniczych na przerwach puszczano prezentacje
multimedialne o skutkach palenia tytoniu. Ponadto utworzono
stoisko, na którym prezentowano materiały edukacyjne (plakaty,
ulotki, broszury) o tematyce antytytoniowej.
Człuchów PSSE W październiku ogłoszono powiatowy konkurs fotograficzny
pt. „Uzależnienia wokół mnie”.
20 listopada w Miejskim Domu Kultury w Człuchowie
przeprowadzono akcję promującą zdrowy, wolny od dymu
tytoniowego styl życia. Zorganizowano koncert rockowy oraz
wystawę plakatów antytytoniowych, przeprowadzono
rozdawnictwo ulotek i broszur na temat szkodliwości palenie
tytoniu.
Gdańsk PSSE 20 listopada zorganizowano punkt informacyjny, w którym
udzielano porad dotyczących zdrowego stylu życia, wykonywano
pomiary ciśnienia krwi, pomiary tlenku węgla w wydychanym
powietrzu u osób palących oraz prowadzono rozdawnictwo
materiałów oświatowo-zdrowotnych.
21 listopada we współpracy ze Stowarzyszeniem Manko
zorganizowano punkt informacyjny w Galerii Handlowej Madison
w Gdańsku. W punkcie udzielano porad i konsultacji dotyczących
szkodliwości palenia tytoniu, możliwościach rzucenia nałogu

69
 palenia tytoniu, zdrowego stylu życia. Wykonywano pomiary
ciśnienia krwi, poziomu glukozy we krwi i pomiary tlenku węgla
w wydychanym powietrzu u osób palących tytoń oraz u
osób narażonych na bierne palenie. Prowadzono dystrybucję
materiałów oświatowo-zdrowotnych. Przeprowadzono dla dzieci
konkurs plastyczny związany z tematyką biernego palenia pod
hasłem "Mamo, tato nie pal!". Każde dziecko biorące udział w
konkursie otrzymało drobny upominek. Natomiast dla dorosłych
przygotowano quiz dotyczący problematyki czynnego i biernego
palenia.
Gdynia PSSE We współpracy ze Strażą Miejską zrealizowano Program
Odpowiedzialnej Sprzedaży „STOP 18”. W ramach programu
przeszkolono sprzedawców wyrobów tytoniowych (ok. 36 osób)
przypominając o zakazie sprzedaży wyrobów tytoniowych
nieletnim. Przekazano odpowiednie materiały edukacyjne.
Zorganizowano festyn rodzinny, na którym propagowano
Europejski Kodeks Walki z Rakiem ze szczególnym
uwzględnieniem szkodliwości palenia, wykonywano pomiary
poziomu tlenku w wydychanym powietrzu, udzielano porad
z zakresu profilaktyki palenia tytoniu.
Zorganizowano szkolenie dot. profilaktyki palenia tytoniu i
mechanizmów uzależnień dla nauczycieli i pedagogów szkół
gimnazjalnych (17 osób).
Kościerzyna PSSE W dniach 20-21 listopada w Ratuszu Miejskim w Kościerzynie
zorganizowano dwudniową wystawę plakatów informujących
i zachęcających do zerwania z nałogiem palenia tytoniu.
Zorganizowano wspólnie z NZOZ „Przychodnia” KOŚCIERZYNA
bezpłatne badania profilaktyczne dla mieszkańców Kościerzyny i
powiatu: spirometrię, badanie ciśnienia krwi, pomiar masy ciała
BMI, badanie poziomu tlenku węgla w wydychanym powietrzu
udzielano porady lekarskiej odnośnie zdrowego stylu życia,
szkodliwości palenia tytoniu, profilaktyki HIV/AIDS, profilaktyki
uzależnień. Wykonano 178 badań.
Kwidzyń PSSE Zorganizowano imprezę w Teatrze Miejskim w Kwidzynie,
gdzie odbył się pokazy prezentacji multimedialnych laureatów
konkursów dot. problematyki palenia tytoniu. Pokazy były
przeplatane muzyką młodzieżową znanego w Kwidzynie zespołu
„Złote tarasy”. W ramach akcji zapraszano palących nauczycieli
oraz rodziców uczniów do rozważenia decyzji o zerwaniu z
nałogiem palenia tytoniu i proponowano fachową pomoc lekarską
oraz terapeutyczną z przychodni leczenia uzależnień.
Nowy Dwór PSSE Zorganizowana została Rejonowa Olimpiada Zdrowego Stylu
Gdański Życia wspólnie z Zarządem Rejonowym PCK. Eliminacje odbyły
się w dwóch kategoriach wiekowych. Wzięli w niej udział
uczniowie ze szkół gimnazjalnych i ze szkół ponadgimnazjalnych.
20 listopada w Urzędzie Pracy i ZUS przeprowadzono akcję
edukacyjną dot. szkodliwości palenia tytoniu. Rozdawane były
ulotki, prowadzone rozmowy indywidualne z osobami
zainteresowanymi.
Słupsk PSSE 7 listopada w Starostwie Powiatowym w Słupsku odbyła się narada
szkoleniowa dla dyrektorów szkół, szkolnych koordynatorów
edukacji zdrowotnej i promocji zdrowia, nauczycieli, pielęgniarek
środowiska nauczania i wychowania, przedstawicieli Urzędów
Gmin, na której przedstawiono zagadnienia związane ze skutkami
palenia tytoniu.
Śląskie Katowice WSSE, PSSE 20 listopada w Szpitalu im. St. Leszczyńskiego w Katowicach,
odbyło się posumowanie konkursu na prezentację multimedialną

70
 dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych oraz szkolenie dla
szkolnych liderów zdrowia.
Piekary PSSE 21 listopada w Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej w Piekarach
Śląskie Śląskich odbyło się podsumowanie projektu skierowanego
do młodzieży szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych
pt. „Młodość Wolna od Tytoniu”.
Żywiec PSSE, 20 listopada w Zespole Szkolno-Przedszkolnym w Pewli
Ślemieńskiej odbyła się inauguracja kampanii, w której udział
wzięli uczniowie, nauczyciele oraz zaproszeni goście.
Racibórz PSSE 22 listopada w centrum Raciborza harcerze wspólnie z Policją,
w ramach kontroli ruchu drogowego, wręczali kierowcom ulotki
antytytoniowe i przekazywali informację nt. odbywającej się akcji.
Sosnowiec PSSE 20 listopada w pasażu pod Dworcem PKP w Sosnowcu,
zorganizowano akcję, w której czynny udział wzięli uczniowie
Zespołu Szkół Technicznych i Licealnych oraz pracownicy
Zespołu Lecznictwa Ambulatoryjnego.
Częstochowa PSSE 20 listopada zorganizowano zajęcia prowadzone przez
psychologów z Centrum Informacji Zawodowej połączone z
warsztatami dla uczniów 10-u szkół ponadgimnazjalnych powiatu
częstochowskiego.
Ruda Śląska PSSE, 25 listopada w Rudzie Śl. zorganizowano happening z udziałem
przedstawicieli Rady Miasta.
Tychy PSSE 6 października odbyła się konferencja pt. „Młodość bez papierosa”
zorganizowana wspólnie z Urzędem Miasta w Tychach,
adresowana do młodzieży szkół gimnazjalnych.
Świętokrzyskie Kielce WSSE, PSSE Wspólnie ze Świętokrzyskim Centrum Onkologii zorganizowano
i miasta konkurs fotograficzny propagujący zdrowy styl życia i modę na
powiatowe niepalenie pod hasłem „Nie palę – żyję aktywnie”, skierowany do
młodzieży ze szkół ponagimnazjalych.
Zorganizowano wystawę prac fotograficznych w VI LO
w Kielcach.
W Świętokrzyskim Centrum Onkologii prowadzono pomiary
stężenia tlenku węgla w wydychanym powietrzu połączone
z poradami dla osób zainteresowanych jak zerwać z nałogiem
palenia tytoniu.
W Wojewódzkim Domu Kultury oraz Świętokrzyskim Centrum
Onkologii w Kielcach zorganizowano wystawy fotograficzne
znanych osób, które rzuciły palenie udostępnioną przez Fundację
„Promocja Zdrowia” w Warszawie.
Odbył się I Turniej Piłki Siatkowej Dziewcząt i Chłopców pod
hasłem „Zamiast palić zagrajmy mecz”.
Odbył się finał wojewódzkiego przeglądu małych form teatralnych
o charakterze satyrycznym pod hasłem „Jestem zdrowy – odrzucam
dym papierosowy”. Celem głównym przeglądu było promowanie
wśród dzieci i ich rodziców zachowań korzystnych dla zdrowia z
wykorzystaniem form teatralnych. W przeglądzie wzięło udział 11
zespołów – laureatów przeglądów powiatowych. Laureaci
otrzymali atrakcyjne nagrody zespołowe
w postaci sprzętu sportowego oraz pamiątkowe statuetki.
W kilku powiatach oplakatowano pociągi Świętokrzyskiego
Zakładu Przewozów Regionalnych, Dworzec PKP w Kielcach,
Staszowie oraz autobusy. Prowadzono rozdawnictwo ulotek przez
wolontariuszy ze szkół gimnazjalnych na peronach i hali
dworcowej Dworca PKP w Skarżysku–Kamiennej.
Odbyły się przeglądy filmów oświatowo-zdrowotnych o tematyce
antytytoniowej w placówkach szkolnych na terenie województwa

71
 świętokrzyskiego.
Zorganizowana została Nocna impreza prozdrowotna „Nocne harce
bez papierosa” w Szkole Podstawowej w Przęsławiu.
Odbyły się uroczyste podsumowania konkursów na prezentację
multimedialną: „Gimnazjalisto! Wybierz zdrowe życie bez
nałogów”.
Prowadzono rozdawnictwo ulotek przez policjantów z komendy
Powiatowej Policji w Staszowie wśród zatrzymanych do kontroli.
Przeprowadzono sondaż uliczny w Staszowie, Połańcu i Osieku
dot. palenia papierosów wśród mieszkańców.
Warmińsko- Olsztyn WSSE, PSSE W dniu 20 listopada odbyło się podsumowanie konkursu dla
mazurskie przedszkolaków „Dzieciństwo bez dymu tytoniowego- młodość
bez papierosa”.
Ostróda PSSE 20 listopada w LO w Ostródzie odbyło się podsumowanie dwóch
konkursów: literackiego i plastycznego.
4 grudnia w odbyło się w Gimnazjum w Ostródzie podsumowanie
konkursu „Żyj bez nałogów bądź sobą”.
Węgorzewo PSSE Zorganizowano quiz wiedzy z nagrodami. Wpłynęły 83 prace ze
wszystkich szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych powiatu
węgorzewskiego (6 szkół).
Ełk PSSE Zorganizowano imprezę w Szkole Policealnej w Ełku połączoną
z badaniami pomiaru ciśnienia krwi i wykładem oraz ekspozycją
plakatów.
Pisz PSSE 20 listopada w sklepie „BOBAS” w Piszu zorganizowano stoisko,
na którym udzielano porad i rozdawano materiały edukacyjne.
Jedwabno 20 listopada w Jedwabnie odbył się przemarsz młodzieży, która
odwiedzała ważniejsze urzędy i rozdawała ulotki. Młodzież ubrana
była w koszulki z napisem Nie palę.
Nidzica PSSE W Nidzickim Ośrodku Kultury odbył się XIV przegląd Form
Teatralnych poświęcony walce z uzależnieniami. Zorganizowano
konkurs na prezentacje multimedialną pod hasłem „Palić, nie
palić”.
21 listopada w Przychodni w Nidzicy zorganizowano punkt
pomiaru ciśnienia krwi i poradnictwa z rozdawaniem materiałów
edukacyjnych.
Nowe PSSE 20 listopada zorganizowano konferencje powiatową w Nowym
Miasto Mieście Lubawskim z udziałem władz lokalnych. Na konferencji
Lubawskie podsumowano konkurs literacki i plastyczny dla szkół powiatu
nowomiejskiego. W uroczystości uczestniczyły media lokalne.
Lidzbark PSSE 20 listopada w Lidzbarku zorganizowano stoisko, na którym
Warmiński udzielano porad i wykonywano pomiary ciśnienia krwi dla 43
pacjentów
Braniewo PSSE W Gimnazjum nr 1 w Braniewie zorganizowano imprezę – turniej
wiedzy oraz podsumowano konkurs plastyczny „Palenie zabija
wybór należy do Ciebie”.
Giżycko PSSE Zorganizowano konkurs „Rzuć palenie na wesoło”. Podsumowanie
konkursu odbyło się w SP nr 7 w Giżycku z projekcją filmu
„Nikotyna legalny narkotyk”.
Elbląg PSSE 20 listopada zorganizowano stoisko, na którym wykonywano
pomiary ciśnienia krwi i rozdawano materiały edukacyjne.
Działdowo PSSE W Działdowie zorganizowano happening z udziałem młodzieży
Wielkopolskie Poznań WSSE Wspólnie z Uniwersytetem Medycznym w Poznaniu
zorganizowano festyn zdrowotny pt. „ Zdrowie dziecka – prosta

72
 sprawa”. Uczestnikami festynu były dzieci ich rodzice
i opiekunowie (120 uczestników).
Przygotowano: gry, zabawy konkursy dla dzieci o tematyce
zdrowotnej ze szczególnym uwzględnieniem tematyki
antytytoniowej. W punktach konsultacyjnych wykonywano
pomiary stężenia tlenku węgla w wydychanym powietrzu.
Miasta 31 PSSE Informowano i zapraszano do udziału w obchodach lokalne media.
powiatowe Zamieszczano informacje na stronach internetowych, udzielano
wywiadów rozgłośniom radiowym i telewizyjnym (łącznie 65
informacji). Zorganizowano narady dla partnerów i realizatorów
działań w celu zapoznania ich z ideą akcji i pozyskania do
organizacji działań (137). Zorganizowano imprezy dla społeczności
lokalnej (happeningi, przemarsze) -33.
Zorganizowano 12 punktów informacyjno –konsultacyjnych,
w których badano poziom tlenku węgla w wydychanym powietrzu,
dokonywano pomiaru ciśnienia, udzielano porad dla osób chcących
rzucić palenie (845 osób)
Organizowano zajęcia edukacyjne (wykłady, prelekcje, pogadanki,
warsztaty) dla uczniów szkół wszystkich typów. W zajęciach
uczestniczyło łącznie 5 122 uczniów.
Realizowano konkursy związane z tematyką szkodliwości palenia
tytoniu dla uczniów szkół wszystkich typów oraz społeczności
lokalnej (80).
Zrealizowano pokaz materiałów oświatowo-zdrowotnych (prac
plastycznych, plakatów) na dworcach PKS, PKP, w bibliotekach,
aptekach – ogółem 50 ekspozycji.
Czarnków PSSE, Odbyła się pogadanka dla przyszłych rodziców o szkodliwości
Szkoła Rodzenia palenia tytoniu w czasie ciąży przeprowadzona w szkole rodzenia
w Szpitalu w Szpitalu Powiatowym w Czarnkowie (14 osób).
Powiatowym Zorganizowano konkurs na scenkę teatralną pod hasłem „Zdrowy
w Czarnkowie, styl życia – życie bez uzależnień” (6 drużyn z 6 szkół
Dom Kultury gimnazjalnych - 120 osób).
w Czarnkowie
Gniezno PSSE, Odbył się przemarsz młodzieży ulicami miasta. Prowadzono
placówki dystrybucję kuponów konkursowych wśród przechodniów,
nauczania a także w przychodniach, placówkach nauczania i wychowania
i wychowania oraz urzędach (150 uczestników).
Konin PSSE, Zorganizowano szkolenia (9) dla przedszkolnych i szkolnych
Szkoły koordynatorów wychowania zdrowotnego, podczas których
Gimnazjalne omówiono problematykę palenia tytoniu wśród młodzieży szkolnej.
i Ponadgimnazjalne Przeprowadzono warsztaty szkoleniowe (3) dla młodzieży biorącej
z miasta Konina udział w Projekcie Młodzieżowi Liderzy Zdrowia. W trakcie
i powiatu warsztatów omówiono szkodliwy wpływ tytoniu na organizm
konińskiego młodego człowieka, odbyła się dyskusja problemowa z młodzieżą
na temat walki z nałogiem tytoniu, zaprezentowano plakaty
antytytoniowe.
W punktach konsultacyjnych dokonywano pomiarów ciśnienia
krwi podróżnym, pracownikom PKS Konin oraz osobom
przebywającym na terenie dworca PKS, rozdawano ulotki
antytytoniowe, udzielano informacji i porad dotyczących problemu
palenia tytoniu

Grodzisk PSSE Odbył się konkurs dla uczniów szkół gimnazjalnych na prezentację
Wielkopolski gimnazja powiatu multimedialną o tematyce antytytoniowej (14 uczestników).
grodziskiego

Jarocin PSSE Zorganizowano konkurs plastyczny na najciekawszy plakat

Szkoła o tematyce antytytoniowej dla uczniów klas III-VI

73
 Podstawowa (263 uczestników).
w Żerkowie
Kępno PSSE Przeprowadzono ankietę wśród uczniów w celu zbadania ich
postaw wobec nałogu palenia tytoniu (22 osoby).
Leszno PSSE Prowadzono akcję informacyjną (prelekcje, dystrybucję materiałów
Areszt Śledczy oświatowo–zdrowotnych) skierowaną do żołnierzy czynnej służby
w Lesznie, wojskowej (135 uczestników) oraz przedstawicieli służb
Jednostka penitencjarnych (35 osób).
Wojskowa
w Lesznie
Oborniki PSSE Prowadzono akcję informacyjną skierowaną do społeczeństwa przy
dyrekcje udziale dzieci przedszkolnych, które rozdawały materiały
4 przedszkoli oświatowo- zdrowotne przechodniom.
Ostrzeszów PSSE Przeprowadzono konkursy dla uczniów szkół podstawowych
i gimnazjalnych pt. „Szkodliwe papierosiaki” (41 uczniów)
i „Walka z nałogami – moda na niepalenie” (45 uczniów).
Piła PSSE, Odbył się happening na ulicach miasta Łobżenica, w którym
Urząd Miasta uczniowie szkół prezentowali hasła propagujące zdrowy styl życia
i Gminy bez papierosa (200 osób). Po przemarszu podsumowano szkolne
w Łobżenicy, konkursy dot. profilaktyki palenia tytoniu.
Szkoła
Podstawowa,
Gimnazjum
i Zespół Szkół
Ponadgimnazjalnych
w Łobżenicy.

Rawicz PSSE, Zorganizowano happening dla 400 osób, odbył się przemarsz dzieci
przedszkola przedszkolnych ulicami miasta. Dzieci prezentowały przygotowane
miasta Rawicza, przez siebie transparenty, hasła, rysunki, ulotki, wierszyki. W
Przedszkole trakcie przemarszu dzieci odwiedziły 5 placówek (urzędy, zakłady
w Trzeboszu pracy).
Prowadzono działania informacyjne na terenie supermarketów (2)
młodzież zachęcała społeczność lokalną (1700 osób) do rzucania
palenia i prowadzenia zdrowego stylu życia.
Słupca PSSE, W Szkole Podstawowej w Ratyniu zorganizowano: konkurs na
Szkoła plakat „ Młodość bez nałogu”, inscenizację teatralną
Podstawowa przygotowywaną przez uczniów kl. VI pt. „Nigdy nie pal”, -
w Ratyniu, pogadankę nt. negatywnych skutków palenia papierosów,
Gimnazjum prezentację multimedialną „Palić nie palić – oto jest pytanie”,
w Słupcy, PCK, rozdawnictwo kart konkursowych „Rzuć palenie razem z nami”
Szkoła z zaleceniem przekazania ich palącym rodzicom.
Podstawowa Przygotowywano prace plastyczne pod hasłem „Zdrowie zaklęte
w Słowikowie w kolorach – żyj bez tytoniu”, a także naklejek i ulotek dla uczniów
i nauczycieli (120 uczestników).
W Szkole Podstawowej w Słowikowie (20 uczniów)
zorganizowano: inscenizację teatralną, burzę mózgów „czy warto
palić papierosy czy nie”, wykonanie formy przestrzennej papierosa.
Śrem PSSE Zorganizowano wystawę plakatów, rozwieszono plakaty na słupach
ogłoszeniowych.
Zorganizowano szkolenie dla pracowników szkolnej służby
zdrowia (15 osób) nt. szkodliwego wpływu palenia tytoniu
i zachęcano do realizowania tej tematyki w szkołach.
Turek PSSE, Zorganizowano szkolenia dla nauczycieli i pielęgniarek medycyny
Gminne szkolnej z zakresu profilaktyki palenia tytoniu (53 osoby).
Przedszkole Zorganizowano XVI Festiwal Piosenki o Zdrowiu, którego celem

74
 w Malanowie było aktywne włączenie młodzieży w realizację programu
antytytoniowego i kształtowania właściwych postaw zdrowotnych
(48 uczestników). Zorganizowano konkurs na ułożenie rymowanki
o tematyce antytytoniowej pt. „Mamo, Tato nie pal przy mnie” dla
dzieci i ich rodziców (43 osoby).
Wągrowiec PSSE, Uczniowie przystąpili do realizacji Programu Edukacyjnego
Zespół Szkół „Współzawodnictwo – Klasa wolna od dymu 2008-2009”
w Żelicach, (165 osób).
NZOZ Prowadzono akcję zdrowotną na terenie marketu Netto, podczas
„Zdrowie”, której dokonywano pomiaru ciśnienia krwi, rozdawano ulotki oraz
Kierownictwo karty konkursowe skierowane do osób, które rzuciły palenie
marketu Netto, (120 osób).
Specjalny W Ośrodku Szkolno– Wychowawczym w Wągrowcu odbyła się
Ośrodek impreza zdrowotna, podczas której prowadzono pogadankę z
Szkolno- młodzieżą na temat negatywnych skutków palenia tytoniu i
Wychowawczy korzyści, jakie wynikają z niepalenia. Uczniowie obejrzeli
w Wągrowcu prezentację multimedialną, która zwyciężyła w konkursie „Palić
nie palić – oto jest pytanie”, śpiewali piosenkę tematyczną,
przedstawili inscenizację dotyczącą szkodliwości palenia
(45 osób).
Złotów PSSE, Prowadzono poradnictwo medyczne oraz dystrybucję materiałów
Przychodnia o tematyce antytytoniowej w Przychodni Medycyny Rodzinnej
Medycyny „Eskulap”, Zespole Diagnostyczno – Leczniczym „Medyk”
Rodzinnej (skorzystało 50 osób).
„Eskulap”,
Zespół
Diagnostyczno –
Leczniczy
„Medyk”
Zachodniopomorskie Szczecin WSSE Przygotowano konkurs wojewódzki dotyczący zagadnień
związanych z edukacją antytytoniową. Do konkursu zgłosiło swoje
uczestnictwo 417 osób.
Białogard PSSE 20 listopada Młodzieżowy Ośrodek Wychowawczy przygotował
przedstawienie pt. „Papieros w sądzie”.
Choszczno PSSE Wspólnie z gazetą regionalną ogłoszono konkurs na rozwiązanie
krzyżówki z hasłem „Młodość Wolna od Papierosa”.
Drawsko PSSE Za pośrednictwem lokalnej prasy rozpropagowano konkurs
Pomorskie skierowany do osób chcących rzucić palenie w ramach akcji
„Rzuć palenie Razem z Nami”.
Gryfino PSSE Zorganizowano konkurs plastyczny skierowany do młodzieży
w wieku 16-19 lat pt. „Świat Tytoniowych Reklam - pozytywne
skojarzenia”.
Zakład Opieki Zdrowotnej w Trzcińsko-Zdroju zorganizował
konkurs na plakat „Zdrowie albo palenie” w środowisku młodzieży
gimnazjalnej. Najlepsze prace zostały wyeksponowane w placówce
oraz Domu Pomocy Społecznej.
Kołobrzeg PSSE W Zespole Szkół w Kołobrzegu zorganizowano imprezę, podczas
której prezentowane były prezentacje multimedialne na temat
szkodliwości palenia tytoniu wraz z analizą ankiet
przeprowadzonych wśród uczniów klas pierwszych. Podczas
imprezy można było obejrzeć występy artystyczne uczniów,
wysłuchać piosenek i obejrzeć kabaret o tematyce antytytoniowej.
Koszalin PSSE Podczas obchodów akcji pt. „Białe Miasteczko” we współpracy
z Forum Młodych zorganizowano konkurs wiedzy z zakresu
profilaktyki palenia tytoniu, przeprowadzano testy motywacyjne do
zaprzestania palenia oraz zmodyfikowane testy uzależnienia od

75
 nikotyny.
Myślibórz PSSE W ramach akcji przygotowane zostały naklejki magnetyczne
z napisem „Nałogom Stop”.
Police PSSE Zorganizowano konkurs pt. „Młodzi wolni od nałogów– list do
kolegi”.
Sławno PSSE Zorganizowano: konkursy antytytoniowe, apel „Sąd nad
papierosem”, punkt skupu papierosów. Prowadzono rozdawnictwo
materiałów edukacyjnych.
Stargard PSSE Wspólnie z Urzędem Miejskim zorganizowano Dzień Filmowy
Szczeciński pt. „Młodość Wolna od Uzależnień”.
Szczecin PSSE W Przedszkolu Publicznym w Szczecinie odbył się uroczysty finał
I edycji konkursu antytytoniowego dla przedszkoli pt. „Mały
przegląd teatrzyków”
Szczecinek PSSE Zorganizowano przemarsz dzieci i młodzieży ulicami miasta
zakończony wręczeniem petycji z hasłami antytytoniowymi
Burmistrzowi Miasta.
5 listopada we współpracy z PCK w Szczecinku zorganizowano
„Olimpiadę o Zdrowiu”.
Świdwin PSSE Zorganizowano barwny korowód– paradę uliczną, który przeszedł
ulicami miasta. Młodzież rozdawała osobom palącym ulotki
antytytoniowe, natomiast osoby niepalące otrzymywały jabłka.
Parada zakończyła się spotkaniem z Burmistrzem Miasta.

Współpraca wojewódzkich i powiatowych stacji sanitarno – epidemiologicznych

z lokalnymi mediami w celu nagłośnienia obchodów Światowego Dnia Rzucania Palenia
w środkach masowego przekazu: radiu, telewizji, prasie i stronach internetowych.

Województwo Kujawsko-Pomorskie:
Prasa: Tygodnik Czas (Nakło) - „Moda na niepalenie”, Gazeta Pomorska (Nakło) - „Moda
na niepalenie”, Express Nakielski - „Łatwiej zapalić niż rzucić”, Tygodnik Tucholski „Rzuć
palenia młody, bo papieros wyszedł z mody”, Tygodnik Tucholski „Kampania trwała kilka
dni - Szkoła dla każdego bez dymu tytoniowego”, Gazeta Kujawska (Włocławek), Nowości
Lipnowskie - „Nakłaniali, żeby rzucić palenie”, Gazeta Szkolna Oikos (Lipno) - „Kilka słów
o nałogu”, Gazeta Pomorska (Lipno) - zapowiedź akcji w LO, Gazeta Kujawska (Radziejów)
- „Ankieta o dymku”, Gazeta Pomorska (Chełmno) - „Palenie jest niemodne”, Czas Chełmna
- „Z nałogiem walczyli na wesoło”, Express Świecia - „Nie tylko dorośli puszczają dymek”
Radio: Radio Gra (Włocławek) - informacja o obchodach ŚDRP, Radio HIT (Włocławek) -
informacja o obchodach ŚDRP, Radiowęzeł Targowiska Miejskiego (Rypin) - informacja o
obchodach ŚDRP
Telewizja: TV Bydgoszcz, TV Bydgoszcz - wywiad M. Czajkowskiej-Malinowskiej z
Fundacji „Oddech nadziei” nt. Akcji, Wiadomości Krajeńskie - „Młodzież wybrała życie bez

76
nałogów”, TV Kablowa (Toruń) - wywiad z koordynatorem akcji, TV Kujawy (Włocławek) -
informacja o obchodach ŚDRP, TV Kablowa (Golub-Dobrzyń) - informacja o szkodliwości
palenia, TV Kablowa (Grudziądz) - spot „Zdrowy styl życia”, TV Kablowa w Lipnie - apel
antytytoniowy uczniów LO, Miejska Telewizja Kablowa (Wąbrzeźno) - informacja o
obchodach ŚDRP
Internet: strony internetowe WSSE i PSSE, www.zsskepe.pl, strona www Urzędu Miasta
Bydgoszczy, włocławski portal Q4, strona www Urzędu Miasta Włocławka
Województwo Lubelskie:
Prasa: „Radzynianka”, Super Tydzień Chełmski, Dziennik Wschodni, Teraz Puławy, Nowy
Tydzień Włodawa, Słowo Podlasia, Tygodnik Podlaski, „Wspólnota” Biała Podlaska, Gazeta
Powiatowa „Głos” Kraśnik
Radio: Radio Bon Ton w Chełmie, Twoje Radio Włodawa, Internetowe Radio „Biper”,
Radio Er, Radio Lublin
Telewizja: TVK w Poniatowej, Twoje Radio Puławy, TVK Biłgoraj, TVK Kraśnik,
Hrubieszowski TVK
Województwo Lubuskie:
Prasa: Gazeta Drezdenecka, Ziemia Strzelecka, Nasza Dobiegniewska, Wiadomości
Gubińskie, Tygodnik Krąg, Gazeta Lubuska, , Gazeta Regionalna w Żarach, Tygodnik Żarsko
– Żagański, Magazyn Lubski, Biuletyn Informacji Prasowej w Żaganiu, Żarach, Polska
Agencja Prasowa
Radio: Radio Zachód, Radio Eska, Radio Zielona Góra, Radio Plus, Radio RMF MAXXX,
Radio Miejskie Gorzowa – audycja na żywo
Telewizja: TV Kablowa w Krośnie Odrzańskim, Telewizja Miejska Gorzów Wlkp, TV
Kablowa „ Tele Żet”, TV Tele – Top, TV Odra
Województwo Małopolskie:
Prasa: Dziennik Polski –Dodatek Podhalański -20 listopada notatka o “ Światowym Dniu....,
Gazeta Krakowska – 7 listopada notatka “Rzuć palenie z Sanepidem”
Internet: Strona internetowa Urzędu Miasta w Dąbrowie Tarnowskie, Portal internetowy
Podhale 24 - informacja o Światowym Dniu, Strony internetowe 19 Stacji PSSE
Województwo Mazowieckie:
Prasa: Gazeta Łosicka, Kurier Makowski, Echo Dnia, Życie Żyrardowskie, Tygodnik Płocki,
Gazeta Wyborcza Płock, Życie Płocka, Kurier Przasnyski, Tygodnik Pułtuski, Pułtuska
Gazeta Powiatowa, „7 dni”, Tygodnik Szydłowiecki, Tygodnik Ciechanowski, Nowy Dzwon

77
(Mińsk Mazowiecki), Tygodnik Nowodworski, Kurier Żuromiński, Nasze Sprawy (Żuromin),
Gazeta Powiatowa (Legionowo)
Radio: Katolickie Radio Płock, Katolickie Radio Ciechanów, Radio Plus Łagodne Przeboje,
Radio Fama, Radio Rekord, Radio ESKA, Radio Lipsko
Telewizja: Tele–Top w Płocku, Telewizja Kablowa w Kozienicach, „Dani” (Radom),
Telewizyjny Kurier Województw, Telewizja Kablowa „Elite” (Garwolin), Telewizja Kablowa
(Żuromin)
Internet: strony internetowe PSSE i WSSE, strony internetowe starostw, ogólnomiejski
portal internetowy GRAJDOL (Garwolin) www.grajdol.pl
Województwo Opolskie:
Prasa: Nowa Trybuna Opolska (WSSE Opole, PSSE Opole), Rzecz Powiatowa, Głos
Głubczyc, Echo Gmin (PSSE Głubczyce), dwutygodnik „Powiat Strzelecki” (PSSE Strzelce
Opolskie), Panorama Powiatu Brzeskiego (PSSE Brzeg), Kulisy Powiatu (PSSE Olesno),
Dwutygodnik „Spiker” (PSSE Kluczbork)
Radio: 1 wywiad z pracownikiem Sekcji Promocji Zdrowia i Oświaty Zdrowotnej PSSE w
Opolu dla Radia ESKA. (Radio ESKA), 3 emisji informacji dotyczącej szkodliwości palenia
oraz konkursu „Rzuć palenie razem z nami” w Radiu Park (PSSE Kędzierzyn – Koźle)
Telewizja: Telewizja Głubczyce (PSSE Głubczyce), Telewizja Kablowa VECTRA (PSSE
Namysłów), Telewizja Kablowa TVM (PSSE Kędzierzyn – Koźle), Telewizja Kablowa Tele-
InFo (PSSE Prudnik), Telewizja Kablowa City Sat (PSSE Strzelce Opolskie)
Internet: strona internetowa WSSE Opole www.wsseopole.pl, strona internetowa PSSE w
Strzelcach Opolskich www.pssestrzelce.pl, strona internetowa PSSE w Kluczborku
www.pssekluczbork.pl, strona internetowa PSSE w Opolu www.psseopole.pl, strona
internetowa PSSE w Namysłowie www.pssenamyslow.pl, strona internetowa PSSE w
Oleśnie www.psse.olesno.info.pl, strona internetowa PSSE w Brzegu www.pssebrzeg.pol.pl,
strona internetowa PSSE w Prudniku www.psseprudnik.p
Województwo Podkarpackie:
Prasa: Gazeta Powiatowa powiatu brzozowskiego, Informacje Dębickie, Obserwator, Gazeta
Jarosławska, Biuletynu Miasta Jarosławia, Super Nowości, Dziennik Polski, Kurier
Powiatowy, Biuletyn Miejski, Gazeta Grodziska, Wieści Gminne, Echo Ziemi Łańcuckiej,
Gazeta Łańcucka, Tygodnik KORSO, Echo Dnia, Wydarzenia, Życie Podkarpackie, Gazeta
Codzienna Nowiny, Gazeta Wyborcza, Super Nowości, Tygodnik Nadwiślański, Połoniny
Radio: Radio Cmolas, Radio Vox, Radio FM, Twoje Radio Lubaczów, Radio Leliwa, Radio
ESKA, Radio Via, Radio Rzeszów, Radio Ave Maria

78
Telewizja: Telewizja Obiektyw, TV Satel, Lokal. Tel. Nowa Sarzyna, TV Kablowa TOYA,
Telewizja Miejska Rzeszowa, TVP 3 Rzeszów
Internet: www.republika.pl/psse_jaroslaw, www.krosno24.pl, www.stolicabieszczad.pl,
www.psserzeszow.pl, www.pis.rzeszow.pl ,
Województwo Podlaskie:
Prasa: Gazeta Współczesna, Tygodnik Suwalski, Przegląd Powiatowy „Suwałki”, Przegląd
Sejneński
Radio: Radio Akadera, Radio Białystok, Radio 5, Radio Suwałki
Telewizja: Tele–Sat Grajewo
Internet: placówki oświatowo - wychowawcze
Województwo Warmińsko-Mazurskie:
Prasa: Gazeta Olsztyńska, Gazeta Wyborcza, Gazeta Działdowska, Goniec Bartoszycki,
Gazeta Nowomiejska
Radio: Radio Bartoszyce, Radio Mazury w Ostródzie, Radio Eska w Iławie
Telewizja: TV Bart-Sat w Bartoszycach, TV kablowa w Działdowie, TV kablowa w
Braniewie
Województwo Wielkopolskie:
Prasa: Echa Nadnoteckie, Tygodnik Notecki, Przemiany na „Szlaku Piastowskim”,
Wiadomości Gnieźnieńskie, Przegląd Gnieźnieński, Tygodnik Kępiński, Przegląd Koniński,
Panorama Leszczyńska, „ABC”, Gazeta Poznańska, Gazeta „Dzień Nowotomysko-
Grodziski”, Gazeta „Nasz dzień po dniu”, Gazeta „Czas ostrzeszowski”, Życie Pleszewa,
Gazeta Pleszewska, „ABC Rawickie”, Tydzień Ziemi Śremskiej, Gazeta Średzka, Tygodnik
„Dzień”, „Echo Turku”, Monitor Turkowski, Fakty Wrześni, Wiadomości Wrzesińskie
Radio: Radio Gniezno, Radio lokalne – „ SUD”, Radio Planeta, Radio Elka, Radio Eska,
Radio Merkury, Internetowe Radio Śrem
Telewizja: Nowa Telewizja Gostyń, TV kablowa „Tele top”, Telewizja ”Konin”, Telewizja
Samorządowa Konina, TV Kablowa Leszno, ONTV, TV „Relax, Telewizja Turek
Teleinformator

79
KRAJOWY PROGRAM EDUKACYJNY DLA DZIECI W WIEKU
PRZEDSZKOLNYM, ICH RODZICÓW I OPIEKUNÓW pt. „CZYSTE POWIETRZE
WOKÓŁ NAS”

Pierwsza wersja programu edukacji antytytoniowej pt.: „Czyste powietrze wokół nas”
powstała w roku 1997. Program został opracowany przez Prof. J. Szymborskiego przy
współpracy z prof. W. Zatońskim i innymi specjalistami Pilotaż programu odbył się w
Przedszkolu Nr 1 w Ząbkach k/Warszawy i częściowo był realizowany w innych
przedszkolach, głównie do roku 2004.
Główny Inspektorat Sanitarny po dokonaniu oceny potrzeb zdrowotnych, w tym obszarze
postanowił rozpocząć realizację udoskonalonej wersji tego programu w przedszkolach.
Zgodnie z Zarządzeniem nr 30/08 Głównego Inspektora Sanitarnego z dnia 9 września
2008 r. na podstawie art. 12a ust. 1 ustawy z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji
Sanitarnej (Dz. U. z 2006 r. Nr 122, poz. 851, z późn. zm.) został powołany Zespół do Spraw
Opracowania i Wdrożenia krajowego zdrowotnego programu edukacyjnego dla dzieci
w wieku przedszkolnym, ich rodziców i opiekunów pt. „Czyste Powietrze Wokół Nas”.
W skład Zespołu weszli: prof. J. Szymborski (przewodniczący), przedstawiciel Głównego
Inspektoratu Sanitarnego, przedstawiciel Ministerstwa Edukacji Narodowej z Departamentu
Zwiększania Szans Edukacyjnych, przedstawiciel Instytutu Matki i Dziecka, dyrektor
Przedszkola Nr 1 w Ząbkach.
Dla potrzeb realizacji w/w Programu, zainicjowanego przez Główny Inspektorat
Sanitarny zostały wydane materiały i pomoce dydaktyczne. Ponadto Członkowie Zespołu
wzięli udział w szkoleniu dla wojewódzkich koordynatorów z 16 wojewódzkich stacji
sanitarno-epidemiologicznych. Główny Inspektor Sanitarny zwrócił się do Ministra Edukacji
Narodowej o wystosowanie listu skierowanego do nauczycieli wychowania przedszkolnego,
który został zamieszczony w podręczniku. Honorowy patronat nad Programem objął: Minister
Zdrowia i Minister Edukacji Narodowej oraz Rzecznik Praw Obywatelskich.
W dniach 6-7 listopada 2008 r. w Warszawie Główny Inspektorat Sanitarny
zorganizował szkolenie przygotowujące wojewódzkich koordynatorów programu do
wdrożenia programu na terenie całego kraju. Następnie WSSE (16) we współdziałaniu
z Kuratoriami Oświaty (16) i PSSE (318) przystąpiły do wprowadzania programu w ok.10%
przedszkoli w I edycji (2008/09).

80
Ramowe założenia realizacji programu:
I. Cele główne programu:
Wzrost kompetencji rodziców w zakresie ochrony dzieci przed ekspozycją na dym
tytoniowy.
Zwiększenie umiejętności dzieci w zakresie radzenia sobie w sytuacjach, gdy
przebywają w zadymionych pomieszczeniach lub, gdy dorośli palą przy nich tytoń.

II. Cele szczegółowe:

Wykształcenie umiejętności rozpoznawania różnych źródeł dymów.
Wykształcenie umiejętności rozpoznawania różnych dymów, „wydobycie” dymu
papierosowego.
Zwiększenie wrażliwości dzieci na szkodliwość dymu papierosowego.
Zwiększenie wiedzy na temat skutków palenia papierosów.
Zwiększenie wrażliwości dzieci na miejsca, w których mogą być narażane na dym.

III. Adresaci programu:

I. Dzieci w wieku 5 - 6 lat, uczęszczające do przedszkoli.
II. Rodzice i opiekunowie.

IV. Realizatorzy i uczestnicy programu:

I. Dyrekcje i pracownicy przedszkoli
II. Władze wojewódzkie i lokalne oraz inni wg potrzeb i możliwości

V. Ramy czasowe I edycji programu:

• XI 2008 – VI 2009

VI. Organizatorzy Programu:

1.Główny Inspektorat Sanitarny
2.Państwowa Inspekcja Sanitarna – WSSE (16) i PSSE (318)
VII. Koordynatorzy programu:
Poziom krajowy – GIS
Poziom wojewódzki – WSSE
Poziom lokalny – PSSE
Poziom przedszkolny – wytypowani koordynatorzy w przedszkolach.

81
 Realizacja programu w 2008 roku w 16 województwach9

Lp. Województwo Formy realizacji Miasto/

współorganizatorzy

1. Dolnośląskie Szkolenie dla powiatowych koordynatorów programu w WSSE Urząd

Wrocław. W szkoleniu wzięło udział 29 osób. Marszałkowski
Urząd Miasta
Wrocław, ODN,
Konferencja poświęcona problematyce biernego palenia tytoniu w
Dolnośląskie
środowisku dzieci z udziałem przedstawicieli lokalnych władz
Kuratorium
samorządowych. Oświaty, PSSE

2. Kujawsko- Narady i szkolenia, odbyły się z dyrektorami przedszkoli na temat

Pomorskie wdrażania nowego programu edukacyjnego oraz nt. problemu palenia
tytoniu.

3. Lubelskie Na poziomie wojewódzkim: honorowy patronat Kurator Oświaty Lubelskie

Krzysztof Babisz, Lubelskie Samorządowe Centrum Doskonalenia kuratorium
Nauczycieli Oświaty,
Na poziomie powiatowym: planowana współpraca z przedstawicielami Lubelskie
samorządów lokalnych (Starostwa Powiatowe, Urzędy Miast, Urzędy Samorządowe
Gminy, delegatury Kuratorium Oświaty, Centrum Doskonalenia Centrum
Nauczycieli). Doskonalenia
Nauczycieli,
Starostwa
Powiatowe,
Do udziału w I edycji programu zaproszono 316 przedszkoli. Urzędy Miast,
26 listopada 2008 – szkolenie pracowników pionu OZ i PZ PSSE przy Urzędy Gminy,
udziale reprezentanta Kuratorium Oświaty w Lublinie i metodyka delegatury
przedszkolnego. Udzielenie 4 wypowiedzi nt. programu dla Kuriera Kuratorium
Lubelskiego oraz Radia Er, Centrum, TOK FM. Oświaty,
Rozesłano pisma informacyjne przez PSSE do dyrektorów przedszkoli Centrum
na temat wdrażania nowego programu edukacyjnego oraz rozpoczęto Doskonalenia
szkolenia dla dyrektorów i nauczycieli przedszkolnych Nauczycieli
Działania mające na celu wdrażanie I edycji programu do przedszkoli
są przewidziane na styczeń – luty 2009.

4. Lubuskie Wystosowano pismo do Lubuskiego Kuratora Oświaty w Gorzowie Lubuskie

Wlkp. z propozycją współpracy w ramach realizacji Wojewódzkiego Kuratorium
POZNPT. Oświaty
Podpisano porozumienie pomiędzy PWIS w Gorzowie Wlkp.
a Lubuskim Kuratorem Oświaty w sprawie współpracy dotyczącej
realizacji programów edukacyjnych w zakresie promocji zdrowia.
5. Łódzkie Szkolenie dla pracowników pionu oświaty zdrowotnej i promocji
zdrowia województwa łódzkiego w dniu 19 grudnia zorganizował
Oddział OZiPZ WSSE w Łodzi. Podczas spotkania podsumowano
realizację Wojewódzkiego POZNPT.

9
Opracowano na podstawie informacji zawartych w sprawozdaniach rocznych wojewódzkich
Programów Ograniczania Zdrowotnych Następstw Palenia Tytoniu z 16 WSSE

82
6. Małopolskie W dniu 2 grudnia 2008 r odbyło się szkolenie WSSE w Krakowie dla
powiatowych koordynatorów Programu w trakcie, której
zaprezentowano założenia krajowego programu edukacyjnego „Czyste
powietrze wokół nas”.
7. Mazowieckie W roku 2008 w ramach przygotowań do realizacji w/w programu
pracownicy pionu OZ i PZ w 38 PSSE woj. mazowieckiego nawiązali
kontakty z dyrektorami przedszkoli i szkół podstawowych, w których
istnieją klasy „0” poprzez:
- wystosowanie listów intencyjnych,
- zorganizowanie 2 narad z dyrektorami przedszkoli (2 PSSE).
Do programu zostało wstępnie zgłoszonych 370 placówek, w których
funkcjonuje 670 oddziałów.
Szkolenie dla powiatowych koordynatorów programu zaplanowane jest
na 14 stycznia 2009 r.
Program „Czyste Powietrze Wokół Nas” jest realizowany na bazie
pierwszego wydania pomocy dydaktyczno – edukacyjnych przez 10
przedszkoli w powiecie ciechanowskim i 1 w powiecie wołomińskim.
- Ze środków przyznanych na realizację wojewódzkiego „Programu
Ograniczania Zdrowotnych Następstw Palenia Tytoniu” w 2008 r.
8. Opolskie W I edycji udział wzięło 57 przedszkoli w województwie.
Szkolenie dla powiatowych koordynatorów programu planowane
jest na 20 stycznia 2009 roku. W związku ze szkoleniem
zainicjowano współpracę z Kuratorium Oświaty w Opolu oraz
Miejskim Ośrodkiem Doskonalenia Nauczycieli w Opolu.
9. Podkarpackie Poinformowano Kuratorium Oświaty o planowanej realizacji programu Podkarpackie
edukacyjnego „Czyste powietrze wokół nas” i planowanym udziale Kuratorium
w I edycji 143 przedszkoli. Oświaty
Przeprowadzono 41 narad z dyrektorami i nauczycielami
wytypowanych przedszkoli w województwie.
Zaplanowano szkolenie dla koordynatorów przedszkolnych w WSSE
w Rzeszowie w dniu 21 stycznia br.

83
10. Podlaskie Na terenie miasta Białystok program „Czyste powietrze wokół nas” Podlaskie
jest realizowany (w wersji pierwotnej) we wszystkich przedszkolach Kuratorium
od 2003 roku. Finansuje go i nadzoruje jego realizację Wydział Oświaty
Zdrowia Urzędu Miejskiego w Białymstoku. Wojewoda
Opracowano informację (w oparciu o założenia programu Podlaski
opracowanego przez Instytut Matki i Dziecka) o problemie, Marszałek
założeniach i celach programu, którą przedstawiono na szkoleniu Województwa
realizatorów. Ustalono wspólnie terminy i sposoby realizacji Podlaskiego
programu. Podlaski
Poszczególne placówki opracowały projekty, plany bądź Oddział
harmonogramy zawierające wszystkie zalecane do przeprowadzenia Narodowego
elementy programu. Funduszu
Dyrektor każdej placówki wyznaczył osobę/osoby odpowiedzialne, Zdrowia
które jednocześnie były osobami do kontaktu. Placówki same Urząd Miasta
wykonywały pomoce dydaktyczne do pracy z dziećmi i rodzicami. Białystok
Programem objęto dzieci 5-6 letnie w przedszkolach oraz dzieci w Urząd Miasta w
Klubach Przedszkolaka w powiecie hajnowskim. Do Klubów Hajnówce
Przedszkolaka uczęszczają dzieci młodsze, nie należy ich uwzględniać Urząd Gminy w
w kolejnej edycji programu; zostaną one objęte edukacją Dubiczach
antynikotynową w grupie 0 szkoły podstawowej Cerkiewnych
Program został wdrożony i przeprowadzony zgodnie z założeniami Siemiatycki
Wszystkie zakładane cele, których osiągnięcie wiązało się ściśle z Ośrodek Kultury
przeprowadzeniem zaplanowanych 5 scenariuszy zajęć zostały Klub Seniora w
zrealizowane. Siemiatyczach
Zajęcia z dziećmi przeprowadzano różnorodnymi formami i metodami Poradnia
skoncentrowanymi na pobudzaniu różnych form aktywności dzieci Antytytoniowa
Do zajęć zostali włączeni rodzice oraz cała społeczność przedszkolna w Suwałkach
Współpracowano z lokalnymi instytucjami, przez co działania (działania w
programowe zostały uwidocznione poza granicami przedszkoli Sejnach)
Program został bardzo dobrze przyjęty przez nauczycieli zakłady opieki
przedszkolnych i rodziców. zdrowotnej
Dzieci bardzo chętnie uczestniczyły w zajęciach prasa lokalna:
Dzieci nabyły umiejętności określania różnych źródeł dymu, poznały Kurier Poranny,
szkodliwość dymu tytoniowego oraz złe skutki palenia tytoniu Wieści
Dzieci nabyły umiejętność radzenia sobie w sytuacji, w której osoba sejneńskie, Głos
dorosła pali przy nich papierosy. Siemiatycz
Powyższe cechy i umiejętności można było zaobserwować podczas - biblioteki
zajęć z dziećmi, konkursów, podsumowań akcji, zachowań dzieci przy publiczne
spotkaniu z osoba palącą.
Rodzice dowiedzieli się bądź pogłębili swoją wiedzę nt. szkodliwego
wpływu dymu tytoniowego na organizm osoby dorosłej oraz o
skutkach palenia biernego.
Program powinien być kontynuowany.
Ponadto w województwie podlaskim zrealizowano w przedszkolach w
powiatach: hajnowskim, siemiatyckim i sejneńskim. W programie
uczestniczyło 730 dzieci oraz 320 rodziców z 17 przedszkoli w trzech
powiatach województwa podlaskiego.

84
 Działania podjęte w celu wdrożenia Krajowej edycji programu
w pozostałych powiatach województwa podlaskiego (listopad –
grudzień 2008 r.) Przeprowadzono szkolenie dla koordynatorów
powiatowych programu z 14 PSSE woj. podlaskiego, podczas którego
przekazano informacje na temat założeń programu, metodyki jego
realizacji ,ramowy harmonogram działań oraz metody zbierania
danych z realizacji i monitorowania działań programowych w
bieżącym roku szkolnym (w szkoleniu uczestniczyła Alicja Sztremer
wizytator wychowania przedszkolnego z Podlaskiego Kuratorium
Oświaty) 26.11. 2008 r.
Podlaski Kurator Oświaty w Białymstoku z inicjatywy Państwowego
Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w Białymstoku rekomendował
program do realizacji w przedszkolach województwa podlaskiego.
PWIS w Białymstoku zwrócił się z prośbą do Wojewody Podlaskiego,
Marszałka Województwa Podlaskiego i Podlaskiego Kuratora Oświaty
o objecie patronatem działań realizowanych w ramach programu w
województwie podlaskim.
Nawiązano współpracę z Podlaskim Oddziałem Narodowego
Funduszu Zdrowia w zakresie umożliwienia poradnictwa i terapii
antytytoniowej rodzicom dzieci przedszkolnych, wychowawcom
i opiekunom, którzy zechcą podjąć wysiłek zerwania z uzależnieniem
od tytoniu.
Umieszczono informacje o programie na stronach internetowych
WSSE w Białymstoku www.wsse.bialystok.pl, Podlaskiego
Kuratorium Oświaty www.kuratorium.bialystok.pl, witrynie
internetowej Urzędu Marszałkowskiego www.wrotapodlasia.pl

11. Pomorskie Szkolenie - w dniu 17 grudnia 2008 r. przeprowadzono w siedzibie

Wojewódzkiej Stacji Sanitarno – Epidemiologicznej w Gdańsku
szkolenie dla powiatowych koordynatorów Krajowego Programu
Edukacyjnego „Czyste Powietrze Wokół Nas”. Podczas szkolenia
przekazano pracownikom PSSE informacje dotyczące założeń
realizacji programu na rok 2009.
12. Śląskie Założenia i metodyka realizacji programu zostały przedstawione Regionalny
metodykom z Regionalnego Ośrodka Metodyczno-Edukacyjnego Ośrodek
Metis w Katowicach. Metodyczno-
Narada w dniu 18.12.2008r. w trakcie narady ustalono, iż w pierwszej Edukacyjny
kolejności do programu zostaną zaproszone przedszkola promujące Metis
zdrowie. w Katowicach
13. Świętokrzyskie Szkolenie - realizację programu rozpoczęto 15 grudnia 2008 Świętokrzyskie
szkoleniem powiatowych koordynatorów programu z udziałem Centrum
psychologa z Poradni Zdrowia Psychicznego Świętokrzyskiego Onkologii
Centrum Onkologii. W szkoleniu uczestniczyło 11 osób.
W województwie świętokrzyskim do programu przystąpi 50 placówek
przedszkolnych.
14. Warmińsko- Rozpoczęto zgodnie z harmonogramem realizację programu Kuratorium
Mazurskie skierowanego do przedszkoli „Czyste powietrze wokół nas”. Oświaty
w Olsztynie
15. Wielkopolskie W dniach 27 – 28 listopada 2008 roku przeprowadzono szkolenie dla
powiatowych koordynatorów programu ze wszystkich PSSE w
województwie.
Rozpoczęto realizację programu edukacyjnego dla dzieci w wieku
przedszkolnym „Czyste Powietrze Wokół Nas” w przedszkolach.
Zaproszono 150 przedszkoli, szacuje się, że program obejmie
zasięgiem 3740 dzieci.
WSSE zakupiła zawieszki odblaskowe przeznaczone dla dzieci
przedszkolnych uczestniczących w Programie w województwie
wielkopolskim.

85
16. Zachodnio- WSSE zorganizowała szkolenie specjalistów promocji zdrowia ze Szczecin, PSSE,
wszystkich PSSE. Publiczne
pomorskie
Przedszkole
WSSE zorganizowała konferencja dla koordynatorów Programu w Nr 1 w
Szczecinie.– uczestniczyło 68 osób. Uczestnikom Konferencji Gryficach,
przekazane zostały płyty CD z prezentacjami multimedialnymi Przedszkole
wykładowców. Miejskie Nr 1 w
Świnoujściu
PSSE w Świnoujściu zorganizowała akcję skierowaną do 5- i 6-latków
z Przedszkola Miejskiego Nr 1 nt. skutków palenia tytoniu i radzenia
sobie w sytuacjach, gdy inni palą papierosy; konkurs dla dzieci;
edukacją objęto 73 osoby.
PSSE w Gryficach zorganizowała akcję „Mamo, nie bądź leniem –
rzuć palenie” w Publicznym Przedszkolu Nr 1 w Gryficach, edukacją
objęto 25 osób .

86
WYBRANE INICJATYWY WOJEWÓDZKIE I LOKALNE: interwencje programowe,
interwencje nieprogramowe, inne działania/przedsięwzięcia prozdrowotne prowadzone
w województwach10

I. Interwencje programowe11: wojewódzkie, powiatowe, lokalne w ramach

realizacji zadań Programu Ograniczania Zdrowotnych Następstw Palenia Tytoniu
w 2008 roku.
II. Interwencje nieprogramowe12: wojewódzkie, powiatowe, lokalne w ramach
realizacji zadań Programu Ograniczania Zdrowotnych Następstw Palenia Tytoniu
w 2008 roku.
III. Inne działania/przedsięwzięcia prozdrowotne prowadzone w województwie.

Województwo Dolnośląskie
Interwencja programowa:
„Nie pal przy mnie”
Grupa docelowa:
• dzieci przedszkolne w wieku 5 i 6 lat,
• rodzice, dziadkowie i opiekunowie dzieci objętych programem,
• personel przedszkoli.
Czas trwania programu:
I edycja - luty-czerwiec 2008 r.
II edycja- wrzesień-grudzień 2008r.

Koordynatorzy: pracownicy ds. oświaty zdrowotnej i promocji zdrowia z pionu Oświaty

10
Opracowano na podstawie informacji zawartych w sprawozdaniach rocznych wojewódzkich
Programów Ograniczania Zdrowotnych Następstw Palenia Tytoniu z 16 WSSE
11
Interwencja programowa to długofalowe (kilkuletnie) zaplanowane działania w ustalonym porządku i
czasie,
z określeniem zadań, metod i form oddziaływania, w stosunku do określonej grupy odbiorców,
zakończona ewaluacją działań, która jest procesem odbierania i analizowania informacji o efektywności i
dynamizmie zarówno poszczególnych faz/edycji programu, jak także jego całości, po zakończeniu jego trwania.
12
Interwencja nieprogramowa to działanie akcyjne mające na celu nagłośnienie/przedstawienie problemu
dotarcia do szerokiej grupy odbiorców. Najczęściej działanie akcyjne, kampanie, konkursy, itp. działania
organizowane są z okazji akcji ogłoszonych np. przed Światową Organizacje Zdrowia (WHO), jakim jest
„Światowy Dzień bez Tytoniu” (31 maja każdego roku), który podejmowany jest w krajach członkowskich
WHO, w tym w Polsce od końca lat 80-tych XX wieku.

87
Zdrowotnej i Promocji Zdrowia wojewódzkich i powiatowych stacji sanitarno-
epidemiologicznych woj. dolnośląskiego.
Realizatorzy: nauczyciele przedszkolni, pielęgniarki środowiska przedszkolnego, pedagodzy
przedszkolni.
Partnerzy: dyrektorzy przedszkoli objętych programem, przedstawiciele urzędów miast i
gmin na terenie powiatów, przedstawiciele Dolnośląskiego Kuratorium Oświaty we
Wrocławiu, przedstawiciele Urzędu Marszałkowskiego województwa dolnośląskiego,
przedstawiciele Urzędu Wojewódzkiego we Wrocławiu, Polskie Towarzystwo Oświaty
Zdrowotnej, przedstawiciele Dolnośląskiego Ośrodka Doskonalenia Nauczycieli i Informacji
Pedagogicznej we Wrocławiu, Centrum Pulmonologii i Alergologii w Karpaczu,
przedstawiciele Powiatowych Ośrodków Edukacji, przedstawiciele lokalnych i wojewódzkich
mediów.

Formy realizacji, monitoring i ewaluacja:

Formy realizacji Monitoring
i ewaluacja:

Program realizowało 26 powiatowych stacji sanitarno-epidemiologicznych woj. Programem objęto:

Dolnośląskiego i określony został na dwie edycje (w roku przedszkolnym 2007/08 3763 dzieci,
i 2008/09). 4314 rodziców
I edycja luty-czerwiec 2008 r. i opiekunów,
Programem objęto 179 grup przedszkolnych dzieci 5-cio i 6-cio letnich (3763 dzieci). 720 pracowników
Na potrzeby programu opracowano materiały edukacyjne, konspekty zajęć oraz pomoce przedszkoli,
dydaktyczne i plakaty. Do prowadzonej edukacji włączono również rodziców i w których
opiekunów dzieci, których realizatorzy przedszkolni poinformowali o szczegółach realizowano
programu oraz o szkodliwości biernego palenia w placówkach realizujących program. program.
Odbyło się 46 spotkań z rodzicami, w których uczestniczyło 1295 osób a o programie - 92 przedszkola.
poinformowanych było 4370 rodziców. Ponadto w ramach realizacji programu na Przeprowadzono 46
terenie poszczególnych powiatowych stacji przeprowadzono: wizytacji programu.
- wystosowano pisma do dyrektorów wytypowanych przedszkoli z terenu województwa Wyniki ewaluacji
dolnośląskiego informujące o programie i zapraszające do jego realizacji, pierwszej części
- wystosowano listy intencyjne do przedstawicieli lokalnych władz samorządowych z programu zostały
prośbą o wsparcie merytoryczne i finansowe programu, przesłane w formie
- przeprowadzono 38 narad z 81 dyrektorami przedszkoli, podczas których prezentacji.
przedstawiono założenia programowe, przekazano materiały edukacyjne do realizacji Ewaluacja całego
programu w przedszkolu oraz uzyskano pisemną zgodę na realizacje programu. programu zostanie
Państwowa Inspekcja Sanitarna zorganizowała: opracowana w
10 szkoleń dla 79 koordynatorów przedszkolnych, styczniu 2009, kiedy

88
9 instruktaży metodyczny dla 10 nauczycieli, otrzymamy
- odbyły się festyny w przedszkolach „Trzy godziny dla rodziny”, podczas, którego wszystkie ankiety
rozpoczęto realizację programu „Nie pal przy mnie”- udział wzięło 500 osób, oraz akcje ewaluacyjne
promujące zdrowie w przedszkolu dla 53 dzieci, z przedszkoli
- na terenach placówek eksponowano plakaty o treści antytytoniowej, objętych
- utworzono punkt informacyjny na terenie niektórych powiatów, w którym udzielano programem.
informacji o adresach poradni antynikotynowej, rozdawano materiały informacyjne
nt. szkodliwości palenia tytoniu- udział wzięło 500 osób,
- Państwowa Inspekcja Sanitarna dostarczyła materiały edukacyjnych do wszystkich
przedszkoli realizujących program na terenie województwa dolnośląskiego,
- opublikowano na stronach internetowych powiatowych stacji sanitarno-
epidemiologicznych informacji na temat założeń i realizacji programu,
- odbyły się 19 pogadanki dla 201 dzieci,
- w 2 przedszkolach przeprowadzono konkurs plastyczny, prace zostały prezentowane
na terenie przedszkola,
- wyeksponowano materiały edukacyjne dla klientów korzystających
z usług PSSE w województwie,
- po zakończeniu I edycji odbyło się podsumowanie działań programowych, podczas
którego dzieci śpiewały piosenki, wystąpiły w inscenizacji, prezentowano plakaty, hasła.
Państwowa Inspekcja Sanitarna zorganizowała podsumowanie I edycji programu z
udziałem koordynatorów tego przedsięwzięcia – pracowników PSSE.
II etap wrzesień-grudzień 2008
Podczas realizacji drugiego etapu program został wzbogacony o konkurs plastyczny. Do
realizacji konkursu przystąpiło 80 przedszkoli realizujących program, 2600 dzieci. Do
etapu wojewódzkiego konkursu wpłynęło 75 prac plastycznych, z czego wyłoniono trzy
pierwsze miejsca punktowane i trzy wyróżnienia. Nagrody zostały wręczone dzieciom
podczas uroczystych imprez zorganizowanych na terenie przedszkoli z udziałem
przedstawicieli lokalnych władz samorządowych oraz lokalnych mediów, rodziców i
grona pedagogicznego.

Interwencja nieprogramowa:
„W nowe tysiąclecie bez papierosów”
Grupa docelowa:
Młodzież ze szkół ponadgimnazjalnych.
Czas trwania:
Luty – listopad 2008r.

89
Koordynatorzy powiatowi: 26 pracowników pionu oświaty zdrowotnej i promocji zdrowia z
Powiatowych Stacji Sanitarno-Epidemiologicznych z terenu woj. dolnośląskiego.
Realizatorzy: PSSE Jelenia Góra, Legnica, Wałbrzych, nauczyciele przedmiotowi, pedagodzy
szkolni
Partnerzy: dyrektorzy szkół objętych oddziaływaniem, przedstawiciele Dolnośląskiego
Centrum Onkologii we Wrocławiu, Polskie Towarzystwo Oświaty Zdrowotnej Oddział
Terenowy we Wrocławiu, Legnicy, Jeleniej Górze i Wałbrzychu, przedstawiciel lokalnych
mediów.
Formy realizacji:
• przeprowadzono narady oraz szkolenia dla koordynatorów akcji, w których udział
wzięło łącznie 17 osób tj. przedstawicieli szkól ponadgimnazjalnych i pracowników 3
PSSE,
• działania adresowane do młodzieży: zainspirowanie środowiska szkolnego do
zintensyfikowania działań antytytoniowych (15 godz. lekcyjnych), przeprowadzono
wśród młodzieży uczestniczącej w warsztatach ankietę wstępną i ewaluacyjną (łącznie
ok. 180 ankiet w każdej z 12-tu szkół),
• konkurs na plakat lub startową stronę internetową z elementami grafiki/animacji
promujące wśród młodzieży modę na niepalenie,
• nagrodzenie powstałych eksponowanie prac powstałych w ramach konkursu „W
nowym tysiącleciu bez papierosów”,
• działaniami objęto 586 uczniów w 3 szkołach ponadgimnazjalnych w Jeleniej Górze,
Legnicy i Wałbrzychu.

Podsumowanie działań:
• struktura programu i narzędzia do realizacji zajęć z młodzieżą spotkały się z
akceptacją (75% ocen bardzo dobrych i 16% ocen dobrych); w odczuciu większości
nauczycieli / pedagogów przedsięwzięcie to było atrakcyjne dla odbiorców (25% ocen
bardzo dobrych i 50% ocen dobrych); przekazując im wiele treści edukacyjnych w
przekonywujący sposób;
• przeprowadzone zajęcia warsztatowe sprzyjały motywowaniu młodych ludzi do
poszanowania praw funkcjonowania w zdrowej, wolnej od dymu tytoniowego
przestrzeni, unikając jednocześnie napiętnowania „szkolnych palaczy”;

90
 • atmosfera towarzysząca warsztatom wzmacniała komunikaty adresowane do osób
palących, zachęcające do zerwania z tym niezdrowym nawykiem;
• główne trudności w realizacji przedsięwzięcia zgłaszane przez szkolnych realizatorów
dotyczyły przede wszystkim możliwości zabezpieczenia wystarczającej liczby godzin
lekcyjnych na pełne zrealizowanie scenariuszy w każdej z klas objętych edukacją
antytytoniową; przeniesienie pracy z uczniami na zajęcia pozalekcyjne lub zajęcia
nieobowiązkowe w planie lekcji wiązało się z dużą absencją uczniów; należałoby
w trakcie wprowadzania kolejnej edycji zwrócić szczególną uwagę na konieczność
przedstawienia przez przeszkolonych koordynatorów założeń programu dyrektorom
szkół i gronu pedagogicznemu oraz ustalenia w szkole harmonogramu jego realizacji;
• młodzież chętnie uczestniczyła w zajęciach, dzieląc się swoimi doświadczeniami
i obserwacjami; z bezpośrednich relacji młodych osób przekazywanych
nauczycielom/pedagogom po zajęciach i organizatorom podczas podsumowania
konkursu wynika, że taka oferta profilaktyczno-edukacyjna spotkała się z
zainteresowaniem adresatów
i ze względu na realnie występujący problem palenia wśród młodzieży, jest potrzebną
formą interwencji w tym środowisku;
• ważnym elementem programu był ogłoszony konkurs na plakat i /lub startową stronę
internetową promujące modę na niepalenie; powstałe prace są bardzo ekspresyjnym
wzmocnieniem promowanych przez program idei, które zainspirowały środowiska
szkolne do prowadzenia lokalnych kampanii na rzecz wolności od dymu tytoniowego;
forma zorganizowanego podsumowania konkursu plastycznego w Multikinie
ARKADY we Wrocławiu była dobrą okazją do podziękowania wszystkim osobom
zaangażowanym w projekt, a także nagrodą dla młodzieży uczestniczącej w
przedsięwzięciu zdrowotnym.

Realizacja innych działań w woj. dolnośląskim:

a) Tworzenie lokalnych koalicji na rzecz propagowania środowiska wolnego od dymu
tytoniowego.
Powiatowe stacje sanitarno – epidemiologiczne w województwie podejmują liczne
starania tworzenia koalicji na rzecz propagowania środowiska wolnego od dymu
tytoniowego. Do tych lokalnych sojuszy zapraszają przedstawicieli władz, przedstawicieli
organizacji pozarządowych oraz innych partnerów lokalnych, w tym przedstawicieli

91
 środków masowego przekazu. Efektem takiego współdziałania są przede wszystkim
masowe inicjatywy organizowane z okazji Światowego Dnia Bez Tytoniu i Światowego
Dnia Rzucania Palenia.
b) Inicjatywy podejmowane w ramach tworzenia stref bezdymnych.
Wojewódzka stacja sanitarno – epidemiologiczna we Wrocławiu nawiązała współpracę
ze stowarzyszeniem studenckim „Manko” i trwają przygotowania do współdziałania z
właścicielami restauracji i kawiarni na wrocławskim rynku, celem stworzenia lokali, jako
strefy bezdymnej.
c) Podsumowanie akcji „Rzuć Palenie Razem z Nami” w województwie.
Wzorem lat ubiegłych tegoroczna realizacja programu w województwie zyskała szerokie
grono partnerów. Obok jednostek, które statutowo zajmują się profilaktyką tytoniową i
mass mediów, koordynatorzy programu nawiązali współpracę z różnorodnymi placówkami
służby użyteczności publicznej (PKS, kina, biblioteki), dzięki czemu objęto zasięgiem
jeszcze większą liczbę osób. Pozyskano również sponsorów dla różnorodnych działań
podejmowanych w województwie. Ze względu na hasło tegorocznej akcji „Młodość wolna
od Papierosa” grupą docelową była młodzież szkół podstawowych, gimnazjalnych i
ponadgimnazjalnych, a w niektórych przypadkach nawet dzieci przedszkolne. Wszystkie
podejmowane działania wpłynęły w mniejszym lub większym stopniu na świadomość
zarówno dzieci i młodzieży, jak i osób dorosłych, pozwoliły zapoznać się ze sposobami i
możliwościami rzucania palenia oraz zachęcały do prowadzenia zdrowego, wolnego od
dymu tytoniowego trybu życia.

Województwo Kujawsko – Pomorskie

Interwencja nieprogramowa:
„Życie wolne od nałogów”
Grupa docelowa:
• uczniowie klas I szkół podstawowych,
• uczniowie klas II szkół podstawowych,
• rodzice/opiekunowie dzieci,
Czas trwania:
Od września 2007r. do końca 2008r.
Formy realizacji:
Interwencja nieprogramowa składa się z trzech integralnych części:

92
 • I część- wprowadzenie zagadnienie skierowane do uczniów klas pierwszych szkoły
podstawowej,
• II część - kształtowanie umiejętności asertywnego zachowania wobec uzależnień i
skierowana jest do uczniów klas drugich szkoły podstawowej,
• III część - wyjście z tematem na zewnątrz i wymaga zaangażowania i pomocy ze
strony autorytetów i specjalistów,
• ważną rolę do spełnienia w całym cyklu działań mają rodzice i opiekunowie dzieci.
Dlatego został opracowany list do rodziców, który powinien do nich dotrzeć przed
rozpoczęciem działań,
• dla wzmocnienia działań edukacyjnych opracowano regulamin wojewódzkiego
konkursu literacko-plastycznego pn. „Album Rodzinny – Rodzina przeciw
uzależnieniom” adresowany do uczniów klas 0, I-III szkół podstawowych oraz ich
rodziców, rodzeństwa i krewnych,
• konkurs przebiegał dwuetapowo: etap powiatowy i etap wojewódzki. Na etap
powiatowy wpłynęło 2655 prac, do etapu wojewódzkiego zakwalifikowało się 85
prac,
• jury przyznało 3 nagrody (I, II, III) oraz 3 równorzędne wyróżnienia. Na zakup nagród
(upominków rzeczowych) przeznaczono 1405 zł.
• interwencja nieprogramowa została bardzo dobrze przyjęta zarówno przez szkolnych
realizatorów jak również głównych adresatów – dzieci w wieku przedszkolnym i
wczesnoszkolnym.

Działania podjęte w placówkach szkolnych i przedszkolnych, realizujących interwencję:

Lp. Formy realizacji Liczba Liczba Miejsce Termin
odbiorców
1. Spotkania z rodzicami 42 1344 42 szkoły i przedszkola na IX 2007-IV 2008
terenie 12 PSSE
2. Zajęcia edukacyjne na 1596 godzin 4811 57 szkoły i przedszkola na IX 2007-VI2008
podstawie scenariuszy terenie 17 PSSE
zajęć
3. Turnieje Zdrowego 49 1568 49 szkół i przedszkoli na IV-VI 2008
Małolata terenie 15 PSSE
4. Apele szkolne 56 4779 56 szkół i przedszkoli IV-VI 2008
poświęcone tematyce na terenie 17 PSSE
antytytoniowej
5. Projekcje filmów o 28 2568 28 szkół i przedszkoli na XII 2007-VI 2008

93
 tematyce antytytoniowej terenie 11 PSSE
6. Konkursy szkolne 171 4811 57 szkół i przedszkoli na XI 2007-V 2008
terenie 17 PSSE
7. Pogadanki – spotkania z 33 3200 22 szkoły i przedszkola na IV-V 2008
zaproszonym gościem - terenie 9 PSSE
ekspertem
8. Zabawy 33 3200 22 szkoły i przedszkola na IV-V 2008
socjoterapeutyczne – terenie 9 PSSE
asertywność –szkoła
odmawiania

Realizacja innych działań w woj. kujawsko – pomorskim

Na terenie 4 bydgoskich uczelni wyższych (Uniwersytet Kazimierza Wielkiego, Kujawsko-
Pomorska Szkoła Wyższa, Collegium Medicum Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu,
Uniwersytet Techniczno-Przyrodniczy) przeprowadzona została akcja wizualno-
informacyjna, w ramach, której zorganizowano wystawy plakatów, ekspozycje ulotek, broszur
i gadżetów kampanijnych połączona z edukacją bezpośrednią prowadzoną przez studentów
dla studentów. Z tej formy przekazu skorzystało około 5.000 osób.
31.05.2008. w godzinach wieczorno-nocnych w bydgoskich klubach i pubach (Euforia,
Kredens, Trip, La Salsa, Kubryk i Barka) studenci z Międzynarodowego Stowarzyszenia
Studentów Medycyny IFMSA Poland – Oddział w Bydgoszczy, Uniwersytetu Kazimierza
Wielkiego i Kujawsko-Pomorskiej Szkoły Wyższej w Bydgoszczy prowadzili edukację
bezpośrednią połączoną z badaniami ankietowymi wśród młodych klientów (16-25 lat).
Uczestnicy tych rozmów i jednocześnie ankietowani otrzymywali materiały informacyjno-
edukacyjne (ulotki) oraz kampanijne gadżety – długopisy, lizaki i balony. Edukacją objęto
234 osoby.
PSSE podejmowały działania o podobnym charakterze, angażując właścicieli i kierowników
miejsc, w których młodzież najchętniej spędza wolny czas. Szczególny nacisk kładziono na
aspekt biernego palenia przekazując m.in. ulotki „Kelnerki i barmani umierają młodo! przez
palących klientów”.
Badania ankietowe – przeprowadzono 31.05.2008 podczas edukacji bezpośredniej wśród
młodych klientów bydgoskich klubów i pubów. Badania prowadzili studenci bydgoskich
wyższych uczelni. Formularz ankiety został opracowany przez pracowników oddziału
metodycznego OZ i PZ WSSE w Bydgoszczy we współpracy ze studentami z
Międzynarodowego Stowarzyszenia Studentów Medycyny IFMSA O/Bydgoszcz.

94
Celem badania była analiza związków między wiedzą dotyczącą skutków palenia tytoniu
a zachowaniami zdrowotnymi ankietowanych oraz czynnikami środowiska rodzinnego
i rówieśniczego.
Kwestionariusz ankiety zawierał 11 pytań problemowych i 2 pytania dotyczące wieku i płci.
Badaniami objęto 234 osoby (135 kobiet i 99 mężczyzn). Średnia wieku ankietowanych
wynosi 21 lat. Po analizie wypełnionych ankiet sformułowano następujące wnioski:
• osoby młode palą bardziej okazjonalnie niż nałogowo,
• średnia wieku inicjacji tytoniowej mieści się w granicach 13-14 lat,
• młodzi ludzie, którzy nie mają wzorców negatywnych w rodzinnym otoczeniu sięgają
po papierosy, co jednoznacznie sugeruje negatywny wpływ środowiska
rówieśniczego,
• zwiększenia liczby kampanii uświadamiających skutki płynące z biernego palenia
tytoniu, na które narażone są dzieci,
• jesteśmy wyposażeni w wiedzę, której nie przekładamy na zachowania zdrowotne,
dla edukatorów jest to sygnał, że programy profilaktyczne mają za zadanie
wykształcić u odbiorcy umiejętność przekładania wiedzy na oczekiwane zachowania
zdrowotne,
• zadymione środowisko nie stanowi problemu dla młodych ludzi, dla których „czyste
powietrze i zdrowa woda” nie stanowią priorytetów i nie są gwarancją zdrowia i
udanego życia,
• pomimo młodego wieku palaczy, zdecydowana większość zdaje sobie sprawę, że
palenie jest nie fajne i próbuje zerwać może jeszcze nie z nałogiem ale „złym
przyzwyczajeniem”,
• w młodym wieku palenie traktuje się jako zabawę i rozrywkę, dlatego aż 61
respondentów nie oczekuje pomocy ze strony wyspecjalizowanych poradni.

Z analizy ankiet wynika, że młodzi ludzie papierosy i palenie traktują bardziej jako element
dobrej zabawy i wyluzowania. Stosunkowo mała liczba wypalanych papierosów pozwala
mieć nadzieję, że po skończeniu nauki większość ankietowanych zrezygnuje z palenia.

95
Województwo Lubelskie
Interwencja nieprogramowa:
Realizacja działań prozdrowotnych w ramach wojewódzkiego Programu Ograniczania
Zdrowotnych Następstw Palenia Tytoniu:
Organizatorzy Miasto Formy realizacji
działań
PSSE Lubartów Narady
Łęczna
Tomaszów Lubelski
PSSE Puławy Szkolenia pracowników
Radzyń Podlaski
Ryki
Tomaszów Lubelski
WSSE Lublin Konferencje
PSSE Biała Podlaska
Lubartów
Ryki
Zamość
Lublin
PSSE Hrubieszów Ekspozycja plakatów antytytoniowych
Lublin
PSSE Hrubieszów Opracowanie i przeprowadzenie ankiety dot. palenia tytoniu
Parczew
PSSE Chełm Organizacja i przeprowadzenie imprezy dot. promocji zdrowego stylu
Radzyń Podlaski życia
Zamość
PSSE Krasnystaw Festyny
Kraśnik
PSSE Parczew Imprezy okolicznościowe i happeningi
Tomaszów Lubelski
Ryki
PSSE Kraśnik Powołanie Zespołu Koordynującego realizujący Program
Łęczna Ograniczania Zdrowotnych Następstw Palenia Tytoniu w
Włodawa poszczególnych powiatach.
Radzyń Podlaski
Tomaszów Lubelski

Inne działania/przedsięwzięcia prozdrowotne prowadzone w województwie

a) Inicjatywy podejmowane w ramach tworzenia stref bezdymnych:

96
- przeprowadzenie wizytacji w obiektach, w których wprowadzono zakaz palenia tytoniu; w
ramach podejmowanych działań przez pracowników pionu OZ i PZ Państwowej Inspekcji
Sanitarnej 14 lokali zdecydowało się na całkowity zakaz palenia, a w 4 lokalach wyznaczono
pomieszczenia dla palących;
- nawiązanie kontaktu ze Stowarzyszeniem MANKO; zaproszenie do współpracy oraz
przeprowadzenie rozmów z właścicielami lokali gastronomicznych, pubów i dyskotek dot.
wprowadzenia strefy bezdymnej w w/w lokalach;
- wykonanie ekspozycji plakatów dot. szkodliwości palenia na dworcach i przystankach PKP,
PKS, MPGK w ramach akcji antytytoniowych (maj, listopad 2008r.);
- dystrybucja materiałów edukacyjnych przez WSSE I PSSE do szkół, zakładów, lokali
gastronomicznych;
- w imprezach oświatowo-zdrowotnych, akcjach i wszystkich działaniach prowadzonych w
województwie brali udział przedstawiciele samorządów lokalnych, instytucji służby zdrowia,
dyrektorzy szkół i domów kultury.

Ponadto pracownicy z PSSE z Biłgoraja, Kraśnika i WSSE Lublin wzięli udział w

Konferencji Naukowej im. Franciszka Venuleta w Łodzi „Tytoń albo zdrowie” przebiegającej
pod hasłem „Palący i niepalący – koegzystencja czy konflikt”.

Województwo Lubuskie
Interwencje nieprogramowe:
Na terenie województwa lubuskiego w ramach realizacji Wojewódzkiego Programu
Ograniczania Zdrowotnych Następstw Palenia Tytoniu w Polsce w 2008 roku wojewódzkie i
powiatowe stacje sanitarno – epidemiologiczne podejmowały następujące działania:
• Organizacja szkoleń, narad i konferencji, w tym:
- zorganizowanie konferencji prasowej dla przedstawicieli lokalnych mediów nt. „ Założeń
Programu Ograniczania Zdrowotnych Następstw Palenia Tytoniu na lata 2008-2011 oraz
zadań wymagających współpracy i zaangażowania samorządów lokalnych (4 osoby) – WSSE
Gorzów Wlkp.
- przeprowadzenie szkolenia dla pracowników pionu Promocji Zdrowia i Oświaty Zdrowotnej
nt. wdrażania Programu Ograniczania Zdrowotnych Następstw Palenia Tytoniu na lata 2008-
2011 (21 osób) – WSSE Gorzów Wlkp. oraz dwóch szkoleń dla nauczycieli i pedagogów
szkół gimnazjalnych z 5 powiatów województwa lubuskiego.

97
- zorganizowanie 5 narad z pracownikami PIS nt. „Założeń i realizacji Programu
Ograniczania Zdrowotnych Następstw Palenia Tytoniu w roku 2008 (PSSE Gorzów Wlkp.,
Drezdenko, Słubice, Świebodzin, Żagań),
- zorganizowano 2 warsztaty z zakresu profilaktyki tytoniowej dla nauczycieli i pedagogów
szkół gimnazjalnych z 5 powiatów województwa lubuskiego. Warsztaty zorganizowane przez
PSSE w Zielonej Górze i Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli w Zielonej Górze (30osób) –
PSSE Zielona Góra oraz wygłoszono wykład dla pracowników Działu Laboratoryjnego
WSSE w Gorzowie Wlkp. nt. „Mechanizmów uzależnienia od tytoniu i współczesnych metod
uwalniania od nikotyny” (53 osoby),
- przeprowadzono cykl warsztatów dla 666 uczniów szkól ponadgimnazjalnych Gorzowa
Wlkp. z elementami nabywania umiejętności asertywnego zachowania wobec nacisków grup
rówieśniczych (m.in. inicjacja tytoniowa, palenie bierne i aktywne).
• Działania edukacyjne skierowane do żołnierzy i kadry dowódczej: wystosowano
pisma do jednostek wojskowych z propozycją współpracy w ramach realizacji Programu,
przeprowadzono 2 narady z udziałem przedstawiciela Wojskowej Komisji Uzupełnień w
Sulęcinie, lekarza i pielęgniarki z Jednostki Wojskowej w Międzyrzeczu, przeprowadzono
cykl pogadanek dla 353 poborowych z 5 gmin powiatu strzelecko – drezdeneckiego,
dokonano dystrybucji materiałów edukacyjno – informacyjnych: ulotek, plakatów.
• Działania edukacyjne skierowane do osadzonych w zakładach penitencjarnych:
wystosowano pisma do zakładów penitencjarnych z propozycja współpracy w ramach
realizacji Programu, przeprowadzono 2 narady z udziałem przedstawiciela zakładu
penitencjarnego w Słońsku, lekarza i pielęgniarki aresztu śledczego w Międzyrzeczu
(PSSE Międzyrzecz, Sulęcin), dokonano dystrybucji materiałów edukacyjnych: ulotek i
plakatów.
• Działania edukacyjne skierowane do innych służb mundurowych: wykłady,
prelekcje, rozmowy indywidualne z pracownikami Komendy Powiatowej Straży Pożarnej
w Strzelcach Krajeńskich i Krośnie Odrzańskim, Lubuskiego Oddziału Staży Granicznej
w Krośnie Odrzańskim. Zorganizowano 2 narady z udziałem przedstawicieli Policji i
Straży Miejskiej w celu pozyskania partnera do realizacji działań podejmowanych przez
pracowników PIS w ramach realizacji kampanii antytytoniowych.
• Stworzenie koalicji z udziałem lokalnych polityków, działaczy samorządowych,
nauczycieli, duszpasterzy, katechetów, przedstawicieli mediów regionalnych i
lokalnych, itp. na rzecz propagowania środowiska wolnego od dymu tytoniowego:

98
 wystosowano pismo do Wojewody Lubuskiego, Marszałka Województwa Lubuskiego,
Kuratora Oświaty, Kurii Diecezjalnej oraz samorządów lokalnych z prośbą o nawiązanie
współpracy w ramach realizacji Programu.

• Pracownik Wojewódzkiej Stacji Sanitarno – Epidemiologicznej w Gorzowie Wlkp.

przedstawił Wojewódzki Program Ograniczania Zdrowotnych Następstw Palenia Tytoniu
dyrektorom Szkół Promujących Zdrowie województwa lubuskiego oraz koordynatorom
szkolnych zespołów ds. promocji zdrowia, na konferencji organizowanej przez Lubuskie
Kuratorium Oświaty w Gorzowie Wlkp. oraz WSSE w Gorzowie Wlkp. (94 osoby).

Państwowa Inspekcja Sanitarna zorganizowała:

a) konferencję dla samorządów lokalnych odpowiedzialnych za realizację zadań z

zakresu promocji zdrowia na terenie gmin i powiatów województwa lubuskiego oraz
pracowników PIS nt. „Założeń Wojewódzkiego Programu Ograniczania Zdrowotnych
Następstw Palenia Tytoniu na rok 2008 oraz zadań wymagających współpracy i
zaangażowania samorządów lokalnych, m.in. działań na rzecz tworzenia stref
bezdymnych w województwie lubuskim (WSSE w Gorzowie Wlkp.)

b) 5 narad z udziałem przedstawicieli władz samorządowych w sprawie współpracy w

ramach realizacji Wojewódzkiego Programu Ograniczania Zdrowotnych Następstw
Palenia Tytoniu i podjęcia działań zmierzających do ograniczenia palenia tytoniu w
miejscach publicznych (PSSE Gorzów Wlkp., Nowa Sól, Świebodzin, Żagań, Żary),

c) 2 szkolenia dla przedstawicieli władz samorządowych nt założeń Wojewódzkiego

Programu Ograniczania Zdrowotnych Następstw Palenia Tytoniu oraz zadań
wymagających współpracy i zaangażowania samorządów lokalnych (PSSE Drezdenko,
Żary),

d) 5 punktów informacyjno- edukacyjnych w trakcie imprez plenerowych

organizowanych przez Starostwo Powiatowe w Żaganiu, Krośnie Odrzańskim, Radę
Sołecką w Chlebowie i Łochowicach ( PSSE Krosno Odrzańskie, Żagań).

• W jesiennej kampanii antytytoniowej i obchodach Światowego Dnia Rzucania Palenia

bezpośrednią edukacja objęto 19971 osób. Jednocześnie z informacji przekazywanych
w lokalnych mediach skorzystało ok. 150 tys. mieszkańców (szacunkowa liczba
odbiorców lokalnych mediów).

99
Do realizacji programu pozyskano i zaangażowano wielu partnerów, którzy wspomagali
działania służąc pomocą merytoryczną, metodyczną, finansową i organizacyjną.
W działania w ramach jesiennej kampanii antytytoniowej bardzo aktywnie włączyły się
szkoły gimnazjalne i ponadgimnazjalne. Organizowały i współorganizowały: wykłady,
pogadanki, prelekcje, imprezy, konkursy. Uczniowie bardzo chętnie włączyli się
w organizacje imprez prozdrowotnych. Licznie uczestniczyli w konkursach.
Dużym zainteresowaniem mieszkańców cieszyły się bezpłatne badania i konsultacje udzielane
w zorganizowanych punktach edukacyjno – informacyjnych.

Województwo Łódzkie
Interwencja nieprogramowa:
Program edukacyjny profilaktyki gruźlicy „Zadbaj o swoje płuca”
Grupa docelowa:
Uczniowie szkół podstawowych na terenie Łodzi.
Czas trwania:
I edycja: rok szkolny 2007/2008
II edycja: rok szkolny 2008/2009
Formy realizacji:
• w roku szkolnym 2007/2008 program realizowano w 26 szkołach,
• programem objęto 7117 uczniów z 309 klas, co stanowi 76,5% ogółu uczniów tych
szkół;
• średnio na realizację programu poświęcono 3,5 godziny w jednej klasie, natomiast 213
realizatorów (nauczyciele przedmiotów, kultury fizycznej, pedagogów szkolnych oraz
pielęgniarki szkolne) realizowało projekt w ramach 1226 godzin przyrody, kultury
fizycznej, godziny wychowawczej, zajęć technicznych i plastycznych;
• w ramach programu wojewódzka stacja sanitarno – epidemiologiczna w Łodzi
ogłosiła konkurs plastyczny pod hasłem „Zadbaj o swoje płuca”. Wpłynęły 72 prace z
15 szkół podstawowych;
• w Urzędzie Miasta Łodzi odbyło się uroczyste podsumowanie programu oraz
wręczenie nagród laureatom konkursu plastycznego;
• w roku szkolnym 2008/2009 program edukacyjny „Zadbaj o swoje płuca” realizowany
jest w 64 szkołach podstawowych na terenie województwa łódzkiego;

100
 • wojewódzkie stacje sanitarno – epidemiologiczna w Łodzi przeprowadziły dwa
szkolenia dla szkolnych koordynatorów programu, w których udział wzięło 51
nauczycieli, którzy będą inicjować i koordynować działanie programu na terenie szkół
w roku szkolnym 2008/09.

Inne działania/przedsięwzięcia prozdrowotne inicjowane przez WSSE i PSSE

w województwie łódzkim:
• II edycja Akcji Antynikotynowej pod hasłem „Mamo, Tato nie pal”;
• Organizacja i udział w Konferencjach: „WYBIERZ ZDROWIE – TRZYMAJ
FORMĘ”, „WYBIERZ ZDROWIE- NIE PAL!”.
• w tegoroczne działania w województwie dotyczące kampanii pt. „Młodość Wolna od
Papierosa” włączyły się głównie placówki nauczania i wychowania oraz zakłady
opieki zdrowotnej.
Dzieci i młodzież szkolna oraz przedszkolaki brali udział w licznych konkursach:
plastycznych, wiedzy, literackich, sportowych. Odbył się także konkurs na mała formę
teatralną oraz na najlepszy „wizerunek antytytoniowy”.
Podejmowane działania takie jak happeningi uliczne, punkty konsultacyjne podczas festynów,
w centrach handlowych kierowane były do szerokiej grupy odbiorców. Cieszyły się one
dużym zainteresowaniem. Wiele osób skorzystało m.in. z porad specjalistów, zmierzyło
zawartość CO w wydychanym powietrzu, otrzymało materiały edukacyjne o tematyce
antytytoniowej. Punkty konsultacyjne organizowane były również w placówkach opieki
zdrowotnej, adresowane do osób palących pragnących zerwać z nałogiem.
Nawiązano także współpracę z parafiami kościoła rzymsko-katolickiego, gdzie podczas mszy
świętych odczytywane były listy intencyjne z prośbą o apel do wiernych palących papierosy o
podjecie walki z nałogiem.
Do informowania i edukacji mieszkańców województwa łódzkiego włączyły się środki
masowego przekazu. Łącznie ukazały się:
- 43 artykuły prasowe
- 4 audycje radiowe
- 11 informacji w lokalnych telewizjach
- 39 informacji internetowych.

101
Województwo Małopolskie
Realizacja działań w ramach wojewódzkiego Programu Ograniczania Zdrowotnych
Następstw Palenia Tytoniu prowadzona była przez wszystkie jednostki Państwowej Inspekcji
Sanitarnej, głównie w ramach obchodów Światowego Dnia Bez Tytoniu i Światowego Dnia
Rzucania Palenia. Powyższe działania podejmowały wszystkie stacje sanitarno –
epidemiologiczne w szerokim partnerstwie w środowiskach lokalnych. Dotyczyły one
informowania i edukacji całego społeczeństwa, ze szczególnym nasileniem przedsięwzięć w
grupie dzieci i młodzieży szkolnej.
Działania edukacyjne przeprowadzane w szkołach poprzedzone były przygotowaniami
organizowanymi przez Państwową Inspekcję Sanitarną dla przedszkolnych nauczycieli (PSSE
Oświęcim, PSSE Kraków).
Stacje sanitarno – epidemiologiczne z województwa małopolskiego dystrybuowały plakaty
antytytoniowe dla zainteresowanych jednostek, tj. szkół, zakładów karnych, jednostek
wojskowych, ośrodków wychowawczych.
Do wsparcia prowadzonych działań w Krakowie pracownicy Wojewódzkiej Stacji Sanitarno
– Epidemiologicznej pozyskali osoby publiczne, autorytety m. in. J. Stuhra, K. Globisza,
piłkarzy Wisły Kraków, którzy złożyli swoje podpisy na koszulkach „Nie palę”. Powyższe
koszulki otrzymała młodzież, do której skierowane były działania kampanii pt. „Młodość
Wolna od Papierosa”.

Województwo Mazowieckie
Interwencja nieprogramowa:
Działania akcyjne w województwie mazowieckim, realizowanie w ramach
wojewódzkiego Programu Ograniczania Zdrowotnych Następstw Palenia Tytoniu.
Grupa docelowa:
• dzieci i młodzież korzystający z zorganizowanej formy wypoczynku letniego,
• uczniowie warszawskich szkół ponadgimnazjalnych,
• rodzice i opiekunowie uczniów,
• nauczyciele,
• dyrektorzy przedszkoli,
• dyrektorzy szkół podstawowych,
• mieszkańcy powiatów,
• uczestnicy Dożynek Środowiskowych w Ugniewie - Gmina Ostrów Mazowiecka,

102
 • osoby chcące zerwać z nałogiem tytoniowym,
• lekarze rodzinni,
• pielęgniarki,
• pacjenci zakładów opieki zdrowotnej (NZOZ, PZOZ, Szpitale),
• żołnierze,
• kadra dowódcza Wojska Polskiego,
• osadzeni w zakładach penitencjarnych,
• odbiorcy lokalnych mediów: czytelnicy prasy, słuchacze stacji radiowych,
telewidzowie, osoby odwiedzające strony internetowe,
• ogół społeczeństwa.

Formy realizacji:
Organizatorzy Miasto Formy działań
działań
PSSE Ciechanów Wykład dla nauczycieli szkół podstawowych podczas narady
podsumowującej realizację programu ”Radosny Uśmiech, Radosna
Przyszłość” – 30 osób,
Wykład dla nauczycieli w przedszkolach podczas narady dot. realizacji
programów profilaktycznych – 12 osób.

PSSE Wyszków Kurs antytytoniowy zrealizowany przy współpracy i wsparciu finansowym

Zarządu Rejonowego w Wyszkowie Polskiego Czerwonego Krzyża. Osobą
prowadzącą kurs był Pastor Kościoła Adwentystów Dnia Siódmego ze Zboru
w Warszawie. Kurs realizowany był w przeciągu 5 dni – po 1 godzinie
każdego dnia. Trzem osobom uczestniczącym w kursie udało się zerwać z
nałogiem palenia tytoniu.

PSSE Warszawa Konkurs na prezentację multimedialną

pt. „Młodzież Dla Młodzieży: Ja Nie Palę! Ty Też Nie Pal!”. Podczas oceny
prac wzięto pod uwagę ogólny merytoryczny przekaz prezentacji, jakość i
oryginalność wykonania, hasło umieszczone w prezentacji oraz treść
przemawiającą do młodzieży. W konkursie oceniono 40 prezentacji z 19
szkół ponadgimnazjalnych oraz 1 gimnazjum. W dniu 05.12.08 r. odbyły się
obrady Jury. Wyłoniono 4 zwycięzców oraz przyznano 7 wyróżnień.
Ekspozycja plakatów A. Pągowskiego na słupach informacyjnych na ulicach
Warszawy.

PSSE Grodzisk Cykl audycji radiowych z udziałem pracownika Oświaty Zdrowotnej i

103
 Mazowiecki Promocji Zdrowia Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej
popularyzował kampanię „Młodość wolna od papierosa” do końca roku
szkolnego 2007/2008 ale także przez wakacje i w roku szkolnym 2008/2009.
Audycje zawierały relacje z przeprowadzonych akcji, dyskusje panelowe na
antenie i w studio.

Inne działania/przedsięwzięcia prozdrowotne prowadzone w województwie

mazowieckim:
a) Organizacja i realizacja szkoleń, konferencji, narad z udziałem pracowników pionu
oświaty zdrowotnej i promocji zdrowia PIS.
b) Tworzenie lokalnych koalicji na rzecz propagowania środowiska wolnego od dymu
tytoniowego.
c) Inicjatywy podejmowane w ramach tworzenia stref bezdymnych (przystanki
komunikacji miejskiej w Warszawie).

Województwo Opolskie
Interwencje nieprogramowe:
Kampania wojewódzka „Tutaj Nie Palę!”
Grupa docelowa:
• Pracownicy i właściciele lokali gastronomicznych
• Klienci lokali gastronomicznych
• Osoby palące tytoń
• Osoby narażone na bierną ekspozycję tytoniową tzw. bierne palenie
• Dzieci i młodzież
• Środki masowego przekazu
Czas trwania:
Kwiecień – grudzień 2008 r.
Koordynatorzy: pracownicy ds. promocji zdrowia i oświaty zdrowotnej WSSE i PSSE.
Realizatorzy: pracownicy ds. promocji zdrowia i oświaty zdrowotnej WSSE i PSSE,
nauczyciele, pedagodzy, właściciele pubów, barów i restauracji.
Partnerzy: środki masowego przekazu o zasięgu regionalnym oraz lokalnym, władze lokalne
i samorządowe.
Formy realizacji:

104
 • 4 narady (34 osoby) – koordynatorzy powiatowi, właściciele lokali,
• 92 narady z udziałem 111 osób – właścicieli lokali, nauczycieli i pracowników PSSE
Brzeg, PSSE Głubczyce, PSSE Kędzierzyn – Koźle, PSSE Namysłów, PSSE Nysa,
PSSE Opole, PSSE Prudnik, PSSE Strzelce Opolskie,
• konkurs na logo Kampanii wojewódzkiej „Tutaj Nie Palę!” ogłoszony przez WSSE
w Opolu,
• współpraca Państwowej Inspekcji Sanitarnej ze środkami masowego przekazu (prasa:
21 artykułów prasowych, telewizja: 8 informacji dotyczących Kampanii, radio: 11
audycji radiowych, Internet: 16 informacji),
• udział w Kampanii zaproponowano 151 wybranym lokalom gastronomicznym.
W roku 2008 certyfikaty „Miejsce przyjazne niepalącym” Państwowy Wojewódzki
Inspektor Sanitarny w Opolu przyznał 35 lokalom gastronomicznym, w których został
wprowadzony i przestrzegany całkowity zakaz palenia tytoniu.

Wojewódzki Konkurs Fotograficzny pt. „ Sam nie palę i innym odradzam”

Grupa docelowa:
Młodzież ze szkół ponadgimnazjalnych.
Czas trwania:
31 maja – 30 września 2008 r.
Koordynatorzy: pracownicy ds. promocji zdrowia i oświaty zdrowotnej WSSE i PSSE.
Realizatorzy: pracownicy ds. promocji zdrowia i oświaty zdrowotnej WSSE i PSSE,
nauczyciele, pedagodzy.
Partnerzy: Młodzieżowa Rada Miasta w Opolu, Młodzieżowy Dom Kultury w Opolu,
Opolskie Centrum Informacji Młodzieżowej przy MDK w Opolu, Opolskie Centrum
Onkologii, Prezydent Miasta Opola (fundatorzy nagród).
Formy realizacji:
• Konkurs ogłoszony na konferencji prasowej inicjującej kampanię „Młodość
wolna od papierosa”.

Realizacja innych działań w województwie opolskim

a) Festyn z okazji Dnia Dziecka, zorganizowany przez Młodzieżowy Dom Kultury w
Opolu na Pl. Wolności w Opolu.

105
b) Opolski Festiwal Nauki - WSSE w Opolu przekazała materiały wydawnicze oraz
gadżety, które były rozdawane uczestnikom festiwalu.
c) Rajd na Kopę Biskupią, przebiegał pod hasłem „Nie daj się nałogom, idź naprzód,
świat jest piękny” – epizod drugi. Wzięło w nim udział ok. 160 uczniów i nauczycieli z
Zespołu Szkół z Białej. Podczas rajdu przeprowadzane zostały różne konkursy, m. in. na
piosenkę o tematyce antynikotynowej, konkurs wiedzy, konkursy na plakat, zdrową
sałatkę zamiast papierosa i inne. Zwycięscy nagrodzeni zostali materiałami
wydawniczymi i gadżetami antytytoniowymi, dostarczonymi przez Państwową Inspekcję
Sanitarną.
d) „Chodzę, biegam, więc jestem” - Piknik Rodzinny zorganizowany przez WSSE w
Opolu we współpracy z Opolskim Centrum Onkologii w Opolu. Państwowy Wojewódzki
Inspektor Sanitarny w Opolu ufundował jedną z nagród dla rodzin rywalizujących w
konkurencjach sportowych.
e) Wystawa Wojewódzkiego holu WSSE w Opolu zdjęć konkursowych Wojewódzkiego
Konkursu Fotograficznego „Sam nie palę i innym odradzam”.
f) Tworzenie lokalnych koalicji na rzecz propagowania środowiska wolnego od dymu
tytoniowego (aktywizacją społeczności lokalnej w promowanie idei Kampanii
wojewódzkiej „Tutaj Nie Palę!”, tworzenie stref bezdymnych w lokalach
gastronomicznych).
g) Inicjatywy podejmowane w ramach tworzenia stref bezdymnych (kampania
wojewódzka „Tutaj Nie Palę!”, opracowanie uchwały o wszczęciu działań dotyczących
respektowania zakazu palenia na przystankach autobusowych, organizacja konferencji
prasowej) przez WSSE w Opolu.

Województwo Podkarpackie
Interwencja programowa:
Szkolne programy edukacji antytytoniowej:
a) Czyste powietrze wokół nas” (wersja pierwotna)
b) „Nie pal przy mnie proszę”,
c) „Znajdź właściwe rozwiązanie”,
d) . „Zadbaj o swoją przyszłość”,
e) „Program edukacji antytytoniowej dla licealistek”.
Grupa docelowa:
• uczniowie szkół podstawowych, gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych,

106
 • dzieci w przedszkolach,
• rodzice i opiekunowie dzieci,
• nauczyciele i pedagodzy szkolni,
• społeczności szkolne.
Czas trwania:
Programy edukacji antytytoniowej kontynuowane były w roku szkolnym 2007/08 na terenie
20 powiatów województwa podkarpackiego.
Koordynatorzy: pracownicy i specjaliści ds. oświaty zdrowotnej i promocji zdrowia z pionu
Oświaty Zdrowotnej i Promocji Zdrowia wojewódzkiej i powiatowych stacji sanitarno-
epidemiologicznych w woj. podkarpackim.
Realizatorzy: nauczyciele, wychowawcy klas, pedagodzy szkolni, pielęgniarki środowiska
nauczania i wychowania.
Partnerzy: dyrektorzy przedszkoli, szkół podstawowych, gimnazjów i szkół
ponadgimnazjalnych uczestniczących w programie, dyrekcje NZOZ-ów, rodzice uczniów,
przedstawiciele samorządów.

Formy realizacji, monitoring i ewaluacja:

Formy realizacji Monitoring i ewaluacja:

Edukacją objęto 26 937 uczniów i przedszkolaków, natomiast Monitoring programu prowadzony był
informacją przez pracowników PSSE poprzez
i edukacją objęto 12 435 rodziców i opiekunów uczniów. W wizytacje oceniające. Ogółem
realizowane działania zaangażowało się 976 nauczycieli oraz 77 przeprowadzono 167 wizytacji.
pielęgniarek środowiska szkolnego. Wizytacjami oceniającymi objęto
W ramach przeprowadzonych programów, zorganizowano: 63,25% placówek realizujących
- 3 szkolenia dla nauczycieli, w których uczestniczyły 44 osoby (na programy edukacji antytytoniowej.
terenie PSSE Mielec, Kolbuszowa i Leżajsk. Niektórzy koordynatorzy powiatowi
- 65 narad dla koordynatorów szkolnych, dyrektorów zakładów monitoringiem objęli wszystkie
nauczania i wychowania oraz nauczycieli, w których uczestniczyło szkoły i przedszkola realizujące
176 osób. programy (dotyczy PSSE Dębica,
- 92 wykłady/ prelekcje, w tym dla rodziców 40 zajęć (5630 Krosno, Mielec, Przemyśl, Sanok,
uczestników); dla uczniów 52 zajęcia (5162 uczestników) Stalowa Wola i Tarnobrzeg, a bez 1
- Państwowa Inspekcja Sanitarna na bieżąco udzielała konsultacji i placówki PSSE Strzyżów).
instruktaży (122 razy) Od koordynatorów programu
- Organizowała i współorganizowała 31 konkursów plastycznych, w uzyskano informację, że:
których uczestniczyły 123 szkoły i 2784 uczestników. - programy cieszą się dużym
- Współorganizowano 20 imprez prozdrowotnych, w których zainteresowaniem dzieci i rodziców i

107
uczestniczyli uczniowie, nauczyciele, rodzice, a niekiedy wciąż będą kontynuowane;
przedstawiciele samorządów (3460 uczestników). - w klasach starszych, w których
- Przygotowano 65 wystaw i ekspozycji wizualnych. istnieje problem uzależnienia od
Koordynatorzy powiatowi (PSSE Jarosław, Łańcut, Przeworsk, Sanok tytoniu należałoby zorganizować
i Ustrzyki Dolne) prowadzili wypożyczanie filmów – na podstawie grupy terapeutyczne;
informacji zwrotnej zorganizowano w szkołach 26 seansów, w których - dzieci i młodzież w większości
uczestniczyło 3328 uczniów. wykazują umiejętności w
W 3 szkołach (na terenie powiatu kolbuszowskiego, przeworskiego i demonstrowaniu zachowań
sanockiego) nauczyciele przeprowadzili badania ankietowe, w których asertywnych;
uczestniczyło 369 uczniów. - większość nauczycieli pozytywnie
Ponadto w realizacji programów wykorzystano materiały oz: filmy, ocenia proponowane scenariusze i
plakaty, naklejki, ulotki o szkodliwości palenie, karty konkursowe oferowane pomoce, ale nauczyciele
„Rzuć Palenie i Wygraj” dla nauczycieli i rodziców. uważają, że programy wymagają już
nowocześniejszych pomocy np.
multimediów, gier planszowych,
puzzli, bajek, kolorowanek.

Interwencje nieprogramowe:
Realizacja działań prozdrowotnych w ramach wojewódzkiego Programu Ograniczania
Zdrowotnych Następstw Palenia Tytoniu w woj. podkarpackim:
Organizatorzy Miasto Formy działań
działań
WSSE Rzeszów Nawiązano współpracę z Podkarpacką Wojewódzką Komendą Policji w
Rzeszowie, w ramach, której podjęte będą wspólne działania z Wydziałem
Prewencji dotyczące problematyki antytytoniowej.

PSSE Brzozów Dystrybucja materiałów, popularyzacja konkursów, instruktaże, udział w

komisjach konkursowych.

PSSE Jasło Współorganizacja Szkolnego Dnia Promocji Zdrowia w ramach, którego

przeprowadzono test wiedzy pod nazwą Międzyszkolny Konkurs
Profilaktyczny.

PSSE Mielec W ramach organizowanego szkolenia dla pielęgniarek środowiska szkolnego

w ramach profilaktyki WZW A, przekazane zostały komplety materiałów o
tematyce antytytoniowej do wszystkich zakładów nauczania i wychowania na
terenie miasta i powiatu.
PSSE Krosno W ramach współpracy z Podkarpackim Centrum Nauczycieli w
przeprowadzono szkolenie dla nauczycieli z przedszkoli i szkół

108
 podstawowych „Żyję zdrowo”. W programie szkolenia uwzględniono wykład
psychologa nt. mechanizmu uzależnienia oraz metodyka na temat realizacji
podstawy programowej dot. umiejętności życiowych, a także zajęcia
dotyczące propozycji programów prozdrowotnych i pomocy dydaktycznych
dostępnych w PSSE. Ponadto każdy z uczestników otrzymał komplety
materiałów antytytoniowych przygotowanych przez pracowników PSSE.

PSSE Ropczyce Działania realizowane były w placówkach służby zdrowia. Pielęgniarki

prowadziły edukację pacjentów, korzystając z materiałów otrzymanych z
PSSE. Przeprowadzono naradę ustalającą szczegóły imprezy finałowej
ogólnopolskiego programu „Mam haka na raka”. W imprezie dla 11 klas tj.
370 osób.

Inne działania/przedsięwzięcia prozdrowotne prowadzone w województwie:

a) Tworzenie lokalnych koalicji na rzecz propagowania środowiska wolnego od dymu
tytoniowego (udział PPIS w sesjach Rady Gminy, szkolenie zorganizowane w PSSE z
udziałem Starosty Powiatu przedstawicieli samorządów oraz pracowników, organizacja
akcji „Jesień bez papierosa” propagującą lokal bez papierosa.
b) Inicjatywy podejmowane w ramach tworzenia stref bezdymnych (poszerzenia stref
bezdymnych na terenie miasta Rzeszowa, widoczne oznakowanie informujące o
istniejącej strefie bezdymnej na terenie szpitala, kontrola w zakładach pracy, 4 barów i
obiektów zlokalizowanych na drogowych, kolejowych, lotniczych przejściach
granicznych – wyegzekwowano zakaz palenia w tych obiektach.
c) Wojewódzka Stacja Sanitarno Epidemiologiczna w Rzeszowie oraz Powiatowe Stacje
Sanitarno-Epidemiologiczne w województwie aktywnie zaangażowały się w organizację
kampanii adresowanej do młodzieży. Pozyskano do współpracy przedstawicieli
samorządów lokalnych, dyrektorów zakładów nauczania i wychowania oraz kierowników
zakładów opieki zdrowotnej i zakładów pracy

Województwo Podlaskie
Interwencja programowa:
Program edukacyjny pt. „Czyste powietrze wokół nas”
Grupa docelowa:
Dzieci w wieku 5 – 6 lat uczęszczające do 17 przedszkoli w powiatach siemiatyckim,

109
hajnowskim i sejneńskim, rodzice dzieci przedszkolnych, nauczyciele/opiekunowie dzieci w
przedszkolach.
Czas trwania:
Marzec – grudzień 2008.
Na terenie miasta Białystok program „Czyste powietrze wokół nas” (wersja pierwotna z 1997
roku) jest realizowany we wszystkich przedszkolach od 2003 roku.
Koordynatorzy: pracownicy i specjaliści ds. oświaty zdrowotnej i promocji zdrowia z pionu
Oświaty Zdrowotnej i Promocji Zdrowia wojewódzkich i powiatowych stacji sanitarno-
epidemiologicznych w kraju.
Realizatorzy: nauczyciele przedszkolni, pracownicy komórek promocji zdrowia i higieny
żywności i żywienia z PSSE realizujących program, rodzice dzieci w wieku przedszkolnym.
Partnerzy: Urząd Miasta w Hajnówce, Urząd Gminy w Dubiczach Cerkiewnych, Siemiatycki
Ośrodek Kultury, Klub Seniora w Siemiatyczach, Poradnia Antytytoniowa w Suwałkach
(działania w Sejnach), zakłady opieki zdrowotnej, pielęgniarki szkolne, szkoły, prasa lokalna:
Kurier Poranny, Wieści sejneńskie, Głos Siemiatycz, biblioteki publiczne.

Formy realizacji, monitoring i ewaluacja:

Formy realizacji Monitoring i ewaluacja:

W programie uczestniczyło 730 dzieci oraz Ewaluacja programu:

320 rodziców z 17 przedszkoli w trzech
powiatach województwa podlaskiego.
W ramach realizacji programu
edukacyjnego odbyły się:
- 3 szkolenia dla przedszkolnych
koordynatorów programu,
- narady, warsztaty i prelekcje z udziałem
dzieci, rodziców/opiekunów jak również
personelu przedszkolnego,
- przedszkolnego ramach realizacji
programu w przedszkolach odbyły się:
-warsztaty dla rodziców
-wspólne wykonywanie prac plastycznych,
haseł antynikotynowych,
-mitingi uliczne,
-spotkania z pracownikami urzędów gmin i
miast,
Program został wdrożony i przeprowadzony zgodnie z założeniami.
- wszystkie zakładane cele, których osiągnięcie wiązało się ściśle z
przeprowadzeniem zaplanowanych 5 scenariuszy zajęć zostały
zrealizowane,
- zajęcia z dziećmi przeprowadzano różnorodnymi formami i
metodami skoncentrowanymi na pobudzaniu różnych form
aktywności dzieci,
- do zajęć zostali włączeni rodzice oraz cała społeczność
przedszkolna,
- współpracowano z lokalnymi instytucjami, przez co działania
programowe zostały uwidocznione poza granicami przedszkoli,
- program został bardzo dobrze przyjęty przez nauczycieli
przedszkolnych i rodziców a dzieci bardzo chętnie uczestniczyły w
zajęciach.
Ewaluacja wyników programu:
- założenia i cele programu zostały osiągnięte,
- dzieci nabyły umiejętności określania różnych źródeł dymu,

110
-wizyty u starszych kolegów w szkole,
-prezentacje inscenizacji w szkołach,
-wycieczki wg scenariusza zajęć,
-wycieczki do apteki,
-spotkanie z osobą palącą,
-prezentacja wierszy napisanych przez
rodziców i dzieci,
-uroczyste podsumowania programu.
Zorganizowano punkty informacyjne oraz
rozdystrybułowano ulotki i materiały
edukacyjne dla dzieci.
poznały szkodliwość dymu tytoniowego oraz negatywne skutki
palenia tytoniu,
- dzieci nabyły umiejętność radzenia sobie w sytuacji, w której
osoba dorosła pali przy nich papierosy.
Powyższe zachowania i umiejętności można było zaobserwować
podczas zajęć z dziećmi, konkursów, podsumowań akcji, zachowań
dzieci przy spotkaniu z osoba palącą.
Rodzice dowiedzieli się, bądź pogłębili swoją wiedzę nt.
szkodliwego wpływu dymu tytoniowego na organizm osoby
dorosłej oraz o skutkach palenia biernego.
Istnieje potrzeba kontynuacji programu.

Interwencje nieprogramowe:
„Szkolna edukacja antytytoniowa” realizowana w szkołach podstawowych powiatu
sokólskiego.
Grupa docelowa:
Uczniowie klas III – VI szkół podstawowych (około 1000 uczniów z 4 szkół podstawowych).
Czas trwania:
Listopad – grudzień 2008 r.
Koordynator: PSSE w Sokółce.
Realizatorzy: personel medyczny zakładów opieki zdrowotnej, nauczyciele, pedagodzy
szkolni, dyrektorzy szkół.
Partnerzy: Gabinety Profilaktyki Medycznej.

Formy realizacji:
W ramach realizacji interwencji PSSE zorganizowało szkolenie skierowane do nauczycieli –
koordynatorów działań w szkołach.
• Dla uczniów zorganizowano 8 wykładów (uczestniczyło w nich 147 uczniów), zajęcia
przeprowadzali wychowawcy klas.
• Dla uczniów klas II Zespołu Szkół Integracyjnych w Sokółce oraz uczniów Zespołu
Szkół w Kuźnicy zorganizowano konkurs plastyczny pt. „Szkodliwy wpływ nikotyny
na zdrowie”.

111
 • Dodatkowo dla uczniów zorganizowano: imprezy, pokazy filmów, jak również
odbywały się z nimi rozmowy indywidualne oraz zostały przeprowadzone badania
ankietowe.

Projekt edukacyjny połączony z konkursem na „Młodzieżową ulotkę antynikotynową”

dla uczniów szkół gimnazjalnych z powiatu augustowskiego.

Grupa docelowa:
Uczniowie gimnazjów powiatu augustowskiego.
Czas trwania:
Wrzesień – listopad 2008 r.

Koordynator: PSSE w Augustowie.

Realizatorzy: pedagodzy szkolni, nauczyciele.
Partnerzy: Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Augustowie.
Formy realizacji:
• 6 narad dla uczniów i nauczycieli szkół gimnazjalnych,
• w ramach interwencji przeprowadzono wykład dla uczniów i nauczycieli, jak również
prelekcje, w której uczestniczyło 442 osoby,
• dla uczniów zorganizowano imprezę, gry i zabawy połączone z konkursem na
młodzieżową ulotkę antytytoniową,
• dla osób oglądających wystawę pokonkursową zorganizowano punkty informacyjne,
• na zakończenie przeprowadzono wśród uczniów badania ankietowe.

Inne działania/przedsięwzięcia prozdrowotne prowadzone w województwie podlaskim:

a) Państwowa Inspekcja Sanitarna zorganizowała mecz piłki nożnej „Młodzież niepaląca
przeciw młodzieży palącej”.
b) Wystawa prac plastycznych w Regionalnym Ośrodku Kultury w Łomży wykonanych
przez uczniów 11 szkół gimnazjalnych Wystawę udostępniano zwiedzającym przez
okres 2 miesięcy.
c) IX Przegląd Dziecięcej Twórczości Teatralnej „Bądź zdrów” organizowany cyklicznie
przez Powiatową Stację Sanitarno – Epidemiologiczną w Białymstoku. W przeglądzie

112
 uczestniczyło 15 szkół podstawowych. Przygotowano i zaprezentowano 15 spektakli.
Twórczość teatralna mająca na celu popularyzowanie wiedzy o zdrowiu oraz
kształtowanie pozytywnych postaw prozdrowotnych realizowała zadania związane
między innymi z profilaktyką palenia tytoniu.
d) Festyn prozdrowotny „Chodzę, biegam, więc jestem” zorganizowany został 7
września 2008 roku w Parku Zwierzynieckim w Białymstoku. Udział w
przedsięwzięciu wzięło około 1500 osób. Celem przedsięwzięcia było przekazywanie
treści prozdrowotnych, również w zakresie profilaktyki nikotynowej. Zadanie
zrealizowano poprzez: organizację marszu alejkami parkowymi propagującego
zdrowy styl życia, organizację punktu informacyjnego, rozdawnictwo materiałów,
ekspozycje form wizualnych, wystaw, plakatów, prowadzenie konkursów wiedzy i
sprawnościowych, emisję komunikatów prozdrowotnych, rozdawnictwo owoców i
gadżetów, organizowanie gier i zabaw rodzinnych.
e) Impreza prozdrowotną „Mamo bądź zdrowa” zorganizowana została z okazji Dnia
Matki W ramach interwencji prozdrowotnej odwiedzającym Galerię oferowano:
poradnictwo dla osób uzależnionych od tytoniu, pomiary ciśnienia tętniczego,
pomiary poziomu cukru, obliczanie wskaźnika BMI i zawartości tkanki tłuszczowej,
naukę samobadania piersi oraz bezpłatne badania mammograficzne, rozdawnictwo
ulotek, materiałów informacyjnych i gadżetów. W Szpitalu Pluszowego Misia
studenci medycyny prowadzili zajęcia z dziećmi. Honorowy i merytoryczny patronat
nad akcją objął Rektor Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku.
f) Dodatkowo zorganizowano szkolenie dla koordynatorów działań prozdrowotnych
realizowanych w zakładach opieki zdrowotnej powiatu białostockiego na temat
metodyki realizacji działań antytytoniowych w tych placówkach (autorskie programy
antytytoniowych) – uczestniczyło w nim 60 fachowych pracowników metodycznych.
g) Wojewódzka stacja sanitarno – epidemiologiczna w Białymstoku zorganizowała
konferencję prasową dla dziennikarzy lokalnych mediów w celu przedstawienia
założeń kampanii „Młodość wolna od papierosa” z okazji Światowego Dnia Bez
Tytoniu.
h) Wojewódzka stacja sanitarno – epidemiologiczna w Białymstoku zainicjowała
tworzenie lokalnych koalicji na rzecz propagowania środowiska wolnego od dymu
tytoniowego - we współpracy z Podlaskim Wojewódzkim Ośrodkiem Medycyny
Pracy opracowano program uwalniania zakładów pracy od dymu tytoniowego pt.
„Miejsce pracy wolne od dymu tytoniowego”. Realizacja programu zaplanowana jest

113
 na lata 2008 – 2011. Program inicjowany przez WSSE w Białymstoku finansowany
jest ze środków Podlaskiego Urzędu Marszałkowskiego.
i) Inicjatywy podejmowane w ramach tworzenia stref bezdymnych (19 czerwca 2008
roku na sesji Rady Miejskiej Białegostoku postanowiono, aby Białystok przyłączył się
do innych miast, w których tworzone są strefy bezdymne. Jako pierwsze strefy
bezdymne ustanowiono przystanki autobusowe i ich otoczenie – 5 metrów wokół).

Województwo Pomorskie
Interwencja programowa:
„ Program Ograniczania Zdrowotnych Następstw Palenie Tytoniu w Polsce w
województwie pomorskim”
Grupa docelowa:
• uczniowie szkół gimnazjalnych,
• studenci,
• pacjenci Placówek Służby Zdrowia,
• społeczność lokalna,
• służby mundurowe,
• dzieci przedszkolne.
Czas trwania:
01 stycznia do 31 grudnia 2008r.
Koordynatorzy: pracownicy i specjaliści ds. oświaty zdrowotnej i promocji zdrowia z pionu
Oświaty Zdrowotnej i Promocji Zdrowia wojewódzkich i powiatowych stacji sanitarno-
epidemiologicznych w kraju.
Realizatorzy: Międzynarodowe Stowarzyszenie Studentów Medycyny IFMSA-Poland,
Wojewódzki Ośrodek Medycyny Pracy.

Partnerzy: Międzynarodowe Stowarzyszenie Studentów Medycyny IFMSA-Poland, Polskie

Towarzystwo Programów Zdrowotnych – Akademickie Centrum Kliniczne w Gdańsku,
Gdyńskie Centrum Onkologii, Wydział Spraw Społecznych Referat Profilaktyki i Promocji
Zdrowia, Urząd Miejski w Gdańsku, kierownik ds. Profilaktyki w Gdańskim Centrum
Uzależnień od Alkoholu, Referat Profilaktyki, Straż Miejska w Gdańsku, kierownik Sekcji
Promocji Zdrowia, pomorski oddział NFZ.

114
Formy realizacji, monitoring i ewaluacja:
Formy realizacji Monitoring i ewaluacja:

W ramach realizacji interwencji Monitoring i ocena programu odbywała się poprzez wizytacje i rozmowy
odbyły się: indywidualne z realizatorami.
- 3 szkolenia dla koordynatorów Materiały edukacyjne zostały pozytywnie ocenione przez realizatorów
programu, w których uczestniczyło programu.
61 osób,
Ocenę programu Państwowa Inspekcja Sanitarna prowadziła w ramach
- odbyły się 2 narady z
wizytacji. Rozmowy z odbiorcami programu wskazały na wzrost wiedzy na
Pracownikami Wojewódzkiego
temat szkodliwości palenia tytoniu.
Ośrodka Medycyny Pracy, w której
W realizacji programu na terenie województwa pomorskiego wzięło udział:
uczestniczyło 9 osób,
- 247 szkół podstawowych (34,7 % ogółu szkół podstawowych w
- dodatkowo zorganizowano
województwie)
konkursy, imprezy, punkty
- 188 szkół gimnazjalnych (47,1 % ogółu szkół gimnazjalnych w
informacyjne na temat
województwie)
szkodliwości palenia tytoniu, jak
- 122 szkoły ponadgimnazjalne (26,5% ogółu szkół ponadgimnazjalnych w
również wyemitowano liczne
województwie)
audycje w programach
Zarówno realizatorzy jak i uczestnicy programu ocenili program jako dobry
telewizyjnych i rozgłośniach
i potrzebny. Plakaty i ulotki edukacyjne cieszyły się dużym
radiowych.
zainteresowaniem i były niezbędne do realizacji programu. Kontynuację
programu deklarują wszystkie szkoły biorące udział w programie.

Interwencje nieprogramowe:
W ramach realizacji wojewódzkiego „Programu Ograniczania Zdrowotnych Następstw
Palenia Tytoniu w Polsce” powiatowe stacje sanitarno – epidemiologiczne w województwie
pomorskim podjęła następujące działania:

L.p. Formy realizacji Miasto

1. Narady dla pedagogów szkolnych, które dotyczyły podejmowanych działań Kwidzyn

Człuchów
związanych Człuchów realizacją programu.
Gdańsk
2. Szkolenia (dla kadry kierowniczej, pielęgniarek medycyny szkolnej, nauczycieli, Człuchów
Stargard Gdański
pedagogów oraz młodzieży samorządów szkolnych)
Gdańsk

3. Warsztaty, w czasie wypoczynku letniego dzieci i młodzieży Stargard Gdański

4. Konferencje trakcie, których nastąpiła prezentacja działań antynikotynowych na Chojnice

terenie miasta. Uczestniczyli w niej przedstawiciele władz lokalnych oraz Gdańsk
organizacji zajmujących się problematyką antytytoniową.

5. Punkty informacyjne wyposażone w plakaty, ulotki i poradniki dotyczące Bytów

115
 szkodliwości palenia tytoniu, które rozdawane były zainteresowanym. Stargard Gdański
Pracownicy Stacji udzielali również porad, jak najefektywniej rzucić palenie, Słupsk
oraz o zaletach zdrowego stylu życia, bez dymu tytoniowego

6. Imprezy, festyny. W ramach imprezy wykonywano badania smokolizerem, Chojnice

prowadzono edukację, prezentowano środki pomagające rzucić palenie, Kościerzyn Gdańsk
przeprowadzono konkursy, wykonywano pomiary tlenku węgla w wydychanym
powietrzu, prowadzono rozmowy indywidualne dotyczące szkodliwości palenia
tytoniu oraz prowadzono dystrybucję materiałów oświatowo-zdrowotnych.

7. Pogadanki połączone z prezentacją filmu o treści edukacyjnej, promującej Bytów

zdrowy styl życia. Gdańsk

8. Prezentacje multimedialne Bytów

9. Nawiązanie współpracy przez powiatowe stacje sanitarno – epidemiologiczne: Chojnice

- nawiązano współpracę z NZOZ „Gemini”, który realizuje program Gdynia
finansowany przez NFZ pod nazwą „Leczenie z uzależnienia od tytoniu”. W
ramach współpracy: opracowano schemat działań w szkołach
ponadgimnazjalnych.
- nawiązano współpracę z Stowarzyszeniem „Manko” i zorganizowano imprezę
prozdrowotną w Domu Towarowym Batory „Jesień bez papierosa”. W ramach
imprezy wykonywano pomiary poziomu cukru we krwi ok.150 osób, pomiary
ciśnienia tętniczego krwi ok. 200 osób. Prowadzono poradnictwo
antytytoniowe, dystrybucję materiałów edukacyjnych - plakaty, ulotki oraz
gadżetów - baloniki, breloczki.

10. Konkursy (literacki, plastyczny, na prezentacje multimedialną). Człuchów

Malbork
Słupsk
Gdańsk

Województwo Śląskie

Interwencje nieprogramowe:
Realizacja działań prozdrowotnych w ramach Programu Ograniczania Zdrowotnych
Następstw Palenia Tytoniu skierowana była do mieszkańców województwa śląskiego,
inicjowana przez powiatowe stacje sanitarno – epidemiologiczne. Do najważniejszych form
realizacji należało:
L.p. Formy realizacji Miasto
1. Akcje edukacyjno – informacyjne (punkty promocji zdrowia, dystrybucja Bielsko Biała
materiałów informacyjnych, poradnictwo, pomiary ciśnienia tętniczego i cukru we Cieszyn
krwi, pomiary tkanki tłuszczowej). Kłobuck, Zawiercie

116
 2. Szkolenia – dla pielęgniarek i higienistek środowiska nauczania i wychowania, dla Chorzów
pracowników PSSE, dla młodzieży szkół ponadgimnazjalnych, dla nauczycieli i Częstochowa
wychowawców szkół podstawowych i gimnazjów Dąbrowa Górnicza
Zawiercie
3. Warsztaty dotyczące problematyki antytytoniowej (przeprowadzone w 20 Dąbrowa Górnicza
szkołach).
4. Konkursy, które były adresowane do uczniów szkół podstawowych, młodzieży Chorzów
szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych. Żywiec
Bytom
5. Dystrybucja materiałów informacyjno – edukacyjnych (do przeszkoli, szkół, ZOZ, Chorzów
urzędów, barów, zakładów pracy): plakaty, prelekcje filmów propagujące zdrowy Tychy
styl życia, rozdawnictwo testów motywujących do zaprzestania palenia tytoniu,
ulotki, broszury.
6. Działania profilaktyczne (badania profilaktyczne: spirometria, pomiar ciśnienia Cieszyn
tętniczego krwi, oznaczania poziomu cukru we krwi, pomiar cholesterolu we krwi, Żywiec
pomiar tkanki tłuszczowej w organizmie.
7. Badania ankietowe na temat palenia tytoniu, przeprowadzane podczas imprez Cieszyn
okolicznościowych Bytom
8. Imprezy, w ramach, których odbyły się prelekcje, pokazy multimedialne, Ruda Śląska
Myszków
zorganizowano punkty informacyjno-konsultacyjne. Uczestnicy mogli skorzystać z
bezpłatnego badania spirometrycznego, badania poziomu cukru we krwi oraz
pomiaru ciśnienia tętniczego krwi. Imprezy były nagłaśniane w lokalnych mediach.
9. Festiwale Racibórz

Realizacja innych działań w województwie śląskim:

a) Dzień Nauki w Zabrzu dot. profilaktyki tytoniowej połączone z badaniem na
obecności CO w wydychanym powietrzu
b) Festyn Rodzinny zorganizowany przez WSSE i PSSE Katowice mający na celu
propagowanie zdrowego stylu życia poprzez prawidłowe odżywianie i aktywny
wypoczynek w środowisku wolnym od dymu tytoniowego (w ramach festynu
przygotowano stoisko, w którym lekarz udzielał porad dot. rzucania palenia).
c) Tworzenie lokalnych koalicji na rzecz propagowania środowiska wolnego od dymu
tytoniowego.
d) Inicjatywy podejmowane w ramach tworzenia stref bezdymnych (uchwałą Rady
Miasta Lublińca stworzono strefę wolną od dymu tytoniowego na placu zabaw w
Parku Miejskim).

117
Województwo Świętokrzyskie
Interwencje nieprogramowe:

I Wojewódzki Przegląd Małych Form Teatralnych o charakterze satyrycznym pod

hasłem „Jestem Zdrowy – odrzucam dym papierosowy” przegląd wojewódzki oraz 11
przeglądów powiatowych.
Grupa docelowa:
Uczniowie szkół podstawowych.
Czas trwania:
Kwiecień – listopad 2008
Koordynatorzy: pracownicy pionu Promocji Zdrowia i Oświaty Zdrowotnej WSSE, PSSE,
dyrektorzy szkół, nauczyciele.
Realizatorzy: nauczyciele, pedagodzy szkolni.
Partnerzy: Polskie Towarzystwo Oświaty Zdrowotnej Oddział Terenowy w Kielcach.
Formy realizacji:
Cele przeglądu było promowanie wśród dzieci i ich rodziców zachowań korzystnych dla
zdrowia z wykorzystaniem form teatralnych. Udział zgłosiło 74 szkoły, z tego w finałach
powiatowych wzięło udział 64 placówki szkolne.

Konkurs fotograficzny propagujący zdrowy styl życia i modę na niepalenie pod hasłem
„Nie palę – żyję aktywnie” skierowany do młodzieży ze szkół ponadgimnazjalnych.
Grupa docelowa:
Młodzież szkół ponadgimnazjalnych.
Czas trwania:
Październik – listopad 2008
Koordynatorzy: Pracownicy Pionu Promocji Zdrowia i Oświaty Zdrowotnej WSSE w
Kielcach.
Realizatorzy: Świętokrzyskie Centrum Onkologii, Państwowy Wojewódzki Inspektor
Sanitarny, Świętokrzyskie Centrum Doskonalenia Nauczycieli.
Partnerzy: Polskie Towarzystwo Oświaty Zdrowotnej Oddział Terenowy w Kielcach.
Formy realizacji:
Zadaniem uczestników konkursu było przedstawienie w postaci pracy fotograficznej swoich
propozycji w zakresie:
- unikania palenia tytoniu jako elementu promocji zdrowego stylu życia,

118
- prezentowanie mody na niepalenie,
- promowanie zachowań korzystnych dla zdrowia wolnych od dymu tytoniowego,
Uroczyste podsumowanie konkursu połączone z wystawą prac zorganizowało WSSE w
Kielcach 20 listopada 2008 r. w ramach Światowego Dnia Rzucania Palenia połączone z
wystawą nagrodzonych prac fotograficznych: „Nie palę żyję aktywnie”

Trzecia edycja konkursu na prezentację multimedialną: „Gimnazjalisto! Wybierz

zdrowe życie bez nałogów”
Grupa docelowa:
Uczniowie szkół gimnazjalnych.
Czas trwania:
Październik 2007 – 20 maja 2008.

Koordynatorzy: Pracownicy Pionu Promocji Zdrowia i Oświaty Zdrowotnej WSSE i PSSE

w woj. świętokrzyskim.
Realizatorzy: Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny, Kuratorium Oświaty
w Kielcach, Komenda Wojewódzka Policji w Kielcach, Polskie Towarzystwo Oświaty
Zdrowotnej Oddział Terenowy w Kielcach.
Partnerzy: Honorowy patronat nad konkursem objął Marszałek Województwa
Świętokrzyskiego oraz Wojewoda Świętokrzyski.
Formy realizacji:
• 168 prezentacji multimedialnych przygotowanych przez 273 uczniów z 87 szkół
gimnazjalnych woj. świętokrzyskiego.
• Etap wojewódzki kwalifikował 33 prace.
• Finał wojewódzki WSSE w Kielcach zorganizował w dniu 20.05.2008 r.
w Wojewódzkim Domu Kultury w Kielcach.

Inne działania/przedsięwzięcia prozdrowotne prowadzone w województwie

świętokrzyskim:
a) Festyn „Ruch i zdrowie idą w parze”, podczas którego odbywały się badania
profilaktyczne: spirometria, badania poziomu tlenku węgla w wydychanym powietrzu,
pomiar ciśnienia krwi, poziom glukozy we krwi, pomiar wskaźnika masy ciała BMI,
poradnictwo dietetyczne oraz antytytoniowe.
b) Bieg dla młodzieży szkół ponadgimnazjalnych pod hasłem „Ruszam się, więc jestem”,

119
 zorganizowany w Parku Miejskim w Kielcach.
c) Wystawy fotograficzne znanych osób, które rzuciły palenie. Znajdowały się w
Wojewódzkim Domu Kultury oraz Świętokrzyskim Centrum Onkologii w Kielcach.
Fotografie udostępnione były przez Fundację „Promocja Zdrowia” w Warszawie.
d) I Turniej Piłki Siatkowej Dziewcząt i Chłopców pod hasłem „Zamiast palić zagrajmy
mecz”, zorganizowany dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych. Turniej odbył się w
VI LO im. Słowackiego w Kielcach.
e) Festiwal Zdrowia w Busku – Zdroju.
f) Spotkanie edukacyjne dla żołnierzy i kadry dowódczej połączone z pomiarami
stężenia tlenku węgla w wydychanym powietrzu.
g) Konferencja szkoleniowa dla lekarzy dotycząca leczenia zespołu uzależnień od tytoniu
z udziałem prof. Witolda Zatońskiego z Fundacji „Promocji Zdrowia”.
h) Utworzenie koalicji na rzecz propagowania środowiska wolnego od dymu
tytoniowego. W skład koalicji wchodzą przedstawiciele następujących instytucji:
Urzędu Marszałkowskiego, Świętokrzyskiego Centrum Onkologii, Świętokrzyskiego
Centrum Monitorowania Ochrony Zdrowia, Świętokrzyskiego Centrum Doskonalenia
Nauczycieli, Wojewódzkiego Ośrodek Medycyny Pracy, Kuratorium Oświaty,
Komendy Wojewódzkiej Policji w Kielcach, Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-
Epidemiologicznej
w Kielcach.
i) Inicjowanie i tworzenie „stref bezdymnych” - wprowadzenia całkowitego zakazu
palenia tytoniu w Centrum Napraw Samochodowych „Rokar” w Kielcach.

Województwo Warmińsko – Mazurskie

Działania podejmowane na terenie województwa warmińsko – mazurskiego w 2008 roku były
związane z realizacją Wojewódzkiego Programu Ograniczania Zdrowotnych Następstw
Palenia Tytoniu w 2008r.
Wojewódzka Stacja Sanitarno – Epidemiologiczna w Olsztynie zorganizowała szkolenie dla
pracowników z pionu Oświaty Zdrowotnej i Promocji Zdrowia PSSE z udziałem
przedstawicieli Kuratorium Oświaty i specjalistów Centrum Onkologii w Olsztynie, które
przygotowywało powiatowych koordynatorów programu z Państwowej Inspekcji Sanitarnej
do realizacji programu „Czyste powietrze wokół nas”. W szkoleniu uczestniczył
przedstawiciel Kuratorium Oświaty w Olsztynie, poprzedni koordynator programu

120
przedszkolnego w woj. warmińsko-mazurskim, które przekazał pracownikom promocji
zdrowia cenne wskazówki dotyczące poprzedniej edycji programu. Szkolenie trwało
4 godziny, liczba uczestników 29.
WSSE nawiązała współpracę z Warmińsko-Mazurskim Centrum Onkologii w Olsztynie w
zakresie realizacji programów edukacyjnych (podpisano umowę współpracy). Zaplanowano
w ramach współpracy pomoc w nagłaśnianiu badań profilaktycznych organizowanych przez
Centrum Onkologii w Olsztynie. Uzgodniono również, że WSSE przekaże centrum część
plakatów i ulotki dotyczące tytoniu, które będą do dyspozycji podczas akcji profilaktycznych.
Pracownicy Promocji Zdrowia i Oświaty Zdrowotnej PSSE przeprowadzili szkolenie dla
wszystkich pracowników PSSE z interpretacji ustawy z 1995 roku. Szkolenie miało na celu
przygotowanie pracowników inspekcji sanitarnej do właściwej interpretacji ustawy i jej
egzekwowania podczas kontroli. Ponadto PSSE w województwie organizowały szkolenia
i narady m.in. z udziałem pedagogów i pielęgniarek środowiska nauczania i wychowania w
Braniewie, pracowników Miejsko- Gminnej Biblioteki Publicznej w Ełku, dyrektorów
przedszkoli powiatu ełckiego, personelu medycznego w Olsztynie. Dokształcaniem w w/w
zakresie objęto 307 osób.
Powiatowa Stacja sanitarna w Działdowie przeprowadziła wykład dla rodziców dzieci (54
osoby) z Gimnazjum w Działdowie.
Państwowa Inspekcja Sanitarna dostarczyła materiały oświatowo – zdrowotne do szkół
podstawowych, gimnazjów, zakładów opieki zdrowotnej, sklepów, zakładów pracy, i innych
jednostek, które podejmowały działania w zakresie profilaktyki i ograniczania palenia tytoniu.
Materiały trafiły do 163 placówek w województwie.

Województwo Wielkopolskie
Interwencja nieprogramowa:
Konkurs pt. „Palić, nie palić – oto jest pytanie”
Grupa docelowa:
Uczniowie klas V szkół podstawowych
Czas trwania:
Jeden z elementów obchodów Światowego Dnia bez Tytoniu.
Formy realizacji:
Konkurs realizowany był w 4 etapach (klasowy, szkolny, powiatowy, wojewódzki). Wzięło w
nim udział 12.557 uczniów z 345 szkół (28% szkół woj. wielkopolskiego):

121
 • do etapu wojewódzkiego zakwalifikowano 34 najlepsze prace, komisja konkursowa
przyznała 3 nagrody i 3 wyróżnienia. Wszystkich finalistów wraz z opiekunami
zaproszono na uroczyste podsumowanie do Multikina. W uroczystości wzięli udział
przedstawiciele: Państwowej Inspekcji Sanitarnej, Kuratorium Oświaty,
Wielkopolskiego Centrum Onkologii, Wielkopolskiego Centrum Zdrowia
Publicznego.
Do działań organizacyjnych w ramach konkursu należało:
a) zorganizowanie 30 narad dla dyrektorów szkół,
b) w każdym z powiatów odbyły się uroczyste podsumowania połączone z wręczeniem
nagród i wyróżnień (30 imprez powiatowych),
c) we współpracy z Kuratorium Oświaty, Wielkopolskiego Centrum Onkologii
wojewódzka stacja sanitarno – epidemiologiczna w Poznaniu zakupiła nagrody dla
uczniów nagrodzonych na etapie wojewódzkim.

Realizacja innych działań w województwie wielkopolskim:

a) Akcja „STOP PALACZOM DROGOWYM”
Na terenie wszystkich powiatów województwa wielkopolskiego odbywały się patrole
przedstawicieli sekcji ruchu drogowego powiatowych komend policji z udziałem
pracowników pionu oświaty zdrowotnej i promocji zdrowia powiatowych stacji sanitarno -
epidemiologicznych. W tym czasie zatrzymywani byli kierowcy palący papierosy we
wnętrzach samochodów. Otrzymywali oni ulotkę antytytoniową „Jazda bez zadymy”,
zawieszkę do samochodu z napisem „Nie pal przy mnie” oraz pisemne „ostrzeżenie” za
palenie papierosów. „Ostrzeżenia” miały formę kart konkursowych, które wzięły udział w
losowaniu nagród. Akcja miała na celu informowanie palących o szkodliwości palenia,
motywowanie do zerwania z nałogiem oraz promowanie postaw i zachowań prozdrowotnych.
Podejmowane działania:
- zorganizowano 28 narad z partnerami działań: z pracownikami Komendy Wojewódzkiej
Policji w Poznaniu, z przedstawicielami Urzędu Marszałkowskiego województwa
wielkopolskiego, z pracownikami powiatowych komend policji województwa
wielkopolskiego;
- opracowano projekt ulotki i karty konkursowej;
- wydrukowano i rozdysponowano ulotki „Jazda bez zadymy” i karty konkursowe;
- zakupiono: zawieszki do samochodu z napisem „Nie pal przy mnie”, nagrody do konkursu
w postaci atlasów i apteczek samochodowych;

122
- opublikowano artykuły w prasie lokalnej, wyemitowano audycje telewizyjne i radiowe,
umieszczono na stronach internetowych informacje o akcji.
b) Juwenalia studenckie, tramwajalia
Prowadzone działania miały na celu wzrost świadomości dotyczącej szkodliwości palenia
tytoniu i dokonania zmian w mentalności zdrowotnej osób uzależnionych od tytoniu.
c) Zorganizowanie imprez, pikników rodzinnych, koncertów, festynów, akcji profilaktyczno–
informacyjnych, plenerowych imprez dla ogółu społeczeństwa:
- organizowano happeningi, wystawy materiałów edukacyjnych, tworzono punkty
informacyjno–konsultacyjne, nagłaśniano hasła, organizowano konkursy związane z
problematyką antytytoniową.
W trakcie imprez zorganizowano 12 punktów informacyjno – konsultacyjnych, w których
badano poziom CO w wydychanym powietrzu, dokonywano pomiaru RR, udzielano porad
dla osób chcących rzucić palenie. Z działalności takich punktów skorzystało 845 osób.
d) Kampanie informacyjne dla żołnierzy, pracowników zakładów karnych (akcje
informacyjne, szkolenie dla pracowników Zakładu Karnego, narada dla Pracowników
Aresztu na terenie województwa wielkopolskiego).
e) Inicjatywy podejmowane w ramach tworzenia stref bezdymnych
Pracownicy Państwowej Inspekcji Sanitarnej promowali ideę „Lokalu bez Papierosa” w
kawiarniach, restauracjach, pubach, dyskotece. Właścicielom 13 lokali przedstawiono zadania
Państwowej Inspekcji Sanitarnej w zakresie profilaktyki antynikotynowej. Ponadto
pracownicy stacji sanitarno – epidemiologicznych dostarczyli materiały antytytoniowe na
terenie hoteli, moteli, zajazdów, stacji benzynowych, basenów, kin, dworców PKS,
komisariatów policji, aresztu śledczego, zakładów opieki zdrowotnej w województwie.

Województwo Zachodniopomorskie

Interwencje nieprogramowe:
Interwencje nieprogramowe powiatowe i lokalne inicjowane przez Państwową Inspekcję
Sanitarną w województwie zachodniopomorskim.
Grupa docelowa:
• społeczność lokalna,
• uczniowie szkół podstawowych,
• uczniowie gimnazjów,
• uczniowie szkół ponadgimnazjalnych,

123
 • studenci,
• palacze.

Formy realizacji:
Organizato Miasto Ramy Formy działań
rzy działań czasowe
WSSE Szczecin 19-20.04.08r. Organizacja we współpracy z Zachodniopomorskim Centrum
Onkologii stoiska edukacyjnego w ramach Międzynarodowych
Targów Szczecińskich „Giełdy Zdrowej Żywności i Produktów
Naturalnych ORGANIC”.
Edukacją objęto łącznie ok. 1000 osób, wykonano ok. 120 badań
spirometrycznych i ok. 30 pomiarów tlenku węgla w powietrzu
wydychanym przy pomocy smokerlyzera.

WSSE Szczecin 05.06.08r. Organizacja w Zespole Szkół Nr 6 im. Mikołaja Reja w Szczecinie - 2
prelekcji w formie prezentacji multimedialnej, 2 konkursów na hasło
antytytoniowe ze słowami „Rzuć palenie”, emisja filmu z obchodów
Światowego Dnia bez Tytoniu w CHR Galaxy w Szczecinie, emisja
filmu pt. „Uciekające płuca”, ekspozycja plakatów antytytoniowych;
łącznie edukacją objęto ok. 183 osoby.

WSSE Szczecin 15.09.08r. Wykłady w formie prezentacji multimedialnych dla studentów

Uniwersytetu Szczecińskiego, kierunku „Zdrowie publiczne”,
specjalność: promocja zdrowia, edukacją objęto 38 osób

PSSE Gryfice 25.05.08r. Akcja „Mamo, nie bądź leniem – rzuć palenie” w ramach obchodów
Dnia Matki w Publicznym Przedszkolu Nr 1 w Gryficach – odczytanie
przez dzieci Listu Intencyjnego przygotowanego w imieniu dzieci
przez PPIS w Gryficach, wręczenie listu mamom; edukacją objęto 25
osób.
PSSE Świnoujście 27.05.08r. Akcja skierowana do 5- i 6-latków z Przedszkola Miejskiego Nr 1 w
Świnoujściu nt. skutków palenia tytoniu i radzenia sobie w sytuacjach,
gdy inni palą papierosy; konkurs dla dzieci; edukacją objęto 73 dzieci.

124
PSSE Drawsko 09-10.08.08r. • Organizacja stoiska edukacyjnego w ramach
Pomorskie Zachodniopomorskich Targów Wystawienniczych, łącznie
edukacją objęto ok. 880 osób
• Organizacja powiatowego konkursu na list intencyjny pod
hasłem „Bądź odpowiedzialnym sprzedawcą – nikotyna to
12.08r. legalny narkotyk” (kontynuacja konkursu w 2009r.)
• Przeprowadzenie anonimowej ankietyzacji dot. problemu
nikotynizmu, warsztatów nt. asertywności i prelekcji nt.
skutków palenia tytoniu, w klasach I Gimnazjum w
Czaplinku; edukacją objęto 98 osób

PSSE Pyrzyce 04-05.04.08r. Badania spirometryczne, udzielanie instruktaży osobom palącym i

motywacją do zerwania z nałogiem w ramach IV Pyrzyckiego Forum
Zdrowia organizowanego przez Urząd Miasta i Gminy w Pyrzycach;
łącznie edukacją objęto ok. 150 osób

PSSE Stargard 11.12.08r. Wystąpienie w czasie apelu w Szkole Podstawowej w Kunowie, dla
Szczeciński społeczności lokalnej. Edukacją objęto 50 osób; wystąpienie podczas
zebrania rodziców w Szkole Podstawowej w Strachocinie, edukacją
objęto 42 osoby.

Realizacja innych działań:

a) Działania edukacyjne skierowane do żołnierzy oraz kadry dowódczej (dystrybucja
materiałów edukacyjnych, powiatowe stacje sanitarno - epidemiologiczne zorganizowały
10 szkoleń dla kadry wychowawczej i oficerów szkoleniowych, w których udział wzięło
128 osób;
b) Działania edukacyjne skierowane do osadzonych w zakładach penitencjarnych
(pracownicy powiatowych stacji sanitarno – epidemiologiczne rozdystrybuowali materiały
edukacyjne, udzielali instruktaży w Zakładzie Karnym w Wierzchowie, zorganizowali
2 szkolenia w Areszcie Śledczym - przeszkolili 31 osadzonych i
1 oficera szkoleniowego);
c) Propagowanie wśród lekarzy POZ pierwotnej profilaktyki chorób odtytoniowych
prowadzonej metodą minimalnej interwencji lekarskiej;
d) Pozyskanie przez pracowników wojewódzkiej stacji sanitarno – epidemiologicznej
w Szczecinie z Zachodniopomorskiego Oddziału Narodowego Funduszu Zdrowia wykazu

125
 placówek służby zdrowia wraz z danymi personalnymi i kontaktowymi lekarzy, którzy
praktykują;
e) Stworzenie przez Państwową Inspekcję Sanitarną koalicji z udziałem lokalnych polityków,
działaczy samorządowych, nauczycieli, duszpasterzy, katechetów, przedstawicieli
mediów regionalnych i lokalnych, itp. na rzecz propagowania środowiska wolnego od
dymu tytoniowego;
f) Współpraca z władzami lokalnymi, mediami (nagłośnienie obchodów Światowego Dnia
bez Tytoniu i Światowego Dnia Rzucania Palenia oraz akcji „Rzuć palenie razem z nami”
w mediach lokalnych;
g) Konferencje, narady, szkolenia (Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny
zorganizował szkolenie dla Państwowych Powiatowych/Granicznych Inspektorów
Sanitarnych i specjalistów oświaty zdrowotnej i promocji zdrowia dot. założeń do
realizacji programu w województwie zachodniopomorskim w 2008r. i planowanych
działań z udziałem wszystkich stacji sanitarno-epidemiologicznych w województwie.
Ponadto szkoleniem objęto 19 Inspektorów, specjalistów promocji zdrowia z PSSE w
zakresie założeń do realizacji programu i psychologicznych aspektów uzależnienia od
tytoniu.

126
Zadanie 2
Nadzór organów Państwowej Inspekcji Sanitarnej nad wyrobami tytoniowymi oraz
prowadzenie badań monitoringowych i urzędowej kontroli zawartości substancji
szkodliwych dla zdrowia w wyrobach tytoniowych wprowadzanych do obrotu handlowego
na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej

W ramach przygotowania organów Państwowej Inspekcji Sanitarnej do realizacji ww. zadania

po uchwaleniu przez Parlament RP niezbędnych zmian w przepisach prawnych
ustanawiających nadzór organów Państwowej Inspekcji Sanitarnej nad wyrobami
tytoniowymi w 2008 roku podjęto następujące działania:
ƒ zorganizowano szkolenie merytoryczne dla wszystkich 16 kierowników oddziałów
Nadzoru Higieny Żywności, Żywienia i Przedmiotów Użytku wojewódzkich stacji sanitarno-
epidemiologicznych z zakresu „Nadzór organów Państwowej Inspekcji Sanitarnej nad
wyrobami tytoniowymi oraz prowadzenie badań monitoringowych i urzędowej kontroli
zawartości substancji szkodliwych dla zdrowia w wyrobach tytoniowych wprowadzanych do
obrotu handlowego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej”;
ƒ zebrano niezbędne dane konieczne do sporządzenia krajowego planu poboru próbek
papierosów;
ƒ opracowano projekty:
- krajowego planu pobierania próbek papierosów w ramach urzędowej kontroli
i monitoringu,
- procedury pobrania próbek papierosów do badań laboratoryjnych;
ƒ opracowano schemat obiegu środków finansowych i oszacowano roczne koszty za
badania laboratoryjne.

W związku z faktem, że obowiązujące przepisy prawne nie określają organu

sprawującego nadzór nad wyrobami tytoniowymi, niezbędna jest nowelizacja ustawy z dnia 9
listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów
tytoniowych w zakresie objęcia nadzorem wyrobów tytoniowych np. przez organy
Państwowej Inspekcji Sanitarnej. Projekt stosownych poprawek do ww. ustawy został
przekazany Departamentowi Zdrowia Publicznego w Ministerstwie Zdrowia oraz Ministrowi
Zdrowia, którego przedstawiciel uczestniczy w procesie nowelizacji w/w ustawy.
Prowadzenie badań monitoringowych i urzędowej kontroli zawartości substancji
szkodliwych dla zdrowia w wyrobach tytoniowych wprowadzanych do obrotu handlowego na

127
terytorium RP będzie możliwy dopiero po uchwaleniu przez Parlament RP niezbędnych
zmian w przepisach prawnych ustanawiających nadzór organów Państwowej Inspekcji
Sanitarnej nad wyrobami tytoniowymi.

Odpowiedzialny za realizację: Główny Inspektor Sanitarny, Państwowy Wojewódzki

Inspektor Sanitarny w Łodzi.
Współdziałanie: Główny Inspektorat Sanitarny, wojewódzkie i powiatowe stacje sanitarno –
epidemiologiczne w całym kraju.

Zadanie 3
Prowadzenie monitoringu i oceny przestrzegania zakazu palenia w miejscach użyteczności
publicznej
Pracownicy Państwowej Inspekcji Sanitarnej w 318 powiatowych stacjach sanitarno–
epidemiologicznych, sprawujących bieżący nadzór sanitarny w placówkach nauczania
i wychowania, zakładach opieki zdrowotnej, zakładach pracy, zakładach gastronomicznych,
na podstawie przepisów ustawy z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej
oraz na podstawie art. 5 ustawy z dnia 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed
następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych (Dz. U. z 1996 r. Nr 10, poz. 55,
z późn. zm.).
W roku sprawozdawczym Państwowa Inspekcja Sanitarna przeprowadziła na terenie 16
województw w placówkach nauczania i wychowania, zakładach pracy, zakładach opieki
zdrowotnej, zakładach gastronomicznych 235 554 kontroli. W 14 507 zakładów zakaz palenia
nie był respektowany. Powyższe nierespektowanie prawa wynikało przede wszystkim
z przyzwolenia i tolerancyjności pracodawców (12 895).
Pracownicy Państwowej Inspekcji Sanitarnej udzielali porad i instruktaży z powołaniem się
na obowiązujące przepisy prawne, celem ograniczenia palenia tytoniu przez pracowników,
klientów, pacjentów oraz konsumentów w w/w jednostkach. Poradnictwo dotyczyło ochrony
zdrowia niepalących (bierne palenie), ograniczenia palenia przez palących tytoń, gdzie np.
w zakładach pracy dochodzi często do kumulacji innych szkodliwych czynników związanych
z wykonywaniem pracy.

Odpowiedzialny za realizację: Minister Zdrowia.

Współdziałanie: Główny Inspektorat Sanitarny, wojewódzkie i powiatowe stacje sanitarno -
epidemiologiczne.

128
 Przestrzeganie zakazu palenia tytoniu w Polsce w oparciu o art. 5 ustawy z dn. 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami
używania tytoniu i wyrobów tytoniowych (Dz. U. z 1996 r. nr 10, poz. 55 z późn. zm.)

Zestawienie całoroczne (za 2008 rok)

L.p. WSSE Liczba Liczba zakładów, w których Liczba zakładów, gdzie zakaz palenia nie jest respektowany
kontrolowanych przestrzegany jest zakaz palenia
zakładów tytoniu
ogółem w tym z ogółem w tym z w tym z powodu w tym inne*
(placówki nauczania i wykorzystaniem powodu tolerancyjności
wychowania, zakłady
opieki zdrowotnej, palarni nieznajomości pracodawcy
zakłady pracy, prawa
zakłady
gastronomiczne).

1. Białystok 7 326 7 060 383 266 1 249 16

Bydgoszcz 10 286 9 358 1 441 928 115 813 0
Gdańsk 17 540 16 508 914 1 032 109 897 26
Gorzów Wlkp. 4 677 4 381 256 296 23 273 0
Katowice 19 634 18 596 1 580 1 038 37 960 41
Kielce 5 495 5 291 212 204 33 167 4
Kraków 21 898 20 797 444 1 101 79 972 50
Lublin 20 233 17 944 1 048 2 289 51 2 192 46
Łódź 14 249 13 547 736 702 7 635 60
Olsztyn 18 735 17 578 648 1 157 49 1 078 30
Opole 6 627 6 137 453 490 69 420 1
Poznań 22 329 21 901 1 954 428 88 331 9
Rzeszów 12 016 11 306 765 710 14 668 28
Szczecin 13 611 13 103 615 508 4 457 47
Warszawa 28 836 27 033 1 834 1 803 151 1 486 166
Wrocław 12 062 10 507 653 1 555 174 1 297 84
2. 16 WSSE 235 554 221 047 13 936 14 507 1 004 12 895 608

129
*Przyczyny uniemożliwiające respektowanie zakazu palenia tytoniu:

• Brak możliwości wydzielenia pomieszczeń dla osób palących,

• Palą osoby niezatrudnione,
• Domniemane palenia przez uczniów,
• Silne uzależnienie,
• Brak zakazu palenia w kontrolowanych obiektach,
• Obawa przed utratą konsumentów,
• Pracodawca wydzielił miejsce do palenia papierosów na dworze,
• W hotelach wydzielono pomieszczenia dla osób palących,
• Pracownicy wykorzystują sytuację usytuowania swoich stanowisk pracy w
przestrzeniach otwartych,
• Palenie w ogródkach kawiarnianych,
• Palenie bez zgody pracodawcy,
• Palenie tytoniu w toaletach,
• Pracodawca wydzielił miejsca do palenia papierosów w budynku np. korytarz lub inne
pomieszczenia nie spełniają kryteriów palarni,
• Mała powierzchnia użytkowa lokalu uniemożliwiająca wydzielenia odrębnych sal
konsumenckich dla 36 osób.

130
Zadanie 4
Zapobieganie paleniu tytoniu przez dzieci i młodzież oraz programy edukacyjne dla dzieci
i młodzieży propagujące modę na niepalenie

Polskie prawo oświatowe zapewnia możliwość wszechstronnego działania szkół i placówek

oświatowych w zakresie zapobiegania uzależnieniom wśród dzieci i młodzieży zawierając
konieczne przepisy w ustawie z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r.
Nr 256, poz. 2572) oraz w aktach wykonawczych regulujących tę problematykę w sposób
szczegółowy. Należą do nich:

- rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych

statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół (Dz. U. Nr 61, poz. 624, z późn.
zm.);

- rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 26 lutego 2002 r. w sprawie

podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w
poszczególnych typach szkół (Dz. U. Nr 51, poz.458, z późn. zm.);

- rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 12 lutego 2002 r. w sprawie

ramowych planów nauczania w szkołach publicznych.(Dz. U. Nr 15, poz. 142, z późn. zm.);

- rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 stycznia 2003 r.

w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci
i młodzieży zagrożonych uzależnieniem (Dz. U. Nr 26, poz. 226);

- rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 7 stycznia 2003 r.

w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej
w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz. U. Nr 11, poz.114);

- rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 11 grudnia 2002 r. w sprawie

szczegółowych zasad działania publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych, w tym
publicznych poradni specjalistycznych ( Dz. U. z 2003 r. Nr 5, poz. 46).

Zadaniem Ministerstwa Edukacji Narodowej jest tworzenie podstaw prawnych działalności

profilaktycznej szkoły oraz warunków do realizacji przez szkoły profilaktyki systemowej,

131
w tym także umożliwienie szkołom i placówkom realizacji zadań zawartych w krajowych
programach w sposób najlepiej odpowiadający potrzebom społeczności szkolnej.

Od 2002 roku zgodnie z ww. przepisami w podstawie programowej wychowania

przedszkolnego i kształcenia ogólnego i w ramowych statutach szkoły, wprowadzono
obowiązek realizacji Szkolnego Programu Profilaktyki problemów dzieci i młodzieży,
spójnego z programem wychowawczym szkoły. W myśl obowiązujących przepisów szkoły
realizują zajęcia profilaktyczne w ramach godzin wychowawczych, a także godzin będących
w dyspozycji dyrektora szkoły. Treści profilaktyczne zgodnie z obowiązującą podstawą
programową realizowane są również w ramach nauczania poszczególnych przedmiotów. Za
organizację działań wychowawczych i zapobiegawczych wśród dzieci i młodzieży oraz
przygotowanie nauczycieli do ich realizacji odpowiada dyrektor szkoły lub placówki.
Punktem wyjścia planowania wszelkich działań wychowawczych i profilaktycznych jest
diagnoza występujących problemów w szkole. Wyniki diagnozy powinny przełożyć się na
działania programowe opisane w sposób spójny w Szkolnym Programie Wychowawczym i
Szkolnym Programie Profilaktyki, które przyjmowane są do realizacji po uprzedniej
akceptacji rady pedagogicznej i rady rodziców.

Szkolny Program Profilaktyki opisuje w sposób całościowy wszystkie treści i działania

o charakterze profilaktycznym skierowane do uczniów, nauczycieli i rodziców.
W nowoczesnym podejściu do profilaktyki podkreśla się, że na poziomie wczesnego
zapobiegania zajmowanie się oddzielnie poszczególnymi obszarami uzależnień:
problematyką picia alkoholu, używania narkotyków, czy paleniem tytoniu, nie ma
uzasadnienia, bowiem mechanizmy i motywy sięgania po środki psychoaktywne są bardzo
zbliżone. Stąd realizacja działań profilaktycznych wymaga uwzględniania w swoich
przekazach wiedzy o nich wszystkich.

Każda szkoła może korzystać z rekomendowanych programów profilaktycznych, które są

udostępnione w Centrum Metodycznym Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej. Programy te
są sklasyfikowane i mogą być realizowane w dużych grupach uczniów, w klasach, w grupach
zwiększonego ryzyka. Mogą być przeznaczone dla liderów młodzieżowych, nauczycieli,
wychowawców, rodziców. Większość z rekomendowanych programów zakłada konieczność
ścisłej współpracy z lokalnym środowiskiem i władzami gminnymi.

132
W Szkolnych Programach Profilaktyki zawarte być powinny również działania dotyczące:
wewnątrzszkolnych szkoleń nauczycieli z zakresu profilaktyki i podejmowania wczesnej
interwencji w sytuacjach zagrożenia uzależnieniem, procedury i sposoby współdziałania
pracowników szkoły ze służbą zdrowia i Policją w sytuacjach wymagających interwencji oraz
określenie zadań wszystkich pracowników szkoły w zakresie pomocy dzieciom i młodzieży
zagrożonych uzależnieniem. W Krajowym Programie Zapobiegania Niedostosowaniu
Społecznemu i Przestępczości wśród Dzieci i Młodzieży w wyniku współpracy
międzyresortowej opracowane zostały procedury postępowania nauczycieli i metody
współpracy szkół z policją w sytuacjach zagrożenia dzieci i młodzieży. Procedury te stanową
swoisty przewodnik metodyczny do podejmowania właściwych od strony prawnej i
psychologicznej działań profilaktycznych i interwencyjnych ze strony nauczycieli i
dyrektorów szkół. Procedury te są udostępnione na stronach internetowych Centrum
Metodycznym Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej. Stanowią również wzór do
opracowania własnych procedur w szkołach i placówkach, zwłaszcza w sytuacji palenia
tytoniu przez dzieci i młodzież.

Umiejętności wychowawcze i profilaktyczne nauczycieli stanowią podstawowy instrument

rzetelności i skuteczności podejmowanych przez szkołę działań profilaktycznych.
Doskonalenie ich stanowi jeden z najważniejszych elementów systemowych rozwiązań
w zakresie profilaktyki szkolnej, co pozwala na właściwe rozpoznawanie potrzeb edukacji
zdrowotnej na terenie szkół oraz zgodnie z zapotrzebowaniem konstruowanie programów
interwencyjnych i edukacyjnych. Mając na uwadze status i prestiż zawodu nauczyciela oraz
konieczność oddziaływania na uczniów poprzez dobry przykład, ważnym działaniem
w ramach Programu było również zmotywowanie kadry pedagogicznej do podjęcia decyzji
o niepaleniu tytoniu. W nadesłanych przez kuratoria oświaty sprawozdaniach zawarte zostały
liczne informacje potwierdzające, że dyrektorzy szkół i placówek, stacje sanitarno-
epidemiologiczne, terenowe ośrodki doskonalenia nauczycieli dużą wagę przykładają
w przygotowaniu nauczycieli do realizacji działań profilaktycznych.

W środowisku szkoły realizacja Programu stwarzała również konieczność tworzenia klimatu

umożliwiającego upowszechnianie zdrowego stylu życia jako alternatywy do palenia tytoniu
i podejmowania innych zachowań ryzykownych. Wymagała również ścisłej współpracy
z rodzicami. W wyniku ich edukacji zakres oddziaływania na dzieci i młodzież był dużo
szerszy i skuteczniejszy. Stanowił on obszar wsparcia w środowisku domowym

133
w podejmowaniu racjonalnych decyzji odnośnie własnego zdrowia i zdrowia dzieci. Dzięki
edukacji rodziców możliwy był również do osiągnięcia inny ważny cel związany
z tworzeniem warunków ochrony dzieci przed wymuszonym wdychaniem dymu tytoniowego.
Często łączyło się to z osobistą decyzją rodziców palących tytoń o zaprzestaniu palenia
i zbudowanie w relacji z dzieckiem pełnej wiarygodności w zakresie głoszonych przekonań
i wartości o charakterze zdrowotnym, a własnym zachowaniem. Na podstawie sprawozdań
z terenu poszczególnych województw można stwierdzić, że we wszystkich działaniach
profilaktycznych rodzice byli reprezentatywną grupą odbiorców.

Podstawą podejmowania wszelkich działań w szkołach w zakresie zapobiegania

zachowaniom problemowym, w tym także związanym z używaniem tytoniu, są treści
określone w podstawie programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego
w poszczególnych typach szkół. Szkoły są zobowiązane do przekazywania ich w procesie
nauczania i wychowania. W 2008 roku trwały intensywne prace związane z przygotowaniem
i przyjęciem nowej podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia
ogólnego w poszczególnych typach szkół, która zacznie obowiązywać w klasach I szkół
podstawowych oraz w klasach I gimnazjum od roku szkolnego 2009/2010. Nowa podstawa
programowa kładzie istotny nacisk na edukację prozdrowotną, w tym również na ukazanie
dzieciom i młodzieży źródła i istoty zagrożenia toksycznymi i rakotwórczymi składnikami
dymu tytoniowego.

W wychowaniu przedszkolnym w podstawie programowej poprzez właściwie dobrane treści

dąży się do kształtowania u dziecka świadomości oraz nawyków dbania o własne zdrowie
w codziennych sytuacjach w przedszkolu i w domu, współpracując w tym zakresie
z rodzicami. W trosce o jednolite oddziaływanie wychowawcze, nauczyciele systematycznie
informują rodziców o zadaniach wychowawczych i kształcących realizowanych
w przedszkolu. Zapoznają rodziców z podstawą programową wychowania przedszkolnego
i włączają ich do kształtowania u dziecka określonych tam wiadomości i umiejętności.

W szkole podstawowej na I etapie edukacyjnym w klasach I-III edukację dzieci powierza się
jednemu nauczycielowi. Zajęcia z edukacji zdrowotnej mogą być realizowane z udziałem
specjalisty zdrowia publicznego, pielęgniarki lub higienistki szkolnej.

Treści z tego zakresu umieszczono w wielu obszarach kształcenia, np. w obszarze

wychowania fizycznego, edukacji przyrodniczej i edukacji społecznej. Położono nacisk na

134
dalsze kształcenie nawyku dbania o zdrowie swoje i innych oraz zdobycie orientacji, do kogo
powinni się zwrócić w razie konieczności udzielenia pierwszej pomocy.

Na II etapie edukacyjnym w klasach IV-VI szkoły podstawowej, edukacja zdrowotna

realizowana jest na lekcjach przyrody i wychowania fizycznego. W obszarze wiedzy na
własny temat i relacji z otoczeniem uczeń przyswaja informacje, dzięki którym rozumie, jakie
czynniki pozytywnie i negatywnie wpływają na jego samopoczucie w szkole oraz w domu
i potrafi zaproponować sposoby eliminowania czynników negatywnych. Pozyskuje wiedzę
z zakresu budowy organizmu, w tym układu oddechowego i potrafi opisać rolę zmysłów
w odbieraniu wrażeń ze środowiska zewnętrznego. Na tym etapie edukacyjnym stawia się
przed uczniem wymagania rozumienia negatywnego wpływu alkoholu, nikotyny i substancji
psychoaktywnych na zdrowie człowieka oraz podania propozycji asertywnych zachowań
w przypadku presji otoczenia.

Ważnym celem edukacji zdrowotnej na III i IV etapie edukacyjnym jest dalsze rozwijanie
u uczniów postawy dbałości o zdrowie własne i innych ludzi oraz umiejętność tworzenia
środowiska sprzyjającego zdrowiu. Wiedza pogłębiana jest o rozumienie związków
przyczynowo-skutkowych pomiędzy własnym postępowaniem a zachowaniem zdrowia,
co odnosi się do prawidłowej diety, aktywności ruchowej, badań profilaktycznych, palenia
czynnego i biernego papierosów. Wymagania wobec ucznia dotyczyć będą przedstawienia
znaczenia pojęć „zdrowie” i „choroba” oraz negatywnego wpływu na zdrowie człowieka
niektórych substancji psychoaktywnych jak: tytoń, alkohol, narkotyki, środki dopingujące
oraz nadużywanie kofeiny i niektórych leków zwłaszcza oddziałujących na psychikę.
W tym kontekście potrafi omówić szkody zdrowotne i społeczne związane z używaniem
powyższych środków.

Opisane w nowej podstawie programowej umiejętności uczniów sformułowane w języku

wymagań szczegółowych w sposób precyzyjny wyrażają główne cele edukacji dotyczącej
zapobiegania inicjacji tytoniowej. Skłaniają również uczniów do realizacji projektów
profilaktycznych w szkole, a w konsekwencji sprzyjają przyjęciu postawy obronnej wobec
zjawiska palenia tytoniu.

• Działania realizowane przez Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno

Pedagogicznej w ramach Programu Ograniczania Zdrowotnych Następstw
Palenia Tytoniu w Polsce

135
1. Promocja zdrowia i edukacja zdrowotna:

W Centrum Metodycznym Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej (zwanym dalej CMPPP)

upowszechniane są programy i podejścia, służące promocji zdrowego stylu życia oraz
umożliwiające realizację różnych zadań z zakresu promocji zdrowia i profilaktyki, w tym
profilaktyki palenia tytoniu. Przykładem jest upowszechnianie programu Szkoła Promująca
Zdrowie oraz materiałów do realizacji edukacji zdrowotnej zawartej w podstawie
programowej kształcenia ogólnego.

W 2008 roku podejmowane były następujące działania:

1. Szkolenie dla nowych koordynatorów Sieci Szkół Promujących Zdrowie, pn. „Jak
tworzymy szkołę promującą zdrowie” w terminach: 11-13.06.08, 27-29.12.08 r.

W wyniku tych szkoleń nauczyciele zostali przygotowani do: diagnozowania problemów

występujących w szkole; planowania działań zmierzających do rozwiązania
zdiagnozowanych problemów oraz prowadzenia ewaluacji; nawiązywania współpracy
z rodzicami, społecznością lokalną i specjalistami; aktywnego włączania uczniów w działania
na rzecz szkoły i środowiska; realizacji edukacji zdrowotnej z zastosowaniem metod
aktywizujących, w tym metody projektu.

Strategia tworzenia Szkoły Promującej Zdrowie jest prezentowana na stronie internetowej

Centrum Metodycznego Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej tak, aby szkoły
nieuczestniczące w szkoleniach mogły również wykorzystać ją w swojej pracy.

2. Upowszechnianie metod autoewaluacji poprzez zamieszczenie na stronie internetowej

Centrum Metodycznego Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej narzędzi do autoewaluacji
działań z zakresu promocji zdrowia sprawdzonych w Szkołach promujących zdrowie.
Z narzędzi tych może korzystać każda szkoła mimo, iż zostały one opracowane dla szkół
promujących zdrowie.

3. Szkolenie z zakresu promocji zdrowia i profilaktyki pn. „Uspołecznienie szkoły poprzez

współpracę z rodzicami i środowiskiem lokalnym, aktywizację uczniów i liderów.”
W szkoleniu uczestniczyło 1200 nauczycieli.

136
4. Upowszechnianie materiałów z zakresu kształtowania w praktyce szkolnej umiejętności
życiowych i psychospołecznych uczniów, takich jak: ocena ryzyka, podejmowanie decyzji,
nawiązywanie pozytywnych kontaktów interpersonalnych i inne. Są to materiały do
wykorzystania przez nauczycieli do realizacji zadań z edukacji zdrowotnej zawartej
w podstawie programowej kształcenia ogólnego, które dotyczą zagadnień z zakresu
profilaktyki w tym profilaktyki palenia tytoniu. Materiały zamieszczane są na stronie
internetowej.

Efektem realizacji ww. zadań jest popularyzowanie sprawdzonych działań systemowych

w promocji zdrowia, w tym zdrowego stylu życia, co oznacza, że:

- podejmowane w szkole działania na podstawie przeprowadzonej diagnozy są realizowane

we współpracy nauczycieli, uczniów, rodziców i przedstawicieli środowiska lokalnego,

- działania w zakresie zapobiegania paleniu tytoniu przez dzieci i młodzież są traktowane jako
spójny element pracy wychowawczej i profilaktycznej,

- upowszechniane jest podejście nastawione na dokonywanie stałej oceny przez szkołę

skuteczności podejmowanych działań.

2. Profilaktyka uniwersalna.

Działania informacyjne w tym obszarze realizowane były pod kątem:

- upowszechniania informacji o wartościowych programach z zakresu profilaktyki

uniwersalnej i selektywnej. W roku 2008 dwukrotnie dokonano aktualizacji Banku
Rekomendowanych Programów Profilaktycznych zamieszczonego na stronach internetowych
CMPPP;

- upowszechniania standardów jakości edukacyjnych programów profilaktycznych

adresowanych do dzieci i młodzieży szkolnej na stronach internetowych Centrum
Metodycznego Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej,

- aktualizowania i rozbudowy internetowego poradnika „Profilaktyka uzależnień w szkole”.

2. Działania edukacyjne w zakresie profilaktyki uniwersalnej realizowane były pod kątem:

137
- upowszechniania programu „Szkolna interwencja profilaktyczna” przygotowującego
nauczycieli do właściwego reagowania w sytuacjach kontaktu ucznia ze środkami
psychoaktywnymi i podejmowania interwencji z udziałem ucznia i jego rodziców.
Uruchomiono szkolenie kaskadowe przebiegające w dwóch etapach:

• kurs dla 16 realizatorów programu (pracowników Ośrodków Doskonalenia

Nauczycieli lub poradni psychologiczno-pedagogicznych), 3-dniowy, w wymiarze 28
godzin dydaktycznych. Szkolenie odbyło się w dniach 15-17 września 2008 r. w
Warszawie;
• szkolenia dla rad pedagogicznych w wymiarze 4 godzin dydaktycznych prowadzone
przez realizatorów w okresie 18 września -15 grudnia 2008 r. Szkoleniami objęto
32 rady pedagogiczne szkół podstawowych, gimnazjów i ponadgimnazjalnych.
Ogółem z metodą Szkolnej Interwencji Profilaktycznej zapoznało się 663 nauczycieli.

- przygotowanie przedstawicieli szkół odpowiedzialnych za bezpieczeństwo i działania

profilaktyczne w szkole (pedagodzy szkolni oraz wicedyrektorzy do spraw wychowania) do
budowania procedur reagowania w przypadkach ryzykownych zachowań uczniów, w tym
palenia tytoniu.

Odbyły się cztery 3-dniowe konferencje szkoleniowe pt. „Interwencja kryzysowa –

zarządzanie kryzysem”. Program obejmował zarówno podstawy prawne, jak i umiejętności
podejmowania działań interwencyjnych. Konferencje zorganizowano w dwóch
województwach:

• w dniach 13-15 oraz 15-17 października 2008 r. w Niwkach w województwie

opolskim. Uczestniczyło w nich 127 osób.
• w dniach 3-5 oraz 5-7 listopada 2008 r. w Gębicach w województwie wielkopolskim.
Uczestniczyło w nich 121 osób.

Łącznie szkoleniem objęto 248 dyrektorów szkół i pedagogów.

• Działania podejmowane i realizowane przez Kuratoria Oświaty w

województwach

Zgodnie z zadaniami i kompetencjami określonymi w art. 31 ustawy z dnia 7 września

1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, z późn. zm.) Kuratorzy

138
Oświaty wykonują zadania i kompetencje w zakresie oświaty określone w ww. ustawie i
przepisach odrębnych na obszarze województwa. Kuratorzy Oświaty w szczególności
odpowiedzialni są za sprawowanie nadzoru pedagogicznego nad publicznymi
i niepublicznymi szkołami i placówkami i placówkami doskonalenia nauczycieli na terenie
województw oraz współdziałanie z organami jednostek samorządu terytorialnego w
tworzeniu i realizowaniu regionalnej i lokalnej polityki oświatowej, zgodnej z polityką
oświatową państwa. W ramach sprawowanego nadzoru pedagogicznego nad publicznymi
i niepublicznymi szkołami i placówkami z przedstawionych sprawozdań wynika,
że szkoły na terenie poszczególnych województw zgodnie z obowiązującym prawem
opracowały Szkolne programy wychowawcze i Szkolne programy profilaktyki, w których
zawarte były zadania związane z profilaktyką palenia tytoniu. Zadania te wynikały z zakresu
rozpoznania problemu palenia tytoniu przez młodzież na terenie szkół i przekładały się na
zadania określone w Krajowym Programie Ograniczenia Zdrowotnych Następstw Palenia
Tytoniu w Polsce.

Sprawozdania pokazują, że na terenie województw, powiatów i gmin publiczne i niepubliczne

szkoły i placówki ściśle współpracują w ramach Programu z organami prowadzącymi,
stacjami sanitarno-epidemiologicznymi, Światową Organizacją Zdrowia, służbą zdrowia, w
tym zakładami opieki zdrowotnej, poradniami rodzinnymi, pielęgniarkami. Współpracują
również z poradniami psychologiczno-pedagogicznymi, policją, strażą miejską oraz
organizacjami pozarządowymi. Na terenie wielu województw działają Szkoły Promujące
Zdrowie, których liczba ciągle wzrasta. Obecnie jest ich 1500. Krajowa Sieć Szkół
Promujących Zdrowie wypracowuje przykłady dobrej praktyki, które mogą być przydatne dla
wszystkich innych szkół, w zakresie realizacji edukacji zdrowotnej, tworzenia środowiska
przyjaznego i wspierającego zdrowie oraz współpracy szkoły z rodzicami i środowiskiem
lokalnym w realizacji zadań profilaktyczno-wychowawczych.

Zadanie Programu obejmujące zmianę klimatu społecznego i zachowań w stosunku do

palenia tytoniu poprzez wielopłaszczyznowe populacyjne działania edukacyjno-
interwencyjne, realizowane było w szkołach poprzez: szkolne kampanie informacyjno-
edukacyjne, udział młodzieży w happeningach, licznych konkursach m.in. literackich,
plastycznych, apelach. Przygotowywano ekspozycje gazetek tematycznych oraz akcje
plakatowe. Młodzież wraz z wychowawcami przygotowywała spektakle profilaktyczne,
odbywały się projekcje filmów i programów o tematyce profilaktycznej oraz zajęcia

139
warsztatowe dotyczące tematyki mechanizmów uzależnień i zachowań asertywnych.
Nauczyciele odpowiedzialni za koordynowanie działań w zakresie profilaktyki palenia
tytoniu brali udział w licznych konferencjach organizowanych przez Kuratoria Oświaty oraz
Stacje Sanitarno-Epidemiologiczne, w przebiegu których poza zdobywaniem wiedzy
merytorycznej mieli także okazję promowania działań, które były podejmowane w szkołach i
przedstawiane jako przykłady dobrej praktyki.

W czasie trwania Światowego Dnia bez Tytoniu w wielu województwach realizowano

projekty antytytoniowe. Lekarze, pielęgniarki oraz pedagodzy szkolni przeprowadzali
pogadanki z uczniami i rodzicami mówiące o szkodliwości palenia i jego skutkach, a także
o sposobach rzucenia palenia. Rozmowy z rodzicami miały również na celu uświadamianie
skutków biernego palenia. W wielu szkołach i placówkach upowszechniano ulotki
o szkodliwości palenia, rozwieszano plakaty o tej tematyce, odbywały się debaty oraz festyny
profilaktyczne. W bibliotekach szkolnych udostępniano uczniom, rodzicom, wychowawcom
i nauczycielom literaturę na temat szkodliwości palenia tytoniu. Na lekcjach wychowawczych
oraz zajęciach z poszczególnych przedmiotów np. biologii, chemii, wychowania do życia
w rodzinie, plastyce, technice, technologii informacyjnej poruszano problematykę palenia
tytoniu i koniecznych działań profilaktycznych. Wskazana problematyka uwzględniana była
w ramach ścieżek międzyprzedmiotowych.

Jako przykład ciekawych działań należy wskazać zorganizowanie w środowiskach lokalnych

punktów informacyjnych obsługiwanych przez wolontariuszy i pedagogów szkolnych
mających na celu promowanie „Światowego Dnia bez Papierosa”. Przekazywano
w ich informacje nt. szkodliwości palenia tytoniu oraz o jego następstwach - zarówno dla
palaczy czynnych jak i biernych; wywieszano plakaty, rozdawano ulotki, zachęcano
mieszkańców do wypełniania ankiet na temat wprowadzania zakazu palenia tytoniu
w miejscach publicznych w Polsce.

Szkoły i inne placówki realizując zadania w zakresie zapobiegania palenia tytoniu

przez dzieci i młodzież oraz wdrażanie programów edukacyjnych dla dzieci i młodzieży
propagujące modę na niepalenie, w przeważającej części skupiały się na przygotowaniu
nauczycieli, katechetów i wychowawców do rozpoznawania potrzeb edukacji zdrowotnej na
terenie szkół i placówek oraz doskonalenie umiejętności w konstruowaniu programów
interwencyjnych i edukacyjnych. W zakresach szkoleń uwzględniano również problematykę
związaną ze skutecznością podejmowanych działań. Liczne szkolenia często metodą

140
kaskadową na terenie kraju prowadzili specjaliści z Centrum Metodycznego Pomocy
Psychologiczno-Pedagogicznej. Na terenie województw placówki doskonalenia nauczycieli
przygotowywały specjalne oferty warsztatów i szkoleń, które dodatkowo wspierane były
przez specjalistów z poradni psychologiczno-pedagogicznych, poradni uzależnień, lekarzy i
pielęgniarki. Znaczna cześć doskonalenia odbywała się poprzez szkolenia wewnętrzne rad
pedagogicznych w przedszkolach, szkołach i placówkach. Kwalifikacje z zakresu profilaktyki
uzależnień, profilaktyki społecznej, resocjalizacji, socjoterapii, mediacji itp. nauczyciele
uzyskiwali w ramach doskonalenia zawodowego na studiach podyplomowych, licencjackich.
Pozyskaną wiedzę i umiejętności wykorzystywali przy podejmowaniu różnych działań z
zakresu tworzenia i wdrażania działań profilaktycznych.

Jako efekty podejmowanych działań należy wymienić: prowadzenie programów

edukacyjnych dla dzieci i młodzieży ukazujących źródło i istotę zagrożenia toksycznymi
i rakotwórczymi składnikami dymu tytoniowego, opracowanie i wdrożenie procedur
postępowania wobec palących uczniów, czy też upowszechnianie idei szkoły wolnej od dymu
tytoniowego. W podejmowanych działaniach nauczyciele ściśle współpracowali z
samorządami uczniowskimi, szkolnymi liderami zdrowia oraz organizacjami pozarządowymi.

Działania profilaktyczne na terenie przedszkoli, szkół i placówek udokumentowane są

w postaci analiz, raportów, sprawozdań, informacji. Wnioski i uwagi z przeprowadzanych
analiz przekazywane są na plenarnych posiedzeniach Rad Pedagogicznych oraz zespołów
wychowawczych. Zapoznawani są z nimi także rodzice uczniów podczas zebrań.
Wykorzystuje się je również przy planowaniu pracy wychowawczej w kolejnym roku
szkolnym.

W działaniach profilaktycznych przeważająca liczba szkół i placówek akcentuje

upowszechnianie zdrowego stylu życia jako alternatywy dla palenia papierosów doceniając
ich wysoką skuteczność, jak również stosunkową łatwość osiągania wielu celów
wychowawczych i rozwojowych. Do najczęściej wymienianych zadań należą: organizacja
zajęć pozalekcyjnych, w tym sportowych i rekreacyjnych, kursów tańca towarzyskiego,
nowoczesnego, kursów samoobrony i sportów walki, promocja turystyki krajoznawczej,
biwaki, wycieczki, turnieje sportowe, rajdy rowerowe, festyny rodzinne kładące nacisk na
aktywność fizyczną, udział w akcjach ogólnopolskich promujących zdrowy styl życia, pokazy
przygotowywania zdrowych posiłków czy ciekawe imprezy tematyczne dla środowiska
lokalnego. Na podkreślenie zasługuje także aktywność dyrektorów szkół i placówek w

141
zakresie pozyskiwania środków finansowych na realizację przedsięwzięć mających na celu
promowanie zdrowego stylu życia. O fundusze zabiegają nie tylko w organach
prowadzących, ale także w organizacjach pozarządowych, u sponsorów, z powodzeniem
aplikują o środki unijne.

Wszelkie działania profilaktyczne prowadzone w szkołach i placówkach są tym

skuteczniejsze, im bardziej płynna jest współpraca z rodzicami uczniów i wychowanków.
Z tego względu wielu dyrektorów postawiło na nawiązanie dobrych relacji z rodzicami
i pozyskiwanie ich jako sprzymierzeńców prowadzonych działań. Należy przyznać,
że sposoby wypracowywania tej współpracy nie są łatwe, ale jak pokazuje praktyka wszystko
zależy od oferty szkoły i konsekwencji w działaniu.

Wnioski wynikające z analizy sprawozdań przedstawiają się następująco:

1. Szkoły i placówki dopełniły obowiązek opracowania i wdrożenia Szkolnego programu

profilaktyki, w którym wpisane są działania profilaktyczne z zakresu palenia tytoniu.
Zadania te wynikają z przeprowadzonej w szkołach diagnozy oraz wpisują się w
Programy Ograniczania Zdrowotnych Następstw Palenia Tytoniu w Polsce.
2. Szkoły realizując zadania z zakresu profilaktyki współpracują z wieloma partnerami.
Widoczna jest ścisła współpraca z stacjami sanitarno-epidemiologicznymi, zakładami
opieki zdrowotnej, instytucjami wspierającymi rozwój dzieci, młodzieży i rodziny,
policją, strażą miejską oraz z organizacjami pozarządowymi.
3. Szkoły w atrakcyjny sposób wspierają i zachęcają dzieci i młodzież do aktywnego
i zdrowego spędzania czasu wolnego, a działania profilaktyczno - wychowawcze
szkół są wieloaspektowe i zintegrowane wokół promowania sylwetki ucznia
nastawionego na rozwój i sukces osobisty – wolnego od uzależnień.
4. Działania profilaktyczne na terenie przedszkoli, szkół i placówek odbywają się we
współpracy z rodzicami. Podkreślić należy fakt dużego ich zaangażowania
w pozyskiwaniu rodziców do współpracy na rzecz bezpieczeństwa i prawidłowego
rozwoju dzieci i młodzieży. W działaniach zaznacza się również ścisła współpraca ze
środowiskiem lokalnym.
5. Większość dyrektorów placówek wychowania przedszkolnego widzi potrzebę
wprowadzania w zakres wychowania zdrowotnego zagadnień ochrony małego dziecka
przed biernym wdychaniem dymu tytoniowego oraz ścisłej współpracy
w tym zakresie z rodzicami.

142
 6. Wśród dyrektorów szkół i placówek, nauczycieli, wychowawców widoczne jest
zainteresowanie rozwojem kompetencji i umiejętności w podejmowaniu działań
profilaktycznych.
7. Krajowa Sieć Szkół Promujących Zdrowie stanowi przykład dobrej praktyki, który
przydatny jest dla wielu innych szkół dążących do standardu tworzenia środowiska
przyjaznego i wspierającego zdrowie uczniów.

W dalszych działaniach z zakresu realizacji zadań z Programu Ograniczenia Zdrowotnych

Następstw Palenia Tytoniu w Polsce, Ministerstwo Edukacji Narodowej widzi potrzebę
wypracowania narzędzi do systematycznego zbierania danych według wskaźników
ilościowych i jakościowych, które umożliwią przedstawienie pogłębionych analiz
porównawczych. Odpowiednie starania w tym kierunku zostały już zainicjowane.
Ministerstwo Edukacji Narodowej widzi również potrzebę dalszego wspierania istniejących
działań oraz rozwijania i doskonalenia programów skierowanych do rodziców. Ważnym
zagadnieniem, na które Ministerstwo Edukacji Narodowej chce położyć nacisk w 2009 r., jest
zintensyfikowanie działań na rzecz wspierania szkół i placówek oświatowych w
podejmowaniu różnorodnych zajęć pozalekcyjnych i pozaszkolnych jako alternatywy do
zachowań ryzykownych dzieci i młodzieży.

Odpowiedzialny za realizację: Minister Edukacji Narodowej.

Współdziałanie: Kuratoria Oświaty, Państwowa Inspekcja Sanitarna, dyrekcje szkół, organy

samorządu lokalnego, ośrodki badań pedagogicznych, organizacje pozarządowe, inni.

Zadanie 5
Zapobieganie narażeniu płodu, niemowląt i małych dzieci na dym tytoniowy poprzez
działania edukacyjno - interwencyjne skierowane do kobiet w ciąży i młodych matek
dotyczące wpływu palenia tytoniu na rozwój płodu i małego dziecka.

Działania programu w w/w zakresie realizowane były przede wszystkim przez fachowych
pracowników medycznych w stosunku do kobiet ciężarnych i młodych matek, stosownie do
występujących potrzeb w trakcie wizyt pacjentek w zakładach opieki zdrowotnej.

143
Odpowiedzialny za realizację: Minister Zdrowia.
Współdziałanie: Centrum Kształcenia Podyplomowego Pielęgniarek i Położnych, Centrum
Medyczne Kształcenia Podyplomowego, organizacje pozarządowe, inne.

Zadanie 6
Wprowadzenie minimalnej interwencji lekarskiej w podstawowej i specjalistycznej opiece
zdrowotnej.

Narodowy Fundusz Zdrowia w latach 2005 – 2006 wprowadził pilotażowy program

profilaktyki antytytoniowej w województwie mazowieckim. Natomiast od 2007 roku program
mogą kontraktować inne Odziały Narodowego Funduszu Zdrowia.
Realizacja programu przebiegała dwuetapowo:
• Pierwszy etap podstawowy realizowany jest przez lekarzy podstawowej opieki
zdrowotnej, którzy ukończyli kursy w jednym z trzech ośrodków kształcących kadrę
medyczną uprawniający do prowadzenia porady lekarskiej i leczenia uzależnienia od
tytoniu. Są to Instytut Kardiologii, Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc oraz Centrum
Onkologii. Poradnie realizujące program muszą być wyposażone w spirometry,
ponieważ w założeniach programu znajduje się przeprowadzanie badań
spirometrycznych u osób powyżej 40 r.ż.
• Drugi etap specjalistyczny finansowany jest, gdy dana placówka medyczna przystąpi
do konkursu ofert. Oferta powinna zawierać poradę lekarską, poradę
wyspecjalizowanego terapeuty oraz formę zaproponowanej farmakoterapii.
Ponadto NFZ finansuje także zajęcia psychoterapeutyczne prowadzone dla osób
uzależnionych (głównie z problemem alkoholowym, palenie tytoniu nie jest nadal
postrzegane przez palących jako uzależnienie i nie zgłaszają się do poradni).
Narodowy Fundusz Zdrowia zawiera kontrakty z lekarzami, którzy zostali przeszkoleni w
zakresie rozpoznawania i leczenia uzależnienia od tytoniu (ZUT) i posiadają certyfikaty
upoważniające ich do udzielania świadczeń w tym zakresie.
Szkolenia lekarzy prowadzą Instytuty: Centrum Onkologii (prof. W. Zatoński) i
Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc (prof. D. Górecka).
W roku sprawozdawczym odbyły się następujące szkolenia:

144
 • Centrum Onkologii – Instytut w Warszawie przeprowadziło 2 szkolenia:
- 17.05. 2008 r. w Zielonej Górze - udział wzięło 250 lekarzy,
- 07.11. 2008 r. w Kielcach – udział wzięło 150 lekarzy.
• Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc przeprowadził 10 szkoleń, w których uczestniczyło
650 lekarzy.
Lekarze otrzymali pakiet materiałów szkoleniowych i po uzyskaniu pozytywnego wyniku
testu sprawdzającego otrzymali certyfikaty.
W roku 2008 ogółem przeszkolonych zostało 1050 lekarzy.

Odpowiedzialny za realizację: Minister Zdrowia.

Współdziałanie: Narodowy Fundusz Zdrowia – Centrala, Centrum Onkologii – Instytut w
Warszawie, Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc, Kolegium Lekarzy Rodzinnych w Polsce,
zakłady opieki zdrowotnej, oddziały NFZ, samorząd lekarski, i inni.

Zadanie 7
Ograniczanie palenia wśród żołnierzy i kadry dowódczej.

Działania prowadzone w resorcie obrony narodowej w roku sprawozdawczym:

z 258 przeprowadzonych konferencji skierowanych do 8 724 odbiorców. Realizatorami
byli lekarze, pielęgniarki, ratownicy medyczni, oficerowie wychowawczy,
podoficerowie sanitarni, a także psycholodzy ds. psychoprofilaktyki i inspektorzy
BHP w jednostkach wojskowych; zajęcia aktywizujące w formie zajęć warsztatowych
– 3 zajęcia dla 950 osób;
z zorganizowanie w środowiskach lokalnych 6 akcji plenerowych, antytytoniowych,
w których uczestniczyło 150 osób.
z Na terenie jednostek eksponowano plakaty antytytoniowe (2 624 szt.) oraz rozdawano
tematyczne broszury (6 235 szt.)

Odpowiedzialny za realizację: Minister Obrony Narodowej

Współdziałanie: Państwowa Inspekcja Sanitarna, szkoły wojskowe, jednostki wojskowe,
organizacje pozarządowe, inni.

145
Zadanie 8
Ograniczanie palenia wśród personelu oraz osób osadzonych w zakładach penitencjarnych.

W czerwcu 2008 roku przeprowadzone zostały badania ankietowe w wybranych

jednostkach penitencjarnych na terenie całego kraju. Badania dotyczyły oceny skali problemu
palenia tytoniu w jednostkach penitencjarnych. Ankiety zostały przesłane do 1500 osób, w
badaniach wzięły udział 894 osoby. Spośród nich 603 osoby przyznały, że palą papierosy, co
stanowi 67% ankietowanych.

Działania prowadzone w roku sprawozdawczym:

Działania Formy realizacji

Stworzenie warunków wolnych od dymu Przestrzeganie przepisów określonych w ustawie z

tytoniowego w miejscu pracy funkcjonariuszy dnia 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed
i pracowników oraz więźniów niepalących. następstwami używania tytoniu i wyrobów
tytoniowych. Wyznaczenie w miejscu pracy palarni
dla pracowników, wydzielenie cel dla niepalących i
właściwe osadzanie osadzonych. Nadzór i
egzekwowanie przestrzegania przepisów odnośnie
zakazu palenia papierosów.

Zapewnienie dostępu osadzonych do materiałów Dystrybucja materiałów edukacyjnych. Akcja

edukacyjnych. Nauka korzystania z poradnictwa w plakatowa. Pogadanki.
zakresie promocji zdrowia w więzieniach.

Edukacja osób przebywających w jednostkach Kolportaż ulotek i materiałów oświatowo-

penitencjarnych ze szczególnym uwzględnieniem zdrowotnych, audycje radiowęzłowe i video.
młodocianych. Kształtowanie asertywnych postaw prozdrowotnych.

Motywowanie do zerwania z nałogiem osób Oddziaływania edukacyjno-informacyjno-

palących. interencyjne ukierunkowane na zmianę stylu życia,
ze szczególnym uwzględnieniem skutków
zdrowotnych związanych z paleniem tytoniu. Udział
w akcjach promujących zdrowy, wolny od dymu
tytoniowego styl życia:
- „Światowy dzień bez tytoniu 31 maja”
- „Rzuć palenie razem z nami.

146
Udzielanie wsparcia więźniom w wyborze zasad Zaproponowanie alternatywnych form spędzania
związanych ze zdrowym stylem życia, który może wolnego czasu bądź innych sposobów radzenia sobie
być kontynuowany po wyjściu na wolność. ze stresem. Ukazywanie pozytywów płynących z
niepalenia.

Odpowiedzialny za realizację: Minister Sprawiedliwości

Współdziałanie: Państwowa Inspekcja Sanitarna, inni.

Zadanie 9
Ograniczenie palenia tytoniu w środowisku funkcjonariuszy służb resortu spraw
wewnętrznych i administracji.

Działalność w zakresie profilaktyki i ograniczania palenia tytoniu w resorcie prowadzona

była na terenie:
ƒ zakładów opieki zdrowotnej MSWiA
ƒ jednostek Straży Granicznej
ƒ jednostek Policji
ƒ jednostek Straży Pożarnej
ƒ jednostek Biura Ochrony Rządu
ƒ jednostek Państwowej Inspekcji Sanitarnej MSWiA
Powyższe działania miały charakter szkoleniowy, edukacyjny i polegały na stworzeniu
warunków pracy jako stref bezdymnych.

Zakłady Opieki Zdrowotnej MSWiA

z Zorganizowanie dwóch dwudniowych konferencji szkoleniowych o zasięgu
regionalnym, w ZOZ MSWiA w Poznaniu, dotyczących zagrożeń wynikających
z palenia tytoniu.
z 406 spotkań terapii wspierającej indywidualnej i 15 spotkań w grupie wsparcia, dla
osób chcących rzucić palenie.
z Dofinansowanie 3 szkoleń dla pracowników ZOZ MSWiA, których celem było
podniesienie kwalifikacji zawodowych w zakresie realizacji programów
profilaktycznych związanych z paleniem tytoniu.
z Przeprowadzenie 170 pogadanek i prelekcji tematycznych dla dorosłych, dzieci

147
 i młodzieży oraz 52 wykładów.
z Przeprowadzenie warsztatów (23 godziny) psychologicznych przygotowujących do
pracy z osobami palącymi oraz do prowadzenia zajęć edukacyjnych.
z Udzielenie 1 377 porad indywidualnych dotyczących problemów chorób
odtytoniowych i rzucania palenia.
z Zorganizowanie 24 godzin szkoleń, których celem było przygotowanie personelu
medycznego do udzielania informacji i pomocy osobom palącym.
z Zaprezentowano 28 sesji plakatowych poświęconych problemom związanym
z paleniem tytoniu.
z Zakupiono i dystrybuowano materiały edukacyjne.

Straż Graniczna
z Wdrożono w ramach badań profilaktycznych minimalne interwencje lekarskie w
stosunku do osób palących.
z Prowadzono prelekcje nt. szkodliwości palenia tytoniu, w ramach działań
psychoedukacyjnych dla funkcjonariuszy i pracowników.

Policja
z Realizacja postanowień rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia
26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy
(Dz. U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650, z późn. zm.) poprzez wyznaczenie pomieszczeń
przeznaczonych do palenia tytoniu.

Państwowa Straż Pożarna

z Zakaz palenia tytoniu w miejscach do tego nieprzeznaczonych, w tym podczas jazdy
samochodem służbowym na akcję i z miejsca zdarzenia
z Realizacja postanowień rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia
26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy
(Dz. U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650, z późn. zm.) poprzez wyznaczenie pomieszczeń
przeznaczonych do palenia tytoniu.
z Spotkania i prelekcje dotyczące skutków palenia tytoniu oraz poradnictwo dla osób
chcących zerwać z nałogiem palenia tytoniu

148
Biuro Ochrony Rządu
z Realizacja postanowień rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia
26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy
(Dz. U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650, z późn. zm.) poprzez wyznaczenie pomieszczeń
przeznaczonych do palenia tytoniu.
z Uwzględnienie problematyki skutków zdrowotnych palenia tytoniu w trakcie badań
profilaktycznych funkcjonariuszy i pracowników cywilnych poprzez działania
edukacyjne podejmowane przez lekarzy BOR.
z Prowadzenie przez Poradnię Psychologiczną szkoleń specjalistycznych z zakresu
tematyki uzależnień, w tym uzależnienia od tytoniu.

Państwowa Inspekcja Sanitarna MSWiA

z Prowadzenie działań oświatowo-zdrowotnych dotyczących problematyki
nikotynizmu.
z W ramach zadań ustawowych przeprowadzono łącznie 173 wykłady i instruktaże, na
rzecz 1051 funkcjonariuszy i pracowników, w tym:
− Policja: 124 działań na rzecz 705 osób
− Państwowa Straż Pożarna: 37 działań na rzecz 269 osób
− Straż Graniczna: 5 działania na rzecz 54 osób
− Zakłady Opieki Zdrowotnej MSWiA: 3 działania na rzecz 16 osób
− inne: 4 działania na rzecz 7 osób

Środki finansowe przeznaczone na realizację przedmiotowego Programu w 2008 r. jakie

poniósł budżet MSWiA wyniósł 131 332,19 zł.

Odpowiedzialny za realizację: Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji

Współdziałanie: Państwowa Inspekcja Sanitarna MSWiA, szkoły Policji i Państwowej
Straży Pożarnej, zakłady opieki zdrowotnej MSWiA.

149
Zadanie 10
Wyeliminowanie ekspozycji na dym tytoniowy w miejscach użyteczności publicznej
i w miejscach pracy
(realizacja programów antytytoniowych w zakładach pracy inicjowanych przez Państwową
Inspekcję Sanitarną).
Główny Inspektorat Sanitarny celem przygotowania pracowników Państwowej
Inspekcji Sanitarnej, we współpracy z Instytutem Medycyny Pracy i Wojewódzką Stacją
Sanitarno – Epidemiologiczną w Łodzi zorganizował dla 23 pracowników Państwowej
Inspekcji Sanitarnej i dwóch resortów (Ministerstwo Obrony Narodowej, Ministerstwo Spraw
Wewnętrznych i Administracji) 2-dniowe szkolenie pt. „Metodyka realizacji programów
rozwiązywania problemów palenia tytoniu w zakładach pracy”. Powyższe szkolenie
przeprowadzili specjaliści z Centrum Promocji Zdrowia w Miejscu Pracy z Instytutu
Medycyny Pracy w Łodzi.
Następnie przeszkoleni pracownicy z 16 WSSE przedstawili zagadnienia związane
z zasadami organizacji w/w działań w zakładach pracy pracownikom pionu promocji zdrowia
i higieny pracy z powiatowych stacji sanitarno – epidemiologicznych w całym kraju.
Na podstawie oceny Państwowej Inspekcji Sanitarnej dotyczącej przestrzegania zakazu
palenia tytoniu, dokonywanej w trakcie sprawowania bieżącego nadzoru sanitarnego
Wojewódzka Stacja Sanitarno – Epidemiologiczna w Białymstoku we współdziałaniu
z Wojewódzkim Ośrodkiem Medycyny Pracy podjęła działania zmierzające do wprowadzenia
w 52 zakładach pracy w województwie programu pt. „Miejsce Pracy Wolne od Dymu
Tytoniowego”.
Diagnoza problemu palenia tytoniu w zakładach pracy w województwie przedstawiała się
następująco: Pracownicy Powiatowych Stacji Sanitarno – Epidemiologicznych w
województwie podlaskim skontrolowali 3 659 zakładów, z czego w 137 (3,37%) nie
przestrzegano zapisów ustawy, tj. pracownicy palili papierosy w miejscach do tego
niedostosowanych.
Pierwszy etap programu polegał na analizie problemu, opracowaniu założeń do badań,
dotyczących problemu palenia tytoniu w zakładach pracy województwa podlaskiego,
opracowaniu kwestionariusza badań, przygotowaniu ankiet. Drugi etap wdrażania programu
polegał na przeszkoleniu ankieterów, przeprowadzeniu badania ankietowego wśród
pracodawców. Zgodnie z harmonogramem działań opracowanie wyników badań ankietowych
jest w trakcie realizacji. Program realizowany będzie do roku 2011 w 52 zakładach pracy,
których kierownictwo zadeklarowało chęć uczestnictwa w przygotowanym programie.

150
Wojewódzka Stacja Sanitarno – Epidemiologiczna w Gorzowie Wlkp. także we współpracy
z Wojewódzkim Ośrodkiem Medycyna Pracy przeprowadziła cykl wykładów dla 84 palących
pracowników oraz ok. 1200 porad indywidualnych połączonych z przekazaniem materiałów
edukacyjnych.
Wojewódzka Stacja Sanitarno – Epidemiologiczna w Poznaniu we współpracy
z Wielkopolskim Centrum Zdrowia Publicznego oraz Wojewódzkim Centrum Medycyny
Pracy zorganizowała 5 szkoleń na temat roli lekarzy i pielęgniarek w profilaktyce palenia
tytoniu. W szkoleniach wzięło udział 60 lekarzy medycyny pracy i 160 pielęgniarek.
Przeszkoleni fachowi pracownicy medyczni zostali przygotowani do pracy edukacyjnej w
w/w zakresie w miejscach pracy.
Pozostałe jednostki Państwowej Inspekcji Sanitarnej przekazywały materiały edukacyjne
zainteresowanym zakładom pracy we wszystkich województwach.

Odpowiedzialny za realizację: Minister Zdrowia.

Współdziałanie: Państwowa Inspekcja Pracy, Instytut Medycyny Pracy, Państwowa
Inspekcja Sanitarna, urzędy wojewódzkie, jednostki samorządu terytorialnego, związki
zawodowe, zakłady opieki zdrowotnej, organizacje pozarządowe, inni.

Zadanie 11

Kontrolowanie przestrzegania zakazu reklamy i promocji wyrobów tytoniowych.

Kontrole przestrzegania przez przedsiębiorców zakazu reklamy i promocji wyrobów

tytoniowych wynikającego z przepisów ustawy z dnia 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia
przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych (Dz. U. z 1996 r., Nr 10, poz.
55, z póżn. zm.) dokonywane były w 2008 r. przez Wojewódzkie Inspektoraty Inspekcji
Handlowej w oparciu o zlecenie Głównego Inspektora Inspekcji Handlowej. Zgodnie bowiem
z treścią art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o Inspekcji Handlowej (Dz. U. z 2001
r., Nr 4, poz. 25, z późn. zm.) Inspekcja Handlowa jest wyspecjalizowanym organem kontroli
powołanym do ochrony interesów i praw konsumentów oraz interesów gospodarczych
państwa. Do zadań Inspekcji należy między innymi kontrola legalności i rzetelności działania
przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów odrębnych
w zakresie produkcji, handlu i usług (art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r.
o Inspekcji Handlowej).

151
Z informacji uzyskanych przez Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów
wynika, że w 2008 r. Inspekcja Handlowa przeprowadziła kontrole przestrzegania
postanowień ustawy z dnia 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami
używania tytoniu i wyrobów tytoniowych oraz rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia
24 lutego 2004 r. w sprawie badania zawartości niektórych substancji w dymie papierosowym
oraz informacji i ostrzeżeń zamieszczonych na opakowaniach wyrobów tytoniowych (Dz. U.
z 2004 r., Nr 31, poz. 275, z późn. zm.).
Ogółem przeprowadzono 2905 kontroli, z tego 2422 w placówkach handlu detalicznego, 473
w zakładach gastronomicznych i 10 w hurtowniach.
Stwierdzono następujące nieprawidłowości:
1) niewyznaczenie w 19 placówkach gastronomicznych miejsc lub pomieszczeń gdzie
wolno palić wyroby tytoniowe,
2) sprzedaż papierosów luzem w 1 sklepie,
3) niedozwoloną reklamę lub promocję wyrobów tytoniowych w 5 placówkach
handlowych.
Sprawdzono prawidłowość oznakowań 15364 partii opakowań jednostkowych wyrobów
tytoniowych nie stwierdzając nieprawidłowości.
W wyniku ustaleń kontroli do prokuratur rejonowych skierowano 4 zawiadomienia
o popełnieniu przestępstwa, a do wydziałów ds. wykroczeń sądów rejonowych 14 wniosków
o ukaranie.
Ponadto przedstawiciel Głównego Inspektoratu IH wziął udział w debacie „Stop 18 nie
sprzedajemy wyrobów tytoniowych niepełnoletnim” w ramach Programu Odpowiedzialnej
Sprzedaży.

Odpowiedzialny za realizację: Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.

Współdziałanie: jednostki samorządu terytorialnego, Inspekcja Handlowa, Państwowa
Inspekcja Sanitarna.

152
Zadanie 12
Harmonizacja przepisów prawa dotyczących ograniczania palenia tytoniu z wymogami UE,
standardami WHO (implementacja „Ramowej Konwencji na Rzecz Ograniczania Palenia
Tytoniu” – Framework Convention on Tobacco Control; FCTC) i sytuacją
epidemiologiczną w kraju.

Resort Finansów Program Ograniczania Zdrowotnych Następstw Palenia Tytoniu w Polsce

zgodnie ze swoją właściwością realizował na dwóch płaszczyznach:
- prowadzenie polityki podatkowej sprzyjającej ograniczeniu palenia tytoniu, która jest
zgodna z:
• wskazaniami zawartymi w Ramowej Konwencji WHO o Ograniczaniu Użycia Tytoniu,
konkretnie z zaleceniami art. 5 ust. 2(a) Konwencji, dotyczącymi m.in. wdrażania
odpowiedniej polityki podatkowej, ukierunkowanej na ograniczenie konsumpcji tytoniu,
• postanowieniami art. 2 ust. 1 Dyrektywy Rady 92/79 EWG z dnia 19 października 1992r.
w sprawie zbliżenia podatków od papierosów,
• postanowieniami Dyrektywy Rady 95/59/WE z dnia 27 listopada 1995r. w sprawie
podatków innych niż podatki obrotowe, które wpływają na konsumpcję wyrobów
tytoniowych.
Polityka ta jest oparta na podstawowym założeniu, że odpowiednio wysokie ceny na wyroby
tytoniowe czynią je mniej atrakcyjnymi i dostępnymi, szczególnie dla osób o niskich
dochodach, w tym młodzieży. Ceny wyrobów tytoniowych w Polsce nie są ustalane
administracyjnie, zatem nakładane podatki wpływające na detaliczne ceny wyrobów są
jedynym instrumentem w gestii organów państwa, mającym istotny wpływ na popyt rynkowy
i konsumpcję wyrobów tytoniowych.
Zgodnie z postanowieniami przywołanych powyżej przepisów unijnych, a także rządowego
Programu Ograniczania Zdrowotnych Następstw Palenia Tytoniu w Polsce, wysokość stawek
podatku akcyzowego na wyroby tytoniowe jest w Polsce systematycznie zwiększana, co wg
założeń powinno skutkować zmniejszeniem konsumpcji tych wyrobów.
Powyższy mechanizm najbardziej widoczny jest na przykładzie papierosów, na które
akcyza była systematycznie zwiększana już od lat 90-tych ubiegłego stulecia. W ostatnich
latach tendencja ta była utrzymywana, a podwyżki akcyzy kształtowały się następująco:

w 2005 r. - wzrost akcyzy o 10,4% (przy inflacji 2,1%),

w 2006 r. - wzrost akcyzy o 16% (przy inflacji 1,0%),

153
w 2007 r. - wzrost akcyzy o 13% (inflacji na poziomie 2,2%),

w 2008 r. - wzrost akcyzy o 23,3 %,

w 2009 r. - z dniem 1 stycznia 2009 r. zostanie wprowadzona podwyżka akcyzy 18,07%.

Stosownie do postanowień art. 2 ust. l Dyrektywy Rady 92179/EWG z dnia 19 października

1992 r. w sprawie zbliżenia podatków od papierosów, wymagane jest obciążenie papierosów
podatkiem akcyzowym w wysokości 57% detalicznej ceny sprzedaży papierosów należących
do najpopularniejszej kategorii cenowej, na którą występuje największy popyt.
Najpopularniejsza kategoria cenowa (NKC) na 2008 r. obejmowała papierosy o cenie
detalicznej 5,85 zł za 20 sztuk, tj. 292,50 zł na 1000 sztuk papierosów. Akcyza ogółem
(w wyrażeniu kwotowo – procentowym) dla NKC papierosów wyniosła w 2008 r. 201,92
zł/1000 sztuk, tj. 53,56 EURO/1000 sztuk (przy kursie1 EURO = 3,7700 zł). A zatem udział
podatku akcyzowego w cenie detalicznej dla NKC stanowił 69,03 % i przekroczył zapisany w
dyrektywie poziomowi 57 %. Tym niemniej akcyza dla NKC wynosząca 53,56 EURO/1000
sztuk była niższa od unijnego minimum podatkowego (64 EURO/1000 sztuk) o 10,44 EURO,
co skutkowało koniecznością dalszego wzrostu akcyzy w 2009 r. w celu dostosowania do
pełnego minimum podatkowego.
Podkreślenia wymaga fakt, iż Polska uzyskała okres przejściowy na osiągnięcie unijnego
minimum podatkowego na papierosy, o którym mowa powyżej, do 31 grudnia 2008 r., co
oznacza dostosowanie na dzień 1 stycznia 2009 r. krajowego poziomu stawek podatku
akcyzowego od NKC papierosów do wymogów minimum unijnego w tym zakresie - z dniem
1 stycznia 2009r. wysokość stawki akcyzowej na papierosy osiągnęła unijne minimum
podatkowe – 64 EURO za 1000 szt. papierosów.
Ponadto należy wskazać, iż od 1 marca 2009 r., tj. od momentu wejścia w życie nowej
ustawy o podatku akcyzowym, nastąpi zmiana struktury opodatkowania papierosów
polegająca na wzroście stawki kwotowej (która wyniesie 138,50 zł/1000 szt.) i ustaleniu stałej
stawki procentowej na poziomie 31,41%, liczonej od ceny detalicznej, aktualnie obowiązuje
struktura opodatkowania oparta na proporcjonalnym wzroście stawki kwotowej i
procentowej.

Proponowany system ze stałą niższą stawką procentową, a tym samym z większym udziałem
stawki kwotowej, oparty zatem w znacznej mierze na ilości konsumowanych papierosów nie
zaś na ich cenach, jest korzystniejszy z punktu widzenia stabilności i przewidywalności
wpływów budżetowych z tytułu podatku akcyzowego od papierosów bowiem zmniejsza

154
zależność budżetu od polityki cenowej producentów, importerów i nabywców
wewnątrzwspólnotowych. Jednocześnie wzrost składnika kwotowego podatku akcyzowego
od papierosów przy jednoczesnym ustaleniu stałego składnika procentowego na niższym
poziomie powoduje większy relatywny wzrost akcyzy i cen marek tanich papierosów w
porównaniu do marek drogich. Zwiększenie zatem poziomu cen w segmencie papierosów
tanich, biorąc pod uwagę względy ekonomiczne, zmniejsza ich dostępność w szczególności
dla nieletnich, co sprzyja realizacji celów zdrowotnych i jest zgodne ze wskazaniami
zawartymi w Ramowej Konwencji Światowej Organizacji Zdrowia o Ograniczaniu Używania
Tytoniu.
Wymiernym efektem stosowanej przez resort finansów polityki akcyzowej w zakresie
wyrobów tytoniowych (ze szczególnym uwzględnieniem papierosów) jest wzrost cen
detalicznych tych wyrobów, co obrazuje poniższe zestawienie, przedstawiające wzrost akcyzy
i średniej ceny detalicznej papierosów w latach 2005 – 2008 oraz prognozowany na 2009r.,
a także procentowy udział obciążeń podatkowych w średniej cenie detalicznej papierosów.

Papierosy 2005 r. 2006 r. 2007 r. 2008 r. 2009 r.

Średnia cena 4,95 5,36 5,86 6,96 7,94

detaliczna 247,50 268,00 347,90
293,00 397,00
w zł/20 szt. i w
zł/1000 szt.

Średnia akcyza 2,78 3,18 3,59 4,46 5,26

ogółem w zł/20 szt. 138,84 159,00 179,61 222,92 263,20
i w zł/1000 szt.
Średni % udział
akcyzy w cenie detal. 56 % 59 % 61 % 64 % 66,3 %

Poza opisanym powyżej mechanizmem kształtowania cen poprzez zwiększanie stawki

podatku akcyzowego, w celu przeciwdziałania tendencji utrzymywania przez producentów
cen papierosów na niezmienionym poziomie (bądź ich obniżania), od grudnia 2004 r.
stosowany jest mechanizm minimalnej stawki akcyzy na papierosy, przewidziany w art. 16
ust. 5 dyrektywy Rady 95/59/WE z dnia 27 listopada 1995 r. w sprawie podatków innych niż
obrotowe, wpływających na spożycie wyrobów tytoniowych.

Minimalna stawka akcyzy na kolejny rok ustalana jest w wysokości 90% całkowitej

155
kwoty podatku akcyzowego naliczanego od ceny równej najpopularniejszej kategorii cenowej
w roku poprzedzającym. Stawkę minimalną stosuje się do papierosów tanich. Jej
zastosowanie wymusza na producentach konieczność dodatkowej podwyżki cen wyrobów tej
grupy towarowej, przez co zmniejsza się ich dostępność dla mniej zamożnych nabywców, np.
młodzieży.

Wielkość zmian minimalnej stawki akcyzy na papierosy w poszczególnych latach

w okresie 2004 – 2008 oraz prognozowanej na 2009r. ilustruje tabela.

2004 2005 2006 2007 2008 2009

115,80 zł / 129,44 zł / 150,00 zł / 146,33 zł / 181,72 zł / 196,16 zł /
1000 szt. 1000 szt. 1000 szt. 1000 szt. 1000 szt. 1000 szt.

Wzrost podatku akcyzowego powinien skutkować wzrostem cen detalicznych

wyrobów tytoniowych i tym samym ograniczać ich konsumpcję. Sprzyjałoby to realizacji
celów zdrowotnych, zgodnie ze wskazaniami zawartymi w Ramowej Konwencji WHO o
Ograniczeniu Użycia Tytoniu.

Opisana powyżej polityka podatkowo-cenowa na wyroby tytoniowe powinna, zatem w

widoczny sposób przyczyniać się do spadku konsumpcji tytoniu, w szczególności w
odniesieniu do najbardziej chronionych warstw społeczeństwa: osób najuboższych, dzieci i
młodzieży. Rzeczywisty udział zmian podatku akcyzowego (i w konsekwencji cen) w
kształtowaniu poziomu konsumpcji wyrobów tytoniowych zależy jednak w równej mierze od
średnich zarobków w kraju, które w ostatnich latach ulegają stałemu wzrostowi.

- Ograniczenie dostępności na krajowym rynku tytoniowym tanich papierosów pochodzących

z nielegalnych źródeł.
Podwyżki podatku akcyzowego na wyroby tytoniowe mają swoje przełożenie na dochody
budżetowe, co obrazuje poniższe zestawienie.

ROK Wpływy budżetowe z tytułu podatku akcyzowego od wyrobów

tytoniowych w mln zł
2005 9.819,7
2006 11.248,0
2007 12.690,0
2008 15.000,0

156
Wielkość szacowanych wpływów do budżetu może ulec zmniejszeniu wskutek rosnącego
zainteresowania konsumentów tańszymi wyrobami tytoniowymi pochodzącymi z
nielegalnych źródeł (głównie przemytu), na których cenę nie rzutują rosnące stawki podatku
akcyzowego.
Przemyt i nielegalny obrót wyrobów tytoniowych należy oceniać z perspektywy papierosów:
przemyt innych wyrobów tej grupy towarowej (cygar, cygaretek czy tytoniu do skrętów) ma
znaczenie marginalne. Wskaźniki ilustrujące skalę przemytu od lat wykazują tendencję
rosnącą: w 2004r. same tylko organy celne po raz pierwszy przekroczyły barierę 400.000 tys.
szt. ujawnionych i zajętych papierosów; w 2007r. już na początku grudnia przekroczona
została kolejna bariera – 500.000 tys. szt. Dynamikę wzrostu ujawnień ilustruje tabela:

2004 2005 2006 2007

Ilość ujawnionych i zajętych 402.000 425.068 472.014 539.392
papierosów (w tys. szt.)

Ograniczanie podaży na krajowym rynku tytoniowym papierosów pochodzących z

nielegalnych źródeł, przede wszystkim z przemytu, jest jednym z priorytetowych zadań dla
Służby Celnej. Zadania w tym zakresie realizują wszystkie krajowe służby odpowiedzialne za
ochronę porządku prawnego, jednak w obszarze zwalczania przemytu Służba Celna pełni
zdecydowanie rolę wiodącą (na przestrzeni ostatnich 5 lat średnio 70 – 80 % wszystkich
papierosów ujawnionych i zajętych w Polsce pochodziło z ujawnień dokonanych przez
organy celne). Wśród służb podległych resortowi finansów ujawnienia wyrobów tytoniowych
notują także organy skarbowe, jednak dotyczą one stosunkowo niewielkich ilości: w 2007r.
organy te zajęły 10,061 mln szt., a w 2008r. – 13,430 mln szt. papierosów.

Służba Celna ma pełną świadomość, że oprócz wymiernych strat dla budżetu państwa,
wynikających z niepobranych należności podatku akcyzowego od sprzedanych papierosów,
przemyt papierosów powoduje zagrożenie dla zdrowia społeczeństwa: zwiększona podaż na
rynku tanich papierosów pochodzących z przemytu może powodować wzrost spożycia
tytoniu, zatem niweczyć wysiłki rządu i powodować marnotrawienie środków finansowych,
przeznaczonych na realizację Narodowego Programu Zdrowia.
Mając na uwadze fakt, że rosnące ceny na wyroby tytoniowe (związane ze wzrostem
stawek podatku akcyzowego) mogą stanowić zachętę do zwiększonego napływu na rynek

157
polski papierosów przemycanych z państw trzecich, w Służbie Celnej podjęto prace nad
przygotowaniem Strategii Służby Celnej w zakresie zwalczania przemytu i nielegalnego
obrotu wyrobów tytoniowych. Dokument ten przewiduje szeroki zakres działań, jakie na
przestrzeni najbliższych lat zostaną podjęte na rzecz uszczelnienia granicy zewnętrznej oraz
wzmocnienia kontroli wewnątrz kraju, celem niedopuszczenia do zwiększenia udziału w
rynku tytoniowym w Polsce papierosów pochodzących z nielegalnych źródeł.
Całkowitych kosztów realizacji ww. strategii nie można w chwili obecnej dokładnie
oszacować, gdyż podejmowane działania i konieczne inwestycje rozłożone są na wiele lat.
Jako przykład można podać dwa obszary, na których koncentrować się będą wysiłki Służby
Celnej w omawianym zakresie:
- Szkolenie psów służbowych do wykrywania wyrobów tytoniowych. Wg obecnie
szacowanych potrzeb w Służbie Celnej powinno pracować ok. 200 takich psów z
przewodnikami (obecnie jest ich 50). Ich zakup, wyszkolenie i późniejsze utrzymanie
pochłonie ok. 9 – 10 mln zł., jednak z uwagi na ograniczenia budżetowe i organizacyjne
(określone przez przepustowość ośrodków szkoleniowych dla psów) osiągnięcie zakładanego
limitu przewidywane jest na lata 2018 – 2020.
W 2007r. wyszkolono 10, a w 2008r. – 12 psów do wykrywania wyrobów tytoniowych.
- Wyposażenie funkcjonariuszy celnych w urządzenia RTG do prześwietlania towarów i
środków przewozowych. Jedno mobilne urządzenie, umożliwiające prześwietlanie
samochodów ciężarowych i kontenerów, kosztuje ok. 5 mln zł. a potrzeba ich na chwilę
obecną co najmniej 15. Jedno urządzenie RTG do prześwietlania wagonów kolejowych
kosztuje ponad 10 mln zł. (nie licząc kosztów ich instalacji), a potrzeby to 3 szt. już w roku
2010 (jest to absolutne konieczne minimum), a docelowo – 8 szt. do 2020r.
Generalnie jednak stwierdzić należy, że koszty wdrożenia i realizacji przedmiotowej Strategii
nie przewyższą strat, jakie dla budżetu państwa wiązałyby się ze zwiększeniem podaży na
krajowym rynku tytoniowym papierosów pochodzących z nielegalnych źródeł choćby o jeden
procent (co najmniej. 180 mln. zł. wg stawek podatku akcyzowego i wpływów do budżetu
zakładanych na 2009r.). Wskaźnikiem realizacji zadań wynikających dla Służby Celnej z
rządowego Programu Ograniczania Zdrowotnych Następstw Palenia Tytoniu w Polsce będzie
niedopuszczenie do zwiększenia udziału papierosów pochodzących z nielegalnych źródeł w
krajowym rynku tytoniowym – wg badań rynkowych przeprowadzonych w połowie 2008r. na
zlecenie jednego z koncernów tytoniowych udział papierosów nielegalnych w rynku
tytoniowym w Polsce wynosił ok. 8,5 %. Z przeprowadzonych przez Służbę Celną analiz

158
wpływu planowanego wzrostu stawek podatku akcyzowego na wyroby tytoniowe na wielkość
szarej strefy wynika, że w roku 2009 może ona wynieść ok. 10 %.
Odpowiedzialny za realizację: Minister Zdrowia, Minister Finansów.
Współdziałanie: Inspekcja Handlowa, Państwowa Inspekcja Sanitarna.

159
5. WYDAWNICTWA I DYSTRYBUCJA MATERIAŁÓW EDUKACYJNYCH
W RAMACH REALIZACJI PROGRAMU

I. Materiały edukacyjne wydane przez Główny Inspektorat Sanitarny

A. Materiały akcydensowe:

Lp. Ulotki Ilość ulotek

1. Zdrowe dzieci a bierne palenie/ 300 000 szt.

Uwolnijmy dzieci od dymu tytoniowego
2. Palenie papierosów w miejscu pracy/ 300 000 szt.
Miejsce pracy wolne od papierosów
3. Dym tytoniowy szkodzi niepalącym 300 000 szt.
4. Dym tytoniowy jest trujący/ 300 000 szt.
Co grozi palaczowi?
5. Tytoniowa twarz 275 000 szt.

6. Zdrowie dzieci a bierne palenie tytoniu 275 000 szt.

7. Piramida zdrowia/ 275 000 szt.

Zmień swoją dietę
8. Test motywacyjny do zaprzestania palenia wg Schneider/ 275 000 szt.
Interpretacja wyników testu
9. Papieros zapala się w mózgu/ 57 500 szt.
Cykl uzależnienia od nikotyny
10. Dzieci palących rodziców tez będą palaczami/ 57 500 szt.
Dzieci są pierwszymi ofiarami palenia tytoniu
11. Palenie tytoniu jest chorobą/ 57 500 szt.
Twój lekarz może Ci pomóc
12. Test uzależnienia od tytoniu/ 57 500 szt.
Interpretacja wyników testu
TOTAL
Ulotki 2 530 000 szt.
Lp.
Kubki

1. Kubki „Przy mnie nie pal' 1 584 szt

160
B. Materiały stanowiące pomoce do realizacji przedszkolnego programu edukacji
antytytoniowej pt. „Czyste Powietrze Wokół Nas”, wprowadzanego przez Państwową
Inspekcję Sanitarną w przedszkolach na terenie całego kraju.

1. Poradnik przedszkolnej edukacji antytytoniowej pt. „Czyste Powietrze Wokół Nas” dla
przedszkolnych koordynatorów programu – 20 000 sztuk.
2. Kolorowanki dla dzieci w wieku przedszkolnym do poradnika pt. „Czyste Powietrze
Wokół Nas” – 40 000 sztuk.
3. Plakat dotyczący rodzajów dymów, stanowiący pomoc dydaktyczną dla przedszkolnych
koordynatorów programu – 20 000 sztuk.
4. Opaski odblaskowe dla przedszkolaków, z napisem „Przy mnie nie pal, proszę!”
– 1 500 sztuk.

Powyższe materiały zostały dostarczone do wojewódzkich i powiatowych stacji sanitarno-

epidemiologicznych w całym kraju i przeznaczone są do bezpłatnego rozdawnictwa w trakcie
prowadzonych działań edukacyjnych przez zainteresowane instytucje, organizacje
pozarządowe, środki masowego przekazu, itp.

C. Zakup książek J. Karskiego pt. „Postępy Promocji Zdrowia – przegląd międzynarodowy”

dla potrzeb WSSE (16) I GIS (1) – 17 sztuk.

II. Materiały i pomoce dydaktyczne wydane przez wojewódzkie stacje sanitarno

– epidemiologiczne

L.p Województwo Pomoce dydaktyczne Ilość/sztuki

1. Dolnośląskie • Materiały edukacyjne do programu „Nie
pal przy mnie”:
- poradniki dla koordynatora powiatowego, 30
- poradniki dla realizatora przedszkolnego, 250
- płyty z prezentacjami, 100
- plakaty, 1250
- malowanki, 10000
- misie odblaskowe, 7000
- długopisy z logo programu 150
• Etui na klucze z logo programu 1000
• Długopisy z logo programu 500
• Torby ekologiczne z logo programu 600
• Luminator do folowania dyplomów 1
2. Kujawsko - pomorskie • Balony z nadrukiem kampanijnym, 100
• Długopisy z nadrukiem 450

161
 kampanijnym,
• Ulotki, 11400
• Torby reklamowe, 2000
• Plany lekcji, 4000
• Kolorowani, 1000
• Zakładki. 1000

Lubelskie • Smycze z nadrukiem 250

• Breloczki 234
3.
• Parasole z nadrukiem 231
• Kubki z nadrukiem 241
• Daszki z nadrukiem 234
• Naklejki z folii samoprzylepnej 5 950
4. Lubuskie • Wydanie materiałów edukacyjnych do
programu antytytoniowego:
- ulotki, 24539
- plakaty, 6456
- jojo, 142
- smycze, 674
- koszulki. 396
• Zakup książek z zakresu promocji 12
zdrowia i edukacji zdrowotnej.
5. Łódzkie • Wydruk pomocy informacyjno –
edukacyjnych:
- torba ekologiczna, 1000
- flaga, 1500
- długopis, 1000
- maskotka, 1000
- balon reklamowy, 1000
- token, 1000
- kredki, 1026
- ołówki. 500
• Zakładki „Zadbaj o swoje płuca” 8 900
• Ulotki „Zadbaj o swoje płuca” 8 900
6. Małopolskie • Organizacja Poradni Antytytoniowej w
WSSE
7. Mazowieckie • Wydanie gadżetów do programu
antytytoniowego:
- dla dzieci, 15 000
- dla nauczycieli 340
• Zakup pomocy dydaktycznych:
- model jamy ustnej palacza, 1
- lalka do demonstracji szkodliwości palenia, 1
- model prezentujących Konsekwencję Palenia
Tytoniu, 1
- banery. 2
• Zakup mierników tlenku węgla + 4
jednorazowe ustniki
8. Opolskie • Wydanie materiałów do programu
antytytoniowego:
- balony z napisem „Nie Pal Przy Mnie”, 1000
- naklejki z napisem „Tutaj Nie Palę”, 200
- koszulki z napisem „Zielone Płuca” 500
- smycze z napisem „Nie palę papierosów”. 300
9. Podkarpackie • Zakup mierników tlenku węgla (+ 4
jednorazowe ustniki)

162
 • Zakup modeli prezentujących 2
Konsekwencję Palenia Tytoniu
10. Podlaskie • Wydanie pomocy dydaktycznych do 500
programu przedszkolnej edukacji
antytytoniowej z nadrukiem „Przy Mnie
Nie Pal”.
• Koszulki dla uczestników programu. 500
• Filmy edukacyjne „Nikotyna legalny 3
narkotyk”
11. Pomorskie • Zakup mierników tlenku węgla (+ 2
jednorazowe ustniki)
• Pompony w kształcie smoków do 3100
programu „Czyste Powietrze Wokół Nas”
• Gadżety z napisem „Nie palę”:
- balony z zestawem montażowym, 1280
- breloczki z żetonami 970
12. Śląskie • Smycze z nadrukiem „Nie palę 1000
papierosów”
• Koszulki z nadrukiem „Nie palę” 2000
• Polar z nadrukiem „Nie palę” 200
• Parasole z nadrukiem „Nie palę” 130
• Opaski odblaskowe z nadrukiem „Nie pal 3000
przy mnie proszę!”
• Naklejki odblaskowe z napisem „Nie pal 3000
przy mnie proszę!”
• Zakup mierników tlenku węgla (+ 2
jednorazowe ustniki)
13. Świętokrzyskie • Zakup materiałów edukacyjnych,
edukacyjnych tym:
- parasoli, 150
- plecaków, 150
- koszulek, 200
- ulotki. 2000
14. Warmińsko - mazurskie • Zakup mierników tlenku węgla (+ 5
jednorazowe ustniki)
15. Wielkopolskie • Wydanie:
- kart i ulotek do akcji „Stop palaczom 3100
drogowym”,
- ulotek pt. „Jazda bez zadymy”, 7600
- atlasów, 50
- gadżetów z nadrukiem „Młodość Wolna od
Papierosa” 2800
• Zakup mierników tlenku węgla (+ 2
jednorazowe ustniki)
16. Zachodniopomorskie • Wydanie materiałów do programu
antytytoniowego:
- znaczki z zakazem palenia, 200
- worki na buty, 550
- opaski odblaskowe, 1000
- gadżety ze znakiem zakazu palenia. 40
• Zakup mierników tlenku węgla (+ 1
jednorazowe ustniki)
• Opracowanie pakietu materiałów
antytytoniowych, zawierającego 7 ulotek
i 2 prezentacje multimedialne.

163
Materiały i pomoce dydaktyczne wydawane przez wojewódzkie stacje sanitarno -
epidemiologiczne są integralnie związane z realizacją wojewódzkich i powiatowych
Programów Ograniczania Zdrowotnych Następstw Palenia Tytoniu i przeznaczone były do
bezpłatnego dostarczenia instytucjom, organizacjom, środkom masowego przekazu i innym
zainteresowanym, którzy włączyli się w działania w w/w zakresie.

III. Gadżety przekazane przez Biuro WHO w Polsce na potrzeby kampanii

pt. „Młodość Wolna od Papierosa”, rozdysponowane do 16 WSSE

L.p Rodzaj gadżetu Ilość (szt.)

1. Balsamy do ust 10 000
2. Jo - jo 5 000
3. Koszulki 30

164
6. ŚRODKI FINANSOWE PRZEZNACZONE NA REALIZACJĘ PROGRAMU
W 2008 ROKU

Środki finansowe Głównego Inspektoratu Sanitarnego:

Na realizację POZNPT w roku sprawozdawczym Główny Inspektor Sanitarny przeznaczył

środki finansowe w wysokości 1 mln zł.
Środki zostały podzielone na realizację zadań w następującej wysokości:

Lp. Zadanie Działania Środki finansowe

1. Zadanie 1. • działania prowadzone na 277 848,50 PLN
Zmiana klimatu społecznego i poziomie krajowym
zachowań w stosunku do palenia
tytoniu poprzez wielopłaszczyznowe, 600 000,00 PLN
• działania prowadzone w 16
populacyjne działania edukacyjno-
województwach
interwencyjne oraz szkoleniowe.

2. Zadanie 2. • działania związane z 50 000,00 PLN

Nadzór organów Państwowej przygotowaniem do badań
Inspekcji Sanitarnej nad wyrobami wyrobów tytoniowych
tytoniowymi oraz prowadzenie badań
monitoringowych i urzędowej kontroli
zawartości substancji szkodliwych dla
zdrowia w wyrobach tytoniowych
wprowadzanych do obrotu
handlowego na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej.

3. Organizacja realizacji programu • Działania organizacyjne 72 041,60 PLN

związane z realizacją
programu na poziomie
krajowym
Środki wydatkowane 999 890,10 PLN

165
 Dodatkowe środki finansowe przeznaczone na realizację wojewódzkich Programów
Ograniczania Zdrowotnych Następstw Palenia Tytoniu13:

Lp. Województwo Środki finansowe Państwowej Inspekcji Środki finansowe pozyskane przez
Sanitarnej Państwową Inspekcję Sanitarną od
partnerów zewnętrznych (władz
samorządowych, sektora prywatnego,
organizacji pozarządowych)
1. Dolnośląskie - 29 632,84 PLN
2. Kujawsko-Pomorskie - 14 790,00 PLN

3. Lubelskie
2 010,91 PLN 4 736,62 PLN
4. Lubuskie
748,92 PLN 36 606,07 PLN
5. Łódzkie - 10 570,00 PLN
6. Małopolskie 2 624,66 PLN 2 900,00 PLN
7. Mazowieckie 1 350,00 PLN 3 040,00 PLN
8. Opolskie 171,36 PLN 1 500,00 PLN
9. Podkarpackie 548,71 PLN 4 555,00 PLN
10. Podlaskie 11 740,00 PLN 52 456,00 PLN
11. Pomorskie - 1 964,00 PLN
12. Śląskie - -
13. Świętokrzyskie 3 236,12 PLN 37 179,00 PLN
14. Warmińsko-Mazurskie - -
15. Wielkopolskie - 4 899,21 PLN
16. Zachodniopomorskie - -
Ogółem 22 430,68 PLN 204 828,74 PLN

13
Opracowano na podstawie informacji zawartych w sprawozdaniach rocznych wojewódzkich
Programów Ograniczania Zdrowotnych Następstw Palenia Tytoniu z 16 WSSE

166
7. PODSUMOWANIE

Palenie tytoniu ma znaczący wpływ na występowanie chorób niezkaźnych, które powodują

poważne problemy zdrowotne, społeczne i ekonomiczne w Polsce. Ograniczenie zachorowań
i zgonów z powodu chorób układu krążenia, układu oddechowego i nowotworów złośliwych
oraz powodowanego nimi inwalidztwa i niezdolności do pracy może nastąpić przy zmianie
stylu życia Polaków, czego znaczącym elementem jest niepalenie. Wymaga to jednak
skorygowanego wysiłku i strategicznego podejścia do działań w zakresie profilaktyki
i ograniczenia palenia tytoniu.
Znaczącym elementem w tym podejściu jest także stworzenie właściwego prawa,
które aktualnie jest udoskonalane przez dostosowanie przepisów ustawy z 9 listopada 1995 r.
o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych (Dz. U.
z 1996 r. Nr 10, poz. 55, z późn. zm.) do wymogów Unii Europejskiej oraz uwzględniających
zobowiązania zawarte w Ramowej Konwencji WHO o „Ograniczeniu Użycia Tytoniu”
(ratyfikowanej przez Polskę we wrześniu 2006 r.).
Palenie tytoniu stanowi zagrożenie dla całego społeczeństwa i wymaga
systematycznego wzmacniania świadomości społecznej, upowszechniania fachowej
i dostępnej pomocy osobom uzależnionym od nikotyny oraz tworzenia mechanizmów
ekonomicznych podnoszących skuteczność działań w tym zakresie.

167