1

KU 0076 pozycja wydawnictw naukowych

Akademii Grniczo-Hutniczej im. Stanisawa Staszica w Krakowie
Wydawnictwa AGH, Krakw 2003
ISBN 83-88408-34-8



Redaktor Naczelny Uczelnianych Wydawnictw Naukowo-Dydaktycznych: dr in. Jan Sas

Z-ca Redaktora Naczelnego: mgr Beata Barszczewska-Wojda

Recenzent: dr hab. in. Karol Noga, prof. AR w Krakowie

















Projekt okadki i stron tytuowych: mgr Beata Barszczewska-Wojda
Opracowanie edytorskie: Joanna Cigaa
Korekta: Danuta Harnik



Skad komputerowy:



Redakcja Uczelnianych Wydawnictw Naukowo-Dydaktycznych
al. Mickiewicza 30, 30-059 Krakw,
tel. 617-32-28, tel./fax 636-40-38,
e-mail: wydagh@uci.agh.edu.pl
http://galaxy.uci.agh.edu.pl/~wydagh

3
Spis treci
Przedmowa .......................................................................................................................... 5
CZ I
Prezentacja i analiza przepisw prawnych i technologicznych
dotyczcych wykonawstwa geodezyjnego ....................................................................... 9
1. Skrty nazw najwaniejszych obiektw i aktw prawnych
dotyczcych bezporednio lub porednio wykonawstwa geodezyjnego............... 11
2. Przepisy prawne i technologiczne dotyczce wykonawstwa geodezyjnego.......... 13
3. Prezentacja i analiza wybranych przepisw prawnych i technologicznych
z zakresu wykonawstwa geodezyjnego .................................................................... 16
3.1. Uprawnienia zawodowe w dziedzinie geodezji i kartografii .............................. 18
3.2. Zasb geodezyjny i kartograficzny...................................................................... 22
3.3. Zgaszanie prac geodezyjnych i kartograficznych............................................... 29
3.4. Opaty za czynnoci administracyjno-geodezyjne
przy korzystaniu z zasobu.................................................................................... 34
3.5. Fundusz gospodarki zasobem geodezyjnym i kartograficznym.......................... 43
3.6. Geodezyjna ewidencja sieci uzbrojenia terenu
oraz uzgadnianie dokumentacji projektowej ....................................................... 45
3.7. Ochrona znakw geodezyjnych, grawimetrycznych i magnetycznych............... 51
3.8. Wykonywanie prac geodezyjnych i kartograficznych
na terenach zamknitych
ze wzgldu na bezpieczestwo i obronno pastwa .......................................... 52
3.9. Kontrola dziaalnoci geodezyjno-kartograficznej .............................................. 55
4. Wykonawstwo geodezyjne w procesie inwestycyjnym........................................... 59
5. Czynnoci formalno-techniczne dokonywane
w orodku dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej........................................ 67

4
6. Omwienie i analiza wybranych przepisw technologicznych.............................. 72
6.1. Standardy techniczne w geodezji i kartografii .................................................... 73
6.2. Wybrane problemy instrukcji technicznych........................................................ 75
7. Podsumowanie czci I .............................................................................................. 109
CZ II
Wybrane przykady dotyczce wykonawstwa geodezyjnego
i czynnoci obsugi orodka............................................................................................... 113
8. Rola i zadania wykonawstwa geodezyjnego
oraz orodka dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej ................................... 115
9. Przykady procedury zgaszania pracy geodezyjnej
do orodka dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej....................................... 116
10. Przykady formy i treci operatw dla wybranych prac geodezyjnych ............... 132
11. Przykady oblicze wysokoci opat za typowe usugi orodka............................. 148
12. Przykady obiegu informacji
w orodku dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej........................................ 154
12.1. Obieg informacji w orodku dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej ........ 154
12.2. Obieg informacji w zespole uzgadniania dokumentacji projektowej ................ 155
13. Przykad koncepcji pracy
orodka dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej ............................................ 158
13.1. Zaoenia koncepcji pracy orodka .................................................................... 158
13.2. Specyfikacja zasobw orodka........................................................................... 162
13.3. Oprogramowanie aplikacyjne............................................................................. 169
13.4. Etapowe tworzenie zasobu numerycznego
i rodki zabezpieczenia systemu obsugi ............................................................ 171
14. Przykad systemu obsugi
orodka dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej ............................................ 173
Zakoczenie......................................................................................................................... 178
Literatura.............................................................................................................................. 179

5

Przedmowa
Problematyka formalnoprawna odgrywa istotn rol w wykonawstwie geodezyjnym,
poniewa od znajomoci tej problematyki zaley w duej mierze jako prac geodezyjnych
i kartograficznych. Na problematyk formalnoprawn wykonawstwa geodezyjnego skada
si bardzo wiele przepisw prawnych i technologicznych, ale do najwaniejszych z ca
pewnoci mona zaliczy przede wszystkim te przepisy prawne i technologiczne, ktre
stanowi podstaw dla rozpoczynania prac geodezyjnych i okrelania warunkw wstpnych
tych prac, formy wykonywania prac geodezyjnych oraz uzyskiwania informacji pozostaj-
cych w zwizku z wykonywan prac.
Wszystkie opisane powyej problemy s zasadniczo zwizane z takimi procesami
i czynnociami, jak:
prowadzenie orodka dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej,
okrelanie rodzajw materiaw stanowicych pastwowy zasb geodezyjny i kartogra-
ficzny,
zgaszanie prac geodezyjnych i kartograficznych,
ustalanie wysokoci opat za czynnoci geodezyjne i kartograficzne i ich pobieranie,
prowadzenie geodezyjnej ewidencji sieci uzbrojenia terenu oraz uzgadnianie dokumenta-
cji projektowej,
wykonywanie innych czynnoci geodezyjno-prawnych i technologicznych.
Przepisy prawne dotycz przede wszystkim problemw zawartych w ustawie Prawo
geodezyjne i kartograficzne oraz w rozporzdzeniach wykonawczych do tej ustawy.
Z kolei przepisy technologiczne dotycz w gwnej mierze instrukcji technicznych, za-
rwno tych obowizujcych, jak te i projektowanych. Te ostatnie s bowiem obecnie
przedmiotem dyskusji, ktre w przyszoci maj doprowadzi do istotnych zmian, wynika-
jcych z wprowadzania nowych technologii do wykonawstwa geodezyjnego.
Tak wic tre niniejszego podrcznika dotyczy bdzie przede wszystkim przedsta-
wionych powyej czynnoci, dokonywanych w wietle wspomnianych przepisw, gwnie
jednak z punktu widzenia potrzeb wykonawcy prac geodezyjnych i kartograficznych.
Za wykonawc prac geodezyjnych i kartograficznych, zgodnie z obowizujcymi
przepisami, uwaa si podmiot prowadzcy dziaalno gospodarcz, a take inn jednostk
organizacyjn utworzon w myl stosownych przepisw, jeeli zakres jej dziaalnoci doty-
czy prac geodezyjnych i kartograficznych.

6
Z kolei za wykonanie kadej pracy geodezyjnej i kartograficznej obejmuje pewien
okrelony zestaw podstawowych czynnoci dokonywanych przez wykonawc, ktre zwi-
zane s, przede wszystkim, z takimi pojciami i instytucjami, jak:
zasb geodezyjno-kartograficzny,
orodek dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej,
zesp uzgadniania dokumentacji projektowej.
Wykonawca ma przede wszystkim do czynienia z orodkiem dokumentacji (gwnie
na szczeblu powiatowym, o czym bdzie mowa w dalszej czci podrcznika), ktry:
przyjmuje zgoszenia wykonania prac geodezyjnych i kartograficznych,
czuwa nad prawidowoci i jakoci wykonywanych prac,
przyjmuje produkty zgoszonych prac do zasobu,
aktualizuje informacje o terenie na podstawie wykonanych prac.
Z ca pewnoci mona pokusi si o stwierdzenie, e od jakoci pracy orodka do-
kumentacji i jego wymogw dotyczcych kadej pracy geodezyjnej wykonywanej na ob-
szarze podlegym orodkowi zaley w gwnej mierze jako prac geodezyjnych sucych
z kolei innym wanym celom. Dlatego te orodek dokumentacji powinien by postrzegany
jako najwaniejszy element wykonawstwa geodezyjnego.
Rwnie wanym czynnikiem ksztatujcym jako informacji o terenie jest zesp
uzgadniania dokumentacji projektowej, ktrego dziaalno w znacznej mierze przyczynia
si do racjonalnego projektowania pooenia w przestrzeni podziemnych obiektw sieci
uzbrojenia terenu.
Nie od dzi wiadomo, e cho geodezja peni rol usugow w stosunku do innych
dziedzin wiedzy i technologii, to jednak bez jej udziau nie mogyby si uda inne, bardzo
istotne przedsiwzicia. S one bowiem dokonywane na podstawie stosownych materiaw
geodezyjnych, sporzdzanych przez wykonawc zgodnie z przepisami, przyjmowanych do
orodka dokumentacji, a nastpnie wydawanych, za odpatnoci, na danie stron procesu
inwestycyjnego. Dlatego te tak wiele zaley od wykonawcy, a porednio od orodka doku-
mentacji, ktry poprzez swoje racjonalne dziaania o charakterze administracyjnym i tech-
nologicznym ma istotny wpyw take na jako inwestycji. Ten motyw cay czas bdzie si
przewija na kartach ksiki, ktra cho pomylana jako podrcznik dla studentw kierunku
geodezja i kartografia moe rwnie suy pomoc wykonawcom prac geodezyjnych
oraz tym specjalistom, ktrzy wykorzystuj informacj o terenie w swojej brany.
Podrcznik skada si z dwch czci. Cz I zawiera prezentacj i opis najwaniej-
szych przepisw prawnych i technologicznych dotyczcych bezporednio lub porednio
problematyki wykonawstwa geodezyjnego. Cz II z kolei przedstawia najwaniejsze
przykady dotyczce podstaw formalnoprawnych zwizanych z wykonywaniem typowych
prac geodezyjnych, a take przykady dziaania wybranych orodkw dokumentacji i czyn-
noci tam dokonywanych.
Na kocu podrcznika zamieszczono wykaz literatury podstawowej, z ktrej korzy-
stano podczas jego opracowywania. W wykazie umieszczono przede wszystkim rdowe
przepisy prawne dotyczce wykonawstwa geodezyjnego, a take publikacje i materiay

7
szkoleniowe Gwnego Urzdu Geodezji i Kartografii omawiajce przedmiotow proble-
matyk. Warto nadmieni, e te ostatnie s szczeglnie cenne, poniewa prezentuj ofi-
cjalny pogld przedstawicieli resortu geodezji i kartografii na sprawy wykonawstwa.
W spisie literatury nie wymieniono natomiast instrukcji technicznych (jako standardw tech-
nicznych), poniewa wyszczeglnia je stosowny przepis prawny dotyczcy standardw. Nie
wymieniono take wytycznych technicznych (niekiedy wanych dla wykonawcy), ktrych
jednak, ze wzgldu na poczynione wczeniej zaoenia, nie omwiono w podrczniku.

9















CZ I

Prezentacja i analiza
przepisw prawnych i technologicznych
dotyczcych wykonawstwa geodezyjnego

11
1. Skrty nazw
najwaniejszych obiektw i aktw prawnych
dotyczcych bezporednio lub porednio
wykonawstwa geodezyjnego
W celu unikania powtarzania czsto do dugich okrele i zwrotw w podrczniku
stosuje si skrty nazw obiektw oraz czynnoci geodezyjno-prawnych i organizacyjnych.
Naley nadmieni, e zostay tu wymienione jedynie te skrty, ktre nie s powszechnie
stosowane. Inne, bardziej znane, pominito. Poniej przedstawiona jest lista tych skrtw.
EG ewidencja gruntw i budynkw (kataster nieruchomoci)
GESUT geodezyjna ewidencja sieci uzbrojenia terenu
GGK Gwny Geodeta Kraju
GM gmina
GUGiK Gwny Urzd Geodezji i Kartografii
JPEG jednostka prowadzca EG
JST jednostka samorzdu terytorialnego (wojewdztwo, powiat, gmina)
KERG Ksiga Ewidencji Robt Geodezyjnych
KERK Ksiga Ewidencji Robt Kartograficznych
KEZL Ksiga Ewidencji Zdj Lotniczych
Kw ksigi wieczyste
MON Minister Obrony Narodowej
MGPiB Minister Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa
1

MRiRW Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi
MRRiB Minister Rozwoju Regionalnego i Budownictwa
2

MRiG Minister Rolnictwa i Gospodarki ywnociowej
3

MSWiA Minister Spraw Wewntrznych i Administracji
MPZP miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego
N nieruchomo
OAP organ administracji publicznej (rzdowej lub samorzdowej)



1

Nie istnieje od 1.01.1997, a jego zadania przej wwczas Urzd Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast, ktry
nadzorowany by (do 20 padziernika 2001 roku) przez Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa,
ktry obecnie rwnie nie istnieje (vide przypis 2).


2

Obecnie nie istnieje, a jego zadania przej Minister Infrastruktury.


3

Obecnie nie istnieje, a jego zadania przej Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi.

12
OAR organ administracji rzdowej
OST organ samorzdu terytorialnego (wojewdztwa, powiatu, gminy)
ODGiK orodek dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej, czyli miejsce, gdzie prze-
chowywane s materiay pastwowego zasobu geodezyjno-kartograficznego
of osoba fizyczna
op osoba prawna
pr g i k ustawa Prawo geodezyjne i kartograficzne
rozp01 rozporzdzenie Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia
29 marca 2001 roku w sprawie ewidencji gruntw i budynkw
bop jednostka organizacyjna (pastwowa lub samorzdowa) bez osobowoci prawnej
PZGK pastwowy zasb geodezyjno-kartograficzny
pb ustawa Prawo budowlane
SGK suba geodezyjno-kartograficzna
SKP Skarb Pastwa
SIT system informacji o terenie
SWING standard wymiany informacji geodezyjnych
SWDE standard wymiany danych ewidencyjnych
TERYT krajowy rejestr terytorialny
uw uytkowanie wieczyste albo uytkownik wieczysty
ZUD zesp uzgadniania dokumentacji (projektowej)
WZZT warunki zabudowy i zagospodarowania terenu
zp ustawa o zagospodarowaniu przestrzennym

13

2. Przepisy prawne i technologiczne
dotyczce wykonawstwa geodezyjnego
W zakresie wykonawstwa geodezyjnego i procedur z nim zwizanych mona wskaza
przepisy o charakterze prawnym, jak te przepisy o charakterze technologicznym. Jedno-
czenie, wrd przepisw prawnych mona wskaza przepisy o znaczeniu podstawowym
i przepisy o znaczeniu pomocniczym.
W zakresie przepisw podstawowych naley wymieni gwnie te, ktre dotycz pro-
blemw zwizanych z funkcjonowaniem ODGiK, prowadzeniem zasobu, przyjmowaniem
prac do zasobu, udzielaniem informacji i pobieraniem opat za czynnoci orodka i inne.
W zakresie przepisw technologicznych naley wymieni przede wszystkim instrukcje
techniczne O-3 i O-4, ktre w sposb szczegowy reguluj cz problematyki przedsta-
wionej powyej, a take inne instrukcje, ktre porednio dotycz rnych zagadnie zwi-
zanych z wykonawstwem.
Naley take wymieni projekty nowych instrukcji dotyczcych przedmiotowej proble-
matyki. Zostan one jednak omwione (cho tylko czciowo) w niniejszym podrczniku,
poniewa wszystko wskazuje na to, e wejd one niebawem w ycie. Nie zostan natomiast
ani przedstawione, ani te omwione wytyczne techniczne, jako przepisy techniczne ni-
szego rzdu o charakterze fakultatywnym, a take z uwagi na fakt, e takie podejcie nie
wniosoby niczego znaczcego do treci podrcznika, a niepotrzebnie zwikszyoby tylko
jego objto.
Naley take doda, e podany poniej podzia ma charakter umowny, co oznacza, e
mona take zaproponowa inn systematyk przepisw.
Wszystkie dane rdowe dotyczce wymienionych przepisw prawnych s podane
w spisie literatury.
Przepisy prawne podstawowe dotyczce wykonawstwa geodezyjnego:
ustawa z dnia 17 maja 1989 roku Prawo geodezyjne i kartograficzne;
rozporzdzenie Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 14 listopada
2000 roku w sprawie sposobu, trybu i szczegowych warunkw nadawania uprawnie
zawodowych oraz dziaania komisji kwalifikacyjnej do spraw uprawnie zawodowych
w dziedzinie geodezji i kartografii;
regulamin dziaania Komisji Kwalifikacyjnej do spraw uprawnie zawodowych w dzie-
dzinie geodezji i kartografii;

14
rozporzdzenie Ministra Spraw Wewntrznych i Administracji z dnia 17 maja 1999 roku
w sprawie okrelenia rodzajw materiaw stanowicych pastwowy zasb geodezyjny
i kartograficzny, sposobu i trybu ich gromadzenia i wyczania z zasobu oraz udostp-
niania zasobu;
rozporzdzenie Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 16 lipca 2001
roku w sprawie zgaszania prac geodezyjnych i kartograficznych, ewidencjonowania
systemw i przechowywania kopii zabezpieczajcych bazy danych, a take oglnych
warunkw umw o udostpnienie tych baz;
rozporzdzenie Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 14 listopada
2000 roku w sprawie wysokoci opat za czynnoci geodezyjne i kartograficzne oraz
udzielanie informacji, a take za wykonywanie wyrysw i wypisw z operatu ewiden-
cyjnego;
rozporzdzenie Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 2 kwietnia 2001
roku w sprawie geodezyjnej ewidencji sieci uzbrojenia terenu oraz zespow uzgad-
niania dokumentacji projektowej;
rozporzdzenie Ministra Spraw Wewntrznych i Administracji z dnia 14 kwietnia 1999
roku w sprawie ochrony znakw geodezyjnych, grawimetrycznych i magnetycznych;
rozporzdzenie Rady Ministrw z dnia 28 sierpnia 2001 roku w sprawie kontroli urz-
dw, instytucji publicznych i przedsibiorcw w zakresie przestrzegania przepisw
dotyczcych geodezji i kartografii;
rozporzdzenie Ministra Spraw Wewntrznych i Administracji z dnia 24 marca 1999
roku w sprawie standardw technicznych dotyczcych geodezji, kartografii oraz kra-
jowego systemu informacji o terenie.
Przepisy prawne pomocnicze w zakresie wykonawstwa geodezyjnego:
rozporzdzenie Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 15 maja 2001
roku w sprawie okrelenia rodzajw map, materiaw fotogrametrycznych i teledetek-
cyjnych, stanowicych pastwowy zasb geodezyjny i kartograficzny, ktrych rozpo-
wszechnianie, rozprowadzanie oraz reprodukowanie w celu rozpowszechniania i roz-
prowadzania wymaga zezwolenia, oraz trybu udzielania tych zezwole;
rozporzdzenie Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 18 maja 2001
roku w sprawie materiaw geodezyjnych i kartograficznych oznaczanych klauzul
poufne;
ustawa z dnia 22 stycznia 1999 roku o ochronie informacji niejawnych;
rozporzdzenie Rady Ministrw z dnia 17 lipca 2001 roku w sprawie wykazywania
w ewidencji gruntw i budynkw danych odnoszcych si do gruntw, budynkw i lo-
kali znajdujcych si na terenach zamknitych;
rozporzdzenie Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 12 lipca 2001
roku w sprawie szczegowych zasad i trybu zaoenia i prowadzenia krajowego sys-
temu informacji o terenie;

15
rozporzdzenie Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 2 lipca 2001
roku w sprawie klasyfikowania, kwalifikowania i porzdkowania materiaw wycza-
nych z pastwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego;
rozporzdzenie Ministra Spraw Wewntrznych i Administracji z dnia 25 lipca 1997
roku w sprawie szczegowych zasad gospodarki finansowej funduszu gospodarki za-
sobem geodezyjnym i kartograficznym;
rozporzdzenie Rady Ministrw z dnia 8 sierpnia 2000 roku w sprawie pastwowego
systemu odniesie przestrzennych;
rozporzdzenie Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 8 lutego 2001
roku w sprawie rodzajw prac geodezyjnych i kartograficznych majcych znaczenie
dla obronnoci i bezpieczestwa pastwa oraz szczegowych zasad wspdziaania
midzy Sub Geodezyjn i Kartograficzn Sub Topograficzn Wojska Polskiego
w zakresie wykonywania tych prac, a take wzajemnego przekazywania materiaw;
rozporzdzenie Ministra Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa z dnia 21 lutego 1995
roku w sprawie rodzaju i zakresu opracowa geodezyjno-kartograficznych obowizu-
jcych w budownictwie.
Przepisy technologiczne:
instrukcja techniczna O-3 Zasady kompletowania dokumentacji geodezyjnej i karto-
graficznej;
instrukcja techniczna O-4 Zasady prowadzenia pastwowego zasobu geodezyjnego
i kartograficznego;
projekt instrukcji technicznej O-3/O-4 Prowadzenie pastwowego zasobu geodezyj-
nego i kartograficznego oraz zasady kompletowania dokumentacji geodezyjnej i kar-
tograficznej;
fragmenty innych instrukcji technicznych, istniejcych i projektowanych.

16

3. Prezentacja i analiza
przepisw prawnych i technologicznych
z zakresu wykonawstwa geodezyjnego
Najwaniejszym przepisem prawnym w randze ustawy, dotyczcym wykonawstwa
geodezyjnego jest pr g i k, w ktrym zawarte s delegacje do rozporzdze wykonawczych,
szczegowo regulujcych problematyk podstawowych czynnoci kadego wykonawcy
w zakresie prac geodezyjnych i kartograficznych. Ustawa wesza w ycie w roku 1989 i od
tego czasu bya wielokrotnie nowelizowana. Najistotniejsze zmiany merytoryczne, ktre
zostay wprowadzone w roku 2000, byy spowodowane koniecznoci uwzgldnienia no-
wych tendencji w dziedzinie geodezji i kartografii. Natomiast wprowadzone rwnie w tym
okresie zmiany formalne wynikny z litery i ducha przepisu ustawy z dnia 22 grudnia 2000
roku o zmianie niektrych upowanie ustawowych do wydawania aktw normatywnych
oraz o zmianie niektrych ustaw.
Wspomniane zmiany formalne dotyczyy upowanie ustawowych przewidzianych
w pr g i k, ktre musiay zosta zmienione ze wzgldu na:
wprowadzenie do treci upowanie obowizujcego podziau na dziay gospodarki
narodowej;
poszerzenie treci upowanie nie zmieniajcych jednak istoty samego upowanienia;
zmiany redakcyjne treci upowanie.
Wprowadzone zmiany w zakresie pr g i k dotycz zatem, przede wszystkim, nastpu-
jcych zagadnie:
rozszerzenia problematyki nadzoru nad pracami geodezyjnymi i kartograficznymi na
terenach zamknitych;
treci upowanienia ustawowego dotyczcego EG, ktre poszerzono o informacje ob-
jte rejestrem cen i wartoci nieruchomoci;
poszerzenia problematyki odpatnoci za czynnoci wykonywane na materiaach PZGK
oraz za wykorzystywanie tych materiaw;
uzupenienia treci upowanienia ustawowego dotyczcego materiaw zasobu geode-
zyjno-kartograficznego;
poszerzenia problematyki dotyczcej postpowania kwalifikacyjnego na uprawnienia
zawodowe.
Tak wic pr g i k w obecnym ksztacie zawiera dziesi rozdziaw, ktre reguluj
wymogi i uwzgldniaj potrzeby w dziedzinie geodezji.
Omawiany przepis definiuje i przedstawia sub geodezyjno-kartograficzn SGK,
a take jej zadania i obowizki w zakresie wykonywania okrelonych prac geodezyjno-
-kartograficznych.

17
Sub t stanowi:
organy nadzoru:
GGK,
wojewoda wykonujcy swe zadania przy pomocy wojewdzkiego inspektora nad-
zoru geodezyjnego i kartograficznego,
organy administracji geodezyjnej i kartograficznej:
marszaek wojewdztwa wykonujcy zadania przy pomocy geodety wojewdztwa,
starosta wykonujcy zadania przy pomocy geodety powiatowego.
Warto nadmieni, e GGK, jako organ centralny w dziedzinie geodezji i kartografii,
jest powoywany przez Prezesa Rady Ministrw, na wniosek ministra waciwego do spraw
architektury i budownictwa.
Naley take zaznaczy, e zadania organw administracji geodezyjnej i kartograficz-
nej wykonywane s jako zadania z zakresu administracji rzdowej. Ten fakt jest istotny
w zakresie procedury postpowania administracyjnego, ktre ma czsto miejsce w dziedzinie
geodezji i kartografii. Oznacza to, na przykad, e organem odwoawczym od decyzji staro-
sty (jako organu pierwszej instancji) w sprawach z zakresu geodezji i kartografii jest woje-
wdzki inspektor nadzoru geodezyjnego i kartograficznego, a nie waciwe miejscowo
i rzeczowo samorzdowe kolegium odwoawcze.
Przedstawione s take obowizki i prawa wykonawcy w zakresie zgaszania prac
geodezyjnych oraz obowizki waciciela nieruchomoci stanowicej przedmiot prac po-
miarowych, w czci przepisu dotyczcego prac geodezyjnych i kartograficznych.
Do istotnych i caociowych zagadnie naley take EG. Przedstawiono tu: przedmiot,
zakres, cel oraz tryb wprowadzania zmian do EG, a take form obsugi stron. Istnieje te
delegacja ustawowa dla waciwego ministra, do wydania stosownych rozporzdze doty-
czcych urzdowej tabeli klas gruntw oraz sposobu i trybu przeprowadzania klasyfikacji
gleboznawczej. Istnieje rwnie delegacja ustawowa dla waciwego ministra, do wydania
stosownego rozporzdzenia dotyczcego EG. Zostao ono wydane w 2001 roku, pomimo e
istniao ju rozporzdzenie w tej sprawie, wydane zaledwie cztery lata wczeniej. Naley
jednak nadmieni, e konieczno jego wydania zostaa spowodowana midzy innymi,
zmian zakresu upowanie ustawowych omawianych na pocztku rozdziau.
W czci dotyczcej geodezyjnej ewidencji sieci uzbrojenia terenu, GESUT, przedsta-
wione s midzy innymi obowizki inwestora, zakres ewidencji sieci oraz organy kompe-
tentne do zaoenia i ewidencji sieci. Tego dotyczy wydane rozporzdzenie w sprawie uzgad-
niania projektowanych sieci, zakadania i prowadzenia GESUT oraz wspdziaania pomidzy
jednostkami prowadzcymi GESUT i ewidencj branow.
Problem rozgraniczania nieruchomoci, czyli wyznaczenia w terenie zasigu prawa
wasnoci, zosta potraktowany do szeroko. Rozgraniczenia nieruchomoci dokonuj
OAS (prezydent, burmistrz lub wjt), w trybie administracyjnym, lub sdy powszechne,
gdy tryb administracyjny zosta wyczerpany lub gdy problem ustalenia granicy wynika
z charakteru postpowania sdowego (na przykad w przypadku sprawy o wasno lub inne
prawo rzeczowe). Czynnoci rozgraniczenia w trybie administracyjnym dokonuje geodeta
uprawniony powoywany przez waciwy OAS. Czynnoci te ograniczone s wieloma

18
warunkami w zalenoci od przebiegu rozgraniczenia. Moliwe jest ustalenie przebiegu
granicy na podstawie: istniejcych dokumentw, zgodnego owiadczenia stron (gdy brak
takich dokumentw) lub w przypadku sporu na podstawie ugody zawartej w terenie przed
geodet uprawnionym. Rozgraniczenie czsto pociga za sob zmiany w informacji o terenie,
a skutki tych zmian s ujawniane zarwno w EG, jak te i w Kw.
Istotn rol odgrywaj uprawnienia zawodowe. Dziedzina geodezji i kartografii trak-
tuje problem uprawnie kompleksowo i na waciwym poziomie, w przeciwiestwie do in-
nych dziedzin techniki. Naley wspomnie, e problematyka uprawnie bya ostatnio przed-
miotem oywionych dyskusji i w dziedzinie tej dokonano wielu zmian.
Podane s take przepisy karne dotyczce midzy innymi okrelenia rodzaju i wy-
miaru kary za wykonywanie prac geodezyjnych niezgodnie z przepisami (ten problem jest
szczeglnie istotny dla wykonawcy prac geodezyjnych), za utrudnianie wejcia na grunt
i uszkadzanie znakw geodezyjnych, a take za niezgaszanie zmian w EG.
Podsumowujc, mona stwierdzi, e pr g i k reguluje i omawia w sposb oglny proble-
my zwizane bezporednio lub porednio z wykonawstwem geodezyjnym, a ktre dotycz:
pastwowego zasobu geodezyjno-kartograficznego;
prac geodezyjnych i kartograficznych;
zgaszania prac geodezyjnych i kartograficznych do ODGiK oraz przekazywania do-
kumentacji powstaej w wyniku tych prac do pastwowego zasobu geodezyjno-karto-
graficznego;
uprawnie zawodowych do wykonywania samodzielnych funkcji w dziedzinie geode-
zji i kartografii;
inwentaryzacji i ewidencji sieci uzbrojenia terenu;
ochrony znakw geodezyjnych;
innych zagadnie zwizanych z wykonawstwem;
kontroli urzdw, instytucji publicznych i przedsibiorcw w zakresie przestrzegania
przepisw dotyczcych geodezji i kartografii.
3.1. Uprawnienia zawodowe
w dziedzinie geodezji i kartografii
W zakresie uprawnie zawodowych w dziedzinie geodezji i kartografii obowizuj
nastpujce przepisy prawne:
ustawa z dnia 17 maja 1989 roku Prawo geodezyjne i kartograficzne;
rozporzdzenie Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 14 listo-
pada 2000 roku w sprawie sposobu, trybu i szczegowych warunkw nada-
wania uprawnie zawodowych oraz dziaania komisji kwalifikacyjnej do spraw
uprawnie zawodowych w dziedzinie geodezji i kartografii;
regulamin dziaania Komisji Kwalifikacyjnej do spraw uprawnie zawodowych
w dziedzinie geodezji i kartografii.

19
Pod pojciem samodzielnej funkcji w dziedzinie geodezji i kartografii rozumiana jest
taka funkcja, ktra daje moliwo wykonywania prac geodezyjnych i kartograficznych
okrelonych przez pr g i k, bez bezporedniego nadzoru.
Wykonywanie samodzielnej funkcji to zatem:
kierowanie pracami geodezyjnymi i kartograficznymi podlegajcymi zgoszeniu do
PZGK oraz sprawowanie nad nimi bezporedniego nadzoru,
wykonywanie czynnoci rzeczoznawcy z zakresu prac geodezyjnych i kartograficz-
nych podlegajcych zgoszeniu do PZGK,
penienie funkcji inspektora nadzoru z zakresu geodezji i kartografii,
wykonywanie czynnoci technicznych i administracyjnych zwizanych z rozgranicza-
niem nieruchomoci,
wykonywanie prac geodezyjnych i kartograficznych niezbdnych do dokonywania wpi-
sw w ksigach wieczystych,
wykonywanie prac, w wyniku ktrych mogoby nastpi zagroenie dla zdrowia lub y-
cia ludzkiego.
Dla wykonywania samodzielnej funkcji wymagane jest posiadanie uprawnie zawo-
dowych. Warto zwrci uwag za [46], e ostatnia nowelizacja pr g i k znacznie rozsze-
rzya krg osb, ktre powinny posiada uprawnienia, w tym take i o osoby, ktre s za-
trudnione w administracji publicznej. Oznacza to, e osoba wykonujca czynnoci admini-
stracyjne (na przykad czynnoci w sprawie o rozgraniczenie nieruchomoci, w imieniu
organu jednoosobowego gminy, czyli wjta, burmistrza lub prezydenta) musi posiada sto-
sowne uprawnienia zawodowe
Jest to o tyle istotne, e wykonywanie w imieniu organu wanych dziaa administra-
cyjnych zwizanych z czynnociami geodezyjnymi wymaga sporej wiedzy technicznej
i prawnej w zakresie wykonawstwa. Susznie zatem ustawodawca wprowadzi tak zmian.
Z ca pewnoci przyczyni si ona do podniesienia jakoci wykonywanych prac geodezyj-
nych, ju na etapie postpowania administracyjnego.
Powyszy problem dotyczy rwnie osb wykonujcych funkcje nadzoru bd funkcje
administracyjne w dziedzinie geodezji i kartografii (wojewdzki inspektor nadzoru i geo-
deta wojewdztwa). Osoby te rwnie musz posiada uprawnienia zawodowe w zakresie
pierwszym i drugim. Dodatkowo, wojewdzki inspektor nadzoru musi posiada take
uprawnienia w zakresie szacowania nieruchomoci bd te wiadectwo ukoczenia stu-
diw podyplomowych w zakresie szacowania nieruchomoci.
Wymagane s rwnie uprawnienia w stosunku do osb, ktrym powierza si w gmi-
nie wykonywanie zada z zakresu geodezji i kartografii. Dotyczy to przewodniczcego
gminnego ZUD, kierownika gminnego ODGiK oraz osoby kontrolujcej opracowania geo-
dezyjne i kartograficzne przyjmowane do zasobu.
Uprawnienia zawodowe to uzyskane prawo do wykonywania prac geodezyjnych i karto-
graficznych, nadane przez GGK w okrelonym zakresie na podstawie pozytywnego post-
powania kwalifikacyjnego.

20
Wedug pr g i k wyrniamy nastpujce zakresy uprawnie w dziedzinie geodezji
i kartografii:
1) geodezyjne pomiary sytuacyjno-wysokociowe, realizacyjne i inwentaryzacyjne;
2) rozgraniczanie i podziay nieruchomoci (gruntw) oraz sporzdzanie dokumentacji dla
celw prawnych;
3) geodezyjne pomiary podstawowe;
4) geodezyjna obsuga inwestycji;
5) geodezyjne urzdzanie terenw rolnych i lenych;
6) redakcja map;
7) fotogrametria i teledetekcja.
Warunkiem koniecznym dla zdobycia uprawnie zawodowych w zakresach od 1 do 7
jest posiadanie wyszego lub redniego wyksztacenia geodezyjnego. Dla zakresu 6, czyli
redakcji map, oraz zakresu 7, czyli fotogrametrii i teledetekcji, warunek ten jest uzupe-
niony o moliwo posiadania take wyszego wyksztacenia geograficznego o specjalno-
ci kartografia bd te innej specjalnoci, ale po ukoczeniu podyplomowego studium
w zakresie kartografii
4
.


Warunkiem koniecznym dla zdobycia uprawnie jest take posiadanie trzy- lub sze-
cioletniej praktyki zawodowej (odpowiednio dla osoby z wyszym lub rednim wykszta-
ceniem) odpowiadajcej zakresowi stosownych uprawnie, nienaganna opinia o kandyda-
cie oraz dostateczny zasb wiedzy z przepisw technicznych i prawnych w dziedzinie geo-
dezji i kartografii.
Uzyskanie uprawnie nastpuje w trakcie postpowania kwalifikacyjnego, wszczyna-
nego na wniosek kandydata, przez Komisj Kwalifikacyjn powoywan przez GGK.
We wniosku o nadanie uprawnie zawodowych skadanym do Komisji i sporzdzonym
na specjalnym formularzu kandydat powinien zamieci midzy innymi:
dokumenty potwierdzajce posiadanie stosownego wyksztacenia wyszego lub red-
niego,
owiadczenie kandydata o niekaralnoci (za niektre przestpstwa),
potwierdzony przez pracodawc opis prac wykonanych przez kandydata w ramach
praktyki zawodowej, wraz z innymi dokumentami majcymi wpyw na ocen dorobku
zawodowego, w tym z opini pracodawcy.
Ostatni punkt jest bardzo istotny, poniewa gwnie na jego podstawie Komisja po-
dejmuje postanowienie o dopuszczeniu kandydata do czci sprawdzajcej postpowania.
Dlatego te naley odpowiednio wczenie zadba o waciwe i systematyczne dokumento-
wanie przebiegu pracy zawodowej. Kada zatem praca, w ktrej uczestniczy kandydat lub
ktr wykonuje samodzielnie pod nadzorem geodety uprawnionego, powinna by przez



4
W szczeglnych przypadkach moliwe s odstpstwa od tej zasady.

21
niego w stosowny sposb udokumentowana w postaci dowodu dla Komisji. Dowodem
w takiej sprawie moe by na przykad kopia pierwszej strony operatu zawierajca nazwis-
ka osb, ktre ten operat sporzdziy. Naley czyni takie kroki ju od pierwszych chwil
podjcia pracy zawodowej, aby pniej unikn niepotrzebnych kopotw.
Postpowanie kwalifikacyjne, przeprowadzane przez kilkuosobowy zesp kwalifika-
cyjny wyoniony spord czonkw Komisji, skada si z czci wstpnej i czci spraw-
dzajcej. W czci wstpnej zesp sprawdza dokumenty zoone przez zainteresowanego
i podejmuje postanowienie o dopuszczeniu go do czci sprawdzajcej postpowania. Po-
wodem odmowy dopuszczenia do czci sprawdzajcej moe by, na przykad, niespenie-
nie przez kandydata jednego z warunkw podanych powyej. W czci sprawdzajcej zes-
p dokonuje oceny jego wiedzy w zakresie okrelonym we wniosku.
Cz sprawdzajca postpowania kwalifikacyjnego jest przeprowadzana (z nielicz-
nymi wyjtkami) w formie egzaminu pisemnego i ustnego. Na egzaminie pisemnym kan-
dydat odpowiada na cztery pytania o charakterze oglnym oraz na cztery pytania z kadego
zakresu, z ktrego zamierza zdoby uprawnienia.
Do egzaminu ustnego jest dopuszczany ten kandydat, ktry uzyska na egzaminie
pisemnym ocen zadowalajc wedug kryterium przyjmowanym przez zesp. W trakcie
egzaminu ustnego zesp ostatecznie upewnia si o przydatnoci kandydata do samodziel-
nego wykonywania funkcji w dziedzinie geodezji i kartografii.
Podstawow form sprawdzianu wiadomoci kandydata jest egzamin pisemny. Dlatego
te zesp zwraca na t cz egzaminu szczegln uwag zarwno poprzez odpowiednio
dobrany zestaw pyta, jak te ich pniejsz ocen.
Prawidowo odpowiedzi na kade pytanie ocenia si w skali od 0 do 6 punktw. Na
t ocen skada si ocena czci pytania dotyczca podstawy prawnej (od 0 do 2 punktw)
oraz ocena czci pytania dotyczca zagadnie merytorycznych (od 0 do 4 punktw). Tak
wic za poprawn odpowied na pytanie mona otrzyma najwyej 6 punktw.
Suma punktw uzyskana z odpowiedzi na pytania jest podstaw kwalifikacji do egza-
minu ustnego. Wynik egzaminu pisemnego uznaje si za pozytywny, jeeli suma punktw
oceny egzaminu z przepisw oglnych jest nie mniejsza ni 65% z moliwej do zdobycia
liczby punktw, za suma punktw oceny egzaminu z przepisw pozostaych zakresw jest
nie mniejsza ni 70% z moliwej do zdobycia liczby punktw.
Bezporednio po egzaminie ustnym kandydat jest informowany o wyniku postpowa-
nia kwalifikacyjnego. W przypadku pozytywnym otrzymuje on po pewnym czasie wia-
dectwo nadania uprawnie (wystawiane przez Gwnego Geodet Kraju) z zakresu, ktry
by przedmiotem postpowania kwalifikacyjnego. Od tego momentu posiadacz wiadectwa,
jest wpisywany do centralnego rejestru osb uprawnionych do wykonywania samodziel-
nych funkcji w dziedzinie geodezji i kartografii. W przypadku negatywnym (na etapie eg-
zaminu ustnego lub pisemnego) kandydat otrzymuje decyzj odmowy nadania uprawnie.
Istnieje wwczas moliwo powtrnego starania si o uprawnienia po upywie szeciu
miesicy od dnia, gdy decyzja o odmowie nadania uprawnie zawodowych staa si osta-
teczna.

22
3.2. Zasb geodezyjny i kartograficzny
Dla wykonawcy w zakresie dotyczcym zasobu geodezyjnego i kartograficznego obo-
wizujce s przepisy przedstawione poniej. Obejmuj one cao problematyki zwizanej
z rodzajem materiaw stanowicych zasb, problematyk zwizan z moliwoci rozpow-
szechniania materiaw zasobu, stopnia poufnoci tych materiaw oraz problematyk wy-
czania z zasobu tych materiaw, ktre utraciy warto uytkow:
rozporzdzenie Ministra Spraw Wewntrznych i Administracji z dnia 17 maja
1999 roku w sprawie okrelenia rodzajw materiaw stanowicych pastwo-
wy zasb geodezyjny i kartograficzny, sposobu i trybu ich gromadzenia i wy-
czania z zasobu oraz udostpniania zasobu;
zacznik do rozporzdzenia Ministra Spraw Wewntrznych i Administracji
z dnia 17 maja 1999 roku w sprawie okrelenia rodzajw materiaw stanowi-
cych pastwowy zasb geodezyjny i kartograficzny, sposobu i trybu ich gro-
madzenia i wyczania z zasobu oraz udostpniania zasobu;
rozporzdzenie Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 15 maja
2001 roku w sprawie okrelenia rodzajw map, materiaw fotogrametrycznych
i teledetekcyjnych, stanowicych pastwowy zasb geodezyjny i kartograficzny,
ktrych rozpowszechnianie, rozprowadzanie oraz reprodukowanie w celu rozpo-
wszechniania i rozprowadzania wymaga zezwolenia, oraz trybu udzielania tych
zezwole;
rozporzdzenie Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 18 maja
2001 roku w sprawie materiaw geodezyjnych i kartograficznych oznaczanych
klauzul poufne;
rozporzdzenie Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 2 lipca
2001 roku w sprawie klasyfikowania, kwalifikowania i porzdkowania materia-
w wyczanych z pastwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego.
Najprostsz definicj zasobu mona sformuowa nastpujco. Zasb jest okrelonym
zbiorem informacji przechowywanym w ODGiK i udostpnianym w rny sposb jego
uytkownikom. Zasb geodezyjno-kartograficzny jest gromadzony w ODGiK i jest efektem
wykonanych prac geodezyjnych, ktre byy zgoszone uprzednio do orodka. Zasb jest pro-
wadzony na poziomie centralnym, wojewdzkim i powiatowym.
Zasb centralny jest gromadzony w centralnym ODGiK, zasb wojewdzki jest gro-
madzony w wojewdzkich ODGiK, za zasb powiatowy jest gromadzony w powiatowych
ODGiK z tym, e w miastach bdcych siedzib wadz miasta na prawach powiatu zasb
jest gromadzony w grodzkich (miejskich) ODGiK.
Informacja przechowywana w zasobie powinna by wiarygodna i aktualna, dlatego te
ODGiK, poprzez rnego rodzaju czynnoci organizacyjno-formalne, okrela wysokie wy-
magania przy przyjmowaniu prac.
Dotyczy to w gwnej mierze:
przestrzegania przepisw przez wykonawc prac geodezyjno-kartograficznych,
zachowania waciwej dokadnoci tych prac,
stosowania odpowiednich zasad technicznych w zakresie jednolitoci metod w pracach
geodezyjnych i kartograficznych o tym samym charakterze.

23
Zasb jest gromadzony w grupach asortymentowych, segregowanych wedug jedno-
stek zasadniczego podziau terytorialnego pastwa. Grupy asortymentowe dotycz:
osnw geodezyjnych,
osnw i pomiarw grawimetrycznych i magnetycznych,
pomiarw lotniczych i satelitarnych,
zdj lotniczych i satelitarnych,
opracowa topograficznych,
pomiarw granic pastwa i granic wojewdztw,
pastwowego rejestru granic wraz z opisem rejestru powierzchni jednostek zasadni-
czego podziau terytorialnego pastwa,
pomiarw granic powiatw i gmin,
mapy zasadniczej,
EG (katastru nieruchomoci),
wycigw z operatw szacunkowych nieruchomoci,
gleboznawczej klasyfikacji gruntw,
rozgraniczania nieruchomoci,
podziaw nieruchomoci,
innych opracowa dla celw prawnych,
GESUT,
pomiarw inwentaryzacyjnych,
scalania i wymiany gruntw,
opracowa urzdzeniowo-rolnych i urzdzeniowo-lenych,
systemw informacji geograficznej,
baz danych krajowego SIT,
fotomap i ortofotomap,
opracowa tematycznych,
innych opracowa.
Z kolei ze wzgldu na cel i charakter gromadzonej informacji wyrniamy grupy
funkcjonalne, obejmujce:
zasb bazowy, ktry zawiera rdow dokumentacj geodezyjn;
zasb uytkowy, ktry suy do bezporedniego wykorzystania przez wykonawc lub
przez OAP;
zasb przejciowy, ktry zawiera materiay o znaczeniu drugorzdnym.
W odniesieniu do materiaw zasobu bazowego i uytkowego, ktre utraciy sw
przydatno, a w szczeglnoci, gdy stay si nieaktualne lub nieczytelne, moe nastpi
ich wyczenie z zasobu. Wyczenie z zasobu powiatowego przeprowadzane jest na wnio-
sek kierownika powiatowego ODGiK, kierowany do oceny przez komisj powoywan
przez stosowny organ (starost). Ocena ta podlega z kolei zatwierdzeniu przez wojewdz-
kiego inspektora nadzoru i kontroli. Po zatwierdzeniu oceny komisji wyczone materiay
s wykrelane z ewidencji powiatowego ODGiK.

24
Klasyfikowanie materiaw wyczonych z zasobu odbywa si wedug grup asorty-
mentowych. Z kolei kwalifikacja materiaw geodezyjnych i kartograficznych wyczo-
nych z zasobu oznacza rozdzia tych materiaw do odpowiednich kategorii archiwalnych,
to znaczy do:
materiaw archiwalnych przechowywanych wieczycie, oznaczanych symbolem A;
dokumentacji niearchiwalnej, podlegajcej brakowaniu (fizycznemu zniszczeniu), ozna-
czanej oglnym symbolem B, przy czym:
dla dokumentacji podlegajcej bezwzgldnemu brakowaniu przewiduje si symbol
BC;
dla dokumentacji podlegajcej ekspertyzie waciwego archiwum pastwowego, ze
wzgldu na jej szczeglne znaczenie i charakter, przewiduje si symbol BE;
w tym przypadku, po dokonanej ekspertyzie, przewidziana jest moliwo dokona-
nia zmiany kategorii dokumentacji, to znaczy z B na A.
Materiay archiwalne kategorii A, ktre s wyczane z zasobu, przed przekazaniem
do archiwum s porzdkowane. Materiay archiwalne zabezpiecza si przed uszkodzeniami
rnego rodzaju poprzez umieszczenie ich w odpowiednich opakowaniach.
Materiay archiwalne sporzdzone przy zastosowaniu technologii cyfrowej przekazuje
si do waciwego archiwum pastwowego na komputerowych nonikach informacji gwa-
rantujcych niezmienno i trwao zapisu, umoliwiajcych bezporedni odczyt, bd te
w postaci wysokiej jakoci wydruku gwarantujcego wieczyste przechowywanie w archi-
wum pastwowym.
Udostpnianie zasobu jednostkom wykonawstwa geodezyjnego i osobom fizycznym
(geodetom z uprawnieniami) nastpuje na podstawie zgoszenia pracy i zoenia stosow-
nego zamwienia na materiay. Naley nadmieni, e OAR i OAS mog rwnie otrzyma
z ODGiK niezbdne materiay, zgodnie ze zoonym zamwieniem, przy czym nie musi to
mie zwizku z wykonywan prac geodezyjn, tylko z aktualnymi potrzebami organu ad-
ministracji. Kade udostpnienie zasobu podlega ewidencjonowaniu, powiadczeniu zgod-
noci z oryginaem oraz powiadczeniu aktualnoci wydawanych materiaw (klauzula).
Samo udostpnianie danych zasobu odbywa si z uwzgldnieniem przepisw o ochronie in-
formacji niejawnych, przepisw o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz przepisw
o ochronie danych osobowych. Cz materiaw ODGiK jest udostpniana JPEG, w celu
prowadzenia EG, zgodnie z pr g i k. Jest tu zatem operat EG, ktry zawiera dane prze-
strzenne i opisowe dotyczce obiektw EG, czyli gruntw, budynkw i lokali. Warto
wspomnie, e zasb znajdujcy si w JPEG jest integraln czci ODGiK. Sam zasb jest
wasnoci SKP.
Do najwaniejszych materiaw stanowicych zasb centralny nale midzy innymi:
dokumenty dotyczce osnw geodezyjnych I i II klasy oraz osnw grawimetrycznych
i magnetycznych wraz z bankami tych osnw,
dokumentacja mapy topograficznej,

25
oryginay zdj lotniczych, obrazw satelitarnych i materiaw teledetekcyjnych,
dokumentacja pomiaru granic pastwa i granic podziau terytorialnego,
oglnopastwowe ukady wsprzdnych i inne.
Do najwaniejszych materiaw stanowicych zasb wojewdzki nale przede
wszystkim:
fotomapy i ortofotomapy o znaczeniu wojewdzkim,
wojewdzkie bazy danych krajowego SIT,
opracowania tematyczne o znaczeniu wojewdzkim i inne.
Do najwaniejszych danych stanowicych zasb powiatowy nale przede wszystkim:
dane dotyczce osnw geodezyjnych niszych klas oraz osnw pomiarowych trwale
stabilizowanych,
dane dotyczce dokumentacji mapy zasadniczej,
dane dotyczce sieci uzbrojenia terenu,
dane dotyczce EG i klasyfikacji gleboznawczej wraz z danymi dotyczcymi aktuali-
zacji tej dokumentacji,
dane dotyczce lokalnych ukadw wsprzdnych i inne.
Cz materiaw zasobu moe by rozpowszechniana oraz reprodukowana w celu ich
rozpowszechniania jedynie za zgod:
GGK (materiay zasobu centralnego);
marszaka wojewdztwa (materiay zasobu wojewdzkiego);
starosty powiatu (materiay zasobu powiatowego), przy czym mona tu wymieni nas-
tpujce opracowania:
mapy topograficzne,
mapy administracyjne,
mapy tematyczne,
map zasadnicz,
fotogrametryczne i teledetekcyjne zdjcia lotnicze,
zdjcia satelitarne,
materiay pochodne opracowane na podstawie materiaw wymienionych w dwch
ostatnich punktach.
Materiay geodezyjne i kartograficzne zasobu objte s ochron wynik z przepisw
o prawach autorskich, z przepisw o prawach pokrewnych oraz z przepisw innych praw.
Materiay zasobu objte s take stosownym zabezpieczeniem. Cz materiaw geode-
zyjnych i kartograficznych zasobu jest oznaczona klauzul poufne wynik z zastosowa-
nia przepisu o ochronie informacji niejawnych. Rodzaje materiaw oznaczonych klauzul
poufne okrela, zgodnie z pr g i k, minister waciwy do spraw architektury i budownic-
twa, w porozumieniu z MON. Wikszo materiaw geodezyjnych i kartograficznych

26
oznaczonych klauzul poufne zawiera dane dotyczce obiektw terenw zamknitych
(jeeli te obiekty rwnie maj klauzul poufne).
Do najwaniejszych opracowa oznaczonych klauzul poufne w tym przypadku
nale:
opracowania geodezyjne zawierajce wsprzdne geodezyjne lub prostoktne paskie
w postaci liczbowej punktw niektrych obiektw;
opracowania geodezyjne zawierajce rezultaty pomiarw umoliwiajce obliczenie
wsprzdnych punktw niektrych obiektw;
mapy i bazy danych o terenie, jeeli zawieraj informacj opisow o przeznaczeniu
obiektu lub caego terenu zamknitego bd informacj o pooeniu obiektu;
inne opracowania dotyczce obiektw terenu zamknitego;
materiay uzyskane w wyniku przetworzenia obrazw satelitarnych, zawierajce infor-
macj o przeznaczeniu obiektw;
inne materiay geodezyjne i kartograficzne, zawierajce informacje porednio demas-
kujce przeznaczenie obiektw terenu zamknitego.
Ponadto do opracowa geodezyjnych i kartograficznych oznaczonych klauzul po-
ufne zalicza si:
materiay zawierajce wartoci deklinacji magnetycznej lub uchylenia magnetycznego,
o bdzie mniejszym ni 3 (z pewnymi dodatkowymi warunkami);
materiay zawierajce informacje, ktre maj szczeglne znaczenie dla obronnoci
pastwa (wydajno duych uj wody, pojemnoci duych zbiornikw paliw, gazu,
niebezpiecznych rodkw, maksymalnych obcie mostw i wiaduktw itp.);
materiay przedstawiajce rozmieszczenie portw wojennych;
materiay przedstawiajce pooenie terenw zamknitych na obszarze wikszym od
powiatu.
Wicej szczegowych informacji na ten temat bdzie podane w podrozdziale 3.8 (do-
tyczcym terenw zamknitych).
Pod pojciem materiaw geodezyjnych i kartograficznych rozumie si dowolne no-
niki informacji, pliki i foldery komputerowe, poczt elektroniczn oraz strony sieci telein-
formatycznej.
W zakoczeniu tego podrozdziau naley wspomnie, e danymi najczciej wykorzy-
stywanymi przez wykonawc s dane z powiatowego zasobu geodezyjnego i kartograficz-
nego. Z tego te powodu w dalszej czci podrcznika wykorzystywane bd najczciej
pojcia dotyczce tego wanie zasobu.
Udostpnianie danych zasobu powiatowego odbywa si na wniosek strony, przedsta-
wiony w formie pisemnej. Dla opracowa i innych materiaw, ktre s udostpniane z za-
sobu, prowadzi si osobny rejestr. Udostpnianie danych zasobu to nie tylko przekazywa-
nie tych danych w postaci analogowej (mapy, dokumenty itd.) lub cyfrowej, ale take
wgld do oryginaw dotyczcych materiaw zasobu.

27
Udostpnienie danych zasobu jest dokonywane na podstawie rnorodnych dziaa
podejmowanych przez osoby lub instytucje bezporednio zainteresowane uzyskaniem sto-
sownych danych. Do tych dziaa naley zaliczy:
zgoszenie pracy geodezyjnej i kartograficznej,
zoenie zamwienia na materiay do wykonania prac geodezyjnych i kartograficznych
nie podlegajcych zgoszeniu,
zoenie zamwienia na materiay do wykonania operatw szacunkowych dotycz-
cych wartoci nieruchomoci (w zakresie zasobu bazowego i uytkowego),
zoenie zamwienia na materiay i dane z zasobu uytkowego przez of lub op nie b-
dce jednostkami wykonawstwa geodezyjnego, dla wykonania przez nie rnych
czynnoci.
Warto doda, e zgoszenie pracy geodezyjnej i zoenie zamwienia w ODGiK na
materiay geodezyjne i kartograficzne jest nie tylko warunkiem koniecznym do udostpnie-
nia danych zasobu, ale stanowi take podstaw do naliczenia stosownych opat za ich udo-
stpnienie, zgodnie ze stosownym przepisem.
Wszystkie ODGiK, a w szczeglnoci orodki powiatowe, z ktrych zasobu wyko-
nawca korzysta najczciej, powinny spenia okrelone warunki lokalowe i warunki zwi-
zane z wyposaeniem w sprzt niezbdny do prowadzenia zasobu. Tak wic, na przykad,
budynek, w ktrym przechowywany jest zasb, musi by wyposaony w skuteczne zabezpie-
czenie antywamaniowe i chroniony poza godzinami pracy, z zastosowaniem monitoringu
pomieszcze. Budynek musi mie take waciwe zabezpieczenie przeciwpoarowe, zabez-
pieczenie przed zalaniem oraz zabezpieczenie przed szkodliwym wpywem wilgoci. Dane
zasobu podlegaj rwnie zabezpieczeniu przed zniszczeniem, przy czym zabezpieczenie
to jest realizowane przy zastosowaniu rnych technik. Sprzt komputerowy powinien by
take stosownie zabezpieczony na okoliczno awarii, kradziey danych i wykorzystania przez
osob nieuprawnion. Sprzt musi rwnie posiada skuteczn ochron antywirusow.
Prowadzenie powiatowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego moe by, w szcze-
glnych okolicznociach, powierzane gminie. Tak moliwo stworzono w przepisach pr g i k.
Warunkiem koniecznym, aby organ gminy mg prowadzi zasb geodezyjny i kartogra-
ficzny, jest wniosek tego organu do starosty w sprawie prowadzenia zasobu. Wwczas, na
drodze porozumienia zawartego pomidzy starost a organem jednoosobowym gminy (wj-
tem, burmistrzem lub prezydentem) i po spenieniu stosownych warunkw technicznych,
gminie zostaj powierzone zadania w zakresie prowadzenia zasobu geodezyjnego i karto-
graficznego.
Do najwaniejszych warunkw, jakie powinna spenia gmina wnioskujca o przejcie
zada zwizanych z prowadzeniem zasobu, nale:
zatwierdzenie przez rad gminy planu finansowego, zapewniajcego:
przejcie prowadzenia przez gmin penego zakresu zada i kompetencji starosty
w zakresie prowadzenia zasobu,

28
sporzdzenie niezbdnych wtrnikw materiaw pastwowego zasobu geodezyj-
nego i kartograficznego,
zakup sprztu i oprogramowania komputerowego niezbdnego do prowadzenia za-
sobu, w tym take do prowadzenia EG i GESUT oraz dla potrzeb uzgadniania usy-
tuowania projektowanych sieci uzbrojenia terenu;
utworzenie nastpujcych jednostek organizacyjnych urzdu gminy:
gminnego ODGiK,
gminnego ZUD,
oddziau katastru nieruchomoci,
oddziau geodezji;
okrelenie siedziby wymienionych jednostek;
uzgodnienie ze starost terminw przejcia zada;
wskazanie w miejscowoci bdcej siedzib urzdu gminy co najmniej trzech jedno-
stek zarzdzajcych sieciami uzbrojenia terenu;
owiadczenie, e zadania powierzone do wykonania gminie przez starost nie bd
przekazywane innym osobom lub jednostkom organizacyjnym;
uzyskanie pozytywnej opinii wojewdzkiego inspektora nadzoru geodezyjnego i kar-
tograficznego w zakresie przygotowania organizacyjnego i technicznego gminy do
podjcia zada w zakresie prowadzenia zasobu.
Rwnie istotne jak warunki techniczne i organizacyjne niezbdne do przejcia przez
gmin zada starosty w zakresie prowadzenia zasobu oraz innych zada i kompetencji
zwizanych z dziedzin geodezji i kartografii s warunki dotyczce osb, ktre bd wyko-
nyway te zadania oraz podejmoway stosowne decyzje okrelone przekazanymi kompeten-
cjami. Tymi warunkami s:
przyrzeczenie zatrudnienia na stanowisku geodety gminnego (ktry bdzie wykonywa
zadania geodety powiatowego w zakresie geodezji i kartografii) osoby, ktra spenia
wymogi okrelone stosownymi przepisami
5
;


przyrzeczenie zatrudnienia na stanowisku przewodniczcego ZUD osoby, ktra po-
siada uprawnienia zawodowe w dziedzinie geodezji i kartografii;
przyrzeczenie zatrudnienia na stanowisku kierownika gminnego ODGiK osoby, ktra
posiada uprawnienia zawodowe w dziedzinie geodezji i kartografii;
przyrzeczenie zatrudnienia na stanowisku inspektora nadzoru opracowa przyjmowa-
nych do zasobu geodezyjnego i kartograficznego osoby, ktra posiada uprawnienia za-
wodowe w dziedzinie geodezji i kartografii, w zakresie odpowiadajcym rodzajowi
przyjmowanych opracowa.



5
Te wymogi s okrelone w przepisach rozporzdzenia Ministra Spraw Wewntrznych i Administracji z dnia
10 maja 1999 roku w sprawie okrelenia wymaga, jakim powinni odpowiada wojewdzcy inspektorzy nad-
zoru geodezyjnego i kartograficznego, geodeci wojewdztw, geodeci powiatowi i geodeci gminni. Tak wic
geodet gminnym moe by jedynie osoba, ktra ukoczya studia wysze o kierunku geodezja i kartografia,
posiada uprawnienia zawodowe do wykonywania samodzielnych funkcji w dziedzinie geodezji i kartografii,
uprawnienia zawodowe w zakresie szacowania nieruchomoci lub wiadectwo ukoczenia studiw podyplo-
mowych z tego zakresu i dwuletni sta pracy w urzdach administracji publicznej.

29
3.3. Zgaszanie prac geodezyjnych i kartograficznych
Problematyk zgaszania prac geodezyjnych i kartograficznych reguluje rwnie sto-
sowny przepis prawny. Jest nim
rozporzdzenie Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 16 lipca
2001 roku w sprawie zgaszania prac geodezyjnych i kartograficznych, ewiden-
cjonowania systemw i przechowywania kopii zabezpieczajcych bazy danych,
a take oglnych warunkw umw o udostpnienie tych baz.
Instytucj, ktra odgrywa istotn rol w okrelaniu zasad i wymogw w zakresie zga-
szania i wykonywania prac geodezyjnych i kartograficznych, a take ustalania zasad w za-
kresie ksztatowania jakoci przyjmowanych do zasobu prac jest ODGiK, zwany czsto po-
tocznie i krcej orodkiem dokumentacji lub orodkiem.
Wyrnia si nastpujce ODGiK:
centralny prowadzony przez GGK,
wojewdzkie prowadzone przez marszakw wojewdztw,
powiatowe prowadzone przez starostw powiatw,
gminne prowadzone przez jednoosobowy organ GM (ktrym jest wjt, burmistrz lub
prezydent), jeeli zostao zawarte porozumienie dotyczce wykonywania zada w za-
kresie geodezji i kartografii, przez starost powiatu i organ gminy, po spenieniu przez
gmin stosownych warunkw do wykonywania tych zada.
Naley jeszcze raz wspomnie, e niezalenie od faktu, gdzie i przez kogo jest prowa-
dzony orodek, jego zasoby s wasnoci SKP, a zasoby gromadzone w JPEG stanowi
cz zasobu ODGiK waciwego dla tej jednostki.
Podstawowym zadaniem ODGiK jest:
przyjmowanie zgosze prac geodezyjnych i kartograficznych dokonywanych przez
wykonawcw tych prac,
udzielanie informacji i udostpnianie materiaw dotyczcych wykonania zgoszonych
prac geodezyjnych i kartograficznych,
kontrola i przyjmowanie wykonanych prac geodezyjnych i kartograficznych,
tworzenie zasobu geodezyjnego i kartograficznego powstaego w wyniku wykonywa-
nia wspomnianych prac.
Zgoszenie pracy geodezyjnej i kartograficznej jest jednym z wanych elementw do-
kumentacji tej pracy, a co za tym idzie ksztatujcym take jako zasobu. Zasad
generaln w tym zakresie (z nielicznymi wyjtkami) jest, e musz by zgaszane te prace,
w wyniku ktrych nastpi zmiana w informacji o terenie. Tak wic zawsze, gdy w wyniku
wspomnianych prac powstaje mapa terenu (przedstawiajca obraz tych zmian), musi by
speniony wymg uprzedniego zgoszenia tej pracy we waciwym miejscowo orodku.

30
Zgoszenie pracy geodezyjnej i kartograficznej skadane w ODGiK jest jednoczenie
zamwieniem materiaw geodezyjnych i kartograficznych niezbdnych do wykonania tej
pracy. Samo zgoszenie musi by dokonane przez podmiot prowadzcy dziaalno gospo-
darcz i musi by podpisane przez osob reprezentujc ten podmiot. Z kolei za, kierowa-
nie pracami geodezyjnymi i kartograficznymi podlegajcymi zgoszeniu do ODGiK pod-
miot musi powierzy osobie posiadajcej uprawnienia zawodowe do wykonywania samo-
dzielnych funkcji w dziedzinie geodezji i kartografii, w zakresie odpowiadajcym treci
wykonywanej pracy.
Zgoszenie pracy geodezyjnej i kartograficznej dokonywane jest na specjalnym druku
przewidzianym na t okoliczno w cytowanym na pocztku niniejszego podrozdziau roz-
porzdzeniu. Warto jednak nadmieni, e zgoszenie pracy moe by dokonane przy wyko-
rzystaniu komputerowego nonika informacji, a take drog elektroniczn, przy wykorzy-
staniu metody teletransmisji danych. W takim przypadku ODGiK musi jednak potwierdzi
otrzymanie danych dotyczcych zgoszonej pracy.
Niezalenie od formy zgoszenia pracy ODGiK ma obowizek potwierdzenia przyj-
cia zgoszenia w dniu nastpnym oraz przekazania wykonawcy informacji o innych, aktu-
alnie wykonywanych czynnociach geodezyjnych i kartograficznych na terenie objtym
zgaszan prac lub w jego najbliszym ssiedztwie, jeeli zakres tych czynnoci i przed-
miotowej pracy jest czciowo zaleny.
Zgoszenie pracy powinno by dokonane przed spodziewanym terminem rozpoczcia
pracy, ale nie pniej ni 1 dzie przed tym terminem (w pilnych i uzasadnionych przypad-
kach). W zupenie wyjtkowych okolicznociach (klska ywioowa, awaria sieci itp.)
zgoszenie pracy moe by dokonane w terminie do 3 dni po rozpoczciu pracy.
W przypadku takich prac, jak: wyznaczanie pojedynczych obiektw budowlanych,
pomiary powykonawcze tych obiektw, a take inwentaryzacji nowo wybudowanych sieci
uzbrojenia terenu, moliwe jest rwnie tak zwane zbiorcze zgoszenie prac dokonywane
dla danego roku kalendarzowego.
Wykonawc prac, dla ktrych istnieje wymg zgaszania do orodka, moe by jed-
nostka wykonawstwa geodezyjnego lub osoba fizyczna geodeta z uprawnieniami do wy-
konywania samodzielnych funkcji z zakresu, ktry dotyczy przedmiotowej pracy.
Jeeli w trakcie wykonywania pracy nastpi zmiana zakresu zgoszonej pracy, to
wykonawca jest zobowizany do zgoszenia tych zmian w terminie do 10 dni przed wyko-
nywaniem czci pracy zwizanej ze zmian.
Jeeli wykonywana praca dotyczy obiektu pomiarowego pooonego na terenie dwch
lub wikszej liczby powiatw, to zgoszenie pracy jest dokonywane w tym powiatowym
ODGiK, ktrego kompetencje obejmuj najwiksz cz obszaru zgaszanej pracy. Po po-
twierdzeniu przez orodek zgoszenia pracy wykonawca przekazuje kopi zgoszenia pracy
do pozostaych orodkw.
Po przyjciu zgoszenia pracy ODGiK przekazuje wykonawcy, w terminie nie przekra-
czajcym 10 dni roboczych od dnia otrzymania zgoszenia, wykaz materiaw zasobu wraz
z ich charakterystyk techniczn niezbdnych do wykonania pracy oraz udostpnia je
w takim zakresie i w takiej formie, jaka jest najbardziej stosowna dla wykonywanej pracy. Je-
eli jednak zgoszona praca obejmuje znaczny obszar, a przewidywany okres jej wykonania

31
jest duszy ni 6 miesicy, to dopuszcza si przekazywanie przez orodek materiaw dla
wykonawcy w czciach i w okresie duszym ni termin podany powyej (w uzgodnieniu
z wykonawc), przy czym pierwsza cz materiaw o znaczeniu podstawowym dla wy-
konywanej pracy jest przekazywana w terminie do 10 dni od dnia zgoszenia pracy. Naley
jednak doda, e pozostae materiay musz by przekazane wykonawcy nie pniej ni
w terminie miesica od dnia dokonania zgoszenia. Jeeli jako techniczna materiaw za-
sobu przekazywanych wykonawcy nie spenia norm zawartych w stosownych przepisach
technologicznych, orodek okrela zakres i sposb wykorzystania tych materiaw.
Jeeli praca ma charakter zoony, wykonywana jest na obszarze o duej powierzchni
lub okres jej wykonywania bdzie duszy ni 6 miesicy, to wykonawca przed rozpocz-
ciem pracy moe uzgodni z orodkiem tak zwane etapowania pracy, to znaczy okrelone
terminy przekazywania wynikw pracy do orodka i przyjmowania do zasobu wynikw
dotyczcych czci wykonanej pracy, a take okrelone terminy udostpniania przez oro-
dek materiaw dla wykonawcy.
W przypadku przyjcia zgoszenia do orodka nietypowej pracy geodezyjnej lub kar-
tograficznej uzgadniane s rwnie zasady i sposb wykonania tej pracy pomidzy orod-
kiem a wykonawc.
Jeeli wykonawca zmieni zakres, rodzaj i termin zakoczenia prac, a take jeeli prze-
rwie je chwilowo bd te nie bdzie ich w ogle wykonywa, musi o tym fakcie powiado-
mi orodek. W takim przypadku sporzdzona czciowa dokumentacja pracy geodezyjnej
podlega przekazaniu do zasobu w zakresie uzgodnionym z orodkiem.
Rozpoczcie pracy zasadniczo nastpuje po potwierdzeniu przez orodek przyjcia
zgoszenia pracy. Potwierdzenie przyjcia zgoszenia upowania jednoczenie wykonawc
pracy do:
wejcia na teren przedmiotowej nieruchomoci i wykonywania wszelkich czynnoci
na gruncie, przy czym moliwo przeprowadzania takich czynnoci nie zwalnia wy-
konawcy od odpowiedzialnoci cywilnej z tytuu poniesionej szkody przez waciciela
nieruchomoci;
wykonywania niezbdnych przecinek i wycinek w drzewostanie;
nieodpatnego umieszczania znakw geodezyjnych, co oznacza, e z tytuu umieszcze-
nia znaku na nieruchomoci waciciel bd wadajcy nieruchomoci nie odnosi
adnych korzyci materialnych.
Po zakoczeniu pracy geodezyjnej i kartograficznej nastpuje przekazanie dokumen-
tacji do ODGiK z tej pracy, a nastpnie jej przyjcie. Przyjcie dokumentacji nastpuje na
podstawie wniosku wykonawcy pracy, ktry zawiera:
wykaz przekazywanych materiaw;
zestawienie ilociowe jednostek wykonywanej pracy stanowice podstaw naliczenia
opat;
kopi protokou odbioru pracy (jeeli zamawiajcym by organ suby geodezyjnej
i kartograficznej) z uwagi na fakt, e w takim przypadku dokumentacja nie podlega
kontroli przed przyjciem do zasobu.

32
Jeeli w wyniku wykonywanej pracy nastpi zmiana treci mapy zasadniczej, w przy-
padku gdy jest ona prowadzona w formie analogowej, przyjcie dokumentacji nastpuje
dopiero po uprzednim zaktualizowaniu przez wykonawc treci mapy. W przypadku za, gdy
mapa zasadnicza jest prowadzona w postaci numerycznej, jej aktualizacj wykonuje orodek.
Przyjcie do zasobu dokumentacji z wykonanej pracy dokonywane jest po kontroli
technicznej i sprawdzeniu jakoci wykonanej pracy, a potwierdzane jest stosown informa-
cj umieszczan na przyjtym dokumencie w postaci tak zwanej klauzuli, czyli okrelonej
form pieczci wraz z podpisem osoby uprawnionej. Czynnoci kontroli technicznej po-
winny by dokonane nie pniej ni w terminie do 6 dni od dnia zoenia dokumentacji do
kontroli.
Kontrola techniczna i ocena jakoci dokumentacji przyjmowanej do zasobu dotyczy
zagadnie z zakresu:
przestrzegania zasad wykonywania prac;
osignicia wymaganych dokadnoci;
zgodnoci opracowania ze standardami technicznymi dotyczcymi geodezji, kartogra-
fii oraz krajowego SIT;
zgodnoci z dokonanymi wczeniej ustaleniami w przypadku wykonywania prac nie-
typowych;
spjnoci topologicznej informacji dostarczanej przez wykonawc z informacjami
uzyskanymi z orodka w trakcie realizacji pracy;
kompletnoci przekazywanych materiaw.
Kontrol techniczn i ocen jakoci prac przeprowadzaj osoby posiadajce uprawnie-
nia zawodowe do wykonywania samodzielnych funkcji w dziedzinie geodezji i kartografii,
w zakresach odpowiadajcych zakresom kontrolowanych opracowa. Pozytywny wynik
kontroli jest potwierdzany dat i podpisem osoby upowanionej zoonym na wniosku wy-
konawcy o przyjcie dokumentacji do zasobu. Jeeli w wyniku kontroli zostan stwier-
dzone nieznaczne wady dokumentacji, ktre s moliwe do usunicia przez wykonawc,
w protokole kontroli pojawiaj si zalecenia dotyczce usunicia tych wad. W przypadku za
gdy kontrola ujawnia istotne wady dokumentacji, a osoba kontrolujca przedstawia wnio-
sek o odmowie wczenia dokumentacji do zasobu, organ prowadzcy zasb zwraca wyko-
nawcy dokumentacj wraz z protokoem i pisemnym uzasadnieniem przyczyn odmowy
wczenia jej do zasobu. W takim przypadku wykonawca ma moliwo zoenia do wa-
ciwego miejscowo organu nadzoru (wojewdzki inspektor nadzoru geodezyjnego i karto-
graficznego) wniosku o zbadanie zasadnoci przyczyn podanych przez inspektora kon-
troli technicznej dotyczcych odmowy wczenia dokumentacji do zasobu. Podjte z kolei
przez organy nadzoru dziaania mog doprowadzi do zmiany stanowiska osoby kontrolujcej
dokumentacj, a tym samym spowodowa przyjcie tej dokumentacji do zasobu.
Po przeprowadzeniu kontroli zakoczonej wynikiem pozytywnym materiay przezna-
czone dla zamawiajcego, po opatrzeniu stosownymi klauzulami, s przekazywane wyko-
nawcy w terminie nie duszym ni 3 dni.

33
Przy okazji warto wspomnie, e cao dokumentacji dzieli si na okrelone czci
w zalenoci od tego, dla kogo s one przeznaczone. Moemy zatem wymieni, na podstawie
instrukcji technicznej O-3 Zasady kompletowania dokumentacji geodezyjnej i kartogra-
ficznej, nastpujce czci dokumentacji:
akta postpowania przeznaczone dla wykonawcy;
dokumentacj techniczn przeznaczon dla zamawiajcego (osobno, jako cao);
dokumentacj techniczn przeznaczon dla ODGiK (wedug rodzajw zasobw);
dokumentacj techniczn przeznaczon dla JPEG (wedug rodzajw zasobw).
Warto wspomnie, e istnieje pewna grupa prac geodezyjnych i kartograficznych, dla
ktrych nie jest wymagane zgaszanie do orodka. Nale do nich midzy innymi takie
prace, jak:
sporzdzanie wyrysw z mapy ewidencyjnej i wypisw z rejestrw EG,
pomiary objtoci mas ziemnych,
pomiary odksztace i przemieszcze budowli i urzdze,
pomiary montaowe obiektw przemysowych,
pomiary i inne czynnoci geodezyjne dla terenw zamknitych i grniczych zakadw
przemysowych,
pomiary dla celw dydaktycznych.
Kompleksowa informacja o terenie, obejmujca przede wszystkim cz przestrzenn,
jest w szczeglny sposb rejestrowana w systemach informacji o terenie, ktre skadaj
si z czci obligatoryjnej i z czci fakultatywnej. Cz obligatoryjna SIT zawiera prze-
tworzone dane z PZGK, ktre powinny by szczeglnie chronione. Z tego te powodu
wszystkie SIT podlegaj okrelonym procedurom, ktre zabezpieczaj dane zawarte w ba-
zach danych tych systemw. Dotyczy to czynnoci zakadania i aktualizowania baz danych
w czci obligatoryjnej systemu, wynikych z faktu wykonywania prac geodezyjnych
i kartograficznych podlegajcych zgoszeniu do ODGiK.
Przede wszystkim jednak zabezpieczanie systemw informacji o terenie, utworzone na
podstawie danych PZGK, polega na ich ewidencjonowaniu przez:
GGK w zakresie systemw o znaczeniu oglnopastwowym,
waciwych miejscowo wojewdzkich inspektorw nadzoru geodezyjnego i kartogra-
ficznego w zakresie systemw lokalnych.
Ewidencjonowanie systemw odbywa si na wniosek op, of lub jednostki organiza-
cyjnej bop, ktra podejmuje dziaania zmierzajce do zaoenia i prowadzenia SIT. Wnio-
sek jest skadany do GGK lub do waciwego miejscowo wojewdzkiego inspektora nad-
zoru geodezyjnego i kartograficznego.
We wniosku zawarta jest midzy innymi informacja okrelajca:
nazw systemu,
waciciela danych systemu,
zakres obszarowy systemu,
zakres tematyczny systemu,

34
format danych systemu,
zakres wykorzystania danych z PZGK.
Po zgoszeniu wniosku nastpuje wpis do ewidencji systemw i nadanie systemowi
numeru identyfikacyjnego. Oznaczanie numerem identyfikacyjnym wszystkich dokumen-
tw wydawanych z systemu jest potwierdzeniem legalnoci systemu i danych pochodz-
cych z baz dotyczcych czci obligatoryjnej. Sama za rejestracja systemu, potwierdzona
przez waciwy organ na kopii wniosku, stanowi podstaw do wczenia danych opisuj-
cych system do baz danych krajowego SIT na poziomie centralnym, wojewdzkim i po-
wiatowym, prowadzonych odpowiednio przez GGK, marszakw wojewdztw i starostw.
Bazy danych wchodzce w skad krajowego SIT podlegaj zabezpieczeniu przez okre-
sowe tworzenie kopii zabezpieczajcych, nie rzadziej ni co p roku, przy czym:
kopie dotyczce danych o znaczeniu oglnopastwowym przechowuje GGK,
kopie dotyczce wojewdzkich i powiatowych baz danych przechowuje waciwy
miejscowo wojewdzki inspektor nadzoru geodezyjnego i kartograficznego.
Udostpnianie baz danych nastpuje w drodze umowy, zawartej w formie pisemnej,
pomidzy organem prowadzcym zasb (reprezentujcym SKP) a zainteresowan op, of lub
jednostk organizacyjn bop.
W umowie okrela si midzy innymi:
cel, dla ktrego udostpniane s bazy danych SIT, oraz dopuszczalny zakres wykorzy-
stywania przez podmiot informacji zawartych w bazach danych;
format przekazywanych danych;
wysoko nalenoci za udostpnienie bazy danych;
zakres korzystania z nabywanych praw (w przypadku moliwoci nabycia takich praw
zwizanych z udostpnieniem bazy danych), z zastrzeeniem wasnoci SKP.
Udostpnianie i dystrybucja baz danych osobom trzecim wymagaj zezwolenia wyda-
wanego przez waciwy rzeczowo i miejscowo organ prowadzcy zasb. Wniosek o wyda-
nie zezwolenia na rozpowszechnianie baz danych powinien by podobny do wniosku ska-
danego w sprawie rozpowszechniania innych materiaw geodezyjnych.
3.4. Opaty za czynnoci administracyjno-geodezyjne
przy korzystaniu z zasobu
Wysoko opat za czynnoci geodezyjne i kartograficzne, wysoko opat za udziela-
nie informacji o posiadanym zasobie, a take wysoko opat za inne czynnoci orodka
reguluje
rozporzdzenie Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 14 listo-
pada 2000 roku w sprawie wysokoci opat za czynnoci geodezyjne i karto-
graficzne oraz udzielanie informacji, a take za wykonywanie wyrysw i wypi-
sw z operatu ewidencyjnego.

35
Problem naliczania stosownych opat przez ODGiK jest istotnym problemem dla
wszystkich stron procesu inwestycyjnego, to znaczy: bezporednio dla inwestora oraz po-
rednio dla wykonawcy i dla orodka. Warto jeszcze raz wspomnie, e zasb geodezyjno-
-kartograficzny stanowi wasno SKP oraz e za wszelkie czynnoci zwizane z udostp-
nieniem materiaw zasobu pobierane s opaty.
Opaty s przekazywane do funduszu gospodarki zasobem geodezyjnym i kartogra-
ficznym (zwanego krcej funduszem), szczebla:
centralnego,
wojewdzkiego,
powiatowego.
Opaty pobierane s gwnie za takie czynnoci, jak:
przyjcie zgoszenia pracy geodezyjnej,
udostpnienie materiaw do wykonywania prac,
wykonywanie wyrysw z mapy ewidencyjnej oraz wypisw z rejestru gruntw i bu-
dynkw,
uzgadnianie pooenia projektowanych sieci uzbrojenia terenu i inne.
Nie pobiera si opat za udzielanie informacji o posiadanych materiaach, a take za
inne informacje dotyczce sposobu realizacji pracy. Wysoko opat podstawowych z tytuu
wykonywanych czynnoci udostpniania materiaw jest w kadym roku kalendarzowym
powikszana, stosownie do podawanego oficjalnie wskanika wzrostu cen towarw i usug.
W przypadkach klsk ywioowych wojewoda moe uzyska nieodpatnie z zasobu
kopie zdj lotniczych i satelitarnych, po zgoszeniu zapotrzebowania do GGK. W sytu-
acjach szczeglnie uzasadnionych GGK moe take udostpni inne materiay zgroma-
dzone w PZGK.
Widoczne jest, e z jednej strony opaty za usugi wykonywane przez orodek zasilaj
bezporednio fundusz gospodarki zasobem geodezyjnym i kartograficznym, oddziaujc
pozytywnie na rzecz rozwoju dziedziny geodezji i kartografii, z drugiej za obciaj inwe-
stora, przyczyniajc si take do podnoszenia kosztw usug geodezyjnych. Wane zatem
jest ustalenie wysokoci opat na takim poziomie, aby nie by on przedmiotem adnych
wtpliwoci. Z ca pewnoci nie jest to zadanie proste, zwaywszy, e informacja o tere-
nie, cho peni rol usugow w stosunku do innych dziaa procesu inwestycyjnego, to
jednak warunkuje wykonanie tych procesw. Informacja o terenie powinna mie zatem
swoj wysok warto. Z tego faktu zaczynaj, cho powoli, zdawa sobie spraw wszyscy
uczestnicy procesu inwestycyjnego, a take i sami pracownicy resortu geodezji i kartogra-
fii, w tym wykonawcy prac geodezyjnych. Cigle jednak ten problem jest zawikany i nie
do koca rozstrzygnity.
Na podstawie [39] mona bowiem stwierdzi, e: sposb naliczania opat przez ODGiK
oraz ich wysoko, bywa czsto przedmiotem dyskusji w rodowisku wykonawstwa geode-
zyjnego, przy czym take i same orodki stosuj rne zasady naliczania opat do tego sa-
mego asortymentu prac geodezyjnych i kartograficznych. Taki fakt ma miejsce, pomimo

36
e istnieje przepis prawny, podany na pocztku podrozdziau, ktry reguluje wysoko tych
opat. Skd zatem bior si wtpliwoci w interpretacji wymienionego przepisu. Jak cz-
ciowo wyjaniono w [39], wtpliwoci mog wynika z faktu bogactwa informacji i doku-
mentw stanowicych zasb oraz rnorodnoci materiaw geodezyjnych i kartograficz-
nych przyjmowanych do zasobu. Z tego powodu nie sposb jest ustali w jednym akcie
prawnym szczegowych zasad naliczania opat za rne usugi i czynnoci geodezyjne.
Wana jest zatem w tym przypadku przede wszystkim interpretacja zasad oglnych poda-
nych w wymienionym przepisie, a zwaszcza zasad zawartych w zacznikach do tego prze-
pisu, a nie tylko zastosowanie samych zasad dotyczcych opat, a wyraonych jedynie
poprzez liczby.
Potwierdzeniem tego moe by fakt [54], e: cytowane rozporzdzenie okrela jedy-
nie opaty urzdowe stosowane, midzy innymi, w odniesieniu do powiatowego ODGiK
(najczciej wykorzystywanego przez strony procesu inwestycyjnego przypis R.H.), bez
wzgldu na organizacj obsugi i udostpniania materiaw i informacji z zasobu. Oznacza
to, e orodki nie mog stosowa, przy obsudze stron, adnych innych opat ni te, ktre
zostay okrelone w rozporzdzeniu. Jak stwierdzono jednak dalej w cytowanym opracowa-
niu [54], rozporzdzenie jednoczenie informuje, e: opaty te nie obejmuj kosztw spo-
rzdzania kopii dokumentw zasobu oraz kosztw aktualizacji treci mapy zasadniczej.
Powysze stwierdzenie ma istotne konsekwencje dla ustalania wysokoci opat pobie-
ranych przez orodki w zakresie wspomnianych czynnoci. Brak jednolitoci wysokoci
opat spowodowany jest bowiem rnorodnoci technologii stosowanych w tych czynno-
ciach. Stosowanie w takich przypadkach jednolitych cen urzdowych byoby zatem bezza-
sadne i powodowaoby, e powstaaby bariera dla zastosowania w orodkach nowocze-
snych technologii dla kopiowania materiaw i aktualizacji mapy zasadniczej. Jedynym
rozwizaniem tego problemu s zatem ceny umowne na wspomniane czynnoci, zgodnie
z ustaw o cenach. Oznacza to, e ceny umowne mog by stosowane dla zada z zakresu
geodezji i kartografii tylko w tych przypadkach, gdy wynikaj one z cytowanego na wst-
pie rozporzdzenia. Jeeli jednak wykonywane czynnoci z wykorzystaniem materiaw
zawartych w PZGK nie mieszcz si zdecydowanie w zakresie obowizkw SGK, to koszty
usugi wykonywanej w trybie umowy cywilnoprawnej mog by pokryte przez zlecenio-
dawc z zastosowaniem ceny umownej, uzgodnionej ze zleceniodawc, przy czym usta-
lenie ceny umownej powinno by dokonywane na podstawie rzeczywistych kosztw usugi
geodezyjnej lub kartograficznej poniesionych przez ODGiK [54]. Szczeglnie istotne jest
to w przypadku pobierania opat z tytuu wiadczenia usug przez powiatowe ODGiK,
z ktrymi najczciej styka si wykonawca. Na przykadzie tych orodkw bd prowadzone
dalsze rozwaania dotyczce omawianego problemu.
Przychody z tytuu cen umownych s wpywami powiatowego funduszu gospodarki
zasobem geodezyjnym i kartograficznym w przypadku, gdy ODGiK funkcjonuje w struktu-
rach organizacyjnych starostwa powiatowego. Natomiast jeeli ODGiK stanowi odrbn
jednostk organizacyjn starostwa (zakad budetowy, gospodarstwo pomocnicze), to przy-
chody orodka z tytuu stosowania przez orodek cen umownych mog stanowi przychd
wasny tego orodka tylko wwczas, jeeli cao kosztw uzyskania przychodw z tytuu

37
stosowania cen umownych bya finansowana ze rodkw wasnych jednostki. Jeeli nato-
miast ktrykolwiek z kosztw uzyskania przychodu by finansowany ze rodkw funduszu
celowego, to cao przychodu orodka jest przychodem powiatowego funduszu gospodarki
zasobem geodezyjnym i kartograficznym. Wzrost cen umownych stosowanych przez po-
wiatowe ODGiK moe nastpowa jedynie w przypadku wzrostu kosztw poniesionych
przy uzyskaniu przychodu z tytuu wykonanej usugi. Oznacza to, e nie mona dowolnie
zwiksza cen umownych przy zastosowaniu wskanika wzrostu cen towarw i usug
konsumpcyjnych. Kadorazowa zmiana cen umownych musi bowiem wynika z przepro-
wadzonej kalkulacji kosztw [54].
W ramach opracowanej kalkulacji, za [54], naley uwzgldni:
koszty amortyzacji sprztu,
koszty materiaowe,
koszty eksploatacyjne,
koszty osobowe,
koszty energii,
koszty lokalu,
inne koszty wynikajce ze struktury orodka.
Po tym niezbdnym wstpie zostanie omwiony problem opat za czynnoci geodezyjne
i kartograficzne przy korzystaniu z zasobu. Do przedstawienia tego problemu, oprcz cyto-
wanego we wstpie przepisu prawnego, posuono si obszernymi fragmentami opracowa-
nia [54], a zwaszcza opracowania [39], przy czym, jeeli nawet przytoczono z tych opraco-
wa fragment tekstu explicite lub nieznacznie zmieniony, nie zosta on ujty w cudzysw
z uwagi na charakter dydaktyczny niniejszego podrcznika, a take z uwagi na konieczno
zachowania jego przejrzystoci. Naley jednak jeszcze raz podkreli znaczc rol wy-
mienionych opracowa w ostatecznej redakcji niniejszego tekstu.
Podstaw prawn zasady odpatnoci jest, przede wszystkim, pr g i k, ktre mwi, e:
wykonywanie czynnoci zwizanych z prowadzeniem PZGK i uzgadnianiem usytuowania
projektowanych sieci uzbrojenia terenu oraz zwizanych z prowadzeniem krajowego SIT,
udzielanie informacji a take wykonywanie wyrysw i wypisw z operatu ewidencyjnego
jest odpatne. Wynika std, e ODGiK nie moe w ogle odstpi od pobierania opat,
chyba e zwolnienie z odpatnoci wynika z innego przepisu prawnego w randze ustawy.
Aktem wykonawczym do pr g i k w tym zakresie jest podane na wstpie podrozdziau
rozporzdzenie okrelajce opaty za czynnoci wykonywane przez orodek na rzecz pod-
miotw korzystajcych z usug orodka i realizujcych rne zadania geodezyjne i karto-
graficzne. Rozporzdzenie okrela wysokoci opat dla czynnoci, pogrupowanych w piciu
grupach tematycznych. S tu zatem wymienione, w piciu zacznikach, wysokoci opat za
wymienione poniej czynnoci.
Grupa I. Prowadzenie zasobu (zacznik 1). Czynnoci te s zwizane, midzy in-
nymi, z zarzdzaniem i sprawowaniem nadzoru nad zgromadzonymi w zasobie materiaami
oraz kierowaniem dziaalnoci ODGiK zwizan z gromadzeniem i obsug zasobu, a przede
wszystkim z udostpnianiem materiaw zasobu dla zainteresowanych.

38
Grupa II: Uzgadnianie usytuowania projektowanych sieci uzbrojenia terenu
(zacznik 2). Czynnoci zwizane z uzgodnieniem dotycz wydania opinii o moliwoci
usytuowania projektowanej sieci uzbrojenia terenu, po uprzednim zbadaniu bezkolizyjnoci
tych sieci z obiektami rnego rodzaju i sieciami ju istniejcymi. Uzgodnienie projektu to
rwnie zbadanie ustale MPZP, a w przypadku uzgodnie w pasie drogowym take zba-
danie spenienia warunkw technicznych, jakim powinny odpowiada drogi publiczne i ich
usytuowanie.
Grupa III: Prowadzenie krajowego SIT (zacznik 3). Czynnoci te dotycz zarz-
dzania i sprawowania nadzoru nad zgromadzonymi w systemie danymi obligatoryjnymi
i fakultatywnymi. Dotycz one take procesw pozyskiwania, przetwarzania i aktualizacji
danych systemu oraz ich udostpniania. Krajowy SIT jest tworzony poprzez zakadanie baz
danych dotyczcych pastwowego systemu odniesie przestrzennych, rejestru granic pastwa
i jednostek trjstopniowego podziau terytorialnego, EG, GESUT oraz obiektw topogra-
ficznych.
Grupa IV: Udzielanie informacji (zacznik 4). Czynno ta dotyczy kadej formy
udostpniania informacji zasobu, to znaczy: umoliwienia wgldu do materiaw zasobu,
wydania stosownego dokumentu na podstawie zgromadzonych danych zasobu, wydania
kopii dokumentu istniejcego w zasobie, sporzdzenia kopii mapy w postaci tradycyjnej
oraz udostpnienia dokumentw kartograficznych w postaci cyfrowej bd te potwierdze-
nia, e przedstawiony dokument jest zgodny z treci danych odpowiedniego dokumentu
znajdujcego si w zasobie. Czynno udzielania informacji moe by dokonywana metod
bezporedni lub metod opart na teletransmisji danych.
Grupa V: Wykonywanie wyrysw i wypisw z operatu ewidencyjnego (zacznik 5).
Czynnoci te ujte s oddzielnie, a wykonuje je organ prowadzcy EG na danie osb
uprawnionych do uzyskania wyrysw i wypisw z operatu ewidencyjnego.
W kadym zaczniku zawierajcym grupy tematyczne zawarte s dodatkowo pod-
grupy dotyczce okrelonych czynnoci geodezyjnych i kartograficznych. S one ujte w sto-
sowne pozycje szczegowych tabel, z ktrych wykonawca sam moe obliczy spodzie-
wan wielko opat dla wszystkich czynnoci ujtych w grupie tematycznej, ktre zostay
wyszczeglnione w zgoszeniu pracy geodezyjnej i kartograficznej. Wybrane problemy doty-
czce czynnoci tych podgrup zostan przedstawione w dalszej czci podrozdziau.
Warto nadmieni, ze zakres tematyczny kadego z zacznikw zosta tak okrelony,
aby kady z nich mg by stosowany oddzielnie. Niedopuszczalne jest wic zatem nali-
czanie opat za korzystanie z zasobu na podstawie dwu lub wicej zacznikw, dla tego
samego asortymentu prac geodezyjnych i kartograficznych. Jedynym wyjtkiem od tej re-
guy jest przypadek zgoszenia pracy geodezyjnej, dotyczcej wykonania dla celw projekto-
wych mapy obszaru, ktrego mapa zasadnicza nie zawiera informacji o projektowanym uz-
brojeniu terenu inwestycji. Oznacza to, e wykonawca zgoszonej pracy geodezyjnej bdzie
zobowizany do uzupenienia treci mapy do celw projektowych o elementy projektowa-
nego uzbrojenia terenu (z wykorzystaniem mapy otrzymanej z ZUD) po aktualizacji
mapy zasadniczej. W takim przypadku rozliczenie zgoszonej pracy bdzie obejmowao
opaty naliczane wedug dwch zacznikw.

39
Naley doda, e wysoko opat pobieranych przez ODGiK, okrelona w rozporzdze-
niu, jest zmienna. Zmiana opat nastpuje w kadym roku kalendarzowym, w dniu 1 marca
i uwzgldnia rednioroczny wskanik waloryzacji cen towarw i usug konsumpcyjnych, ktry
jest corocznie okrelany i obwieszczany przez Prezesa Gwnego Urzdu Statystycznego.
Asortyment prac geodezyjnych i kartograficznych jest bardzo szeroki. Wynika z niego
rnorodno technologii wykonywania prac, rnorodno form ich zgaszania do ODGiK,
a take rnorodno w zakresie wysokoci opat za usugi orodkw dotyczce tych prac.
Poniej zostanie zatem przedstawiona lista wszystkich prac geodezyjnych i kartograficz-
nych, wymienionych w cytowanym rozporzdzeniu, wedug grup i podgrup tematycznych
oraz ich poszczeglnych pozycji. Podzia ten mona przedstawi nastpujco.
Grupa I: Czynnoci zwizane z prowadzeniem zasobu:
opracowania geodezyjne dla celw prawnych, inwentaryzacja uzbrojenia terenu oraz
inwentaryzacja budynkw i budowli, ktre obejmuj:
podzia nieruchomoci;
inne opracowania dla celw prawnych (opracowania dokumentujce zmiany do EG
nie zakwalifikowane do podziaw, takie jak: opracowania dla celw nabycia prawa
wasnoci nieruchomoci, opracowania dla celw zniesienia wspwasnoci nieru-
chomoci, opracowania w celu ustanowienia suebnoci gruntowej, opracowania
do innych celw sdowych itp.);
rozgraniczenie nieruchomoci;
wznowienie znakw granicznych;
inwentaryzacja budynku lub budowli;
inwentaryzacja przycza (elementu liniowego sieci uzbrojenia terenu);
inwentaryzacja obiektu punktowego;
inwentaryzacja sieci uzbrojenia terenu;
opracowanie i aktualizacja mapy zasadniczej oraz innych map sytuacyjno-wysoko-
ciowych i map do celw projektowych i planistycznych, to znaczy:
aktualizacja mapy w skali 1:1000 i w skalach wikszych;
aktualizacja mapy w skali 1:2000 i w skalach mniejszych;
aktualizacja mapy dla obszaru do 0,5 ha, niezalenie od skali opracowania;
zakadanie, modernizacja i aktualizacja EG, powszechna taksacja nieruchomoci, udos-
tpnianie materiaw z zasobu dla sporzdzania operatw szacunkowych nieruchomoci,
scalanie i wymiana gruntw, opracowania dla urzdzania lasu oraz klasyfikacja gruntw,
czyli:
zakadanie EG;
modernizacja EG;
okresowa weryfikacja danych ewidencyjnych;
scalenie i wymiana gruntw;
opracowania dla urzdzania lasu;

40
klasyfikacja gleboznawcza gruntw;
powszechna taksacja nieruchomoci;
wgld do materiaw zasobu dla celw zwizanych z szacowaniem nieruchomoci;
sporzdzenie operatu szacunkowego i przekazanie do zasobu wycigu z operatu sza-
cunkowego;
wgld do materiaw zasobu dla celw zwizanych z wykonywaniem prac geode-
zyjnych nie podlegajcych obowizkowi zgaszania;
zakadanie GESUT obejmujce:
zakadanie GESUT na obszarze, na ktrym nie istnieje mapa zasadnicza w wersji
numerycznej;
zakadanie GESUT na obszarze, na ktrym istnieje mapa zasadnicza w wersji nume-
rycznej o penej treci lub przeprowadzana jest kompleksowa aktualizacja GESUT;
zakadanie i inwentaryzacja osnw geodezyjnych, dotyczca problematyki osnw po-
ziomych i wysokociowych, przy czym:
dla osnowy poziomej i wysokociowej I lub II klasy jest to:
inwentaryzacja osnowy i wykonanie projektu osnowy,
stabilizacja, pomiar i opracowanie wynikw pomiaru,
uzupenienie bazy danych geodezyjnych;
dla osnowy poziomej III klasy, wysokociowej III i IV klasy oraz innych osnw jest to:
inwentaryzacja osnowy,
wykonanie projektu osnowy,
stabilizacja, pomiar i opracowanie wynikw pomiaru;
opracowanie mapy topograficznej, map tematycznych oraz innych opracowa topogra-
ficznych:
opracowanie mapy topograficznej:
w skalach 1:10 000 i wikszych,
w skalach mniejszych ni 1:10 000;
opracowania innych map topograficznych;
opracowanie mapy tematycznej;
czynnoci aktualizacji map topograficznych i tematycznych;
opracowanie bazy danych topograficznych;
sporzdzenie numerycznych modeli terenu;
czynnoci druku map;
opracowania fotogrametryczne obejmujce:
wykonanie fotogrametrycznych zdj lotniczych;
opracowania fotogrametryczne, w tym fotomapy i ortofotomapy;
opracowania grawimetryczne, magnetyczne i astronomiczne.

41
Opaty okrelone w I grupie czynnoci dotycz najliczniejszego asortymentu prac
i wnoszone s przez jednostk wykonawstwa geodezyjnego lub przez rzeczoznawc majt-
kowego, czyli podmioty wykonujce te prace. Tylko te podmioty mog uiszcza opaty.
Niedopuszczalne jest zatem wystawianie faktury przez ODGiK na osob zlecajc wykona-
nie tych prac.
Warto wspomnie, e wykorzystywanie dokumentw zasobu przez rzeczoznawc
majtkowego odbywa si z zachowaniem zasady poufnoci, bez prawa przekazywania ich
osobom trzecim. Rzeczoznawca sporzdzajcy operat szacunkowy jest zobowizany prze-
kaza wycig z operatu organowi prowadzcemu zasb w terminie do 3 miesicy od dnia
sporzdzenia operatu.
Naley take nadmieni, e opaty za wgld do materiaw zasobu dla celw wykony-
wania prac geodezyjnych i kartograficznych nie podlegajcych zgoszeniu s pobierane
w stosunku do osb posiadajcych uprawnienia zawodowe w dziedzinie geodezji i kartografii.
Generalnie opaty dziel si na: podstawowe i dodatkowe. Te pierwsze s dostosowane
do najmniejszego opracowania, jakie wyodrbniono w danym asortymencie prac. Te drugie
uwzgldniaj okoliczno zwikszenia si obszaru opracowania i s w pewnym sensie ukry-
tym wspczynnikiem powikszajcym wysoko opaty.
Warto rwnie zwrci uwag na fakt zastosowania przez ustawodawc w omawia-
nym przepisie zachty finansowej dla wykonawcy, do przekazywania dokumentacji w po-
staci numerycznej do ODGiK. T zacht jest moliwo obnienia przez ODGiK opat
wnoszonych przez wykonawc, o wielko wynoszc 50% cakowitych opat. Taka mo-
liwo obniki opat istnieje jednak do czasu ustanowienia oglnie obowizujcych stan-
dardw technicznych, w zakresie przekazywania do zasobu wynikw prac geodezyjnych
i kartograficznych w postaci numerycznej, umoliwiajcych automatyczne uzupenianie
bazy danych o terenie.
Grupa II: Czynnoci zwizane z uzgadnianiem usytuowania
projektowanych sieci uzbrojenia terenu:
uzgodnienie usytuowania projektowanych sieci uzbrojenia terenu,
uzgodnienie usytuowania projektowanych przyczy do pojedynczego budynku.
Opaty okrelone w II grupie czynnoci dotycz zasadniczo czynnoci w zakresie pro-
jektowanych sieci uzbrojenia terenu lub jej pojedynczych elementw. Wynika to z przepi-
sw pr g i k, ktre wymienia tylko te czynnoci. Niemniej jednak nie ma przeciwwskaza
do tego, aby mogy by take uzgadniane inne projektowane obiekty zagospodarowania
terenu, ale jedynie na wyrany wniosek inwestora.
W przypadku pobierania opat nie jest istotny fakt, czy opinia dotyczca uzgodnienia
bya pozytywna, czy te negatywna. Zwrcenie inwestorowi projektu sieci, na temat ktrego
wydana opinia bya negatywna, nie skutkuje bowiem adn dodatkow opat.
Grupa III: Czynnoci zwizane z prowadzeniem krajowego SIT:
udostpnianie danych opisowych EG oraz GESUT, ktre obejmuj:
wykaz podmiotw,
rejestr gruntw,
rejestr budynkw i rejestr lokali,

42
zbiory tematyczne,
zbiory danych opisowych GESUT,
udostpnianie danych kartograficznych, ktre obejmuj:
dane mapy zasadniczej,
dane mapy topograficznej (w skali od 1:5000 do 1:200 000),
dane z innych map zasobu.
Opaty okrelone w III grupie tematycznej dotycz czynnoci zwizanych z udostp-
nieniem danych rdowych krajowego SIT, zgromadzonych w bazach danych, to znaczy:
danych EG, danych mapy zasadniczej w postaci rozwarstwionej, danych map topograficz-
nych, danych innych map, a take danych GESUT. Czynnoci te s wykonywane przez
organ prowadzcy SIT na rzecz tych podmiotw, ktre s zainteresowane uzyskaniem sto-
sownych danych. Samo udostpnianie baz danych nastpuje w drodze umowy pomidzy
wspomnianym organem i podmiotem.
Naley doda, e w przypadku udostpniania danych z zastosowaniem technologii te-
letransmisji, istotnym czynnikiem wpywajcym na wielko opat, jest przede wszystkim
ilo informacji zawartej w przesyanych pakietach i sposb kompresji danych. Su one
do obliczenia ceny 1 bitu skompresowanych informacji, przesyanych metod teletransmi-
sji, a ta z kolei stanowi podstaw do naliczania opat.
Grupa IV: Czynnoci zwizane z udzielaniem informacji:
powiadczenie zgodnoci opracowa geodezyjnych lub kartograficznych z dokumen-
tami znajdujcymi si w zasobie, powiadczenie opracowania;
udzielanie informacji poprzez udostpnianie danych i materiaw geodezyjnych, karto-
graficznych, fotogrametrycznych i katastralnych obejmujce:
wgld do dokumentacji,
udostpnianie danych w postaci dokumentu lub kopii,
udostpnianie informacji dotyczcej powszechnej taksacji,
udostpnianie danych pastwowego rejestru granic i powierzchni jednostek podziau
terytorialnego pastwa,
udostpnianie zdj lotniczych;
udzielanie informacji poprzez udostpnianie map w formie kopii obejmujce:
udostpnianie mapy w skali od 1:200 do 1:2000,
udostpnianie mapy w skali 1:5000 i mniejszej,
udostpnianie mapy topograficznej jednokolorowej w skali 1:5000 i 1:10 000,
udostpnianie innych map znajdujcych si w zasobie;
udzielanie informacji poprzez udostpnianie danych kartograficznych w postaci cyfro-
wej obejmujce:
udostpnianie cyfrowej mapy zasadniczej,
udostpnianie cyfrowej mapy topograficznej,
udostpnianie innych cyfrowych map zasobu,
udostpnianie cyfrowej ortofotomapy sporzdzonej ze zdj w skali 1:5000.

43
Opaty okrelone w IV grupie tematycznej dotycz czynnoci, ktre s zwizane z sze-
roko rozumianymi czynnociami udzielania informacji z zasobu. Zasada odpatnoci za
udzielanie informacji jest zasad generaln, wynikajc z przepisw pr g i k. Tak wic,
nieodpatne udzielenie informacji moe nastpi jedynie wwczas, gdy stanowi o tym
przepis szczeglny, a ciar wskazania tego przepisu spoczywa na podmiocie zaintereso-
wanym nieodpatnym uzyskaniem informacji z zasobu.
Jeeli chodzi o powiadczanie zgodnoci opracowa geodezyjnych i kartograficznych
przedstawianych przez podmiot z tymi, ktre znajduj si w zasobie, warto zauway, e
organ prowadzcy zasb nie moe stosowa opat za powiadczenie wasnych kopii, ktre
wykonuje z dokumentw zasobu na zlecenie podmiotu.
Warto take nadmieni, e opaty za udzielanie informacji poprzez udostpnianie map
w postaci kopii nie dotycz przypadku sprzeday gotowych map drukowanych, chyba e
kopia jest sporzdzana z mapy drukowanej.
Grupa V: Czynnoci zwizane z wykonywaniem wyrysw i wypisw
z operatu ewidencyjnego:
dokonywanie wyrysu i wypisu z operatu ewidencyjnego,
dokonywanie wypisu z rejestru gruntw i budynkw.
Opaty okrelone w V grupie tematycznej dotycz czynnoci, ktre s zwizane z wy-
konywaniem wyrysw i wypisw z operatu ewidencyjnego przez organ prowadzcy EG,
dla celw dokonania wpisu w Kw, dla celw sdowych lub dla innych czynnoci praw-
nych. Opaty te obejmuj wszystkie koszty, jakie ponosi organ prowadzcy EG w zwizku
z wykonaniem dokumentu, przy czym zlecenie osobom trzecim czynnoci technicznych
zwizanych ze sporzdzeniem dokumentu nie upowania do pobrania wyszej opaty.
Warto wspomnie, e wykonawca prac geodezyjnych i kartograficznych nie wydaje
wyrysw i wypisw, poniewa s one urzdowym potwierdzeniem danych wydawanych na
danie uprawnionego podmiotu przez organ prowadzcy EG, za stosown opat. Naley
take koniecznie doda, e wyrysy i wypisy, ktre s niezbdne wykonawcy do wykonania
zgoszonych prac geodezyjnych i kartograficznych, mog by przez niego wykorzystane
w sposb subowy, z zachowaniem przepisw ustawy o ochronie danych osobowych.
3.5. Fundusz gospodarki zasobem geodezyjnym
i kartograficznym
Problematyka funduszu gospodarki zasobem geodezyjnym i kartograficznym jest dokad-
nie opisana w
rozporzdzeniu Ministra Spraw Wewntrznych i Administracji z dnia 25 lipca
1997 roku w sprawie szczegowych zasad gospodarki finansowej funduszu
gospodarki zasobem geodezyjnym i kartograficznym.
Fundusz gospodarki zasobem geodezyjnym i kartograficznym zosta stworzony z mocy
przepisw pr g i k, w celu uzupenienia rodkw budetowych niezbdnych do finansowa-
nia zada PZGK, wykonywanych przez administracj geodezyjn i kartograficzn.

44
Zadaniami tymi s midzy innymi:
prowadzenie zasobu,
aktualizacja zasobu,
zakup niezbdnych urzdze do prowadzenia zasobu,
wyposaenie lokali niezbdnych do prowadzenia zasobu,
informatyzacja zasobu,
zakadanie i prowadzenie SIT.
Fundusz jest wasnoci SKP i skada si z wyodrbnionych trzech czci, przy czym
dysponentami tych czci s odpowiednio:
GGK w zakresie funduszu centralnego,
marszakowie wojewdztw w zakresie funduszy wojewdzkich,
starostowie powiatw w zakresie funduszy powiatowych.
Naley wspomnie, e moe by take utworzony fundusz gminny, stanowicy wyod-
rbnion cz funduszu powiatowego w przypadku, gdy gmina przeja zadania i kompe-
tencje starosty w dziedzinie geodezji i kartografii.
Przychodami funduszu centralnego s wpywy ze sprzeday rnych materiaw z zasobu
centralnego, z opat za czynnoci zwizane z prowadzeniem tego zasobu, wpaty z funduszy
wojewdzkich i powiatowych w wysokoci 10% ich przychodw, a take inne przychody.
Z kolei przychodami funduszu wojewdzkiego s wpywy ze sprzeday rnych mate-
riaw z zasobu wojewdzkiego, z opat za czynnoci zwizane z prowadzeniem tego za-
sobu, wpaty z funduszy powiatowych w wysokoci 10% ich przychodw, a take inne
przychody. Fundusze wojewdzkie mog by uzupeniane z funduszu centralnego.
Wreszcie przychodami funduszu powiatowego s wpywy ze sprzeday rnych mate-
riaw z zasobu powiatowego, z opat za czynnoci zwizane z prowadzeniem tego zasobu,
opat zwizanych z prowadzeniem EG, opat zwizanych z uzgadnianiem usytuowania
projektowanych sieci uzbrojenia terenu. Fundusze powiatowe mog by uzupeniane z fun-
duszu centralnego i wojewdzkiego.
Warto doda, ze przychodami funduszu mog by take wpywy:
z tytuu umw, w tym umw zwizanych z realizacj zezwole na rozpowszechnianie
materiaw geodezyjnych i kartograficznych;
z wykonywanych usug zwizanych z przetwarzaniem materiaw zasobu;
z wykonywanych usug poczonych z wykorzystaniem sprztu komputerowego,
sprztu poligraficznego lub innego sprztu, zakupionego ze rodkw funduszu;
ze sprzeday zbdnego wyposaenia specjalistycznego, zakupionego ze rodkw fun-
duszu lub wyposaenia podarowanego dla prowadzenia zasobu;
z tytuu kar umownych, wynikajcych z realizacji zamwie publicznych, finansowa-
nych z funduszu;
z tytuu darowizn pieninych;
z tytuu odsetek bankowych.
Fundusz jest rzdowym funduszem celowym, poniewa jego rodki s przeznaczone
na realizacj wyodrbnionych zada z zakresu administracji rzdowej. Naley nadmieni,

45
e rodki wszystkich trzech rodzajw funduszy s gromadzone na wyodrbnionych rachun-
kach bankowych.
rodki funduszu pochodzce z opat za prowadzenie zasobu s uzyskiwane od stron,
ktre korzystaj z zasobu. Te rodki stanowi znaczc cz funduszu, szczeglnie na
szczeblu powiatowym. Pobieranie opat za tego rodzaju czynnoci jest okrelone stosow-
nymi przepisami prawnymi. Bya o tym mowa w podrozdziale 3.4.
rodki funduszu centralnego i funduszy wojewdzkich s przeznaczane na okrelone,
priorytetowe cele. Mona tu wymieni za [54]:
wspieranie budowy i rozwoju systemu katastralnego w Polsce,
tworzenie i rozwj krajowego SIT,
zapewnienie waciwego poziomu technicznego i organizacyjnego wszystkich ODGiK
w Polsce,
usprawnienie rozwoju i wdraanie nowoczesnych technik przetwarzania i aktualizacji
zasobu,
dziaania zmierzajce do wzrostu przychodw funduszy wojewdzkich i powiatowych,
dziaania kreujce czenie rodkw pochodzcych z rnych rde.
3.6. Geodezyjna ewidencja sieci uzbrojenia terenu
oraz uzgadnianie dokumentacji projektowej
Problematyka geodezyjnej ewidencji sieci uzbrojenia terenu oraz uzgadniania doku-
mentacji projektowej jest szczegowo omwiona w przepisie prawnym, ktrym jest
rozporzdzenie Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 2 kwietnia
2001 roku w sprawie geodezyjnej ewidencji sieci uzbrojenia terenu oraz zes-
pow uzgadniania dokumentacji projektowej.
Rejestracja danych o sieci uzbrojenia w zakresie przestrzennym (geodezyjnym) i te-
matycznym (branowym) to bardzo istotne czynnoci, od ktrych zaley ad przestrzenny
i bezpieczestwo, zwaywszy, e obiekty uzbrojenia podziemnego s niewidoczne. Dotyczy
to rwnie samego procesu projektowania przyszych sieci uzbrojenia terenu w zwizku
z innymi inwestycjami budowlanymi.
Projektowane sieci musz spenia szereg istotnych warunkw technicznych, a egzek-
wowanie tych warunkw dokonywane jest przez stosowny organ dziaajcy przy wsppra-
cy z ODGiK, jako instytucji najbardziej uprawnionej do wykonywania tego typu czynnoci.
Przytoczone na pocztku podrozdziau rozporzdzenie, wydane na podstawie delegacji
ustawowej zawartej w pr g i k, omawia w sposb szczegowy wszystkie zagadnienia doty-
czce sieci uzbrojenia terenu. Jednym z najwaniejszych jest stwierdzenie, e sie uzbroje-
nia terenu podlega inwentaryzacji i ewidencji
6
. Wane jest rwnie i to, e na inwestorw
s naoone okrelone obowizki.





6
Inwentaryzacja to zesp czynnoci geodezyjnych prowadzcy do pozyskania danych o obiektach uzbrojenia
podziemnego terenu, za ewidencja to cigy proces polegajcy na przechowywaniu, przetwarzaniu i udostp-
nianiu informacji przestrzennej i opisowej o obiektach podziemnego uzbrojenia terenu.

46
Tak wic inwestorzy s zobowizani do:
uzgadniania projektowanych sieci uzbrojenia terenu z waciwymi starostami po-
przez ZUD dziaajcy przy ODGiK,
zapewnienia wykonania (przez jednostki uprawnione do wykonywania prac geodezyj-
nych) nastpujcych prac:
wyznaczenia usytuowania obiektw budowlanych wymagajcych pozwolenia na
budow,
przeprowadzenia geodezyjnych pomiarw powykonawczych tych obiektw,
sporzdzenia dokumentacji z pomiarw powykonawczych.
Naley nadmieni, e geodezyjne pomiary powykonawcze sieci uzbrojenia podziem-
nego, ukadanej w wykopach otwartych, naley wykona przed zakryciem. Jest to wany
wymg, o ktrym musi pamita kady inwestor, a przede wszystkim kady wykonawca
prac geodezyjnych. Z pomiarw inwentaryzacyjnych jest sporzdzany operat, przekazy-
wany do zasobu, ktry jest podstaw do wprowadzenia zmian w informacji o terenie.
Ewidencja sieci uzbrojenia terenu obejmuje:
ewidencj geodezyjn zawierajc dane geodezyjne (przestrzenne) dotyczce sieci,
ewidencj branow zawierajc podstawowe charakterystyki branowe sieci.
Z kolei zaoenie i prowadzenie ewidencji sieci uzbrojenia terenu zapewniaj:
w zakresie ewidencji geodezyjnej starostowie poprzez ODGiK,
w zakresie ewidencji branowej:
inne waciwe organy (o waciwoci szczeglnej ds. brany) stopnia powiatowego,
ministrowie i kierownicy urzdw centralnych.
Jak ju wspomniano, minister waciwy ds. architektury i budownictwa okreli w cy-
towanym ju rozporzdzeniu zasady dotyczce zagadnie geodezyjnych zwizanych z prob-
lematyk sieci uzbrojenia. S nimi:
szczegowe zasady oraz tryb zakadania i prowadzenia geodezyjnej ewidencji sieci
uzbrojenia terenu,
zasady uzgadniania usytuowania projektowanych sieci,
zasady wspdziaania pomidzy jednostkami prowadzcymi ewidencj geodezyjn
i jednostkami prowadzcymi ewidencj branow.
Sie uzbrojenia terenu stanowi:
nadziemne, naziemne i podziemne przewody i urzdzenia:
wodocigowe,
kanalizacyjne,
gazowe,
cieplne,
telekomunikacyjne,
elektroenergetyczne i inne,

47
podziemne budowle, takie jak:
tunele,
przejcia,
parkingi,
zbiorniki itp.
Geodezyjna ewidencja sieci uzbrojenia terenu, zwana dalej w skrcie GESUT, to
wane pojcie, ktre bdzie si czsto przewijao w dalszym cigu na kartach podrcznika.
Pojcie to dotyczy bowiem take innych zagadnie.
Jak wynika z definicji, GESUT to uporzdkowany zbir informacji o:
przestrzennym pooeniu przewodw sieci,
podstawowych danych technicznych sieci,
jednostkach lub osobach zarzdzajcych tymi sieciami.
Geodezyjna ewidencja sieci uzbrojenia terenu jest prowadzona przez OAS (starost)
dla obszaru jednostki ewidencyjnej (GM), za samo zakadanie GESUT odbywa si na pod-
stawie:
mapy zasadniczej,
danych z istniejcych materiaw geodezyjnej inwentaryzacji sieci uzbrojenia terenu
zgromadzonych w PZGK,
danych EG,
materiaw ZUD,
materiaw branowych,
danych z inwentaryzacji uzupeniajcej.
Podstawowym elementem geodezyjnej ewidencji sieci uzbrojenia terenu jest przewd
stanowicy odcinek sieci:
jednakowego rodzaju,
jednakowej funkcji,
jednakowych danych technicznych.
Danymi GESUT s dane przestrzenne i opisowe. Naley tu wymieni:
pooenie przewodu;
rodzaj przewodu;
nazw, siedzib i adres jednostki prowadzcej ewidencj branow sieci;
nazw, siedzib i adres waciciela sieci oraz jednostki zarzdzajcej.
Dla kadego z wymienionych wczeniej rodzajw przewodw prowadzi si oddzielny
operat ewidencyjny.
Dane GESUT podlegaj biecej aktualizacji, przy czym istnieje obowizek zgosze-
nia zmian w terminie do 14 dni od momentu ich zaistnienia. Warto wspomnie raz jeszcze,
e dane zawarte w GESUT udostpniane s za stosown opat.

48
Bardzo wanym zagadnieniem zwizanym z sieciami uzbrojenia terenu i dotyczcym
wykonawstwa geodezyjnego jest uzgadnianie usytuowania projektowanych sieci uzbrojenia
terenu, gwnie z punktu widzenia koniecznoci uniknicia przypadkw zaistnienia kolizji
w przebiegu przewodw, powodujcych zagroenie zdrowia lub ycia. Dlatego te powo-
ana zostaa specjalna instytucja ZUD, i stosowane s odpowiednie procedury dla uniknicia
takich przypadkw.
Uzgodnie dokonuje si po analizie ustale dotyczcych informacji o terenie, uzyska-
nych z MPZP oraz po zbadaniu usytuowania projektowanych przewodw i urzdze w za-
kresie zapewniajcym ich bezkolizyjne pooenie wzgldem:
innych istniejcych bd projektowanych przewodw i urzdze;
znakw geodezyjnych, grawimetrycznych i magnetycznych;
innych obiektw budowlanych;
obiektw zieleni wysokiej i pomnikw przyrody.
Uzgadnianie dokonywane jest na podstawie wniosku inwestora, a sam wniosek za-
wiera nastpujce dokumenty:
projekt usytuowania sieci uzbrojenia terenu,
decyzj o WZZT,
warunki techniczne podczenia obiektu projektowanej sieci do istniejcych sieci uzbro-
jenia terenu,
szkic orientacyjny projektowanych sieci w odniesieniu do terenw ssiednich i stron
wiata.
Czynnoci uzgodnienia wykonuje ZUD (dziaajcy przy ODGiK), gwnie na podsta-
wie projektu usytuowania sieci uzbrojenia terenu, ktry sporzdzany jest na kopii aktu-
alnej mapy zasadniczej lub mapie jednostkowej wykonanej dla realizacji danej inwestycji
i przyjtej do ODGiK bd te sporzdzany jest z wykorzystaniem komputerowych nonikw
informacji.
Podkad do projektu przedstawia:
obiekty sytuacyjne naziemne (budynki, budowle, drzewa itp.);
granice wasnoci (wadania) dziaek ewidencyjnych;
elementy uksztatowania pionowego terenu naturalnego i sztucznego;
istniejc sie uzbrojenia terenu wraz z rzdnymi wysokoci.
Projekt uzgodnienia sieci uzbrojenia terenu podlega ocenie w zakresie:
zgodnoci z wnioskiem o uzgodnienie;
prawidowoci sporzdzenia mapy wykorzystanej do projektowania, szczeglnie pod
wzgldem klauzuli przyjcia do PZGK;
czytelnoci projektowanych elementw uzbrojenia.
Tre uzgodnienia wydawana jest inwestorowi w formie opinii, w terminie do 14 dni
(w uzasadnionych przypadkach do 30 dni), przez przewodniczcego ZUD, z upowanienia
starosty. Za wydanie opinii o uzgodnieniu pobierana jest opata, zgodnie z treci omwio-
nego wczeniej przepisu o pobieraniu opat.

49
Uzgodnione usytuowanie projektowanych sieci uzbrojenia terenu rejestruje si na ko-
pii mapy zasadniczej lub innej stosownej mapie. Uzgodnienie zachowuje wano przez
3 lata od dnia wydania opinii, chyba e inwestor uzyska zgod na jego przeduenie.
Uzgodnienie traci wano, gdy:
inwestor nie zrealizowa projektu w okresie 3 lat,
decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu zostaa uchylona lub zmie-
niona,
inwestor nie uzyska przeduenia okresu wanoci opinii,
dokonano zmiany w MPZP.
Po dokonanej realizacji uzgodnionego projektu sieci uzbrojenia terenu przeprowa-
dzane s geodezyjne pomiary powykonawcze, czyli inwentaryzacja sieci uzbrojenia terenu,
ktrej celem jest ocena zgodnoci procesu realizacji z projektem, a take aktualizacja in-
formacji o terenie na podstawie wynikw tej inwentaryzacji.
Pomiary inwentaryzacyjne obiektw sieci uzbrojenia terenu s wykonywane po zre-
alizowaniu projektu inwestycji, przed ich zakryciem, przez jednostki wykonawstwa geode-
zyjnego bd przez osoby uprawnione do wykonywania takich pomiarw, czyli wykonaw-
cw posiadajcych uprawnienia w dziedzinie geodezji i kartografii z zakresu 1 (patrz pod-
rozdz. 3.1).
Wykonawca podczas pomiaru potwierdza zgodno lub rozbieno realizacji sieci
w terenie z projektem przez dokonanie stosownego wpisu w dzienniku budowy oraz w doku-
mentacji pomiarw powykonawczych. Wykonawca przekazuje take inwestorowi map
z wynikami pomiarw inwentaryzacyjnych.
Realizacja sieci jest zgodna z projektem, jeeli rnica pomidzy pomiarem powyko-
nawczym a projektem nie przekracza wartoci:
0,30 m dla terenw zabudowanych,
0,50 m dla terenw niezabudowanych,
przy zachowaniu przepisw regulujcych odlegoci pomidzy poszczeglnymi obiektami
budowlanymi.
W przypadku niezgodnoci realizacji sieci uzbrojenia terenu z uzgodnionym projek-
tem inwestor przedkada niezwocznie map z wynikami inwentaryzacji waciwemu orga-
nowi administracji architektoniczno-budowlanej w celu podjcia przez ten organ dalszych
dziaa porzdkujcych.
Aby ewidencja sieci uzbrojenia terenu prowadzona bya w sposb prawidowy, musz
by przestrzegane odpowiednie zasady wspdziaania pomidzy jednostkami prowadz-
cymi GESUT a jednostkami prowadzcymi ewidencj branow.
Tak wic, przy zakadaniu i prowadzeniu GESUT jednostka branowa jest zobowi-
zana do:
udzielania informacji dotyczcych oglnego przebiegu przewodu i urzdze z nim
zwizanych,
udostpniania dokumentacji technicznej przewodu,
udostpniania branowych zasad dotyczcych przepisw bezpieczestwa.

50
Z kolei przy wykonywaniu geodezyjnej inwentaryzacji sieci uzbrojenia terenu jednostka
branowa jest zobowizana do:
umoliwienia wstpu do obiektw podlegajcych inwentaryzacji,
zapewnienia nadzoru w celu bezpiecznego pomiaru sieci,
udostpniania jednostce prowadzcej ewidencj geodezyjn danych branowych doty-
czcych przebiegu przewodu i innych danych technicznych.
Wreszcie w czasie eksploatacji sieci uzbrojenia terenu jednostka branowa jest zobo-
wizana do:
zaniechania przyjmowania i oddawania do eksploatacji oraz oddawania do ewidencji
branowej nowo wybudowanych przewodw przed przyjciem ich do GESUT;
zgaszania zmian w pooeniu przewodw, ich wyczeniu bd likwidacji;
prowadzenia branowej ewidencji na podstawie GESUT.
Jednostka prowadzca GESUT jest z kolei zobowizana do:
przekazywania jednostce prowadzcej ewidencj branow kopii map, na ktrych znaj-
duj si nowo wybudowane przewody;
zawiadamiania jednostki branowej o zmianach dokonanych w GESUT.
Jak ju wspomniano wczeniej, proces uzgadniania projektowanych sieci uzbrojenia
terenu dokonywany jest przez ZUD. Aby proces ten by przeprowadzany prawidowo, zes-
p uzgadniajcy musi by odpowiednio zorganizowany.
Na wstpie naley zaznaczy, e ZUD powouje starosta. W skad ZUD wchodz nas-
tpujce osoby:
przewodniczcy, ktrym jest pracownik starostwa powiatowego posiadajcy uprawnie-
nia zawodowe w dziedzinie geodezji i kartografii w stosownym zakresie;
pracownik organu administracji architektoniczno-budowlanej jako czonek ZUD;
pracownik nadzoru budowlanego jako czonek ZUD;
pracownik zarzdu drg podlegych starocie jako czonek ZUD;
przedstawiciel jednostki prowadzcej ewidencj branow jako konsultant ZUD;
przedstawiciele innych, ni podlege starocie, zarzdw drg jako konsultanci ZUD.
Obsug organizacyjno-techniczn ZUD zapewnia starosta poprzez ODGiK. Oznacza
to, e ZUD dziaa przy ODGiK. Warto nadmieni za [50], e umieszczenie obsugi tech-
nicznej ZUD w strukturze orodka jest ze wszech miar prawidowe i wrcz podane. Taka
struktura umoliwia bowiem obydwu komrkom waciw i wzajemn wspprac o cha-
rakterze technicznym, a dziaanie ZUD w oderwaniu od orodka (co niekiedy miao miej-
sce) ani nie sprzyja zachowaniu odpowiednich wymogw w zakresie procedur uzgodnienia,
ani te nie zapewnia waciwego poziomu obsugi inwestora.
Jak wspomniano w [50], uzgadnianie projektw usytuowania sieci moe by dokony-
wane przy zastosowaniu techniki komputerowej. W tym przypadku podstaw dla prowa-
dzenia uzgodnie jest istniejca w orodku numeryczna mapa zasadnicza. W takim przy-
padku jednak ZUD musi mie zapewniony dostp on-line do aktualnego zasobu mapy zasad-
niczej w postaci numerycznej, ktry znajduje si w orodku. Taka metoda jest ze wszech
miar godna polecenia i stosowania.

51
Sama czynno uzgadniania rozpoczyna si od wczytania danych projektu, jeeli jest
on przedstawiony w postaci numerycznej. Jeeli natomiast projekt przedoony jest w pos-
taci tradycyjnej, to czynno uzgadniania rozpoczyna si od procesu digitalizacji projektu.
Po wprowadzeniu danych do systemu operator moe natychmiast dokona oceny przebiegu
projektowanych sieci w stosunku do sieci istniejcych w terenie.
Moliwe jest take ukazanie innych, uzgodnionych wczeniej, projektw. Ta optymalna
forma uzgodnienia dokumentacji cieszy si duym uznaniem projektantw sieci uzbrojenia
terenu rwnie i z tego powodu, e nie zachodzi w takim przypadku konieczno tradycyj-
nego (czyli rcznego) wprowadzania normatywnych odlegoci pomidzy przewodami za-
rwno istniejcymi, jak te projektowanymi.
W zakoczeniu tego podrozdziau naley wspomnie o problemie zakresu czynnoci
uzgadniania. Zgodnie z liter cytowanego rozporzdzenia, czynnoci uzgadniania dotycz
sieci i urzdze podziemnego uzbrojenia terenu. Tym niemniej, przedmiotem procesu uz-
gadniania mog by take inne, naziemne obiekty zagospodarowania przestrzeni, niekoniecz-
nie nawet zwizane z uzbrojeniem. Naley jednak podkreli (o czym ju wspomniano), e
takie dziaania mog by rwnie podjte przez ZUD, ale tylko na wyrane danie inwestora.
3.7. Ochrona znakw geodezyjnych,
grawimetrycznych i magnetycznych
Zagadnienie ochrony znakw rnego rodzaju jest przedstawione w przepisach, kt-
rymi s:
rozporzdzenie Ministra Spraw Wewntrznych i Administracji z dnia 14 kwietnia
1999 roku w sprawie ochrony znakw geodezyjnych, grawimetrycznych i ma-
gnetycznych;
rozporzdzenie Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 24 stycznia
2001 roku zmieniajce rozporzdzenie w sprawie ochrony znakw geodezyj-
nych, grawimetrycznych i magnetycznych.
Znakiem geodezyjnym nazywamy przedmiot z trwaego materiau, ktrego pooenie
zostao wyznaczone metodami geodezyjnymi. Wyrniamy znaki cienne oraz znaki ziemne.
Znaki geodezyjne, z uwagi na ich zasadnicze znaczenie, musz by chronione przed
zniszczeniem, uszkodzeniem lub przemieszczeniem. Obowizki w tym zakresie spoczy-
waj na wacicielu nieruchomoci, na ktrej znajduje si znak, bd te na osobie, ktra
nieruchomoci wada. Obowizki polegaj na niewykonywaniu czynnoci, ktre mog
powodowa wymienione wyej zmiany, a take na niezwocznym powiadamianiu starosty
powiatowego o stwierdzeniu wszelkich nieprawidowoci dotyczcych znaku.
Przedstawione obowizki spoczywaj na wacicielu lub wadajcym od momentu,
gdy zostanie mu dorczone zawiadomienie o umieszczeniu znaku. W przypadku gdy znak
zosta umieszczony na granicy dwch lub wicej nieruchomoci, powiadamiani s wszyscy
waciciele tych nieruchomoci.
Nie podlegaj ochronie znaki osnowy pomiarowej oraz znaki zaoone na okres przej-
ciowy. Bezporednio po otrzymaniu zawiadomienia o zniszczeniu znaku starosta przepro-

52
wadza sprawdzenie stanu znaku oraz, w przypadku ustalenia sprawcy, kieruje stosowny
wniosek o ukaranie sprawcy do sdu powszechnego waciwego w rozstrzyganiu spraw do-
tyczcych obszaru, na ktrym pooony jest znak.
W niniejszym podrozdziale, warto i naley przedstawi take problem znaku granicznego
i jego ochrony. Wczeniej jednak wyjanimy, na czym polega rnica pomidzy znakiem
granicznym a znakiem geodezyjnym. Znak graniczny rni si od znaku geodezyjnego pod
wieloma wzgldami. Podstawowa i najwaniejsza rnica pomidzy znakiem granicznym,
a znakiem geodezyjnym wynika std, e znak graniczny jest umieszczany w tym miejscu,
ktre posiada wyliczone pooenie (wsprzdne), podczas gdy znak geodezyjny jest naj-
pierw stabilizowany, a nastpnie obliczane s jego wsprzdne w procesie wyrwnania
sieci geodezyjnej. Rna jest take zasada odpowiedzialnoci sprawcy uszkodzenia bd
przesunicia znaku geodezyjnego i granicznego. W tym pierwszym przypadku sprawcy
gro sankcje opisane powyej, a s one wynikiem popenienia wykroczenia, podczas gdy
w drugim przypadku sprawcy gro sankcje wynike z przepisw prawa karnego [49], z uwa-
gi na popenienie przestpstwa. Warto tu zacytowa stosowne ustalenia dotyczce tego za-
gadnienia. Tak wic, w [49] stwierdzono, e: kto znaki graniczne niszczy, uszkadza, usuwa,
przesuwa lub czyni niewidocznymi albo faszywie wystawia, podlega grzywnie, karze
ograniczenia wolnoci albo pozbawienia wolnoci do lat 2. Warto rwnie zacytowa
w tym miejscu znamienne orzeczenie Sdu Najwyszego w sprawie rangi i znaczenia znaku
granicznego [17]. Stwierdzono tam, e: znak graniczny jest nie tylko dokumentem stwier-
dzajcym prawo wasnoci, jest on take rodkiem dowodowym zarwno w procesie cywil-
nym, jak i karnym. Skoro z akt sprawy wynika, e sd rozgraniczy sporny grunt, uwidacz-
niajc to trwaymi znakami w postaci pali, skoro zatem znaki te nie byy ustalone dowolnie,
to wszelkie dziaanie skierowane przeciwko dowodowi z takich znakw granicznych,
a wic i ich usunicie, jest rwnorzdne z ukryciem dowodw i wyczerpuje znamiona czynu
przestpczego z art. 277 kodeksu karnego. Warto zauway przy okazji, e podkrelana jest
wano znaku granicznego jako dowodu w sprawie o wasno lub inne prawo rzeczowe,
choby by on tylko tymczasowo utrwalony na gruncie w postaci palika.
3.8. Wykonywanie prac geodezyjnych i kartograficznych
na terenach zamknitych
ze wzgldu na bezpieczestwo i obronno pastwa
Wykonywanie prac geodezyjnych i kartograficznych na terenach zamknitych to wany
problem, ktry jest regulowany w poniszych przepisach prawnych:
ustawa z dnia 17 maja 1989 roku Prawo geodezyjne i kartograficzne;
rozporzdzenie Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 18 maja
2001 roku w sprawie materiaw geodezyjnych i kartograficznych oznaczanych
klauzul poufne;
ustawa z dnia 22 stycznia 1999 roku o ochronie informacji niejawnych.
Pojcie teren zamknity wynika nie tylko z przepisw pr g i k, ale take z przepisw
ustawy Prawo budowlane z 1994 roku, ustawy o zakwaterowaniu Si Zbrojnych Rzeczy-

53
pospolitej Polskiej z 1995 roku i ustawy o ochronie informacji niejawnych z 1999 roku.
Wymienione przepisy, cho kady w inny sposb, okrelaj charakter i przeznaczenie te-
renu zamknitego. Z powodw oczywistych bdziemy w dalszym cigu zajmowali si pro-
blematyk terenw zamknitych, omawian w przepisach pr g i k, cho porednio wynik
take z pozostaych przepisw.
Teren zamknity to obszar, ktremu nadano klauzul tajnoci. Zatem wszelkie mate-
riay geodezyjne i kartograficzne pochodzce z takich terenw zawieraj informacje nie-
jawne i podlegaj przepisom ustawy o ochronie informacji niejawnych. Z definicji terenu
zamknitego wynika take ograniczenie wstpu na taki teren wykonawcy prac geodezyj-
nych i kartograficznych, a take odrbny tryb postpowania z materiaami geodezyjnymi
i kartograficznymi dotyczcymi tych terenw.
Tereny zamknite s ustanawiane przez waciwych ministrw i kierownikw urz-
dw centralnych. Ustanowienie terenu zamknitego nastpuje w drodze decyzji, przy czym
w treci tej decyzji okrelane s rwnie granice terenu zamknitego, a dokumentacja geo-
dezyjna okrelajca przebieg granic i powierzchni terenu zamknitego jest przekazywana
przez organ wydajcy decyzj waciwemu miejscowo starocie powiatu.
Kierownicy urzdw centralnych oraz waciwi ministrowie zawiadamiaj take GGK
o ustaleniu terenu zamknitego oraz podaj klauzul stopnia niejawnoci obiektw znajdu-
jcych si na tym terenie.
Mona tu zatem wymieni obowizujce klauzule stopnia niejawnoci obiektw,
z ktrych pierwsze dwie dotycz tajemnicy pastwowej, a kolejne dwie tajemnicy su-
bowej:
klauzula cile tajne dla dokumentw zawierajcych informacje niejawne, stano-
wice tajemnic pastwow o szczeglnym znaczeniu dla obronnoci i bezpiecze-
stwa pastwa, ktrych naruszenie mogoby spowodowa istotne zagroenie dla nie-
podlegoci, nienaruszalnoci terytorium pastwa albo jego polityki zagranicznej;
klauzula tajne dla dokumentw zawierajcych informacje niejawne stanowice ta-
jemnic pastwow, ktrych nieuprawnione ujawnienie mogoby spowodowa zagro-
enie dla midzynarodowej pozycji pastwa, interesw obronnoci i bezpieczestwa
pastwa;
klauzula poufne dla dokumentw zawierajcych informacje niejawne stanowice
tajemnic subow, ktrych ujawnienie powodowaoby szkod dla interesw pa-
stwa, interesu publicznego lub prawnie chronionego interesu obywateli;
klauzula zastrzeone dla dokumentw zawierajcych informacje niejawne stano-
wice tajemnic subow, ktrych ujawnienie powodowaoby szkod dla prawnie
chronionych interesw obywateli lub jednostki organizacyjnej.
Jeeli obiekty terenu zamknitego posiadaj jedn z wymienionych klauzul, mona te
mwi o terenach niejawnych. Wymienione wyej informacje dotyczce terenu zamkni-
tego i stopnia niejawnoci obiektw tego obszaru powinny by przechowywane w Departa-
mencie Spraw Obronnych GUGiK dlatego, aby zapobiec przypadkowemu prezentowaniu
informacji niejawnych na mapach topograficznych (ktre maj charakter jawny) i w bazach
danych SIT.

54
Jeeli teren utraci charakter terenu zamknitego, to zarzdzajcy tym terenem jest zo-
bowizany do przekazania waciwemu starocie dokumentacj geodezyjn i kartograficzn
w celu wczenia tej dokumentacji do PZGK (rnego szczebla, przewanie powiatowego).
Ustanowienie terenu zamknitego ma dla wykonawcy istotne znaczenie, poniewa
przeprowadzanie prac geodezyjnych i kartograficznych na tym terenie odbywa si wedug
odrbnych przepisw, a dodatkowo w odniesieniu do terenu niejawnego istnieje koniecz-
no uzyskiwania dodatkowych pozwole na wejcie na ten teren oraz na dostp do doku-
mentacji geodezyjnej i kartograficznej dotyczcej obiektw tego terenu, a take posiadania
powiadcze bezpieczestwa o odpowiedniej klauzuli.
Warto zauway, e na terenach zamknitych prace geodezyjne i kartograficzne mog
by przeprowadzane tylko przez wykonawcw dziaajcych na zlecenie organw, ktre
wyday decyzj o zamkniciu terenu, lub za ich zgod.
W odniesieniu do terenw zamknitych nastpuje take ograniczenie ustawowych
uprawnie SGK w zakresie nadzoru i kontroli prac geodezyjnych i kartograficznych, po-
niewa nadzr nad tymi pracami na tych terenach sprawuje waciwy minister lub kierow-
nik urzdu centralnego, przy czym szczeglne uprawnienia posiada w tym przypadku MON.
Naley take nadmieni, e materiay geodezyjne i kartograficzne dotyczce terenw
zamknitych, ktrym zostaa nadana klauzula tajnoci, s niejawne i podlegaj przepisom
ustawy o ochronie informacji niejawnych. Zgodnie ze stosownym fragmentem tego prze-
pisu, kady wykonawca prac geodezyjnych i kartograficznych, ktry ma dostp do mate-
riaw z terenw zamknitych bd dostp do materiaw niejawnych, musi posiada wia-
dectwo bezpieczestwa upowaniajce do wgldu do informacji niejawnych, wydawane
przez Urzd Ochrony Pastwa lub przez Wojskowe Suby Informacyjne, po przeprowa-
dzeniu postpowania sprawdzajcego.
Dla terenw zamknitych dopuszcza si sporzdzanie odrbnej dokumentacji geode-
zyjnej i kartograficznej. Dopuszczalne jest rwnie w tym przypadku zwolnienie z obo-
wizku zgaszania przez wykonawc prac do ODGiK i przekazywania materiaw powsta-
ych w wyniku tych prac do zasobu. Wynika to z przepisw ustawy pr g i k oraz z niekt-
rych przepisw wykonawczych do tej ustawy. Tak wic, dla terenw zamknitych zamiast
mapy zasadniczej sporzdza si odrbn map zawierajc rwnie sie uzbrojenia terenu.
Teren zamknity moe rwnie stanowi oddzielny obrb ewidencyjny, dla ktrego za-
kada si i prowadzi EG. Wreszcie dla terenw zamknitych zakada si i prowadzi od-
dzielnie GESUT. W obydwu przypadkach wspomniane czynnoci s dokonywane przez za-
rzdzajcego tym terenem.
Jeeli na terenach zamknitych znajduj si obiekty (na przykad: dziaki, budynki, lo-
kale, urzdzenia podziemne itd.), ktrym zostay nadane klauzule tajnoci, to przechowy-
wanie materiaw geodezyjnych i kartograficznych dotyczcych tych obiektw naley do
obowizkw zarzdzajcego tym terenem. Jeeli jednak z rnych wzgldw obowizek
ten nie moe by speniony, to przechowywanie wspomnianych materiaw dokonywane
jest we waciwym miejscowo powiatowym ODGiK, ktry jednak musi spenia wymogi
przepisw ustawy o ochronie informacji niejawnych, co oznacza przede wszystkim wypo-
saenie orodka w kancelari tajn.
Wanym i interesujcym problemem zwizanym z terenami zamknitymi jest przed-
stawianie informacji przestrzennej i opisowej dotyczcej niejawnych obiektw tych tere-

55
nw na oglnodostpnych opracowaniach kartograficznych i w bazach danych. Przedsta-
wianie tej informacji odbywa si poprzez czynno nazywan maskowaniem kartograficz-
nym obiektw niejawnych [3] i polega na usuniciu lub znieksztaceniu tej informacji
w trakcie zoonych i specjalistycznych dziaa. W przypadku maskowania mapy topogra-
ficznej dziaania te generalnie przeprowadzane s tak, aby oglny wygld wycinka mapy
nie sugerowa automatycznie wystpowania terenu niejawnego [3]. Oznacza to, midzy
innymi, e nie przedstawia si na mapie na przykad: wojskowej infrastruktury technicznej,
drg dojazdowych, skadw amunicji, zbiornikw paliwa itp.
Jak podano w [3], z jednej strony problem stosowania klauzuli niejawnoci dla obiek-
tw obszarw zamknitych budzi wci wiele emocji i sporw w rodowisku geodezyjnym,
ale z drugiej strony podobne, a moe nawet bardziej rygorystyczne, rozwizania w tym
wzgldzie stosowane s prawie we wszystkich krajach europejskich.
3.9. Kontrola dziaalnoci geodezyjno-kartograficznej
W zakresie czynnoci kontrolnych dotyczcych geodezji i kartografii obowizuje
rozporzdzenie Rady Ministrw z dnia 28 sierpnia 2001 roku w sprawie kon-
troli urzdw, instytucji publicznych i przedsibiorcw w zakresie przestrzega-
nia przepisw dotyczcych geodezji i kartografii.
Dziaalno w zakresie geodezji i kartografii polega przede wszystkim na pomiarze
i rejestrowaniu zmian w informacji o terenie. Z uwagi na fakt, e informacja o terenie od-
grywa niepoledni rol take w wielu innych dziedzinach, jej pozyskiwanie, przetwarzanie
i udostpnianie musi by poddane okrelonym wymogom i zasadom, tak aby ta informacja
stanowia zawsze produkt wysokiej jakoci oraz aby moga by wykorzystana dla rnych
celw.
Jedn z zasad, ktrej stosowanie ma przyczyni si do podniesienia jakoci produktu
geodezyjnego, jest kontrola dziaalnoci geodezyjnej i kartograficznej w szerokim znacze-
niu tego sowa.
Z uwagi na fakt, e jako produktu ma zwizek z wykonywaniem pracy zgodnie
z obowizujc pragmatyk zawodow, kontrola polega bdzie na okrelaniu zgodnoci
caej dziaalnoci geodezyjno-kartograficznej z obowizujcymi przepisami.
W dziedzinie geodezji i kartografii kontrol wykonuje:
GGK;
wojewdzki inspektor nadzoru geodezyjnego i kartograficznego dziaajcy w imieniu
wojewody;
marszaek wojewdztwa przy pomocy geodety wojewdztwa;
starosta przy pomocy geodety powiatowego;
wjt, burmistrz lub prezydent miasta, w przypadku powierzenia przez starost zada
dla organu GM.
Zakres kontroli obejmuje przede wszystkim badanie przestrzegania przepisw doty-
czcych geodezji i kartografii przez urzdy, instytucje publiczne i przedsibiorcw.

56
Kontrola dotyczy, midzy innymi, sprawdzenia:
zgodnoci wykonywania prac geodezyjnych i kartograficznych ze standardami tech-
nicznymi oraz SIT wykonuje GGK, marszaek wojewdztwa lub starosta powiatu,
w zalenoci od rodzaju zasobu;
wypeniania obowizku:
zgaszania prac geodezyjnych i kartograficznych oraz przekazywania materiaw
powstaych w wyniku tych prac do PZGK GGK, marszaek wojewdztwa lub sta-
rosta powiatu, w zalenoci od rodzaju zasobu;
uzyskiwania zgody na rozpowszechnianie materiaw stanowicych PZGK wyko-
nuje GGK, marszaek wojewdztwa lub starosta powiatu, w zalenoci od rodzaju
zasobu;
posiadania uprawnie zawodowych przez osoby wykonujce samodzielne funkcje
w dziedzinie geodezji i kartografii wykonuje GGK, marszaek wojewdztwa lub sta-
rosta powiatu, w zalenoci od rodzaju zasobu;
speniania wymaga kwalifikacyjnych przez:
wojewdzkich inspektorw nadzoru geodezyjnego i kartograficznego wykonuje
GGK;
geodetw wojewdztw wykonuje GGK;
geodetw powiatowych wykonuje wojewdzki inspektor nadzoru geodezyjnego
i kartograficznego;
geodetw gminnych wykonuje wojewdzki inspektor nadzoru geodezyjnego i kar-
tograficznego;
inne osoby zatrudnione na stanowiskach, na ktrych wymagane jest posiadanie
uprawnie zawodowych w dziedzinie geodezji i kartografii wykonuje wojewdzki
inspektor nadzoru geodezyjnego i kartograficznego;
prawidowoci prowadzenia:
PZGK wykonuje GGK lub wojewdzki inspektor nadzoru geodezyjnego i karto-
graficznego, w zalenoci od rodzaju zasobu;
EG wykonuje wojewdzki inspektor nadzoru geodezyjnego i kartograficznego;
gleboznawczej klasyfikacji gruntw wykonuje wojewdzki inspektor nadzoru geo-
dezyjnego i kartograficznego;
GESUT wykonuje wojewdzki inspektor nadzoru geodezyjnego i kartograficznego;
powszechnej taksacji nieruchomoci oraz opracowywania map i tabel taksacyjnych
dotyczcych nieruchomoci wykonuje wojewdzki inspektor nadzoru geodezyj-
nego i kartograficznego;
baz danych wchodzcych w skad SIT wykonuje GGK lub wojewdzki inspektor
nadzoru geodezyjnego i kartograficznego, w zalenoci od rodzaju zasobu;
wykonywania obowizku analizy zmian struktury agrarnej oraz monitorowania zmian
uytkowania i klasyfikacji gleboznawczej gruntw wykonuje wojewdzki inspektor
nadzoru geodezyjnego i kartograficznego;

57
zatwierdzania projektw osnw szczegowych wykonuje wojewdzki inspektor
nadzoru geodezyjnego i kartograficznego;
wykonywania zada dotyczcych:
zakadania osnw szczegowych wykonuje wojewdzki inspektor nadzoru geo-
dezyjnego i kartograficznego;
zakadania i aktualizacji mapy zasadniczej wykonuje wojewdzki inspektor nad-
zoru geodezyjnego i kartograficznego;
uzgadniania projektowanych sieci uzbrojenia terenu wykonuje wojewdzki ins-
pektor nadzoru geodezyjnego i kartograficznego;
prawidowoci prowadzenia rejestru granic i powierzchni zasadniczego podziau
terytorialnego pastwa wykonuje GGK;
przestrzegania obowizku ochrony znakw wykonuje wojewdzki inspektor nad-
zoru geodezyjnego i kartograficznego;
wykonywania obowizku ewidencjonowania SIT oraz przechowywania kopii zabez-
pieczajcych bazy danych wykonuje GGK;
wykonywania zada zwizanych z wydawaniem rnego rodzaju map z wykorzysta-
niem materiaw PZGK wykonuje GGK;
prawidowoci naliczania i egzekwowania opat za:
czynnoci zwizane z prowadzeniem PZGK wykonuje wojewdzki inspektor nad-
zoru geodezyjnego i kartograficznego;
uzgadnianie usytuowania projektowanych sieci uzbrojenia terenu wykonuje woje-
wdzki inspektor nadzoru geodezyjnego i kartograficznego;
prowadzenie krajowego SIT wykonuje wojewdzki inspektor nadzoru geodezyj-
nego i kartograficznego;
udzielanie informacji wykonuje wojewdzki inspektor nadzoru geodezyjnego i kar-
tograficznego;
wykonywanie wyrysw i wypisw z operatu EG wykonuje wojewdzki inspektor
nadzoru geodezyjnego i kartograficznego;
prawidowoci wydatkowania rodkw funduszu gospodarki zasobem geodezyjnym
i kartograficznym wykonuje wojewdzki inspektor nadzoru geodezyjnego i kartogra-
ficznego;
wypeniania obowizku ochrony informacji niejawnych w dziaalnoci geodezyjnej
i kartograficznej wykonuje GGK.
Wyrnia si nastpujce tryby kontroli:
kontrol kompleksow dla zbadania caoksztatu dziaalnoci jednostek kontrolowa-
nych,
kontrol problemow w celu zbadania wybranych zagadnie,
kontrol doran wynikajc z potrzeby zbadania przestrzegania niektrych przepi-
sw z zakresu geodezji i kartografii,
kontrol sprawdzajc dotyczc stwierdzenia wykonania zalece pokontrolnych.

58
O przedmiocie i terminie kontroli kierownik jednostki kontrolowanej jest powiadamiany
na 7 dni przed rozpoczciem kontroli. Kontrolowanie opracowa geodezyjnych i kartogra-
ficznych wymaga posiadania przez kontrolujcego uprawnie zawodowych, stosownych do
zakresu przeprowadzanej kontroli.
Dokumentem powstajcym w czasie kontroli jest protok, w ktrym umieszczony
jest opis stanu faktycznego, w tym ustalone nieprawidowoci oraz wnioski z kontroli. Od
ustale protokou kierownikowi jednostki kontrolowanej przysuguje prawo zoenia za-
strzee do organu zarzdzajcego kontrol w terminie 7 dni od daty dorczenia protokou
jednostce kontrolowanej. Z kolei organ zarzdzajcy kontrol jest zobowizany do rozpa-
trzenia zastrzee w cigu 14 dni od daty otrzymania zastrzee. Organ zarzdzajcy kon-
trol, w razie potrzeby, w terminie 14 dni od dnia podpisania protokou lub 14 dni od roz-
patrzenia zastrzee kieruje do jednostki kontrolowanej zalecenia pokontrolne, ktre s dla
niej wice. Kierownik jednostki kontrolowanej, w cigu 30 dni od dnia otrzymania zale-
ce pokontrolnych zawiadamia zarzdzajcego kontrol o wykonaniu zalece lub o przy-
czynach ich niewykonania.

59

4. Wykonawstwo geodezyjne
w procesie inwestycyjnym
Dla opracowania tego rozdziau wykorzystano wasne spostrzeenia, dowiadczenia
i uwagi zawarte gwnie w [6], [8], [9] oraz w [7], w ktrych problemy udziau prac geode-
zyjnych w procesie inwestycyjnym przedstawiono w ujciu systemowym. Wykorzystano
take takie opracowania, jak [11], [14] oraz [38], w ktrych przedstawione s omawiane
problemy gwnie z punktu widzenia roli administracji geodezyjnej w procesie inwestycyj-
nym. Naley zaznaczy, e przyjto tu rwnie zasad szerokiego, czsto dosownego lub
nieznacznie zmienionego w zakresie treci, wykorzystania wspomnianych opracowa na-
wet bez wyranego cytowania rda.
Proces inwestycyjny to zoone przedsiwzicie organizacyjne, technologiczne i prawne,
w ktrym wykonywane s rnorodne czynnoci i bierze w nim udzia wielu rnorodnych
wykonawcw, w tym take wykonawcy prac geodezyjnych.
W wyniku procesu inwestycyjnego w sposb zamierzony dokonywana jest zmiana
przestrzeni, zgodnie z wczeniejszymi ustaleniami, na podstawie stosownych przepisw
i procedur technologicznych, niezalenie od rodzaju i zakresu inwestycji.
Generalnie rzecz ujmujc, mona wszystkie inwestycje podzieli nastpujco:
w zalenoci od charakteru inwestycji na:
inwestycje o charakterze publicznym;
inwestycje o charakterze prywatnym;
w zalenoci od stopnia wanoci inwestycji na:
inwestycje o znaczeniu oglnokrajowym;
inwestycje o znaczeniu regionalnym;
inwestycje o znaczeniu lokalnym;
w zalenoci od ksztatu (konfiguracji) obszaru inwestycji na:
inwestycje o charakterze powierzchniowym (na przykad: budynek lub zesp bu-
dynkw);
inwestycje o charakterze liniowym (na przykad: magistrala wodocigowa, droga itp.);
w zalenoci od stopnia zoonoci inwestycji na:
inwestycje o maym stopniu zoonoci (na przykad: pojedynczy jednokondygna-
cyjny budynek o niewielkiej kubaturze i regularnym ksztacie);

60
inwestycje o rednim stopniu zoonoci (na przykad: zorganizowana dziaalno
inwestycyjna prowadzca do budowy kilku lub kilkunastu domw jednorodzin-
nych);
inwestycje o wysokim stopniu zoonoci (na przykad: wielokondygnacyjne bu-
dowle lub zesp wielokondygnacyjnych budowli sucych potrzebom ludzkim lub
procesom technologicznym), wymagajce skomplikowanych czynnoci na wszyst-
kich etapach przygotowania i realizacji inwestycji.
Naley nadmieni, e zaproponowany podzia ma charakter umowny. Warto te za-
uway, e niezalenie od charakteru, znaczenia czy te stopnia zoonoci inwestycji
mona zawsze wskaza, w kadej nieomal inwestycji, na obiekty sieci uzbrojenia terenu,
ktre komplikuj zarwno w sensie organizacyjnym, jak te technologicznym proces reali-
zacji inwestycji. Naley te doda, e sieci uzbrojenia podziemnego mog czsto same sta-
nowi obiekt niezalenej inwestycji.
Udzia, rola, zakres i znaczenie wykonawstwa geodezyjnego s bardzo podobne
we wszystkich rodzajach inwestycji, niezalenie od wspomnianych powyej kryteriw,
a w szczeglnoci od znaczenia inwestycji. Dlatego te mona omwi ten problem na
przykadzie inwestycji o znaczeniu lokalnym, dotyczcej obszaru gminy.
Cay proces inwestycyjny, zgodnie z podanym na pocztku rozdziau stwierdzeniem,
mona podzieli nastpujco:
prace planistyczne obejmujce czynnoci o rnym charakterze, czyli:
pozyskanie informacji o terenie w zakresie stanu istniejcego w stosownym zakre-
sie (inwentaryzacja urbanistyczna i architektoniczno-budowlana);
opracowanie studium uwarunkowa i kierunkw zagospodarowania przestrzennego
gminy;
opracowanie projektu MPZP;
uchwalenie MPZP;
czynnoci decyzyjne i opiniodawcze obejmujce:
lokalizacj inwestycji;
ustalanie WZZT dla obszaru inwestycji;
uzgodnienie projektowanych sieci uzbrojenia terenu (i innych budowli);
pozwolenie na budow obiektw inwestycji;
czynnoci projektowe obejmujce:
pozyskanie aktualnej informacji o terenie w zakresie stosownym dla sporzdzenia
projektu obiektw inwestycji;
sporzdzenie projektu zagospodarowania i zabudowy dziaki lub terenu inwestycji;
sporzdzenie projektu architektoniczno-budowlanego obiektw inwestycji;
czynnoci realizacyjne obejmujce:
realizacj geodezyjn (tyczenie obiektw inwestycji);
realizacj budowlan (fizyczne wznoszenie obiektw inwestycji) wraz z obsug
geodezyjn budowli (dla obiektw wymagajcych takiej obsugi);

61
czynnoci oddania obiektu do uytkowania o charakterze techniczno-administracyj-
nym;
czynnoci ustalenia zgodnoci zrealizowanych obiektw z projektem obejmujce in-
wentaryzacj powykonawcz;
czynnoci wprowadzenia zmian w informacji o terenie obejmujce aktualizacj za-
sobu geodezyjnego i kartograficznego.
Na prawie kadym z tych etapw mona wskaza istotn rol geodety, a udzia wyko-
nawstwa geodezyjnego w procesie inwestycyjnym naley rozpatrywa w zasadzie ju od
etapu prac planistycznych, ktre s bardzo wane dla procesu inwestycyjnego z uwagi na
fakt, e moliwo realizacji inwestycji wynika z ustale MPZP, ktry jest przepisem
gminnym.
Warto te zauway, e cho geodezja i kartografia jest dziedzin usugow, dostar-
czajc informacji o terenie dla rnych uytkownikw, to jednak bez niej nie mgby si
obej aden proces inwestycyjny. Z tego faktu musz zdawa sobie spraw wszyscy
uczestnicy procesu inwestycyjnego, a w szczeglnoci wykonawcy prac geodezyjnych.
Dlatego te, midzy innymi, informacja o terenie jest tak wanym czynnikiem, ksztatu-
jcym ad przestrzenny, ustalajcym zasig praw w zakresie nieruchomoci, a take do
pewnego stopnia czynnikiem determinujcym polityk fiskaln pastwa w zakresie
nieruchomoci. Od jakoci informacji o terenie, jej dokadnoci i wiarygodnoci, zaley
bardzo wiele; zatem informacja o terenie musi mie swoj wysok warto. O tym fakcie
musz by przekonani (o czym ju wspomniano wczeniej) wszyscy uczestnicy procesu
inwestycyjnego.
Do podstawowych zada i czynnoci wykonawcy prac geodezyjnych i kartograficz-
nych w procesie inwestycyjnym naley zaliczy:
pozyskiwanie i dostarczanie informacji o terenie w postaci map i innych opracowa,
dla potrzeb opracowania zaoe do planw miejscowych oraz sporzdzania tych pla-
nw, a take informacji o terenie na etapie projektowania inwestycji;
geodezyjne opracowywanie planw zagospodarowania przestrzennego (wyznaczanie
linii rozgraniczajcych tereny o rnym przeznaczeniu);
inwentaryzacj geodezyjn budynkw i lokali dla potrzeb sporzdzenia planw miej-
scowych;
okrelanie stanw prawnych i faktycznych gruntw dla potrzeb stwierdzania praw do
terenu, na ktrym realizowana jest inwestycja;
realizacj geodezyjn (tyczenie) obiektw inwestycji;
obsug geodezyjn prac budowlano-montaowych;
inwentaryzacj powykonawcz;
okrelanie przemieszcze i odksztace wzniesionych budowli.
W dalszej czci podrozdziau zostanie omwiony w sposb szczegowy udzia wy-
konawstwa geodezyjnego w poszczeglnych etapach poprzedzajcych faz przygotowania
i realizacji inwestycji oraz w czynnociach po jej zakoczeniu.

62
Etap 0 opracowanie planw miejscowych
Rola, zakres i udzia wykonawstwa geodezyjnego na etapie wstpnym cyklu inwesty-
cyjnego, czyli na etapie opracowywania planw miejscowych, s znaczce. Dla potrzeb
przeprowadzenia procesw planistycznych w czci dotyczcej rysunku planu, a take wy-
konania studiw i analiz konieczne s bowiem mapy podkadowe wraz z klauzul, wyko-
nywane w skalach od 1:2000 do 1:300 000 (dla obszaru wojewdztwa). Mapy te uzyski-
wane s z waciwego ODGiK.
Etap I przygotowanie inwestycji
Na tym etapie rwnie zaznacza si znaczcy udzia wykonawstwa geodezyjnego.
Czynnoci, w ktrych procesy geodezyjne dokonywane przez wykonawc s niezbdne,
wymieniono poniej.
Prace planistyczne obejmujce czynnoci o rnym charakterze, a przede wszystkim
analizy dotyczce lokalizacji inwestycji. Dla potrzeb dokonania analiz konieczne s
tak zwane mapy informacyjne zawierajce niezbdn tre do przeprowadzenia stu-
diw rnego charakteru, prowadzce do wskazania optymalnego miejsca pooenia
przyszej inwestycji, przy czym dla wykonania tej czynnoci mona zastosowa za-
rwno mapy topograficzne, jak i tematyczne bez klauzuli, czyli o nieaktualnej w ca-
oci treci.
Czynnoci geodezyjne zmierzajce do udowodnienia tytuu do terenu, na ktrym b-
dzie realizowana inwestycja, lub czynnoci prowadzce do nabycia praw do terenu pod
inwestycj.
Mona tu zatem wymieni takie procesy geodezyjno-prawne, jak:
podziay nieruchomoci,
rozgraniczenia nieruchomoci,
wznowienia granic nieruchomoci,
scalenia i podziay nieruchomoci,
wywaszczenia nieruchomoci i inne.
Czynnoci prowadzce do uzyskania informacji o terenie w zakresie zamierzonej
inwestycji na okoliczno moliwoci jej realizacji. Informacja o terenie uzyskiwana
jest przez inwestora w postaci decyzji o WZZT, wydawanej przez stosowny organ
administracji architektoniczno-budowlanej, przy czym dla wydania tej decyzji ko-
nieczne s podkady mapowe rnego charakteru, czyli tak zwane mapy do celw opi-
niodawczych (mapy zasadnicze, mapy ewidencyjne, mapy stanu prawnego) ze wstp-
nym szkicem projektowanej inwestycji. Mapy te s sporzdzane przez wykonawc
prac geodezyjnych i kartograficznych.
Etap II projektowanie inwestycji
Na tym etapie cyklu inwestycyjnego zaznacza si rwnie znaczcy udzia wykonaw-
stwa geodezyjnego. Projektowanie inwestycji to okrelenie dokadnego pooenia w prze-
strzeni obiektw inwestycji oraz projektowanie ich przyszej postaci architektoniczno-bu-

63
dowlanej. W projektowaniu inwestycji wystpuj czynnoci, w ktrych niezbdne s opra-
cowania sporzdzane przez wykonawc prac geodezyjnych i kartograficznych. Wymieniono
je poniej.
Wstpne projektowanie, poprzedzone niekiedy inwentaryzacj architektoniczno-bu-
dowlan, przeprowadzane przez osoby posiadajce stosown wiedz i uprawnienia
w tym zakresie. Dla tych potrzeb konieczne s odpowiednie materiay do projektowa-
nia, czyli tak zwane mapy do celw projektowych.
Uzgodnienia dotyczce moliwoci korzystania z mediw, czyli z wody, kanalizacji,
gazu, energii elektrycznej itd. Dla tych celw uzyskiwane z ODGiK bd te sporz-
dzane s tak zwane mapy do celw opiniodawczych.
Sporzdzenie projektu zagospodarowania dziaki lub terenu inwestycji oraz projektu
architektoniczno-budowlanego. Do tych potrzeb wykorzystywane s mapy do celw
projektowych w postaci kopii mapy zasadniczej wraz z elementami zagospodarowania
terenu lub z nakadk R (zamierze inwestycyjnych), o postaci zoonej lub jednost-
kowej.
Sporzdzenie projektu sieci uzbrojenia terenu (jeli zachodzi taka konieczno), dla
potrzeb wydania opinii przez ZUD, w zakresie moliwoci bezkolizyjnego usytuowa-
nia sieci. Dla tych potrzeb sporzdzane s rwnie mapy do celw projektowych,
omwione powyej.
Wydanie decyzji o pozwoleniu na budow obiektw inwestycji. Dla tych celw ko-
nieczna jest mapa stanu prawnego, stwierdzajca tytu prawny do obszaru inwestycji.
Niezbdne s take dane z EG (katastru nieruchomoci).
Etap III realizacja inwestycji
Na tym etapie cyklu inwestycyjnego zaznacza si podstawowy udzia wykonawstwa
geodezyjnego. Realizacja inwestycji w sensie fizycznym musi si bowiem rozpocz od
dokadnego wyznaczenia pooenia w przestrzeni obiektw inwestycji, a czsto take ich
obsugi w trakcie budowy. W procesie realizacji inwestycji wystpuj zadania, w ktrych
niezbdne s czynnoci dokonywane przez wykonawc. Wymieniono je poniej.
Realizacja geodezyjna (tyczenie obiektw), obejmujca wyznaczenie pooenia sytua-
cyjnego obiektw i wyznaczenie wysokoci punktw charakterystycznych obiektw.
Te czynnoci s przeprowadzane przez wykonawc prac geodezyjnych.
Realizacja budowlana obiektw inwestycji, w ktrej dokonywane jest fizyczna zmiana
przestrzeni, przy czym dla niektrych obiektw wykonywane s czynnoci obsugi
geodezyjnej w zakresie montau elementw skadowych obiektw i okrelaniem ich
wzajemnego usytuowania.
Etap IV ustalenie zgodnoci zrealizowanych obiektw inwestycji z projektem
Ten etap cyklu inwestycyjnego obejmuje czynnoci ustalenia pooenia zrealizowa-
nych obiektw, a take wykonywane rwnie (dla obiektw sieci podziemnego uzbrojenia
terenu) czynnoci ustalenia zgodnoci pooenia zrealizowanych obiektw z projektem.

64
Wymienione czynnoci nazywane s inwentaryzacj powykonawcz, a jej wyniki stano-
wi, midzy innymi, podstaw do wydania decyzji o pozwoleniu na uytkowanie obiektu. Dane
z inwentaryzacji powykonawczej s niezbdne dla ZUD oraz dla jednostki prowadzcej EG.
Etap V zakoczenie inwestycji
Na tym etapie cyklu inwestycyjnego nastpuje wydanie decyzji o pozwoleniu na uyt-
kowanie obiektw inwestycji. W tym przypadku nie obserwuje si znaczcego udziau wy-
konawstwa geodezyjnego, a jedynie wykorzystanie informacji uzyskanych z procesu in-
wentaryzacji powykonawczej, w zakresie waciwego pooenia realizowanego obiektu.
Etap VI wprowadzenie zmian w informacji o terenie
Ten etap cyklu inwestycyjnego, cho nie ma istotnego znaczenia dla samej inwestycji,
jest jednak bardzo wany z uwagi na fakt, e na tym etapie s wprowadzane zmiany w in-
formacji o terenie powstae na skutek zmiany przestrzeni po procesie realizacji. Czynnoci
wprowadzenia zmian w informacji o terenie, obejmujce aktualizacj zasobu geodezyjnego
i kartograficznego, powoduj bowiem, e podczas nastpnego cyklu inwestycyjnego wszyscy
uczestnicy tego procesu dysponuj aktualn i wiarygodn informacj o terenie. Udzia wy-
konawstwa geodezyjnego na tym etapie jest znaczcy.
Etap VII okresowa obserwacja obiektw inwestycji
Cho rwnie i w tym przypadku nie jest widoczny wyrany wpyw tego etapu na pro-
ces inwestycyjny, to jednak naley zauway, e czynnoci i charakter tego etapu maj
istotne znaczenie dla bezpieczestwa uytkowania zrealizowanych obiektw takich, jak:
zapory wodne, mosty, kominy przemysowe itp. W tym przypadku dokonywane s okre-
sowe pomiary przemieszcze i odksztace ze znaczcym i wyranym udziaem wykonaw-
stwa geodezyjnego.
Jak wynika z przeprowadzonych powyej rozwaa, proces inwestycyjny to rzeczywi-
cie wysoce zoone przedsiwzicie, wymagajce od wszystkich jego uczestnikw znajo-
moci przepisw prawnych i technologicznych, a take posiadania umiejtnoci w zakresie
wykonawstwa. W szczeglnoci dotyczy to problemu wykonawstwa geodezyjnego, od kt-
rego w niemaym stopniu zaley jako realizowanej inwestycji, a take bezpieczestwo jej
uytkowania. wiadomo tego faktu powinna by rwnie czynnikiem stymulujcym
jako prac geodezyjnych na wszystkich etapach przygotowania i realizacji inwestycji, a dla
samego wykonawcy prac geodezyjnych, jako rwnoprawnego uczestnika procesu inwesty-
cyjnego, powinna stanowi zacht do tego, aby produkt jego dziaalnoci by na najwyszym
poziomie technologicznym.
Na podstawie przeprowadzonych powyej rozwaa zosta opracowany schemat eta-
pw planowania, przygotowania, realizacji, i kontroli inwestycji oraz innych czynnoci
zwizanych bezporednio lub porednio z tym procesem. Taki schemat w ujciu systemo-
wym (z zastosowaniem modelu systemu informacyjnego o charakterze cybernetycznym, ze
sprzeniem zwrotnym), zosta przedstawiony na rysunku 4.1.

66
Na wejciu systemu powiza znajduje si informacja terenowa rzeczywista, czyli
skoczony zbir obiektw terenu wraz z przypisanymi do nich atrybutami. S one przed-
miotem pomiarw geodezyjnych, midzy innymi dla potrzeb planistycznych. Znajduje to
wyraz w procesie nazwanym pozyskanie informacji o terenie. Po dokonaniu niezbdnych
studiw i analiz i szeregu innych czynnoci nadzorowanych przez zarzd gminy (midzy
innymi sporzdzenie projektu planu miejscowego, wyoenie projektu planu miejscowego
itd.) nastpuje uchwalenie MPZP przez rad gminy. Po opublikowaniu treci tej uchway
w dzienniku urzdowym wojewdzkim staje si ona prawem lokalnym, ktre obowizuje
do momentu uchwalenia nowego planu miejscowego bd te do momentu wprowadzenia
zmian w planie istniejcym. Plan miejscowy jest rdem informacji planowanej (zamie-
rzonej) o terenie, przy czym ta informacja ma charakter abstrakcyjny z uwagi na fakt, e
w rzeczywistoci jeszcze nie istnieje. Znajduje si ona na wyjciu systemu powiza. Plan
miejscowy jest podstaw do dalszych dziaa inwestycyjnych. Po podjciu decyzji o reali-
zacji inwestycji nastpuje szczegowe ustalenie jej lokalizacji oraz wydanie decyzji przez
organ gminy (wjta, burmistrza lub prezydenta miasta) o WZZT, w zakresie obszaru obej-
mujcego inwestycj. W przypadku realizacji inwestycji sieci uzbrojenia terenu wydawana
jest dodatkowo rwnie opinia ZUD na okoliczno bezkolizyjnego usytuowania projekto-
wanych elementw tej sieci. Przed wydaniem decyzji o pozwoleniu na budow obiektw
inwestycji nastpuje opracowanie projektu zagospodarowania dziaki lub terenu inwestycji
oraz projektu architektoniczno-budowlanego dla kadego obiektu inwestycji. Te dwa
wane dokumenty, dostarczane przez inwestora wraz z potwierdzonym w stosowny sposb
jego prawem do dysponowania nieruchomoci gruntow na cele budowlane (w zakresie
obszaru, na ktrym bdzie realizowana inwestycja), stanowi podstaw wydania przez sto-
sowny organ (starosta powiatu lub wojewoda w zalenoci od wanoci inwestycji) decy-
zji o pozwoleniu na budow obiektw inwestycji. Po tym, jak decyzja o pozwoleniu na bu-
dow stanie si ostateczna, nastpuje realizacja geodezyjna (tyczenie obiektw), a nastp-
nie realizacja budowlana obiektw inwestycji. Po zakoczonej realizacji budowlanej
obiektu (niekiedy poczonej dodatkowo z obsug geodezyjn w przypadku realizacji
obiektu o duym stopniu zoonoci) nastpuje wydanie przez stosowny organ (starosta
powiatu lub wojewoda w zalenoci od wanoci inwestycji) decyzji o pozwoleniu na
uytkowanie obiektu. Nastpnie ma miejsce inwentaryzacja powykonawcza zrealizowa-
nych obiektw, czyli stosujc termin systemowy obserwacja zrealizowanego obiektu,
ktry cho istnieje ju fizycznie w terenie, nie stanowi jeszcze obiektu bazy danych o tere-
nie. Aby tak si stao, wyniki inwentaryzacji powykonawczej w formie operatu s przeka-
zywane do ODGiK, gdzie nastpuje proces aktualizacji informacji o terenie. Oznacza to, e
zrealizowane obiekty s doczane do bazy danych rzeczywistych, przechowywanych
w orodku, w postaci tradycyjnej lub numerycznej. W przypadku gdy nastpuje kolejny cykl
planistyczny, maj miejsce procesy prowadzce do sporzdzenia nowego planu miejsco-
wego bd te procesy prowadzce do jego aktualizacji. W przeciwnym przypadku ma za
miejsce wykorzystanie informacji o terenie z istniejcego planu, dla kolejnych procesw
inwestycyjnych.

67

5. Czynnoci formalno-techniczne
dokonywane w orodku dokumentacji
geodezyjnej i kartograficznej
Jednym z organw administracji geodezyjnej i kartograficznej jest starosta powiatu
wykonujcy swe zadania z zakresu geodezji (jako zadania z zakresu administracji rzdo-
wej), przy pomocy geodety powiatowego. Do tych zada mona, midzy innymi, zaliczy
prowadzenie powiatowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego, prowadzenie ewiden-
cji gruntw i budynkw (katastru nieruchomoci) oraz prowadzenie ZUD. Struktur orga-
nizacyjn dziedziny geodezji i kartografii na szczeblu powiatowym przedstawia rysunek 5.1.
Naley wyranie podkreli, e wanie na szczeblu powiatu wykonawca prac geo-
dezyjnych realizuje najczciej swoje rnorodne przedsiwzicia i czynnoci. Z tego te
powodu zakresowi prac na szczeblu powiatu powicono w podrczniku najwicej uwagi.
Na przykadzie powiatu przedstawiono rne problemy dotyczce geodezji i kartografii,
w tym dziaalno orodka w zakresie formalnym i technicznym.

Rys. 5.1. Struktura organizacyjna dziedziny geodezji i kartografii na szczeblu powiatowym

68
W kadym powiatowym ODGiK, niezalenie od tego, czy jest prowadzony w techno-
logii tradycyjnej czy te przy zastosowaniu technologii komputerowej, mona wskaza na
czynnoci formalno-techniczne oraz na procesy obiegu informacji o terenie [8]. Wynika to
z faktu, e kada praca geodezyjna wymagajca zgoszenia zmienia informacj o terenie.
Czynno zmiany informacji o terenie, po wykonanej pracy geodezyjnej, dokonywana jest
w procesie inwentaryzacji powykonawczej. Z kolei wyniki inwentaryzacji powykonawczej
su procesowi aktualizacji tej informacji w zasobie. Do wspomnianych czynnoci mery-
torycznych dochodz jeszcze czynnoci formalne dokonywane przez wykonawc i wyma-
gane przez orodek oraz czynnoci, ktre wykonuje sam orodek w stosunku do wyko-
nawcy.
Wszystkie przedstawione powyej w skrcie czynnoci mona nazwa, za [8] i [44],
obiegiem informacji o terenie w ODGiK, podkrelajc, e jest on wanym aspektem pracy
kadego orodka.
Poniej zostanie przedstawiony taki obieg, wraz z procesami formalno-technicznymi,
zarwno w odniesieniu do dokumentacji orodka, jak te i w odniesieniu do czynnoci obsugi
wykonawcy dokonywanej przez orodek.
Naley nadmieni, e do opracowania tego rozdziau wykorzystano czciowo wasne
dowiadczenia i rozwaania, dowiadczenia pracy Powiatowego Orodka Dokumentacji
Geodezyjnej i Kartograficznej w Krakowie, a przede wszystkim opracowanie [44], w ktrym
przedstawiony jest w sposb peny i kompleksowy problem obiegu informacji w orodku.
Naley take doda, e zgodnie z wczeniejszymi uwagami take i tutaj zaczerpnito z cy-
towanego opracowania, czsto dosownie i bez podawania rda, te fragmenty, ktre najle-
piej przybliaj przedmiotowy problem.
Procedury formalno-techniczne i obieg informacji zoone s z rnorodnych czynnoci,
dokonywanych przez wykonawc i orodek.
Do podstawowych czynnoci zaliczy naley:
zgoszenie pracy geodezyjnej w orodku,
realizacj pracy geodezyjnej,
przyjcie operatu do zasobu.
Zostan one omwione poniej.
Zgoszenie pracy geodezyjnej obejmuje:
wypenienie dokumentu zgoszenia przez wykonawc;
przyjcie zgoszenia przez orodek polegajce na tym, e sprawdzana jest popraw-
no, kompletno i wiarygodno informacji zawartych w dokumencie zgoszenia,
a ponadto przez orodek kontrolowane s:
uprawnienia wykonawcy do wykonywania prac geodezyjnych w danym asortymencie;
uregulowanie patnoci wobec orodka;
terminy zwrotu wypoyczonych materiaw;
stan realizacji i terminy wykonania innych prac;

69
rejestracj zgoszenia polegajc na zapisaniu istotnych informacji w kartotece zle-
ce oraz zarejestrowaniu zakresu obszarowego zlecenia, obejmujc:
rejestracj pracy w kartotece zlece (KERG);
rejestracj zakresu zlecenia polegajc na:
automatycznej rejestracji zakresu pracy w kartotece zlece obejmujcej dziaki
lub dziak zapisane w zasobie numerycznym;
rcznej rejestracji zakresu pracy polegajcej na:
lokalizacji przestrzennej zlecenia poprzez okrelenie gminy, obrbu, dziaki,
sekcji;
podczeniu do rastra lub rysunku wektorowego mapy zasadniczej lub ewi-
dencyjnej;
naniesieniu zakresu pracy i przypisaniu go do zgoszenia;
odpowied na zgoszenie pracy polegajc na:
udostpnieniu przez orodek posiadanych materiaw wraz z ich charakterystyk
techniczn bd te poinformowaniu wykonawcy o materiaach, ktre powinny by wy-
korzystane przez wykonawc podczas wykonywania pracy, przy czym ma tu miejsce:
analiza zasobu klasycznego;
analiza zasobu numerycznego;
analiza zakresu asortymentowego operatw;
zawiadomieniu wykonawcy o istniejcej lub bdcej w opracowaniu dokumentacji
dotyczcej zgoszonej pracy, polegajcej na analizie zakresw obszarowych i asor-
tymentowych prac nie zakoczonych;
potwierdzeniu przyjcia zgoszenia pracy.
Realizacja pracy geodezyjnej obejmuje:
pobranie materiaw z orodka, ktrymi s:
materiay klasyczne, czyli:
odbitki kserograficzne lub wykrelony na ploterze fragment mapy;
odbitki kserograficzne lub wykrelone na ploterze opisy topograficzne punktw
osnowy wraz z wykazem wsprzdnych;
wykaz operatw prac zakoczonych oraz wykaz zgosze dotyczcych zakresu
obszarowego i asortymentowego pracy;
materiay numeryczne, czyli:
fragment mapy numerycznej;
raster mapy zasadniczej lub ewidencyjnej;
pliki rastrowe opisw topograficznych punktw osnowy wraz z wykazem wsp-
rzdnych w formacie pliku tekstowego;
pliki zawierajce wykazy operatw prac zakoczonych oraz wykazy zgosze
dotyczcych zakresu obszarowego i asortymentowego pracy, w formacie pliku
tekstowego lub dokumentu;

70
prace terenowe, do ktrych zalicza si:
wywiad terenowy;
pomiar terenowy;
kompletowanie operatu, zgodnie z przepisami instrukcji O-3 (O-3/O-4).
Przyjcie operatu do zasobu obejmuje:
przekazanie operatu do orodka, przy czym do operatu doczany jest protok prze-
kazania, sporzdzany przez wykonawc, ktry zawiera:
wyszczeglnienie przekazywanych materiaw;
wykaz wykorzystanych punktw osnowy wraz z adnotacj o ich stanie;
zestawienie wykonanych jednostek asortymentowych, niezbdne do rozliczenia pracy;
szkic lokalizacji obiektu (w przypadku zgoszenia zbiorczego);
inne istotne informacje;
rejestracj operatu dokonywan w kartotece operatw, polegajc na przypisaniu po-
szczeglnych czci operatu do waciwego rodzaju zasobu, to znaczy do:
zasobu bazowego;
zasobu uytkowego;
zasobu przejciowego;
kontrol operatu polegajc na sprawdzeniu operatu z punktu widzenia technicznego
i formalnego, zgodnego z wymogami przepisw i orodka, przy czym dotyczy ona:
kontroli technicznej polegajcej na porwnaniu danych, ktre zostay zmienione
w wyniku wykonania pracy geodezyjnej, z danymi zasobu, przy czym jeeli wyniki
kontroli s pozytywne, to operat jest poddawany dalej kontroli formalnej, a dane
dotyczce zmiany s przechowywane w buforze do momentu przyjcia do zasobu;
w przeciwnym przypadku operat jest zwracany wykonawcy w celu usunicia b-
dw lub usunicia brakw;
kontroli formalnej polegajcej na sprawdzeniu, czy forma i zakres dokumentacji s
zgodne z wymogami orodka oraz czy s zgodne z zasadami wykonywania prac
geodezyjnych i kartograficznych, okrelonymi w stosownych przepisach, przy
czym jeeli dokumentacja nie odpowiada tym wymogom, to jest zwracana wyko-
nawcy w celu przywrcenia jej do stanu zgodnego z przepisami;
przyjcie dokumentacji do zasobu (klauzula), przy czym z uwagi na fakt, e niektre
prace geodezyjne s zakoczone decyzj administracyjn (lub orzeczeniem sdowym),
mona wyrni dwa ponisze przypadki przyjcia operatu do zasobu, to znaczy:
1) przypadek klasycznego operatu geodezyjnego, ktry ma miejsce wwczas, gdy wyko-
nywana praca geodezyjna nie ma zwizku z wydawan decyzj administracyjn lub
orzeczeniem sdowym (na przykad: operat inwentaryzacji powykonawczej); w takim
przypadku po pozytywnie zakoczonej kontroli techniczno-formalnej dokonuje si
aktualizacji zasobu mapowego w postaci klasycznej i numerycznej, a nastpnie
dokonywane jest wczenie operatu do zasobu, czyli opatrzenie operatu w klauzul;

71
2) przypadek operatu pracy geodezyjnej dokonywanej dla celw prawnych, ktry ma
miejsce wwczas, gdy wykonywana praca geodezyjna ma zwizek z przyszym
wydaniem decyzji administracyjnej lub orzeczenia sdowego (na przykad operat
podziau nieruchomoci lub operat rozgraniczenia nieruchomoci, przy czym za-
rwno sprawy podziau, jak i rozgraniczenia mog by rozstrzygane w trybie admi-
nistracyjnym lub w trybie sdowym); w takim przypadku po pozytywnie zakoczo-
nej kontroli techniczno-formalnej nastpuje przyjcie dokumentacji do zasobu,
potwierdzone stosown klauzul, za sama aktualizacja zasobu mapowego w po-
staci klasycznej i numerycznej nastpuje po tym, jak decyzja administracyjna stanie
si ostateczna bd te gdy orzeczenie sdowe stanie si prawomocne; jeeli takie
przypadki nie maj miejsca, to wwczas nie nastpuje aktualizacja zasobu mapo-
wego, a operat jest wczany jedynie do archiwum; naley nadmieni, e orodek
moe take przed dokonaniem klauzuli sprawdzi wykonawc w zakresie:
uregulowania patnoci wobec orodka,
terminw zwrotu wypoyczonych materiaw,
stanu realizacji i terminw wykonania innych prac;
zamknicie zgoszenia, ktre dokonywane jest po wczeniu operatu do zasobu, przy
czym warunkiem przekazania wykonawcy dokumentacji przeznaczonej dla zamawia-
jcego i opatrzonej klauzul orodka jest rozliczenie si wykonawcy z orodkiem
w zakresie dokonanych opat.
Na podstawie przedstawionych powyej rozwaa zosta skonstruowany schemat,
ktry bardziej przejrzycie przedstawia obieg informacji w orodku wraz z pozostaymi
czynnociami orodka. Schemat jest pokazany na rysunku 5.2 (na wklejce).

72

6. Omwienie i analiza
wybranych przepisw technologicznych
Przepisy technologiczne w dziedzinie geodezji i kartografii oparte s na omwionych
wczeniej w poprzednich rozdziaach przepisach prawnych. Ujmujc generalnie ten pro-
blem, mona stwierdzi, e przepisy technologiczne dziel si na: instrukcje techniczne, ro-
zumiane jako standardy techniczne, oraz wytyczne techniczne, czyli przepisy oparte na in-
strukcjach.
Instrukcje techniczne i wytyczne techniczne tworz razem przepisy technologiczne.
Przepisy technologiczne dotyczce geodezji i kartografii obejmuj cao zagadnie, z jaki-
mi moe si spotka wykonawca prac geodezyjnych. Instrukcje s aktami prawnymi ni-
szego rzdu, okrelonymi w zaczniku do cytowanego w podrozdziale 6.1 rozporzdzenia.
Zostay one wydane przez rne organy geodezyjne (Prezes GUGiK, MGPiB, GGK), w la-
tach od 1983 do 1998 w formie zarzdze. Wytyczne do instrukcji rwnie zostay wydane
przez wymienione organy w formie zarzdze.
Instrukcje s przepisami obligatoryjnymi, to znaczy takimi, ktrych stosowanie przez
wykonawc jest obowizkowe.
Wytyczne za s przepisami fakultatywnymi, a wykonawca prac nie musi stosowa
si do treci w nich zawartych, poniewa stanowi one tylko wskazwki i pomoc w zakre-
sie wykorzystania instrukcji.
Wytyczne techniczne opracowywane s do konkretnej instrukcji technicznej i zawieraj
najczciej przykady dotyczce formy oddawanej pracy. Stanowi one powane uatwienie
dla wykonawcy, ktry wybiera z wytycznych to, co jego zdaniem moe okaza si najistot-
niejsze.
Z uwagi na fakt, e istnieje wiele instrukcji i wytycznych technicznych dotyczcych
rnych problemw, dokonano ich urzdowego podziau na grupy, przy czym kadej gru-
pie instrukcji nadano oznaczenie literowe. W okrelonej grupie kadej instrukcji przypisany
jest kolejny numer porzdkowy. Wytyczne maj powtrzone oznaczenie i numer instrukcji,
do ktrej si odnosz, oraz dodany kolejny numer wasny. Wytyczne techniczne mona po-
dzieli w zalenoci od tego, do jakiej grupy instrukcji s one przypisane.
Do chwili obecnej wydanych zostao okoo 40 wytycznych dotyczcych rnych in-
strukcji technicznych.
W niniejszym rozdziale zostan omwione jednak tylko instrukcje techniczne bdce
standardami technicznymi w dziedzinie geodezji i kartografii.

73
6.1. Standardy techniczne w geodezji i kartografii
W zakresie standardw technicznych dotyczcych geodezji i kartografii obowizuje
przepis prawny, ktrym jest
rozporzdzenie Ministra Spraw Wewntrznych i Administracji z dnia 24 marca
1999 roku w sprawie standardw technicznych dotyczcych geodezji, karto-
grafii oraz krajowego systemu informacji o terenie.
W omawianym przepisie prawnym jako standardy techniczne podane s instrukcje
techniczne
7
. Naley nadmieni, e geodezja i kartografia jest t dziedzin wiedzy i techniki,
ktra w sposb szczeglny wymaga stosowania jednolitych, dla caego kraju, standardw
dla opracowa technicznych, w celu uzyskania przez wykonawc prac geodezyjnych i kar-
tograficznych produktu o wymaganej jakoci i dokadnoci.


Pod pojciem standardu rozumiane s przepisy lub normy techniczne, ustanowione
w formie instrukcji technicznych.
Jednolite standardy techniczne stosowane s w takich procedurach geodezyjno-karto-
graficznych, jak:
zakadanie, modernizacja i konserwacja osnowy geodezyjnej, grawimetrycznej i ma-
gnetycznej;
wykonywanie i aktualizacja mapy zasadniczej;
wykonywanie prac z zakresu GESUT i uzgadnianie projektw sieci;
wykonywanie zdj fotogrametrycznych dla potrzeb pastwa;
wykonywanie i aktualizacja map topograficznych i tematycznych;
wykonywanie i prowadzenie EG (katastru nieruchomoci);
przeprowadzanie powszechnej taksacji nieruchomoci;
prowadzenie rejestru granic pastwa oraz granic administracyjnych;
wykonywanie opracowa geodezyjnych dla celw prawnych i projektowych;
zakadanie i prowadzenie baz danych wchodzcych w skad krajowego SIT;
prowadzenie zasobu geodezyjnego i kartograficznego na szczeblu centralnym, woje-
wdzkim i powiatowym.
W zakresie instrukcji technicznych (jako standardw technicznych) podzia ten, zgod-
nie z cytowanym powyej rozporzdzeniem przedstawia si obecnie nastpujco
8
.


Instrukcje techniczne o charakterze oglnym:
instrukcja O-1 Oglne zasady wykonywania prac geodezyjnych,
instrukcja O-2 Oglne zasady opracowanie map do celw gospodarczych,



7
Obecnie trwaj prace nad opracowaniem nowych, wybranych instrukcji technicznych. Niektre z nich zostay
ju opracowane, pozostae za s w kocowej fazie opracowania. Po ostatecznym zakoczeniu prac nad tymi
instrukcjami nastpi nowelizacja cytowanego rozporzdzenia, ktra wprowadzi zmienione instrukcje w ycie.
Dopty jednak, dopki nie nastpi zmiana rozporzdzenia, bdziemy nadal posugiwali si dotychczasowym
nazewnictwem.


8
Podzia wyniky z uwzgldnienia przyszych form instrukcji, zarwno w zakresie treci, jak i samego na-
zewnictwa, zostanie podany w dalszej czci podrozdziau.

74
instrukcja O-3 Zasady kompletowania dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej,
instrukcja O-4 Zasady prowadzenia pastwowego zasobu geodezyjnego i kartogra-
ficznego.
Instrukcje techniczne o charakterze geodezyjnym w zakresie osnw i pomiarw:
instrukcja G-1 Geodezyjna osnowa pozioma,
instrukcja G-2 Geodezyjna osnowa wysokociowa,
instrukcja G-3 Geodezyjna obsuga inwestycji,
instrukcja G-4 Pomiary sytuacyjno-wysokociowe,
instrukcja G-7 Geodezyjna ewidencja sieci uzbrojenia terenu.
Instrukcje techniczne dotyczce sporzdzania map:
instrukcja K-1 Mapa zasadnicza
9
,


instrukcja K-2 Mapy topograficzne,
instrukcja K-3 Mapy tematyczne.
Inne przepisy:
Standard Wymiany Informacji Geodezyjnej (SWING)
10
,


Standard Wymiany Danych Ewidencyjnych (SWDE),
Polska Norma PN-86/N-02207 Geodezja. Terminologia.
Jak ju wspomniano w przypisach 7 i 8, w najbliszej przyszoci nastpi znaczca
aktualizacja instrukcji, zarwno w zakresie treci, jak i formy. Tak wic przyszy podzia
instrukcji technicznych bdzie si prawdopodobnie przedstawia nastpujco.
Instrukcje techniczne o charakterze oglnym:
instrukcja O-1/O-2 Oglne zasady wykonywania prac geodezyjnych i kartograficz-
nych,
instrukcja O-3/O-4 Prowadzenie pastwowego zasobu geodezyjnego i kartograficz-
nego oraz zasady kompletowania dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej.
Instrukcje techniczne o charakterze geodezyjnym
w zakresie osnw, pomiarw i katastru:
instrukcja G-1/G-2 Pozioma i wysokociowa osnowa geodezyjna i przeliczanie
wsprzdnych pomidzy ukadami,
instrukcja G-3 Pomiary i opracowania realizacyjne,
instrukcja G-4 Pomiary sytuacyjno-wysokociowe,



9
Najbardziej aktualna jest instrukcja K-1 Mapa zasadnicza z 1998 roku. Pozostae dwie, to znaczy: ins-
trukcja K-1 Mapa zasadnicza z 1984 roku oraz instrukcja K-1 Podstawowa mapa kraju z 1995 roku,
obowizuj tylko przy aktualizacji mapy zasadniczej wykonanej wedug tych przepisw, do czasu jej mo-
dernizacji i przeksztacenia do postaci numerycznej.


10
Dotyczy standaryzowania (ujednolicenia) formy informacji geodezyjnej w procesie jej przekazu, zwaszcza
przy uyciu metod i rodkw informatyki. Instrukcja ta wprawdzie nie jest wymieniona na licie standardw
omawianego wczeniej rozporzdzenia, ale jest powszechnie uywana i wykorzystywana (na przykad
w instrukcji G-7).

75
instrukcja G-5/G-8 Ewidencja gruntw i budynkw (kataster nieruchomoci),
instrukcja G-7 Geodezyjna ewidencja sieci uzbrojenia terenu.
Instrukcje techniczne dotyczce sporzdzania map:
instrukcja K-1 Mapa zasadnicza,
instrukcja K-2 Mapy topograficzne,
instrukcja K-3 Mapy tematyczne.
Warto zauway, e prawie wszystkie instrukcje ulegy bd ulegn w najbliszym cza-
sie gruntownym zmianom. Dotyczy to w szczeglnoci instrukcji z grupy O i z grupy G.
Bdzie rwnie modyfikowana instrukcja K-1. Wyjtek bd stanowi jedynie instrukcje
techniczne K-2 i K-3, ktre chwilowo pozostan w niezmienionej postaci, cho ich tre ju
niewiele przystaje do wspczesnych wymogw. Mona jednak domniemywa, e rwnie
i w tym przypadku stosowny organ, czyli GGK, dostrzee potrzeb ich gruntownej aktualizacji.
W zakoczeniu tego podrozdziau warto rwnie zauway znaczca niekonsekwencj
ustawodawcy dotyczc numeracji przyszych instrukcji i ich zakresu tematycznego,
a zwaszcza tych instrukcji, ktre s przynalene do grupy G i grupy O. Jako przykad
mona tu poda instrukcj G-5/G-8, w ktrej do pochopnie poczono formalnie (w za-
kresie numeracji) i merytorycznie (w zakresie tematyki) w jedn cao dwa moliwe stan-
dardy techniczne. wiadczy to rwnie porednio o braku pomysu na ulepszanie przepi-
sw technologicznych w dziedzinie geodezji i kartografii.
6.2. Wybrane problemy instrukcji technicznych
Instrukcja O-1 Oglne zasady wykonywania prac geodezyjnych
Treci tej instrukcji s rne zagadnienia, szczegowo omawiane w kolejnych in-
strukcjach. Najwaniejsze z nich zostan przedstawione poniej.
Kad prac geodezyjn powinna cechowa jednolito. Dotyczy ona:
systemu miar,
systemu odniesienia wynikw pomiarw,
dokadnoci, formy i technologii.
Oznacza to, e prace geodezyjne s przeprowadzane i przyjmowane do ODGiK w taki
sam sposb, niezalenie od okolicznoci i miejsca wykonania pracy i sporzdzenia operatu.
Podstawowym ukadem w geodezji jest ukad wsprzdnych geograficznych geode-
zyjnych na elipsoidzie Krasowskiego (B szeroko, L dugo), stosowany w pomiarach
i obliczeniach o znaczeniu podstawowym. Dla mniejszych obszarw przy sporzdzaniu
map stosowany jest jeszcze obecnie ukad 65
11
o charakterze strefowym, przy czym





11
Naley nadmieni, e w sprawie ukadw odniesienia obowizuje obecnie rozporzdzenie Rady Ministrw
(do pr g i k) z 2000 roku w sprawie pastwowego systemu odniesie przestrzennych, wprowadzane
stopniowo w ycie. Wynika z niego, e stosowany obecnie ukad wsprzdnych prostoktnych paskich
65 oraz lokalne ukady wsprzdnych mog by stosowane najpniej do 31.12.2009 roku.

76
w kadej strefie przyjmowany jest niezaleny ukad wsprzdnych prostoktnych. Przy
stosowaniu tego ukadu naley pamita o wprowadzaniu poprawek odwzorowawczych do
pomierzonych elementw. Podstawowym ukadem odniesienia dla pomiarw wysokocio-
wych jest ukad w Kronsztadzie. Podane s take opisy ukadw odniesienia dla pomiarw
grawimetrycznych i dla pomiarw magnetycznych.
Wszystkie prace geodezyjne mona podzieli na pi zasadniczych grup. S to:
1) pomiary osnw geodezyjnych,
2) pomiary szczegowe,
3) pomiary realizacyjne,
4) prace z zakresu EG,
5) inne prace nie mieszczce si w zakresie wczeniej wymienionym.
Osnowy geodezyjne dziel si na klasy i rzdy. Klasa osnowy okrela jej dokadno,
za rzd okrela kolejno i sposb wyrwnania osnowy.
Wrd osnw geodezyjnych (poziomych i pionowych) wyrniamy osnowy:
podstawowe,
szczegowe,
pomiarowe.
Kada nowo zakadana osnowa powinna by nawizana do osnowy wyszej klasy.
Moliwe jest jednak w szczeglnych przypadkach stosowanie osnw lokalnych, to znaczy
takich, ktre nie s nawizane.
W pomiarach sytuacyjnych wyrniane s grupy szczegw, dla ktrych przyjmo-
wane s rne dokadnoci pomiaru, w zalenoci od rodzaju i znaczenia szczegu. Wy-
mieniane s trzy grupy takich szczegw. Okrelona jest take dokadno pomiaru wyso-
koci rnych szczegw.
Instrukcja O-2 Oglne zasady opracowanie map
do celw gospodarczych
Mapy opracowywane w dziedzinie geodezji i kartografii maj charakter map geogra-
ficznych. Przyjta klasyfikacja tych map w najistotniejszym zarysie przedstawia si nast-
pujco:
mapy oglnogeograficzne (topograficzne) dziel si na:
mapy wielkoskalowe;
mapy rednioskalowe;
mapy maoskalowe;
mapy tematyczne (zagospodarowania terenu) dziel si na:
mapy spoeczno-gospodarcze, a wrd nich:
mapy gospodarcze, ktrymi s:
mapa zasadnicza;
mapa uzbrojenia terenu i inne;

77
mapy spoeczne, ktrymi s:
mapy demograficzne;
inne mapy;
mapy przyrodnicze, a wrd nich:
mapy fizjograficzne, ktrymi s:
mapy geologiczne;
mapy rzeby terenu;
mapy glebowe;
inne mapy;
mapy gospodarcze;
mapy sozologiczne, ktrymi s:
mapy zagroenia rodowiska;
mapy ochrony rodowisk;
inne mapy.
Wszystkie rodzaje map s obecnie sporzdzane w zalenoci od przyjtej skali, bd
to w ukadzie 80 (stereograficzny dla map w skalach maych), bd to w ukadzie 65
(dla map w skali 1:50 000 i wikszych)
12
.


Zasad ogln opracowania map dla celw gospodarczych jest to, e tre mapy musi
by dostosowana do potrzeb oraz e przy opracowaniu mapy musz by stosowane odpo-
wiednie parametry techniczne w zakresie dokadnoci.
Pod pojciem mapy zasadniczej rozumiemy rdowe opracowanie kartograficzne
zawierajce informacje o przestrzennym rozmieszczeniu obiektw oglnogeograficznych,
elementw ewidencji gruntw oraz elementw uzbrojenia terenu.
Mapa zasadnicza stanowi podstawowy materia dla opracowa dotyczcych:
planowania przestrzennego,
gospodarki nieruchomociami,
projektw architektoniczno-budowlanych i innych.
Treci mapy zasadniczej s, oglnie rzecz ujmujc, wszystkie trwae szczegy tere-
nowe, a jej skala jest dobierana w zalenoci od potrzeb i charakteru zainwestowania te-
renu. Opracowanie mapy zasadniczej powinno by dokonywane w oparciu o przyjte pa-
rametry techniczne w zakresie dokadnoci.
W przypadku map topograficznych oraz wybranych map tematycznych przeprowa-
dzana jest aktualizacja treci mapy w oparciu o pomiar uzupeniajcy. Aktualizacja moe
mie charakter biecy lub okresowy w zalenoci od dugoci interwaw tego procesu.
Mapa posiada metryk, ktra zawiera wszelkie niezbdne dane o metodzie, zakresie oraz
czasie opracowania i aktualizacji mapy.



12
vide przypis 11.

78
Kada mapa, podczas jej sporzdzania, musi by poddawana kontroli. Kontrola daje
gwarancj poprawnoci wykonania mapy i obejmuje, midzy innymi, sprawdzenie zgodno-
ci treci mapy z terenem oraz sprawdzenie dokadnoci metod stosowanych przy jej spo-
rzdzaniu.
Instrukcja O-1/O-2 Oglne zasady wykonywania prac geodezyjnych
i kartograficznych (projekt)
W projekcie tej instrukcji, obok zasad podanych w instrukcjach O-1 i O-2, omwiono
zasady wykonywania prac. S nimi:
zasada od ogu do szczegu,
zasada odpowiednio sformalizowanej ewidencji prac geodezyjnych oraz ich wynikw,
zasada cigoci prac geodezyjnych,
zasada kontroli prac geodezyjnych.
W zakresie zagadnie dotyczcych nowoczesnych technik pomiarowych i SIT przyjto
stosowne rozwizania umoliwiajce wykonawcy prac geodezyjnych dostarczanie w operacie
wynikw pomiarw w postaci komputerowej.
Mog to zatem by pliki zawierajce:
dane pomiarowe poczone z danymi opisujcymi poczenia punktw obiektw mie-
rzonych wraz z identyfikatorami lub kodami tych obiektw w przypadku stosowania
narzdzia pomiarowego umoliwiajcego zapis i przekazywanie wynikw pomiaru
plikiem tekstowym;
wsprzdne X, Y i/lub wysokoci H obserwowanych punktw w oparciu o dane stano-
wiska i orientacj, wraz ze wskazwkami objaniajcymi sposb kodowania i kolej-
no danych w przypadku stosowania narzdzia pomiarowego umoliwiajcego zapis
i przekazywanie wsprzdnych i wysokoci plikiem tekstowym.
Wspomniane pliki tekstowe zastpuj tradycyjne dzienniki pomiarowe i szkice polowe.
W zakresie map, podane zostay zasady podziau i oznaczania arkuszy mapy w ukadzie 2000.
Podstaw do okrelenia formatw i numeracji arkuszy mapy zasadniczej w ukadzie 2000
jest arkusz w skali 1:10 000 o wymiarach terenowych 5 km na 8 km.
Godo arkusza tej mapy skada si z grupy trzech liczb rozdzielonych kropkami, z kt-
rych pierwsza oznacza numer pasa odwzorowania, druga okrela wsprzdn X lewego
dolnego naroa arkusza mapy w kilometrach (od rwnika), za trzecia okrela wsprzdn
Y lewego dolnego naroa arkusza mapy wyraon w kilometrach (od poudnika osiowego),
przy czym wsprzdne te s liczbami okrgymi, stanowicymi wielokrotno odpowied-
nio liczb 5 i 8 (to znaczy wymiarw arkusza w kilometrach), stosownie zredukowanymi.
Arkusz mapy w skali 1:10 000 jest dzielony na:
4 arkusze map w skali 1:5000,
25 arkuszy map w skali 1:2000.

79
Godo mapy zasadniczej w skali 1:1000 jest okrelone przez godo mapy w skali
1:2000 wraz z numerem wynikajcym z podziau (od 1 do 4). Z kolei godo mapy zasadni-
czej w skali 1:500 jest okrelone przez godo mapy w skali 1:1000 wraz z numerem wyni-
kajcym z podziau (od 1 do 4).
Warto wspomnie, e dokumentacja geodezyjna ma by przekazywana do ODGiK
w dwojakiej formie:
1) pisemnej, zawierajcej odrcznie podpisane dokumenty;
2) przy zastosowaniu komputerowych nonikw informacji.
Dopuszczono rwnie przesyanie danych z uyciem Internetu przy zastosowaniu pod-
pisu elektronicznego.
Instrukcja O-3 Zasady kompletowania
dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej
Instrukcja jest spjna z aktami prawnymi wyszego rzdu w zakresie dotyczcym ro-
dzajw i zakresu dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej. Instrukcja dotyczy wszyst-
kich prac, w czasie ktrych powstaje dokumentacja, z wyjtkiem: prac nie wymagajcych
zgoszenia, prac, ktre s z zakresu EG, oraz prac prowadzonych na cele zwizane z obron-
noci kraju. Instrukcja podaje przede wszystkim szczegowe skady dokumentacji dla
wszystkich typowych prac geodezyjnych takich, jak: zaoenie i pomiar osnowy, pomiary
sytuacyjno-wysokociowe, pomiary realizacyjne i inne.
W dokumentacji wyrnia si zasadniczo:
akta postpowania, zawierajce wszelkie dokumenty formalne dotyczce pracy (zlece-
nie, kosztorys, dziennik robt i inne);
dokumentacj techniczn dla zamawiajcego, w ktrej wyrnia si trzy rodzaje zaso-
bw (przejciowy, bazowy i uytkowy).
Cao dokumentacji dzieli si na okrelone czci w zalenoci od tego, dla kogo s
one przeznaczone. Moemy tu zatem wymieni:
akta postpowania przeznaczone dla wykonawcy;
dokumentacj techniczn przeznaczon dla zamawiajcego (osobno, jako cao);
dokumentacj techniczn przeznaczon dla ODGiK (wedug rodzajw zasobw);
dokumentacj techniczn przeznaczon dla JPEG (wedug rodzajw zasobw).
Instrukcja O-4 Zasady prowadzenia orodka dokumentacji
geodezyjnej i kartograficznej
Instrukcja jest spjna z aktem prawnym wyszego rzdu dotyczcym zasobu geode-
zyjno-kartograficznego. Z najistotniejszych spraw zwizanych z ODGiK mona wymieni
te, ktre dotycz zakresu dziaania orodka oraz cech dokumentw orodka.

80
Celem dziaania orodka jest przede wszystkim: przechowywanie zasobu, ustalanie
warunkw technicznych dla prac geodezyjnych, przyjmowanie zgosze prac oraz udziela-
nie informacji.
Podstawowymi informacjami zawartymi w dokumentacjach wydawanych przez orodek s:
nazwa orodka i jego numer,
stan aktualnoci (klauzula),
kwalifikacja pod wzgldem tajemnicy.
Wszystkie zlecenia i zgoszenia prac s ewidencjonowane poprzez podanie:
roku zgoszenia pracy,
numeru kolejnego zlecenia w roku,
numeru ewidencyjnego arkusza mapy w skali 1:10 000, na ktrym znajduje si przed-
miot pomiarw objtych zleceniem.
Jeli na danym obszarze istniej wykonane i aktualne prace, to w odpowiedzi na zgo-
szenie pracy ODGiK powiadamia wykonawc o odmowie przyjcia tego zgoszenia. Oro-
dek jest rwnie zobowizany do udzielania wszelkich informacji o posiadanym zasobie
oraz o terenie objtym ewentualnym pomiarem.
Udostpnianie materiaw odbywa si na miejscu w orodku, a wypoyczenie mate-
riaw poza orodek moe nastpi tylko za zgod jego kierownika.
Po zoeniu przez wykonawc dokumentacji ODGiK ma obowizek, w cigu 7 dni od
daty zoenia dokumentw sprawdzi ich zgodno z przepisami, wczy do zasobu (klau-
zula) i nada numer ewidencyjny oraz przekaza zamawiajcemu dokumenty oznaczone
klauzul.
Orodek wykonuje wszelkie czynnoci zwizane z aktualizacj informacji o terenie
wynik z przeprowadzonych prac. Aktualizacja wykonywana w orodku ma charakter bie-
cy lub okresowy i odbywa si midzy innymi na podstawie:
wynikw pomiarw inwentaryzacji powykonawczej,
wynikw pomiarw zmian granic i uytkw (EG),
wynikw pomiarw dotyczcych obiektw mapy zasadniczej i innych obiektw.
Materiay zasobu mog by przechowywane w bazie danych lub w formie tradycyj-
nej. Materiay te mog by take niszczone (gdy nie mona odtworzy ich treci) lub wy-
czone z zasobu i przekazane do archiwum (gdy stay si zupenie nieaktualne).
Instrukcja O-3/O-4 Prowadzenie pastwowego zasobu
geodezyjnego i kartograficznego oraz zasady kompletowania
dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej (projekt)
Instrukcja wprowadza, midzy innymi, rejestry obsugujce PZGK, prowadzone z wy-
korzystaniem systemu informatycznego. S nimi:
Dziennik Zamwie DZ,
Ksiga Ewidencji Robt Geodezyjnych KERG,

81
Ksiga Ewidencji Robt Kartograficznych KERK.
Ksiga Ewidencji Zdj Lotniczych KEZL.
Dane zasobu s zakadane i prowadzone w postaci komputerowych baz danych, cile
poczonych z rejestrami obsugujcymi zasb, wymienionymi powyej. S nimi:
Powiatowa Baza Danych PBD,
Wojewdzka Baza Danych WBD,
Centralna Baza Danych CBD.
Wyrnia si take poziomy prowadzenia zasobu na wszystkich jego szczeblach, to
znaczy: powiatowym, wojewdzkim i centralnym. Poziomy prowadzenia zasobu okrelaj
sprzt i metody jego prowadzenia, przy czym poziom najwyszy oznacza stosowanie naj-
nowoczeniejszych technologii przechowywania i przetwarzania informacji geodezyjnej
i kartograficznej.
W zasobie powiatowym najwyszym poziomem jest poziom pity, ktry oznacza pro-
wadzenie PBD w systemie informatycznym zawierajcym obiekty mapy zasadniczej wraz
z czci opisow EG oraz czci opisow GESUT.
Z kolei w zasobie wojewdzkim najwyszym poziomem jest poziom trzeci, w ktrym
prowadzona jest jednolita WBD, uzupeniana danymi baz tworzonych na terenie woje-
wdztwa przez rne instytucje, i w ktrym prowadzona jest sprzeda posiadanych infor-
macji, take przez Internet.
Wreszcie w zasobie centralnym najwyszym poziomem jest rwnie poziom trzeci,
w ktrym prowadzona jest jednolita CBD, wykorzystujca w maksymalny sposb woje-
wdzkie bazy danych i posiadajca moliwo tworzenia rnych wydawnictw kartogra-
ficznych i innych dla celw sprzeday drog elektroniczn, przez oglnopolski serwer w-
czony do sieci internetowej.
W zakresie gromadzenia zasobu i danych zasobu wyrniono grupy asortymentowe,
takie jak:
mapa zasadnicza z nastpujcymi podgrupami:
modernizacja istniejcej mapy,
wykonanie nowej mapy o penej treci,
wykonanie nowej mapy o niepenej treci,
bieca aktualizacja mapy o penej treci,
bieca aktualizacja mapy o niepenej treci;
ewidencja gruntw i budynkw z nastpujcymi podgrupami:
wykonanie modernizacji EG bez zaoenia ewidencji budynkowej,
wykonanie modernizacji EG wraz z zaoeniem ewidencji budynkowej,
zaoenie ewidencji budynkowej;
pomiary inwentaryzacyjne z nastpujcymi podgrupami:
inwentaryzacja przewodw kanalizacyjnych,
inwentaryzacja przewodw wodocigowych,

82
inwentaryzacja przewodw centralnego ogrzewania,
inwentaryzacja przewodw gazowych,
inwentaryzacja przewodw energetycznych,
inwentaryzacja przewodw telekomunikacyjnych,
inwentaryzacja przewodw innych,
inwentaryzacja budowli i budynkw.
W zakresie przechowywania zasobu projekt instrukcji przedstawia, dla poszczegl-
nych rodzajw zasobu, grupy, w ktrych przechowuje si materiay. Dla zasobu powiato-
wego s to nastpujce grupy:
osnowy geodezyjne;
EG, rozgraniczenia nieruchomoci, podziay nieruchomoci, powszechna taksacja nie-
ruchomoci, gleboznawcza klasyfikacja gruntw, scalenie i wymiana gruntw, opra-
cowania urzdzeniowo-rolne, pomiary granic powiatw i gmin oraz inne opracowania
dla celw prawnych;
mapa zasadnicza oraz GESUT;
pomiary inwentaryzacyjne;
wycigi z operatw szacunkowych;
pliki na komputerowych nonikach informacji;
mapy drukowane, fotomapy i ortofotomapy;
inne, wedug potrzeb orodka.
Dla zasobw wojewdzkich i zasobu centralnego projekt instrukcji rwnie przewi-
duje przechowywanie materiaw w grupach, przy czym same materiay s inne od tych
podanych dla zasobu powiatowego i dotycz problemw o wyszym stopniu zoonoci.
Przetwarzanie danych zasobu wedug projektu instrukcji polega na modernizacji i ak-
tualizacji danych zasobu na podstawie:
materiaw znajdujcych si w zasobie,
materiaw przekazywanych do zasobu,
materiaw udostpnionych przez brane lub inne jednostki.
Wprowadzona jest zasada, e w przeciwiestwie do map analogowych mapy nume-
ryczne aktualizuje orodek. Taka aktualizacja polega na:
wczytaniu dostarczonych plikw,
kontroli poprawnoci danych przez porwnanie ich z istniejcym obrazem mapy nu-
merycznej,
aktualizacji bazy numerycznej z ewentualnym rwnoczesnym usuniciem rastra da-
nych nieaktualnych,
zeskanowaniu dokumentw bdcych podstaw wprowadzenia zmian i poczeniu ich
z danymi zgromadzonymi w systemie.

83
Modernizacja z kolei polega na:
przeniesieniu danych zasobu prowadzonych w sposb manualny na mapach zasadni-
czych, ewidencyjnych, topograficznych i tematycznych do wsplnej bazy danych;
zeskanowaniu materiaw bdcych podstaw wprowadzenia danych do bazy i powi-
zaniu ich z danymi zgromadzonymi w systemie;
czeniu jednostkowych baz danych do jednej wsplnej bazy;
przechodzeniu do wyszych poziomw prowadzenia zasobu.
Wanym problemem, ktry poruszono w projekcie instrukcji, jest zabezpieczenie da-
nych zasobu przed:
zniszczeniem,
awari sprztu,
wirusami komputerowymi,
kradzie,
starzeniem si.
Instrukcja podaje take skady operatw, ktre s przyjmowane do orodka, wedug
grup asortymentowych. Poniej podane s skady takich operatw dla najczciej wykony-
wanych prac geodezyjnych i kartograficznych. Warto zauway, e dokumentacja operatu
w kadej grupie asortymentowej jest podzielona wedug grup funkcjonalnych.
Operat osnowy geodezyjnej:
zasb bazowy:
sprawozdanie techniczne;
mapy przegldowe osnw geodezyjnych z wynikami biecej inwentaryzacji;
dzienniki obserwacyjne;
szkice przedstawiajce struktur sieci;
wykaz danych geodezyjnych zawierajcy:
numery, klasy punktw i oznaczenia rodzaju znakw geodezyjnych;
wsprzdne i wysokoci punktw osnowy;
oznaczenia punktw kierunkowych oraz kty kierunkowe i odlegoci od punktw
kierunkowych (dotyczy punktw osnowy II klasy);
polowe opisy topograficzne (oryginay) nowo zaoonych punktw oraz zmie-
nione opisy punktw istniejcych;
zestawienia obserwacji zredukowanych i przyjtych do wyrwnania;
zawiadomienia o umieszczeniu znaku na nieruchomoci;
zasb uytkowy:
opisy topograficzne punktw nowo zaoonych oraz zmienione opisy punktw ist-
niejcych w formie komputerowej uzgodnionej z orodkiem;
plik zawierajcy dokumentacj w postaci komputerowej, zgodnie z przyjt form
wymagan przez instrukcj oraz dane uzupeniajce dla punktw osnowy II klasy;

84
zasb przejciowy:
zatwierdzony projekt sieci z analiz materiaw;
dokumentacja wyrwnania i przeliczania punktw;
atesty i certyfikaty sprztu wykorzystywanego do pomiaru.
Operat mapy zasadniczej (zaoenie, modernizacja, aktualizacja):
zasb bazowy:
sprawozdanie techniczne;
szkic osnowy szczegowej i pomiarowej stabilizowanej wraz z opisami topogra-
ficznymi tej osnowy (o ile istnieje konieczno jej zaoenia);
szkice prac pomiarowych;
dzienniki pomiaru;
mapa wywiadu terenu (gdy stwierdzono zmiany);
zasb uytkowy:
pliki zawierajce dokumentacj bazy mapy numerycznej w postaci komputerowej,
zgodnie z przyjt form wymagan przez instrukcj (w przypadku zaoenia lub
modernizacji mapy);
pliki zawierajce dane dotyczce aktualizacji mapy analogowej (w przypadku pro-
wadzenia zasobu na pierwszym i drugim poziomie);
zasb przejciowy:
obliczenia;
mapa wywiadu terenu (w przypadku, gdy nie stwierdzono zmian);
szkic osnowy geodezyjnej z wykazem wsprzdnych uzyskanych z orodka;
kopie opisw topograficznych osnowy wraz z informacj o stanie znakw geodezyj-
nych a take z aktualnymi miarami i treci;
inne dokumenty uznane przez wykonawc za istotne dla formy i treci operatu.
Operat zaoenia lub modernizacji ewidencji gruntw:
zasb bazowy:
sprawozdanie techniczne;
zatwierdzony projekt zaoenia lub modernizacji ewidencji gruntw;
materiay rdowe pozyskania danych o granicach dziaek;
protokoy ustalenia granic wadania;
szkice polowe wraz z oznaczeniem granic:
dziaek;
rejonw statystycznych wraz z ich nazwami;
terenw zamknitych;
dzienniki pomiarowe,
zarysy pomiarowe;
wykazy wsprzdnych punktw granicznych dziaek;

85
mapa ewidencyjna przewidziana do wyoenia stronom;
wydruki rejestrw przedstawione do wyoenia stronom;
protokoy wyoenia ewidencji gruntw i budynkw wraz z wniesionymi uwagami;
decyzja zatwierdzajca projekt operatu opisowo-kartograficznego;
zasb uytkowy:
pliki zawierajce komputerowe zbiory danych mapy ewidencji gruntw;
pliki zawierajce komputerowe zbiory danych opisowych ewidencji gruntw;
zasb przejciowy:
obliczenia;
szkic osnowy geodezyjnej z wykazem wsprzdnych uzyskanych z orodka;
kopie opisw topograficznych osnowy wraz z informacj o stanie znakw geode-
zyjnych, a take z aktualnymi miarami i treci;
inne dokumenty uznane przez wykonawc za istotne dla formy i treci operatu.
Operat zaoenia ewidencji budynkw:
zasb bazowy:
sprawozdanie techniczne;
materiay rdowe dotyczce pooenia i danych opisowych o budynkach, pozy-
skane z instytucji prowadzcych ewidencj budynkw i lokali;
dzienniki pomiaru;
szkice polowe dotyczce prac pomiarowych i prac dotyczcych pozyskania danych
opisowych budynkw;
mapa wywiadu wraz ze zidentyfikowanymi budynkami w terenie;
wykazy wsprzdnych naroy budynkw (dla budynkw pomierzonych);
wyplotowana mapa ewidencji gruntw i budynkw przedstawiona do wyoenia
stronom;
wydruki rejestrw budynkw przedstawione do wyoenia stronom;
protokoy wyoenia ewidencji budynkw wraz z wniesionymi uwagami;
decyzja w sprawie zatwierdzenia projektu operatu opisowo-kartograficznego bu-
dynkw i lokali;
zasb uytkowy:
pliki zawierajce komputerowe zbiory danych mapy ewidencji budynkw;
pliki zawierajce komputerowe zbiory danych opisowych ewidencji budynkw;
zasb przejciowy:
obliczenia;
szkic osnowy geodezyjnej wraz z wykazem wsprzdnych uzyskanych z orodka;
kopie opisw topograficznych punktw osnowy wraz z informacj o stanie znakw
geodezyjnych, a take z aktualnymi miarami i treci;
inne dokumenty uznane przez wykonawc za istotne dla formy i treci operatu.

86
Operat klasyfikacji gleboznawczej gruntw:
zasb bazowy:
sprawozdanie techniczne;
postanowienie o wszczciu postpowania klasyfikacyjnego;
dokumentacja ustalenia granic terenw wyczonych z klasyfikacji;
dokumentacja ogldzin i pobrania prbek dla ustalenia klasy gruntu;
szkice prac pomiarowych;
dzienniki pomiaru;
mapa klasyfikacyjna podlegajca wyoeniu dla przedstawienia uwag przez zainte-
resowanych;
decyzja zatwierdzajca operat klasyfikacyjny;
zasb uytkowy:
pliki zawierajce dane w postaci komputerowej, zgodnie z przyjt form wyma-
gan przez instrukcj, bd zaktualizowana mapa ewidencyjna;
zasb przejciowy:
obliczenia;
szkic osnowy geodezyjnej z wykazem wsprzdnych punktw uzyskanych z orodka;
kopie opisw topograficznych osnowy z informacj o stanie znakw geodezyjnych
z aktualnymi miarami i treci;
inne dokumenty uznane przez wykonawc za istotne dla formy i treci operatu.
Operat rozgraniczenia nieruchomoci:
zasb bazowy:
sprawozdanie techniczne;
postanowienie o wszczciu postpowania rozgraniczeniowego;
upowanienie geodety do przeprowadzenia czynnoci ustalenia przebiegu granic
nieruchomoci;
zwrotne powiadczenia odbioru zawiadomie o wszczciu postpowania;
penomocnictwa udzielone przez strony;
protok graniczny lub akt ugody;
szkice polowe;
dzienniki pomiarowe;
wykaz zmian gruntowych lub inne dokumenty uzasadniajce wprowadzenie zmian do
operatu ewidencji gruntw i budynkw;
opinia geodety dotyczca przebiegu granic, jeli rozgraniczenie nieruchomoci jest
wykonywane w postpowaniu sdowym;
ocena prawidowoci wykonania czynnoci ustalenia przebiegu granic dokonywana
przez organ GM (wjta, burmistrza lub prezydenta);

87
decyzja administracyjna o rozgraniczeniu nieruchomoci bd decyzja o umorzeniu
postpowania (gdy stao si bezprzedmiotowe) lub te kopia pisma przekazujcego
spraw rozgraniczenia nieruchomoci do sdu (samo pismo dostarcza organ wyda-
jcy decyzj);
zasb uytkowy:
pliki zawierajce dane w postaci komputerowej, zgodnie z przyjt form wyma-
gan przez instrukcj, bd zaktualizowana mapa ewidencyjna;
zasb przejciowy:
obliczenia;
szkic osnowy geodezyjnej z wykazem wsprzdnych punktw uzyskanych z orodka;
dokumenty dotyczce przebiegu granic wydane przez orodek dokumentacji oraz
uzyskane z innych rde wraz z ich ocen dokonan przez geodet uprawnionego;
kopie opisw topograficznych osnowy wraz z informacj o stanie znakw geode-
zyjnych oraz z aktualnymi miarami i treci;
inne dokumenty uznane za istotne dla okrelonej pracy, przy czym w przypadku
wznowienia granic nieruchomoci nie s doczane do operatu dokumenty dotyczce:
postanowienia o wszczciu postpowania;
upowanienia geodety do przeprowadzenia postpowania;
protokou granicznego lub aktu ugody (wystpuje tylko protok z okazania granic);
wykazu zmian gruntowych lub innych dokumentw uzasadniajcych wprowa-
dzenie zmian do operatu ewidencji gruntw i budynkw;
opinii geodety dotyczcej granic nieruchomoci (poniewa sprawa nie toczy si
przed sdem);
oceny prawidowoci ustalenia granic nieruchomoci (poniewa sprawa nie ma
charakteru postpowania administracyjnego);
decyzji administracyjnej (nie jest wydawana, poniewa nie jest wszczynane po-
stpowanie administracyjne).
Operat scale i podziaw nieruchomoci
wykonywanych w trybie ustawy o gospodarce nieruchomociami:
zasb bazowy:
sprawozdanie techniczne;
uchwaa rady gminy o wszczciu postpowania scalenia i podziau nieruchomoci;
potwierdzenie ujawnienia wszczcia postpowania scalenia i podziau nierucho-
moci w Kw;
dokumentacja inwentaryzacyjna terenu objtego postpowaniem scalenia i podziau
nieruchomoci;
dokumentacja wyoenia projektu uchway o scaleniu i podziale nieruchomoci
wraz z opini rady uczestnikw postpowania;

88
dokumentacja rozpatrzenia i rozstrzygnicia uwag wniesionych do projektu uchway
o scaleniu i podziale nieruchomoci;
uchwaa rady gminy o scaleniu i podziale nieruchomoci;
szkice polowe prac pomiarowych;
dzienniki pomiarowe;
szkice wyniesienia nowych granic nieruchomoci (po podziale);
protok okazania granic;
wykaz zmian gruntowych;
dokumentacja ujawnienia wynikw scalenia w Kw;
zasb uytkowy:
pliki zawierajce komputerowe zbiory danych mapy ewidencji gruntw i budynkw;
pliki zawierajce komputerowe zbiory danych opisowych ewidencji gruntw i budyn-
kw;
zasb przejciowy:
obliczenia;
szkic osnowy geodezyjnej z wykazem wsprzdnych punktw uzyskanych z orodka;
kopie opisw topograficznych osnowy z informacj o stanie znakw geodezyjnych
oraz z aktualnymi miarami i treci;
inne dokumenty uznane przez wykonawc za istotne dla formy i treci operatu.
Operat podziau nieruchomoci:
zasb bazowy:
sprawozdanie techniczne;
wstpny projekt podziau;
opinia o zgodnoci podziau nieruchomoci z planem zagospodarowania przestrzen-
nego lub decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu w zakresie do-
tyczcym przedmiotowej nieruchomoci;
wyniki badania Kw;
mapa z projektem podziau nieruchomoci w zakresie przedmiotowej nieruchomoci;
decyzja zatwierdzajca projekt podziau nieruchomoci;
szkic wyniesienia projektu na grunt;
protok z okazania i przyjcia granic nieruchomoci przez strony wraz z potwier-
dzeniem zawiadomienia stron o okazaniu granic;
wykaz zmian gruntowych;
protok utrwalenia punktw granicznych;
zasb uytkowy:
sprawozdanie techniczne;

89
pliki zawierajce komputerowe zbiory danych mapy ewidencji gruntw i budynkw;
pliki zawierajce komputerowe zbiory danych opisowych ewidencji gruntw i bu-
dynkw;
zasb przejciowy:
obliczenia;
szkic osnowy geodezyjnej z wykazem wsprzdnych punktw uzyskanych z orodka;
kopie opisw topograficznych osnowy z informacj o stanie znakw geodezyjnych
wraz z aktualnymi miarami i treci;
inne dokumenty uznane przez wykonawc za istotne dla formy i treci operatu; przy
czym w przypadku podziau nieruchomoci na terenach rolnych i lenych nie s do-
czane do operatu nastpujce dokumenty:
wstpny projekt podziau;
opinia o zgodnoci podziau nieruchomoci z planem zagospodarowania przes-
trzennego lub decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu w zakre-
sie dotyczcym przedmiotowej nieruchomoci;
projekt podziau (ale doczana jest z kolei mapa podziau przedstawiajca stan
przed podziaem i po podziale nieruchomoci);
decyzja zatwierdzajca projekt podziau nieruchomoci;
szkic wyniesienia projektu.
Operat geodezyjnej ewidencji sieci uzbrojenia terenu:
zasb bazowy:
sprawozdanie techniczne (warunki techniczne);
charakterystyka materiaw rdowych zasobu lub kopie rdowych materiaw
bazowych sucych do zaoenia GESUT;
informacje ZUD;
raporty z analizy przydatnoci materiaw rdowych;
rejestr zmian wprowadzonych w trakcie zakadania GESUT;
wyniki pomiarw i uzgodnie przebiegu sieci (szkice i dzienniki pomiarw);
kopia obwieszczenia o zaoeniu GESUT;
mapy z przebiegiem sieci, uzgodnione z zarzdc sieci;
zasb uytkowy:
pliki zawierajce komputerowe zbiory danych graficznych ewidencji uzbrojenia te-
renu;
pliki zawierajce komputerowe zbiory danych opisowych ewidencji uzbrojenia te-
renu;
zasb przejciowy:
obliczenia;

90
szkic osnowy geodezyjnej z wykazem wsprzdnych punktw uzyskanych z orodka;
kopie opisw topograficznych punktw osnowy wraz z informacj o stanie znakw
oraz z aktualnymi miarami i treci;
inne dokumenty uznane przez wykonawc za istotne dla formy i treci operatu.
Operat inwentaryzacji powykonawczej:
zasb bazowy:
szkic osnowy pomiarowej stabilizowanej i opisy topograficzne punktw tej osnowy
(jeeli zachodzi konieczno jej zaoenia);
szkice polowe prac pomiarowych;
dzienniki pomiarowe;
mapa przedstawiajca pomierzony przebieg sieci, uzgodniony z zarzdc obiektu
inwentaryzacji, jeli wymg uzgodnienia z zarzdc bdzie wynika z innych prze-
pisw;
zasb uytkowy:
szkic osnowy pomiarowej stabilizowanej i opisy topograficzne punktw tej osnowy
(jeeli zachodzi potrzeba konieczno jej zaoenia);
pliki zawierajce dokumentacj bazy mapy numerycznej w postaci komputerowej,
zgodnie z przyjt form wymagan przez orodek, oraz mapa wraz z nakadk te-
matyczn (w przypadku prowadzenia zasobu na pierwszym i drugim poziomie);
zasb przejciowy:
obliczenia;
mapa z ukazanym pooeniem nowo projektowanego wraz z opini ZUD i z po-
twierdzeniem zgodnoci wyznaczenia przebiegu przewodu w stosunku do zatwier-
dzonego projektu;
szkic osnowy geodezyjnej wraz z wykazem wsprzdnych punktw uzyskanych
z orodka;
kopie opisw topograficznych punktw osnowy z informacj o stanie znakw oraz
z aktualnymi miarami i treci;
inne dokumenty uznane przez wykonawc za istotne dla formy i treci operatu, przy
czym w przypadku inwentaryzacji budynku nie s doczane do operatu nastpu-
jce dokumenty:
dzienniki pomiarowe;
mapa z ukazanym pooeniem nowoprojektowanego wraz z opini ZUD i z pot-
wierdzeniem zgodnoci wyznaczenia przebiegu przewodu w stosunku do za-
twierdzonego projektu, przy czym w zakresie budynku mona stwierdzi, e jest
to mapa z ukazanym pooeniem budynku i z potwierdzeniem zgodnoci wyzna-
czenia pooenia budynku w stosunku do projektu.

91
Operat scale i wymiany gruntw wykonywanych w trybie
ustawy o scalaniu i wymianie gruntw:
zasb bazowy:
sprawozdanie techniczne;
wniosek o wszczcie postpowania scaleniowego;
dokumentacja dotyczca powoania rady uczestnikw scalenia;
dokumenty potwierdzajce ujawnienie wszczcia postpowania scaleniowego w Kw;
dokumentacja inwentaryzacji i szacowania gruntw objtych scaleniem;
projekt scalenia wraz z dokumentacj postpowania scaleniowego przeprowadza-
nego z udziaem komisji scaleniowej;
uchwaa okrelajca zasady szacowania gruntw na terenie objtym postpowaniem
scaleniowym;
dokumentacja zebrania uczestnikw scalenia wraz z informacj dotyczc sposobu
uwzgldnienia uwag dotyczcych postpowania scaleniowego;
uchwaa akceptujca zasady szacowania gruntw na terenie objtym postpowaniem
scaleniowym;
szkice prac pomiarowych;
dzienniki pomiarowe;
szkice wyniesienia granic nowopowstaych dziaek gruntw;
protok okazania granic;
decyzja zatwierdzajca projekt scalenia lub wymiany gruntw wraz z protokoem
odczytania zainteresowanym;
dokumentacja ujawnienia wynikw scalenia w Kw;
zasb uytkowy:
pliki zawierajce komputerowe zbiory danych mapy ewidencji gruntw i budynkw;
pliki zawierajce komputerowe zbiory danych opisowych ewidencji gruntw i budyn-
kw;
zasb przejciowy:
obliczenia;
szkic osnowy geodezyjnej z wykazem wsprzdnych punktw uzyskanych z orodka;
kopie opisw topograficznych osnowy wraz z informacj o stanie znakw oraz z aktu-
alnymi miarami i treci;
inne dokumenty uznane przez wykonawc za istotne dla formy i treci operatu.
Operat wyczenia gruntw z produkcji rolnej lub lenej:
zasb bazowy:
decyzja o wyczeniu gruntw z produkcji rolnej lub lenej;
wyniki pomiarw granic dziaek, uytkw i klas uytkw w stosownej postaci (szkice,
dzienniki pomiarowe);
wykaz zmian gruntowych;

92
zasb uytkowy:
pliki zawierajce dokumentacj bazy mapy numerycznej w postaci komputerowej,
zgodnie z przyjt form wymagan przez orodek;
zaktualizowana mapa ewidencyjna (w przypadku prowadzenia zasobu na pierwszym
i drugim poziomie);
zasb przejciowy:
obliczenia;
inne dokumenty uznane przez wykonawc za istotne dla formy i treci operatu.
Naley nadmieni, e w przypadku wykonywania nietypowych prac geodezyjnych lub
kartograficznych przynalenych do innych grup asortymentowych naley zawsze uzgodni
z orodkiem zasady i tryb wykonywania pracy oraz form i tre dokumentacji powstaej
w wyniku wykonywanej pracy.
Warto take wspomnie i o tym, e wyniki bezporednich pomiarw w postaci wydru-
kw komputerowych mog by uznane za penowartociow i rwnorzdn dokumentacj,
w odniesieniu do dokumentacji w postaci klasycznej (na przykad: dzienniki pomiarowe,
szkice), jeeli speniaj one warunki okrelone w instrukcji technicznej O-1 (wyraone s
one take w projekcie instrukcji O-1/O-2).
Instrukcja G-1 Geodezyjna osnowa pozioma
Geodezyjn osnow poziom stanowi usystematyzowany zbir punktw, trwale stabi-
lizowanych w terenie, ktrych pooenie zostao wyznaczone metodami geodezyjnymi.
Pooenie punktw definiowane jest przez par wsprzdnych (X, Y), w przyjtym uka-
dzie odniesienia, ktra wyznaczana jest w procesie jednoczesnego wyrwnania obserwacji
ktowych i liniowych uzyskiwanych w jednorodny sposb. Kady punkt poziomej sieci
geodezyjnej ma jeszcze dodatkowo wyznaczon wysoko H, w przyjtym ukadzie wyso-
kociowym.
Osnow poziom dzielimy na:
osnow podstawow I klasy,
osnow szczegow II i III klasy,
osnow pomiarow.
Osnowa podstawowa jest sieci punktw o najwyszej dokadnoci, rwnomiernie
rozmieszczonych na terenie caego kraju. Osnow podstawow stanowi punkty tak zwanej
sieci astronomiczno-geodezyjnej (SAG), wyznaczane na podstawie:
pomiarw astronomicznych i grawimetrycznych,
pomiarw prowadzcych do okrelania pozycji przy zastosowaniu technologii GPS,
oraz punkty sieci wypeniajcej, wyznaczane przy zastosowaniu klasycznych technologii
pomiarw ktowo-liniowych.
Celem osnowy podstawowej jest przede wszystkim zapewnienie moliwoci nawiza-
nia sieci osnowy szczegowej. Z kolei celem osnowy szczegowej jest zapewnienie mo-
liwoci nawizania sieci pomiarowych, sucych bezporednio pomiarom prowadzonym
dla sporzdzania map wielkoskalowych i innym pracom geodezyjnym.

93
Osnow szczegow stanowi punkty wyznaczane w terenie przy zastosowaniu przede
wszystkim:
technologii pomiarw ktowo-liniowych (osnowa II klasy);
metod fotogrametrycznych (osnowa III klasy),
przy czym zagszczenie punktw osnowy nie jest rwnomierne i zaley od rodzaju i stop-
nia zainwestowania terenu.
Z uwagi na stosowane technologie pomiarw, przyjty ukad odniesienia pomiarw,
a take rodzaj odwzorowania, wyniki pomiarw musz by poprawiane w okrelony spo-
sb
13
.


Dokadno wyznaczenia pooenia punktw przynalenych do poszczeglnych klas
osnowy charakteryzuj rednie bdy po wyrwnaniu, okrelane w sposb nastpujcy:
dla klasy I jest to przecitny redni bd wzgldny dugoci boku, ktry powinien by
co najwyej rwny wielkoci 1:200 000;
dla klasy II i III jest to bd pooenia punktu osnowy wzgldem punktw nawizania
(powinien by co najwyej rwny odpowiednio wielkociom: 0,05 m i 0,10 m);
punkty osnowy pomiarowej charakteryzowane s rednim bdem pooenia punktu
nie wikszym ni 0,50 m (vide instrukcja G-4).
Wszystkie punkty podstawowej i szczegowej poziomej osnowy geodezyjnej s sta-
bilizowane w okrelony przepisami sposb, przy zastosowaniu dwupoziomowej lub trjpo-
ziomowej metody stabilizacji.
Znak osnowy moe mie charakter jednofunkcyjny lub dwufunkcyjny. Ten ostatni suy
rwnie jako znak wysokociowy. Wymienione punkty osnowy poziomej objte s ochron.
Instrukcja G-2 Geodezyjna osnowa wysokociowa
Geodezyjn osnow wysokociow nazywamy usystematyzowany zbir punktw
zwanych reperami, ktre maj okrelone wysokoci H w przyjtym ukadzie wysokocio-
wym. Wysokoci reperw s wyznaczane przy zastosowaniu metod niwelacji rnego ro-
dzaju i rnej dokadnoci, w zalenoci od klasy osnowy.
Osnow wysokociow dzielimy na:
osnow podstawow (I i II klasy),
osnow szczegow (III i IV klasy),
osnow pomiarow (V klasy).
Klasa osnowy jest charakteryzowana dokadnoci metody stosowanej dla wyzna-
czania wysokoci reperw tej osnowy i wynosi ona od 1 mm/1 km (osnowa I klasy) do
20 mm/1 km (osnowa V klasy).



13
Ten problem omawiaj wytyczne techniczne G-1.10 Poprawki odwzorowawcze pastwowego ukadu
wsprzdnych 1965 (vide take przypis 11).

94
Powszechnie stosowan metod dla wyznaczenia wysokoci reperw jest metoda ni-
welacji geometrycznej (precyzyjna i techniczna), przy czym dla sieci I i II klasy przy po-
miarze wprowadza si szereg poprawek, takich jak midzy innymi:
poprawka na komparacj aty,
poprawka z tytuu zmiany kierunku pionu.
Celem podstawowej osnowy wysokociowej jest przede wszystkim zapewnienie mo-
liwoci nawizania osnowy szczegowej. Z kolei celem osnowy szczegowej jest stwo-
rzenie podstawy do nawizania wysokociowej osnowy pomiarowej sucej bezporednio
dla wszelkich prac pomiarowych i realizacyjnych o charakterze wysokociowym.
Wszystkie punkty osnowy wysokociowej podstawowej i szczegowej s pod ochro-
n. Punkty osnowy podstawowej i szczegowej maj dodatkowo wyznaczone pooenie
w postaci pary wsprzdnych (X, Y) w przyjtym ukadzie odniesienia.
Instrukcja G-3 Geodezyjna obsuga inwestycji
Instrukcja jest spjna z przepisami prawnymi wyszego rzdu, jakimi s: zp oraz pb,
poniewa plany i projekt inwestycji s efektem czynnoci przedstawionych w tych przepi-
sach.
Geodezyjna obsuga inwestycji polega na caociowej koordynacji procesu rozmiesz-
czenia elementw inwestycji w przestrzeni tak, aby rozmieszczenie tych elementw byo
zgodne z projektem inwestycji i zasadami technologii budowlanej, dla przyjtych kryteriw
zgodnoci. Inwestycja jest powanym przedsiwziciem, dlatego te musi stanowi ona
przedmiot koordynacji dziaa wielu sub technicznych, a wrd nich take sub geode-
zyjnych.
Obsuga geodezyjna dotyczy w szczeglnoci takich inwestycji, jak: budownictwo
przemysowe, budownictwo oglne o duym stopniu komplikacji (na przykad osiedla
mieszkaniowe), urzdzenia inynieryjne i inne. Zakres obsugi dotyczy gwnie takich prac,
jak: wytyczanie obiektw inwestycji, pomiary obiektw w czasie eksploatacji oraz pomiary
powykonawcze wybudowanych obiektw inwestycji. Prace zwizane z geodezyjn obsug
inwestycji wykonuj rne jednostki wykonawstwa geodezyjnego oraz osoby fizyczne,
ktre posiadaj uprawnienia z tego zakresu. W procesie realizacji inwestycji osob, ktra
sprawuje bezporedni nadzr nad pracami geodezyjnymi, jest generalny wykonawca, ktry
na podstawie okrelonych przez inwestora potrzeb zleca koordynatorowi prac geodezyjnych
wykonanie rnych prac geodezyjnych.
Prace geodezyjne dotycz:
zaoenia osnowy,
okrelenia granic terenu inwestycji,
wykonania tyczenia obiektw,
zaoenia znakw wysokociowych,
sporzdzenia dokumentacji powykonawczej,
badania przemieszcze i odksztace.

95
Prace geodezyjne dla terenu inwestycji rozpoczynaj si od zebrania istniejcych
materiaw geodezyjno-kartograficznych (aktualne mapy, osnowa), a take od ustalenia
danych wyjciowych dotyczcych lokalizacji obiektw istniejcego zagospodarowania.
Dla ustalenia ostatecznych rozstrzygni o charakterze prawnym dotyczcych proble-
mw wasnociowych naley take uzyska stosowne dane z EG i Kw. Dane te posu
take do ustalenia ostatecznych granic obszaru inwestycji.
Podstaw dla dziaa wykonawcy prac geodezyjnych na obszarze inwestycji jest
materia rdowy, opracowany na podstawie zaoe MPZP, zwany WZZT, zawierajcy
midzy innymi projekt zagospodarowania dziaki lub terenu inwestycji
14
. Jest to mapa
w stosownej skali, zawierajca rysunek obiektw wraz z dodatkowymi danymi umoliwia-
jcymi wyznaczenie pooenia obiektw w przestrzeni.


Prace geodezyjne dla terenu inwestycji wykonywane s w oparciu o osnow realiza-
cyjn, poziom i pionow suc do wyznaczenia pooenia obiektw, a take suc dla
innych prac geodezyjnych.
W zalenoci od klasy i dokadnoci wyrniamy osnow realizacyjn:
podstawow,
szczegow.
Osnowa realizacyjna w szczeglnych przypadkach moe by osnow lokaln
15
.


Wyznaczenie pooenia obiektu w przestrzeni dotyczy czynnoci wytyczenia
obiektu. Wytyczenie obiektu jest dokonywane wzgldem obiektw istniejcych oraz granic
dziaki, na ktrej znajduje si obiekt. Wytyczenie obiektu jest dokonywane na podstawie
danych liczbowych do tyczenia, otrzymanych z ustale projektu zagospodarowania dziaki,
na podstawie punktw osnowy realizacyjnej.
Przedmiotem wytyczenia s:
punkty charakterystyczne obiektu,
osie obiektu,
granice dziaki,
wszelkie punkty wysokociowe.
Dokumentami technicznymi powstajcymi w trakcie tyczenia s szkic dokumenta-
cyjny zawierajcy dane rdowe do tyczenia oraz szkic tyczenia zawierajcy rysunek
i opis tyczenia obiektu w terenie. Dokumenty te powstaj przede wszystkim dla duych in-
westycji. W przypadku mniejszych, mniej zoonych inwestycji, dokumenty takie raczej
nie wystpuj.
W trakcie budowy zachodzi czsto konieczno geodezyjnej obsugi montau obiektu.
Polega ona na sprawdzaniu warunkw geometrycznych zoenia elementw skadowych
obiektu. Dotyczy to duych przestrzennie i skomplikowanych konstrukcyjnie obiektw bu-
dowlanych, dla ktrych wykonawca prac geodezyjnych musi wykona okrelone czynnoci



14
Zwany planem realizacyjnym do momentu wejcia w ycie pb. W tekcie instrukcji wystpuje jeszcze taki
wanie termin.


15
Ten problem omawiaj wytyczne techniczne G-3.2 Pomiary realizacyjne.

96
pomiarowo-badawcze (na przykad badanie pionowoci elementu obiektu, pomiary prze-
mieszcze obiektu i podoa podczas trwania budowy i inne). Geodezyjna obsuga budowy
i montau jest przewanie wykonywana z wykorzystaniem punktw osnowy realizacyjnej,
ktre zgodnie z pb powinny by szczeglnie chronione w czasie realizacji inwestycji.
Po zakoczeniu procesu realizacji budowlanej wykonawca prac geodezyjnych prze-
prowadza pomiar powykonawczy obiektu, ktry jest podstaw do rejestracji zmian w in-
formacji o terenie (aktualizacja mapy zasadniczej w ODGiK). Naley zaznaczy, e prze-
wody podziemne naley pomierzy przed ich zakryciem oraz e obowizek zapewnienia
przeprowadzenia pomiarw powykonawczych spoczywa na inwestorze.
Dla okrelonych typw obiektw budowlanych (zapory wodne, kominy i inne) inwe-
stor lub inny uprawniony podmiot moe zleci wykonawcy prac geodezyjnych obszaru in-
westycji lub innemu wykonawcy wykonanie pomiarw przemieszcze i odksztace
obiektu. Pomiary te maj charakter okresowy, a ich celem jest przede wszystkim okrelenie
warunkw dla bezpiecznego uytkowania obiektu.
Instrukcja G-3 Pomiary i opracowania realizacyjne (projekt)
W projekcie tej instrukcji dokonano uporzdkowania czynnoci geodezyjnych, zgod-
nie z kolejnoci etapw procesu inwestycji. Omwiono take sposb tworzenia mapy dla
celw projektowych, wprowadzajc wan zasad w przypadku, gdy w dokumentach za-
sobu nie jest wystarczajco dokadnie udokumentowany przebieg granicy ewidencyjnej, to
znaczy, gdy istniej rozbienoci pomidzy katastralnym przebiegiem granicy a granic
wynik z ostatniego spokojnego stanu posiadania. W takim przypadku przed sporzdze-
niem mapy dla celw projektowych naley wykona czynnoci geodezyjno-prawne (roz-
graniczenie, wznowienie granic) umoliwiajce ustalenie jednoznacznego przebiegu granic
nieruchomoci.
Projekt instrukcji dopuszcza rwnie tworzenie map numerycznych dla celw projek-
towych.
Instrukcja G-4 Pomiary sytuacyjno-wysokociowe
Pomiary sytuacyjno-wysokociowe wykonywane s przede wszystkim w celu reje-
stracji informacji o terenie i jej zmian. Prowadz one zatem gwnie do sporzdzenia map
w rnych skalach i o rnym charakterze.
Przed rozpoczciem pomiarw naley wykona niezbdne czynnoci przygotowaw-
cze, do ktrych, midzy innymi, nale: zgoszenie pracy, analiza materiaw otrzymanych
z ODGiK oraz sporzdzenie tak zwanej mapy wywiadu dla obszaru objtego pomiarem.
Pomiary sytuacyjne wykonywane s na podstawie punktw osnowy geodezyjnej
szczegowej i pomiarowej.
Punkty osnowy pomiarowej wyznaczane s rnymi metodami, ze rednim bdem
pooenia punktu nie wikszym ni:
0,20 m dla terenw zurbanizowanych,
0,50 m dla terenw rolnych i lenych.

97
Przedmiotem pomiaru sytuacyjnego, w ktrym stosuje si metod:
ortogonaln,
biegunow,
przedue,
wci,
fotogrametryczn,
s rnego rodzaju szczegy terenowe.
W chwili obecnej stosuje si powszechnie metod biegunow, zwaszcza z zastosowa-
niem instrumentw zintegrowanych typu total stations, lub kombinowanych typu teo-
dolit z nasadk dalmiercz.
Szkic polowy jest najwaniejszym dokumentem pomiaru i zawiera wszystkie dane
dotyczce rozmieszczenia szczegw, punktw osnowy i sposobu pomiaru. Szkice po-
winny by numerowane zgodnie z zaleceniami ODGiK tak, aby podczas opracowania ope-
ratu mogy by odpowiednio zestawione.
Szczegy sytuacyjne powinny by mierzone z odpowiedni dokadnoci, w zaleno-
ci od ich przynalenoci do odpowiedniej grupy szczegw. Istniej trzy takie grupy, to
znaczy I, II i III (vide instrukcja O-1).
W trakcie pomiaru moe zaistnie take przypadek generalizacji granic szczegw,
czyli ich uoglnienia. W przypadku granic dziaek problem ten dotyczy tak zwanego pro-
stowania granicy. Mona zaniedba pomiar punktw lecych w odlegoci 0,10 m i 0,20 m
od linii granicy (odpowiednio dla terenw zurbanizowanych oraz rolnych i lenych) i uzna,
e w takim przypadku granica przebiega nie wzdu linii krzywej, ale wzdu odcinka
prostego.
Dla linii krzywej, opisujcej obiekt inny ni dziaka, przyjmuje si nastpujce kryte-
ria generalizacji:
0,10 m,
0,20 m,
0,75 m,
odpowiednio dla prostowania linii obiektw nalecych do I, II lub III grupy dokadno-
ciowej szczegw sytuacyjnych.
Przy pomiarze budynkw pomija si te detale obrysu, ktrych wymiary s rwne lub
mniejsze ni 0,30 m.
Pomiar wysokociowy prowadzi do okrelenia uksztatowania terenu w paszczynie
pionowej i przedstawienia go w odpowiedniej postaci w zalenoci od rodzaju terenu,
a take od innych potrzeb. Efektem pomiaru wysokociowego jest zatem rysunek rzeby te-
renu przedstawiony na mapie zasadniczej lub innej w postaci sieci punktw wysokocio-
wych (tereny paskie bd duego zainwestowania) lub warstwic (teren pofadowany). Po-
miar wysokociowy jest wykonywany przy zastosowaniu rnych metod, z ktrych naj-
powszechniejsza i najodpowiedniejsza zarazem jest metoda tachimetryczna, zwaszcza z uy-
ciem przyrzdw zintegrowanych lub teodolitw z nasadkami dalmierczymi. Straciy zatem
na znaczeniu te ustalenia instrukcji, ktre dotyczyy rnych kryteriw stosowania tachime-
trii, ale z uyciem innych ni elektrooptyczna metod pomiaru odlegoci.

98
Instrukcja G-4 Pomiary sytuacyjno-wysokociowe (projekt)
Projekt tej instrukcji uwzgldnia przede wszystkim wprowadzenie nowoczesnych
technik pomiarowych do zakadania osnw pomiarowych oraz pomiaru szczegw sytu-
acyjnych przy jednoczesnym zwikszeniu wymogw w zakresie uzyskiwanych dokadno-
ci. Instrukcja nie dopuszcza moliwoci zakadania cigw jednostronnie nawizanych.
W metodach pomiaru szczegw preferowana jest metoda biegunowa z zastosowa-
niem nowoczesnych narzdzi pomiarowych, przy czym dopuszcza si stosowanie metod
dotychczasowych (w tym metody ortogonalnej), z koniecznoci dostosowania zapisw
wynikw pomiaru do moliwoci wspczesnych narzdzi.
Instrukcja G-7 Geodezyjna ewidencja sieci uzbrojenia terenu
Geodezyjna ewidencja sieci uzbrojenia terenu (GESUT) dotyczy przede wszystkim
procesw pozyskiwania i przechowywania informacji o uzbrojeniu terenu.
Pod pojciem uzbrojenia terenu rozumiana jest:
sie uzbrojenia terenu (SUT) obejmujca przewody:
istniejce;
projektowane, uzgodnione protokoem ZUD;
budowle podziemne (BP):
istniejce;
projektowane, uzgodnione protokoem ZUD.
Celem GESUT jest przechowywanie i dostarczanie informacji dla:
celw inwestycyjnych, projektowych i realizacyjnych, a w szczeglnoci dla zapobie-
enia kolizjom istniejcych i projektowanych SUT w ramach prac ZUD;
uzupenienia treci mapy zasadniczej;
zaoenia ewidencji branowych (na przykad: wodocigowych, gazowych, energetycz-
nych i innych), przez podmioty zarzdzajce sieciami.
GESUT zakada si i prowadzi z wykorzystaniem technologii informatycznych, spe-
niajcych okrelone wymogi formalne zawarte w instrukcji K-1 (mapa zasadnicza w za-
kresie obiektw) oraz w dokumencie nazywanym SWING (standard wymiany informacji
geodezyjnych).
Tre GESUT dotyczy obiektw, ktre w odrnieniu od obiektw mapy zasadniczej
nazywane s obiektami G-7. Nale do nich:
obiekty SUT (przewody i odcinki przewodw, osie odcinkw przewodw, obiekty
punktowe przewodu);
obiekty dodatkowe (budowla podziemna, waciciel, administrator, jednostka ewiden-
cyjna, obrb ewidencyjny, ulica, opis przewodu itd.).

99
Dane GESUT zawierajce dane o obiektach obejmuj generalnie:
dane przestrzenne, czyli wsprzdne paskie w ukadzie przestrzennym przyjtym
dla mapy zasadniczej;
dane opisowe, czyli:
opisy podmiotu (waciciela lub administratora sieci) zawierajce:
nazw lub imi i nazwisko podmiotu;
dane adresowe podmiotu;
opisy przedmiotu (obiektu) zawierajce midzy innymi:
kod obiektu (rodzaj, typ sieci i kategori obiektu);
identyfikator uzgodniony z administratorem sieci;
nazw branow;
funkcj (dotyczy tylko przewodw);
wsprzdn wysokociow (stanowi tu dan opisow, a nie przestrzenn);
materia, z ktrego wykonany jest obiekt.
rdami danych dla potrzeb zakadania GESUT s:
mapa zasadnicza;
archiwalne materiay geodezyjnej inwentaryzacji sieci uzbrojenia terenu zawarte
w PZGK;
EG;
materiay ZUD;
materiay branowe (ewidencje branowe, inwentaryzacje powykonawcze, mapy tema-
tyczne, schematy sieci).
Dla danych przestrzennych (wsprzdne paskie X, Y) oraz danych opisowych obiektu
liniowego lub punktowego sieci (w zakresie gbokoci zalegania H) przyjmuje si odpo-
wiedni dokadno tych danych w zakresie ich pozyskiwania. Wynosi ona dla X i Y 0,05 m,
za dla H 0,01 m dla przewodw sztywnych oraz 0,10 m dla przewodw mikkich.
Obrazem graficznym GESUT jest mapa w postaci nakadki U mapy zasadniczej
w skali 1:500 lub 1:1000, uzupeniona obiektami podanymi w instrukcji G-7. Mapa ta jest
jednym z wyj bazy danych GESUT (zakadanej dla jednostki ewidencyjnej), ktra za-
wiera, wzajemnie ze sob powizane informacje przestrzenne i opisowe dotyczce sieci
uzbrojenia terenu.
Dla kadego z rodzajw sieci, na obszarze jednostki ewidencyjnej, prowadzi si ope-
rat, ktry zawiera dokumenty powstae podczas zakadania GESUT.
Po zaoeniu GESUT operat przekazuje si do ODGiK.
Instrukcja techniczna G-5/G-8 Ewidencja gruntw i budynkw
(projekt)
Niniejszy punkt zosta opracowany przede wszystkim na podstawie pracy zbiorowej
[43], w ktrej przedstawiono najwaniejsze problemy dotyczce projektu instrukcji zwi-

100
zanej z ewidencj gruntw i budynkw. Z kolei z tego opracowania wybrano, uwzgldnia-
jc potrzeby Czytelnika, najistotniejsze problemy i stwierdzenia, nie zmieniajc czsto
w ogle ich brzmienia w stosunku do oryginau ani te nie cytujc rda, dla zachowania
wikszej czytelnoci i przejrzystoci niniejszego podrcznika. Zastosowano tu zatem po-
dobn zasad jak w niektrych innych rozdziaach podrcznika.
Instrukcja skada si z siedmiu czci:
Postanowienia oglne oraz informacje o znaczeniu podstawowym,
Zakadanie ewidencji gruntw i budynkw,
Modernizacja ewidencji gruntw i budynkw,
Aktualizacja operatu ewidencyjnego,
Inne zadania zwizane z prowadzeniem ewidencji gruntw i budynkw,
Kryteria budowy i eksploatacji komputerowych systemw ewidencji gruntw i bu-
dynkw,
Dokumentacja dla celw prawnych.
Poniej zostan omwione pokrtce poszczeglne czci instrukcji.
W czci pierwszej Postanowienia oglne oraz informacje o znaczeniu podstawo-
wym stwierdzono, e instrukcja jest kierowana do organw publicznej suby geodezyjnej
i kartograficznej oraz jednostek wykonawstwa geodezyjnego do stosowania w sprawach
dotyczcych EG, przy czym EG jest zbiorem danych o przedmiotach i podmiotach ewiden-
cyjnych.
Dane EG przechowuje si w formie:
komputerowych baz danych opisowych,
mapy numerycznej,
przy czym bazy i mapa s tworzone wedug zasad podanych w rozp01.
Podmiotami ewidencji s:
waciciele,
wadajcy nieruchomociami, do ktrych nie ma ustalonych wacicieli.
Niezalenie od wymienionych powyej osb, w ewidencji wykazuje si take tych,
ktrzy posiadaj do nieruchomoci inne prawo ni wasno, to znaczy:
of, op;
jednostki bop (pastwowe i samorzdowe);
OAP, ktre gospodaruj nieruchomociami wchodzcymi w skad zasobu nieruchomo-
ci SKP oraz zasobw nieruchomoci JST.
EG obejmuje cae terytorium kraju, w tym take grunty, ktre s uwaane za nie-
zbdne dla celw obronnoci i bezpieczestwa pastwa, z wyjtkiem morza terytorialnego.
Dla celw wspomagania prowadzenia EG wykorzystywany jest system informatyczny.

101
System informatyczny oparty jest na modelu bazy danych, ktry obejmuje:
przedmioty ewidencji, czyli: grunty (dziaki), budynki i lokale;
podmioty ewidencji;
relacje.
Obiekty ewidencji (podmioty i przedmioty) oraz relacje s opisywane odpowiednio
wybranymi atrybutami, ktrych wartoci s danymi w systemie.
W EG wyrnia si atrybuty:
przestrzenne opisujce pooenie, wielko i ksztat przedmiotw oraz ich topolo-
giczne relacje tworzce ewidencyjn map numeryczn;
opisowe, okrelajce podmioty ewidencyjne i zwizane z nimi relacje, a take nieprzes-
trzenne waciwoci podmiotw ewidencyjnych tworzce zbiory danych opisowych.
Na cz geometryczn modelu danych ewidencyjnych skadaj si obiekty i relacje
opisujce ewidencyjn map numeryczn, przy czym znajduj si tu opisy dotyczce
przede wszystkim:
granic obrbu,
granic dziaek ewidencyjnych,
granic uytkw,
granic konturw klasyfikacji gleboznawczej gruntw,
obrysw budynkw.
Zbiory danych opisowych tworz szczegowe opisy obiektw przestrzennych, przy
czym umoliwiaj one tworzenie wydrukw w postaci raportw. Ze wzgldu na rnorod-
no stosowanych przez wykonawcw formatw danych kady ze stosowanych systemw
informatycznych powinien zapewni przesyanie danych w sposb:
bezporedni z zastosowaniem SWDE,
poredni z zastosowaniem jednego z powszechnie stosowanych formatw.
W czci drugiej Zakadanie ewidencji gruntw i budynkw omwiono midzy
innymi:
kryteria zakadania ewidencji gruntw i budynkw,
projekt zaoenia ewidencji oraz jego uzgodnienia z wojewdzkim inspektorem nad-
zoru geodezyjnego i kartograficznego,
procedury postpowania administracyjnego w procesie opracowania projektu operatu
zaoenia ewidencji oraz jego zatwierdzenia,
dane ewidencji gruntw i budynkw oraz rda ich pozyskiwania w zakresie:
gruntw (okrelonych przez dziaki),
budynkw,
lokali.

102
W tej czci podane s podstawy rejestracji danych ewidencyjnych dziaki. Podane s
take dane dotyczce osb, jednostek organizacyjnych i organw ujawnianych w ewidencji
gruntw i budynkw. Przedstawiony jest rwnie szczegowy podzia na grupy rejestrowe
gruntw.
Ustalenie stanw prawnych nieruchomoci jest wanym zagadnieniem szczegowo
ujtym w projekcie. Ustalenie stanu prawnego nieruchomoci to ustalenie dokumentw
zwizanych z prawem wasnoci stanowicych podstaw wprowadzanie danych do ewi-
dencji oraz okrelenie prawa wasnoci lub prawa uytkowania wieczystego do nierucho-
moci. Podane s zatem zasady postpowania przy stwierdzeniu rozbienoci w stanach
prawnych nieruchomoci wynikajcych z rnych dokumentw. Stan prawny nieruchomo-
ci ujawnionych w EG jest przedstawiany na mapie przegldowej stanw prawnych nieru-
chomoci.
W EG mog by take ujawniani posiadacze innych praw ni wasno i uytkowanie
wieczyste. W instrukcji podane s zasady ujawniania takich praw.
Granice obiektu gruntowego EG s wanym atrybutem opisujcym zasig praw do
nieruchomoci. W ewidencji wykazuje si zatem rodzaj dokumentacji, na podstawie ktrej
ustalono przebieg granic dziaek. Ustalono take zasady postpowania w przypadku braku
dokumentacji okrelajcej przebieg granic dziaek, w przypadku gdy dane dotyczce granic
zawarte w dokumentacji nie s wiarygodne lub w przypadku gdy dane dotyczce granic
otrzymane z pomiaru nie odpowiadaj obowizujcym standardom technicznym.
Przedstawione s take zasady ustalenia przebiegu granic jednostek ewidencyjnych,
obrbw i dziaek. W zakresie ustalenia granic dziaek omwione s przypadki wymaga-
jce ustalenia granic dziaek, przypadki wystpienia rozbienoci ze stanem faktycznym na
gruncie, wielkoci dopuszczalnych rnic pomidzy wsprzdnymi punktw granicznych
okrelonych na podstawie pomiaru a wielkociami podanymi w dokumentach majcych
moc dowodow, a take wielko rnic pomidzy miarami czoowymi dziaek uzyskanych
w wyniku pomiaru kontrolnego a wykazanymi w dokumentach dowodowych.
Podane s take dowody okrelajce granice wedug stanu prawnego granic nierucho-
moci. Okrelono take zasady wykazywania granic przy wystpujcych sporach granicz-
nych, a take zasady ujawniania w ewidencji stanw nieruchomoci w przypadku niezgod-
noci granic i powierzchni dziaki wykazanej wedug stanu wadania ze stanem prawnym
granic oraz zasady korygowania takich niezgodnoci.
W zakresie prac pomiarowych prowadzcych do uzyskania danych ewidencji podane
s gwnie metody pozyskiwania rdowych danych przestrzennych oraz zasady stosowa-
nia tych metod. Podane s take charakterystyki danych przestrzennych okrelone poprzez
ich dokadno. Wreszcie podane s zasady postpowania przy pozyskiwaniu danych prze-
strzennych z istniejcych materiaw geodezyjnych oraz z istniejcych komputerowych
zbiorw baz danych numerycznych.
Do szeroko potraktowany jest problem tworzenia komputerowych baz ewidencji
oraz mapy ewidencyjnej w postaci numerycznej, a take problem rodzajw raportw gene-
rowanych na podstawie komputerowych zbiorw danych ewidencyjnych, dotyczcych
gruntw, budynkw oraz lokali. Zaprezentowane s take dane dotyczce klasyfikacji gle-
boznawczej gruntw.

103
Omwione s rwnie zagadnienia dotyczce obliczenia pl powierzchni dziaek ewi-
dencyjnych, podane s zasady obliczania tych pl dotyczce: kolejnoci oblicze, porw-
nania powierzchni dziaek dla celw analizy zgodnoci powierzchni dziaek, wielkoci do-
puszczalnych rnic pl powierzchni obliczonych rnymi metodami. Omwiono take
zasady wyboru ostatecznych powierzchni przyjtych do ewidencji, obliczanie rnic po-
wierzchni pomidzy powierzchni nieruchomoci wykazan w Kw a powierzchni ewiden-
cyjn oraz zasady przyjmowania do ewidencji powierzchni nowo utworzonych dziaek.
Podano take zasady obliczenia powierzchni konturw uytkw oraz powierzchni kontu-
rw klasyfikacyjnych na podstawie numerycznego opisu tych konturw.
Omwione s rwnie zasady pozyskania ewidencyjnych danych opisowych dotycz-
cych budynkw i lokali.
W zakresie problematyki zwizanej z operatem ewidencji gruntw i budynkw przed-
stawione s szczegowe zasady dotyczce operatu geodezyjno-prawnego oraz opisowo-
-kartograficznego. Podano tu zatem w obydwu przypadkach tre i form operatu, jego cz-
ci skadowe oraz zasady kompletowania dokumentacji tych operatw.
W czci trzeciej Modernizacja ewidencji gruntw i budynkw, powoujc si
w wikszoci na aktualne rozporzdzenie w sprawie ewidencji gruntw i budynkw
(rozp01), podano zasady modernizacji ewidencji oraz kryteria w zakresie cigoci i kom-
pleksowoci dziaa modernizacyjnych. W zakresie modernizacji kompleksowej przedsta-
wione s etapy modernizacji, projekt modernizacji i jego czci skadowe.
W czci czwartej Aktualizacja operatu ewidencyjnego omwiono przede
wszystkim systematyk zmian w ewidencji gruntw i budynkw, w zakresie przedmioto-
wym i podmiotowym, zasady formalne i organizacyjne aktualizacji operatu ewidencyjnego
oraz postpowanie administracyjne dotyczce zgaszania zmian, zasady sporzdzania wy-
kazw oraz zasady zawiadamiania stron o dokonaniu zmiany.
Podane s take zasady techniczne aktualizacji operatu ewidencyjnego obejmujce
gwnie zasady wprowadzania zmian w systemie informatycznym, aktualizacji danych
ewidencyjnych budynkw i lokali, zasady wprowadzania do dokumentacji sprostowa b-
dcych wynikiem zaistniaych bdw i omyek oraz zasady sporzdzania dokumentacji
technicznej opracowa geodezyjnych zmian, z uwzgldnieniem wymogw obowizujcych
standardw technicznych.
W czci pitej Inne zadania zwizane z prowadzeniem ewidencji gruntw i bu-
dynkw zwrcono uwag na zasady ochrony danych ewidencyjnych, okresow weryfika-
cj danych ewidencyjnych, udostpnianie danych ewidencyjnych oraz na sporzdzanie
gminnych i powiatowych zestawie zbiorczych danych objtych ewidencj.
Cz szstej Kryteria budowy i eksploatacji komputerowych systemw ewiden-
cji gruntw i budynkw
16
zawiera opis podstawowych cech i kryteriw wyboru techno-
logii komputerowej dla wspomagania procesu prowadzenia ewidencji, w oparciu o przed-
stawione badania dokonane w tym wzgldzie przez stosowny zesp. Zostan przedstawione
najwaniejsze ustalenia wynike z treci tej czci instrukcji.





16
Ta cz instrukcji zawiera fragmenty opracowania wykonanego na zamwienie Gwnego Geodety Kraju
przez Instytut Geodezji i Kartografii w Warszawie w roku 1999, pt. Kryteria oceny systemw informa-
tycznych do prowadzenia baz danych katastru nieruchomoci. W podrczniku zostanie omwione
skrtowo to opracowanie.

104
Kryteria oceny systemw informatycznych sucych do prowadzenia katastru nieru-
chomoci mona podzieli na cztery grupy. S nimi:
1) kryteria merytoryczne,
2) kryteria informatyczne,
3) kryteria wdroeniowe,
4) kryteria ekonomiczne i handlowe.
Do najwaniejszych kryteriw nale bez wtpienia kryteria merytoryczne, ktre po-
winny by decydujce przy wyborze systemu informatycznego wspomagajcego kataster
nieruchomoci.
Dla wyboru systemu informatycznego przyjmuje si, e relacyjno-obiektowe profesjo-
nalne bazy danych stanowicych podstaw systemu stanowi bd obowizkow platform
narzdziow dla systemu. Wane jest rwnie kryterium ochrony danych katastralnych sta-
nowicych urzdow baz danych.
Przy ostatecznym wyborze systemu konieczne jest jego wczeniejsze testowanie,
w zakresie zdefiniowanych kryteriw. Testowanie powinno by dokonane pod kontrol in-
stytucji nie pozostajcej w adnej zalenoci z twrc systemu. Testowanie powinno by
przeprowadzone w dwch zakresach, to znaczy: w zakresie teoretycznym i w zakresie
praktycznym. Etap teoretyczny powinien ocenia spenienie kryteriw na podstawie wyni-
kw specjalnie przygotowanej ankiety, do ktrej dane uzyskuje si od twrcy systemu i od
osoby testujcej system. W etapie praktycznym dokonywana jest ocena zgodnoci dziaania
oprogramowania z wymaganymi kryteriami przy zastosowaniu opracowanych w tym celu
procedur testujcych.
Instrukcja przewiduje bardzo szerok gam kryteriw wyboru systemw informatycz-
nych wspomagajcych prowadzenie EG, ale w pocztkowych fazach wdraania zasady wy-
boru tych systemw, czyli w okresie przejciowym, przewidywane jest zastosowanie za-
sady wyboru opartej o kryterium minimum, wynikego ze stanu istniejcego w zakresie
ewidencji gruntw i budynkw.
W czci sidmej Dokumentacja dla celw prawnych przedstawiono zasady tech-
niczne i porzdkowe wykonywania map oraz innych dokumentw geodezyjnych dla celw
prawnych. Przedstawiono zatem mapy do celw prawnych oraz rodzaje dokumentw opi-
sowych dla celw prawnych. Przedstawiono tu take rodzaje czynnoci geodezyjnych
i formalnoprawnych, dokumentacj kartograficzn, dokumentacj opisow, tryb postpowa-
nia przy podziaach nieruchomoci, tryb postpowania przy scalaniach i podziaach nieru-
chomoci oraz dokumentacje techniczn podziaw. Osobno potraktowany jest problem
rozgranicze nieruchomoci, w ktrym przedstawiono podstawowe zasady przeprowadza-
nia rozgraniczania, zasady ustalania znakw granicznych, wznowienia znakw granicznych,
rozgraniczania nieruchomoci w trybie sdowym oraz zasady sporzdzania dokumentacji
geodezyjnej rozgraniczenia nieruchomoci.
Instrukcja K-1 Mapa zasadnicza
Mapa zasadnicza, zwana take podstawow map kraju, jest opracowaniem wielkoska-
lowym, wykonywanym dla rnych potrzeb (vide instrukcja O-1). Mapa zasadnicza stanowi

105
podstawowy materia dla wielu rnorodnych zada, w tym rwnie materia dla sporz-
dzania map pochodnych (na przykad tematycznych). Mapa zasadnicza jest efektem pomia-
rw sytuacyjno-wysokociowych i przedstawia, midzy innymi, obraz stopnia zagospoda-
rowania terenu, a take przestrzennego rozmieszczenia rnych obiektw o charakterze
oglnogeograficznym. Mapa zasadnicza stanowi podstaw krajowego systemu informacji
o terenie (SIT). Podstawowym kryterium jakoci mapy zasadniczej jest przede wszystkim
jej aktualno. Cech t mapa zasadnicza uzyskuje w procesie aktualizacji, ktra polega na
biecym lub okresowym wprowadzaniu zmian do treci mapy w ODGiK.
W ramach aktualizacji biecej wykorzystywane s: wyniki inwetaryzacyjnych pomia-
rw powykonawczych (vide instrukcja G-3), a take wyniki pomiarw zmian granic dziaek
i uytkw, czyli danych dotyczcych EG. W ramach aktualizacji okresowej nastpuje za
ujawnianie nie zgoszonych wczeniej zmian lub te zmian nie wykazanych w trybie aktua-
lizacji biecej. Sam proces aktualizacji jest efektem pomiaru uzupeniajcego, natomiast
nowy pomiar wykonuje si przy zakadaniu mapy zasadniczej.
Mapa zasadnicza, dla terenw o duym stopniu zainwestowania wykonywana jest
w postaci rozwarstwionej, to znaczy z tak zwanymi nakadkami tematycznymi, ktrymi s:
S sytuacja,
W rzeba,
U uzbrojenie,
E ewidencja gruntw,
R uzgodnienia realizacyjne.
Mapa zasadnicza jest wykonywana w podziale sekcyjnym, na arkuszach A-1 w uka-
dzie odwzorowawczym 65 i Kronsztad w skalach zalenych od rodzaju terenu, a take
od innych okolicznoci
17
.


Dokadno mapy zasadniczej jest charakteryzowana bdem pooenia punktu sytu-
acyjnego nalecego do I grupy dokadnociowej, w stosunku do najbliszego punktu
osnowy geodezyjnej. Bd ten nie powinien by wikszy ni odcinek 0,3 mm na mapie.
Treci mapy zasadniczej s takie obiekty, jak midzy innymi:
punkty osnowy geodezyjnej,
granice jednostek podziau administracyjnego,
granice dziaek i uytkw gruntowych,
ogrodzenia trwae,
obiekty budowlane,
obiekty maej architektury,
obiekty zieleni,
elementy rzeby terenu i inne.
Tre mapy stanowi take rne opisy informacyjne.



17
vide przypis 11.

106
Obiekty mapy zasadniczej s przedstawiane przy uyciu znakw umownych w przy-
padku, gdy rysunek obiektu w skali mapy jest nieczytelny, to znaczy, gdy wielko tak
zwanego wiata pomidzy liniami rysunku obiektu jest mniejsza ni odcinek 0,3 mm.
Przewd podziemny natomiast jest przedstawiany w postaci jednej linii (osi przewodu),
gdy odlego pomidzy zewntrznymi krawdziami przewodu na mapie jest mniejsza ni
1,5 mm.
Podstawowym kryterium dotyczcym zasad pomiaru i wykazywania drzew na mapie
zasadniczej jest rednica tych drzew. Drzewa o rednicy mniejszej ni 0,20 m, nie s przed-
miotem pomiaru dla potrzeb opracowania mapy zasadniczej.
Rzeba terenu jest przedstawiana na mapie zasadniczej w postaci rysunku warstwi-
cowego lub sieci pojedynczych, opisanych wysokociowo punktw. Zarwno warstwice,
jak i punkty wysokociowe s przedstawiane w kolorze czarnym, z tym e dopuszczalne
jest zastosowanie dla przedstawienia tych elementw take koloru brzowego. Takie
obiekty rzeby terenu, jakimi s skarpy, stanowi przedmiot pomiaru i s przedstawiane na
mapie wwczas, gdy wysoko skarpy jest wiksza ni 1/3 wielkoci cicia warstwicowego
oraz gdy dugo odcinka skarpy na mapie jest wiksza ni 2 mm.
Instrukcja K-2 Mapy topograficzne
Mapy topograficzne s sporzdzane dla rnych celw gospodarczych w skalach od
1:5000 do 1:500 000 w odwzorowaniu 65 (dla skal duych i rednich) oraz w odwzoro-
waniu 80 (dla skal maych) oraz w przyjtym ukadzie wysokociowym Kronsztad
18
.


Mapy topograficzne w skalach duych i rednich s sporzdzane na podstawie pomia-
rw bezporednich z wykorzystaniem punktw osnowy geodezyjnej oraz procesu redakcji,
za mapy topograficzne w skalach maych s opracowywane wycznie w procesie reda-
gowania treci map wykonanych wczeniej w skalach wikszych.
Podstawow cech odrniajc mapy topograficzne od innych rodzajw map jest tak
zwana siatka kilometrowa rysowana ma mapie.
Treci mapy topograficznej s takie obiekty, jak midzy innymi:
punkty osnowy geodezyjnej,
osiedla,
drogi koowe i elazne,
obiekty szaty rolinnej,
wody,
obiekty rzeby terenu.
Treci mapy s take opisy informacyjne.
Aktualizacja mapy jest wykonywana w przedziale od 5 do 15 lat i dotyczy obiektw
sytuacji, rzeby, osnowy i nazewnictwa.
Dokadno mapy topograficznej jest charakteryzowana bdem pooenia punktu,
w stosunku do najbliszego punktu osnowy geodezyjnej. Bd ten powinien zawiera si



18
vide przypis 11.

107
w przedziale od 0,5 mm do 1,0 mm na mapie. Jednoczenie bd wysokoci wyznaczonej
z mapy dla dowolnego punktu nie powinien by wikszy ni 0,1 m.
Rzeba terenu jest przedstawiana na mapie topograficznej w postaci rysunku war-
stwicowego z liniami spadu oraz z sieci opisanych wysokociowo punktw.
Zarwno warstwice, jak i punkty wysokociowe s przedstawiane w kolorze brzo-
wym. Sztucznie uksztatowane obiekty terenu, takie na przykad jak skarpy, s przedmio-
tem opracowania i s przedstawiane na mapie w kolorze czarnym.
Instrukcja K-3 Mapy tematyczne
Mapy tematyczne przedstawiaj szczegowy stan zagospodarowania terenu w za-
kresie przewidzianym treci mapy. Mapy tematyczne sporzdza si na bazie istniejcych
map z wykorzystaniem dodatkowych informacji dotyczcych przedstawianego problemu.
Forma map tematycznych jest w zasadzie dowolna i zaley gwnie od przyszego uyt-
kownika. Podzia map tematycznych jest przedstawiony w instrukcji O-2.
Standard wymiany informacji geodezyjnej (SWING)
Zawiera opis uniwersalnego formatu danych w ramach krajowego SIT, ktry umoli-
wia wymian danych pomidzy tymi ODGiK, w ktrych tworzone s komrki SIT. Wpro-
wadzenie uniwersalnego formatu danych geodezyjnych jest spowodowane koniecznoci
wymiany danych pomidzy rnicymi si systemami, pracujcymi czsto na innych plat-
formach sprztowych.
Standard wymiany danych ewidencyjnych (SWDE)
Standard wymiany danych ewidencyjnych format SWDE suy do wymiany danych
pomidzy bazami ewidencyjnymi. Format ten umoliwia reprezentacj w pliku tekstowym
obiektw przestrzennych i opisowych ewidencji. Format ten umoliwia take przekazanie
opisu modelu uytego do transferu (przekazania danych) oraz informacji o utworzeniu
i przeznaczeniu danych zawartych w pliku transferu.
W formacie SWDE istniej do zoone zasady modelowania danych w oparciu o po-
jcia podstawowe, ktre dotycz: obiektw i ich atrybutw, stanw obiektw, klas obiek-
tw i wiza (relacji) pomidzy klasami obiektw.
Plik w formacie SWDE moe by traktowany jako georelacyjna baza danych, co ozna-
cza e rekordy s tu pogrupowane w tabele.
W formacie SWDE wyrnia si pi podstawowych typw rekordw. S nimi:
1) typ opisowy oznaczajcy, e rekord nie ma odniesienia przestrzennego (dotyczy na
przykad charakteru wadania nieruchomoci, rodzaju podmiotu, itp.);
2) typ punktowy oznaczajcy, e opis przestrzenny rekordu dotyczy punktu (na przy-
kad punktu granicznego, punktu osnowy itp.);
3) typ liniowy oznaczajcy, e opis przestrzenny rekordu dotyczy linii amanej zam-
knitej lub otwartej (na przykad granicy dziaki ewidencyjnej);

108
4) typ obszarowy oznaczajcy, e opis przestrzenny rekordu dotyczy zbioru obszarw
z enklawami (na przykad budynek, obrb, dziaka);
5) typ zoony oznaczajcy, e opis przestrzenny rekordu przedstawia obiekt zoony
z innych obiektw (na przykad jednostka rejestrowa).
Naley nadmieni, e format SWDE umoliwia przekazywanie kontekstu danych,
czyli informacji, ktre wi dane zawarte w pliku ze rdem pochodzenia oraz okrelaj
przeznaczenie danych. Kontekst danych jest elementem jakoci danych. Dane przestrzenne
w formacie SWDE to wsprzdne w ukadzie wsprzdnych kartezjaskich prawoskrt-
nych (geodezyjnych, w ktrych o X jest skierowana na pnoc).

109

7. Podsumowanie czci I
Problematyka wykonawstwa geodezyjnego jest bardzo zoona, obejmuje ona bowiem
szeroki wachlarz zagadnie, ktrych nie sposb jest caociowo przedstawi, nawet na amach
podrcznika.
Niemniej, mona si pokusi o stwierdzenie, e pomimo zoonoci prac i ich duego
zrnicowania nawet w ramach tego samego asortymentu wykonawstwo geodezyjne i jego
jako, a take jako produktu wykonawcy zale w gwnej mierze od pracy orodka
dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej. Ta teza przewijaa si do wyranie w caej
ksice.
Podobn opini mona odnie do zasobu, czyli do rnorodnych materiaw prze-
chowywanych w orodku, ktre s wykorzystywane przez wykonawcw w ich codziennej
pracy, a ktre s wytworem pracy wielu pokole. Ten zasb to, rzec by mona, nieoceniony
skarb, ktry powinien by chroniony w szczeglny sposb, a dbao o niego powinna by
celem nadrzdnym dla tych, ktrzy odpowiadaj za zasb poczwszy od organw prowa-
dzcych, a skoczywszy na pracownikach obsugi.
wiadomo faktu, e zasb jest tak wartociowy i niezbdny nie tylko w dziedzinie
geodezji i kartografii, ale take i dla innych dziedzin, powinna take motywowa wszystkich
uczestnikw procesu pozyskiwania i gromadzenia informacji o terenie w orodku doku-
mentacji do stosowania jak najlepszych metod i rodkw w tym zakresie. Aby dane zasobu
mogy spenia jak najlepiej swoje funkcje, musz by dokadne i wiarygodne. W celu osig-
nicia takiego stanu wszystkie strony uczestniczce we wspomnianym procesie, to znaczy:
wykonawcy, pracownicy orodka i inwestorzy, musz by przekonani o unikatowej wrcz
wartoci materiaw geodezyjnych i kartograficznych stanowicych zasb oraz o ich
przydatnoci.
Wydaje si, e pracownicy orodka dokumentacji s w peni wiadomi tego faktu, co
wyraa si poprzez, czsto bardzo powane, czy wrcz przesadne, wymagania dotyczce
procedury przyjmowania wynikw prac do zasobu. Nieco inaczej problem ten przedstawia
si z punktu widzenia wykonawcw prac geodezyjnych i kartograficznych, ktrzy niekiedy
niesusznie obwiniaj pracownikw orodka o stosowanie przez nich wygrowanych wy-
maga w przyjmowaniu prac do zasobu. A przecie stosowanie takich wymogw pomoe
w przyszoci rwnie samemu wykonawcy, ktry bdzie korzysta z produktu wczeniej
wytworzonego przez innego wykonawc. Wydaje si jednak, e w tym zakresie w ostatnich

110
latach nastpuje u wykonawcw istotna zmiana wiadomoci. Wydaje si take, e praco-
wnicy orodka i wykonawcy staj si w coraz wikszym stopniu rzeczywistymi partnerami,
a nie tylko stronami.
Najgorzej przedstawia si przedmiotowy problem z punktu widzenia inwestorw, ich
znajomoci zagadnienia roli i znaczenia orodka dokumentacji w ksztatowaniu jakoci
prac geodezyjnych i kartograficznych, a przede wszystkim wartoci opracowa sporzdza-
nych dla celw pozyskiwania informacji o terenie dla potrzeb inwestycji. Inwestorzy prze-
wanie wykazuj gbok nieznajomo tego problemu, wyraajc czsto niesuszne i ni-
czym nieuzasadnione pogldy o niewielkim znaczeniu czynnoci geodezyjnych dokonywa-
nych podczas procesu realizacji inwestycji.
Zatem rola wykonawcy powinna take polega na uwiadamianiu wszystkich stron
procesu inwestycyjnego o wartoci informacji o terenie i jej niezbdnoci, o wielu proble-
mach w jej pozyskaniu, a przede wszystkim o wysokich i koniecznych nakadach finanso-
wych zwizanych z tym zagadnieniem.
Informacja o terenie przechowywana w orodku ma wysok warto, co powoduje, e
musi mie take wysok cen. Za informacj o terenie naley zatem pobiera stosowne i, nie-
stety, czsto wysokie opaty. O tym wanie fakcie kady wykonawca powinien informowa
potencjalnego czy rzeczywistego inwestora. Wykonawca powinien inwestorowi take
wyjania, na czym polega zoony i pracochonny proces pozyskiwania tej informacji. Na
przykad, e za symboliczn kresk na mapie oznaczajc lini podziau nieruchomoci
kryje si czsto ogrom pracy, czego przewanie nie jest zupenie wiadomy zleceniodawca.
Z duego wysiku intelektualnego i organizacyjnego zwizanego z tak prac zdaje sobie
spraw, niestety, tylko wykonawca.
Rola wykonawcy to jednak nie tylko umiejtno przekonania wszystkich zaintereso-
wanych o wysokiej wartoci swojej pracy, ale take, a moe przede wszystkim, problem
etyki zwizanej z wykonywanym zawodem. Geodeta to w istocie rzeczy nie tylko wolny,
ale take wysoce odpowiedzialny zawd. Ten drugi atrybut jest, jak si wydaje, znacznie
waniejszy. Wykonywanie zawodu geodety w sposb odpowiedzialny jest bowiem trud-
nym problemem, zwaszcza na dzisiejszym, ograniczonym w inwestycje rynku. Poczucie
odpowiedzialnoci w takim przypadku to nie tylko denie do dobrego wykonania pracy,
ale take waciwie dobrze pojta solidarno zawodowa. Cho trudno jest porwnywa
zawd adwokata czy lekarza do zawodu geodety, to solidarno tych grup zawodowych
moe, do pewnego stopnia i w rnych sprawach, zasugiwa na szacunek i uznanie.
Niestety, grupa zawodowa geodetw nie wykazuje takiej solidarnoci, obwiniajc si czsto
wzajemnie o uchybienia czy bdy. Takie przypadki maj czsto miejsce w sprawach
sdowych, w sprawach o wasno lub inne prawo rzeczowe, gdy jeden biegy z zakresu
geodezji czyni czsto zarzuty kolejnemu biegemu powoywanemu przez sd o brak kom-
petencji, na przykad w sprawach o rozgraniczenie nieruchomoci. A przecie tak atwo
unikn jest podobnego bdu poprzez proste stwierdzenie biegego, kierowane do sdu,
a wyraane w opinii. Moe ono na przykad brzmie: Poprzedni biegy sporzdzi doku-
mentacj rozgraniczenia nieruchomoci zgodnie ze swoim najlepszym, na miar swoich
aktualnych moliwoci, stanem wiedzy w tym zakresie, tyle tylko, e metody, ktre zasto-

111
sowa, nie przyniosy najdokadniejszych wynikw. Nie zapominajmy wic i o tym, e
dziaajc na wielkociach przyblionych, zawsze moemy otrzymywa rne wyniki. Ten
fakt powinno si wykorzystywa, jako argument, w rnych okolicznociach i zawsze z ko-
rzyci dla dobrego wizerunku geodety.
Wydaje si take, e presti zawodu geodety i jego pozycja w spoeczestwie powinny
zdecydowanie wzrosn w zwizku z rol, jak peni on w rnorodnych przedsiwziciach.
Do takiego stanu mona z ca pewnoci doprowadzi poprzez zwikszenie wymaga sta-
wianych kandydatom na uprawnienia zawodowe w dziedzinie geodezji i kartografii. Taki
fakt zreszt ma miejsce obecnie, co wyraa si w zmianie charakteru postpowania kwalifi-
kacyjnego w czci sprawdzajcej.
Geodeta, wzorem wielu krajw, powinien by z mocy prawa osob zaufania publicz-
nego. Mona domniemywa, przy przyjciu takiego zaoenia, e powinien nastpi w tym
przypadku powrt do korzeni i dobrych tradycji w zakresie rozwiza, jakie zostay wypra-
cowane na przestrzeni ostatnich, nie tak odlegych czasw. Oznacza to, e powinna powr-
ci instytucja geodety (mierniczego) przysigego, ktry, bdc osob zaufania publicznego
i uzyskujc ten status poprzez zoenie stosownej przysigi, byby w sprawach z zakresu
geodezji i kartografii pierwsz instancj sdow. Takie rozwizanie znacznie podniosoby
znaczenie geodezji i kartografii w yciu kraju i jego spoeczestwa, a zawd geodety byby
nobilitowany w sposb zupenie niewymuszony i naturalny. Wydaje si, e takie rozwiza-
nie powinno sta si przedmiotem dyskusji rodowiska geodezyjnego i zosta wprowadzone
w ycie w najbliszych latach.

113















CZ II

Wybrane przykady
dotyczce wykonawstwa geodezyjnego
i czynnoci obsugi orodka

115

8. Rola i zadania wykonawstwa geodezyjnego
oraz orodka dokumentacji
geodezyjnej i kartograficznej
Wykonawstwo geodezyjne, jak sama nazwa wskazuje, dotyczy wykonania pracy geo-
dezyjnej w zakresie okrelonym wymogami standardw technicznych i stosowanych tech-
nologii. Wykonanie pracy geodezyjnej to jednak zoona procedura, zalena rwnie od
orodka dokumentacji, ktry przyjmuje zgoszenie pracy, pobiera stosowne opaty za udo-
stpnienie materiaw rdowych, przyjmuje prac do zasobu, przechowuje j, a w kocu
take udostpnia podmiotom zainteresowanym w rnym stopniu informacj o terenie.
Cho wykonawstwo geodezyjne powinno mie charakter jednolity, niezalenie od miejsca
pooenia orodka dokumentacji, to jednak z uwagi na rnorodne przyczyny, a take przy-
zwyczajenia, zarwno wykonawcw, jak te i pracownikw orodka, wykonawstwo geode-
zyjne nie jest do koca nacechowane jednolitoci. Do jakiego stopnia w tym wzgldzie
jest to pogld uzasadniony, mona si przekona, wykonujc ten sam asortyment prac
w rnych czciach kraju. Widoczne s bowiem rnice w formie i w treci przyjmowanych
prac. Widoczne s take rnice technologiczne w sposobie prowadzenia orodka doku-
mentacji. Naley jednak doda, e te rnice nie maj charakteru fundamentalnego i nie
zmieniaj w sposb zasadniczy istoty wykonywanej pracy. Mona zatem przyj zaoenie,
e podstawowa forma i tre dokumentacji s zasadniczo takie same we wszystkich regio-
nach kraju, niezalenie od czynnika osobowego i stosowanych technologii, preferowanych
przez orodek, a take niezalenie od szczegowych wymogw orodka.
W kolejnych rozdziaach zostan zatem przedstawione typowe przykady dotyczce
wykonawstwa geodezyjnego; poczwszy od zgoszenia pracy, poprzez obsug wykonawcy
i pobranie opat, a skoczywszy na przykadach obiegu informacji w orodku i koncepcji
pracy orodka. Czytelnik powinien potraktowa te przykady jako rzeczywicie typowe
(w zakresie samej idei oraz formy) oraz doda do nich swj wasny komentarz, wyniky
z osobistych dowiadcze zawodowych w zakresie wykonawstwa geodezyjnego lub ze zdo-
bytej wiedzy teoretycznej.

116

9. Przykady procedury
zgaszania pracy geodezyjnej
do orodka dokumentacji geodezyjnej
i kartograficznej
Zgoszenie pracy geodezyjnej w ODGiK rozpoczyna kad prac geodezyjn, ktra
tego wymaga. Mona tu jeszcze raz stwierdzi, e wymagaj zgoszenia do orodka te
prace, w wyniku ktrych nastpuje zmiana w informacji o terenie. Prace te stanowi zdecy-
dowan wikszo w stosunku do prac, ktre nie wymagaj zgaszania. Mona zatem
wyrazi pogld, e sama procedura zgaszania prac jest typowa, a jej znajomo jest dla
wykonawcy konieczna.
Zgoszenie pracy geodezyjnej odbywa si w oparciu o przepisy stosownego rozporzdze-
nia (vide podrozdz. 3.3), na specjalnych formularzach. Warto nadmieni, e rozporzdzenie nie
okrela szczegowo ani treci, ani postaci formularzy zgoszenia. Mona zatem domnie-
mywa, e bd si one nieznacznie rni pomidzy sob dla tych samych asortymentw
prac, w rnych orodkach. Wydaje si jednak, e ten czynnik nie ma tu istotnego znaczenia.
Na zgaszan prac geodezyjn orodek udziela wykonawcy szczegowej odpowie-
dzi, przestrzegajc ustalonych terminw. Z uwagi na fakt, e odpowied orodka jest za-
lena od rodzaju (asortymentu) zgaszanej pracy, mona stwierdzi, e caa procedura zgo-
szenia pracy geodezyjnej jest zalena take od asortymentu zgaszanej pracy.
Przedstawione w niniejszym rozdziale przykady zgaszania prac geodezyjnych do
orodka, wraz z odpowiedzi orodka na te zgoszenia, pochodz z Powiatowego Orodka
Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej w Krakowie. Cho przykady zgaszania prac
pochodz z jednego tylko orodka, to jednak, jak si wydaje, nie odbiegaj one w sposb
znaczcy od przykadw zgaszania prac dokonywanych w innych orodkach. Naley
nadmieni, e przedstawione przykady dotycz najczciej wykonywanych prac, rni-
cych si pomidzy sob w sposb znaczcy.
Biorc pod uwag przedstawione powyej okolicznoci, w niniejszym rozdziale zosta-
n omwione przykady dotyczce zgoszenia nastpujcych prac geodezyjnych:
wykonania mapy sytuacyjno-wysokociowej,
inwentaryzacji powykonawczej,
podziau nieruchomoci,
rozgraniczenia nieruchomoci,
wznowienia granic nieruchomoci.
Dla tych prac geodezyjnych zostanie przedstawiona procedura zgoszenia i odpowie-
dzi na zgoszenie pracy. Warto zwrci uwag, e w kadym omawianym przypadku od-
powiedzi orodka rni si pomidzy sob w zalenoci od asortymentu pracy.

117
Poniej zostan przedstawione przykady dotyczce wymienionych prac. Warto za-
uway, e dla wszystkich prac podawane s w zgoszeniu prawie te same informacje.
Dlatego te, dla uniknicia pniejszych powtrze, zostan one przedstawione tylko jeden
raz, w tym miejscu. Jednoczenie, z uwagi na fakt, e odpowiedzi orodka na zgaszan
prac rni si pomidzy sob, zostan one podane w dalszej czci dla wszystkich, ko-
lejno omawianych prac. Tak wic zgoszenie pracy geodezyjnej zawiera przede wszystkim:
informacj o wykonawcy (nazwisko, adres, NIP, numer i zakres uprawnie zawodo-
wych, upowanienie dla osoby pobierajcej materiay itp.);
informacj o zgaszanej pracy (numer dziaki ewidencyjnej dotyczcej obszaru pracy,
pooenie obiektu stanowicego przedmiot pomiarw, rodzaj i cel pracy, termin za-
koczenia pracy, podanie sekcji mapy zasadniczej, obejmujcej obiekt pomiarw itp.);
potwierdzenie przyjcia zgoszenia pracy (numer ewidencji, kwalifikacja do grupy
asortymentowej itp.);
informacj orodka dla wykonawcy o moliwoci wejcia na grunt i dokonywania
czynnoci zwizanych ze zgoszon prac, zgodnie z ustaw pr g i k;
dodatkowe informacje wynike ze stosownego przepisu prawnego (rozporzdzenia
Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z 2001 roku w sprawie zgaszania
prac geodezyjnych i kartograficznych...).
Zgoszenie wykonania mapy sytuacyjno-wysokociowej
Sporzdzenie mapy sytuacyjno-wysokociowej (na przykad dla celw projektowych)
jest wynikiem zamiaru podjcia w przyszoci przez zleceniodawc pracy geodezyjnej, in-
westycji na okrelonym obszarze, ktry moe obejmowa wiele dziaek ewidencyjnych
(w przypadku duych inwestycji) bd te pojedynczej dziaki. Niniejszy przykad dotyczy
obszaru, na ktrym bdzie realizowana kanalizacja toczna. Sporzdzenie mapy dla celw
projektowych moe by dokonane przez wykonawc posiadajcego uprawnienia z zakresu 1
uprawnie zawodowych (por. podrozdz. 3.1). Zgoszenie wykonania mapy sytuacyjno-wy-
sokociowej dla celw projektowych jest przedstawione na rysunku 9.1.
Z kolei odpowied orodka na zgoszenie wykonania mapy sytuacyjno-wysokociowej
dla celw projektowych zawiera przede wszystkim:
informacj o posiadanych przez powiatowy ODGiK materiaach, dotyczcych przedmio-
towej pracy (sie punktw osnowy poziomej i wysokociowej w przyjtych ukadach
odniesienia, mapa zasadnicza w okrelonej skali, mapy jednostkowe w okrelonych
skalach oraz inne materiay, ktre naley wykorzysta);
czynnoci wymagane przez orodek od wykonawcy w zakresie pomiaru i opracowania
wynikw, zwaszcza czynnoci zwizane z obiektami mapy zasadniczej okrelonymi
w instrukcji K-1;
czynnoci wymagane przez orodek od wykonawcy w zakresie danych dotyczcych
pomierzonych budynkw, pozostajce w zwizku z koniecznoci dostarczenia danych
o budynkach do JPEG;
wymagania orodka dotyczce pomiaru elementw okrelonych stosownym przepisem
prawnym, w zakresie opracowa geodezyjno-kartograficznych obowizujcych w bu-
downictwie;
potwierdzenie przyjcia zgoszenia pracy.

119
Odpowied orodka na zgoszenie wykonania mapy dla celw projektowych jest przed-
stawiona na rysunku 9.2.
Zgoszenie wykonania inwentaryzacji powykonawczej
Inwentaryzacja powykonawcza to wany proces geodezyjny, ktry polega na stwier-
dzeniu prawidowoci bd niezgodnoci zrealizowanych obiektw inwestycji w odniesie-
niu do zaoe projektu. Jest to zatem zesp zoonych czynnoci pomiarowych i oblicze-
niowych, do ktrych naley przywizywa szczegln wag. Inwentaryzacja powykonaw-
cza obiektu inwestycji jest wykonywana po zakoczeniu cyklu inwestycyjnego i dotyczy
wszystkich obiektw zrealizowanej inwestycji.
Niniejszy przykad dotyczy budynku, przycza wody, kabla elektrycznego niskiego
napicia i kanalizacji. Przeprowadzenie pomiaru inwentaryzacyjnego moe by dokonane
przez wykonawc posiadajcego uprawnienia z zakresu 1 uprawnie zawodowych. Zgo-
szenie wykonania inwentaryzacji powykonawczej jest przedstawione na rysunku 9.3.
Z kolei odpowied orodka na zgoszenie wykonania inwentaryzacji powykonawczej
zawiera gwnie:
informacj o posiadanych przez powiatowy ODGiK materiaach dotyczcych przed-
miotowej pracy (sie punktw osnowy poziomej i wysokociowej w przyjtych uka-
dach odniesienia, mapa zasadnicza w okrelonej skali, mapy jednostkowe w okrelo-
nych skalach oraz inne materiay, ktre naley wykorzysta);
wymagania orodka w zakresie inwentaryzacji punktw osnowy w celu stwierdzenia,
czy punkty te nie ulegy zniszczeniu podczas procesu realizacji inwestycji;
wymagania orodka dotyczce pomiaru punktw inwentaryzowanych obiektw (budyn-
kw i sieci uzbrojenia terenu), polegajce na tym, e wykonawca ma dostarczy do
orodka plik z okrelonymi wsprzdnymi tych punktw;
wymagania orodka dotyczce czynnoci wykonawcy w zakresie danych dotyczcych
pomierzonych budynkw, pozostajce w zwizku z koniecznoci dostarczenia danych
o budynkach do JPEG;
wymagania orodka dotyczce czynnoci wykonawcy w zakresie pomiaru i opracowa-
nia wynikw, w szczeglnoci zwizane z obiektami mapy zasadniczej okrelonymi
w instrukcji K-1;
wskazwki orodka dla wykonawcy dotyczce uzupenienia mapy inwentaryzacyjnej
lub zarysu pomiarowego (po dokonaniu klauzuli tych dokumentw w orodku) o ele-
menty niezbdne dla inwestora, ktrych pomiar nie jest wymagany przez instrukcje
techniczne;
potwierdzenie przyjcia zgoszenia pracy.
Odpowied orodka na zgoszenie inwentaryzacji powykonawczej jest przedstawiona
na rysunku 9.4.

123
Zgoszenie wykonania podziau nieruchomoci
Podzia nieruchomoci jest jedn z czciej wykonywanych prac geodezyjnych. Po-
dzia nieruchomoci to zesp czynnoci geodezyjnych, ktre rozdzielaj fizycznie obiekt
podziau (dziak ewidencyjn) na dwie lub wicej czci, oraz czynnoci prawnych, ktre
polegaj na przypisaniu praw do wydzielonych fizycznie czci.
Podzia nieruchomoci w sposb istotny zmienia informacj o terenie zarwno w sys-
temie EG, jak te w systemie Kw. Podzia nieruchomoci moe by dokonywany jedynie
przez wykonawc posiadajcego uprawnienia z zakresu 2 uprawnie zawodowych.
Zgoszenie wykonania podziau jest przedstawione na rysunku 9.5.
Odpowied orodka na zgoszenie wykonania podziau zawiera przede wszystkim:
informacj o posiadanych przez powiatowy ODGiK materiaach, dotyczcych przed-
miotowej pracy (sie punktw osnowy poziomej i wysokociowej w przyjtych uka-
dach odniesienia, mapa zasadnicza w okrelonej skali, mapy jednostkowe w okrelo-
nych skalach oraz inne materiay, ktre naley wykorzysta);
informacj o miejscu przechowywania materiaw dotyczcych EG;
wymagania orodka odnonie ustalenia granic przedmiotowej nieruchomoci (stano-
wicej dziak ewidencyjn);
wymagania orodka dotyczce sposobu usunicia rozbienoci w powierzchniach
przed podziaem i po podziale;
wymagania orodka dotyczce sposobu pomiaru, stabilizacji nowych punktw zaama-
nia granic oraz oblicze i formy przedstawienia danych o nowych punktach zaamania
granic;
wymagania orodka dotyczce wykorzystania istniejcych materiaw geodezyjnych
o granicach nieruchomoci ssiednich;
wymagania orodka dotyczce formy opracowania projektu podziau;
wymagania orodka dotyczce formy przekazania przez wykonawc danych nume-
rycznych pochodzcych z podziau;
informacj o moliwoci dokonania odstpstw od podanych wymogw orodka;
potwierdzenie przyjcia zgoszenia pracy.
Pena odpowied orodka na zgoszenie podziau nieruchomoci jest przedstawiona na
rysunku 9.6.
Zgoszenie wykonania rozgraniczenia nieruchomoci
Rozgraniczenie nieruchomoci, obok podziau nieruchomoci, jest rwnie jedn
z czciej wykonywanych prac geodezyjnych. Rozgraniczenie nieruchomoci to zesp
czynnoci geodezyjnych, w wyniku ktrych dokonywane jest ustalenie punktw granicy,
dotychczas niewidocznych, czsto spornych, pooonych pomidzy dwoma lub wicej ni

124
dwoma nieruchomociami gruntowymi. Rozgraniczenie nieruchomoci czsto w sposb
istotny zmienia informacj o terenie zarwno w systemie EG, jak te w systemie Kw. Roz-
graniczenie nieruchomoci moe by dokonywane jedynie przez wykonawc posiadajcego
uprawnienia z zakresu 2 uprawnie zawodowych. Zgoszenie wykonania rozgraniczenia jest
przedstawione na rysunku 9.7.
Odpowied orodka na zgoszenie wykonania rozgraniczenia nieruchomoci zawiera
przede wszystkim:
informacj o posiadanych przez powiatowy ODGiK materiaach dotyczcych przed-
miotowej pracy (sie punktw osnowy poziomej i wysokociowej w przyjtych uka-
dach odniesienia, mapa zasadnicza w okrelonej skali, mapy jednostkowe w okrelo-
nych skalach oraz inne materiay, ktre naley wykorzysta);
informacj o miejscu przechowywania materiaw dotyczcych EG;
wymagania orodka odnonie ustalenia granic przedmiotowej nieruchomoci (stano-
wicej dziak ewidencyjn);
wymagania orodka dotyczce sposobu pomiaru, stabilizacji nowych punktw zaama-
nia granic oraz oblicze i formy przedstawienia danych o nowych punktach zaamania
granic;
wymagania orodka dotyczce wykorzystania istniejcych materiaw geodezyjnych
o granicach nieruchomoci ssiednich;
wymagania orodka dotyczce formy opracowania operatu rozgraniczenia nierucho-
moci;
wymagania orodka dotyczce formy przekazania przez wykonawc danych nume-
rycznych pochodzcych z rozgraniczenia;
informacj o moliwoci dokonania odstpstw od podanych wymogw orodka;
potwierdzenie przyjcia zgoszenia pracy.
Pena odpowied orodka na zgoszenie rozgraniczenia nieruchomoci jest przedsta-
wiona na rysunku 9.8.
Zgoszenie wykonania wznowienia granic nieruchomoci
Wznowienie granic nieruchomoci dotyczy przypadkw, gdy dla granicy nieruchomo-
ci istnieje pena dokumentacja geodezyjna i prawna, to znaczy, gdy sama granica nieru-
chomoci ma charakter prawny. Proces wznowienia znakw granicznych jest mniej
zoony ni proces rozgraniczenia nieruchomoci gwnie z tego powodu, e w przypadku
wznowienia nie jest wszczynane postpowanie administracyjne.
Wznowienie granic nie zmienia informacji o terenie, co oznacza, e dane okrelajce
pooenie punktw granicznych pozostaj bez zmian. Wznowienie granic nieruchomoci
moe by dokonywane jedynie przez wykonawc posiadajcego uprawnienia z zakresu 2
uprawnie zawodowych. Zgoszenie wykonania wznowienia granic jest przedstawione na
rysunku 9.9.

131
Odpowied orodka na zgoszenie wykonania wznowienia granic nieruchomoci za-
wiera gwnie:
informacj o posiadanych przez powiatowy ODGiK materiaach dotyczcych przed-
miotowej pracy (sie punktw osnowy poziomej i wysokociowej w przyjtych uka-
dach odniesienia, mapa zasadnicza w okrelonej skali, mapy jednostkowe w okrelo-
nych skalach oraz inne materiay, ktre naley wykorzysta);
informacj o miejscu przechowywania materiaw dotyczcych EG;
wymagania orodka odnonie ustalenia granic przedmiotowej nieruchomoci (stano-
wicej dziak ewidencyjn);
wymagania orodka dotyczce sposobu pomiaru, stabilizacji nowych punktw zaama-
nia granic oraz oblicze i formy przedstawienia danych o nowych punktach zaamania
granic;
wymagania orodka dotyczce wykorzystania istniejcych materiaw geodezyjnych
o granicach nieruchomoci ssiednich;
wymagania orodka dotyczce formy przekazania przez wykonawc danych nume-
rycznych pochodzcych z czynnoci wznowienia znakw granicznych;
informacj o moliwoci dokonania odstpstw od podanych wymogw orodka;
potwierdzenie przyjcia zgoszenia pracy.
Pena odpowied orodka na zgoszenie wznowienia granic nieruchomoci jest przed-
stawiona na rysunku 9.10.

132

10. Przykady formy i treci operatw
dla wybranych prac geodezyjnych
Operat z wykonanej pracy geodezyjnej jest ostatecznym dokumentem potwierdzaj-
cym wykonanie tej pracy, przechowywanym w ODGiK i wykorzystywanym w rnorodny
sposb przez kolejnych wykonawcw prac geodezyjnych, przez OAP lub przez innych za-
interesowanych. Mona wskaza na wiele rnych rodzajw operatw, w zalenoci od
asortymentu wykonywanej pracy. W niniejszym podrczniku zostanie zaprezentowanych
jedynie pi spord nich, ktre do pewnego stopnia mona uzna za typowe i najczciej
spotykane.
S to operaty dotyczce prac geodezyjnych, wymienianych ju w rozdziale 9, przy
okazji omawiania procedury zgaszania prac, czyli:
operat wykonania mapy sytuacyjno-wysokociowej dla celw projektowych,
operat inwentaryzacji powykonawczej,
operat podziau nieruchomoci,
operat rozgraniczenia nieruchomoci,
operat wznowienia granic nieruchomoci.
W kadym z operatw wymienionych powyej zamieszczane s takie najwaniejsze
czci, jak:
sprawozdanie techniczne,
protok kontroli dokumentacji technicznej dokonywany przed przyjciem operatu do
zasobu,
wniosek wykonawcy o przyjcie operatu do zasobu,
klauzula orodka po przyjciu operatu do zasobu.
Naley nadmieni, e z powyszych operatw zostan wybrane jedynie te najwaniej-
sze fragmenty, ktre najlepiej ilustruj podstawowe zasady sporzdzania operatu. Zostay
one przedstawione na rysunkach 10.110.15.
Wszystkie operaty, ktrych przykady zostay zamieszczone poniej, pochodz z Po-
wiatowego Orodka Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej w Krakowie.
Operat wykonania mapy sytuacyjno-wysokociowej dla celw projektowych
Fragmenty operatu wykonania mapy sytuacyjno-wysokociowej dla celw projekto-
wych zostay przedstawione na rysunkach 10.110.4.

148

11. Przykady oblicze wysokoci opat
za typowe usugi orodka
W niniejszym rozdziale zostan przedstawione obliczenia wysokoci opat za niektre
usugi orodka. Dla przedstawienia przykadw oblicze wybrano Powiatowy Orodek Do-
kumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej w Krakowie. Naley w tym miejscu nadmieni,
z uwagi na fakt, e obliczenie wysokoci opat za usugi orodka dokonywane jest we
wszystkich orodkach w kraju w oparciu o te same przepisy prawne, e wybr orodka nie
ma w tym przypadku szczeglnie istotnego znaczenia. Niemniej, jak wykazuje praktyka [39],
wysokoci opat za te same usugi dokonywane w rnych orodkach mog nieznacznie
rni si midzy sob.
W niniejszym rozdziale zostan przedstawione przykady oblicze dotyczce piciu
wybranych i typowych, najczciej spotykanych asortymentw prac (omwionych w roz-
dziale 9), a zwizanych z:
wykonaniem mapy sytuacyjno-wysokociowej dla celw projektowych,
inwentaryzacj powykonawcz,
podziaem nieruchomoci,
rozgraniczeniem nieruchomoci,
wznowieniem granic nieruchomoci.
Opaty s naliczane na podstawie stosownego przepisu prawnego (omwionego w pod-
rozdziale 3.4), ktrym jest rozporzdzenie Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa
z dnia 14 listopada 2000 roku w sprawie wysokoci opat za czynnoci geodezyjne i karto-
graficzne... (zwanego dalej rozporzdzeniem), z wykorzystaniem odpowiednich tabel poda-
nych w zacznikach do tego rozporzdzenia. Po obliczeniu opaty nastpuje wystawienie
faktury okrelajcej szczegowo skadniki opaty.
Obliczenie wysokoci opaty za wykonanie mapy sytuacyjno-wysokociowej
dla celw projektowych
Wysoko opaty za wykonanie mapy sytuacyjno-wysokociowej dla celw projekto-
wych jest wyszczeglniona i przedstawiona na fakturze (rys. 11.1). Sposb naliczenia opaty
jest podany poniej.
Operat pomiaru sytuacyjno-wysokociowego (mapa dla celw projektowych). Numer
operatu: KERG 3608-1524/2002.

154

12. Przykady obiegu informacji
w orodku dokumentacji geodezyjnej
i kartograficznej
W kadym orodku dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej widoczny jest okre-
lony schemat postpowania dotyczcy procedur formalnych w zakresie przekazywania
dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej, a take dokumentacji o innym charakterze.
Procedury te s zwizane z obiegiem informacji, przy czym te czynnoci s zasadniczo
rozdzielone na czynnoci samego orodka oraz na czynnoci ZUD. Zostan one omwione
poniej na dwch wybranych przykadach.
12.1. Obieg informacji w orodku dokumentacji
geodezyjnej i kartograficznej
Przedstawiony w rozdziale 5 podrcznika problem czynnoci formalno-technicznych
dokonywanych w ODGiK i zwizane z nim zagadnienie obiegu informacji ma charakter
idealny. Oznacza to, e obieg w rnych orodkach moe by nieco inny od przedstawionego
modelu. Niemniej, podstawowe jego zasady powinny by wszdzie identyczne bd podobne.
W zakresie obiegu dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej oraz obiegu dokumen-
tacji innego rodzaju zostanie przywoany przykad zwizany z funkcjonowaniem Powiato-
wego Orodka Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej w Krakowie. Mona domnie-
mywa, przywoujc rozwaania przedstawione powyej, e podobne dziaania w tym za-
kresie maj miejsce w innych orodkach w kraju.
Pocztek kadej pracy geodezyjnej i kartograficznej podlegajcej zgoszeniu do za-
sobu rozpoczyna si zgoszeniem tej pracy do waciwego miejscowo i rzeczowo ODGiK,
ktry przechowuje zasb. Zgoszenie jest dokonywane przez podmiot prowadzcy dziaal-
no gospodarcz i musi by podpisane przez osob reprezentujc ten podmiot. Jeszcze
raz naley przy tej okazji wspomnie, e kierowanie pracami geodezyjnymi i kartograficz-
nymi podlegajcymi zgoszeniu do ODGiK podmiot musi powierzy osobie posiadajcej
uprawnienia zawodowe do wykonywania samodzielnych funkcji w dziedzinie geodezji
i kartografii, w zakresie odpowiadajcym treci wykonywanej pracy.
Zgoszenie pracy geodezyjnej i kartograficznej dokonywane jest na specjalnym druku.
Przykady zgoszenia pracy geodezyjnej i kartograficznej zostay przedstawione w rozdziale 9.

155
Z kolei ODGiK udziela odpowiedzi na zgoszon prac. Odpowied zawiera opis
szczegowych warunkw, ktre naley uwzgldni podczas wykonywanej pracy, a take
opis i okrelenie danych z zasobu, ktre naley wykorzysta podczas wykonywanej pracy.
Po uzyskaniu odpowiedzi z orodka jednostka wykonawstwa geodezyjnego przyst-
puje do realizacji prac terenowych i kameralnych, zgodnie z otrzyman odpowiedzi na
zgoszenie pracy geodezyjnej.
Po zakoczeniu prac jednostka wykonawstwa geodezyjnego przekazuje do ODGiK
ca dokumentacj pracy powsta w czasie realizacji zamwienia. Jest to operat rnego
rodzaju. Przykady operatw byy podane wczeniej.
Po zoeniu dokumentacji przez wykonawc ODGiK nalicza i pobiera opat za usugi
orodka, naliczone na dzie zoenia tej dokumentacji.
Kolejnym wanym krokiem obiegu dokumentacji w orodku jest sprawdzenie tej do-
kumentacji pod wzgldem merytorycznym i formalnym. Sprawdzenia operatu dokonuje in-
spektor w zakresie treci operatu, zgodnie z posiadanymi uprawnieniami.
Po pozytywnym wyniku sprawdzenia i kontroli caa dokumentacja zostaje wczona
do bazy zasobu powiatowego. Dokonywana jest take aktualizacja informacji o terenie
znajdujcej si w zasobie, to znaczy aktualizacja treci map przechowywanych w orodku
w postaci cyfrowej i analogowej.
Po wymienionych czynnociach jednostka wykonawstwa geodezyjnego otrzymuje
z ODGiK materiay opatrzone klauzul, ktre przekazuje zleceniodawcy (zamawiajcemu).
Koczy to obieg dokumentacji w orodku.
Schemat obiegu dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej w Powiatowym Orodku
Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej w Krakowie, wraz ze struktur organizacyjn
ODGiK, jest pokazany na rysunku 12.1.
12.2. Obieg informacji
w zespole uzgadniania dokumentacji projektowej
W zakresie obiegu informacji w ZUD zostanie rwnie przywoany przykad zwi-
zany z funkcjonowaniem Powiatowego Orodka Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficz-
nej w Krakowie, przy ktrym funkcjonuje ZUD. Mona jednak domniemywa, e podobny
obieg informacji dotyczcy dokumentacji projektowej ma take miejsce w innych orod-
kach w kraju.
Pocztek kadej pracy geodezyjnej i kartograficznej zwizanej z procesem uzgadnia-
nia dokumentacji rozpoczyna si zoeniem przez inwestora przewodniczcego ZUD pro-
jektu usytuowania sieci uzbrojenia terenu, ktry podlega uzgodnieniu. Projekt jest wkrelony
na aktualnej mapie sytuacyjno-wysokociowej, opatrzonej klauzul orodka dokumentacji.
Po przyjciu projektu usytuowania sieci nastpuje przygotowanie projektu na posie-
dzenie ZUD, dokonywane w dziale technicznej obsugi ZUD. Przygotowanie projektu po-
lega na wkreleniu z mapy koordynacyjnej wszystkich wczeniej uzgodnionych projektw,
ktre mog mie wpyw na usytuowanie obiektw projektowanych stanowicych przed-
miot uzgodnienia.

157
Z kolei czonkowie ZUD, skadajcego si z przedstawicieli bran, rozpatruj na wspl-
nym posiedzeniu uzgadniany projekt i wyraaj swoj opini o moliwoci uzgodnienia
projektowanych sieci, w formie protokou.
Kolejn czynnoci jest wkrelenie uzgodnionego projektu na map koordynacyjn,
przy czym dy si do tego, aby uzgodnienie mogo by dokonywane w formie numerycznej.
Przed ostatnim krokiem ZUD, jakim jest przekazanie inwestorowi dokumentacji doty-
czcej uzgodnionego projektu skadajcej si z opinii w formie protokou oraz z zacznika
graficznego do opinii, w postaci mapy, nastpuje pobranie stosownych opat, zgodnie z od-
powiednim przepisem prawnym.
Warto w zakoczeniu jeszcze raz podkreli, e uzgodnienie projektowanych sieci
uzbrojenia terenu jest wane przez okres trzech lat.

158

13. Przykad koncepcji pracy orodka
dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej
W niniejszym rozdziale zostanie przedstawiona koncepcja pracy nowoczesnego ODGiK,
w czci dotyczcej obsugi wykonawstwa w zakresie prac geodezyjnych i kartograficz-
nych. Do opracowania tego rozdziau wykorzystano prac [15], w ktrej przedstawiony jest
w sposb kompleksowy pogld na ten wany problem. Z tego opracowania zaczerpnito,
czsto dosownie i bez podawania rda dla zachowania przejrzystoci podrcznika,
czsto nieznacznie zmieniajc tre, te czci, ktre najlepiej przybliaj przedmiotowy
problem, zwaszcza w kontekcie zmian w strukturze administracyjnej kraju, ktra wpyna
rwnie na funkcjonowanie orodkw. Bya ju o tym mowa w podrozdziale 3.2 niniejszej
pracy. Naley jeszcze raz wspomnie o tym, e dla wykonawcy prac geodezyjnych i karto-
graficznych najwaniejsz rol odgrywa powiatowy ODGiK. Tak wic wszystkie rozwaa-
nia bd prowadzone w odniesieniu do tego szczebla zasobu.
Na pocztku mona postawi fundamentalne pytanie: jaki powinien by orodek i w jaki,
moliwie najlepszy sposb, powinien wypenia swoje zadania? Koncepcja przedstawiona
w cytowanym opracowaniu daje na to pytanie czciow odpowied.
Dziaalno kadego orodka dokumentacji skupia si wok dwch zagadnie. Pierw-
szym z nich jest zarzdzanie zgromadzonym zasobem. Ma ono charakter typowo admini-
stracyjny i jest zwizane z podejmowaniem decyzji przez organ prowadzcy. Drugie za,
polegajce na technicznej obsudze orodka i jego zasobw, ma charakter technologiczno-
-produkcyjny. To zadanie staje si coraz waniejsze w obliczu koniecznoci stosowania no-
woczesnych technologii do utrzymywania zasobw orodka w staej gotowoci produk-
cyjnej dla celw, midzy innymi, wykonawstwa geodezyjnego. T cz zada coraz cz-
ciej powierza si wyspecjalizowanym, niezalenym firmom.
13.1. Zaoenia koncepcji pracy orodka
Podstawowe zaoenia w prezentowanej koncepcji s zwizane z niej omwionymi
zagadnieniami.
Zmiana formy prowadzenia zasobu z klasycznej, w ktrej dokumentacja przechowy-
wana jest w postaci analogowej, do nowoczesnej, w ktrej dokumentacja przechowywa-
na jest w postaci numerycznej. Wymusza to now organizacj pracy orodka, w ktrej
duy nacisk jest pooony na jak najlepszy przebieg procesu aktualizacji danych zasobu.

159
Zmiana organizacji pracy orodka spowodowana wprowadzeniem systemu informa-
tycznego, ktry powinien by prawidowo zorganizowany zarwno od strony funkcjo-
nalnej, jak te informatycznej.
Zmiana formy i zakresu czynnoci technicznych zwizanych z szeroko rozumian
obsug uytkownika zasobu. Z tym problemem s zwizane nastpujce zagadnienia.
Udostpnianie danych. Zostan tu wykorzystane szeroko aplikacje, ktre wspoma-
gaj wyszukiwanie rnych typw danych, wykonywanie rnych wydrukw o do-
wolnej treci oraz wydawanie zbiorw cyfrowych na nonikach zewntrznych.
Aplikacje zapewni rwnie moliwoci podgldu map w rnej formie (rastro-
wych, wektorowych) dotyczcych rnych zagadnie (na przykad uzgodnie
ZUD). Dla tych map mog by przygotowane rne szablony filtrujce tre mapy.
Mog by one wykorzystywane wielokrotnie dla potrzeb automatycznej selekcji
treci mapy, dla potrzeb generowania dokumentw w celach informacyjnych, opra-
cowa projektowych lub inwentaryzacji powykonawczej. Zostan tu take wyda-
wane inne materiay, takie jak: wydruki wsprzdnych punktw, wydruki map,
wydruki danych o obiektach istniejcych w zasobie, a take wyrysy i wypisy z EG.
Przewidywane jest take udostpnianie jawnych danych na stronach WWW oraz
udostpnianie danych zasobu osobom uprawnionym bd instytucjom w sieci kom-
puterowej lub na nonikach zewntrznych.
W dziale udostpniania bd wykonywane prace z zakresu:
obsugi zgosze prac geodezyjnych i kartograficznych;
reprodukcji materiaw zasobu;
analiz przestrzennych i statystycznych oraz spjnoci baz graficznych i opiso-
wych;
zabezpieczenia zasobu.
Kontrola danych, ktra zapewnia biec weryfikacj danych pochodzcych od
wykonawcw geodezyjnych, z zachowaniem wymogu automatycznej kontroli tych
danych. Umoliwia to uzyskanie bezstronnego wyniku takiej kontroli, a jej pozy-
tywny wynik powoduje umieszczenie danych na licie do aktualizacji zasobu, ne-
gatywny za spowoduje zwrot materiaw do wykonawcy.
W dziale kontroli bd wykonywane prace z zakresu:
obsugi przyj (przyjmowanie i kontrola danych, kodowanie danych z operatu,
ewidencjonowanie dokumentw, przekazywanie danych do aktualizacji);
czynnoci ZUD w zakresie rejestracji i uzgadniania projektw.
Aktualizacja danych, w ktrej bd wykonywane nastpujce czynnoci:
wczanie dokumentw do zasobu;
bieca aktualizacja zasobu;
wyczanie dokumentw z zasobu;
przechowywanie operatw;
przekazywanie dokumentacji powykonawczej do odpowiednich bran.

160
Czynnoci decyzyjne, ktre dotycz:
okrelenia formy prowadzenia zasobu;
tworzenia i modernizacji zasobu;
zasady udostpniania zasobu i opat;
kontroli dokumentacji zasobu;
wczania i wyczania dokumentacji z zasobu;
okrelania zasad uprawnie dostpu do danych;
dokonywania przetargw dotyczcych prac i sprawowanie nadzoru nad zasobem.
Czynnoci finansowo-ksigowe zwizane z:
rejestracj wpyww za opaty;
wystawianiem faktur;
problematyk kadrowo-pacow.
Wsppraca pomidzy rnymi ODGiK, ktra gwnie dotyczy:
ustalenia zasad swobodnego przepywu informacji pomidzy ODGiK rnych
szczebli, jedynie po kosztach udostpnienia danych;
ustalenia zasad gromadzenia danych w orodkach wedug jednolitej struktury na
obszarze wojewdztwa;
ustalenia zasad integrowania danych na odpowiednich poziomach.
Wsppraca z otoczeniem, ktra jest zwizana z umoliwieniem wykorzystania da-
nych zasobu przez rnych uytkownikw, takich jak: przedstawiciele bran, projek-
tantw, OAP i inne instytucje. Wsppraca z otoczeniem bdzie zatem realizowana
poprzez system komputerowy dziaajcy w rodowisku relacyjnych baz danych
i oprogramowania typu CAD, z uwagi na fakt, e podstaw caego zasobu jest mapa
w formie numerycznej, ktra musi by zgodna ze standardami technicznymi.
Problem wsppracy z otoczeniem jest zwizany gwnie z okrelaniem zasad wymiany
danych pomidzy orodkiem a wykonawcami prac geodezyjnych i kartograficznych,
ktre dotycz:
wprowadzenia komputerowego systemu zarzdzania zasobem;
zapewnienia wymiany danych pomidzy orodkiem i wykonawc w formie nume-
rycznej;
ustalenia zasad systematyki tworzenia i przechowywania informacji zasilajcej baz
danych systemu orodka, przy czym zasady te powinny by czytelne, jednoznaczne
i nieskomplikowane tak, aby zapewni powizanie operatu technicznego zoonego
w orodku z obszarem, dla ktrego zosta sporzdzony a take, aby zapewni szybki
dostp do danych.
Podstawowym zaoeniem koncepcji pracy orodka jest take jednolita struktura gro-
madzenia danych operatw i ich przechowywania dla obszaru wojewdztwa. Struktura taka
powinna by zaoona automatycznie w momencie zgoszenia pracy geodezyjnej i karto-
graficznej w orodku i przekazywana wykonawcy na komputerowym noniku danych wraz
z innymi danymi o charakterze formalnoprawnym (nr KERG, numer ksigi robt, termin
zakoczenia prac, rodzaj pracy itp.).

161
Wanym elementem technologii jest wyposaenie wykonawcy w skuteczne narzdzie
informatyczne, ktre umoliwi przetworzenie operatu z formy tradycyjnej na form cy-
frow. Oznacza to, na przykad, e wykonawca sam tworzy fragment mapy w formie nume-
rycznej, dla wykonania ktrej prowadzi pomiar. Takie podejcie spowoduje ujednolicenie
formy danych, uatwiajc w znacznym stopniu pniejsz aktualizacj danych zasobu.
Proponowany system ma wspomaga wykonawc i orodek w wymianie danych nu-
merycznych poprzez zastosowanie oprogramowania dla wykonawcw, ktre posiada b-
dzie automatyczne, nastpujce procedury kontrolne.
Okrelenie zasad udostpniania danych dla OAP dla potrzeb tworzenia lokalnego
systemu zarzdzania informacj przestrzenn. System obsugi ODGiK powinien sta-
nowi podstaw takiego systemu, poniewa zawiera on dane o charakterze przestrzen-
nym, umoliwiajce lokalizacj wybranych elementw przestrzeni. Szczeglnego zna-
czenia nabiera wymiana danych pomidzy ODGiK a OAP rnego szczebla, a dotyczy
ona takich podstawowych zagadnie, jak:
gospodarka nieruchomociami,
zagospodarowanie przestrzenne,
gospodarka komunalna,
ochrona rodowiska,
handel i usugi,
ochrona zabytkw,
inne zagadnienia,
przy czym OAP s szczeglnie zainteresowane danymi zasobu zgromadzonymi w takich
zbiorach, jak:
mapa zasadnicza z nakadkami,
mapa EG,
rejestr gruntw i budynkw,
ortofotomapa,
mapa topograficzna,
numeryczny model terenu,
inne opracowania.
Okrelenie zasad udostpniania danych dla instytucji branowych dla potrzeb
przekazywania informacji o lokalizacji sieci uzbrojenia terenu dla prowadzenia bran-
owych systemw sieci uzbrojenia terenu oraz informacji o dokumentacji pochodzcej
z inwentaryzacji powykonawczej. Informacje te bd mogy by wykorzystane w in-
stytucjach branowych do kontroli przebiegu i okrelania miejsc kolizji projektowa-
nych i istniejcych urzdze, przy czym instytucje branowe s szczeglnie zaintere-
sowane danymi zasobu zgromadzonymi w takich zbiorach, jak:
mapa zasadnicza z nakadk o uzbrojeniu i EG,
cz opisowa operatu EG,
miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego.

162
Okrelenie zasad udostpniania danych dla potrzeb GIS w celu dokonywania za-
awansowanych analiz oraz wizualizacji w formie graficznej i opisowej, cznie z gene-
rowaniem nietypowych raportw i zestawie. Przewidywane jest take udostpnienie
danych w ograniczonej formie na stronach WWW. System obsugi ODGiK stanowi
bdzie podstaw dla tworzenia lokalnych systemw GIS, przy czym podstawowe in-
formacje dla potrzeb GIS s zgromadzone w takich zbiorach, jak:
mapa zasadnicza z nakadk o uzbrojeniu i EG,
cz opisowa operatu EG,
miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego,
za uzupenieniem tych informacji bd informacje zawarte w takich, midzy innymi,
bazach danych, jak:
miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego,
zbir decyzji o WZZT,
zbir decyzji o pozwoleniach na budow,
rejestr zabytkw,
ewidencja sieci drogowej i mostw,
GESUT,
mapa szaty rolinnej itd.
Proponowany system obsugi moe by wykorzystywany na wszystkich poziomach
prowadzenia ODGiK. Dla ujednolicenia formatu wymiany danych udostpnianych na po-
trzeby GIS, proponuje si struktur oprogramowania MGE firmy Intergraph, z uwagi na
fakt, e jest to struktura otwarta i jawna, czca w sobie dane graficzne w postaci plikw
programu MicroStation z danymi opisowymi w postaci relacyjnej bazy danych. Takie po-
dejcie do danych przestrzennych umoliwia ich wykorzystanie na poziomie zalenym od
potrzeb uytkownikw.
13.2. Specyfikacja zasobw orodka
W prezentowanej koncepcji pracy nowoczesnego orodka dokumentacji wanym pro-
blemem jest specyfikacja zasobw orodka. Biorc pod uwag wielo i rnorodno ma-
teriaw i dokumentw kadego orodka, oczywiste jest, e do zarzdzania takim zasobem
konieczne w chwili obecnej jest zastosowanie metod i rodkw informatyki. Naley jednak
take wzi pod uwag fakt, e w orodku bd jeszcze przez pewien czas przechowywane
materiay geodezyjne i kartograficzne w postaci tradycyjnej. Wszystko to sprawia, e spe-
cyfikacja zasobw orodka urasta do rangi zasadniczego problemu.
Generalnie rzecz ujmujc, zasoby orodka mona podzieli nastpujco:
materiay geodezyjne i kartograficzne w postaci tradycyjnej,
dane dotyczce innych dziedzin dziaalnoci orodka,
dane zasobu w formie numerycznej.

163
Materiay w postaci tradycyjnej, to znaczy: operaty, mapy oraz opisy topograficzne
punktw, w niektrych przypadkach stanowi czsto jedyny zasb orodka. Powinny one
zosta odpowiednio skatalogowane w postaci kartotek zawierajcych podstawowe dane
o dokumencie. Uzupenieniem kartotek mog by pliki rastrowe i pliki zawierajce materiay
rdowe. Przyjcie takiej zasady usprawni prowadzenie ewidencji tych zasobw, a take
umoliwi ich szybsze ni dotd wyszukiwanie i analizowanie.
Materiay dotyczce innych dziedzin dziaalnoci orodka s zwizane z wykonywa-
niem i ewidencj prac geodezyjnych i kartograficznych przyjmowanych przez orodek,
a take z obsug finansow tych prac.
Wreszcie zasb numeryczny dotyczy bdzie informacji o terenie podawanej w pos-
taci rozwarstwionej. Do tych warstw nalee bdzie, na przykad: warstwa osnw, warstwa
opisw topograficznych, warstwa map przegldowych osnw, warstwa EG, warstwa sieci
technicznego uzbrojenia terenu i inne warstwy.
Poniej zostanie przedstawiony pokrtce bardziej szczegowy opis trzech podanych
rodzajw zasobw.
Materiay geodezyjne i kartograficzne w postaci tradycyjnej
Jak ju wspomniano powyej, materiay orodka w postaci tradycyjnej to: mapy, ope-
raty oraz opisy topograficzne punktw.
Do map w postaci tradycyjnej, jakie uytkownik moe spotka w orodku, zaliczamy:
map zasadnicz z nakadkami, mapy topograficzne, mapy ewidencyjne i katastralne oraz
ortofotomapy, czyli stosownie przetworzone zdjcia lotnicze. Dla zbiorw map w postaci
tradycyjnej tworzona jest kartoteka map oraz plik rastrowy mapy.
Jeli mwimy o kartotece map, to mamy na uwadze fakt, e wszystkie mapy bd
ewidencjonowane w postaci kartoteki komputerowej zapisanej w bazie i zawierajcej pod-
stawowe informacje zawarte w polach bazy i opisujce map, to znaczy:
godo mapy;
dat wykonania mapy;
nazw wykonawcy mapy;
skal mapy;
materia, na ktrym jest sporzdzona mapa;
krj mapy (sekcyjny, obrbowy);
tre mapy (dotyczy warstw tematycznych);
metod opracowania;
uwagi;
dat i nazw operatora wprowadzajcego informacj o mapie do systemu;
odwoanie do pliku rastrowego (przedstawiajcego obraz mapy).
Z kolei plik rastrowy, jeeli istnieje, w sposb znakomity uatwia korzystanie z kartoteki
map, a przy okazji stanowi moe podstaw do tworzenia mapy w postaci numerycznej [16].
Pliki rastrowe s przechowywane na dysku o ustalonej strukturze katalogw. Poniewa
czsto orodek nie posiada jeszcze penych map numerycznych, to cz map w pocztko-
wej fazie zmian bdzie funkcjonowa w postaci rastrowej.

164
Mapa analogowa, przechowywana w formie rastra, moe by wykorzystana jako:
najprostsza forma mapy komputerowej, wprawdzie nie stwarzajca takich moliwoci
wykorzystania, jakie daje mapa w postaci numerycznej, ale umoliwiajca przeprowa-
dzanie podstawowych analiz przestrzennych, zwaszcza jeeli moe by kojarzona z da-
nymi w postaci numerycznej;
podstawowy materia do procesu wektoryzacji ekranowej i pozyskiwania danych
o obiektach w postaci wektorowej;
forma archiwum zasobu mapowego, ze stanem aktualnoci wykazanym na dzie wy-
konania procesu skanowania mapy w postaci analogowej.
Aby mapa w postaci rastrowej moga speni stosowne wymagania, proces skanowa-
nia mapy w formie analogowej musi by przeprowadzony z zachowaniem wszelkich wy-
maga dokadnociowych w zakresie rozdzielczoci i dokadnoci skanowania, kalibracji
oraz zapisu w odpowiednim formacie.
Kolejnymi materiaami, ktre mog by jeszcze przechowywane w postaci tradycyjnej
w orodku, s operaty geodezyjne dotyczce rnych grup asortymentowych. W systemie
komputerowym tworzonym dla potrzeb funkcjonowania orodka przewidziano w takim
przypadku tworzenie kartoteki operatw, zapisanej w bazie danych.
Kady operat jest opisany w kartotece operatw poprzez nastpujce informacje:
numer operatu;
nazw wykonawcy operatu;
dat sporzdzenia operatu;
rodzaj asortymentu pracy, z ktr zwizany jest operat;
status operatu okrelajcy jego przydatno (na przykad: przyjty do zasobu);
numer pozwolenia ZUD oraz stopie zgodnoci realizacji sieci z projektem;
posta operatu okrelajc form jego danych;
faktyczny zakres pracy geodezyjnej okrelajcy obszar opracowania operatu.
Jeeli wykonawca dostarczy do operatu dane w postaci numerycznej, to s one prze-
chowywane w postaci rdowej w jednym z przyjtych i powszechnie stosowanych for-
matw plikw tekstowych lub graficznych. Tak wic operaty w postaci klasycznej s prze-
chowywane w orodku na dotychczasowych zasadach. Dodatkowo s rejestrowane w sys-
temie informacje opisujce taki operat.
Dane dotyczce innych dziedzin dziaalnoci orodka
Dane, o ktrych mowa jest w tym punkcie, dotycz niej wymienionych zagadnie.
Prace geodezyjne, tzn. dane ewidencyjne dotyczce zgaszanej pracy:
numer wewntrzny wykonawcy;
numer ewidencyjny dziennika zgosze;
numer pracy geodezyjnej (dotyczy KERG lub KERK);
data zgoszenia pracy geodezyjnej;

165
data zakoczenia pracy geodezyjnej;
nazwa firmy geodezyjnej lub nazwisko of prowadzcej dziaalno gospodarcz;
nazwisko kierownika pracy (czyli of posiadajcej uprawnienia);
nazwisko of upowanionej do pobrania materiaw;
nazwisko lub nazwa zamawiajcego (osoby lub instytucji zlecajcej prac geode-
zyjn);
nazwa asortymentu, do ktrego naley dana praca geodezyjna;
zakres pracy geodezyjnej, podany w postaci zdefiniowanego obszaru.
Rewersy, tzn. dane o wypoyczonych przez wykonawc materiaach rdowych za-
wierajce nastpujce informacje:
rodzaj pracy geodezyjnej;
nazwisko osoby odbierajcej materiay;
lista pobranych materiaw.
Wykonawcy, tzn. dane dotyczce of i podmiotw gospodarczych:
identyfikator nazwy lub nazwiska;
adres;
numer identyfikacyjny (NIP, REGON, PESEL);
rodzaj uprawnie zawodowych.
Uprawnienia, tzn. dane zawierajce:
symbol uprawnienia zawodowego;
pen nazw uprawnienia zawodowego;
nazwy prac geodezyjnych, ktre moe realizowa wykonawca w zakresie objtym
list asortymentu prac.
Rodzaj asortymentu prac geodezyjnych, tzn. dane zawierajce:
symbol asortymentu pracy geodezyjnej;
pen nazw asortymenty pracy geodezyjnej.
Cenniki, tzn. dane zawierajce dane o opatach za materiay i usugi ODGiK.
Rachunki i faktury, tzn. dane o dokumentach stanowicych podstaw patnoci,
zawierajce nastpujce informacje:
numer dokumentu;
dat wystawienia;
termin patnoci;
form patnoci;
nazwisko klienta;
nazwisko osoby odbierajcej dokument;
nazwisko osoby wystawiajcej dokument;
specyfikacj przedmiotu sprzeday.

166
Dane dotyczce zasobu numerycznego
Jak ju wspomniano, materiay orodka istniej take w postaci numerycznej. Ta po-
sta danych zasobu jest najwaniejsza, dlatego te dy si, aby w przyszoci bya ona
w orodku wyczna.
Problem danych zasobu w postaci numerycznej mona sprowadzi do kilku zagadnie,
zwizanych z cechami oglnymi zasobu numerycznego oraz warstw tematycznych tego
zasobu.
Cechy oglne zasobu:
wszystkie dane numeryczne s gromadzone w relacyjnej bazie danych, ktra
zapewnia:
spjno danych graficznych i opisowych;
elastyczno i efektywno prezentacji polegajc na tym, e podczas pracy
z zasobem mapowym generowany jest plik roboczy obejmujcy zadany obszar
o dowolnym ksztacie, przy czym w pliku takim mog znale si wszystkie bd
te wybrane obiekty z zadanego obszaru, co oznacza, e dokonywana jest selek-
cja obiektw, to znaczy, e mona pracowa z plikiem posiadajcym wybrane
kategorie obiektw, zmniejszajc jego wielko, a co za tym idzie zwikszy
wydajno;
aktualno polegajc na tym, e wszystkie zmiany s zapisywane bezporednio
do bazy, co umoliwia uytkownikowi cigy i szybki dostp do aktualnych in-
formacji;
wielodostp polegajcy na tym, e w trakcie przetwarzania uytkownik blokuje
dostp jedynie do tych obiektw, ktre s aktualnie modyfikowane;
due moliwoci przeszukiwania i przetwarzania wynikajce z faktu dziaania
bezporednio w bazie, co zwiksza efektywno w porwnaniu z prac wyko-
nywan jedynie na plikach graficznych;
bezpieczestwo wynikajce z faktu zapisania i przechowywania informacji w ba-
zie danych;
podstawowymi informacjami opisujcymi dane numeryczne s:
kategorie danych wynikajce z ich podziau (na przykad: budynki_i_budowle),
przy czym jedna kategoria moe obejmowa wiele kodw obiektw (na przy-
kad: budynek, fundament, ciany itp.);
typy obiektw oznaczajce, e kady obiekt naley do jednej kategorii i jest iden-
tyfikowany przez kod;
obraz graficzny umoliwiajcy szybkie generowanie elementu z bazy;
pooenie obiektu umoliwiajce generowanie obrazu z bazy dla zadanego ob-
szaru;
indeks przestrzenny, ktrego celem jest porzdkowanie przestrzeni i obiektw
w niej zawartych;
topologia i relacje przestrzenne okrelajce wzajemne ssiedztwo obiektw;

167
atrybuty i dane opisowe zawierajce dane obligatoryjne i dane dodatkowe obiektu;
rdo pochodzenia okrelajce odwoanie do dokumentu rdowego;
autoryzacja danych zawierajca dane o operatorze, czasie wprowadzenia i pod-
stawy wykonania operacji;
historia zmian, ktra umoliwia przeledzenie wszystkich operacji elementar-
nych wykonanych na zasobie numerycznym;
dane archiwalne zawierajce poprzednie wartoci danych;
biblioteka kodw obiektw, ktra okrela dostpne kategorie i kody obiektw;
biblioteka symboli, ktra dotyczy przedstawienia obiektw punktowych;
biblioteka stylw linii, ktra dotyczy przedstawienia obiektw liniowych;
dodatkowe dane konfiguracyjne systemu, ktre decyduj o zachowaniu si na-
rzdzi systemowych w okrelonych sytuacjach;
rozwarstwienie danych okrela warstwy systemu;
stany czasowe charakteryzujce zoono procesu przyjmowania danych do zasobu
bd modyfikacji tych danych:
bufor roboczy, czyli dane bdce w trakcie przetwarzania;
dane ewidencyjne, czyli dane aktualne przyjte do systemu;
dane archiwalne, czyli posta danych przed modyfikacj;
ukad odniesienia okrela obowizujcy ukad wsprzdnych;
topologia danych numerycznych jest budowana z poziomw, ktrymi s:
punkty geodezyjne, przy czym kady z punktw zawiera, midzy innymi, nast-
pujce informacje podstawowe:
numer operatu;
aktualny numer punktu;
poprzedni numer punktu;
wsprzdne X, Y punktu;
wysoko Z punktu;
typ punktu (osnowa pozioma, wysokociowa, podstawowa itp.);
metoda pozyskania informacji o punkcie;
typ stabilizacji;
posta fizyczna punktu (na przykad: rg budynku, studnia, rurka itp.);
linie amane, budowane na bazie punktw;
obiekty, budowane na bazie linii.
Osnowa geodezyjna:
podstawowe informacje dotyczce osnw, czyli
typ osnowy (pozioma, wysokociowa);
rodzaj osnowy (podstawowa, szczegowa, pomiarowa);
klasa osnowy;

168
punkty nawizania osnowy;
opisy topograficzne kadego punktu osnowy (przechowywane w postaci zeskano-
wanej);
mapy przegldowe osnw sporzdzone na mapie topograficznej w skali 1:10 000
w postaci zeskanowanej.
Ewidencja gruntw, budynkw i ulic:
dane podstawowe tworz sowniki takie, jak:
sownik wojewdztw;
sownik powiatw;
sownik gmin;
sownik jednostek ewidencyjnych;
sownik obrbw;
sownik adresw;
sownik nazw uytkw gruntowych;
sownik nazw klas gruntw;
sownik podmiotw;
sownik grup rejestrowych;
cz opisowa operatu ewidencji gruntw, budynkw i ulic zawiera szczegowe
informacje dotyczce:
dziaek;
budynkw;
podmiotw ewidencyjnych;
pozycji rejestrowych dziaek i budynkw;
cz kartograficzna operatu ewidencji gruntw, budynkw i ulic zawiera szcze-
gowe informacje graficzne dotyczce:
granic podziau administracyjnego;
granic jednostek ewidencyjnych;
granic obrbw;
granic uytkw;
granic konturw klasyfikacyjnych;
obrysw budynkw;
linii ulic;
przy czym, wszystkie wymienione powyej dane s ewidencjonowane zgodnie z za-
sad przedstawiania rysunku za pomoc:
punktw;
linii opartych na punktach;
obiektw, ktre zoone s z punktw i linii, wraz z odwoaniem do danych opi-
sowych.

169
Sie technicznego uzbrojenia terenu:
przewody nadziemne, naziemne i podziemne wraz z atrybutami opisowymi;
wzy wraz z atrybutami opisowymi;
elementy infrastruktury technicznej wraz z atrybutami opisowymi;
Inne warstwy tematyczne
Oprcz informacji o charakterze obligatoryjnym, przewidywane jest wprowadzenie do
systemu obsugi rwnie informacji o charakterze fakultatywnym, pogrupowanej na
warstwy tematyczne. S nimi:
warstwa wysokociowa;
warstwa wd;
warstwa zagospodarowania terenu.
13.3. Oprogramowanie aplikacyjne
W przedstawianej koncepcji pracy nowoczesnego orodka dokumentacji istotnym
problemem jest oprogramowanie, ktre umoliwia racjonalne i optymalne wykorzystanie
przez operatora oraz uytkownikw wszystkich informacji o zasobie zgromadzonych w ba-
zie danych. Biorc pod uwag realizowane zadania orodka, system powinien zawiera
mechanizmy kontroli poprawnoci i spjnoci danych oraz ich uporzdkowania, a take
mechanizmy wyszukiwania i korygowania bdw.
Samo oprogramowanie mona podzieli na moduy bdce w gruncie rzeczy podsys-
temami systemu obsugi orodka.
Modu obsugi danych kartotekowych
Mona tu wyrni nastpujce moduy:
modu obsugi danych kartotekowych obsugujcy:
kartotek wykonawcw,
kartotek map,
kartotek operatw,
kartotek zgosze i rozlicze finansowych,
kartotek rewersw (ewidencji wypoyczonych materiaw klasycznych);
modu zarzdzania zasobem dokonujcy:
generowania danych z bazy poprzez rnego rodzaju filtry,
obsugi selektywnego wywietlania i prezentacji elementw mapy,
kontroli topologii obszaru i warstwy,
wyszukiwania danych obiektw danej kategorii na mapie,
udostpniania informacji graficznych i opisowych o wskazanym obiekcie,
wykonywania wydrukw map dla rnych celw.

170
Modu wydawania danych numerycznych
Jest to jeden z najwaniejszych moduw systemu, poniewa od jakoci wydawanych
przez orodek danych dla wykonawcy zaley jako przyjmowanych prac oraz czas wyko-
nania pracy przez wykonawc.
Wykonawca dla potrzeb wykonania pracy geodezyjnej otrzymuje z orodka materiay
wyjciowe, na ktre skadaj si dane w postaci klasycznej (jeeli jeszcze istniej) oraz
dane w postaci numerycznej w postaci zbioru punktw i zbioru obiektw w przyjtych for-
matach.
Wydawanie danych numerycznych z zasobu poprzedzaj nastpujce etapy przygoto-
wawcze:
1. zgoszenie pracy:
ustalenie zakresu treci wydawanych materiaw zasobu;
ustalenie zakresu obszarowego;
2. przygotowanie wyjciowych materiaw geodezyjnych obejmujce:
przygotowanie zbiorw dla programu zasilajcego (wspomagajcego wykonawcw),
to znaczy materiaw geodezyjnych w postaci numerycznej;
przygotowanie zbiorw pomocniczych (informacyjnych, pogldowych materiaw
wyjciowych);
przygotowanie klasycznego podkadu mapowego;
przygotowanie numerycznego podkadu mapowego.
Modu przyjmowania danych numerycznych i ich aktualizacji
Prowadzenie nowoczesnego orodka, w ktrym dane przechowywane s w postaci
numerycznej, stwarza konieczno przyjmowania danych od wykonawcy rwnie w postaci
numerycznej, przy czym dane te musz by odpowiednio usystematyzowane. W zwizku
z tym wykonawca jest zobowizany, by podczas swojej pracy generowa do orodka dane
w poprawnej formie (poprzez stosowne oprogramowanie). Wykonawca dysponuje odpo-
wiednimi testami do kontroli poprawnoci tworzonych danych dotyczcych obiektu. Podnosi
to w znaczcy sposb jako wykonawstwa geodezyjnego, a take jako pracy samego
orodka, poniewa kontrola przyjmowanych operatw odbywa si niemal w czasie rzeczy-
wistym.
Przyjmowanie danych do zasobu to podstawowe zadanie wykonywane przez orodek.
Z uwagi na fakt, e od jakoci przyjmowanych operatw i procedur realizujcych ten
proces zaley czas wykonania aktualizacji informacji o terenie, operat powinien skada si
z dwch czci, to znaczy z czci klasycznej, ukazujcej pogldowo zakres wykonywanej
pracy, oraz z czci numerycznej, w formacie danych programu zasilajcego, umoliwiaj-
cej automatyczn aktualizacj danych zasobu.
Przed przyjciem danych do zasobu i sam aktualizacj musi by dokonana rejestracja
zlecenia i weryfikacja wstpna materiaw rdowych. Po procesie aktualizacji musi na-
stpi jej zatwierdzenie, usunicie obiektw nieaktualnych w bazie i zastpienie ich no-
wymi obiektami. Nastpuje take przygotowanie przez orodek danych dla zamawiajcego,
w uzgodnionym formacie, wraz z klauzul.

171
Modu reprodukcji
Za pomocy tego moduu przeprowadzany jest w systemie proces wydawania podkadw
mapowych w klasycznej postaci. Jest to istotny proces systemu, poniewa ma on duy
wpyw na jego wydajno. Dla tych obszarw, dla ktrych prowadzony jest zasb numeryczny,
zlecenie reprodukcji moe obejmowa take wydawanie podkadw w postaci numerycznej.
Zlecenie reprodukcji dokonywane w module obejmuje rejestracj zlecenia, ustalenie
zakresu treciowego i obszarowego, utworzenie roboczego podkadu mapowego, zmian
prezentacji graficznej elementw oraz wydanie podkadu mapowego w postaci klasycznej
lub numerycznej.
Tryby udostpniania danych
Materiay zasobu s udostpniane w rnych postaciach. S nimi: materiay w postaci
graficznej, uzyskiwane za pomoc plotera, w postaci wydrukw lub w postaci szkicw. S
tu take dane graficzne, dostpne w trybie on-line lub w trybie off-line. Dostpne s take
dane w postaci opisowej w postaci tablic bazy danych lub w plikach ASCII, w trybie on-
-line lub off-line. Wreszcie materiay zasobu s udostpniane w formacie obiektowym, sta-
nowicym najbardziej kompletne rdo informacji, w trybie on-line lub off-line.
Inne moduy
W systemie mog by take zastosowane inne moduy. Naley do nich modu opraco-
wywania danych numerycznych na potrzeby GIS. W tym module zakada si opracowywa-
nie danych numerycznych w formie rozwarstwionej. Moe by take zastosowany modu
do wykonywania analiz zasobu, w ktrym bd wykonywane rnego rodzaju analizy, ra-
porty i zestawienia statystyczne z prezentacj wynikw w postaci tekstowej lub w postaci
mapy.
13.4. Etapowe tworzenie zasobu numerycznego
i rodki zabezpieczenia systemu obsugi
W przedstawionej koncepcji systemu obsugi orodka dokumentacji istotnym proble-
mem jest przejcie z technologii prowadzenia orodka przy zastosowaniu tradycyjnych me-
tod zarzdzania danymi w postaci klasycznej na nowoczesn technologi zarzdzania tymi
danymi, ktre bd wystpowa w postaci numerycznej. Jak podano w cytowanym ju na
pocztku rozdziau opracowaniu [15], jest to przedsiwzicie dugofalowe, ktre bdzie
realizowane na przestrzeni kilku bd nawet kilkunastu lat. Wymaga ono bowiem przetwo-
rzenia caych zasobw orodka, przechowywanych dotd w postaci tradycyjnej, na form
numeryczn. Dodatkowo proces ten wymaga przystosowania si wykonawcw prac geode-
zyjnych do nowych warunkw w zakresie wykorzystywania zasobu numerycznego. Naley
si take liczy z oporem tych wykonawcw, ktrzy przez szereg lat byli przyzwyczajeni
do tradycyjnych metod dziaania orodka.

172
Wszystkie te czynniki powoduj, e w tworzeniu zasobu numerycznego orodka na-
ley si liczy z okresem przejciowym, w ktrym bd funkcjonowa trzy rodzaje zaso-
bw, czyli:
1) zasb w postaci klasycznej istniejcy tam, gdzie jeszcze nie rozpoczto przetwarzania
danych;
2) zasb w postaci tymczasowej istniejcy tam, gdzie trwa przetwarzanie danych i prace
wdroeniowe;
3) zasb numeryczny istniejcy tam, gdzie zakoczono przetwarzanie i wdroono system
obsugi.
W cytowanym opracowaniu podano take, e najlepsz, sprawdzon metod wdroe-
nia systemu jest wdraanie etapowe w zakresie penej informacji, ale jednak kolejno dla
poszczeglnych obszarw objtych wdroeniem, na przykad dla obrbw ewidencyjnych.
Okazuje si bowiem, e znacznie lepszym rozwizaniem jest przetwarzanie etapowe, a nie
tematyczne, poniewa minimalizuje si w ten sposb problem jednoczesnego prowadzenia
zasobu w postaci tradycyjnej i numerycznej. Jeeli ju jednak wystpuje konieczno
prowadzenia zasobu w dwu postaciach, to naley rwnie zachowywa pewne okrelone
reguy. Oznacza to, e dla obszarw, dla ktrych prowadzony jest zasb w postaci klasycz-
nej, naley uruchomi procedury zbierania i archiwizowania danych pomiarowych w for-
mie numerycznej jako odpowiednika operatu w formie klasycznej. Jeeli w orodku bd
takie dane, bdzie je mona w przyszoci przenie do zasobw numerycznych. W okresie
przejciowym, gdy nie wszyscy wykonawcy bd oddawa operaty w postaci numerycznej,
naley take przewidzie moliwo zainstalowania w orodku stanowisk komputerowych
do przetwarzania danych z operatw klasycznych na dane w postaci numerycznej, ktre po
kontroli bd mogy zasili bazy danych orodka.
Aby system obsugi orodka mg spenia prawidowo swoje funkcje, musi posiada
pene zabezpieczenia danych. Bezpieczestwo systemu opiera si przede wszystkim na
kontroli dostpu do danych, a take na zabezpieczeniu przed awariami. W zakresie kontroli
danych moliwe s do zastosowania rnorodne metody. Jedn z nich jest moliwo za-
stosowania dostpu do bazy danych wycznie poprzez indywidualne konto uytkownika
zabezpieczone tajnym hasem. Mona rwnie zdefiniowa hierarchiczny zestaw rl, ktre
jednoznacznie okrelaj dostp uytkownika do wybranych danych (na przykad: grunty,
budynki, podmioty itp.) oraz okrelaj dostp uytkownika do wybranych czynnoci (na
przykad: przegldanie, modyfikacje, wydruk itp.). Jeli chodzi za o zabezpieczenie przed
awariami, to system gwarantuje takie zabezpieczenie poprzez tworzenie kopii rezerwowych
caej bazy lub jej fragmentw w czasie pracy. Zabezpieczenie stanowi rwnie pliki zapi-
sw zmian, dziki ktrym mona odtworzy stan bazy a do momentu zaistnienia awarii.
Przedstawiona powyej koncepcja pracy orodka dokumentacji, cho nie wyczerpuje
wszystkich problemw zwizanych z jego obsug, daje jednak w miar peny obraz pro-
blemw, ktre moe napotka w niedalekiej przyszoci wykonawca prac geodezyjnych,
a ju z ca pewnoci pracownik tego orodka.

173

14. Przykad systemu obsugi orodka
dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej
W niniejszym rozdziale zostanie przedstawiony przykad systemu obsugi wspczes-
nego ODGiK. Do opracowania tego rozdziau wykorzystano opracowanie [44], w ktrym
przedstawiony jest projekt techniczny systemu obsugi orodka. Cho nie jest to w peni
wdroone rozwizanie, to jednak na tym etapie mona zaoy, e system obsugi bdzie
poprawnym formalnie i merytorycznie. Naley take doda, e podobnie jak w poprzednim
rozdziale zaczerpnito z cytowanego opracowania, czsto dosownie i bez podawania r-
da dla zachowania przejrzystoci niniejszego podrcznika lub nieznacznie zmieniajc
tre, te czci opracowania, ktre najlepiej przybliaj przedmiotowy problem. Pominito
take te czci opracowania, ktre nie wnosz niczego istotnego do problemu automatyza-
cji obsugi czynnoci orodka. Samo opracowanie oparte jest bowiem na zaoeniach doty-
czcych koncepcji pracy nowoczesnego orodka dokumentacji, ktra zostaa przedstawiona
w poprzednim rozdziale, na podstawie [15].
Z kolei opracowanie, na ktrym oparty jest niniejszy rozdzia [44], zawiera szereg
bardzo szczegowych propozycji rozwiza. Nie ma potrzeby przytacza ich wszystkich
w tym miejscu. Zostan zatem przedstawione jedynie te najwaniejsze.
Do podstawowych zaoe projektu technicznego naley zaliczy te, ktre bd
podane poniej.
Informacje, ktre bd ewidencjonowane w systemie, okrelane s przez trzy typy da-
nych, to znaczy:
1) dane plikowe w rnych formatach i rnego pochodzenia zapisane na dysku lub
w bazie Oracle, przy czym s to:
pliki dostarczane przez wykonawc wraz z operatem (na przykad wsprzdne
z programu Nobel);
pliki zawierajce dane o zeskanowanych dokumentach (fragmenty operatw, mapy
inne dokumenty);
pliki dotyczce dokumentw tekstowych (Word, Excel);
pliki zawierajce grafik w postaci wektorowej (szkice, przekroje);
inne pliki;
2) dane kartotekowe zapisane w bazie Oracle;
3) zasb numeryczny zapisany w bazie Oracle.

174
Przez zasb numeryczny rozumie si wszystkie obiekty graficzne przedstawiane (ewi-
dencjonowane) na mapach oraz zwizane z nimi atrybuty opisowe. Wszystkie powysze in-
formacje s zapisane w bazie danych Oracle. Dodatkowo do wizualizacji danych graficz-
nych wykorzystywane jest rodowisko MicroStation. Tre mapy numerycznej nie jest
dzielona na sekcje czy te obrby, poniewa wszystkie sekcje mapy zapisane w bazie da-
nych tworz jeden obszar, na ktrym mona dziaa bez ogranicze.
Tre mapy numerycznej jest podzielona na:
nakadki tematyczne (na przykad: ewidencja gruntw i budynkw);
kategorie zawierajce rne obiekty wewntrz nakadki, wzajemnie ze sob powizane
w sensie logicznym (na przykad: dziaka, na ktr skadaj si numer, punkty i linie
graniczne);
warstwy zawierajce rne typy obiektw w obrbie kategorii (na przykad: budynek
mieszkalny, budynek przemysowy itp.).
Wszystkie dane przedstawione powyej maj okrelon struktur przystosowan do
wykonywania zada zwizanych z obsug orodka, przy czym najistotniejsze operacje
zwizane z procesem obsugi dokonywane s na kartotekach i na mapie numerycznej. Po-
niej zostan przedstawione najwaniejsze z tych operacji.
W zakresie dziaania na kartotekach w opracowaniu wyrniono okrelone, dostpne
operacje dotyczce:
zgosze pracy, obejmujce:
przegldanie i wyszukiwanie podstawowe,
przegldanie i wyszukiwanie zaawansowane,
przy czym, w zalenoci od uprawnie uytkownika, dostpne s nastpujce funkcje
operujce na kartotece zgosze:
rejestracja nowego zgoszenia,
rejestracja nowego etapu zgoszenia,
szczegy i modyfikacja zgoszenia,
odpowied na zgoszenie,
rejestracja nowej pozycji do zgoszenia,
lista pozycji do zgoszenia,
rejestracja nowego operatu do zgoszenia,
rejestracja nowego wypoyczenia do zgoszenia,
lista wypoyczonych materiaw do zgoszenia,
wydruk informacji o zgoszeniu;
operatw geodezyjnych, obejmujce:
przegldanie i wyszukiwanie podstawowe,
przegldanie i wyszukiwanie zaawansowane,
przy czym, w zalenoci od uprawnie uytkownika, w kartotece operatw dostpne
s nastpujce funkcje:
rejestracja nowego operatu,

175
modyfikacja istniejcego operatu,
usuwanie operatu,
wydruk informacji o operacie;
klientw orodka, obejmujce przegldanie i wyszukiwanie listy klientw, przy czym,
w zalenoci od uprawnie uytkownika dostpne s nastpujce funkcje operujce na
kartotece klientw:
rejestracja,
modyfikacja,
usuwanie,
wydruk informacji;
wypoycze i zwrotw, obejmujce przegldanie i wyszukiwanie materiaw, przy czym
wypoyczenia i zwroty dotyczy bd nastpujcych materiaw:
mapy zasadniczej,
mapy ewidencyjnej,
zarysw pomiarowych,
operatw zasobu przejciowego,
operatw zasobu bazowego i uytkowego,
operatw dla celw prawnych;
dokumentw sprzeday, dotyczce penej obsugi faktur i rachunkw, obejmujce
przegldanie i wyszukiwanie faktur, przy czym, w zalenoci od uprawnie uytkow-
nika dostpne s nastpujce funkcje operujce na kartotece dokumentw sprzeday:
rejestracja nowej faktury,
modyfikacja i szczegy,
usuwanie,
wydruk dokumentu sprzeday;
dokumentw rdowych, przy czym dokument zarejestrowany w kartotece dokumen-
tw rdowych moe by wykorzystany jako informacja uzupeniajca w innych
miejscach systemu obsugi;
sownikw uytkownika, do ktrych dostp moe mie uytkownik, obejmujce
czynnoci wprowadzania i modyfikacji, przy czym s nimi:
ukady wsprzdnych;
goda map;
typy map;
kategorie map;
materiay wykonania;
sposb pozyskania i opracowania;
sposb stabilizacji punktw osnowy;
typy dokumentw;
format dokumentw.

176
W zakresie dziaania na mapie numerycznej wyrniono z kolei w opracowaniu ope-
racje dotyczce:
generowania danych z bazy, obejmujce generowanie danych z bazy do pliku robo-
czego;
selektywnego wywietlania, obejmujce:
wywietlanie wedug warstw,
wywietlanie wedug stanw,
przy czym selektywne wywietlanie danych stwarza moliwo na przykad wprowa-
dzenia opcji typu: widoczny/niewidoczny, w zalenoci od rodzaju wywietlania;
edytora, obejmujce zmiany w buforze, z uwagi na fakt, e dla zarejestrowanego ope-
ratu nanoszone s zmiany w buforze, przy czym zmiany dotycz:
wprowadzania nowych danych numerycznych,
usuwania danych numerycznych,
modyfikacji danych numerycznych;
atrybutw obiektu, dotyczce:
informacji graficznych,
odcinkw,
atrybutw opisowych,
adresw,
dokumentw rdowych,
powizania z baz zewntrzn;
zgosze i operatw, dotyczce:
obsugi zgosze obejmujcej:
wybr zgoszenia pracy geodezyjnej,
rejestracj zakresu obszarowego zgoszenia,
rejestracj zakresu asortymentowego zgoszenia,
lokalizacj zakresu graficznego zgoszenia,
analiz zakresu obszarowego i asortymentowego zgoszenia,
odpowied orodka na zgoszenie,
obsugi operatw obejmujcej:
wybr operatu,
ustawienie aktywnego operatu,
rejestracj i zmian zakresu obszarowego operatu,
lokalizacj zakresu obszarowego operatu;
przygotowania danych numerycznych, dotyczce:
wyboru treci,
wyboru zakresu obszarowego,
transferu danych;

177
eksportu lub importu danych;
kontroli technicznej danych, dotyczce:
uzgadniania danych w buforze,
wprowadzania nowych danych do zasobu,
weryfikacji sownikw,
kontroli topologii danych;
aktualizacji zasobu, dotyczce:
przenoszenia poprzednich danych do archiwum,
zapisu do ewidencji zasobu,
usuwania danych z bufora;
monitorowania transakcji, dotyczce rejestrowania operacji dokonywanych na bazie,
z moliwoci zatwierdzania kolejnych transakcji;
wydrukw, dotyczce dokonywania wyrysw;
wyszukiwania i lokalizacji obiektw, dotyczce:
obrbu,
dziaki,
budynku,
ulicy,
sekcji mapy;
menedera map, obejmujce:
przyczanie i odczanie map jako plikw referencyjnych,
wykonywanie rastrw,
dziaanie na ortofotomapach,
wykonywanie map przegldowych;
funkcji administratora, obejmujce definiowanie rnego rodzaju tablic i polece.
Na podstawie krtkiego omwienia systemu obsugi orodka dokumentacji mona
stwierdzi, e system ten znacznie upraszcza i automatyzuje wszystkie czynnoci, ktre
dotd wykonywane byy w technologii tradycyjnej. Na podstawie obserwacji poczynionych
w rnych orodkach mona domniemywa, e tego rodzaju system obsugi, zapewniajcy
wysok jako usug wiadczonych przez orodek, przyniesie take znaczne korzyci sa-
memu wykonawcy, ktry bdzie musia jedynie dostosowa si do wymogw orodka,
zwaszcza w zakresie standardw wymiany danych.

178

Zakoczenie
Celem podrcznika byo ukazanie jedynie najwaniejszych aspektw formalnych i praw-
nych wykonawstwa geodezyjnego. Nie sposb jest bowiem uj, nawet w obszernym opraco-
waniu, wszystkich problemw zwizanych z wykonawstwem geodezyjnym, ktre stanowi,
samo w sobie, zoony zesp procedur technicznych i prawnych.
Celem podrcznika byo rwnie usystematyzowanie problemw dotyczcych wyko-
nawstwa geodezyjnego, a take przedstawienie innych pogldw na wykonawstwo. Nie byo
to zbyt proste zadanie, poniewa kady z wykonawcw prac geodezyjnych i kartograficz-
nych ma swoje utarte wzory w tym zakresie i nieatwo jest je zmieni. Autor ma jednak
nadziej, e pogldy wyraane na amach niniejszego podrcznika bd akceptowane przez
wszystkich wykonawcw.
Cho wykonawca prac geodezyjnych i kartograficznych powinien by dokadnie zaz-
najomiony ze wszystkimi zagadnieniami prawnymi i technicznymi dotyczcymi formal-
nych i prawnych podstaw czynnoci zwizanych z wykonawstwem, to jednak nie zawsze
ten warunek jest do koca speniony. Podrcznik moe zatem pomc wykonawcy prac geo-
dezyjnych, zwaszcza temu, ktry dopiero rozpoczyna swoj praktyk, w jego zmaganiach
z rzeczywistymi problemami zwizanymi z wykonywanym zawodem. Moe zatem suy
mu w tych przypadkach pomoc i przykadem.
Podstawowym jednak celem podrcznika byo ukazanie zoonoci problematyki wyko-
nawstwa geodezyjnego studentom szk wyszych oraz uczniom szk rednich. W szkoach
tych nie przykada si czsto naleytej wagi do przekazania w syntetycznej formie informacji
dotyczcych wykonawstwa geodezyjnego. Suchacze szk wyszych bd rednich, posia-
dajc czsto ogln wiedz geodezyjn na wysokim poziomie, nie potrafi z niej przewa-
nie skorzysta we waciwy sposb, wziwszy pod uwag caociowy proces wykonania
pracy geodezyjnej lub kartograficznej.
Autor ma zatem nadziej, e podrcznik przyczyni si do wprowadzenia korzystnych
zmian w dziedzinie wykonawstwa geodezyjnego i kartograficznego, a modym adeptom za-
wodu, wkraczajcym dopiero na trudny rynek usug, pomoe rwnie w znalezieniu wa-
ciwej drogi rozwoju, zalenej midzy innymi od znajomoci jego podstaw formalnych
i prawnych.

179

Literatura
[1] Berliski Z., Hycner R.: Orzecznictwo Sdu Najwyszego oraz Naczelnego Sdu Administracyj-
nego w sprawach o rozgraniczanie nieruchomoci. Cz. I i II. Przegld Geodezyjny, nr 67, 2001
[2] Fijakowski T.: Prawo budowlane komentarz, akty wykonawcze. Warszawa, Wydawnictwo
Segal Ltd. 1995
[3] Graszka W.: Tereny zamknite ze wzgldu na obronno i bezpieczestwo pastwa. Materiay
szkoleniowe, Warszawa, Gwny Urzd Geodezji i Kartografii, padziernik 2001
[4] Grzechnik B., Marzec Z.: Mapy do celw prawnych i rozgraniczanie nieruchomoci. Warszawa,
Agencja Geodezyjno-Prawna GRUNT 1993
[5] Hikisz M.: Zesp uzgadniania dokumentacji projektowej. Materiay szkoleniowe, d, Woje-
wdzki Orodek Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej 2001
[6] Hycner R.: Zwizki i zalenoci procesu planowania i realizacji w miejscowym planowaniu
przestrzennym. Zeszyty Naukowe AGH, Geodezja, nr 72, 1981
[7] Hycner R.: Integracja procesw informacyjnych o terenie dla potrzeb miejscowego planowania
przestrzennego. Zeszyty Naukowe AGH, Geodezja, nr 114, 1992
[8] Hycner R.: Wybrane problemy geodezyjne i prawne w aspekcie uprawnie zawodowych. Kato-
wice, Wydawnictwo GALL 2002
[9] Hycner R., Maek J.: Analiza wybranych przepisw dotyczcych terenu z punktu widzenia prac
geodezyjnych i kartograficznych. Przegld Geodezyjny, nr 6, 1996
[10] Jarzyska I.: Uzgadnianie przebiegu projektowanych sieci uzbrojenia terenu. Materiay szkole-
niowe, Warszawa, Gwny Urzd Geodezji i Kartografii, padziernik 2001
[11] Jarzyska I.: Rola administracji geodezyjnej i kartograficznej w procesach inwestycyjnych,
wsppraca ze subami budowlanymi. Materiay szkoleniowe, Warszawa, Gwny Urzd Geo-
dezji i Kartografii, padziernik 2001
[12] Jarzyska I.: Tereny zamknite. Materiay szkoleniowe, Warszawa, Gwny Urzd Geodezji
i Kartografii, padziernik 2001
[13] Kluska S.: Uprawnienia zawodowe w geodezji i kartografii w wietle nowych (zmienionych)
przepisw. Przegld Geodezyjny, nr 4, 2001
[14] Kluska S.: Wsppraca administracji geodezyjnej i kartograficznej ze subami budowlanymi.
Materiay szkoleniowe, Warszawa, Gwny Urzd Geodezji i Kartografii, padziernik 2001
[15] Koncepcja pracy ODGiK w nowej strukturze podziau administracyjnego i kompetencyjnego
kraju w czci dotyczcej obsugi prac geodezyjnych. Elblg, Okrgowe Przedsibiorstwo Geo-
dezyjno-Kartograficzne OpeGieKa Sp. z o.o., grudzie 1998
[16] Lato S., Malanka J.: Analiza dokadnoci map numerycznych i cyfrowych. Procznik AGH
Geodezja, t. 4, z. 2, 1996

180
[17] Orzeczenie Sdu Najwyszego z dnia 17 marca 1960 roku, V K 24/60, OSPiKA 11/60, poz. 307
[18] Oszmiaski E.: Zasb Geodezyjny i Kartograficzny. Materiay szkoleniowe, Warszawa, Gwny
Urzd Geodezji i Kartografii, padziernik 2001
[19] Pindelski J.: Uprawnienia kontrolne Suby Geodezyjnej i Kartograficznej. Materiay szkole-
niowe, Warszawa, Gwny Urzd Geodezji i Kartografii, padziernik 2001
[20] Regulamin dziaania Komisji Kwalifikacyjnej do spraw uprawnie zawodowych w dziedzinie
geodezji i kartografii. Warszawa, Gwny Urzd Geodezji i Kartografii, Komisja Kwalifika-
cyjna do Spraw Uprawnie Zawodowych w Dziedzinie Geodezji i Kartografii 2001
[21] Rozporzdzenie Ministra Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa z dnia 21 lutego 1995 roku
w sprawie rodzaju i zakresu opracowa geodezyjno-kartograficznych obowizujcych w bu-
downictwie. Dz.U. z 1995 r. Nr 25, poz. 133
[22] Rozporzdzenie Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 14 listopada 2000 roku
w sprawie sposobu, trybu i szczegowych warunkw nadawania uprawnie zawodowych oraz
dziaania komisji kwalifikacyjnej do spraw uprawnie zawodowych w dziedzinie geodezji i kar-
tografii. Dz.U. z 2000 r. Nr 107, poz. 1139
[23] Rozporzdzenie Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 16 lipca 2001 roku
w sprawie zgaszania prac geodezyjnych i kartograficznych, ewidencjonowania systemw i prze-
chowywania kopii zabezpieczajcych bazy danych, a take oglnych warunkw umw o udo-
stpnienie tych baz. Dz.U. z 2001 r. Nr 78, poz. 837
[24] Rozporzdzenie Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 14 listopada 2000 roku
w sprawie wysokoci opat za czynnoci geodezyjne i kartograficzne oraz udzielanie informacji,
a take za wykonywanie wyrysw i wypisw z operatu ewidencyjnego. Dz.U. z 2000 r. Nr 115,
poz. 1209
[25] Rozporzdzenie Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 2 kwietnia 2001 roku
w sprawie geodezyjnej ewidencji sieci uzbrojenia terenu oraz zespow uzgadniania dokumentacji
projektowej. Dz.U. z 2001 r. Nr 38, poz. 455
[26] Rozporzdzenie Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 15 maja 2001 roku
w sprawie okrelenia rodzajw map, materiaw fotogrametrycznych i teledetekcyjnych, stano-
wicych pastwowy zasb geodezyjny i kartograficzny, ktrych rozpowszechnianie, rozprowa-
dzanie oraz reprodukowanie w celu rozpowszechniania i rozprowadzania wymaga zezwolenia,
oraz trybu udzielania tych zezwole. Dz.U. z 2001 r. Nr 56, poz. 588
[27] Rozporzdzenie Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 18 maja 2001 roku
w sprawie materiaw geodezyjnych i kartograficznych oznaczanych klauzul poufne. Dz.U.
z 2001 r. Nr 56, poz. 589
[28] Rozporzdzenie Rady Ministrw z dnia 28 sierpnia 2001 roku w sprawie kontroli urzdw,
instytucji publicznych i przedsibiorcw w zakresie przestrzegania przepisw dotyczcych geo-
dezji i kartografii. Dz.U. z 2001 r. Nr 101, poz. 1090
[29] Rozporzdzenie Rady Ministrw z dnia 17 lipca 2001 roku w sprawie wykazywania w ewiden-
cji gruntw i budynkw danych odnoszcych si do gruntw, budynkw i lokali znajdujcych
si na terenach zamknitych. Dz.U. z 2001 r. Nr 84, poz. 911
[30] Rozporzdzenie Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 12 lipca 2001 roku
w sprawie szczegowych zasad i trybu zaoenia i prowadzenia krajowego systemu informacji
o terenie. Dz.U. z 2001 r. Nr 80, poz. 866
[31] Rozporzdzenie Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 2 lipca 2001 roku w spra-
wie klasyfikowania, kwalifikowania i porzdkowania materiaw wyczanych z pastwowego
zasobu geodezyjnego i kartograficznego. Dz.U. z 2001 r. Nr 74, poz. 796

181
[32] Rozporzdzenie Ministra Spraw Wewntrznych i Administracji z dnia 25 lipca 1997 roku w spra-
wie szczegowych zasad gospodarki finansowej Funduszu Gospodarki Zasobem Geodezyjnym
i Kartograficznym. Dz.U. z 1997 r. Nr 91, poz. 566
[33] Rozporzdzenie Rady Ministrw z dnia 8 sierpnia 2000 roku w sprawie pastwowego systemu
odniesie przestrzennych. Dz.U. z 2000 r. Nr 70, poz. 821
[34] Rozporzdzenie Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 8 lutego 2001 roku
w sprawie rodzajw prac geodezyjnych i kartograficznych majcych znaczenie dla obronnoci
i bezpieczestwa pastwa oraz szczegowych zasad wspdziaania midzy Sub Geodezyjn
i Kartograficzn Sub Topograficzn Wojska Polskiego w zakresie wykonywania tych prac,
a take wzajemnego przekazywania materiaw. Dz.U. z 2001 r. Nr 14, poz. 133
[35] Rozporzdzenie Ministra Spraw Wewntrznych i Administracji z dnia 17 maja 1999 roku w spra-
wie okrelenia rodzajw materiaw stanowicych pastwowy zasb geodezyjny i kartograficzny,
sposobu i trybu ich gromadzenia i wyczania z zasobu oraz udostpniania zasobu. Dz.U. z 1999 r.
Nr 49, poz. 493
[36] Rozporzdzenie Ministra Spraw Wewntrznych i Administracji z dnia 14 kwietnia 1999 roku
w sprawie ochrony znakw geodezyjnych, grawimetrycznych i magnetycznych. Dz.U. z 1999 r.
Nr 45, poz. 454, z pniejszymi zmianami
[37] Rozporzdzenie Ministra Spraw Wewntrznych i Administracji z dnia 24 marca 1999 roku
w sprawie standardw technicznych dotyczcych geodezji, kartografii oraz krajowego systemu
informacji o terenie. Dz.U. z 1999 r. Nr 30, poz. 297
[38] Salamaga W.: Analiza wybranych czynnoci geodezyjnych i prawnych w procesie inwestycyj-
nym. Krakw, AGH 2001 (praca dyplomowa magisterska)
[39] Skobania G.: Komentarz do Rozporzdzenia Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa
w sprawie opat za usugi orodkw dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej. Warszawa,
Wojewdzkie Biuro Techniki i Nadzoru Geodezyjno-Kartograficznego, luty 2001
[40] Smolarek K., Wdowik A.: Kodeks postpowania administracyjnego. Skierniewice, Wydawnic-
two Sigma 1996
[41] Staniszewski R.: Standardy techniczne. Materiay szkoleniowe, Warszawa, Gwny Urzd Geo-
dezji i Kartografii, padziernik 2001
[42] Staniszewski R.: Uprawnienia zawodowe do wykonywania samodzielnych funkcji. Materiay
szkoleniowe, d, Wojewdzki Orodek Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej 2001
[43] Surowiec S., Hopfer A., Lasota T., Zaremba S.: Instrukcja techniczna G-5/G-8 Ewidencja
gruntw i budynkw (projekt I wersja). Skrtowe omwienie. Oglnopolskie Seminarium
Szkoleniowe Suby Geodezyjnej i Kartograficznej nt. Budowa nowoczesnego katastru nieru-
chomoci w Polsce. Olsztyn, Gwny Urzd Geodezji i Kartografii, Wojewoda Warmisko-
-Mazurski, marzec, 2001
[44] System obsugi ODGiK. Elblg, Okrgowe Przedsibiorstwo Geodezyjno-Kartograficzne
OpeGieKa Sp. z o.o. Krakw, padziernik 1999
[45] Szymaski M.: Wstp do problematyki szkolenia geodetw powiatowych i miejskich. Materiay
szkoleniowe, Warszawa, Gwny Urzd Geodezji i Kartografii, padziernik 2001
[46] Szymaski M.: Uprawnienia zawodowe w geodezji i kartografii. Materiay szkoleniowe, War-
szawa, Gwny Urzd Geodezji i Kartografii, padziernik 2001
[47] Ustawa z dnia 22 stycznia 1999 roku o ochronie informacji niejawnych. Dz.U. z 1999 r. Nr 11,
poz. 95
[48] Ustawa z dnia 17 maja 1989 roku Prawo geodezyjne i kartograficzne. Dz. U. z 2000 r. Nr 100,
poz. 1086 tekst jednolity

182
[49] Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 roku Kodeks karny. Dz.U z 1997 r. Nr 88, poz. 553
[50] Wasilewska Z.: Uzgadnianie przebiegu projektowanych sieci uzbrojenia terenu. Rola adminis-
tracji geodezyjnej i kartograficznej w procesach inwestycyjnych, wsppraca ze subami bu-
dowlanymi. Tereny zamknite. Mapa do celw projektowych. Materiay szkoleniowe, d,
Wojewdzki Orodek Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej 2001
[51] Zarba A.: Opaty za czynnoci zwizane z uzgadnianiem usytuowania projektowanych sieci
uzbrojenia podziemnego. Materiay szkoleniowe, d, Wojewdzki Orodek Dokumentacji
Geodezyjnej i Kartograficznej 2001
[52] Zarba A: Orodek Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej. Materiay szkoleniowe, War-
szawa, Gwny Urzd Geodezji i Kartografii, padziernik 2001
[53] Zarba A.: Zasb geodezyjny i kartograficzny. Materiay szkoleniowe, Warszawa, Gwny
Urzd Geodezji i Kartografii, padziernik 2001
[54] Zarba A.: Fundusz Gospodarki Zasobem Geodezyjnym i Kartograficznym zasady tworzenia
i gospodarowania. Materiay szkoleniowe, Warszawa, Gwny Urzd Geodezji i Kartografii,
padziernik 2001