Professional Documents
Culture Documents
CAVALLERIA RUSTICANA
PRELUDIO La scena rappresenta una piazza in un paese della Sicilia. Nel fondo, a destra, chiesa con porta pratticabile. A sinistra, losteria e la casa di Mamma Lucia. il giorno di Pasqua. Il sipario calato. TURIDDU O Lola chhai di latti la cammisa s bianca e russa comu la cirasa, quannu taffacci fai la vucca a risa, biatu cui ti d lu primmu vasu! Ntra la puorta tua lu sangu sparsu, ma nun me mpuorta si ce muoru accisu... e si iddu muoru e vajun paradisu si nun ce truovo a ttia, mancu ce trasu. PRELUDIO (Seguito e fine) Il sipario si alza; la scena vuota.
CORO DI DONNE
PRELUDIO La escena representa una plaza de un pueblo de Sicilia. Al fondo, a la derecha, iglesia con puerta practicable. A la izquierda, la hostera y la casa de Mamma Lucia. Es el da de Pascua. El teln est echado. TURIDDU Oh, Lola, de la camisa de leche, tan blanca y roja como una cereza...! Cuando te asomas, tu boca llena de risa... qu feliz el que te da el primer beso! A tu puerta, sangre esparcida, pero, no me importa si, en ella, me espera la muerte... y, si muero, y voy al Paraso y no te encuentro all, renunciar a l. PRELUDIO (Continuacin y final) Se alza el teln; la escena est vaca.
CORO DE MUJERES
Cavalleria Rusticana Santuzza. . . . . . Soprano dramtica o Mezzosoprano Turiddu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Tenor Alfio . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Bartono Lola. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Mezzosoprano Mamma Lucia . . . . . . . . . . . . . . . . . Mezzosoprano
(DI DENTRO) Gli aranci olezzano sui verdi margini, cantan le allodole tra i mirti in fior. Tempo si mormori da ognuno il tenero canto che i palpiti raddoppia al cor.
CORO DI UOMINI
(DESDE DENTRO) Las naranjas huelen sobre los verdes lindes, cantan las cigarras entre los mirtos en flor. Es tiempo en que todos murmuran el tierno canto que los latidos redoblan en el corazn.
CORO DE HOMBRES
I Pagliacci Nedda . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Soprano Canio . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Tenor Tonio . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Bartono Beppe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Tenor Silvio . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Bartono
(DI DENTRO) In mezzo al campo tra le spiche doro giunge il rumore delle vostre spole, Noi stanchi riposando dal lavoro a voi pensiamo, o belle occhi-di-sole. O belle occhi-di-sole, a voi corriamo, come vola laugello al suo richiamo. Il coro entra in scena a poco a poco.
CORO DI DONNE
(DESDE DENTRO) Del medio del campo, entre las espigas de oro nos llega el traqueteo de vuestras carretas** Nosotros, cansados, reponindonos del trabajo, en vosotros pensamos, oh, bellos-ojos-de-sol! Oh, bellos ojos de sol! Hacia vosotras corremos como vuela el pjaro hacia su reclamo! El coro va entrando en escena, poco a poco.
CORO DE MUJERES
Orfeo Ediciones. S.L. 1999 Editor: Javier Martn Traduccin al castellano: Mara Pilar Garca-Buenda
Cessin le rustiche opre; la Vergine Serena allietasi del Salvator. Tempo si mormori da ognuno il tenero canto che i palpiti raddoppia al cor.
CORO DI UOMINI
Cesen las tareas de labranza; la Virgen Serena regocgese en el Salvador. Ya todos murmuran el tierno canto que los latidos redoblan, en el corazn.
CORO DE HOMBRES
IN MEZZO AL CAMPO, ECC . Il coro traversa la scena ed esce. Mamma Lucia esce della sua casa. Santuzza entra dalla destra).
SANTUZZA
EN MITAD DEL CAMPO, ETC . El coro atraviesa la escena y sale. Mamma Lucia sale de su casa. Santuzza entra, desde la derecha.
SANTUZZA
(SORPRENDIDA)
Cavalleria Rusticana / 3
SANTUZZA
SANTUZZA
MAMMA LUCIA
MAMMA LUCIA
Turiddu, ov?
MAMMA LUCIA
(SORPRESA) Come?
SANTUZZA
(SORPRENDIDA) Cmo?
SANTUZZA
No lo s, no lo s; no quiero problemas.
SANTUZZA
Mamma Lucia, vi supplico piangendo, fate come il Signore a Maddalena: ditemi per piet, dov Turiddu.
MAMMA LUCIA
Mamma Lucia, se lo suplico llorando, haga como el Seor a Magdalena: dgame, por piedad, dnde est Turiddu.
MAMMA LUCIA
(DALLA CHIESA) Regina Coeli, laetare, Alleluja! Quia, quem meruisti portare; Alleluja! Resurrexit sicut dixit;Alleluja!
CORO
(DESDE LA IGLESIA) Regina Coeli, laetare, Alleluja! Quia, quem meruisti portare; Alleluja! Resurrexit sicut dixit;Alleluja!
CORO
(IN PIAZZA) Inneggiamo, il Signor non morto. Ei fulgente ha dischiuso lavel; Inneggiamo, al Signore risorto oggi asceso alla gloria del Ciel!
SANTUZZA E CORO
(EN LA PLAZA) Cantemos: el Seor no ha muerto. l, fulgurante, ha abierto las puertas** Elevemsle himnos al Seor, que asciende hoy, a la gloria del Cielo!
SANTUZZA Y CORO
Inneggiamo, il Signor non morto. Inneggiamo, al Signore risorto oggi asceso alla gloria del Ciel, Ei fulgente ha dischiuso lavel! Il coro esce lentamente. Rimangono in scena Santuzza e Mamma Lucia.
MAMMA LUCIA
Cantemos: el Seor no ha muerto. Elevemsle himnos al Seor, que asciende hoy, a la gloria del Cielo! l, fulgurante, ha abierto las puertas** El coro sale, lentamente. Quedan en escena Santuzza y Mamma Lucia.
MAMMA LUCIA
Il cavallo scalpita, i sonagli squillano, Schiocchi la frusta. Eh! L! Soffi il vento gelido. cada lacqua e nevichi, a me, che cosa fa?
CORO
El caballo piafa, chasquean los ltigos, restalla la fusta. Eh! Ah! Sople el viento helado caiga el agua o nieve, a m, qu ms me da?
CORO
Voi lo sapete, o mamma, prima dandar soldato,Turiddu aveva a Lola eterna f giurato. Torn, la seppe sposa, e con un nuovo amore volle spegner la fiamma che gli bruciava il core. Mam, lamai. Quellinvidia dogni delizia mia, del suo sposo dimentica, arse di gelosia... Me lha rapito. Priva dellonor mio rimango; Lola e Turiddu samano; io, piango, io piango!
MAMMA LUCIA
Maspetta a casa Lola che mama e mi consola, ch tutta fedelt. Il cavallo scalpiti, I sonagli squillino. Pasqua, ed io son qua!
CORO
Me espera en casa Lola que me ama e mi consuela, que es toda fidelidad. El caballo piafa, los ltigos chasquean. Es Pascua y, yo, ya estoy aqu!
CORO
Usted lo sabe, oh, mamma!, antes de irse soldado,Turiddu ya le haba jurado a Lola eterna fe. Cuando regres, la encontr casada, y con un nuevo amor quiso apagar la llama que le quemaba el corazn. Me am; yo lo am. La envidia, con cada delicia ma, del esposo olvida, arde de celos... Me lo ha robado. Me ha privado de honor. Lola y Turiddu se aman; yo, lloro..., yo lloro!
MAMMA LUCIA
Io son dannata... Andate, o mamma, ad implorare iddio, e pregate per me...Verr Turiddu, vo supplicarlo unaltra volta ancora!
MAMMA LUCIA (AVVIANDOSI ALLA CHIESA)
Yo soy vapuleada... Vaya, mamma, a implorar a Dios y, ruegue por m...Vendr Turiddu, quiero suplicarle, una vez ms!
MAMMA LUCIA (DIRIGINDOSE A LA IGLESIA)
SANTUZZA
SANTUZZA
Tu qui, Santuzza?
SANTUZZA
T aqu, Santuzza?
SANTUZZA
Qui taspetavo.
TURIDDU
Aqu te esperaba.
TURIDDU
(FUORI SCENA) Fior di giaggiolo, gli angioli belli stanno a mille in cielo, ma belli come lui ce n uno solo. Lola entra in scena.
LOLA
(FUERA DE ESCENA) Arco iris en flor, miles de ngeles bellos hay en el cielo pero, bellos como l, slo hay uno. Lola entra in scena.
LOLA
Mamma cercavo.
SANTUZZA
Buscaba a la mamma.
SANTUZZA
Devvo parlarti.
TURIDDU
(IRONICA) Forse rimasto dal maniscalco, ma non pu tardare. E voi sentite le funzioni in piazza?
TURIDDU
(IRNICA) Quiz se ha quedado en el herrero, pero no puede tardar. Y, vosotros, os la misa en la plaza?
TURIDDU
Non ver!
TURIDDU
No es verdad!
TURIDDU
Santuzza mi narrava...
SANTUZZA
Santuzza me contaba...
SANTUZZA
Santuzza, credimi...
SANTUZZA
Santuzza, creme...
SANTUZZA
(TETRA) Gli dicevo che oggi Pasqua e il Signor vede ogni cosa!
LOLA
No, non mentire; ti vidi volger gi dal sentier e stamattina, allalba, thanno scorto presso luscio di Lola.
TURIDDU
No; no mientas. Te v volverte, abajo, en el sendero, y, esta maana, al alba, te han descubierto junto a la casa de Lola.
TURIDDU
No, te juro. A nosotros nos lo ha contado el compadre Alfio, el marido, hace poco.
TURIDDU
Lasciami, dunque, lasciami; invan tenti sopire il giusto sdegno colla tua piet.
SANTUZZA
Djame, entonces; djame. En vano intentas calmar mi justo desdn con tu piedad.
SANTUZZA
(IRONICA) O, rimanete!
SANTUZZA
Tu lami,Turiddu?
TURIDDU
La amas,Turiddu?
TURIDDU
No...
SANTUZZA
No...
SANTUZZA
Calla, no la amo...
SANTUZZA
Lami... O, maledetta!
TURIDDU
Santuzza!
SANTUZZA
Santuzza!
SANTUZZA
SANTUZZA
SANTUZZA
SANTUZZA
SANTUZZA
Squarciami il petto...!
TURIDDU
Desgrrame el pecho...!
TURIDDU
(AVVIANDOSI) No!
SANTUZZA
(ALEJNDOSE) No!
SANTUZZA
Infami loro, ad essi non perdono. Vendetta avr pria che tramonti il d! Io sangue voglio, allira mabbandono, in odio tutto lamor mio fin! Santuzza ed Alfio escono. INTERMEZZO
Infames, ellos y, no les perdono. Venganza tendr antes de que caiga el da! Quiero sangre! Me abandono a la ira! En odio ha terminado todo mi amor! Santuzza y Alfio salen. INTERMEDIO Todos salen de la iglesia. Mamma Lucia atraviesa el escenario y entra en su casa. Lola, Turiddu y el coro se quedan.
CORO DE HOMBRES
Va!
SANTUZZA
Vete!
SANTUZZA
Turiddu, ascolta! No, no,Turiddu, rimani, rimani ancora, abbandonarmi dunque tu vuoi?
TURIDDU
Turiddu, escucha! No, no,Turiddu, qudate, qudate an, es que vas a abandonarme?
TURIDDU
Tutti escono di chiesa; Mamma Lucia traversa la scena ed entra in casa. Lola, Turiddu ed il Coro rimangono in scena.
CORO DI UOMINI
A casa, a casa, amici, ove ci aspettano le nostre donne, andiam, or che letizia rasserena gli animi senza indugio corriam.
CORO DI DONNE
A casa, a casa, amigos, donde nos esperan nuestras mujeres.Vamos, ahora que la alegra ha serenado los nimos. Vamos, no nos demoremos.
CORO DE MUJERES
A casa, a casa, amiche, ove ci aspettano i nostri sposi, andiam, or che letizia rasserena gli animi senza indugio corriam.
TURIDDU
A casa, a casa, amigas, donde nos esperan nuestros esposos, vamos, ahora que la alegra ha serenado los nimos. Vamos, no nos demoremos.
TURIDDU
(MINACCIOSA) Bada!
TURIDDU
(A LOLA CHE SAVVIA) Comare Lola, ve ne andate via senza nemmeno salutare?
LOLA
Non ci pensate, verr in piazza. (AL CORO) Intanto amici, qua, beviamone un bicchiere. Tutti si avvicinano alla tavola dellosteria e prendono i bicchieri. Viva il vino spumeggiante nel bicchiere scintillante come il riso dellamante mite infonde il giubilo! Viva il vino ch sincero, e che affoga lumor nero nellebbrezza tenera.
CORO
No crea; vendr a la plaza. (AL CORO) Mientras, amigos, aqu, bebmonos un vaso de vino. Todos se acercan a la mesa de la hostera y cogen los vasos. Viva el vino espumeante, en el vaso centelleante, como la risa del amante bondadoso, que infunde jbilo! Viva el vino, que es sincero y que ahoga el humor negro en la tierna embriaguez.
CORO
Ch avete detto?
SANTUZZA
Qu ha dicho?
SANTUZZA
Che mentre correte allacqua e al vento a guadagnarvi il pane, Lola vadorna il tetto in malo modo!
ALFIO
Que mientras corre usted bajo el agua y el viento para ganarse el pan, Lola le adorna la testa de mala manera!
ALFIO
Viva!
TURIDDU
Viva!
TURIDDU
A la fortuna vostra!
TURIDDU
Por su suerte!
TURIDDU
Beviam!
CORO
Bebamos!
CORO
Bebamos! Ques se renuevenlas justas! Viva el vino espumeante, etc. ...! Entra Alfio.
ALFIO
Uso a mentire il labbro mio non ! Per la vergogna mia, pel mio dolore, la triste verit vi dissi, ahim!
ALFIO
Mis labios no acostumbran a mentir! Por mi vergenza, por mi dolor, la triste verdad os he dicho...! Ay de m!
ALFIO
A todos, salud!
CORO
CORO
TURIDDU
TURIDDU
Benvenuto! Con noi dovete bere. (GLI PORGE UN BICCHIERE) Ecco; pieno il bicchiere.
ALFIO
Bienvenido! Beba con nosotros! (LE DA UN VASO) Aqu est; va lleno el vaso.
ALFIO
O! Nulla! il vino che mha suggerito! Per me pregate Iddio! Un bacio, mamma, unaltro baccio, addio, sio non tornassi fate da madre a Santa... Un bacio, mamma, addio! Labbraccia ed esce precipitosamente.
MAMMA LUCIA (DISPERATA, CORRENDO IN FONDO)
Por nada! El vino me hace hablar as! Ruega a Dios por m! Un beso, mamma! Otro beso! Adis! Si no volviese, haz de madre a Santa... Un beso, mamma! Adis! La abraza y sale, precipitadamente.
MAMMA LUCIA (DESESPERADA, CORRE HACIA EL FONDO)
(RESPINGENDOLO) Grazie, ma il vostro vino io non laccetto. Diverrebbe veleno entro il mio petto!
TURIDDU
(SE LO RESPINGA) Gracias, pero no acepto su vino. Se volver veneno dentro de mi pecho!
TURIDDU
Ay de m! Qu pasar?
ALGUNAS MUJERES
SANTUZZA
(A LOLA) Comare Lola, andiamo via di qu. Tutto il Coro esce, conducendo Lola.
TURIDDU
(A LOLA) Comadre Lola, vmonos de aqu. Sale todo el coro, llevndose a Lola.
TURIDDU
(GETTANDO LE BRACCIA AL COLLO DI MAMMA LUCIA) O, madre mia! Si sente un mormoio lontano.
UNA DONNA
(ARROJA SUS BRAZOS AL CUELLO DE MAMMA LUCIA) Oh, madre ma! Se siente un ruido lejano.
UNA MUJER (VIENE CORRIENDO DESDE EL FONDO)
(CORRENDO DAL FONDO) Hanno ammazzato compare Turiddu! Hanno ammazzato compare Turiddu! Tutti gettano un grido.
Han matado al compadre Turiddu! Han matado al compadre Turiddu! Todos lanzan un grito.
Io? Nulla!
TURIDDU
Yo? Nada!
TURIDDU
FIN DE LA PERA
Or ora!
TURIDDU
A buenas horas!
TURIDDU
Compar Turiddu, avete morso a buono! Cintenderemo bene, a quel che pare!
TURIDDU
Compadre Turiddu, ha mordido bien! Nos entenderemos bien, por lo que parece!
TURIDDU
Compar Alfio... Lo so che il torto mio, e ve lo giuro nel nome di Dio che al par dun cane mi fare sgozzar; ma sio non vivo, resta abbandonata povera Santa, lei che mi s data! Vi sapr in core il ferro mio piantar!
ALFIO
Compadre Alfio... S que la culpa es ma, y le juro en el nombre de Dios que me dejar matar como a un perro; pero, si yo no quedo vivo, queda abandonada la pobre Santa, ella, que a m se ha entregado! Sabr meterle mi hierro en el pecho!
ALFIO
(FREDDAMENTE) Compare, fate come pi vi piace; Io vaspetto qui fuori, dietro lorto. Alfio esce. Mamma Lucia entra.
TURIDDU
(FRAMENTE) Compadre, haga como quiera; yo, le espero aqu fuera, detrs del huerto. Sale Alfio. Entra Mamma Lucia.
TURIDDU
Mamma, quel vino generoso, e certo oggi troppi bicchier ne ho tracannati... Vado fuori allaperto... ma prima voglio che mi benedite come quel giorno che partii soldato; e poi, mamma, sentite, sio non tornassi, voi dovrete fare da madre a Santa, chio le avea giurato di condurla allaltare.
MAMMA LUCIA
Mamma, ese vino es generoso, es cierto, y hoy he bebido demasiado... Voy fuera, al aire... pero, antes, quiero que me bendiga como aquel da en que me fui soldado y, luego, mamma, igame, si yo no volviese, usted debe hacerle de madre a Santa, que yo le haba jurado llevarla al altar.
MAMMA LUCIA
PAGLIACCI
PROLOGO Tonio in costume da Taddeo come nella commedia, passa a traverso al telone.
TONIO
PAYASOS
PRLOGO Tonio, vestido como el Taddeo de la Comedia del Arte, aparece a travs del teln.
TONIO
Si pu? Si pu? Signore! Signori! Scusatemi se da sol mi presento. Io sono il Prologo. Poich in iscena ancor le antiche maschere mette lautore, in parte ei vuol riprendere le vecchie usanze, e a voi di nuovo inviami. Ma non per dirvi, come pria Le lacrime che noi versiam son false! Degli spasimi e dei nostri martir non allarmatevi! No, no. Lautore ha cercato invece pingervi uno squarcio di vita. Egli ha per massima sol che lartista un uom, e che per gli uomini scrivere ei deve. Ed al vero ispiravasi. Un nido di memorie in fondo a lanima cantava un giorno, ed ei con vere lacrime scrisse, e i singhiozzi il tempo gli battevano! Dunque, vedrete amar s come samano gli esseri umani, vedrete de lodio i tristi frutti. Del dolor gli spasimi, urli di rabbia, udrete, e risa ciniche! E voi, piuttosto che le nostre povere gabbane distrioni, le nostranime considerate, poich siam uomini di carne e dossa, e che di questorfano mondo al pari di voi spiriamo laere! Il concetto vi dissi, or ascoltate comegli svolto. (gridando verso la scena) Andiam, incominciate!
Se puede? Se puede? Seoras, seores, disclpenme si me presento solo. Soy el Prlogo. En escena, otra vez, las antiguas mscaras introduce el autor, en parte, queriendo retomar la vieja usanza, y a ustedes me enva, de nuevo. Pero, no para decirles, como antes, Las lgrimas que derramamos son falsas! De los espasmos de nuestros mrtires no se alarmen! No, no. El autor, al contrario, ha intentado aprehender una muestra natural de vida. Su mxima es que el artista es un hombre y, es para l, como tal, para quien debe escribir. Por ello se inspira en la realidad. Un nido de recuerdos, en el fondo del alma, cantaba un da, y l, con lgrimas verdaderas, escribi y, suspiros y sollozos le marcaban el tiempo. As, vern amar, tal como se aman los seres humanos, vern del odio los tristes frutos. De dolor, espasmos, gritos de rabia oirn, y cnicas risas! Y, ustedes, ms que nuestros pobres gabanes de histriones, nuestras almas consideren, pues somos hombres y mujeres de carne y hueso, y de este hurfano mundo, como ustedes, respiramos igual aire! El concepto les dije; ahora, escuchen cmo se desenvuelve. (gritando hacia la escena) Vamos! Comenzad!
Tutti lo seguono, grandi e ragazzi e ognun applaude ai motti, ai lazzi ed egli serio saluta e passa e torna a battere sulla gran cassa. Ehi! Ehi! Sferza lasino, bravo Arlecchino! Son qu! Son qu! Gi fra le strida i monelli in aria gittano i cappelli!
CANIO
Todos les siguen, mayores y muchachos y todos les aplauden sus pullas y motes, sus chanzas y, l, serio, saluda y pasa y vuelve a batir la piel del tamborazo. Ehi! Ehi! Dale al asno, bravo Arlecchino! Ya estn aqu! Aqu estn! Ya, entre la barahnda, los chavales arrojan al aire sus gorras.
CANIO
In aria gittano i lor cappelli diggi. Fra strida e sibili diggi... Ecco il carretto! Indietro... Arrivano! Che diavolerio! Dio benedetto! Arrivano! Indietro! Arriva una pittoresca carretta dipinta a varii colori e tirata da un asino che Beppe, in abito da Arlecchino guida a mano. Sul davanti della carretta sdraiata Nedda, e sul dietro della carretta Canio, in piedi, in costume da Pagliaccio, che batte la gran cassa.
TUTTI
Al aire tiran sus gorras a la vez, a la vez silbando y gritando... Ah est el carro! Atrs...! Ya llegan! Qu jaleo del diablo! Dios bendito! Ya llegan! Atrs...! Llega una pintoresca carreta pintada de varios colores y tirada por un asno que, Beppe, vestido como Arlecchino, gua con la mano. En la parte delantera de la carreta est Nedda, y a la derecha, Canio, a pi, vestido de Payaso, batiendo el tamborazo.
TODOS
Sei de pagliacci. Tu i guai discacci col lieto umor. Evviva! Son qua!
CANIO
Sois los payasos. Deshacis los problemas con vuestro buen humor. Viva! Aqu estn!
CANIO
Grazie...
CORO
Gracias...
CORO
Bravo!
CANIO
Bravo!
CANIO
Vorrei...
CORO
Quisiera...
CORO
E lo spettacolo?
CANIO
Y el espectculo?
CANIO
Signori miei!
TUTTI
Seores mos!
TODOS
ATTO PRIMO
Un bivio di strada in campagna allentrata di un villaggio. Si sentono squilli di tromba stonata alternantisi con dei colpi di cassa, ed insieme risate, grida allegre, fischi di monelli e vociate che vanno appressandosi. Attirati dal suono i contadini di ambo i sessi in abito da festa accorrono, mentre Tonio, annoiato dalla folla che arriva, si sdraia dinanzi al teatro. Son tre ore dopo mezzogiorno, il sol dagosto splende cocente.
CORO DI UOMINI E DI DONNE (ARRIVANDO POCO A POCO)
ACTO PRIMERO
Un cruce de caminos en el campo, a la entrada de una aldea. Se oyen estruendos de tromba desafinada que se alternan con mamporreos de tambor, y carcajadas, risas, gritos de alegre expectacin, silbidos de raterillos y voceos que se van juntando. Atrados por el sonido, los campesinos y las campesinas con trajes de fiesta, acuden corriendo; mientras,Tonio, aturdido por el gento que va llegando, se adelanta frente al teatro. Son las tres de la tarde. El sol de agosto fulge con todo ardor.
CORO DE HOMBRES Y DE MUJERES (LLEGANDO POCO A POCO)
Mi accordan di parlar?
TUTTI
Me permiten hablar?
TODOS
Un grande spettacolo a ventitr ore prepara il vostrumile e buon servitore. Vedrete le smanie del bravo Pagliaccio e come ei si vendica e tende un bel laccio. Vedrete di Tonio tremar la carcassa,
Un gran espectculo a las once, prepara vuestro humilde y buen servidor. Vern los desvaros del bravo Payaso y cmo se venga y tiende una buena trampa. Vern a Tonio temblar todo su vil cuerpo
Pagliacci / 13
e quale matassa dintrighi ordir. Venite, onorateci Signori e Signore. A ventitr ore!
TUTTI
com ver che vi parlo. Un tal gioco, credetemi, meglio non giocarlo.
NEDDA
como que es verdad que les hablo: Un juego as, cranme, es mejor no jugarlo conmigo.
NEDDA
Verremo, e tu serbaci il tuo buon umore. A ventitr ore! Tonio si avanza per aiutar Nedda a scender dal carretto, ma Canio, che gi saltato gi, d un ceffone dicendo.
CANIO
Vendremos y, t, gurdanos tu buen humor. A las once! Tonio se adelanta para ayudar a Nedda a descender de la carreta pero, Canio, que ya ha bajado de un salto, le da un empelln, diciendo:
CANIO
Via di l.
DONNE
Fuera de ah.
MUJERES
(A CANIO) Di, con noi vuoi bevere un buon bicchiere sulla crocevia? Di, vuoi tu?
CANIO
Con piaccere.
BEPPE
D,Tonio, te vienes?
TONIO
(RIDENDO) Bada, Pagliaccio, ei solo vuol restare per far la corte a Nedda. (GHIGNANDO, MA CON CIPIGLIO) Eh! Eh! Vi pare? (TRA IL SERIO E LIRONICO) (ENTRE SERIO E IRNICO) Un tal gioco, credetemi, meglio non giocarlo con me, miei cari; e a Tonio, e un poco a tutti or parlo il teatro e la vita non son la stessa cosa. E se lass Pagliaccio sorprende la sua sposa col bel galante in camera, fa un comico sermone, poi, si calma ed arredesi ai colpi di bastone! Ed il pubblico applaude, ridendo allegramente. Ma se Nedda sul serio sorprendessi, altramente finirebbe la storia,
14 / Pagliacci
(RIENDO) Cuidado, Payaso, l slo quiere quedarse para hacerle la corte a Nedda.
CANIO CANIO
Andiam, andiam! Don, din, don, din. Suona vespero, ragazze e garzon, a coppie al tempio affrettiamoci, Caffrettiam! Din, don! Diggi i culmini. Don, din, vuol baciar. Le mamme ci adocchiano, attenti, compar. Don, din.Tutto irradiasi di luce e damor. Ma i vecchi sorvegliano, gli arditi amador. Don, din, ... Durante il coro, Canio entra dietro al teatro e va a lasciar la sua giubba da Pagliaccio; poi, ritorna, e dopo aver fatto, sorridendo, un cenno daddio a Nedda, parte con Beppe e cinque o sei contadini. Nedda rimane sola.
NEDDA
Vamos! Vamos! Don, din, don, din. Suenan a vsperas, chicas y chicos, en parejas, apresurmonos al templo. Apresurmonos! Din, don! All, a lo lejos, el sol don, din, quiere besar las cumbres... Las madres nos observan, atentos, compadres! Don, din.Todo se irradia de luz y de amor. Aunque los viejos vigilan al ardiente amador... Don, din, ... Mientras est el coro, Canio se va a la trasera del teatro para quitarse su casaca de Payaso; luego, vuelve y, despus de haber hecho, sonriendo, un gesto de adis a Nedda, se va, con Beppe y cinco o seis campesinos. Nedda se queda sola.
NEDDA
(GUIANDO, PERO CON CEO) Eh! Eh! Les parece? Un juego as, cranme, es mejor no jugarlo conmigo, queridos mos; y, a Tonio y, un poco a todos, ahora digo que el teatro y la vida no son la misma cosa. Y, si ah abajo, Payaso sorprende a su esposa con el bello galn en la alcoba, hace un cmico sermn, luego se calma y se arredra a los golpes de bastn! Y, el pblico, aplaude, riendo alegremente. Pero si a Nedda, en serio, sorprendiese, de muy otra forma terminara la historia,
Qual fiamma avea nel guardo. Gli occhi abbassai per tema chei leggesse il mio pensier segreto. Oh! Sei mi sorprendesse, brutale come egli . Ma basti, orvia; son questi sogni paurosi e fole! O che bel sole di mezzagosto! Io son piena di vita, e, tutta ilanguidita per arcano desio, non so che bramo! (GUARDANDO IN CIELO) Oh! Che volo daugelli, e quanta strida! Che chiedon? dove van? Chiss?
Qu fuego tena en la mirada! Baj mis ojos para que no pudiese leer en ellos mi secreto. Oh! Si me sorprendiese..., con lo bruto que es! Bueno, vale; ahora, vamos... estos sueos son locuras pavorosas! Oh! Cun bello es este sol de agosto! Yo, plena de vida y, toda languidecida por un deseo antiguo..., no s qu es lo que quiero! (MIRANDO AL CIELO) Oh! Qu vuelo de pjaros y cunto bullicio! Qu buscan? Dnde van? Quin lo sabe?
Pagliacci / 15
La mamma mia, che la buona ventura annunciava, comprendeva il lor canto e a me bambina cos cantava: Hui! Stridono lass, liberamente lanciati a voi come frecce, gli augel. Disfidano le nubi e il sol cocente, e vanno, e vannno per le vie del ciel. Lasciateli vagar per latmosfera questi assetati di azzurro e di splendor; seguono anchessi un sogno, una chimera, vanno, vanno fra le nubi dor. Che inclazi il vento e latri la tempesta, con lali aperte san tutto sfidar; la pioggia, i lampi, nulla mai li arresta, vanno, vanno sugli abissi e i mar. Vanno laggi verso un paese strano che sognan forse e che cercano invan. Ma i bomi del ciel seguon larcano poter che li sospinge, e van, e van! Tonio, durante la canzone, entrato ed ascolta beato; Nedda, finita la canzone, lo scorge Sei l! Credea che te ne fossi andato.
TONIO
Mi madre, que la buena ventura anunciaba, comprenda el trino de las aves y, a m, cuando era nia, me cantaba as: Huy! Estridan ah, abajo, tan libres, se lanzan sobre uno, como flechas, los pjaros. Desafan a las nubes y al ardiente sol y, van, por el camino del cielo. Djenlos que vaguen por la atmsfera sedientos de azul y de esplendor; siguen, tambin ellos, un sueo, una quimera y, van, y van entre las nubes de oro. Que los zarande el viento y los sacuda la tormenta... con sus alas abiertas, saben desafiarlo todo: la lluvia, los relmpagos...; nada les detiene, van, y van sobre simas y mares. Van hacia ah arriba, hacia un pas extrao con el que suean, quiz, y que buscan, en vano. Pero los bohemios del cielo siguen al arcano poder que les impulsa sin cesar.Y van, y van! Tonio, mientras ella canta, ha entrado y y la escucha, contento. Nedda, una vez termina la cancin, lo percibe. Ests ah? Cre que te habas ido.
TONIO
NEDDA
NEDDA
Eh! Dite, mastro Tonio! La schiena oggi vi prude, o una tirata dorecchi necessaria al vostro ardor?
TONIO
Eh! Diga, maestro Tonio! Es que te duele la espalda o necesitas que te tiren de las orejas para calmar ese ardor?
TONIO
Ti belfi? Sciagurata! Per la croce di Dio, bada che puoi pagarla cara!
NEDDA
Te burlas? Desgraciada! Por la cruz de Dios, ten cuidado, que la puedes pagar cara!
NEDDA
Oh, bada!
TONIO
Oh, cuidado!
TONIO
(ADELANTNDOSE Y ABRIENDO LOS BRAZOS PARA ESTRECHARLA) Oh! Vaya si sers ma!
NEDDA
(D UN URLO E RETROCEDE) Per la Vergin pia di mezzagosto, Nedda, lo giuro, me la pagherai! Tonio esce, minacciando
NEDDA
(RETROCEDE, GRITANDO) Por la Virgen pa de agosto, Nedda, te juro que me las pagars! Sale Tonio, amenazando.
NEDDA
No te ras, Nedda.
NEDDA
Va, va allosteria.
TONIO
Aspide! Va.Ti sei svelato ormai, Tonio, lo scemo. Hai lanimo. Siccome il corpo tuo diforme, lurido! Entra Silvio che chiama a bassa voce
SILVIO
spide! Vete! Ya te has descubierto: Tonio, el tonto.Tienes valor... Tanto como tu cuerpo, deforme y lrido! Entra Silvio, que la llama en voz baja.
SILVIO
So ben che difforme contorto son io; che desto soltanto lo scherno e lorror, eppure ha il pensiero un sogno, un desio, e unpalpito il cor! Allor che sdegnosa mi passi dacanto, non sai tu che pianto mi spreme il dolor perch, mio malgrado, subito ho lincanto... Mha vinto lamor! Oh, lasciami, lasciami or dirti... Oh, lasciami, lasciami or dirti...
NEDDA
S bien que estoy deforme, que slo suscito el escarnio y el horror, aunque mi pensamiento acoge un sueo, y un deseo y, mi corazn, un latido... Como desdeosa pasas por mi lado, no sabes qu llanto me exprime el dolor porque, para desgracia ma, siento el hechizo... Me ha vencido el amor! Oh, djame decirte...! Oh, djame decirte...!
NEDDA
Nedda!
NEDDA
Nedda...!
NEDDA
Ah, bah! Sapea chio non rischiavo nulla. Canio e Beppe da lungi a la taverna ho scorto! Ma prudente per la macchia a me nota qui ne venni.
NEDDA
Ah! Bah! Sabe que no he arriesgado nada. Canio y Beppe estn en la taberna; los he visto! Pero, he venido, sigiloso, por el bosque.
NEDDA
Che mami? Ha tempo a ridirmelo stasera, se il brami facendo le smorfie col sulla scena.
TONIO
Que me amas? Tienes tiempo de decrmelo otra vez, esta noche, si lo deseas, cuando representes tus melindres ah, en escena.
TONIO
No te ras, Nedda.
NEDDA
Lo scemo da temersi: mama. Or qui mel disse, e nel bestiale delirio suo, baci chiedendo, ardiva correr su me.
SILVIO
El tonto, que es para tener cuidado: me ama. Ahora y aqu mismo me lo ha dicho y, en su delirio animal, pidiendo besos, arda y se me avalanzaba.
SILVIO
Per Dio!
NEDDA
Por Dios!
NEDDA
No, qui che voglio dirtelo, e tu mascolterai, Che tamo e ti desidero, e che tu mia sarai!
16 / Pagliacci
No; aqu es donde quiero decrtelo, y t me vas a escuchar: Que te amo y te deseo y, que t, ma sers!
Nedda, Nedda, decidi il mio destin... Nedda, Nedda, rimani! Tu il sai, la festa ha fin e parte ognun domani. Nedda, Nedda! E quando tu di qui sarai partita che addiverr di me, della mia vita?
NEDDA
Nedda, Nedda, decide t mi destino... Nedda, Nedda, qudate... Lo sabes, la fiesta tiene un final y todos se van maana. Nedda, Nedda, y, cuando digas que te vas, qu ser de m, de mi vida?
NEDDA
Mentre Nedda e Silvio si avviano verso il muricciolo, arrivano furtivamente Canio e Tonio
TONIO
Mientras Nedda y Silvio van hacia el muro, llegan, furtivamente, Canio y Tonio.
TONIO
Ad alta notte laggi mi terr. Cauta discendi e mi ritroverai. Silvio scavalca il muricciolo
NEDDA
A medianoche, estar all. Baja con cautela; all me encontrars. Silvio escala el muro.
NEDDA
Silvio!
SILVIO
Silvio!
SILVIO
Nedda, Nedda, rispondimi. Se ver che Canio non amasti mai, se vero che t in odio il ramingare e il mestier che tu fai, se limmenso amor tuo una fola non , questa notte partiam! Fuggi, Nedda, con me.
NEDDA
Nedda, Nedda, respndeme. Si es cierto que ya no has amado nunca a Canio, si, de verdad, odias ese trabajo de cmico ambulante, si tu amor inmenso no es slo locura pasajera, vaymonos esta noche! Huye, Nedda, conmigo!
NEDDA
Oh!
NEDDA
Oh!
NEDDA
Non mi tentar! Vuoi tu perder la vita mia? Taci, Silvio, non pi. delirio, follia! Io mi confido a te cui diedi il cor non abusar di me, del mio febbrile amor! Non mi tentar! Piet di me! Non mi tentar!
SILVIO
No me tientes! Quieres perder mi vida? Calla, Silvio, no ms. Es delirio, es locura! Yo me confo a ti; t, que me has dado el corazn, no abuses de m, de mi febril amor! No me tientes! Ten piedad de m! No me tientes!
SILVIO
Deh, vien! Ah! Fuggi con me! Deh, vien! No, pi non mami!
TONIO
S; tamo, tamo!
SILVIO
S, te amo... Te amo!
SILVIO
E parti domattina? E allor perch, di, tu mhai stregato se vuoi lasciarmi senza piet? Quel bacio tuo perch me lhai dato fra spasmi ardenti di volutt? Se tu scordasti lore fugaci io non lo posso, e voglio ancor que spasmi ardenti, que caldi baci che tanta febbre mhan messo in cor!
NEDDA
Y te vas maana? Y, por qu, entonces, dime, me has hechizado si quieres abandonarme, sin piedad? Ese beso tuyo, por qu me lo has dado entre espasmos ardientes de voluptuosidad? Si te has olvidado de las horas fugaces; yo, no puedo e, incluso, quiero esos espasmos ardientes, esos clidos besos que tanta fiebre me han prendido en el corazn!
NEDDA
Oh, non sai come lieto ne son! Canio ritorna, asciugandosi il sudore
CANIO
(CON RABBIA) Derisione e scherno! Nulla! Ei ben lo conosce quel sentier. Fa lo stesso, poich del drudo il nome or mi dirai.
NEDDA
Nulla scordai, sconvolta e turbata , mha questo amor che nel guardo ti sfavilla. Viver voglio a te avvinta, affascinata, una vita damor, calma e tranquilla. A te mi dono; su me solo impera ed io ti prendo e mabbandono intera.
NEDDA E SILVIO
Nada he olvidado, convulsa y turbada me tiene este amor que resplandece en tu mirada... Vivir quiero junto a ti, fascinada, una vida de amor, pausada y tranquila. A ti me entrego; manda en m, slo t, y yo te tomo y me abandono entera.
NEDDA Y SILVIO
(CON RABIA) Burla y escarnio! Nada! Bien conoce l ese sentimiento. Haz lo mismo, ya que de ese canalla el nombre me vas a decir ahora mismo.
NEDDA
Chi?
CANIO
Quin?
CANIO
(FURENTE) Tu, pel Padre Eterno! (CAVANDO DALLA CINTA LO STILETTO) E se in questo momento qui scannata non lho gi, perch pria di lordarla nel tuo fetido sangue, o svergognata, codesta lama io vo il suo nome. Parla!
NEDDA
Tutto scordiam!
NEDDA
Olvidemos todo!
NEDDA
(FURIOSO) T! Por el Padre Eterno! (SACANDO EL ESTILETE DE SU CORREA) Y, si en este momento, no te corto la garganta es porque quiero, antes de ensuciarla en tu ftida sangre, desvergonzada, con esta arma, quiero su nombre. Habla!
NEDDA
Verrai?
NEDDA
Vendrs?
NEDDA
S, baciami.
NEDDA E SILVIO
S. Bsame.
NEDDA Y SILVIO
No lo dir jams!
Pagliacci / 19
CANIO
CANIO
(SLANCIANDOSI FURENTE COL PUGNALE ALZATO) Per la Madonna! (BEPPE ENTRA E TRAPPA IL PUGNALE DA CANIO)
BEPPE
(AVALANZNDOSE, FURIOSO, CON EL PUAL ALZADO) Por la Virgen! (BEPPE ENTRA Y ATRAPA EL PUAL DE CANIO)
BEPPE
ATTO SECONDO
La stessa scena di prima. Sono in scena tutti i personaggi e il pubblico st arrivando a poco a poco.
LE DONNE
ACTO SEGUNDO
La misma escena, como antes. En el escenario, todos los personajes y el pblico que est llegando poco a poco.
LAS MUJERES
Padron! Che fate! Per lamor di Dio! La gente esce di chiesa e allo spettacolo qui muove.Andiamo..., via, calmatevi!
CANIO
Amo! Qu hace? Por amor de Dios! La gente sale de la iglesia y viene hacia aqu, al espectculo.Vmonos..., vamos, clmese!
CANIO
Oh! Oh! Presto! Presto, affrettiamoci. Svelto, compare ch lo spettacolo dee comminciare. Cerchiam di metterci ben sul davanti.
TONIO
Oh! Oh! Deprisa! Deprisa! Apresurmonos! Atento, compadre, que el espectculo debe comenzar Vamos a ponernos bien delante.
TONIO
Tonio, vieni a tenerlo. Andiamo, arriva il pubblico. Tonio prende Canio per mano, mentre Beppe si volge a Nedda Vi spiegherete. E voi di l tiratevi, andatevi a vestir. Sapete, Canio violento ma buono. Spinge Nedda sotto la tenda e scompare con essa
CANIO
Tonio, ven a retenerlo.Vamos, llega el pblico. Tonio coge por la mano a Canio; mientras, Beppe se vuelve hacia Nedda. Ya explicar.Y, vosotros, tirad de all. Id a vestiros. Sepa que Canio es violento pero bueno. Empuja a Nedda dentro de la tienda y desaparece de escena, con ella.
CANIO
Veh, come corrono le bricconcelle! Accomodatevi, comare belle. O Dio, che correre per giunger tosto qua!
TONIO
Mira cmo corren las briboncillas! Acomdense, bellas comadres. Oh, Dios, cmo corren para coger un buen sitio!
TONIO
Pigliate posto!
CORO
Pillen sitio!
CORO
Infamia! Infamia!
TONIO
Infamia! Infamia!
TONIO
Calmatevi, padrone. meglio fingere; il ganzo torner. Di me fidatevi; io la sorveglio. Ora facciam la recita. Chiss chegli non venga allo spettacolo e si tradisca! Or via! Bisogna fingere per riuscir.
BEPPE
Clmese, amo. Es mejor fingir; el pjaro volver. Fese de m; yo la vigilo. Ahora, hagamos la declamacin. Quin sabe si no vendr, incluso, al espectculo y se delate. Ahora, vmonos! Es necesario fingir para vencer.
BEPPE
Cerchiamo posto! Ben sul davanti! Cerchiam di meterci ben sul davanti, che lo spettacolo dee comminciare.
TONIO
Buscamos sitio! Bien delante! Queremos ponernos bien delante, que el espectculo debe comenzar.
TONIO
(RIENTRA) Andiamo, via vestitevi padrone. E tu, batti la cassa,Tonio. Tonio e Beppe escono, ma Canio rimane in scena accasciato
CANIO
(ENTRANDO DE NUEVO) Vamos, vstase amo.Y t, bate el tambor,Tonio. Tonio y Beppe salen pero, Canio se queda en escena, desanimado.
CANIO
Pero, no atropellis! coged sitio! Vamos, Beppe, aydanos, hay un sitio aqu, al lado!
UNA PARTE DEL CORO
Recitar! Mentre preso dal delirio non so pi quel che dico e quel che faccio! Eppur... duopo... sforzati! Bah, se tu forse un uom! Tu se Pagliaccio! Vesti la giubba e la faccia infarina. La gente paga e rider vuole qua, e se Arlecchin tinvola Colombina, ridi, Pagliaccio, e ognun applaudir! Tramuta in lazzi lo spasmo ed il pianto; in una smorfia il singhiozzo e il dolore... Ridi, Pagliaccio, sul tuo amore infranto! Ridi del duol che tavvelena il cor! Entra commosso sotto la tenda
Declamar! Mientras preso del delirio no s ya qu digo ni qu hago! Y, sin embargo, ... es necesario... que te esfuerces! Bah! Eres o no un hombre? Eres un Payaso! Vistes la casaca y te henarinas la cara. La gente paga y quiere rerse aqu y, si Arlecchino te levanta a Colombina, re, Payaso, y todos aplaudirn! Transforma en chanzas el espasmo y el llanto; en burla el sollozo y el dolor... Rete, Payaso, de tu amor roto en pedazos! Rete del dolor que te envenena el corazn! Entra, convulso, bajo la tienda.
Nedda!
NEDDA
Nedda!
NEDDA
S cauto! No te ha visto!
SILVIO
Di qua! Di qua!
20 / Pagliacci
Aqu! Aqu!
Pagliacci / 21
Incomminciate! Perch tardar? Suvvia questa commedia! Facciam rumore! Diggi suonar ventitr ore! Allo spettacolo ognun anela! Ah! Salza la tela! Silenzio! Ol! LA COMMEDIA NEDDA (COLOMBINA) - BEPPE (ARLECCHIN) C ANIO (PAGLIACCIO) - TONIO (TADDEO). La tela del teatrino si alza. La scena rappresenta una stanzetta con un tavolo e due sedie. Nedda, in costume da Colombina, passeggia ansiosa NEDDA (COLOMBINA) Pagliaccio, mio marito, a tarda notte sol ritorner. E quello scimunito di Taddeo, perch mai non ancor qu?
LA VOCE DI BEPPE
Comenzad! Por qu tardis? Vamos ya con la comedia! Hagamos ruido! Ya han dado las once! Todos quieren el espectculo! Ah! Se levanta el teln! Silencio! Ya! LA COMEDIA NEDDA (COLOMBINA) - BEPPE (ARLECCHIN) C ANIO (PAGLIACCIO) - TONIO (TADDEO). El teln del teatrito se alza. La escena representa una pequea habitacin con una mesa y dos sillas. Nedda, vestida de Colombina, pasea, ansiosa. NEDDA (COLOMBINA) Payaso, mi marido, hasta bien entrada la noche, no volver. Y el simiejo de Taddeo, por qu no est ya aqu?
LA VOZ DE BEPPE
TONIO
(TADDEO)
TONIO
(TADDEO)
Quellio son, s!
NEDDA
E Pagliaccio partito?
TONIO
Egli part!
NEDDA
(COLOMBINA)
Oh! Colombina, il tenero fido Arlecchin a te vicin! Di te chiamando e sospirando, aspetta il poverin! La tua faccetta mostrami, chio vo baciar senza tardar, la tua boccuccia. Amor, mi cruccia e mi st a tormentar! Ah, Colombina! schiudimi il finestrin, che a te vicin di te chiamando e sospirando il povero Arlecchin! A te vicin Arlecchin! NEDDA (COLOMBINA) Di fare il segno convenuto appressa listante ed Arlecchino aspetta! Nedda si siede al tavolo, volgendo le spalle alla porta. Entra Tonio vestito ome il servo Taddeo. Non visto da Nedda, si arresta a contemplarla TONIO (TADDEO) dessa! Dei, come bella! il pubblico ride Se alla sua rubella io disvelassi lamor mio che commuove sino i sassi! Lungi lo sposo, perch non oso? Soli noi siamo e senza alcun sospetto! Ors! Proviamo! Sospiro lungo, esagerato. Il pubblico ride NEDDA (COLOMBINA) (VOLGENDOSI) Sei tu, bestia?
22 / Pagliacci
Oh! Colombina, el tierno y admirador Arlecchin est contigo... Llamndote y suspirando, espera el pobrecito! Tu carita, mustrame, que yo quiero besar, sin tardar, tu boquita. Amor, me crucifica y me atormenta! Ah, Colombina! breme el ventanuco, que, junto a ti llamndote, y suspirando est el pobre Arlecchin! Junto a ti est Arlecchin! NEDDA (COLOMBINA) De hacer la seal convenida se acerca el instante y Arlecchino espera! Nedda se sienta a la mesa, de espalda a la puerta. Entra Tonio, vestido como el siervo Taddeo. Sin que lo vea Nedda, se sita para contemplarla. TONIO (TADDEO) Es ella! Ah, qu bella es! El pblico re. Si a esta fierecilla le desvelase yo el amor mo que conmueve hasta a las piedras! Lejos est el esposo, por qu no me atrevo? Solos estamos, y, sin sospecha alguna! Os! Probemos! Un largo suspiro, exagerado; el pblico re. NEDDA (COLOMBINA) (VOLVINDOSE) Eres t, animal?
Arlecchino scavalca la finestra e mette sul tavolo una botiglia; poi, va verso Taddeo, mentre questo finge di non vederlo. TONIO (TADDEO) So che sei pura e casta al par di neve! E ben che dura ti mostri ad obbliarti non riesco! BEPPE (ARLECCHINO) (PIGLIA TADDEO PER LORECCHIO E GLI DA UN CALCIO) Va a pigliar il fresco! Il pubblico ride (TADDEO) (RETROCEDENDO COMICAMENTE) Numi! Saman! Marrendo ai detti tuoi. Vi bendico! L, veglio su voi!
TONIO
Arlecchino trepa por la ventana y pone en la mesa una botella; despus, va hacia Taddeo, mientras ste finge no verlo. TONIO (TADDEO) S que eres pura y casta, como la nieve! Y, aunque te muestras dura, no puedo olvidarte. BEPPE (ARLECCHINO) (PILLA A TADDEO POR LA OREJA Y LE DA UNA PATADA) Vete a tomar el fresco! El pblico re.
TONIO (TADDEO) (RETROCEDIENDO, CON COMICIDAD)
Dioses! Se aman! Me rindo a tus rdenes. Os bendigo! Velo por vosotros! Sale Taddeo; el pblico lo aplaude. NEDDA (COLOMBINA) Arlecchin! BEPPE (ARLECCHINO) Colombina! Al fin se rinde a nuestos ruegos de amor! NEDDA (COLOMBINA) Merendemos. Se sientan a la mesa, uno frente al otro. Mira, amor mo, qu esplndida cenita he preparado! BEPPE (ARLECCHINO) Mira, amor mo, qu nctar divino te he trado!
JUNTOS
Siedono a tavola uno in faccia allaltro Guarda, amor mio, che splendida cenetta preparai! BEPPE (ARLECCHINO) Guarda, amor mio, che nettare divino tapportai!
INSIEME
(ARLECCHINO)
El amor ama los efluvios del vino, de la cocina! BEPPE (ARLECCHINO) Mi glotona Colombina!
Pagliacci / 23
NEDDA
(COLOMBINA)
Amabile beone!
BEPPE
Prendi questo narcotico, dallo a Pagliaccio pria che saddormenti, e poi, fuggiam insiem. NEDDA (COLOMBINA) S, porgi. Taddeo entra tremando esageratamente TONIO (TADDEO) Attenti! Pagliaccio l tutto stravolto, ed armi cerca! Ei sa tutto. Io corro a barricarmi! Esce precipitosamente e chuide la porta NEDDA (COLOMBINA) (AD ARLECCHINO) Via! (ARLECCHINO) (SCAVALCA LA FINESTRA) Versa il filtro nella tazza sua.
BEPPE
NEDDA (COLOMBINA) Amable borrachn! BEPPE (ARLECCHINO) (COGIENDO UNA AMPOLLA) Coge este narctico, dselo a Payaso antes de que se duerma, y, despus, nos fugamos juntos. NEDDA (COLOMBINA) S, dame.
Vo il nome dellamante tuo, del drudo infame a cui ti desti in braccio, o turpe donna!
NEDDA (SEMPRE RECITANDO LA COMMEDIA)
Quiero el nombre de tu amante, del canalla infame en cuyos brazos te arrojaste, oh, torpe mujer!
NEDDA
Taddeo entra, temblando exageradamente. TONIO (TADDEO) Esperad! Payaso est ah, todo trastornado, y armas busca! Lo sabe todo. Yo corro a protegerme! Sale, precipitadamente, y cierra la puerta. NEDDA (COLOMBINA) (A ARLECCHINO) Vamos! BEPPE (ARLECCHINO) (ESCALA LA VENTANA) Vierte el filtro en su copa. Entra Canio, vestido con el traje de payaso. NEDDA (COLOMBINA) Hasta esta noche y, por siempre, yo ser tuya!
CANIO
Pagliaccio! Pagliaccio!
CANIO
No, Pagliaccio non son! Se il viso pallido di vergogna e smania di vendetta! Luom riprende i suoi dritti, e il cor che sanguina vuoi sangue a lavar lonta. O maledetta! No, Pagliaccio non son! Son quel che stolido ti raccolse orfanella in su la via, quasi morta di fame, e un nome offriati! Ed un amor chera febbre e follia!
DONNE
No, yo no soy Payaso. Si el rostro es plido es por vergenza y furor de venganza! El hombre retoma sus derechos y el corazn que sangra, quiere sangre para lavar la injuria. Oh, maldita! No! No soy Payaso! Soy el imbcil que te recogi, hurfana, de la calle, casi muerta de hambre, y te ofreci un nombre! Y, un amor, que era fiebre y locura!
MUJERES
Entra Canio, vestito in costume di pagliaccio NEDDA (COLOMBINA) A stanotte, e per sempre, io sar tua!
CANIO
(PAGLIACCIO) (FRA S)
(PAGLIACCIO)
Nome di Dio! Quelle stesse parole! Coraggio! Un uomo era con te. NEDDA (COLOMBINA) Che fole! Sei briaco? CANIO (PAGLIACCIO) Briaco, s, da unora! NEDDA (COLOMBINA) Tornasti presto. CANIO (PAGLIACCIO) (CON INTENZIONE) Ma in tempo! Taccora, dolce sposina? (RIPRENDENDO LA COMMEDIA) Ah, sola io ti credea e due posti son l.
NEDDA (COLOMBINA) Con me sedea Taddeo, che l si chiuse per paura.
(PARA S) En el nombre de Dios! Son las mismas palabras! Valor! Haba un hombre contigo. NEDDA (COLOMBINA) Qu locura! Ests borracho? CANIO (PAGLIACCIO) Borracho! S, desde hace una hora. NEDDA (COLOMBINA) Has vuelto pronto. CANIO (PAGLIACCIO) (CON INTENCIN) Pero, a tiempo! Te confunde, mi dulce esposa? (RETOMANDO LA COMEDIA) Ah, te crea sola y ah hay dos sillas. NEDDA (COLOMBINA) Conmigo estaba Taddeo, que ah se ha encerrado, por miedo (HACIA LA PUERTA) Os! Habla! TONIO (TADDEO) Crela. Ella es pura! Y aborrece del mentir ese labio po! El pblico re a carcajadas. CANIO (PAGLIACCIO) (CON MUCHA RABIA, AL PBLICO) Por la muerte! (LUEGO, A NEDDA) Terminemos! Tengo derecho, yo tambin,
Sperai, tanto il delirio accecato maveva, se non amor, piet, merc! Ed ogni sacrifizio al cor, lieto, imponeva, e fidente credeva pi che in Dio stesso, in te! Ma il vizio alberga sol ne lalma tua negletta; tu, viscere non hai... Sol legge il senso a te; Va, non meriti il mio duol, o meretrice abbietta! Vo nello sprezzo mio, schiacciarti sotto i pi!
LA FOLLA
Esperabas que mi delirio, me hubiese cegado, si no es amor, por piedad, favor! Y, cada sacrificio al corazn, contento le impona, y, lleno de fe, crea ms que en el mismo Dios, en ti! Pero slo el vicio alberga en tu alma negligente; t, t no tienes agallas...; tu nica ley son los sentidos Vete, no te mereces mi dolor, meretriz abyecta! Quiero, con todo mi desprecio, aplastarte bajo mi pie!
LA GENTE
Bravo!
NEDDA
Bravo!
NEDDA
(FRA, AUNQUE SERIA) Pues, bien, si as me juzgas, indigna de ti, chame ahora mismo.
CANIO
(SOGGHIGNANDO) Ah, ah! Di meglio chiedere non di che correr tosto al caro amante. Sei furba! No, per Dio, tu resterai, e il nome del tuo ganzo mi dirai.
NEDDA
Il pubblico ride forte CANIO (PAGLIACCIO) (RABBIOSAMENTE AL PUBBLICO) Per la morte! (POI, A NEDDA) Smettiamo! Ho dritto anchio
24 / Pagliacci
(CON ASTUCIA) Ah! Ah! Nada mejor que salir corriendo a los brazos del amante... Eres lista! No, por Dios, te quedars, y me vas a decir el nombre de ese pjaro.
NEDDA
davver non ti credeo! Qui, nulla vha di tragico. Vieni a dirgli, o Taddeo, che luom seduto or dianzi a me vicino era il pauroso ed innocuo Arlecchino! Risa tosto represse dallattitudine di Canio
CANIO
de verdad, no te crea! Aqu, no hay nada de trgico. Ven a decrselo, oh,Taddeo! que el hombre sentado o frente a m era el miedoso e inocuo Arlecchino! Contiene, enseguida, su risa ante la actitud de Canio.
CANIO
(TERRIBILE) Ah! Tu mi sfidi! E ancor non lhai capita chio non ti cedo? Il nome, o la tua vita!
NEDDA
(TERRIBLE) Ah! Me ests desafiando! Y, an no te has enterado de que no voy a ceder? El nombre o tu vida!
NEDDA
No, per mia madre! Indegna esser possio, quello che vuoi, ma vil non son, per Dio! Di quel tuo sdegno lamor mio pi forte. Non parler. No, a costo della morte! Si ode un mormorio tra la folla
CANIO (URLANDO AFFERRA UN COLTELLO)
No, por mi madre! Indigna ser yo, todo lo que t quieras, pero, no soy vil, por Dios! Ms fuerte que tu desdn es mi amor: No hablar. No, aun a riesgo de muerte! Se oye un murmullo entre la gente.
CANIO (GRITANDO, AGARRA UN CUCHILLO)
Il nome! Il nome!
NEDDA
El nombre! El nombre!
NEDDA
No!
SILVIO
No!
SILVIO
(SNUDANDO IL PUGNALE) Santo diavolo! Fa davvero... Canio, in un parossismo di colera, afferra Nedda e la colpisce col pugnale
CANIO
(DESENVAINANDO UN PUAL) Santo diablo! Lo hace en serio... Canio, en un paroxismo de clera, agarra a Nedda y la apuala.
CANIO
Ferma!
CANIO
Para!
CANIO
A te!
NEDDA
Por ti!
NEDDA
Soccorso... Silvio!
SILVIO
Socorro...! Silvio!
SILVIO
(SI VOLGE COME UNA BELVA, BALZA PRESSO DI LUI E LO COLPISCE COL PUGNALE) Ah! Sei tu! Ben venga! Silvio cade come fulminato
LA FOLLA
SE VUELVE, COMO UNA FIERA, SE ARROJA SOBRE L Y LO APUALA. Ah! Eres t! Bienvenido! Silvio cae, fulminado.
LA GENTE
Gesummaria! Mentre parecchi si precipitano verso Canio per disarmarlo, egli, immobile, istupidito, lascia cadere il coltello
CANIO
Jessmarayjos! Mientras varios se precipitan sobre Canio para desarmarlo, l, inmvil, estupefacto, deja caer el cuchillo.
CANIO
La commedia finita!
La comedia ha terminado!
FIN DE LA PERA
26 / Pagliacci