Rak piersi to nie wyrok

Wygraj z nim walk!

Profilaktyka ratuje ycie

Wydawca:

Partner:

Wsparcie merytoryczne:

Dr n. med. Grzegorz Poudniewski

Profila

Spis treci:

1 2 3 4 5 6

Co warto wiedzie o raku piersi? Profilaktyka raka piersi Diagnostyka nowotworw piersi Dziedziczna posta raka piersi Najczciej powtarzane mity Kobiety, ktre wygray z chorob

7 Gdzie szuka pomocy? 8 O autorach

Co warto wiedzie o raku piersi?

1
Tylko w krajach Unii Europejskiej co 2 minuty u jakiej kobiety wykrywany jest rak piersi. Co 6 minut jedna z nich umiera. Statystyki te s zatrwaajce. W skali roku rak piersi prowadzi do zgonu 88,7 tys. osb. Jest to drugi po raku puc najczciej wystpujcy nowotwr na wiecie. 1
Rak to inaczej zoliwa zmiana nowotworowa, ktrej cech charakterystyczn jest niekontrolowane oraz gwatowne mnoenie si zmienionych komrek. Pocztkowo zdrowa komrka nagle z niewyjanionej przyczyny przeksztaca si w komrk rakow zawierajc nieprawidow informacj genetyczn. Rak piersi W Polsce rak piersi wykrywany jest co roku u ponad 14 tysicy osb. Poowa z nich przegrywa swoj walk z nowotworem. Dlaczego? Gwnym powodem jest zbyt pno postawiona diagnoza. rozwija si z komrek gruczoowych, ktre w okresie laktacji produkuj mleko lub z komrek przewodzikw, ktrymi to mleko transportowane jest do brodawki. Inne grone nowotwory zoliwe piersi swj pocztek bior z tkanki tuszczowej lub wknistej sutka. Nie s one jednak wwczas nazywane rakiem poniewa termin ten zarezerwowany jest dla nowotworw zoliwych wywodzcych si z komrek nabonkowych.

Jak powstaje rak piersi

Rak piersi jak kady inny nowotwr rozwija si na skutek mutacji - uszkodzenia czci informacji genetycznej tj. genu, powodujcej bdy w jej odczytaniu. Mutacj moemy odziedziczy po naszych
1

rodzicach, ale moe te ona powsta samoistnie. Ryzyko jej pojawienia si ronie wraz z wiekiem pacjenta.
3

http://www.pzh.gov.pl/page/fileadmin/user_upload/statystyka/Raport_stanu_zdrowi a_2012.pdf

1. Co warto wiedzie o raku piersi?

limfatycznymi wzami chonnymi zlokalizowanymi w okolicy sutka, gwnie pachowymi.

Czynniki wpywajce na rozwj raka piersi

Statystyki mwi, i co sma kobieta w cigu swojego ycia zachoruje na raka piersi2. Wikszo tych przypadkw bdzie miaa miejsce u kobiet w podeszym wieku. U kobiet w wieku 30-40 lat ryzyko zachorowania na raka piersi wynosi 0,5%. Dla porwnania u pacjentek w wieku 65 lat wynosi ono ju 2,5%.3

Pomimo licznych bada epidemiologia raka piersi nadal jeszcze nie jest do koca poznana. Niemniej jednak naukowcy wymieniaj Mutacja powoduje reprodukcj komrek z zakceniem struktury genetycznej. Komrki rakowe potrzebuj do funkcjonowania kilkanacie czynnikw, ktre ich zdaniem zwikszaj ryzyko

powstania wspomnianego wyej nowotworu. Cz z nich jak np. wiek, predyspozycje genetyczne czy pe nie s zalene od nas. Duy wpyw na rozwj raka piersi moe mie take nasz styl ycia.

skadnikw odywczych w zwizku z tym wok guza powstaj naczynia krwionone. Jest to naturalny proces warunkujcy wzrost zmiany nowotworowej. w krew. W W ten dalszej sposb guz tworzy komrki wasne rakowe

zaopatrzenie

kolejnoci

Czynniki zwikszajce ryzyko wystpienia raka to m.in.:

rozpoczynaj produkcj biaka. Umoliwia im ono zaatakowanie ssiadujcej tkanki, co z kolei prowadzi do rozprzestrzeniania zmian. Rozwijajcy si nowotwr nacieka na okoliczne tkanki, wciska si midzy budujce komrki. Po jakim czasie pojawiaj si przerzuty, ktre rozprzestrzeniaj si przede wszystkim naczyniami
2 3

Pe 99% przypadkw zachorowania dotyczy kobiet, a zaledwie 1% mczyzn.

http://www.puo.pl/pdf/rak_piersi.pdf

http://www.e-onkologia.am.wroc.pl/docs/RAK%20PIERSI.pdf
4

1. Co warto wiedzie o raku piersi?

Wiek z wiekiem ryzyko raka ronie. Dlatego wanie zaleca si regularne wykonywanie bada mammograficznych u pacjentek po 40 roku ycia.

rozrostowymi sutka, zwikszaj ryzyko rozwoju raka, natomiast inne choroby tego typu nie maj wpywu lub tylko nieznacznie podnosz ryzyko zachorowania. Rak jednej piersi jeli takowy wystpi u pacjentki odnotowuje si zwikszone ryzyko rozwoju tej choroby w zdrowej piersi. Promieniowanie jonizujce naduywane zwiksza ryzyko rozwoju raka sutka. Dotyczy to w szczeglnoci kobiet, ktre byy nawietlane przed 30 rokiem ycia, czyli wtedy kiedy sutek si jeszcze rozwija. Zastpcza terapia hormonalna (HTZ) stosowana po klimakterium zwiksza ryzyko rozwoju raka piersi i szyjki macicy. Nadwaga - po menopauzie nadwaga zwiksza ryzyko rozwoju wspomnianego wyej nowotworu z powodu

Predyspozycje genetyczne u pacjentek, u ktrych wystpi mutacja w genach BRCA1 i BRCA2 ryzyko zachorowania na zoliwy nowotwr piersi jest znacznie wysze i moe pojawi si rwnie w modym wieku.

Rasa wyszy odsetek chorych na raka piersi odnotowuje si u kobiet rasy biaej.

Dieta spoywanie duej iloci tuszczw zwierzcych sprzyja rakowi piersi.

Aktywno fizyczna negatywny w skutkach jeli chodzi o wspomniany wczeniej nowotwr jest siedzcy tryb ycia.

Due spoycie alkoholu - moe powodowa upoledzenie degradacji estrogenw w wtrobie, a co za tym idzie moe mie niekorzystny wpyw na zdrowie piersi.

produkcji przez tkank tuszczow estrogenw. 4

Palenie papierosw cho nie zostao to do koca udowodnione uwaa si, e ono rwnie wpywa na zwikszone ryzyko zachorowania na raka piersi.

Rozwj raka piersi

Na rokowanie pacjentki choroby. bardzo Rak duy cay wpyw czas ma si stopie rozwija.

Pna cia lub jej brak kobiety, ktre nie rodziy lub rodziy dzieci pno s nawet dwa razy bardziej naraone na nowotwr piersi.

zaawansowania

W pocztkowym stadium rozwoju nie ma jeszcze zdolnoci do dawania przerzutw. Wraz z upywem lat ronie i zaczyna nacieka okoliczne tkanki. W dalszej kolejnoci daje przerzuty do okolicznych
4

Choroby gruczou piersiowego stwierdzono, e atypowy rozrost sutka a take gwiadzista blizna, ktre s chorobami

http://www.maybebaby.pl/files/PROFILAKTYKA_RAKA_PIERSI.pdf
5

1. Co warto wiedzie o raku piersi?

wzw chonnych a w kocu do samych narzdw. Wraz z rozwojem choroby zmniejsza si szansa na pene wyleczenie pacjentki.
5

Faza I Jest to wczesna faza inwazyjnego raka piersi. Guz ma rednic nie wiksz ni 2 centymetry. Choroba nie zaatakowaa jednak jeszcze wzw chonnych rak nie rozprzestrzenia si poza obrb piersi.

Do ustalenia stopnia zaawansowania raka piersi suy

specjalnie opracowana w tym celu skala.

Stopnie rozwoju raka piersi

Faza II Faza ta opisuje inwazyjnego raka piersi. Dotyczy ona przypadkw, gdy spenione jest chocia jedno z nastpujcych kryteriw: Guz ma rednic poniej 2 cm, ale choroba rozprzestrzenia si ju na wzy chonne dou pachowego Nie wykryto guza w piersi, ale rak wystpuje w pachowych wzach chonnych Guz ma rednic od 2 do 5 cm i mg zaatakowa ju pachowe wzy chonne Guz jest wikszy ni 5 cm, ale nie zaatakowa ukadu limfatycznego Faza III W tej fazie rak jest ju do zaawansowany, ale nie doszo jeszcze do przerzutw do innych partii ciaa pacjentki. W fazie IIIA guz jest ju wikszy ni 5 cm i wykryto przerzuty do trzech wzw chonnych

rdo: trialx.com

Faza 0 W tej fazie u pacjentki pojawia si nieinwazyjna posta raka piersi. Choroba na razie nie rozprzestrzenia si ani w okolicy tego narzdu ani te na inne partie ciaa.

http://www.wco.pl/zb/files/textpage/36/informator_rak_piersi.pdf

dou pachowego. Ta faza moe rwnie oznacza nowotwr

6

1. Co warto wiedzie o raku piersi?

dowolnego rozmiaru, ktry zaatakowa wiele wzw chonnych. Z kolei w fazie IIIB dowolnego rozmiaru rak piersi zaatakowa tkanki ssiadujce z piersiami skr i minie klatki piersiowej. Mg on take przerzuci si na wzy chonne w piersiach lub pod pach. Ta faza obejmuje te zapalnego raka piersi rzadk i bardzo agresywn odmian nowotworu. Faza IIIC oznacza nowotwr dowolnego rozmiaru, ktry zaatakowa: 10 lub wicej wzw chonnych dou pachowego Wzy chonne powyej lub poniej obojczykw lub w okolicy szyjnej Faza IV To ostatnia faza rozwoju opisywanej choroby. Oznacza ona, e pacjentka ma przerzuty w odlegych partiach ciaa takich jak np. puca, wtroba, koci czy mzg. Na tym etapie rak jest ju nieuleczalny. 6 Wzy chonne w piersiach i pachowe wzy chonne

Rodzaje raka piersi

Inwazyjny rak przewodowy sutka

Jest to najbardziej rozpowszechniony typ raka i stanowi 78% przypadkw wszystkich przypadkw raka piersi. Towarzysz mu zmiany patologiczne, ktre przyjmuj podczas mammografii ksztat gwiadzistych lub zaokrglonych obszarw. Zmiany, ktre swoim ksztatem przypominaj gwiazd rokuj gorzej. Inwazyjny rak zrazikowy sutka

Cech charakterystyczn tego schorzenia jest fakt, e objawia si on zwykle lekkim zgrubieniem w grnej, zewntrznej wiartce piersi. Wrd rozpoznawanych przypadkw typ ten stanowi 5%. Pozytywna ekspresja w receptorw tego estrogenu guza na i progesteronu stosowanie pozwala terapii

przypadku

skuteczne

hormonalnej. Zapalny rak piersi

Jest to rzadka forma raka piersi, ale niestety bardzo agresywna. Powoduje zablokowanie naczy limfatycznych w skrze piersi. Czsto objawia si on opuchlizn, zaczerwienieniem i stanem
6

http://www.hanys.org/quality/clinical_operational_initiatives/bcdp/translations/ treatment_guidelines/Breast-Cancer-Guidelines-Polish.pdf

zapalnym piersi.

Profilaktyka raka piersi

2
R
ak piersi jest bardzo podstpnym schorzeniem. Przez dugi czas

Nie lekcewa tego! Kady z wymienionych wczeniej objaww wymaga konsultacji ze specjalist.

moe on nie dawa adnych objaww. Dlatego te tak wane jest poddawanie si regularnym badaniom piersi. Niektre guzy mona wyczu pod palcami jako twarde zgrubienia

Jak samemu bada piersi?

Kada wiadoma kobieta po 20 roku ycia powinna sama bada swoje piersi. Jest to bardzo wane dla wczesnego wykrywania wspomnianego wczeniej nowotworu. Cho pocztkowo czsto pojawiaj si trudnoci z interpretacj tego, co tak naprawd pacjentka wyczuwa pod palcami, to po jakim czasie znacznie atwiej jest jej zauway niepokojce objawy. Samokontrol piersi powinno si przeprowadza kadego miesica kilka dni po menstruacji. U kobiet, ktre przeszy menopauz zaleca si z kolei wybr jednego, dowolnego dnia w miesicu na badanie piersi. Ekspert Dr n. med. Grzegorz Poudniewski radzi: Badanie najlepiej wykonywa 2-3 dni po miesiczce, po kpieli w ciepej wodzie. Do badania najlepiej stan przed lustrem

o nierwnym brzegu. Zdarza si jednak, e s one mikkie i okrge. Kada niepokojca kobiet zmiana w wygldzie czy ksztacie piersi powinna zosta niezwocznie zdiagnozowana przez specjalist.

Inne niepokojce objawy: Zacignicie brodawki, Opuchlizna na piersi na caej powierzchni lub tylko czci Bl oraz tkliwo piersi Wydobywajce si z piersi upawy Stwardnienie lub guzek pod pach Zaczerwienienie skry nad piersi lub jej zacignicie7

http://www.ofa.com.pl/pobierz/rak_piersi.pdf

i oceni piersi z opuszczonymi i podniesionymi rkoma. Nastpnie

8

2. Profilaktyka raka piersi

przeprowadzi (przesuwalnych

badanie lub

palpacyjne

szukajc zmian w

twardych obrbie

2. Te same czynnoci naley powtrzy trzymajc rce na biodrach.

nieprzesuwalnych)

gruczou. Naley rwnie zbada wzy chonne pachowe. Samobadanie piersi obejmuje: Dokadne ogldziny piersi Badanie dotykowe 3. Pozostajc w opisanej wczeniej pozycji naley cisn brodawk, aby sprawdzi czy nie wycieka z niej pyn.

Samobadanie metod tradycyjn (kulistych ruchw) Przed lustrem: 1. Trzymajc uniesione w gr rce naley przyjrze si czy: Nie wida zmian w ksztacie piersi Skra nie zmienia koloru (brak przebarwie) Skra si nie marszczy lub nie jest napita

Pod prysznicem: 4. Naley oprze lew rk o ty gowy, z kolei praw pooy na lewej piersi. Lekko naciskajc trzema rodkowymi palcami trzeba wykona koncentryczne ruchy od zewntrz

w kierunku brodawki, sprawdzajc czy nie ma w niej guzkw lub te stwardnie. Nastpnie czynno t powtarzamy z drug piersi.

2. Profilaktyka raka piersi

Inne badania diagnostyczne piersi

Samobadanie piersi to tylko jedna z metod diagnostyki zmian pojawiajcych si w obrbie wspomnianego wczeniej narzdu. Istniej rwnie inne bardziej precyzyjne sposoby rozpoznawania ewentualnych nieprawidowoci tj. mammografia, USG czy w kocu biopsja. Jak pokazuje poniszy schemat wdroona profilaktyka pozwala na wykrycie ewentualnych zmian na wczesnym etapie ich W ku: 5. Naley wsun poduszk pod lewy bark, z kolei praw rk zbada pachy, sprawdzajc czy nie s powikszone wzy chonne. rozwoju. Dziki temu podjte leczenie jest bardziej skuteczne, a szansa na peny powrt do zdrowia zdecydowanie wiksza. Warto wic pamita o regularnym badaniu piersi.

10

2. Profilaktyka raka piersi

Mammografia
To nieinwazyjne badanie gruczou sutkowego, ktre polega na przewietlaniu piersi promieniami RTG. Wynik pacjentka otrzymuje w postaci kliszy z doczonym opisem. Kada kobieta po 40 roku ycia powinna wykonywa mammografi co dwa lata. Z kolei pacjentki po 50 roku ycia raz w roku. Jeeli w rodzinie wystpi przypadek raka piersi zaleca si wczeniejsze jest rozpoczcie bada

Jak dziaa mammograf? Do wykonywania mammografii wykorzystuje si promieniowanie RTG. Jest ono wytwarzane przez lamp mammografu, a nastpnie przenika przez badan cz ciaa (w tym wypadku pier) i pada na bon rentgenowsk pokryt emulsj fotograficzn. Promienie, ktre przeszy przez ciao powoduj zaczernienie kliszy. Jego natenie zaley od iloci promieni na ni padajcych. W badaniu wykorzystuje si rnic w pochanianiu promieniowania rentgenowskiego przez rne tkanki. Te o gstszym utkaniu

diagnostycznych.

Mammografia

bezpatnym

badaniem

przesiewowym. Aby z niej skorzysta wystarczy posiada skierowanie od lekarza rodzinnego. Czsto take wysyane s listowne

zaproszenia na darmow kontrol piersi.

absorbuj wicej promieni.

Okoo 10% nowotworw piersi nie zostaje wykrytych pomimo regularnie wykonywanej mammografii. Dlatego warto uzupeni j samobadaniem piersi.

Na zdjciu rentgenowskim widoczne s zwapnienia lub lite masy. Niemniej jednak czsto nie ma moliwoci rozpoznania charakteru wykrywanej w sutku zmiany. Jeli pojawi si tego typu wtpliwoci lekarz zaleci poszerzenie diagnostyki o dokadniejsze badanie jakim jest USG.

11

2. Profilaktyka raka piersi

Istnieje take moliwo wykonania mammografii diagnostycznej, ktra wykorzystuje aparat wyszej klasy ni ma to miejsce

USG u

piersi

jest

rwnie modych,

dobrym u

badaniem nie

przesiewowym ma moliwoci

pacjentek

ktrych

w przypadku mammografii przesiewowej. Jeli te badania nadal nie wyklucz raka konieczne jest wykonanie biopsji sutka. Badanie USG W trakcie tego badania wykorzystywane s ultradwiki, ktre wysya przyoona do ciaa gowica. Przenikaj one w gb ciaa, odbijaj si od poszczeglnych tkanek, a nastpnie wracaj do gowicy. Z tak zebranych informacji komputer tworzy przekrojowy obraz badanego obszaru. Przed wykonaniem badania

przeprowadzenia mammografii.

powierzchni danego narzdu pokrywa si specjalnym elem, ktry ma za zadanie przeciwdziaa odbijaniu si fal przy wnikaniu do ciaa. USG piersi wykonuje si przede wszystkim w celu poszerzenia diagnostyki po niejednoznacznym wyniku mammografii. Umoliwia ono te sta kontrol rozwoju ewentualnego nowotworu. W przeciwiestwie do mammografii moe by te stosowane bardzo czsto, nie powodujc przy tym negatywnego wpywu na zdrowie pacjentki.

12

Diagnostyka raka piersi

3
W poprzednim rozdziale przedstawione zostay metody profilaktyki
raka piersi, do ktrych zaliczamy przede wszystkim: samobadanie, mammografi czy USG. W przypadku, gdy badania przesiewowe daj niejednoznaczny obraz lub te wykryto przy ich pomocy jak nieprawidowo konieczne jest poszerzenie diagnostyki o biopsj. Wyrniamy cztery rodzaje biopsji: cienkoigow aspiracyjn, ziarnka ryu. Badanie to w porwnaniu z biopsj cienkoigow jest bardziej dokadne. W diagnozowaniu i leczeniu raka piersi wykorzystywana jest te biopsja otwarta. Zabieg ten przeprowadzany jest w znieczuleniu oglnym. Polega na przeciciu skry nad guzkiem oraz jego wyciciu. Jeszcze w trakcie zabiegu dokonywana jest ocena charakteru zmiany pod mikroskopem. Jeli patomorfolog stwierdzi, i ma do czynienia z komrkami rakowymi, chirurg moe poszerzy margines wycinanych z guzkiem tkanek. Dziki temu minimalizuje on ryzyko wznowienia choroby. Najnowoczeniejsz a zarazem najmniej inwazyjn metod biopsji jest biopsja mammotomiczna. Pozwala ona bardzo dokadnie okreli lokalizacj zmiany w piersi, precyzyjnie pobra wycinek do bada, a nawet usun cay guzek. Badanie wykonuje si przy gruboigowa suy do pobierania wikszych pomocy specjalnego oprzyrzdowania (mammotonu). Zabieg gruboigow, otwart oraz mammotomiczn. Biopsja cienkoigowa jest metod polegajc na nakuciu zmiany ig o rednicy 0,5-0,7 mm i pobraniu z tego miejsca, np. z torbieli, pynu, ktry nastpnie bada si pod mikroskopem. Tym sposobem mona te pobra do badania komrki np. z guza. Jeli zmiana jest bardzo maa lub niewyczuwalna, zabieg wykonuje si pod kontrol USG. Badanie trwa kilka minut, nie wymaga leenia w szpitalu ani te zwolnienia lekarskiego. Z kolei biopsja

wycinkw. Dziki temu moliwa jest ich bardziej precyzyjna ocena. W trakcie tego zabiegu pobiera si nawet 15 prbek wielkoci

przeprowadza si w niewielkim znieczuleniu miejscowym i trwa 20-30 minut.

13

3. Diagnostyka raka piersi

Badanie biopola
Jest to najnowsza metoda diagnozowania nowotworw piersi. Do tej pory pozostaje ona jeszcze jednak w fazie testw i nie jest szeroko stosowana. Polega na wykrywaniu braku rnicy potencjaw na bonach komrek nowotworowych. Badanie biopola jest

nieinwazyjne, ale jednoczenie bardzo czue. Ocenia si, e przy pomocy tej metody mona wykry nawet 98% przypadkw nowotworw piersi. Jeeli wyniki te zostan potwierdzone w dalszych badaniach naley sdzi, e ta metoda diagnozowania

nowotworw piersi moe si upowszechni w cigu nastpnych kilku lat. Bdzie ona szczeglnie przydatna do diagnozowania modych kobiet, u ktrych skuteczno bada mammograficznych jest mniejsza.8

rdo:www.klinika-promienista.com.pl

http://www.rakpiersi.pl/badanie-biopola.html
14

Dziedziczna posta raka piersi

4
Dziedziczn
skonnoci do zachorowania na nowotwr u kobiet obcionych genetycznie wystpuj najczciej do 50 roku ycia, ponad poowa do 41 roku. Dziedzicznie mutacji jest nazywamy sytuacj, gdy u czonkw rodziny stwierdza si obecno tzw. mutacji genetycznej zmian prawidowego materiau genetycznego. Warto wiedzie, e tego typu uszkodzenia DNA wystpuj w komrkach organizmu niemal nieustannie. Wikszo z nich jest jednak samoistnie naprawianych przez nasz organizm. Tylko nieliczne uszkodzenia pozostaj si nienaprawione. nowotworem. Jest to dominujce - 50% ryzyko odziedziczenia mutacji po matce jak i po ojcu. Ryzyko zachorowania na nowotwory piersi wynosi ok 94/100 000 (USA), a w Polsce ok 40/100 000 i cigle wzrasta. Jest to najczciej stwierdzany nowotwr u kobiet, a czsto zapadania na ten rodzaj nowotworw wzrasta wraz z wiekiem. Szacuje si, e nawet 200 000 Polek moe by nosicielkami mutacji w genie BRCA1 i BRCA2. Gen ten naley do grupy genw kontrolujcych prawidowe podziay komrkowe. Kodowane przez niego biaka zapobiegaj rozwijaniu si guza nowotworowego poprzez napraw uszkodzonego DNA. Mutacja w obrbie genu BRCA1 i BRCA2 zwiksza ryzyko zachorowania na raka sutka zarwno u kobiet jak i u mczyzn. spowodowane rozwijajcym Dziedziczn (germinaln) mutacj nazywamy z kolei takie uszkodzenie DNA, ktre obecne jest w kadej komrce od chwili poczcia. Istnieje due prawdopodobiestwo, e ujawni si ono dajc pocztek chorobie. Zdaniem eksperta - Dr n. med. Grzegorza Poudniewskiego: Ocenia si, e obecno mutacji BRCA1 lub BRCA2 zwiksza ryzyko nowotworw piersi od 50 do 80 %. Jednak tylko ok. 7% przypadkw raka sutka i ok. 10% rakw jajnika ma podoe dziedziczne. Nowotwory
15

Nosicielstwo mutacji w genach BRCA1 i BRCA2 nie jest jednoznaczne z wystpieniem raka piersi.

4. Dziedziczna posta raka piersi

Przeprowadzone badania wykazay, e: Mutacje w genie BRCA1 i BRCA2 odpowiadaj za okoo 45% dziedzicznych form raka piersi w rodzinach, w ktrych wystpiy przypadki nowotworu w obrbie tego narzdu. Mutacje w genie BRCA1 i BRCA2 odpowiadaj za okoo 75% nowotworw piersi w rodzinach, w ktrych wystpoway nowotwory jajnikw. Szacuje si, e w przypadku nosicielstwa mutacji genu BRCA1 prawdopodobiestwo zachorowania na raka piersi siga 50 - 80%, a w przypadku raka jajnika 40%. To a 10-krotnie wiksze prawdopodobiestwo raka piersi w porwnaniu z kobietami, u ktrych ta mutacja nie wystpuje. Ryzyko zwizane z mutacja genu BRCA2 jest mniejsze i wynosi ok. 56% dla raka piersi i 27% dla raka jajnika.9

Ekspert Dr n.med. Grzegorz Poudniewski radzi:

Pacjentka ze stwierdzon obecnoci mutacji powinna by pod sta opiek lekarza onkologa i ginekologa (ze wzgldu na podwyszone ryzyko raka jajnikw). Zgodnie z polskimi zaleceniami osoby z dodatnim badaniem w zakresie antygenw BRCA1 i 2 powinny rozpocz nastpujce dziaania profilaktyczne: comiesiczna samokontrola piersi co p roku badania ginekologiczne i USG przezpochwowe od 25 do 35 oku ycia wykonywa co 1/2 roku badanie lekarskie piersi i badanie USG od 35 do 65 roku ycia dodatkowo co rok badanie mammograficzne

Postpowanie w przypadku zdiagnozowanej mutacji BRCA1 i BRCA2

powyej 65 roku ycia kontynuacja diagnostyki

W Polsce nie zaleca si profilaktycznej mastektomii. W przypadku, gdy wynik badania genetycznego wskazuje na obecno predyspozycji do wystpienia raka piersi i jajnika naley rozpocz intensywn profilaktyk.
9

http://genetyka.com/images/stories/food/5a.pdf
16

4. Dziedziczna posta raka piersi

Korzyci wynikajce z diagnostyki mutacji w genie BRCA1 i BRCA2

Pacjentki, u ktrych zdiagnozowano mutacj w genie BRCA1

Kobiet

stosujcych

antykoncepcj

hormonaln

lub

hormonaln terapi zastpcz, u ktrych w rodzinie zdarzay si przypadki zachorowa na raka sutka i/lub jajnika. Modych kobiet, ktre planuj stosowanie antykoncepcji hormonalnej, w sytuacji gdy pojawiy si u nich jakiekolwiek zmiany w piersiach lub jajnikach.

i BRCA2 mog podj dziaania majce na celu zapobieganie rozwoju nowotworu oraz ewentualne wczesne rozpoczcie leczenia. Konsekwencj wdroonego postpowania moe by: Zmniejszenie ryzyka zachorowania na raka piersi nawet do 10%. Zlecenie przebadania krewnych pod ktem predyspozycji do dziedzicznej formy raka piersi i tym samym przyczynienie si do poprawy ich zdrowia, a w niektrych przypadkach uratowania ycia. Badanie mutacji w genie BRCA1 i BRCA2 jest wskazane przede wszystkim u: Kobiet, u ktrych w rodzinie wystpoway przypadki

zachorowa na raka piersi przed 50 rokiem ycia lub nowotwr u przynajmniej 2 osb. Kobiet, u ktrych w rodzinie wystpiy przypadki nowotworu jajnika.

17

Mity na temat raka piersi

5
1. Na raka piersi choruj gwnie kobiety posiadajce skonnoci genetyczne
Badania wykazay, e 70% kobiet, ktrych dotkn rak piersi nie posiadaa wadliwych genw predysponujcych do rozwoju tego schorzenia.

4. Implanty zwikszaj ryzyko zachorowania

Badania nie potwierdziy, e silikonowe implanty mog by odpowiedzialne za wiksze ryzyko rozwoju nowotworu piersi. Warto jednak wiedzie, e jeli pacjentka ma zaoone implanty by moe bdzie konieczno zastosowania specjalnego promieniowania podczas mammografii.

2. Usztywniane biustonosze powoduj raka piersi 5. Ryzyko

Usztywniane biustonosze nie zwikszaj ryzyka zachorowania na nowotwr piersi pod warunkiem, e s wygodne i dobrze dobrane. Zbyt ciasna bielizna, ktra utrudnia krenie krwi i zakca prac ukadu limfatycznego moe z kolei stanowi jeden z czynnikw sprzyjajcych rozwojowi raka. To mit poniewa ryzyko nowotworu piersi ronie wraz z wiekiem. Jest ono rwnie wiksze u kobiet posiadajcych mutacj w genie BRCA1 i BRCA2.

zachorowania

na

raka

jest

takie

samo

w przypadku wszystkich kobiet

3. Kady guzek w piersiach to rak

Okoo 80% guzkw znajdujcych si w piersiach ma charakter agodnych i niezoliwych zmian. Nie

6. Antyperspiranty zwikszaj ryzyko raka piersi

stwierdzono zwizku przyczynowo-skutkowego pomidzy

parabenami zawartymi w antyperspirantach a rakiem piersi.

18

5. Mity na temat raka piersi

7. Kobiety z maym biustem s mniej naraone na nowotwr piersi

Kwestia rozmiaru biustu nie ma w tym przypadku adnego znaczenia.

obecno mutacji genu BRCA lub due guzy, ktre nie pozwalaj na radioterapi i usunicie tylko czci piersi.

8. Rak piersi zawsze objawia si guzem

Kobiety nie powinny ignorowa objaww innych ni guzy czy zgrubienia. Mowa tutaj m.in. o obrzkach, blu brodawki,

powikszeniu wzw chonnych pod pachami, zaczerwienieniu czy podranieniu skry.

9. Biopsja powoduje przerzuty

Nie istniej jednoznaczne dowody na to, e biopsja prowadzi do uszkodzenia komrek nowotworowych, co skutkuje z kolei

przerzutami do innych czci ciaa.

10. Usunicie caej piersi daje wiksz szanse na przeycie ni jej czci
Odsetek pacjentek, ktre zwalczyy raka poddajc si mastektomii jest porwnywalny z liczb kobiet, ktre pokonay to schorzenie usuwajc jedynie cz piersi. Usunicie caej piersi konieczne jest tylko w niektrych przypadkach takich jak np. choroby DCIS,

19

Kobiety, ktre pokonay chorob

6
Z rakiem piersi zmaga si wiele kobiet w tym take znane gwiazdy.
Wrd nich:

Anna Seniuk

Raka piersi wykryto u niej w 1994 roku. W tym czasie nie bya zbyt czsto angaowana do filmw. Po wygraniu walki z chorob znw w 2000 roku. Szybka reakcja powrcia do aktorstwa.

Na

Irena Santor
raka piersi zachorowaa

i odpowiednio postawiona diagnoza choroby i powrt do zdrowia.

pozwolia na zwalczenie

Christina Applegate

Aktorka znana jest przede wszystkim z roli w kultowym serialu wiat

Kylie Minogue

wedug Bundych. W 2008 roku wykryto u niej nowotwr piersi. Lekarze zadecydowali o koniecznoci usunicia obu piersi. Aktorka przesza pniej operacj rekonstrukcji. Dzi namawia kobiety do regularnych bada przesiewowych.

W 2005 roku artystka bya zmuszona do przerwania swojej wielkiej trasy koncertowej z uwagi na chorob. Bardzo szybko jednak powrcia do zdrowia. Dzi otwarcie mwi o tym, co ja spotkao i jest mocno zaangaowana w pomoc osobom chorym na raka.

Angelina Jolie

Briggitte Bardot

Cho sama na raka nie zachorowaa, gona staa si jej decyzja o usuniciu obu piersi. Aktorka podja j po tym, jak dowiedziaa si, e jest nosicielk wadliwego genu BRCA zwikszajcego ryzyko zachorowania na nowotwr piersi.

Raka piersi wykryto u niej ju w podeszy wieku. Legenda francuskiego kina jest kolejnym przykadem kobiety, ktra pokonaa t chorob.

20

Gdzie szuka pomocy?

7
Odpowiednio
wdroona profilaktyka, wiadome postpowanie leczonych bez mastektomii (usunicia gruczou sutkowego), a dla 3 lub 4 przyczyn mierci bdzie inna choroba ni rak. i wiedza na temat przyczyn powstawania raka piersi mog znaczco obniy nie tylko ryzyko zachorowania, ale przede wszystkim odsetek kobiet przegrywajcych walk z chorob. W przypadku dziedzicznej skonnoci do wystpowania raka piersi naley wdroy wzmoone dziaania profilaktyczne oraz poddawa si czstym kontrolom lekarskim. Warto wiedzie, e ryzyko jest tym wiksze, im wicej krewnych chorowao na raka piersi oraz w im w modszym wieku wystpia u nich choroba. Wiele osb poradzio sobie z chorob nowotworow. Potrafi cieszy si yciem i realizowa swoje marzenia. Doceniaj to, czego wczeniej nie dostrzegali. Jeli i Ty lub kto z Twojej rodziny czy najbliszych znajomych boryka si z tym problemem poniej

Gdzie szuka pomocy?

znajdziesz adresy i numery telefonw, pod ktrymi znajdziesz

Rak piersi to nie wyrok

Warto wiedzie, e nie kady wykryty w piersi guz jest rakiem (nowotworem zoliwym). Na jeden nowotwr zoliwy przypada dziesi innych agodnych i niegronych. Przy obecnym stanie wiedzy oraz postpie medycyny jeli choroba zostanie wczenie wykryta istniej bardzo due szanse na uratowanie pacjentki. Na 10 kobiet, u ktrych stwierdzono raka piersi 6-7 kobiet moe by

wsparcie. Bezpatna infolinia dla chorych na nowotwory zoliwe i ich bliskich: 800

49 34 94 (pn.- czw. od godz.16:00 do 22:00)

Zesp Wsparcia Dla Pacjentw Centrum Onkologii Instytut im. Marii Skodowskiej-Curie w Warszawie, 02-781, ul. Roentgena 5,

21

Informacja nr tel. 22 546 29 21 Pomoc psychologa nr tel. 22 546 29 28 Fundacja Instytut Praw Pacjenta i Edukacji Zdrowotnej

Jego pocztki sigaj 1987 roku. Obecnie zrzesza on ok. 15 tys. czonki, ktre dziaaj w 140 klubach i filiach. Celem Amazonek jest dostarczenie chorym kobietom wsparcia emocjonalnego i praktycznego a take uatwienie podejmowania osobistych decyzji i znalezienia motywacji powrotu do zdrowia. Ruch ten szerzy take wiedz na temat samego raka piersi oraz propaguje wczesne podejmowanie dziaa profilaktycznych. Wicej informacji mone znale na stronach: www.amazonki.net www.amazonki.com.pl

ul. Nowogrodzka 62a lok 315, 02-002 Warszawa, tel. 022 474 1522 ; fax 022 4741523 Ks. Arkadiusz Nowak Dyrektor Instytutu.

Klub Kobiet po Mastektomii Amazonki

rdo:www.amazonki.com.pl

W Polsce istnieje rwnie wiele organizacji nioscych pomoc kobietom po odjciu piersi. Najbardziej znan jest ruch Amazonek.

22

O Autorach

8
Dzikujemy, e zapoznali si Pastwo z przygotowan przez nas publikacj. Mamy nadziej, e dostarczya ona Pastwu wielu cennych informacji i zachcia do podejmowania dziaa na rzecz profilaktyki raka piersi.
Publikacja przygotowana zostaa przez firm testDNA specjalizujc si w przeprowadzaniu genetycznych testw pokrewiestwa oraz bada z zakresu diagnostyki medycznej. Firma istnieje na rynku od 2003 roku i z powodzeniem realizuje badania dla osb prywatnych, sdw, prokuratury, policji, detektyww oraz placwek

POMOC I WSPARCIE MERYTORYCZNE

Dr n. med. Grzegorz Poudniewski - Absolwent Akademii Medycznej w Biaymstoku, do 2000 roku pracownik Instytutu Poonictwa i Ginekologii na stanowisku adiunkta. Od 1990 roku autor publikacji oraz dla z i zakresu ksiek modziey zdrowia oraz

przeznaczonych o tematyce

medycznych. Jako wykonywanych analiz potwierdzaj prestiowe certyfikaty wydane przez polskie i zagraniczne instytucje. Zapraszamy do odwiedzenia naszej strony internetowej: www.testdna.pl

seksualnego

antykoncepcji

promocji zdrowia. Obecnie pracuje w niepublicznym sektorze opieki zdrowotnej: praktyka prywatna, przychodnia i szpital Damiana, wsppraca z Klinik GAMETA i Klinik KRIOBANK. GABINET LEKARSKI: Warszawa, Ul. Krucza 6/14, Rejestracja: 660

Na pastwa pytania odpowiedzi udziel:

Barbara Prokurat: barbara.prokurat@testdna.pl; Tel: 32 363 08 76 Elwira Posajko: elwira.poslajko@testdna.pl; Tel: 32 363 08 75

418 999, (22) 33 10 299 www.pigulka.com

23