A.

Ocena niepewnoci w pomiarach porednich

(wiczenia rachunkowe) Cel wicze: Opanowanie techniki rachunkowej obliczania niepewnoci w pomiarach porednich. Nabycie umiejtnoci wyprowadzania zalenoci okrelajcych niepewnoci tandardowe dla r!nych po taci r!wna" pomiarowych. Pojcia podstawowe Niepewno w potocznym jzyku oznacza wtpliwo lub powtpiewanie. Niepewno pomiaru wielko charakteryzujca wynik pomiaru pod wz#ldem je#o dok$adnoci % przed tawia rozrzut wartoci& kt!ry mona w uza adniony po !b przypi a wartoci mierzonej. 'to uje i ymbolik( u())& *()) + dla niepewnoci bezwz#ldnych& i ur())& *r()) + dla niepewnoci wz#ldnych. Niepewno standardowa miara niepewnoci wynikajca z typu rozk$adu prawdopodobie" twa b$d!w. Niepewno standardowa t pu A + je t wyraana odchyleniem tandardowym redniej& uzy kanej z wynik!w pomiar!w charakteryzujcych i przypadkowym rozrzutem& pomimo ich wykonania w niezmiennych warunkach odnie ienia. ,e wz#ldu na -r!d$o pow tawania niepewnoci& niepewno typu . je t wynikiem oddzia$ywania na pomiar zjawi k przypadkowych. Niepewno standardowa t pu ! je t obliczana innymi ni taty tycznymi metodami/ -r!d$em jej pochodzenia oddzia$ywujce na pomiar zjawi ka y tematyczne& dla kt!rych rozk$ad prawdopodobie" twa mona przyj a priori. Niepewno "#czna $z"o%ona& + niepewno tandardowa pomiar!w porednich. Prawo propa'acji niepewnoci: 0 pomiarach porednich& o r!wnaniu pomiaru 123() i)& niepewno $czna pomiaru wielkoci 1 je t okrelona zalenoci
u (1 ) =

( )
i =4

) 5 u 5 () i ) &
i

w kt!rej( u()i) + niepewno tandardowa pomiaru wielkoci )i&

3 % pochodna )i

cz tkowa r!wnania pomiaru liczona wz#ldem wielkoci )i. Niepewno rozszerzona okrela przedzia$ wartoci wok!$ wyniku pomiaru/ je t r!wna iloczynowi niepewnoci $cznej i w p!$czynnika roz zerzenia k *(1) 2 k u(1) 0 p!$czynnik roz zerzenia zaley od przyjte#o poziomu u3noci i rozk$adu prawdopodobie" twa b$d!w. (adania 0yznaczy zalenoci okrelajce niepewnoci tandardowe $czne dla na tpujcych pomiar!w( 4. 6omiar mocy czynnej tr!j3azowej w uk$adzie z 5 watomierzami (tzw. uk$ad .rona)& dla kt!re#o r!wnanie pomiaru ma po ta( 6 2 64 7 65.

5. 6omiar 5 watomierzami mocy biernej w ieci tr!j3azowej& ymetrycznej z obcieniem nie ymetrycznym + uk$adem ze ztucznym punktem zerowym. 8!wnanie pomiaru( 92 : (64 7 65) :. 6omiar napicia *r metod bezporednie#o pomiaru dw!ch napi *4 i *5. 8!wnanie pomiaru( *r 2 *4 % *5. ;. 6omiar mocy czynnej prdu ta$e#o metod amperomierza i woltomierza. 8!wnanie pomiaru( 6 2 *< =.. >. 6omiar metod watomierza i amperomierza rezy tancji za tpczej elementu indukcyjne#o. 8!wnanie pomiaru( 8 2 6w ? (=.) 5. *4 * 5 @. 6omiar rezy tancji wewntrznej -r!d$a napicia. 8!wnanie pomiaru( 8-r.2 8o &w *5 kt!rym( 8o% rezy tancja obcienia& *4% napicie -r!d$a przy wy$czonym obcieniu& *5 % napicie -r!d$a z w$czonym obcieniem 8o. A. 6omiar reaktancji )c elementu pojemnociowe#o z pomiar!w je#o impedancji , i rezy tancji 8& to ujc r!wnanie pomiaru( ) c = , 5 8 5 . )nios*i z wicze Bwiadomo o moliwoci tworzenia zalenoci na niepewnoci tandardowe& bez koniecznoci obliczania pochodnych cz tkowych % dla pomiar!w o pro tych r!wnaniach pomiarowych& tzn. r!wnaniach typu iloczynowo%ilorazowe#o lub r!wnaniach z umowaniem wielkoci mierzonych bezporednio.