1. POMIARY MOCY W OBWODACH JEDNOFAZOWYCH 1. Definicje Moc P w obwodzie !

"d# $%&'e(o jest okrelana jako iloczyn napicia U i natenia prdu I P=UI Iloczyn c wilowyc wartoci napicia u(t) i natenia prdu i(t) w obwodzie !ze)ienne(o okrela )oc c*wi+ow" p(t) p(t) = u(t) i(t) ! #eeli napicie i prd s $in#$oid&+nie z)ienne$ to%
u ( t ) = U & sin(t ) = " U sin(t ) $ i( t ) = I & sin(t + ) = " I sin(t + ) $

(1) !"d# (") (') (() (*)

a &oc c wilow &ona przedstawi) zalenoci

p( t ) = U I cos U I cos("t + ) !

+la okrelenia stanu ener,etyczne,o o-wodu stosowane s para&etry &ocy c wilowej! .z/r (*) dowodzi$ e w o-wodzie prdu prze&ienne,o &oc c wilowa p(t) oscyluje 0 z czstotliwoci dwukrotnie wiksz od czstotliwoci 1 2r/d3a zasilajce,o o-w/d 0 wok/3 wartoci P,-Ico$ 0 nazywanej )oc" cz.nn"! 4&plituda tyc oscylacji jest r/wna / , - I$ i jest nazywana )oc" ozo!n"! Moc czynna jest de1iniowana operacj urednienia p(t) w okresie 5%
P= 1 1 p( t )dt = u ( t ) i( t )dt = U I cos ! 56 56
5 5

(7)

Moc bie!n& 8 dla sinusoidalnyc prze-ie,/w napicia i prdu przedstawia zaleno)

8 = U I sin

(9) (;)

.y&ienione &oce wie ze so- zaleno)

:" = P " + 8 " !

<aleno) (") o-owizuje r/wnie dla odkszta3conyc prze-ie,/w n& i01 i !"d2w. Prze-ie,i te traktuje si jako su&y wielu prze-ie,/w sinusoidalnyc ( ar&onicznyc )%
u ( t ) = U &n sin( n1 t + un ) $
n =1

(=) (16)

i( t ) = U &n sin( n 1 t + in ) $
n= 1

a w/wczas para&etry &ocy wynikaj ze wzor/w%

: =UI =
5

U
n= 1

" n

I
n= 1

" n

$ $

(11) (1") (1')

P=

1 p ( t ) dt = P = U n I n cos n n 5 n =1 n =1 6

8 = 8 n = U n I n sin n
n =1 n =1

>kazuje si jednak$ e o-liczone z powyszyc r/wna? &oce :$ P i 8 nie spe3niaj r/wnania (;)! < tej przyczyny klasyczna teoria &ocy 0 opracowana przez @udeanu 0 wprowadza pojcie )oc. znie3$z%&'ce4 5$ przedstawion zalenoci

"

A=

[ U
k n

" k

" " I" n + U n I k " U k U n I k I n cos(k n )

(1()

dziki kt/rej jest spe3niona zaleno)% : " = P " + 8 " + A " (1*) #ednak teorii @udeanu nie &ona zinterpretowa) 1izycznie$ co jest jej powan wad! . zwizku z ty&$ pro-le& wyznaczania &ocy w o-wodac z prze-ie,a&i odkszta3cony&i jest nadal przed&iote& prac -adawczyc ! :tosunek &ocy czynnej P do &ocy pozornej : nazywany jest wspczynnikiem mocy PF (power 1actor)
PB = P :

(17)

#eeli prze-ie,i napicia i prdu s sinusoidalne to wsp/3czynnik &ocy PF jest r/wny cosinusowi kta przesunicia 1azowe,o &idzy napicie& i prde& (zw! te co$6). 7. P!z.!z"d. do o)i&!# )oc. Przyrzdy do po&iaru &ocy wystpuj w praktyce w postaci )ie!ni32w )oc. lu!ze%wo!ni32w )oc. (rys!1)! Maj dwa o-wody wejciowe% napiciowy .C1 i prdowy .C"! Podane na o-a wejcia wielkoci podle,aj &noeniu analo,owe&u$ z,odnie ze wzore& (1) lu(")! Po dokonaniu 1iltracji otrzy&uje si sy,na3 proporcjonalny do wartoci redniej &ocy c wilowej p(t) (wz/r (7))! :y,na3 ten jest dostpny na wyjciu .D przyrzdu!
+oltomierz lub miliamperomierz

Przyrzd do pomiaru mocy

WE 1
[ u(t) ]

Obwd wejciowy Mnonik analogowy Filtr

WY

( , U_,I_,...)

WE 2
[ i(t) ]

Przetwornik analogowo cyfrowy

Eys! 1! :c e&at -lokowy przyrzdu do po&iaru &ocy czynnej!

. )ie!ni3&c* e+e3%!o)ec*&niczn.c* sy,na3e& wyjciowy& jest odc ylenie wskaz/wki! +o po&iaru &ocy s stosowane konstrukcje elektro&ec aniczne typu e+e3%!od.n&)iczne(o i fe!!od.n&)iczne(o! Fa rys! "! Przedstawiono te konstrukcje! >-w/d prdowy w&%o)ie!z& e+e3%!od.n&)iczne(o stanowi zesp/3 dw/c nieruc o&yc cewek ' wiodcy prd i1! Gewki te &o, -y) 3czone szere,owo lu- r/wnole,le$ wynikie& te,o uzyskuje si z&ian zakresu o-wodu prdowe,o wato&ierza w stosunku 1%"$ np! jeeli prd zna&ionowy cewki Icewki = "$*4$ to przy po3czeniu szere,owy& In1=Icewki = "$* 4$ a przy po3czeniu r/wnole,3y& H In" = " Icewki = *4! Fa o-w/d napiciowy wato&ierza sk3adaj si% cewka ruc o&a 7$ spiralne sprynki 9 i oporniki dodatkowe (nie przedstawione na rysunku)$ kt/ryc wy-/r ustala zakres o-wodu napiciowe,o wato&ierza! <akresy napiciowe wato&ierzy elektrodyna&icznyc &ieszcz si w ,ranicac od kilkudziesiciu do kilkuset wolt/w!

+yjcie cyfrowe

Interfej

!"#$%$& "#'()*

Obwd wejciowy

'

,
( / % 0 i1 i2 % .

( $ / 0 ) i2

i1

% ' .

&

Eys! "! :zkice konstrukcji &iernika elekrodyna&iczne,o (a) i 1errodyna&iczne,o (-)I 1 H podzielnia z podzia3k$ " H &a,netow/d$ ' H cewki o-wodu prdowe,o (nieruc o&e)$ ( H koncentrator pola &a,netyczne,o$ * H szczelina powietrzna$ 7 H cewka o-wodu napiciowe,o (ruc o&a$ o-rotowa)$ 9 H sprynki spiralne$ ; H wskaz/wka$ = H o uk3adu ruc o&e,o!

Fa cewk ruc o& 7 dzia3a &o&ent o-rotowy Mt$ wywo3any dyna&iczny& oddzia3ywanie& pola &a,netyczne,o$ wytworzone,o prde& i1 p3yncy w cewkac '$ na prd i" cewki ruc o&ej! .arto) c wilow te,o &o&entu okrela wz/r
d w kt/ry&% i1 = " I1 sin(t + i1 ) $ i " = " I " sin(t + i " ) ! M t = i1 i " dM 1$ "

(19)

Mo&ent Mt z&ienia w czasie swoj warto) i kierunek w takt z&ian iloczynu prd/w i 1 i i"! #ednak or,an ruc o&y$ ze wz,ldu na swoj du -ezw3adno)$ nie nada za z&iana&i &o&entu Mt i w konsekwencji urednia je,o warto)! >stateczne odc ylenie or,anu ruc o&e,o$ o-serwowane przez o-serwatora jako prze&ieszczenie wskaz/wki$ jest wynikie& zr/wnania si rednie,o &o&entu napdowe,o M i przeciwdzia3ajce,o &u &o&entu zwrotne,o (skrcajce,o) Mz sprynek spiralnyc 9
M=
5 dM 1$ " 1 M t dt = I1 I " cos(i1 i " ) $ 56 d

(1;) (1=)

Mz = kz !

#eeli prd I" jest proporcjonalny do napicia U 0 wystpujce,o na od-iorniku ener,ii elektrycznej$ to r/nica 1az (Ji10Ji") prd/w i1 i i" jest przesunicie& 1azowy& K &idzy napicie& U i prde& I od-iornika$ a odc ylenie wskaz/wki &iernika elektrodyna&iczne,o jest proporcjonalne do &ocy czynnej od-iornika P
= 1 dM 1$ " 1 =s u U I cos = P k z d cw

("6)

,dzie% kz H wsp/3czynnik sprystoci spryn$ M1$" H wsp/3czynnik indukcyjnoci wzaje&nej &idzy cewka&i$ su H czu3o) uk3adu$ cw H sta3a wato&ierza! #eeli ponadto wsp/3czynnik indukcyjnoci wzaje&nej M 1$" nie z&ienia si ze z&ian odc ylenia cewki ruc o&ej$ to c arakterystyka przetwarzania = 1(P) &iernika jest liniowa$ a

( je,o podzia3ka r/wno&ierna! .ato&ierze elektrodyna&iczne s -udowane w klasac dok3adnoci 6$1I 6$" i 6$*! @3dy dodatkowe wato&ierzy elektrodyna&icznyc s powodowane z&iana&i% te&peratury$ czstotliwoci i wynikie& oddzia3ywania zewntrznyc p/l &a,netycznyc ! W&%o)ie!ze fe!!od.n&)iczne s podo-ne do wato&ierzy elektrodyna&icznyc ! +odatkowo wyposaone s w o-w/d &a,netyczny (rys! "- 0 " i ()$ kt/ry& skupia si pole &a,netyczne w szczelinie powietrznej * z u&ieszcz w niej cewk ruc o& 7! +ziki te&u &o&ent napdowy cewki jest wikszy ni w &ierniku elektrodyna&iczny&! Aonstrukcja ta jest &niej wraliwa na wp3yw zewntrznyc p/l &a,netycznyc ! #ednak o-w/d &a,netyczny wywo3uje isterez c arakterystyki przetwarzania i wprowadza -3d 1azowy$ a podzia3ka &iernika jest nieliniowa! :td wato&ierze 1errodyna&iczne zwykle s stosowane w o-wodac prdu prze&ienne,o$ a najwysza osi,ana dok3adno) odpowiada klasie 6$*! L/rna ,ranica czstotliwoci nie przekracza *66Mz! <a&iana &iejsca&i przewod/w na jedny& z wej) wato&ierza wywo3uje z&ian kierunku prdu w o-wodzie i w konsekwencji z&ian kierunku odc ylenia wskaz/wki wato&ierza! . celu u3atwienia poprawne,o w3czenia wato&ierza do o-wodu po&iarowe,o jeden z zacisk/w kade,o wejcia oznacza si za po&oc znaku ,ra1iczne,o$ np! (patrz% sc e&at na rys! ()! <acisk ten jest nazywany pocztkie& o-wodu! . &n&+o(ow.c* !ze%wo!ni3&c* )oc. wartoci napicia i prdu$ po wstpny& przetworzeniu w o-wodac wejciowyc (rys! 1)$ s &noone w uk3adzie zw! )no8ni3ie) &n&+o(ow.)! :y,na3e& wyjciowy& &nonika jest najczciej napicie sta3e U lu- prd sta3y I! .3czenie &iernika (wolto&ierza lu- &ilia&pero&ierza) do wyjcia !ze%wo!ni3& )oc. czyni z nie,o w&%o)ie!z! Miernik wyjciowy &oe -y) zar/wno analo,owy$ np! &a,netoelektryczny$ jak i cy1rowy! +o3czajc do wyjcia &nonika przetwornik analo,owo0cy1rowy (aNc) uzyskuje si sy,na3 po&iarowy w postaci cy1rowej (rys!1)! #e,o trans&isja do ko&putera pozwala rozszerzy) 1unkcje po&iarowe przyrzdu$ w ty& auto&atyzowa) po&iary! .e wsp/3czesnej tec nice po&iarowej stosowane s r/wnie !2b3#j"ce !ze%wo!ni3i )oc.! E/ni si one w istotny spos/- od wy&ienionyc przetwornik/w analo,owyc ! Przyk3ad podstawowej struktury -lokowej pr/-kujce,o przetwornika &ocy przedstawiono na rys! '! Przetwornik prbkujcy mocy

WE 1
[ u(t) ]

Obwd wejciowy

1k2ad prbkujco pami3tajcy

Przetwornik analogowo cyfrowy

WY

WE 2
[ i(t) ]

Obwd wejciowy

1k2ad prbkujco pami3tajcy

Przetwornik analogowo cyfrowy

Eys! '! :c e&at -lokowy pr/-kujce,o przetwornika &ocy!

.ielkoci wejciowe$ po wstpny& przetworzeniu$ zostaj poddane operacji pr/-kowania! Uzyskany w okrelony& czasie$ np! w okresie 5$ z-i/r pr/-ek jest cy1row (dyskretn) reprezentacj wartoci wielkoci wejciowyc ! Fastpnie$ na zapa&itanyc z-iorac pr/-ek$

Mikroproce or

!+yjcie cyfrowe*

* przeprowadza si w &ikroprocesorze operacj &noenia przez sie-ie pr/-ek napicia u k i prdu ik ze-ranyc w tej sa&ej c wili tk H w konsekwencji uzyskujc z-i/r wartoci c wilowyc &ocy p(t)! Po o-liczeniu ic warto) redniej w okresie 5 uzyskuje si &oc czynn P
P= 1 1 F p ( t ) dt (u k i k ) 5 F k =1 6
5

("1)

,dzie% F H licz-a ze-ranyc pr/-ek w okresie 5$ k H nu&er pr/-ki! Metoda pr/-kowania sy,na3/w stwarza &oliwo) po&iaru nie tylko &ocy czynnej ale r/wnie &ocy pozornej$ &ocy -iernej$ wsp/3czynnika &ocy i wielu innyc para&etr/w sy,na3/w wejciowyc ! Metoda stanowi podstaw dzia3ania wsp/3czesnyc syste&/w po&iarowyc ! Przyrzdy do po&iaru &ocy c arakteryzuj nastpujce para&etry% !odz&j !zebie(2w cz&$ow.c* wie+3o9ci wej9ciow.c* (napicia i prdu) H sta3e$ okresowo z&ienne$ sinusoidalne$ niesinusoidalne (odkszta3cone)$ w&!%o9ci zn&)ionowe wie+3o9ci wej9ciow.c* : -n; In 0 najwiksza warto) wielkoci wejciowej dopuszczana przy d3u,otrwa3y& dzia3aniu przyrzdu$ )&3$.)&+ne do #$zcz&+ne w&!%o9ci wie+3o9ci wej9ciow.c* H warto) wielkoci wejciowej dopuszczana przy kr/tkotrwa3y& dzia3aniu przyrzduI u&oliwia przecienie okrelone,o o-wodu wejciowe,o w dopuszczalnyc ,ranicac $ a w konsekwencji po&niejszenie -3du po&iaru &ocy (np! -)&<="Un$ I)&<=1$*In)$ z&3!e$ o)i&!# )oc. PnI jeeli producent przyrzdu nie poda3 zakresu &ocy to &ona ,o o-liczy) ze wzoru% Pn = U n I n $ np! przy Un=166O$ In="4$ to Pn="66.$ !ez.$%&ncje i ind#3c.jno91 obwod2w wej9ciow.c* $ decydujce o po-orze &ocy przez wato&ierz i -3dzie &etody po&iaru &ocyI 3+&$& do3'&dno9ci w&%o)ie!z& : okrela -3dy podstawowe wato&ierza (,raniczne$ dopuszczalne) b'0d. dod&%3owe w&%o)ie!z&= wynikaj z r/nicy po&idzy przyjty& u&ownie stane& odniesienia wielkoci wp3ywowyc a stane& tyc wielkoci w &o&encie wykonywania po&iaru &ocy! .ielkocia&i wp3ywowy&i nazywa&y wielkoci$ kt/re nie s cele& po&iaru a &aj znaczcy wp3yw na wskazania &iernika$ jak np! czstotliwo)$ te&peraturaI za&iast wartoci -3du dodatkowe,o producent &oe poda) dopuszczalne ,ranice wartoci wielkoci wp3ywowyc $ np!% ((6!!!*6!!!*66)Mz$ (1*!!!"'!!!(6)6G! 7. Me%od. i #3'&d. o)i&!owe Po&iary &ocy s wykonywane w oparciu o de1inicje &ocy podane w punkcie 1! #eeli wynik po&iaru &ocy jest odczytywany przez o-serwatora na polu odczytowy& przyrzdu$ to taki po&iar jest nazywany o)i&!e) bez o9!edni)! Fato&iast jeeli warto) &ocy jest o-liczana na podstawie wynik/w po&iar/w innyc wielkoci$ np! napicia i prdu$ to po&iar &ocy jest nazywany o)i&!e) o9!edni)! Metoda porednia Metoda porednia z wykorzystanie& wolto&ierza i a&pero&ierza jest stosowana wtedy$ ,dy napicie i prd o-iektu po&iaru &aj z-yt &a3e wartoci w stosunku do zakres/w dostpnyc wato&ierzy(rys! ')! Metoda jest wic stosowana w o-wodac prdu sta3e,o przy po&iarac

7 o-iekt/w o &a3ej &ocy! .arto) &ocy o-licza si ze wzoru (1) na podstawie wskaza? wolto&ierza UO i a&pero&ierza I4% P=UO I4! :zcze,/3owa analiza uk3ad/w przedstawionyc na rys! ' wskazuje$ e o-liczona warto) P &ocy nie jest r/wna dok3adnie &ocy od-iornika! E/nica &idzy o-liczon &oc P a wartoci poprawn jest zalena od sposo-u po3czenia uk3adu po&iarowe,o (rys! 'a lu- '-) i nazywana jest b'0de) bezwz(+0dn.) )e%od. )P. @3d &etody po&iaru &ocy &ona znacznie o,raniczy) przez wprowadzenie do wyniku po&iaru poprawki! I tak$ wartoci poprawne &ocy od-iornika Pod- naley o-licza) za wzor/w U" O = P ( & P) a $ dla uk3adu z rys! 'a% Pod- = U o I o = U O (I 4 I O ) = P ("') EO a dla uk3adu z rys! '-% Pod- = U o I o = ( U O U 4 ) I 4 = P ( & P ) - ! ("() Poprawk naley stosowa) wtedy$ ,dy jej warto) jest por/wnywalna z inny&i -3da&i wp3ywajcy&i na dok3adno) po&iaru!
6

5
U
A

IA U
o

IV Io
6

5
U
A

IA U
o

Io

IV
6

6 U 7
Z

6 U 7
Z

Odbiornik

Odbiornik b

4
V

4
V

&

Eys! '! Uk3ady do po&iaru &ocy &etod poredni za po&oc wolto&ierza i a&pero&ierza$ a H przy poprawny& po&iarze napicia od-iornika$ - 0 przy poprawny& po&iarze prdu od-iornika!

>-liczona ze wzor/w ("') lu- ("() &oc Pod- jest o-arczona niepewnoci wynikajc ,3/wnie z -3d/w aparaturowyc uytyc przyrzd/w! Metoda wolto&ierza i a&pero&ierza jest r/wnie stosowana w o-wodac prdu prze&ienne,o do po&iaru &ocy pozornej :$ zar/wno przy prze-ie,ac sinusoidalnyc jak i odkszta3conyc ! Metoda -ezporednia . &etodzie -ezporedniej po&iaru &ocy w o-wodac prdu sta3e,o jak i prze&ienne,o wykonuje si za po&oc odpowiednie,o &iernika &ocy! Miernik w$3&z#j"c. )oc cz.nn" nazywany jest w&%o)ie!ze)! Miernik w$3&z#j"c. )oc bie!n"$ nazywany w&!o)ie!ze)$ jest stosowany tylko w o-wodac prdu prze&ienne,o! Fa rys! (a przedstawiono spos/- w3czenia wato&ierza do o-wodu jedno1azowe,o! . celu zapewnienia poprawnej pracy wato&ierza je,o o-w/d prdowy (I-I) naley w3czy) szere,owo do przewodu 1azowe,o$ przy ty& pocztek o-wodu$ oznaczony sy&-ole& P$ &usi -y) w3czony od strony zasilania! >-w/d napiciowy wato&ierza (U-U) naley w3czy) r/wnole,le do od-iornika (1-PEN) lu- zasilania (2-PEN)$ przy czy& pocztek o-wodu &usi -y) w3czony do przewodu 1azowe,o! Fie zac owanie tyc re,u3 spowoduje to$ e wskaz/wka wato&ierza nie -dzie odc yla) si na podzia3k!

L
5utotran formator

!$*

5
U
A

!%*

8I

+
U

I WU
I

IV U

IA
o

!-*

Io

PEN

&
U I A =I
WU WI WI

Odbiornik U V =U
W U

230 V, 50 Hz

WI

U o =U

=U V

U IV I WU U

Io

I o =I A =I

WI

Eys! (! Uk3ad do po&iaru &ocy w o-wodzie jedno1azowy&$ a H sc e&at uk3adu po&iarowe,o$ - H wykres wektorowy napi) i prd/w istotnyc przy po&iarze &ocy$ ,dy o-w/d napiciowy jest za3czony na zaciski od-iornika QPCF0(1)R$ c 0 wykres wektorowy napi) i prd/w istotnyc przy po&iarze &ocy$ ,dy o-w/d napiciowy jest za3czony na zaciski zasilania QPCF0(")R!

#eeli cele& po&iaru jest wy3cznie po&iar &ocy czynnej$ to wolto&ierz i a&pero&ierz s3u tylko do kontroli napicia i prdu$ a ic dok3adno) &o, -y) znacznie &niejsza od dok3adnoci wato&ierza! #eeli jednak &a -y) &ierzona &oc pozorna i wsp/3czynnik &ocy$ to dok3adnoci wolto&ierza i a&pero&ierza &usz -y) odpowiednio do-rane! .skazanie wato&ierza Pw zaley od kon1i,uracji po3cze? uk3adu po&iarowe,o! >-w/d napiciowy wato&ierza (U-U) oraz wolto&ierz O s po3czone r/wnole,le i &o, -y) w3czone &idzy przew/d oc ronno0neutralny PEN sieci i punkt 1$ tj! na napicie od-iornika$ lu- punkt 2$ tj! na napicie zasilania! Fie zaleca si w3czania napiciowyc o-wod/w po&iarowyc &idzy przew/d PEN i punkt 3! Moc czynn wskazywan przez wielozakresowy wato&ierz analo,owy o-licza si ze wzoru P. = . c . $ ("*) w kt/ry& cw 0 sta3a wato&ierza! Moc P. wskazywana przez wato&ierz jest wiksza od &ocy od-iornika o &oc tracon w przyrzdac po&iarowyc ! . przypadku$ ,dy o-wody napiciowe uk3adu po&iarowe,o s za3czone na napicie od-iornika (1-PEN)$ poprawn warto) &ocy od-iornika Pod- o-licza si odej&ujc od wskazania wato&ierza &oc tracon w wolto&ierzu i o-wodzie napiciowy& wato&ierza

;
1 1 Pod- = P. ( & P) (1) = P. ( U o I .U + U o I O ) = P. U " + O ! E .U E O

("7)

Poprawn warto) &ocy -iernej od-iornika 8od- wynika ze wzoru

8 od- =
" ( U O I 4 ) " P. $

("9)

a poprawn warto) &ocy pozornej od-iornika z zalenoci

: od- =
" ( U O I 4 ) " ( P.

Po" ) !

(";)

#eeli o-wody napiciowe uk3adu po&iarowe,o s za3czone do zacisk/w zasilania ( 2-PEN)$ to poprawn warto) &ocy od-iornika o-licza si ze wzor/w%
Pod- = P. ( & P) ( " ) = P. ( U 4 I o + U .I I o ) = P. I " 4 ( E 4 + E .I )
8 od- =
" ( U O I 4 ) " P.

("=) ('6) ('1)

" 1 ( S 4 + S .I ) I " 4

" " : od- = Pod+ 8 od-

<najo&o) &ocy czynnej Pod- i &ocy pozornej :od- pozwala o-liczy) wsp/3czynnik &ocy P PB = cos = od- ! ('") : od>. P!o(!&) 1wiczeni& <estawiony& uk3ade& po&iarowy& z poprawnie &ierzony& napicie& z&ierzy) &oc czynn i wsp/3czynnik &ocy od-iornik/w jedno1azowyc (ar/wek)$ w ty&% 1! Fa podstawie po&iar/w pr/-nyc oszacowa) wartoci -3d/w &etody po&iaru &ocy i prduI przeanalizowa) potrze- uwz,ldnienia poprawek na wskazania wato&ierza i a&pero&ierza! "! . czasie po&iar/w zwr/ci) uwa, na wa ania wartoci prdu i &ocyI okreli) stosunek tyc wa a? do wartoci -3d/w ,ranicznyc stosowanyc &iernik/w! . przypadku ic znaczcyc wartoci uwz,ldni) je w o-liczeniu niepewnoci po&iaru w postaci -3du odczytu! '! < o-razu oscyloskopowe,o oceni) kszta3ty prze-ie,/w napicia i prdu! Prze-ie,i odkszta3cone przedstawi) rysunkie& z opise& ic para&etr/w (a&plitudy$ okres$ czas trwania$ itp!) (! Fa podstawie por/wnania wskaza? stosowanyc w uk3adzie po&iarowy& dw/c r/nyc typ/w a&pero&ierzy (elektro&a,netyczne,o i z przetwornikie& wartoci redniej) oceni) ic przydatno) w po&iarac prd/w sinusoidalnyc i odkszta3conyc ! ! ?. P!z.3'&d o !&cow&ni& w.ni3# o)i&!# .yznaczono wsp/3czynnik &ocy od-iornika z po&iar/w% P=7*$'.$ U="'7O$ I=(;"&4! Fiepewnoci standardowe stosowanyc przyrzd/w -y3y nastpujce% ur(P)=6$7*T$ ur(U)=6$;(T$ ur(I)=6$((T! >krel niepewno) wz,ldn po&iaru PB oraz zapisz wynik po&iaru na pozio&ie u1noci 6$=*!

=
PodP 7*$'. = = = 6$*9(1 ! : odU I "'7O 6!(;"4 < r/wnania po&iaru wynika wz/r na o-liczenie wz,ldnej niepewnoci standardowej 3cznej po&iaru PB " " u r ( PB) = u " r ( P ) + u r ( U ) + u r ( I) ! PB =

.arto) wsp/3czynnika &ocy%

+la przyk3adu -dzie% u r (PB) = (6$7*T) " + (6$;(T) " + (6$((T) " = 1$1*T Fiepewno) rozszerzona dla p=6$=* &a wsp/3czynnik rozszerzenia k="$ wic Ur(PB) =k ur(PB)= " 1$1*T = "$'6T Fiepewno) rozszerzona -ezwz,ldna% U(PB)=(Ur(PB) PB)N166T=("$'6T 6$*9(1)N166T=6$61' .ynik po&iaru% PB=6$*9(6$61' p=6$=* I niepewno) wz,ldna po&iaru% "$'T!

@&b. 1. Po)i&!. )oc. A!2de' 9wi&%'&

o)i&! n& i0ci& o)i&!. !"d#

o)i&! )oc.
w

Eodzaj 2r/d3a

-z O

-D O

#!C-B T

I &4

E(1)

I dI
F

Iz = c A
&4 &4Ndz

A dz

IA &4

#!CIB T

Pz .

w dz

cw
.Ndz

Pw .

#!CPB T

(poprawkaB

P -CPB p=6$=* .

PF -CPFB p=6$=*

!!!!!!!!!!!! !!!!!!!!!!!! !!!!!!!!!!!! !!!!!!!!!!!! !!!!!!!!!!!! !!!!!!!!!!!! P (1) I 0 prd z&ierzony a&pero&ierze& z przetwornikie& wartoci redniej (&ulti&etr O 7(6)! . przypadku po&iaru prdu odkszta3cone,o wystpuje -3d dodatkowy dI$ kt/re,o warto) &ona oszacowa) przez por/wnanie wskaza? &iernika z wynikie& po&iaru a&pero&ierze& elektro&a,netyczny&% dI = Q(IP0 I4) N I4 R 166T Wzo!.G poprawka na wskazania wato&ierza pw = 0U" (1NEO U 1NE.)I poprawna warto) &ocy Pp = P. + p w I wsp/3czynnik &ocy od-iornika PB=PpN(UO I4)! >-liczenia niepewnoci po&iaru &ocy 0 jak dla pomiarw bezporednic . >-liczenia niepewnoci po&iaru wsp/3czynnika &ocy% " " U r ( PB ) = k u r ( PB) : ,dzie dla p = 6$=* 0 k = " ! u r ( PB ) = u " r ( P) + u r ( U ) + u r ( I) ; @&b! 7. Po)i&!. o$c.+o$3o e) !"d# od3$z%&'cone(o (po-ierane,o przez ar/wk ,azowan) .arto) &aksy&alna i&pulsu% I& = U&N E l&aV cu U& E I& dz ONdz O &4 Gzas trwania i&pulsu ti&p lt ct ti&p dz &s &sNdz

.z,ldny czas trwania i&pulsu% (

t i&p

5N"

)166T = !!!!!!!!T$ ,dzie 5 jest okrese&!

41 H a&pero&ierz z przetwornikie& wartoci redniej$ 4" H a&pero&ierz elektro&a,netyczny! "'6O *6Mz

<asilacz
6!!!"'6O

41

4"

O
E=16(

5rnas1or&ator "'6O N 7O

GM1 >scyloskop GM"

Uk3ad do po&iaru &ocy 2r/de3 wiat3a