MENENTUKAN SAIZ KABEL

Di dalam sesuatu pemasangan elektrik, semua peralatan yang hendak digunakan dipastikan terlebih dahulu, seperti jenis lampu dan wattnya, motor, alat hawa dingin dan sebagainya. Dengan itu beban kehendak maksima (MD) pemasangan tersebut dapat diketahui. Pada umumnya kita menggunakan persamaan berikut untuk mempastikan beban:

P = V ! " ! kos #

(untuk satu asa)

P = $% ! V& ! "& ! kos # (untuk tiga asa)

Dimana: P = 'uasa (watt) kehendak maksima (M.D) V ,V& = Voltan asa atau talian ((olt) " , "& = )rus asa atau talian (ampiar) kos # = *aktur kuasa 'ilowatt ('+) 'ilo Volt )mpiar ('V)) = ,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, 'os #

Daripada ormula di atas kita boleh tentukan arus yang akan digunakan oleh sesuatu beban. &anjutan dari itu kita boleh mengetahui kadaran ius yang patut dipakai.

-ontoh ):

.erapakah arus sebuah motor %'+, /01V, aktor kuasa 2.31 mengekor (lagging).

3000 I = ------------------------ = 6.4A 3 x 415 x 0.65

Pada amnya arus permulaan bagi motor ialah tiga kali dari arus beban penuh. 4adi di sini kita gunakan ius 52). Perhatian: .agi beban selain daripada motor dan lampu dis6harge tiada arus permulaan perlu diambil kira. )rus permulaan bagi lampu dis6harge ialah 0.7 kali ganda dari arus beban penuhnya. )pabila ukuran dan jenis ius dan jenis kabel telah dipastikan, perkara berikut terpaksa diambil kira sebelum sai8 kabel sebenarnya boleh dipastikan: a. 9uhu ambient kabel itu akan alami ( aktor suhu) -a b. .ilangan kabel akan terhimpun ( aktor kumpulan) -g 6. *aktur penebatan haba (-i) d. *aktur ius (- ) :leh itu kiraan menentukan sai8 kabel menjadi seperti berikut: "n ,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, -a ! -g ! -i ! Dimana:

In Ca Cg Ci Cf

Kadaran arus pelindung (Fius/MCB) Faktur suhu ambient Faktur kumpulan Faktur penebatan haba *aktur ius

4ika ius jenis .9 77 atau .9 0%30 atau pemutus litar jenis .9 %7;0 part 5 atau .9 /1;5 part 5 digunakan, untuk menentukan sai8 kabel, bahagikan arus nominal alat pelindung ( ius atau pemutus litar itu) dengan aktor suhu (Jadual 4C1). 4ika kabel itu terhimpun dengan beberapa kabel yang lain bahagikan juga arus nominal alat pelindung dengan akta dari Jadual 4B1.

Jika fius jenis separa tertutup (semi-enclosed) BS 3036 digunakan, untuk menentukan saiz kabel, ba agikan arus nominal alat pelindung dengan faktor dari Jadual 4C2!

4ika kabel itu terhimpun dengan beberapa kabel yang lain bahagikan juga arus nominal alat pelindung dengan aktor dari Jadual 4B1dan 2.;51 ( aktur ius untuk semi,en6losed use). *aktur ius untuk ius, ius jenis lain ialah 0.

-ontoh .: Daripada 6ontoh ), arus nominal yang mengalir ialah 3./). 'atakan kita akan menggunakan kabel jenis multi6ore PV- non,armoured (rujuk Jadual 4D2A). .ilangan kabel yang akan terhimpun ialah / i.e asa merah, kuning, biru dan neutral. 'atakan suhu sekitar %1o -.

6.4
:leh itu " = ,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, = 02.1) 2.</ ! 2.31

Dari Jadual 4D2A 6olumn 1 (en6losed in 6onduit or trunking), sai8 kabel yang sesuai ialah 0mm5 atau dari segi praktikal sai8 0.1mm5 digunakan.

Susut Volta

Bagi beban yang jauh dari punca bekalan, faktor kesusutan voltan mesti diambil kira. Peratusan kesusutan voltan maksima yang dibenarkan oleh peraturan IEE ke ! ialah "# dari voltan di punca bekalan $%& bagi bekalan satu fasa dan !.!& bagi tiga fasa'. (ormula susut voltan &d ialah seperti berikut:

&d ) m& * I * + ,,,

dimana:

&d m& I +

- susut voltan - susut voltan./mpiar.meter - arus litar $/mpiar' - panjang konduktor $meter'

=ilai susut (oltan yang diberi di dalam Jadual 4D1B adalah di dalam mili(olt bagi arus satu ampiar mengalir melalui 0 meter pengalir tersebut (mV>)>m).

0ontoh 0 : $i' 1atakan suatu litar disambung kepada bekalan 2",& dan memba3a arus 2,/ sejauh ,, meter.

!a"# A$%#a&-$'t'& = 100 x (0 = (000 a$%#a&-$'t'&

?ujuk Jadual 4D2A di bawah ruangan @current carrying capacityA dan katakan kita hendak menggunakan kabel /mm5.

'esusutan (oltan bagi kabel ini ialah <.1mV>)>m (Jadual 4D2B). :leh itu kesusutan (oltan bagi 5222 )mpiar,meter ialah:

(<.1 ! 5222) B 0222 = 0<V

4adi kabel ini tidak boleh digunakan kerana kesusutan (oltan 0<V adalah lebih tinggi daripada <V yang dihadkan.

:leh itu 6uba kita gunakan kabel yang lebih besar iaitu 03mm5.

'esusutan (oltannya ialah:

(5.7mV ! 5222) B 0222 = 1.3V

Maka bagi arus 52) yang terpaksa mengalir sejauh 022 meter kita perlu menggunakan kabel berukuran 03mm5 walaupun kabel /mm5 sudah boleh membawa arus sebesar 52).

-ontoh -: (ii)

&itar bagi satu lampu kawasan mempunyai jarak di antara lampu %2m. Ciap,tiap lampu ialah /22+ M. .

:leh itu arus bagi satu lampu = /22+ B (5/2V ! 2.7) = 5)

%2 ! 5 = 32 ampiar, meter %2 ! / = 052 ampiar, meter %2 ! 3 = 072 ampiar, meter

%2 ! 7 = 5/2 ampiar, meter %2 ! 02 = %22 ampiar, meter

'atakan kita 6uba menggunakan kabel dari Jadual 4D2A dan sai8 kabel 3mm5.

:leh itu kesusutan (oltan ialah:

)mpiar,meter

mV

32) 052) 072) %22)

! ! ! !

3./mV 3./mV 3./mV 3./mV

= = = =

2.%7/ 2.;37 0.015 0.<52 /.55/(olt

:leh itu kabel yang digunakan ialah 3mm5. *ius yang kita gunakan ialah 02). 'atakan suhu sekitar ialah /2 darjah -, oleh itu aktur suhu = 2.7;. Dimpunan kabel ialah /, aktur kumpulan = 2.31

:leh itu, )rus bersamaan

02 B (2.7; ! 2.31) = 0;.;)

:leh itu kabel 3 mm5 boleh digunakan.

*ius jenis .9 77 part 5: ialah ius yang mempunyai kadaran arus sama atau kurang dari 3%), ianya tidak perlu beriaksi (operate) apabila ia membawa arus 0.5 kali ganda ia terkadar selama 0 jam.

Masa 0 jam ini ditakri kan sebagai @-on(entional timeA dan bagi higher rated arus ianya ditingkatkan kepada / jam. *ius jenis ini mesti beriaksi didalam masa @6on(entional timeA apabila ia membawa arus 0.3 kali ganda kadaran arusnya.

Miniature 6ir6uit breaker jenis .9 %7;0 diperlukan oleh .ritish 9tandard untuk tidak beraksi apabila berterusan membawa arus kadarannya. "a diperlukan untuk terpelantik (trip) di dalam masa 0 jam jika arus yang mengalir 0.1 kali ganda kadaran arusnya (untuk kadaran arus hingga dan termasuk 02)) atau 0.%1 kali ganda arus kadarannya (untuk kadaran arus melebihi 02)).