Max Brooks

Zombie Survival

Umarli s wrd nas. Zombie, ywe trupy, umar-laki - jakkolwiek nazwiemy te somnambuliczne stwory - s one (obok samej
ludzkoci) najwikszym zagroeniem dla rodzaju ludzkiego. Rozwaanie sprawy w kategoriach drapiecy i ofiary nie oddaje rzeczywistej natury rzeczy. Zombizm jest bowiem chorob zakan, a ludzie s jej gwnym nosicielem. Ofiary maj szczcie, jeeli zostan poarte, a ich koci ogryzione do czysta. Tych, ktrzy nie mieli szczcia, czeka los po stokro gorszy: zasilaj szeregi swoich przeladowcw, przemienieni w przeraajce krwioercze potwory. W walce z t plag zawodzi konwencjonalna bro i standardowe mylenie. Caa rozwijana przez wieki sztuka pozbawiania ycia blinich zdaje si na nic w konfrontacji z przeciwnikiem pozbawionym ycia, ktre da si odebra. Czy to oznacza, e ywe trupy s niezwycione? Nie. Czy te potwory mona powstrzyma? Tak. Ignorancja jest najwikszym sojusznikiem zombie, wiedza - ich miertelnym wrogiem. To dlatego zdecydowaem si napisa t ksik: aby zapewni jej czytelnikom wiedz niezbdn do przetrwania ataku bestii. Przetrwanie" jest sowem-kluczem, ktre naley sobie przyswoi. Wanie przetrwanie", a nie zwycistwo" czy podbj". Ta ksika nie suy edukacji zawodowych owcw zombie. Ktokolwiek zechce powici swoje ycie tej profesji, powinien szuka moliwoci szkolenia si gdzie indziej. Nie pisz tej ksiki dla policji, wojska czy innych agend rzdowych. Wszystkie te instytucje (o ile wreszcie zdecyduj si uzna, e istnienie i powaga tego zagroenia wymagaj przygotowania skutecznej kontrakcji) mog uzyska dostp do rodkw nieosigalnych dla zwykych obywateli. Moim celem jest dotarcie wanie do nich: zwykych ludzi, szeregowych obywateli z ograniczon iloci wolnego czasu i gotwki, ktrzy jednak nie chc by biernymi ofiarami ataku. Oczywicie, konfrontacja z ywymi trupami bdzie wymagaa opanowania wielu innych umiejtnoci, ktrych opis wykracza poza zakres tej ksiki - umiejtnoci przetrwania i wyywienia si w terenie, zdolnoci przywdczych, czy choby udzielania pierwszej pomocy. Wiadomoci i wskazwki o nich mona znale w innych poradnikach, koncentrujcych si na tych zagadnieniach. Zdrowy rozsdek podpowie kademu, jakie jeszcze umiejtnoci i wiedz naley posi, by uzupeni to, o czym mowa w tym podrczniku. Wierzc w zdrowy rozsdek czytelnika, pominem wszystko, co nie dotyczy bezporednio zagadnie zwizanych z zombie. Ta ksika ma za zadanie nauczy rozpoznawania przeciwnika, wyboru waciwej broni, specyficznych technik posugiwania si ni w odniesieniu do zombie, przygotowa czytelnika do improwizowania rodkw obrony i ataku, nauczy waciwych sposobw unikania niepotrzebnego kontaktu i ucieczki. Zajmuj si tu rwnie rozwaaniem scenariuszy zdarze, ktre mog rozegra si po wybuchu wielkiej wiatowej pandemii - cznie z najczarniejszym, w ktrym zombie zastpiliby ludzko w roli dominujcej formy ycia (!) na Ziemi. Wszystkie te czci uzupeniaj si i tworz spjn cao. Nie wolno zlekceway adnej z nich, choby wydawaa si by napisana przesadnie dramatycznie, a zawarta w niej wiedza pozbawiona racjonalnych podstaw. Kada informacja jest efektem dogbnych studiw i z trudem zdobytego dowiadczenia. Skadaj si na nie wiadomoci historyczne, wyniki eksperymentw laboratoryjnych, bada terenowych i relacje naocznych wiadkw (w tym wasne obserwacje autora). Nawet przykad najgorszego scenariusza jest jedynie ekstrapolacj naukowo potwierdzonych faktw. Rozdzia dotyczcy historii atakw zombie pokazuje, e okazji do zbierania materiaw byo w dziejach ludzkoci a nadto. Dokadne ich przestudiowanie dowodzi, e wikszo zawartych w tej ksice praktycznych porad ma swoje rdo w rzeczywistych wypadkach. Biorc to wszystko pod uwag, naley podkreli, e cho wiedza jest najsilniejsz broni przeciw atakowi zombie, sama w sobie nie zapewni przeycia. Na reszt musi si zdoby sam czytelnik. To od niego zaley, jak decyzj podejmie, gdy zmarli powstan - czy wybierze ycie, czy bdzie mia do siy woli, by przetrwa? Bo bez tego adna wiedza i aden, choby najlepszy sprzt nie pomog. Dochodzc do ostatniej strony tej ksiki, zadaj sobie, drogi czytelniku, pytanie: Co zrobi?". Zachowasz bierno i cierpliwie bdziesz wyczekiwa koca, czy wstaniesz i powiesz: Nie bd ofiar! Ja przetrwam!". Wybr naley do Ciebie.

OD AUTORA
zytelnikom z zagranicy ta ksika moe si wyda przeadowana poradami specyficznymi dla

C
sytuacji wystpujcej w Ameryce, ale nic w tym dziwnego, gdy jej autorem jest Amerykanin. Odniesienia do typowo amerykaskiego kultu samochodu i rewolweru ludziom z innych czci wiata mog si wydawa dziwne, a nawet groteskowe. By moe dotyczy to niektrych uwarunkowa, ale lekcje z nich wypywajce s uniwersalne. Filozofia tej ksiki nie jest czysto amerykaska. Taktyka i strategia przetrwania rodzaju ludzkiego dotycz w takim samym stopniu wszystkich ludzi, niezalenie od narodowoci czy miejsca zamieszkania. Zombizm jest zagroeniem wiatowym. Obywatele zachodniej Europy i Wysp Brytyjskich, krajw gsto zaludnionych, dostatnich, bezpiecznych i spokojnych przez ostatnie dwa pokolenia, s by moe nawet bardziej naraeni, ni kiedykolwiek w dziejach. Jeli komu si zdaje, e Europarlament jest w stanie rozwiza kryzys spowodowany epidemi zombizmu rwnie atwo i spokojnie, jak strajk kierowcw ciarwek, to osoba ta myli si bardzo i powinna wnikliwie zapozna si z danymi historycznymi na temat ostatnich wypadkw atakw zombie na jej kontynencie. Otwarte granice i swoboda przemieszczania si sprawiaj, e kolejny wybuch zapocztkowany picioma przypadkami w hiszpaskiej Andaluzji, moe w cigu trzech tygodni doprowadzi do ataku tysicy zombie na poudniow Szkocj. Obywateli krain odlegych i izolowanych geograficznie, jak Australia czy Nowa Zelandia, moe z tego powodu ogarn faszywe poczucie bezpieczestwa. Jak dowodz liczne przykady w historii, odlego nigdy nie bya odpowiednim zabezpieczeniem przed adn epidemi. Dotyczy to rwnie mieszkacw tych krajw, w ktrych istniej rozlege poacie pustkowi, mamice moliwoci schronienia si tam przed atakiem. W teorii australijski busz czy poudniowe Alpy rzeczywicie wygldaj na bezpieczne schronienie, tylko jak si tam dosta, jak tam przetrwa, za przede wszystkim pojawia si pytanie: a jeli zombie ju tam dotary przed nami? Od Glasgow po Kapsztad, od Dublina po Hobart -kady czytelnik znajdzie w tej ksice co, co pomoe mu przetrwa. Nadszed czas, by odoy na bok historyczne resntymenty, jaowe nacjonalizmy i sztuczne polityczne granice, by zjednoczy si przeciw zarazie grocej zagad ludzkoci. ywe trupy zagraaj nam wszystkim i tylko zjednoczony wiat moe przetrwa to zagroenie.

Powstaje z grobu, a ciao jego nieczyste domem czerwi. Bez ycia w oczach, zimna jego skra, serce mu w
piersi nie bije. Jego dusza pusta i mroczna jak nocne niebo. Drwi z ostrzy, piwa na strzay adnej szkody mu nieczynice. Po kres wiecznoci bka si po ziemi, wietrzc krew ywych i ucztujc na kociach potpionych. Strzecie si ywej mierci! Z rozproszonych tekstw hinduistycznych, okoo 1000 r. p.n.e. Zombie - [zombi:], nieodm.: 1. oywiony trup ywicy si misem ywych ludzi. 2. zaklcie voodoo oywiajce zmarych. 3. w religii voodoo bg pod postaci wa. 4. osoba dziaajca lub poruszajca si w szoku jak zombie". Sowo pochodzenia zachodnioafrykaskiego.

Co to s zombie? Jak powstaj? Jakie s ich mocne, a jakie sabe punkty? Czego pragn, do czego d? Dlaczego s wrogie ludzkoci? Zanim zaczniemy si zajmowa technik przetrwania, naley znale odpowied na te pytania, by wiedzie, co mamy przetrwa. Na pocztek oddzielmy prawd od fikcji. ywe trupy nie s produktem magii ani adnych innych si nadprzyrodzonych. To produkt zmian powodowanych w organizmie przez wirus Solanum vanderhaveni, nazwany tak przez jego odkrywc, Jana Vanderhavena, ktry pierwszy go wyodrbni i poczy z wypadkami oywania zmarych.

ROZDZIA 1
WIRUS SOLANUM
Wirus przedostaje si z krwioobiegiem z zainfekowanego miejsca do mzgu. Sam mechanizm dziaania wirusa nie jest do koca rozpoznany, ale atakuje on komrki pata czoowego, mnoc si i stopniowo prowadzc do ich zniszczenia. W trakcie tego procesu ustaj wszystkie funkcje yciowe organizmu. Gdy zatrzymuje si akcja serca, zombityk (chory na zombizm) zostaje uznany za biologicznie zmarego. Nie nastpuje jednak pena mier, gdy mzg pozostaje zdolny do dziaania, cho znajduje si w upieniu. W tej fazie zmiany chorobowe spowodowane atakiem wirusa s ju tak zaawansowane, e mzg mutuje si w organ zupenie odmienny od normalnego. Jego gwn cech staje si odtd niezaleno od dopywu tlenu. Ta niezaleno eliminuje potrzeb dziaania krwioobiegu, ktrego gwnym celem byo dotd dotlenianie mzgu. Oywiony mzg moe wic uywa skomplikowanej maszynerii ludzkiego ciaa do realizacji wasnych celw, ale nie jest w aden sposb od niej zaleny. Po zakoczeniu procesu mutacji mzg ponownie uruchamia (reanimuje) ciao, ktre od tej pory dziaa w sposb, ktry z punktu widzenia fizjologii nie ma ju nic wsplnego z yciem biologicznym. Niektre funkcje organizmu pozostaj niezmienne, inne ulegaj modyfikacji, ale wikszo ustaje zupenie. Taki zmartwychwstay" organizm staje si zombie, czonkiem armii ywych trupw", znanych take pod ludow nazw umarlakw".

1. rdo infekcji
Badania naukowe nie zdoay jak dotd odnale w przyrodzie wirusa zombizmu w postaci wolnej. Nie znaleziono go w adnym z dotd przebadanych ekosystemw wody, powietrza ani gleby, ani u adnego przedstawiciela flory i fauny. Badania trwaj nadal.

2. objawy
Poniszy godzinowy rozkad objaww podaje jedynie zblione okresy wystpowania symptomw zombi-zmu - rnice mog wynosi kilka godzin w zalenoci od podatnoci osobniczej.

I godzina po zainfekowaniu: bl i przebarwienie zaka onej okolicy. Rana (o ile zakaenie nastpuje w wyniku ukszenia) natychmiast krzepnie. 5 godzin po zainfekowaniu: gorczka (37-39C), dreszcze, lekkie otpienie, wymioty, ostre ble staww. 8 godzin po zainfekowaniu: drtwienie koczyn i okolicy zakaonej, dalszy wzrost temperatury (39-40,5C), wzrastajce otpienie, utrata kontroli nad skurczami mini. II godzin po zainfekowaniu: parali dolnej poowy ciaa, oglne odrtwienie, zwolnienie akcji serca. 16godzin po zainfekowaniu: piczka. 20 godzin po zainfekowaniu: zatrzymanie akcji serca, ustanie funkcjonowania mzgu. mier biologiczna. 23 godziny po zainfekowaniu: samoistna reanimacja.

3. Drogi przenoszenia
Zombizm jest chorob zakan, w 100% przypadkw zakoczon zejciem miertelnym. Na szczcie dla rodzaju ludzkiego wirus nie przenosi si drog kropelkow ani przez wod pitn. Nieznane s przypadki samoistnego zakaenia wirusem Solanum. Infekcja do tej pory zawsze przenoszona bya przez kontakt z pynami ustrojowymi. Ukszenie przez zombie, najbardziej znany sposb przenoszenia infekcji, nie jest jednak jedynym sposobem zakaenia. Znane s przypadki, gdy dochodzio do niego na skutek kontaktu otwartych ran na ludzkim ciele z pynami ustrojowymi zombityka, a nawet w wyniku obryzgania czowieka zakaonymi tkankami w wyniku eksplozji wybuchowych rodkw walki (adunkw wybuchowych, granatw rcznych, bomb lotniczych, pociskw artyleryjskich itp.). Zjedzenie zainfekowanego misa - o ile jedzcy nie ma w ustach otwartej rany - nie prowadzi do zakaenia, cho rwnie skutkuje mierci. Miso osobnikw zakaonych jest bowiem silnie toksyczne. Nie istniej dane historyczne, empiryczne ani adne inne, wskazujce na moliwo przenoszenia infekcji drog pciow, lecz to, co dotychczas wiadomo o naturze infekcji kae przypuszcza, e ryzyko zakaenia w ten sposb jest bardzo wysokie. Ostrzeganie przed nastpstwami takich praktyk chyba nie ma sensu, bo trudno mi sobie wyobrazi osobnikw do tego stopnia wykolejonych i pozbawionych instynktu samozachowawczego, by kiedykolwiek prbowa stosunku seksualnego z zombitykiem. Zdaniem niektrych badaczy, biorc pod uwag brak krwioobiegu i zgstnienie pynw ustrojowych u zombie, ryzyko zakaenia w wyniku kontaktu natury innej ni ukszenie jest relatywnie niskie. Naley jednak pamita o silnie zakanej naturze zombizmu - wystarczy nawet jeden wirus w krwioobiegu zdrowego czowieka, by wywoa penowymiarow infekcj.

4. zakaenia miedzygatunkowe
Infekcja wirusem zombizmu jest miertelna dla kadego ywego organizmu, niezalenie od wielkoci, gatunku czy ekosystemu, w ktrym wystpuje, jednak reanimacja nastpuje jedynie u ludzi. Badania dowiody, e wirus infekujcy mzg zwierzcia obumiera w cigu kilku godzin od mierci biologicznej zakaonej istoty, sprawiajc, e jej padlina jest bezpieczna pod wzgldem epidemiologicznym i nie powoduje szerzenia choroby. Zwierzta umieraj na tyle szybko, e wirus nie jest w stanie znaczco namnoy si w ich ciaach. Wykluczone s take zaraenia zombizmem w przypadku ukszenia przez owady pasoytnicze w rodzaju komarw, meszek czy moskitw. Badania wykazay, e stworzenia te doskonale rozpoznaj osobniki zainfekowane zombizmem i unikaj nie tylko ksania ich, ale w ogle jakiegokolwiek kontaktu.

5. Leczenie
Dla zakaonego czowieka nie ma ratunku. Solanum v. jest wirusem, nie bakteri, wic nie dziaaj na niego antybiotyki. Z kolei jedyny sposb ochrony przed infekcjami wirusowymi, szczepienia ochronne, s pozbawione sensu, gdy wirus nawet w najmniejszej dawce i osabionej postaci zawsze prowadzi do penoobjawoZOMBIZM: Miry i RZECZYWISTO wego zakaenia. Trwaj prace badawcze z zakresu genetyki. Ich celem jest wyksztacenie skutecznych przeciwcia u czowieka, pomagajcych w obronie przed infekcj, jak rwnie stworzenie antywirusa zdolnego zidentyfikowa i zniszczy wirusa zombizmu. Zarwno te, jak i inne prace, majce na celu stworzenie bardziej skutecznych metod walki z zakaeniem, s nadal we wstpnych stadiach rozwoju i najblisza przyszo nie zapowiada adnych gwatownych przeomw w tej dziedzinie. Dowiadczenia wojenne wykazay, e radykalne metody w rodzaju natychmiastowej amputacji zakaonej koczyny wykazuj bardzo nisk skuteczno (poniej 10%), niosc znaczne obcienia psychiczne dla ratowanego pacjenta i personelu medycznego. Wiele wskazuje na to, e zainfekowany czowiek jest skazany" od pocztku, od chwili wniknicia choby jednego wirusa do organizmu. Jeli zakaony zombizmem zdecyduje si na samobjstwo, powinien wybiera metod zapewniajc eliminacj mzgu w pierwszej kolejnoci. Odnotowywano bowiem przypadki, w ktrych chory zmary z powodw innych ni infekcja wirusem zombizmu reanimowa si mimo wszystko jako zombie. Zwykle nastpowao to w przypadkach mierci po upywie co najmniej piciu godzin od zakaenia. W kadym przypadku ciao osoby zabitej po ukszeniu lub w inny sposb zainfekowanej wirusem powinno zosta natychmiast zlikwidowane.

6. samoistna reanimacja
Wedle jednej z hipotez zakaenie wieych zwok wirusem moe doprowadzi do reanimacji. To nieprawda. Zombie ignoruj padlin i nie ksaj jej, wic zakaenie zwok w sposb naturalny nie wchodzi w gr. Eksperymenty prowadzone w czasie II wojny wiatowej dowiody, e nawet w razie sztucznego wszczepienia wirusa brak krenia krwi nie pozwala mu dotrze do mzgu i mnoy si. Take wszczepianie wirusa bezporednio do mzgu nie daje rezultatw, gdy obumare komrki nie mutuj. Wirus zombizmu nie tworzy ycia - moe jedynie je przeobrazi. cesie reanimacji ograniczaj si jedynie do zainfekowanego mzgu. Jeli czowiek nie umia za ycia lata, to jako zombie na pewno tej umiejtnoci nie opanuje. To samo dotyczy przypisywanego im przez wieki roztaczania pl siowych, zdolnoci teleportacji, telekinezy (przesuwania obiektw na odlego), przenikania przez ciany, wilko-actwa, ziania ogniem i wszystkich innych mistycznych zdolnoci. Ciao ludzkie jest dla zombie czym w rodzaju zestawu narzdzi. Zmutowany mzg ma do dyspozycji jedynie narzdzia, ktre si w tym ciele znalazy i adne inne. Nie potrafi opanowa nowych umiejtnoci. Nie znaczy to, e nie jest zdolny uywa ciaa w sposb zaskakujcy i niekonwencjonalny, czc czstkowe zdolnoci lub przekraczajc granice ludzkiej wytrzymaoci i siy.

CECHY ZOMBIE
i. zdolnoci fizyczne
Nazbyt czsto ywym trupom przypisywano nadludzkie moliwoci: niezwyk si, nadzwyczajn prdko, zdolno telepatii itd. Opowieci mwiy o zombie majcych rzekomo lata w powietrzu, czy wspina si niczym pajki po pionowych powierzchniach. Takie opowieci mog by zabawne jako fascynujce historyjki, ale zwyky umarlak nie ma w sobie nic z mrocznego, magicznego, wszechmocnego demona. Nigdy nie naley zapomina o tym, e ciao ywego trupa jest - ze wszystkimi zmianami, ktre w nim zachodz - ciaem ludzkim. Zmiany zachodzce w proA. Wzrok Oko zombie nie rni si budow od oka ludzkiego. Po reanimacji zachowuje ono zdolno czstkowego przekazywania sygnaw wietlnych do mzgu, zmieniajc si wraz z postpem procesw rozkadu, ale zmutowany mzg nieco inaczej radzi sobie z ich interpretacj. Wyniki bada nad wzrokiem umarlakw s jak na razie niejednoznaczne. Zombie potrafi wypatrze ofiar na odlego porwnywaln ze wzrokiem ludzkim, ale czy s w stanie odrni wzrokiem osob yw od innego zombie? Pozostaje to tematem oywionych dyskusji. Jedna z teorii gosi, e ruchy czowieka, szybsze i bardziej skoordynowane od ruchw zombie to cecha, ktra pozwala tym stworom dokonywa takiego rozrnienia. W trakcie eksperymentw ludzie prbowali unikn wykrycia przez zombie, naladujc ich kaczy chd i sposb poruszania si. Jak dotd adna z tych prb nie zakoczya si jednak powodzeniem. Sugerowano take, e zombie odznaczaj si czym w rodzaju nocnego widzenia, co miao tumaczy ich sukcesy w polowaniach po zmroku. Przeczy tej teorii fakt, e wszystkie zombie, take te pozbawione oczu, poluj w nocy rwnie skutecznie. B. Such Nie ulega wtpliwoci, e zombie odznaczaj si doskonaym suchem. Nie tylko s w stanie wykry dwik, ale take okreli kierunek, z ktrego on dochodzi. Zasig ich suchu nie odbiega od zasigu suchu czowieka. Eksperymenty z uyciem dwikw o bardzo niskiej i bardzo wysokiej czstotliwoci day negatywne rezultaty. Badania wykazay, e zombie kieruj si ku wszelkim rdom dwikw - nie tylko tych, ktre wydaj ywe stworzenia. Znane s przypadki, kiedy zombie reagoway na dwiki ignorowane przez ludzi. Najbardziej prawdopodobna - cho nadal nieudokumentowana - teza gosi, e zombie polegaj na wszystkich zmysach w rwnym stopniu. Ludzie s od urodzenia skoncentrowani na bodcach wzrokowych, zdajc si w peni na inne zmysy jedynie w razie uszkodzenia wzroku. Prawdopodobnie zombie s pozbawieni tej wady, co tumaczyoby ich fenomenaln zdolno poruszania si, walki i polowania w cakowitej ciemnoci. C. Wch W odrnieniu od suchu, wch zombie jest wyranie czulszy ni u ywego czowieka. Zarwno w terenie, jak i w testach laboratoryjnych zombie byy w stanie bezbdnie wyrni zapach ywej ofiary wrd wszystkich innych. W licznych przypadkach, przy pomylnym wietrze, zombie by w stanie wywszy ywego czowieka z odlegoci ponad ptora kilometra. Znw, jak wyej, nie oznacza to adnych nadzwyczajnych zdolnoci zom-bityka, lecz jest efektem polegania na wchu w wikszym stopniu ni u czowieka. Nie jest pewne, jaki skadnik zapachu ofiary - pot, krew, feromony itp. - najmocniej dziaa na umarlaka. W zanotowanych przypadkach epidemii ludzie wielokrotnie usiowali zamaskowa swoj obecno na terenach zajtych przez zombie, uywajc aktywnych substancji zapachowych - perfum, dezodorantw i innych silnie aromatycznych zwizkw chemicznych. adna z tych prb nie zakoczya si powodzeniem.

Prowadzone s eksperymenty nad izolowaniem i sztuczn syntez zapachw ywych stworze, mogcych suy jako przynta lub do odstraszania zombie. Od sukcesu w tej dziedzinie dzieli nas jeszcze daleka droga.

D. Smak
Niewiele wiadomo o zmianach, ktrym ulegaj kubki smakowe umarlakw. Zombie na pewno potrafi odrni po smaku miso ludzkie od zwierzcego i zdecydowanie preferuj to pierwsze. Zombie maj take godn odnotowania zdolno do odrzucenia padliny, o ile w pobliu znajduje si wieo upolowana zdobycz. Ludzkie zwoki martwe od wicej ni 12-18 godzin s z zaoenia odrzucane jako poywienie. To samo dotyczy zwok zabalsamowanych lub w jakikolwiek inny sposb zakonserwowanych. Czy te zdolnoci maj cokolwiek wsplnego ze zmysem smaku, w rozumieniu w jakim odnosimy ten termin do istot ywych, nie jest wcale pewne. Moe to by sprawa smaku lub jakiego innego zmysu, ktrego jeszcze nie poznalimy. Nie jest te pewne, co powoduje przedkadanie misa ludzkiego nad inne - w poszukiwaniu odpowiedzi na to przeraajce pytanie nauka jest jak na razie bezsilna.

E. Czucie
Zombie nie maj czucia w sensie dosownym, nie odczuwaj bodcw zewntrznych. Wszystkie zakoczenia nerwowe po reanimacji pozostaj martwe. Na tym zasadza si ich najwiksza i najbardziej przeraajca przewaga nad ywymi. My, ludzie, rozwinlimy zdolno odczuwania blu jako oznaki uszkodzenia ciaa. Nasz mzg odbiera takie sygnay z receptorw, czy skutek z przyczyn, ktra je wywoaa, a nastpnie zapamituje jako przestrog na przyszo. To wanie dziki tej waciwoci naszej fizjologii zdoalimy do tej pory przetrwa jako gatunek. To dlatego cenimy takie cechy, jak odwaga, ktra inspiruje ludzi do dokonywania czynw wbrew biegncym zewszd ostrzeeniom o niebezpieczestwie. Brak wraliwoci na bl i koniecznoci unikania go sprawia, e zombie s przeciwnikiem bardzo trudnym do zwalczenia. Zombie po prostu nie zauwaa, e odnis rany, nie kojarzy ich z zagroeniem dla ycia i zdrowia, nie odstrasz go zatem od ponownego ataku. Bdzie walczy nadal, nawet jeli odnis powane uszkodzenie ciaa - do momentu, w ktrym nic z niego nie zostanie.

F. Szsty zmys
Studia historyczne wspierane badaniami laboratoryjnymi i obserwacjami terenowymi wykazay, e zombie wielokrotnie atakoway nawet w sytuacji, kiedy wszystkie narzdy odpowiedzialne za postrzeganie zmysowe zostay uszkodzone lub ulegy rozkadowi. Czy to oznacza, e zombie odznaczaj si jakim szstym zmysem" nieznanym ludziom? By moe. ywi ludzie zwykle korzystaj z niewiele ponad 5% zdolnoci swych mzgw. Moliwe, e wirus stymuluje jaki zmys, o ktrym ludzie zapomnieli w czasie ewolucji. Teoria ta prowokuje najbardziej oywione debaty spord wszystkich dotyczcych walki z zombie. Jak dotd nauka nie dostarczya przekonujcych dowodw na jej potwierdzenie lub obalenie.

G. zdolno regeneracji
Mimo licznych poda i legend ludowych, fizjologia umarlakw nie umoliwia im regenerowania adnej czci ciaa. Co obumaro, to ulega rozkadowi. Wszelkiego rodzaju i wielkoci rany odniesione za ycia pozostan widoczne przez cay okres reanimacji. Na pojmanych osobnikach wyprbowywano wiele metod leczenia, majcych stymulowa procesy gojenia, ale bez rezultatu. Ta niezdolno do samoistnego gojenia si ran, ktr ywi ludzie przyjmuj za najbardziej naturalny

proces, jest wielk saboci zombie. Gdy czowiek dokonuje wielkiego wysiku fizycznego, dochodzi do nieuniknionego uszkodzenia mini, ale niemal natychmiast uszkodzona tkanka zostaje odbudowana i wzmocniona - na tym zasadza si cay proces zaprawy fizycznej i treningu. U ywego trupa naderwany misie pozostanie uszkodzony, co sprawia, e ich sprawno z kadym ruchem maleje zamiast rosn.

H. Rozkad
Przecitna dugo ycia" zombie, definiowanego jako okres mijajcy od reanimacji do momentu, w ktrym rozkad posunie si tak daleko, e uniemoliwia jego dalsze funkcjonowanie, wynosi od trzech do piciu lat. Brzmi to nieprawdopodobnie - ludzkie zwoki zdolne stawi czoo naturalnemu procesowi rozkadu - ale wynika z elementarnych praw biologii. Gdy czowiek umiera, jego ciao zostaje natychmiast zaatakowane przez miliardy mikroskopijnych organizmw. Te mikroby s cay czas obecne w ciele, jak rwnie w otaczajcym je rodowisku naturalnym. Pki organizm yje, procesy immunologiczne trzymaj mikroorganizmy w szachu, nie pozwalajc im atakowa tkanek. mier usuwa t barier. Mikroby mno si i zaczynaj zjada ciao, rozkadajc tkanki na poszczeglne komrki. Odr i zmiana koloru, towarzyszce rozkadowi misa, to wanie efekty dziaalnoci tych organizmw. Zamawiajc stek skruszay", w rzeczywistoci zamawiasz taki, w ktrym miso zostao ju napoczte przez bakterie osabiajce jego ciso. Gdyby pozwoli mu krusze" nieco duej, stek ten rozpadby si, pozostawiajc jedynie czci zbyt twarde lub niejadalne dla mikrobw. W ciele ludzkim s to koci, zby, paznokcie i wosy. To naturalny cykl biologiczny, sposb, w jaki przyroda od wiekw recyrkulowaa" skadniki odywcze, pozwalajc im wraca do acucha pokarmowego. By zatrzyma ten proces i uchroni martwe tkanki przed rozkadem, naley je umieci w rodowisku, ktrego unikaj bakterie - o ekstremalnie niskiej lub wysokiej temperaturze, w obecnoci toksycznych chemikaliw (balsamowanie formaldehydem) lub wirusa Solanum. Niemal wszystkie znane bakterie powodujce rozkadanie ludzkiego ciaa w wielokrotnie powtarzanych testach odrzucay tkanki zakaone tym wirusem, ktry dziki temu okaza si by cakiem efektywnym rodkiem do balsamowania zwok. Gdyby nie to, zwalczanie ywych trupw byoby bardzo proste, bo wystarczaoby unika ich przez kilka tygodni, czy nawet dni, zanim si nie porozpadaj. Naukowcy nadal spieraj si co do przyczyn tego stanu rzeczy. Tym bardziej, e istniej jednak bakterie zdolne przystosowa si do ycia w organizmach zainfekowanych wirusem - i cae szczcie, gdy inaczej pozostayby idealnie zakonserwowane na zawsze. Take warunki naturalne, wilgotno i temperatura, graj spor rol w tym procesie. Zombie przemierzajce bagna Lui-zjany na pewno przetrwaj krcej, ni te bkajce si po suchej i zimnej pustyni Gobi. Warunki ekstremalne, takie jak bardzo niskie temperatury lub zanurzenie ciaa w substancjach konserwujcych, hipotetycznie mog umoliwi zombie nieograniczon czasem egzystencj. Notowano przypadki, w ktrych poddany podobnym zabiegom zombie przetrwa kilka dekad, jeli nie wiekw. Rozkad nie oznacza, e ktrego dnia zombie po prostu si rozleci. Procesy rozkadu dotykaj poszczeglnych organw w rnym stopniu i czasie. Znane s opisy, wedug ktrych mzg zombie pozosta nienaruszony w momencie, gdy ciao ulego niemal penej dezintegracji. Natomiast u czci osobnikw rozkad dotkn szybciej mzgu, ktry zachowujc kontrol nad pewnymi funkcjami organizmu, utraci kompletnie panowanie nad innymi. Ostatnio pojawia si i nabraa popularnoci teoria, wedug ktrej mumie egipskie to pierwszy znany przypadek zabalsamowania zombie. Dziki tej technice miayby one przetrwa kilka tysicy lat po pogrzebaniu. To kompletna bzdura i kady, kto ma cho blade pojcie o staroytnym Egipcie umieje si setnie: przecie pierwszym najwaniejszym i najbardziej skomplikowanym krokiem przygotowa do balsamowania ciaa faraona byo wanie usunicie mzgu!

Ukad trawienny
Ostatnie odkrycia obaliy raz na zawsze teori, e zombie odywiaj si ludzkim misem. Przewd pokarmowy zombie jest cakowicie martwy. Cay skomplikowany proces rozkadania zjedzonego pokarmu, pozyskiwania z niego czynnikw odywczych i wydalania niestrawnych resztek w organizmie umarlaka w ogle nie zachodzi. Sekcje zwok zneutralizowanych zombie wykazay ponad wszelk wtpliwo, e poarte miso zalega w stanie niestrawionym w caym przewodzie pokarmowym. Czciowo przeute, powoli rozkadajce si resztki pokarmu gromadz si w miar poerania kolejnych ofiar, a wreszcie napierajce od przeyku wiee miso wypchnie starsze jego pokady przez odbyt; w razie jego zatkania dochodzi do rozerwania odka, a czasem i powok brzusznych. O ile te widowiskowe przypadki nie s moe powszechne, wielu wiadkw wspomina zombie z rozdtymi brzuchami. Sekcja jednego ze zneutralizowanych umarlakw wykazaa, e mia on w przewodzie pokarmowym a 95 kilogramw niestrawionego misa!

Oddychanie
Puca zombie zachowuj szcztkow czynno, zasysajc powietrze i usuwajc je. W ten sposb powstaje charakterystyczne jkliwe zawodzenie wydawane przez umarlakw. Nie suy to jednak, jak u ywego organizmu, absorbowaniu tlenu z powietrza i usuwaniu dwutlenku wgla. Wirus Solanum sprawia, e tlen nie jest potrzebny do funkcjonowania mzgu i ciaa - cay ukad oddechowy jest zombie zupenie niepotrzebny. To wyjania zdolno umarlakw do chodzenia po dnie zbiornikw wodnych i przeycia w atmosferze zabjczej dla ywych ludzi. Zmutowany mzg jest, jak ju wspomniaem, cakowicie niezaleny od tlenu.

K. Krenie i pyny ustrojowe

Zombie zachowuj wszystkie organy ukadu krenia, wcznie z sercem, lecz s one dla nich absolutnie bezuyteczne. Ukad krenia umarlaka to jedynie cig przewodw wypenionych zgstnia krwi o konsystencji elu. To samo dotyczy ukadu limfatycznego i wszystkich innych obwodw, w ktrych u ywego czowieka kr pyny ustrojowe. Ta mutacja, ktra zdaje si by kolejn przewag zombie nad ludmi, jest w istocie darem niebios dla ywych - brak pynw ustrojowych zapobiega atwemu przekazywaniu wirusa. W innym przypadku walka wrcz byaby niemal niemoliwa, gdy nieuniknione przy niej opryskanie krwi i innymi pynami ustrojowymi byoby miertelnym zagroeniem.

L. Rozmnaanie
Zombie nie mog rozmnaa si pciowo. Ich organy pciowe s martwe i niezdolne do dziaania na skutek braku krenia. Podejmowane w warunkach laboratoryjnych prby zapodnienia jaja pobranego od kobiety--zombie ludzkimi plemnikami (i vice versa) zakoczyy si niepowodzeniem. Zombie nie wykazuj adnych oznak podniecenia seksualnego, zarwno wzgldem siebie, jak ywych ludzi. Dopki bardziej zaawansowane badania nie wyka inaczej, moemy chyba odetchn z ulg: nasza najgorsza obawa - zombie zdolne do rozmnaania si - jest na szczcie niemoliwa do spenienia.

M. Sia
Zombie dysponuj t sam si co ywi ludzie. Sia poszczeglnych zombie zaley od tego, do czego by zdolny czowiek, ktry sta si ywym trupem. Po mierci adne komrki miniowe nie przyrastaj, nic take nie wiadomo o czynnoci gruczow wydzielajcych hormony, w tym zwaszcza adrenalin, ktra umoliwia ludziom krtkotrwae zwikszenie wydolnoci fizycznej. Umarlaki maj natomiast jedn wielk przewag nad ludmi - niesamowit wytrzymao. Wyobracie sobie do czego byby zdolny czowiek nieodczuwajcy zmczenia. Bl mini i wyczerpanie kad kres zdolnoci kadego czowieka do wysiku, ale zombie to po prostu nie dotyczy.

One dziaaj bez przerwy z t sam energi a do momentu, w ktrym przecione minie dosownie si rozpadn. Ten brak umiaru sprawia, e sia zombie z czasem ulega ograniczeniu, ale zanim do tego dojdzie, umarlak zdaje si rozporzdza nadludzk energi. Wiele barykad zdolnych powstrzyma 3-4 silnych ludzi padao pod naporem jednego zdeterminowanego zombie.

N. Prdko
Umarlak porusza si wolno, z wysikiem, kulejcym kaczym chodem. Nawet wieo reanimowany zombie ma problemy z koordynacj ruchw i zatacza si w trakcie chodu. Jego prdko poruszania si zaley w zasadzie od dugoci ng. Wysoki umarlak stawia dusze kroki ni niski. Zombie s cakowicie niezdolne do biegu. Najszybsze ich zaobserwowane tempo poruszania si to jeden krok na ptorej sekundy. Nie naley jednak zapomina o zasadniczej przewadze zombie nad ludmi, jak jest nieodczuwanie zmczenia. Ludzie, ktrym si wydaje, e zawsze uda im si biegiem uciec przed zombie, powinni sobie przypomnie bajk o zajcu i wiu, zmodyfikowan o fina, w ktrym zajc zostaje poarty ywcem...

O. Sprawno ruchowa
Przecitny czowiek przewysza poziomem sprawnoci nawet najsilniejszego umarlaka o 90%. Spora w tym zasuga oglnej sztywnoci nekrotycznej tkanki miniowej zombie, odpowiedzialnej za ich niepewny chd. Umarlaki niemal nie wykazuj koordynacji ruchw, co stanowi ich najsabszy punkt. Nikt nigdy nie widzia, eby zombie skaka i to nawet nie z miejsca na miejsce, ale w miejscu. Utrzymanie rwnowagi na wskiej powierzchni ley poza ich moliwociami. Take pywanie to umiejtno zastrzeona dla istot ywych. Istnieje teoria, zgodnie z ktr wzdty umarlak moe zosta wyniesiony na powierzchni i stanowi tam zagroenie. Jakkolwiek brak wynikw bada mogcych jednoznacznie obali to twierdzenie, wydaje si by ono raczej niewiarygodne. Powolny proces rozkadu zjedzonego misa zapobiega akumulacji powstajcych przy tym gazw. Zombie wchodzce lub spadajce do wody stanowi zagroenie gwnie na dnie, wczc si po nim bez celu, pki w kocu nie pokona ich proces rozkadu. Umarlaki potrafi si wspina jedynie w sprzyjajcych okolicznociach. Jeli zombie wykryje ofiar na wyszym pitrze budynku, zawsze podejmie prb wspinaczki do niej, wchodzc na kad powierzchni wok, choby absolutnie si do wspinaczki nie nadawaa. Wikszo tych usiowa koczy si porak. Nawet jeli zombie natknie si na drabin, brak koordynacji ruchowej sprawi, e jedynie jeden umarlak na czterech bdzie w stanie z niej skorzysta.

2. wzorce zachowa
A. inteligencja
Wielokrotnie udowodniono, e nasz gwn przewag nad umarlakami jest zdolno logicznego mylenia. Inteligencja przecitnego zombie znajduje si na poziomie owada, a moe nawet nieco niej. W adnym przypadku nie udowodniono ich zdolnoci do rozumowania lub uywania logiki. Zombie pozbawione s wsplnej dla wielu przedstawicieli ziemskiej fauny zdolnoci do wycigania wnioskw z niepowodze i modyfikowania taktyki dziaa, by w kocu odkry waciw drog prowadzc do celu. W jednym z zanotowanych przypadkw czowiek znalaz si na krawdzi doliny oddzielony od kilkudziesiciu zombie. zerwanym mostem. Umar-laki jeden po drugim dochodziy do zerwanego mostu i spaday w przepa, podejmujc indywidualn prb zapania ofiary i nie biorc pod uwag losu, jaki spotka ich pobratymcw. aden zombie nawet nie prbowa modyfikowa swojego

sposobu dziaania. Nieprawdziwe s take mity o zombie zdolnych uywa narzdzi. Do tej pory nie zanotowano przypadku, by umarlak potrafi si posugiwa czymkolwiek ze swego otoczenia. Nawet podniesienie z ziemi kamienia i uycie go jako motka jest poza zasigiem jego zdolnoci umysowych. To proste dziaanie mogoby dowodzi, e w mzgu zombie zachodz choby podstawowe procesy mylowe, jak obserwacja, i kamie mgby by skuteczniejszym, twardszym narzdziem ni goa rka. Jak na ironi, wiek komputerw pozwoli nam lepiej wczu si w rol zombie ni naszym prymitywnym" przodkom. Z rzadkimi wyjtkami nawet najpotniejsze komputery nie s w stanie samodzielnie myle. Robi to, do czego si je zaprogramuje i nic wicej. Tej jednej zaprogramowanej funkcji nie s w stanie zmieni, zawiesi czy porzuci. Nie zapisuj nowych danych. Nie generuj nowych komend. Taki komputer bdzie wykonywa zadan czynno najlepiej jak potrafi, pki jest zasilany prdem. I tak wanie funkcjonuje mzg zombie. Jest zaprogramowan instynktem na jedn czynno, odporn na zuycie maszyn, ktrej nie da si wyczy - mona j jedynie zniszczy. B. Uczucia Nic nie wiadomo o tym, by ywy trup mia jakiekolwiek uczucia. Wszelkie prby podejmowania z nimi walki psychologicznej, od rozbudzania gniewu po apelowanie o wyrozumiao, spaliy na panewce. Rado, smutek, zaufanie, niepokj, mio, nienawi, strach - te i tysice innych odczu ksztatujce ludzkie serce s dla zombie rwnie bezuyteczne, co sam organ, ktry tradycyjnie uwaa si za ich siedzib. Nie jest do koca pewne, czy to nasza przewaga, czy wrcz przeciwnie - najwiksza sabo. Dyskusja trwa od dawna i zapewne bdzie trwa jeszcze bardzo dugo.

C. Pami
Nieprawdziwa jest teoria, wedug ktrej zombie zachowuj znajomo faktw ze swego poprzedniego ycia. Syszy si historie, e zombie wracaj do swoich dawnych miejsc zamieszkania lub pracy, posuguj si urzdzeniami, ktre kiedy wykorzystywali, a nawet okazuj lito czonkom dawnej rodziny. To kompletna bzdura. Nie istnieje nawet cie dowodu na poparcie tej teorii. Zombie nie moe zachowa w wiadomoci adnych obrazw z przeszoci, a to z bardzo prostej przyczyny - w jego zmutowanym mzgu nie ma nic takiego jak wiadomo! Ani widok ukochanego za ycia zwierzaka, ani tym bardziej znajoma okolica czy ywy czonek rodziny nie wzbudzi w nim adnych miych wspomnie. Niezalenie od tego kim by ywy trup za ycia, tej osoby ju nie ma, odesza, a jej miejsce zaj bezduszny automat kierujcy si jedynie dz zjadania misa. Dlaczego w takim razie zombie trzymaj si miast, unikajc wsi? Po pierwsze, nie wynika to z adnych wiadomych preferencji - po prostu zostaj tam, gdzie nastpia reanimacja. Po drugie, gwnym powodem, dla ktrego zombie pozostaj w miastach, zamiast rozlewa si po caym kraju, jest obfito poywienia, gdy miasta s najwikszymi skupiskami ludzi.

D. Potrzeby fizyczne
Umarlak nie wykazuje adnych potrzeb fizycznych artykuowanych lub odczuwanych przez ywych ludzi, poza godem. Nigdy nie widziano zombie picego ani w inny sposb odpoczywajcego. Nie reaguj na zimno lub gorco. Nie szukaj schronienia w z pogod. Nie znaj 56 - MAX BROOKS nawet tak prostej i naturalnej potrzeby jak pragnienie. Skutki mutacji wywoanych przez wirus Solanum przecz wszystkiemu, na czym opiera si nauka, gdy w ich wyniku powstaje organizm cakowicie samowystarczalny.

E. Porozumiewanie
Zombie nie posuguj si adnym jzykiem. Ich struny gosowe s w stanie wydawa dwiki, ale ich mzg nie jest zdolny do procesw mylowych niezbdnych do artykulacji mowy. Gardowe jki wydawane w chwili odnalezienia ofiary s jedynym przejawem zdolnoci zombie do komunikacji gosowej. Gdy umarlak szuka eru, jki s przecige i utrzymane w niskich tonach. Ich wysoko i

gono ulega wyranej zmianie, gdy zombie przystpuje do ataku. Ten przeraajcy dwik powszechnie wizany z ywymi trupami suy do zwoywania innych zombie, a ostatnie badania dowodz, e dziaa on na ludzi jako bro psychologiczna o duej sile oddziaywania.

F. Stosunki spoeczne
Od zawsze kryy rnorakie teorie na temat zdolnoci zombie do funkcjonowania jako kolektywna sia. Jedni przedstawiali je jako armi dowodzon przez szatana, inni snuli porwnania do roju owadw kierujcych si feromonami, za ostatnio wielk popularno zyskaa hipoteza, jakoby grupy zombie dogadyway si za pomoc telepatii. W rzeczywistoci umarlaki nie tworz spoeczestwa godnego tej nazwy. Nie wyksztaciy hierarchii, nie ma wrd nich wyranego acucha decyzyjnego, nie d do stworzenia jakiejkolwiek cywilizacji. Horda ywych trupw, niezalenie od jej wielkoci, sta-| nowi jedynie zbiorowisko jednostek. To, e kilka setek f zombie zaatakuje jedn ofiar, wynika z indywidualnych decyzji podjtych samodzielnie przez kadego osobnika. Umarlaki zdaj si nie zauwaa obecnoci innych zombie. Nigdy nie zaobserwowano adnej reakcji na widok innego zombie niezalenie od dystansu pomidzy nimi. To skania do zadania pytania: w jaki sposb zombie rozpoznaj si nawzajem i s w stanie odrni na odlego przedstawiciela swego rodzaju od ywej ofiary? Odpowiedzi na t zagadk wci nie odnaleziono. Zombie omijaj si na takiej samej zasadzie, jak omijaj przedmioty. Wpadajc na siebie, nie podejmuj adnej prby kontaktu czy porozumienia. Zombie poerajce t sam ofiar bd sobie wyrywa ks misa, na ktry maj ochot, ale adnemu nie przyjdzie na myl odepchn konkurenta. Jedynym dziaaniem majcym jakie pozory interakcji spoecznej jest reakcja na odgosy wydawane przy atakowaniu zdobyczy, zdolne przycign wszystkie zombie w zasigu suchu. Te dwiki nieodmiennie cigaj je do miejsca, skd s wydawane. Kiedy podnoszono tez, e to oznaka zorganizowanego dziaania -meldunki wysanych przodem szperaczy o odnalezieniu ofiary. Dzi zdajemy sobie ju spraw z tego, e to jedynie przypadek. Okrzyki wydawane przez zombie s ich instynktown reakcj, a nie wezwaniem skierowanym do innych.

G. Polowanie
Zombie s nomadami, istotami wdrownymi bez wiadomoci terytorialnej i nieznajcymi koncepcji domu". W poszukiwaniu poywienia potrafi przemierza setki i tysice kilometrw, wrcz przewdrowa cae kontynenty. Trudno mwi o jakichkolwiek wzorcach zachowa w czasie polowania, wszystko zaley od przypadku. eruj zarwno za dnia, jak i w nocy. Nie prowadz adnych systematycznych poszukiwa ofiar, nie s zdolne do oczekiwania na er w puapce. Atakuj jedynie te ofiary, na ktre si przypadkiem natkn. Nie kojarz adnych miejsc czy ksztatw z erowiskiem. Znane s przypadki, w ktrych watahy zombie przechodzce koo zabudowa gospodarskich mijay je obojtnie, a do domw wchodziy jedynie te osobniki, ktrym budynki wyrosy na trasie marszu. Przeszukiwanie terenw miejskich zajmuje wicej czasu, co sprawia, e zombie zatrzymuj si tam na duej, ale i tam nie zauwaono, by jakie konkretne typy budynkw cieszyy si wikszym zainteresowaniem. Umarlaki zdaj si cakowicie ignorowa otoczenie. Nie rozgldaj si, prbujc pozna nowe miejsce. Powczc nogami, chwiejnym krokiem bd milczco poda przed siebie, pki nie odnajd ofiary. Jak ju wczeniej mwiono, zombie dysponuj znakomit zdolnoci lokalizacji eru. Kiedy ju trafi na trop, te uprzednio ciche i obojtne automaty, przechodz metamorfoz w co, co najatwiej przyrwna do samonaprowadzajcej si rakiety. Gowa natychmiast kieruje si w stron potencjalnej ofiary, opada szczka, rozchylaj si wargi, a z gbi trzewi odzywa si donone zawodzenie. Od momentu pojawienia si eru zombie przestaje reagowa na cokolwiek innego. Raz rozpoczty atak moe przerwa jedynie mier ofiary lub samego zombie.

H. Motywacja
Dlaczego zombie poluj na ludzi? Przecie wiadomo, e poerane miso nie jest trawione, nie suy

zasilaniu organizmu. Skoro nie daje im to adnej korzyci, dlaczego instynkt kae im zabija i poera? Nie wiadomo. Wspczesne badania i studia historyczne dowodz, e ludzkie miso nie stanowi wycznej diety zombie. Ekspedycje ratunkowe wielokrotnie meldoway, e rejon wystpowania epidemii rozpoznaje si po cakowitym braku fauny. Wczce si po takim terenie zombie zabijaj i poeraj wszystkie stworzenia, due i mae, a jednak ludzkie miso stanowi najbardziej podany er, dla ktrego porzucaj wszelki inny. W jednym z eksperymentw pojmanemu umarlakowi dano do wyboru dwa identycznie wygldajce kawaki misa - jeden ludzki, drugi zwierzcy. W wielokrotnie powtarzanej prbie zombie zawsze wybiera miso ludzkie. Powody tak wyranej preferencji pozostaj wci nieznane. Nie ulega jednak wtpliwoci, e zabjczy instynkt wytwarzany przez infekcj wirusem Solanum nie jest specjalnie wybredny, popychajc zombie do atakowania i poerania kadego ywego organizmu. Nie napotkano do tej pory adnych wyjtkw od tej zasady.

I. Zabicie ywego trupa

Zabicie zombie, jakkolwiek nieskomplikowane metodologicznie, nie jest wcale atwe. Jak stwierdzono powyej, umarlak nie potrzebuje adnych ludzkich procesw fizjologicznych do podtrzymania ycia. Zniszczenie lub powane uszkodzenie ukadw krenia, pokarmowego, czy oddechowego w aden sposb nie zaszkodzi ywemu trupowi, gdy funkcjonowanie jego mzgu nie jest od nich zalene. Mwic krtko, o ile istniej tysice sposobw zabicia czowieka, zabi zombie mona tylko w jeden, jedyny sposb. Tylko zniszczenie mzgu skutkuje jego umierceniem i naley do tego dy wszelkimi dostpnymi rodkami.

j. Usuwanie cia
Wirus Solarium jest w stanie przey w ciele umierconego umarlaka do 48 godzin. Z tego powodu naley wykaza najwysz ostrono w obchodzeniu si ze zwokami zombie. Najgroniejsza jest gowa, w ktrej wystpuje najwiksze stenie wirusw. Nigdy nie naley dotyka cia zombie bez ubrania ochronnego. Naley je zawsze traktowa jak materia niebezpieczny, silnie toksyczny. Najbezpieczniejszym i najskuteczniejszym sposobem usunicia ciaa jest kremacja. Nie naley wierzy w pogoski o rzekomym skaeniu terenu chmurami dymu przenoszcego wirusy - to zabobon. Wystarczy zdrowy rozsdek, by wykaza, e aden wirus nie jest w stanie przey wysokiej temperatury koniecznej do spopielenia ciaa, nie mwic ju o kontakcie z otwartym ogniem.

K. Czy istnieje moliwo udomowienia?

Powtrzmy: zmutowany mzg umarlaka nie jest podatny na jakiekolwiek manipulacje. Ani leczenie farmakologiczne, ani interwencje chirurgiczne, ani radioterapia nie przyniosy adnych rezultatw. Nie pomoga terapia zajciowa, zombie nie jest podatny na tresur. Tej maszyny do zabijania nie da si przeprogramowa. Bdzie dziaa tak, jak jej nakazuje instynkt, albo wcale.

E-ZOMB1E VOODOO
Skoro zombie jest produktem infekcji wirusowej, a nie czarnej magii, jak wyjani fenomen zombie w religii voodoo: osb, ktre zmary, po czym wstay z grobu, by y wiecznie jako niewolnicy ywych? To prawda, e samo sowo zombie" pochodzi od uywanego w jzyku kimbundu sowa nziimbe", oznaczajcego dusze zmarych. Prawd jest take, e zombie i przemiana w zombie s integraln czci afrokaraibskiej religii voodoo. Tyle tylko, e wsplne cechy zombizmu wirusowego i religijnego kocz si na podobiestwie nazwy. Wprawdzie houganom (kapanom voodoo) przypisuje si moc przemiany si magii ywych ludzi w zombie, lecz w rzeczywistoci ich praktyki s w peni wytuma-czalne argumentami naukowymi. Proszek zombie", rodek wykorzystywany przez houganw do rzekomej zombifikacji, zawiera bardzo silne neurotoksyny, a jego skad jest najsilniej strzeon tajemnic kapanw. Toksyny zawarte w tej substancji paraliuj centralny ukad nerwowy, wywoujc stan podobny do hibernacji. Czynnoci serca, mzgu i oddechowe zostaj

sprowadzone do minimum, co mniej dowiadczonych lekarzy wprowadza w bd i orzekaj oni o mierci osobnika poddanego dziaaniu proszku zombie". Wielu ludzi pogrzebano w tym stanie, skazujc na straszne przebudzenie z letargu w zamknitej i zakopanej trumnie. Szamoczc si w jej wntrzu, zuywaj resztk tlenu i jeli nawet zostaj w kocu wydobyci, niedotlenienie mzgu powoduje w nim nieodwracalne zmiany. Przywrcony do ycia osobnik bdzie bdzi bez celu, niezdolny wyartykuowa mowy, z bardzo ograniczon zdolnoci rozpoznawania czegokolwiek wok siebie, bdnie rozpoznawany jako zombie. Jak odrni takiego e--zombie od ofiary infekcji wirusem Solarium? Rnice s oczywiste:

1. e-zombie okazuj uczucia.

Ludzie cierpicy na uszkodzenia mzgu wywoane dziaaniem neurotoksyn z proszku zombie" nadal s zdolni odczuwa normalne ludzkie emocje. Umiechaj si, pacz, okazuj gniew, gdy s krzywdzeni lub prowokowani. Prawdziwy zombie nie jest do tego zdolny.

2. e-zombie zastanawiaj si.

Prawdziwy zombie na widok ywego czowieka zamienia si w inteligentn bomb". e-zombie voodoo zatrzyma si, by zastanowi si, kim jest ta druga istota. Moe podej do czowieka, ale rwnie dobrze sta dalej i obserwowa, czekajc, a jego uszkodzony mzg wreszcie zanalizuje to, co widzi, lub uciec. Natomiast na pewno nie uniesie ramion, nie opuci szczki i nie ruszy, wydajc nieziemskie zawodzenie, by zabija i poera.

3. e-zombie odczuwaj bl.

Gdy e-zombie potknie si i przewrci, nabije sobie siniaka i moe jkn z blu. Jeli odnis wczeniej jakie obraenia, bdzie je opatrywa, a przynajmniej zauway, e odnis ran. Zombie voodoo nie zignoruje gbokiego cicia, uszkadzajcego jego ciao, jak prawdziwy zombie.

4. e-zombie rozpoznaj ogie.

Zombie voodoo nie zawsze musz wykazywa strach przed ogniem. Niekiedy uszkodzenia mzgu s na tyle gbokie, e w pierwszej chwili ci nieszcznicy mog nawet nie pamita, co to jest. Zatrzymaj si, eby go obejrze, moe nawet sign, by go dotkn, ale raz sparzywszy si, bd unika pomieni.

5. e-zombie rozpoznaj otoczenie.

W odrnieniu od zombie prawdziwych, ktre wykazuj pobudzenie tylko w trakcie polowania na ofiar, e-zombie reaguj na gwatowne zmiany owietlenia, dwiki, smak i zapach. Zanotowano przypadki ogldania przez e-zombie telewizji, ledzenia migajcych wiate, suchania muzyki, kulenia si na grzmot burzy, a przede wszystkim zwracania uwagi na inne e-zombie. Ta ostatnia okoliczno zapobiega w kilku wypadkach ich pochopnej eksterminacji przez domorosych owcw - e-zombie spoglda na innych czonkw hordy, wydawa dwiki, nawet dotyka ich twarzy.

6. e-zombie nie maj szstego zmysu.

Czowiek cierpicy na symptomy zatrucia neurotok-synami zawartymi w proszku zombie" pozostaje nadal istot ludzk, polegajc gwnie na postrzeganiu wzrokowym. Nie jest w stanie funkcjonowa sprawnie w nocy, sysze krokw z duej odlegoci, wyczuwa woni ofiary z wiatrem. Te e-voodoo daj si nawet zaskoczy komu, kto podchodzi je z tyu. Tego ostatniego nie zaleca si jednak, gdy przestraszone mog gwatownie zareagowa.

7. e-zombie potrafi si komunikowa.

Co prawda nie znajduje to penego potwierdzenia we wszystkich przypadkach, ale cz e-zombie potrafi reagowa na sygnay audiowizualne; mog rozumie sowa, a nawet proste zdania. Wiele e-zombie z czasem odzyskuje zdolno mowy, komunikujc si krtkimi, prostymi zdaniami, zwykle nie prowadzc zbyt dugich rozmw.

8. e-zombie mona kontrolowa

W wielu przypadkach uszkodzenia mzgu e-zombie w duym stopniu eliminuj u nich zdolno rozpoznawania czynw. W tym stanie s one bardzo podatne na sugestie. Czasem do pozbycia si ich wystarczy prosty rozkaz, co powoduje, e wielu ludzi uwaa, e jest w stanie podobnie kontrolowa prawdziwego zombie. Paru lekkomylnych osobnikw byo przekonanych, e potrafi si sugestii powstrzyma atakujc hord prawdziwych umarlakw. O swoim bdzie przekonywali si poniewczasie, gdy zewszd wycigay si ju do nich zimne donie, a poamane zby wbijay si w ich ciaa. Powysze uwagi maj pomc w rozrnieniu prawdziwych zombie od osobnikw wykazujcych pewne cechy zombie, ale nimi niebdcych. Uwaga kocowa: e-zombie spotyka si w Afryce subsaha-ryjskiej, na Karaibach, w rodkowej i Poudniowej Ameryce oraz na poudniu Stanw Zjednoczonych. Szans na spotkanie czowieka zamienionego przez houganw w e-zombie w innych regionach geograficznych, jakkolwiek realnie istniejce, wydaj si by znikome.

ZOMBIE w HOLLYWOOD
Od chwili, gdy ywe trupy po raz pierwszy pokazay si na srebrnym ekranie, ich najwikszym wrogiem stali si nie owcy zombie, lecz krytycy. Naukowcy, wykadowcy, nawet wiadomi obywatele zwracali uwag, e filmy te przedstawiaj umarlakw w sposb fantastyczny, oderwany od rzeczywistoci. Poraajce wizualnie skutki uycia broni, przeczce fizyce sceny walk, nierealne postawy i dokonania ludzkich bohaterw, a nade wszystko magiczne, niezwycione, a czasem komiczne postaci ywych trupw skadaj si na kontrowersyjny obraz nurtu kina zombie". Podnosi si rwnie argument, e przewaga stylizacji nad ilustrowaniem problemu, spotykana nagminnie w tych filmach, prowadzi do bdnych wnioskw, mogcych narazi widza na mier w razie rzeczywistego spotkania z zombie. Tak powane ataki zasuguj na rwnie powany odpr. Ogldajc film, nigdy nie naley zapomina o tym, e z rzadkim wyjtkiem obrazw bazujcych na prawdziwych wydarzeniach*, celem kadej produkcji kinematograficznej jest w pierwszym rzdzie dostarczenie widzowi rozrywki. Poza twrcami filmw dokumentalnych (a i z tych cz jest przecie dramatyzowana), twrca musi si cieszy jak doz artystycznej swobody wyrazu, konieczn rwnie po to, by jego dzieo zostao zaakceptowane przez publiczno. Nawet filmy ilustrujce prawdziwe wydarzenia czasem od nich odchodz, powicajc prawd historyczn na rzecz sprawnie przedstawionej opowieci. Niektre postaci w rzeczywistoci cz cechy kilku osb, wprowadza si postaci fikcyjne, by atwiej przedstawi dugotrwae procesy, uproci scenariusz, bd nawet jedynie dla ubarwienia sceny. Oczywicie mona twierdzi, e najwaniejszym zadaniem artysty jest stawia publicznoci intelektualne wyzwania, edukowa j i owieca. To bardzo szczytne i zasugujce na pochwa cele, ale trudno nie kaganek owiaty wrd publicznoci, ktra w cigu dziesiciu minut od rozpoczcia filmu posna lub rozesza si do domw. Przyjmujc do wiadomoci podstawow zasad produkcji filmw, atwiej zrozumie, dlaczego filmy nurtu kina zombie" niekiedy tak daleko odchodz od rzeczywistoci, na ktrej si opieraj. Zbrojni w t wiedz moemy bezpiecznie oglda te filmy zgodnie z intencjami ich twrcw: jako rda przejciowej, rzadko skaniajcej do gbszych przemyle rozrywki, a nie ilustracj podrcznika sztuki przetrwania.
Na danie twrcw filmw lub ich spadkobiercw, tytuy filmw opartych na rzeczywistych historiach star z zombie zostay usunite [przyp. aut.].

WYBUCHY EPIDEMII
Kady atak wirusa zornbizmu jest inny, ale w zalenoci od czynnikw terenowych, liczebnoci zainfekowanych, reakcji zamieszkujcej dany teren ludnoci itp., mona wydzieli cztery klasy (stopnie) intensywnoci epidemii:

Epidemia klasy I
Lokalny atak epidemii zwykle w krajach rozwijajcych si lub w izolowanym rejonie wiejskim krajw rozwinitych. Liczba przypadkw zornbizmu w epidemii klasy I waha si midzy l a 20. Liczba ofiar (wliczajc zainfekowanych) zwykle mieci si w przedziale od l do 50. Czas jej trwania, od pierwszego do ostatniego zanotowanego przypadku choroby, wynosi od 24 godzin do 14 dni. Promie terenu zagroonego przez lokalne ognisko choroby rzadko przekracza 30 km. W wielu przypadkach granice ogniska wyznaczaj przeszkody terenowe, niemoliwe do pokonania przez zombitykw. Reakcja na lokalny atak zwykle jest niewielka, ograniczona do dziaa podejmowanych przez miejscow ludno wasnymi siami, czasem z maym udziaem formacji porzdkowych. Takie lokalne wybuchy epidemii rzadko, jeli w ogle, staj si przedmiotem zainteresowania mediw. Jeli informacje na ten temat przedostaj si do gazet i telewizji, zwykle mona je znale w historiach o wypadkach" lub zabjstwach". Tego typu ataki epidemii zdarzaj si najczciej i s najatwiejsze do przeoczenia.

Epidemia klasy II
Zwykle zdarzaj si w miastach lub na terenach gsto zaludnionych. Liczba przypadkw jest wysza ni w epidemii klasy I, w przedziale od 20 do 100. Liczba ofiar siga ju zwykle kilkuset, cho czas trwania moe nie by duszy ni w przypadku epidemii klasy I. W wielu przypadkach wiksza liczba zombitykw powoduje znacznie aktywniejsz reakcj. Na terenach miejskich moe obj obszar o promieniu nawet powyej 150 km, ale w gsto zaludnionych miastach ogranicza si do kilku kwartaw. Zwalczenie tak intensywnego ogniska epidemii wymaga zaangaowania znacznych i dobrze zorganizowanych si, zwykle wie si z uyciem jednostek obrony terytorialnej - w USA Gwardii Narodowej, a za granic odpowiednikw tej formacji. Struktury wojskowe i paramilitarne nie tylko podejmuj dziaania bojowe, ale zapewniaj take kontrol tumw oraz zabezpieczenie medyczne i logistyczne. Wybuch epidemii klasy II zwykle przyciga zainteresowanie prasy, o ile wydarzenia nie maj miejsca w jakim bardzo odlegym regionie geograficznym lub w kraju, w ktrym dostp do informacji jest blokowany przez cenzur. Nie zawsze jednak, niestety, mona liczy na dokadn i rzeteln relacj z przebiegu zdarze.

Epidemia klasy III

Prawdziwy kryzys. Wybuchy epidemii klasy III szczeglnie dobitnie pokazuj prawdziw natur zagroenia zombizmem. Tysice ywych trupw opanowuj teren w promieniu setek kilometrw. Czas trwania takiego ataku i nastpujcego po nim okresu dogaszania ogniska epidemii oraz czyszczenia terenu moe siga kilku miesicy. Przy tak dugotrwaej i intensywnej akcji nie ma ju moliwoci wyciszenia sprawy w mediach - nawet gdyby cenzura zdusia informacj, pozostaje zbyt wielu naocznych wiadkw. Trudno jest ukry przed wiatem regularn bitw, w ktrej formacje porzdkowe zwykle zastpuj ju jednostki si zbrojnych. Na terenach dotknitych epidemi i otaczajcych siedlisko zarazy wprowadza si zwykle stan wyjtkowy, co oznacza, e naley si spodziewa ogranicze w podrowaniu, racjonowania zapasw, kontroli dokumentw, militaryzowania sub komunalnych i cisego nadzoru nad dochodzcymi z rejonu dziaa informacjami. Wprowadzenie tych wszystkich rodkw zajmuje jednak sporo czasu, wic pocztkowo, dopki wadze nie uporaj si z zaprowadzeniem porzdku, panuje zupeny chaos. Zamieszki, grabiee i powszechna panika utrudniaj zadanie zwalczania epidemii, dodatkowo opniajc skuteczne przeciwdziaanie rozwojowi choroby. Zanim to nie nastpi, zamieszkujcy teren zagroony infekcj s zdani na ask i nieask watah umarlakw. Izolowani, opuszczeni, otoczeni i atakowani przez zombie mog liczy tylko na siebie.

Epidemia klasy iv
Pandemia, wiatowy wybuch epidemii zombizmu. Patrz rozdzia Przey w wiecie ywych trupw".

WYKRYWANIE
Kady wybuch epidemii zombizmu, niezalenie od tego, jakie pniej osignie rozmiary, zaczyna si od Pacjenta Zero. Skoro ju wiemy, co stanowi zagroenie, kolejnym etapem dziaania jest stworzenie sieci wczesnego ostrzegania. Znajomo istoty zombizmu w niczym nie pomoe, jeli zagroenie wybuchem epidemii nie zostanie w por wykryte. Przygotowanie si na ten wybuch nie oznacza koniecznoci budowania w piwnicy bunkra dowodzenia, wieszania nabijanych kolorowymi szpilkami map i garbienia si caymi dniami nad trzeszczc krtkofalwk. Wystarczy pilnie ledzi oznaki, ktre umkn czowiekowi niewiadomemu zagroenia. Nale do nich: 1. Nasilenie doniesie o zabjstwach dokonanych w okolicy przez strzay w gow lub dekapitacj. Wiele razy zaczynao si wanie od tego: ludzie wiadomi zagroenia rozpoznawali w por natur choroby i decydowali si bra spraw w swoje rce. Niestety niemal zawsze koczyo si to aresztowaniem przez nieuwiadomione organy cigania i skazaniem za morderstwo. 2. Zaginicia osb, do ktrych dochodzi zwaszcza w dzikich ostpach i na terenach niezamieszkanych. Prawdopodobiestwo wybuchu epidemii wzrasta, gdy zaginie jeden lub wicej czonkw ekipy poszukiwawczej. Jeli historia jest relacjonowana w prasie lub telewizji, naley zwrci szczegln uwag na rodzaj uzbrojenia ekipy, widocznego na ekranie lub zdjciu. Obecno broni dugiej w kadrze, a zwaszcza widok wicej ni jednego karabinu, powinna by sygnaem ostrzegawczym, e w tym przypadku chodzi o co wicej ni tylko zwyk ekspedycj poszukiwawcz. 3. Przypadki morderczego szau, w ktrym czonek rodziny atakuje domownikw lub przyjaci bez uycia jakiejkolwiek broni. Dowiedz si, czy w przypadku ataku doszo do pogryzienia lub prby pogryzienia ofiar. Czy pogryzione ofiary s nadal hospitalizowane? Czy ktra z nich zmara w cigu doby po pogryzieniu? 4. Zamieszki lub niepokoje spoeczne, ktre nie zosta y sprowokowane ani wywoane adnymi logiczny mi przyczynami. Zdrowy rozsdek podpowiada, e adna grupa spoeczna nie zdecyduje si na jawne wypowiedzenie posuszestwa i gwatowne dziaania bez naprawd wanego powodu, jakiego katalizatora przemocy w rodzaju napi rasowych, dziaa politycznych lub prawnych. Nawet tak zwana masowa histeria" zawsze ma jaki pocztek. Jeeli adnej nie mona zlokalizowa, przyczyna musi lee gdzie indziej. 5. Zgony na chorob niezidentyfikowan lub niezwy k, ktrej rozpoznanie budzi podejrzenia. W wiecie rozwinitym zgony na choroby zakane nale ju dzi do rzadkoci. Z tego powodu wybuch kadej nowej epidemii budzi wielk sensacj w mediach. Szukaj przypadkw, w ktrych prawdziwa natura zachorowania pozostaa niewyjaniona. Szczegln ostrono powinny budzi rozpoznania chorb mzgu, w rodzaju gorczki Zachodniego Nilu" czy choroby Creutzfeldta--Jakoba", zwanej popularnie chorob wciekych krw". Jedna i druga stanowi uznan jednostk chorobow, lecz takie objanianie natury schorzenia moe suy do prby utrzymania w tajemnicy rzeczywistej przyczyny wybuchu danej epidemii. 6. Wszelkie przypadki ze wszystkich powyszych grup, ktre zostay utajnione. W Stanach Zjednoczonych bardzo trudno jest cokolwiek cakowicie utrzyma w tajemnicy przed pras. Wszelkie takie prby powinny natychmiast wszczyna alarm. Oczywicie, przyczyn podjcia

takiego dziaania moe by co innego, ni wybuch epidemii zombizmu, ale w kraju deklarujcym tak otwarto i przejrzysto jak Ameryka wszelkie prby ograniczenia wolnoci prasy powinny zasugiwa na szczegln uwag. Gdy rzd prbuje co ukry, nie moe to oznacza niczego dobrego dla obywateli. Jeli dojdzie do wydarzenia budzcego niepokj, staraj si trzyma rk na pulsie. Sprawd, gdzie do niego doszo, jak daleki dystans dzieli ci od tego miejsca. Szczeglnie uwanie led wiadomoci o podobnych incydentach w rejonie zblionym do domniemanego pierwotnego ogniska epidemii, pojawiajce si w cigu kilku tygodni po pierwszych doniesieniach. Zwr uwag na reakcj si porzdkowych i agencji rzdowych. Jeli intensywno ich reakcji ronie z kadym doniesieniem o kolejnych incydentach, moe to oznacza rozwj epidemii.

ROZDZIA 2
UZBROJENIE I TECHNIKI ZWALCZANIA

yo ich co najmniej z pitnacie czy dwadziecia sztuk, mczyzn, kobiet i dzieci. Zaczlimy strzela

B
z 70, moe 80 metrw. Wida byo kawaki misa wyrywane z ich dal kulami, wic trafialimy na pewno! A oni szli, po prostu szli dalej! Zobaczyem jednego blisko i wywaliem do niego dug seri, cay magazynek z mojego BXP. Jaki pocisk musia mu przerwa rdze krgowy, bo facet po prostu zwali si na ziemi jak koda. Patrz za chwil - nogi jeszcze drgaj, a ten dalej peznie do mnie! Z 20 metrw pocignlimy po nich z Yektora. I nici Rany boskie, z plecw wylatyway im kawaki bebechw i koci wyrywanych pociskami. Widziaem na wasne oczy, jak kule dosownie wyryway im nogi ze staww. SS77 to najlepszy kaem na wiecie, 800 strzaw na minut - a tym, kurwa, nic nie zrobili 'Wyrzucilimy wszystkie granaty, jakie kto mia i tylko jednego wykoczylimy. Rozumiesz? Jednego! Tyloma granatami! I nawet jak tam lea porozrywany na ziemi, to ta jego pieprzona gowa jeszcze kapaa do nas zbami! X. wygarn do nich z bazooki. Cholerna grucha tylko przeleciaa przez mikki ce na wylot i rozpieprzya ska na przedpolu. W kocu podeszli na 5 metrw i musielimy zuy reszt mieszanki do miotacza ognia. Sukinsyny palili si jak pochodnie i dalej szli na nas! Jeden z tych poncych zapa Y. Jak mu siga zbami do szyi, to si na nim mundur zaj. Kiedy uciekalimy w dungl, widziaem jeszcze, jak si na niego rzuciy; tum gorejcych trupw rozrywajcy na strzpy wyjcego z blu, poncego jak pochodnia czowieka. e co, e uciekalimy? A co, kurwa, moglimy zrobi innego?!
Serbski najemnik, uczestnik wojny domowej w Zairze, 1994

Wybr waciwych broni (NIGDY nie wolno si ogranicza do jednej) moe przesdzi o tym, czy po spotkaniu z umarlakami zostawisz za sob dymicy stos zwok zombie, czy sam zasilisz ich szeregi. Stajc naprzeciw chodzcych trupw, atwo uwierzy, e do osignicia zwycistwa wystarczy po prostu zebra ile si da jak najskuteczniejszej broni i skopa im tyki". To zudzenie i gupota, a nawet wicej - to samobjstwo. Zombie to nie stranicy obozu jenieckiego w jakiej idiotycznej filmowej ramboidalnej rbance, padajcy jak muchy na sam dwik dugiej serii z karabinu gwnego bohatera. Wybr broni do walki z nimi wymaga uwanej, praktycznej analizy wszystkich okolicznoci i jasnego umysu.

i. Przestrzegaj obowizujcego prawa!

Prawo dotyczce broni, rodzaju materiaw wybuchowych czy broni palnej moe by odmienne w rnych stronach. Prawa naley przestrzega skrupulatnie! Niezalenie od naszych intencji jego zamanie moe kosztowa powan grzywn lub nawet kar pozbawienia wolnoci. Tak czy inaczej, nie sta ci na zabagnienie sobie kartoteki. Gdy umarli powstan, dla policji musisz by czystym jak za modelowym obywatelem. Kim, komu mona zaufa i zostawi go w spokoju, a nie potraktowa jak kryminalist, pierwszego kandydata do przesuchania, gdy w okolicy zaczynaj si kopoty. Na szczcie, jak wykaemy w tym rozdziale, prostsze, cakowicie legalne rodzaje broni mog si w walce z zombie sprawdzi lepiej ni paramilitarne machiny mierci".

2. wicz nieustannie!
Jakkolwiek bro wybierzesz, prost maczet czy samopowtarzalny karabin, musisz posugiwa si ni pewnie i skutecznie. wicz tak czsto, jak to tylko moliwe. Jeli

masz okazj zapisa si na jakie kursy, zrb to koniecznie. Wykwalifikowani instruktorzy pomog ci zaoszczdzi mnstwo czasu i energii. Jeli twoj bro mona rozoy, wicz to jak najczciej, w rnych warunkach owietlenia, w dzie i w nocy, a wreszcie nauczysz si wyczuwa kady koek, kad sprynk, kady kant i krzywizn urzdzenia, od ktrego moe zalee twoje ycie. W miar treningw nabierzesz wprawy, a wraz z ni pojawi si dowiadczenie i zaufanie do swoich umiejtnoci - dwie cechy, ktre musisz w sobie wyksztaci, by skutecznie podj walk z ywymi trupami. Historia dowodzi, e dobrze wyszkolony wojownik posiadajcy choby kamie, ma wiksze szans przeycia w walce ni uzbrojony po zby nowicjusz.

3. Dbaj o swoj bro!

0 bro, choby najprostsz, naley dba rwnie tro skliwie, jak o yw istot. Kady, kto ma dowiadcze nie w uytkowaniu broni palnej wie, jak wan czci codziennego obchodzenia si z broni jest jej przegld, czyszczenie i smarowanie. To samo dotyczy take broni do walki wrcz. Ostrza broni biaej potrzebuj ostrzenia 1 ochrony przed korozj. Trzonki i drzewca wymagaj przegldu i konserwacji. Nigdy nie niszcz narzdzi walki ani nie wystawiaj ich na niebezpieczestwo uszkodze. Jeli to moliwe, zadbaj o regularne przegldy przez do wiadczonego fachowca. Ekspert w por wykryje wcze sne symptomy uszkodze, ktre mogyby uj uwadze amatora.

4. unikaj atrap!
Wielu producentw oferuje szeroki wybr replik mieczy, broni drzewcowej, neurobalistycznej itp., ktre nadaj si wycznie do celw ekspozycyjnych. Zakup broni zawsze poprzedzaj jej dokadnym sprawdzeniem i upewniaj si, czy dany egzemplarz jest przeznaczony do rzeczywistego uytku w warunkach realnego pola walki. Nigdy nie wierz sprzedawcy na sowo. Okrelenie zdatny do walki" moe oznacza, e przedmiot wytrzyma kilka markowanych ciosw na imprezie rekonstrukcji historycznej czy scenie teatralnej, ale w trakcie rzeczywistej walki na mier i ycie rozleci si na kawaki. Jeli masz na to pienidze, zawsze kupuj duplikat wybranej broni i trenuj nim a do jego rzeczywistego zniszczenia. Dopiero wtedy przekonasz si, co jest warta i czy bdziesz mg jej zaufa.

5. Dbaj o najwaniejsz bro!

Waciwie utrzymywane i wiczone ludzkie ciao jest najwspanialsz broni na wiecie. Niestety, Amerykanie syn w wiecie z zaniedbywania jej przez z diet, brak wicze fizycznych i nadmierne zamiowanie do gadetw zmniejszajcych wysiek. Ich sybarytyzm robi z nich w kocu bydo: tuste, leniwe, bezwolne - gotowe na rze. Najwaniejsza bro, biologiczne narzdzie walki, jakim jest nasze ciao, moe i musi przej przemian, ktra zamieni nas ze zwierzyny w owc. Przestrzegaj cile diety i reimu wicze. Koncentruj si na tych, ktre wzmacniaj ukad krenia, a nie jedynie buduj mas miniow. Uwanie monitoruj kade, nawet najdrobniejsze schorzenie. Nawet jeli dolega ci jedynie alergia, lecz j regularnie. Gdy nadejdzie chwila prawdy, bdziesz DOKADNIE wiedzia czego moesz si spodziewa po swoim organizmie. Zgbiaj i wicz co najmniej jedn sztuk walki. Wybieraj takie, ktre stawiaj nacisk raczej na uwalnianie si z chwytw, ni zadawanie ciosw. Umiejtno uwolnienia si z ucisku umarlaka moe si okaza decydujca, gdyby kiedykolwiek doszo do starcia wrcz. broni. Moe si jednak zdarzy, e walka wrcz bdzie nieodzowna, by go zniszczy. Jeli do tego dojdzie, najwaniejsze jest wyczucie chwili, waciwego uamka sekundy. Kady bd, moment zawahania - i moesz poczu zimne rce zaciskajce si na ramieniu, a potem ostre, poamane zby wbijajce si w twoje ciao. Z tego powodu wybr waciwej broni do walki w pdystansie jest najwaniejszym

zagadnieniem poruszanym w tym rozdziale.

WALKA
W miar moliwoci naley unika walki wrcz. Biorc pod uwag powolno ruchw zombie, znacznie atwiej i bezpieczniej jest przed nim uciec, biegnc lub nawet idc szybkim krokiem, ni stawa do walki bez odpowiedniej

Bro obuchowa
Celem uycia broni obuchowej jest skruszenie mzgoczaszki przeciwnika (pamitaj: zniszczenie mzgu jest JEDYNYM pewnym sposobem zabicia ywego trupa). To nie takie proste, jak si wydaje. Ludzka czaszka jest jednym z najtwardszych, najbardziej wytrzymaych pojemnikw, jakie zna natura, a zombie posiada wanie tak. Skruszenie koci twarzoczaszki lub choby doprowadzenie do ich pknicia wymaga uycia znacznej siy. Niemniej jest to konieczne, a w dodatku naley tego dokona jednym, precyzyjnie wycelowanym ciosem. Nietrafienie we waciwy punkt lub uycie niedostatecznej siy, by skruszy koci czaszki, zwykle pozbawia czowieka walczcego z zombie jego jedynej szansy obrony. Styliska, trzonki i inne drewniane maczugi mog suy jedynie do odganiania zombie lub odparcia samotnego napastnika. Drewnianym maczugom brakuje masy i wytrzymaoci niezbdnej do zadania miertelnego ciosu. Oowiana rura doskonale sprawdzi si w walce z pojedynczym atakujcym, ale jest zbyt cika, by posugiwa si ni do torowania sobie drogi przez tum zombie. To samo zastrzeenie budzi uycie mota kowalskiego lub kamieniarskiego, a w dodatku trafianie nimi w ruchome cele wymaga sporo wprawy i ukierunkowanego wiczenia. Aluminiowa paka baseballowa jest lekka, porczna i wystarczajco sztywna, by posuy si ni w jednym, najwyej dwch starciach, jednak praktyka dowodzi, e intensywne uytkowanie prowadzi do jej deformacji. Standardowy motek ciesielski ma wystarczajc moc uderzenia, ale znacznie ograniczony zasig raenia. Krtki trzonek pozwala umarlakowi zapa nas za rk i ugry j. Policyjne paki wykonane zazwyczaj z plastiku (zwykle s to octany) s twarde i wytrzymae, ale ich maa masa uniemoliwia zadanie miertelnego ciosu, co wynika zreszt z zaoe, jakie przyjto przy ich konstruowaniu. Najlepsz broni obuchow jest bez wtpienia zagity stalowy om, tzw. apka". Jej niewielka (acz w peni wystarczajca) masa i wytrzymaa konstrukcja czyni z niej idealn bro do walki wrcz z ywymi trupami. Zagita, zaostrzona gwka umoliwia zadawanie pchni bezporednio do wntrza komory mzgowej czaszki, przez oczod. Wielu ocalaych ze star z zombie moe potwierdzi umiercenie umarlaka wanie w ten sposb. Poza tym zastosowanie omu nie ogranicza si jedynie do prowadzenia walki - stanowi on take uyteczne narzdzie do wyamywania zamknitych drzwi, przesuwania cikich obiektw i innych czynnoci, do ktrych normalnie uywa si omu. adne z wymienionych powyej narzdzi nie jest w stanie wykona zada, do ktrych moe suy om. Lejsze, porczniej-sze i bardziej wytrzymae od omw stalowych s omy z tytanu, docierajce ostatnio na rynki zachodnioeuropejskie z postsowieckich krajw Europy Wschodniej i samej Rosji.

2. Bro sieczna i kujca

W porwnaniu z obuchami bro biaa ma zarwno zalety, jak i wady. Egzemplarze, ktrymi mona rozupa czaszk, zwykle szybko si krusz. Z tego powodu naturalnym przeznaczeniem broni biaej powinno by cicie, przede wszystkim dekapitacja. Ucicie gowy moe by rwnie skuteczne, co jej rozbicie, naley jednak pamita, e odcita gowa zombie nadal moe ksa i

powinna by traktowana jako zagroenie. Przewag zadawania ci nad uyciem broni obuchowej jest moliwo powstrzymania zombie bez jego umiercenia. W niektrych wypadkach do jego neutralizacji wystarczy odrbanie koczyn lub przecicie rdzenia krgowego. Tu jednak naley przypomnie, e kontakt z krwi umarlaka, trudny do uniknicia przy obcinaniu masywnych koczyn, moe by przyczyn zakaenia w wyniku przenikania wirusa przez skr podobnie jak przy ukszeniu. Siekier mona z atwoci skruszy czaszk zom-bie, przebijajc si przez koci i mas mzgow jednym ciosem. Rwnie atwa jest dekapitacja toporem, dlatego by on przez stulecia ulubionym narzdziem wymiaru sprawiedliwoci. Niestety, niecelny cios toporem moe doprowadzi do utraty rwnowagi, ze wszystkimi tego niekorzystnymi nastpstwami. Mniejszy, jednorczny toporek doskonale nadaje si na bro ostatniej szansy. Jeli zostaniemy zapdzeni do naronika, gdzie wiksze narzdzia mog si sta bezuyteczne, waciwie wycelowany i zadany cios toporkiem moe rozstrzygn starcie na nasz korzy. Miecz jest idealn broni bia, ale istniej rne ich rodzaje i nie wszystkie s jednakowo skuteczne. Przydatno szpady, floretu, rapiera i temu podobnych broni sztychowych znacznie ogranicza fakt, e nadaj si jedynie do zadawania pchni, a nie mona nimi zadawa ci. Ich jedynym skutecznym zastosowaniem jest opisywane ju wyej pchnicie bezporednio do mzgu przez oczod, po ktrym powinno nastpi poszerzenie rany na boki przez ruchy nadgarstkiem. To bardzo trudna technika i jak do tej pory skutecznie zastosowana w tylko jednym odosobnionym przypadku, przez zawodowego szermierza. Amatorom zdecydowanie jej nie polecamy. Szabla lub miecz jednorczny pozwalaj zadawa cicia patajce, a jednoczenie zachowa woln rk do wykonywania innych zada - otwierania drzwi, osaniania si tarcz itp. Zasadnicz wad tego sposobu jest jednak ograniczona sia zadawanych ci. Jedn rk rzadko zdoamy przerba grub tkank czn midzy komi. Inn wad walki mieczem jest notoryczna nie-celno. Zadanie krwawicej rany gdziekolwiek na ciele ywego przeciwnika (pojedynek do pierwszej krwi") to bowiem jedno, a zdolno zadania silnego, precyzyjnie wymierzonego ciosu, ktrym mona odrba gow, to zupenie co innego. Spord pozostaych mieczy do tego rodzaju walki najlepiej nadaj si wszelkiego typu egzemplarze dwurczne. S one zwykle wytrzymae, a wyprowadzanie ciosu oburcz pozwala osign si i precyzj konieczne do idealnej dekapitacji. Niewtpliwie najlepszym orem spord tego typu broni jest japoski miecz samurajski, katana. Jego masa (zwykle od 1,5 do 2,5 kg) sprawia, e doskonale sprawdza si w przeduajcej si walce, za konstrukcja ostrza pozwala przecina bez wysiku najbardziej wytrzymae wkna organiczne. Do walki w zwarciu porczniejsze s jednak krtsze ostrza, jak rzymski gladius. Zdatne do boju repliki s jednak bardzo trudne do znalezienia. Japoskie ninjite maj dwurczne rkojeci, a oryginay wykonane s ze synnej japoskiej hartowanej stali skuwanej. Obie te cechy sprawiaj, e ninjite s doskona broni. Take zwyke maczety z racji swoich rozmiarw, masy i szerokiej dostpnoci stanowi znakomity wybr. Jeli to moliwe, najlepiej zaopatrzy si w maczety typu wojskowego, zwykle dostpne w sklepach z demobilem. Ich gownie zazwyczaj wykonane s ze stali doskonaej jakoci, a czernione ostrze nie zdradzi odblaskiem naszej kryjwki w nocy.

3. inna bro biaa

Wcznie, piki i trjzby mog by przydatne do zadawania pchni utrzymujcych zombie na dystans, ale nie s go w stanie zneutralizowa. Istnieje oczywicie szansa zadania pchnicia do mzgu przez oczod, ale jest to trudna technika dostpna jedynie specjalistom. redniowieczna halabarda (kombinacja broni sztychowej i siecznej na dugim drzewcu) moe suy do zadawania ci patajcych na odlego, ale jest to take wyspecjalizowana bro, ktrej skuteczne uycie do na

przykad odcicia gowy zombie wymaga dugotrwaego treningu i sporej wiedzy. Mniej wyszkolonym uytkownikom moe suy co najwyej jako bro obuchowa lub sztychowa do utrzymywania dystansu, a wic nie jest zbyt przydatna. Bro zamachowa, wszelkiego typu cepy bojowe, w rodzaju np. morgenszterna (kolczasta kula na acuchu zamocowanym do drzewca), skutecznoci nie przerastaj omu, mimo e dziaaj w znacznie bardziej widowiskowy sposb. Aby zada cios, uytkownik musi najpierw wzi spory zamach drzewcem, co wprawia w ruch umocowan na kocu acucha kul. Zamach musi by energiczny na tyle, by kula nabraa energii pozwalajcej jej rozupa czaszk przeciwnika. Posugiwanie si t broni wymaga duych umiejtnoci i wprawy, a w dodatku ciko si ni posugiwa w zwarciu, dlatego nie jest to or zalecany do walki z zombie. Wschodnioeuropejski buzdygan (buawa) jest w walce porwnywalny ze zwykym motkiem, ale w odrnieniu od niego nie moe stanowi uytecznego narzdzia. Nie da si nim podway okna, wyway drzwi, pobija duta, a choby i wbi gwodzia. Prba uycia buzdygana do tego ostatniego celu moe si zakoczy wypadkiem i zranieniem. Jedynie brak jakiejkolwiek alternatywy moe usprawiedliwi uywanie tego typu broni. Noe s bardzo uytecznymi narzdziami sucymi do bardzo wielu rnorodnych celw. W odrnieniu od toporka, noem mona zabi zombie jedynie pchniciem w mzg przez oczod, skro lub potylic. Ponadto n jest krtszy, lejszy i porczniejszy od tomahawka, mniej obcia w marszu. Wybierajc n bojowy, naley pamita, by gownia miaa nie wicej, ni 6 cali (15 cm) dugoci, a ostrze byo proste i gadkie. Unika naley ostrzy z jakimikolwiek wyciciami, zbami i piami, spotykanych czasem w noach survivalowych. Wszelkie nierwnoci krawdzi mog prowadzi do utknicia ostrza w kociach czaszki. Nietrudno sobie wyobrazi, do czego to moe prowadzi: po zadaniu ciosu w skro najbliszego zombie odwracamy si, by odeprze atak trzech pozostaych - i nie moemy uy naszej broni... Najlepsz kompaktow broni bia do walki z zombie w zwarciu jest bez wtpienia sztylet okopowy, czyli kombinacja siedmiocalowego (17 cm) stalowego kolca z kastetem z brzu stanowicym rkoje. Sztylet ten powsta w trakcie I wojny wiatowej, stworzony przez onierzy oddziaw szturmowych prowadzcych walk wrcz w ciasnych okopach. Kolec zosta stworzony z myl o zadawaniu pchni w czaszk - pionowo w d, na wylot przez hem. Jeeli by w stanie przebi hem i czaszk ywego czowieka, atwo sobie wyobrazi jak skuteczny moe by w walce z zombie. Niewielka powierzchnia przekroju poprzecznego i gadkie krawdzie sprawiaj, e z atwoci przebija czaszk i daje si szybko wycofa, pozwalajc byskawicznie zada cios kolejnemu atakujcemu zombie. A jeli sytuacja nie pozwala unie sztyletu odpowiednio wysoko, by zada skuteczne pchnicie w czaszk, zawsze mona zyska troch czasu, obalajc umarlaka ciosem mosinego kastetu w twarz. Przy odrobinie szczcia wstajcy zombie sam nadstawi czaszk pod cios z gry. Oryginay sztyletw okopowych s niestety bardzo rzadkie, jako e bya to bro w wikszoci improwizowana, i dlatego w muzeach oraz kolekcjach prywatnych zachoway si bardzo nieliczne egzemplarze. Jeli natomiast uda si znale dokadne rysunki konstrukcyjne, warto mie pod rk jedn czy dwie repliki wykonane z materiaw doskonaej jakoci i zawczasu odpowiednio przetestowane na wypadek ataku zombie. To wydatek, ktrego na pewno nie bdziecie potem aowa.

szpadel z shaolin
Ten rodzaj broni przeciw zombie zasuguje na specjaln wzmiank. Wyrnia si niekonwencjonalnym wygldem: ptorametrowe drzewce z dwoma paskimi ostrzami wikszym w ksztacie dzwonu, na jednym z kocw drzewca i mniejszym w ksztacie pksiyca, o ramionach skierowanych na zewntrz, na drugim. Bro ta pochodzi z czasw chiskiej dynastii Sharg (1766-1122 p.n.e.) i wywodzi swj rodowd

z podobnie uksztatowanego narzdzia rolniczego. Gdy buddyzm dotar do Chin, mnisi z Shaolin przyjli szpadel zarwno jako narzdzie pracy, jak i walki. W kilku udokumentowanych przypadkach okaza si bardzo skuteczny w walce z ywymi trupami. Energiczne pchnicie jednym z ostrzy moe skutkowa natychmiastow dekapitacj, za dugo drzewca zapewnia bezpieczestwo uytkownikowi. Jednoczenie wanie ta bezpieczna dugo sprawia, e naley unika posugiwania si nim w pomieszczeniach zamknitych. Jednak na otwartej przestrzeni nic nie jest w stanie dorwna shaoliskiemu szpadlowi, czcemu bezpieczestwo zapewniane przez wczni i zabjcz skuteczno samurajskiego miecza. wiat peen jest innych porcznych i skutecznych przedmiotw mogcych suy jako bro w starciu z umarlakami. Skpo dostpnego miejsca nie pozwala tu na szczegowe omwienie wszystkich. Jeli rozwaasz przydatno jakiego przyrzdu jako broni na zombie, zadaj sobie nastpujce pytania: 1. Czy moe jednym ciosem rozupa czaszk? 2. Jeli nie, to czy da si jednym ciosem odci gow? 3. Czy tym przyrzdem atwo jest si posugiwa? 4. Czy jest lekki? 5. Czy ma wytrzyma konstrukcj? Waga odpowiedzi na pytania 3,4 i 5 zalee bdzie od aktualnej sytuacji - bo jak si nie ma, co si lubi, to si lubi, co si ma. W kadym przypadku o przydatnoci danego przedmiotu przesdza odpowied na pytania li 2.

4. Narzdzia mechaniczne

Scenariusze filmowe i tandetne powieci czsto korzystaj z efektu grozy, jak wywouje brutalna sia piy acuchowej. Poruszajce si z prdkoci byskawicy potne, ostre jak brzytwa zby mog si w mgnieniu oka przegry przez ciao i koci, sprawiajc, e wszelkie umiejtnoci posugiwania si broni bia wydaj si traci na wartoci. Jej warkot jest take wanym czynnikiem psychologicznym dodaje odwagi i pewnoci siebie posugujcemu si ni pilarzowi", czego nie mona przeceni w trakcie walki. W ilu filmowych horrorach widzielimy w akcji owo narzdzie zagady, siejce na lewo i prawo mier i zniszczenie? W rzeczywistoci do zwalczania zombie, zarwno piy acuchowe, jak i inne tego typu przyrzdy (piy tarczowe, szlifierki ktowe etc.) nadaj si najgorzej jak to tylko moliwe, a to z paru powodw. Po pierwsze, z samej definicji narzdzia mechanicznego wynika, e jego funkcjonowanie zaley od napdu, a wic jakiego rodzaju paliwa. Kiedy si ono wyczerpie, maszyny te zapewniaj ochron na poziomie przenonego radiomagnetofonu. Zaopatrzenie si w zapas paliwa lub baterii uwypukla kolejn wad maszyn wyposaonych w ruchome ostrza - to wszystko way. I to sporo. Masa przecitnej piy acuchowej wynosi okoo 5 kilogramw. Maczeta rzadko way wicej ni kilogram. Kady dodatkowy ciar, wiksza masa, zuywa si niezbdn do przenoszenia sprztu. Po co ryzykowa wyczerpanie si, zanim jeszcze dojdzie do starcia? Poza tym istnieje jeszcze zagadnienie BHP. Jeden bdny ruch, jedno polini-cie i te przeraajce zby zamiast czaszki wroga rozoraj twoj nog lub gow. Jeszcze jednym problemem jest haas. Pia wydaje charakterystyczny dwik, nawet jeli uruchomi si j zaledwie na kilka sekund. Lecz nawet te par chwil wystarczy, by kady zombie w zasigu syszalnoci odebra wiadomo: Podano do stou!".

BRO NEUROBALlSTyCZNA
Tym terminem okrela si bro zdoln miota pociski bez uycia prochu strzelniczego, a wic bro ciciwo-w (uki, kusze) i wszelkiego rodzaju proce. W naszym stechnicyzowanym wiecie przyjo si uwaa, e skoro mamy bro paln, to miotanie pociskw przy

uyciu siy ludzkich mini jest jedynie strat czasu, a co najwyej nieszkodliwym hobby. No c, w wikszoci przypadkw to niestety prawda. Szeroko dostpne indiaskie" uki i proce z gumki do majtek rzeczywicie mog jedynie przynie szkody materialne i strat czasu. Nie wolno jednak zapomina, e byy to kiedy narzdzia walki i instrumenty myliwskie, za pomoc ktrych prowadzono wielkie wojny i ywiono olbrzymie masy ludzkie. Dobry uk czy proca w rkach wietnie wyszkolonego uytkownika to grona bro, zdolna zabi na du odlego, w dodatku bezszelestnie lub bardzo cicho. Wyobra sobie tak sytuacj: prbujesz uciec z terenu zajtego przez zombie, skrcasz za rg i widzisz pojedynczego umarlaka blokujcego twoj jedyn drog ucieczki. Za daleko na uycie omu. Zanim podejdziesz, zombie podniesie alarm i jego jki cign ci na gow gromad ywych trupw. Strza z broni palnej w ogle nie wchodzi w rachub, bo huk rozniesie si znacznie dalej. I co teraz? W takich przypadkach cicha bro neurobalistyczna jest niezastpiona.

i. Proca rzymska
Ta bro, rozsawiona przez biblijny pojedynek Dawida z Goliatem, bya czci prehistorii rodzaju ludzkiego i towarzyszy mu od czasu jaskiniowcw. Najlepsze rezultaty osiga si, uywajc paskiego gadkiego kamienia, ktry umieszcza si w rodku skrki czcej dwa rzemienie procy. Duszy koniec mocuje si do nadgarstka, drugi trzyma w palcach, po czym rka z proc nadaje broni ruch obrotowy. Po rozkrceniu procy puszcza si trzymany w palcach rzemie, a kamie, zachowujc energi nadan mu przez ruch obrotowy, wylatuje w kierunku celu. Teoretycznie umiejtnie wystrzelony w ten sposb kamie moe cicho zabi zombie, kruszc jego czaszk z odlegoci do 30 krokw. W rzeczywistoci nawet nieprzerwane miesice wicze nie daj wikszej ni 10% gwarancji precyzyjnego trafienia w niewielki ruchomy cel. Czowiek zmuszony uy tej broni w sytuacji cakowitego zaskoczenia atakiem zombie nie ma najmniejszych szans na oddanie tak precyzyjnego strzau.

2. Proca gumowa
Ultranowoczesny gadet, bezporednia nastpczyni procy rzymskiej, co najmniej dziesiciokrotnie celniejsza od swojej poprzedniczki. Niestety, za t przewag paci znikom energi pocisku. Nawet twarde i skuteczne kulki od oysk nie s w stanie przebi koci czaszki zombie choby z minimalnej odlegoci. Moe si okaza, e wbrew twoim intencjom jedynym skutkiem uycia tej broni jest zaalarmowanie zombie o obecnoci czowieka.

3. Dmuchawka
Poniewa zombie nie posiadaj krwioobiegu, ktry mgby roznosi trucizn, t bro naley cakowicie skreli z listy ora uywanego przeciwko umarlakom.

shuriken
Tych maych, najeonych ostrzami gwiazdek do rzucania, uywano w feudalnej Japonii do przebijania zbroi i czaszek przeciwnika. Przypominaj stalow, pask, zwykle czteroramienn gwiazd, std ich zachodnia nazwa gwiazdka do rzucania". Mog posuy do zabicia zombie jednym uderzeniem, ale tak skuteczne s tylko w rkach eksperta. Efektywne posugiwanie si nimi wymaga dowiadczenia i dugotrwaego treningu. Jeli nie jeste jednym z nielicznych mistrzw tej sztuki walki (a mao kto w dzisiejszych czasach moe pretendowa do tego miana), lepiej trzymaj si z daleka od tak egzotycznych narzdzi.

5. Noe do miotania
Podobnie jak w przypadku shurikena, skuteczne uywanie tej broni wymaga wielkiego dowiadczenia i umiejtnoci. Potrzeba miesicy nieprzerwanych treningw, by nauczy si niezawodnie trafia raz za razem w cel wielkoci ludzkiego ciaa. Opanowanie tej sztuki na tyle, by ryzykowa trafienie w cel tak may, jak gowa zombie wymaga ju nie miesicy, a lat cikiej pracy. Lepiej spoytkowa ten czas i wysiek na opanowanie jakiej bardziej konwencjonalnej, a zarazem skuteczniejszej broni. Pamitaj, e przeycie ataku zombie wymaga opanowania broni i cigego trenowania wielu innych umiejtnoci, a czas, ktry moesz na to powici, jest ograniczony. Nie tra

go na to, by sta si mistrzem trzeciorzdnej broni!

6. uk dugi lub bloczkowy;

Mwic bez owijania w bawen, trafienie umarlaka strza w gow to bardzo trudna sztuka. Nawet przy uyciu wspczesnego uku bloczkowego z nowoczesnym celownikiem tylko dowiadczeni ucznicy maj szans uzyska takie trafienie. Jedynym naprawd wartym zachodu sposobem uytkowania tej broni jest miotanie strza zapalajcych. Nic innego nie przenosi pociskw zapalajcych na porwnywalne odlegoci rwnie sprawnie, celnie i bezgonie. Zdarzao si, e w ten sposb udao si zapali zombie, ktry, nie odczuwajc blu i nie czc widoku ognia z zagroeniem, podpala inne ywe trupy, z ktrymi si styka. (Inne sposoby walki ogniem z umar-lakami - patrz rozdzia Ogie", strony 95-99).

7. Kusza
Sia wspczesnej kuszy i jej celno wystarczaj, by przebi czaszk zornbie przez bet (strza do kuszy) na odlego do 400 metrw. Nic dziwnego, e bro t nazwano idealnym cichym zabjc". Osignicie takich rezultatw zaley oczywicie od naszych umiejtnoci strzeleckich, ale nie bardziej, ni przy uywaniu karabinu. Przeadowanie kuszy wymaga czasu i znacznej siy fizycznej, ale jest to bro snajperska, a nie do koszenia tumw. Naley jej uywa tylko w walce jeden na jeden, gdy w innym przypadku mona zosta rozerwanym na sztuki i zjedzonym przed zaadowaniem kolejnego betu. Jeli chodzi o dobr betw, sprawdzaj si zarwno te z grotami o przekroju trjktnym, jak i koowym (opywowe). Uycie celownika optycznego znacznie poprawia celno przy strzaach na due odlegoci. Niestety, masa i rozmiary kuszy sprawiaj, e moe by ona jedynie broni zasadnicz, a nie zapasow. Z tego powodu naley decydowa si na jej wybr rozwanie, tylko jeli sytuacja na to pozwala lub nie mamy innego wyjcia (podr w wikszej, dobrze uzbrojonej grupie, obrona domu i brak wytumionej broni palnej).

8. Minikusza
Mniejsze kusze narczne mog suy jako bro pomocnicza - cichy, kompaktowy or do eliminacji pojedynczych zombie. Naley jednak pamita, e w porwnaniu do duej kuszy jej miniaturowa wersja ma niniejszy zasig, jest mniej celna i mniej skuteczna. Aby jej uy, trzeba skrci dystans, a to nie tylko zwiksza niebezpieczestwo, ale grozi take przedwczesnym wykryciem, co w ogle neguje sens uycia cichej broni ciciwowej. Kusz narcznych naley uywa ostronie i rozwanie.

BRO PALNA
Ze wszystkich rodzajw broni, o ktrych jest mowa w tej ksice, adna nie jest tak wana, jak twoja podstawowa osobista bro palna. Dbaj o ni, utrzymuj w czystoci, smaruj, przechowuj gotow do uytku i pod rk. Spokj, pewna rka i odpowiedni zapas amunicji mog sprawi, e jeden czowiek moe z powodzeniem stawi czoo nawet caej armii zombie. Wybr odpowiedniej broni musi by wynikiem dojrzaego namysu, a w rozwaaniach naley bra pod uwag wiele czynnikw. Jaki jest gwny cel uycia broni: obrona, atak czy osona ucieczki? Z jakim typem ataku zombie ma si do czynienia? Jak wielu ludzi bdzie towarzyszyo uytkownikowi broni? W jakim otoczeniu bdzie si toczya waka? Rne rodzaje broni su rnym celom. Bardzo rzadko trafiaj si typy naprawd uniwersalne. Wybr doskonaego narzdzia do walki w tych warunkach czsto oznacza konieczno odrzucenia konwencjonalnych doktryn taktycznych, ktre tak dobrze sprawdzay si przeciw ywym ludziom. Przez lata nauczylimy si zabija blinich a za dobrze, ale eliminowanie zombie to zupenie inna historia.

i. Karabin maszynowy
Od pierwszej wojny wiatowej bro maszynowa zrewolucjonizowaa sposb prowadzenia walki, pozwalajc w cigu zaledwie paru sekund postawi cian oowiu". Niestety, caa rozwijana przez lata taktyka uycia broni maszynowej w walce z ywymi trupami sprowadza si jedynie do rozrzutnego marnowania masy amunicji. W tej walce liczy si, co przypominam do znudzenia, tylko trafienie w gow. Jednym, celnym pociskiem. Karabin maszynowy jest broni suc do pokrywania ogniem caego rejonu celu i nie nadaje si do strzela precyzyjnych. Trafienie niewielkiego celu z karabinu maszynowego moe wymaga oddania setek, a nawet tysicy strzaw. Mona oczywicie strzela z karabinu maszynowego z ramienia, jak ze zwykego karabinu (tego sposobu imali si czasem onierze amerykaskich Si Specjalnych) i prbowa w ten sposb zwalcza zombie, ale to bez sensu. Po co si mczy i prbowa trafi umarlaka w gow celn piciostrzaow seri z broni maszynowej, skoro mona to samo osign jednym strzaem ze znacznie lejszego i bardziej precyzyjnego karabinu? W latach 70. popularna bya teoria kosy", wedug ktrej umiejscowienie broni maszynowej na poziomie gw nadcigajcej fali zombie umoliwia koszenie" dugimi seriami szeregw ywych trupw, zwikszajc szans trafienia w czaszk. Ta teoria dawno ju zostaa obalona, jako e umarlaki, podobnie jak ywi ludzie, s rnego wzrostu. Jeeli nawet uda si skosi poow, reszta i tak dotrze do twojego stanowiska ogniowego. Fragmentem popularnego wyobraenia o broni maszynowej jest przekonanie o strasznych w skutkach trafieniach seri pociskw w ludzkie ciao. Czy seria z cekaemu nie jest w stanie przeci na p nacierajcego zombie, eliminujc potrzeb trafienia w gow? I tak, i nie. Seria ze standardowego karabinu maszynowego piechoty, takiego jak na przykad amerykaski M249 kalibru 5,56 mm, moe przerwa krgosup, oderwa koczyn, a nawet przeci zombie na p. To jednak nie znaczy, e obejdzie si bez trafienia w gow. Po pierwsze, szansa na przecicie zombie jest do niska i nie mona na niej budowa strategii obrony, tym bardziej, e wymaga to zuycia wielkich iloci amunicji. Po drugie, to nic nie daje. Bez zniszczenia mzgu zagroenie ze strony zombie nie ustaje. Nawet okaleczony i unieruchomiony umarlak pozostaje ywy i niebezpieczny. Po co robi sobie samemu kopot i zmusza si do wyjcia z bezpiecznego ukrycia, eby dobija drgajce i potencjalnie wci niebezpieczne ywe trupy?

2. Pistolet maszynowy
Problem z t broni jest podobny, jak z karabinem maszynowym: nieproporcjonalne zuycie amunicji w przeliczeniu na liczb zabitych zombie. Pistolet maszynowy jest jednak broni znacznie mniejszych rozmiarw i masy, co sprawia, e istnieje nisza taktyczna, w ktrej moe si doskonale sprawdziwalka w pomieszczeniach. Krtka lufa sprawia, e jest bardziej porczny od karabinu, za kolba daje lepsz stabilizacj broni ni w przypadku zwykego pistoletu. Warunkiem skutecznego uycia pistoletu maszynowego jest ustawienie przecznika na ogie pojedynczy. Strzelanie seriami sprowadza si do marnotrawienia amunicji. Modne w filmach strzelanie z biodra daje duo haasu i dziur w cianach, zamiast w czaszkach umarlakw. Celuj, zawsze opierajc kolb na ramieniu. Saby nabj pistoletowy sprawia, e peem jest nieskuteczny na wiksze odlegoci (przede wszystkim w terenie otwartym). Bro tego rodzaju konstruowano z myl o prowadzeniu walki na niewielkie odlegoci, wic skuteczne prowadzenie ognia bdzie wymagao podejcia do zombie znacznie bliej, ni w przypadku karabinu. Jak wszystkie rodzaje broni automatycznej, pistolet maszynowy - a take bro maszynowa i pistolet samopowtarzalny - mog ulec zaciciu w najmniej podanym momencie. Przy niewielkiej odlegoci strzelania moe to oznacza niepotrzebne naraanie si na niebezpieczestwo. I to waciwie jedyny powd, dla ktrego pistoletu maszynowego naley unika jako broni do walki z zombie.

3. Karabin automatyczny
Ten rodzaj broni powsta z myl o wypenieniu luki pomidzy karabinami maszynowymi i pistoletami

maszynowymi, czc daleki zasig strzau z szybkostrzelnoci. Czy te cechy sprawiaj, e staje si idealn broni do walki z zombie? Nie do koca. Zasig i celno s w tym rodzaju dziaa bardzo przydatne, lecz szybkostrzelno - jak ju wspomnielimy powyej - ani troch. Chocia kady karabin automatyczny wyposaony jest - podobnie jak wikszo pistoletw maszynowych - w przecznik rodzaju ognia i mona z niego strzela pojedynczymi pociskami, pokusa prowadzenia ognia cigego jest zbyt wielka. W walce o ycie zbyt atwo przestawi dwigni i dodawa sobie animuszu dugimi seriami, nawet wiedzc, e to bezuyteczne marnotrawstwo. Jeli mimo to zdecydujesz si na wybr karabinu automatycznego jako gwnej broni, pamitaj o podstawowych kryteriach: Jaki jest zasig strzau? Na ile ta bro jest celna? Czy amunicja jest powszechnie dostpna? Jak atwo utrzymywa dan bro w czystoci i sprawnoci? Jako przykad doboru broni pod ktem odpowiedzi na te pytania, rozwamy dwa skrajne modele karabinw automatycznych. Amerykaski 5,56 mm M16A1 jest przez wielu ekspertw uwaany za najgorszy karabin automatyczny wiata. Jego mechanizmy s nadmiernie skomplikowane, co sprawia, e bardzo trudno je utrzyma w czystoci, co zwiksza podatno na zacicia i uszkodzenia. Regulacji celownika, koniecznej za kadym razem, gdy zmienia si odlego do celu, mona dokona jedynie przy uyciu jakiego szpiczastego narzdzia - dugopisu, pocisku, gwodzia czy czego w tym rodzaju. A co w sytuacji, gdy nie ma niczego takiego pod rk, albo si miao, ale stracio w czasie odwrotu z poprzedniego stanowiska ogniowego, a zombie napieraj fala za fal? Delikatna plastikowa kolba M16A1, kryjca w rodku spryn powrotn, zmusza do uycia w walce wrcz bagnetu, bo jej poamanie sprawi, e karabin bdzie cakowicie bezuyteczny. Z tego powodu zupenie nie nadaje si do walki z zombie. Jeli w starciu z wieloma umarlakami zuyjesz amunicj lub twj M16A1 si zatnie, nie bdziesz mg skorzysta z karabinu jako broni ostatniej szansy do walki wrcz. T bro (oznaczenie fabryczne AR-15, M16 to nazwa nadana po przyjciu do uzbrojenia) stworzono w latach 60. z myl o wartownikach baz Si Powietrznych. Z powodw natury politycznej, typowych dla lobby militarno-przemysowego (kup ode mnie t bro, to na ciebie zagosuj i wpac na fundusz wyborczy") przyjto go jako podstawowy karabin US Army, do czego si nie nadawa. Zaraz potem trafi nd pole walki w Wietnamie, gdzie cieszy si tak z saw, e nawet wietnamscy partyzanci nie chcieli ich zabiera polegym Amerykanom. Jego nastpca, M16A2, do dzi stanowicy podstaw uzbrojni amerykaskiej armii, zosta nieco ulepszony, ale bez tych wszystkich elektronicznych wiecideek, ktrymi si go obwiesza, nadal stanowi bro w najlepszym razie drugorzdn. Bierz przykad z Wietkongu i omijaj M16 szerokim ukiem. W przeciwiestwie do M16, radziecki AK-47 jest zapewne najlepszym karabinem automatycznym, jaki do tej pory powsta. Jest wprawdzie ciszy od swego amerykaskiego odpowiednika (z penym magazynkiem 4,3 kg wobec 3,1 kg), ma wikszy odrzut i podrzut, ale za to jego niezawodno i wytrzymao konstrukcji stanowi niedocigniony wzorzec dla wszystkich innych karabinw automatycznych. Wewntrz przepastnej komory zamkowej zmieci si nawet caa Sahara, lecz nie hamuje to mechanizmw i nie powoduje zaci. W walce wrcz masywna drewniana kolba a si prosi o rozbijanie gw zonibie, a na drugim kocu broni mamy bagnet, ktrym mona prbowa pchni przez oczod. Nadaje si do tego zwaszcza wersja chiska, Typ 56, zaopatrzona w integralny, odchylany na zawiasie trjgraniasty bagnet kujcy. Pozostae karabiny maj bagnety noowe, bardziej skuteczne w walce, ale w przeciwiestwie do nich bagnetu Typ 56 nie sposb zgubi, a przy boku i tak zawsze warto mie dobry n. Skoro, jak powiadaj, naladownictwo jest najszczerszym komplementem", to AK-47 naley do najobficiej komplementowanych (ponad 100 MILIONW wyprodukowanych egzemplarzy i wci powstaj nowe) karabinw wiata. Nadal uwaam, e karabin automatyczny nie jest idealn broni do walki z armi zombie, ale jeli ju macie jaki wybiera, to z rodziny AK.

. Karabin powtarzalny Ta bro jako produkt technologii poowy XIX wieku, jest czsto niedoceniana. Po co komu sztucer, jeli mona mie do dyspozycji si ognia pistoletu maszynowego? Takie aroganckie uwagi s absolutnie nieuzasadnionym przejawem technoszowinizmu i braku praktycznego dowiadczenia. Umiejtnie uyty karabin powtarzalny dobrej jakoci moe zapewni tak sam, a czciej znacznie skuteczniejsz obron przed zombie, -ni najnowsze wytwory techniki wojskowej. To, e karabin strzela pojedynczymi, rcznie adowanymi do lufy nabojami, zmusza do zastanowienia si, w jaki punkt chcemy posa pocisk. Taka bro sprzyja oszczdzaniu amunicji, bo po prostu nie da si z niej strzela seriami. Poza tym nieskomplikowana budowa tej broni sprzyja utrzymaniu jej w czystoci i uatwia opanowanie obsugi nawet nowicjuszom. To wany czynnik. Sztucer y, czyli karabiny myliwskie, s produktem skierowanym na rynek cywilny. Ich producenci doskonale zdaj sobie spraw z tego, e jeli bro bdzie zbyt skomplikowana w obsudze czy utrzymaniu, jej sprzeda poleci na eb na szyj. Wana jest te jej kolejna, chyba najwaniejsza zaleta: dostpno amunicji. W Ameryce (bo gdzie indziej bywa z tym rnie) jest znacznie wicej cywilnych sklepw z broni ni wojskowych magazynw, co sprawia, e znacznie atwiej, w razie potrzeby, znale naboje do sztucera ni do karabinu maszynowego, automatycznego czy pistoletu maszynowego. To moe zadecydowa o przeyciu, jeli speni si ktrykolwiek ze scenariuszy przedstawionych w dalszej czci tej ksiki. Wybierajc karabin powtarzalny naley, w miar moliwoci, zwraca uwag na stare, sprawdzone wzory wojskowe. To nie znaczy, e bro produkowana na rynek cywilny jest z zaoenia niszej jakoci, ale bro wojskowa bya konstruowana z myl o uyciu jej w walce wrcz, wraz z kolb i bagnetem. W czasie przygotowa nie auj czasu na studiowanie tego zagadnienia. Walka wrcz jest sztuk, ktr naley opanowa teoretycznie zanim zacznie si jej prbowa w praktyce. Nieumiejtna prba zadania ciosu karabinem uytym jako paka w wikszoci przypadkw skoczy si uszkodzeniem broni - zarwno cywilnej, jak wojskowej. W bibliotekach jest dostpnych wiele podrcznikw i instrukcji wojskowych, uczcych jak skutecznie i bez naraania si na utrat broni uywa jej jako broni obuchowej. W zrozumieniu jak gron broni moe by karabin z bagnetem, nawet jeli si z niego nie odda ani jednego strzau, pomc moe choby ogldanie starych filmw wojennych - zwaszcza z czasw, gdy aktorzy przechodzili prawdziwe szkolenie wojskowe lub trafiali do filmu jako weterani wojenni i naprawd wiedzieli, co robi przed kamer. Przykadami udanych wojskowych karabinw powtarzalnych s amerykaski Springfield, brytyjski Lee-Enfield, rosyjski Mosin i niemiecki Mauser 98. Produkowano je przez dugie lata w milionach egzemplarzy, z ktrych wiele jest nadal w obiegu i to w dobrym stanie technicznym. Przed dokonaniem wyboru warto jednak powici chwil na zorientowanie si, czy amunicja do danego modelu jest swobodnie dostpna. Posiadanie choby najbardziej udanego i robicego wraenie karabinu wojskowego nie zda si na nic, jeli w lokalnych sklepach sprzedawana jest tylko amunicja o kalibrach cywilnych.

5. Karabin samopowtarzalny
Od chwili swojego powstania bro ta wielokrotnie dowioda, e jest bardzo skutecznym orem przeciw zom-bie, ale jedynie w rkach dowiadczonego uytkownika. Natura obsugi tej broni prowadzi prost drog do marnotrawstwa amunicji (strza pada za kadym razem, gdy naciskamy spust), co sprawia, e wymagana jest spora doza samodyscypliny i opanowania. Ta sama cecha moe by jednak ratunkiem w razie odpierania zmasowanego ataku. W jednym zanotowanym przypadku, osaczona kobieta wystrzelaa sobie drog na wolno, umiercajc 15 atakujcych ywych trupw w cigu zaledwie 12 sekund! (patrz Rok 1947, Jarvie, Kolumbia Brytyjska" str. 346-347). To doskonale ilustruje potencja karabinu samopowtarzalnego. Do walki w zwarciu lub w czasie ucieczki kompaktowe karabiny i karabinki samopowtarzalne na naboje porednie, identyczne z uytkowanymi w wojskowych karabinach automatycznych, sprawdzaj si rwnie dobrze, co modele na amunicj penej mocy. Zasig skutecznego strzau skrci si wprawdzie o poow, ale za to bro jest mniejsza,

lejsza, a zapas amunicji tej samej liczebnoci way znacznie mniej. Zreszt zarwno bro na amunicj penej mocy, jak i naboje porednie bdzie si sprawdza rwnie skutecznie, w zalenoci od sytuacji. Doskonaym wyborem bd amerykaski karabin Ml Garand na nabj penej mocy kalibru 7,62 mm i karabinek Ml na nabj poredni tego samego kalibru, oba rnymi cechami grujce nad wieloma wspczesnymi sobie konstrukcjami broni strzeleckiej. Moe si to wydawa zaskakujce, ale w zamierzchych czasach, gdy konstruowano t bro, powstawaa ona z myl o wygraniu najwikszej wojny w dziejach ludzkoci. Zadanie to spenia - i to tak dobrze, e Garand pozosta podstawow broni amerykaskiej piechoty w czasie kolejnej wojny w Korei. Jego zmodernizowana (przez dodanie zupenie niepotrzebnej i bezuytecznej moliwoci strzelania seriami) wersja M14 bya wykorzystywana jeszcze w Wietnamie, nieraz u boku jednostek uzbrojonych w M16. To bro wojskowa z czasw, gdy elektronika na polu walki oznaczaa co najwyej przenon radiostacj, powstaa z myl o prowadzeniu walki wrcz (w czasie II wojny wiatowej bagnet stanowi podstawowe wyposaenie piechura i kady onierz by szkolony w walce na bagnety). Chocia ju nie jest produkowany (poza niewielkimi partiami skadanymi dla pasjonatw, z zalegajcych skadnice milionw kompletw czci zamiennych), powstao ich swego czasu tak wiele, e nadal s dostpne, a nabj, ktrym strzela (30-06) jest wci jednym z naj-powszechniej uywanych nabojw myliwskich na wiecie. Karabinek Ml nadal jest bardzo popularny, dlatego kilka firm wznowio jego produkcj. Niewielkie rozmiary i masa karabinka czyni z niego idealn bro do walki w pomieszczeniach, a w dodatku jest atwy do przenoszenia w czasie dalekich podry, zwaszcza na piechot. Oprcz Ml na wiecie dostpnych jest wiele modeli podobnej klasy: Ruger Mini-30, Ruger Mini-14, SKS i jego liczne kopie, w tym chiska Typ 56 (nie myli z chiskim kaasznikowem tego samego wzoru). Jeeli uytkownik jest w stanie zachowa dyscyplin ogniow, trudno o lepszy wybr broni ni karabin samopowtarzalny.

6. strzelba
Przeciw ludzkim napastnikom ta bro nie ma sobie rwnych na bliski dystans, ale walka z umarlakami to zupenie inna historia. Strza ze rutwki, zwaszcza kalibru 12, moe dosownie urwa gow kademu przeciwnikowi, czy to czowiekowi, czy zombie. Problem w tym, e wraz z odlegoci ronie rozrzut rutu i drastycznie maleje moliwo penetracji czaszki. Strza pociskiem jednolitym, tzw. brenek, bdzie mia skutek identyczny z trafieniem z karabinu, nawet na du odlego (o ile oczywicie lufa strzelby bdzie miaa odpowiedni dugo, gwarantujc daleki zasig strzau). Ale jeli mamy zamiar strzela brenekami, to w czym strzelba jest lepsza od karabinu? Sensem istnienia strzelby jest sia raenia obalajcego na krtki dystans. Snop rutu ze strzelby dziaa na atakujcego napastnika jak ciana, podczas gdy pocisk karabinowy, o ile nie trafi w gow, po prostu przeleci przez ciao umarlaka, albo w ogle we nie trafi. Jeli zapdzono ci do naronika, musisz stamtd ucieka lub zyska czas do przygotowania lepszej obrony. Dobrze wycelowanym strzaem ze rutwki mona posa na ziemi, choby na chwil, nawet kilku umar-lakw. Wad tej broni s przede wszystkim rozmiary i waga amunicji. Zapas nabojw kalibru 12 zabiera sporo miejsca, ktre mona przeznaczy na inne wyposaenie, i znacznie obcia w marszu. Naley o tym pamita, planujc dusze przemarsze.

7. Bro krtka
Amerykanie maj specjalny stosunek do rewolwerw i pistoletw. Mona je zobaczy wszdzie, w kadym filmie, serialu, komiksie. Nasi bohaterowie nigdy si z nimi nie

rozstawali - czy to szeryfowie z Dzikiego Zachodu, czy zgorzkniali policjanci z wielkich metropolii. Gangsterzy rapuj o spluwach, lewaccy politycy chc ich zakaza, wierzc, e w ten sposb zbawi wiat. Rodzice chroni przed nimi dzieci, a producenci zbijaj na nich niewyobraalne fortuny. Klamka" jest symbolem Ameryki, chyba nawet bardziej ni samochd. Ale co jest warta ta ikona popkultury w starciu z band ywych trupw? Prawd mwic, niewiele. Poza bohaterami naszej zbiorowej wyobrani przecitni ludzie maj spory problem z trafieniem z niej w cokolwiek, a ju zwaszcza co tak maego, jak gowa zombie. Jeli dodamy do tego stres nieodcznie towarzyszcy walce z umarlakami, strzelanie do nich z pistoletu zaczyna, si wydawa niewiele skuteczniejsze od prb dogadania si z nimi. Studia poszczeglnych przypadkw dowiody, e ze wszystkich trafie nieskutecznych, to jest takich, ktre nie zabiy zombie, a 73% byo wynikiem strzaw z pistoletw i rewolwerw. Modne ostatnio celowniki laserowe mog pomc w wycelowaniu broni, ale nic nie poradz na drc z emocji rk. Swoje prawdziwe zalety pistolety i rewolwery pokazuj dopiero w walce w zwarciu, w ekstremalnych sytuacjach. Jeli zombie ci chwyci, pistolet moe uratowa ci ycie. Nawet trzsc si rk nie sposb spudowa z przystawienia, gdy do tego nie trzeba by strzeleckim mistrzem wiata. Niewielkie rozmiary, maa masa i atwo przenoszenia w kaburze sprawiaj, e staj si one znakomit broni zapasow w kadej sytuacji. Jeli zasadniczym uzbrojeniem jest karabinek na naboje pistoletowe lub rewolwerowe, uycie tej samej amunicji do obu broni upraszcza zaopatrzenie i zmniejsza niezbdn do obu broni liczb nabojw, zmniejszajc obcienie w marszu. Warto mie ze sob pistolet, jeli spodziewamy si konfrontacji z zombie, ale tylko jako bro zapasow. Nie zapominaj, e wiele ogryzionych szkieletw, znalezionych po atakach zombie, wci krzepko dzieryo w garci swoje cudowne dziewitki", z ktrych nie zdyo odda ani jednego strzau. W porwnaniu z nabojami karabinowymi nawet tego samego kalibru czy grubym nabojem rewolwerowym, uywana w tej broni ptoracentymetrowa uska rednicy rwnej kalibrowi pocisku rzeczywicie nie wyglda imponujco. Z tego powodu od lat spychana jest na margines: do sportu, nauki strzelania lub co najwyej do polowania na drobne gryzonie. Jednak w razie ataku ywych trupw to malestwo dorwnuje najwikszym swoim kuzynom, a wielu wrcz przewysza. Niewielkie wymiary pociskw sprawiaj, e mona przenie ich wielokrotnie wicej ni amunicji karabinowej, mimo zblionej objtoci i masy. Sama bro jest take znacznie lejsza, co bogosawi ci, ktrych atak zombie zmusi do dugich wdrwek. Amunicja jest atwa w produkcji i rozpowszechniona na caym wiecie, a nabj .22 LR jest jednym z nielicznych na wiecie nabojw naprawd standaryzowanych, co sprawia, e jest dostpny wszdzie i tanio. Jeeli sklep sprzedaje jakkolwiek amunicj, to na 99% bdzie mia zapas dwudziestki dwjki. Oczywicie, nie ma ry bez kolcw. Ta amunicja ma dwie powane wady. Po pierwsze, nabj ten nie ma prawie wcale zdolnoci raenia obalajcego. Ludzie (w tym byy prezydent USA Ronald Reagan) czasem nawet nie zauwaaj, e zostali nim trafieni. Zombie nietrafiony w gow nawet nie zwolni, nie mwic o powaleniu go

8. Karabinek sportowy
Bro na maokalibrowe naboje bocznego zaponu od lat niezasuenie wegetuje na obrzeach strzelectwa. takim strzaem. Kolejnym problemem jest saba zdolno przebijania czaszki na dalszych dystansach. To nie jest bro do zwalczania zombie, do polowania na nich. eby skutecznie uy dwudziestki dwjki, trzeba si znale blisko zombie, co potguje stres i moliwo spudowania, obniajc szans na eliminacj. Z drugiej jednak strony, wanie ten brak energii okazuje si by zalet maego naboiku przy strzale w gow; po przebiciu czaszki zmniejsza on prdko na tyle, e traci stabilno i zaczyna koziokowa, rykoszetujc wewntrz mzgo-czaszki, co powoduje uszkodzenia rwnie wielkie, jak trafienie z czterdziestki pitki. Wybierajc uzbrojenie do walki z zombie, nie

naley wic zapomina o tym maym, niemal zabawkowym, lecz bardzo porcznym i lekkim karabinku.

9. Akcesoria
Tumiki dwiku, o ile bd dostpne, mog stanowi bardzo wany dodatek do kadej broni palnej. Ich zdolno wytumienia huku wystrzau zwalnia z koniecznoci wyposaania si w cich bro w rodzaju uku, procy czy broni biaej. Pozwala to zmniejsza obcienie, co jest bardzo wane, gdy ruszamy w dalek drog. Celownik optyczny w wydatny sposb poprawia celno prowadzonego ognia, zwaszcza na dalsze odlegoci. Celowniki laserowe z pozoru mog by bardzo pomocne w zwalczaniu zombie, bo c atwiejszego,

Zasig kontra celno

Praktyka wykazaa, e im bliej atakujcych zombie znajdzie si czowiek w bitewnym stresie, tym wiksze jego zdenerwowanie i tym mniej celnie jest w stanie prowadzi ogie. Trenujc ze swoj zasadnicz broni, wyznacz maksymalny zasig, na ktry jeste w stanie powtarzalnie utrzymywa celno strzelania i trenuj strzelanie na t odlego do celw ruchomych w warunkach idealnych (wolnych od stresu walki). Po wyznaczeniu tej odlegoci podziel j przez dwa - to bdzie twj realistyczny zasig celnego ognia w prawdziwej walce. Pilnuj, eby aden zombie nie zbliy si do ciebie bardziej, bo twoja celno si pogorszy. Jeli atakuje grupa, dopilnuj, by jako pierwsze cele ostrzela te zombie, ktre przeszy granic strefy, a dopiero potem strzelaj do pozostaych. Nie lekcewa tej rady niezalenie od tego, jak dowiadczonym jeste strzelcem i czego ci ycie dotd nauczyo. W starciu z zombie polegli ju i zostali zjedzeni nie tacy kozacy jak ty - dowiadczeni policjanci z jednostek szturmowych, odznaczeni weterani wojenni, a nawet synni z zimnej krwi zabjcy na zlecenie. Wszystkich ich zawiodo zbytnie zadufanie, wiara w si swoich nerww, a nie w warto wyszkolenia.

ni naprowadzi czerwon kropk na czoo umarlaka i nacisn spust? Problem w tym, e po wyczerpaniu baterii celownik ten stanie si cakiem bezuyteczny. To samo dotyczy innych celownikw i przyrzdw optoelektronicznych, w tym noktowizorw. Pozwalaj one wprawdzie celnie razi zombie na daleki dystans w nocy, ale po wyczerpaniu baterii staj si nieprzydatne. Konwencjonalne celowniki optyczne sprawdzaj si znacznie lepiej. Moe nie s tak bajeranckie, tak atrakcyjne, jak elektronika, ale nie zawodz w potrzebie, a to si liczy najbardziej. ciany budynkw, powodowanie zawaw w wskich przejciach, barykadujcych drogi, ktrymi zombie mogyby si przedosta. Zreszt nawet jeli trudno jest takim materiaem zabi zombie, eksplozje adunkw mog przewraca nadcigajce tumy dziaaniem fali uderzeniowej.

OGIE MATERIAY WYBUCHOWE

Pytanie: co osigniemy, rzucajc granat w mas nadcigajcych zombie? Odpowied: prawie nic. Wybuchowe rodki walki s zaprojektowane do raenia odamkami (wyrzucanymi przez wybuch kawakami metalu, zdolnymi podziurawi wane dla ycia czowieka organy), jak si to nazywa w wojsku, siy ywej przeciwnika". Na zombie to za mao, bo umarlak nie ma, poza mzgiem, organw wanych dla swego ycia", a szans na trafienie odamkiem w gow s bardzo mae. Miny, granaty, bomby i inne wybuchowe rodki walki s cakowicie bezuyteczne w walce z zombie. Oczywicie materiay wybuchowe maj na polu walki wiele innych zastosowa, do ktrych mog by przydatne - torowanie drogi przez zamknite drzwi, Umarlaki nie obawiaj si ognia. Machanie zombie przed nosem pochodni nic nie da, a ju na pewno nie zatrzyma go, nawet nie zwolni jego kroku. ywe trupy nie zauwaaj trawicego je ognia. Ju zbyt wielu ludzi zgino, nie rozumiejc, e ogie nie odstrasza zombie. Mimo to ogie jest najpotniejsz broni przeciw ywym trupom, jak dysponuje czowiek.

Spopielenie jest najskuteczniejsz metod cakowitego unicestwienia umarlaka. Ogie nie tylko niszczy zainfekowane ciao, ale i wirusa Solarium. Nie ud si jednak, e miotacz ognia czy par butelek z benzyn to sposb na wszelkie problemy z ywymi trupami. W prawdziwej walce ogie moe by rwnie skutecznym sojusznikiem, co miertelnym wrogiem. Ciao ludzkie - zarwno ywe, jak i martwe - nie jest atwopalne i potrzeba sporo czasu, by strawi je ogie. Zanim uszkodzenia ciaa powstae na skutek ognia powal go, zombie bdzie chodzc pochodni. Zanotowano kilka przypadkw, w ktrych poncy zombie powodowali znacznie wiksze szkody materialne i straty w ludziach, ni w normalnej walce. Ogie nie zna pojcia lojalnoci. Jeli masz zamiar si nim posugiwa, bierz pod uwag palno otaczajcych ci przedmiotw, zagroenie zaczadzeniem, a take to, e wzniecony przez ciebie ogie moe przycign wicej zombie. Ogie to potna, ale nieprzewidywalna sia i stosowa si j powinno rozumnie i po dogbnym rozpatrzeniu skutkw jej uycia. Z tych powodw ogie uwaa si za bro zaczepn lub rodek do utorowania drogi ucieczki, za bardzo rzadko jako rodek walki stosowany w warunkach obrony statycznej.

i. Koktajl Mootowa
T nazw okrela si wszelkiego typu pociski zapalajce zoone z mieszaniny atwopalnej w szklanym opakowaniu, zaopatrzone w urzdzenie zapalajce zawarto w chwili rozbicia pojemnika. To tani, bardzo skuteczny sposb, mogcy wyeliminowa kilku zombie za jednym razem. Jeli sytuacja taktyczna na to pozwala - np. w przypadku ucieczki przed nadcigajc hord, oczyszczania ogniotrwaego pomieszczenia lub niszczenia atwopalnej budowli z wieloma uwizionymi wewntrz zombie - ze wszech miar najlepszym rozwizaniem bdzie zgromadzi odpowiedni zapas tej broni i bombardowa ni przeciwnika, a pozostanie z niego jedynie kupka popiou.

2. oblewanie
Ta bardzo prosta technika polega na napenieniu wiadra atwopalnym pynem (benzyna, nafta itp.), wylaniu jego zawartoci na zombie, po czym podpaleniu i szybkiej ucieczce. Jeli zapewnimy sobie drog ewakuacyjn, a atak wykonywany jest w miejscu, w ktrym ogie nie spowoduje nadmiernych zniszcze, jedyn wad tej metody jest konieczno bardzo bliskiego podejcia niezbdnego do gruntownego polania celu - odlego ataku wyznacza zasig strumienia pynu wylewanego z wiadra.

3. mtlampa
Monterska lutlampa skadajca si ze zbiornika gazu palnego i dyszy nie wytwarza do wysokiej temperatury, ani nie ma na tyle duego zapasu paliwa, by przepali czaszk zombie. Jeli natomiast poczymy atak lutlamp z wyej opisywan technik ataku przez oblanie atwopaln ciecz, to wzniecenie poaru nie nastrczy nam wikszych problemw.

4. Miotacz ognia
Wielu ludziom wydaje si, e miotacz ognia to najskuteczniejsze w wiecie narzdzie do eliminacji zombie. Strumie pynnego ognia poncego na bazie elowanej benzyny, wyrzucany jest na kilkadziesit metrw z dyszy miotacza i teoretycznie powinien zamieni atakujc hord umarlakw w samobieny stos pogrzebowy. Dlaczego wic nie sprawi sobie czego takiego? Moe nawet zastpi wszystkie inne narzdzia i rodzaje broni t stworzon przez czowieka imitacj ziejcego ogniem smoka? Odpowiedzi na to pytanie jest wiele i wszystkie negatywne. Miotacz ognia powsta

jako bro cile wojskowa, ale jej czas min i dzi klasycznych miotaczy nie ma ani w uzbrojeniu regularnej armii, ani piechoty morskiej. Ciko bdzie znale jakikolwiek egzemplarz, a ju zwaszcza waciwie dziaajcy. Nawet jeli gdzie na giedzie kolekcjonerskiej uda nam si jaki zdoby i doprowadzi go do stanu uywalnoci, znalezienie mieszanki paliwowej moe si okaza jeszcze trudniejsze. Powiedzmy, e udao nam si uruchomi domow produkcj napalmu, ale pozostaje jeszcze sprawa jego praktycznej przydatnoci. Miotacz moe si okaza zdatny do uytku, ale trzeba nosi na plecach ponad 30 kilogramw sprztu! I po co, do spalenia tych paru pojedynczych zombie, ktrych mona bez problemu zastrzeli z wacego niespena 2 kilogramy karabinka? Ciar miotacza spowalnia marsz i naraa podrujcych pieszo na dodatkowe niebezpieczestwo. O ile nie broni si staej pozycji lub nie ma dostpu do zmotoryzowanego transportu, wyczerpanie moe si sta wrogiem rwnie gronym, co ywe trupy. Zdrowy rozsdek podpowiada, e miotacz ognia byby doskona broni na polu bitwy, w obronie przed masami zombie, liczonymi w setkach, jeli nie tysicach. Jeeli jednak, Boe uchowaj, pojawioby si zagroenie na tak skal, walk z nim powinny si zaj znacznie liczniejsze, doskonale wyposaone i wyszkolone agendy rzdowe, a nie samotny obywatel ze swoim antycznym (i w wikszoci stanw nielegalnym) miotaczem ognia.

INNE BRONIE
Wyobrania i zdolno improwizacji to dwie najcenniejsze cechy, jakimi powinien si odznacza czowiek stawiajcy czoo zombie. Kady przedmiot znajdujcy si w jego otoczeniu moe - i powinien by - traktowany jako potencjalna bro. Aby jednak taki improwizowany or mg by skuteczny, naley bra pod uwag podstawy fizjologii ywych trupw i sposb dziaania kadej improwizowanej broni.

i. Kwas
Kwas siarkowy daje obok ognia najwiksz pewno unicestwienia zombie. Problemem pozostaje tylko sposb uycia go jako broni. Jeli jakim przypadkiem masz moliwo zgromadzenia zapasu kwasu lub jego syntezy w warunkach domowych, pamitaj, by traktowa go z odpowiedni ostronoci, podobnie jak w przypadku pynw zapalajcych. Ta substancja zagraa ci znacznie bardziej, ni zombie, a do rozpuszczenia ciaa i koci ywego trupa potrzeba sporo czasu. Kwas naley traktowa raczej jako rodek do oczyszczania pobojowiska, ni bro suc do walki.

2. Trucizny;
Na wiecie wystpuje tysice substancji o waciwociach trujcych, wic omwienie tu kadej z nich z osobna nie jest moliwe. Zamiast tego przypomnijmy sobie kilka podstawowych wiadomoci z fizjologii zombie. ywe trupy s niewraliwe na dziaanie wszelkich rodkw uspokajajcych i dranicych, w rodzaju gazu zawicego czy sprayw pieprzowych. Nie zadziaa na nie take aden rodek powodujcy ustanie funkcji yciowych organizmu, umarlak nie potrzebuje ich bowiem do egzystencji. Nie umierci go zawa, parali nerwowy, duszno ani adne inne nastpstwa uycia trucizny przeciw ywemu organizmowi.

3. Bro biologiczna
Ludzkie poczucie sprawiedliwoci zapewne z radoci przywitaoby moliwo umiercenia jednego wirusa jakim drugim. Niestety, nic z tego. Wirusy atakuj tylko ywe komrki i w ywych trupach si nie rozwijaj. To samo dotyczy bakterii. Kilkakrotnie podejmowano w warunkach laboratoryjnych prby wymurowania i hodowli dajcych si rozprzestrzenia kultur bakterii nekrofagw, lecz prby na pojmanych zombie wypaday niezmiennie negatywnie. Trwaj obecnie prace nad stworzeniem mikroorganizmw ywicych si jedynie martwymi tkankami, ale wikszo

ekspertw podchodzi do tych eksperymentw sceptycznie. Inne prby maj na celu wyodrbnienie spord wielu tysicy mikroorganizmw biorcych udzia w normalnym procesie rozkadu ciaa tych kultur, ktrym nie przeszkadza, e tkanki s zainfekowane. Jeli udaoby si takie mikroby wyodrbni i opanowa ich hodowl, a nastpnie opracowa sposb dozowania niegrony dla ywych organizmw, byaby to pierwsza w dziejach ludzkoci bro masowego raenia chronica ycie na ziemi przed inwazj ywych trupw.

4. zwierzta
Na wiecie s setki padlinoercw, maych i duych. Teoretycznie uycie tych zwierzt do zwalczania i zjadania ywej padliny", zanim zje ona ywych ludzi, wydawaoby si idealnym rozwizaniem. Niestety, wszystkie zwierzta, od hieny poczynajc, na mrwkach koczc, instynktownie omijaj zombie szerokim ukiem. Strach przed silnie toksyczn natur tkanek skaonych wirusem zombizmu wydaje si by zakodowany w ich instynkcie samozachowawczym. Natura tej interakcji jest na razie nieznana, nie wiemy jaki sygna ostrzegawczy emituje zaraony organizm - by moe jaki zapach, ktrego my, ludzie, oduczylimy si ju wyczuwa. Cokolwiek powoduje t reakcj, nie daje si wykry w aden znany ludziom sposb (patrz Rok 1911, Yitre, Luizjana", str. 335-336).

5. Prd elektryczny
Jako e system motoryczny zombie jest w zasadzie identyczny z ludzkim, elektryczno moe przejciowo porazi lub sparaliowa ciao ywego trupa. Skuteczna eliminacja miaa jednak miejsce jedynie w ekstremalnych przypadkach, na przykad, gdy podczenie do linii energetycznej poskutkowao spaleniem mzgu. Wysokie napicie nie jest jednak jak cudown broni, mimo e prd jest w stanie spopieli kad tkank organiczn, yw lub nie. Testy wykazay, e do skutecznego poraenia zombie prdem potrzebna jest energia rednio dwukrotnie przewyszajca t, ktra wystarczy do obezwadnienia czowieka, dlatego popularne na rynku paralizatory elektryczne s cakowicie nieskuteczne. Parokrotnie udawao si stworzy skuteczne bariery przeciw zombie przez otaczanie schronienia dla ludzi sadzawkami, do ktrych doprowadzano prd elektryczny. Dziaanie prdu zwykle otumaniao zombie na tyle, by da czowiekowi szans na uycie skutecznego sposobu eliminacji umarlakw.

6. promieniowanie
Trwaj testy majce potwierdzi teori o zdolnoci mikrofal i innych typw promieniowania elektromagnetycznego do szybkiego tworzenia licznych, rozlegych i w ostatecznym wyniku miertelnych guzw w substancji szarej mzgw zombie. Badania te nadal znajduj si w pocztkowym stadium, a wstpne wyniki nie s przekonywujce. Jedyny jak dotd potwierdzony przypadek kontaktu ywych trupw z promieniowaniem gamma mia miejsce w czasie synnego incydentu khotaskiego (patrz Rok 1987, Khotan, Chiny", str. 363-364). Zombie okazay si nie tylko niewraliwe na promieniowanie, ktre zabio tak wielu ludzi, ale w dodatku stay si rdem dodatkowego zagroenia, roznoszc skaenie radioaktywne po caej prowincji. Po raz pierwszy wiat stan w obliczu jeszcze wikszego zagroenia dla egzystencji ludzkiego gatunku: radioaktywnych zombie. To brzmi jak pomys z kiepskich filmw science fiction z lat 50., ale owo potencjalnie bardzo niebezpieczne zdarzenie miao miejsce w rzeczywistoci. Na ile mona wierzy skpym relacjom napromieniowanie nie wpyno w aden sposb na wytworzenie jakich nadzwyczajnych cech czy magicznych umiejtnoci ywych trupw. Wzmoone zagroenie wynikao z rozprzestrzeniania skaenia radioaktywnego na wszystkich i wszystko, z czym si zetkny. Zanotowano nawet przypadki mierci w wyniku choroby popromiennej ludzi, ktrzy napili si wody ze zbiornika, przez ktry przeszy skaone radioaktywnie zombie. Na szczcie atak zombie udao si odeprze przewaajcymi siami Chiskiej Armii Ludowo-Wyzwoleczej, co pozwolio nie tylko wyeliminowa to nowe zagroenie, ale rwnie zapobiec nieuniknionej katastrofie pozostawionego bez nadzoru khotaskiego reaktora

atomowego.

7. Bro genetyczna
Niektre zgaszane ostatnio propozycje podnosz warto manipulacji genetycznych jako broni w walce z umarlakami. Pierwszym krokiem na tej drodze powinno by wykonanie mapy genetycznej wirusa zombizmu. Kolejnym bdzie odkrycie czynnika zdolnego zmutowa kod genetyczny wirusa tak, by nakaza mu zaprzestanie atakowania ludzkich tkanek, skoni do zwalczania nie-zmutowanych wirusw lub po prostu zaprogramowa go na samolikwidacj. Innymi sowy, skoro nie da si przeprogramowa" samego zombie, naley zmutowa wirus, ktry kontroluje jego poczynania. Jeli dziaania te przynios sukces, bdzie to wielki przeom w walce z plag ywych trupw. By moe dziki inynierii genetycznej uda si znale skuteczne lekarstwo na zombizm. Niestety, droga do celu jest jeszcze daleka.

8. Nanoterapia
Nanotechnologia, czyli prace nad mikroskopijnymi urzdzeniami, jest kolejn obiecujc, z punktu widzenia walki z zombie, lecz dopiero raczkujc dziedzin nauki. Mimo to ju dzi jej postpy pozwalaj tworzy skomplikowane mikroprocesory wielkoci pojedynczych moleku! Ktrego niezbyt odlegego dnia powstan roboty tak mae, by mogy wykonywa prace wewntrz ludzkiego ciaa. Te nanoroboty, czy jakkolwiek bdzie si je nazywao, bd kiedy zdolne wykry, oznakowa i zniszczy pojedyncze komrki nowotworowe, naprawi uszkodzenia tkanek, a nawet zwalcza infekcje. Teoretycznie, kiedy ju powstan, nic nie bdzie stao na przeszkodzie temu, by wszczepi miliardy takich robotw ludziom podejrzewanym o infekcj wirusem Solarium i zwalczy gron infekcj, zanim ta doprowadzi do nieodwracalnych skutkw. Pozostaje jedynie niepewno, kiedy takie urzdzenia powstan, kiedy wprowadzi si je do powszechnego uytku jako zatwierdzon i przebadan metod kuracji, oraz czy okae si ona naprawd skuteczna przeciw wirusowi zombizmu? Odpowiedzi na te pytania moe przynie tylko czas.

UZBROJENIE OCHRONNE
Szybko i ruchliwo s najwaniejszymi rodkami obrony przeciw ywym trupom. Noszenie ochron indywidualnych jakiegokolwiek typu nie tylko ograniczy jedyn przewag, jak ma ywy czowiek nad zombie, ale moe take zuy zapas si potrzebnych do przeduajcej si walki. Do tego dochodzi dodatkowe zagroenie odwodnieniem. Kolejna, nie mniej wana wada pancerza, to nadmierna pewno siebie jego uytkownika. Czowiek chroniony pancerzem nabywa zudnego przewiadczenia o wasnym bezpieczestwie i porywa si na dziaania znacznie bardziej ryzykowne, ni osobnik majcy na sobie jedynie ubranie. Efektem tego przekonania byo ju zbyt wiele bezsensownych mierci. Ujmujc rzecz najprociej, dystans najlepiej chroni przed ukszeniem przez zombie. Jeeli jednak z jakich wzgldw decydujesz si na uycie pancerza, ponisze uwagi powinny pomc w wiadomym wyborze takiego jego rodzaju, ktry jest najlepiej dostosowany do twoich potrzeb.

zbroja pytowa
Klasyczna lnica zbroja", jak z bajki o krlewnie zamknitej w wiey. Od razu nasuwaj si obrazy niezwycionych rycerzy i krlw od stp do gw zakutych w stalow blach. Moe si wydawa, e w takiej osonie mona nawet bezpiecznie brodzi wrd hordy ywych trupw, rozpltujc im czaszki bez jakiegokolwiek zagroenia z ich strony. W rzeczywistoci redniowieczni rycerze byli daleko bardziej podatni na wszelkie ataki w swoich zbrojach, ni nam si dzi pod wpywem kostiumowych filmw wydaje. Metalowe lub skrzane elementy czce poszczeglne fragmenty zbroi moe pozrywa nawet jeden zdeterminowany osobnik, a co dopiero ich horda. Metalowa zbroja pytowa jest ekstremalnie niewygodna i cika, dusi i odwadnia uytkownika. Nie do, e ten stos metalu

skutecznie ogranicza ruchy, to jeszcze dzwonice o siebie blachy powiadamiaj kadego w okolicy o naszej obecnoci. Jeli to moliwe, wyprbuj rzeczywist wytrzymao zbroi w pozorowanej walce z choby jednym atakujcym. Przekonasz si, jak niewygodnie si w niej walczy i jak mczy taka walka. I to tylko z jednym przeciwnikiem - a wyobra sobie, e jest ich kilku, kilkunastu czy kilkudziesiciu, nadchodz ze wszystkich stron naraz, szarpi za pyty zbroi na wszystkie strony... Pozbawiajc si szybkoci, ruchliwoci i orientacji na polu walki zapewniasz sobie los nie lepszy od tego, jaki czeka puszk konserwy misnej.

2. zbroja kolcza
Kolczuga chronica cae ciao od stp do gw daje pewne zabezpieczenie przed ukszeniami zombie. Zby nie s w stanie przegry kek ze stalowego drutu, zapewniajc ochron przed infekcj. Jednoczenie kolczuga jest elastyczna, pozwalajc na w miar swobodne ruchy, a nawet bieganie. Brak przybicy pozwala zachowa widoczno. Budowa zbroi kolczej splecionej z rodzaju stalowej dzianiny pozwala skrze oddycha, zabezpieczajc organizm przed odwodnieniem i przegrzaniem. Mimo to zbroja kolcza ma wiele wad. O ile nie trenujesz latami walki w kolczudze, twoja sprawno bojowa zostanie bez wtpienia ograniczona. Jej masa zwikszy wysiek, szybciej opadniesz z si. Ograniczenie elastycznoci i utykanie wosw na ciele midzy kkami powoduje niewygod, ktra rozprasza umys skoncentrowany na walce. Z drugiej strony, elastyczno kolczugi powoduje, e cho chroni ona przed przebiciem skry i infekcj, to nie zabezpiecza przed skutkami nacisku szczk, takimi jak zamania koci, naderwania mini czy wewntrzne uszkodzenia tkanek. Druciane kka nie dzwoni moe tak dononie jak pyty zbroi, ale czowiek poruszajcy si w kolczudze wydaje charakterystyczny chrzszczcy odgos, ktry przyciga zombie. Jeli nie chcesz ogasza swego przybycia, lepiej po prostu z niej zrezygnuj, l jeszcze jedna uwaga natury praktycznej. Kupujc kolczug, upewnij si, czy to sprzt naprawd wytrzymay na trudy pola walki, czy tylko niewiele warta dekoracyjna makieta. Wikszo produkowanych dzi kopii redniowiecznego uzbrojenia ochronnego nadaje si najwyej do celw wystawienniczych lub rekonstrukcji historycznej, gdy dla zmniejszenia masy i potanienia produkcji wykorzystuje si do ich wytwarzania lejsze, mniej wytrzymae materiay. Decydujc si na kolczug, upewnij si chocia, czy bdzie ona w stanie wytrzyma ukszenie zombie.

3. Kombinezon rekinoodporny
Kombinezony dla nurkw zaprojektowane do ochrony przed ugryzieniem przez rekiny, rodzaj wspczesnej, okrywajcej cae ciao kolczugi, zabezpieczaj przed nawet najsilniejszymi szczkami umarlakw. Wykonany z wysokowytrzymaych stali lub tytanu, kombinezon taki zapewnia ochron dwukrotnie wiksz ni redniowieczna kolczuga, przy o poow mniejszej masie. Mimo tych wszystkich zalet nadal jednak haasuje, jest niewygodny, ogranicza prdko i swobod poruszania. Kombinezony ochronne s niezastpione przy oczyszczaniu den akwenw wodnych z kryjcych si tam zombie (patrz Walki podwodne", str. 234-245).

4. Hemy
Ten rodzaj uzbrojenia ochronnego byby idealny dla ywych trupw, o ile tylko miayby tyle rozumu, eby je nosi. Czowiekowi stajcemu do walki z umarlakami co najwyej ograniczaj widoczno. O ile walka nie odbywa si na terenie zakadu pracy, gdzie mog grozi obraenia od spadajcych przedmiotw, naley ich unika, gdy s nieprzydatne, a zajmuj wiele miejsca potrzebnego do transportu bardziej uytecznego wyposaenia.

5. Osony; balistyczne
Tak zwane kamizelki kuloodporne chronice jedynie tors i kark, s zupenie nieprzydatne na

polu walki z zombie, gdzie na najwiksze zagroenie ukszeniem wystawione s wanie wystajce poza tuw koczyny i gowa. Jedyn sytuacj, w ktrej mog si naprawd przyda, jest totalny chaos w terenie zurbanizowanym, kiedy mog pomc unikn mierci od ku innych ludzi, w panice strzelajcych do wszystkiego, co si porusza. Jednak nawet wwczas nic nie pomog, jeli strzelec celuje w gow...

6. Panele kewlarowe
W ostatnich latach coraz wicej instytucji ochrony porzdku publicznego wyposaa funkcjonariuszy w ochrony indywidualne wykonane z tej lekkiej i superwytrzy-maej tkaniny. Grubsze, bardziej sztywne panele stosuje si w kamizelkach kuloodpornych, ktre s w stanie zatrzyma leccy pocisk. Ciesze elementy wszywa si w rkawy i nogawki, by chroniy przed ciosami ostrymi narzdziami i poksaniem przez psy. Kombinezon z takimi wstawkami moe chroni koczyny przed ukszeniami zombie w trakcie walki wrcz. Jeli zdecydujesz si na taki zakup, uywaj tego kombinezonu jedynie w walce, starajc si zachowa trzew ocen sytuacji. Wielu ludzi zbytnio zaufao waciwociom kewlaru i innych materiaw, z ktrych wykonywano osony, uwaajc to za przepustk do wiata nadludzkich czynw, zapewniajc im cakowit bezkarno mimo podejmowania nawet najwikszego ryzyka. Niestety, czowiek wymyli ju pancerze chronice przed wszystkim, poza jednym najwikszym zagroeniem na polu walki - nikt do tej pory nie stworzy pancerza chronicego przed ludzk gupot, bezmylnoci i brawur. Celem kadego czowieka w konfrontacji z zombie powinno by przeycie, tylko i wycznie przeycie, a nie dokonywanie bohaterskich czynw. Brawura na polu walki jest zagroeniem dla ciebie i wszystkich twoich towarzyszy!

7. Obcise ubrania i krtkie fryzury

Chodna analiza danych dowodzi, e w historii konfrontacji ludzi z ywymi trupami nic nie uratowao ycia tak wielu ludziom, jak proste, przylegajce do figury ubranie i krtko obcite wosy. Wynika to z najczstszej taktyki ataku zombie: chwytaj one ludzi od tyu, przycigaj do siebie i wwczas ksaj. Logika podpowiada, e im mniej punktw zaczepienia oferuje noszone ubranie, tym wiksze szans na wyrwanie si i udan ucieczk. Workowate ubrania z wielk iloci kieszeni, paskw, trokw i w ogle wszystkim, co z nich zwisa, daj zombie wielk ilo uchwytw dla ich chwytnych i silnych rk. Kady, kto pracowa przy jakich potnych maszynach lub przechodzi kiedykolwiek kurs BHP, powie wam, jak wane jest, by nigdy si nie zblia do pracujcej maszyny z czymkolwiek luno zwisajcym. Opite - oczywicie na tyle, by pozwalao na wygod ruchw - ubranie pozwala unikn zagroenia. Podobne niebezpieczestwo wie si z fryzur. Wielokrotnie dochodzio do apania i cignicia ofiar za wosy, zwykle z najgorszymi konsekwencjami. Wizanie wosw z tyu przed walk moe pomc jedynie chwilowo. W walce wrcz najlepiej sprawdzaj si krtko (poniej 2 cm) obcite wosy.

ROZDZIA 3
OBRONA

powie Yahyi Beya, imigranta z Turcji do Wielkiej Brytanii, to relacja z ataku na jego rodzim

O
wiosk Oltu. Wedug Beya, horda zombie zesza z otaczajcych wiosk wzgrz w rodku nocy. Ci, ktrzy nie zostali poarci, szukali schronienia we wasnych domach, w meczecie i na komisariacie. Kilka osb zgino stratowanych przez innych szukajcych pomocy na posterunku, a ci, ktrzy si tam zabarykadowali, zginli, gdy wybuch przypadkowy poar. Komu nie starczyo czasu i materiau, by zabarykadowa si w domu, ten zgin jako pierwszy. Poksani szukali ratunku u miejscowego lekarza. Gdy ten nis im pomoc, cz poumieraa, a nastpnie ulega reanimacji. Bey, wwczas szecioletni smyk, wdrapa si na dach domu i stamtd przeraony przez reszt nocy obserwowa przebieg wypadkw. Rankiem, skaczc z dachu na dach, przedosta si na otwarty obszar, a stamtd pobieg po pomoc do ssiedniej wsi. Z pocztku nikt nie uwierzy w jego opowie, lecz gdy prby nawizania cznoci z komisariatem nie przyniosy rezultatu, wysano grup, ktra miaa rozpozna sytuacj w Oltu. Zwiadowcy przynieli przeraajce wieci. We wsi zastano ruiny i zgliszcza, wszystkie domostwa spony w poarze. Pomienie oszczdziy jedynie stojcy oddzielnie meczet, lecz i on nie unikn zniszczenia. Wymare ulice zacielay na wp ogryzione zwoki. lady powczcych stp w iloci sugerujcej grup o powanej liczbie poday za ladami szybkich krokw pozostawianych przez ocalaych mieszkacw uciekajcych w kierunku gr. adnej z tych dwch grup nigdy pniej nie odnaleziono. Czy istnieje jaki cudowny rodek doskonale zabezpieczajcy przed atakiem ywych trupw? Niestety, jak dotd o czym takim nie wiadomo. Obrona przed atakiem nie ogranicza si do zapewnienia sobie fizycznych rodkw bezpieczestwa. Przypumy, e uda si znale, zbudowa czy zmodyfikowa umocnienia zdolne utrzyma wszelkie zagroenia zewntrzne na dystans - i co dalej? Zombie si nie rozmyl. Nie odejd, pki czuj er, a nie wiadomo jak dugo potrwa, zanim nadejdzie pomoc. Jak przetrwa w takim przypadku? Gd, pragnienie, choroby i inne czynniki mog spowodowa ofiary rwnie liczne, jak atak ywych trupw. To bdzie oblenie przez zombie w redniowiecznym stylu, takie samo, jakie przeywali nasi przodkowie w swoich zamkach czy umocnionych wioskach obleganych przez wroga. Bezpieczestwo fizyczne to zaledwie jeden z czynnikw skutecznej obrony. Aby si w peni przygotowa, naley do perfekcji opanowa sztuk samo-wystarczajcego przeycia, w warunkach obrony staej, dawno zapomnian we wspczesnym wiecie wspzalenoci. Rozejrzyj si dookoa swojego domu. Jak wiele przedmiotw go zapeniajcych powstao w promieniu 10, 50 czy 100 kilometrw? Egzystencja najbogatszych, najbardziej zindustrializowanych narodw wiata cakowicie zaley od sprawnego funkcjonowania delikatnej sieci transportu i cznoci. Wystarczy nawet nie zlikwidowa, a jedynie zakci t sie i ju po nas - spadamy do poziomu ycia redniowiecznej Europy. Szans na przeycie w nim maj tylko ci, ktrzy zawczasu si na t zmian przygotuj i wezm j pod uwag w planowaniu strategii przetrwania. Ten rozdzia nauczy was, jak zbudowa twierdz i y w jej obrbie.

MJ DOM MOJ TWIERDZ

W razie lokalnego wybuchu epidemii klasy I wikszo zwykych domostw zapewnia wystarczajce zabezpieczenie. Nie ma potrzeby ucieka z miasta na pierwsz wie o pojawieniu si zombie. Co wicej, ucieczka w tak wczesnym stadium jest niewskazana. W pierwszych godzinach po wybuchu epidemii wikszo mieszkacw bdzie prbowaa ucieka, co doprowadzi do zakorkowania drg przez samochody pene spanikowanych ludzi. To sytuacja bardzo podatna na spontaniczne akty przemocy. Prby ucieczki przed wyjanieniem sprawy - to znaczy zanim ludzie pokonaj umarlakw, albo vice ver-sa - zwikszaj tylko chaos i anarchi. Zamiast ucieka lepiej zaaduj bro i przygotuj si do

walki, ale zosta w domu i czekaj, zachowujc czujno. Czy jest lepsze miejsce, by w spokoju i wygodzie przygotowa si do walki, ni wasny dom?

i. Przygotowania cz l: dom
Zanim powstan martwi i zacznie si chaos i zniszczenie, waciciele niektrych domw mog zadba o to, by ich siedziby byy bezpieczniejsze na wypadek ataku zombie od domw ssiadw. Wprawdzie aden dom nie powstawa z myl o zombieodpornoci", ale niektre projekty pomagaj w jego obronie. Jeli twj dom nie naley do tej grupy, moesz rwnie podj przygotowania, ktre pomog go ufortyfikowa.

A. wyjtki
Domy na palach, czsto budowane wzdu pla lub duych rzek, powstaway gwnie z myl o ochronie przed powodzi, ale wysoko podpr zwykle uniemoliwia umarlakom dokonanie konwencjonalnego ataku. W tego typu domach mona nawet zrezygnowa z barykadowania okien i drzwi. Gwne wejcie i zewntrzne klatki schodowe mona po rozpoczciu epidemii zabarykadowa lub zniszczy. Wysokie supy zapewniaj wacicielom bezpieczestwo, a przetrwanie jest tylko kwesti wielkoci zapasw zgromadzonych przez waciciela. Drugim rodzajem domostwa, ktre take powstawao z myl o obronie przed ywioami, ale rwnie dobrze sprawdzi si w obronie przeciw zombie, s tzw. domy tornadoodporne, budowane wzdu amerykaskiej Alei Tornad". Ich mocna konstrukcja jest w stanie stawi czoo sabszym i rednim trbom powietrznym, a betonowe ciany, wzmocnione stalowe drzwi i zasaniane stalowymi aluzjami okna wystarcz, by bez dalszych przygotowa zapewni bezpieczestwo domownikom na wypadek wybuchu epidemii klas I i II.

B. Modyfikacje
Przygotowanie domu do obrony przed zombie nie rni si od zabezpieczania go na wypadek ataku ywych ludzi. Jedyn rnic jest cakowita bezuyteczno systemw alarmowych. Wielu ludzi pi sodko, ufnych w najprzerniejszego typu alarmy wamaniowe. Lecz co tak naprawd jest w stanie zdziaa to urzdzenie, ktremu tak lekkomylnie powierzamy swoje bezpieczestwo? Najczciej robi tylko haas i w najlepszym wypadku powiadamia radiowo, bd przewodowo, policj lub agencj ochrony. A co w takiej sytuacji, gdy nie bdzie komu odebra powiadomienia? Gdy nikt nie przyjedzie na wezwanie? Gdy ci, ktrzy powinni przyjecha, bd zajci innymi alarmami? A jeli kto uzna, e powinni zignorowa sygna twojego alarmu, koncentrujc si na obronie innego, waniejszego obszaru? A co wreszcie, gdy ci, ktrzy mieli ci pomc, sami ju zniknli w odkach zombie? W takich przypadkach przychodzi kolej na rodki obrony bezporedniej.

Kraty w oknach i drzwiach zatrzymaj grup zdeterminowanych umarlakw jedynie na ograniczony czas. Dowiadczenie wykazuje, e wystarcz trzy zombie, by poradziy sobie z takim zabezpieczeniem w cigu co najwyej doby. Szyby pancerne nie daj si rozbi, ale odpowiednio silne uderzenie moe je wypchn z ramy. Mona temu zapobiec, instalujc je w betonowych lub stalowych ramach. Koszt takiego zabezpieczenia w wikszoci wypadkw wystarczyby na budow jednego z dwch typw omawianych budynkw bezpiecznych - domu na palach lub tornadoodpor-nego. Zwyky trzymetrowy pot z drucianej siatki potrafi zabezpieczy dom przed atakiem tuzina lub wicej umarlakw przez tygodnie, a nawet miesice ataku epidemii klasy I. Trzymetrowy parkan z bloczkw gazobetono-wych wypenionych betonem i wzmocnionych prtami stalowymi, jest najbezpieczniejsz barier obronn na wypadek wybuchu epidemii klasy I i II. W wikszoci okolic plany zagospodarowania przestrzennego nie pozwol stawia tak wysokich parkanw (przed postawieniem parkanu trzeba postara si o zezwolenie w lokalnej administracji), ale nie naley si zniechca. Nawet niszy parkan speni wikszo zada skutecznej ochrony przed zombie. Istniej

relacje o zombie zdolnych wspi si na przeszkod wysokoci 1,8 m, ale s to odosobnione przypadki. Nieustanne patrolowanie wntrza ogrodzonego terenu przez dobrze uzbrojonych i wyposaonych w rodki cznoci obrocw pozwoli utrzyma obron obiektu ogrodzonego parkanem wysokoci 1,8 m przez okres ograniczony jedynie ich wytrzymaoci. Brama powinna by stalowa: pena lub (w ostatecznoci) aurowa o maej rednicy otworw. Najlepiej, eby bya to brania przesuwna, a nie odchylana. Umocnienie takiej bramy jest bardzo proste - wystarczy zaparkowa za ni samochd. Zdalne otwieranie silnikami elektrycznymi jest bardzo wygodne, ale w razie odcicia dopywu prdu moe zablokowa drog na zewntrz. Parkan i brama zapewni bezpieczestwo jedynie w przypadku epidemii klasy I i II. W razie masowego wybuchu klasy III, zwa zombie lecych pod parkanem moe w kocu uformowa ramp, po ktrej kolejne umarlaki wtargn do wntrza bronionego obiektu.

C. Mieszkania
Mieszkania i kamienice rni si wielkoci i rozkadem, co wpywa na rny stopie przydatnoci obronnej. Mimo to pewne podstawowe zasady s wsplne zarwno dla obdrapanych pitrowych czynszwek w centrum Los Angeles, jak i lnicych szklano-betonowych wie Nowego Jorku. Najwiksze zagroenie stanowi mieszkania na parterze i sutereny z uwagi na atwy dostp do tych pomieszcze. Mieszkania nad poziomem gruntu ju z tej racji s atwiejsze do obrony, niezalenie od konstrukcji budynku. Zniszczenie klatki schodowej skutecznie izoluje wysze pitra od otoczenia. Bez klatki schodowej i windy dostp na wysze pitra jest moliwy jedynie przez schody poarowe, ktre z kolei zawieszone s (zgodnie ze cile przestrzeganymi przepisami federalnymi) na wysokoci niedostpnej dla zombie. Kamienica staje si schronieniem przed ywymi trupami. Kolejn zalet blokw mieszkalnych jest znaczna populacja mieszkacw. Waciciel prywatnego domu bdzie si musia broni sam, natomiast w bloku mieszkalnym mona wyznaczy dyury. Poza tym w znacznej zbiorowoci ronie szansa znalezienia specjalistw, ktrych umiejtnoci mog by przydatne do obrony: cieli, elektrykw, ratownikw medycznych, a nawet rezerwistw wojskowych. Nagromadzenie ludzi niesie jednak ze sob ryzyko konfliktw osobowoci. W obliczu wsplnego zagroenia nie powinno to jednak stanowi problemu na tyle wielkiego, by uzasadnia przenosiny do domu jednorodzinnego. Jeli masz wybr, pozosta w bloku.

uwaga! Strzecie si tandetnych podrcznikw przetrwania!

Cho w niemal kadym rozdziale tej ksiki mona znale odnoniki do wiedzy, ktr naley przyswoi z innych podrcznikw (obsuga broni, taktyka, umiejtno przetrwania w terenie itp.), nie polecam czerpania wiedzy z podrcznikw powiconych obronie domostwa. Tego rodzaju poradniki pisane s z myl o obronie przed ywym przeciwnikiem, rozporz dzajcym inteligencj i umiejtnociami waciwymi ywym ludziom. Wiele z taktyk i strategii obronnych tam omawianych, jak zakadanie systemw alarmo wych z monitoringiem, konstrukcja barier inynieryj nych w rodzaju pl minowych, czy stosowanie tech nik niezabijajcych, lecz dotkliwie oddziaywajcych na napastnika (jak choby gwodzie pod dywanem i miotacze gazu pieprzowego) bdzie kompletnie bez uyteczna przeciw ywemu trupowi.

2. Przygotowania cz li: zapasy

Po zakoczeniu fortyfikowania miejsca zamieszkania naley si zaj zgromadzeniem zapasw na okres oblenia. Nie wiadomo jak dugo potrwa, zanim nadejdzie pomoc. Nie wiadomo nawet, czy w

ogle nadejdzie. Zawsze bd przygotowany na dugie oblenie i nigdy nie zakadaj, e pomoc nadejdzie szybko.

A. uzbrojenie
W podry trzeba ograniczy wyposaenie do niezbdnego i atwego do przenoszenia minimum przedmiotw, ale przy planowaniu obrony staej mona sobie pozwoli na luksus zgromadzenia zrnicowanego uzbrojenia i zapasw. Rnorodno nie oznacza jednak dowolnoci w wyborze narzdzi zniszczenia" wedle wasnych kaprysw. Istnieje pewne minimum, ktre kady domowy arsena powinien zawiera: karabin i 500 nabojw strzelba kalibru 12 i 250 nabo jw pistolet kalibru 45 i 250 nabojw tumik (do karabinu) ' tumik (do pistoletu) kusza duej mocy (o ile tumiki s niedostpne) i 150 betw celownik optyczny (do karabinu) celownik noktowizyjny (do karabinu) celownik laserowy (do karabinu) celownik laserowy (do pistoletu) miecz penych rozmiarw (katana) miecz kompaktowy (wakizashi lub inny tego rodzju) dwa noe z prostym ostrzem, gownia dugoci 6-8 cali (152-203 mm) toporek UWAGA: Powysza lista zawiera zapas uzbrojenia dla jednej osoby. Iloci poszczeglnych przedmiotw powinno si dostosowa do liczebnoci grupy.

B. Wyposaenie
Uporawszy si z zagadnieniem uzbrojenia, zastanw si, jakiego sprztu potrzebujesz do prowadzenia napraw i przeycia oblenia. Na krtk met w razie wybuchu epidemii klasy I wystarczy zwyky zestaw awaryjny na wypadek klski ywioowej. Jeli sytuacja bdzie si przedua, przydadz si przedmioty wymienione w poniszej licie: woda - trzy litry dziennie, do picia, gotowania i my cia filtr przepywowy do wody z rczn pomp cztery wymienne wkady do filtra zbiornik do apania i przechowywania deszczwki tabletki do oczyszczania wody - jodyna lub inne substancje zapas poywienia w puszkach, trzy konserwy dzien nie (lepsze od suszonego poywienia, gdy zawiera j wod i nie uszczuplaj zapasu) dwie przenone kuchenki elektryczne zestaw medyczny (zaawansowany, z antybiotykami i narzdziami chirurgicznymi) dynamo rowerowe generator spalinowy (do uytku jedynie w sytua

cjach awaryjnych) sto litrw benzyny radiostacja krtkofalowa zasilana z akumulatora dwie latarki zasilane akumulatorami dwie przenone lampy elektryczne zasilane akumulatorowo zapas materiaw budowlanych (cegy, belki, zapra wa murarska itp.) rozszerzony zestaw narzdzi zawierajcy mot ko walski, siekier, pi rczn itp. zapas wapna lub wybielacza wystarczajcy do du gotrwaego uycia polowej latryny luneta obserwacyjna lub may teleskop (powik szenie 80-100x) z zapasowymi szkami i zapasem materiaw do czyszczenia pitnacie flar awaryjnych trzydzieci pi prtowych wiate fluorescencyj nych pi ganic dwa komplety zatyczek do uszu czci zapasowe i instrukcje obsugi oraz naprawcze do wymienionych powyej urzdze biblioteka podrcznikw i instrukcji, w tym dobry podrcznik przeycia na wypadek katastrof i klsk ywioowych UWAGA: podobnie jak w przypadku uzbrojenia, zapasy ywnoci, wody i rodkw medycznych zostay skalkulowane dla jednej osoby i powinny by pomnoone przez liczb osb w grupie.

3. Przey atak
Rozpoczo si oblenie. Wok potu gromadz si hordy zombie bezustannie prbujcych wedrze si do rodka. Pot na razie je powstrzymuje, ale to nie znaczy, e niebezpieczestwo mino. Przetrwanie oblenia nie oznacza biernoci. Przeycie w zamkniciu wymaga wielokrotnego powtarzania pewnych czynnoci w ograniczonej przestrzeni domu. A. W jednym z rogw podwrza naley wyznaczy i zbudowa latryn. Szczegy mona znale w wik szoci podrcznikw przetrwania. B. Jeli gleba i warunki naturalne (deszcze) pozwol, naley zaoy ogrd warzywny. W miar moliwoci hodowane w nim roliny powinny by zjadane w pierwszej kolejnoci, by zapas ywnoci konserwowanej pozostawi na sytuacje awaryjne. Ogrd powinien by moliwie oddalony od latryny, by uchroni roliny od skaenia (nie nawozem, ale rodkami chemicznymi uywanymi do neutralizacji odchodw). C. Energi elektryczn naley czerpa wycznie z prdnicy rowerowej. Kade uycie generatora spa linowego wyczerpuje ograniczony zapas paliwa i jest niebezpieczne - generator jest haaliwy i ciga zombie. Naley go uywa jedynie w przypadkach skraj nej koniecznoci - zwaszcza przy odpieraniu nocnych

atakw, gdy osoba obsugujca dynamo uczestniczy w walce. D. Parkan powinien by nieustannie patrolowany. Jeli jeste oblony z grup, naley wyznaczy warty pilnujce obwodu potu w cigu caej doby. Zawsze nale y zachowa czujno na wypadek moliwego, cho mao prawdopodobnego wtargnicia zombie. Jeli jeste sam, ogranicz patrolowanie do dnia. W nocy barykaduj drzwi (okna powinny by zabarykadowane stale). pij z latark i broni na podordziu. pij czujnie. E. Staraj si maskowa swj pobyt. Jeli masz piwni c, gotuj tam posiki, wytwarzaj elektryczno i dokonuj wszelkich napraw. Nasuch radiowy, ktry powinno si prowadzi codziennie, wykonuj w suchawkach. Zaso ny zaciemniajce powinny zakrywa wszystkie okna szczeglnie w nocy. F. Usuwaj niezwocznie wszelkie zwoki. Zwoki to zwoki - ludzkie czy umarlaka. Rozwijaj si w nich bakterie, ktre mog wywoa powane zagroenia dla zdrowia. Wszelkie zwoki na bronionym terenie powinny zosta jak najszybciej pochowane lub spalone. Wszelkie zwoki na zewntrz ogrodzenia naley regularnie pali. Unikaj wychodzenia poza ogrodzenie! Przystaw drabin od swojej strony potu i z jej szczytu polewaj zwoki wieo zabitych umarlakw benzyn, po czym podpalaj je i wycofuj si do domu. Palenie zwok stwarza ryzyko zwabienia kolejnych zombie, ale jest niezbdne z uwagi na zagroenie sanitarne. G. Codziennie wicz swoje ciao. Uywaj regularnie dynama rowerowego lub roweru stacjonarnego, wykonuj klasyczne statyczne i dynamiczne wiczenia gimnastyczne oraz wiczenia izometryczne. Dbaj o utrzymanie ciaa w gotowoci do walki i o nabywanie si do jej prowadzenia. Dbaj jednak o to, by wiczenia wykonywa w ciszy i moliwie w pomieszczeniach. Je li nie masz piwnicy, uywaj pokoju w rodku domu. Wytumienie cian materacami i kocami pomoe tumi haasy. H. Zwalczaj nud i dbaj o rozrywki. Utrzymywanie czujnoci jest konieczne, ale potrzeba odpoczynku jest rwnie wana. Zgromad spory zapas ksiek, gier planszowych, zrcznociowych itp. Gry elektroniczne s zbyt haaliwe i zuywaj energi. W czasie dugiego oblenia bez widokw na szybkie zakoczenie, nuda moe powodowa paranoj, omamy i utrat nadziei. Utrzymywanie ciaa i ducha w rwnie dobrym stanie ma decydujce znaczenie dla przetrwania. I. Miej zawsze na podordziu par zatyczek do uszu i czsto ich uywaj. Nieustanny zbiorowy skowyt i jki dobiegajce zza ogrodzenia przez ca dob maj potwierdzony w wielu relacjach zgubny wpyw na morale obrocw. Znane s przypadki, gdy obrocy suto zaopatrzonych i dobrze przygotowanych do obrony domw popeniali samobjstwo lub popadali w obd pod wpywem bezustannego zawodzenia. J. Zadbaj zawczasu o zaplanowanie drogi ucieczki i przygotowanie ekwipunku. We wci zmieniajcej si sytuacji pola bitwy opuszczenie domu i ucieczka mog si okaza niezbdne w kadej chwili. Moe doj do zawalenia ogrodzenia, moe wybuchn poar, odsiecz moe nadej, ale nie

by w stanie dotrze bezporednio do twojego domu. Spakuj zawczasu ekwipunek potrzebny do przetrwania w drodze i ustaw plecak w pobliu drzwi wraz z broni, ktr masz zamiar zabra w drog - nie zapomnij o zapakowaniu zapasu amunicji i wyposaenia do obsugi broni.

4. Obrona bezporednia
Umarli powstali. Czujesz dym, syszysz syreny alarmowe, strzay i krzyki wypeniaj powietrze. Nie chciae lub nie bye w stanie odpowiednio przygotowa domu do obrony - co teraz? Sytuacja nie rysuje si zbyt optymistycznie, ale to jeszcze nie koniec wiata. Podejmujc waciwe decyzje we waciwym czasie, moesz mimo wszystko ocali siebie i swoj rodzin od zasilenia szeregw ywych trupw.

A. obrona domu pitrowego

1. Zamknij i zablokuj wszystkie drzwi i okna. Tafla szka nie zatrzyma zombie, ale bdzie najlepszym ostrze eniem o prbie wtargnicia, na jakie moesz liczy. 2. Biegnij na pitro i napenij wann wod. To moe nie wyglda najmdrzej, ale nigdy nie wiadomo, jak dugo bd dziaa wodocigi. Po kilku dniach pragnienie bdzie twoim najgorszym wrogiem. 3. Zaopatrz si w najlepsz z dostpnych w takich oko licznociach bro (patrz poprzedni rozdzia). Powinna by lekka i o ile to mpliwe powinno si j da przytro czy do ciaa tak, by mie j przy sobie, a jednoczenie zachowa wolne rce. W najbliszych godzinach bdziesz mia mnstwo pracy. 4. Zacznij gromadzi zapasy na pitrze. Uyj list z podrozdziau Przygotowania, cz.l dom" jako wska zwki. W wikszoci domostw mona zawsze znale co najmniej poow wymienionych tam przedmiotw. Sporzd spis tego, co znajdziesz. Nie zabieraj na gr wszystkiego, a tylko najpotrzebniejsze przedmioty: bro, troch ywnoci (masz ju ca wann wody), latark, radio. Wikszo rodzin trzyma apteczki w azience na grze, wic i tak wszystko, czym dysponujesz z zapasw medycznych i tak ju tam jest. Pamitaj: moesz nie mie czasu na dugotrwae przygotowania, wic nie tra go, bo najwaniejsze zadania jeszcze s przed tob. 5. Zburz klatk schodow! Zombie nie potrafi si wspina, wic powinno ci to zapewni bezpieczestwo. Wiele osb twierdzi, e wystarczy zabarykadowa okna i drzwi. To najlepsza metoda na zasilenie armii zom-bie - pamitaj, e one s niezmordowane, a ty dysponujesz tylko improwizowanymi rodkami do umocnienia parteru. Nie jeste w stanie wznie z nich zapr, ktrych one nie pokonaj! Zburzenie schodw zajmie sporo czasu i pochonie wiele energii, ale to konieczne. Zaley od tego ycie twojej rodziny i twoje wasne! Pod adnym pozorem nie prbuj spali schodw w nadziei na to, e bdziesz w stanie opanowa poar. Wielu ludzi prbowao sobie w ten sposb oszczdzi wysiku i skoczyo si to mierci w pomieniach lub cakowitym zniszczeniem budynku. Budulec z rozebranej klatki schodowej moe pomc przy stawianiu zapr na dole i barykadowa okna na pitrze, wic nie naley go bezmylnie niszczy! 6. Jeli masz drabin, uywaj jej do dalszego zasilania

swego schronienia na pitrze. Jeli nie, sporzd spis zapa sw, napenij wod wszystkie naczynia, urny walki i zbior niki na pitrze i przygotuj si na dugie oczekiwanie. 7. Nie afiszuj si. Radia suchaj na minimalnej go noci. Po zmroku nie zapalaj wiata. Nie pokazuj si w oknach. Sprbuj stworzy wraenie, e dom jest opusz czony. To moe nie powstrzyma pojedynczych myszku jcych zombie, ale horda moe omin twj dom, szuka jc lepszej zdobyczy. 8. Nie uywaj telefonu. Jak przy kadej klsce ywio owej linie i tak bd zajte. Twoje poczenie jedynie przyczyni si do wzmoenia chaosu i zatoru na linii. cisz dzwonek do minimum. Jeli telefon zadzwoni, to odbierz, ale staraj si rozmawia jak najciszej. 9. Zaplanuj drog ucieczki. Przygotowujc dom do obrony, moesz si zabezpieczy przed zombie, ale nie przed ogniem. Mog wybuchn poary, jaki idiota przesadzi z uyciem koktajli Mootowa i w kadej chwili moesz zosta zmuszony do porzucenia swojej twierdzy. Zapakuj torb lub inny porczny baga niezbdnymi przedmiotami (patrz listy z rozdziau Ucieczka") i trzy maj j w pobliu drzwi gotow do zabrania w drog.

B. obrona domu parterowego

Jeli nie mieszkasz w domu pitrowym, strych bdzie mniej wygodnym, ale rwnie bezpiecznym schronieniem. Wikszo z nich mona zabezpieczy przed wtargniciem przez wcignicie schodw lub drabiny. Zombie s pozbawione moliwoci logicznego dziaania i nie bd w stanie zbudowa wasnej drabiny. Jeli zachowacie cisz, mog nawet nie zauway, e kto jeszcze jest na grze. NIGDY nie uywaj piwnicy jako schronienia przed zombie. Popularne filmy grozy wielokrotnie pokazyway rodziny, ktre uratoway si przed atakiem ywych trupw w piwnicach. To bardzo niebezpieczny mit. By moe zablokowanie wejcia do piwnicy rzeczywicie zagrodzi im wstp, ale wtedy naley si liczy z niebezpieczestwem poarowym, uduszeniem lub po prostu mierci z godu w odcitej piwnicy. Setki ludzi na przestrzeni wiekw zgino t straszn mierci. Jeli atak zaskoczy ci w parterowym domu bez strychu, zabierz bro oraz zapasy i uciekaj na dach. Jeli nie ma innego wyjcia na dach (klapa, okno sufitowe), to po zdjciu drabiny zombie nie bd w stanie do ciebie dotrze. Sied cicho i nie ruszaj si, by unikn wykrycia. Zombie mog si wedrze do domu, przeszuka go w poszukiwaniu eru i pj dalej. Dla pewnoci pozosta na dachu jak dugo moesz, do wyczerpania zapasw lub przybycia odsieczy. Moe ci nie by wygodnie, ale dach daje szans przetrwania. Na dusz met nie nadaje si jednak na schronienie i wtedy przyjdzie czas na opuszczenie domu (patrz rozdzia Ucieczka").

BUDYNKI PUBLICZNE
Schronienia przed atakami zombie mona szuka take w budynkach publicznych. W niektrych przypadkach ich rozmiary i konstrukcja mog zapewni znacznie lepsze zabezpieczenie przed atakiem ni nawet najlepiej umocnione domy prywatne. Poniewa sposb przygotowania takich budynkw do obrony nie rni si niczym -poza skal, wynikajc z rozmiarw - od przygotowa domw prywatnych, skoncentrujemy si tu jedynie na selekcji najlepszego budynku publicznego nadajcego si do obrony, przedstawiajc przykady waciwego i bdnego wyboru.

i. Biurowce administracyjne

Obrona biurowca rzdzi si tymi samymi zasadami, co wielorodzinnego budynku mieszkalnego. Po opuszczeniu parteru, zniszczeniu schodw i wyczeniu wind biurowiec moe zosta przeksztacony w obronny donon.

2. szkoy
Poniewa szkoy nie s budowane wedug standardowego wzorca, wybr waciwej szkoy publicznej do obrony moe stanowi problem. Naley kierowa si oglnymi wskazwkami zawartymi w czci Zasady oglne" tego rozdziau. Niefortunny kierunek rozwoju naszego spoeczestwa sprawi, e w wielu okolicach wielkomiejskich szkoy nabray ufortyfikowanego charakteru, co czyni z podstawwek i gimnazjw w dzielnicach biedoty i gettach mniejszoci rasowych doskonae punkty obrony przed epidemi zombizmu. Te budynki s w stanie przetrwa najazd ywych wandali w czasie cyklicznych rozruchw na tle ekonomicznym lub rasowym, a co dopiero atak watahy zombie. Ich tereny otaczaj wysokie poty z siatki drucianej, co sprawia, e nabieraj wygldu - a w przypadku ataku umarlakw na szczcie take charakteru - obozw warownych. Na miejscu s zazwyczaj stowki z zapasem poywienia i dobrze wyposaony gabinet lekarski, za tutejsze pielgniarki maj odpowiednie dowiadczenie, wiedz i sprzt niezbdny do szycia ran citych i opatrywania postrzaw. Sala gimnastyczna zapewni miejsce i sprzt do wicze dla obrocw. Tego typu szkoa daje najwiksze szans - moe nie na edukacj najwyszej klasy, ale na pewno na przeycie w razie ataku zombie.

3. szpitale
Placwki medyczne mog si wydawa najbardziej logicznym i najbezpieczniejszym miejscem poszukiwania pomocy w razie epidemii. W rzeczywistoci stanowi jednak najbardziej niebezpieczne miejsca, ktrych naley si wystrzega za wszelk cen. Owszem, szpitale maj awaryjne zapasy rodkw medycznych i poywienia, fachowy personel lekarski i pielgniarski. Owszem, budynki s zazwyczaj solidne i mona ich broni po odciciu parteru jak kadego biurowca czy bloku mieszkalnego, a w dodatku maj wasne suby ochrony lub posterunek policji. To wszystko sprawia, e w przypadku jakiejkolwiek innej klski ywioowej powinny zasuenie cieszy si numerem pierwszym na licie celw ucieczki z zagroonych rejonw. Wszystkich - ale nie ataku umarlakw. Nawet mimo rosncej wiadomoci zagroenia zombizmem infekcje s bardzo czsto diagnozowane bdnie. Ludzie poksani przez zombie lub wieo zmarli w wyniku zakaenia s rutynowo przywoeni do szpitali, jak ofiary byle wypadkw. A do 90% przypadkw pierwotnych, rozpoczynajcych wybuch epidemii, stanowi personel medyczny lub zakadw komunalnych, zajmujcych si zbieraniem zwok. W wikszoci zanotowanych wybuchw epidemii ich pierwszym ogniskiem byy wanie szpitale.

4. Posterunki policji
W odrnieniu od wad szpitala jako orodka schronienia na wypadek ataku zombie, komisariat nie nadaje si na nie z powodw zwizanych bardziej z czynnikiem ludzkim ni epidemiologicznym. W razie wybuchu epidemii wszyscy bd tam bowiem szuka schronienia, powodujc chaos, moe pola si krew, prawdopodobnie pojawi si ofiary miertelne. Wyobra sobie bezadny, ogarnity panik, histeryczny tum oblegajcy posterunek, czyli niewielki budynek symbolizujcy poczucie bezpieczestwa. Jest zbyt wielu ludzi pragncych si tam dosta za wszelk cen, by dao si nad nimi zapanowa. Nie trzeba nawet zgrai kapicych zbami zombie, gdy ludzie sami bd si tratowa, dusi, kraja noami i strzela. Gdy trupy oyj, trzymaj si z dala od posterunkw policji, jeli ci ycie mie.

5. sklepy
Po wybuchu epidemii klasy I wiele lokali handlowych moe zapewni wystarczajce schronienie. Opuszczane rolety antywamaniowe mog powstrzyma tuzin zombie przez kilka dni. Jeli jednak oblenie ma si przeduy lub liczba napastnikw wzronie, sytuacja moe si zmieni diametralnie.

Nawet gnijce ciaa mog w kocu uformowa mas na tyle du, by wyway bram czy szyb wystawiennicz, choby wykonan z pancernego szka. Decydujc si na obron w sklepie, naley zawsze przygotowa drog ucieczki na wypadek przeamania zapr. Bez opartego na solidnych podstawach planu B" porzu z gry myl o schronieniu si w takim miejscu. Sklep bez krat czy opuszczanych stalowych rolet w ogle nie nadaje si na miejsce schronienia. Odkryte okna wystawowe zachcaj zombie atrakcyjn ofert ywych ludzi w rodku.

6. Supermarkety
Supermarkety, cho zawieraj zapas ywnoci mogcy wystarczy na lata, stanowi bardzo zawodne schronienie. Olbrzymie szklane okna, nawet jeli s wyposaone w rolety czy kraty, daj sab ochron. Take umocnienie bram wjazdowych bdzie utrudnione. W normalnych czasach supermarket to jedna wielka, przeszklona wystawa dostpnej w rodku wieej, smacznej ywnoci. Peen ludzi w rodku i oblony przez zombie, peni identyczn rol... Jednak nie wszystkie wielkopowierzchniowe sklepy spoywcze s miertelnymi puapkami. Mniejsze supermarkety niesieciowe i sklepy spoywcze, a zwaszcza wielkomiejskie sklepy z alkoholami w dzielnicach biedoty i gettach mniejszoci, mog doskonale spenia rol schronw. Wikszo z nich jest bowiem zabezpieczona przed zamieszkami i rabunkiem, zaopatrzona w potne, stalowe drzwi, a nawet rolety antywamaniowe chronice cae frontony. Tego typu sklepy stanowi wystarczajce schronienie na wypadek wybuchu epidemii klasy I i innych przejciowych atakw na niewielk skal. Jeli atak zaskoczy ci w takim sklepie, pamitaj, by w pierwszej kolejnoci zjada wiee miso i roliny, zostawiajc ywno konserwowan na pniej. Jeli zapasy s due, naley przygotowa si do usunicia nadmiernych zapasw wieego poywienia wymagajcego przechowywania w lodwkach na wypadek przerwy w dostawie elektrycznoci.

7 Centra handlowe
Budowle praktycznie nie do obrony. Wielkie centra handlowe zawsze przycigaj ludzi i zombie. Podobnie jak w przypadku rozruchw spoecznych pierwsze oznaki problemw spowoduj, e centrum handlowe zaroi si od sub ochrony, policji i uzbrojonych wacicieli butikw, gotowych z karabinem w rku broni swego dobytku. Nagy wybuch kryzysu sprawi, e ludzie ci zostan uwizieni w centrum, co spowoduje problem z przeludnieniem, a dodatkowy napyw ludzi z zewntrz moe doprowadzi do paniki i tratowania si nawzajem, a poza tym, jak kade zbiegowisko, przyciga umarlakw. W razie wybuchu jakichkolwiek niepokojw centra handlowe zamieniaj si w orodki chaosu.

8. Kocioy
Gwn zalet miejsc kultu (kociow, cerkwi, synagog, meczetw) o tradycyjnej architekturze jest zwykle zaopatrzenie w solidne odrzwia, drewniane lub metalowe. Take okna zwykle umieszczone s do wysoko nad ziemi. Czsto tereny te ogrodzone s solidnymi potami z metalowych prtw, ktre artystycznie przetworzone przez kowali, maj stanowi pikny widok, ale przy okazji zapewniaj cakiem solidn ochron. W porwnaniu z wieloma wieckimi budowlami o podobnej kubaturze wikszo miejsc kultu ma charakter zdecydowanie obronny, zapewniajcy im skuteczn ochron w czasie lokalnego wybuchu epidemii, ale na pewno niewystarczajcy przeciw hordzie zombie. Nieunikniony atak nie ma nic wsplnego z czynnikami nadprzyrodzonymi. To nie onierze Szatana bd szturmowa Dom Boy, to nie ostateczne starcie Dobra ze Zem. ywe trupy atakuj witynie z jednego, jedynego powodu: czuj tam er. Mimo caego wyksztacenia, obycia i zaawansowanej techniki, amerykaskie mieszczuchy na pierwszy widok zombie podkulaj ogony i biegn z krzykiem do swoich bogw. Miejsca kultu pene po brzegi ludzi gono modlcych si o zbawienie swoich dusz zawsze cigay uwag umarlakw. Liczne zdjcia lotnicze

wykonywane w trakcie atakw epidemii czsto pokazuj watahy zombie wolno, lecz nieubaganie przemieszczajce si w kierunku najbliszych wity, ktre potem staway si miejscem rzezi.

9. Magazyny
Brak okien, ogrodzony teren i strzeona brama w poczeniu z rozlegoci terenu sprawiaj, e przemysowe magazyny mog by idealnym miejscem do przetrwania dugotrwaego oblenia. Wikszo skadw ma pomieszczenia socjalne dla ochrony, a wic miejsce, skd mona pobiera wod. Jeli towary przechowywane w magazynie pakowane s w wielkie drewniane skrzynie, wygrae los na loterii. Tymi pakami mona barykadowa wejcia, z nich mona budowa przepierzenia, dzielc hal na pomieszczenia, dajce cho namiastk prywatnoci, a nawet mona z nich zbudowa wewntrz magazynu wewntrzny fort" - miejsce schronienia na wypadek, gdyby atakujcym zombie jednak udao si wedrze do hali. Poza tym istnieje - nawet jeli niepewna - szansa na to, e towary przechowywane w magazynie mog si przyda do obrony lub przetrwania. Z tych powodw skadnice magazynowe naley zalicza do najbardziej atrakcyjnych potencjalnych miejsc ukrycia. Zwr uwag, e poowa tego rodzaju skadw ley na terenach przemysowych, w pobliu fabryk, stoczni itp. W takim przypadku naley zaostrzy czujno, zachowa ostrono i zawsze mie przygotowany plan ucieczki. Naley take wystrzega si chodni przemysowych do przechowywania atwo psujcej si ywnoci. Po odciciu elektrycznoci szybki rozkad znajdujcych si w nich produktw moe stworzy powane zagroenie sanitarne.

10. Nabrzea portowe i pirsy

Dobrze wybrane nabrzee portowe lub pirs po odpowiedniej modyfikacji i zgromadzeniu zapasw moe si sta niezdobyt twierdz. Poniewa zombie nie potrafi si wspina ani pywa, mog na nie dotrze jedynie od strony ldu. Niszczc poczenie pirsu z ldem, odcina si im jedyn drog i tworzy sztuczn wysp.

n. stocznie
Cho w dzisiejszych czasach stocznie czsto su jako skadowisko odpadw przemysowych i materiaw niebezpiecznych, bez wtpienia mog stanowi schronienie na wypadek ataku. Podobnie jak w magazynach, z kontenerw mona budowa barykady, a nawet uywa ich jako broni (patrz Marzec 1994, San Pedro, Kalifornia", str. 371-373). Jednostki pywajce po zdjciu trapu staj si bezpiecznym schronieniem. Przed wejciem na pokad naley si jednak upewni, e w twojej przyszej pywajcej fortecy nie ma zainfekowanej zaogi - dotyczy to zwaszcza maych portw jachtowych. W trakcie pierwszej fazy epidemii ludzie popiesz nad morze, w nadziei na to, e uda im si znale (a choby i ukra) jaki jacht. Poniewa wikszo marin jest budowana na pytkich wodach, zombie mog przej do upatrzonego celu po dnie akwenu niezakryte przez lustro wody. Nieraz ju zdarzao si, e szczliwy uciekinier zastawa na pokadzie cudem znalezionej odzi kilka czekajcych ju na niego arocznych umarlakw.

12. Banki
Czy mona sobie wyobrazi pewniejsze schronienie ni skarbiec budowany z myl o przechowywaniu najbardziej drogocennych zasobw Ziemi? Czy bank nie bdzie logicznym miejscem do przygotowania obrony? Czyjego zabezpieczenia nie wystarcz do odparcia hordy ywych trupw? Ani troch. Najbardziej pobiene zapoznanie si z ich tak zwanymi zabezpieczeniami wskae, e wikszo z nich polega na powiadomieniu i uyciu si zewntrznych. Po wybuchu epidemii policja i ochrona bdzie miaa pene rce roboty gdzie indziej. Wszystkie najnowoczeniejsze ciche alarmy, kamery telewizyjne i bramki wysokie do pasa, za to zamykane na tytanowe zamki - to wszystko zda si psu na bud w konfrontacji z watah ywych trupw ogarnitych tylko dz ludzkiego misa. Oczywicie, banki maj skarbce, ktre mog . da prawdziwe bezpieczestwo i nie dadz si rozbi nawet rakiet przeciwpancern, tylko co z tego, skoro

zombie i tak nie s w stanie si nimi posuy? Przypumy, e uda wam si dosta do skarbca - i co dalej? Tam nie ma wody, nie ma poywienia, zapas tlenu te jest ograniczony. Skarbiec w charakterze schronienia da ci czas jedynie na to, by si pogodzi z Bogiem, przystawi luf do gowy i pocign za spust.

13. Cmentarze
Jak na ironi (i wbrew obiegowym teoriom) cmentarze wcale nie s najgorszym miejscem, by podj prb przetrwania, gdy powstaj zmarli. Co wicej, moe by naprawd dobrym miejscem na tymczasowe schronienie. Reanimacje bd nastpowa raczej w szpitalach i kostnicach, bo po mierci biologicznej dochodzi do nich znacznie szybciej, ni trwa zaatwianie formalnoci pogrzebowych. Jeli zreszt jakim cudem zainfekowany osobnik znajdzie si ju w grobie, jego reanimacja nie jest grona. Nawet gdyby do niej doszo, jak niby taki zombie ma powsta z grobu"? Czy normalnie zbudowany czowiek, nawet nieodczuwajcy blu i zmczenia jest w stanie o wasnych siach wydosta si z masywnej, nieraz stalowej, trumny, umieszczonej w hermetycznej komorze dwa metry pod ziemi? Biorc pod uwag rozwj techniki zabezpieczenia zwok w amerykaskich zakadach pogrzebowych, adna osoba, ywa czy zombie, nie bdzie si w stanie wydosta z trumny i wypezn na powierzchni. A jeli trumna nie bya stalowa?" To samo - nawet ze zwykej skrzyni zbitej dobrymi gwodmi z sosnowych desek nie tak atwo si wydosta i wystarczy ona do unieruchomienia nawet najbardziej wojowniczego zombie. A jak trumna przegnije?" Zanim deska przegnije, ciao, a wraz z nim mzg, zgnije tym bardziej. Zapamitaj: aby reanimacja zombie bya skuteczna, potrzebne s wiee, nienaruszone zwoki, zainfekowane za ycia wirusem zombizmu. Czy to pasuje do opisu dawno pogrzebanych zwok? Raczej nie. Mimo e powstawanie z grobu" naley do elementarnych cech ywego trupa", jak picie krwi u wampira, czy wycie wikoaka do ksiyca, pozostaje faktem, e aden prawdziwy zombie nigdy nie wykopa si z grobu, i jeszcze dugo si nie wykopie.

14. Ratusze i Legislatury stanowe

Budynkw wadz stanowych, miejskich i federalnych dotycz te same zasady, co posterunkw policji, szpitali i miejsc kultu. Wikszo bdzie celem wdrwek ludzi po wybuchu epidemii, co nieuchronnie doprowadzi do chaosu i jak magnes przycignie zombie. W miar moliwoci unikaj budynkw administracyjnych.

ZASADY OGLNE
Budynki w uboszych dzielnicach miast i gettach mniejszoci rasowych s zwykle solidniejsze i maj charakter bardziej obronny ni zwyke domy. Z uwagi na zagroenie przestpczoci czciej otaczane s wysokimi potami z siatki, nieraz wzmocnionymi na szczycie zwojami z ostrego drutu kolczastego, tak zwanej concertiny, a okna zaopatrywane s w kraty, co zwiksza szans na skuteczn obron. W dzielnicach bogatych forma gruje nad treci, a estetyka nad funkcj obronn. adna bogata dzielnica nie pozwoli wybudowa w swoim obrbie bezpiecznego budynku racego wzrok swoj kanciast form. Tu nie ma umocnie i krat; polega si na dziaaniach zewntrznych sub ochrony i policji, ktre ju nieraz zawodziy, nawet bez ataku ywych trupw. Z tego powodu w razie wybuchu epidemii warto porzuca bogate przedmiecia i poda do biedniejszych dzielnic. Unikaj zagroe. W orodkach o charakterze produkcyjnym nierzadko znajduj si zakady przemysowe posugujce si materiaami atwopalnymi, trujcymi lub wrcz wybuchowymi. Kiedy dodamy do tego elektrowni czy stacj filtrw, ktrych funkcjonowanie wymaga nieustannego nadzoru, a pozostawione same sobie mog spowodowa katastrof ekologiczn, to mamy tykajc bomb zegarow. Najlepszym, cho ekstremalnym przykadem problemw, o ktrych tu mowa, by incydent w khotaskiej elektrowni atomowej. W razie wybuchw epidemii klasy II lub III takich incydentw

moe by wicej i mog powodowa zagroenia na jeszcze wiksz skal. Nie naley poszukiwa schronienia w pobliu niebezpiecznych zakadw przemysowych, skadw paliw, portw lotniczych czy innych miejsc podwyszonego ryzyka. W wyborze miejsca schronienia naley si kierowa dokadn analiz odpowiedzi na nastpujce pytania: 1. Czy teren jest ogrodzony jak fizyczn barier: potem, parkanem, murem? 2. Ile jest bram i wej? 3. Czy wystarczy ludzi w twojej grupie, by zapewni rwnoczesn obron wszystkich wej? 4. Czy istnieje moliwo stworzenia jakiej drugiej linii obrony na pitrze lub strychu? 5. Czy ten budynek jest moliwy do obrony? 6. Czy mona przygotowa drog ewakuacyjn? 7. Jak wyglda zaopatrzenie? 8. Czy jest rdo wody? 9. Czy na miejscu s narzdzia lub bro? 10. Czy jest czym zabarykadowa wejcia? 11. Czy istniej jakie rodki cznoci? 12. Biorc pod uwag to wszystko, jak dugo ty i twoja grupa moecie tam przetrwa w obleniu? Upewnij si, e wzie pod uwag wszystkie odpowiedzi, zanim podejmiesz decyzj, gdzie si broni. Zwalcz w sobie naturaln skonno do schronienia si w najbliszym budynku w nadziei, e jako to bdzie". Pamitaj: Nawet w pozornie najgorszej sytuacji czas zuyty na zastanowienie nigdy nie jest czasem straconym.

TWIERDZA
W razie wybuchu epidemii klasy III domy prywatne, a nawet budynki publiczne nie wystarczaj do przetrwania dugotrwaego oblenia. Ludzie w kocu albo ulegn atakowi, albo zuyj wszystkie zapasy. Na wypadek wybuchu epidemii o naprawd powanej skali potrzebna bdzie twierdza niezdobyta i zdolna podtrzymywa procesy yciowe obrocw przez lata, z wasn biosfer. Nie znaczy to, e ju dzi naley wyrusza na jej poszukiwanie. Pierwsze dni, a nawet tygodnie wybuchu klasy III to okres bezadu, orgia paniki i przemocy, ktra sprawi, e podr moe by bardzo niebezpieczna. Poczekaj, a sprawy nieco si uspokoj, ludzie zaczn si organizowa, ewakuowa lub zostan zjedzeni. Dopiero wtedy wyruszaj na poszukiwanie swojej twierdzy.

1. Koszary
Bazy armii, piechoty morskiej i si powietrznych powinny by na czele listy moliwych do zasiedlenia fortec". Wiele z nich z uwagi na uciliwo dla otoczenia i potrzeby szkoleniowe buduje si w ustronnych miejscach 0 maym zaludnieniu, a wic mniej naraonych na in fekcje. Wszystkie otoczone s bardzo zaawansowanymi konstrukcyjnie i koncepcyjnie ogrodzeniami. Cz ma zbudowan i umocnion drug wewntrzn lini obrony, a niektre nawet trzeci. Wikszo budowano w latach zimnej wojny, co oznacza, e na ich terenie znajduj si kompletnie wyposaone schrony przeciwatomowe dla personelu i rodzin - cz rozbudowana tak, e na dobr spraw stanowi miniaturowe podziemne miasta. Obec

no rozbudowanych i zaawansowanych rodkw cz noci sprawi, e w razie gdyby sprawy naprawd miay si le, moesz by jednym z ostatnich ludzi na Ziemi, ktrzy strac czno. Najwaniejsze s jednak nie zdolnoci obronne 1 wyposaenie techniczne, ale czynnik ludzki. Dobrze wyszkoleni i uzbrojeni, wdroeni do dyscypliny ludzie o wysokiej formie fizycznej to twoja najlepsza polisa na przeycie. Nawet w razie masowych dezercji w bazach ppwinno zosta do ludzi do utrzymywania obrony terenu przez lata, niemal bezterminowo. Jeli uda ci si przedosta do bazy wojskowej w czasie kryzysu, znajdziesz si wrd wysoko wykwalifikowanych i umotywowanych specjalistw gotowych walczy w obronie swoich rodzin, ktre w wikszoci mieszkaj wraz z nimi na tym terenie. Najlepszym przykadem moe by przypadek fortu Louis Philippe w wczesnej Francuskiej Afryce Pnocnej (obecnie Algieria i Tunezja), gdzie zaatakowany w 1893 roku oddzia Legii Cudzoziemskiej wytrwa w obleniu trzy dugie lata! Popularno i wiadomo wysokich walorw obronnych baz wojskowych moe jednak prowadzi do przeludnienia, co grozi szybkim wyczerpaniem zapasw i problemami z utrzymaniem porzdku publicznego wrd uciekinierw.

2. Wiezienia
Gwnym celem, dla ktrego buduje si wizienia, jest nie wypuszcza zamknitych tam ywych ludzi, ale dziki temu bardzo atwo jest broni zakadu karnego przed wtargniciem ywych trupw z zewntrz. Grube ciany, wysokie mury, wiee wartownicze, umocnione bloki, kraty oddziaowe i grube drzwi do cel zmieniaj je w twierdze. Oczywicie, wybr wizienia na schronienie ma nie tylko zalety. Jkn ironi, im nowoczeniejsze wizienie, tym sabiej nadaje si do obrony. Wizienia budowane do 1965 roku z daleka wyrniay si wysokimi betonowymi murami, budowanymi z najlepszych i najbardziej wytrzymaych materiaw znanych czowiekowi ery przemysowej, a ich ogrom i wysoko ceniono jako narzdzie do amania najtwardszych charakterw. Nic nie przyda si lepiej w obronie ycia przed plag ni to, co sprawdzao si przez wieki, chronic spoeczestwo od zbrodniczych instynktw ludzi zamknitych za murami. Niestety, w latach politycznej poprawnoci i skpienia rodkw na bezpieczestwo tasza i mniej narzucajca si technika zastpia cikie i kosztowne budowle. Kamery telewizyjne i czujniki ruchu zastpiy mury, sprawiajc, e obecne wizienia po wyczeniu prdu mog si broni tylko podwjnym potem z drucianej siatki i concertin z drutu kolczastego. To wystarczy, by powstrzyma dziesitki zombie, ale setki mog ju spowodowa naruszenie zewntrznego potu. A jeli pojawi si tysice umarlakw, tworzcych wok potu zwa drgajcych, wci pezncych cia? Jeli nacisk tej masy obali pierwszy, a potem drugi pot? Co bdzie, gdy masa zombie wedrze si na podwrze? Taka perspektywa powinna nawrci kadego fana nowoczesnych technologii bezpieczestwa na wiar ojcw - wiar w starowieckie, szeciometrowe mury z betonowych prefabrykatw. No i gwny problem: co z osadzonymi? Gdyby ich o to zapyta, to wizienia s pene niewinnych ludzi, ale to przecie wanie te niewinitka sprawiy, e potrzebne byo budowanie wizie. Skoro ludzie zamknici za murami s najniebezpieczniejszymi czonkami spoeczestwa, to ju moe lepiej mie do czynienia z zombie? Niestety, w wikszoci przypadkw odpowied na to pytanie musi by twierdzca. Zdrowy rozsdek podpowiada, e w miar sprawny fizycznie czowiek ma wiksze szans w konfrontacji z tuzinem ywych trupw, ni jednym zatwardziaym kryminalist. Mimo to w przypadku dugotrwaego wybuchu epidemii na du skal niewtpliwie dojdzie do zwolnienia osadzonych z wizie. Niektrzy mog tam pozosta i stoczy walk o przeycie (patrz Rok 1960, Biegorask, ZSRR", str. 349-352), lub zaryzykowa i zakosztowa wolnoci na terenach

opanowanych przez zaraz, rabujc okolic. Zbliajc si do zakadw karnych, naley zachowa daleko idc ostrono. Dobrze jest upewni si, e w wizieniu nie wybuch bunt i osadzeni nie przejli w nim wadzy. Rwnie podejrzane s zakady, w ktrych dawni klawisze" sprawuj rzdy wraz z winiami. Jeeli wizienie nie jest opuszczone lub obsadzone przez stranikw i ludno cywiln, naley zawsze zachowa wzmoon ostrono. Po zajciu wizienia naley podj kroki w celu przeksztacenia go w samowystarczaln wiosk ocalonych. Poniej zamieszczono list czynnoci do wykonania w razie opanowania opuszczonego zakadu penitencjarnego: A. Spenetrowa, znale i skomasowa, a nastpnie skatalogowa wszystkie zapasy wane dla przeycia: bro, ywno, narzdzia, koce, rodki medyczne itp. Wizienia rzadko zajmuj wysokie miejsca na listach celw szabrownikw. Masz szans znale tam sporo potrzebnych rzeczy. B. Uruchomi niezalene rdo wody pitnej. Po wyczeniu wodocigw studnie i apacze deszczwki bardzo si przydadz. Zanim to nastpi naley napeni wod i zakry wszystkie moliwe zbiorniki. Woda jest niezbdna do ycia, uywa si jej do picia i mycia, a uprawy rolin bez podlewania na pewno si nie udadz. C. Ogrody warzywne i (w miar moliwoci) pola uprawne, w pierwszej kolejnoci pszenicy lub yta, naley zakada na kadej nadajcej si do tego powierzchni. Oblenie moe trwa bardzo dugo i by moe zdoasz nawet zebra i zje plony kilka razy. Wtpliwe, by zna laz ziarna na miejscu, wic bd gotw do podejmowa nia wypraw na tereny wiejskie wok swojej twierdzy. To ryzyko, ale musisz je podj, gdy rolnictwo jest na dusz met jedynym rodkiem zdobycia poywienia. D. Znajd jakie rdo energii. Dopki dziaa sie elektryczna, moesz mie zapas paliwa do awaryjnych generatorw na kilka dni, moe nawet tygodni. Po jego wyczerpaniu spalinowy generator mona atwo przerobi na mechaniczny, napdzany si mini. Produkcja prdu przy ich pomocy moe zastpi konieczno organizo wania gimnastyki. By moe w ten sposb nie utrzy masz poziomu zasilania z czasw, gdy w sieci by prd zewntrzny, ale powiniene go wyprodukowa w wystar czajcej iloci dla nielicznej grupy oblonych. E. Miej przygotowany plan na wypadek przeama nia muru. Jak dziaa w razie wywaenia bramy? A jeli odkryjesz powikszajc si rys w murze lub nagle nie wiadomo skd na podwrzu pojawi si masa ywych tru pw? Niewane jak grube i wytrzymae s otaczajce ci mury - zawsze miej w zanadrzu gotowy plan awaryjny. Wybierz najbardziej solidny budynek wewntrz terenu chronionego na ostateczn fortec. Pki masz czas, ba rykaduj go, wzmacniaj, wyposaaj i konserwuj. Pamitaj, e w razie koniecznoci bdzie to gwne miejsce ycia

twojej grupy przez reszt oblenia, wic musi dawa wam do miejsca i moliwoci przetrwania do czasu nadejcia odsieczy lub podjcia decyzji o ucieczce. F. Dbaj o rozrywki! Podobnie jak w przypadku oblenia prywatnego domu, utrzymywanie dobrego nastroju jest bardzo wane dla zachowania zdolnoci obronnych. Znajd w grupie dusz towarzystwa, czowieka z naturalnymi zdolnociami do zabawiania innych i zach go (j, ich) do stworzenia programu, z ktrym bd wystpowa regularnie przed reszt oblonych. Organizuj wieczory twrczoci amatorskiej, konkursy indywidualne i wspzawodnictwa grupowe. Muzyka, taniec, recytacja, maratony dowcipw, choby najdurniejszych - niech dzieje si cokolwiek, niezalenie od pocztkowego poziomu tych dziaa. To si moe wydawa gupie, nawet wrcz skrajnie nieodpowiedzialne: kto ma czas i gow do mylenia o rozrywkach w sytuacji, kiedy do bramy dobijaj si setki i tysice ywych trupw. Jak to kto? Kady, kto ma zielone pojcie o znaczeniu morale w sytuacji kryzysowej. Kto wie o spustoszeniu psychicznym, jakie niesie ze sob bierne przeczekiwanie oblenia. Warto sobie uwiadomi, e siedzenie w grupie roztrzsionych, sfrustrowanych, nerwowych i przez to agresywnych ludzi moe by rwnie niebezpieczne, jak pozostanie za bram wrd zombie. G. Ucz si! Kade amerykaskie wizienie ma bibliotek. W czasie oblenia masz a zanadto wolnego czasu, w ktrym moesz czyta przydatne ksiki. Ucz si wszystkiego, co moe by pomocne, czytaj podrczniki z zakresu medycyny, mechaniki, budownictwa, ogrodnictwa, psychoanalizy. Osadzeni ucz si w wizieniach bardzo zrnicowanych przedmiotw i na kadym poziomie zaawansowania. Wyszukaj w swojej grupie ekspertw z kadej dziedziny. Zorganizuj zajcia, na ktrych bd przekazywa swoje umiejtnoci innym. Nigdy nie wiadomo, kiedy moesz straci swojego specjalist i bdziesz potrzebowa kogo, kto go zastpi. Wiedza czerpana z wiziennej biblioteki pomoe w ksztaceniu kolejnych ekspertw.

3. Penomorskie wiee wiertnicze

Najwyszy poziom bezpieczestwa biernego zapewniaj te sztuczne wyspy. S cakowicie odizolowane od ldu, z kabinami mieszkalnymi i pokadami roboczymi dziesitki metrw nad poziomem morza, i nawet hipotetyczny napczniay pywajcy zombie nie zdoa si na nie wdrapa. Takie warunki zewntrzne niemal zwalniaj wasz grup od dbaoci o zapewnienie bezpieczestwa, pozwalajc si skoncentrowa na zagadnieniach przeycia. Platformy wiertnicze s zdolne przetrwa o wasnych siach, cho na krtk met. Podobnie jak statki, maj wasne wyposaenie medyczne i zapasy poywienia. Wikszo jest w stanie utrzyma przy yciu zaog przez okres do 6 miesicy bez zewntrznych dostaw. Maj wasne instalacje do odsalania wody morskiej, co zwalnia mieszkacw z troski o sodk wod. Ich generatory elektryczne zasilajce odsalanie pracuj na surowej ropie lub gazie, wydobywanym przez sam platform, wic zapasy energii s praktycznie niewyczerpane. Ocean jest peen ycia i dostarcza wszelkich niezbdnych skadnikw diety (niektrzy twierdz nawet, e duo zdrowszych ni suchy ld), a mianowicie ryb, wodorostw i ssakw morskich. Jeeli platforma nie jest ustawiona na wodach przybrzenych, to ryzyko zanieczyszcze przemysowych jest znikome. Ludzie mog y z bogactwa oceanu przez cae pokolenia, i to przecie robi w wielu stronach wiata. To kompletne odcicie od wiata, jakkolwiek w warunkach wybuchu epidemii zombizmu moe brzmie do atrakcyjnie, stwarza jednak pewne problemy. Kady mieszkajcy nad morzem zdaje sobie doskonale spraw z tego, jak korozyjnym czynnikiem jest sl zawarta w wodzie morskiej. Korozja metali bdzie twoim wrogiem numer l i w kocu, choby si nie wiem jak stara, pokona ci. Urzdzenia platformy mona naprawi. Kiedy korozja zere skomplikowane urzdzenia instalacji do odsalania wody, zawsze mona je zastpi stalowymi kotami i

miedzianymi rurkami, choby klepanymi rcznie na miejscu. Wiatrowe lub pywowe elektrownie mog zastpi poow prdu dostarczanego przez generatory spalinowe. Elektronika, zwaszcza komputery, sprzt medyczny i cznoci, poddadz si pierwsze i bd najtrudniejsze do zastpienia. W kocu, po latach, korozja zamieni ca ultranowoczesn platform wydobywcz w zardzewiae, rozpadajce si zomowisko, ale zazwyczaj nadal nadajce si zamieszkania i obrony. W odrnieniu od wizie i baz wojskowych, platformy wiertnicze mog zosta opuszczone w pierwszej kolejnoci. W cigu kilku dni po wybuchu epidemii robotnicy zadaj zapewne ewakuacji, by zaj si rodzinami, co pozostawi wikszo platform bez wyspecjalizowanej obsugi. Jeli nikt w twojej grupie nie bdzie ich umia zastpi, kopoty zaczn si szybciej - bezwzgldnie musicie zacz uczy si obsugi urzdze. Platforma to nie wizienie, tu moe nie by biblioteki zaopatrzonej we wszystkie moliwe podrczniki wiata. Bdziecie potrzebowali sporo kreatywnej improwizacji i ograniczenia si do tego, co uda si znale, dopki nie opanujecie sztuki obsugi wszystkich skomplikowanych urzdze zaawansowanej technicznie platformy. Kolejnym zagroeniem s wypadki przy pracy, ktre, nie mwic o awariach przemysowych, s ju wystarczajco grone na ldzie. Awarie na platformach wiertniczych skoczyy si w ubiegym stuleciu kilkoma najtragiczniejszymi w skutkach katastrofami przemysowymi. Nawet w doskonale funkcjonujcym wiecie ywych ludzi, przy penej dostpnoci najskuteczniejszych urzdze poarniczych i ratowniczych, poary na platformach wydobywczych czsto koczyy si mierci caych zag. A co bdzie, gdy poar wybuchnie, a w wiecie pochonitym walk z epidemi nie bdzie komu przyj na ratunek? To powane zagroenie, ale bdem byoby widzenie platform jedynie przez pryzmat tykajcych bomb zegarowych, ktrych nie unikaj jedynie idioci. Najlepiej, na wszelki wypadek, po opanowaniu platformy przerwa wydobycie. Pozbawi to was gwnego rda zaopatrzenia w paliwo, ale znacznie ograniczy ryzyko. Na pocztku zuyjcie zgromadzony zapas paliwa - moe bdziecie mieli mniej prdu, ale odczenie pomp i innych urzdze sprawi, e na zwyke przeycie bdzie go a zanadto. Ocean jest niewyczerpanym rdem ycia, ale bywa te bezlitosnym zabjc. Sztormy uderzajce z si rzadko widywan na ldzie, s w stanie zniszczy nawet najso-lidniejsz platform wiertnicz. Telewizyjne zdjcia wie z Morza Pnocnego, dosownie pywajcych brzuchem do gry, rozpadajcych si i toncych to a nadto, by kadego zmusi do powtrnego zastanowienia si nad opuszczeniem ldu. Niestety, na t si czowiek nic nie jest w stanie zaradzi. Nic, co mona znale w tej, czy jakiejkolwiek innej ksice nie pomoe, gdy natura postanowi zetrze w may stalowy pieg z oblicza oceanu.

ROZDZIA 4

UCIECZKA
"Film z Lawson" to krcony amatorsk semk zapis prby ucieczki piciu ludzi przed atakiem zombie w Lawson, w Montanie, w roku 1965. Ziarnisty, krcony trzsc si rk, pozbawiony dwiku obraz przedstawia grup biegnc do autobusu szkolnego, pocztkowo niezborne prby odpalenia silnika i usiowanie ucieczki, zakoczone wpadniciem na blokujce drog rozbite samochody, zaledwie dwie przecznice dalej. Uciekinierzy, po nieudanej prbie taranowania przeszkody, wycofali autobus, by j powtrzy, lecz z kolei uderzyli tyem w rg budynku i zamali tyln o. Dwoje uczestnikw grupy wybio przednie okno i prbowao ucieka dalej na piechot. Operator kamery nakrci przeraajc scen, gdy szeciu zombie pochwycio i poaro uciekajcego mczyzn. Korzystajc z tragicznego koca kolegi, kobieta zdoaa znikn za rogiem. Chwil pniej grupa siedmiu zombie otoczya autobus. Na szczcie nie zdoali go przewrci ani rozbi okien w bocznych drzwiach. Zaraz potem, po kilku minutach, tama si koczy i nie wiadomo co si stao dalej. Autobus odnaleziono pniej z drzwiami wbitymi do rodka i wntrzem zbryzganym zakrzep krwi. W czasie wybuchu epidemii moe si okaza konieczna ucieczka z terenu objtego zaraz. By moe dojdzie do przeamania obrony, by moe skocz ci si zapasy. Moesz odnie ran lub zachorowa na co, co wymaga pomocy lekarskiej, ktrej sam nie bdziesz sobie w stanie udzieli. By moe zmusi ci do tego poar, nadchodzce skaenie chemiczne czy promieniotwrcze. Pokonywanie terenu objtego zaraz to najniebezpieczniejszy wybr, przed jakim moesz stan. W trakcie tej drogi nigdy nie bdziesz spokojny, nigdy nie bdziesz bezpieczny. Czas spdzony na wrogim terytorium, gdy kada sekunda moe przynie zagad, nauczy ci, co to znaczy by zwierzyn own.

ZASADY OGLNE i. Nadrzdny cel

Bardzo czsto ludzie, ktrzy spdzili wiele czasu w zamkniciu, po wyrwaniu z niego daj si zwie pozornej wolnoci pierwszych chwil po opuszczeniu schronienia. Wikszo z nich nigdy nie dociera na bezpieczne tereny. Uwaaj, by i ciebie to nie spotkao. Twoim celem ma by ucieczka - tylko tyle i a tyle. Nie tra czasu na szaber. Nie poluj na napotkanego umarla-ka. Nie sprawdzaj podejrzanych odgosw, wiate czy ruchw w oddali. Masz ucieka, to uciekaj. Kada strata czasu, kada przerwa, kade danie upustu ciekawoci okazanej nie w por, zwiksza szans na to, e zostaniesz odnaleziony i zjedzony. Jeli jednak natkniesz si na ludzi potrzebujcych pomocy, to udziel jej. Czasem nawet logika musi ustpi przed ludzkimi odruchami.

2. Wiedz, dokd zmierzasz

Dokd konkretnie chcesz ucieka? Bardzo czsto zdarza si, e ludzie porzucali bezpieczne schronienie, by potem bezradnie bka si bez celu po terytorium opanowanym przez ywe trupy. Bez zawczasu wyznaczonego celu ucieczki szans na przeycie takiej podry s bardzo mae. Korzystaj z nasuchu radiowego, by na bieco pozna rozmieszczenie najbliszych bezpiecznych stref. Jeli moesz i masz tak moliwo, sprbuj nawiza czno, by si upewni, e twj cel jest naprawd bezpieczny. Zawsze planuj z wyprzedzeniem i miej gotowy plan alarmowy na wypadek, gdyby obrona twojego pierwotnego celu podry upada, zanim tam dojdziesz. Bez potwierdzenia i biecej cznoci moe si okaza, e u wymarzonego celu podry zamiast bezpieczestwa czeka wataha godnych ywych trupw.

3. zbieraj wiadomoci i dokadnie planuj wypraw

Jak wielu umarlakw znajduje si midzy tob a celem podry? Na jakie naturalne przeszkody natkniesz si po drodze? Czy w pobliu zdarzyy si jakie niebezpieczne wypadki, np. poary lub

wycieki chemikaliw? Ktre drogi prowadzce do celu podry s najbezpieczniejsze? Ktre najbardziej niebezpieczne? Ktre z nich zablokowano od czasu wybuchu zarazy? Czy pogoda moe stanowi problem? Czy po drodze jest moliwo zdobycia czego, co bdzie potrzebne do przetrwania? Czy te rzeczy nadal tam si znajduj? Co chciaby jeszcze wiedzie przed wyruszeniem w drog? Oczywicie, zebranie odpowiedzi na te wszystkie pytania moe by trudne, gdy przebywasz w zamkniciu. Moesz nie wiedzie, jaka jest szacunkowa liczebno zombie w okolicy, przez ktr wiedzie twoja droga, czy nadal stoj mosty, ktrymi masz zamiar si przeprawia, czy w porcie zostay jakie odzie. Przynajmniej staraj si pozna teren, przez ktry prowadzi ci bdzie droga. Rne rzeczy mogy ulec zmianie od chwili wybuchu epidemii, ale uksztatowanie terenu na pewno nie. Postaraj si wyznacza mety dziennych etapw (odcinkw) wyznaczonych do przejcia w miejscach, ktre, jak przynajmniej wynika z mapy, mog by w miar zdatne do obrony, uatwia ukrycie si i zapewni kilka alternatywnych drg ewakuacji. Przebieg trasy moe wymaga zabrania jakiego niezbdnego do jej pokonania sprztu, na przykad liny wspinaczkowej. A moe trzeba bdzie zabra wicej wody, skoro na trasie nie ma naturalnych rde? Po zebraniu i potwierdzeniu wszystkich dostpnych informacji zastanw si nad tym, czego brakuje i przygotuj plany alternatywne uwzgldniajce rne sytuacje wynikajce z faktw, ktre moesz pozna po drodze. Co czyni, jeli poar lub skaenie odetnie wybran drog? Jak zmodyfikowa tras, jeli przekonasz si, e w okolicy jest znacznie wicej zombie, ni zakadae? A jeli czonek ekipy zostanie ranny? Rozwaaj wszystkie moliwoci i postaraj si jak najlepiej do nich przygotowa. A jeli kto powie: A co tu kombinowa?! Po prostu chodmy wreszcie, do diaba, i jako to bdzie!", to wrcz mu pistolet z jednym nabojem i poinformuj, e to prostszy sposb popenienia samobjstwa.

4. utrzymuj sprawno fizyczn

Jeli dokadnie wypeniae poprzednie zalecenia, twoje ciao powinno by ju gotowe do dugiej drogi. Jeli nie, najwyszy czas wdroy si w cisy reim wicze poprawiajcych krenie i wydolno. A jeeli nie ma na to czasu, wybieraj drog odpowiedni do twoich moliwoci.

5. unikaj podrowania w duych grupach

Liczebno pomaga w obronie, ale przy przedzieraniu si przez wrogie terytorium jest dokadnie odwrotnie - im wiksza grupa, tym wiksze zagroenie wykryciem. Nawet przy zachowaniu cisej dyscypliny prawdopodobiestwo wypadkw ronie. Wiksza grupa ogranicza ruchliwo, bo wszyscy musz si dostosowa do prdkoci marszu najwolniejszego piechura. Oczywicie samotne przemieszczanie si w terenie te nie jest rozwizaniem idealnym. W trakcie podrowania w pojedynk cierpi zdolno rozpoznania, zapewnienia sobie bezpieczestwa, no i oczywicie zaistniej problemy wywoane przez biologiczn konieczno snu. Najbardziej sensowne zdaje si by podrowanie w grupie trzech osb. Nad grup liczc od czterech do dziesiciu czonkw jeszcze mona zapanowa, ale kada osoba wicej to ju proszenie si o kopoty. Trzech czonkw grupy potrafi si obroni nawzajem w trakcie walki wrcz, zapewnia rwny podzia nocnych wart, a w razie choroby lub zranienia dwch czonkw grupy moe przez krtki czas nie trzeciego.

6. Dbaj o wyszkolenie swojej grupy

Poznaj umiejtnoci czonkw swojej grupy i rb z nich waciwy uytek. Kto moe unie najwicej bagau? Kto najszybciej biega? Kto najciszej walczy wrcz? Wyznacz indywidualne zadania zarwno na wypadek starcia, jak i do zwykego codziennego przetrwania. Gdy wyruszyci, kady czonek wyprawy powinien wiedzie, czego si od niego oczekuje. Bardzo wskazana jest take umiejtno pracy zespoowej. wiczcie zawczasu zarwno elementy walki, jak i czynnoci niezbdne do przetrwania. Na przykad zmierzcie, ile czasu zajmuje spakowanie ekwipunku i opuszczenie obozowiska w razie ataku zombie i starajcie si skrci ten czas do minimum, bo ten czynnik zadecyduje, czy przeyjecie. Idealnie zgrana grupa powinna maszerowa, dziaa - a w razie

potrzeby take zabija - jak jeden m.

7. Pozostawaj w ruchu
Jeli twoja obecno zostanie wykryta, zombie nadcign ze wszystkich stron. To ruchliwo, a nie sia ognia, jest twoj najwiksz broni. Bd zawsze gotw do natychmiastowej ucieczki. Nigdy nie zabieraj wicej rzeczy, ni jeste w stanie unie w biegu. Nigdy nie wypakowuj caego ekwipunku na raz. Nigdy nie zdejmuj butw, zanim nie upewnicie si, e miejsce jest bezpieczne! Pilnuj tempa. Sprint pozwala szybciej ucieka, ale rwnie szybko drenuje zapas si, wic szybki bieg to ostateczno. Rb czsto krtkie przerwy. W czasie przerw nie rozsiadaj si zbyt wygodnie. Pamitaj o wiczeniach rozcigajcych w trakcie odpoczynku. Nie podejmuj niepotrzebnego ryzyka. Wspinaczki, skokw i wszelkich dziaa mogcych doprowadzi do zranienia lub kontuzji naley unika, jeli nie s niezbdne. Na terenie opanowanym przez zombie skrcona kostka to ostatnie, czego ci potrzeba.

8. Kryl si!
Zdolno znikania w terenie jest rwnie wanym sojusznikiem jak szybko. Podobnie jak mysz peznca przez gniazdo wy powiniene podj wszelkie dziaania, ktre utrudni wykrycie twojej obecnoci. W marszu wycz radio i wszelkie urzdzenia elektroniczne. Jeli nosisz zegarek elektroniczny, upewnij si, e wyczye budzik. Zamocuj wszelkie elementy ekwipunku noszone na zewntrz plecaka lub przy pasie w ten sposb, by nic nie dzwonio w drodze. W miar moliwoci staraj si utrzymywa wysoki poziom pynu w manierce, by unikn chlupotania cieczy. Nie rozmawiaj w drodze, a do komunikowania si z innymi czonkami grupy uywaj szeptu lub sygnaw rcznych. Trzymaj si terenu zapewniajcego dobr ochron przed wykryciem. Przez otwarty teren przechod tylko w razie koniecznoci. W nocy nie uywaj latarki, ognia i w ogle jakichkolwiek rde wiata. Bdziesz mg si porusza jedynie w dzie, a twoja dieta ograniczy si do zimnego prowiantu, ale dla przetrwania trzeba czasem i na ustpstwa. Badania dowodz, e zombie z nietknitymi oczyma widzi w nocy ognik papierosa z odlegoci kilkuset metrw. Nie wiadomo, czy zainteresuje go on na tyle, by chcia si przekona co to takiego, ale po co ryzykowa? Nie wszczynaj walki bez potrzeby. Opnienia w marszu spowodowane potyczkami pozwol dotrze na miejsce walki wikszej liczbie zombie. Nieraz zdarzao si, e czowiek zatrzymujcy si dla wykoczenia jednego zombie bywa otoczony przez tuzin lub wicej umarlakw. Jeli walka jest nieunikniona, broni palnej uywaj jedynie w ostatecznej koniecznoci. Kady strza to jak sygna rakieta - Tu jestem, ju-huuu!". Huk cignie wszystkie zombie w promieniu wielu kilometrw. Jeli nie dysponujesz szybkim i godnym zaufania rodkiem ucieczki albo tumikiem, polegaj na broni biaej. W przeciwnym razie lepiej eby mia zaplanowan i sprawdzon drog ucieczki, zanim pocigniesz za spust.

9. Patrz i suchaj
Unikanie zagroe to nie tylko maskowanie w terenie, ale i moliwo wczesnego wykrywania zagroe. Wypatruj kadego ruchu. Nie ignoruj cieni ani odlegych czekoksztatnych sylwetek. W czasie przerw i w marszu staraj si nasuchiwa odgosw otoczenia. Syszysz kroki? Moe odgos drapania? Co to byo ten jk z oddali? Zombie czy tylko wiatr? Ten wymg cigej czujnoci moe atwo doprowadzi do paranoi, wypatrywania zombie za kadym rogiem i drzewem. Czy to le? Zwykle tak, ale nie w tym przypadku. Tu przekonanie, e kady wok chce ci zje to nie paranoja, lecz smutna rzeczywisto. 10. Spij! Ty (lub twoja grupa) jeste zupenie sam, prbujesz zachowa cisz i czujno. Zombie mog by wszdzie i nigdzie, kry si i polowa na ciebie. W kadej chwili mona si ich spodziewa dziesitkami, jeli nie setkami, a odsiecz moe by daleko. Gdzie w tym wszystkim czas na sen? Znajd go, jakkolwiek dziwnie czy nieprawdopodobnie moe to zabrzmie. Znajd, bo od tego zaley twoje przetrwanie. Bez odpoczynku minie flaczej, zmysy tpiej, kada upywajca

godzina osabia twoj zdolno do dziaania. Wielu gupcw zakadao, e nabuzowani kofein zdoaj przewalczy" czas podry. Gdy zdawali sobie spraw z tego, e to po prostu niemoliwe, zwykle byo ju dla nich za pno. Zalet ograniczenia marszu do dnia jest to, e przez kilka godzin i tak nie wyruszysz z miejsca, w ktre zaszede. Zamiast wic wyklina na ciemno, staraj si zrobi z niej uytek. Podrowanie w grupie w odrnieniu od podry samotnej pozwala na bezpieczny sen, w czasie gdy twoi towarzysze trzymaj wart. Oczywicie, nawet pod czujnym okiem kolegw mona mie kopoty z zaniciem. Zwalcz pokus signicia po piguki nasenne. Ich dziaanie sprawi, e padniesz jak city, ale w razie nocnego ataku zombie bdziesz niezdolny do dziaania. Jeli masz problemy z zaniciem, lepiej zdaj si na medytacj - na bezsenno w czasie przedzierania si przez zakaony teren nie ma atwych recept.

n. Unikaj sygnalizacji wizualnej

Widok samolotu moe ci skoni do prby zwrcenia uwagi pilota: strzelania w gr, odpalania wiec dymnych, pochodni sygnaowych czy jakich innych bardziej dramatycznych dziaa. By moe zwrcisz uwag pilota, ktry zamelduje przez radio, e naley wysa migowiec lub naziemn ekip ratunkow po zauwaonego czowieka. Jednak na pewno takie dziaanie zaalarmuje wszystkie zombie w okolicy. Jeli migowiec ratowniczy nie operuje w odlegoci zaledwie paru minut lotu, umarlacy bd pierwsi. Jeli w pobliu nie ma miejsca do ldowania dla zauwaonego samolotu czy migowca, nie prbuj zwraca uwagi ich pilotw na siebie sygnaami widzialnymi z daleka. Sprbuj nawiza czno radiow lub uy lusterka do sygnalizacji morsem. Jeli nie masz pod rk adnego z tych rodkw cznoci, po prostu id dalej.

12. unikaj miast

Niezalenie od tego jak due lub mae s twoje szans na przeycie podry przez tereny dotknite zaraz, wejcie do miasta zredukuje je do poowy lub nawet jednej trzeciej. Zasada jest prosta: im wicej ludzi zamieszkuje dany teren, tym wicej spotkasz tam zombie. Im wicej budynkw, tym wicej szans na zasadzk. Budynki ograniczaj pole obserwacji. Twarde nawierzchnie nie tumi krokw. Do tego na kadym kroku, o ile nie bdziesz patrzy pod nogi, moesz si o co potkn, co potrci, nastpi na potuczone szko, wic twoja wdrwka moe sta si bardzo haaliwa. Przebywanie w terenie zabudowanym znacznie podnosi ryzyko znalezienia si w puapce, zapdzenia w lepy zauek, okrenia, wpadnicia w zasadzk. Miasto stanowi znacznie wiksze zagroenie ni dzikie ostpy I to nie tylko ze wzgldu na zombie, gdy mog tam na nas czyha take inne zagroenia. Jeli w miecie przeyli inni ludzie lub dotarli tam owcy zombie, moesz zosta ostrzelany - albo wzity pomykowo za zombie, albo jako niepodany konkurent. Do tego dodaj zagroenie poarowe na skutek wypadkw lub celowego podpalenia przez owcw zombie. Nie zapominaj o zagroeniu skaeniem chemicznym, trujcym dymie i innych szkodliwych pozostaociach po walkach ulicznych. A choroby? W ruinach ley mnstwo zwok ludzi i zneutralizowanych umarlakw, ktrymi nikt nie mia moliwoci ani chci si zaj. Chorobotwrcze mikroorganizmy, ktre na nich eruj, mog si roznosi z wiatrem, powodujc zagroenie dla ycia nieraz wiksze ni sam zombizm. Jeli nie masz wanego powodu, by wchodzi do miasta (w rodzaju ekspedycji ratunkowej lub braku innej moliwoci pokonania przeszkody terenowej, a nie niskiej chci szybkiego szaberku) - za wszelk cen trzymaj si z daleka od terenw zurbanizowanych!

WYPOSAENIE
Unikanie nadmiernego obcienia ma decydujce znaczenie dla twojego bezpieczestwa w podry. Przed zapakowaniem czegokolwiek naley sobie zada pytanie: Czy ja naprawd tego potrzebuj?". Po zgromadzeniu wszystkiego naley usi nad list zabranych rzeczy i zastanowi si raz jeszcze. Minimalizacja obcienia

nie oznacza oczywicie, e naley jedynie zapakowa czterdziestk pitk do kabury, wrzuci w kieszenie troch suszonego misa i butelk wody, a nastpnie wyrusza w drog. Zabrany sprzt moe si okaza bardzo potrzebny i to nawet bardziej ni w czasie oblenia, gdy przebywamy w miejscu (domu, szkole, wizieniu), w ktrym zapasw jest pod dostatkiem. Bdziesz mia ze sob tylko to, co zabierzesz - swj wasny szpital, magazyn, zbrojowni. Poniej zamieszczono list standardowego wyposaenia, ktrego bdziesz potrzebowa, jeli mylisz o udanej ucieczce. To lista uniwersalna, na kady klimat i teren. Jeli warunki naturalne tego wymagaj, naley go uzupeni o sprzt niezbdny w danym miejscu i porze roku: narty, krem z filtrem przeciwsonecznym, moskitier itp. plecak solidne buty typu trekingowego (rozchodzone!) dwie pary skarpet litrowa manierka z szerok szyjk tabletki do odkaania wody* wiatro- i wodoodporne zapaki bandana mapa** kompas** maa latarka na bateri LR3 (AAA) z powlekanym szkiekiem poncho mae lusterko sygnalizacyjne materac lub piwr (oba naraz zajm zbyt duo miejsca) okulary przeciwsoneczne (szka polaryzacyjne) maa apteczka* scyzoryk lub n narzdziowy rczne radio ze suchawkami** n lornetka** bro zasadnicza (najlepiej karabin samopowtarzalny) 50 nabojw do broni zasadniczej (30 na osob, jeli w grupie) zestaw do czyszczenia broni** bro zapasowa (najlepiej pistolet na nabj bocznego zaponu .22 LR)* 25 nabojw do broni zapasowej* bro biaa (najlepiej maczeta) race sygnaowe** Po zgromadzeniu sprztu upewnij si, e wszystko dziaa. Prbuj wielokrotnie w rnych odstpach czasu. Pono spakowany plecak na prb przez cay dzie. Jeli jest za ciki, by z nim wytrzyma w twoim ukryciu, to wyobra sobie, jak bdziesz si czu po caodziennym forsownym marszu. Czci problemw z mas mona unikn, czc przedmioty - np. cz przenonych radioodbiornikw zaopatrzona jest w latark, a niektre noe survivalowe maj wbudowany kompas. T filozofi oszczdnoci miejsca stosuj take do broni. Tumik do gwnej broni oszczdza konieczno noszenia dodatkowej broni wytumionej w rodzaju kuszy i betw do niej. Noszenie plecaka przez cay dzie da ci te pojcie o tym, gdzie moe on obciera lub ugniata, czy uprz wymaga dostosowania oraz jak najlepiej rozmieci i zamocowa dodatkowe oporzdzenie. nie s konieczne w grupie

** zabiera jedna osoba w grupie Poza tym grupa powinna przenosi: cich bro balistyczn (kusza lub bro palna z tu mikiem) amunicj do niej (bety, naboje) w iloci wystarcza jcej do oddania 15 skutecznych strzaw - jeli jest to amunicja niestandardowa celownik optyczny redni apteczk radiostacj nadawczo-odbiorcz ze suchawkami om (jako narzdzie i zapasowa bro) pompk z nitrem do uzdatniania wody

POJAZDY
Po co i, skoro mona jecha? Amerykanie zawsze mieli obsesj na punkcie zastpowania pracy ludzkich mini maszynami. We wszystkich dziedzinach ycia przemys bez koca podsuwa wci nowe i lepsze maszyny pozwalajce ludziom wykonywa codzienne obowizki atwiej, szybciej, bardziej wydajnie. Naczelnym bogiem amerykaskiej technoreligii jest samochd. Bez wzgldu na wiek, pe, ras, stan finansw i miejsce zamieszkania wmawia si nam, e ta wszechmogca maszyna we wszystkich swoich wymylnych formach speni kady nasz sen. Czy to si zmieni w czasie ataku zombie? Dlaczego nie skorzysta z niej, by jak najszybciej podrowa przez tereny ogarnite zaraz? Przecie samochd moe w cigu godzin przeby dystans, ktry na piechot pokonamy w cigu tygodni marszu! Odpadnie problem masy ekwipunku. A jeli jaki zombie stanie nam na drodze, to po prostu rozjedziemy drania! To na pewno powane zalety, ale ten kij ma dwa koce i samochd powoduje nie mniej liczne i nie mniej powane problemy. Na przykad wemy zuycie paliwa. Raczej nie naley liczy na to, e uda si znale odpowiedni liczb dziaajcych stacji benzynowych, a te do ktrych dotrzemy, mog ju nie mie benzyny. Nawet jeli przewidzisz wszystko i zabierzesz ze sob odpowiedni zapas paliwa do przebycia zakadanej drogi, to co potem? Skd bdziesz z gry wiedzia, ktra droga zaprowadzi ci w bezpieczne miejsce? A przede wszystkim, skd bdziesz wiedzia, ktra droga jest bezpieczna? Studia prowadzone po lokalnych wybuchach epidemii w Ameryce Pnocnej dowiody, e wikszo drg zostanie zablokowana unieruchomionymi w olbrzymich korkach porzuconymi samochodami. Dodatkow przeszkod bd mosty i wiadukty wysadzone w zudnej nadziei na powstrzymanie w ten sposb zarazy, a take skalne osuwiska i barykady, zza ktrych broniono si do ostatka. Jazda pojazdami terenowymi niesie nie mniejsze wyzwania (patrz Typy terenu" w tym rozdziale, str. 183-194). Przedzieranie si na olep przez pola, w poszukiwaniu otwartej drogi na wolne od zarazy tereny to najlepszy sposb na zuycie resztek paliwa. Nieraz ju znajdowano w rodku guszy opustoszae samochody z oprnionymi zbiornikami paliwa i pustymi, zalanymi krwi kabinami. Poza tym samochd moe si zepsu. Wikszo kierowcw z pastw rozwinitych, wybierajc si do krajw rozwijajcych si, cignie ze sob peny zestaw czci zamiennych. Samochd to jedna z najbardziej skomplikowanych maszyn obecnych w codziennym yciu czowieka. Na kiepskich drogach, bez waciwej obsugi, ten cud techniki szybko zmienia si w kup bezuytecznego zomu. No a poza tym silnik haasuje. Jazda z rykiem silnika przez teren peen umarlakw to moe by cakiem pocigajca wizja, pki wszystko dziaa. Kady silnik, choby nie wiem jak dobry i wyposaony w choby najskuteczniejszy tumik, powoduje wikszy haas ni cichcem przemykajcy czowiek. Jeli z jakiegokolwiek powodu twj samochd nie moe jecha dalej, to ap spakowany plecak i w nogi! Jego silnik zaalarmowa ju o twoim pojawieniu si wszystkie zombie w okolicy. Skoro stracie moliwo

dalszej jazdy, szukaj szczcia w szybkich nogach. Zdaj sobie spraw, e pokusa zmotoryzowanej ucieczki mimo tych wszystkich uwag moe by nie do odparcia. Dla tych, ktrzy nie potrafi jej zwalczy, zamieszczam poniej kilka uwag na temat wyboru odpowiedniego pojazdu, ukazujcych zalety i wady typowych pojazdw.

i. Samochd osobowy
Najczciej wystpujcy i najpopularniejszy typ prywatnego pojazdu silnikowego. Produkowany w tysicach odmian, co bardzo utrudnia snucie oglnych rozwaa nad ich zaletami i wadami. Wybierajc samochd, naley zwraca uwag na zuycie paliwa, pojemno baganika i wytrzymao. Jeli samochd osobowy ma jak powszechn wad, to jest ni brak zdolnoci terenowych. Jak powiedziano powyej, wikszo drg bdzie zablokowana lub zniszczona. Wyobra sobie, jak twj samochd bdzie si zachowywa, jadc na przeaj polami. Dodaj nieg, boto, kamienie, pieki, kanay irygacyjne, przywalony niegiem zom. To wszystko sprawia, e tego typu pojazdem daleko nie ujedziesz. Widok porzuconych lub unieruchomionych samochodw osobowych na terenach objtych wybuchem zarazy nie jest niczym szczeglnym. 2. SUV Burzliwy rozwj gospodarki, poczony z poda bardzo tanich paliw, spowodowa w latach 90. wysyp tych samo-chodw-potworw, ywcem przeniesionych ze zotej ery przemysu samochodowego lat 50., gdy wiksze" zawsze znaczyo lepsze". Na pierwszy rzut oka pojazdy te wydaj si by idealnym narzdziem ucieczki. Zdolnoci pokonywania terenu dorwnuj pojazdom wojskowym, ale zapewniaj komfort podrowania rwny samochodom osobowym; czy mona znale co lepszego, gdy przychodzi ucieka przed ywymi trupami? Odpowied: oczywicie, e mona i to sporo. Wikszo SUV tylko wyglda jak samochody terenowe. Powstaway z myl 0 o uytkowniku zadajcym szyku po uliczkach osiedli na przedmieciach. Czy jednak SUV nie s bezpieczne? Czy ich wielka masa nie zapewnia wikszej ochrony pasaerom? I znowu odpowied brzmi: nie. Liczne stu dia organizacji konsumenckich dowiody ponad wszelk wtpliwo, e standard bezpieczestwa drogowego ofe rowany przez SUV ksztatuje si poniej poziomu prze citnych samochodw osobowych rednich rozmiarw. Mimo to, niektre z tych pojazdw naprawd s w stanie speni oczekiwania nabywcw - o ile potrzebuj oni nie zawodnego, wytrzymaego konia roboczego, ktry bdzie si dobrze sprawowa nawet w ekstremalnie trudnych wa runkach. Takie pojazdy nie maj zwykle aluminiowych felg, skrzanej tapicerki, ekranw ciekokrystalicznych 1 i sprztu grajcego za sto kawakw. Decydujc si na SUV, dokadnie zapoznaj si z tematem, eby mg od dzieli ziarno od plew i wybra wanie taki model, ktry sprawdzi si w ekstremalnych warunkach, a nie opicy benzyn wiadrami, przestylizowany mie do zadawania szyku, ktrego jedyn wartoci jest nieodpowiedzialna, czysto marketingowa gadka szmatka.

3. Ciarwki
Do tej kategorii zaliczam wszelkiego typu rednie pojazdy drogowe od furgonetek przez samochody dostawcze, po pojazdy kempingowe. Due zuycie paliwa, sabe zdolnoci terenowe (cho bywaj wyjtki), pudekowate ksztaty i znaczne rozmiary sprawiaj, e

decydujc si na taki samochd, dokonujesz zdecydowanie zego wyboru. W wielu przypadkach ciarwkom zdarzao si utyka zarwno w miastach, jak i poza nimi, a nieszczni pasaerowie szybko zamieniali si w porcje puszkowanego misa dla zombie.

4. Autobusy
Podobnie jak w poprzednim przypadku, te wielkie pojazdy stanowi dla kierowcw i pasaerw zagroenie wiksze ni dla umarlakw. Prowadzc autobus, zapomnij o manewrowoci, prdkoci, ekonomicznym spalaniu, zdolnociach terenowych, czy jakichkolwiek innych moliwociach pojazdu pomocnych w ucieczce z terenu objtego epidemi. Autobus ich po prostu nie ma. Jak na ironi, pojazd ten jest bezuyteczny jako rodek ucieczki, ale stanowi doskonae miejsce do obrony. Ju dwukrotnie grupy owcw zombie uyway okratowanych policyjnych autobusw dla grup interwencyjnych jako samobienych fortec do walki z umarlakami. Jeli jednak nie planujesz uycia autobusw w taki sposb, trzymaj si od nich z daleka.

5. Furgonetki bankowe
Cywilny odpowiednik czogu (czy raczej bojowego wozu piechoty), czyli opancerzony furgon do przewozu pienidzy nie jest powszechnie spotykanym pojazdem. O ile nie jeste pracownikiem banku lub firmy ochroniarskiej wyspecjalizowanej w subie konwojowej, musisz mie ogromne szczcie, eby kiedykolwiek mie moliwo posuenia si tego rodzaju pojazdem. Furgonetki bankowe z racji wielkiej masy maj ogromne spalanie i nie s w stanie porusza si w terenie, lecz w czasie ucieczki z rejonu zarazy oferuj wiele zalet, ktrych nie maj inne typy pojazdw. Gruby pancerz skutecznie chroni kierowc. Nawet jeli w kocu si zepsuj lub zuyj zapas paliwa, to pod warunkiem zgromadzenia odpowiednich zapasw, mog jeszcze dugo suy jako bezpieczne schronienie. Nawet najliczniejsza i najbardziej zajada horda zombie nie bdzie w stanie przegry pancernej blachy zdolnej zatrzyma wikszo pociskw karabinowych!

6. Motocykl
Zdecydowanie najlepszy pojazd do ucieczki z terenu zarazy. Motocykle - zwaszcza terenowe modele crossowe - mog dotrze w miejsca, gdzie aden dwuladowy pojazd nie dojedzie. Ich prdko i manewrowo pozwala w miar bezpiecznie przedrze si nawet przez rodek watahy zombie. Po wyczerpaniu paliwa niewielka masa motocykli pozwala je pcha przez wiele kilometrw bez nadmiernego zmczenia. Oczywicie one take nie s wolne od wad. Dzisiejsze motocykle maj niewielkie zbiorniki paliwa i nie zapewniaj motocyklistom adnej ochrony. Statystyki dowodz jednak, e to rnica iluzoryczna. W porwnaniu z kierowcami samochodw szans motocyklistw na ocalenie maj si jak 23 do l! Inwazja ywych trupw nie zwalnia jednak od troski o normalne bezpieczestwo na drogach, a te same statystyki pokazuj, e 31% uciekajcych motocyklistw ginie w zwykych wypadkach drogowych. Bezmylni lub zadufani w swoje umiejtnoci motocyklici mog zgin rwnie atwo w wypadku, co w szczkach zombie.

7. Dodatkowe wyposaenie pojazdu

atki do naprawy ogumienia pompka do opon zapas paliwa (zabiera maksymaln ilo jaka zmieci si we wntrzu i na zewntrz pojazdu) zapas czci (ograniczony moliwociami adownoci pojazdu) radio CB instrukcja zestaw naprawczy (kable do zapalania silnika z cu dzego akumulatora, podnonik, narzdzia etc.)

8. inne rodki transportu drogowego A. Ko

Nikt nie zaprzeczy, e konie jako rodek ucieczki na wypadek zarazy maj wiele oczywistych zalet. Ko nie potrzebuje stacji benzynowych. Dodatkowe wyposaenie pojazdu" ogranicza si do derki, worka na obrok i zestawu podstawowych rodkw weterynaryjnych. Ko przewysza zdolnoci pokonywania terenu kady samochd, a do stawiania czterech kopyt nie potrzeba adnej drogi. Zanim powsta samochd przez stulecia wszelki transport korzysta z tych silnych, szybkich i wytrzymaych zwierzt pocigowych - zreszt sama nazwa samochd" wskazuje, e jest to pojazd, ktry chodzi sam", czyli bez koskiego zaprzgu. Zanim jednak osiodasz rumaka i zepniesz go ostrogami, pamitaj o kilku z pozoru tylko oczywistych rzeczach. Kady, kto kiedykolwiek za modu dosiada choby kucyka wie, e jazda wierzchem wymaga umiejtnoci. W westernach kady po prostu siada i jedzie, co wyglda rwnie prosto, jak prowadzenie samochodu, ale to pozory. Zarwno sztuka jedenia na koniu, jak i dbania o niego w podry s trudne do opanowania. Jeli zawczasu ich nie opanowae, nie licz na to, e jako to bdzie". Poza tym ko, jak kade ywe zwierz, panicznie boi si zom-bie. Nawet ich zapach niesiony wiatrem wystarczy, by najagodniejszy i najbardziej zdyscyplinowany rumak wpad w histeri. Dowiadczony jedziec, osoba potrafica sobie radzi z tym wielkim i silnym zwierzciem, moe nawet z tego skorzysta, jak z systemu wczesnego ostrzegania. Dla nowicjusza, ktry w por nie rozpozna symptomw nadcigajcej katastrofy, skoczy si to katapultowaniem z sioda ze wszystkimi nastpstwami w rodzaju urazw itp. Niefortunny jedziec nie tylko zostanie wwczas sam w stepie szerokim", ale, co gorsza, paniczne renie i kwik przeraonego konia cignie zombie z caej okolicy. B. Rower Rower oferuje najlepszy kompromis pomidzy ucieczk pieszo i pojazdem. Jest szybki, cichy, napdzany si mini i atwy w utrzymaniu. Jego niewielka masa sprawia, e w razie gdyby teren okaza si zbyt trudny, by po nim jedzi, mona rower po prostu zarzuci na rami i przenie. Rowerowe ucieczki z terenw zarazy prawie zawsze udaway si lepiej ni piesze. Najlepsze rezultaty osiga si, stosujc rowery terenowe (grskie) zamiast modeli wycigowych czy rekreacyjnych. Nie pozwl jednak, by prdko i mobilno roweru uderzyy ci do gowy. Zawsze no kask ochronny i kieruj si zdrowym rozsdkiem, stawiajc na ostrono, a nie szybko ucieczki. Ostatnie, czego ci brakuje w ucieczce z terenu zarazy to przeoczony rw melioracyjny, przednie koo skrcone w semk, zamana noga, kierownica wbita w zby i narastajcy z kad chwil odgos szurajcych stp nadchodzcych zombie...

Typy TERENU
Wiksz cz swojej ewolucji nasz rodzaj spdzi na prbach zawadnicia rodowiskiem naturalnym. Nie ulega wtpliwoci, e zwaszcza w krajach wysoko uprzemysowionych ludzie potrafili niemal cakowicie zapanowa nad siami natury. W zaciszu domowym kady czowiek jest panem swojego rodowiska. Decyduje jaka ma by temperatura, jaka wilgotno, czy wntrze ma rozwietla peny blask soneczny, czy te przez proste zacignicie zason sprawia, e zapanuje nocny mrok w samo poudnie (a w nocy, zapalajc lamp, przegania ciemnoci). Zamykajc okna i wytumiajc ciany, mona nawet odci zapachy i do pewnego stopnia dwiki, docierajce z zewntrz. W tej sztucznej bace, ktr nazywamy domem, rodowisko sucha si czowieka. Na zewntrz, w czasie ucieczki przed watah krwioerczych zombie, bdzie dokadnie odwrotnie. Tam ty bdziesz zdany na ask natury, niezdolny do wydawania jej rozkazw, ktre jeszcze niedawno przychodziy ci tak naturalnie. Przystosowanie do tej zasadniczej zmiany warunkuje przetrwanie, a pierwszym stopniem dostosowania si jest poznanie terenu. Kade rodowisko, w ktrym si znajdziesz w czasie ucieczki, stawia inne, odmienne wymagania. Naley je pozna i dokadnie si do nich zastosowa. Szacunek dla otoczenia sprawi, e teren moe sta si twoim sojusznikiem. czestwem. Mikki grunt wyciszy kroki. rda naturalnej ywnoci (runo lene, orzechy, ryby,

zwierzyna etc.), na ktre si natkniesz, pozwol uzupeni lub zwikszy zapasy jedzenia zabrane ze sob. Spanie wrd gazi wysokich drzew moe zapewni bezpieczny odpoczynek. Zielony baldachim nad gow ma jednak bardzo irytujc waciwo: jeli usyszysz nad sob migowiec, nie bdziesz w stanie szybko i skutecznie zasygnalizowa swojej pozycji. A nawet gdyby jakim cudem zaoga ci zauwaya, musi znale odpowiednio du polan do ldowania. Wielokrotne przeloty tu nad tob rnych statkw powietrznych, ktrych nawet nie zobaczysz, mog prowadzi do gbokiej frustracji.

2. Rwniny
Szerokie otwarte paszczyzny pozwalaj umarlakom dojrze ci z oddali. Jeli to moliwe, unikaj rwnin. Jeli musisz je pokonywa, prowad uwan obserwacj. Staraj si dostrzec ich, zanim oni dostrzeg ciebie. W razie wykrycia zagroenia natychmiast padnij i czekaj na ziemi, a zombie przejd. Jeli musisz si w tym czasie porusza, czogaj si. Nie wstawaj, dopki nie opucisz zagroonej strefy.

i. Las (klimat umiarkowany/tropikalny)

Gsto wysokopiennego lasu uatwia maskowanie. Dwiki (lub ich brak) wydawane przez zwierzta stanowi wane ostrzeenie przed zbliajcym si niebezpie-

3. Pola uprawne
Wysokie uprawy zapewniaj najlepsze ukrycie. Pytanie tylko komu: tobie czy kryjcemu si w zbou zombie? Uwaga na gone dwiki! Tratowanie zeschnitego pola

kukurydzy spowoduje tyle haasu, e zombie zbiegn si z daleka. Nawet przez wilgotne uprawy przechod powoli, prowadzc cigy nasuch i obserwacj, zawsze gotowy do walki wrcz.

4. Wzgrza
Podr przez pagrkowat krain ograniczy twj zasig obserwacji. Jeli to moliwe, unikaj szczytw, trzymajc si dolin. Zawsze obserwuj otaczajce ci szczyty na wypadek pojawienia si tam zombie. Wchod na nie z wielk ostronoci jedynie okazjonalnie: by rozpozna teren, zorientowa map, potwierdzi pozycj i drog, lub rozpozna koncentracje umarlakw w okolicy. Drog na szczyt pokonuj, peznc, nasuchujc jkw i wypatrujc zataczajcych si postaci. jej obecnoci. Zamieszkujce bagna drapiene i jadowite zwierzta stanowi dla ciebie zagroenie rwnie niebezpieczne co zombie. Mikkie boto spowolni twoje kroki i odbierze siy, zwaszcza gdy przedzierasz si z cikim plecakiem. Trzymaj si twardego suchego gruntu. Jeli to konieczne, brod jedynie przez najpytsze zalewiska. Wypatruj wirw lub jakiegokolwiek ruchu pod wod. Zombie mg uton w bocie i by uwiziony tu pod powierzchni wody. Wypatruj tropw i cierw. Podobnie jak w lesie, nasuchuj odgosw zwierzt. Ich nieobecno oznacza, e w pobliu mog by zombie. W kadym ekosystemie yj setki gatunkw zwierzt: ssakw, ptakw, owadw etc. Tylko obawa przed silnym drapienikiem moe je uciszy, a i to nie na dugo. Jeli nagle w rodku bagna znajdziesz si w miejscu, gdzie nie sycha absolutnie nic, to gdzie w pobliu musi by zombie.

5. Bagna
Jeli to moliwe, omijaj je szerokim ukiem. Chlupot krokw na mokradach odbiera ci szans zamaskowania swo-

6. Tundra
Te niegocinne z pozoru arktyczne okolice s w gruncie rzeczy najlepszym schronieniem dla ludzi uciekajcych przed zaraz. Dugie zimowe noce pozwalaj mimo wszystko podrowa bezpiecznie, bo ekstremalnie niskie temperatury dosownie zamraaj zombie. Co ciekawsze, brak prawdziwej nocy w cigu letnich miesicy pozwala ludziom zapada w gbszy, bardziej relaksujcy sen. Uciekinierzy zasypiajcy w arktycznym pmroku wielokrotnie wspominali, e mogli lepiej odpocz, wolni od obaw, e hordy umarlakw okr ich i zaatakuj z otaczajcych ciemnoci.

7. Pustynia
Gorce, suche i jaowe obszary pusty s w razie wybuchu zarazy najniebezpieczniejszymi, poza miastami, miejscami dla czowieka. Nawet bez zagroenia ze strony zombie pustynia potrafi zabi zdrowego wdrowca w cigu zaledwie kilku godzin, na skutek odwodnienia lub poraenia sonecznego. Najlepszym sposobem uniknicia zabjczego soca wydaje si podr w nocy, ale to z kolei jest najgorszym pomysem w czasie panowania zarazy. Marsz moe trwa co najwyej przez trzy godziny po zachodzie soca i trzy godziny przed witem. Por dnia, w ktrej soce operuje najsilniej naley przeczeka bez ruchu i w miar moliwoci w cieniu. Godziny cakowitego mroku wykorzystuj na sen. Taki tryb aktywnoci spowolni twoj podr, ale zmniejszy ryzyko ataku. Bardziej ni w jakimkolwiek innym terenie pilnuj zapasu wody i rozpoznania drogi do najbliszych rde. Jeli to moliwe, w ogle unikaj pustyni. Nigdy nie zapominaj, e to rodowisko moe ci zabi z rwn atwoci co zombie.

8. Miasto
Jak ju wiemy, tereny miejskie o gstym zaludnieniu naley w czasie ucieczki za wszelk cen omija. Kade miasto bdzie orodkiem niewypowiedzianego chaosu. Potrafisz sobie wyobrazi, co si dzieje z wielk mas ludzi, powiedzmy p miliona, usiujcych sobie poradzi w miecie bez prdu, biecej wody, telefonw, dostaw ywnoci, pomocy medycznej, wywozu mieci, kanalizacji, stray poarnej i policji? No to teraz dodaj do tego jeszcze tysice krwioerczych, czekoksztatnych istot grasujcych po splamionych krwi ulicach, penych obgryzionych do czysta szkieletw. Tych p miliona nieszcznikw, przeraonych, spanikowanych, sfrustrowanych tym, e zostawiono ich samych sobie, bdzie toczy nieustann walk o ycie. Na adnym konwencjonalnym polu bitwy, w adnych zamieszkach, w adnym przypadku normalnej" zbrodni nie znajdzie si nic, co choby w przyblieniu oddaje koszmar, jaki si rozgrywa w miecie zaatakowanym przez ywe trupy. Jeli ju jednak musisz zignorowa zdrowy rozsdek i ucieka przez miasto, przestrzeganie poniszych prawide moe da ci wiksze szans na przetrwanie, cho wcale go nie zagwarantuje.

A. Rozpoznaj teren!
To zalecenie powtarza si w naszych rozwaaniach jak mantra, ale nigdzie nie jest tak wane, jak w ogarnitym zaraz miecie. Jak wielkie jest miasto, do ktrego wchodzisz? Jak szerokie drogi przez nie prowadz? Czy s na nich jakie przewenia: mosty, tunele? Ktre ulice i zauki s lepe? Czy s tam jakie fabryki, zakady chemiczne lub inne miejsca skadowania materiaw niebezpiecznych? Gdzie prowadzone byy budowy lub remonty, ktre mogy zablokowa drogi przelotowe? Czy s tam otwarte paskie przestrzenie, jakie boiska czy parki, przez ktre mona przej na skrty? Gdzie s rozmieszczone szpitale, komisariaty, kocioy czy inne budynki, gdzie zombie mog poszukiwa ukrywajcych si ludzi? Plan miasta bdzie nieodzowny, przewodnik moe by przydatny, ale wasna wiedza jest niezastpiona.

B. Nigdy nie wjedaj do miasta samochodem!

Zapomnij o szansach na znalezienie niezablokowanej drogi przejazdu przez due miasto. Jeli nie masz staego rda biecych informacji wskazujcych tak drog, nawet nie myl o poszukiwaniu jej samochodem, ciarwk czy SUV-em. Najwyej motocykl da ci szans objechania zablokowanej drogi, ale z kolei dwik jego silnika narazi ci na wykrycie. Przemykajc si pieszo lub rowerem, masz przewag w prdkoci, zdolnoci uniknicia wykrycia i wyboru drg przez ten betonowy labirynt.

C. Korzystaj z drg ekspresowych

Jeli skala zarazy przekroczya biece moliwoci aktywnego jej zwalczania, droga ekspresowa bdzie najbezpieczniejsza. Od lat 50. w wikszoci rednich i wielkich miast amerykaskich budowano sie miejskich odcinkw przelotowych drg ekspresowych. Drogi te s zwykle proste jak strzaa, bo

powstaway po to, by skrci czas przejazdu do minimum. Wytyczano je w poprzek miasta, tote dla ochrony przed haasem i wypadkami przebiegay na estakadach, bd otaczano je wysokimi parkanami, co w duym stopniu zabezpiecza je przed dostpem zombie. Jeli jednak uda im si znale wjazd lub przerwa ogrodzenie, nadal moesz korzysta z przewagi szybkoci, jadc na motocyklu, rowerze, albo nawet biegnc. Dwuladowe pojazdy nie s bezpieczn opcj, bo kada droga ekspresowa bdzie zapewne zablokowana samochodami, ktre utkwiy w korkach. Trzymaj si z daleka od tych miejsc, jako e wiele samochodw jest penych zombie. Poksani ludzie w panice wsiadali do samochodw, by ucieka, umierali za kierownic, a nastpnie dochodzio do reanimacji. Na szczcie zombie przypity pasami jest skutecznie uwiziony - jego ograniczona do erowania inteligencja jest za maa, by potrafi odpi pasy. Podchodzc do samochodu, zawczasu dokadnie go obejrzyj. Strze si pojazdw z otwartymi lub wybitymi szybami. Miej zawsze na podordziu maczet, by odrba do nagle sigajc po ciebie z zakamarkw pojazdu. Bardzo ostronie uywaj broni palnej, czy to z tumikiem, czy bez. Pamitaj, e jeste na wielkim polu minowym, penym oparw z pustych lub na wp oprnionych zbiornikw paliwa. Kada niecelna kula moe skrzesa iskr, ktra uruchomi reakcj acuchow na tak ska, e zombie bd twoim najmniejszym problemem...

D. Nie schod poniej gruntu

Kanay ciekowe, metro i jakiekolwiek inne podziemne budowle mog da ci schronienie przed hordami zombie na powierzchni. Jednoczenie jednak, podobnie jak na drogach ekspresowych, naraasz si na ataki umarla-kw, ktre wanie tam zaszyy si w poszukiwaniu eru. W odrnieniu jednak od drg ekspresowych, w kanale nie moesz po prostu przeskoczy przez pot, by pozby si swego przeladowcy. Moesz w ogle nie mie miejsca do ucieczki w razie nagej konfrontacji. Podr pod ziemi odbywa si w cakowitej ciemnoci, co zawsze dziaa przeciwko ludziom. Take syszalno w zamknitym tunelu jest znacznie lepsza ni na powierzchni. By moe nie pozwala ona zombie namierzy ci dokadnie, ale jki jednego umarlaka cign ku tobie ca watah. Jeli wic nie znasz dokadnie instalacji podziemnej, w ktr si zapdzasz, nie budowae jej, nie pracowae w niej nigdy, bd jej nie remontowae, to trzymaj si daleko od takich miejsc.

E. Uwaaj na strzay znikd

Nawet w miastach lub ich dzielnicach uznanych za cakowicie opanowane przez zombie wci mona natkn si na ukrytych ludzi. Ci robinsonowie przeszli przez pieko i wci w nim yj, wic naley spodzie-| wa si, e bd najpierw strzela, a potem pyta. Aby unikn zagroenia pomykowym ostrzelaniem, naley zwraca uwag na skupiska zombie, gdy zwykle w takim miejscu wci toczy si walka i umarlacy licz na er. Sygnaem ostrzegawczym s te zway zwok zombie, zwykle dzieo jakiego ukrytego w pobliu snajpera. Nasuchuj strzaw, prbuj lokalizowa skd dochodz i omijaj takie miejsca szerokim ukiem. Nasuchuj i wypatruj oznak ycia: dymu, rozmw, wiate, odgosw pracy urzdze. Zway trupw, zwaszcza rozoone ukiem wok jednego miejsca, wskazuj na skoncentrowany atak na siedlisko ludzkie. Liczebno trupw i ich nagromadzenie w jednym miejscu wskazuj na to, e operuje tam dobry strzelec, ostrzeliwujcy zombie przekraczajce okrelon lini. Jeli wyczuwasz w pobliu obecno innych ludzi, to NIE PODEJMUJ prb kontaktu. Moe si okaza, e zanim ludzie usysz twoje woanie, cigniesz sobie na gow wszystkie zombie z caej okolicy.

F. Wchod o wicie, opuszczaj o zmroku

O ile miasto nie jest zbyt wielkie, by przemierzy je w cigu jednego dnia, nigdy nie zatrzymuj si na odpoczynek w jego obrbie. Niebezpieczestwa nocnej podry przez tereny wiejskie (na tyle powane, e naley jej unika), w miecie wzrastaj stukrotnie. Jeli po wejciu do miasta zostaje ci zbyt mao czasu za dnia, by je przemierzy, zawr i przenocuj poza nim. Jeli zmrok zaskoczy ci w niewielkiej odlegoci od przeciwlegego koca miasta, to nie zatrzymuj si, lecz id przed siebie i zatrzymaj si dopiero w bezpiecznej odlegoci od jego granic. To jedyny przypadek usprawiedliwiajcy nocny marsz:

mniej ryzykujesz, idc noc przez pola i lasy, ni ulicami miasta w samo poudnie.

G. Zasypiaj 2 planem ucieczki

Niektre miasta s zbyt rozlege, by pokona je w cigu jednego dnia. W dzisiejszych czasach pojcie granic miasta w ogle przestaje istnie - narastajca urbanizacja sprawia, e ssiadujce miasta zamieniaj si w wielkie aglomeracje, cignce si dziesitkami i setkami kilometrw. W takim przypadku niezbdne staje si znalezienie miejsca do przenocowania lub co najmniej odpoczynku przed dalsz wdrwk. Szukaj budynku o wysokoci do trzech piter z paskim dachem, stojcego blisko jednego lub kilku podobnych, ale nieprzylegajcego do nich. Jednowejciowy budynek z paskim dachem to najbezpieczniejsze przejciowe schronienie. Po pierwsze, ustal, czy bdziesz w stanie przeskoczy ze swojego dachu na ssiedni. Po drugie, zamknij drzwi prowadzce na twj dach. Jeli to niemoliwe, zabarykaduj je przedmiotami, ktrych usunicie spowoduje jak najwicej haasu. Po trzecie, nigdy nie zasypiaj bez planu awaryjnego: zarwno ucieczki na krtk met, jak i dalszej ewakuacji. Jeli zombie wkrocz na twj dach, przeskocz na ssiedni, a stamtd na kolejny i wreszcie na ulic - to plan na krtk met, a co dalej? Bez dugofalowego planu odwrotu moe si okaza, e skok na ssiedni dach zaprowadzi ci z deszczu pod rynn.

ALTERNATYWNE RODKI TRANSPORTU

Transport powietrzny
Statystyki dowodz, e transport lotniczy jest najbezpieczniejszym rodkiem podry. W czasie ucieczki z miejsca objtego zaraz potwierdza si to w caej rozcigoci. Czas podry skraca si do minut, teren i przeszkody naturalne przestaj si liczy. Gdy pozostawiasz wyjce zombie kilka kilometrw pod sob, znika potrzeba zabierania zapasw poywienia, ekwipunku i mona zapomnie o niemal wszystkich poradach z tego rozdziau. Podr powietrzna ma jednak rwnie swoje minusy. W zalenoci od typu statku powietrznego i panujcych okolicznoci, moe si okaza, e te minusy skasuj wszelkie zalety ewakuacji drog powietrzn.

A. Samolot
Pod wzgldem dostpnoci i prdkoci aden statek powietrzny nie moe si mierzy z samolotem, pod warunkiem, e masz w swojej grupie pilota. Paliwo do samolotu stanie si dosownie - spraw ycia lub mierci. Jeli droga twojej ucieczki przewiduje midzyldowanie po paliwo, UPEWNIJ si, e wiesz, gdzie to jest i e masz po co tam ldowa. Po pierwszym wybuchu epidemii wielu zamoniejszych obywateli pojechao na lotniska i ucieko, startujc na olep i nie dbajc o to, gdzie maj wyldowa. Wielu si rozbio, inni ldowali, szukajc schronienia w samym rodku terenu objtego infekcj. W jednym przypadku byy pilot-kaskader zorientowa si w zagroeniu i zdy w por wystartowa, ale wkrtce skoczyo mu si paliwo i musia ratowa si skokiem ze spadochronem. Zanim wyldowa, wszystkie zombie w promieniu 15 kilometrw ju zauwayy jego kraks i powoli kieroway si do rejonu ldowania. Relacj o tym zdarzeniu zoy pilot innego samolotu, ktry by wiadkiem tego wypadku. Wodnosamolot do pewnego stopnia zmniejsza ryzyko, pod warunkiem, e trasa wiedzie nad wod. Naley jednak pamita, e przymusowe ldowanie na rodku oceanu, czy choby wielkiego jeziora, jakkolwiek zabezpiecza przed umarlakami, wydaje rozbitkw na pastw natury, ktra potrafi by rwnie okrutna. Pewne pojcia o losie jaki czeka rozbitkw daje lektura wspomnie pisanych przez pilotw z okresu wojny, ktrzy zostali zestrzeleni i caymi tygodniami wyczekiwali w malekich tratwach ratunkowych na ocalenie. To przejmujca lektura, ktra moe sprawi, e zastanowisz si dwa razy przed podjciem prby ucieczki wodnosamolotem.

B. migowiec
Moliwo przyziemienia w kadej chwili na dowolnym prowizorycznym ldowisku, choby na szczycie budynku, daje migowcom ogromn przewag nad samolotami, gdy trzeba salwowa si ucieczk. Nawet wyczerpanie paliwa zwykle nie jest wyrokiem mierci, bo migowiec nie potrzebuje

do ldowania pasa startowego. Naley jednak pamita o ryzyku powanych uszkodze mechanicznych w razie ldowania autorota-cyjnego, a poza tym na terenie zajtym przez zombie l haas wirnikw cignie na gow lduj cym umarlakw z caej okolicy. Wszystkie zastrzeenia odnonie dostpnoci paliwa, o ktrych wspominaem przy omawianiu samolotu, odnosz si take do migowca. Ta jedna z najprymitywniejszych maszyn latajcych jest jednoczenie jedn z najbardziej uytecznych, jeli zajdzie konieczno ucieczki przed zombie. Balon, czy to gazowy, czy na ogrzane powietrze moe pozostawa w powietrzu nawet caymi tygodniami. Powan wad balonw jest brak napdu i wynikajcy std brak moliwoci sterowania pojazdem. Kierunek i prdko lotu balonem zale od prdw termicznych i wiatru. Jedynie dowiadczony pilot balonowy jest w stanie efektywnie wykorzystywa je do kierowania lotem, za nowicjusz moe co najwyej bezradnie, lecz bezpiecznie wisie w powietrzu.

D. sterowiec
Maszyny te wygldaj groteskowo i trudno je znale, ale jeli zdecydujesz si na ucieczk drog powietrzn, to trudno o lepszy wybr ni sterowiec. Ten produkt I wojny wiatowej w okresie midzywojennym by na najlepszej drodze do zdetronizowania wci niedoskonaego jeszcze samolotu jako rodka przewozw transatlantyckich. Era sterowcw mina jednak bezpowrotnie po straszliwej katastrofie sterowca wodorowego Hindenburg w roku 1937. Mimo e od tej pory wszystkie sterwce napenia si niepalnym helem, silnik odrzutowy i masowe przewozy pasaerskie zepchny te maszyny do roli latajcych tablic ogoszeniowych, atrakcji turystycznej i latajcego stanowiska kamer telewizyjnych w czasie imprez sportowych. W razie wybuchu epidemii sterwce cz dugotrwao lotu balonu z zaletami migowca, jego zwrotnoci i zdolnoci do przyziemienia na prowizorycznym ldowisku, spalajc przy tym znacznie mniej paliwa ni wiropat. Ju czterokrotnie sterwce posuyy ludziom w konfrontacji z zombizmem - raz do ucieczki, raz do bada nad zombie i dwukrotnie do przerzutu wypraw majcych na celu tropienie i niszczenie umarlakw. We wszystkich czterech przypadkach odniesiono peen sukces.

2. Droga wodna
Wszelkiego rodzaju jednostki pywajce nale do najbezpieczniejszych form transportu w razie wybuchu epidemii. Jak ju bya mowa poprzednio, cho zombie s w stanie oby si pod wod bez tlenu, brakuje im koordynacji ruchw niezbdnych do pywania. Rejs statkiem ma wic wszystkie zalety lotu samolotem. Wielokrotnie ratujcy si ucieczk drog wodn wspominali widok umarlakw patrzcych na nich bezsilnie z dna. Wystarczy, by miecz jachtu znajdowa si zaledwie cal poza zasigiem rk zombie, by ludzie na pokadzie mogli czu si cakowicie bezpiecznie. Badania wykazay, e skuteczno ucieczki drog wodn przerasta ponad piciokrotnie skuteczno ucieczki drog ldow. Z uwagi na liczne rzeki, jeziora i kanay przecinajce terytorium Stanw Zjednoczonych moliwe s rejsy na odlegoci sigajce setek i tysicy kilometrw. W niektrych przypadkach ludzie przeywali dugie tygodnie oblenia, uywajc jednostek pywajcych jako sztucznych wysp na jeziorach znajdujcych si w samym rodku ogniska zarazy.

A. Typy napdw
Silnik Napd spalinowy daje du prdko i nieporwnywalny z adnym innym napdem stopie kontroli nad manewrami jednostki pywajcej na kadym akwenie. Jego najbardziej oczywistym niedostatkiem jest ograniczony zapas paliwa. Niewiele da si na to poradzi: naley albo przygotowa odpowiedni ilo paliwa do zabrania ze sob, albo wiedzie dokadnie i na bieco skd mona je bezpiecznie pobra. Innym problemem jest, jak zwykle przy pojazdach silnikowych, haas. Powolne pywanie wzdu wybrzey pozwoli na oszczdzenie paliwa, ale w zamian bdziemy mieli mnstwo

pobudzonych zombie wzdu caej trasy podry - przy powolnym pywaniu silnik robi tyle samo haasu co przy szybkim. Silniki spalinowe maj wane miejsce w planie ucieczki drog wodn, gdy w razie zagroenia s w stanie dostarczy nadwyk mocy konieczn do szybkiej ucieczki. Naley jednak korzysta z tej moliwoci rozwanie i oszczdza j na rzeczywicie czarn godzin. 2. agle Wiatr jest niewyczerpanym rdem energii. Okieznanie go pozwala podrowa bez obaw o paliwo. Jeli nie dopucimy do trzepotania lunego agla, to jednostka pywajca napdzana wiatrem wydaje tyle haasu, co dryfujca kpa morszczynu, czyli jest niemal bezgona. Niestety, wiatr jest ywioem kaprynym i nieprzewidywalnym. Flauta moe uwizi uciekinierw na wodzie, a sztorm przewrci statek do gry kilem. W dziewiciu na dziesi przypadkach wiatr bdzie wia, tyle e w niepodanym kierunku. Nawet jeli jednak pogoda nam sprzyja, zatrzymanie aglwki czy manewrowanie ni nie bdzie tak atwe jak w przypadku motorwki. Byle nowicjusz moe manewrowa motorwk jak dowiadczony wodniak, ale eglowanie wymaga umiejtnoci, cierpliwoci, inteligencji i lat dowiadcze. Dobrze o tym pamita, zanim si ucieknie do najbliszego portu i podniesie agiel, gdy kiepskiego marynarza wiatr moe zagna prosto w najwiksze skupisko ywych trupw. 3. Wiosa C moe by prostszego od wiosowania? Po kilku chwilach treningu kady moe manewrowa dk. Taki napd szybko jednak obnay najwiksz wad rodzaju ludzkiego: wysiek nas mczy. Naley pamita o tej prostej prawdzie, planujc morsk podr. Jak daleko popyniemy? Ilu ludzi pynie razem z nami? Czy zdoacie dotrze do celu przed osigniciem progu wyczerpania, nawet zmieniajc si przy wiosach? Jeli nie masz moliwoci skorzystania z agla czy silnika bardzo ostronie planuj podr w caoci uzalenion od wysiku udzi. Pamitaj, e ludzie potrzebuj odpoczynku, a umarlacy nie. Tylko gupiec stawia si w sytuacji, gdy z ich najwiksz zalet prbuje konkurowa nasz najwiksz wad.

B. Zasady oglne
Najgorsze, co moe ci si przytrafi, to przekonanie, e z chwil wejcia na pokad odzi niebezpieczestwo mino. Takie faszywe poczucie bezpieczestwa doprowadzio do mierci setek ludzi - ofiar, ktre mogyby przey, gdyby nie opuciy gardy i MYLAY. Ucieczka drog wodn nie rni si od rejterady powietrzem czy ldem. Naley korzysta z ostrzee, przestrzega zasad i dokadnie analizowa lekcje wynikajce z dziejw poprzednikw, by podr bya bezpieczna i udana. L Znaj swoj tras Czy s na niej luzy? A tamy, mosty, bystrzyny, wodospady? Tak jak w przypadku trasy ldowej, dokadna znajomo i przygotowanie trasy jest nieodzown czynnoci przygotowawcz przed wyruszeniem w drog. 2. Trzymaj si gbokiej wody Byoby idealnie, eby gboko wody nie spadaa poniej czterech metrw. Jeli jest pyciej, zombie mog sign dna odzi. Wielu uciekinierw stracio ycie, gdy wcign ich pod powierzchni zombie, zwaszcza w pytkiej, mtnej wodzie. Inni stracili rub lub cz steru, uderzajc w niewidocznego zanurzonego umarlaka. 3. Nie oszczdzaj na zapasach Wielu ludziom wydaje si, e rejs wzdu rzeki lub kanau zwalnia od koniecznoci zabierania zapasu ywnoci. W kocu mona przecie pi wod zaburtow i je zowione ryby, prawda? Nieprawda. Czasy Huckle-berry ego Finna, gdy woda bya czysta i pena ycia, dawno przeminy. Przez dekady zrzucania ciekw przemysowych do wd w rzadko ktrej rzece cokolwiek jest jeszcze w stanie y. Nawet bez ciekw przemysowych wikszo wd, rzek i jezior jest zanieczyszczona bakteriami ze

zwierzcych i ludzkich odchodw tak bardzo, e jej spoycie powoduje grone dla ycia choroby. Wniosek: zawsze zabieraj do wody pitnej i poywienia na cay czas podry. Trzystopniowy filtr na pompie pozwoli korzysta z wody zaburtowej do mycia i gotowania. 4. Uwaaj na kotwic! Bardzo czsto ludzie ulegali zudnemu poczuciu bezpieczestwa, idc spa w odzi zakotwiczonej na noc. Wielu z nich ju si nie obudzio. Zombie chodzce po dnie mogy zauway pyncy nad nimi statek bd usysze opadajc kotwic. Natykajc si na lin lub acuch kotwiczny, mog si po nim wspi do odzi. Idc spa, zawsze wystawiaj co najmniej jednego wartownika przy kotwicy i bd gotw odci j przy pierwszej oznace zagroenia!

ROZDZIA 5
ATAK.
W (lipcu 1887 roku na nowozelandzkiej Wyspie Poudniowej, w pobliu niewielkiej farmy Omarama powstao niewielkie ognisko epidemii. Nic nie wiadomo o jej wczesnych stadiach i objawach, lecz znana jest relacja o tym, jak grupa czternastu uzbrojonych farmerw zabiwszy na podwrku trzy ywe trupy, przystpia do sprawdzania zabudowa. Wydawao si, e to atwe zadanie i z pocztku powierzono je tylko jednemu z mczyzn. Po jego wejciu do jednego z budynkw pozostaych zaalarmoway krzyki, jki i strzay, ktre szybko jednak ucichy. Posano kolejnego mczyzn, by sprawdzi, co zaszo. Z pocztku wszystko przebiegao pomylnie, panowaa cisza. Drugi myliwy wyjrza przez okno, meldujc, e znalaz na wp zjedzone ciao poprzednika - i nic wicej. Nagle zza jego plecw pojawia si rozkadajca si rka, ktra chwytem za wosy wcigna go w gb pokoju. Pozostali rzucili si na ratunek. Natychmiast po wejciu do budynku zostali zaatakowani ze wszystkich stron przez piciu zombie. W ciasnym pomieszczeniu bro duga, kosy i topory, okazaa si nieprzydatna, podobnie jak sztucery. Bezadna strzelanina z rewolwerw w walce wrcz narobia wicej szkd ni poytku, zabijajc na miejscu trzech ludzi i ranic dwch innych. Jednemu z farmerw udao si w panice uciec z sieni i wrzuci do budynku stojc na ganku lamp naftow. Ekspedycja ratunkowa znalaza wrd zgliszczy jedynie nadpalone szkielety. Kolejny rozdzia tej ksiki ma pomc w zaplanowaniu cywilnej ekspedycji, majcej na celu zlokalizowanie i eliminacj zombie. Jak ju wczeniej bya mowa, rne agendy rzdowe bd prowadziy podobne operacje z uyciem wasnego sprztu i wedug (miejmy nadziej) wasnej, skutecznej taktyki dziaa w tak niekonwencjonalnych warunkach bojowych. Jeli ludzie ci pojawi si w twojej okolicy, to wietnie. Znajd sobie dobre miejsce,,rozsid si wygodnie i podziwiaj, jak skutecznie wydaje si twoje podatki. Jednak rwnie dobrze moe si okaza, e ci, ktrym pacimy i na ktrych ochron liczymy, mog nie dotrze tam, gdzie ich potrzebujemy. W takim przypadku odpowiedzialno za wytpienie zagraajcych ludzkoci ywych trupw spadnie na ciebie i twoich towarzyszy. Kada zasada, kada taktyka, kade narzdzie i bro omwione w tym rozdziale zostay starannie sprawdzone w takiej wanie sytuacji. Porady te wywodz si z dowiadcze wyniesionych z rzeczywistej walki i zostay sprawdzone w boju, by suy pomoc w chwili, gdy zakoczy si ucieczka i przyjdzie czas polowania na dotychczasowych myliwych.

ZASADY OGLNE
i. Gra zespoowa
Podobnie jak wszystkie inne rodzaje walki, zwalczanie ywych trupw nie powinno by zajciem dla samotnych owcw. W kulturze zachodniej, zwaszcza amerykaskiej, funkcjonuje mit samotnego superbohatera. Jeden mczyzna (czy jedna kobieta), znakomicie uzbrojony i wyszkolony, o nerwach ze stali, moe podbi cay wiat. W rzeczywistoci kady, kto wierzy w takie bzdury, powinien si rozebra, pooy na srebrnym pmisku p i woa zombie na kolacj - i tak zginie, a moe jeszcze (co gorsza) zasili hordy zombie. Zespoowy wysiek ju nieraz okaza si jedyn skuteczn strategi unicestwienia armii umarlakw.

2. Dyscyplina ponad wszytko

Jeli nie skorzystasz z zawartoci tego rozdziau, jeli odpowiedni dobr broni, amunicji, wyposaenia, sprztu cznoci i taktyki dziaania s dla ciebie jedynie strat czasu, jeli masz zamiar zabra na walk z zombie tylko jedno, jedyne narzdzie, to niech to bdzie niewzruszona,

cisa, niekwestionowana dyscyplina. Karna i przewidywalna grupa, niezalenie od liczebnoci, zawsze bdzie w stanie zada armii ywych trupw o wiele wiksze straty ni najlepiej nawet uzbrojona, lecz anarchistyczna banda. Wrd cywilw, dla ktrych pisana jest ta ksika, trudno znale osobnikw wdroonych do dyscypliny w takim stopniu, jak wrd wojskowych. Wybierajc czonkw swojej grupy, upewniaj si, e ludzie, ktrym przewodzisz, rozumiej twoje polecenia. Uywaj prostego, przejrzystego jzyka. Unikaj argonw rodowiskowych i systemw gestw, jeli nie jeste pewien, e wszyscy czonkowie grupy je rozumiej. W tej druynie powinien by tylko jeden przywdca, uznawany i szanowany przez reszt grupy. Dopilnuj, by wrd jej czonkw nie byo personalnych animozji, a jeli s, to by antagonici pozostawili je daleko za sob. Jeli bdzie to oznacza konieczno osabienia grupy, zdecyduj si na to. Twoja grupa powinna dziaa wsplnie, bo jeli tego nie czyni, to czeka j zagada. Due, dobrze uzbrojone grupy zostay wybite do nogi, gdy ich czonkowie spanikowali, rozproszyli si lub rozpoczli walki midzy sob. Zapomnij o scenach z filmw, gdzie gromada wieniakw z piwem w jednej rce i strzelb w drugiej ratowaa ludzko przed umarlakami. W prawdziwym yciu taka grupa byaby jedynie wymachujcym broni szwedzkim stoem dla zombie.

3. zachowaj czujno
Nigdy nie osabiaj czujnoci. Ani wtedy, gdy sukces poprzednich star przepenia ci radoci, ani gdy od wielu dni nie spae lub niekoczce si godziny patrolu powoduj znudzenie. Zombie mog by wszdzie, moge nie dosysze ich, zignorowa oznaki zagroenia. Choby teren wydawa si nie wiem jak bezpieczny, zachowaj czujno, czujno i jeszcze raz czujno!

4. Korzystaj z przewodnikw
Nie zawsze bdziesz walczy na znanym ci miejscu. Przed wejciem na obcy teren postaraj si znale kogo miejscowego. On lub ona moe zna wszelkie kryjwki, przeszkody, drogi ucieczki itp. Grupy bez przewodnika nieraz sprowadzay sobie na gow nieszczcie, nie wiedzc o rurze z gazem na linii ognia lub skadowisku niebezpiecznych chemikaliw w budynku, ktry podpaliy. Zwycizcy bitew z przeszoci zawsze korzystali ze znajomoci podbijanego terenu przez miejscowych. Armie, ktre pary na lepo, zwykle ponosiy klsk.

5. za baz, zapewnij wsparcie

Grupa nigdy nie powinna przystpowa do walki bez zaoenia bazy, swoistej strefy bezpieczestwa. Ta baza powinna by pooona w pewnym oddaleniu od placu bitwy i obsadzona siami rezerwowymi, wyposaonymi we wszystko, co potrzebne do prowadzenia walki. Obz bazowy powinien by zaoony w miejscu atwym do obrony na wypadek, gdyby losy bitwy si odwrciy. Forteca, szpital, magazyn, centrum informacji - to wszystko powinna wam zapewni baza.

6. Korzystaj z dnia
To, e akcja wikszoci filmowych horrorw rozgrywa si w nocy nie jest przypadkiem. Ciemnoci zawsze inspiroway twrcw przeraajcych opowieci z jednego powodu: homo sapiens nie jest przyzwyczajony do dziaania w nocy. Nasz brak nocnego widzenia, saby such i kiepskie powonienie czyni z nas istoty dzienne. Chocia zombie nie s w nocnej walce sprawniejsze od nas, noc stawia ludzi na gorszej pozycji w trakcie walki z nimi. wiato dzienne nie tylko zapewnia lepsz widzialno, ale wspomaga take morale twoich ludzi.

7. ukadaj plan ucieczki

Z jak liczn watah zombie masz do czynienia? Dopki nie znasz dokadnej liczebnoci wroga, miej zawsze w zanadrzu drog ucieczki - wytyczon, rozpoznan i pilnowan przez twoich ludzi. Czsto nadmiernie ufni w swoje siy owcy stawali si zwierzyn, gdy zaatakowana grupa umarlakw okazaa si zbyt liczna. Upewnij si, e wybrana droga ucieczki jest otwarta i wolna od przeszkd. Jeli

liczebno si na to pozwoli, zostaw na stray drogi ewakuacyjnej siy wystarczajce do jej utrzymania. Zdarzao si, e wycofujce si grupy wpaday w puapk, gdy ich drog ucieczki odciy masy ywych trupw.

8. Nie szukaj ich - niech sami ci znajd

Przestrzeganie tej reguy daje ludziom szans na pene l wykorzystanie ich gwnej przewagi, a mianowicie in-1 teligencji. Armia ludzi, wiedzc o nadchodzcym ataku, | umocni si na zajmowanym terenie i bdzie cierpliwie czeka w ukryciu na atakujcych. To dlatego w konwencjonalnej walce adna armia nie ruszy naprzd bez osignicia co najmniej trzykrotnej przewagi liczebnej nad przeciwnikiem. Umarlaki dziaaj inaczej, gdy rzdzi nimi instynkt i bd atakowa zawsze, niezalenie od sytuacji. To daje ludziom przewag, poniewa pozwala wybra i przygotowa miejsce do walki w pobliu terenu zakaenia, a potem zaczeka, a zombie same zaatakuj. Po zajciu pozycji rb jak najwicej haasu, pa ognie, wylij paru zwiadowcw na wabia. A kiedy nadejd, bdziesz gotowy do walki na pozycjach pozwalajcych prowadzi agresywn obron" - zabi jak najwicej wrogw, po czym przystpi do oczyszczania terenu. Taka taktyka okazaa si, jak do tej pory, najskuteczniejsza i przykady jej wykorzystania zostan przedstawione w dalszej czci tego rozdziau.

9. Pukaj!
Przed wejciem do pomieszczenia, czy to otwartego, czy zamknitego, zawsze nasuchuj objaww czyjej obecnoci wewntrz. Za drzwiami moe kry si zombie, czujny i cichy, gotw zaatakowa na pierwszy widok ofiary. Jak to moliwe? Moe poksany czowiek schowa si za zamknitymi drzwiami i tam po mierci reanimowa? Moe jacy inni niedoinformowani ludzie zamknli tam blisk osob, udzc si, e zapewniaj jej bezpieczestwo? W kadym razie szansa na takie spotkanie ksztatuje si jak l do 7. Jeli z pocztku nic nie syszysz, zrb troch haasu. Na przykad zapukaj w drzwi. To powinno podziaa na kadego kryjcego si umarlaka, zmuszajc go do dziaania i ujawnienia swojej obecnoci. Niezalenie od wyniku swoich dziaa zawsze zachowaj czujno.

10. Bd dokadny!
We wczesnych stadiach epidemii ludzie maj skonno do oszczdzania ycia zapanym zombie, ktrych znali przed wystpieniem u nich choroby. Potem, gdy ich pogromcy uciekli lub zostali zjedzeni, pojmane umarlaki przez lata czekaj, by si wyzwoli i zasili okoliczn watah zombie. Po oczyszczeniu terenu zacznij oczyszczanie ponowne. A potem jeszcze raz i jeszcze raz. Umarlaki mog si kry wszdzie, w kanalizacji, na strychach, w piwnicach, samochodach, kanaach wentylacyjnych, kanaach kablowych, nawet wewntrz cian i pod stertami odpadkw. Zachowaj szczegln ostrono w pobliu zbiornikw wodnych. Zdarzao si, e zombie wdrujce po dnie jezior, rzek, a nawet basenw przeciwpoarowych wynurzay si z nich jeszcze w dugi czas po oficjalnym ogoszeniu jakiego terenu bezpiecznym. W przeszukiwaniu i eliminacji zombie pod powierzchni wody naley kierowa si wskazwkami z dalszej czci rozdziau.

utrzymuj czno
Utrzymywanie poczenia miedzy czonkami grupy jest l jednym z czynnikw warunkujcych powodzenie dziali a. Bez waciwej cznoci myliwi mog zosta odcici, ulec przewadze lub nawet pa od ku kolegw - to ostatnie zreszt zdarza si w walce znacznie czciej, ni oficjalnie przyznaj historycy armii toczcych wojny. Przenone rczne radiostacje, nawet tanie walkie-talkie z supermarketu zapewniaj najlepsz czno. Radiotelefony maj t przewag nad telefonami komrkowymi, e nie zale od sieci przesyowej, satelitw i adnych czynnikw zewntrznych.

12. Zabijaj i nasuchuj

Po starciu zawsze nasuchuj odgosw zbliajcej si nastpnej fali zombie. Gdy tylko umarlak pada, przerwij wszelkie inne dziaania i obserwuj sytuacj. Jeli w zasigu suchu byy inne zombie, mog

wanie nadchodzi.

13. usuwaj wszelkie zwoki

Gdy tylko teren zosta dokadnie oczyszczony, spal wszelkie zwoki, zarwno zombie, jak i twoich polegych towarzyszy. Palenie zwok zapobiega reanimacji polegych ludzi jako zombie i usuwa zagroenie sanitarne zwizane z gnijc tkank. wieo zabici ludzie stanowi atrakcyjny er dla ptakw, cierwojadw i oczywicie dla zombie.
MAX BROOKS

14. Panuj nad ogniem

Korzystaj z ognia rozsdnie. Czy jeste w stanie zapanowa nad wywoanym przez siebie poarem? Jeli nie, ogie moe zagrozi twojej grupie nie mniej ni umarlakom. Czy zombie s na tyle powanym zagroeniem, by usprawiedliwiao to zniszczenie prywatnego mienia znacznej wartoci? Odpowiedzi mog si wydawa oczywiste, ale po co pali p miasta, by zabi trzech umarlakw, ktrych mona byo po prostu zastrzeli? Ogie moe by rwnie wielkim zagroeniem jak pomoc. Uywaj go tylko w razie absolutnej koniecznoci. I zawsze przygotowuj najpierw drog ewakuacyjn. Sprawd, gdzie na planowanym wypalenisku skadowane s materiay toksyczne i wybuchowe i czy ich zniszczenie zagrozi bezpieczestwu grupy. Przewicz posugiwanie si rodkami zapalajcymi (koktajle Mootowa, flary, pochodnie itd.) przed walk, aby wiedzia, czego si po nich spodziewa i jak bardzo s skuteczne. Uwaaj na atwopalne opary ze zniszczonych stacji benzynowych. Nawet jeli nie posugujesz si ogniem jako broni, takie opary, rozlane chemikalia, przeciekajce baki w samochodach i wiele innych zagroe powinny by wystarczajcym powodem do zakazania palenia w czasie wykonywania zada poszukiwawczo-eliminacyjnych.

15. Nigdy; nie dziaaj w pojedynk!

Moe si zdarzy, e wysyanie caego zespou do zadania, ktre (jak ci si wydaje) dasz rad wykona samodzielnie, zdaje si by marnotrawstwem si i rodkw. Czy piciu samotnych strzelcw nie pokryje przy oczyszczaniu terenu wikszego obszaru, ni tych piciu zbitych w grupk? Jeli priorytetem byyby czas i sprawno dziaania, to tak, ale tu liczy si przede wszystkim bezpieczestwo ludzi. I dlatego tych piciu powinno pj razem, nawet jeli bdzie przez ten sam rejon przechodzi pi razy. Pojedynczy owca moe zosta otoczony, odcity i zjedzony, albo nawet zasili szeregi zombie i zaatakowa czonkw do niedawna swojej grupy.

UZBROJENIE J WYPOSAENIE
Uzbrojenie i wyposaenie cywilnej ekspedycji poszu-kiwawczo-eliminacyjnej wyruszajcej przeciw zombie powinno by zblione do zabieranego przez oddzia wojskowy. Kada osoba powinna dysponowa standardowym zestawem wyposaenia indywidualnego i przenosi cz wyposaenia grupy. Kady czonek grupy powinien mie: bro gwn (karabin lub karabinek samopowta rzalny) 50 nabojw do broni gwnej zestaw do czyszczenia broni bro zapasow (najlepiej pistolet samopowtarzalny) 25 nabojw do broni zapasowej bro do walki wrcz (du lub ma) noz latark dwie flary ratunkowe lusterko sygnalizacyjne radiotelefon lub radiostacj podrczn dwa rodzaje rde ognia (np. zapaki i zapalniczk)

litrow manierk wody pitnej racje ywnociowe menak i niezbdnik buty turystyczne lub bojowe dwie pary skarpet piwr lub karimat Kada grupa o liczebnoci do 10 ludzi powinna mie ponadto: dwie sztuki broni wyciszonej (ewentualnie zastpu jce bro zapasow) trzy adunki wybuchowe dwie kotwiczki 150 metrw liny wspinaczkowej, nylonowej o red nicy l cm, o wytrzymaoci na zrywanie na pozio mie 3 ton dwie lornetki (minimum 10x50 mm) dwa omy (mog suy jako bro do walki wrcz) dwie pary noyc do cicia prtw zestaw narzdzi, obejmujcy obowizkowo: motek ciesielski i motek z noskiem kulistym o masie 120 g, obcgi sprynowe 100 mm, kombinerki 100-150 mm, rubokrty krzyakowe (76, 100 mm i krtki), rubokrty paskie (100-125 mm), zestaw rubokrtw zegarmistrzowskich, pi rczn (300 mm), tam izolacyjn, klucz szwedzki i rczn wiertark z zestawem wierte (2-5 mm) siekiera (moe by wykorzystana jako bro do walki wrcz) apteczka (musi zawiera: bandae, wat, dwie chusty trjktne, noyczki, plaster, rodki odkaajce, waciki, chu steczki, mydo antybakteryjne, steryln gaz i kompresy, wazelin, skalpele) 12 litrw wody pitnej dwie mapy (terenu dziaa i okolic) dwie busole zapasowe baterie do wszelkiego sprz tu elektronicznego 10 zapasowych flar ratunkowych cztery saperki (mog suy jako bro do walki wrcz)

TRANSPORT
W odrnieniu od podobnego podrozdziau w czci powiconej ucieczce, w trakcie ataku transport suy nie
ATAK,

do opuszczenia zagroonego terenu, lecz jego dokadniejszego spenetrowania. Umarlakw nie naley unika, ale wrcz przeciwnie: wabi. Pamitaj, e dziaasz w grupie, a baza pomoe w serwisowaniu i tankowaniu pojazdw. Haas silnika samochodowego bardzo skutecznie wabi umarlakw, podobnie jak w miecie jazda rowerem bez opon (patrz Taktyki zwalczania ywych trupw" w tym rozdziale, s. 225-249). Strze si zbytniej zalenoci od pojazdw. Poza szczeglnymi przypadkami powinny one suy jedynie do przerzutu si midzy baz a polem walki. Po dotarciu w rejon walk grup naley spieszy i dalej prowadzi dziaania poszukiwawcze na piechot. Pozwoli to na wiksz swobod ruchw, zwaszcza w terenie zabudowanym.

Typy TERENW

Na pierwszy rzut oka ten podrozdzia moe si wydawa niepotrzebny. W odrnieniu jednak od czci zatytuowanej Ucieczka", tym razem nie bdziemy si zajmowa wykorzystaniem terenu do ucieczki, lecz jako obszaru owieckiego. Nie chodzi ju o pokonywanie przestrzeni szybko, cicho i omijajc przeszkody. Twoim zadaniem, jako owcy, jest odzyskanie terenu - opanowanie go, przeczesanie i oczyszczenie z wszelkich ladw obecnoci zombie. Ten podrozdzia zawiera wiadomoci przydatne do osignicia tak okrelonego celu.

1. Las
Polujc, zwracaj uwag na wieo zjedzon zwierzyn. Postaraj si stwierdzi, czy upolowa j drapienik, czy zombie. Uywaj drzew do zwikszenia zasigu obserwacji. Prawie kade drzewo moe suy jako platforma obserwacyjna lub strzelecka. Wzniecaj poary tylko w razie absolutnej koniecznoci.

2. Rwnina
Otwarte szerokie rwniny zapewniaj doskona widoczno, pozwalajc na pene wykorzystanie moliwoci broni wyborowej dalekiego zasigu. Picioosobowa grupa z dobrze przestrzelanymi karabinami i duym zapasem amunicji moe w cigu jednego dnia oczyci nawet kilkanacie kilometrw kwadratowych. Oczywicie, paski teren sprawia, e umarlaki widz rwnie dobrze owcw, jak ci swoich przeciwnikw. Czonkowie grup owieckich operujcych na rwninach wspominali o sytuacjach, gdy zombie kieroway si do nich z odlegoci nawet 15 km. Zagroeniem jest te wysoka trawa, w ktrej moe si ukrywa ywy trup, by moe okaleczony po trafieniu w krgosup lub koczyn. W razie koniecznoci przejcia przez teren poronity wysok traw czonkowie grupy powinni si porusza powoli, rozwanie, dokadnie rozpoznajc miejsce, w ktrym maj zamiar postawi stop, nasuchujc wszelkich jkw lub szelestu trawy.

3. Pola uprawne
Nieostroni owcy wielokrotnie zapuszczali si w pocigu na pola za pojedynczym zombie, tylko po to, by da si zapa drugiemu ukrytemu tam i w por niezauwaonemu. O ile nie musicie chroni zbiorw lub plon nie jest bezwzgldnie potrzebny, pola uprawne powinny by oczyszczane ogniem. Cho na kadym kroku naley pamita o dokadnej kontroli nad ogniem, zdrowy rozsdek podpowiada, e p hektara kukurydzy nie jest warte ludzkiego ycia.

4. Tundra
Zagroeniem charakterystycznym dla tego terenu, niewystpujcym nigdzie indziej, s epidemie wielopokoleniowe. Mrz konserwuje, co pozwala umarlakom przetrwa w hibernacji cae dziesiciolecia. Po odwily zasilaj oni szeregi wieo reanimowanych, a w niektrych przypadkach s w stanie ponownie wznieci epidemi na ju oczyszczonych terenach. Zamarznita tundra, bardziej ni jakikolwiek inny teren wymaga nieustannego, niestrudzonego patrolowania i zachowywania podwyszonej gotowoci zwaszcza w czasie corocznych odwily.

5. Wzgrza
Wzgrza stanowi w czasie zarazy spore zagroenie dla ludzi, jednak sprytny owca potrafi wykorzysta je na swoj korzy. W miar moliwoci naley zaj najwyszy szczyt w okolicy i utrzymywa go mimo atakw zombie. Zapewni to lepsz widoczno na wszystkie strony. Takie wystawianie si na widok masy gronych ywych trupw moe si wydawa szalestwem, ale naley

pamita o ograniczonej sprawnoci zombie, take we wspinaczce. W rezultacie masz do dyspozycji mas umarlakw usiujcych bez powodzenia wspi si na wzgrze, z ktrego moesz je po kolei wystrzela.

6. Pustynia
Problemy poruszane w rozdziale o ucieczkach s jeszcze bardziej uciliwe, gdy trzeba prowadzi dziaania po-szukiwawczo-eliminacyjne na pustyni. W odrnieniu od uciekinierw, owcy musz operowa w najbardziej upalnej, sonecznej czci dnia. Pamitaj o obfitym zapasie wody i rodkach zapobiegajcych poraeniu so| necznemu. Walka bdzie wymagaa od ciebie wicej l energii ni ucieczka, co wzmaga ryzyko odwodnienia. I, Nie ignoruj jego pierwszych objaww! Jeden powalony f upaem czonek zespou moe utrudni wam dziaania l do tego stopnia, e przeway szal na korzy zombie. l Utrata kontaktu z baz zaopatrzeniow, odcicie od niej l nawet na jeden dzie w tej wysoce niebezpiecznej sytu-1 acji nabiera zupenie nowego znaczenia.

17. Miasto
Jeli waszym celem jest jedynie eliminacja zombie, teren zurbanizowany najlepiej zbombardowa lub puci l z dymem. To zwykle pozwala do skutecznie oczyci I teren, ale potem trzeba jako odbudowa ludziom ich l zburzone domy. Walka w terenie zurbanizowanym jest Z wielu powodw najtrudniejszym rodzajem dziaa bojowych. Po pierwsze, zajmuje najwicej czasu, bo wymaga dokadnego sprawdzenia i oczyszczenia kadego budynku, pokoju, tunelu, kadego samochodu porzu-|:' conego na ulicy, kanau i zakamarka tego skomplikowa-I nego labiryntu, jakim jest wspczesne miasto. Moliwe,
e w waniejszych miastach twoja cywilna grupa bdzie dziaaa rami w rami z ekipami rzdowymi. Jeli tak nie jest, zachowaj skrajn ostrono. Zawsze spodziewaj si najgorszego, planujc czas trwania misji, przewidywane straty w ludziach i konieczne zapasy wody, jedzenia, amunicji itd. W trakcie walk w miecie zuyjesz naprawd mnstwo wszelkiego rodzaju zapasw.

8. Dungla
Koszmarny teren do walki wrcz. Wszelka bro do walki na dystans, od uku przez kusz po karabin wyborowy, tu staje si cakowicie bezuyteczna. Grupa powinna by uzbrojona w krtkie porczne karabinki lub strzelby. Kady czonek zespou musi mie maczet, zarwno do przecierania szlaku, jak i do walki wrcz. Uycie ognia nie wchodzi w gr z uwagi na wysok wilgotno otoczenia. Za wszelk cen nie pozwalaj si grupie rozdzieli, utrzymuj najwysz czujno, pilnie nasuchuj odgosw ycia. Podobnie jak w przypadku lasw i bagien, ich brak ibdzie twoim jedynym ostrzeeniem.

9. Bagna
Wiele aspektw walki w dungli odnosi si take do star na bagnach. Nie s one tak gorce i wilgotne jak f dungla, ale to ani na jot nie czyni ich bezpieczniejszymi. Przede wszystkim pilnuj zapasu wody. Informacje o sprzcie i zaleceniach taktycznych odnoszcych si do walki podwodnej (omawiane w dalszej czci rozdziau) maj odniesienie take do tego terenu.

TAKTYKI ZWALCZANIA y
i. zan i zniszcz

wycH TRUPW

Grupa wjeda na teren objty zaraz jednym (lub wicej) duym pick-upem lub SUV. Czyni tam mnstwo szumu, by przycign do siebie jak najwicej zombie i rusza powoli w kierunku bezpiecznego terytorium. Prdko jazdy naley dostosowa do tempa poruszania

si zombie i dalej ju idzie jak w bajce o czarodziejskim flecie. Za samochodem poda rosncy tum zataczajcych si umar-lakw. Strzelcy rozmieszczeni na tyle pojazdu mog ich teraz metodycznie eksterminowa. cigajce zombie nie bd w stanie zrozumie, co si dzieje z ich towarzyszami, ich prymitywne mzgi nawet nie zauwa, e cz z nich pada. Ostrza naley kontynuowa do wyczerpania celw. Taktyka ta szczeglnie nadaje si do stosowania w terenie zurbanizowanym i wszdzie tam, gdzie warunki naturalne pozwalaj na dug jazd samochodem. ' take wkomponowa pojazdy grupy. Zza tej przygotowanej zawczasu fortyfikacji obronnej zesp bdzie ostrze-| liwa zwabionych umarlakw, zanim przystpi oni do f forsowania barykady. Do jej obrony doskonale nadaj si rodki zapalajce. By moe zombie bd naciera, to-, czc si w wskim przejciu przed barykad, gdzie uycie koktajli Mootowa lub miotacza pomieni da najlepsze | skutki. Zapory z drutu kolczastego znakomicie zwalniaj tempo natarcia i dodatkowo zagszczaj cele. Jeli uycie ognia nie wchodzi w gr, ogie karabinowy zaatwi spraw. Wyznaczenie staej odlegoci prowadzenia ognia pomaga w oszczdnym zuywaniu amunicji. Nie wolno zapomina o skrzydach pozycji. Jeli to moliwe, warto zadba o to, by przeszkody na przedpolu koncentroway najwiksze zagszczenie celw w rejonach wyznaczonych do ostrzau. Zawsze naley pamita o wyznaczeniu drogi ewakuacji, ale trzeba utrzymywa w grupie dyscyplin, by zapobiec przedwczesnemu opuszczeniu pozycji. Taktyka barykady najlepiej sprawdza si w warunkach miejskich lub w miejscach, skd ma si zapewnion dobr widoczno na boki. Naley wystrzega si jej stosowania w dungli, na bagnach i w gstym lesie.

2. Barykada
Taktyka podobna do Zan i zniszcz" z t rnic, e zamiast prowadzi za sob zombie przez wiele kilometrw, uyta przynta cignie je w wybrane przez ciebie miejsce. Pozycja powinna by usypana z gruzu, wzmocniona drutem kolczastym, wrakami samochodw, mona w ni

3. wiea
Wybierz stanowisko wysoko nad poziomem gruntu (drzewo, budynek, wiea cinie itd.). Zgromad tam do amunicji i podstawowych zapasw na wypadek przeduonego oblenia (ponad jeden dzie). Po zakoczeniu przygotowa narb haasu, by zachci zombie do

oblegania twojej wiey. Gdy zbior si wok, zacznij eliminacj. Najlepiej sprawdza si ogie karabinowy. rodkw zapalajcych uywaj bardzo ostrone, gdy wywoany w ten sposb poar moe zagrozi zajmowanej pozycji, a toksyczny dym zmusi ci do jej opuszczenia.

4. Ruchoma wiea
Wprowad mieciark, cignik siodowy z naczep lub inny wysoki pojazd do rejonu objtego zaraz. Wybierz miejsce z dobrym polem ostrzau i otwart drog odwrotu, zaparkuj i rozpocznij atak. Zalety tej taktyki to midzy innymi uwolnienie si od stacjonarnej obrony, pokadowa przynta na zombie (silnik) i moliwo ewakuacji w razie zagroenia.

5. Klatka
Jeli oburza ci okruciestwo wobec zwierzt, nie prbuj nigdy tej taktyki w czasie oczyszczania terenu zarazy. W zasadzie polega ona na uyciu ywej przynty, zwierzcia zamknitego w klatce, wok ktrej stanowiska zajmuj strzelcy. Aby odnie sukces przy uyciu tej taktyki, potrzebne jest kilka czynnikw: po pierwsze, przyneta musi by odpowiednio gona, by cign zombie z caej okolicy. Po drugie, klatka musi by odpowiednio wytrzymaa, by umarlak nie mg jej rozbi, zanim nie zostanie zlikwidowany strzaem. Po trzecie, powinna by silnie zamocowana do gruntu, by zombie nie mg jej przewrci. Po czwarte, l, stanowiska zespou powinny by ukryte na tyle, by ludzie nie stanowili przynty dla zombie. Po pite, dobrze byoby w ferworze walki nie zabi przedwczenie zwierzcia, bo martwe szybko przestanie interesowa zombie. Taktyka nie nadaje si do stosowania w terenie pozbawionym

ukrycia dla strzelcw, wic naley unika jej na rwninach, w tundrze i na pustyni. 6. Czog Oczywicie grupa cywilw moe mie problem z dostpem do prawdziwego czogu, czy nawet transportera opancerzonego. W braku tego typu pojazdw moe wystarczy opancerzona furgonetka bankowa. Taktyka z uyciem czogu" przypomina opisan powyej taktyk z yw przynt, lecz zamiast klatki ze zwierzciem rol przynty peni czonkowie zespou. Cel jest ten sam -wywabi zombie z kryjwek, skoncentrowa w rejonie najlepszym do skutecznego ostrzau i tam eliminowa ogniem karabinowym z ukrytych pozycji ogniowych oraz ogniem broni osobistej zaogi przez szczeliny obserwacyjne z wntrza pojazdu. Naley jednak pamita o zachowywaniu bezpiecznego dystansu, gdy zombie mog przewrci pojazd na bok.

7. Taranowanie
Ze wszystkich metod polowania na zombie ta jest zapewne najbardziej widowiskowa. Polega ona na tym, by podzieli grup na zespoy, ktre obsadzaj pojazdy i podajc przez teren objty zaraz, rozjedaj kadego napotkanego umarlaka. Dla amatora brzmi to pocigajco, ale bardziej dowiadczone grupy ju dawno zarzuciy t taktyk jako nieskuteczn. Rozjechanie umarlaka bardzo rzadko umierca go skutecznie. Znacznie czciej dochodzi jedynie do jego okaleczenia i szybki przejazd kolumny tratujcej musi by uzupeniony dugimi godzinami przeczesywania drogi i poboczy przez zesp pieszych owcw, dobijajcych ywe trupy pezajce z przetrconymi krgosupami lub poamanymi nogami. Taktyka ta powinna by stosowana jedynie w sprzyjajcych warunkach terenowych - na pustyni, rwninach, w tundrze itp. W miastach ulice pene porzuconych wrakw i innych przeszkd, jak opuszczone barykady, uniemoliwiaj rozwinicie duych prdkoci niezbdnych do skutecznego taranowania, za w przypadku wymuszonego postoju pojazdu taranujcego sytuacja taktyczna moe ulec szybkiej i radykalnej zmianie. Bagna i moczary nie nadaj si do jej stosowania z oczywistych powodw.

|8. Patrole zmotoryzowane

[W przeciwiestwie do taranowania, dziaalno patroli [(Zmotoryzowanych opiera si na powolnym i dokadnym 'przeczesywaniu terenu. Czonkowie grupy tworz kon-5woj duych, dobrze zabezpieczonych pojazdw, ktre pokonuj rejon objty epidemi z prdkoci nie wiksz ni 15 km/h, a rozmieszczeni na nich strzelcy meto-; dycznie wybijaj wszelkie napotkane zombie. Najlepiej sprawdzaj si ciarwki, oferujce strzelcom stabiln ; platform i due pole widzenia. Taktyka ta skraca czas i' doczyszczania terenu w porwnaniu z taranowaniem, ale ; i tak kady odstrzelony zombie musi zosta sprawdzony, a ciao spalone. Idealn aren dziaania patroli zmotoryzowanych s otwarte przestrzenie, cho niewielka prdko rozwijana przez patrol pozwala na stosowanie ,' tej taktyki take w terenie zurbanizowanym. Podobnie jak w przypadku wszelkich innych dziaa przy uyciu

pojazdw, tej taktyki naley si wystrzega w gstych lub tropikalnych lasach. Podobnie jak taranowanie wymaga te wspomagajcego dziaania pieszych patroli doczyszczajcych teren. Strzelanie tu i tam z dachu chevroleta suburbana nie pozwoli zlikwidowa zombie kryjcych l si na dnie jeziora, zamknitych w szafie, bdzcych po kanaach, czy myszkujcych po piwnicach.

9. Patrole powietrzne
Czy moe by bezpieczniejszy sposb atakowania przeciwnika, ni atak z powietrza? Kilka migowcw szybko sprawdzi wikszy teren i skrci czas przeczesywania okolicy, a przy tym groba zaatakowania tych pojazdw przez zombie jest zerowa. W teorii tak to wanie wyglda, ale praktyka jest nieco inna. Kady, kto studiowa histori wojen przyzna, e adna miadca przewaga w powietrzu nie zastpi

dziaalnoci si ldowych. Ta prawda dotyczy polowania na zombie w dwjnasb. Zapomnij o nalotach w dungli, lesie, miecie, na bagnach czy w jakimkolwiek innym terenie, w ktrym mona znale oson przed obserwacj z powietrza. Skuteczno powietrznego polowania na zombie spada tam poniej 10%. Zreszt nawet na odsonitej rwninie nie ma mowy 0 o szybkim, bezbolesnym czyszczeniu terenu z powietrza. 1 i tak bdzie trzeba tam wysa grupy doczyszczajce, choby wstpne rezultaty wyglday zachcajco. Wspar cie powietrzne jest jednak bardzo przydatne, zwaszcza do rozpoznania i przerzutu grup. Samoloty lub migow ce patrolujce bezkresne rwniny mog naprowadza na wykryte zombie jeden lub nawet kilka zespow jedno czenie. Sterwce maj nad nimi przewag w dziaaniach patrolowych, gdy mog wisie nad terenami objtymi zaraz caymi dniami, przesyajc informacje do ze spow operujcych na ziemi i ostrzegajc o moliwych zasadzkach. migowce mog udziela natychmiastowej pomocy zagroonym zespoom, ewakuujc je lub dostar czajc posiki i zaopatrzenie. Dziaania lotnicze zbytnio oddalone od bezpiecznych terenw s jednak ryzykowne w razie awarii technicznych, ktre mog zmusi zaogi do ldowania na obszarach ogarnitych zaraz. Zagroone s wwczas nie tylko zaogi migowcw czy samolotw, ale take wszyscy czonkowie zespow ratowniczych. Wielokrotnie postulowano take zrzuty spadochronowe zespow owieckich na tereny epidemii, ale do tej pory na szczcie ani razu czego takiego nie prbowano. Pomys jest miay i wymaga odwagi, a ktokolwiek by tego sprbowa, stanie si natychmiast bohaterem, ale to niewyobraalna gupota! I nie chodzi ju nawet o wypadki przy ldowaniu skoczkw uwizionych na drzewach, zwianych przez wiatr nad wod, wadliwe spadochrony, ktre si nie otworz, czyli te wszystkie przypadki, ktre nieodcznie towarzysz nawet normalnym skokom w czasie pokoju. Jeli chcecie zobaczy, co naprawd czeka ldujcy na spadochronach zesp owiecki, wrzucie centymetr szecienny wieego misa do mrowiska. Jak dobrze pjdzie, ten ochap nawet nie zdy dotkn ziemi. Innymi sowy, wsparcie lotnicze to jedynie wsparcie. Ludzie, ktrzy wierz w to, e z powietrza mona wygra wojn, nie powinni zajmowa si planowaniem, koordynacj ani prowadzeniem jakichkolwiek dziaa przeciwko umarlakom.

Burza ogniowa
Jeli warunki pozwalaj na kontrolowanie poaru, teren jest odpowiednio atwopalny i odludny i nie ma ryzyka zniszczenia mienia, to nic nie czyci terenu lepiej ni ogie wzniecony rk czowieka. Naley jednak zawczasu wyznaczy granice przyszego wypaleniska i podpala w wielu miejscach wzdu granic caej strefy, by poar rozwija si do rodka, a nie na boki, co moe grozi jego niekontrolowanym rozszerzeniem. Nie pozostawiaj adnych drg ucieczki ze strefy. Patroluj granice obszaru w poszukiwaniu zombie, ktrym uda si przedrze przez stref pomieni. Teoretycznie intensywna burza ogniowa powinna zapdzi umarlakw do wntrza obszaru, tam skoncentrowa ich i zniszczy. Mimo to doczyszczanie terenu bdzie nadal niezbdne, zwaszcza na terenach miejskich, gdzie piwnice i inne pomieszczenia mogy zapewni zombie ochron przed ogniem. Przy stosowaniu ognia jako broni naley zawsze planowa dziaania na wypadek niekontrolowanego rozszerzenia si poaru.

n. walki podwodne

Ogaszajc jaki teren bezpiecznym od zombie, nie wolno zapomina o tym, e umarlak jako istota niezalena od tlenu moe ukry si na dnie pobliskiego zbiornika wodnego. Czsto zdarzao si, e ludzie powracajcy na bezpieczne" tereny padali ofiar atakw po kilku dniach, tygodniach, czy nawet miesicach, gdy podwodny zombie odnalaz drog na suchy ld. Poniewa ywe trupy s zdolne istnie, dziaa, a nawet zabija w rodowisku Wodnym, czasami konieczne dzie prowadzenie z nimi wal-;ki podwodnej. Bd to dziaania | skrajnie niebezpieczne, gdy gbiny wodne nie s naturalnym f rodowiskiem ycia dla ludzi. Oczywiste problemy, jak trud-I noci z oddychaniem i brak cz-I noci, ruchliwoci i widocznoci p sprawiaj, e dziaania podwodne s najbardziej niebezpieczne ze wszystkich taktyk zwalczania zombie. W odrnieniu od ucieczki drog wodn, gdy to uciekinier na jednostce pywajcej ma przewag nad zombie, poszukiwanie i eliminacja umarlakw w tym nieprzyjaznym rodowisku diametralnie odwraca sytuacj. Nie znaczy to jednak, e czowiek jest bez szans na skuteczne polowanie - wrcz przeciwnie. Jak na ironi, to wanie te trudnoci sprawiaj, e podwodni myliwi bardziej si pilnuj i skupiaj na swoim zadaniu od kolegw na ldzie, operujcych w znanym im i oswojonym rodowisku. Ponisze zasady oglne odnosz si do dzia-1 a we wszelkich typach zbiornikw wodnych.

A. Poznaj akwen
Jak gboki j est zbiornik, w ktrym masz dziaa? Jak szeroki? Czy to akwen rdldowy (jezioro, staw, zbiornik retencyjny, itp.), czy morski? Otwarty (z moliwoci przedostania si pod wod do innego akwenu), czy zamknity? Jaka jest widzialno pod wod? Czy na dnie s jakie przeszkody? Nie zaczynaj polowania, nie znajc odpowiedzi na ktrekolwiek z tych pyta. B. Obserwuj 2 powierzchni Kady, kto po prostu zapie akwalung i na olep zanurkuje w wodach opanowanych przez zombie, naraa si na kombinacj dwch zagroe - utonicia i zjedzenia. Nigdy nie zanurzaj si w wodzie, ktrej uprzednio dokadnie nie rozpoznae z powierzchni lub z brzegu. Jeli mtna woda i dua gboko utrudniaj rozpoznanie goym okiem, z pomoc przychodz rodki techniczne. Sonary i echosondy, spotykane w cywilnych odziach rybackich, z atwoci poradz sobie z wykryciem przedmiotu wielkoci ludzkiego ciaa. Ogldziny z powierzchni nie zawsze jednak s w stanie potwierdzi, czy akwen jest czysty". Przeszkody podwodne, zatopione drzewa, skay lub przedmioty mog zamaskowa ksztat zombie. Jeli jednak wykryto obecno choby jednego zombie, nadchodzi kolej na realizacj kolejnych punktw. C. Rozwa osuszenie Po co naraa swj zesp na niebezpieczestwo dziaania w obcym, wrogim rodowisku, skoro mona to za-i groenie usun? Zadaj sobie pytanie: czy tego akwenu l nie da si osuszy? Jeli taka moliwo istnieje, choby | kosztem znacznie wikszego wysiku ni podwodne polowanie, podejmij ten trud. Niestety w wikszoci przypadkw nie bdzie to moliwe. By zlikwidowa zagroenie z gbin, trzeba si bdzie w nie zapuci. D. Znajd eksperta Czy wrd czonkw twojego zespou s licencjonowani petwonurkowie? Czy ktry z pozostaych mia kiedy na sobie sprzt do nurkowania? A moe chocia pywa na wakacjach z rurk do oddychania? Wysyanie pod wod niedowiadczonych ludzi moe ich zabi, zanim zd znale choby jednego zombie. Utonicie, uduszenie, choroba kesonowa, narkoza tlenowa i wychodzenie to tylko kilka przykadowych przyczyn mierci ssaka ldowego w rodowisku wodnym. Jeli czas na to pozwoli, np. zombie s uwizione w zamknitym akwenie rdldowym, znajd kogo, kto przeszkoli

twoich ludzi i poprowadzi ich pod wod, bd nawet przejmie to zadanie od was. Jeli jednak zombie s na dnie rzeki i w kadej chwili mog z niej wyle na brzeg w miecie penym ludzi, nie ma czasu na czekanie. W takim nie-cierpicym zwoki przypadku nie wahaj si podj ryzyka, lecz nie zapominaj o moliwych konsekwencjach.

E. Przygotuj sprzt
Podobnie jak w przypadku walki ldowej, waciwe wyposaenie i uzbrojenie do star w wodzie decyduj o sukcesie dziaa i przeyciu. Najczciej spotykanym urzdzeniem oddechowym jest akwalung. Gdy go brak, sprarka, pompa powietrzna i gumowe przewody mog zapewni moliwo oddychania pod wod, ale do koca nie zastpi aparatu powietrznego. rda wiata s nieodzowne. Nawet w najczystszych wodach zombie moe si ukry w rozpadlinie lub podwodnej jaskini. Najskuteczniejsz broni bdzie kusza sprynowa, gdy adna inna bro zdatna do uycia pod wod nie zapewnia takiej atwoci przebicia czaszki z bezpiecznej odlegoci. Alternatyw jest bang-stick", czyli gowica z nabojem do rutwki na kocu dugiego metalowego prta. Oba rodzaje broni s jednak trudne do znalezienia na rd-ldziu. Jeli nie masz tego sprztu, moesz uywa sieci, hakw i domowej roboty harpunw.

F. zintegrowany atak
Nie ma bardziej przeraajcego przeycia, ni powrt z podwodnego polowania na zombie do odzi penej ekajcych na owc umarlakw! Operujc pod wod, awsze wsppracuj z zespoem nawodnym. Jeli twoja ipa skada si z 10 ludzi, schod pod wod z picio-i, a reszta niech czeka na was na powierzchni. W ra-Rie potrzeby pozwoli to szybko wezwa pomoc, a grupa powierzchniowa moe jednoczenie pomaga w wykry-iniu i zwalczaniu zombie lub w razie potrzeby wezwa posiki z ldu. Jak we wszystkich dotychczas opisywa-fhych taktykach, im bardziej niebezpieczne rodowisko [jjdziaania, tym wicej wsparcia bdziesz potrzebowa.

G. Obserwuj faun
Pisaem ju wczeniej, e obserwacja zachowania pta-[ kw i zwierzt lenych pomaga wykry nadcigajcego zombie. To samo dotyczy ryb. Dowiedziono, e s one w stanie wykry obecno zainfekowanego wirusem ciaa w opywajcej je wodzie. Takie odkrycie powoduje natychmiastow paniczn ucieczk z zagroonego terenu. |, owcy polujcy na podwodne zombie zawsze poznawali niebezpieczne wody po cakowitym braku ryb.

H. Metody eliminacji
Nie uznawaj adnej z przedstawionych poniej technik likwidacji zombie za przesad lub fantazj. Niektre z nich mog si wydawa groteskowe, ale wszystkie zostay wielokrotnie sprawdzone w podwodnych starciach z zombie i przynosiy sukces. L Eliminacja harpunem
Analogicznie jak w przypadku polowania z karabinem na ldzie: woda zastpuje powietrze, a kusza sprynowa

z harpunem -sztucer, lecz zarwno taktyka, jak i sama technika likwidacji s identyczne. Poniewa kusza ma mniejszy zasig ni karabin, nurek naraa si na znacznie wiksze niebezpieczestwo, ni w trakcie walki broni dystansow na ldzie. Jeeli pierwszy strza chybi, nigdy nie prbuj przeadowa, lecz natychmiast uciekaj na bezpieczn odlego. Tam dopiero przeaduj i wr do zombie. 2: Polowanie z kusza Jeli strza harpunem w gow zombie przekracza i moliwoci nurka, mona umocowa do harpuna stalow link i celowa w klatk piersiow przeciwnika. Po wbiciu w umarlaka harpuna z hakami zesp nawodny wycignie go na powierzchni

i tam zlikwiduje. Naley : jednak pamita, e nadziany na harpun zombie nadal moe atakowa. Jeli to moliwe, umarlaka naley likwidowa strzaem karabinowym w gow natychmiast po wyonieniu si go z wody. Taki sposb polowania wymaga dobrego wspdziaania czonkw zespou nawodnego z nurkiem. Zdarzyo si kiedy, e nurek nie zasygnalizowa zespoowi nawodnemu, e ten ma zlikwidowa nadzianego na harpun zombie i jego koledzy w dobrej wierze wcignli, jak im si zdawao, wyeliminowanego umarlaka do odzi, by usun ciao. Niekompetentny nurek nawet nie mia szansy usysze ich krzykw... 3. Polowanie z miotaczem harpuna Analogicznie do poprzedniego sposobu, zamocuj link do harpuna wystrzeliwanego z miotacza (strzelby przystosowanej do wystrzeliwania harpunw, stosowanej w wielorybnictwie przybrzenym do polowania na mae
wieloryby, na ktre szkoda harpuna penej wielkoci, wystrzeliwanego z pokadowego dziaka harpunnicze-go) i wbij go w klatk piersiow zombie, by zesp nawodny mg go wycign i zlikwidowa. Haki na grocie harpuna zabezpiecz przed zerwaniem si upolowanego zombie przed wycigniciem go na powierzchni. Jeli woda jest do pytka i przejrzysta, operator miotacza i likwidator mog prowadzi polowanie ze wsplnej odzi. Podobnie jak przy poprzedniej metodzie wane jest, by wyciganego na powierzchni zombie zlikwidowa zanim zdy zaatakowa.

4. Polowanie z sieciami Gwny ciar polowania przejmuje zesp nawodny, nurkowie jedynie prowadz rozpoznanie. Na wykrytego umarlaka zarzuca si sieci rybackie lub transportowe, po czym, tak skrpowanego, wyciga na powierzchni - sptany sieci zombie zazwyczaj nie powinien paatakowa, ale w tym przypadku nie powinien" to fniewystarczajca rkojmia bezpieczestwa. Wielu ow-f Cw pado ofiar zombie, ktre powinny" by atw [Jzdobycz.

l. Zalecenia szczegowe
Traktuj zbiorniki wodne jak jeszcze jedn form tere-\ nu. Kady bdzie mia wasne uwarunkowania i moe si 5 rni od innych nawet tak bardzo, jak bagno od pustyni. i Jedyne, co maj ze sob wsplnego wszystkie akweny .wiata, to obecno H2O. Masz tam ju jednego miertelnego wroga, wic nie szukaj drugiego... 1. Rzeki Cieki wodne mog by jednoczenie bogosawie-I stwem i przeklestwem. W zalenoci od siy nurtu, rzeka moe zmy zombie daleko od terenu epidemii. f Zombie, ktry wpadnie do rzeki Missisipi koo Winona l w stanie Minnesota, moe przedosta si pod wod a do l centrum Nowego Orleanu, kilka tysicy kilometrw da-I lej! To zagroenie powoduje konieczno natychmiastowych dziaa, od ktrych zwalniaj zamknite akweny rdldowe. Jeli to moliwe, przegrod rzek sieciami w najwszym miejscu. Nadzoruj uwanie sieci i z najwiksz ostronoci wysyaj nurkw do ich sprawdzenia. Silny nurt moe ich znie prosto w nadstawione ramiona i otwarte usta tych, ktrych mieli likwidowa. 2. Jeziora i stawy Z uwagi na zamknity charakter rdldowy, zagroenie ucieczk zombie z takiego akwenu jest niewielkie. Kady zombie wychodzcy na brzeg bdzie atwo zlokalizowany i wyeliminowany. Pozostajce na dnie umarlaki te z czasem zostan wyapane i zlikwidowane. Brak prdw czyni te miejsca dla nurkw idealnymi akwenami do polowania. Zamarzajce jeziora i stawy stwarzaj inne zagroenie, gdy groba odnowienia si epidemii na danym terenie moe trwa jeszcze przez kilka lat. Powoka lodowa uwizi potwory na zim, uniemoliwiajc jednoczenie ich odnalezienie i likwidacj. Jeli jednak zamarza jedynie powierzchnia, zombie moe bez przeszkd funkcjonowa w gbinach. 3. Bagna Najbardziej frustrujce miejsce do podwodnego polowania na zombie. Mtna woda

uniemoliwia zobaczenie czegokolwiek, korzenie i resztki organiczne myl echosondy, a pytka woda pozwala zombie bezporednio uchwyci owc lub brzeg jego odzi i wywrci j. Jedyn sprawdzon metod oczyszczania bagien jest uycie duej liczebnie grupy, posugujcej si latarkami i prtami sondujcymi dno. Takie uciliwe polowanie i pozwoli wszystkim na wasnej skrze pozna, skd bior i si opowieci nadajce takim miejscom z saw. 4. Oceany Zdecydowanie odradzam planowanie polowa na l morzu, jeli nie liczy zatok i szelfu kontynentalnego. Otwarte wody s zbyt rozlege do naprawd skutecznego ich sprawdzenia, a gboko wikszoci akwenw oceanicznych sprawia, e na dno mona dotrze jedynie w najbardziej zaawansowanych pojazdach podwod-I, nych. Zagroenie ze strony zombie uwizionych na dnie oceanw jest zbyt nike, by usprawiedliwi koszty i wysiki konieczne do ich wytpienia. Wikszo po prostu bka si bez celu po dnie, nigdy nie widzc suchego ldu, a w kocu cakiem si rozpada. Nie oznacza to jednak, e naley ignorowa tego rodzaju zagroenie. Jeli potwierdzi si, e zombie zosta zniesiony przez prd rzeki do morza, sprawd ukad prdw morskich w okolicy, gdy by moe wynios go z powrotem w poblie ldu. W takim przypadku naley ostrzec wszystkich przebywajcych w okolicy i opracowa system ostrzegawczy na wypadek pojawienia si zombie na brzegu. Stan pogotowia utrzymuj przez duszy czas, nim upewnisz si, e zagroenie mino. To moe brzmie nieprawdopodobnie, ale zdarzay si przypadki wyrzucenia po kilku miesicach na brzeg umarlaka, ktry tworzy nowe ognisko epidemii tysice kilometrw od miejsca swojej reanimacji. Zamy, e zaznajomie si uwanie z instrukcjami i wykonae je dokadnie. Bitwa skoczona, teren bezpieczny, ofiary opakane, ciaa zombie spalone. By moe

to ostatni raz, kiedy bdziesz mia do czynienia z ywymi trupami. Ale jeli nie? Co bdzie, gdy twj sukces by tylko jednym lokalnym zwycistwem w wielkiej, wszechogarniajcej wiat wojnie midzy ywymi a umarlakami? A jeli, bro Boe, ludzko przegra t wojn?

ROZDZIA 6
PRZEY W WIECIE ywych

trupw.

A jeli stanie si to, co byo nie do pomylenia? Jeli hordy zombie urosn tak bardzo, e zdominuj ca planet? To bdzie wybuch epidemii klasy IV, koniec wiata, prowadzcy rodzaj ludzki na skraj zagady. Niewiarygodne? Tak. Niemoliwe? Nie. Rzdy pastw, niezalenie od ich ustroju, s tylko zbiorowiskami jednostek ludzkich. Ci ludzie bywaj krtkowzroczni, bojaliwi, aroganccy, ograniczeni i przeraliwie niekompetentni - jak my wszyscy. Z jakiej racji decydenci mieliby by gotowi na atak chodzcych, krwioerczych ywych trupw, skoro wikszo ludzkoci nie jest? Oczywicie, mona argumentowa, e by moe daoby si zignorowa wybuch epidemii klasy I, czy nawet II, ale przecie zagroenie spowodowane przez kilkaset umarlakw na pewno zmobilizowaoby naszych liderw do dziaania. No bo niby jak inaczej? Jakim cudem ci, ktrzy doszli do wadzy, zwaszcza w takim nowoczesnym, owieconym spoeczestwie jak nasze, mogliby zignorowa wybuch miertelnej choroby do momentu, w ktrym osignaby rozmiary wiatowej, katastrofalnej pandemii? C, to bardzo proste. Wystarczy popatrze, jak ten wiaty rzd zareagowa na epidemi AIDS, by uzyska odpowied. A zreszt, nawet gdyby rzd w por rozpozna zagroenie, to czy bdzie w stanie w jakikolwiek sposb mu zaradzi'? Wielka recesja gospodarcza, wojna wiatowa, zamieszki i katastrofy naturalne wymagaj biecej uwagi rzdu, i dlatego sczce si skd tam plotki o jakiej dziwnej nowej chorobie mog atwo uton w nawale innych ponurych wieci. Nawet w najlepszych warunkach likwidacja epidemii klasy II i wyszej nastrcza olbrzymich trudnoci. Prosz sobie wyobrazi skuteczn kwarantann sanitarn w miecie wielkoci Chicago czy Los Angeles. Ilu poksanych, roznoszcych zaraz w dotychczas wolnych od zakaenia okolicach wyjedzie stamtd wrd milionw uciekinierw, zanim wadze zdoaj naprawd skutecznie odizolowa miasto? Ale moe uratuj nas oceany pokrywajce wikszo powierzchni Ziemi? Czy mieszkacy Europy, Azji, Afryki i Australii nie bd bezpieczni od zarazy, ktra dotknaby Ameryk Pnocn? By moe. Ale by to osign, naleaoby natychmiast zamkn granice, odci jakikolwiek transport lotniczy i natychmiast wiadomie podj racjonalne rodki obrony. Nawet gdyby rzdy poapay si w por, to czy przy tej skali zjawiska, wobec dziesitek milionw zaraonych, udaoby si powstrzyma przed odlotem kady samolot z zainfekowanym pasaerem na pokadzie? Kady statek z nosicielem choroby wrd zaogi? Czy jest moliwe utrzymanie na dusz met cisej blokady dokadnie caego wybrzea, by zaobserwowa kadego zombie wychodzcego z morza na brzeg? W tej chwili odpowied na te pytania brzmi niestety nie". Czas ipracuje dla zombie. Ich szeregi rosn z kadym dniem, f coraz bardziej utrudniajc opanowanie i likwidacj ognisk choroby. W odrnieniu od ludzi, armia zombie jest l cakowicie niezalena od jakiegokolwiek zaopatrzenia. l Nie potrzebuje broni, amunicji, pomocy medycznej. Nie ^traci motywacji do walki, nie odczuwa zmczenia wal-i k, nie szkodzi jej ze dowodzenie. Nie ulega panice, nie trapi jej dezercja, nie zdarzaj si w niej bunty. Podobnie jak wirus, ktry stworzy zombie, armia ywych trupw l bdzie rosa, rozpezajc si po planecie, dopki bdzie l co je. A gdzie ty wtedy bdziesz? Co uczynisz?

WIAT ywych TRUPW

Gdy zombie zatryumfuj, wiat stoczy si w otcha chaosu. Wszelki porzdek spoeczny zniknie z dnia na dzie. Ludzie wadzy zaszyj si z rodzinami i poplecznikami w rzdowych bunkrach i kryjwkach w caym kraju. Bezpieczni w swoich zimnowojennych schronach atomowych zapewne przeyj. By moe nawet zachowaj fasadow struktur wadz. By moe technika pozwoli im utrzyma czno z poszczeglnymi agendami rzdu lub innymi przywdcami kryjcymi si w podobnych bunkrach. W praktyce struktury te bd jednak miay do powiedzenia tyle, co rzdy emigracyjne. W nastpstwie totalnego rozkadu porzdku spoecznego realn wadz przejm

szumowiny. Rabusie i bandyci bd grabi tych, co przeyj, zabierajc im, co tylko zechc, yjc w zbytku i rozpucie. Niejedna cywilizacja koczya si takim niepohamowanym paroksyzmem zabawy. Gdy ludzie zdaj sobie spraw z nieuchronnoci koca, pkaj ostatnie zahamowania i rozpoczynaj si dzikie orgie. Ocalae resztki policji i wojska bd si zajmoway pilnowaniem schronw wadzy. Ich szeregi osabi rosnca fala dezercji, bo jeli onierze maj kogo chroni, to w kocu wybior wasne rodziny. Jeszcze inni zdezerteruj, by zaoy wasne bandy. Cay glob opanuje kompletna zapa komunikacyjno-cznociowa. Izolowane miasta przemienia si w pola bitew, na ktrych odosobnione grupki obywateli bd z barykad broni ostatnich enklaw ludzi przed zombie, ale take i ywymi intruzami. Porzucone zakady bd ulega awariom, a niektre z tego powodu wylec w powietrze. Poary topicych si rdzeni reaktorw i inne katastrofy przemysowe bd na porzdku dziennym, zatruwajc rodowisko toksycznymi zwizkami chemicznymi. Tereny wiejskie zostan cakowicie opanowane przez zombie. Po wyjedzeniu do cna mieszkacw miast armia umarlakw rozleje si szeroko w poszukiwaniu nowego eru. Ludzie bd ucieka z wiejskich domw i podmiejskich osiedli, inni sprbuj stawi zbrojny opr, a jeszcze inni bd bezsilnie czeka, a powczce nogami masy ogarn ich i pochon. Rze nie bdzie ograniczona do ludzi - powietrze wypeni kwik przeraonych zwierzt, uwizionych w zabudowaniach gospodarczych, a nawet zwierzt domowych dzielcych los swych wacicieli. Z biegiem czasu poary si wypal, skocz si eksplozje, ucichn krzyki. W rejonach ufortyfikowanych zacznie si koczy ywno, zmuszajc ich obrocw do ryzykowania mierci z rk zombie w wypadach |; po jedzenie, ucieczkach, a nawet walkach, do ktrych doprowadzi desperacja i szalestwo. Straty w ludziach bd nadal rosn, gdy waciciele dobrze ufortyfikowanych i zaopatrzonych domw na skutek zaamania psychicznego coraz liczniej zaczn odbiera sobie ycie z rozpaczy. Los rabusiw nie bdzie lepszy od reszty ludzi. Stali si wspczesnymi barbarzycami z pogardy dla prawa i nienawici do zorganizowanego ycia, bo woleli niszczy, ni tworzy. Ich nihilistyczna pasoytnicza egzystencja ywi si dorobkiem innych i nie tworzy wasnego. Ich mentalno nie pozwoli im osi i zbudowa nowego ycia. Nawet gdy walcz o ycie, wci uciekajc przed zombie, anarchistyczna natura w kocu doprowadzi ich do wszczynania wani i walk midzy sob. Wiele z tych grup utrzymuj w posuchu silne, wodzowskie osobowoci. Gdy ich jednak zabraknie, nic wicej nie utrzyma grupy, dlatego ta si rozpadnie. Banda zwanionych zbirw nie moe bez koca bka si po wrogim terytorium i przetrwa, wic po kilku latach tych bezlitosnych ludzkich drapienikw pozostanie niewielu. Ciko przewidzie co si stanie z resztkami rzdu. To w wielkiej mierze zalee bdzie od tego, jakim krajem poprzednio rzdzi, jakie zapasy zgromadzi na przetrwanie kryzysu i w jaki sposb sprawowa wadz. W spoeczestwach rzdzcych si ideaami demokracji lub religijnego fundamentalizmu szans przetrwania rzdu rosn. Wadze nie bd musiay polega na charyzmie (lub umiejtnoci zastraszania) jednej osoby. Dyktator z kraju Trzeciego wiata zapewne utrzyma si u wadzy do koca ycia. Gdy go zabraknie, sytuacja takiego kraju nie bdzie si bardzo rnia od losw gangu, gdy mier (lub choby jeden bd) wodza bdzie oznacza koniec caego reimu. Lecz bez wzgldu na to, jaki los spotka ocalaych, zawsze bd jeszcze zombie. Ze szklistym wzrokiem i otwartymi ustami, te powoli rozkadajce si istoty opanuj Ziemi i bd niestrudzenie poera wszystko, co yje w zasigu ich rk. Bez wtpienia pewne gatunki zwierzt stan w obliczu wyginicia. Inne, ktre zdoaj unikn tego losu, znajd sposb na to, by zaadaptowa si do warunkw i nawet rozkwitn w radykalnie zmienionym ekosystemie. wiat wyjdzie z tej apokalipsy zrujnowany: wypalone miasta, ciche drogi, zapadajce si domy, porzucone statki rdzewiejce u brzegw, obgryzione, pobielae koci rozrzucone wszdzie wok przez podobne do mechanizmw ywe trupy. Na szczcie nie zobaczysz tych klsk, bo zanim do

nich dojdzie, ciebie tam ju dawno nie bdzie!

NOWY POCZTEK
W rozdziale o obronie nauczye si przygotowywa miejsce do dugotrwaego oblenia w oczekiwaniu na odsiecz. Rozdzia o ucieczce nauczy ci, jak podrowa na tyle daleko, by dotrze do bezpiecznego schronienia. Teraz nadszed czas, by wyobrazi sobie i przygotowa si na najgorszy moliwy scenariusz. Gdy do tego dojdzie, ty, twoja rodzina i najblisi przyjaciele musicie by gotowi uciec jak najdalej od cywilizacji, znale sobie l cichy, odlegy, niezamieszkany zaktek naszej plane-1 ty (jest ich znacznie wicej, ni ci si moe wydawa) i i uoy sobie ycie od pocztku. Wyobra sobie, e jeste w grupie rozbitkw na bezludnej wyspie, albo ludzkim kolonist, odcitym na odlegej planecie. Bez takiego nastawienia nie przetrwasz. Nikt ci nie przyjdzie z pomoc, nie bdzie adnej odsieczy. Nie ma swoich, do ktrych mona si przedrze, nie ma linii wroga, za ktr mona si ukrywa. Stare ycie odeszo bez powrotu! To jak uoysz sobie nowe, jego jako i dugotrwao zaley tylko od ciebie. Brzmi strasznie? Ale przecie ludzie od pocztku dziejw adaptowali si i zaczynali wszystko od nowa. Nawet teraz, gdy wygodne ycie zepsuo ludzko do szpiku koci, w naszych genach drzemie wola przeycia. Jak na ironi w przypadku najgorszego scenariusza najwikszym wyzwaniem bdzie nie walka z zombie, ale trudy codziennego ycia. Jeli twoja strategia przeycia bya prawidowa, by moe nawet nigdy nie zobaczysz zombie. Twoim celem jest zbudowanie bezpiecznego, maego mikrokosmosu, ktry stanie si twoim wiatem, wyposaonym we wszystko, czego potrzebujesz nie tylko do przetrwania, ale zachowania podstawowego poziomu rozwoju cywilizacji. Kiedy zacz budowanie tego nowego wiata? Najlepiej natychmiast. By moe nigdy nie dojdzie do wybuchu pandemii zombizmu, ale jeli jednak do niego dojdzie, i to wkrtce? A jeeli wybuch epidemii klasy I ju mia miejsce i zosta zignorowany? A jeli do wybuchu klasy II lub nawet III doszo w pastwie totalitarnym, w ktrym obieg informacji poddany jest cisej cenzurze? Jeli do tego rzeczywicie doszo, do wiatowej katastrofy pozostao tylko kilka miesicy. Zapewne nic takiego si dotd nie zdarzyo, ale czy to wystarczajcy powd, by zaniedba przygotowanie? W przeciwiestwie do gromadzenia zapasw na wypadek oblenia, ktre mona zaatwi jednym wypadem do supermarketu, stworzenie enklawy cywilizacji w odlegym zaktku wiata zajmuje bardzo duo czasu. Im wicej go bdziesz mia, tym lepiej. Czy to oznacza, e masz rzuci wszystko w diaby i zaj si tylko przygotowaniami do koca wiata? Oczywicie nie. Ten tekst pisano z myl o zwykych, ciko pracujcych obywatelach. Przygotowanie enklawy to powicenie minimum 1500 godzin pracy. To wielki wysiek, nawet jeli si go wycina z kilku lat ycia. Jeli jeste pewien, e uda si to wszystko zaatwi za pi dwunasta, to prosz bardzo, nie musisz teraz nawet kiwn palcem. Ale zastanw si dwa razy nad sensem rozpoczynania budowy swojej arki, gdy ju zaczo pada.

ZASADY OGLNE
1. zbierz grup
Jak ju bya mowa w poprzednich rozdziaach, wysiek zbiorowy zawsze przewaa nad prbami indywidualnymi. Grupa moe zgromadzi wicej pienidzy na zakup rozleglejszej dziaki lub lepszego wyposaenia. Przydadz l si zrnicowane umiejtnoci poszczeglnych czonkw grupy. Inaczej ni w obleniu, gdzie skazany jeste na to, co przypadkiem znalazo si na obleganym terenie, szykujc grup na wypadek najgorszego scenariusza, | moesz z gry zaplanowa na jakich umiejtnociach ci zaley. Na przykad, czy znasz jakich kowali? Ilu znajomych lekarzy potrafi znale lekarstwa (zioa lecznicze) na ce? Czy twoi miejscy kumple wiedz cokolwiek o uprawie ziemi? Specjalizacja pozwala na sprawniejsze przygotowania, np. fachowiec od rozpoznania objeda dostpne dziaki, a w tym samym czasie fachman od zaopatrzenia kupuje sprzt, itp. W czasie narastania kryzysu bdzie

mona wysa przodem jednego lub kilku czonkw grupy do rozpoczcia przygotowa na przyjcie reszty, jeli speni si czarny scenariusz. Oczywicie wi si z tym potencjalne niebezpieczestwa. W odrnieniu od przetrwania relatywnie krtkiego okresu oblenia, przeycie na dusz met moe prowadzi do problemw spoecznych nieznanych wspczesnemu spoeczestwu. Ludzie, ktrzy wci wierz w nadejcie odsieczy s bardziej lojalni od tych, ktrzy wiadomi s faktu, e sami ksztatuj swoj przyszo. To moe prowadzi do niezadowolenia, buntu, a nawet rozlewu krwi. Czas na mantr tego podrcznika: bd gotw! Zapisz si na kursy kierowania zespoami ludzkimi, zarzdzania, dynamiki procesw zachodzcych w zespoach pracowniczych. Ksiki i wykady o psychologii czowieka to zawsze konieczno. Ta wiedza pomoe ci lepiej dobiera czonkw zespou i bdzie podstaw kierowania ich dziaaniami. Sprawienie, by grupa ludzi
zgodnie wsppracowaa przez duszy okres czasu to najtrudniejsze zadanie na wiecie. Jeli jednak ci si uda, ta grupa bdzie w stanie dokona wszystkiego.

2. Ucz si, ucz si, ucz si!

Stwierdzenie, e bdziesz zaczyna od zera, jest dalekie od prawdy. To nasi protoplasci zaczynali od zera, bo odkrywanie mechanizmw rzdzcych wiatem, zbieranie i przetwarzanie, a potem wymiana informacji trway wieki. Twoj wielk przewag nad pierwszymi czekoksztatnymi jest to, e na wycignicie rki mamy efekty tysicy lat dowiadcze. Nawet jeli w kocu znajdziesz si w jakim odlegym, zapomnianym przez Boga i ludzi zaktku, z goymi rkami, bez narzdzi, ta wiedza zmagazynowana w pamici sprawi, e bdziesz o lata wietlne przed najlepiej nawet wyposaonym neandertalczykiem. Poza oglnymi podrcznikami przetrwania powiniene si zaopatrzy w dziea na temat innych czarnych scenariuszy. Wyszo wiele ksiek o sztuce przetrwania w dziczy po konflikcie nuklearnym. Wybieraj najbardziej aktualne z nich. Przyda si take lektura opowieci ludzi, ktrzy przeyli prawdziwe katastrofy naturalne; wspomnienia rozbitkw z katastrof lotniczych czy okrtowych. Nawet opowieci europejskich osadnikw i pionierw nowych ziem obfituj w przydatne zalecenia, co naley robi, a czego si wystrzega. Dowiedz si jak yli nasi antenaci, jak przystosowywali si do nieznanego nowego otoczenia. Nawet powieci, byle nieodbiegajce zanadto od rzeczywistoci, takie jak ycie i przypadki Robinsona Crusoe", mog by przydatne. Poznanie tych ; historii, prawdziwych i fikcyjnych, pomoe ci zrozumie, e nie jeste pierwszym w dziejach, ktry musi porywa si na takie przedsiwzicie. Wiedza, e kto to ju robi przed tob, powinna wpywa kojco na ciebie i twoich wchodzcych w nowe ycie towarzyszy.

3. Porzu luksusy
Wielu z nas marzy o prostszej, lecz odywczej diecie. Musz pi mniej kawy", Nie potrzeba mi tyle cukru", Postaram si je wicej liciastej zieleniny" - takie deklaracje sycha co dzie zewszd. Jeli chcesz przetrwa wybuch epidemii IV klasy, nie bdziesz mia innego wyboru! Nawet w idealnych warunkach nie uda ci si wyhodowa lub wyprodukowa tyle poywienia lub produktw chemicznych, ile zuywasz teraz. Zejcie z dnia na dzie z biecego poziomu konsumpcji do zera moe by szokiem dla organizmu. Zamiast naraa si na to, zacznij powoli obnia iloci konsumowanego jedzenia i dbr, ktrych nie bdziesz mia w swoim nowym domu. Oczywicie dobrze byoby ju wiedzie, gdzie on bdzie i co si tam da wyprodukowa. Bez zestawiania dugich list zdrowy rozsdek powinien podpowiedzie, bez czego mona si bdzie obej. Na przykad, choby je nie wiem jak uwielbia, tyto i alkohol nie s niezbdne dla organizmu. Zapotrzebowanie na witaminy, mineray i cukier mona zaspokoi pokarmami naturalnymi. Nawet cz lekw, np. agodne rodki przeciwblowe, moe zosta zastpiona zastosowaniem takich technik, jak akupresura, masa, czy wrcz medytacja. W naszym praktycznym i nowoczesnym spoeczestwie wszystko to moe si wydawa obce i dziwaczne, ale naley pamita, e wikszo skutecznych diet i sposobw leczenia powstao nie w koloniach milionerw z pnocnej Kalifornii, lecz w slumsach Trzeciego wiata, gdzie niedostatek i ndza zmusiy ludzi do poszukiwania tego, co my kupujemy

za grosze. Zawsze naley pamita, jak bardzo rozpieszczeni s czonkowie naszego spoeczestwa w porwnaniu z innymi narodami. Studia nad yciem tzw. gorzej sytuowanych" mog dostarczy uytecznych rad, jak osiga skuteczne rozwizanie problemu rodkami prostszymi, cho by moe wymagajcymi wicej zachodu, ni aktualnie jestemy przyzwyczajeni.

4. zachowuj czujno
Wprowadzanie w ycie planu na wypadek wybuchu epidemii IV klasy powinno si zacz ju we wczesnych stadiach wybuchu klasy I. W chwili wystpienia pierwszych jego oznak (dziwne zabjstwa, zaginicia, doniesienia o niezwykych chorobach, sprzeczne relacje prasy, aktywno rzdu) skrzyknij czonkw swojej grupy. Zacznijcie omawia plany ewakuacyjne. Upewnij si, e od ostatniego spotkania nie zaszy adne zmiany w prawie dotyczce podry, pozwole, licencji na obsug sprztu itp. Jeli wybuch przerodzi si w epidemi klasy II, uruchom przygotowania do podry. Skataloguj i spakuj cay sprzt. Wylij przodem ekip, ktra przygotuje schronienie na wasz przyjazd. Zacznij budowa alibi. Jeli ma to by np. pogrzeb cioci, opowiadaj na lewo i prawo, e ciocia choruje. Bd gotowy wyruszy w kadej chwili. Jeli wybuch przeksztaci si w epidemi klasy III, wyjedaj natychmiast!

5. Na kraj wiata!
By moe zrodzi si w tobie pokusa pozostania w domu albo w twojej wieo wybudowanej zombieodpornej fortecy, zamiast tuc si nie wiadomo gdzie, do zupenej dziczy. Nawet jeli twj dom jest dobrze zaopatrzony i ufortyfikowany, ze rdem wody i zapasem ywnoci na lata, szans na przeycie s minimalne. Prdzej czy pniej, orodki miejskie stan si polem zaartej bitwy midzy ywymi i umarlakami. Nawet jeli twoja forteca przetrwa walki uliczne, w kocu, jak na ironi, moesz pa ofiar akcji ratunkowej. Moe si zdarzy, e zapadnie decyzja, i tylko jednostki wojskowe s w stanie oczyci miasto, a wtedy nalot dywanowy nie bdzie wybiera pomidzy tob a zombie. Jak wspomniano w rozdziale o obronie, w centrach miast jest spora szansa na katastrof przemysow lub wielki poar. Mwic krtko: w miecie nie ma szans na przeycie. Nie lepiej bdzie na przedmieciach lub na gsto zaludnionych terenach wiejskich. W miar narastania liczebnoci ywych trupw w kocu nadejdzie ten dzie, w ktrym znajd one twj dom. Oblenie zacznie tuzin zombie, potem kilkadziesit, kilkaset, tysice i ani si obejrzysz, jak bdziesz mia ich na gowie setki tysicy. Jeli raz ci znajd, to ju nie odpuszcz. Jki i skowyt tysicy zombie cignie pozostae z caej okolicy, nawet z odlegoci setek kilometrw. Teoretycznie moe si zdarzy, e twj dom obiegnie nawet i milion zombie. Oczywicie, by moe nigdy do tego nie dojdzie. Jeli twoja forteca jest na rodkowym Zachodzie, na Wielkich Rwninach, czy nawet w Grach Skalistych, szans na takie milionowe oblenie s raczej nike (ale nadal istniej!). W tego typu miejscach znacznie realniejszym zagroeniem s jednak bandyci. Nie wiadomo, jak bd wygldali ci desperados przyszoci - bd si poruszali na koniach:, czy moe motocyklach, wymachujc mieczami lub broni maszynow. Jednego mona by pewnym: w kadej chwili s gotowi zrabowa jaki up. Moe im chodzi o kobiety albo o dzieci do niewolniczej pracy lub wychowania na janczarw. A moe take si zdarzy, e jakby groba zombie nie wystarczaa, zaczn traktowa innych ywych jako ostatnie rdo nieskaonego poywienia. O cokolwiek im jednak chodzi, jeli odkryj twoje schronienie, to na pewno zaatakuj. Nawet jeli ich odeprzesz, jeden ocalony wystarczy, by twoja forteca znalaza si na zawsze na czyich mapach. Nawet kiedy bandy si w kocu rozpadn, nadal pozostaniecie ich celem. Tam, gdzie chcecie si schroni, musi nie by ADNEJ drogi, adnej linii energetycznej, adnego telefonu nic! To musi by gdzie na kracach wiata, w miejscu, gdzie nie mieszkaj inni ludzie. Na tyle daleko, by utrudni migracj zombie, zniechci bandytw, unikn trujcych wyzieww z katastrof przemysowych i skutkw dziaa wojskowych. O ile nie polecicie na inn planet lub nie

skolonizujecie dna oceanw, wybierzcie miejsce jak najdalej od jakichkolwiek skupisk ludzkich.

6. Pozna) teren
Gdy nadejdzie czas, nie licz na przypadek. Nie moesz po prostu zapakowa gratw na jeepa, skrci na pnoc i jecha przed siebie, w nadziei na to, e gdzie tam, za Jukonem, znajdziesz sobie przytulne schronienie. Planujc ucieczk od ywych trupw, zwaszcza w niezamieszkae rejony wiata, musisz dokadnie wiedzie, dokd zmierzasz. Zainwestuj troch czasu w studiowanie map i to najbardziej aktualnych, jakie znajdziesz. Na starszych mapach moe nie by niektrych drg, rurocigw, osad czy innych przejaww ludzkiej obecnoci. Wybierajc miejsce na swj Eden, znajd odpowiedzi na nastpujce pytania: A. Czy jest ono oddalone - co najmniej o kilkaset kilometrw - od jakiejkolwiek cywilizacji? B. Czy ma rdo sodkiej wody nie tylko dla ciebie, ale i wszelkich zwierzt, ktre zechcesz ze sob zabra? Pamitaj, e bdziesz potrzebowa wody do rnych ce lw - picia, mycia, gotowania, produkcji rolnej. C. Czy wybrana okolica nadaje ie do produkcji yw noci? Czy gleba jest do yzna, by uprawia jadalne roliny? Czy s tam pastwiska, albo mona apa ryby? Czy naturalne rda poywienia s na tyle zasobne, by nadawa si do staego wykorzystywania bez nadmier nego zuboenia? D. Czy okolica ma waciwoci obronne? Czy jest po oona na szczycie gry lub otoczona wysokimi urwi skami albo rzekami? Czy w razie ataku - umarlakw lub bandytw - teren wspomoe wasz obron? E. Czy s tam jakie bogactwa naturalne, materiay bu dowlane (drewno, kamie, metale) albo zoa paliw (wgla, ropy naftowej, torfu i - znowu - drewna)? Ile materiaw budowlanych potrzeba, by wznie obz dla waszej grupy? Czy lokalna flora ma jakie waciwoci lecznicze? Odpowiedzi na wszystkie te pytania naley pozna, zanim zdecydujecie si pozosta w danym miejscu na duej. Z brakiem materiaw budowlanych i naturalnego charakteru obronnego wybranego terenu mona sobie poradzi. Z brakiem jedzenia, wody czy niedostatecznym oddaleniem od ludzi - absolutnie nie! Bez ktregokolwiek z tych trzech podstawowych elementw podkopujesz wasne szans na dugookresowe przetrwanie. Wybierajc nowy dom, rozwaaj co najmniej pi moliwoci. Odwied wszystkie miejsca, o ile to moliwe, w okresie, w ktrym panuj tam najtrudniejsze warunki atmosferyczne. Spd tam co najmniej tydzie, mieszkajc pod namiotem, wyposaony w najprymitywniejszy sprzt i bez adnego kontaktu z otaczajcym ci wiatem. Dopiero wtedy bdziesz mg wybra miejsce najlepiej odpowiadajce twoim potrzebom.

7. sta si ekspertem
Przygotuj moliwie najdokadniejsz dokumentacj wybranego miejsca. Przeczytaj kad ksik, artyku i zdanie> ktre ktokolwiek o nim napisa. Dokadnie obejrzyj wszystkie mapy i zdjcia. Dla kadego typu terenu, jaki wybierzesz, istniej odpowiednie podrczniki przetrwania. Kup je wszystkie i starannie przestudiuj. Przeczytaj take relacje tubylcw zamieszkujcych w podobnych warunkach. Odwied wybrane miejsce wielokrotnie we wszystkich porach roku. Spd tam co najmniej kilka tygodni, poznajc i obozujc w rnych rejonach. Poznaj kade drzewo i kady kamie, kad wydm i kad kr. Oblicz, jaka forma pozyskiwania ywnoci bdzie

najkorzystniejsza (hodowla, rybowstwo, polowanie, zbieractwo) i jak liczn grup moe wykarmi twoje schronienie. Od odpowiedzi na to pytanie zaley okrelenie liczebnoci twojej grupy. Jeli to moliwe, kup wybrane miejsce. Dziki temu bdziesz mg legalnie rozpocz budow domu, jeli pozwol na to warunki. Moe to nie by twoja docelowa kryjwka, ale powinna przynajmniej zapewni tobie i twojej grupie schronienie na czas budowy waciwego obozu. Jeli sta ci na razie tylko na co maego, niech to bdzie szopa, w ktrej bdziesz gromadzi zapasy. Jeli sta si na co wikszego i wygodnego, budynek moe suy jako dom letniskowy bd drugi dom. W czasie Zimnej Wojny wielu ludzi budowao takie domy letniskowe" z myl o schronieniu si tam w razie nuklearnej zagady. Poznaj miejscow ludno i nawi z ni przyjazne stosunki. Jeli mwi obcym jzykiem, naucz si go, podobnie jak miejscowych zwyczajw i historii poszczeglnych rodzin. Wiedza tych ludzi i ich znajomo okolicy powinna uzupeni to, czego si dowiesz z ksiek. NIGDY jednak nie mw miejscowym, dlaczego si tam sprowadzasz.

8. zaplanuj tras
W tym celu kieruj si wskazwkami z rozdziau Ucieczka" i we je naprawd na powanie. W czasie prawdziwej przeprowadzki bdziesz napotyka blokady na drogach i przeszkody naturalne, a do tego musisz przedrze si przez tereny, na ktrych bd czyha na ciebie zombie, bandyci i cay niewyobraalny chaos implodujcego spoeczestwa. A to wszystko nastpi jeszcze zanim zostanie ogoszony stan wyjtkowy! Po jego wprowadzeniu dotychczasowe problemy zbledn przy zagroeniu, jakie stanowi bdzie twoja wasna armia. W dodatku, w odrnieniu od zwykej ucieczki z zainfekowanego terenu gdzie oczy ponios, nie bdziesz mia moliwoci wyboru kilku alternatywnych kierunkw i tras. Bdzie tylko jeden cel podry, a od waszego dotarcia tam zaley, czy przeyjecie. Po raz nie wiadomo ktry powtarzam: Planowania z wyprzedzeniem nie wolno lekceway! Powiniene to nawet uczyni dodatkowym czynnikiem wyboru miejsca kryjwki. Odludna oaza na rodku Sahary to wietne miejsce, tylko jak si tam dosta po zawieszeniu komunikacji lotniczej? Jeli wybrana przez was wyspa jest oddalona nawet tylko kilka mil morskich od brzegu, to dotarcie do niej bez odzi moe si okaza niemoliwe. W podry do kryjwki maj zastosowanie wszystkie wskazwki z rozdziau Ucieczka", ale naley jeszcze wzi pod uwag uwarunkowania midzynarodowe. A co bdzie, jeli powiedzmy, kupicie dziak na Syberii i nawet nadal lataj tam samoloty, tylko e Rosjanie zamknli granice? To nie czyni Syberii ani troch mniej atrakcyjnym i godnym wyboru miejscem, ale musisz dopilnowa, bycie mieli moliwo dosta si do wybranego kraju - legalnie lub w inny sposb.

9. Miej plany B, C, D i E
Co zrobisz, jeli rodek komunikacji, na ktry postawie, nie dziaa? A jeli droga - ldowa lub wodna - zostaa zablokowana? Jeli po dotarciu na miejsce okae si, e twoja wymarzona kryjwka na odludziu pka w szwach od zombie, wojska albo uprzedzili ci dzicy lokatorzy", czyli inni uchodcy? A jeli tysic innych rzeczy nie wypalio? Zawsze miej plany awaryjne. Staraj si przewidzie potencjalnie niebezpieczne miejsca, u oddzielne, skrojone specjalnie do okolicznoci sposoby ominicia przeszkd. Miej w zanadrzu pomysy na inne pojazdy, inne trasy, a nawet na rezerwow kryjwk. By moe nie bdzie tak idealna i dobrze przygotowana jak zasadnicza, ale przynajmniej pozwoli wam przey, zanim nie wymylicie nowej strategii. Wszystkie informacje przechowuj razem z list i przystosowuj j do zmieniajcych si potrzeb. Zawsze miej rezerw gotwki na natychmiastowy zakup przedmiotw z pierwszej listy (suma zaley od cen wybranego sprztu). Karty kredytowe i czeki potrafi zawie nawet dzi, a gotwka to gotwka.

10. Sporzd list sprztu, przygotuj si do zakupw

Kady podrcznik przetrwania godny swej nazwy powinien zawiera list tego, czego potrzeba do rozpoczcia nowego ycia. Zawsze miej gotowe i uzupeniane na bieco trzy spisy: 1. Czego potrzeba do przeycia", 2. Sprzt potrzebny do budowy i rozbudowy obozu" i 3. Ewentualne luksusy". Jeli ci sta, zakup wszystko od razu. Jeli nie, wiedz przynajmniej, gdzie bdziesz mg je kupi w razie potrzeby. Regularnie sprawdzaj ceny i adresy sklepw, a jeli ktry zostanie zlikwidowany, znajd nastpny. Zakup kadej rzeczy planuj w kilku miejscach: zasadniczym i co najmniej dwch rezerwowych na wypadek wyczerpania zapasw. Dostawcw wybieraj tak, by aden nie znajdowa si dalej ni kilka godzin jazdy samochodem. NIE polegaj na sprzeday internetowej i sklepach wysykowych. Usugi wysykowe nie zawsze si sprawdzaj nawet w normalnych okolicznociach, a tym bardziej w godzinie prby.

11. Przygotuj si do obrony

Jeli chodzi o zabudow kryjwki, to nic nie jest tak wane, jak umocnienia. Po zajciu swojego wymarzonego skrawka dziczy natychmiast zacznij go przygotowywa do obrony. Nigdy nie wiadomo, kiedy jaki zabkany zombie dotrze, zataczajc si, do waszego obozu i zacznie zwoywa jkami inne potwory. Zaplanuj dokadnie obron obozu. Plan powinien zosta sprawdzony zawczasu w terenie, przebieg fortyfikacji wyznaczony, a materia do ich wzniesienia albo zakupiony i przechowywany na miejscu albo bezproblemowo moliwy do nabycia w najbliszej okolicy. Wszystko czego potrzeba, a mianowicie materiay budowlane, narzdzia i zapasy, powinno by dostarczone i zgromadzone przed waszym przybyciem. Na miejscu nie powinno wam zosta nic wicej do roboty, ni przystpienie do wznoszenia l umocnie. Pamitaj, e twoje fortyfikacje powinny zabezpiecza nie tylko przed zombie, ale i przed ywymi bandytami. Ci ywi napastnicy mog - przynajmniej na pocztku - mie bro paln i materiay wybuchowe. Jeli przerw twoje umocnienia, miej przygotowan pozycj zapasow. Moe ni by umocniony dom, jaskinia albo
MAX BROOKS

kolejna linia fortyfikacji. Utrzymuj budowle obronne w staej gotowoci do uytku. Utrzymanie dobrze umocnionej drugiej linii obrony moe si okaza zwrotnym punktem zdawaoby si przegranej bitwy.

12. Zaplanuj drg? odwrotu

A jeli i ta druga linia obrony zostanie przerwana? Upewnij si, e kady czonek twojej grupy zna lokalizacj wyjcia ewakuacyjnego i zdoa tam w razie czego dotrze. Miej zawczasu spakowane zapasy, sprzt i bro na wypadek ewakuacji. Wyznacz punkt zbirki po opuszczeniu obozu i miejsce, w ktrym wszyscy si spotkaj, jeli dojdzie do rozdzielenia czonkw grupy w trakcie walki. Opuszczenie nowego domu nie bdzie atwe ani psychologicznie, ani emocjonalnie, zwaszcza jeli w jego zbudowanie woono wiele wysiku i czasu. Ludzie mieszkajcy w niespokojnych punktach globu mog zawiadczy, jak ciko to czasem przychodzi. Jednak niezalenie od tego, jak bardzo przywizalicie si do miejsca, ktre stao si teraz waszym domem, zawsze lepiej go straci, ale wyj z yciem, ni zgin w jego obronie. Cel ewakuacji rwnie powinien zosta wybrany zawczasu, zanim sprowadzicie si do zasadniczej kryjwki. Powinien by na tyle daleko, by zombie lub rabusie nie zdoali was wykry i wyledzi nowego schronienia. Z drugiej strony miejsce to powinno by na tyle blisko, by mona tam byo dotrze piechot w najtrudniejszych nawet warunkach, bo nigdy nie wiadomo, kiedy trzeba bdzie ucieka. Take t tras naley wybra przed wybuchem epidemii. Rozpoznanie miejsca na nowy dom - czy cokolwiek innego - ju po wybuchu zarazy moe by trudne (patrz kolejny podrozdzia).

13. Bd czujny!
Kiedy si ju zasiedlisz i umocnisz teren, wzniesiesz schronienie, zasadzisz uprawy i podzielisz zadania midzy czonkw grupy, za adn cen nie wolno ci si odpry. Posterunki powinny by zawsze obsadzone. Zamaskuj je i wyposa w skuteczne rodki do zaalarmowania reszty grupy, ale

w taki sposb, by ewentualni napastnicy nie wiedzieli o ogoszeniu alarmu. Wyznacz stref bezpieczestwa wok obozu. Patroluj j dniem i noc. Ktokolwiek wychodzi poza obz, nie powinien by sam ani bezbronny. Pozostajcy w obozie powinni te bez przerwy znajdowa si o kilka sekund biegu od magazynu z broni, gotowi do walki w chwili ataku.

14. Nie afiszuj si

Wprawdzie topografia twojego obozu powinna zminimalizowa szans na jego wykrycie, ale nigdy nie wiadomo, kiedy zombie lub rabu zapuci si w poblie. Wprowad pene zaciemnienie w nocy, bo nawet jeden promie wiata nie powinien zdradza waszej obecnoci. Pilnuj si, by w dzie nie byo wida dymu z palenisk. Jeli matka natura nie zamaskowaa do dokadnie twojego obozu, pom jej, sztucznie go kamuflujc. Wprowad ograniczenie haasu w dzie i w nocy. czno utrzymuj przez radio, a krzykiem tylko w sytuacjach awaryjnych. Wycisz budynki - niech rozmowy, piewy, muzyka i odgosy pracy nie wydostaj si na zewntrz. W czasie wznoszenia nowych budynkw i remontu starych rozmie dodatkowe posterunki na granicy zasigu dwikw wywoywanych przez te prace. Pamitaj, e kady, nawet najmniejszy dwik niesiony wiatrem moe zdradzi wasz obecno. Zawsze sprawdzaj kierunek wiatru, bo moe wia zarwno ku terenom zamieszkaym (tam, skd przyszlicie), jak i w bezpiecznym kierunku, ku zbiornikom wodnym lub na pustyni. Jeli twoje rdo energii jest gone (np. generator spalinowy), wycisz go i uywaj oszczdnie. Utrzymywanie cigej czujnoci bdzie z pocztku trudne, ale z czasem stanie si twoj drug natur. Kiedy ludzie przez wieki yli wanie w taki sposb, od redniowiecznej Europy po stepy rodkowej Azji. Wikszo historii ludzkoci to opowieci o maych wysepkach porzdku w morzu chaosu, o ludziach w pocie czoa zapewniajcych sobie przeycie kolejnego dnia z cig grob najazdu nad gowami. Jeli oni mogli y w ten sposb przez niezliczone pokolenia, ty tym bardziej moesz do tego przywykn.

15. utrzymuj izolacj

Nie ulegaj ciekawoci pod adnym pozorem. Nawet dowiadczony zwiadowca, mistrz kamuflau i zasadzek, moe przez przypadek cign pod mury obozu armi ywych trupw. Twojego zwiadowc mog te pochwyci bandyci i torturami wymusi od niego wskazanie lokalizacji obozu. Nawet jeli nie zdarzy si nic rwnie dramatycznego, zwiadowca moe przy wlec do obozu jak chorob, ktra w warunkach braku pomocy lekarskiej moe szybko przerodzi si w lokaln epidemi o skutkach opakanych dla zamknitych w kryjwce ludzi. Siedzenie na miejscu nie oznacza ignorowania wiata zewntrznego. Radia napdzane dynamem lub bateriami sonecznymi s doskonaym i bezpiecznym rdem informacji. B. Uywaj ich tylko do suchania! Nadawanie czegokolwiek moe zdradzi twoj pozycj kademu, kto posuguje si nawet najprymitywniejszym namiernikiem. Zaufanie zaufaniem, ale nie od rzeczy bdzie zgromadzi w jednym miejscu, pod kluczem, wszelkie nadajniki, flary sygnalizacyjne i inne rodki cznoci. Czyj moment saboci moe wszystkich kosztowa ycie. Szkolenie z zakresu kierowania zespoami ludzkimi pozwoli ci przeforsowa to zalecenie w moliwie delikatny sposb.

Typy TERENU
Przegldajc map wiata, znajd obszary o najbardziej odpowiadajcych ci warunkach naturalnych i najagodniejszym klimacie. Na je na map gstoci zaludnienia - czy informacje te nie pokrywaj si idealnie? Ludzie od najdawniejszych czasw wiedzieli, czego szuka, gdy zakadali osiedla: umiarkowany klimat, yzna ziemia, obfito sodkiej wody i bogactwa naturalne to cenne skarby. Miejsca czce osady stay si najwczeniejszymi orodkami ludzkoci, ktre rozwiny si w orodki wspczesnej cywilizacji.

Czyli to, od czego bdziesz ucieka. Szukajc miejsca na nowy dom, bdziesz musia odrzuci t logik, ten sposb mylenia. Wracajmy do mapy. Powiedzmy, e znajdziesz miejsce na uboczu, ktre ju na pierwszy rzut oka wyglda obiecujco. Od razu je znalaze, prawda? Podobnie jak miliony innych ludzi, ktrzy te maj gow na karku i map, by szuka na niej miejsca na kryjwk, zanim przyjdzie czas ucieka. Porzu to mylenie i zastp je hasem im gorzej, tym lepiej". Zgodnie z nim, eby zapewni sobie bezpieczestwo, szukaj miejsca o najgorszym, najbardziej ekstremalnym klimacie. Szukaj miejsc, ktre wydaj si tak niegocinne i niedostpne, e nikomu nawet nie przyjdzie na myl tam si schroni. Ponisza lista powinna umoliwi dokonanie wiadomego wyboru. Dodatkowe lektury dostarcz bardziej szczegowych informacji dotyczcych warunkw pogodowych, dostpnoci poywienia, wody, surowcw naturalnych itp. Niniejszy podrozdzia zajmuje si take implikacjami tych czynnikw w wiecie zamieszkaym przez zombie.

i. Pustynia
Poza obszarami arktycznymi to najbardziej niegocinne, a wic najbezpieczniejsze rodowisko na Ziemi. Wbrew temu, co widuje si w filmach, pustynie rzadko bywaj oceanem piasku. Obfituj w kamienie, ktre mona kruszy i ksztatowa, by budowa z nich wygodne domy, a take, co najwaniejsze, mury obronne. Im bardziej twoje schronienie jest oddalone od cywilizacji, tym wiksza szansa na uniknicie rabusiw. aden z tych renegatw nie bdzie si tuk w poprzek wielkiej pustyni, na ktrej nie istniej znane im siedziby ludzkie. W jakim celu mieliby to robi? Nawet gdyby prbowali, upa i brak wody zabiyby ich, zanim dotarliby w poblie twojego obozu. Co innego zombie, ktrym warunki zewntrzne praktycznie nie doskwieraj. Nie odczuwaj pragnienia ani gorca. Suche powietrze suy im, powstrzymujc i tak spowolniony przez wirusa rozkad tkanek. Jeli pustynia ley pomidzy gsto zaludnionymi obszarami, jak na amerykaskim Poudniowym Zachodzie, rosn szans na odkrycie kryjwki. O ile miejscem twojego schronienia nie bdzie szczyt gry lub wielkiego ostaca (czy innej formacji skalnej) paski teren pustyni oznacza konieczno dodatkowego ufortyfikowania obozu.

2. cry
W zalenoci od umiejscowienia i wysokoci nad poziomem morza gry zwykle oferuj doskona ochron przed zombie. Im bardziej strome zbocze, tym trudniej bdzie im si tam wdrapa. Brak drg czy choby szerszych cieek odstrasza take bandytw. Wysoko zapewnia lepszy widok, ale z drugiej strony utrudnia kamufla. W tych warunkach maskowanie widocznych ladw obecnoci (zaciemnienie w nocy, brak dymu w dzie) nabiera szczeglnego znaczenia. Inn wad obozu na strategicznie wanym wysokim wzniesieniu jest zwykle oddalenie od zasobw naturalnych niezbdnych do przeycia. Stwarza to konieczno donoszenia wody, poywienia i materiaw budowlanych z dou, co stanowi powane zagroenie bezpieczestwa. W rezultacie czsto przychodzi wybiera szczyt nie najwyszy lub najatwiejszy do obrony, tylko taki, ktry ma wszystko, czego potrzeba do przeycia.

3. Dungla
W przeciwiestwie do pustyni tropikalna rolinno dungli czy lasw rwnikowych zapewnia obfito wody, poywienia i materiaw budowlanych, jak rwnie wiele zi leczniczych, materiau do maskowania i opau. Gsta rolinno tumi dwiki, hamujc propagacj haasw, ktre w otwartym terenie roznosiyby si na kilometry wok. W sytuacji opisywanej w rozdziale Atak" dowiedzielimy si, jak dungla utrudnia dziaanie zespoom owcw zombie - i nie tylko. Brak widocznoci i botnista glina doskonale wzmagaj wasnoci obronne terenu. Grupy bandytw mona atwo podej i zlikwidowa w zasadzce. Mona zabija pojedynczych umarlakw bez alarmowania pozostaych. Jednak ten rwnikowy ekosystem ma take wady. Wilgo sprzyja yciu, w tym rwnie milionom gatunkw mikroorganizmw chorobotwrczych. Najrniejsze choroby tropikalne bd twoim nieustannym zagroeniem. Kada rana, kade otarcie grozi nawet zgorzel

gazow (gangren). Jedzenie rozkada si znacznie szybciej ni w suchym klimacie. O metal trzeba dba, bo gwatownie koroduje. Wszelkie nieimpregnowane odzienie szybko zgnije i - dosownie -zleci z grzbietu. Ple pokrywa wszystko. Tutejsze owady bd ci atakowa bezustannie. Cz z nich tylko dokucza, ale niektre mog dli, powodujc dotkliwy bl, a czasami nawet mier. Prawdziwe zagroenie stanowi jednak te owady, ktre roznosz straszliwe w skutkach choroby zakane: t febr, malari, gorczk tropikaln. Jedynym pozytywnym czynnikiem tutejszego klimatu jest wzmoony rozkad cia ywych trupw - jak dowodz badania, nawet o 10% szybszy ni w klimacie umiarkowanym. W niektrych, szczeglnie niegocinnych okolicach rozkad ich cia jest o 25% szybszy. Jak wida, dungla to rodowisko obfitujce w zagroenia, ale doskonale nadajce si na kryjwk w razie spenienia si czarnego scenariusza.

4. Lasy klimatu umiarkowanego

Ta strefa, obecna na wszystkich kontynentach, jest najdogodniejsza do przetrwania na dusz met. Jednak atrakcyjno lasu sprawia take wiele kopotw. Puszcze pnocnej Kanady bd na pewno pka w szwach od uchodcw. Zaskoczeni, nieprzygotowani, spanikowani, na pewno bd ucieka na pnoc. Przez co najmniej pierwszy rok bd bdzi po dzikich ostpach, wyjadajc wszystko, co si da i uciekajc si do przemocy, by zdoby sprzt, a moe i posuwajc si do kanibalizmu, byle przetrwa zim. Wrd tych ludzi na pewno znajdzie si sporo przestpcw, a inni przybd, gdy cz uchodcw zdecyduje si na osiedlenie. Oczywicie zagroeniem bd take ywe trupy. Lasy klimatu umiarkowanego s wci bliskie cywilizacji, usiane jej wysunitymi placwkami. W takich warunkach spotkania z zombie bd co najmniej dziesiciokrotnie czstsze, ni w normalnych okolicznociach. Biorc pod uwag zalew fali uchodcw, rozprzestrzenianie si epidemii na pnoc mamy prawie jak w banku. Nie naley take zapomina o zagroeniu ze strony zombie zamarzajcych w zimie i oywajcych na wiosn. Wybieraj kryjwk w tej strefie jedynie wtedy, jeli jest ona odcita naturalnymi przeszkodami: grami, rzekami itp. Teren niezabezpieczony w taki sposb, choby daleko od cywilizacji, bdzie zbyt niebezpieczny. Niech ci si nie zdaje, e szerokie poacie Syberii oka si pod jakimkolwiek wzgldem bezpieczniejsze od pnocnej Kanady. Pamitaj, e na poudnie od tego niemal bezludnego pustkowia s Indie i Chiny, a to dwa najg-ciej zaludnione kraje wiata.

5. Tundra
Te jaowe pustkowia tylko niektrym uchodcom wydadz si miejscem zdatnym do ycia. Jeli kto poway si na osiedlenie w tej strefie bez duych zapasw i skomplikowanego sprztu, oraz rozlegej wiedzy na temat rodowiska, to po prostu zginie. Tu nawet bandyci z trudem przeyj. Jest bardzo moliwe, e nikt nie zapuci si tak daleko na pnoc. Moe si jednak zdarzy, e do twojego obozu dotr zombie. Chodzi o potwory, ktre zapuciy si na pnoc w lad za uciekinierami, lub samych uciekinierw poksanych i teraz reanimowanych - te zombie mog wykry wasz obecno i zasygnalizowa j innym. Ich liczba nie bdzie jednak wielka i wasza grupa moe sobie z nimi poradzi. Mimo to naley zawsze pamita o zbudowaniu mocnych fortyfikacji i zachowaniu czujnoci. Podobnie jak w lasach klimatu umiarkowanego bd przygotowany na intensyfikacj dziaa zombie po corocznych roztopach.

6. okolice podbiegunowe
To bez wtpienia najbardziej nieprzyjazne czowiekowi rejony kuli ziemskiej. Ekstremalnie niskie temperatury wraz z wysokim czynnikiem chodzenia wiatrem potrafi zabi wystawionego na ich dziaanie czowieka w cigu kilku sekund. Materiaami budowlanymi bd gwnie nieg i ld. Opau niemal nie ma. Nikt tu nie sysza o jakichkolwiek rolinach leczniczych. Jedzenia jest w brd, ale jego pozyskiwanie wymaga umiejtnoci. Nawet latem hipotermia stale stanowi powane zagroenie. Kady przeyty dzie to zwycistwo, przetrwanie na granicy zagady. Kady bd dotyczcy poywienia, ubrania, schronienia, a nawet higieny moe

kosztowa ycie. Wielu ludzi syszao o Allariallaku, Eskimosie z plemienia Innuit, ktrego ycie na tej lodowej pustyni pokazano w filmie Nanook z Pnocy". Mao kto jednak wie, e w Nanook" umar z godu rok po ukoczeniu zdj. To wcale jednak nie znaczy, e przeycie w tej okolicy nie jest moliwe. Ludzie egzystuj tam z powodzeniem od tysicy lat. Chodzi tylko o to, e aby chocia sprbowa przey na grnym lub dolnym czubku planety, trzeba wiedzie dziesi razy wicej i mie dziesi razy wicej determinacji, ni w jakimkolwiek zaktku Ziemi pomidzy nimi. Jeli nie masz w planach spdzenia w tych warunkach co najmniej jednej zimy w ramach treningu przetrwania, to nawet nie myl o tym, eby jecha na dalek Pnoc, gdy przyjdzie czas. No to po co tam jecha? Po co ryzykowa ycie w tak nieprzyjaznych warunkach, skoro jego zachowanie jest celem caej operacji? Odpowied jest prosta: bo to jedyne miejsce, gdzie twoim gwnym zmartwieniem bdzie natura. aden uchodca ani bandyta tak daleko nie dotrze. Szans na spotkanie zombie na dalekiej Pnocy s jak l do 35 milionw - i jest to rezultat potwierdzony obliczeniami. Podobnie jak w przypadku lasw klimatu umiarkowanego i tundry moe si zdarzy, e na wiosn zamarznite zim zombie zaczn si ponownie uaktywnia. Jeli obozujesz na wybrzeu, strze si umarlakw zniesionych na brzeg przez prdy morskie i penych ywych trupw statkw-widm, wyrzucanych na skay. Z pocztku ycie na wybrzeu mog utrudnia take piraci (wicej o tym w czci powiconej wyspom). Mimo relatywnie niskiego, w porwnaniu do innych rejonw, zagroenia, koniecznoci bdzie utrzymywanie jakiego rodzaju obrony statycznej i zachowanie czujnoci.

5. wyspy
Czy moe by co bezpieczniejszego jako kryjwka ni ziemia oblana ze wszystkich stron gbok wod? Zombie nie pywaj, wic czy ycie na wyspie nie jest oczywistym wyborem w przypadku spenienia si czarnego scenariusza? Do pewnego stopnia - tak. Geograficzna izolacja wyspy uniemoliwia masow migracj zombie, co warto wzi pod uwag, gdy miliardy zombie bd grasowa na wszystkich kontynentach wiata. Nawet kilka mil morskich oddalenia wyspy od staego ldu moe was zabezpieczy przez umarlakami i elaznym uchwytem ich martwych ramion. Ju choby z tego powodu wyspy s zawsze dobrym wyborem. Ale szczery zamiar przeniesienia si na kawaek skay wystajcy z wody to jeszcze nie gwarancja przetrwania. Wyspy bd rwnie oczywistym wyborem dla pozostaych uchodcw. Ruszy na nie kady, kto ma d czy tratw. Bandyci bd je wykorzystywa jako bazy do wypadw upieczych na stay ld. ycie na przybrzenych wyspach moe zniszczy take katastrofa przemysowa, nawet jeli miaa miejsce daleko w gbi ldu, bo w jej nastpstwie trujce substancje mog dosta si do rzek, a nimi do morza. Aby unikn tych niebezpieczestw wybierz tak wysp, do ktrej dotarcie wymaga duego statku i sporych umiejtnoci nawigacyjnych. Szukaj wyspy bez naturalnego portu czy atwo dostpnych pla. To moe sprawi, e bdzie mniej pocigajca dla innych uchodcw, ktrzy wpadli na podobny pomys. Pamitaj te, e zakup wyspy powstrzyma ludzi od ldowania na niej jedynie przed wybuchem kryzysu. Napis teren prywatny, wstp wzbroniony" nie powstrzyma statku penego zdesperowanych, przymierajcych godem uciekinierw. Szukaj wysp z wysokim klifem i o ile to moliwe otoczonych szerokimi, niebezpiecznymi rafami. Nawet jednak majc te naturalne fortyfikacje, umacniaj wzniesion siedzib i dbaj o maskowanie swej obecnoci. Niebezpieczestwo nie mino! W pocztkach kryzysu pomidzy wyspami bd zapewne kry piraci szukajcy atwej zdobyczy u ocalaych. Zawsze utrzymuj posterunek obserwacyjny wypatrujcy ich na horyzoncie. Take zombie mog atakowa wysp na wiele sposobw. Jeli wiat ulegnie epidemii, wiele z nich zapewne trafi na dna oceanw. Istnieje moliwo - cho niedua - spotkania jednego z nich, gdy idc podmorskim stokiem natrafi na nasze wybrzee. Inni mog zosta wyrzuceni przez fale, unoszc si na wodzie dziki wci noszonym kamizelkom ratunkowym, ktre zaoyli za ycia jako pasaerowie na statkach. Poza tym bd si zdarzay statki,

zasiedlone przez zainfekowane zaogi i pasaerw, a w najgorszym przypadku moe doj do katastrofy takiego statku-widma na twoim wybrzeu i wysadzenia miertelnie gronego desantu". Choby si nie wiadomo co dziao, za adne skarby nie niszcz rodkw ucieczki. Wycignij d na pla i dobrze j ukryj, a jeli jest zbyt dua, zacumuj j przy brzegu i zamaskuj. Utrata odzi zamieni twoje bezpieczne schronienie w wizienie.

8. ycie na morzu
Pojawiay si sugestie, e grupa mogaby przey wybuch epidemii na morzu, opanowawszy odpowiedni statek i zebrawszy kompetentn zaog. Teoretycznie jest to moliwe, ale szans na powodzenie takiej akcji s nieskoczenie mae. Schronienia na morzach w dniach wybuchu epidemii zapewne bdzie szuka wielu ludzi, wypywajc na morze we wszystkim, co unosi si na wodzie, od dwuosobowych kajakw po osiemdziesicioty-siczniki. Bd y z tego, co zabior ze sob, szabrowa porty i nadmorskie okolice terenw objtych zaraz, apa ryby i w miar moliwoci destylowa wod do picia. Piraci w szybkich, dobrze uzbrojonych odziach bd przemierza morza i oceany, a przecie ju dzi ci wspczeni morscy bandyci rabuj frachtowce i jachty wzdu wybrzey Trzeciego wiata, a nawet w strategicznie wanych cieninach. W razie spenienia si czarnego scenariusza bandy piratw bez wtpienia zasil tysice nowych czonkw i nie bd ju one tak wybredne jak dotd. Tym bardziej, e zabraknie patroli marynarek wojennych: okrty opuszcz bazy na terenach objtych zaraz i wszystkie jednostki niezaangaowane bezporednio we wsparcie dziaa na ldzie zapewne poszukaj bezpieczniejszych kotwicowisk. W tych odlegych bazach na oceanicznych atolach wszystkie marynarki wojenne wiata zapewne dugimi latami bd czeka na rozwizanie kryzysu. Po paru latach czas i ywio odcisn swoje pitno na zbiorowiskach ludzi, ktrzy wybrali ucieczk na morze. Statki z napdem zalenym od dostaw paliwa wyczerpi wszelkie jego zapasy i bd skazane na bezwadne dryfowanie. Cz zag prbujca znale paliwo w opuszczonych portach i bazach paliwowych na wybrzeu objtym zaraz stanie si poywieniem dla zombie. Po wyczerpaniu lekarstw i witamin wrd zag zaczn szale choroby, takie jak choby szkorbut. Wzburzone morze rozbije cz jednostek. Piraci wygin w potyczkach ze zdeterminowanymi rozbitkami, w wyniku wewntrznych porachunkw, albo te zjedzeni lub poksani przez zombie zasiedlajce bdzce po morzach statki. Zainfekowani piraci zwiksz liczb zombie na morzach. Opuszczone, zaniedbane statki-widma bd bezwadnie przemierzay oceany wiata z zaogami ywych trupw, a ich skowyt poniesie wok sony wiatr. Ten wiatr w kocu spowoduje korozj delikatnych niekonserwowanych mechanizmw, w tym instalacji do odsalania wody morskiej i produkcji prdu. Po paru latach tylko nieliczne statki nadal bd w stanie przemierza morza. Wszystkie inne jednostki zaton, rozbij si na skaach, zostan opanowane przez zombie albo rzuc kotwic gdzie na kocu wiata, gdy ich zaogi zdecyduj si przeczeka kryzys na ldzie. Kady, kto rozwaa egzystencj na morzu, musi dysponowa: A. Co najmniej dziesicioletnim staem dowiadcze pracy na morzu, cywilnym lub wojskowym. 10 lat posia dania luksusowego jachtu tego nie zastpi. B. Solidnej budowy jednostk napdzan wiatrem (aglowiec, rotorowiec) dugoci co najmniej 30 metrw, z wyposaeniem wykonanym z nieorganicznych mate riaw odpornych na korozj. C. Zdolnoci biecego destylowania sonej wody, niezalen od deszczu! Twj system odsalania musi by prosty, atwy w utrzymaniu, odporny na korozj i zdublowany. D. Zdolnoci apania i przygotowywania poywienia

bez uycia wyczerpywalnych paliw. Innymi sowy - ad nych kuchenek gazowych. E. Gruntown wiedz na temat wszystkich wodnych rolin i zwierzt. Wszystkie mineray i witaminy pozy skiwane na ldzie mog by zastpione substytutami pochodzenia morskiego. F. Penym zestawem rodkw ratunkowych dla ka dego czonka grupy na wypadek koniecznoci opuszcze nia statku. G. Znajomoci bezpiecznych przystani. Kada jed nostka pywajca potrzebuje portu, choby najbardziej prymitywnego. Moe to by kilka ska u pnocnych wybrzey Kanady albo jaowy atol na Pacyfiku. Cokol wiek by to byo, bez wiedzy, gdzie si schroni na wy padek sztormu, jeste zgubiony, w sensie dosownym i w przenoni. wiadomo tych wszystkich ogranicze moe ci popchn do rozwizania kompromisowego - uycia statku jako ruchomego domu w podry i poszukiwaniu poywienia: od wyspy do wyspy, od brzegu do brzegu. To na pewno bdzie ycie wygodniejsze i bezpieczniejsze, ni na penym morzu. Naley jednak wystrzega si zombie w pytkich wodach i zawsze, ale to ZAWSZE pilnowa acucha kotwicznego. Teoretycznie taki sposb ycia jest moliwy, ale go nie polecam. Jak dugo wytrzymasz takie prymitywne ycie? Jak dugo potrwa, zanim zombie rozpadn si w proch i py, a twoje ycie wrci do czego cho z pozoru przypominajcego normalno? Niestety, trudno poda jakie konkretne liczby. Pierwszy zombie rozoy si po mniej wicej piciu latach, o ile nie zostanie w midzyczasie zabalsamowany, zamroony lub w inny sposb zakonserwowany. Tyle tylko, e zanim zombie opanuj wiat, moe min nawet i dziesi lat, a pamitaj o tym, e bdziesz ucieka na pocztku wojny, a nie po jej zakoczeniu. Kiedy zombie naprawd bez reszty opanuj Ziemi i nie pozostanie aden ywy czowiek do zjedzenia, po piciu latach wikszo z nich ju si rozoy. Klimat suchy lub zimny zakonserwuje jednak cz potworw, pozwalajc im przetrwa i, co gorsza, dziaa jeszcze przez cae dziesiciolecia. Bandyci, uchodcy i inni rozbitkowie tacy jak ty, mog take pa ich ofiar, dodajc kolejne (lecz ju nie tak masowe) pokolenie zombie do pograjcej si w rozkadzie krwioerczej hordy. Gdy zasadnicza masa umarlakw ulegnie rozkadowi, pozostan ju tylko osobniki zakonserwowane sztucznie lub rozmarzajce kadej wiosny. Na nie trzeba bdzie uwaa jeszcze przez wiele, wiele lat. Jeszcze twoje dzieci i wnuki bd y w strachu przed nimi. Po ilu latach mona bezpiecznie opuci kryjwk? Rok 1: Ogoszono stan wyjtkowy. Uciekasz. Budujesz umocnienia, zakadasz obz. Dzielisz si obowizkami z towarzyszami przetrwania. Zaczynasz nowe ycie. Przez cay czas monitorujesz dzienniki radiowe i transmisje telewizyjne, pilnie ledzc przebieg rozwijajcego si konfliktu. Lata 5-10: Gdzie w cigu tego okresu wojna dobiega koca. ywe trupy opanoway wiat. Odbiorniki zamieraj. Dochodzisz do wniosku, e cay wiat zosta opanowany. Prowadzisz swoje ycie, dogldajc pilnie obrony, gdy bandyci i uchodcy mog zacz dociera w wasz okolice. Rok 20: Po dwch dziesicioleciach izolacji rozwaasz wysanie zwiadowcw. To moe skutkowa dekonspira-cj waszej kryjwki. Jeli zwiadowcy nie wrc w umwionym terminie, naley liczy si z ich utrat i tym, e wasza obecno zostaa wykryta. Pozostacie w ukryciu. NIE wysyaj ekspedycji ratunkowej i przygotuj si do walki. Nie wysyaj kolejnych zwiadowcw przed upywem co najmniej piciu lat. Jeli zwiadowcy wrc, ich ustalenia przesdz o dalszych dziaaniach. Twoi zwiadowcy odkryj nowy wiat, w ktrym mg si zrealizowa jeden z poniszych

scenariuszy: 1. Zombie nadal panuj na Ziemi. Poza zakonser wowanymi lub odmarzajcymi, na wiecie nadal mog ich by miliony. Wystarczy jeden na 6 km2, by zacho way pozycj najgroniejszego drapienika na planecie. Niemal caa ludzko wygina, nieliczni ocaleni yj w ukryciu. 2. Pozostao ju niewielu umarlakw. Rozkad i ci ga wojna wyniszczyy je na tyle, e spotyka si zaledwie pojedyncze osobniki na przestrzeni setek kilometrw. Ludzie zaczynaj wraca do normalnego ycia. Ocaleni zbieraj si w wiksze grupy i zaczynaj odbudowywa wizi spoeczne. Prby te mog przybiera rn form -od harmonijnego wspycia przestrzegajcych prawa obywateli, po chaotyczne, zatomizowane i zanarchizo-wane spoecznoci barbarzycw i watakw. Ta ostatnia forma odbudowy spoeczestwa powinna nakoni was do pozostania w kryjwce. Zawsze istnieje take moliwo, do odlega, e na arenie dziejw pokae si ktry z ukrywajcych si rzdw. Dysponujc resztkami policji i wojska, ukrytymi zapasami rodkw technicznych i dokumentacj technologiczn, moe z powodzeniem podj prb popchnicia ocalaej ludzkoci na powoln, ale prost drog do odzyskania pozycji dominujcego gatunku na Ziemi. 3. Nic nie przetrwao. Zanim ulegy cakowitemu rozkadowi, zombie zniszczyy wszelkie lady ludzkoci. Uchodcy zostali zjedzeni, bandyci pozabijali si nawzajem lub ulegli umarlakom. Inne kryjwki pady ofiar atakw, chorb, walk wewntrznych lub po prostu nudy. Na zewntrz istnieje wiat kompletnej ciszy bez ludzi i zombie. Poza szumem wiatru wrd lici, fal uderzajcych o brzeg, nawoywa ocalaych zwierzt, Ziemia odnalaza niesamowity spokj, ktrego nie zaznaa od miliona lat. Niezalenie od przemian w wiecie ludzi wiat zwierzcy zapewne take uleg metamorfozie. Kade stworzenie niezdolne do ucieczki zostao zjedzone przez zombie. Sytuacja ta doprowadzi niemal na pewno do wyginicia wielkich zwierzt rolinoernych, gwnego poywienia duych drapienikw. Oprcz nich na krawdzi zagady stan take ptaki drapiene oraz padlinoercy, gdy ciaa zakaone wirusem zombizmu pozostaj trujce po mierci. Nawet owady, zalenie od wielkoci i prdkoci, mog pa ofiar zombie. Trudno orzec, jakie formy fauny ocalej. Bez wtpienia mona natomiast przewidywa, e opanowanie wiata przez zombie bdzie miao na globalny ekosystem wpyw nie mniejszy, ni ostatnie zlodowacenie.

l CO POTEM?
Scenariusze filmw zwykle pokazuj ludzi ocalaych z zagady wiata, prowadzcych odbudow ycia wielkimi, dramatycznymi krokami - na przykad opanowujcych ca metropoli. Taki zabieg pozwala na wykonanie efektownych zdj w filmie, ale nie ma to nic wsplnego z bezpiecznym lub choby efektywnym sposobem rekolo-nizacji planety. Zamiast maszerowa mostem Washing-tona, by zasiedli na nowo Manhattan, bezpieczniejszym i sensowniej szym rozwizaniem byoby albo pozosta w kryjwce i przystosowa j do staego ycia, albo przenie si do innego, bardziej przyjaznego ludziom, ale wci pooonego na odludziu schronienia. Na przykad, jeli chronie si na maej wysepce, to zajmij wiksz, niezasiedlon przez innych ludzi. Po zlikwidowaniu ostatnich ocalaych na niej zombie moesz zamieszka w zachowanych budynkach. Na ldzie mona si przenie z tundry czy pustyni do najbliszego opuszczonego miasteczka. Podrczniki przetrwania na wypadek kataklizmw i teksty historyczne bd najlepszym przewodnikiem w dziele odbudowy. Ksiki mog pomin jednak jeden aspekt, o ktry musisz zadba sam - pamitaj o bezpieczestwie swojego

nowego cywilizowanego domu! To ty bdziesz swoim rzdem, swoj policj i wojskiem. Odpowiedzialno za bezpieczestwo spada wycznie na ciebie i cho bezporednie, najwiksze zagroenie mogo przemin, to nie wolno przyjmowa, e jest si cakowicie bezpiecznym. Cokolwiek ci spotka, czemukolwiek przyjdzie ci stawi czoo, si powinna ci dodawa wiadomo, e przeye wanie najwiksz katastrof od czasu wyginicia dinozaurw - wiat ywych trupw.

Rozdzia 7 Zombie na przestrzeni dziejw. Rozdzia ten nie zawiera kompletnej listy potwierdzonych przypadkw atakw zombie. Opisano w nim jedynie zdarzenia przedstawione w dokumentach i relacjach autorstwa ocalonych, do ktrych udao si dotrze autorowi. Najtrudniejsze do odnalezienia byy relacje zachowane w historii narracyjnej spoeczestw prymitywnych. Historie te byy zapominane, gdy przechowujce je w zbiorowej pamici spoeczestwo rozpadao si na skutek wojen, zniewolenia, katastrof naturalnych lub po prostu w wyniku rozmycia si we wspczesnym, ponadnarodowym wiecie. Kto wie, ile jeszcze historii, ile wanych informacji (a moe nawet recept na uleczenie infekcji) poszo w zapomnienie na przestrzeni stuleci? Nawet w wiecie tak godnym informacji jak nasz dowiadujemy si jedynie o znikomej czci oglnej liczby atakw. Wynika to do pewnego stopnia ze zmowy milczenia wiata politycznego i duchowego, ktry trzyma w tajemnicy wszelkie informacje na temat ywych trupw. Po czci jest to efekt niewiedzy o przeszych wybuchach epidemii: ci, ktrzy podejrzewaj atak zombie, z obawy o swoj wiarygodno wol milcze i zachowa tego rodzaju informacje dla siebie. To wszystko sprawia, e mamy do dyspozycji list krtk, ale za to dobrze udokumentowan. Opisy atakw uoone s w kolejnoci chronologicznej zdarze, a nie daty ich odkrycia.

60 ooo lat p.n.e., Katanda, rodkowa Afryka

Ostatnio przeprowadzona ekspedycja odkrya w grnym biegu rzeki Semliki w jaskini nad brzegiem 13 skruszonych czaszek. Obok znaleziono spor ilo skamieniaego popiou. Badania laboratoryjne dowiody, e popioy zawieraj szcztki trzynastu rnych osobnikw homo sapiens. Na cianie jaskini odkryto malowido skalne przedstawiajce sylwetk ludzk z wycignitymi w gecie groby rkami i utkwionymi w widza gronie spogldajcymi oczyma. Odkry tych cz badaczy nie chce przyj za wizerunek wybuchu epidemii. Jedni twierdz, e rozbite czaszki i spalone koci to dowd, i w jaskini dokonano likwidacji zombie, a malowido cienne stanowi ostrzeenie dla przyszych pokole. Inni domagaj si namacalnych dowodw w rodzaju odkrycia ladw wirusa zombizmu w skamieniaym popiele. Badania nadal trwaj. Jeli dowiod, e w Katandze istotnie zabito zombie, pozostaje pytanie, co sprawio, i midzy tym a kolejnym zanotowanym atakiem upyno tak wiele czasu.

3000 lat p.n.e., Hieraconpolis, Egipt

W roku 1892 Brytyjczycy odkryli tajemniczy grb. Nie potrafiono znale odpowiedzi na pytanie, kogo tam pochowano, ani jakie miejsce w hierarchii spoecznej zajmowa ten osobnik. Po otwarciu krypty odnaleziono w jej rogu skulone, jedynie czciowo rozoone ciao. Wszystkie wewntrzne powierzchnie krypty pokryte byy rysami, jakby kto prbowa od rodka wydrapa sobie drog na zewntrz. Eksperci sdowi stwierdzili potem, e rysy te powstaway w przecigu kilku lat! Na tkankach zachowanej czci ciaa stwierdzono kilka ladw uksze, ktrych zarys wskazywa na to, e byy to lady ludzkich szczk. Sekcja zwok wykazaa pen zgodno obrazu patologicznego mzgu z zanotowanymi skutkami dziaania wirusa zombizmu (cakowity rozkad pata czoowego), a nawet pozwolia stwierdzi obecno ladw samego wirusa. Do dzi trwaj debaty, czy to nie wanie ten przypadek sprawi, e egipscy specjalici zaczynali potem mumifikowanie cia od usunicia mzgu.

Rok 500 p.n.e., Afiyka

W czasie wyprawy kolonizacyjnej wzdu zachodniego wybrzea kontynentu jeden z najsynniejszych podrnikw staroytnej cywilizacji zachodniej, Hanno z Kartaginy, zapisa w dzienniku okrtowym: gorylami" (cho w rzeczywistoci goryle nigdy nie zamieszkiway czci Afryki opisywanej we wspomnianym fragmencie), mona dowodzi, e i te epizody byy jedynie wytworem jego bujnej wyobrani albo, co gorsza, efektem pniejszej ingerencji w tekst dziennikw. Majc wszystkie te zastrzeenia na uwadze, trzeba jednak zauway, e relacja Hanno pasuje do innych opisw ywych trupw.

U brzegu poronitego wielkim gszczem, w ktrym szczyty wzgrz giny w chmurach, wysaem na ld ekspedycj w poszukiwaniu sodkiej wody. (...) Nasi wrbici ostrzegali mnie przed t wypraw. Wieszczyli ziemi przeklt, zamieszkan przez demony opuszczone przez bogw. Wymiaem ich obawy i zapaciem za ten bd najwysz cen. (...) Z trzydziestu i piciu wysanych tylko siedmiu powrcio. (...) Ocaleni szlochali ze strachu przed potworami zamieszkujcymi gstwin. Mieli to by ludzie o szczkach wy, pazurach lamparta i z oczyma gorejcymi od piekielnego ognia. Ostrza ciy ich ciaa, ale nie ronili ani kropli krwi. Poarli naszych marynarzy, ktrych krzyki przynosi wiatr. (...) Wrbici ostrzegali mnie przed tymi, ktrzy powrcili ranni, mwic, e przynios zgub wszystkiemu, czego dotkn. (...) Popieszylimy na statki, porzucajc tych biedakw na pastw zamieszkujcych tam ludzkich potworw. Niechaj bogowie mi wybacz. Jak wiedz wszyscy, ktrzy czytali dzienniki Hanno, jest to dzieo mocno kontrowersyjne i budzce spory wrd naukowcw. Biorc pod uwag inne fragmenty dziea, w ktrych Hanno opisuje konfrontacj z wielkimi, podobnymi do map potworami, ktre nazywa

Rok 329 p.n.e., Afganistan

W czasie wojny w Afganistanie pododdzia specnazu wielokrotnie eksplorowa rejon, w ktrym onierze odnaleli macedosk kolumn wzniesion przez wojska legendarnego zdobywcy wiata antycznego, Aleksandra Wielkiego. Siedem kilometrw od kolumny komandosi odkryli pozostaoci koszar z okresu hellenistycznego. Wrd odnalezionych przedmiotw bya tam maa brzowa waza pokryta rytowanym reliefem. Obrazy wyryte na obwodzie wazy pokazyway: (1) jednego czowieka ksajcego drugiego; (2) ofiar lec na ou mierci; (3) ofiar powstajc z oa mierci, a dalszy obrt wazy pokazywa z powrotem scen (1). Waza ta moe by dowodem na to, e wojska Aleksandra byy wiadkiem wybuchu epidemii zombizmu lub e lokalne spoecznoci opowiaday im o tym, czego dowiadczyy.

Rok 212 p.n.e., chiny

W czasach dynastii Qin cesarz, chcc uchroni ludno przed niebezpiecznymi mylami", nakaza spalenie wszystkich ksig niedotyczcych praktycznych problemw dnia codziennego, w rodzaju uprawy roli czy budownictwa. Nigdy si nie dowiemy, czy relacje o atakach zombie take zginy w pomieniach. Uchowa si jednak mao znany ustp rkopisu medycznego, zamurowanego w cianie przez zgadzonego pniej naukowca, ktry moe dowodzi, e takie zdarzenia miay miejsce: Jedynym lekarstwem dla ofiar Koszmaru Wiecznego Przebudzenia jest powiartowanie i spalenie zwok. Schwytanego pacjenta naley zwiza, a usta zakneblowa som i dokadnie zawiza. Odj koczyny i organy, unikajc kontaktu z pynami cielesnymi. Wszystko to spali i popioy rozrzuci na minimum tuzin li w kadym kierunku. Nie ma innych lekarstw, gdy choroba jest nieuleczalna, a (...) podanie ludzkiego misa jest niezaspokojone. (...) Jeli napotka si grup chorych w takiej liczebnoci, e nie ma szans na pochwycenie i zwizanie kadego, naley ich jak najszybciej zdekapitowa. (...) Szpadel jest do tego najbardziej uyteczn broni. Zwraca uwag, e o ofiarach Koszmaru Wiecznego Przebudzenia" nie mwi si wcale jak o zmarych. Jedynie zalecenia co do sposobu likwidacji i wzmianka o jedzeniu misa ludzi wskazuj na to, e w staroytnych Chinach byli obecni zombie.

Rok 121, Kaledonia (Szkocja)

Przebieg tych wydarze jest dobrze udokumentowany, cho nie wiadomo, co wywoao wybuch epidemii. Lokalni wodzowie plemion barbarzyskich, biorc ywe trupy za obkanych ludzi, wysali ponad 3000 zbrojnych, by pooy kres rebelii szalecw". W rezultacie ponad 600 wojownikw zostao poartych, a reszta, poksana, zasilia szeregi zombie. wiadkiem starcia by podrujcy w okolicy rzymski kupiec, Sykstus Semproniusz Tubero. Nie mia wprawdzie pojcia z kim walczyli barbarzycy, ale obserwowa bitw na tyle uwanie, by spostrzec, e jedynie pozbawienie gowy kado kres zagroeniu ze strony przeciwnika. Ledwo uszedszy z yciem, Tubero zameldowa o swoich

obserwacjach Markowi Lucjuszowi Terencjuszowi, komendantowi najbliszego garnizonu rzymskiego w okupowanej czci Brytanii. W odlegoci ledwo dnia drogi znajdowaa si horda 9000 zombie. Podajc na plecach fali uchodcw, ktra ruszya na poudnie, ywe trupy zbliay si powoli do rzymskich posterunkw. Terencjusz mia w swoim granicznym garnizonie do dyspozycji ledwie jedn kohort (ok. 480 ludzi). Najblisze posiki byy oddalone o trzy tygodnie marszu. W tej sytuacji dowdca postanowi podj prb samodzielnej obrony. Rozkaza wykopa dwa gbokie na dwa i p metra rowy, zbiegajce si do rodka, tworzc korytarz szerokoci ptora kilometra. Cao tworzya rodzaj szerokiego lejka, skierowanego na pnoc. Oba ukone rowy wypeniono bitumen iuidum, olejem skalnym, czyli surow rop naftow powszechnie uywan w tamtych stronach do lamp oliwnych. Gdy pojawio si czoo hordy zombie, olej w rowach zosta podpalony, zaganiajc nadchodzcych umarlakw do rodka. Te, ktre prboway wyj na zewntrz, wpaday do roww i, tam uwizione, ulegay spaleniu. Reszta zostaa skierowana do korytarza, w ktrym najwyej 300 potworw mogo sta w jednym rzdzie. Terencjusz ustawi swoich onierzy szeregiem w poprzek wyjcia z lejka, kaza doby mieczy, unie tarcze i ruszy do ataku na wroga. Po trwajcej a 9 godzin bitwie jego onierze obcili gowy wszystkim zombie, a ciaa i wci usiujce ksa gowy zepchnito do roww z poncym olejeni. Rzymianie stracili 150 ludzi. Rannych nie byo, gdy na rozkaz Terencjusza legionici zabijali poksanych na miejscu. Skutki tego wybuchu epidemii byy znaczce zarwno na krtk met, jak i historycznie. Cesarz Hadrian nakaza zebranie wszelkich informacji dotyczcych tego i podobnych epizodw w jednym tomie, ktry ujmowa cao zagadnie zwizanych z zombie. Podrcznik w zawiera opis cech pozwalajcych rozpozna ywego trupa, jego sposoby zachowania i zalecenia dotyczce efektywnych metod zwalczania umarlakw. Instrukta zaleca take przeznaczenie licznych wojsk do przeciwdziaania nieuniknionej panice ludnoci cywilnej". Egzemplarze tego dziea noszcego tytu Rozkaz oglny numer XXXVII", dostarczono do dowdztwa kadego legionu na terenie Cesarstwa. Dziki temu wybuchy epidemii na terenach podlegajcych rzymskiej okupacji byy szybko rozpoznawane, opanowywane i likwidowane, nigdy nie osigajc rozmiarw godnych relacjonowania w kronikach. Uwaa si rwnie, e to wanie bitwa stoczona przez Terencjusza doprowadzia do budowy Wau Hadriana - cigu fortyfikacji, ktry skutecznie odgrodzi pnocn Kaledoni od reszty wyspy. Byo si czego ba, gdy wedug dzisiejszej klasyfikacji doszo tam do wybuchu epidemii klasy III, najpotniejszego z kiedykolwiek zanotowanych!

Rok 140-141, Thamugadi, Numidia (Algieria)

Lucjusz Waleriusz Strabo, rzymski gubernator prowincji, zanotowa sze lokalnych wybuchw epidemii wrd nomadw. Wszystkie zostay zduszone w zarodku przez dwie kohorty stacjonujcego w prowincji III Legionu Augusty. Oglna liczba zneutralizowanych zombie: 134. Strat wasnych: 5. Oprcz oficjalnego raportu, wydarzenia te znalazy odbicie w dokumentach prywatnych. Wpis z dziennika sapera zawiera wan obserwacj: Miejscowa rodzina pozostawaa uwiziona w swoim domu przez co najmniej dwanacie dni, podczas gdy bestie drapay i szarpay za zamknite drzwi i okna. Kiedy zlikwidowalimy nieczyste stworzenia i uratowalimy rodzin, sprawiali wraenie obkanych. Z tego, co udao si od nich dowiedzie, bezustanne jki i wycie tych bestii, dzie w dzie i noc w noc, byy dla tych nieszcznikw bezlitosn, nieznon tortur. To pierwsza relacja podnoszca aspekt psychologicznych skutkw ataku zombie. Wszystkie siedem incydentw, biorc pod uwag chronologi zdarze, byo zapewne skutkiem niedokadnej likwidacji ogniska zarazy - wystarczy jeden lub kilku pominitych osobnikw, by ponownie zainfekowa raz oczyszczony teren.

Rok 156, Castra Regina, Germania (poudniowe Niemcy)

Po ataku siedemnastu zombie zosta zainfekowany wany miejscowy duchowny. Rzymski

dowdca garnizonu, prawidowo rozpoznajc symptomy zakaenia, nakaza swoim podwadnym likwidacj zaraonego. Miejscowa ludno stana w obronie duchownego i wszcza rozruchy. Oglna liczba zneutralizowanych zombie: 10, wliczajc kapana. Straty wasne: 17 legionistw, wszyscy polegli w wyniku zamieszek. Liczba cywilw zabitych przez Rzymian w czasie tumienia rozruchw: 198.

Rok 177, bezimienna osada (poudniowo-zachodnia Francja)

pobliu

Tolosy,

Akwitania

Epizod opisany w licie wysanym przez podrujcego kupca do brata w Kapui: Cuchncy czowiek w stanie rozkadu wyszed z lasu. Na jego szarej skrze wida byo wiele ran, ale nie pyna z nich ani kropla krwi. Kiedy zobaczy kwilce dziecko, jego ciaem wstrzsn dreszcz podniecenia. Ze wzrokiem utkwionym w malcu otworzy usta i wyda z siebie zawodzcy jk. (...) Dariusz, emerytowany legionista, podbieg (...), odepchn skamienia z przeraenia matk, jedn rk zabra jej dziecko, a drug doby miecza. Gowa przeraliwego stwora potoczya si pod jego nogi, a potem w d zbocza, razem z upadajcym ciaem. (...) Dariusz nalega, by nosili skrzane kaftany, kiedy wrzucali resztki potwora do ognia. (...) Gow, wci kapic paszczk, cinito w pomienie. Ten fragment ilustruje typowe rzymskie podejcie do problemu ywych trupw: bez strachu, bez przesdw, po prostu kolejny problem wymagajcy praktycznego rozwizania. To by ostatni znany przypadek ataku zombie w czasie trwania Cesarstwa Rzymskiego. Pniejsze nie byy ju ani tak skutecznie zwalczane, ani tak rzeczowo opisywane.

Rok 700, Fryzja (pnocna Holandia)

Pewien obraz odkryty ostatnio w skarbcu amsterdam-skiego Rijksmuseum jest namacalnym dowodem wydarzenia, ktre, jak wykazaa analiza fizyczna dziea, datuje si okoo roku 700 naszej ery. Polichromia przedstawia oddzia rycerzy w penych zbrojach atakujcy zgraj szarych oberwacw z okrwawionymi ustami. Z ich cia stercz strzay, widoczne s take inne rany. W centrum obrazu rycerze cieraj si z przeciwnikami, obcinajc im gowy mieczami. W dolnym rogu malowida trzy zombie klcz nad lecym na ziemi rycerzem. Cz pancerza zostaa ju zdarta, jeden ze stworw odrywa mu wanie koczyn, a pozostae poeraj odsonite ciao. Obraz nie jest podpisany, a nikt w muzeum nie jest w stanie udzieli informacji, w jaki sposb ani skd dzieo to trafio do zbiorw.

Rok 850, nieznana prowincja Saksonii (pnocne Niemcy)

Bearnt Kuntzel, mnich pielgrzymujcy do Rzymu, zapisa ten incydent w swoim pamitniku. Zombie wyoni si z gstwiny Czarnego Lasu, poksa i zainfekowa miejscowego rolnika. Ofiara reanimowaa si kilka godzin po mierci i zaatakowaa swoj rodzin. Pniej choroba rozprzestrzenia si na ca wiosk. Ocaleni uciekli do zamku swego pana, nie zdajc sobie sprawy z tego, e s wrd nich rwnie poksani. Rozszerzajce si ognisko zarazy przycigno tum gapiw z ssiednich wiosek. Miejscowy proboszcz orzek, e nieszcznicy zostali optani przez diaba, ktrego naley z nich wypdzi wod wicon i piewami. Prba egzorcyzmw skoczya si masakr, po ktrej wierni zostali albo zjedzeni, albo sami stali si umarlakami. Zdesperowani okoliczni feudaowie zjednoczyli swe siy, by ogniem i mieczem oczyci wit ziemi z szataskiego pomiotu". Silna strachem ekspedycja spalia wszystkie wioski i napotkanych zombie w promieniu 50 mil rzymskich, nie oszczdzajc w zapale bitewnym wielu ywych wieniakw. Zamek waciciela pierwszej zaatakowanej wioski, ktrej mieszkacy zamknli si tam wraz z zainfekowanymi jeszcze ywymi, sta si w tym czasie gniazdem zarazy, w ktrym szalao, nie mogc si wydosta na zewntrz, ponad 200

zombie. Poniewa obrocy zaniku zamknli bramy i podnieli most, uczestnicy ekspedycji oczyszczajcej nie byli w stanie go zdoby. W rezultacie zamek uznano za nawiedzony" i pozostawiono wasnemu losowi. Jeszcze przez ponad dziesi lat przechodzcy w pobliu chopi syszeli zza murw zawodzenie uwizionych zombie. Wedug zapiskw Kuntzela naliczono 573 zabitych ywych trupw i ponad 900 zjedzonych wieniakw. Rezultatem wybuchu by te pogrom w okolicznej osadzie ydowskiej, ktrej mieszkacw obwiniano o rzucenie uroku. Pamitnik Kuntzela odnaleziono przypadkowo w watykaskim archiwum w roku 1973.

Rok 1073, Jerozolima

Historia doktora Ibrahima Obeidallacha, pioniera nauki 0o fizjologii zombie, ilustruje zmienne koleje ludzkiej wie dzy o tym zjawisku - wielkie kroki naprzd i wywoane ignorancj tragiczne kroki w ty w dziele poznawania 1i zrozumienia ywych trupw. Z nieznanych przyczyn doszo do wybuchu epidemii w Jaffie, porcie na wybrzeu Palestyny. Lokalna milicja, dysponujc przetumaczonym egzemplarzem rzymskiego Rozkazu oglnego numer XXXVII" z powodzeniem zastosowaa jego zalecenia, skutecznie eliminujc zagroenie przy minimum strat ludzkich. Wrd pojmanych bya moda kobieta ukszona przez zombie, ktr zawieziono do doktora Obeidallacha, synnego lekarza i biologa. Obeidallach przekona (by moe apwk) onierzy, by wbrew zaleceniom Rozkazu XXXVII", nakazujcego natychmiastowe cicie i caopalenie wszystkich poksanych, przekazali mu opiek nad umierajc kobiet, aby mg j zbada. Zawarto w kocu kompromis: chor zabrano do miejskiego wizienia, gdzie lekarz przenis si z caym swoim instrumentarium. Tam, w celi, pod czujnym okiem strw prawa, bacznie obserwowa zwizan ofiar, bdc wiadkiem jej mierci, a potem reanimacji. Korzystajc z moliwoci, jakie dawao unieruchomienie chorego, wykona przy tym szereg pionierskich bada. Odkrywajc, e wszystkie funkcje yciowe niezbdne do podtrzymania ycia ustay, Obeidallach naukowo udowodni, e zombie jest obiektywnie organizmem martwym, lecz nadal funkcjonalnym. Po dokonaniu tych odkry podrowa po Bliskim Wschodzie, zbierajc informacje na temat innych przypadkw zarazy. Badania Obeidallacha udokumentoway ca fizjologi zombie. Jego notatki miay zawiera wiadomoci na temat systemu nerwowego i ukadu pokarmowego umarlaka, zalenoci tempa rozkadu ciaa od rodowiska zewntrznego, a nawet kompletne badania nad wzorcami behawioralnymi ywych trupw, co gdyby si potwierdzio, byoby naprawd zadziwiajcym osigniciem, biorc pod uwag epok, w ktrej Obeidallach y i pracowa. Niestety, ten zadziwiajcy czowiek zosta w roku 1099 uznany przez chrzecijaskich zdobywcw Jerozolimy za czciciela szatana i stracony, a jego dorobek naukowy zniszczono niemal w caoci. Cz zapiskw ocalaa na kolejnych kilka stuleci w Bagdadzie, ale do dzi zachoway si jedynie strzpy bada Obeidallacha. Historia ycia, eksperymentw, oglny opis naukowej spucizny i dzieje poaowania godnego koca naukowca z rk krzyowcw ocalay, opowiedziane przez ydowskiego historyka, koleg i biografa Obeidallacha. Czowiek ten zdoa uciec do Persji, gdzie jego dzieo skopiowano. Przez pewien czas cieszyo si popularnoci na rnych dworach bliskowschodnich. Jedna z tych kopii dotrwaa do dzi w Archiwum Narodowym w Tel Awiwie.

Rok 1253, Fiskurhofh, Grenlandia

Islandzki wdz Gunnbjorn Lundergaart, idc w lady swych nordyckich przodkw-eksploratorw, zaoy koloni u ujcia izolowanego fiordu. Lundergaart wysadzi na brzeg 153 kolonistw, a po spdzeniu zimy na brzegu poeglowa z powrotem do ojczyzny po zapasy i dalszych osadnikw. Gdy powrci po piciu latach, zamiast kwitncej osady zasta ruiny z trzema tuzinami ogryzionych do czysta szkieletw. Powiada si, e napotka rwnie trzy istoty, dwie kobiety i dziecko o szarej

skrze, ze ladami wielu ran, z ktrych nie cieka krew. Na widok Gunnbjorna i jego ludzi istoty skieroway si w ich stron. Nie odpowiadajc na adne kierowane do nich sowa, stworzenia rzuciy si na Wikingw i zostay natychmiast zarbane mieczami i toporami. Normano-wie, podejrzewajc kltw bogw, ktra zawisa nad ekspedycj, spalili zabudowania i wszystkie ciaa. Lunder-gaart poleci Wikingom, by i jego zabili, powiartowali i spalili, umoliwiajc mu doczenie do rodziny, ktra znajdowaa si wrd ofiar. Saga o Fiskurhofn" zostaa opowiedziana przez czonkw ekspedycji irlandzkim mnichom, ktrzy zapisali j, dziki czemu przetrwaa w archiwach narodowych w Reykjaviku. Stanowi ona najdokadniejszy opis kontaktu nordyckiej cywilizacji z zombie i moe stanowi wyjanienie tajemniczego, nagego zakoczenia nordyckiej kolonizacji Grenlandii na pocztku XIV wieku.

Rok 1281, chiny

Wenecki podrnik Marco Polo zapisa w swoim dzienniku wyprawy, e w czasie wizyty w letnim paacu cesarza w Xanadu Kubiaj-chan pokaza im odcit gow zombie zamknit w soju ze spirytusem (Polo opisa pyn jako wod z esencj wina, ale bezbarwn i z gryzcym aromatem"). Gow t mia, wedug Kubiaja, odci jego dziad Czyngis-chan w drodze powrotnej z podbojw na Zachodzie. Polo napisa, e gowa bya w peni wiadoma ich obecnoci, a nawet spogldaa na nich na wp rozoonymi oczyma. Kiedy zbliy rk do szka, gowa kapaa szczkami, prbujc ugry go w palce. Cesarz strofowa go za dranienie gowy i przypomnia histori dworzanina, ktry mia mniej szczcia i zosta ukszony. Urzdnik zmar po jakim czasie, po czym mia zmartwychwsta i zaatakowa swoj sub". Polo twierdzi-, e gowa ya" przez cay okres jego pobytu w Chinach. Nikt nie zna dalszych losw tej pamitki. Gdy Polo powrci z Chin, historia o gowie zostaa ocenzurowana przez Koci, i dlatego nie ma jej w oficjalnym wydaniu pamitnika. Historycy spekuluj, e skoro imperium Mongow signo a po Bagdad, gowa moga nalee do jednego z obiektw bada Obeidallacha, co zapewnioby jej bez wtpienia tytu najduej yjcego" okazu ywego trupa.

Rok 1523, oaxaca, Meksyk

Miejscowi prawi o chorobie, ktra zaciemnia dusz, wywoujc aknienie krwi bratniej. Ciaa mw, niewiast, nawet dzieci, szarzej od zgnilizny i nabieraj woni nieczystej. Dla tych, ktrych ciemno duszy dopadnie, nie masz lekarstwa krom mierci, a i t ogie jeno przynosi, bo cia ich nijaki ludzki or si nie ima. Przypado t na pogan bez wtpienia cign brak aski pana naszego, Jezusa Chrystusa, na ktr zaprawd nie masz lekarstwa. Ubogaciwszy ich masy poznaniem prawdziwej aski i wiatoci wiekuistej, musimy teraz prbowa odnale te nieszczsne ofiary zatwardziaoci i oczyci je z caych si mocy niebieskich. Fragment ten pochodzi ma pono z zapiskw ojca Estebana Negrona, hiszpaskiego ksidza i badacza postaci Bartolomeo de las Casasa. Pierwotnie usunity z wydanego dziea zosta niedawno

odkryty w Santo Domingo. Wrd badaczy panuj podzielone zdania co do jego autentycznoci. Cz uwaa go za prawdziwy dokument epoki, ktry pad ofiar kocielnej cenzury. Inni z kolei uznaj go za apokryf, czy nawet faszerstwo, w rodzaju synnych niedawno rzekomych dziennikw Hitlera.

Rok 1554, Ameryka Poudniowa

Hiszpaska ekspedycja pod wodz Don Rafaela Cordo-zy penetrowaa Amazoni w poszukiwaniu mitycznego Eldorado - Zotego Miasta. Przewodnicy z plemienia Tupi przestrzegali konkwistadorw przed wejciem do miejsca, ktre nazywali Dolin Wiecznego Snu. Wedug ich przestrg, mieli tam napotka stwory wyjce jak wiatr i aknce krwi. Wielu ludzi tam weszo - mwili Tupi -ale aden nie powrci. Wikszo konkwistadorw byo przeraonych opowieci krajowcw i prosio dowdc, by powrcili na wybrzee. Cordoza zby ich obawy, podejrzewajc, e Tupi zmylili t opowie, by zniechci go do poszukiwa Zotego Miasta i rozkaza posuwa si dalej. W nocy obz zaatakoway dziesitki ywych trupw. Co dziao si dalej, pozostao na zawsze zagadk. Zgodnie z list pasaerw statku Santa Yeronica, ktry przywiz Cordoz z Ameryki Poudniowej do Santo Domingo, Don Rafael dotar z powrotem na wybrzee jako jedyny ocalay. Czy walczy do koca, czy opuci swoich towarzyszy - nie wiadomo. Rok pniej wrci do Hiszpanii, gdzie opowiedzia pen histori nieudanej ekspedycji i ataku, ktry wyniszczy jej uczestnikw, na dworze krlewskim i w witym Oficjum w Rzymie. Nikt nie da mu wiary. Dwr oskary go o sprzeniewierzenie rodkw przyznanych na ekspedycj, a Oficjum o blunierstwo. Zmar w biedzie i zapomnieniu, odarty z tytuw i ludzkiego szacunku. Jego historia nie przetrwaa w oryginalnym zapisie, cho mona si pokusi o jej odtworzenie z fragmentw i odnonikw zawartych w hiszpaskich dokumentach z tamtej epoki.

Rok 1579, rodkowy Pacyfik

W czasie swej wyprawy dookoa Ziemi sir Francis Drak - pirat, ktry sta si brytyjskim bohaterem narodowym - rzuci kotwic u brzegw bezimiennej wyspy, by odnowi zapasy wody i poywienia. Krajowcy uprzedzali go, by nie odwiedza pobliskiej wysepki zamieszkanej przez Bogw Zmarych. Wedle zwyczaju umieszczano tam wszystkich zmarych i miertelnie chorych, ktrych Bogowie Zmarych zabierali stamtd do ycia wiecznego. Drak, zafascynowany histori, postanowi zbada, czy tak jest naprawd. Z pokadu okrtu obserwowa grup krajowcw, ktrzy zawieli na wysepk ciao umierajcego. Po umieszczeniu go na play przewodnik grupy kilkakrotnie zad w konch, po czym krajowcy popiesznie odpynli z wyspy. Po chwili z dungli wychyno kilka postaci, ktre zaczy poera lece na piasku ciao, po czym odeszy koyszcym si krokiem. Ku zdumieniu Drak'a, po jakim czasie nadgryziony zmary wsta z piasku o wasnych siach i poczapa za nimi. Drak do koca ycia nigdy nie wspomina o tym incydencie. Fakt w wyszed na jaw, gdy po jego mierci odnaleziono tajny dziennik wyprawy, przechodzcy z rk do rk wrd prywatnych kolekcjonerw, zanim wreszcie trafi do admiraa Jackyego Fishera, ojca nowoczesnej Royal Navy. W roku 1907 Fisher wykona kilka kopii dziennika i podarowa je w prezencie gwiazdkowym swoim przyjacioom. W dokumencie tym Drak podaje dokadn pozycj wysepki, ktr nazwa Wysp Potpionych.

Rok 1583, Syberia

Zagubiona i godujca grupa zwiadowcw ekspedycji kozackiej Jermaka zostaa przygarnita przez azjatyckie plemi. Europejscy gocie, gdy tylko odzyskali siy, odpacili im za gocin, ogaszajc si wadcami wioski, i zaoyli w niej lee zimowe, w ktrym postanowili przetrwa zim i doczeka nadcignicia gwnych si swego dowdcy. Po zjedzeniu wszystkich zapasw zgromadzonych na zim przez krajowcw Kozacy uciekli si do kanibalizmu, poerajc trzynastu swoich gospodarzy, zanim reszta zdoaa uciec na lodow pustyni. Gdy skoczy si zapas wieego misa z uboju Azjatw, Kozacy postanowili uy wioskowego cmentarza, na ktrym wiecznie panujcy tu mrz zakonserwowa ciaa zmarych, jako naturalnej spiarni. Pierwsze wykopane ciao naleao do okoo dwudziestoletniej kobiety, pochowanej ze zwi-

zanymi rkami i nogami oraz kneblem w ustach. Kiedy przeniesione do ciepej izby ciao odtajao, zmara oya na oczach zdumionych Kozakw. W nadziei na to, e dowiedz si od niej jak tego dokonaa, zdjli jej knebel. Ju w czasie jego cigania kobieta ugryza w rk jednego z Kozakw. Ignorujc niebezpieczestwo, przybysze w swojej niewiadomoci i krtkowzrocznoci powiartowali, upiekli i zjedli jej ciao. Tylko dwch Kozakw nie uczestniczyo w uczcie: ukszony (koledzy uznali, e szkoda misa dla i tak umierajcego) i czowiek gboko przesdny, ktry uzna, e miso trupa jest przeklte. Mia racj, gdy tej nocy wszyscy uczestnicy uczty |t zmarli, otruci. Ranny Kozak zmar rano. Jedyny ocalay prbowa spali ciaa towarzyszy. Gdy szykowa stos caopalny, poksany reanimowa si i zacz go ciga. Kozak ucieka ile si na przeaj przez step. Po mniej wicej godzinie pocigu nowo reanimowany zombie zamarz i znieruchomia. Uciekinier brn jeszcze kilka dni przez zmroony step, nim zosta odnaleziony i uratowany przez innych zwiadowcw Jermaka. Jego histori opisa rosyjski historyk, ojciec Piotr Gieorgiewicz Watutin. Kronika Watutina pozostawaa nieznana, przez wiele pokole ukryta w odlegym monasterze na wyspie Walaam na jeziorze adoga. Dopiero niedawno zostaa przetumaczona na angielski. Kroniki milcz o losie niefortunnych azjatyckich gospodarzy Kozakw, nie wiadomo nawet, do jakiej grupy etnicznej si zaliczali. Odwet ekspedycji karnej Jermaka sprawi, e niewielu jej czonkw przeyo. Natomiast z naukowego punktu widzenia opowie ta zawiera pierwsz relacj o zamarzaniu zombie w niskiej temperaturze.

Rok 1587, wyspa Roanoke, Pnocna Karolina

Angielscy kolonici pozbawieni wsparcia z odlegej Europy wysyali regularnie ekspedycje myliwskie po jedzenie w gb ldu. Po jednej z takich wypraw lad po nich zagin na trzy tygodnie. Dopiero wwczas wrci jedyny ocalay, na wp oszalay z przeraenia, opowiadajc o bandach dzikich potworw (...), ktrych toczonych przez czerwie cia nie imay si kule". W pocztkowym ataku zgin tylko jeden z jedenastu czonkw ekspedycji, lecz czterech innych zostao okrutnie poksanych. Wszyscy oni zmarli nastpnego dnia, zostali pogrzebani, ale po kilku godzinach powstali ze swych pytkich grobw. Ocalay przysiga na wszystkie witoci, e reszta myliwych zostaa zjedzona ywcem przez byych towarzyszy i tylko on zdoa uciec. Gubernator kolonii uzna go za kamc i morderc, a wyrok mierci przez powieszenie wykonano nastpnego dnia o wicie. Na poszukiwanie cia wysano drug ekspedycj, by ciaa tych nieszczsnych ofiar morderczego szau nie zostay zbezczeszczone przez pogan". Picioosobowa wyprawa powrcia w stanie cakowitego wyczerpania, niosc na swych ciaach lady ran i uksze. Tu za bramami kolonii zostali zaatakowani zarwno przez dzikusw", opisywanych przez uratowanego z poprzedniej ekspedycji, ktrego sowa znalazy teraz potwierdzenie, jak i kilku rozpoznanych przez nich czonkw pierwszej wyprawy. Nowi ocaleni, mimo natychmiastowej pomocy lekarskiej, umarli w odstpstwie zaledwie godzin. Pogrzeb wyznaczono na nastpny ranek. W nocy zmarli reanimowali si samoistnie i od tej pory zwarta relacja urywa si. Jedna z wersji zakada zainfekowanie i przypadkowy poar, ktry zniszczy ca koloni. Wedle drugiej zniszczenie kolonii byo dzieem Indian, ktrzy prawidowo oceniwszy zagroenie, zlikwidowali w zarodku grony orodek zarazy, zabijajc wszystkich kolonistw znajdujcych si na wyspie. Wedle jeszcze innej Indianie ewakuowali zdrowych, a dopiero potem wybili zombie i spalili koloni. Wszystkie trzy wersje pojawiay si w rnych powieciach i opracowaniach historycznych tworzonych przez kolejne dwa stulecia, ale adna nie pozwala jednoznacznie stwierdzi, dlaczego ta pierwsza angielska kolonia w Nowym wiecie znikna praktycznie bez ladu.

Rok i6ii, Edo, japonia

Enriue da Silva, portugalski kupiec handlujcy na Wyspach Japoskich, napisa w licie do brata: Ojciec Mendoza, odkrywajc na nowo uroki kastylijskie-go wina, opowiada mi o czowieku, ktry ostatnio przyj nasza wiar. Nawrcony by czonkiem najsekretniejszego zakonu rycerskiego tego

dziwnego, barbarzyskiego kraju - Bractwa ycia. Zakonnik twierdzi, e to tajne stowarzyszenie szkoli zabjcw do zabijania demonw, co mwi zupenie powanie. (...) Z tego co twierdzi, te potwory byy kiedy ludmi. Po mierci jakie nieznane zo opanowuje ich ciaa, kae im powsta z martwych (...), ywic si misem ywych udzi. Do walki z tymi przeraajcymi stworzeniami sam Szogun, jak mwi Mendoza, powoa wanie Bractwo ycia. (...) Kandydaci do bractwa zabierani s z domw w modym wieku (...) i szkoleni w sztuce walki. (...) Ich dziwna metoda walki wrcz bez broni kadzie szczeglny nacisk na unikanie schwycenia przez potwora. W tym celu wij si jak w unikajcy zapania. (...) Uzbrojenie stanowi zakrzywione wschodnie buaty, ktrymi obcinaj im gowy. (...) W ich wityni, ktrej umiejscowienie stanowi najcilejsz tajemnic, ma si znajdowa komnata, gdzie wzdu cian zawieszone s wci ywe, jczce gowy zabitych potworw. Starsi nowicjusze, ktrzy przeszli prby i maj by powoani w szeregi bractwa, musz tam spdzi samotnie ca noc, za towarzystwo majc te nieczyste stworzenia. (...) Jeli ta historia opowiedziana przez ojca Mendoz jest prawdziwa, to ten kraj zaprawd peen jest bezbonego za, jak zawsze przeczuwaem. (...) Gdyby nie ich jedwab i korzenie, powinno si go omija za wszelk cen. Gdym zapyta starego klech, gdzie mog spotka owego konwertyt, by z jego wasnych ust usysze potwierdzenie, Mendoza odpar, e zamordowano go dwa tygodnie temu. Bractwo nie pozwala rozgasza swych tajemnic, ale jeszcze bardziej nie pozwala swoim czonkom zmienia wiary. Spord licznych japoskich tajnych stowarzysze, bractw i zakonw, istniejcych w czasach feudalnych, tego jednego nie wymienia aden tekst - ani w przeszoci, ani teraz. Da Silva myli w swojej relacji par rzeczy, bo np. nazywa miecz samurajski buatem". Europejczycy w ogle rzadko zaprztali sobie gowy jakimikolwiek aspektami japoskiej kultury. Niewiele ma wsplnego z prawd take jego opis sali z wyjcymi gowami. Poza kapaniem paszczk odcita gowa zombie nie jest w stanie wydawa adnego dwiku, bo utracia kontakt z ukadem oddechowym, pucami, przepon i strunami gosowymi. Jeli jednak jego opowie jest prawdziwa, mamy do czynienia z wyjanieniem, dlaczego z odnotowanych w historii atakw zombie tak niewiele - w porwnaniu do innych stron wiata - miao miejsce w Japonii. Albo japoska kultura zdoaa zbudowa wok tych wypadkw tak szczelny mur milczenia, albo Bractwo ycia byo bardzo skuteczne w tpieniu ywych trupw. Tak czy owak, a do poowy XX wieku nie ma adnych relacji z terenu Japonii o pojawieniu si zombie.

Rok 1690, Poudniowy; Atlantyk

Portugalski statek Marialva wypyn z Bissau w zachodniej Afryce do Brazylii z adunkiem niewolnikw. Nigdy nie dotar do celu. Po trzech latach na rodku poudniowego Atlantyku duski statek Zeebrug spostrzeg dryfujc Marialv. Na rozpoznanie wysano ekip abordaow, ktra znalaza caa adowni wci przykutych acuchami do pryczy czarnoskrych zombie szarpicych acuchy i wyjcych. Na statku nie byo ladu zaogi, a kady z Afrykanw mia lad co najmniej jednego ukszenia na ciele. Duczycy popiesznie uciekli z przekltego statku i powiosowali z powrotem, meldujc swemu kapitanowi o swoich przeraajcych odkryciach. Ten podj natych miastow decyzj o zatopieniu Marialvy ogniem artyle ryjskim. Poniewa nie wiadomo w jaki sposb infekcja dostaa si na pokad, o jej przyczynach mona jedynie spekulowa. Na pokadzie nie byo szalup ani cia zaogi poza kapitanem, ktry zastrzeli si we wasnej kajucie na rufie. Wielu uwaa, e poniewa wszyscy Afrykanie byli skuci acuchami, nosicielem zarazy musia by ktry z czonkw portugalskiej zaogi. Jeli to prawda, niewol nicy musieli znosi przeraajcy spektakl poerania si i zaraania przez czonkw zaogi - najpierw siebie na wzajem, a w kocu i skutych nieszcznikw w adowni. Jeszcze bardziej przeraajca jest myl o tym, jak zaka

enie przenioso si do adowni; zapewne jeden z czon kw zaogi zaatakowa i zainfekowa lecego na narach skutego niewolnika. Ten potem umar, reanimowa si i nadal skuty acuchami zaatakowa innych cinitych w toku i skutych wspbraci. I potem ju poszo - jeden za drugim krzyczcy nieszcznik ksany by przez s siadw, a wreszcie ostatnie przeraone gosy umilky i adownia bya ju pena zombie. Prba wyobraenia sobie, co czu niewolnik ostatni w rzdzie, czekajcy na swoj kolej z pen wiadomoci nadcigajcego, nie uniknionego losu, wystarcz za najstraszniejszy horror.
ZOMBIE NA PRZESTRZENI DZIEJW

Rok 1762, castries, saint mcia, Karaiby

Histori tego wybuchu epidemii do dzi opowiada si zarwno na Karaibach, jak i wrd karaibskich imigrantw w Wielkiej Brytanii. Suy jako powane ostrzeenie nie tylko przed potg ywych trupw, ale take przed frustrujc niezdolnoci ludzkoci do zachowania jednoci w obliczu tego zagroenia. Ogniskiem epidemii wywoanej przez nieznan przyczyn byy dzielnice biaej biedoty w przeludnionym miecie Castries na wyspie St. Lucia. Kilku wolnych czarnych i mulatw prawidowo rozpoznao zagroenie i prbowao ostrzec wadze. Zostali zignorowani. Sam chorob okrelono jako rodzaj wcieklizny, a grup chorych zamknito w miejscowym wizieniu. Tych, ktrzy zostali poksani przy prbie zatrzymania zombie odesano do domw bez leczenia. W cigu 48 godzin miasto opanowa kompletny chaos. Niewielki oddziaek lokalnej milicji nie mia pojcia jak poradzi sobie z problemem - zosta rozbity i zjedzony. Ci z biaych, ktrzy przeyli, uciekli na okoliczne plantacje, a poniewa cz z nich zostaa poksana, roznieli zaraz po caej wyspie. Okoo 10 dnia po wybuchu epidemii zgina ju poowa biaej ludnoci. Dalszych 40% (kilkuset ludzi) przerodzio si w bdzce po caej kolonii zombie. Pozostae 10% biaych ucieko z wyspy na czymkolwiek, co unosio si na wodzie lub schronio si w dwch fortecach: Vieux Fort i Rodney Bay. Liczni czarni niewolnicy stali si z dnia na dzie wolni, za to zdani na ask zombie. W odrnieniu od biaych w kulturach byych niewolnikw od dawna przekazywano wszelkie wiadomoci
MAX BROOKS

dotyczce ich obecnego przeciwnika, a ta wiedza pozwolia opanowa panik i wzbudzi w ludziach determinacj. Na kadej plantacji niewolnicy zorganizowali zdyscyplinowane oddziay owcw zombie. Zbrojni w pochodnie i maczety (bro paln zabrali biali) niewolnicy wraz z wyzwolecami i mulatami (na St. Lucia yy spore populacje obu tych kategorii spoecznych) posuwali si od pnocy na poudnie. Utrzymujc czno przy pomocy bbnw, poszczeglne grupy wymieniay midzy sob wiadomoci i prowadziy ustalenia taktyczne. W toku powolnej, metodycznej akcji wyspa zostaa oczyszczona w cigu tygodnia. Biali zamknici w fortach odmwili przyczenia si do akcji, a to z racji rasistowskich przesdw i tchrzostwa. Dziesi dni po zgadzeniu ostatniego zombie na wysp dotary oddziay kolonialne Brytyjczykw i Francuzw. Wszyscy dawni niewolnicy zostali na powrt zakuci w kajdany. Kto stawia opr, by wieszany na miejscu. Poniewa ekspedycji karnej wydarzenia przedstawiono jako bunt niewolnikw, interweniujce wojska pojmay te wszystkich dawnych wyzwolecw i mulatw, uzupeniajc nimi stan niewolnikw na plantacjach lub wieszajc za stawianie oporu i wspieranie rzekomej rebelii. Niewolnicy nie sporzdzili adnej pisemnej relacji ze swoich dziaa, ale ustne opowieci przekazuj obraz tamtych wydarze do dzi. Podobno gdzie na wyspie znajduje si upamitniajcy je pomnik, ale mieszkacy nie chc nikomu go wskaza. Jedyn pozytywn lekcj, ktr mona wycign z wydarze w Castries jest fakt, e grupa zdeterminowanych, umotywowanych i zdyscyplinowanych cywilw, wyposaonych nawet w najprymitywniejsz bro i rodki cznoci, jest w stanie stawi czoo kademu atakowi zombie.

Kok 1807, Pary, Francja

Do Chateau Robinet, szpitala dla psychicznie chorych niebezpiecznych dla otoczenia, przywieziono pacjenta. Oficjalny raport sporzdzony przez dr. Reynarda Boise, administratora szpitala, stwierdza: Pacjent nie wykazuje kontaktu z otoczeniem, zachowuje si jak zdziczay z nieuleczaln dz zachowa gwatownych. (...) Kapie szczkami jak wcieky pies, zdoa zrani jednego z pacjentw, zanim udao si go zwiza". Dalej czytamy o tym, e poksany pacjent zosta opatrzony, podano mu miark rumu i odesano do zbiorowej celi, w ktrej przebywao jeszcze 50 pacjentw, mczyzn i kobiet. W cigu kilku kolejnych dni rozptaa si tam orgia przemocy. Stranicy i lekarze, przeraeni wrzaskami dochodzcymi z celi odmawiali wejcia tam przez ponad tydzie. Po tym czasie, gdy krzyki ucichy, znaleziono w celi piciu czciowo nadgryzionych zombie i szcztki kilkudziesiciu zwok. Boise natychmiast zoy dymisj i zakoczy ycie zawodowe, przechodzc na emerytur. Nie wiadomo, co si stao z picioma zombie z celi i z pierwszym pacjentem. Sam Napoleon nakaza oczyszczenie" szpitala i zlikwidowa go, przeksztacajc w sanatorium dla weteranw wojennych. Nie wiadomo take skd przywieziono pierwszego pacjenta, jak zosta on zainfekowany, ani czy zarazi jeszcze kogo po drodze do Chateau Robinet.

Rok 1824, Afryka Poudniowa

Fragment z dziennika H.F. Fynna, czonka pierwszego brytyjskiego poselstwa do wielkiego krla Zulusw, Czaki: Kraal ttni yciem. (...) Modzieniec z krlewskiego rodu wstpi do zagrody dla byda. (...) Czterej wojownicy krlewscy przycignli jak posta, ze zwizanymi rkami i nogami, (...) na gowie mia kaptur z krowiej skry. Z tego samego materiau wykonane byy rkawy, ochraniajce ramiona i donie wlokcych go gwardzistw, wic nie dotykali skry skazaca. (...) Mody szlachcic pochwyci swoj assegai [dzid dugoci okoo 1,2 m] i wyskoczy na rodek zagrody. (...) Krl wyda rozkaz i gwardzici wrzucili skazaca do zagrody. Ten ciko upad na ziemi, rce i nogi bezwadnie rozleciay si na boki jak upijanego. Kaptur osaniajcy twarz spad i ku swemu przeraeniu spostrzegem, e bya ona w przeraajcy sposb znieksztacona. W szyi brakowao kawaka ciaa, jakby wygryzionego przez jak besti. Oczy mia wyupione, puste oczodoy wyglday jak piekielne czeluci. Z adnej z tych potwornych ran nie spyna jednak choby kropla krwi. Krl unis do, uciszajc oywiony tum. Nad kraalem zapada martwa cisza, tak kompletna, e nawet ptaki zdaway si sucha rozkazw wielkiego krla. (...) Mody szlachcic unis wczni na wysoko piersi i powiedzia jedno sowo. Jego gos by zbyt cichy, by dotar do mych uszu. W panujcej ciszy skazaniec jednak go dosysza. Jego gowa powoli zwrcia si w kierunku modzieca, dolna szczka opada. Z jego zmasakrowanych ust wydoby si jk tak straszliwy, e zamarem z przeraenia. Potwr, bo teraz ju byem przekonany, e to by potwr, powoli poczapa w kierunku wojownika. Szlachcic podnis assegai do ciosu i zada pchnicie, zatapiajc ciemne ostrze w piersi stwora. Demon nie upad, nie umar, w ogle nie zareagowa na przebicie serca. Po prostu szed dalej, powolnym, niepewnym krokiem. Modzieniec cofn si, drc jak li na wietrze. Idc tyem, potkn si i upad, a py oblepi jego spocone ciao. Tum zachowa cisz, tysic hebanowych postaci w napiciu ledzio przebieg tragicznej sceny. (...) Wwczas Czaka wskoczy do zagrody i zakrzykn wielkim gosem: Sondela! Sondela!". Potwr natychmiast odwrci si od lecego modzieca ku krlowi. Czaka z szybkoci muszkietowej kuli wyrwa assegai z rany w piersi i wbi j w jeden z pustych oczodow, po czym zakrci ostrzem jak mistrz szermierki, obracajc nim w czaszce. Przeraliwy stwr osun si na kolana, po czym upad twarz naprzd w czerwony afrykaski py. Relacja koczy si w tym miejscu. Fynn nigdy nie wyjani, co stao si z pokonanym modziecem i z zabitym zombie. Ten opis prby mstwa rodzi kilka wanych pyta: Skd wzia si tradycja uywania do niej zombie? Czy Zulusi mieli pod rk wicej ni jednego umarlaka do prowadzenia takich i podobnych prb? A jeli tak, to w jaki sposb je pozyskiwali?

Rok 1839, Afryka wschodnia

Dziennik podry sir Jamesa Ashton-Hayesa, jednego z wielu niekompetentnych europejskich

poszukiwaczy rde Nilu, zawiera opis epizodu, ktry mg by atakiem zombie, jak rwnie rutynowej, przyjtej w tamtejszej kulturze reakcji na ten atak. Do naszej wioski przyszed rano mody Murzyn z ran na ramieniu. Najwyraniej dzikus spudowa, rzucajc wczni, a niedosza kolacja pocaowaa go na dobranoc. Widok byby nawet do humorystyczny, gdyby nie to, e wypadki, ktre potem nastpiy, wydaj misie na wskro barbarzyskie. (...) Wioskowy znachor i wdz obejrzeli ran, wysuchali opowieci modzieca i pokiwali gowami, podejmujc decyzj, ktrej nawet nie wyrazili sowami. Ranny ze zami w oczach poegna si z on irodzin (...) zapewne w ich tradycji kontakt fizyczny w takich wypadkach nie jest dozwolony, po czym klkn przed wodzem. (...) Starzec unis spore maczug z elazn kul na kocu i spuci j prosto na czubek gowy nieszcznika, rozbijajc j niczym wielkie czarne jajko. Niemal jednoczenie dziesiciu wojownikw rzucio na ziemi swoje wcznie, wycigno prymitywne kordelasy i wznioso jaki dziwny okrzyk, co jak Nagamba ekwaga nah eereeah enge". Co uczyniwszy, po prostu wybiegli w gb sawanny. Ciao nieszczsnego dzikusa zostao natychmiast powiartowane i spalone do wtru zawodzenia chru kobiet. Gdy spytaem mego przewodnika o jakie wyjanienie tak okrutnej reakcji na w sumie bah ran, ten wzruszy ramionami i odpowiedzia pytaniem: A co, chciaby pan, eby oy dzi w nocy?". Dziwni ludzie, ci dzicy. Hayes nie pisze, co to byo za plemi, a dokadniejsze studia nad jego dziennikiem wykazuj, e wszystkie podawane przez niego dane geograficzne s aonie nieprecyzyjne. Nic dziwnego, e nigdy nie odnalaz rde Nilu. Okrzyk wojownikw zidentyfikowano potem jako Njamba egoaga na era enge!", co w jeyku Kikujw oznacza Razem walczymy, razem zwyciamy lub giniemy". To pozwala historykom przynajmniej domyla si, e opisane wydarzenia miay miejsce gdzie na terytorium dzisiejszej Kenii.

Rok 1848, Gry owi Creek, wyoming

Zapewne nie by to pierwszy wypadek ataku zombie na terenie Stanw Zjednoczonych, lecz jako pierwszy doczeka si pisemnej wzmianki. Grupa 56 pionierw, znana jako Ekspedycja Knudhansena, zagina w rodkowej czci Gr Skalistych, w drodze do Kalifornii. Rok pniej kolejna wyprawa odnalaza lady ich ostatniego obozowiska. Wok wyranie byo wida lady walki. Pord spalonych wozw leay poamane fragmenty rnych sprztw. Znalelimy take szcztki co najmniej 45 ludzi. Oprcz licznych ran wszyscy mi f li roztrzaskane czaszki. Cz czaszek nasila lady po kulach, inne zostay rozbite tpym narzdziem, miotem lub nawet kamieniem. (...)Nasz przewodnik, czowiek z wielkim dowiadczeniem w dziczy, nie wierzy, by moga to by sprawka Indian. Jego zdaniem, po co mieliby'napada na naszych ludzi, nic nie rabujc i nawet nie zabierajc koni i wow? Policzylimy szkielety zwierzt i musielimy przyzna mu racj. (...) Opadajc zwoki, dokonalimy jeszcze jednego straszliwego odkrycia - bya nim ogromna liczba ran ksanych, znalezionych u wszystkich zmarych. Zwoki zachoway si nad podziw, wida byo, e adne zwierz, od mrwek po kojoty, nawet ich nie tkno. Po pograniczu kryy opowieci o przypadkach kanibalizmu, ale te opowieci o bezbonych aktach zdziczenia, zwaszcza z ekspedycji Donnera, byy zbyt przeraajce, bymy w nie wierzyli. (...) Nie moglimy zrozumie, dlaczego tak wczenie mieliby si rzuci na siebie, zwaszcza przed wyczerpaniem zapasw ywnoci. Ten wyimek pochodzi z dziennika Arne Svensona, nauczyciela, ktry sta si pionierem i farmerem, uczestnika drugiej wyprawy. Sama opowie nie potwierdza jeszcze wybuchu epidemii zombizmu. Dowd, e do niej doszo, zosta odnaleziony dopiero 40 lat pniej.

Rok 1852, Chiapas, Meksyk

Grupa poszukiwaczy skarbw z Bostonu, James Miller, Luk MacNamara i Willard Douglass, przybya w te poronite dungl okolice, by pldrowa umiejscowione tam w pogoskach ruiny miasta Majw. Po drodze w miecie Tzinteel mieli okazj obejrze pogrzeb czowieka, ktrego okrelano mianem

pijcego szatask krew". Osobnik, ktrego miano pochowa, by zwizany, zakneblowany i najwyraniej wci ywy. Podejrzewajc, e maj do czynienia z jak barbarzysk egzekucj, Amerykanie po krtkiej walce uratowali skazaca. Po rozkuciu go z acuchw i odkneblowaniu oswobodzony wizie rzuci si na swoich wyzwolicieli. Ich strzay nie odniosy adnego skutku. MacNamara zgin rozszarpany, dwaj pozostali odnieli lekkie rany. Miesic pniej rodziny otrzymay listy datowane nastpnego dnia po incydencie. Obaj Amerykanie opisali w nich cae zdarzenie i doczyli zaprzysione zeznanie, e ich polegy kolega nastpnego dnia powrci do ycia, rzucajc si na nich i ksajc. Pocieszali rodziny, e odnieli jedynie powierzchowne rany i e wkrtce po kilku tygodniach odpoczynku i leczenia w Mexico City, w cigu ktrych pozbd si trapicej ich teraz gorczki, powrc do USA. Listy byy ostatnim odnalezionym ladem po nich obu.

Rok 1867, Ocean indyjski

Angielski parowiec pocztowy RMS Rona wiozcy 137 skazacw do Australii zakotwiczy u wybrzey wyspy Bijourtier, by udzieli pomocy niezidentyfikowanemu statkowi, ktry wszed na poblisk piaszczyst mielizn. Ekipa ratunkowa wysana z parowca znalaza na pokadzie zombie z przetrconym krgosupem, ktry peza po opuszczonym statku. Kiedy prbowano udzieli mu pomocy, zombie rzuci si na marynarzy i odgryz palec jednemu z nich. Jego kolega odci napastnikowi gow kordelasem, a reszta zabraa rannego z powrotem na pokad Rony. Umieszczono go w okrtowym szpitalu dla skazacw, dano miark rumu i obiecano pomoc lekarsk rano. W nocy marynarz zmar, reanimowa si i zaatakowa skazacw. Przeraony kapitan nakaza zamkn adowni, pozostawiajc skazanych z zom-bie, po czym kontynuowa rejs do Australii. Przez reszt podry z adowni dochodziy przeraajce krzyki, ktre potem ustpiy miejsca jkom i skowytowi. Kilku z czonkw zaogi przysigao, e syszao przeraliwe piski zjadanych ywcem szczurw. Po szeciu tygodniach na morzu statek rzuci kotwic w Perth. Oficerowie i zaoga wsiedli do odzi i uciekli na brzeg, informujc wadze o przebiegu wypadkw. Nikt nie uwierzy w ich opowieci. Posano jednak po wojsko, by przeciwdziaa ewentualnemu buntowi skazacw i nadzorowa ich wyadunek. Po piciu dniach oczekiwania na wojsko sztorm zerwa RMS Rona z kotwicy, unis statek kilkadziesit mil morskich wzdu wybrzea i rzuci na skay. Miejscowi i bya zaoga, ktra wesza na pokad, nie znaleli ani ladu zombie - pozostay jedynie ogryzione koci i lady stp wiodce w gb ldu. Historia Rony bya popularna wrd marynarzy przeomu XIX i XX wiekw. W rejestrach Admiralicji statek ten figuruje jako utracony na morzu".

Rok 1882, piedmont, oregon

Dowody ataku znalaza ekspedycja ratunkowa, wysana do odlegego miasteczka poszukiwaczy srebra, gdy przez dwa miesice po roztopach nikt nie dawa z niego znaku ycia. Wyprawa zastaa Piedmont w ruinach. Wiele domw spono, a budynki ocalae z poogi nosiy liczne lady pociskw. Co ciekawe, przestrzeliny wskazyway na to, e dawano ognia z wntrza domw, nie z ulicy, tak jakby walka toczya si we wntrzach. Jeszcze bardziej wstrzsajce byo odkrycie 27 okaleczonych, na wp zjedzonych szkieletw. Popiesznie wysnuta teoria o wywoanych godem przypadkach kanibalizmu upada, gdy w miejskich magazynach znaleziono nietknite zapasy ywnoci na ca zim. Najstraszniejszego odkrycia dokonano jednak w kopalni srebra. Szyb zosta wysadzony od rodka; a po przekopaniu zawau odnaleziono zwoki pidziesiciorga omiorga mczyzn, kobiet i dzieci zmarych z godu. Ze znalezionych opakowa ratownicy wydedukowali, e grupa miaa zapas poywienia na kilka tygodni, ktry zosta zjedzony, co sugerowao, e ludzie ci spdzili w kopalni znacznie wicej czasu. Po zsumowaniu liczby zwok znalezionych w miasteczku i zmarych z godu w kopalni okazao si, e brakuje co najmniej 32 osb. Najszerzej przyjmowana teoria gosi, e Piedmont zaatakowa zombie lub grupa zombie. Po krtkiej, zacitej walce, ci, ktrzy ocaleli, zabrali ile kto mia pod rk ywnoci i uciekli do kopalni. Po

zablokowaniu wejcia czekali na pomoc, ktra nigdy nie nadesza. Podejrzewa si, e zanim zapada decyzja o wysadzeniu wejcia, wysano jednego lub kilku ludzi do najbliszych osad z wiadomoci i prob o pomoc. Poniewa aden z nich nigdy nie dotar na miejsce, a adnych zwok nie odnaleziono, naley zaoy, e albo zginli w drodze, albo zostali wyapani przez zombie. Jeli to rzeczywicie zombie zaatakowali Piedmont, adnych ich szcztkw nie odnaleziono. Wadze nie prboway ukrywa incydentu w Piedmont, a na temat jego przyczyn i przebiegu kryy najdziksze pogoski: od zarazy przez lawin, porachunki wewntrzne, a do ataku dzikich Indian" -najbardziej nieprawdopodobnego, bo okolic Piedmont nigdy nie zasiedlali adni Indianie. Kopalni nigdy nie przywrcono do uytku. Patterson Mining Company, waciciel kopalni, wypacia rodzinom robotnikw po 20 dolarw odszkodowania w zamian za milczenie. Jak na ironi, wanie wpis w ksigach rachunkowych dokumentujcy t wypat przyczyni si do ujawnienia caej sprawy. Wykryto go w roku 1931, gdy spka zbankrutowaa i likwidator rewidowa ksigi. Nie wszczto jednak wwczas adnego oficjalnego dochodzenia.

Rok 1888, Hayward, Washington

Mamy tu do czynienia z zapewne pierwsz wzmiank o amerykaskim zawodowym owcy zombie. Incydent rozpocz si, gdy do miasta przyby z gbok ran ramienia gorczkujcy traper nazwiskiem Gabriel Allens. Jak pisa dr Jonathan Wilkes, ktry opatrywa trapera: Allens opowiada o czowieku, ktry bka si po prerii jak optany, ze skr szar jak kamie i oczyma pozbawionymi ycia. Gdy zbliy si do niego, tamten wyda z siebie przeszywajcy jk i rzuci si na niego, gryzc w rk". Niewiele wiadomo o tym, co si dziao, gdy Allens, Pacjent Zerowy tego wybuchu epidemii, zacz infekowa pozostaych mieszkacw miasta. Rozproszone wzmianki wskazuj, e jego pierwsz ofiar sta si dr Wilkes, a potem trzech ludzi, ktrzy prbowali pojma zreani-mowanego Allensa. Po szeciu dniach od przybycia trapera Hayward stao si miastem oblonym. Mieszkacy ukryli si w domach lub w kociele, a zombie bezustannie staray si przedrze do ich schronie. Broni palnej byo pod dostatkiem, ale nikt nie wiedzia, e miertelne dla zombie s jedynie strzay w gow. Zapasy poywienia, wody i amunicji szybko si wyczerpyway. Nikt nie spodziewa si, e obrona potrwa kolejne sze dni. O wicie sidmego dnia do miasta przyby Indianin Lakota nazwiskiem Eliasz Czarny Niedwied. Z konia, uywajc kawaleryjskiej szabli, w cigu pierwszych dwu-t}< dziestu minut ci gowy dwunastu umarlakom. Nastpnie narysowa kawakiem wgla drzewnego krg wok wiey cinie i wspi si na jej szczyt. Stamtd, uywajc jako przynty dwiku trbki sygnaowej, okrzykw i kwiku uwizanego pod wie konia, zwabi zombie z caego miasta. Kady, ktry przekroczy lini narysowan wglem by eliminowany strzaem w gow z winchestera Czarnego Niedwiedzia. W ten metodyczny, zdyscyplinowany sposb Eliasz zlikwidowa ca hord, 59 zombie, w cigu szeciu godzin. Zanim ludzie zorientowali si, e oblenie dobiego koca, Indianin wsiad na swojego konia i odjecha bez poegnania. Z pniejszych relacji o indiaskim owcy zombie wyania si nastpujcy obraz. Jako 15-letni chopiec w czasie polowania z dziadkiem w Oregonie by wiadkiem masakry ekspedycji Knudhansena. Co najmniej jeden z jej uczestnikw zosta wczeniej zainfekowany i reanimowa si, atakujc pozostaych. Czarny Niedwied wraz z dziadkiem popieszy na ratunek, zabijajc wielu zombie ciosami tomahawkw w gow, odcinajc gowy lub palc potwory ywym ogniem. Jedna z ocalonych, 30-letnia kobieta, opowiedziaa im, jak szerzya si zaraza i e ponad poowa grupy reanimowaa si ju i odesza w gb lasw. Na zakoczenie przyznaa si, e rany jej i reszty to nieodwoalna kltwa. Wszyscy bagali Indian o szybk mier. Gdy zakoczyli akt aski, take stary Lakota zwierzy si wnukowi, e zosta ukszony w czasie potyczki. Ostatni ofiar tomahawka Czarnego Niedwiedzia pad wic tego dnia jego wasny dziadek. Od tamtej pory Indianin powici swe ycie polowaniu na pozostaych zombie z wyprawy Knudhansena. Z kadym starciem dowiadywa si wicej o przeciwniku i zdobywa bogatsze dowiadczenia. Cho nie dotar do Piedmontu na czas, zlikwidowa dziewiciu zombie spord tych,

ktrzy si stamtd rozpezy. Do czasu Hayward Czarny Niedwied by zapewne najlepszym na wiecie badaczem, tropicielem i likwidatorem zombie. Niewiele wiadomo o jego dalszym yciu i o tym, jak je zakoczy. W roku 1939 histori Czarnego Niedwiedzia opublikowa w formie ksikowej i w artykuach prasowych angielski dziennikarz, ale Wielka Brytania miaa wwczas znacznie powaniejsze kopoty i do dzi nie dotrwa ani jeden egzemplarz ksiki. Nie da si wic stwierdzi, ile bitew z ywymi trupami stoczy Czarny Niedwied. Wci trwa poszukiwanie by moe zachowanych egzemplarzy ksiki o nim i jego yciu.

Rok 1893, Fort Ludwika Filipa, Francuska Afryka Pnocna

Dziennik modego oficera Legii Cudzoziemskiej relacjonuje jeden z najpowaniejszych odnotowanych wybuchw epidemii zombizmu: Trzy godziny po wicie do bram fortu dotar pieszo stary Arab bliski mierci od soca i pragnienia. (...) Po dniu wypoczynku, leczenia i pojenia opowiedzia histori o zarazie, ktra zmienia swe ofiary w kanibalistyczne potwory. (...) Zanim zdylimy zorganizowa patrol do jego wioski, obserwatorzy z poudniowego muru wypatrzyli na horyzoncie co, co z pocztku zdawao si by stadem byda. (...) Przez lornetk ujrzaem jednak, e to nie zwierzta, lecz ludzie w podartych achmanach i o ziemistej cerze. Po chwili wiatr si zmieni, przynoszc z oddali przecigy skowyt, a niedugo take odr rozkadajcych si cia. (...) Domylelimy si, e to ci chorzy ludzie, o ktrych mwi Arab, i e musieli tu trafi jego ladami. Jak przebyli tak dalek drog bez jedzenia i picia, nie mielimy pojcia. (...) Prby nawizania kontaktu i ostrzeenia nie odniosy adnego rezultatu. (...) Nawet strzay z naszego dziaanie zdoay ich rozgoni. (...) Ogie karabinowy zdawa si nie przynosi adnego skutku! (...) Kapral Strom zosta natychmiast wysany konno z meldunkiem i po posiki do Bir-el-Ksaib, po czym zamknlimy i zabarykadowalimy bram, szykujc si do odparcia ataku. Ten atak okaza si najduszym zanotowanym w historii obleniem przez zombie. Legionici nie potrafili zrozumie, e atakujcy ich przeciwnicy s martwi i strzelanie im w klatk piersiow to marnowanie amunicji. Skutek okazjonalnych trafie w gow nie by w masie napastnikw na tyle spektakularny, by przekona onierzy do tej skutecznej taktyki. Po kapralu Stormie wysanym po posiki wszelki lad zagin. Przypuszcza si, e zabili go wrodzy Arabowie lub pustynia. Jego towarzysze broni pozostali w obleniu jeszcze przez trzy dugie lata! Na szczcie atak mia miejsce tu po wizycie karawany z zaopatrzeniem, a woda bya dostpna ze studni, do ktrej pilnowania wybudowano fort. Z biegiem czasu wyrnito i zjedzono zwierzta juczne i konie. Przez cay ten czas mury byy oblegane przez armi ponad 500 ywych trupw. Dziennik wspomina, e wiele z nich zneutralizowano, uywajc improwizowanych adunkw wybuchowych i zapalajcych, a nawet gazw, zrzucanych z murw obronnych. Wszystkie te dziaania byy jednak zbyt mao skuteczne, by przerwa oblenie. Bezustanny skowyt wpdzi kilku onierzy w obd, za dwch popenio samobjstwo. Kilkakrotnie dochodzio do dezercji i prb ucieczki na pustyni. Wszyscy uciekinierzy zostali wyapani i zjedzeni. Wrd oblonych doszo do buntu, ktry jeszcze bardziej przerzedzi ich szeregi, zmniejszajc liczb ocalonych do zaledwie 27 osb. Po trzech latach dowdca fortu sprbowa desperackiego planu: Rozdalimy ludziom tyle wody, ile zdoali unie i reszt zapasw ywnoci. Zniszczono drabiny i schody na mury. (...) Zebralimy si na poudniowym murze i zaczlimy nawoywa naszych przeladowcw, zbierajc wikszo z nich koo bram. Pukownik Drax z szalecza odwagi} kaza si opuci na plac apelowy, po czym sam otworzy bram. Nage wntrze fortu zala tum mierdzcej tuszczy. Pukownik zadba, by mieli zacht do wejcia, prowadzc ich przez plac apelowy, koszary, kasyno i szpital. (...) Wycignlimy go na gr w ostatniej chwili, gdy odcina szabl rozkadajc si rk, zacinit na bucie. Siedzc na murach, woalimy do tych stworw, gwizdalimy, robilimy duo ruchu i haasu, by zachci reszt do wejcia w obrb murw, ktrych tak dugo przed nimi bronilimy! (...) W tym samym czasie z pnocnego muru opucilimy Dorseta i O'Toole'a, ktrzy dobiegli do bramy i zatrzasnli j za

napastnikami! (...) Uwizione wewntrz stwory w bezsilnej zoci nawet nie potrafiy jej otworzy. Pchay skrzyda na zewntrz, jeszcze skuteczniej zamykajc sobie drog, gdy brama otwieraa si do wewntrz! Po uwizieniu zombie w forcie legionici opucili si na pustyni, w zaciekej walce wrcz wybili kilka ywych trupw pozostaych na zewntrz, po czym przemaszerowali ponad 360 kilometrw do najbliszej oazy w Bir Ounane. Po caym incydencie nie ma ani jednej wzmianki w oficjalnych dokumentach armii. Brak wyjanienia, dlaczego ustay regularne meldunki z fortu Ludwika Filipa, nie wiadomo czemu nie wysano patroli, by wyjani sytuacj. Jedynym ladem po tych zdarzeniach jest zapis z posiedzenia sdu wojskowego, na ktrym pukownika Draxa zdegradowano i skazano na wizienie za powane zaniedbania w subie". Akta sprawy, mogce wyjani na czym ono polegao, pozostaj do dzi tajne. W Legii, armii francuskiej i spoeczestwie, zwaszcza wrd afrykaskich kolonistw, pieds noirs, pogoski o obleniu, kryy przez dziesiciolecia. Powstao nawet wiele fikcyjnych relacji z Diabelskiego oblenia". Pomimo oficjalnych zaprzecze tym faktom Francuzi nigdy nie obsadzili ponownie fortu Ludwika Filipa.

Rok 1901, Lu shan, Tajwan

Jak wspomina Bili Wakowski, amerykaski marynarz sucy we Flocie Azjatyckiej, w Lu Shan kilku wieniakw powstao z oa mierci i zaatakowao wiosk, w ktrej cumowaa amerykaska kanonierka rzeczna. Z racji oddalenia i braku cznoci przewodowej (telefonu/telegrafu) wiadomo o wydarzeniach w Lu Shan dotara do Tajpej dopiero po siedmiu dniach. Ci amerykascy misjonarze, trzdka pastora Alfreda, uwaali, e to kara boska zesana na niewiernych Chi-czakw za to, i nie przyjli wiary Pana. Jak tylko si ukorz i przyjm prawdziw wiar, Ojciec w Niebiesiech wygna z nich Szatana i wszystko bdzie OK. Nasz dowdca kaza im si zamkn i siedzie na tyku w kajucie, pki im nie zorganizuje uzbrojonej eskorty. Tamci nawet sysze o tym nie chcieli. Stary nie mg rozkazywa cywilom, wic wzili swoj lod i popynli. (...) Nasz patrol i pluton Chiczakw dotar do wioski okoo poudnia. (...) Ciaa, czy raczej ich resztki, byy wszdzie. Caa ziemia a si lepia od krwi. I ten smrd... Boe wity, jak tam mierdziao! (...) Nagle z mgy wyleli ci ludzie, odraajcy, bestie w ludzkiej skrze. Zaczlimy strzela z mniej ni 100 jardw. Nic, adnego skutku. Ani kragami, ani gatlingami nic emy nie zdziaali. (...) Rileyowi chyba odbio. Zaoy na luf bagnet i prbowa nadzia jedn z bestii. Opado go z tuzin innych. Zanim si obejrzaem, rozdary mi kumpla na strzpy i zaczy obgryza miso z koci. Straszny widok! (...) Potem przyszed ten Chi-czak: may ysy czarownik, mnich czy jak go tam zwa. (...) Wymachiwa czym, co wygldao jak paski szpadel z p-ksiycowatym ostrzem na kocu styliska. (...) Po chwili u jego stp leao moe dziesi, moe dwadziecia bezgowych trupw bestii. (...) Miota si tam, wierka co, oywiony, po chisku i pokazywa to na swoj gow, to na gowy potworw. Stary jakim boskim cudem zrozumia, o czym ten Chiczak gada i kaza celowa tamtym w go wy. (...) Z bliska dziurawilimy je jak durszlak. (...) Potem, przegldajc ciaa, znalelimy wrd Chiczakw paru biaych, naszych misjonarzy. Jeden z chopakw trafi na potwora, ktremu pocisk przetrci krgosup. Nadal y, macha bezadnie rkami i szczerzy okrwawione zbiska, skowyczc jak potpiony. Wraz ze Starym rozpoznalimy go natychmiast - to by pastor Alfred. Stary odmwi Skad Apostolski, po czym strzeli mu z rewolweru w skro. Wakowski sprzeda swoj relacj do popularnego magazynu horrorw Opowieci makabryczne, za co zosta zdegradowany, usunity z Marynarki Wojennej USA i uwiziony. Po odsiedzeniu wyroku nie chcia odpowia da na adne pytania dotyczce incydentu. Marynarka do dzi zaprzecza, by do takich zdarze kiedykolwiek doszo.

Rok 1905, Tabora, Tanganika, Niemiecka Afryka wschodnia

Akta procesowe podaj, e tubylczy przewodnik imieniem Simon zosta aresztowany i oskarony o zamordowanie przez obcicie gowy synnego niemieckiego podrnika i myliwego, Karla Seekta. Obroca Simona, holenderski plantator nazwiskiem Guy Yoorster wyjani, e zdaniem jego klienta nie byo to morderstwo, lecz akt miosierdzia i odwagi, ktry uratowa od straszliwej mierci wielu ludzi. Wedug Yborstera: Lud Simona uwaa, e istnieje straszliwa choroba, ktra pozbawia ludzi si yciowych, pozostawiajc w zamian martwe, lecz nadal sprawne ciao pozbawione rozeznania wasnych czynw i otoczenia, oywiane jedynie kanibalizmem. (...) Co wicej, ofiary takiego ywego trupa rwnie powstan, z grobu, by poera jeszcze wicej ludzi. Ten cykl powtarza si bdzie, a zabraknie ludzi na Ziemi, zastpionych przez te straszliwe krwioercze potwory. (...) Mj klient wspomina, e ofiara powrcia do obozu spniona 0 dwa dni, w malignie i z zagadkow ran na ramieniu. Nieszcznik zmar tego samego dnia wieczorem. (...) Mj klient mwi dalej, e Herr Seekt powsta z oa mierci 1 rzuci si na reszt uczestnikw wyprawy. Mj klient, rozpoznajc objawy wspomnianej straszliwej choroby, uy maczety do odcicia mu gowy, a nastpnie rozka wakowa zwoki i spali je w obozowym ognisku. Pan Yoorster szybko odci si od twierdze Simona i orzek, e dowodz one jedynie, i morderca jest niespena rozumu i jako takiego nie naley go skazywa na mier. Sd uzna jednak, e niepoczytalno jest okolicznoci agodzc jedynie w stosunku do biaych sprawcw i Simon zosta skazany na szubienic. Akta procesu, aczkolwiek w opakanym stanie, zachoway si w archiwum pastwowym w Dar-es-Saaam, w Tanzanii.

Rok 1911, Vitre, Luizjana

Ta stara amerykaska legenda krca po barach i szkolnych szatniach Poudnia znajduje potwierdzenie w udokumentowanych faktach. W noc Helloween kilku modych ludzi urzdzio sobie prb mstwa, postanawiajc spdzi j ca, od zmierzchu po wit, na bagnach. Lokalna legenda opowiadaa o grupie zombie, dawnej rodzinie plantatorw, ktre grasoway na bagnach, zjadajc lub infekujc wszelkich ludzi, ktrzy si tam zapdzili. Gdy do poudnia aden z nastolatkw nie powrci do domu, zwoano wypraw dla przeczesania bagien. Po wejciu na nie poszukiwacze zostali zaatakowani przez grup ponad 30 zombie, w tym zaginionych chopcw. Ekipa wycofaa si, przez swoj nieostrono prowadzc cigajcych zombie wprost do Yitre. Gdy przeraeni ludzie barykadowali si w domach, jeden z obywateli, Henri de la Croix, wymyli, e oblanie atakujcych zombie melas cignie chmary owadw, ktre zjedz je ywcem. Pomys jednak zawid i grupa de la Croix ledwo usza z yciem. Zombie po jakim czasie polano ponownie, tym razem naft i podpalono. W tych warunkach bya to bardzo nieprzemylana taktyka i mieszkacy po chwili ujrzeli, jak poncy umarlacy roznosz ogie na wszystko, czego si tknli. Wielu mieszkacw zgino straszliw mierci w poarach wasnorcznie zabarykadowanych domw, inni uciekli na bagna. Kilka dni pniej wyprawa ratunkowa naliczya 58 ocalonych z oglnej liczby 114 mieszkacw miasteczka. Sama osada spona cakowicie. Oceny co do liczebnoci ofiar wrd ywych i zombie rni si. Po dodaniu liczby ofiar wrd mieszkacw do iloci znalezionych zwok zombie nadal brakowao co najmniej 15 cia. Oficjalne kroniki okrgu Baton Rouge zapisay ten incydent jako rezultat rozruchw zbuntowanych czarnych", co jest o tyle dziwne, e mieszkacami Vitre byli wycznie biali. Wszelkie wiadomoci na temat wydarze w Vitre pochodz z listw i zapisw w dziennikach ocalonych i ich potomkw.

Rok 1913, Paramaribo, surinam

Doktor Ibrahim Obeidallach by pierwszym, ale na szczcie nie ostatnim badaczem rozwijajcym ludzk wiedz na temat ywych trupw. Doktor Jan Yander-haven, synny ju w Europie jako

badacz trdu, przyby do tej poudniowoamerykaskiej kolonii swej rodzimej Holandii, by studiowa tutejsze przypadki tej znanej od wiekw choroby. Chorzy wykazuj symptomy podobne do wystpujcych na caym wiecie: jtrzce si rany, wypryski na skrze, widoczne rozkadajce si tkanki. Na tym jednak kocz si wszelkie podobiestwa. Ci biedacy sprawiaj wraenie cierpicych dodatkowo na najcisze stadium obdu. (...) Nie wykazuj oznak racjonalnego mylenia, nie rozpoznaj nikogo i niczego. (...) Nie potrzebuj snu i nie odczuwaj pragnienia. Odmawiaj wszelkiego po-.ywienia, o ile nie jest ywe. (...) Wczoraj jeden z pielgniarzy bez mojej wiedzy i wbrew wyranym poleceniom wrzuci do celi z chorymi rannego szczura. Jeden z nich chwyci go w powietrzu i natychmiast pokn w caoci. (...) Chorzy wykazuj skrajn agresj, niemal jak przy wcieklinie. (...) Kapi obnaonymi zbami na kadego, kto si do nich zbliy. (...) Krewna jednego z chorych, kobieta tu wielce wpywowa, wykorzystaa sw pozycj, by wymc pod moj nieobecno odwiedziny u ukochanego ma, ktry zapad na t chorob. W czasie wizyty zostaa ugryziona w rk. Mimo udzielenia natychmiastowej pomocy i zastosowania wszelkich metod znanych nauce, zapada na siln gorczk i zmara w cigu zaledwie jednego dnia. (...) Ciao odebrali krewni, by pochowa j na rodzinnej plantacji. (...) Pomimo moich usilnych nalega nie uzyskaem zezwolenia na sekcj zwok, bowiem zdaniem wadz waniejsze byo, by nieboszczka adnie wygldaa w otwartej trumnie. (...) W nocy zameldowano, e zwoki zostay skradzione. (...) Eksperymenty z alkoholem, formalin i podgrzewaniem do 90C wykluczyy bakteryjny charakter infekcji. (...) Wywnioskowaem wic, e czynnikiem zakaenia moe by jedynie aktywny biologicznie pyn, ktry nazwaem solanum". Pyn aktywny biologicznie" by powszechnie wwczas uywanym terminem na okrelenie tego, co pniej przyjo si nazywa pochodzcym z aciny sowem wirus". Powysze wyimki pochodz z przygotowywanego przez rok dwustustronicowego studium nowej choroby, autorstwa dr. Vanderhavena. Naukowiec dokumentuje w nim niewraliwo zombie na bl, ich niezaleno od tlenu, spowolniony rozkad zainfekowanych tkanek, brak szybkoci, ograniczenie sprawnoci fizycznej i niezdolno do regeneracji. Z uwagi na gwatown natur chorych i strach sanitariuszy Vanderhavenowi nigdy nie udao si przeprowadzi penej sekcji zwok ywego trupa i z tego powodu nie mg stwierdzi, e jego pacjenci s takimi wanie oywionymi zwokami. Doktor powrci do Holandii w roku 1914 i opublikowa wyniki swoich bada. Jak na ironi publikacja spotkaa si z kompletn obojtnoci rodowiska naukowego zajtego szalejc wanie pierwsz wojn wiatow. Egzemplarze opracowania leay zakurzone w Amsterdamie przez lata. Venderhaven powrci do praktykowania medycyny, tym razem w Holenderskich Indiach Wschodnich (dzi Indonezja), gdzie w kocu zmar, powalony przez malari. Przeomowe odkrycie Vanderhavena, ktry dowid wirusowej natury zombizmu, zostao upamitnione przez dodanie do wymylonej przez niego nazwy wirusa Solarium przymiotnika vanderhaveni. Nie wiadomo, co kierowao doktorem w wyborze nazwy wirusa. Pionierska praca Vanderhavena, cho niedoceniona przez wspczesnych, dzi znana jest i powaana na caym wiecie. Niestety, znalazy si take kraje zdolne uczyni z rezultatw bada doktora straszliwy uytek przeciw ludziom (patrz Lata 1942-45, Harbin, Chiny", strony 342-344).

Rok 1923, Colombo, Cejlon

Ta relacja pochodzi z The Oental, biuletynu wydawanego przez Brytyjczykw mieszkajcych na Cejlonie (dzi Sri Lanka). Christopher Wells, drugi pilot samolotu pasaerskiego brytyjskich linii Imperia Airways, zosta odnaleziony w tratwie ratunkowej po 14 dniach dryfowania na morzu. Nie udao si go odratowa, ale przed mierci z wycieczenia Wells opowiedzia swoj histori. Ich samolot transportowa zwoki odnalezione przez brytyjsk ekspedycj na szczycie Mount Everestu. Ciao naleao do Europejczyka, ubranego wedug mody sprzed stulecia, bez adnych dokumentw. Poniewa zwoki byy zamarznite, kierownik ekspedycji

postanowi odesa je do Colombo, by tam poddano je dalszym badaniom. W czasie lotu zwoki rozmarzy, a nieboszczyk oy i zaatakowa zaog samolotu. Trzej czonkowie zaogi zdoali zneutralizowa napastnika, rozbijajc mu gow ganic - to by przypadkowy sukces, gdy lotnicy nie zdawali sobie sprawy z natury zagroenia i jedynie prbowali obezwadni napastnika, a pod rk nie mieli adnej innej broni. Pozbywszy si bezporedniego zagroenia, prbowano zapanowa nad uszkodzonym w czasie szamotaniny samolotem. Pilot wysa w eter wezwanie o pomoc, ale naga utrata sterownoci nie pozwolia mu poda aktualnej pozycji. Po wodowaniu czonkowie zaogi wdrapali si do tratwy ratunkowej, nie zdajc sobie sprawy z tego, e ukszenie mechanika pokadowego przez ich kopotliwego pasaera bdzie miao straszliwe konsekwencje. Rano mechanik zmar, a po kilku godzinach oy i zaatakowa pozostaych rozbitkw. Wells, chcc pomc szamoczcemu si z mechanikiem pilotowi, wymierzy napastnikowi potnego kopniaka, ktry sprawi, e wraz z drugim pilotem straci rwnowag i wypad za burt. Dokoczywszy tej opowieci - ktr niektrzy nazywali spowiedzi - Wells straci przytomno i zmar. Jego relacj opatrzono komentarzem, z ktrego wynikao, e historia ta bya jedynie majakami rozbitka dotknitego poraeniem sonecznym. Dochodzenie nie zdoao odnale adnych innych ladw samolotu, jego zaogi ani rzekomego zombie.

Rok 1942, rodkowy Pacyfik

W trakcie pocztkowej fazy japoskiej ekspansji na Pacyfiku pododdzia Cesarskiej Piechoty Morskiej wysano z zadaniem opanowania maej wysepki Atuk w archipelagu Karolinw. Kilka dni po ldowaniu Japoczycy zostali zaatakowani z gbi dungli przez watah zombie, ponoszc wysokie straty w ludziach. Nie majc pojcia o naturze napastnikw ani o prawidowych metodach ich zwalczania, onierze zostali zepchnici do obrony na umocnionym szczycie gry na pnocnym kracu wyspy. Jak na ironi traccy barbarzystwem rozkaz dowdcy zakazujcy ewakuacji rannych, uratowa wycofujcych si onierzy przed powtrzeniem bdw poprzednikw, ktrzy zamykali si w fortecach z nosicielami zarazy. Oblony pluton utrzymywa szczyt przez kilka dni, trwajc na posterunku mimo braku poywienia, wyczerpywania si cile racjonowanego zapasu wody i cakowitego odcicia od zewntrznego wiata. Zombie oblegay Japoczykw niezdolne do rozstrzygajcego ataku z uwagi na niemono wdrapania si na strome zbocze. W drugim tygodniu oblenia szeregowy Ashi Nishimura (snajper plutonu) odkry, e trafienie w gow skutecznie eliminuje przeciwnika. To odkrycie sabego punktu napastnika pozwolio wreszcie Japoczykom przeama impas i przej do natarcia. Po wystrzelaniu zombie utrzymujcych oblenie gry Japoczycy rozpoczli metodyczne oczyszczanie wyspy. wiadkowie wspominaj, e porucznik Hiroshi Tomo-naga wasnorcznie pozbawi gw jedenastu zombie przy pomocy swego samuraj skiego miecza katana, co stanowi bardzo wany argument na rzecz tego ora. Powojenne badania i porwnanie dokumentw dowiodo, e Atuk byo zapewne t sam wysp, ktr sir Francis Drak opisa jako Wysp Potpionych. Po wojnie To-monaga zezna amerykaskiej komisji ledczej, e gdy tylko odzyskano poczenie radiowe z Tokio, z Cesarskiej Kwatery Gwnej przyszed rozkaz zakazujcy dalszego zabijania zombie i polecajcy ujmowa pozostae potwory ywcem. W rozkazie zawarte byy szczegowe instrukcje na temat sposobu chwytania, obezwadniania i krpowania umarlakw. Ponowne przeczesanie wyspy pozwolio uj jedynie cztery ocalae osobniki, ktre zabra z wyspy japoski okrt podwodny. Tomonaga nie mia pojcia dlaczego wydano taki rozkaz, ani co pniej stao si z pojmanymi zombie. Kwatera Gwna nakazaa rwnie pod kar mierci zachowanie caego incydentu w tajemnicy.

Lata 1942-45, Harbin, Mandukuo (Manduria)

W wydanej w roku 1951 ksice Soce wzeszo nad piekem" byy oficer wywiadu Armii Stanw Zjednoczonych David Shore opisuje seri pseudomedycznych eksperymentw prowadzonych przez orodek badawczy Cesarskiej Armii do spraw broni biologicznej, dziaajcy jako Czarny Smok". Jeden

z programw badawczych, kryptonim Kwiat Wini", mia bada moliwo hodowli i szkolenia zombie do wykorzystania na polu walki. Wedug Shore'a, Japoczycy odnaleli w bibliotece medycznej w Surabaji, w zdobytych w 1942 roku Holenderskich Indiach Wschodnich, egzemplarz pionierskiej pracy dr. Jana Venderhavena. Dzieo przesano wkrtce do Czarnego Smoka" w Harbinie do ewentualnego wykorzystania. Powsta tam plan stworzenia armii zombie, lecz nie posiadano materiau badawczego do bada praktycznych, gdy nigdzie nie udao si znale adnej prbki odkrytej przez Holendra substancji czynnej. Ju samo to stanowi dowd, e japoskie Bractwo ycia byo bardzo skuteczne w zwalczaniu zombizmu na Wyspach Japoskich. Plan odoono ad acta, lecz p roku pniej wszystko si zmienio po incydencie na Atuk. Wszystkich czterech pojmanych zombie dostarczono do Har-binu. Na trzech potworach prowadzono eksperymenty, a zadaniem czwartego bya produkcja" innych zombie. Zdaniem Shore'a do tego celu uyto chiskich jecw, ktrych zamknito w zagrodach, a do rodka wpuszczono rozpodowego" zombie. Gdy czterdziestoosobowy pluton" nowych zombie reanimowa, umieszczono je w obozie szkoleniowym, gdzie usiowano nauczy posuchu. Rezultaty byy negatywne: dziesiciu z szesnastu instruktorw zostao poksanych i zasilio hord zombie, ktra pozostaa rwnie anarchiczna i niezorganizowana, jak przedtem. Po dwch latach poraek zapada decyzja o uyciu 50 posiadanych zombie w walce, niezalenie od stadium, w jakim si znajdowa program ich szkolenia. Zombie mieli by zrzuceni na spadochronach nad terenami zajmowanymi w Birmie przez Brytyjczykw. Zanim do tego doszo, samolot zosta strcony i spon, a adunek uleg zniszczeniu. Druga prba polegaa na przerzuceniu kolejnych 10 zombie okrtem podwodnym do zajmowanej przez Amerykanw Strefy Kanau Panamskiego. I ta akcja speza na niczym, bowiem okrt zatopiono w drodze. Za trzecim razem inny okrt podwodny mia wysadzi tym razem 20 zombie bezporednio na Zachodnim Wybrzeu USA. W poowie drogi odebrano z okrtu wiadomo, e jeden z umarlakw uwolni si i zaatakowa zaog, co zmusio dowdc do wydania rozkazu opuszczenia okrtu przez zaog i otworzenia zaworw dennych, co mia zamiar zrobi zaraz po wysaniu depeszy. Pod koniec wojny podjto kolejn, czwart prb uycia bomby Z", zrzucajc pozostae zombie na spadochronach na obz chiskiej partyzantki komunistycznej w prowincji Yunnan. Dziewiciu umarlakw chiscy snajperzy zabili strzaami w gow. Nie by to wynik wiadomoci, z jakim przeciwnikiem mieli do czynienia, ale oszczdnoci amunicji - poniewa byo jej mao, Przewodniczcy Mao nakaza strzela japoskim demonom" w gow. Ostatni zombie zosta pojma-ny ywcem i dostarczony do kwatery Przewodniczcego w celu przeprowadzenia dalszych bada. Po radzieckiej inwazji na Manduri w sierpniu 1945 roku wszelkie lady po Czarnym Smoku" i projekcie Kwiat Wini" znikny bez ladu. Shore opisa prowadzone w Harbinie prace na podstawie relacji dwch naocznych wiadkw, ktrych przesuchiwa w poudniowej Korei tu po zakoczeniu wojny. Ukoczy ksik i znalaz dla niej wydawc, ma niezalen oficyn braci Green. Dzieo wydrukowano, lecz zanim trafio na pki ksigarskie, rzd skonfiskowa cay nakad. Green Brothers Press zostaa oskarona przez senatora Josepha McCarthy'ego o prb wydania materiau wywrotowego i obscenicznego". Pod ciarem honorariw dla prawnikw wydawnictwo zbankrutowao. David Shore zosta oskarony o zdrad tajemnicy pastwowej, naruszenie bezpieczestwa narodowego i skazany na doywocie w wizieniu wojskowym w forcie Leavenworth, Kansas. Uaskawiony w roku 1961, zmar na atak serca w dwa miesice po opuszczeniu wizienia. Wdowa po nim, pani Sara Shore, mimo kilkakrotnych przeszuka domu przez agentw federalnych przechowaa kopi maszynopisu ksiki do swej mierci w roku 1984. Ich crka, Hannah, ostatnio wygraa przed sdem spraw o zezwolenie na powtrne opublikowanie dziea ojca.

Rok 1943, Francuska Afryka Pnocna

Ten fragment znalaz si w zeznaniach sieranta An-tony'ego Marno, strzelca ogonowego amerykaskiego

bombowca B-24 z 15. Armii Powietrznej. Powracajc z nocnego nalotu na koncentracj niemieckich wojsk w poudniowych Woszech, zaoga stracia orientacj nad algiersk pustyni. Gdy z braku paliwa zatrzymay si ju trzy z czterech silnikw, pilot wreszcie zauway na ziemi co, co wygldao na ludzkie siedlisko i wyda zaodze rozkaz opuszczenia samolotu. W rzeczywistoci amerykascy lotnicy trafili nad fort Ludwika Filipa. To miejsce wygldao jakby ywcem wyjte z dziecicego sennego koszmaru. (...) Wysokie mury, zamknita brama, wok ywej duszy, tylko wist wiatru. (...) Otworzylimy bram. Okazao si, e nie byo adnej sztaby ani zamka, czy czego takiego. Wchodzimy na podwrzec, a tam byy te wszystkie szkielety. Cae gry szkieletw, naprawd. Zwalone na kup jak w cholernym filmie. Nasz wdz popatrzy na to, tylko gowa pokrci i mwi: Chopaki, ja wam mwi, tu gdzie powinien by zakopany skarb". (...) Cae szczcie, e aden z tych cholernych szkieletw nie wpad do studni. Napenilimy manierki woda i podzielilimy zapasy zabrane z samolotu. Tam nie byo nic do jedzenia, zreszt - cholera, wiecie, z takiego miejsca to nawet aden z nas by chyba nie chcia nic zabiera. Marno i reszta zaogi zostali uratowani przez arabsk karawan 70 kilometrw od fortu. Pytani o to miejsce, Arabowie nagle zapomnieli francuskiego. Armia Stanw Zjednoczonych nie miaa wwczas ani gowy, ani rodkw na organizowanie wyprawy do jakich opuszczonych ruin na rodku pustyni. Take pniej nie wysano tam adnej ekspedycji.

Rok 1947, Kolumbia Brytyjska

Seria artykuw wpiciu rnych gazetach ukazuje krwawe wydarzenia w maej kanadyjskiej osadzie i akt bohaterstwa, ktry pooy im kres. Niewiele wiadomo o przyczynach i przebiegu epidemii. Historycy podejrzewaj, e nosicielem by miejscowy myliwy, Matthew Morgan, ktry pewnego razu powrci z polowania poksany, z tajemnicz ran na ramieniu. O wicie nastpnego ranka ulicami Jarvie czapao ju 21 zombie, a dziewicioro mieszkacw zostao poartych cakowicie. Pozostaych 15 ludzi zabarykadowao si w biurze szeryfa. Szczliwy strza pokaza obrocom czego moe dokona trafienie w czaszk. Do tej pory jednak wikszo okien zostaa ju zabarykadowana i nie byo ktrdy strzela. Powsta plan, by przedosta si na dach, stamtd do biura telegraficznego i powiadomi wadze w Yictorii o wydarzeniach w Jarvie. Obrocy biura szeryfa zdoali dotrze do poowy szerokoci ulicy, kiedy zostali zauwaeni i umarlacy ruszyli w pocig. Jedna z uciekinierek, Regina Clark, powiedziaa pozostaym, by biegli dalej, a ona sprbuje opni pocig. Clark uzbrojona w zabrany z posterunku karabinek M l pobiega do lepej uliczki. wiadkowie twierdzili, e zrobia to wiadomie, zwabiajc ywe trupy do puapki, z ktrej nie byo ucieczki, a jej niewielka szeroko nie pozwalaa zblia si wicej ni czterem zombie naraz. Zachowujc godn pochway zimn krew i szybko obsugi nieznanej sobie wczeniej broni, Clark wystrzelaa ca hord zombie. wiadkowie jej niesamowitego wyczynu wspominaj, e pierwszy 15-nabojowy magazynek wystrzelaa w zaledwie 12 sekund, ani razu nie chybiajc. Byo to tym bardziej zadziwiajce, jeli wemiemy pod uwag, e pierwszym zastrzelonym by jej wasny m. Wadze okreliy cay incydent jako niewyjaniony przejaw publicznej przemocy". Wszystkie artykuy prasowe oparte byy na relacjach wspobywateli Jarvie, bo Regina Clark odmwia jakichkolwiek komentarzy, a jej pamitnik pozostaje cile strzeon tajemnic rodzinn.

Rok 1954, Than Hoa, indochiny Francuskie

Fragment listu, ktry wysa Jean Beart Lacouture, francuski biznesmen prowadzcy firm handlow w tej dawnej kolonii francuskiej (obecnie Wietnam): Gra nazywa si Taniec diaba". Czowieka, zaopatrzonego jedynie w niewielki n o gowni nie wikszej ni 8 centymetrw, wrzuca si do klatki z jednym z tych stworze. (...) Czy przeyje takiego walca z ywym trupem? A jeli nie, to jak dugo bdzie si broni? Zakady obstawia si na te i wiele innych zmiennych. (...) Mamy tu cae stajni takich cuchncych gladiatorw. Wikszo stanowi ci, ktrzy przegrali swoje pojedynki. Innych zabieramy z ulicy, (...) dobrze pacc ich rodzinom. (...) Niech Bg ma mnie w swojej opiece za te straszliwe grzechy.

Ten list wraz ze spor sum pienidzy dotar do La Rochelle we Francji trzy miesice po przejciu wadzy w pnocnej czci Wietnamu przez komunistycznych partyzantw Ho Chi Minha. Dalszy los opisujcego diabelski taniec" Lacouture'a pozostaje niejasny. Mimo prb nie zdoano skontaktowa si z autorem listu. Po roku, wraz z ciaami francuskich onierzy ekshumowanymi z cmentarzy wojskowych w Wietnamie, Laosie i Kambody, do Francji dotara trumna ze zwokami La-couture'a w zaawansowanym stadium rozkadu. Wedug wadz pnocnowietnamskich przyczyn mierci byo samobjstwo przez oddanie strzau w skro z pistoletu duego kalibru.

Rok 1957, Mombasa, Kenia

Fragment z protokou przesuchania przez oficera armii brytyjskiej pojmanego rebelianta Kikuju, uczestnika powstania Mau Mau. Z powodu nieznajomoci jzyka Kikuju przez przesuchujcego, wszystkie odpowiedzi uzyskiwano za porednictwem tumacza z plemienia Masajw. Pytanie: Ilu ich byo? Odpowied: Piciu. P: Opisz ich. O: Biali o skrze szarej i spkanej. Cz miaa widoczne rany i lady uksze na ciele. Wszyscy mieli rany postrzaowe na piersiach. Zataczali si i jczeli. Oczy martwe, nic niewidzce. Usta ociekajce krwi. Ju z daleka byo ich czu padlin. Zwierzta przed nimi uciekay. (W tym momencie wybucha sprzeczka midzy winiem a tumaczem, po ktrej wizie zamilk). P: Co si stao potem? O: Rzucili si na nas. Wycignlimy lalemy (masajskie okrelenie kikujskiej krtkiej broni biaej w rodzaju ma-czety) i obcilimy im gowy, a potem zakopalimy je. P: Zakopalicie gowy? O: Tak. P: Dlaczego? O: Bo ogie mgby zdradzi nasz obecno. P: Nie odnielicie ran? O: Nie byoby mnie tu przecie. P: Nie balicie si? O: Boimy si tylko ywych. P: Czyli to byy ze duchy? (Wizie zamia si). P: Co w tym miesznego? O: Zymi duchami to si dzieci straszy, pki jeszcze w nie wierz. To nie byy adne ze duchy, tylko ywe trupy. Do koca przesuchania wizie nie powiedzia ju wiele wicej. Zapytany, czy byo tam wicej zombie, nie odpowiedzia. Protok opublikowaa brytyjska prasa bulwarowa pod koniec roku. Nie byo adnej oficjalnej reakcji. Rok 1900, Biegorask, ZSRR Od koca drugiej wojny wiatowej podejrzewano, e ZSRR przej w Mandurii japoskie orodki bada nad broni biologiczn, w tym Czarnego Smoka" naukowcw, wyniki ich bada, projekt Kwiat Wini" i dowiadczalne egzemplarze zombie. Ostatnio ujawnione informacje w peni to potwierdzaj. Rosjanie przejli nawet cel japoskich przygotowa, chcc przyszykowa armi zombie do udziau w nieuniknionej, jak si wydawao, trzeciej wojnie wiatowej. Projekt przemianowano z Kwiatu Wini" na Jesiotr" i przeniesiono z Mandurii do wschodniosyberyjskiego guagu. Taka lokalizacja zapewniaa utrzymanie projektu w tajemnicy, jak rwnie zapas winiw do kontynuacji pseudomedycznych eksperymentw. Ostatnio ujawnione dokumenty pozwalaj stwierdzi, i realizacja projektu ponownie natrafia na problemy i e pod koniec lat 50. doszo do wybuchu epidemii, ktrej efektem byy setki

zainfekowanych. Kilku ocalaych naukowcw zdoao zbiec z orodka badawczego do wntrza ony (chronionego obszaru guagu). Bezpieczni wewntrz ony, naukowcy oczekiwali przybycia spodziewanej wkrtce pomocy. adna odsiecz jednak nie nadesza. Niektrzy historycy uwaaj, e bya to wina znacznego oddalenia orodka (nie by on poczony ze wiatem adn drog przez ponad sze miesicy w roku, a transport i zaopatrzenie prowadzono wwczas drog powietrzn). Inni uwaaj, e poniewa projekt zainicjowano w KGB za Stalina, Komitet zachowywa go w tajemnicy przed nowym przywdc i inicjatorem destalinizacji, Nikit Chruszczowem, w oczekiwaniu na rychy powrt do wadzy Starej Gwardii. Jeszcze inni uwaaj, e Chruszczow by w peni wiadom rozwoju sytuacji i po poczynieniu odpowiednich przygotowa (rozmieszczenie wojsk wok zagroonego terenu na wypadek rozszerzenia epidemii) po prostu zwleka, czekajc na dalszy rozwj wypadkw. Wewntrz guagu zawizaa si koalicja naukowcw, bandytw i stranikw. Nowi panowie obozu zaczli cakiem wygodne ycie. Pod nadzorem naukowcw postawiono szklarnie, wywiercono studnie cignce wod spod wiecznej zmarzliny, ustawiono nawet wiatraki produkujce prd elektryczny skonstruowane z zapasu znalezionych na lotnisku migie lotniczych. Codziennie utrzymywano czno radiow z Wielk Ziemi. Obleni zawiadomili, e maj zamiar przeczeka w obozie do zimy, gdy by moe zom-bie zamarzn i wwczas ludzie bd mogli wydosta si z obozu. Nie byo im dane wykona tego planu. Trzy dni przed pierwszym jesiennym mrozem radziecki samolot wojskowy zrzuci na Biegorask testow bomb wodorow. adunek o sile jednej megatony ekwiwalentu tro-tylowego zmit z powierzchni ziemi obz, miasteczko i ca okolic. Przez dziesiciolecia eksplozja w Biegorasku bya wedug wadz radzieckich rutynow w latach zimnej wojny prb termojdrow. Dopiero za Jelcyna, w roku 1993, na Zachd przedostaa si prawda o Biegorasku. Wolna prasa rosyjska moga teraz prowadzi wywiady wrd starych Sybirakw, ktrzy wspominali o pogoskach dotyczcych tych wydarze. Take dawni dostojnicy radzieccy zaczli pgbkiem mwi o prawdziwych przyczynach zrzucenia bomby. Wielu przyznao, e rzeczywicie istniao miasteczko o takiej nazwie nieobecne ani wtedy, ani pniej na adnych mapach. Inni stwierdzali mimochodem, e istnia tam obz i orodek broni biologicznej. Paru nawet posuno si do przyznania, e mia tam miejsce bliej niesprecyzowanej natury wypadek", cho nie podawali adnych szczegw tego, co mianowicie wypado". Najbardziej obciajcych dowodw dostarczy Artiom Zinowiew, archiwista KGB, ktry w czasach rosyjskich zosta gangsterem. Za okrg sumk sprzeda on anonimowemu nabywcy z Zachodu teczk dokumentw dotyczcych wydarze w Biego-rasku, zawierajc komplet rzdowych raportw na temat incydentu. Byy tam zapisy depesz, zdjcia lotnicze orodka i obozu wykonane przed i po prbie termojdrowej, a take sprawozdania zag lotniczych i personelu naziemnego, pisemne wyjanienia skadane przez kierownikw projektu Jesiotr" oraz liczcy 643 strony dokadny raport naukowy na temat fizjologii i wzorcw zachowa testowych zombie. Rosjanie zdyskredytowali ujawnione materiay jako faszywk i prowokacj. By moe to prawda i by moe Zinowiew jest tylko zdolnym oszustem, ktry wykorzysta popyt na radzieckie sekrety, lecz co ciekawe, zestawiona przez niego lista naukowcw odpowiedzialnych za projekt Jesiotr", a take wojskowych, czonkw Politbiura i bezpieczniakw pokrywa si dokadnie z list osb rozstrzelanych przez KGB rwno w miesic po zagadzie Biegoraska...

Rok 1962, nieznane miasteczko w Nevadzie

Wiadomoci na temat tego wybuchu epidemii s zadziwiajco niejasne, biorc pod uwag fakt, e doszo do niego na gsto zaludnionym obszarze planety w drugiej poowie ubiegego wieku. Jedyne rda to fragmentaryczne relacje wiadkw, poke wycinki z odlegych stron gazet i podejrzanie oglnikowy oficjalny raport policji. Pozwalaj one stwierdzi, e doszo do lokalnego wybuchu epidemii, w wyniku ktrego kilku zombie przez pi dni i nocy oblegao Hanka Davisa i trzech robotnikw sezonowych, chronicych si w stodole. Gdy policja zlikwidowaa zombie i wesza do stodoy, obleni

byli martwi. Pniejsze dochodzenie dowiodo, e wszyscy czterej zastrzelili si nawzajem. A dokadniej trzech zostao zabitych, a jeden sam odebra sobie ycie. Nie podano adnego oficjalnego powodu tego wydarzenia. Stodoa dawaa im doskonae schronienie, a zapas wody i poywienia nie by nawet w poowie zuyty. Dzisiejsi badacze zagadnienia podejrzewaj, e do tragicznej decyzji doprowadzio oblonych nieustanne wycie i skowyt zombie, ktre poczone z poczuciem totalnej izolacji i bezsilnoci, doprowadzio do zaamania nerwowego. Oficjalnie sprawa jest nadal niewyjaniona".

Rok 1968, wschodni Laos

W roku 1989 Peter Stavros, byy snajper Si Specjalnych i wieloletni narkoman, opowiedzia t histori w trakcie konsultacji psychologicznej w szpitalu dla weteranw wojennych w Los Angeles. Jego oddzia odbywa rutynowy patrol poszukiwawczo-likwidacyjny wzdu granicy wietnamskiej. Celem wyprawy by rejon koncentracji komunistycznej partyzantki Pathet Lao. Po wejciu do wioski okazao si, e onierze trafili na oblenie osady przez kilka zombie. Z nieznanych powodw dowdca zespou rozkaza im wycofa si i wezwa uderzenie powietrzne. Skyraidery obrzuciy napalmem ca okolic, niszczc zarwno ywe trupy, jak i wszystkich mieszkacw wioski. Nie odnaleziono adnych dokumentw potwierdzajcych histori Stavrosa. Wikszo czonkw zespou zmara, zgina w akcji, bd zagina na terenie Stanw Zjednoczonych, a pozostali odmwili komentarza.

Rok 1971, Dolina Nong'ona, Rwanda

Jane Massey, dziennikarka pisma The Living Earth, specjalizujcego si w prezentowaniu dzikiej przyrody, pojechaa do Rwandy, by zebra materiay do artykuu o yciu zagroonego wymarciem gatunku goryli siwych. Ten akapit pochodzi z wielkiego materiau, ktry napisaa o tych rzadkich, egzotycznych ssakach: Kiedy wyszlimy nad brzeg stromej doliny, dostrzegam na dnie jaki ruch wrd lici. Nasz przewodnik Kengeri te go dostrzeg i poradzi, ebymy ruszali std czym prdzej. W tej chwili wydarzyo si co niesamowitego, co nie zdarza si w tej czci wiata: zapada kompletna, martwa cisza. Nie byo sycha adnych ptakw i zwierzt, nawet owadw, a to przecie miejsce, gdzie wystpuj do haaliwe insekty. Zapytaam o to Kengeri, ale ten tylko kaza mi przypieszy kroku i zachowa cisz. Z dou doliny doszed nas przeraajcy skowyt. Kevin, fotograf, odwrci si z twarz nawet bledsz ni zwykle i powtarza, jakby sam siebie chcia przekona, e to tylko wiatr, wiatr i nic wicej. No, musz przyzna, e zdarzao mi si sucha wiatru tu i wdzie, na Sarawak, w Sri Lance, nad Amazonk, a nawet w Nepalu, ale nic takiego dotd nie syszaam - to na pewno NIE BY wiatr! Kengeri wyj maczet i kaza mu si zamkn. Powiedziaam, e chc tam wrci i sprawdzi, co to byo. Przewodnik odmwi, a kiedy nastawaam, powiedzia tylko: Tam chodz umarli" i ruszy szybkim krokiem przed siebie. Massey nigdy nie wrcia do doliny ani nie odkrya rda dziwnego dwiku. Odpowied przewodnika moga wynika z lokalnych przesdw, a skowyt mg by dzieem wiatru. Mapy doliny ujawniaj jednak, e otaczaj j zewszd wysokie skalne urwiska, uniemoliwiajc ucieczk zombie, ktre ewentualnie uwizy na jej dnie. Teoretycznie wic dolina ta moe spenia rol puapki, wykorzystywanej przez lokalne plemiona do wizienia ywych trupw, ktrych z jakich powodw nie chc niszczy.

Rok 1975, Al~Marq, Egipt

Informacje na temat tego wybuchu epidemii pochodz z rnorodnych rde: relacji naocznych wiadkw, mieszkacw miasteczka, dziewiciu relacji egipskich szeregowych, opowieci Gassima Faruka, byego oficera wywiadu egipskich si powietrznych, ktry niedawno emigrowa do Ameryki oraz kilku zagranicznych dziennikarzy, ktrzy jednak zastrzegli sobie anonimowo. Wszystkie relacje potwierdzaj, e w miasteczku doszo do ataku zombie. Bez odpowiedzi pozostay woania o pomoc kierowane zarwno do okolicznych jednostek policji, jak i dowdcy stacjonujcej w oddalonym o 55 km Gabal Garib egipskiej 2. Dywizji Pancernej.

Tak si zoyo, e onierz cznoci, ktry odebra wezwanie o pomoc w Gabal Garib, pracowa dla Mossadu i wieczorem po subie przekaza wiadomo do Tel Awiwu. Tam zarwno izraelski wywiad, jak i sztab generalny uznay informacj za faszywk i zignoroway j. Szybko by o niej zapomniano, gdyby nie pukownik Jakub Korsunsky, doradca wojskowy premier Goldy Meir. Amerykaski yd, kolega ze szkoy wojskowej Davida Shore'a, sporo si od niego po wojnie dowiedzia o zombie i o tym, co w wietle przejcia Czarnego Smoka" przez Rosjan moe oznacza obecno zombie w zapalnym regionie wiata. Korsunsky zdoa przekona premier Meir do wysania patrolu do Al-Marq. W tym czasie oblenie trwao ju czternasty dzie. Dziewiciu ludzi zabarykadowao si z niewielk iloci wody i jedzenia w lokalnym meczecie. Pluton spadochroniarzy pod osobistym dowdztwem Korsunsky ego wyldowa w centrum Al-Marq i po trwajcej 12 godzin bitwie wyeliminowa wszystkie zombie. Co do tego jak zakoczya si ta historia wci panuj oywione spory. Wedug jednych relacji miasteczko otoczyy oddziay egipskie, zaalarmowane ldowaniem izraelskich spadochroniarzy. Po wyapaniu niestawiajcych oporu Izraelczykw miay ju trwa przygotowania do ich egzekucji za wymordowanie cywilnych mieszkacw wioski, gdy jeden z ocalonych wybaga dla nich uaskawienie, pokazujc trupy zombie i przekonujc o rzeczywistym przebiegu zdarze. Egipcjanie mieli pono podj izraelskich spadochroniarzy bankietem i zapewni bezpieczny powrt do domu. Niektrzy id w swoich spekulacjach jeszcze dalej i wskazuj moliwo wpywu tego wydarzenia na rozpoczte wkrtce bezprecedensowe odprenie w stosunkach egipsko-izraelskich. Nie istniej jednak adne niezbite dowody ani na to, e takie wydarzenie faktycznie miao miejsce, ani jego rzekomo daleko idcych reperkusji. Korsunsky zmar w roku 1991. Jego pamitniki, dokumenty osobiste, teczka w archiwum armii izraelskiej, skonfiskowane przez cenzur pastwow artykuy prasowe oraz film, ktry jakoby mia nakrci jeden ze spadochroniarzy w Al-Marq, pozostaj utajnione przez rzd izraelski. Jeli ta historia jest prawdziwa, nasuwa si jedno niepokojce pytanie: jak to si stao, e egipski dowdca da si przekona niezbornej relacji mieszkaca wycieczonego po dwch tygodniach oblenia, niemajcego prcz swoich sw i trupw (ktre przecie z pocztku niczym szczeglnym si nie wyrniaj) adnych dodatkowych dowodw na ratunkowy charakter misji Izraelczykw? A moe w rce Egipcjan trafi wci funkcjonujcy okaz (okazy) zombie, ktry j uprawdopodobni? A jeli tak, to co si z nim stao?

Rok 1979, Spory, Alabama

W czasie codziennego obchodu miejscowy listonosz Chuck Bernard dotar na farm Henrichsw i zauway, e nikt nie wyj wczorajszej poczty. Poniewa do tej pory nigdy nic takiego si nie zdarzao, Bernard postanowi dostarczy przesyki osobicie. Tu przed dojciem do domu usysza z wntrza strzay, okrzyki blu i wezwania pomocy. Listonosz uciek do samochodu i pojecha 15 kilometrw do najbliszego automatu telefonicznego, skd zadzwoni na policj. Po przybyciu na miejsce dwaj zastpcy szeryfa i zesp ratownikw medycznych zastali lady brutalnego ataku. Jedyna ocalona, Freda Henrichs, zdradzaa objawy zaawansowanego zombi-zmu - poksaa obu sanitariuszy zanim policjanci zdoali j obezwadni. Przybyy tymczasem trzeci zastpca szeryfa, ubezpieczajcy obezwadnianie pani Henrichs, w panice cign spust i strzeli jej w gow, zabijajc na miejscu. Dwaj poksani sanitariusze zostali odwiezieni do szpitala i tam wkrtce zmarli. Po trzech godzinach reanimowali si w czasie sekcji zwok, atakujc korone-ra i jego asystentk, po czym wydostali si na ulic. Do pnocy strach ogarn cae miasto. Na wolnoci byo ju co najmniej 22 zombie, zjedzonych zostao 15 ludzi. Wielu mieszkacw szukao schronienia w swoich domach, inni prbowali uciec z miasta. Trojgu dzieci udao si wspi na szczyt wiey cinie. Mimo oblenia przez umarlakw, ktrzy wielokrotnie prbowali wspina si po kratownicy wiey, powstrzymywani kopniakami obrocw, dzieciom udao si przetrwa do nadejcia odsieczy. Jeden z mieszkacw, Harland Lee, postanowi stawi czoo zagroeniu i wyszed z domu uzbrojony w samopowtarzalny wariant pistoletu maszynowego Uzi, dubeltwk z obcitymi lufami oraz dwiema sztukami broni krtkiej kalibru 44: rewolwerem i pistoletem samopowtarzalnym. wiadkowie opowiadaj, e Lee

zaatakowa grup 12 zombie, strzelajc najpierw z Uzi, a potem po kolei z kadej broni. Nie wiedzc nic o naturze przeciwnika, strzela w klatk piersiow, za kadym razem powodujc powane obraenia, ale nie zabijajc adnego zombie. Kiedy zacza mu si koczy amunicja, przyparty do sterty wrakw samochodw, Lee prbowa z bliskiej odlegoci strzela w gowy z rewolweru i pistoletu, ale strach i frustracja spowodoway drenie rk, wic ani razu nie trafi w cel i wkrtce samozwaczy owca zombie sam zosta zjedzony. Rano zjechali szeryfowie i ich zastpcy z okolicznych miejscowoci oraz policja stanowa, ktra wraz z zebran naprdce grup okolicznych mieszkacw ruszya do miasteczka. Tym razem ludzie dysponowali grupami wyszkolonych snajperw z policji stanowej i wiedz o koniecznoci strzaw w gow, ktr przekaza miejscowy myliwy po dokonaniu tego odkrycia w czasie odpierania ataku na wasny dom. Dziki temu zagroenie zostao szybko zneutralizowane. Oficjalne wyjanienie ogoszone przez Departament Rolnictwa mwio o masowej histerii w wyniku skaenia wd gruntowych pestycydami". Wszystkie zwoki zostay usunite przez ekipy Centrum Kontroli Chorb Zakanych zanim lekarze zdyli dokona sekcji. Wikszo nagra cznoci radiowej, filmw nakrconych przez ekipy telewizyjne (to byy jeszcze czasy przed bezporednimi relacjami) oraz fotografii wykonanych przez osoby prywatne zostaa skonfiskowana przez rzd. Ocaleni wytoczyli 175 spraw sdowych, z czego w 92 przypadkach doszo do ugody poza sdem. 48 spraw trwa do dzi, a reszt sdy odrzuciy z rnych, nieraz do tajemniczych powodw. Niedawno rozpocz si kolejny proces zwizany z wydarzeniami w Sperry, gdy jedna z sieci telewizyjnych skary rzd o zwrot zajtych materiaw. Wedle powszechnej opinii ta sprawa potrwa jeszcze dugie lata.

Padziernik 1980, Mariceta, Brazylia

Wiadomoci o tym ataku pocztkowo pochodziy od organizacji ekologicznej Zielona Matka", bronicej interesw Indian, ktrym bezprawnie konfiskuje si ziemi i niszczy ich naturalne rodowisko. Hodowcy byda dcy za wszelk cen do realizacji swoich interesw uzbroili si i wyruszyli, by zaatakowa indiask wiosk. W drodze do celu, w gbi dungli, natknli si jednak na brutalnego i bardziej przeraajcego przeciwnika: hord ponad 30 zombie. Niemal wszyscy rancze-rzy zostali poarci lub doczyli do hordy. Tylko dwm ludziom udao si uj z yciem i uciec do pobliskiego miasteczka Santerem. Ich ostrzeenia zostay jednak zignorowane i oficjalny raport zrzuci win za atak na spokojnych, szanowanych obywateli miasta" na rebeli buntowniczych, brutalnych Indian". Do Mariceli wysano trzy brygady wojsk federalnych. onierze nie znaleli nawet ladu adnych zombie i uderzyli na wiosk Indian. Incydentowi, ktry mia miejsce pniej, zaprzeczaj wadze brazylijskie kategorycznie twierdzce, e nic nie wiedz o adnych napaciach zombie. wiadkowie opowiadaj jednak, e doszo do ataku umarlakw, a w odpowiedzi wojsko zmasakrowao wszystko, co si ruszao i nie nosio munduru - zombie i Indian, bez rnicy. Take dziaacze Zielonej Matki" zaprzeczaj historiom o zombie, twierdzc, e to faszywka rzdu, ktry chce w ten sposb usprawiedliwi zorganizowan z podpuszczenia ranczerw rze Indian. By moe tak wanie byo, ale jeden z informatorw, emerytowany major suby uzbrojenia armii brazylijskiej, wspomina, e tu przed operacj w Mariceli ciga ze zbrojowni caego kraju wszelkie dostpne miotacze ognia, a nastpnie serwisowa je i napenia po akcji, z ktrej wrciy oprnione.

Grudzie 1980, jumti, Brazylia

Ta osada, 450 kilometrw w d rzeki od Mariceli, staa si celem kilku atakw zombie pi tygodni pniej. Nadpaleni, wyaniajcy si z wody umarlacy atakowali rybakw w odziach lub wychodzili na brzeg w kilku miejscach wzdu wybrzea. Nadal jednak nic nie wiadomo o dokadnej liczbie tych atakw, ich skutkach ani jakichkolwiek akcjach ludzi.

Rok 1984, Cabrio, Arizona

Wybuch epidemii w Cabrio ze wzgldu na swoje rozmiary i liczebno ofiar mieci si w granicach

klasy I, jednak jego skutkiem byo wane odkrycie w badaniach nad zombizmem i wirusem Solanum. W poarze szkoy podstawowej na skutek zaczadzenia zgino czterdziecioro siedmioro dzieci. Przeya jedynie 9-letnia Elen Aims, ktra wyskoczya z okna budynku. Rozbijajc szyb, doznaa gbokiego rozcicia uda i stracia sporo krwi. Tylko natychmiastowa transfuzja bya w stanie uratowa jej ycie. W cigu zaledwie p godziny po transfuzji Ellen zacza jednak zdradza objawy infekcji wirusem zombi-zmu. Prawdziwa natura choroby nie zostaa rozpoznana przez personel medyczny, ktry podejrzewa obecno wirusa innej choroby. W czasie prowadzenia bada krwi Ellen zmara, po czym w obecnoci licznych wiadkw reanimowaa si i zaatakowaa pielgniark, gryzc j w rk. Po obezwadnieniu pacjentki pielgniark odizolowano, a lekarz zadzwoni do kolegi w Phoenix po konsultacj. Dwie godziny pniej do szpitala zaczli napywa specjalici z Centrum Kontroli Chorb Zakanych eskortowani przez miejscow policj i niezidentyfikowanych agentw rzdowych". Ellen i zainfekowana pielgniarka zostay ewakuowane drog powietrzn do nieznanego miejsca na dalsze leczenie". Wszystkie karty choroby i zapas krwi przechowywany w szpitalu zostay skonfiskowane. Rodziny Aimsw nie dopuszczono do dziecka. Po okoo tygodniu rodzina zostaa poinformowana, e Ellen zmara, a ciao z przyczyn medycznych" skremowano. By to pierwszy przypadek potwierdzajcy fakt, e infekcja moe si przenosi take przez krew. Nasuwa si pytanie: kto by zainfekowanym dawc? Jak doszo do pobrania krwi od kogo chorego? Czy chory nie by wiadomy, e doszo do zakaenia? Co si z nim nastpnie stao? Poza tym jakim cudem specjalici z CKCZ tak szybko dowiedzieli si o przypadku Ellen Aims, a nastpnie podjli byskawiczn reakcj? Lekarz z Phoenix, z ktrym rozmawia dyurny z izby przyj, odmawia komentarza. Oczywicie te wszystkie pytania pozostajce bez odpowiedzi spowodoway powstanie wielu teorii spiskowych. Rodzice Ellen wnieli spraw do sdu przeciw CKCZ, by spowodowa ujawnienie prawdy. Ich relacja bya punktem wyjcia wasnych bada autora nad tym przypadkiem.

Rok 1987, Khotan, Chiny

W marcu 1987 roku grupa chiskich dysydentw poinformowaa Zachd o katastrofie, do ktrej o mao co nie doszo w elektrowni atomowej w prowincji Xinjiang. Po kilku miesicach zaprzecze rzd chiski oficjalnie przyzna, e w elektrowni doszo do awarii". W cigu kolejnego miesica sprawa ta zacza ju by przedstawiana jako usiowanie sabotau przez szajk kontrrewolucyjnych terrorystw". W sierpniu szwedzka bulwarwka Tyckal opublikowaa artyku o tym, e amerykaski satelita szpiegowski sfotografowa w Khotan czogi i pojazdy pancerne strzelajce z bliskiej odlegoci do tumw cywilw, usiujcych wedrze si do elektrowni atomowej. Cz zdj miaa przedstawia grupki cywilw rozszarpujcych onierzy dosownie na sztuki i rzekomo take jedzcych ludzkie miso. Rzd USA zaprzeczy istnieniu takich zdj, a gazeta odwoaa swoje rewelacje. Jeli wydarzenia w Khotan byy atakiem zombie, pojawia si szereg pyta, na ktre nikt do tej pory nie chcia odpowiedzie. Jak zacz si atak? Jak dugo trwa? Jak zosta ostatecznie opanowany? Ile zombie brao w nim udzia? Czy udao im si wedrze do elektrowni? Jakie byy szkody? Czy nie doszo do stopienia rdzenia reaktora na skal Czarnobyla? Czy zombie wydostay si na zewntrz? Czy byy jakie kolejne ataki? Historia ta nabiera prawdopodobiestwa po ujawnieniu informacji profesora Kwang Zhou, chiskiego dysydenta, ktry kilka lat pniej wyemigrowa do Ameryki. Kwang twierdzi, e zna jednego z onierzy biorcych udzia w wypadkach khotaskich. Zanim zesano go wraz z innymi wiadkami do obozu reedukacyjnego, zdradzi profesorowi, e sysza jak dowdcy wspominali w trakcie tej operacji o Koszmarze Wiecznego Przebudzenia". Pozostaje pytanie, skd wzi si Pacjent Zero tego wybuchu? Po lekturze ksiki Davi-da Shorea, a zwaszcza po wzmiance o wziciu do niewoli ostatniego zombie wyhodowanego przez specjalistw Czarnego Smoka", nasuwa si wniosek, e komunistyczny rzd chiski mg w przeszoci lub nawet obecnie, prowadzi wasn wersj projektw Kwiat Wini" i Jesiotr" - budowa wasn armi ywych trupw.

Grudzie 1992, Park Narodowy Drzew jozuego, Kalifornia

Kilku turystw podrujcych przez park zameldowao stranikom parku o porzuconym na poboczu namiocie i sprzcie kempingowym. Stranik uda si na miejsce i podajc za ladami, dokona przeraajcego odkrycia. Okoo 2 kilometrw od namiotu, w zarolach, leay pokryte ladami ugryzie ludzkich zbw zwoki okoo dwudziestoletniej dziewczyny z gow rozbit kamieniem. Dochodzenie wykazao, e zamordowan jest Sha-ron Parsons z Oxnard w Kalifornii. W poprzednim tygodniu wybraa si do parku pod namiot wraz ze swoim chopakiem, Patrickiem MacDonaldem, za ktrym rozesano teraz list goczy. Sekcja zwok Sharon przyniosa interesujce wyniki. Zdumiony patolog sdowy stwierdzi znaczne spowolnienie procesu rozkadu, nieodpo-wiadajce tempu rozkadu tkanki mzgowej, a zwaszcza pata czoowego. Treci odkowe wykazay obecno fragmentw ludzkiej tkanki, ktre odpowiaday grupie krwi MacDonalda. Pod paznokciami znaleziono take lady tkanek ludzkich, ale naleay one do trzeciej osoby, samotnego obserwatora i fotografa dzikiej przyrody Devina Martina, ktry zagin miesic wczeniej w czasie rowerowej wyprawy do parku. Poniewa Martin by odludkiem, nie mia krewnych i jedynie sporadycznie wsppracowa z pismami, nikt nie zgosi jego zaginicia. Przeczesanie parku nie dao adnych rezultatw. Film z kamery na stacji benzynowej w pobliu granic parku pozwoli zidentyfikowa MacDonalda. Dyurny sprzedawca zapamita, e by wyranie podenerwowany, w oberwanym ubraniu i trzyma przycinit do ramienia zakrwawion szmatk. Po zakupie paliwa ruszy bardzo szybko na zachd, w kierunku Los Angeles. stycze 1993, centrum LOS Angeles, Kalifornia Wci trwa dochodzenie w sprawie pocztkowej fazy tego ataku, a zwaszcza ustalenia, skd przyby nosiciel wirusa. Pierwszy przypadek odkryli czonkowie gangu VBR, Yenice Boardwalk Reds. Przybyli w ten rejon miasta, by pomci mier kolegi zamordowanego dzie wczeniej przez konkurencyjny gang Los Peros Negros. Okoo 1.00 bandyci wkroczyli na teren niemal opuszczonej dzielnicy przemysowej bdcej kryjwk Peros. Od razu zauwaono brak bezdomnych. Ta okolica stanowia znane w miecie obozowisko kloszardw, a tymczasem ulice slumsu byy ciche, puste i wymare. Kartony, wzki sklepowe i inne przedmioty stanowice jedyny dobytek bezdomnych walay si po ulicach, wok nie byo nikogo. Wypatrujcy czonkw konkurencyjnego gangu kierowca nie zwaa zbytnio na sytuacj na drodze i w pewnej chwili samochd potrci wolno idcego chodnikiem przechodnia. Pod wpywem uderzenia kierowca straci kontrol nad pojazdem, ktry uderzy w budynek. Zanim Czerwoni zdoali naprawi uszkodzony wz lub obsztor-cowa nieudolnego kierowc, zauwayli, e przejechany przechodzie si porusza. Mimo zamanego krgosupa ofiara zacza pezn w kierunku gangsterw. Chcc pooy kres cierpieniom nieboraka, jeden z gangsterw strzeli mu w klatk piersiow z pistoletu kalibru 9 mm. Trafienie nie powstrzymao pezncego, a huk wystrzau ponis si po okolicy. Gangster, zdumiony brakiem rezultatu, strzeli do pezncego jeszcze kilkakrotnie, za kadym razem dostrzegajc trafienie, ale potrcony wci pez w jego stron. Dopiero ostatni nabj z magazynka trafi ofiar w gow, unieruchamiajc j na dobre. Czerwoni nie mieli czasu zastanowi si nad tym kogo, czy te co, zabili. Nagle usyszeli zbiorowy skowyt i jki, ktre dochodziy z wielu stron naraz. Tym, co wzili pocztkowo za cie, okazaa si grupa okoo 40 zombie nadchodzcych ze wszystkich stron. Z racji uszkodzenia samochodu Czerwoni uciekali na piechot, prbujc przebi si przez kordon zombie w jego najcieszym miejscu. Kilka przecznic dalej napotkali konkurentw z Los Peros Negros w identycznej sytuacji - bez samochodu, ciganych przez zombie, ktre zajy ich kwater. Zapominajc o konflikcie, w obliczu nadchodzcej zagady oba gangi zawary rozejm i uday si na wsplne poszukiwanie bezpiecznego schronienia lub moliwoci ucieczki. Cho wikszo budynkw w okolicy doskonale nadawaa si do obrony (pozbawione okien wysokie skady magazynowe), wejcia do nich byy albo zamknite, albo solidnie zabite deskami. Znajcy lepiej teren Peros zaproponowali ucieczk do pooonego w pobliu niewielkiego gimnazjum DeSoto Junior High. Z

zombie tu za plecami modociani gangsterzy dobiegli do szkoy i wdarli si do rodka przez okno na pierwszym pitrze. To uruchomio alarm antywamaniowy, ktry z kolei zaintrygowa wszystkie zombie w okolicy i wkrtce tum oblegajcy szko urs do ponad setki osobnikw. Wybr szkoy DeSoto na fortec by doskona decyzj, wyjwszy t syren alarmow. Szkoa bya murowana, z wysokim parterem, ktrego okna zasonite byy kratami i siatk drucian, a potne drewniane drzwi wejciowe obite blach, co sprawiao, e budynek by atwy do obrony. Wewntrz obrocy wykazali si chwalebn przezornoci, szykujc wewntrzn cytadel, sprawdzajc i umacniajc dodatkowo drzwi i okna, napeniajc wanny i umywalki wod, po czym sporzdzili remanent posiadanej broni i amunicji. Uywajc szkolnych telefonw, wezwali na pomoc zaprzyjanione gangi uliczne, policj bowiem uwaali za wroga gorszego od zombie. Nikt z wyrwanych ze snu telefonem w rodku nocy nie uwierzy w ani jedno sowo z tego, co usysza, ale obiecano przyjcie z odsiecz najszybciej, jak si da. To ostatnie posunicie przyczynio si do jednego z nielicznych w historii przypadkw nadzabijalnoci" w walce ludzkoci z zombie. Ufortyfikowani, dobrze uzbrojeni, umiejtnie dowodzeni, dobrze zorganizowani i wysoko umotywowani gangsterzy mogli ze wschodem soca zacz eliminacj oblegajcych bez ryzyka strat wasnych. Odsiecz w postaci zaalarmowanych sojuszniczych gangw dotara rano, ju po zakoczeniu oblenia, lecz, niestety, spotkaa si na miejscu z przybyymi oddziaami specjalnymi policji. W rezultacie wszyscy uczestnicy zdarze zostali aresztowani. Incydent oficjalnie wyjaniono jako wymian ognia midzy rywalizujcymi gangami ulicznymi". Zarwno Czerwoni, jak i Peros wielokrotnie prbowali wyjani prawdziw natur wydarze kademu, kto chcia ich wysucha. Ich histori tumaczono jednak zwykle jako efekt halucynacji po zayciu Lodu", popularnego wwczas narkotyku syntetycznego. Poniewa policja i posiki przybyy ju po zakoczeniu incydentu, nie byo wiarygodnych wiadkw ani adnych ocalaych zombie. Jedyne, co zastaa policja, to sterta zwok bezdomnych, ktrych nikt nie by w stanie zidentyfikowa (ani nie zgasza ich zaginicia), zabitych z premedytacj strzaem w gow. W tej sytuacji aresztowani w szkole czonkowie obu gangw zostali oskareni o wielokrotne zabjstwo pierwszego stopnia i skazani na doywocie w wizieniach stanowych Kalifornii. Wszyscy zostali w nich zamordowani w cigu roku, zapewne przez czonkw konkurencyjnych gangw. Ta historia zakoczyaby si w tym miejscu, gdyby nie upr dochodzeniowca, ktry woli pozosta anonimowy. Osoba ta bya wieo po lekturze akt sprawy Parsons-MacDonald i zaciekawiy j zastanawiajce szczegy tej sprawy. Pamitajc o nich, bya w stanie uwierzy w opowie modocianych gangsterw, mordercw bezdomnych z DeSoto. Przeomowego argumentu dostarczy raport koronera z sekcji zwok ofiar. Obserwacje patologa idealnie pasoway do opisu zmian stwierdzonych u Parsons. Ostatecznym ukoronowaniem tego wtku byo odnalezienie w kieszeni jednej z ofiar strzelaniny, trzydziestoparolatka w nieco lepszym ubraniu i oglnym stanie, portfela z dokumentami na nazwisko Patrick MacDonald. Ofiary nie dawao si jednak zidentyfikowa na podstawie zdjcia, gdy zabito j dwoma strzaami w twarz, oddanymi z bliska ze strzel-by-obrzyna. Detektyw nie dry/a dalej tematu, i nie zoy/a meldunku swoim przeoonym, by nie naraa si na sankcje dyscyplinarne. Zamiast tego skserowa/a wszystkie dokumenty i zeznania aresztowanych, przekazujc je autorowi.

Luty 1993, Wschodnie Los Angeles, Kalifornia

O 1.45 rano Octavia i Ros Melgarw, wacicieli lokalnego sklepu misnego, obudziy przeraliwe krzyki dochodzce spod okna ich sypialni na pierwszym pitrze, nad sklepem. Obawiajc si, e mogo doj do wamania, Octavio zapa za rewolwer i pobieg na d, a Rosa zadzwonia po policj. Na chodniku pod oknem zastali skulonego, przeraonego, drcego i szlochajcego czowieka, ubranego w zabocony kombinezon Zarzdu Kanalizacji. Osobnik ten, ktrego imienia i nazwiska nigdy nie poznano, obficie krwawi z kikuta prawej nogi. Na widok Octavia mczyzna zacz krzycze, by ten natychmiast zamkn pokryw studzienki. Zaskoczony Octavio

speni jego prob, co wyranie uspokoio dziwnego przybysza. Zamykajc eliwn pokryw, Melgar usysza z wntrza kanau co przypominajcego przecigy, skowyczcy jk. W czasie gdy Rosa opatrywaa krwawicy kikut, kanalarz, na przemian krzyczc, szlochajc i szepczc opowiedzia, e w trakcie sprawdzania kanau burzowego wraz z czterema kolegami zosta zaatakowany przez jakich szalecw. Wedle tej relacji napastnicy szli, zataczajc si; byli ubrani w achmany, pokryci ranami i wyli zamiast mwi. W pewnej chwili opowie staa si niezrozumiaa, przechodzc w seri westchni, jkw i szlochw, po czym mczyzna straci przytomno. Policja i pogotowie ratunkowe przybyy dopiero po ptorej godzinie i stwierdziy zgon nieszcznika. Po odjedzie karetki policjant spisa zeznania Melgarw. Octavio wspomnia mu o wyciu, ktre sysza z kanau przy zamykaniu studzienki. Policjant zapisa to, ale nie skomentowa w aden sposb. Po kilku godzinach Melgarowie usyszeli w wiadomociach, e w drodze do szpitala karetka miaa wypadek i spona. Zapis rozmowy radiowej z karetk tu przed poarem (w jaki tajemniczy sposb zdobyty przez dziennikarzy) zawiera przede wszystkim przeraone krzyki, poprzedzane tylko jednym w miar wyranym zdaniem, e martwy pacjent wydostaje si wanie z worka na zwoki. Nieca godzin pniej na chodniku przed sklepem Melgarw zatrzymay si cztery furgonetki oddziaw szturmowych policji, sanitarka i ciarwka Gwardii Narodowej. Teren zosta odcity przez policj, nad studzienk wzniesiono wielki namiot z oliwkowego plastyku poczony z ciarwk wojskow rkawem wykonanym z tego samego materiau. Melgarowie, ewakuowani przez policj z domu wraz z innymi mieszkacami ulicy, obserwowali dalsze wydarzenia zza barierek, ktrymi przegrodzono ulic. Usyszeli stumione echo strzaw dochodzcych z kierunku wazu do studzienki. Nieca godzin potem namiot szybko zwinito i usunito barierki, a pojazdy odjechay bez sowa wyjanienia. Nie ulega wtpliwoci, e to wydarzenie byo nastpstwem wczeniejszego o miesic incydentu w centrum Los Angeles. Zapewne nigdy nie poznamy szczegw wydarze ani nie dowiemy si, co tak naprawd zaszo w podziemnym labiryncie. Melga-rom odradzono zadawanie dalszych pyta, zwracajc uwag na dalsze skutki prawne" na tyle skutecznie, e od tej pory odmawiaj komentarzy w tej sprawie. Policja zaprzecza, by mia miejsce jakikolwiek incydent, a ewakuacj mieszkacw tumaczy wzgldami bezpieczestwa przy rutynowej kontroli sanitarnej kanau". Zarzd Kanalizacji Los Angeles zaprzecza utracie jakichkolwiek pracownikw.

Marzec 1994, sa Pedro, Kalifornia

Gdyby nie Allie Goodwin, suwnicowa z tego poudnio-wokalifornijskiego portu i jej kartonowy aparat fotograficzny jednorazowego uytku, wiat nigdy by nie pozna prawdziwej historii tego ataku zombie. Nieoznakowany kontener zosta wyadowany z s/s Mar Caribe, frachtowca bandery panamskiej, ktry przypyn z Davao City na Filipinach. Przez kilka dni kontener pozostawa na nabrzeu, oczekujc na odbir. Pewnej nocy stranik usysza jakie dwiki dochodzce z wntrza metalowej skrzyni. Podejrzewajc prb przemytu nielegalnych imigrantw, wraz z kilkoma kolegami otworzy kontener. Z jego wntrza wydostao si 46 zombie, ktre natychmiast zjady wszystkich stranikw. wiadkowie tego wydarzenia rozbiegli si w popochu, szukajc schronienia w magazynach, biurowcu i innych budynkach. Niektre z tych ukry speniy swoje zadanie, inne stay si miertelnymi puapkami. Czworo operatorw dwigw, w tym Goodwin, wdrapao si na swoje maszyny i uyo ich do budowy improwizowanej fortecy z kontenerw. Schronio si w niej na reszt nocy 13 robotnikw. Operatorzy urawi i suwnic uywali nastpnie swych dwigw jako broni, zrzucajc kontenery na zauwaonych zombie w zasigu ich dziaania. Do czasu przybycia policji (opnionej przez kilka zamknitych na klucz bram portowych) na wolnoci pozostao ju tylko 11 zombie. Policja zasypaa je tak gstym ogniem, e cz pociskw trafia przypadkowo w gowy. Liczb ofiar w ludziach oceniono na 20 osb. Na miejscu zdarzenia znaleziono 39 trupw zombie. Siedem brakujcych zapewne spado z nabrzey do basenw portowych i zostao zniesionych na morze przez silne prdy. Wszystkie media relacjonoway wydarzenia w San Pedro jako udaremnion prb wamania.

Nie byo owiadcze ze strony agend rzdowych adnego szczebla. Milczenie zachowaa dyrekcja portu, policja San Pedro, a nawet firma ochroniarska, ktra stracia omiu pracownikw. Zaoga s/s Mar Caribe, kapitan statku i jego armator zaprzeczaj, jakoby wiedzieli o zawartoci feralnego kontenera, ktry, nawiasem mwic, znikn z nabrzea w tajemniczych okolicznociach. Nazajutrz wybuch rwnie dziwny poar, niszczc cz zabudowa i nabrzey portowych. Skala zacierania ladw jest wrcz niewiarygodna, jeli wemiemy pod uwag, e San Pedro to ruchliwy port przeadunkowy usytuowany w jednej z najgciej zaludnionych okolic Stanw Zjednoczonych. Rzdowi udao si jednak zablokowa niemal wszystkie rda informacji. Wszystkie zainteresowane strony uznay owiadczenia i zdjcia wykonane przez Goodwin za faszerstwo, a j sam wkrtce skierowano na badania psychologiczne i zwolniono z pracy, uznajc za niezdoln do dalszego penienia funkcji na zajmowanym stanowisku.

Kwiecie 1994, zatoka Santa Monica, Kalifornia

Trzech mieszkacw Palos Yerdes, Jim Hwang, An-thony Cho i Michael Kim, zgosio policji, e zostali zaatakowani w czasie owienia ryb w wodach zatoki. Wedug zgodnego zeznania wszystkich trzech, haczyk wdki Hwanga zaczepi o co duego i bardzo cikiego. Gdy po wybraniu yki ich pow wyoni si z wody, ku swemu przeraeniu rozpoznali, e zowili... czowieka. Nagiego, czciowo rozoonego, nadpalonego, lecz nadal ywego, czemu da wyraz, atakujc ludzi na odzi. Uchwyci Hwanga i usiowa ugry go w szyj, ale Cho odcign koleg, a Kim zdzieli przeraajcego napastnika przez gow pagajem i wypchn za burt. Potwr zaton w wodach zatoki, a trzej spanikowani wdkarze popieszyli do brzegu. Ich opowie bya tak niezwyka, e wszystkich trzech poddano w komisariacie testom na obecno alkoholu i substancji odurzajcych (wyniki byy jednoznacznie negatywne) i zatrzymano na noc w areszcie, by dopiero po ponownym przesuchaniu rano zwolni do domw. Policja odmawia komentarzy, informujc jedynie, e dochodzenie w tej sprawie trwa". Biorc pod uwag czas i miejsce ataku, mona podejrzewa, e napastnik by jednym z brakujcych zombie z San Pedro.

Rok 1990, Linia demarkacyjna, rinagar, Indie

Fragment raportu zoonego po incydencie przez porucznika Tagore z Si Ochrony Pogranicza: Podejrzany zblia si powoli, wci zataczajc si, jakby by chory lub pod wpywem substancji odurzajcych. [Przez lornetk] zauwayem, e nosi mundur pakistaskich rangersw, co wydao mi si dziwne, bo nie byo meldunkw o jakichkolwiek operacjach przeciwnika w tym rejonie. Gdy zbliy si na 300 metrw, zawoaem przez system nagonienia Stj! Kto idzie?". Podejrzany nie zareagowa. Na ostrzeenie o otwarciu ognia take nie byo adnej reakcji. Mikrofon kierunkowy wyapa jedynie jakie niezrozumiae dwiki, jakby skowyt. Zauwayem przez lornetk, e gos z gonika powodowa jednak jak reakcj: wyranie przypieszy kroku, kierujc si do najbliszego rda dwiku. W odlegoci 200 m od naszego bunkra wszed na pierwsze min przeciwpiechotne, amerykask skaczc M2A4. Po wybuchu widzielimy wyranie trafienia odamkw w doln i grn cz torsu. Podejrzany potkn si i upad, ale po chwili wsta o wasnych siach i ruszy dalej przed siebie. (...) Wywnioskowaem, e musi nosi jaki rodzaj oson balistycznych. (...) Na kolejn min przeciwpiechotn trafi w odlegoci 150 m od nas. Tym razem odamki trafiy take w twarz, odrywajc doln szczk. (...) Z tej odlegoci zauwayem, e mimo odniesienia powanych ran podejrzany nie krwawi. (...) Wiatr zmieni kierunek i zacz wia w stron posterunku. Wtedy doszed nas odr zgnilizny, podobny do woni gnijcego misa. Gdy podejrzany doszed na 100 metrw, poleciem szeregowemu Tilakowi [snajperowi plutonu] zlikwidowa go. Tilak trafi go pierwszym pociskiem prosto w czoo. Po strzale szeregowego Tilaka podejrzany upad i wicej nie powsta ani nie wykonywa adnych ruchw. Kolejne meldunki opisuj operacj usunicia ciaa z pola minowego i zawieraj wstpny raport z sekcji zwok przeprowadzonej w szpitalu wojskowym w ri-nagarze. Wkrtce po dokonaniu sekcji zwoki zostay zabrane przez Sub Bezpieczestwa Narodowego. adnych dalszych wynikw bada

nie ujawniono.

Rok 1998, Zabrowsk, Syberia

Jacob Tailor, wielokrotnie nagradzany autor filmw dokumentalnych krconych dla Canadian Broadcasting Company, przyby do syberyjskiej osady Zabrowsk, by wykona zdjcia odnalezionego tam w wiecznej zmarzlinie nieuszkodzonego okazu tygrysa szablozbego. Okaz zachowa si tak dobrze, e by moe istniaa szansa na jego sklonowanie. Niedaleko odnaleziono take ciao mczyzny pod trzydziestk, ktrego po ubiorze zidentyfikowano jako szesnastowiecznego Kozaka. Zasadnicze zdjcia miay mie miejsce w lipcu, ale Tailor wybra si tam z ekip ju w lutym, by zapozna si z terenem i samym znaleziskiem. Na miejscu uzna, e ciao Kozaka zasuguje na choby kilkusekundowe ujcie w jego filmie i poprosi, by przechowywano je wraz z tygrysem do jego ponownego przyjazdu, po czym powrci wraz z ekip do Toronto na zasuony odpoczynek. Cz ekipy Tailora powrcia do Zabrowska 14 czerwca, by przygotowa miejsce wykopalisk do filmowania. Wkrtce potem czno z zespoem przygotowawczym zostaa przerwana. Gdy Tailor i reszta ekipy l lipca dotarli migowcem do Zabrowska, zastali wszystkie 12 zabudowa osady opuszczone, z wyranymi ladami walki: wybite okna, poprzewracane meble, ciany opryskane krwi, a nawet ze strzpami tkanek. Krzyki cigny Tailora z powrotem do migowca, gdzie zasta grup 36 zombie, w tym mieszkacw wioski i zaginionych kolegw z ekipy przygotowawczej, rozszarpujcych pilotw. Tailor nie mia pojcia czego wanie jest wiadkiem, ale widzia do, by ratowa si ucieczk. Sytuacja nie wygldaa dobrze. Tailor, jego operator, dwikowiec i producent nie mieli broni ani zapasw, a w gbi syberyjskiej guszy nie byo co liczy na pomoc. Filmowcy schronili si w jedynym pitrowym budynku w osadzie, dawnym Domu Partii. Zamiast barykadowa drzwi i okna, postanowili zniszczy obie klatki schodowe. Wszelk znalezion ywno zebrali na pitrze, napenili rwnie wszystkie znalezione naczynia wod ze studni. Siekier, omem, motkiem i kombinerkami, jedynymi narzdziami, jakie znaleli, rozebrali pierwsze schody. Drugich ju nie zdyli przed nadejciem zombie. Tailor dziaa szybko, zrywajc drzwi z zawiasw i przybijajc je na drugich schodach. Powstaa w ten sposb liska rampa, na ktr aden z zombie nie by w stanie si wdrapa. Jeden po drugim prbowa, lecz obrocy spychali ich w d. Walka trwaa w ten sposb przez dwa dni bez przerwy. Dwch czonkw zespou dyurowao przy schodach, dwch spao, zatykajc uszy wat - inaczej nie dawao si spa w cigym skowycie za oknami. Trzeciego dnia przypadek podsun Tailorowi sposb skutecznej obrony. Obawiajc si, e zombie moe zapa jednego z nich za nog podczas skopywania umarlakw z rampy na schodach, filmowcy uywali do tego starej mioty, znalezionej na pitrze. Kij od mioty, osabiony dugoletnim uywaniem, zapany przez ktrego z zombie w kocu pk. Tailor wykorzysta zachwianie rwnowagi potwora i kopn go, spychajc ze schodw. Ku jego zdumieniu zepchnity zombie, wci trzymajc w rku uamany koniec mioty, upad na drugiego idcego z dou, wbijajc tamtemu koniec kija przez oczod do mzgu. W ten sposb Tailor przypadkowo zabi swojego pierwszego zombie, jednoczenie odkrywajc skuteczny sposb likwidacji umarlakw. Od tej pory obrocy diametralnie zmienili taktyk dziaa. Zamiast spychania ywych trupw z rampy, zaczli je wabi, a kiedy podchodziy, rozbijali im gowy siekier. Gdy elece siekiery oderwao si od styliska i utkwio w czaszce kolejnego zombie, zastpili zniszczone narzdzie motkiem. Gdy zama si trzonek motka, chwycono za om. Ta aktywna faza bitwy trwaa ponad siedem godzin, ale w kocu wycieczeni filmowcy zdoali zlikwidowa wszystkie oblegajce ich ywe trupy. Do dzi rosyjskie wadze nie przedstawiy oficjalnego wyjanienia wydarze w Zabrowsku. Kady pytany o nie urzdnik odpowiada, e dochodzenie trwa". Wydaje si jednak, e kraj z tak wieloma socjalnymi, politycznymi, ekologicznymi i wojskowymi problemami jak Rosja ma na gowie

powaniejsze zmartwienia, ni mier kilku cudzoziemcw i jej wasnych obywateli, gdzie na dalekiej Syberii. Tailor, dokumentalista z krwi i koci, nie byby sob, gdyby nie uwieczni tych wydarze dwiema kamerami cyfrowymi, ktre, wczone non stop, zarejestroway incydent. Dziki temu powsta czterdziestodwugodzin-ny, fascynujcy zapis o doskonaej jakoci technicznej, przy ktrym blednie nawet film z Lawson. Tailor przez lata prbowa pokaza publicznoci cho cz zarejestrowanego materiau. Wszyscy midzynarodowi eksperci" zgodnie uznawali ten film za bardzo pracowicie sfabrykowan faszywk. Tailor przypaci to utrat wiarygodnoci w rodowisku, ktre tak dugo uwaao go za swego idola. Upadek reputacji zawodowej pocign ruin ycia osobistego: od paru lat toczy si sprawa rozwodowa pastwa Tailor, a w kilku sdach trwaj procesy cywilne.

Kok 2001, sidi Moussa, Maroko

Jedynym dowodem ataku jest maa wzmianka na dalekiej stronie francuskiej gazety: Masowa histeria w wiosce marokaskich rybakw rda potwierdzaj, e piciu mieszkacw osady zapado na nieznan dotd chorob psychiczn objawiajc si kanibalistycznymi atakami na przyjaci i rodziny. Zgodnie z miejscowym zwyczajem, dotknitych t przypadoci zwizano, obciono balastem i zatopiono w wodach oceanu. Trwa wdroone przez wadze ledztwo w sprawie incydentu, a zarzuty przedstawione jego uczestnikom s rne: od zabjstwa po nieumylne spowodowanie mierci. Mimo to do adnego procesu nie doszo, za do opinii publicznej nie dotary kolejne informacje o tym incydencie.

Rok 2002, st. Thomas, Amerykaskie Wyspy Dziewicze

Ocean wyrzuci na pnocno-wschodnie wybrzee wyspy zombie ze zuszczon skr, napuchnitego od dugotrwaego przebywania w wodzie. Zaniepokojeni mieszkacy trzymali si od niego z dala i zadzwonili po policj. Zombie wsta z piasku i zataczajc si, zacz ciga gapiw, ktrzy wci unikali kontaktu z tajemniczym przybyszem. Dwaj miejscowi policjanci nakazali umar-lakowi zatrzyma si. Gdy podejrzany" nie zastosowa si do polecenia, oddali strza ostrzegawczy, co jednak nie przynioso spodziewanego rezultatu. Wwczas jeden z policjantw odda kolejne dwa strzay, trafiajc umar-laka w klatk piersiow. Zanim pady kolejne, do ywego trupa podbieg szecioletni chopiec, szturchajc go kijkiem. Zombie natychmiast pochwyci malca i unis go do ust. Policjanci rzucili si, by wyrwa dziecko z uchwytu potwora. W tym momencie Jeremiah Dewitt, imigrant z Dominikany, wyrwa jednemu z policjantw rewolwer i z przyoenia strzeli napastnikowi w gow. O dziwo, aden z ludzi uczestniczcych w incydencie nie zosta zainfekowany. Proces oczyci Jeremiaha Dewitta z zarzutu zabjstwa, uznajc jego dziaanie za obron konieczn. Zdjcia prasowe zombie pozwalaj - mimo znacznie posunitego rozkadu - stwierdzi, e ywy trup by pochodzenia bliskowschodniego lub pnocnoafryka-skiego. Resztki odzienia i kawaek liny z ciarkiem od sieci rybackiej pozwalaj przypuszcza, e mg to by jeden z zombie zatopionych w oceanie u wybrzey Maroka. Teoretycznie tak dalekie przejcie przez zombie po dnie Atlantyku z wykorzystaniem prdw morskich jest moliwe, lecz dotd nie odnotowano takiego incydentu. W odrnieniu od poprzednich przypadkw, gdy rzd podejmowa wielkie wysiki, by wycisza informacje o atakach zombie, tym razem historia jest wrcz naganiana, a zombie sta si miejscow atrakcj turystyczn, porwnywan do potwora z Loch Ness w Szkocji czy nepalskiego Yeti. Turyci odwiedzajcy stragany z pamitkami w Charlotte Amalie, stolicy archipelagu, mog kupi zdjcia, koszulki, rzeby, zegary cienne i narczne, a nawet dziecice kolorowanki upamitniajce Zombie z St. Thomas". Tuziny kierowcw mikrobusw konkuruj (czasem bardzo zawzicie) o prawo zawiezienia turystw z lotniska Cyrila E. Kinga w stolicy na miejsce, gdzie ocean wyrzuci na brzeg zombie. Po procesie Dewitt opuci St. Thomas, przenoszc si do kontynentalnych Stanw Zjednoczonych, by tam rozpocz nowe ycie. Ani przyjaciele na wyspie, ani rodzina w Dominikanie nie maj od niego adnych wiadomoci.

Analiza historyczna
A do koca XX wieku badacze ywych trupw byli przekonani, e czstotliwo atakw zombie bya mniej wicej rwnomierna przez ca histori rodzaju ludzkiego. Nasilenie atakw na poszczeglne spoecznoci tumaczono tym, e lepiej dokumentoway one swoje dzieje. Koronnym na to dowodem bya dysproporcja w iloci atakw midzy okresem Cesarstwa Rzymskiego a europejskim redniowieczem. T teori goszono szczeglnie czsto, by odpiera alarmistyczne" teorie niektrych badaczy, twierdzc, e czstotliwo atakw ronie wraz z przechodzeniem spoeczestw z historii ustnej na pisan. Ten nadal bardzo popularny pogld od jakiego czasu usuwany jest w cie przez wymow faktw. Liczba ludnoci Ziemi ronie. rodek cikoci jej ycia nieodwoalnie przesun si z terenw wiejskich do miast. Rozwj rodkw transportu poczy ze sob najbardziej oddalone krace planety. Wszystko to prowadzi do odrodzenia si chorb zakanych, o ktrych mylano, e zostay opanowane ju setki lat temu. Logika podpowiada, e take wirus zombizmu korzysta z tak pomylnej koniunktury. Rozwj rodkw masowej informacji i technologii informacyjnych sprawia, e coraz wyraniejszy staje si wzrost czstotliwoci atakw zombie wprost proporcjonalny do postpw cywilizacji. Ta czstotliwo wci ronie, prowadzc do dwch moliwych scenariuszy zdarze. Pierwszy - pomylny - zakada, e rzdy pastw wiata uznaj wreszcie, i zombie naprawd istniej i powoaj specjalne ciao midzynarodowe do zwalczania zagroenia, jakie stanowi dla ludzkoci. Zombie stan si akceptowan czci codziennego ycia, ale zmarginalizowan i atw do opanowania; by moe z czasem powstan nawet jakie rodki pozwalajce leczy zombizm lub si na niego uodporni. Zgodnie z drugim - tragicznym - scenariuszem, dalsze lekcewaenie problemu doprowadzi w kocu do wybuchu konfliktu midzy ludmi a zombie na pen skal, a w konsekwencji do wielkiej wojny, do ktrej ty jeste ju teraz gotowy.