AZOT FUNKCJE:

1. strukturalna - aminokwasy, aminy, peptydy

- białka strukturalne, fosfolipidy (np. cholina)  błony cytoplazmatyczne

2. synteza białek - kwasy nukleinowe DNA, RNA

3. fotosynteza i oddychanie:
- chlorofil
- przenośniki protonów i elektronów (NAD, F AD, cytochromy)  faza świetlna fotosyntezy,
łańcuch oddechowy
- ATP nukleotydy purynowe i pirimidynowe
- CoA

4. metabolizm rośliny
- białka enzymatyczne
- koenzymy metabolizmu węglowodanów i tłuszczowców
- CoA
- ADP, ATP

5. wzrost roślin
- auksyny, cytokininy (biosynteza i dystrybucja)

6. związki specyficzne
- alkaloidy, witamina B

7. związki zapasowe - np. warstwa aleuronowa ziarniaków zbóż

FOSFOR FUNKCJE:

1. strukturalna
- fosfolipidy (lecytyna) błony cytoplazmatyczne

2. fotosyntez a
- faza świetlna ATP, NAD P
- faza ciemna - estry fosforanowe cukrów
- karboksylaza RuBP
- transport asymilatów z chloroplastów do cytoplazmy

3. oddychanie
- glikoliza - estry-P cukrów, acetylo-CoA
- cykl Krebsa NADP, FAD
- łańcuch oddechowy przenośniki H+ i e NAD, NADP, FAD, FMN, kumulacja energii ATP

4. aktywny transport jonów i związków organicznych

- przez membrany komórkowe (ATP-aza)
- pobieranie i transport w roślinie (ATP)

5. metabolizm związków organicznych

- cukrów - estry-P (ATP)
- tłuszczowców - CoA, NAD, NADP
- białek - redukcja NO3-  NH4+ NADH2
biosynteza aminokwasów ATP
1
 kwasy nukleinowe

6. wzrost roślin - cytokininy, auksyny

7. związki zapasowe - fityna (nasiona zbóż)

POTAS FUNKCJE:

1. katalityczna = aktywator enzymów (ADP  ATP i innych)

- fotosynteza - fosforylacja fotosyntetyczna
- oddychanie - fosforylacja oksydacyjna
- biosynteza złożonych cukrowców (skrobia) i białek (RuBP-karboksylaza)

2. gospodarka wodna - regulacja, wzrost uwodnienia

- regulacja stopnia otwarcia aparatów szparkowych
dyfuzja pary wodnej - transpiracja
dyfuzja CO2 i O2 - fotosynteza i oddychanie
- aktywne i bierne pobieranie H2O przez roślinę

3. transport asymilatów z donorów do akceptorów (przez floem) i dystrybucja asymilatów (plon)

4. wzrost roślin - auksyny, gibereliny, cytokininy

5. odporność na patogeny i szkodniki

- wyższa zawartość złożonych cukrowców (skrobia) i białek  wyższa odporność

WAPN FUNKCJE:

1. strukturalna
- pektyniany Ca - blaszka środkowa,
- CaCO3 - ściana komórkowa,
- mostki wapniowe - Ca - Ca - struktura membran (selektywna przepuszczalność) i białek
enzymatycznych

2. gospodarka wodna - regulacja (spadek) uwodnienia komórek (zamykanie szparek)

3. regulacja przepuszczalności błon - transport przez membrany komórkowe

- struktura membran komórkowych
- aktywny transport = mediator sygnałów z błon do wnętrza komórki (Ca + specyficzne białko
kalmodulina) = wpływ na metabolizm i transport do komórki
- aktywacja kanałów jonowych

4. katalityczna - ATP-aza (aktywny transport)

5. odporność na choroby - owoce (liście)

np. gorzka plamistość jabłek, zgnilizna owoców pomidorów, brunatnienie liści sałaty, brukselki –
przy niedoborze

6. związki zapasowe – fityna

MAGNEZ FUNKCJE:

1. katalityczna = aktywator wielu enzymów

2
- fotosynteza - fosforylacja fotosyntetyczna
- oddychanie - fosforylacja oksydacyjna
- glikoliza
- cykl Krebsa
- metabolizm związków organicznych - synteza białek, tłuszczowców, węglowodanów, kw.
nukleinowych, ATP

2. strukturalna
- pektyniany Mg - blaszka środkowa
- mostki - Mg - Mg - stabilizacja struktur komórkowych
- chlorofil  fotosynteza
- rybosomy - stabilizacja struktury (synteza białek)

3. gospodarka wodna - regulacja (obniżenie) uwodnienia komórek

4. związki zapasowe - sole Mg kwasu fitynowego = fityna - sól wapniowo-magnezowa estru

fosforanowego inozytolu (nasiona zbóż).

ŻELAZO FUNKCJE:

1. metaboliczna = składnik enzymów transportujących elektrony (reakcje oksydo-redukcyjne)

- fotosynteza - ferredoksyna, cytochromy (faza świetlna fotosyntezy)
- oddychanie - cytochromy, oksydaza cytochromowa, peroksydaza (łańcuch oddechowy)

2. katalityczna
- aktywator enzymów w biosyntezie chlorofilu ( fotosynteza)
- udział w redukcji azotanów (wiązanie N atmosferycznego)
- biosynteza białek

SIARKA FUNKCJE :

1. strukturalna
- aminokwasy cysteina, cystyna, metionina
- peptydy - glutation
- białka strukturalne
- mostki –S-S- stabilizacja przestrzennej struktury białek

2. metaboliczna i kataboliczna
- aktywność enzymów (struktura białek enzymatycznych, koenzymy)
- glutation - reakcje oksydo-redukcyjne, koenzym (przemiany cyklu Krebsa)
- acetylo-CoA (aktywny octan) cykl Krebsa, utlenianie kwasów tłuszczowych
- witaminy - biotyna (H), tiamina (B) - koenzymy

3. fotosynteza
. ferredoksyna (faza świetlna fotosyntezy)

4. związki specyficzne (grupy rodankowe - N=C=S - ), olejki gorczyczne (gorczyca, czosnek, chrzan)

MAGNEZ ( Mg )

Pierwiastek RUCHLIWY
3
OBJAWY :
Widoczne miejscowo na liściach starszych.
Liście - chloroza plamkowata, plamy nekrotyczne, zaczerwienienia, nerwy liściowe zielone.
Rośliny jednoliścienne - pasiaste.
Rośliny dwuliścienne-mozaikowe.
Łodyga - słaba i cienka.
WYSTĘPOWANIE :
l. Funkcja strukturalna - pektyny
2. Uwodnienie koloidów
3. Fotosynteza :
a) chlorofil
b) aktywacja enzymów fosforylacji fotosyntetycznej .
4. Oddychanie :
a) aktywacja enzymów fosforylacji oksydacyjnej, glikolizy, cyklu Krebsa.
5. Metabolizm związków organicznych synteza białek, tłuszczów, węglowodanów.
6. Nasiona - fityny.
PRZYSWAJALNOŚĆ:
Mg2+ - kompleks sorpcyjny w glebie, rozpuszczalny, łatwo wymywany z gleby
ZAWARTOŚĆ:
W tkankach roślin. ok.5 mg Mg / 1g s.m.

ŻELAZO ( Fe )

Pierwiastek MAŁO RUCHLIWY

OBJAWY:
Widoczne na liściach młodych. Chloroza blaszki pomiędzy żyłkami (kolor cytrynowo-żółty), nerwy
liści-zielone, nekroza na brzegach liścia.
WYSTĘPOWANIE:
l. W fotosyntezie - synteza chlorofilu, ferredoksyna, cytochromy.
2. Oddychanie - cytochromy, oksydaza cytochromowa, peroksydaza.
3. Reakcje oksydo-redukcyjne.
4. Synteza białek.
PRZYSWAJALNOŚĆ:
Zależy od pH gleby. Przy odczynie kwaśnym przyswajalność wyższa.
Fe2+ ze związkami organicznymi tworzy kompleksy chelatowe
(EDTA - kwas wersenowy + Fe) łatwo przyswajalne i transportowane.
Fe3+, Fe(OH)2 - słabiej przyswajalne.
ZAWARTOŚĆ:
W liściach ok. 0,1 mg Fe / 1g s.m.

SIARKA ( S )

PIERWIASTEK MAŁO RUCHLIWY

OBJAWY :
Widoczne na liściach młodych. Pąki wierzchołkowe - żywe. Chloroza liści młodych - blaszek i
nerwów. Łodygi - cienkie i słabe.
WYSTĘPOWANIE :
1.Białka
grupy SH , -S-S-
aminokwasy
peptydy ( glutation )
CoA
ferredoksyna (proces fotosyntezy )

4
2. Pierścienie heterocykliczne
tiamina (witamina B1), biotyna
3. Grupy rodankowe -N=C=S-
olejki gorczyczne (gorczyca, czosnek, chrzan).
PRZYSWAJALNOŚĆ:
1. SO42- - słabo wiązany przez koloidy glebowe.
2. Formy organ. - utleniane i mineralizowane do SO42- przez mikroorganizmy.
3. Forma SO2 dobrze przyswajana przez liście.
ZAWARTOŚĆ:
W tkankach roślinnych 2-5 mg S / 1g s.m.

AZOT (N)

Pierwiastek RUCHLIWY
OBJAWY:
Widoczne na liściach starszych. Silnie zahamowany wzrost. Liście jasnozielone, dolne żółte szybko
brązowieją i usychają. Łodyga krótka i słaba. Korzenie - cienkie, długie. WYSTĘPOWANIE:
l. Aminokwasy - białka struktural. zapasowe i enzymatyczne.
2. Pierścienie pirolowe - chlorofil pirymidynowe i purynowe DNA,RNA,ATP, NAD, FAD.
Regulatory wzrostu - auksyny, cytokininy, wit. B, alkaloidy.
3. Zasady amoniowe - fosfolipidy (np. cholina w lecytynie-membrany) PRZYSWAJALNOŚĆ:
Forma azotanowa - NO3- - pH lekko kwaśne.
Forma amonowa NH4+ -pH obojętne, słabo zasadowe. Trudniej przyswajalna. Związki organiczne -
nieprzysw. (obornik, kompost) Mocznik (przysw. - ureaza) Przyswajal. zależy od: nitryfikacji, zawart
. O2 w glebie, warunków świetlnych roślin.
ZAWARTOŚĆ:
W tk. roślin. 20- 40mg N / lg s.m.

FOSFOR (P)

Pierwiastek RUCHLIWY
OBJAWY:
Widoczne na liściach starszych. Liście ciemnozielone, czerwonofioletowe (synteza antocjanów).
Dolne liście żółte. Łodyga krótka, słaba. Korzenie cienkie.
WYSTĘPOW ANIE :
l. Nukleotydy
a) przenoszące energię (ATP,UTP)
b) transp. wodor H+ (oksydo-red) NAD, NADP, FAD, FMN
c) przenoszące grupy czynne (CoA)
2. Kwasy nukleinowe.
3. Estry fosforanowe cukrów
4. Fosfolipidy (np. lecytyna) membrany cytoplazmatyczne.
5. Zapasowe związki fosforu -fityna (nasion. zbóż).
Przy deficycie P - akumulacja skrobi w chloroplastach. Brak możliwości wykorzystania skrobi nawet
w nocy.
PRZYSWAJALNOŚĆ:
Zależy od pH:
Rośnie gdy pH kw. -H2PO4- (rozp)
Rośnie gdy pH oboj. -HPO42-
Wysoka- pH zas. -PO43- (nierozp.)
Optymalne pH wynosi 6-7
Obecność Ca - Ca(H2PO4)2 (rozp.)
Przyswajalność zależy od:

5
CO2 w glebie i wilgotności gleby.
ZAWARTOŚĆ:
W tkankach roślin.3-4 mg P/1g s.m.

POTAS ( K)

Pierwiastek RUCHLIWY
OBJAWY:
Widoczne na liściach starych. Objawy o charakterze miejscowym. Liście niebieskozielone, nekroza
międzyżyłkowa, brzegi zasychają i podwijają się. Łodygi słabe i cienkie. Rośliny wyglądają na
więdnące.
WYSTĘPOWANIE :
Funkcja katalityczna (aktywacja enzymów ADP  ATP )
1. Fotosynteza - fosforyl. fotosyn .
2. Oddychanie - fosforyl. oksydac.
(ATP wykorzystane do metabolizmu zw. organ.)
3. Odporność na choroby i szkodniki roślin. (mniej zw. rozpuszczalnych).
4. Gospodarka wodna zaopatrzenie w wodę.
5. Ruchy szparek - transpiracja spada (wzrost uwod. komórek). Regulacja transp. asymilatów załad. i
rozład. floemu.
PRZYSWAJALNOŚĆ:
Jony K+ zaabsorbowane przez koloidy glebowe.
Konieczność zasilania!
ZAWARTOŚĆ:
W tkan. rośl. 20 -100 mg K / 1g s.m.

WAPŃ ( Ca )

Pierwiastek MAŁO RUCHLIWY

OBJAWY:
Widoczne na liściach młodych. Pąki wierzchołkowe zamierają. Liście młode - wierzch. zagięte,
brzegi liścia zamierają. Łodyga załamuje się. Korzenie śluzowacenie włośników. WYSTĘPOWANIE:
l. Funkcje strukturalne
pektyniany Ca- blaszka środkowa, (podziały kom.; kieł. pyłku) CaCO03 - ściana komórkowa,
membrany cytoplazm. - Ca – Ca - struktura enzymów.
2. Gospodarka wodna - spadek uwodnienia (występowanie suchej zgnilizny owoców).
Regulacja przepuszczalności błon cytoplazmatycznych (kanały jonowe).
Opóźnia starzenie liści.
PRZYSWAJALNOŚĆ:
Forma wymienna - kompleks sorpcyjny.
Forma CaCO3 - łatwo przysw. dwuwęglany np. Ca(HCO3)2
Dobrze wpływa na strukturę gleby.
Wpływ pH:
pH kw. spada przysw. Ca, wymywany - konieczność wapnowania!
ZAWARTOŚĆ:
W tkan. roślin. 5-30 mg Ca / 1g s.m.