You are on page 1of 7

POCZENIA RUBOWE I GWINTOWE l. Podstawowe parametry oraz rodzaje gwintw.

Poczeniem rubowym nazywa si poczenie wykonane za porednictwem elementw czcych, tj. rub (poczenie porednie). Poczenie bezporednie otrzymuje si wkrcajc element z gwintem zewntrznym w element z gwintem wewntrznym. Gwint uzyskuje si przez wykonanie na walcowej lub stokowej powierzchni elementu jednego lub kilku rubowych rowkw (bruzd), o okrelonym ksztacie (przekroju i skoku). Lini rubow walcow otrzymuje si przez nawijanie na walcu o rednicy D, rwni pochyej o podstawie D i wysokoci rwnej skokowi linii rubowej P (rys. l). W zalenoci od kierunku nawinicia rozrnia si gwinty o prawym lub lewym skrcie. Kt pochylenia linii rubowej mona okreli ze wzoru:
= P D

Rys. l. Powstawanie linii rubowej w wyniku nawinicia rwni pochyej na walec

W zalenoci o tego, czy gwint jest wykonany na zewntrznej powierzchni, czy w otworze, rozrnia si gwinty zewntrzne i wewntrzne. W zalenoci od zarysu rozrnia si gwinty: trjktne, trapezowe, symetryczne i niesymetryczne, prostoktne lub koowe (rys.2). Podziak gwintu PZ nazywa si odlego ssiednich zarysw mierzon wzdu osi gwintu. Skokiem gwintu (zarysu) nazywa si przesunicie zarysu zwoju wzdu osi po penym jego obrocie. Skok moe by rwny podziace (P = Pz), wtedy gwint jest jednokrotny, lub stanowi jego krotno (P == Pz*hz), wtedy gwint jest wielokrotny. Jedn z gwnych charakterystycznych cech gwintw jest kt rozwarcia zarysu gwintu . Jeeli dwusieczna tego kta tworzy z osi gwintu kt prosty, gwint jest symetryczny, w przeciwnym razie jest niesymetryczny. Rozrnia si tzw. roboczy kt zarysu r. Dla gwintw symetrycznych r = /2, dla niesymetrycznych, np. dla trapezowego niesymetrycznego r = 3. Rozpatrujc poczenia rubowe ze wsppracujc z ni nakrtk rozrnia si nastpujce charakterystyczne wielkoci: - rednic nominaln ruby d,
1

- rednic podziaow ruby dp, - rednic rdzenia ruby dr, - rednic nominaln nakrtki D, - rednic otworu Do, - rednic podziaow nakrtki Dp, - rednic robocz gwintu dg = 0,5(Do + d). Naley zaznaczy, e Dp = dp Wszystkie gwinty poza prostoktnym s znormalizowane, a wic znormalizowane s ich rednice nominalne d i podziaki; wszystkie inne wymiary gwintu s uzalenione od podziaki.

Rys. 2. Zarys gwintw: a) trjktny, b) prostoktny, c) koowy, d)trapezowy symetryczny, e) trapezowy niesymetryczny

W kadym rodzaju gwintw rozrnia si podstawowy szereg gwintw normalnych zwykych, w ktrych rednica nominalna jest skojarzona z pewn podziak. W przypadku gdy z dan rednic jest skojarzona podziak umiej sza ni w gwincie zwykym, powstaje gwint drobnozwojny a w przypadku podziaki wikszej - grubozwojny.

Rys. 3. Podstawowe wymiary ruby i nakrtki.

2. Rysowanie gwintw, elementw czcych oraz pocze gwintowych. Gwinty w sposb dokadny rysuje si ze wzgldu na pracochonno takich rysunkw - tylko w szczeglnych przypadkach, np. na niektrych rysunkach pogldowych przeznaczonych do celw szkoleniowych. We wszystkich pozostaych przypadkach gwinty przedstawia si na rysunkach w uproszczeniu a mianowicie: - element z gwintem (rub, otwr, itp.) rysuje si tak jak on wyglda przed wykonaniem gwintu (rys. 4 a-c), - gwint zaznacza si: w rzucie na paszczyzn rwnoleg do osi gwintu - dwiema cienkimi liniami a obrazujcymi dna wrbu gwintu (rys. 4 d-g), za w rzucie na paszczyzn prostopad do osi gwintu cienkim ukiem o dugoci ok. obwodu, przy czym linia ta nie powinna ani zaczyna si, ani koczy na liniach osi, Dugo uytkow gwintu zaznacza si lini grub (rys. 4 d,f). Dugoci uytkow gwintu jest w zasadzie dugo gwintu o penym zarysie, bez wyjcia gwintu. Gwint niewidoczy rysuje si liniami kreskowymi.
b) a)

c)

d)

e)

f)

Rys.4. Rysowanie gwintw zewntrznych i wewntrznych

W poczeniach gwintowych przewaa" gwint zewntrzny, ktry zawsze zasania gwint wewntrzny (w otworze), jak na rys 5.

Rys. 5 Rysowanie pocze gwintowych

Rys. 6 Rysowanie pocze gwintowych rura w rurze

Czci zczne z gwintem: ruby, wkrty i nakrtki mona rysowa: a) dokadnie na rysunkach wykonawczych tych czci oraz w specjalnych przypadkach na rysunkach zoeniowych, b) w dwch stopniach uproszczenia (w zalenoci od przeznaczenia rysunku, jego podziaki i potrzeby pokazania szczegw) - na rysunkach zoeniowych. Przykady dokadnych rysunkw czci zcznych gwintowanych zawieraj tabele 1,2,3.
Tabela l. Przykady dokadnego i uproszczonego rysowania rub

Lp .

Przedstawienie Rysunek dokadny uproszczone umown e

Tabela 2. Przykady dokadnego rysowania nakrtek

Lp.

Rysunek dokadny

Przedstawienie uproszczone

umowne

Tabela 3. Przykady dokadnego i uproszczonego rysowania nakrtek

Lp.

Rysunek dokadny

Przedstawienie uproszczone

umowne

Dokadne rysunki i zasad rysowania szecioktw bw rub pokazano na rys. 6.

0,8d

3/4 D

1/2D

d D

Rys.6 Rysowanie dokadne bw rub oraz nakrtek szecioktnych

W przedstawieniu uproszczonym pocze gwintowych na rysunkach zoeniowych (tabela 3) stosuje si przedstawienie uproszczone przewidziane dla poszczeglnych czci zcznych, a ponadto pomija si luzy midzy czciami czonymi i zcznymi, gwinty w otworach nieprzelotowych oraz wyjcia gwintw. W przedstawieniu umownym pocze gwintowych wykorzystuje si symbole graficzne poszczeglnych czci poczenia z tabl. 1-3, pojedynczo lub czc je w grupy, w zalenoci od rodzaju poczenia, przy czym niewidoczne symbole czci lub fragmenty symboli rysuje si liniami kreskowymi.

Tabela l. Przykady dokadnego i uproszczonego rysowania rub

Lp.

Rysunek dokadny

Przedstawienie uproszczone

umowne

3. Wymiarowanie gwintw Oznaczenie gwintu skada si ze znaku okrelajcego rodzaj gwintu i jego wymiarw. Gwinty wymiaruje si przez podanie oznaczenia gwintu i jego dugoci uytkowej (rys. 7 a,b). Gwinty zaleca si wymiarowa w rzucie na paszczyzn rwnoleg do osi, ale oznaczenie gwintu mona take poda w rzucie na paszczyzn prostopad do jego osi (rys. 7 c).
a) b) c) 16 15
M8

Rys. 7. Wymiarowanie gwintw

You might also like