Opis uytkowania programu SAM 4.

Fragment pracy dyplomowej p.t.

Wirtualne modele kinematyki i dynamiki mechanizmw i maszyn w programie narz dziowym Sam 4.0

wykonanej przez Grzegorza Wszoka pod kierunkiem prof. Jerzego widra w Politechnice l skiej w Gliwicach

Plik SAM_instr.doc

!pis u"ytkowania programu #$% &.'

!. Opis uytkowania programu SAM 4.0 3.1. Wstp

#$% (#ymulation and $nalysis of %echanisms ) #ymulacja i $naliza %echanizm*w+ jest interaktywnym programem komputerowym, przeznaczonym do syntezy i analizy kinematycznej i dynamicznej paskich mechanizm*w i maszyn. %echanizmy w programie #$% tworzone s z podstawowych element*w, takich jak.elki, suwaki, przekadnie z/.ate, pasowe, elementy spr/"yste, tumiki i elementy tr ce. W ka"dej chwili projektowanego mechanizmu istnieje mo"liwo01 zmiany jego parametr*w w taki spos*., a.y zostay osi gni/te po" dane warunki ruchu. Projektowanie mechanizm*w przy pomocy programu #$% jest uatwione poprzez prosty interfejs u"ytkownika z rozwijanymi menu oraz pen interaktywn pomoc . %odele mechanizm*w mog .y1 ponadto wprawiane w ruch (animowane+ i jednocze0nie mog .y1 generowane na ekranie komputera wykresy poszukiwanych wielko0ci opisuj cych .adany mechanizm. Jednoczesna o.serwacja symulacji ruchu mechanizmu i generowanego wykresu pozwala na lepsze zrozumienie istoty jego dziaania. Wyniki mog .y1 tak"e eksportowane do pliku z rozszerzeniem 2.t3t w postaci listing*w zmian " danych wielko0ci w czasie. 4stnieje tak"e mo"liwo01 odczytywania warto0ci parametr*w wykresu za pomoc ruchomego kursora (linii+ przesuwanego wska5nikiem myszy wzdu" wykresu. Pozwala to na szy.kie i dokadne odczytanie zmian " danych warto0ci w czasie. Podstawy matematyczne programu wynikaj z metody element*w sko6czonych.

7awet zo"one mechanizmy, takie jak przekadnie z/.ate planetarne, mo"na .ardzo atwo i szy.ko modelowa1 i modyfikowa1. Wielk zalet programu #$% &.', jest mo"liwo01 importowania grafiki z program*w typu 8$9 i do czania jej do element*w projektowanego mechanizmu. Wz.ogaca to w spos*. istotny walory wizualne programu. #ymulacje z wykorzystaniem animowanej grafiki daj .ardzo realistyczne wra"enia wizualne i pozwalaj na przedstawianie wirtualnych modeli, wizualnie z.li"onych do rzeczywisto0ci. Program #$% &.' umo"liwia .adanie kinetostatyki mechanizm*w, .ez mo"liwo0ci uwzgl/dnienia wpywu si na ruch mechanizmu. :uch mechanizmu musi .y1 zdeterminowany poprzez wymuszenie kinematyczne, w postaci zadanej pr/dko0ci k towej, liniowej lu. wydu"enia.

!pis u"ytkowania programu #$% &.'

3.2.

Opis opcji menu grnego programu SAM

Program #$% posiada rozwijane menu g*rne (rys. <.;.=.+. Wszystkie funkcje

menu g*rnego ze.rane s w dziesi/ciu grupach- "ile, #uilt, $raphic, %nput Motion, &oads, Analisis, 'isplay, (esults, Window, )elp.

>a"da z przedstawionych na rys. <.;.= grup posiada rozwijane podmenu. W kolejno0ci zostan opisane znaczenia poszczeg*lnych opcji podmenu menu g*rnego programu. Po najechaniu kursorem na odpowiedni grup/ zostaje wy0wietlone rozwijane podmenu. !.*.+. ,odmenu "ile W rozwijanym podmenu komendy "ile znajduj oraz 01it. si/ nast/puj ce polecenia

Rys. ,3.2.1. Widok men g"rnego progr#m SAM Setup (rys. <.;.=.=+- -ew, Open, Sa.e, Sa.eAs %mport '/" , 01port '/" , ,rint, ,rinter

Rys. 3.2.1.1. Widok opcji rozwinitego podmen komendy !ile men g"rnego progr#m SAM Poleceniem New (rys. <.;.=.=+ tworzy si/ nowy dokument programu #$% o zadanych wsp*rz/dnych okna. $ktywne okno programu #$% ustala si/ poprzez okre0lenie warto0ci jego wsp*rz/dnych- 1 min, 1 ma1, y min oraz y ma1 (rys. <.;.=.;+. $.y po uruchomieniu programu aktywne okno miao " dane domy0lne wsp*rz/dne nale"y zmieni1 odpowiedni lini/ w pliku #$%&'.ini (por. rozdzia <.? pracy+. Poleceniem Open (rys. <.;.=.=+ otwiera si/ wcze0niej utworzone dokumenty programu #$%. W celu otwarcia dokumentu nale"y poda1, .ezpo0rednio z klawiatury, nazw/ z.ioru z rozszerzeniem SAM lu. wskaza1 kursorem myszy katalog, w kt*rym znajduje si/ dany dokument, a nast/pnie przycisn 1 lewy klawisz myszy, wy.ieraj c dany z.i*r. Po wy.raniu tej opcji pojawia si/ okno dialogowe (rys. <.;.=.<+ 9omy0lne warto0ci wsp*rz/dnych aktywnego okna programu #$% <

!pis u"ytkowania programu #$% &.'

Rys. 3.2.1.2. $kno di#logowe poleceni# New rozwinitego podmen komendy File men g"rnego progr#m SAM

Rys. 3.2.1.3. $kno di#logowe poleceni# Open rozwinitego podmen komendy File men g"rnego progr#m SAM Poleceniem Save (rys. <.;.=.=+ zachowuje si/ aktywny dokument na dysku. Je0li dokument nie .y wcze0niej zapisywany (nie ma nazwy+ to pojawia si/ okno dialogowe jak przy poleceniu SaveAs (rys. <.;.=.&+. Poleceniem SaveAs (rys. <.;.=.=+ zachowuje si/ aktywny dokument na dysku z nazw okre0lon przez u"ytkownika. Po wy.raniu tej opcji pojawia si/ okno dialogowe (rys. <.;.=.&+.

@u nale"y wpisa1 nazw/ pliku.

&

!pis u"ytkowania programu #$% &.'

Rys. 3.2.1.%. $kno di#logowe poleceni# Save rozwinitego podmen komendy File men g"rnego progr#m SAM Polecenie %mport '/" (rys. <.;.=.=+ umo"liwia importowanie grafiki z zewn/trznych program*w o.suguj cych format plik*w z rozszerzeniem '/". Po wy.raniu tej opcji pojawia si/ okno dialogowe (rys. <.;.=.?+. :ys <.;.=.A przedstawia przykadowy mechanizm, utworzony w programie #$%, z wykorzystaniem grafiki importowanej z program*w typu 8$9.

Rys. 3.2.1.&. $kno di#logowe poleceni# mport !"F rozwinitego podmen komendy File men g"rnego progr#m SAM

!pis u"ytkowania programu #$% &.'

Rys. 3.2.1.'. Przyk(#dowy mec)#nizm tworzony w progr#mie SAM z wykorzyst#niem gr#*iki importow#nej z progr#m"w typ +A,. Polecenie 01port '/" (rys. <.;.=.=+ wysya aktywny dokument do pliku z rozszerzeniem '/". Plik ten mo"e .y1 importowany przez programy typu 8$9 w celu dodania niez./dnej grafiki i nast/pnie, po jego zapisaniu, importowany przez program #$%. W celu dopasowania do indywidualnych metod pracy ka"dego u"ytkownika program*w typu 8$9, program #$% u"ywa sza.lonu w postaci pliku 9BF, w kt*rym znajduj si/ wszystkie ustawienia, takie jak rodzaj linii, kolor itp. :ol/ t spenia plik @emplC&'.9BF, znajduj cy si/ w katalogu, w kt*rym zosta zainstalowany program #$%. Je"eli istnieje konieczno01 u"ycia innych ustawie6 podczas eksportowania mechanizmu do pliku 9BF mo"na w prosty spos*. przeprowadzi1 zmiany. 7ale"y w zewn/trznym programie typu 8$9 zapisa1 rysunek zawieraj cy punkt, lini/, okr g oraz uk w podanej kolejno0ci, u"ywaj c preferowanych ustawie6 (rodzaj linii, kolor,...+ i uczyni1 ten plik sza.lonem 9BF zmieniaj c odpowiedni lini/ w #$%&'.ini (por. rozdzia <.? pracy+. %o"na tak"e nadpisa1 istniej cy sza.lon utworzonym plikiem 9BF, .ez zmian w #$%&'.ini.

!pis u"ytkowania programu #$% &.' Po wy.raniu opcji 01port '/" pojawia si/ okno dialogowe (rys. <.;.=.D+, przy pomocy kt*rego mo"na ustali1, jakie elementy maj .y1 eksportowane do pliku 9BF.

0ksportowany plik '/" zawiera mechanizm do czon do niego grafik/ statyczn , nieanimowan grafik/

Rys. 3.2.1.-. $kno di#logowe poleceni# #$port !"F rozwinitego podmen komendy File men g"rnego progr#m SAM Polecenie ,rint (rys. <.;.=.=+ su"y do drukowania okna ro.oczego programu. Polecenie ,rinter Setup (rys. <.;.=.=+ su"y do ustalenia parametr*w wydruku oraz do wy.oru dost/pnej w systemie drukarki. Po wy.raniu tej opcji pojawia si/ okno dialogowe (rys. <.;.=.E+.

Przycisk wy.oru parametr*w drukarki

Przycisk wy.oru dost/pnej drukarki

Rys. 3.2.1... $kno di#logowe poleceni# %rinter Setup rozwinitego podmen komendy File men g"rnego progr#m SAM Polecenie 01it (rys. <.;.=.=+ zamyka .ie" cy projekt i ko6czy prac/ z programem #$%.

!pis u"ytkowania programu #$% &.' !.*.*. ,odmenu #uilt W rozwijanym podmenu komendy #uilt menu g*rnego programu #$% (rys. <.;.;.=+ znajduj si/ nast/puj ce polecenia- #eam, Slider, $ear, #elt, 01tra 0lements (Sensor, Spring, 'amper, "riction+, "i1 -ode ( / and2or 3 +, "i1 Angle, "i1 relati.e Angles, 4n5i1, Mo.e -ode, 'elete 0lement, 4ndo 'elete, Mo.e, (otate Mechanism, Scale Mechanism, 6hange initial position, 0lement ,roperties oraz -ode 6oordinates. %enu #uilt zawiera wszystkie pozycje, kt*re s wymagane do tworzenia i modyfikacji element*w oraz komendy, kt*re definiuj poo"enie w/z*w i element*w mechanizmu.

Rys. 3.2.2.1. Widok opcji rozwinitego podmen komendy &uilt men g"rnego progr#m SAM 9okadny opis dost/pnych modeli element*w mechanizm*w #eam, Slider, $ear, #elt, 01tra elements (Sensor, Spring, 'amper, "riction+ znajduje si/ w rozdziale <.A pracy. Polecenie #eam (rys. <.;.;.=+ su"y do wprowadzenia modelu pr/ta. Polecenie Slider (rys. <.;.;.=+ su"y do wprowadzenia modelu suwaka (toka+.

!pis u"ytkowania programu #$% &.' Polecenie $ear (rys. <.;.;.=+ su"y do wprowadzenia modelu przekadni z/.atej. Polecenie #elt (rys. <.;.;.=+ su"y do wprowadzenia modelu przekadni pasowej. Polecenie 01tra 0lements (rys. <.;.;.=+ su"y do wprowadzenia dodatkowych element*w mechanizmu takich jak- czujnik ) polecenie Sensor, spr/"yna ) polecenie Spring, tumik ) polecenie 'amper, element cierny ) polecenie "riction7 spr/"yna o.rotowa ) polecenie (otational Spring, tumik o.rotowy ) polecenie t/ opcj/ pojawia si/ okno dialogowe (rys. <.;.;.;+. Po najechaniu kursorem na to pole pojawia si/ rozwijane podmenu (otational 'amper oraz element cierny o.rotowy ) polecenie (otational "riction. Po najechaniu kursorem myszy na

Rys. 3.2.2.2. Rozwinite okno di#logowe poleceni# #$tra #lements rozwinitego podmen komendy &uilt men g"rnego progr#m SAM

Polecenie "i1 -ode 8/ and2or 39 (rys. <.;.;.=.+ umo"liwia wprowadzenie podpory staej przegu.owej lu. podpory przesuwnej przegu.owej (rys. <.;.;.<+. $.y wprowadzi1 podpor/ nale"y najecha1 kursorem myszy na punkt w/zowy (np. koniec .elki+ i nacisn 1 lewy klawisz myszy. 7ast/pnie nale"y porusza1 mysz w okolicy w/za w celu wy.rania podpory. Je"eli po" dana podpora zostanie wy0wietlona nale"y nacisn 1 lewy klawisz myszy, a.y j uaktywni1. Podpora otrzymuje numer identyfikacyjny istniej cego punktu w/zowego. Polecenie "i1 Angle (rys. <.;.;.=+ su"y do utworzenia sztywnego wi zania mi/dzy elementem a podstaw (rys. <.;.;.&+. $.y wprowadzi1 po czenie nale"y najecha1 kursorem na punkt w/zowy i nacisn 1 lewy klawisz myszy.

!pis u"ytkowania programu #$% &.'

Podpora staa przegu.owa

Podpora przesuwna przegu.owa w kierunku osi B

Podpora przesuwna przegu.owa w kierunku osi G

Rys. 3.2.2.3. Modele podp"r.

#ztywne wi zanie Rys. 3.2.2.%. Model /elki z tworzonym sztywnym po(0czeniem w w1le nr 2 Polecenie "i1 relati.e Angles (rys. <.;.;.=+ su"y do utworzenia sztywnego po czenia mi/dzy poszczeg*lnymi elementami (ogniwami+. $.y wprowadzi1 wi zanie nale"y najecha1 kursorem na jedno z ogniw i, po jego pod0wietleniu, nacisn 1 lewy klawisz myszy. 7ast/pnie nale"y wy.ra1 kolejne ogniwo (element+ i ponownie nacisn 1 lewy klawisz myszy. %i/dzy elementami zostaje utworzone sztywne po czenie (rys. <.;.;.?+.

#ztywne po czenie pomi/dzy pr/tami = i ;

='

!pis u"ytkowania programu #$% &.' Rys. 3.2.2.&. Model dw"c) ogniw z tworzonym sztywnym po(0czeniem midzy nimi w w1le nr 2 Polecenie 4n5i1 (rys. <.;.;.=+ su"y do usuni/cia sztywnych po cze6 wprowadzonych za pomoc funkcji "i1 Angle lu. "i1 relati.e Angle. $.y usun 1 wi zanie nale"y wskaza1 kursorem punkt w/zowy, w kt*rym znajduje si/ wi zanie i nast/pnie nacisn 1 lewy klawisz myszy. Polecenie Mo.e -ode (rys. <.;.;.=+ su"y do przesuni/cia w/za mechanizmu w inne, dowolne poo"enie. W celu przesuni/cia w/za nale"y zaznaczy1 go i nacisn 1 lewy klawisz myszy. 7ast/pnie mo"na przesun 1 w/ze mysz w dowolne poo"enie. Polecenie 'elete 0lement (rys. <.;.;.=+ su"y do usuni/cia dowolnego elementu mechanizmu. $.y usun 1 element nale"y zaznaczy1 go kursorem i po jego pod0wietleniu nacisn 1 lewy klawisz myszy. Polecenie 4ndo 'elete Mo.e (rys. <.;.;.=+ su"y do przywr*cenia sytuacji sprzed u"ycia komend 'elete i Mo.e. #ytuacja mo"e .y1 przywr*cona tylko sprzed ostatniego dziaania. Polecenie (otate Mechanism (rys. <.;.;.=+ pozwala na wykonanie o.rotu utworzonego wcze0niej mechanizmu. Po wy.raniu tej funkcji zostaje wy0wietlone okno dialogowe (rys. <.;.;.A+, przy pomocy kt*rego mo"na ustali1, jakie elementy mechanizmu maj zosta1 o.r*cone. 7ast/pnie nale"y kursorem wskaza1 punkt o.rotu i przy pomocy myszy o.raca1 mechanizm (rys. <.;.;.D+. Polecenie Scale Mechanism (rys. <.;.;.=+ su"y do skalowania mechanizmu. Po wy.raniu tej funkcji zostaje wy0wietlone okno dialogowe (rys. <.;.;.A+, przy pomocy kt*rego mo"na ustali1 jakie elementy mechanizmu maj zosta1 skalowane. 7ast/pnie nale"y kursorem wskaza1 punkt skalowania. Hostaje wy0wietlone okno dialogowe (rys. <.;.;.E+, w kt*rym mo"na dokadnie ustali1 wsp*rz/dne punktu skalowania oraz wsp*czynnik skali.

==

!pis u"ytkowania programu #$% &.' mechanizm do czona do niego grafika #tatyczna, nieanimowana grafika

Rys. 3.2.2.'. $kno di#logowe poleceni# 'otate Mec(anism rozwinitego podmen komendy &uil) men g"rnego progr#m SAM

Punkt o.rotu

Rys. 3.2.2.-. Przyk(#dowy mec)#nizm z z#zn#czonym p nktem o/rot komendy (otate Mechanism

=;

!pis u"ytkowania programu #$% &.'

Wsp*rz/dne punktu skalowania

Wsp*czynnik skali

Rys. 3.2.2... $kno di#logowe poleceni# Scale Mec(anism rozwinitego podmen komendy &uil) men g"rnego progr#m SAM Polecenie 6hange initial position (rys. <.;.;.=+ su"y do zmiany stanu pocz tkowego mechanizmu. Podczas tworzenia mechanizmu oraz wy czania animacji poo"enie mechanizmu zostaje przywr*cone do pozycji pocz tkowej. $.y zmieni1 warunki pocz tkowe nale"y wskaza1 kursorem dowolny punkt w/zowy, kt*ry podczas animacji zmienia swoj pozycj/, i nast/pnie za pomoc myszy zmieni1 jego poo"enie i tym samym poo"enie caego mechanizmu (rys. <.;.;.F+. Polecenie jest aktywne tylko wtedy, gdy wcze0niej zostay przeprowadzone o.liczenia z wykorzystaniem funkcji Analysis.

=<

!pis u"ytkowania programu #$% &.'

Rys. 3.2.2.2. Przyk(#dowy mec)#nizm przed i po zmi#nie po(o3eni# pocz0tkowego. Polecenie 0lement ,roperties (rys. <.;.;.=+ su"y do wprowadzania wasno0ci inercyjnych element*w, tj. warto0ci mas oraz moment*w .ezwadno0ci. Po wy.raniu kursorem elementu i naci0ni/ciu lewego klawisza myszy, zostaje wy0wietlone odpowiednie okno dialogowe. Polecenie to mo"na wywoa1 tak"e przez dwukrotne i szy.kie naci0ni/cie lewego klawisza myszy. !.*.!. ,odmenu $raphic W rozwijanym podmenu komendy $raphic znajduj si/ nast/puj ce polecenia

(rys. <.;.<.=+- $roup, 4ngroup, Add to group, (emo.e 5rom group, :ranslate group, (otate group, Attach group, 4nattach group oraz 'elete group. Polecenia komendy $raphic umo"liwiaj manipulowanie grafik , kt*ra jest importowana do mechanizmu poleceniem %mport '/" komendy "ile menu g*rnego programu #$%.

=&

!pis u"ytkowania programu #$% &.'

Rys. 3.2.3.1. Widok opcji rozwinitego podmen komendy *rap(ic men g"rnego progr#m SAM Polecenie $roup (rys. <.;.<.=+ su"y do grupowania element*w graficznych w jeden o.iekt, kt*ry mo"e .y1 p*5niej przesuwany, o.racany, usuwany lu. do czany do dowolnego elementu mechanizmu. W celu zgrupowania element*w grafiki nale"y zaznaczy1 je po kolei, naciskaj c lewy klawisz myszy (rys. <.;.<.;+. Ponowne zaznaczenie elementu powoduje usuni/cie go z grupy. Po imporcie grafika z pliku '/" zostaje automatycznie grupowana, dlatego czasami konieczne jest u"ycie funkcji 4ngroup w celu zdefiniowania nowych, mniejszych grup.

Poszczeg*lne elementy grupowanej grafiki

Rys. 3.2.3.2. Przyk(#dowe elementy gr pow#nej gr#*iki Polecenie 4ngroup (rys. <.;.<.=+ su"y do rozgrupowania element*w grafiki wcze0niej zgrupowanych poleceniem $roup. Polecenie Add to group (rys. <.;.<.=+ pozwala doda1 elementy grafiki do istniej cej grupy. W celu dodania grafiki do istniej cej grupy nale"y zaznaczy1 najpierw grup/,

=?

!pis u"ytkowania programu #$% &.' a nast/pnie elementy grafiki. $.y zako6czy1 operacj/ nale"y dwa razy nacisn 1 klawisz myszy. Polecenie (emo.e 5rom group (rys. <.;.<.=+ pozwala usun 1 elementy grafiki z istniej cej grupy. W celu usuni/cia grafiki z istniej cej grupy nale"y zaznaczy1 najpierw grup/, a nast/pnie te elementy grafiki, kt*re nale"y usun 1. $.y zako6czy1 operacj/ wystarczy dwa razy nacisn 1 lewy klawisz myszy. Polecenie :ranslate group (rys. <.;.<.=+ su"y do przemieszczania istniej cej grupy w inne poo"enie. $.y przemie0ci1 grup/, nale"y zaznaczy1 j , naciskaj c lewy klawisz myszy i nast/pnie dynamicznie, kursorem myszy, umie0ci1 j w innym poo"eniu. W celu dokadnego ustalenia wsp*rz/dnych wektora przesuni/cia nale"y nacisn 1 klawisz spacji. Hostaje wy0wietlone okno dialogowe (rys. <.;.<.<+. lewy

Wsp*rz/dne wektora przesuni/cia

Rys. 3.2.3.3. $kno di#logowe poleceni# +ranslate group rozwinitego podmen komendy *rap(ic men g"rnego progr#m SAM Polecenie (otate group (rys. <.;.<.=+ pozwala o.raca1 grup/ wzgl/dem dowolnego 0rodka o.rotu. $.y o.r*ci1 grup/ nale"y zaznaczy1 j , naciskaj c lewy klawisz myszy, wskaza1 punkt o.rotu i nast/pnie dynamicznie, kursorem myszy, o.r*ci1 j . W celu dokadnego ustalenia wsp*rz/dnych punktu oraz k ta o.rotu nale"y nacisn 1 klawisz spacji. Hostaje wy0wietlone okno dialogowe (rys. <.;.<.&+. Polecenie Attach group (rys. <.;.<.=+ pozwala do czy1 grup/ o.iekt*w graficznych do dowolnego elementu mechanizmu np. pr/ta (Ieam+ lu. suwaka (#lider+ (rys. <.;.<.?+. $.y

=A

!pis u"ytkowania programu #$% &.' do czy1 grup/ nale"y najpierw j zaznaczy1 naciskaj c lewy klawisz myszy i nast/pnie wskaza1 odpowiedni element mechanizmu.

Wsp*rz/dne 0rodka o.rotu

> t o.rotu

Rys. 3.2.3.%. $kno di#logowe poleceni# 'otate group rozwinitego podmen komendy *rap(ic men g"rnego progr#m SAM

Jlement mechanizmu ) pr/t (.eam+ Grupa o.iekt*w graficznych do czonych do pr/ta

Grupa o.iekt*w graficznych nie do czona do "adnego elementu mechanizmu (statyczne to+

Rys. 3.2.3.&. Przyk(#d element mec)#nizm 4prt5 z do(0czon0 do niego gr#*ik0 =D

!pis u"ytkowania programu #$% &.'

Polecenie 4nattach group (rys. <.;.<.=+ pozwala od czy1 grup/ o.iekt*w graficznych od elementu mechanizmu. W celu od czenia grupy nale"y j zaznaczy1 naciskaj c lewy klawisz myszy. !d czona grafika spenia rol/ statycznego ta (rys. <.;.<.?+. Poleceniem 'elete group (rys. <.;.<.=.+ mo"na usun 1 grup/ o.iekt*w graficznych. W celu usuni/cia grupy nale"y j zaznaczy1, naciskaj c lewy klawisz myszy. !.*.4. ,odmenu %nput Motion W rozwijanym podmenu komendy %nput Motion znajduj si/ nast/puj ce polecenia (rys. <.;.&.=+- /;displacement, 3;displacement, Angle, (elati.e Angle, 0longation, Modi5y oraz 'elete. Polecenia komendy %nput Motion pozwalaj definiowa1 r*"ne typy ruchu w/z*w oraz element*w mechanizmu. We wszystkich poleceniach, opr*cz Modi5y oraz 'elete7 wy0wietlane jest okno dialogowe (rys. <.;.&.;+. W oknie tym istnieje mo"liwo01 ustalenia rodzaju ruchu (liniowy, sinusoidalny, funkcja wielomianowa+ w/za lu. innego elementu mechanizmu.

Rys. 3.2.%.1. Widok opcji rozwinitego podmen komendy nput Motion men g"rnego progr#m SAM

=E

!pis u"ytkowania programu #$% &.'

Przemieszczenie 8zas trwania ruchu 4lo01 krok*w

Wykres zale"no0ci drogi w funkcji czasu

Rys. 3.2.%.2. $kno di#logowe komend6 78displ#cement9 :8displ#cement9 Angle9 Rel#ti;e Angle or#z <long#tion !pr*cz dost/pnych rodzaj*w ruchu istnieje mo"liwo01 importowania pliku $#844, kt*ry mo"e zawiera1 dowolny rodzaj ruchu. Jest to szczeg*lnie przydatne do modelowania niestandardowych mechanizm*w. Plik $#844 mo"na zmienia1 wprowadzaj c odpowiednie warto0ci ruchu przy pomoc nast/puj cego formatu<liczba krokw> <absolutnie (=1) lub przyrostowo (=2) ruch i czas>

<czas> <ruch> <prdko> < przyspieszenie > (1 wszy!krok) " " " " " " " " " " " "

<czas> <ruch> < prdko > <przyspieszenie> (n ty!krok)

Pierwsza linia definiuje licz./ krok*w oraz czy krok czasu i przemieszczenia ma .y1 interpretowany a.solutnie ( K= +, czy przyrostowo ( K; +. 7ale"y pami/ta1, "e wszystkie wej0cia s odniesione do pocz tkowej pozycji mechanizmu. >a"da nast/pna linia zawiera

=F

!pis u"ytkowania programu #$% &.' informacj/ jednego pojedynczego kroku ruchu, mianowicie czasu, przemieszczenia, pr/dko0ci i przy0pieszenia. Przedstawione w ta.licy (rys. <.;.&.<+ dwa przykadowe listingi definiuj przyspieszeniem. a.solute =' = '.; '.'? '.& '.=' '.A '.=? '.E '.;' =.' '.;? =.; '.<' =.& '.<? =.A '.&' =.E '.&? 4ncremental =' ' '.; '.'? '.;? '.; '.'? '.;? '.; '.'? '.;? '.; '.'? '.;? '.; '.'? '.;? '.; '.'? '.;? '.; '.'? '.;? '.; '.'? '.;? '.; '.'? '.;? ruch

o cakowitym przemieszczeniu ',? m, kt*ry trwa ; s ze staa pr/dko0ci ',;? mLs i zerowym

'.;? '.;? '.;? '.;? '.;? '.;? '.;? '.;? '.;?

' ' ' ' ' ' ' ' '

' ' ' ' ' ' ' ' '

;.' '.?' '.;? ' plik AS+ >>

'.; '.'? '.;? '

Rys. 3.2.%.3. =#/lic# przedst#wi#j0c# dw# przyk(#dy zde*iniow#nego r c) przy pomocy

W o.u przypadkach parametry pr/dko0ci i przy0pieszenia odnosz si/ do nowej pozycji, kt*ra jest osi gana po ka"dym kroku. :*"nica le"y w definicji czasu i ruchu. W przyrostowej definicji, kroki czasu i ruchu s pocz tkowego stanu. Polecenie /;displacement (rys. <.;.&.=+ su"y do zdefiniowania ruchu post/powego w/za mechanizmu w kierunku osi B (rys. <.;.&.&+. W celu zdefiniowania ruchu w/za nale"y zaznaczy1 go kursorem i nacisn 1 lewy klawisz myszy. Pojawia si/ okno dialogowe (rys. <.;.&.;+, w kt*rym trze.a wy.ra1 rodzaj ruchu i zdefiniowa1 jego parametry. Polecenie 3;displacement (rys. <.;.&.=+ su"y do zdefiniowania ruchu post/powego w/za mechanizmu w kierunku osi G (rys. <.;.&.&+. W celu zdefiniowania ruchu w/za nale"y zaznaczy1 go kursorem i nacisn 1 lewy klawisz myszy. Pojawia si/ okno dialogowe (rys. <.;.&.;.+, w kt*rym trze.a wy.ra1 rodzaj ruchu i zdefiniowa1 jego parametry. definiowane odno0nie do poprzedniej wyszczeg*lniane odno0nie do pozycji, podczas gdy w definicji a.solutnej o.a s

;'

!pis u"ytkowania programu #$% &.' Polecenie Angle (rys. <.;.&.=.+ su"y do zadawania ruchu o.rotowego ogniwa wzgl/dem nale" cego do niego w/za (rys. <.;.&.&+. W celu zdefiniowania ruchu o.rotowego ogniwa nale"y zaznaczy1 go kursorem i nacisn 1 lewy klawisz myszy. Je0li dany w/ze czy dwa lu. wi/cej ogniwa to nale"y wy.ra1 jedno z nich. Pojawia si/ okno dialogowe (rys. <.;.&.;+, w kt*rym trze.a wy.ra1 rodzaj ruchu i zdefiniowa1 jego parametry. Wektor przemieszczenia w/za w kierunku osi G Wektor przemieszczenia w/za w kierunku osi B

:uch o.rotowy ogniwa

Rys. 3.2.%.%. Przyk(#dy z#stosow#ni# * nkcji ",)isplacement9 -,)isplacement or#z Angle Polecenie (elati.e angle (rys. <.;.&.=+ su"y do zadawania ruchu o.rotowego jednego ogniwa wzgl/dem drugiego (rys. <.;.&.?+. W celu zdefiniowania ruchu nale"y zaznaczy1 po kolei dwa ogniwa mechanizmu kursorem i nacisn 1 lewy klawisz myszy. Pojawia si/ okno dialogowe (rys. <.;.&.;+, w kt*rym trze.a wy.ra1 rodzaj ruchu i zdefiniowa1 jego parametry.

;=

!pis u"ytkowania programu #$% &.'

Hadany ruch o.rotowy

Rys. 3.2.%.&. Przyk(#d dw"c) ogniw po(0czonyc) wz(em z z#d#nym r c)em o/rotowym jednego ogniw# wzgldem dr giego Polecenie 0longation (rys. <.;.&.=+ su"y do zadawania ruchu w wyniku wydu"enia osiowego ogniwa (rys. <.;.&.A+. W celu zdefiniowania ruchu nale"y zaznaczy1 kursorem ogniwo i nacisn 1 lewy klawisz myszy. Pojawia si/ okno dialogowe (rys. <.;.&.;+, w kt*rym trze.a wy.ra1 rodzaj ruchu i zdefiniowa1 jego parametry.

wydu"enie Rys. 3.2.%.'. Przyk(#d ogniw# z z#d#nym wyd( 3eniem osiowym. Polecenie Modi5y (rys. <.;.&.=+ su"y do modyfikowania zadanych warto0ci ruchu w/z*w i ogniw. $.y zmieni1 parametry ruchu nale"y zaznaczy1 kursorem w/ze, w kt*rym zadany jest ruch, i nast/pnie nacisn 1 lewy klawisz myszy. Pojawia si/ okno dialogowe (rys. <.;.&.;+, w kt*rym trze.a wy.ra1 rodzaj ruchu i zdefiniowa1 jego parametry. Polecenie 'elete (rys. <.;.&.=+ su"y do usuni/cia zadanych warto0ci ruchu w/z*w i ogniw. $.y usun 1 zadany ruch nale"y zaznaczy1 kursorem w/ze lu. ogniwo, w kt*rym zdefiniowany jest ruch, i nast/pnie nacisn 1 lewy klawisz myszy.

;;

!pis u"ytkowania programu #$% &.' !.*.<. ,odmenu &oads W rozwijanym podmenu komendy &oads znajduj si/ nast/puj ce polecenia

(rys. <.;.?.=+- "orce, :or=ue, Mass, %nteria, $ra.ity, Modi5y oraz 'elete. Polecenia komendy &oads umo"liwiaj zadanie si, mas, moment*w si, moment*w .ezwadno0ci oraz przyspieszenia grawitacyjnego.

Rys. 3.2.&.1. Widok opcji rozwinitego podmen komendy .oa)s men g"rnego progr#m SAM Polecenie "orce (rys. <.;.?.=+ su"y do zadania siy zewn/trznej (rys. <.;.?.E+. W celu zdefiniowania siy nale"y zaznaczy1 kursorem w/ze, w kt*rym ma .y1 przyo"ona sia i nacisn 1 lewy klawisz myszy. Pojawia si/ okno dialogowe (rys. <.;.?.<+, w kt*rym mo"na ustali1 parametry dziaaj cej siy tj.- kierunek, pocz tkow warto01, licz./ krok*w dziaania oraz typ siy (przyrostowy, stay+. 4stnieje cz/sto potrze.a wyznaczenia reakcji w podporach mechanizmu, kt*re s rezultatem dziaania si zewn/trznych oraz si .ezwadno0ci element*w ukadu. $.y wyznaczy1 reakcje w podporach wystarczy podczas analizy mechanizmu zaznaczy1 opcje "1, "y lu. "a>s (rys. <.;.?.;+ jako wielko0ci wyj0ciowe danej podpory. 7ast/pnie, korzystaj c z polecenia (esults, mo"na zo.aczy1 wykresy zmian tych wielko0ci w czasie. Polecenie :or=ue (rys. <.;.?.=+ su"y do zadania momentu si zewn/trznych (rys. <.;.?.E+. W celu zdefiniowania momentu nale"y zaznaczy1 kursorem w/ze, w kt*rym ma .y1 przyo"ony moment i nacisn 1 lewy klawisz myszy. Pojawia si/ okno dialogowe (rys. <.;.?.&+, w kt*rym mo"na ustali1 parametry momentu si tj.- pocz tkowa warto01, licz./ krok*w dziaania oraz typ siy (przyrostowy, stay+. Polecenie Mass (rys. <.;.?.=+ su"y do zadania w/zowej masy elementu (rys. <.;.?.E+. $.y zdefiniowa1 mas/ nale"y zaznaczy1 kursorem w/ze, w kt*rym ma .y1 zadana masa

;<

!pis u"ytkowania programu #$% &.' i nacisn 1 lewy klawisz myszy. Pojawia si/ okno dialogowe (rys. <.;.?.?+, w kt*rym mo"na wprowadzi1 mas/ w/za.

Rys. 3.2.&.2. $kno di#logowe poleceni# Anal/sis 0 no)e )ata >ierunek wektora siy MoN Pocz tkowa warto01 M7N

Przyrost siy M7N Oicz.a krok*w

Rys. 3.2.&.3. $kno di#logowe poleceni# Force rozwinitego podmen komendy .oa)s men g"rnego progr#m SAM

;&

!pis u"ytkowania programu #$% &.'

Pocz tkowa warto01 momentu M7mN Przyrost momentu M7mN

Oicz.a krok*w

Rys. 3.2.&.%. $kno di#logowe poleceni# +or1ue rozwinitego podmen komendy .oa)s men g"rnego progr#m SAM

%asa MkgN

Rys. 3.2.&.&. $kno di#logowe poleceni# Mass rozwinitego podmen komendy .oa)s men g"rnego progr#m SAM Polecenie %nertia (rys. <.;.?.=+ su"y do zadania momentu .ezwadno0ci elementu wzgl/dem wy.ranego w/za (rys. <.;.?.E+. $.y wprowadzi1 moment nale"y zaznaczy1 kursorem w/ze, w kt*rym ma dziaa1 moment i nacisn 1 lewy klawisz myszy. Po wy.raniu tego polecenia pojawia si/ okno dialogowe (rys. <.;.?.A+.

;?

!pis u"ytkowania programu #$% &.'

%oment .ezwadno0ci Mkg m;N

Rys. 3.2.&.'. $kno di#logowe poleceni# nertia rozwinitego podmen komendy .oa)s men g"rnego progr#m SAM Polecenie $ra.ity (rys. <.;.?.=+ su"y do zadania kierunku i warto0ci przyspieszenia grawitacyjnego, w kt*rym rozwa"any jest ruch mechanizmu (rys. <.;.?.E+. Po wy.raniu tego polecenia pojawia si/ okno dialogowe (rys. <.;.?.D+.

Rys. 3.2.&.-. $kno di#logowe poleceni# *ravit/ rozwinitego podmen komendy .oa)s men g"rnego progr#m SAM

;A

!pis u"ytkowania programu #$% &.'

%oment si zewn/trznych #ia zewn/trzna

Grawitacja

%oment .ezwadno0ci elementu wzgl/dem wy.ranego w/za

%asa w/zowa elementu

Rys. 3.2.&... Przyk(#dy9 w kt"ryc) z#stosow#no poleceni# Force9 +or1ue9 Mass9 nertia or#z *ravit/ Polecenie Modi5y (rys. <.;.?.=+ su"y do modyfikowania zadanych warto0ci si, moment*w si, moment*w .ezwadno0ci, mas oraz grawitacji. $.y zmieni1 powy"sze parametry nale"y zaznaczy1 kursorem wa0ciwy w/ze i nacisn 1 lewy klawisz myszy. Pojawia si/ wtedy odpowiednie okno dialogowe, w kt*rym nale"y zmieni1 " dane parametry. Polecenie 'elete (rys. <.;.?.=+ su"y do usuwania zadanych warto0ci si, moment*w si, moment*w .ezwadno0ci, mas oraz grawitacji. $.y usun 1 wprowadzone parametry nale"y zaznaczy1 kursorem wa0ciwy w/ze i nacisn 1 lewy klawisz myszy. !.*.?. ,odmenu Analysis W rozwijanym podmenu komendy Analysis znajduj si/ nast/puj ce polecenia

(rys. <.;.A.=+- All ,ositions, All 'isplacements, All @elocities, All Accelerations, All "orces. Po wy.raniu tej opcji istnieje mo"liwo01 wy.oru tych parametr*w, kt*re maj .y1 poddane analizie.

;D

!pis u"ytkowania programu #$% &.'

Rys. 3.2.'.1. Widok opcji rozwinitego podmen komendy Anal/sis men g"rnego progr#m SAM Polecenie All ,ositions (rys. <.;.A.=+ su"y do wy.oru analizy mechanizmu we wszystkich poo"eniach. Polecenie All 'isplacements (rys. <.;.A.=+ su"y do wy.oru analizy wszystkich przemieszcze6. Polecenie All @elocities (rys. <.;.A.=+ su"y do wy.oru analizy wszystkich pr/dko0ci. Polecenie All Accelerations (rys. <.;.A.=+ su"y do wy.oru analizy wszystkich przyspiesze6. Polecenie All "orces (rys. <.;.A.=+ su"y do wy.oru analizy wszystkich si. !.*.A. ,odmenu 'isplay W rozwijanym podmenu komendy 'isplay (rys. <.;.D.=+ znajduj si/ nast/puj ce polecenia- Static, Animation, ,ath, )odograph, Options oraz &ine Settings.

;E

!pis u"ytkowania programu #$% &.'

Rys. 3.2.-.1. Widok opcji rozwinitego podmen komendy !ispla/ men g"rnego progr#m SAM Polecenie Static (rys. <.;.D.=+ su"y do wy0wietlania modelu mechanizmu w stanie statycznym. !pcja ta jest aktywna przez cay czas tworzenia mechanizmu. Polecenie Animation (rys. <.;.D.=+ umo"liwia wy0wietlanie kolejnych klatek mechanizmu podczas jego ruchu. $.y zako6czy1 animacj/ nale"y wy.ra1 polecenie Static7 lu. nacisn 1 prawy klawisz myszy. Polecenie ,ath (rys. <.;.D.=+ powoduje wy0wietlenie toru zaznaczonego w/za mechanizmu (rys. <.;.D.;+. Po wy.raniu tej opcji nale"y wskaza1 kursorem " dany w/ze i nacisn 1 lewy klawisz myszy. Polecenie )odograph (rys. <.;.D.=+ wy0wietla hodograf pr/dko0ci zaznaczonego w/za mechanizmu (rys. <.;.D.<+. Polecenie Options (rys. <.;.D.=+ umo"liwia wy.*r opcji wy0wietlania. Po wy.raniu tej opcji pojawia si/ okno dialogowe (rys. <.;.D.&+.

;F

!pis u"ytkowania programu #$% &.'

@ory ruchu zaznaczonych w/z*w mechanizmu

Rys. 3.2.-.2. Przyk(#dowy mec)#nizm z wy?wietlonymi tor#mi r c) z#zn#czonyc) wz("w

Podograf pr/dko0ci

Rys. 3.2.-.3. Przyk(#dowy mec)#nizm z )odogr#*em prdko?ci z#zn#czonego wz(#

<'

!pis u"ytkowania programu #$% &.'

Rys. 3.2.-.%. $kno di#logowe poleceni# Options rozwinitego podmen komendy !ispla/ men g"rnego progr#m SAM W sektorze Work Space okna dialogowego (rys. <.;.D.&+ znajduj si/ wsp*rz/dne 3 min, 3 ma3, y min, y ma3, kt*re su" do ustalenia rozmiaru widocznego okna ekranu. W sektorze Animation okna dialogowego (rys. <.;.D.&+ znajduje si/ polecenie (e5resh, kt*re, je0li jest aktywne, czy0ci ekran w trakcie przeprowadzania symulacji ruchu mechanizmu. W sektorze $rid okna dialogowego (rys. <.;.D.&+ istnieje mo"liwo01 units9 (poits ) wy0wietla punkty, lines ) linie+. W sektorze Mouse Snap okna dialogowego (rys. <.;.D.&+ znajduj si/ polecenia -odes, '/" ,oints, 6oordinates. Polecenia -odes oraz '/" ,oints ustalaj , poprzez parametr okna Size (pi1els+, o.szar puapki Qzatrzaskiwania si/R w/z*w mechanizmu oraz punkt*w w/zowych grafiki. Polecenie 6oordinates (rys. <.;.D.&+ ustala, poprzez parametr okna Size 8eng. units9, skok kursora na ekranie. Polecenie #lack #ackground zmienia, je0li jest aktywne, kolor ta na czarny. <= ustalenia

rodzaju oraz rozmiaru siatki wsp*rz/dnych w tle okna, poprzez parametr okna Size 8eng.

!pis u"ytkowania programu #$% &.' Polecenie &ine Settings (rys. <.;.D.=+ su"y do ustalenia rodzaju, koloru oraz gru.o0ci linii wy0wietlania zarysu mechanizmu. Po wy.raniu tej opcji pojawia si/ okno dialogowe (rys. <.;.D.?+, w kt*rym istnieje mo"liwo01 ustalenia, jakie elementy grafiki maj .y1 wy0wietlone na ekranie- %echanism ) mechanizm, Graphics ) do czona do mechanizmu grafika, Path ) tory ruchu w/z*w, Podograph ) hodograf pr/dko0ci, Grid ) siatka, 4nput %otion ) wprowadzone przemieszczenia, Force ) siy, %ass ) masy, GraSity ) grawitacja, #upport ) podpory, Jlement la.el ) numeracja element*w mechanizmu oraz 7ode la.el ) numeracja w/z*w. :ozwijane okno dialogowe polecenia &ine Settings (rys. <.;.D.D+ pozwala ustali1 kolor wy0wietlanych linii oso.no dla ka"dego elementu mechanizmu. 7atomiast rozwijane okno dialogowe (rys. <.;.D.A+ pozwala wprowadzi1 rodzaj wy0wietlanych linii.

Rys. 3.2.-.%. $kno di#logowe poleceni# .ine settings rozwinitego podmen komendy !ispla/ men g"rnego progr#m SAM

<;

!pis u"ytkowania programu #$% &.'

Rys. 3.2.-.'. Rozwij#ne okno di#logowe St/le poleceni# .ine settings z dostpnymi styl#mi wy?wietl#nyc) linii

Rys. 3.2.-.-. Rozwij#ne okno di#logowe 2olor poleceni# .ine settings z dostpnymi kolor#mi wy?wietl#nyc) linii !.*.B. ,odmenu (esults W rozwijanym podmenu komendy (esults (rys. <.;.E.=+ znajduj si/ nast/puj ce polecenia- Select, 6lear selection, $raph, 01port, / a1is de5inition oraz $raph Options.

Rys. 3.2...1. Widok opcji rozwinitego podmen komendy 'esults men g"rnego progr#m SAM

<<

!pis u"ytkowania programu #$% &.' Poleceniem Select (rys. <.;.E.=+ mo"na wy.ra1 w/ze lu. ogniwo mechanizmu, kt*rego parametry ruchowe nale"y przedstawi1 na wykresie. $.y uzyska1 wykres " danych parametr*w trze.a zaznaczy1 kursorem w/ze lu. ogniwo i nacisn 1 lewy klawisz myszy (rys. <.;.E.;+. Po wy.raniu w/za pojawia si/ okno dialogowe, w kt*rym mo"na ustali1 oczekiwane parametry wykresu. 9okadny opis znajduj cych si/ w tym oknie funkcji zamieszczony jest w rozdziale <.A pracy.

Rys. 3.2...2. Przyk(#dowy wykres przemieszcze@9 prdko?ci i przyspiesze@ wz(# nr mec)#nizm z rys. 3.2.-.39 otrzym#ny w wynik 3yci poleceni# Select rozwinitego podmen komendy 'esults Polecenie $raph (rys. <.;.E.=+ su"y do wy0wietlenia wykresu tych parametr*w, kt*re zostay wy.rane przy pomocy polecenia Select. Polecenie 01port (rys. <.;.E.=+ su"y do wysyania wynik*w o.licze6 dowolnych parametr*w, okre0lonych przy pomocy polecenia Select, do pliku tekstowego @B@ (rys. <.;.E.&+, lu. do generowania pliku $#844 (Motion "ile+ (por. rozdzia <.;.&+. Po wy.raniu tej funkcji zostaje wy0wietlone okno dialogowe (rys. <.;.E.<+. <&

!pis u"ytkowania programu #$% &.'

Rys. 3.2...3. $kno di#logowe poleceni# #$port rozwinitego podmen komendy 'esults men g"rnego progr#m SAM
:esult Oisting #$% &.' . %echanism - noname

Oisted itemsTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTT #tep nr- @ime U3(<+ $3(<+ ' '.''''''''JV'' T=.;EE'&;&?JV'< &.?E&&FA=<JV'< = =.''''''''JT'= TD.'DEA<''&JV'; A.<&=D<E'?JV'< ; ;.''''''''JT'= T=.;<=<FF?'JV'; ?.=DFA;;&FJV'< < <.''''''''JT'= <.A?'D==;AJV'; &.FD?&<D'&JV'< & &.''''''''JT'= F.&E;&==F=JV'; A.F<&A&F<EJV'< ? ?.''''''''JT'= =.AF''=A'AJV'< A.&AE;&;?FJV'< A A.''''''''JT'= =.A?==EA?EJV'< T =.''<<<D'DJV'& D D.''''''''JT'= E.'?&AA;AFJV'= T =.A=A;ED?AJV'& E E.''''''''JT'= T =.='D''<'<JV'< T D.A<F=E<A&JV'< F F.''''''''JT'= T =.?'DD;?=EJV'< T A.=A<EF&E;JV'; =' =.''''''''JV'' T=.;EE=DAAFJV'< &.?E<&=F;=JV'<

F3(<+ '.''''''''JV'' '.''''''''JV'' '.''''''''JV'' '.''''''''JV'' '.''''''''JV'' '.''''''''JV'' '.''''''''JV'' '.''''''''JV'' '.''''''''JV'' '.''''''''JV'' '.''''''''JV''

Rys. 3.2...%. Przyk(#d wynik"w o/licze@ wyeksportow#nyc) do plik =7= przy pomocy poleceni# #$port rozwinitego podmen komendy 'esults Polecenie / a1is de5inition (rys. <.;.E.=+ su"y do ustalenia osi ukadu wsp*rz/dnych, na kt*rej znajduje si/ wsp*rz/dna czasowa. Po najechaniu kursorem na to polecenie zostaje wy0wietlone rozwijane okno dialogowe (rys. <.;.E.?+.

<?

!pis u"ytkowania programu #$% &.'

Rys. 3.2...&. Rozwij#ne okno di#logowe poleceni# " a$is )e3inition komendy #$port Polecenie $raph Options (rys. <.;.E.=+ su"y do ustalenia opcji wy0wietlania wykresu. Po wy.raniu tego polecenia zostaje wy0wietlone okno dialogowe (rys. <.;.E.A+, w kt*rym mo"na ustali1 wsp*rz/dne wykresu oraz wprowadzi1 niez./dne komentarze.

Rys. 3.2...'. $kno di#logowe poleceni# *rap( Option rozwinitego podmen komendy 'esults men g"rnego progr#m SAM !.*.C. ,odmenu Window W rozwijanym podmenu komendy Window (rys. <.;.F.=+ znajduj si/ nast/puj ce polecenia- :ile, 6ascade, Arrange %cons oraz 6lose all.

<A

!pis u"ytkowania programu #$% &.'

Rys. 3.2.2.1. Widok opcji rozwinitego podmen komendy Win)ow men g"rnego progr#m SAM Polecenie :ile (rys. <.;.F.=+ umo"liwia wy0wietlenie s siaduj cych okien wykresu i mechanizmu. Polecenie 6ascade (rys. <.;.F.=+ umo"liwia uo"enie otwartych okien symulacji jedno nad drugim (.elki tytuowe ka"dego z okien s widoczne+. Polecenie Arrange %cons (rys. <.;.F.=+ umo"liwia porz dkowanie ikon. Poleceniem 6lose all (rys. <.;.F.=+ umo"liwia zamkni/cie wszystkich okien. !.*.+0. ,odmenu )elp W rozwijanym podmenu komendy )elp (rys. <.;.='.=+ znajduj polecenia- %nde1, 4sing )elp oraz A>out SAM 4.0. si/ nast/puj ce

Rys. 3.2.1A.1. Widok opcji rozwinitego podmen komendy 4elp men g"rnego progr#m SAM Polecenie %nde1 (rys. <.;.='.=+ uruchamia system pomocy programu #$% Polecenie 4sing )elp (rys. <.;.='.=+ otwiera plik pomocy Windows i wyja0nia podstawy funkcjonowania systemu pomocy. Polecenie A>out SAM 4.0 (rys. <.;.='.=+ wy0wietla informacje o autorach programu.

<D

!pis u"ytkowania programu #$% &.'

3.3.

Opis i5on menu grnego programu SAM

W programie #$% &.' istnieje z.i*r skr*t*w w postaci ikon (rys. <.<.=+, odnosz cych si/ do polece6 menu g*rnego.

Rys. 3.3.1. >kony men g"rnego progr#m SAM !twieranie istniej cych plik*w mechanizmu. Wruchamia polecenie Open (rozdzia <.;.=+. Hapisywanie aktywnego dokumentu. Wruchamia polecenie Sa.e (rozdzia <.;.=+. :ysowanie modelu pr/ta. Waktywnia polecenie #eam (rozdzia <.;.;+. :ysowanie modelu suwaka. Waktywnia polecenie Slider (rozdzia <.;.;+. :ysowanie przekadni z/.atej. Waktywnia polecenie $ear (rozdzia <.;.;+. :ysowanie przekadni pasowej. Waktywnia polecenie #elt (rozdzia <.;.;+. Wstawianie podpory. Waktywnia polecenie "i1 -ode 8/ and2or 39 (rozdzia <.;.;+. #ztywne czenie element*w. Waktywnia polecenie "i1 (elati.e Angle (rozdzia <.;.;+. Przesuwanie w/za mechanizmu. Waktywnia polecenie Mo.e -ode (rozdzia <.;.;+. Wprowadzanie wsp*rz/dnych w/za. Waktywnia polecenie -ode 6oordinates (rozdzia <.A+. Wprowadzanie wsp*rz/dnych w/za (nale"y poda1 jego numer+. Waktywnia polecenie -ode 6oordinates (rozdzia <.A+. Hadawanie ruchu o.rotowego. Waktywnia polecenie Angle (rozdzia <.;.&+. :ozpocz/cie analizy mechanizmu. Waktywnia okno dialogowe polecenia Analysis (rozdzia <.;.A+. Wruchomienie symulacji ruchu mechanizmu. Waktywnia polecenie Animation (rozdzia <.;.D+. Wy0wietlenie wykresu. Waktywnia polecenie $raph (rozdzia <.;.E+. Pomniejszenie aktywnego okna. 9opasowanie widoku mechanizmu do wymiar*w aktywnego okna. Powi/kszenie za pomoc okna. Powr*t do ostatniego powi/kszenia (pomniejszenia+ ekranu.

<E

!pis u"ytkowania programu #$% &.' 8ofni/cie ostatnio wykonanej operacji

3.6.

7e)nost5i

Program #$% &.' nie narzuca w trakcie modelowania mechanizmu "adnych jednostek. W trakcie projektowania mechanizmu nale"y przyj 1 dowolne jednostki, przy czym wyniki otrzymuje si/ odpowiednio w ukadzie miar w poni"szej ta.licy, w zale"no0ci od jednostek przyj/tych na pocz tku. 7p. gdy wpisuje si/ wymiary pr/t*w w mm, to pr/dko01 i przyspieszenie otrzymuje si/ odpowiednio w Dednostki techniczne 9ugo01 %asa #ia Pr/dko01 Przyspieszenie 4nercja %oment #ztywno01 spr/"yny Wsp*czynnik tumienia m kg 7 m s m s; kg m; 7m B m Bs m S% mm kg m7
mm s

mm mm i ; . s s mm 8+9 mm ton (='< kg+ 7 mm s mm s; ton mm; 7mm B mm Bs mm mm 8*9

mm s; kg mm; m7 mm (K7m+ mB B (K + mm m mB s Bs (K + mm m

3.8.

Stru5tura pli5u 5on3igurac/jnego SAM69.ini

Plik #$%&'.ini umo"liwia konfiguracje tych ustawie6 programu, kt*rych zmiana cz/sto nie jest mo"liwa po jego uruchomieniu. @a.lica (rys. <.?.=+ pokazuje zawarto01 pliku #$%&'.ini. >omentarze przy ka"dej linii o.ja0niaj tre01 ka"dej pozycji. Pozycje oznaczone liter MWN mog .y1 modyfikowane przez u"ytkownika w trakcie korzystania z programu.

<F

!pis u"ytkowania programu #$% &.' Pozycje oznaczone liter M#N mog .y1 modyfikowane tylko przez system po ka"dej sesji programu, natomiast pozycje oznaczone liter .ezpo0redni edycj/ pliku #$%&'.ini.
E$lo>alF #how#plash#creenK= 8oloursK= #how%a3imizedK=

MJN mog

.y1 zmieniane tylko przez

X MJN Podczas uruchamiania programu pokazywane jest okno powitalne. =Kw czone, 'Kwy czoneY X MJN =K kolorowy monitor, 'KmonochromatycznyY X M#N #$% rozpoczyna prac/ z maksymalizowanym oknem, jest zmieniany po ka"dej sesji Y

E"ilesF #tartupCFileKc-Zsam&'ZdataZa.sam X M#N #$% zapami/tuje i otwiera przy starcie ostatni edytowany plikY JditorKc-ZwindowsZnotepad.e3e X MJN Wyniki o.licze6 s przesyane do programu notepad.e3eY 9BFC@emplateCFileKc-Zsam&'ZtemplC&'.d3f X MJN Ookalizacja pliku konfiguracyjnego templC&'.d3f Y EWindowF WinC3K T& X M#N Wielko01 okna po ostatniej sesjiY WinCyK T& WinChK A'E WinCwK E'E X:ozmiar ekranuY IlackCIackground K ' XMWN '-Iiae to, =-8zarne to Y EWorldF 83CminK T='' X MJN 9omy0lny rozmiar ekranu podczas tworzenia nowego 83Cma3K F'' mechanizmuY 8yCminK T='' 8yCma3K F'' :efreshK= X MWN =K od0wie"anie ekranu podczas animacji. 'K .rak od0wie"ania.Y $utoCzoomK= X MWN Podczas animacji mechanizm jest dopasowywany do wymiaru okna . =Kon, 'KoffY GridC#izeK<;.''' X MWN !dlego01 pomi/dzy dwiema liniami siatkiY GridC%odeK' X MWN W czanie siatki[ =Kw czona, 'Kwy czonaY #napC7odeK= X MWN $utomatyczne uchwytywanie w/za przez myszk/. =Kw czone, 'Kwy czoneY #napC93fC7odeK= X MWN $utomatyczne uchwytywanie punkt*w grafiki przez myszk/. =Kw czone,'Kwy czoneYY #napC8oordK= X MWN #kok kursora na ekranie. =Kw czone,'Kwy czoneY #napC7odeC#izeK=' X MWN Wielko01 puapki Qzatrzaskiwania si/R kursora na w/zach i elementach grafiki Mw pi3elachNY #napC8oordC#izeK '.'&'' X MWN :ozmiar skoku kursora na ekranie Mjednostki in"ynierskieNY E$raphF Oa.elCcursorK= X MWN Wykres - pokazuje aktualn warto01 przy zmianie pozycji kursora w czoneK= or wy czoneK'Y Oa.elC.o3K' X MJN !pisy wykresu s podkre0lane=Kw czone,'Kwy czoneY

Rys. 3.&.1. =#/lic# pok#z j0c# z#w#rto?C plik kon*ig r#cyjnego SAM%A.>B>

3.:.

Opis )ostpn/c( mo)eli elementw mec(ani;mw

!.?.+. ,r t Podstawowym modelem elementu mechanizmu, dost/pnym w programie #$%, jest pr/t (rys. <.A.=.=+. W celu utworzenia pr/ta nale"y zaznaczy1 kursorem myszy ikon/ pr/ta z menu g*rnego, a nast/pnie wskaza1, wciskaj c lewy klawisz myszy, poo"enie w/z*w.

&'

!pis u"ytkowania programu #$% &.' Je0li zachodzi konieczno01 podania dokadnego poo"enia i dugo0ci pr/ta, nale"y w trakcie rysowania nacisn 1 klawisz spacji. Pojawi si/ w*wczas okno dialogowe (rys. <.A.=.;+, w kt*rym mo"na ustali1 dokadne wsp*rz/dne najpierw pierwszego, a potem drugiego w/za pr/ta. Polecenia 6arthesian7 a>solute G ukad wsp*rz/dnych kartezja6ski .ezwzgl/dny i ,olar7 a>solute ) ukad wsp*rz/dnych .iegunowy .ezwzgl/dny, su" do ustalenia poo"enia w/z*w pr/ta wzgl/dem pocz tku ukadu wsp*rz/dnych. 7atomiast 6arthesian7 relati.e ) ukad wsp*rz/dnych kartezja6ski wzgl/dny i ,olar7 relati.e ) ukad wsp*rz/dnych .iegunowy wzgl/dny su" do okre0lenia poo"enia w/z*w pr/ta wzgl/dem dowolnego istniej cego w/za ((e5erence node+. B, G to wsp*rz/dne kartezja6skie, a : i Phi to promie6 i k t odchylenia pr/ta, natomiast (e5erence node to numer w/za odniesienia. Polecenie %ntersection su"y do ustalenia poo"enia wsp*rz/dnych w/z*w pr/ta wzgl/dem dw*ch istniej cych w/z*w. O=, O; to odlego0ci w/za pr/ta od dw*ch istniej cych w/z*w o numerach 7= i 7;. Polecenie &e5tside o5 -+;-* pozwala ustali1 po kt*rej stronie odcinka cz cego dwa istniej ce w/zy ma znajdowa1 si/ tworzony w/ze.

Pr/t

%echanizm

Rys. 3.'.1.1. Model prt# or#z przyk(#d jego z#stosow#ni#

&=

!pis u"ytkowania programu #$% &.'

Wsp*rz/dne kartezja6skie .ezwzgl/dne Wsp*rz/dne kartezja6skie wzgl/dne Wsp*rz/dne .iegunowe .ezwzgl/dne Wsp*rz/dne .iegunowe wzgl/dne 7umer w/za odniesienia !dlego0ci od w/z*w odniesienia 7umery w/z*w odniesienia Poo"enie w/za wzgl/dem odcinka cz cego w/zy odniesienia

Rys. 3.'.1.2. $kno di#logowe wsp"(rzdnyc) wz(# 4stnieje mo"liwo01 zdefiniowania masy, momentu .ezwadno0ci oraz poo"enia 0rodka ci/"ko0ci pr/ta poprzez podw*jne naci0ni/cie lewego klawisza myszy na narysowanym pr/cie. Pojawi si/ w*wczas okno dialogowe (rys. <.A.=.<+.

%asa %oment .ezwadno0ci Poo"enie 0rodka ci/"ko0ci

Rys. 3.'.1.3. $kno di#logowe men w(#sno?ci prt#

&;

!pis u"ytkowania programu #$% &.' W celu zadania masy pr/ta nale"y wpisa1 w oknie Mass (rys. <.A.=.<+ warto01 masy w MkgN. W celu zadania momentu .ezwadno0ci nale"y wprowadzi1 odpowiedni warto01 w oknie %nertia at 6.O.$ w Mkg m;N. Poo"enie 0rodka ci/"ko0ci nale"y poda1 przez wpisanie w oknie (elati.e location odlego0ci od w/za pocz tkowego (np. ',? oznacza, "e 0rodek ci/"ko0ci znajduje si/ w poowie dugo0ci pr/ta+. Przed rozpocz/ciem analizy mechanizmu u"ytkownik mo"e zdefiniowa1, kt*re parametry elementu nale"y o.liczy1 i zapami/ta1 do dalszych o.licze6 (rys <.A.=.&+. %o"na tego dokona1 przez wy.ranie polecenia Analysis z menu g*rnego, a nast/pnie 0lement 'ata (menu Analysis+. W przypadku pr/ta mog .y1 wy.rane nast/puj ce pozycje (rys. <.A.=.&+&enght T dugo01, 0longation T wydu"enie, 0longation @elocity T pr/dko01 wydu"enia, 0longation Acceleration T przyspieszenie wydu"enia, -ormal "orce T sia normalna, :ranslational ,ower T moc przekazywana, Angle T k t .ezwzgl/dny, (elati.e Angle T k t wzgl/dny, Angular @elocity T pr/dko01 k towa, Angular Acceleration T przyspieszenie k towe, :or=ue at node +7 * T moment o.rotowy w w/zach = i ;, ,ower at node +7 * T energia w w/zlach = i ;. W wi/kszo0ci zastosowa6 dugo01 pr/ta jest ustalona, wo.ec czego wydu"enie i jego pochodne zmierzaj do zera. W przypadku .raku wydu"enia, energia w w/zach r*wnie" zmierza do zera.

Rys. 3.'.1.%. $kno di#logowe men #n#lizy element &<

!pis u"ytkowania programu #$% &.' !.?.*. Suwak #uwak jest jednym z powszechnie u"ywanych element*w w mechanizmach (rys. <.A.;.=+. @worzy si/ go poprzez u"ycie komendy menu g*rnego #uild i polecenia Slider lu. naci0ni/cie kursorem myszy na ikonie suwaka. W celu narysowania suwaka nale"y mysz zaznaczy1 trzy punkty ) punkt w/zowy, punkt poo"enia suwaka oraz punkt okre0laj cy dugo01 prowadnicy. %o"na tak"e zdefiniowa1 mas/, 0rodek ci/"ko0ci, moment .ezwadno0ci oraz cakowit dugo01 prowadnicy suwaka przez dwukrotne naci0ni/cie kursora myszy na tym elemencie. Pojawi si/ wtedy okno dialogowe wa0ciwo0ci elementu (rys <.A.;.;+-

%echanizm suwakowy

#uwak

Punkt w/zowy (pocz tek prowadnicy suwaka+

Rys. 3.'.2.1. Model s w#k# or#z przyk(#d jego z#stosow#ni#.

&&

!pis u"ytkowania programu #$% &.'

9ugo01 prowadnicy suwaka %asa %oment .ezwadno0ci Poo"enie 0rodka ci/"ko0ci

Rys. 3.'.2.2. $kno di#logowe men w(#sno?ci s w#k# W celu zadania masy prowadnicy suwaka nale"y wpisa1 w oknie Mass warto01 masy w MkgN. W celu zadania momentu .ezwadno0ci nale"y wprowadzi1 odpowiedni warto01 w oknie %nertia at 6.O.$ w Mkg m;N. Poo"enie 0rodka ci/"ko0ci nale"y poda1 przez wpisanie w oknie (elati.e location odlego0ci od w/za pocz tkowego. 8akowit dugo01 prowadnicy suwaka mo"na wprowadzi1 w oknie :otal &ength. Przed rozpocz/ciem analizy mechanizmu u"ytkownik mo"e zdefiniowa1, kt*re wasno0ci elementu nale"y o.liczy1 i zapami/ta1 do dalszych o.licze6. %o"na tego dokona1 przez wy.ranie komendy Analysis z menu g*rnego, a nast/pnie polecenia 0lement 'ata (menu Analysis+ (rys. <.A.=.&+. W przypadku suwaka mog .y1 wy.rane nast/puj ce pozycje&enght T dugo01, 0longation T wydu"enie, 0longation @elocity T szy.ko01 wydu"enia, 0longation Acceleration T przyspieszenie wydu"enia, Angle T k t .ezwzgl/dny, (elati.e Angle T k t wzgl/dny, Angular @elocity T pr/dko01 k towa, Angular Acceleration T przyspieszenie k towe, :or=ue at node l7 * T moment o.rotowy w w/zach = i ;, ,ower at node l7 * T energia w w/zach = i ;.

&?

!pis u"ytkowania programu #$% &.' !.?.!. ,rzekHadnia z >ata W programie #$% &.' mo"na modelowa1 przekadnie z/.ate, zwyke (rys. <.A.<.=+ i planetarne, o zaz/.ieniu wewn/trznym (rys. <.A.<.;+, jak i zewn/trznym.

Rys. 3.'.3.1. Model przek(#dni z/#tej o osi#c) st#(yc) i z#z/ieni zewntrznym

Rys. 3.'.3.2. Model przek(#dni z/#tej o osi#c) st#(yc) i z#z/ieni wewntrznym

&A

!pis u"ytkowania programu #$% &.'

i= i;

no.r

Rys. 3.'.3.3. Model przek(#dni z/#tej wielostopniowej o osi#c) st#(yc) i z#z/ieni zewntrznym or#z jej sc)em#t kinem#tyczny

&D

!pis u"ytkowania programu #$% &.'

Rys. 3.'.3.%. $kno progr#m z modelem mec)#nizm 9 z#wier#j0cego przek(#dni z/#t0 pl#net#rn0

z; \

nD

z; \ \

n=

z=

z<
Rys. 3.'.3.&. Model przek(#dni z/#tej pl#net#rnej or#z jej sc)em#t kinem#tyczny

&E

!pis u"ytkowania programu #$% &.' 9okonuje si/ tego poprzez wy.*r z menu g*rnego komendy #uild i polecenia $ear lu. przez naci0ni/cie lewego przycisku myszy na ikonie przekadni z/.atej. 7ast/pnie nale"y wskaza1 kursorem 0rodki o.u k* z/.atych i dynamicznie okre0li1 ich 0rednice. 9okadne wymiary przekadni mo"na wprowadzi1 przez dwukrotne naci0ni/cie lewego przycisku myszy na narysowanym elemencie. Pojawi si/ okno dialogowe wasno0ci przekadni (rys. <.A.<.A.+. Przeo"enie przekadni okre0la si/ przez wprowadzenie promieni k* w oknie dialogowym (atio7 natomiast masowy moment .ezwadno0ci mo"na wprowadzi1 w oknie dialogowym %nertia. > t przyporu przekadni z/.atej wprowadza si/ w oknie dialogowym ,ressure angle EdegF. W przypadku przekadni planetarnych mo"na wy.ra1 zaz/.ienie wewn/trzne k* zaznaczaj c opcj/ %nternal :ooth.

Promienie k* z/.atych %omenty .ezwadno0ci > t przyporu

Haz/.ienie wewn/trzne

Rys. 3.'.3.'. $kno di#logowe men w(#?ciwo?ci przek(#dni z/#tej Przed rozpocz/ciem analizy mechanizmu u"ytkownik mo"e zdefiniowa1, kt*re wasno0ci elementu nale"y o.liczy1 i zapami/ta1 do dalszych o.licze6. %o"na tego dokona1 przez wy.ranie komendy Analysis z menu g*rnego, a nast/pnie polecenia 0lement 'ata (rys. <.A.<.D+.

&F

!pis u"ytkowania programu #$% &.'

Rys. 3.'.3.&. $kno di#logowe men #n#lizy przek(#dni z/#tej W przypadku przekadni z/.atej mog .y1 wy.rane nast/puj ce pozycje (rys. <.A.<.D+Angle T k t .ezwzgl/dny, Angular @elocity T pr/dko01 k towa, Angular Acceleration przyspieszenie k towe. !.?.4. ,rzekHadnia pasowa W programie #$% &.' mo"na .udowa1 i analizowa1 przekadnie pasowe (rys. <.A.&.;+. 9okonuje si/ tego poprzez wy.*r z menu g*rnego komendy #uild i polecenia #elt lu. przez naci0ni/cie lewego przycisku myszy na ikonie przekadni pasowej. 9okadne wymiary przekadni mo"na wprowadzi1 przez dwukrotne naci0ni/cie lewego przycisku myszy na narysowanym elemencie. Pojawi si/ wtedy okno dialogowe wasno0ci przekadni (rys <.A.&.=+. Promienie k* przekadni okre0la si/ przez wprowadzenie ich warto0ci w okna (adius natomiast masowy moment .ezwadno0ci mo"na wprowadzi1 do okna %nertia. W przypadku przekadni pasowej mo"na zaznaczy1 opcj/ (e.ersed7 kt*ra powoduje powstanie przekadni skrzy"owanej. !dlego01 pomi/dzy osiami k* mo"na sprawdzi1 w wierszu 'istance o5 a1es. Przed rozpocz/ciem analizy mechanizmu u"ytkownik mo"e zdefiniowa1 kt*re wasno0ci, elementu nale"y o.liczy1 i zapami/ta1 do dalszych o.licze6. %o"na tego dokona1 przez wy.ranie komendy Analysis z menu g*rnego, a nast/pnie polecenia 0lement 'ata (rys. <.A.<.?+. W przypadku przekadni pasowej mog .y1 wy.rane nast/puj ce pozycjeAngle T k t .ezwzgl/dny, Angular @elocity T pr/dko01 k towa, Angular Acceleration T przyspieszenie k towe.

?'

!pis u"ytkowania programu #$% &.'

Promienie k* pasowych %omenty .ezwadno0ci

Hamkni/cie przekadni

Przekadnia skrzy"owana

Rys. 3.'.%.1. $kno di#logowe men w(#sno?ci przek(#dni p#sowej

Rys. 3.'.%.2. Modele przek(#dni p#sowyc) !.?.<. 0lementy spr yste7 tHumiIce i cierne W programie #$% &.' mo"na modelowa1 spr/"yny, tumiki i elementy cierne (rys. <.A.?.?+. ]aden z tych element*w nie ma wpywu na ruch mechanizmu. # one tylko zwi zane z analiz kinetostatyczn . Jlementy te mo"na modelowa1 przez wy.*r z menu

?=

!pis u"ytkowania programu #$% &.' g*rnego komendy #uild i polece6 Spring7 'umper7 "riction. Wa0ciwo0ci element*w mo"na wprowadzi1 przez dwukrotne naci0ni/cie lewego przycisku myszy na modelowanym elemencie. Pojawi si/ wtedy okno dialogowe wa0ciwo0ci, odpowiednie dla ka"dego elementu.

#ztywno01 !.ci "enie wst/pne

Rys. 3.'.&.1. $kno di#logowe men p#r#metr"w spr3yny W odniesieniu do spr/"yny mo"na okre0li1 dwa parametry mechaniczne- sztywno01 ) Sti55ness oraz o.ci "enie wst/pne ) ,reload (rys. <.A.?.=+.

Wsp*czynnik tumienia 9ugo01 suwu

Rys. 3.'.&.2. $kno di#logowe men w(#?ciwo?ci t( mik#

?;

!pis u"ytkowania programu #$% &.' W odniesieniu do tumika mo"na okre0li1 dwa parametry mechaniczne- wsp*czynnik tumienia ) 'amping oraz dugo01 suwu ) Stroke (rys. <.A.?.;+.

Wsp*czynnik tarcia 9ugo01 suwu

Rys. 3.'.&.3. $kno di#logowe men p#r#metr"w element ciernego W odniesieniu do elementu ciernego mo"na okre0li1 dwa parametry mechanicznewsp*czynnik tarcia ) "riction oraz dugo01 suwu ) "riction Stroke (rys. <.A.?.<+. Przed rozpocz/ciem analizy u"ytkownik mo"e zdefiniowa1, kt*re wasno0ci elementu nale"y o.liczy1 i zapami/ta1 do dalszych o.licze6. %o"na tego dokona1 przez wy.ranie komendy Analysis z menu g*rnego, a nast/pnie polecenia 0lement 'ata (rys. <.A.?.&+. W przypadku spr/"yn, tumik*w i element*w ciernych mog .y1 wy.rane nast/puj ce pozycje analizy (rys. <.A.?.&+- &enght ) dugo01, 0longation ) wydu"enie, 0longation @elocity ) szy.ko01 wydu"enia, 0longation Acceleration ) przyspieszenie wydu"enia, "orce ) sia oraz ,ower ) energia.

?<

!pis u"ytkowania programu #$% &.'

Rys. 3.'.&.%. $kno di#logowe men #n#lizy progr#m

#pr/"yna

@umik

Jlement cierny

Rys. 3.'.&.&. Modele spr3yny9 t( mik# or#z element ciernego !.?.?. 0lementy skr tne spr yste7 tHumiIce i cierne W programie #$% mo"na modelowa1 skr/tne spr/"yny, tumiki i elementy cierne (rys <.A.A.?+. ]aden z tych element*w nie ma wpywu na symulowany na ekranie ruch mechanizmu. # one zwi zane z analiz kinetostatyczn i ich dziaanie widoczne jest w uzyskanych wynikach. 4stnieje kilka r*"nic w por*wnaniu z elementami liniowymi.

?&

!pis u"ytkowania programu #$% &.' 7ajwa"niejsz r*"nic jest fakt, "e skr/tna spr/"yna, tumik i element cierny nie mog istnie1 niezale"nie. %og .y1 tylko zwi zane z ju" istniej cymi elementami. @worzenie spr/"yny skr/tnej, tumika i elementu ciernego, pomi/dzy istniej cymi elementami i otoczeniem (ostoj +, jest wykonywane przez wskazanie kursorem wy.ranego elementu, a nast/pnie naci0ni/cie kursorem myszy gdzie0 na ekranie, zamiast na drugim elemencie. Jlementy mo"na modelowa1 przez wy.*r z menu g*rnego komendy #uild i polece6 (otation Spring7 'umper7 "riction. Wasno0ci element*w mo"na wprowadzi1 przez dwukrotne naci0ni/cie lewego przycisku myszy na modelowanym elemencie. Pojawi si/ wtedy okno dialogowe wa0ciwo0ci, odpowiednie dla ka"dego elementu.

#ztywno01 skr/tna !.ci "enie wst/pne

Rys. 3.'.'.1. $kno di#logowe men p#r#metr"w element ciernego W odniesieniu do spr/"yny skr/tnej mo"na okre0li1 dwa parametry mechanicznesztywno01 skr/tn ) Sti55ness oraz o.ci "enie wst/pne ) ,reload (rys. <.A.A.=+. W przypadku tumika skr/tnego mo"na okre0li1 jedn wsp*czynnik tumienia ) 'umping (rys. <.A.A.<+. W przypadku skr/tnego elementu ciernego mo"na okre0li1 jeden parametr mechaniczny- moment tarcia ) "riction (rys. <.A.A.&+. Przed rozpocz/ciem analizy u"ytkownik mo"e zdefiniowa1, kt*re wasno0ci elementu nale"y o.liczy1 i zapami/ta1 do dalszych o.licze6. %o"na tego dokona1 przez wy.ranie komendy Analysis z menu g*rnego, a nast/pnie polecenia 0lement 'ata (rys. <.A.A.;+. wasno01 mechaniczn -

??

!pis u"ytkowania programu #$% &.' W przypadku skr/tnych spr/"yn, tumik*w i element*w ciernych mog .y1 wy.rane nast/puj ce pozycje analizy (rys. <.A.A.;+- Angle ) k t .ezwzgl/dny, 6hange o5 Angle ) zmiana k ta, Angular @elocity ) pr/dko0c k towa, Angular Acceleration ) przyspieszenie k towe, :or=ue ) moment o.rotowy oraz ,ower ) energia.

Rys. 3.'.'.2. $kno di#logowe men #n#lizy element"w skrtnyc)

Wsp*czynnik tumienia

Rys. 3.'.'.3. $kno di#logowe men p#r#metr"w element ciernego

?A

!pis u"ytkowania programu #$% &.'

%oment tarcia

Rys. 3.'.'.%. $kno di#logowe men p#r#metr"w element ciernego

#pr/"yna skr/tna

@umik skr/tny

#kr/tny element cierny

Rys. 3.'.'.&. Modele spr3yny skrtnej9 t( mik# skrtnego or#z element ciernego skrtnego.

?D