A utorzy:

Wawrzyniec Pater Magdalena Pater Okadka: Praca autorstwa Anny Gociniak z Zespou Szk Plastycznych im. T. Makowskiego w odzi, wyrniona w oglnopolskim konkursie na plakat pod hasem Traktat Rzymski jako ogniwo w procesie integracji europejskiej, ogoszonym przez UKIE w ramach V edycji programu Moja Szkoa w Unii Europejskiej. Projekt graficzny serii: Techna Studio Skad i przygotowanie poligraficzne: Techna Studio Zdjcia: The Audiovisual Library of the European Commision

Publikacja nie jest przeznaczona do sprzeday Urzd Komitetu Integracji Europejskiej al. J.Ch. Szucha 23 00-580 Warszawa www.ukie.gov.pl Warszawa 2008 ISBN 978-83-7567-002-8

Od autorw I. Jak ksztatowana jest polityka modzieowa UE

Nowe impulsy dla modziey europejskiej Otwarta metoda koordynacji Wsplne cele Europejski Pakt na rzecz Modziey Okres refleksji Plan D Biaa Ksiga w sprawie europejskiej polityki komunikacyjnej Zorganizowany dialog

2 3
3 3 4 4 5 5 5 6

II.

Priorytety polityki modzieowej UE

Aktywne obywatelstwo i dostp do informacji Integracja zawodowa Mobilno zawodowa i terytorialna Edukacja nieformalna i midzykulturowa Walka z bied i wykluczeniem spoecznym Zwikszenie znajomoci jzykw obcych Walka z rasizmem i ksenofobi Ochrona praw dzieci Sport i zdrowie

12
12 14 15 17 18 18 19 19 20

III.

Programy wsplnotowe majce odniesienie do polityki modzieowej

Uczenie si przez cae ycie (LLP) Modzie w dziaaniu Europa dla Obywateli Progress

21
21 22 23 23

IV.

Modzie w polityce informacyjnej UE

Programy i sieci informacyjne Portale internetowe Wydarzenia, kampanie, konkursy

24
24 25 27

Polityka modzieowa UE

Od autorw
Odtwarzacze MP3 zastpiy kasety magnetofonowe, sieci fast food wypary bary mleczne, zamiast jednosalowych duych kin pojawiy si usytuowane na szczytach galerii handlowych multipleksy. ycie modego Polaka na pocztku XXI wieku w coraz mniejszym stopniu przypomina ycie w czasach modoci jego rodzicw, nie tylko ze wzgldu na rozwj technologii i konsumpcjonizmu. Modzie wkraczajca teraz w wiek dorosy ma te nieporwnywalnie wiksze ni kiedy jej rodzice moliwoci ksztacenia, zdobywania dowiadcze i realizacji swoich pomysw na ycie. Dwadziecia lat temu przed wyjazdem do jakiegokolwiek europejskiego kraju naleao dosta wiz, a o legalnej pracy za granic mona byo tylko pomarzy. Studia w innym kraju europejskim byy tak drogie, e myleli o nich nieliczni, tym bardziej e oglnie dostpnych funduszy na nauk czy ksztacenie zawodowe w innym kraju praktycznie nie byo, podobnie jak programw finansujcych dziaalno modzieow i wspprac midzynarodow. Dzi nastoletni obywatel Polski jest jednoczenie obywatelem Unii Europejskiej. Moe korzysta z wolnoci wynikajcej z prawa do swobodnego przepywu osb mieszka i studiowa (a za kilka lat take pracowa) w caej UE na takich samych zasadach jak obywatele wszystkich krajw unijnych. Dziki otwartym granicom moe atwo nawiza kontakt i wspprac z rwienikami z innych krajw, a dziki polskim i unijnym programom jest w stanie na t wspprac zdoby rodki finansowe. Ma te moliwo uzyskania wsparcia na nauk i udzia w przedsiwziciach umoliwiajcych zdobywanie zawodowych i yciowych dowiadcze, a informacja o tych moliwociach jest oglnie dostpna. Ale i powodw do niepokoju modziey nie brakuje. Trwa debata o przyszoci Europy. Modzi Europejczycy nie zawsze przychylnym okiem patrz na procesy integracyjne. Ich wiedza o innych narodach europejskich bywa niedua, podobnie jak chci, by ten stan rzeczy zmieni. Myleniem modziey czsto rzdz stereotypy i pprawdy. Europa si starzeje. Bezrobocie, zwaszcza wrd modziey, jest wysokie. Lista problemw porednio lub bezporednio dotyczcych modziey w UE jest duga. Ich rozwizaniu suy opisana w tej broszurze polityka modzieowa Unii Europejskiej. Czy okae si skuteczna? Dzi nie wiadomo. Jej dugofalowe skutki bdzie mona oceni dopiero za kilkanacie lat. Jako pierwsi uczyni to ci, do ktrych ta polityka jest skierowana dzisiejsza modzie. Wawrzyniec Pater i Magdalena Pater

I. Jak ksztatowana jest polityka modzieowa UE

W kuluarach Komisji Europejskiej mwi si, e najpierw by program Modzie, a dopiero potem europejska polityka modzieowa. Ta wypowiadana p artem, p serio myl dobrze opisuje pocztki europejskiej polityki modzieowej. Kompetencje Wsplnoty Europejskiej (WE)1 w tej dziedzinie rozszerzy dopiero Traktat z Maastricht (1992), ktry wprowadzi do Traktatu Rzymskiego (TWE) rozdzia zatytuowany Edukacja, ksztacenie zawodowe i modzie. Art. 149 TWE stwierdza, e dziaania WE powinny sprzyja m.in. mobilnoci studentw i nauczycieli, rozwojowi wymiany modziey i promocji wsppracy midzy instytucjami edukacyjnymi. Z kolei art. 150 TWE powicony ksztaceniu zawodowemu zapowiada, e WE bdzie zmierza do uatwienia dostpu do ksztacenia zawodowego i sprzyjania mobilnoci instruktorw i osb ksztaccych si, zwaszcza modziey, oraz do pobudzania wsppracy w dziedzinie ksztacenia midzy instytucjami edukacyjnymi a przedsibiorstwami. temat modziey w Unii Europejskiej. Powstaa po kilkunastomiesicznych konsultacjach z modymi ludmi, pracownikami modzieowymi, naukowcami, pracownikami sektora administracji i politykami. Wymienione w publikacji priorytetowe zagadnienia dotyczce modziey w UE to w pierwszej kolejnoci: uczestniczenie modziey w yciu publicznym, informacja, wolontariat, lepsze zrozumienie modziey, a take edukacja, ksztacenie ustawiczne, mobilno, zatrudnienie, integracja spoeczna, przeciwdziaanie rasizmowi i ksenofobii. Przyjcie Biaej Ksigi mona uzna za symboliczny pocztek europejskiej polityki modzieowej. W lad za ni Unia Europejska zainicjowaa, podja lub wspara wiele inicjatyw dla i na rzecz modziey oraz osb pracujcych z modzie, w ktrych nastpstwie modzie staa si nie tylko grup docelow, ale take istotnym podmiotem polityki Unii Europejskiej.

Nowe impulsy dla modziey europejskiej

Niemal przez ca kolejn dekad polityka UE opieraa si na realizacji programw wspierajcych studia za granic, wymian modziey, wolontariat, dziaania uatwiajce wymian dowiadcze i wspprac midzynarodow modziey. Przeom nastpi w listopadzie 2001 r. wraz z przyjciem Biaej Ksigi Nowe impulsy dla modziey europejskiej. Ksiga bya pierwszym kompleksowym opracowaniem na
1

Otwarta metoda koordynacji

Unijna polityka modzieowa ma charakter przekrojowy obejmuje dziaania z kilku, a nawet kilkunastu dziedzin, takich jak edukacja (formalna i nieformalna), szkolenia, polityka spoeczna, integracja zawodowa, polityka informacyjna czy kulturalna. Obszary te czsto le w kompetencjach rnych dyrekcji Komisji Europejskiej. W efekcie polityczne inicjatywy dotyczce modziey podejmowane s przez rne orodki decyzyjne2. Polityka modzieowa naley do kompetencji pastw czonkowskich.

Unia Europejska nie zastpia Wsplnot Europejskich. Nadal bowiem rwnolegle z Uni Europejsk istniej i dziaaj Wsplnoty Europejskie, ktre stanowi I filar UE mwic najoglniej integracj gospodarcz. Ze wszystkich dyrekcji Komisji Europejskiej najbardziej modzieowy charakter ma Dyrekcja ds. Edukacji i Kultury.

Polityka modzieowa UE
W tej sytuacji konieczne byo wprowadzenie procedur umoliwiajcych sprawn i efektywn realizacj celw europejskiej polityki modzieowej. Ma to zapewni stosowana od 2002 r. do priorytetw tematycznych waciwych dla problemw dotyczcych modziey otwarta metoda koordynacji (ang. Open Method of Coordination). Proces podejmowania decyzji w otwartej metodzie koordynacji przebiega w kilku etapach. Najpierw kraje czonkowskie skadaj swoje propozycje zwizane z danym obszarem. Nastpnie po opracowaniu i ujednoliceniu tych propozycji Komisja Europejska przedstawia je do zaakceptowania Radzie Unii Europejskiej. Jednomylnie przyjte przez kraje czonkowskie propozycje staj si wsplnymi celami UE. Za sposb i zakres zrealizowania tych celw odpowiadaj rzdy krajw czonkowskich, ktre po dwch latach zobowizane s do zoenia Komisji Europejskiej raportu z przeprowadzonych dziaa. Na podstawie raportw instytucje UE dokonuj monitoringu, porwnania i oceny zakresu realizacji uzgodnionych celw. Wanym elementem otwartej metody koordynacji s konsultacje na szczeblu krajowym i unijnym. Przed wysaniem raportw do Komisji rzdy krajw czonkowskich zobowizane s do skonsultowania ich treci z modzie. Natomiast Komisja moe skonsultowa swj raport z formalnym przedstawicielem modziey w UE Europejskim Forum Modziey. cele. Przyjte po blisko dwch latach od wydania Biaej Ksigi, w listopadzie 2003 r. i listopadzie 2004 r., rezolucje Rady Unii Europejskiej zdefinioway 14 wsplnych celw w czterech obszarach: 1) uczestniczenie modych ludzi w yciu demokratycznym, 2) informacja dla modziey, 3) dziaania modziey w ramach wolontariatu, 4) lepsze zrozumienie i znajomo problemw modziey 3. Raport z realizacji wsplnych celw w dwch pierwszych obszarach Komisja opracowaa w 2006 r. 4 . Na 2007 r. zaplanowano raport z obszaru trzeciego, a na 2008 z czwartego.

Europejski Pakt na rzecz Modziey

W niecay rok po przyjciu wsplnych celw przywdcy Francji, Niemiec, Hiszpanii i Szwecji zwrcili uwag na potrzeby: 1) zwikszenia skutecznoci rozwizywania problemu bezrobocia wrd modziey, 2) zapewnienia spjnoci w dziaaniach UE dotyczcych modych ludzi, 3) podjcia nowych dziaa uatwiajcych modziey godzenie ycia zawodowego z osobistym i rodzinnym (a w konsekwencji prowadzcych do poprawy sytuacji demograficznej w Unii). Inicjatywa tych pastw zaowocowaa przyjciem w marcu 2005 r. przez Rad Europejsk Europejskiego Paktu na rzecz Modziey, ktry uzna trzy wymienione powyej obszary za priorytetowe dla polityki modzieowej UE. Europejski Pakt na rzecz Modziey uznawany jest za integraln cz zrewidowanej Strategii Lizboskiej dotyczcej dziaa na rzecz wzrostu gospodarczego i zatrudnienia.

Wsplne cele
Zgodnie z procedurami otwartej metody koordynacji zostay przyjte i s realizowane unijne wsplne
3

Rezolucja Rady z 25 listopada 2003 r. w sprawie wsplnych celw na rzecz uczestnictwa i informowania modziey. Rezolucja Rady z 15 listopada 2004 r. w sprawie wsplnych celw dla dziaa woluntarystycznych modziey. Rezolucja Rady z 15 listopada 2004 r. w sprawie wsplnych celw na rzecz wikszego zrozumienia i znajomoci problemw modziey. Komunikat Komisji dla Rady w sprawie polityki europejskiej dotyczcej uczestnictwa modziey i informacji, Bruksela, 20.07.2006.

Okres refleksji
Na dziaania podejmowane w ramach polityki modzieowej wyrany wpyw miay wydarzenia z 29 maja i 1 czerwca 2005 r. W odstpie trzech dni przeciwko przyjciu Traktatu Konstytucyjnego opowiedzieli si w referendach Francuzi i Holendrzy. Te dwa wydarzenia zapocztkoway okres refleksji. Unijni politycy zastanawiali si wwczas nad tym, jak zmniejszy dystans midzy Uni Europejsk i jej instytucjami a obywatelami UE oraz poprawi komunikacj midzy nimi. Pierwszy plan dziaania Komisja Europejska przyja ju w lipcu 2005 r. Przewidywa on m.in. wzmocnienie reprezentacji Komisji, popraw wewntrznej koordynacji i wewntrznego planowania, prac nad sposobem prezentacji, zwikszenie liczby punktw informacji o UE. Kolejne inicjatywy pojawiy si kilka miesicy pniej.

zapewni obywatelom, a w szczeglnoci osobom modym, narzdzia do aktywnego uczestniczenia w europejskim procesie opracowywania decyzji oraz wzmocnienia ich poczucia uczestniczenia w projekcie europejskim 5. Rok pniej, planujc dziaania w ramach planu D na rok 2007, Komisarz Wallstrm stwierdzia, e w pierwszej kolejnoci powinny one zosta skierowane do dwch milczcych wikszoci: modziey i kobiet.

Biaa Ksiga w sprawie europejskiej polityki komunikacyjnej

Cztery miesice po przyjciu planu D, 1 lutego 2006 r., Komisja Europejska przyja kolejn Bia Ksig, tym razem w sprawie europejskiej polityki komunikacyjnej. Postawiona w niej diagnoza bya jednoznaczna. Ju w pierwszym zda-

Plan D
Unia Europejska dojrzaa jako projekt polityczny, ale nie trafia do serc ani umysw swoich obywateli takim przemyleniem w okresie refleksji podzielia si Margot Wallstrm, Komisarz ds. Komunikacji. Z jej inicjat y w y w pa dzierniku 2005 r. Komisja przyja Plan D na rzecz demokracji, dialogu i debaty. Jego gwn ide byo (...) uczynienie polityki unijnej wasnoci obywateli, sprawienie, by bya ona zrozumiaa i adekwatna, a instytucje UE odpowiedzialne i rzetelne wobec tych, ktrym su. Plan D mia (...)
5

Biaa Ksiga w sprawie europejskiej polityki komunikacyjnej, Bruksela, 1 lutego 2006 r.

Polityka modzieowa UE
niu autorzy stwierdzali, e komunikacja midzy Europ a jej obywatelami nie dotrzymaa kroku transformacji, ktrej UE ulega w cigu ostatniego dwudziestolecia6. Biaa Ksiga zawieraa propozycje kierunkw dziaa, ktre pozwol zniwelowa luk komunikacyjn midzy UE a jej obywatelami. Wzywaa wszystkich uczestnikw europejskiej debaty publicznej do opracowania planu na rzecz lepszej komunikacji. Zachcaa rzdy pastw unijnych do wprowadzania mechanizmw, tworzenia struktur i narzdzi uatwiajcych udzia modziey w yciu spoecznym oraz dialog modziey z politykami. Przekazywanie informacji o Europie nie jest wycznie zadaniem Brukseli. Nadszed czas na poczenie wysikw instytucji unijnych i pastw czonkowskich stwierdzia Margot Wallstrm na spotkaniu powiconym Biaej Ksidze. Biaa Ksiga zwracaa uwag na potrzeb komunikacji z wykorzystaniem mediw najbardziej popularnych wrd modziey przede wszystkim internetu. Autorzy dokumentu podkrelali te, e decydujce znaczenie w budowaniu wzajemnego zaufania, poszanowania i chci podjcia wsppracy dla osignicia wsplnych celw maj bezporednie spotkania. mwi Unia do modziey. A za sowami id czyny. Moliwoci wyraania opinii unijna modzie ma coraz wicej

Europejski Tydzie Modziey (ETM)7

Debaty modzieowe byy jednym z waniejszych punk tw Europejskiego Tygodnia Modzie y zorganizowanego w grudniu 2005 r. Pod hasem Modzie ma gos8 przedstawiciele organizacji modzieowych i liderzy modzieowi dyskutowali o przyszoci Europy, perspektywach modziey, zwalczaniu bezrobocia i aktywnym obywatelstwie. Haso kolejnego ETM-u (czerwiec 2007 r.) brzmiao Wcz si. Nawizywao do unijnej strategii wczania spoecznego modziey z mniejszymi szansami oraz do idei (zorganizowanego) dialogu modziey z krajowymi i unijnymi politykami. Wsplnie z tymi ostatnimi modzi ludzie z caej Europy zasiedli w Brukseli przy politycznym okrgym stole, dyskutujc o dialogu midzykulturowym, rnorodnoci, dyskryminacji, wolontariacie i aktywnoci modziey.

Spotkania na szczycie
Pod koniec marca 2006 r. rzd austriacki zorganizowa w Wiedniu seminarium z udziaem przedstawicieli organizacji modzieowych z caej Unii Europejskiej oraz odpowiedzialnych za polityk modzieow ministrw z krajw czonkowskich. W deklaracji kocowej modzi uczestnicy postulowali rzeczywisty dialog midzy wadz a modzie, stanowczo domagajc si, by modzi ludzie od pocztku do koca byli zaangaowani we wszystkie aspekty procesu decyzyjnego9.

Zorganizowany dialog
Plan D, Biaa Ksiga i przemylenia z okresu refleksji doprowadziy do powstania koncepcji zorganizowanego dialogu midzy UE a jej obywatelami. Konsultacje z modymi ludmi i angaowanie modziey w procesy decyzyjne urosy do rangi jednego z priorytetw UE. Nic o was bez was zdaje si
6 7 8

op. cit., str. 2. O Europejskim Tygodniu Modziey czytaj te na stronie 25 (rozdz. Wydarzenia, kampanie, konkursy). W oryginale Youth Takes the Floor. Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji, organizator Europejskiego Tygodnia Modziey w Polsce, zdecydowaa si na mniej dosowne tumaczenie. Vienna/Bad Ischl, 28-31 March 2006.

Seminaria modzieowe organizowane przez kraj przewodniczcy UE weszy na stae do unijnego kalendarza. Kolejne odbyy si w Helsinkach i w Kolonii. Za prezydencji niemieckiej modzie z UE spotkaa si jeszcze raz w Rzymie z okazji obchodw 50. rocznicy podpisania Traktatw Rzymskich. W tym samym czasie, gdy szefowie unijnych pastw i rzdw przyjmowali w Berlinie Deklaracj Berlisk, zgromadzona w stolicy Woch modzie

mieckiej rezultaty szczytw w Rzymie i Kolonii. Ptoragodzinne spotkanie odbyo si tu przed posiedzeniem Rady ds. Edukacji, Modziey i Kultury. To kolejny typ spotkania, ktry na stae zagoci w kalendarzu unijnych konsultacji politykw i urzdnikw z modzie. Su one budowaniu i umacnianiu partnerstwa midzy instytucjami UE a modzie, poprawieniu spjnoci, zapewnieniu cigoci i postpw w dziedzinie problematyki modzieowej. Posiedzenia Rady ds. Edukacji, Modziey i Kultury odbywaj si dwa razy w roku w maju i listopadzie. Kolejne spotkanie z modzie zorganizowali Portugalczycy. Na kilka dni przed przejciem prezydencji, do siedziby portugalskiego parlamentu w Lizbonie zaprosili 150 modych ludzi, by podyskutowa o roli modzie y w procesie podejmowania decyzji w UE, sytuacji w Iraku, nowym traktacie reformujcym UE, ochronie rodowiska i unijnej polityce fiskalnej. W dyskusji wzili udzia przewodniczcy Parlamentu Europejskiego, Hans-Gert Pttering, i szefowie grup politycznych PE.

wezwaa przywdcw UE do przyjcia eurokonstytucji i zwikszenia roli UE w wiecie. Wczeniej, pod hasem Twoja Europa twoj przyszoci, dyskutowano o globalizacji, ochronie rodowiska i europejskim modelu spoeczno-gospodarczym. 25 maja 2007 r. w Brukseli delegaci modziey omawiali z przedstawicielami Parlamentu Europejskiego, Komisji Europejskiej i prezydencji nie-

Eurokraci w terenie
Myl globalnie, dziaaj lokalnie t zasad postanowili wprowadzi do swoich poczyna pracownicy Komisji Europejskiej. 9 maja 2007 r. z okazji Dnia Europy ponad stu pracownikw Komisji Europejskiej odwiedzio szkoy w caej Unii Europejskiej, take w maych miejscowociach. Tumaczyli uczniom,

Polityka modzieowa UE
jak istnienie UE wpywa na ich codzienne ycie. Z nastolatkami rozmawiali te unijni komis ar ze. U nia to sz a n s a pr ze d e wszystkim dla was, modziey. Na podre bez paszportw, studia w dowolnym kraju UE, dobrobyt 10 przekonywaa komisarz Ferrero-Waldner, odpowiadajca za stosunki zewntrzne. A Komisarz ds. Rozwoju i Pomocy, Louis Michel, zapewnia modzie, e Unia odgrywa niezwykle wan rol w walce z bied. Nie prnuje take Parlament Europejski. Wiosn 2006 r. z rozpocz si cykl forw obywatelskich. Za ich organizacj odpowiadaj biura informacyjne Parlamentu Europejskiego. Spotkania koncentruj si na sprawach najistotniejszych dla danego kraju czy regionu. I tak w Maastricht dyskutowano o unijnym Traktacie z Maastricht, we Florencji o eurokonstytucji, w Cardiff o imigracji, w Sztokholmie o prawach kobiet i polowaniach, w Vibo Valentia o programie Erasmus, a w Porto o portugalskim przewodnictwie w Radzie UE. Spotkania maj charakter otwarty, uczestnicz w nich mieszkacy, lokalni politycy, eurodeputowani, posowie do parlamentw narodowych, dziaacze organizacji pozarzdowych i dziennikarze.

W networkingu jest metoda

W zorganizowany dialog wczya si te sie Eurodesk11. W odpowiedzi na apel Komisji Europejskiej
10 11 12

o wsparcie zorganizowanego dialogu, skierowany do sieci informacji modzieowej, zarzd Eurodesku postanowi wykorzysta potencja swojej sieci, do ktrej naley blisko 1000 organizacji w UE12. W ramach projektu wydaje ci si, e ju wszystko wiesz? przez trzy miesice (padziernikgrudzie

Cytat za: Twj Eurodesk, czerwiec 2007. O Eurodesku piszemy na str. 22 (rozdz. Programy i sieci informacyjne). W komunikacie dla Rady UE w sprawie polityki europejskiej dotyczcej uczestnictwa modziey i informacji z lipca 2006 r. Komisja zapowiedziaa zmobilizowanie europejskich sieci informacyjnych (ERYICA, Eurodesku i EYCA) do wspierania zorganizowanego dialogu.

2007) lokalni konsultanci Eurodesku z 20 krajw przeprowadz blisko 200 sesji europejskich dla ponad 5000 modych ludzi. Dyskusje bd prowadzone na temat najwaniejszych osigni UE z punktu widzenia modych ludzi. Pokazane bd praktyczne skutki integracji europejskiej dla modziey (zwizane z mobilnoci i funduszami) oraz sposb wpywania modziey na ksztat polityki UE13. Wszystkie spotkania przebiegn wedug tego samego scenariusza, opracowanego na seminarium szkoleniowym zorganizowanym we wrzeniu 2007 r. przez polskich koordynatorw Eurodesku.

Zrozumie modzie
Spotkaniom, seminariom, debatom towarzysz badania i inne dziaania majce na celu zwikszenie wiedzy o modziey, jej problemach i oczekiwaniach. Przed Europejskim Tygodniem Modziey 2005 r. Komisja przeprowadzia konsultacje z modzie w internecie. Ankiet o polityce modzieowej UE wypenio kilka tysicy modych ludzi z caej Unii. Opinie bardziej miarodajne, bo uzyskane od reprezentatywnej grupy respondentw, Komisja zdobya dziki badaniom Eurobarometru15. 24 tysice modych Europejczykw z obszaru caej UE zapytano o stosunek do mobilnoci i priorytety polityczne Unii. Kolejne badania Eurobarometr przeprowadzi w styczniu 2007 r., tym razem pytajc o znaczenie UE, sprawy zwizane z aktywnym obywatelstwem, przyszoci Unii, zatrudnieniem i sposobami spdzania czasu wolnego. W midzyczasie Eurostat policzy, jaki odsetek unijnej populacji stanowi modzie, jakie ma wyksztacenie, gdzie jest najwicej modych bezrobotnych, jak czsto modzi w porwnaniu z innymi grupami wiekowymi korzystaj z internetu16. Gromadzeniem opracowa na temat modziey w UE zajmuje si Europejskie Centrum Strategii dla Modziey On-line17. By moe ju wkrtce w jego zbiorach znajd si raporty opracowywane przez podmioty dziaajce w sferze europejskiej polityki modzieowej z informacjami o modych Europejczykach, majce stanowi podstaw sprawnego tworzenia coraz spjniejszej i efektywnej

Na kopoty (finansowe): Modzie w dziaaniu

Dla tych, ktrzy chcieliby si wczy w zorganizowany dialog, a nie maj na to wystarczajcych rodkw, Unia stworzya moliwoci wsparcia finansowego. Wrd nowoci w programie Modzie w dziaaniu (nastpcy programu Modzie14) s dwie akcje suce wsparciu aktywnego obywatelstwa i dialogu modziey z politykami. Szanse na zorganizowanie midzynarodowej konferencji modzieowej o demokracji i polityce w Unii Europejskiej stwarza Akcja 1.3 Modzie w demokracji, Natomiast z Akcji 5.1 Spotkania modziey i osb odpowiedzialnych za polityk modzieow mona si ubiega o wsparcie na organizowanie krajowych i midzynarodowych seminariw z udziaem modziey i osb odpowiedzialnych za polityk modzieow (take na szczeblu regionalnym i lokalnym).
13

Do wsppracy przy projekcie Eurodesk zaprosi europarlamentarzystw, namawiajc ich do sfinansowania nagrody wizyty w Parlamencie Europejskim dla najbardziej aktywnych uczestnikw sesji. O Modziey w dziaaniu piszemy na str. 20. 15 Youth Takes the Floor, Eurobarometr 63, 62.1 i 63.1, grudzie 2005. 16 Eurostat, Young Europeans through Statistics, 24-25 marca 2007. 17 O centrum piszemy na stronie 24 (rozdzia Portale internetowe).
14

Polityka modzieowa UE
polityki modzieowej w Europie18. Zobowizanie UE do regularnego opracowywania takich raportw to jeden z efektw spotka modziey z unijnymi politykami, odbywajcych si w ramach zorganizowanego dialogu. planu D powstao internetowe forum dyskusyjne Debate Europe i konsultacyjne European Citizens Consultations19, za ktrego porednictwem swoje uwagi mona przekaza posom do Parlamentu Europejskiego. Na porzdku dziennym zaczynaj by te czaty z eurokomisarzami. Komisja Europejska bdzie sucha i uczy si obiecuje Margot Wallstrm 20, jedna z czterech komisarzy, prowadzcych internetowy blog21.

Obywatele internauci
Prawie trzy czwarte modych Europejczykw korzysta z internetu przynajmniej raz w tygodniu. Nic zatem dziwnego, e zorganizowany dialog odbywa si te w internecie. Unijne instytucje coraz czciej wykorzystuj sie do konsultacji politycznych. Tylko w drugiej poowie 2007 r. Komisja konsultowaa z internautami przysz strategi dziaa zwizanych z dyskryminacj oraz z modernizacj systemw szkolnictwa krajw czonkowskich. W ramach

Wirtualny wiat
W coraz wikszym stopniu unijne instytucje wykorzystuj internet do promowania swoich dziaa i docierania do modziey z informacj. Komisja Europejska zamierza rozwija Europejski Portal Modzieowy, ktry uznaje za gwne narzdzie komunikacji z modzie 22. Wiele innych unijnych stron przeszo w cigu ostatnich kilkunastu miesicy gruntown przemian (najwiksz chyba witryna Parlamentu Europejskiego). Twrcy odnowionych witryn staraj si, by informacje na nich zawarte byy bardziej przystpne i miay bardziej modzieowy charakter pod wzgldem i formy, i treci. Na stronie Europa i ty w 2006 Komisja chwali si dziesicioma unijnymi inicjatywami z 2006 r., ktre miay bezporedni wpyw na codzienne ycie jej obywateli (m.in. taszy roaming, euro w Sowenii,

Youth Council Discussion on Perspectives and New Instruments of European Youth Policy (25.05.07), http://www.eu2007.de/en/News/Press_Releases/May/0525BMFSFJJugendrat.html. http://www.european-citizens-consultations.eu. 20 Cytat za Twj Eurodesk (czerwiec 2007). 21 Trzej pozostali to Vladimir Spidla, Janes Potocnik, Mariann Fisher Boel, http://blogs.ec.europa.eu/wallstrom. 22 O Europejskim Portalu Modzieowym piszemy na stronie 23 (rozdzia Portale internetowe).
18 19

10

walka z nielegaln imigracj) 23. Z kolei na witrynie powstaej z okazji 50 rocznicy podpisania Traktatw Rzymskich Komisja umiecia internetow wersj publikacji, opisujcej 50 najwikszych sukcesw Unii Europejskiej 24. Po raz pierwszy urzdnicy Komisji zdecydowali si odda opracowanie witryny ostatniego Europejskiego Tygodnia Modziey w rce fachowcw modych dziennikarzy z europejskiego stowarzyszenia European Youth Press. Unijny PR w internecie wykracza poza unijny serwer Europa. W czerwcu 2007 r. Komisja Europejska wykupia podstron na YouTube, jednej z najpopularniejszych witryn internetowych wiata. Umieszcza na niej wyprodukowane przez siebie krtkie filmy i spoty. Ta inicjatywa odzwierciedla nasze zobowizanie do lepszego wyjaniania europejskich polityk uzasadniaa Margot Wallstrm. Miesic wczeniej w internecie pojawia si sfinansowana z budetu planu D europejska wersja YouTube Radio Web Europe. Internauci znajd

tam multimedialne pliki o tematyce europejskiej. Natomiast Parlament Europejski sfinansowa internetow telewizj interaktywn Europocket TV, w ktrej od wrzenia 2006 r. mona oglda, jak modzi prezenterzy opowiadaj o unijnych wydarzeniach w stylu DJ-w z MTV25.

Zorganizowany dialog trwa

Zorganizowany dialog potrwa przynajmniej do 2009 r. Kady rok ma inny priorytet tematyczny. W 2007 r. bya nim rwno szans dla wszystkich. Motywem przewodnim 2008 r. wybrano dialog midzykulturowy, a 2009 r. zostanie powicony perspektywom wsppracy w dziedzinie modziey. Niezalenie od priorytetw na wszystkich szczeblach: unijnym, krajowym i regionalnym zawsze poruszane s take inne zagadnienia z zakresu europejskiej polityki modzieowej, takie jak zapisy Europejskiego Paktu na rzecz Modziey, dziaania przeciwko dyskryminacji czy zdrowie.

23 24 25

http://ec.europa.eu/snapshot2006/index_en.htm. http://europa.eu/success50. O EUtube i Radio Web Europe oraz Europocket TV piszemy na stronie 25 (rozdzia Portale internetowe).

11

Polityka modzieowa UE
II. Priorytety polityki modzieowej UE
Modsi bardziej ni starsi, obywatele nowych krajw UE bardziej ni obywatele Pitnastki. Nie w takim samym stopniu, ale jednak Wikszo Europejczykw czuje si obywatelami Europy, popiera czonkostwo ich kraju w Unii i ide dalszej integracji26. Modzi ludzie z wikszym optymizmem ni starsi patrz w przyszo. Ponad dwie trzecie modziey wierzy we wzrost unijnej gospodarki. Co prawda, w to, e uda si zrealizowa pierwotny cel Strategii Lizboskiej i uczyni Uni najwiksz potg gospodarcz na wiecie, wierzy ju tylko 40% modych obywateli UE, ale to i tak o 5% wicej, ni wynosi unijna rednia. Optymizmu unijnej modziey nie brakuje, ale ju samej modziey jest w UE coraz mniej. Przyrost naturalny maleje, a dugo ycia wzrasta. Obecnie liczba mieszkacw Unii w wieku 1524 lata wynosi 62 miliony. To 12,7% caej unijnej populacji 27. Prognozy ludnociowe wskazuj, e pomidzy 2005 a 2050 rokiem liczba modych ludzi w wieku 1524 lata zmniejszy si o jedn czwart, do 9,7%, a liczba osb majcych wicej ni 65 lat wzronie z 16% prawie do 30%. pozostaych 20% najwicej, bo niemal poowa, deklaruje przynaleno do klubw sportowych. Zaledwie kilka procent naley do organizacji modzieowych, zwizkw wyznaniowych, partii politycznych, zwizkw zawodowych i innych organizacji. Najczstsz form aktywnoci politycznej (na jakimkolwiek szczeblu) jest podpisanie petycji, co zdarza si uczyni blisko 30% modych Europejczykw. Co czwarty wypowiada si na internetowych forach, a co pity bierze udzia w demonstracjach politycznych28. Ale ju zainteresowanie sprawami zwizanymi z polityk europejsk deklaruje znaczna (66%) wikszo modziey, co jednak nie znajduje odzwierciedlenia w praktyce. W wyborach do Parlamentu Europejskiego w 2004 r. gosowaa tylko jedna trzecia wyborcw w wieku 1824 lata 29. Maa aktywno to czciowo konsekwencja braku naleytej informacji. Ponad poowa modych Europejczykw czuje si niedoinformowana w kwestiach zwizanych zarwno z biecymi wydarzeniami politycznymi, jak i ze swoimi prawami oraz obowizkami jako obywateli UE. Dla zdecydowanej wikszoci podstawowym rdem wiedzy na ten temat s media. Znacznie mniej ni poowa swoj wiedz wzbogaca dziki instytucjom publicznym. Tylko co czwarty mody czowiek dowiedzia si o swoich prawach i obowizkach dziki unijnej instytucji30.

Aktywne obywatelstwo i dostp do informacji

Modzi Europejczycy nie s zbyt aktywni. Blisko 80% nie naley do adnej organizacji. Spord
26 27

Youth Takes the Floor, Eurobarometr 63, 62.1 i 63.1, grudzie 2005. Eurostat, Young Europeans through Statistics. Eurobarometr, Young Europeans, styczeluty 2007. 29 Niska frekwencja w wyborach do Parlamentu bya jedn z przyczyn powstania programu Europa dla Obywateli, o ktrym piszemy na stronie 21 (rozdz. Programy wsplnotowe majce odniesienie do polityki modzieowej). 30 Eurobarometr, Young Europeans.
28

12

Do braku aktywnoci i niedoinformowania dochodz obawy zwizane z integracj europejsk, zwaszcza powikszaniem Unii. Wrd Francuzw i Holendrw gosujcych przeciwko Traktatowi Konstytucyjnemu du cz stanowili modzi ludzie. We Francji przeciwko eurokonstytucji gosowao 59% osb w wieku 1824 lata, a w Holandii a 74%. I cho wikszo modych Europejczykw (take Francuzw i Holendrw) deklaruje poparcie dla integracji europejskiej, to take wikszo uwaa, e UE nie liczy si z ich zdaniem. A 81% modych mieszkacw UE yczyoby sobie, eby dotyczce ich decyzje publiczne byy z nimi konsultowane 31. Wikszo dziaa i inicjatyw, ktre UE podejmuje z myl o modziey, ma na celu wiksze zaangaowanie modych ludzi w ycie spoeczne na szczeblu regionalnym, krajowym i unijnym. Spora cz z nich to zwikszajca wiedz i wiadomo dziaalno informacyjna i promocyjna coraz liczniejsze i bardziej interaktywne strony internetowe, wirtualne i rzeczywiste spotkania z przedstawicielami unijnych instytucji, powikszajce si i zwikszajce skal swojej dziaalnoci sieci informacyjne UE (zwaszcza Eurodesk i Europe Direct). Te ostatnie z punktu widzenia Komisji Europejskiej odgrywaj coraz wiksz rol. To efekt wikszego zrozumienia dla networkingu w efektywnym rozpowszechnianiu informacji oraz de do prowadzenia dziaa informacyjnych na jak najniszym szczeblu. Komisja uwaa te, e tworzenie sieci
31 32

ma zasadnicze znaczenie dla podnoszenia umiejtnoci i kwalifikacji osb pracujcych w obszarze informacji modzieowej32 . Nie zmienia to faktu, e najwaniejszymi narzdziami sucymi do realizacji polityki aktywnego uczestniczenia modziey w yciu publicznym i dostpu do informacji europejskiej pozostaj program Modzie w dziaaniu i Europejski Portal Modzieowy.

Ibidem. Komunikat Komisji dla Rady w sprawie polityki europejskiej dotyczcej uczestnictwa modziey i informacji, Bruksela, 20.07.2006.

13

Polityka modzieowa UE
Integracja zawodowa
Wejcie na rynek pracy to dla modych ludzi powany problem. Stopa bezrobocia wrd modziey (16.8%) jest ponad dwa razy wiksza od oglnego wskanika bezrobocia w Unii Europejskiej (7.5%) 33. Na dodatek modzi Europejczycy maj wygrowane oczekiwania i stosunkowo niewielk skonno do pracy na wasny rachunek. Tylko jeden na dziesiciu w obliczu bezrobocia byby Wzrost gospodarczy i zwikszenie zatrudnienia to fundamenty odnowionej Strategii Lizboskiej i podstawowy cel polityki spoeczno-ekonomicznej UE. Unia stara si chroni prawa i bezpieczestwo modych ludzi wkraczajcych na rynek pracy oraz wprowadza regulacje prawne zakazujce dyskryminacji ze wzgldu na wiek, orientacj seksualn i religi przy ubieganiu si o prac. Prowadzi te intensywne dziaania majce na celu nakonienie Europejczykw do wikszej mobilnoci.

skonny przyj kad propozycj zatrudnienia. O zaoeniu wasnej firmy pomylaoby 14%. Wicej modych ludzi wolaoby pracowa nielegalnie ni za darmo (np. jako wolontariusze) 34. Ale brak pracy budzi zdecydowanie najwiksze obawy modych Europejczykw. Pytani o priorytety Unii Europejskiej, w pierwszej kolejnoci wymieniaj walk z bezrobociem35.
33 34 35

Flexicurity

Dobra praca dla wikszej liczby ludzi takie haso przywiecao Komisji Europejskiej przy ustalaniu razem z pastwami czonkowskimi wsplnych zasad, tzw. flexicurity. To model czcy elastyczno (ang. flexibility ) i bezpieczestwo (ang. security ) zatrudniania w sposb korzystny i dla pracownikw, i dla pracodawcw. Na model

Dane ze stycznia 2007 r., za Eurostat. Eurobarometr, Young Europeans, styczeluty 2007. Na drugim miejscu stawiaj przeciwdziaanie biedzie i wykluczeniu spoecznemu, na trzecim pokj i bezpieczestwo.

14

flexicurity skadaj si: 1) elastyczne umowy uatwiajce pracownikom i przedsibiorstwom szybkie dostosowanie do zmian na rynku, 2) bezpieczestwo pracownikw oraz 3) zapewnienie pracownikom wystarczajcego dochodu w okresie bezrobocia. Uzupenieniem strategii jest wsparcie pracownikw i firm przez kompleksowe strategie uczenia si przez cae ycie, szkolenia i promocj przedsibiorczoci. Komisja przyja model flexicurity po szerokich konsultacjach spoecznych. I cho ma si on opiera na omiu wsplnych zasadach, to kady kraj ma samodzielnie wypracowa swj model flexicurity, korzystajc ze wskazanych przez Uni modelowych cieek rozwoju, dowiadcze i wzorcw wypracowanych przez inne kraje.

Mobilno zawodowa i terytorialna

Swoboda przepywu osb to dla modych Europejczykw zdecydowanie najwiksza warto integracji europejskiej. 90% modych obywateli UE uznaje moliwoci podrowania, studiowania i pracy w dowolnym kraju UE za najwaniejsze osobiste korzyci z czonkostwa ich kraju w Unii. Ale ju z prawa do swobodnego przepywu osb unijna modzie zwaszcza z krajw dawnej Pitnastki korzysta w stopniu umiarkowanym. Tylko 10% modych ludzi ze starych krajw Unii wyjeda za granic na studia lub do pracy. Zaledwie 2% Europejczykw mieszka w kraju innym ni kraj pochodzenia. Sytuacja ta nie zmienia si
36

od ponad 30 lat, cho obecne mode pokolenie wykazuje nieco wiksz skonno do mobilnoci ni ich starsze rodzestwo czy rodzice. Mobilno zawodowa Europejczykw rwnie nie jest wysoka. Przecitny 24-latek wykonywa rednio 2,8 rodzaju pracy. A im jest starszy, tym jego skonno do zmiany zawodu staje si mniejsza. W cigu roku prac zmienia jedynie ok. 10% obywateli UE. Europejczyk pracuje na tym samym stanowisku rednio przez 10,6 roku, podczas gdy obywatel USA przez 6,7 roku36. I cho statystyki te po rozszerzeniu Unii si poprawiaj, unijni eksperci i politycy nie maj wtpliwoci mieszkacy UE nie s wystarczajco mobilni. Dlatego Unia zachca pastwa czonkowskie do zapewnienia wikszej przejrzystoci i informacji na temat moliwoci zatrudnienia oraz szkole poza granicami wasnego kraju. Pokazuje korzyci czerpane przez kraje, ktre otworzyy rynki pracy dla pracownikw z nowych pastw czonkowskich, i sugeruje krajom, ktre swoich rynkw nie otworzyy, by to uczyniy 37. Przyjmuje te rozwizania uatwiajce znalezienie pracy w innym kraju, a take podjcie nauki, doksztacanie si, zdobycie dowiadczenia oraz bezproblemowe uznanie wyksztacenia i kwalifikacji zdobytych w innym kraju Unii.
Europejski Rok Mobilnoci Pracownikw

Promocji mobilnoci zawodowej i geograficznej 38 suy Europejski Rok Mobilnoci Pracownikw (2006). Unijny rynek pracy charakteryzuje wysoka stopa bezrobocia w jednych

Wszystkie dane pochodz z badania Eurostatu, Europeans and Mobility First Results of an EU-wide Survey, i badania Eurobarometru ze stycznia 2007 r. Young Europeans. 37 Do koca sierpnia 2007 r. rynki pracy dla obywateli polskich cakowicie otworzyy: Wielka Brytania, Irlandia, Szwecja, Hiszpania, Portugalia, Finlandia, Grecja, Wochy i Holandia, oraz pastwa czonkowskie, ktre przystpiy do UE w 2004 r. i w 2007 r., z wyjtkiem Malty. Od 17 stycznia 2007 r. obywatele wszystkich krajw czonkowskich UE mog bez ogranicze podejmowa prac w Polsce. 38 Mobilno zawodowa pracownikw to zmiana zawodu i/lub pracodawcy. Mobilno geograficzna to zmiana miejsca wykonywania pracy w obrbie jednego kraju lub midzy pastwami.

15

Polityka modzieowa UE
regionach i sektorach oraz sabe kwalifikacje siy roboczej w innych. Z bada wynika, e najwiksze bariery w mobilnoci geograficznej to przede wszystkim nieznajomo jzykw obcych, niska wiedza o prawach socjalnych w innych krajach, trudnoci w znalezieniu mieszkania i pracy dla wspmaonka. Jednym z gwnych wydarze Roku Mobilnoci Pracownikw byy Europejskie Targi Pracy, ktre w ostatnich dniach wrzenia 2006 r. odbyy si w 250 miastach Europy. Podobne targi zorganizowano rwnie rok pniej. Budet Europejskiego Roku Mobilnoci Pracownikw wynis 6 milionw euro tyle Komisja rozdysponowaa w dwch turach konkursw grantowych.
Uznawalno dyplomw

Dyrektywy sektorowe stanowi, e osoba majca pene kwalifikacje do wykonywania danego zawodu w jednym pastwie czonkowskim jest rwnie wykwalifikowana do wykonywania tej samej profesji w innym pastwie UE/EOG. Kady kraj sam decyduje, czy dany zawd jest regulowany, czy nie. W przypadku zawodw nieregulowanych uznanie kwalifikacji zawodowych pracownika ley w gestii pracodawcy.
Europejski System Transferu Punktw (ECTS)

Unia Europejska umoliwia uznawanie dyplomw i kwalifikacji zawodowych dajcych prawo do wykonywania okrelonego zawodu we wszystkich krajach UE/EOG. We wrzeniu 2005 r. Parlament Europejski i Rada UE przyjy dyrektyw 2005/36/ /WE, ktrej celem byo stworzenie jednego systemu uznawania kwalifikacji zawodowych. Nowa dyrektywa zastpia 15 poprzednich dyrektyw. Pastwa czonkowskie byy zobowizane j wprowadzi do prawa krajowego przed 20 padziernika 2007 r. Do tego czasu zastosowanie miay poprzednie dyrektywy. W przypadku niektrych zawodw (m.in. lekarz, dentysta, farmaceuta, prawnik, architekt) pastwa UE zdecydoway o przyjciu szczegowych regulacji, dyrektyw sektorowych, dziki ktrym moliwe jest wzajemne uznawanie dyplomw.

Umoliwia uznanie okresu studiw odbywanych poza uczelni macierzyst. System pomaga zmierzy i porwna osignicia studenta w nauce, a nastpnie przeoy je na standardy obowizujce na poszczeglnych uczelniach. Punkty ECTS s wartociami liczbowymi (od 1 do 60) przyporzdkowanymi poszczeglnym przedmiotom na podstawie pracy, ktr student musi woy w zaliczenie tych przedmiotw. Student jest zobowizany do zdobycia 60 punktw w cigu caego roku akademickiego.

16

Europejski System Transferu Punktw powstawa w latach 19891995 na potrzeby programu Socrates Erasmus. Obecnie uywaj go setki uczelni w ponad 30 krajach.
Europass

Wymiany modziey

Ma suy prezentacji kwalifikacji zawodowych. Skada si z piciu odrbnych dokumentw: Europass CV to yciorys o ujednoliconym standardzie. Europass Mobilno potwierdza wiedz i dowiadczenie zdobyte podczas nauki, szkole, praktyk i stay zagranicznych. Europass Suplement do Dyplomu jest dokumentem zaczanym do dyplomw ukoczenia szkoy wyszej; zawiera opis programu, rodzaj, poziom, tre i status studiw ukoczonych przez waciciela dyplomu, rejestr indywidualnych osigni studenta oraz charakterystyk systemu szkolnictwa wyszego kraju, w ktrym wydano dyplom. Europass Suplement do Dyplomu Zawodowego otrzymuj absolwenci ponadgimnazjalnych szk zawodowych, ktrzy zdadz zewntrzny egzamin potwierdzajcy ich kwalifikacje. Europass Paszport Jzykowy opisuje znajomo jzykw obcych. Europass CV i Paszport Jzykowy wypenia si samodzielnie 39.

Midzynarodowe projekty modzieowe, ktrych elementem s kilku- lub kilkunastodniowe spotkania modziey, to okazja do wyjazdu za granic, poznania innych narodw europejskich, ich kultury i jzyka. Dziki takim spotkaniom wzrastaj u modych ludzi poczucie przynalenoci do Europy, tolerancja i zrozumienie dla innych. Wymiany pozwalaj na rozwinicie zainteresowa i zdobycie nowych umiejtnoci, takich midzy innymi jak praca w (midzynarodowym) zespole 40.
Wolontariat

Edukacja nieformalna i midzykulturowa

Ten priorytet Unia realizuje poprzez wsparcie finansowe midzynarodowych projektw modzieowych, seminariw, staw, szkole dla trenerw i liderw modzieowych. Finansuje te publikacje o charakterze szkoleniowym o tematyce z zakresu edukacji nieformalnej.
39

Korzyci podobne do opisanych powyej daje praca w charakterze wolontariusza w innym kraju. Kilkumiesiczny pobyt za granic uczy odpowiedzialnoci, zaradnoci i samodzielnoci. Pozwala na zdobycie umiejtnoci praktycznych (nauka jzyka obcego), rozwinicie zainteresowa i samorealizacj dziki pomaganiu innym. Zdobyte dowiadczenie procentuje w przyszoci. Wolontariusze mog si wykaza tak cenionym przez pracodawcw dowiadczeniem i umiejtnoci podejmowania samodzielnych decyzji41. Cho wolontariat czy a trzy priorytety polityki modzieowej: aktywno obywatelsk, mobilno i edukacj midzykulturow, to jak wynika z pierwszych podsumowa trzeci unijny wsplny cel jest nadal odlegy. Jedynie 16% modziey w wieku 1530 lat miao jakkolwiek styczno z prac spoeczn. Europejskie Forum Modziey uwaa, e to efekt sabej promocji wolontariatu midzynarodowego, a w efekcie maego zaangaowania unijnych organizacji w wolontariat42.

Formularze mona znale na stronie http://www.europass.europa.eu. Patrz rozdzia Fundusze Unii Europejskiej dla modziey i na rzecz modziey. Patrz rozdzia Programy wsplnotowe majce odniesienie do polityki modzieowej. 42 Shadow Report on Voluntary Activities, 2006.
40 41

17

Polityka modzieowa UE
Optymizmem moe napawa jednak fakt, e trzy czwarte modziey uwaa, i programy wspierajce wolontariat mog stanowi zacht do zaangaowania si w tego typu dziaalno. Tyle samo opowiada si za zwikszeniem programw umoliwiajcych prac w charakterze wolontariusza.
Youthpass: http://www.youthpass.eu

W poowie 2007 r. Komisja Europejska wprowadzia dokument potwierdzajcy nieformalnie zdobyt wiedz i umiejtnoci. Na pocztek mog go otrzymywa uczestnicy wymian modziey, Wolontariatu Europejskiego i kursw szkoleniowych organizowanych w ramach programu Modzie w dziaaniu. Z czasem Youthpass bd mogli dosta take uczestnicy innych akcji Mwd i programw promujcych aktywne obywatelstwo. W przyszoci ma by powizany z innymi unijnymi dokumentami, np. Europassem.

Walka z bied i wykluczeniem spoecznym

Modzi mieszkacy UE s w wikszym stopniu ni doroli naraeni na ubstwo (grozi ono 19% osb w wieku 1624 lata, w porwnaniu z 12% osb w wieku 2564 lata) 43, ktre czsto prowadzi do wykluczenia spoecznego, rozumianego jako pozbawienie dostpu do moliwoci korzystania z ofert instytucji, usug lub konsumpcji dbr. Wykluczenie nastpuje nie tylko z powodw ekonomicznych, lecz take spoecznych, politycznych i kulturowych. Ponad 45% modych Europejczykw, w tym 60%
43

modziey z nowych pastw UE (ze starych 41%), uwaa, e walka z bied i wykluczeniem spoecznym powinna by jednym z priorytetw polityki modzieowej UE44. Zdaniem Komisji Europejskiej du rol w walce z wykluczeniem spoecznym odgrywa sama wiadomo potrzeby spoecznej integracji osb wykluczonych (mniejszoci narodowych i etnicznych, bezdomnych, bezrobotnych, uzalenionych, niepenosprawnych). Tylko w ramach jednego konkursu grantowego w 2006 r. Unia przeznaczya ponad 2,5 miliona euro na dziaania (seminaria, broszury, strony internetowe, kampanie medialne) zwikszajce wiadomo integracji spoecznej i ochrony socjalnej. Innym przejawem walki z bied i wykluczeniem s finansowane z funduszy strukturalnych stypendia na nauk dla dzieci i modziey z terenw wiejskich i rodzin o niskim dochodzie 45 oraz priorytety unijnych programw dla modziey. W programie Modzie w dziaaniu najwiksze szanse na zatwierdzenie maj projekty z udziaem modziey z mniejszymi szansami46.

Zwikszenie znajomoci jzykw obcych

Jedna trzecia modych Europejczykw nie mwi adnym jzykiem obcym. Tyle samo modych ludzi (cho wicej z nowej ni ze starej Unii) uwaa, e znajomo jzykw zwiksza szanse na znalezienie dobrej pracy za granic 47. Dla Komisji Europejskiej poprawianie znajomoci jzykw to krok na drodze

Badania Eurobarometru Freeze-frame on Europes Youth for a New Impetus z 2001 r. i Youth in New Europe z 2003 r. Eurobarometr, Youth Takes the Floor. 45 rodki na stypendia pochodz z Europejskiego Funduszu Spoecznego. W latach 20042006 zarzdzaa nimi administracja lokalna w ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego (ZPORR). 46 Zwanej take modzie defaworyzowan lub modzie z mniejszymi moliwociami. Tymi terminami okrela si modzie znajdujc si w trudnej sytuacji z powodw ekonomicznych, zdrowotnych i spoecznych. 47 Europejczycy i ich jzyki, Eurobarometr 243, badanie przeprowadzone w listopadzie 2005 r.
44

18

do budowy aktywnego i mobilnego spoeczestwa oraz gospodarki opartej na wiedzy. Celem strategicznym Unii jest poznanie przez kadego obywatela UE co najmniej dwch jzykw obcych. Obecnie tak znajomo deklaruje jedynie 28% obywateli UE. I szybko si to nie zmieni, bo Europejczycy maj ma motywacj do nauki. Aktywnie jzyka obcego uczy si jedynie jeden na piciu unijnych obywateli 48. Unia stara si im to uatwi. Uruchomia specjalistyczny portal jzykowy49. Finansuje darmowe multimedialne programy do nauki jzykw50. Zleca badania na temat sposobw nauczania jzykw w krajach czonkowskich

i wpywu ich znajomoci na rozwj umiejtnoci midzykulturowych. W planach jest wprowadzenie jednolitego systemu oceny, dziki ktremu bdzie mona precyzyjnie porwna znajomo jzykw obcych w poszczeglnych krajach UE. W 2009 r. w wikszoci unijnych krajw maj si odby testy dla modziey, sprawdzajce znajomo najczciej nauczanych jzykw.

Walka z rasizmem i ksenofobi

Jedn z inicjatyw podejmowanych przez Komisj w celu przeciwdziaania rasizmowi i ksenofobii jest program Za rnorodnoci. Przeciw dyskryminacji51. Unia wspiera swoim autorytetem wiele przedsiwzi i konkursw o takim charakterze. Dy te do zwikszenia wiadomoci o dziaaniach przeciwko dyskryminacji, dofinansowujc midzy innymi kampanie informacyjne, dni rnorodnoci, seminaria, konferencje, publikacje. Wiele z nich odbyo si w 2007 r., ogoszonym Europejskim Rokiem Rwnych Szans dla Wszystkich.

Ochrona praw dzieci

W poowie 2006 r. Komisja Europejska zatwierdzia strategi ochrony praw dzieci. Przyjte dziaania wchodz w zakres zarwno wewntrznej, jak i zewntrznej polityki UE, obejmujc sdownictwo, polityk zatrudnienia, edukacj i zdrowie. Za najpilniejsze sprawy Komisja uznaa uruchomienie infolinii telefonicznej dla dzieci szukajcych pomocy i wykorzystywanych seksualnie, walk z pornografi dziecic w internecie oraz z bied wrd dzieci.
Ibidem. Piszemy o nim na stronie 24 (rozdzia Portale internetowe). Euromobil program do nauki jzykw stworzony z myl o mobilnych studentach. W poowie 2007 r. byy gotowe euromobile do nauki jzyka angielskiego, niemieckiego, fiskiego i wgierskiego. Trway prace nad kolejnymi wersjami, w tym polsk. Wszystkie mona cign ze strony http://www.euro-mobil.org. 51 Piszemy o nim na stronie 26 (rozdzia Wydarzenia, kampanie, konkursy).
48 49 50

19

Polityka modzieowa UE

Sport i zdrowie
Sport to najpopularniejsza forma spdzania czasu wolnego przez modzie w krajach UE. 45% modych obywateli uprawia jak form aktywnoci fizycznej52. W polityce UE sport jako czynnik wpywajcy na kondycj fizyczn i zdrowie modziey odgrywa coraz wiksz rol. Sport by motywem przewodnim w 2004 r. 53. Przez nastpnie dwa lata z inicjatywy Komisji prowadzono konsultacje z organizacjami i federacjami sportowymi, a take za porednic52

twem internetu z obywatelami54. Ich efektem byo opracowanie Biaej Ksigi na temat sportu, ktra analizuje ekonomiczn i spoeczn rol sportu oraz prawodawstwo wsplnotowe w tym zakresie. Pojawio si te kilka unijnych inicjatyw majcych poprawi zdrowie modych Europejczykw lub przynajmniej skoni ich do refleksji nad jego stanem. W sieci pojawiy si witryny o zdrowiu, gotowaniu i otyoci dzieci. Wsplnie z modzieowymi mediami Komisja zorganizowaa kampanie zdrowotne: antynikotynow i uwiadamiajc na temat AIDS 55.

Eurobarometr Young Europeans, styczeluty 2007. O europejskich latach piszemy na stronie 26 (rozdzia Wydarzenia, kampanie, konkursy). 54 W konsultacjach braa te udzia modzie. Deklaracja kocowa Europejskiego Forum Modziey i Sportu, ktre pod koniec czerwca odbyo si w Bonn w Niemczech, zawiera kilkadziesit postulatw i wskazwek dla politykw szczebla europejskiego dotyczcych rozwoju sportu w Unii Europejskiej. 55 Piszemy o nich na stronie 27(rozdzia Wydarzenia, kampanie, konkursy).
53

20

III. Programy wsplnotowe majce odniesienie do polityki modzieowej

Programy dla modzie y i osb pracujcych z modzie s podstawowym narzdziem realizacji polityki modzieowej Unii Europejskiej. Unia przeznacza na nie kilkaset milionw euro rocznie. Wszystkie s wnikliwie analizowane i oceniane przez ekspertw Komisji Europejskiej. Na tej podstawie tworzy si kolejne, zmodyfikowane edycje programw, a te, ktre si nie sprawdziy lub ktrych misja dobiega koca, s zastpowane przez nowe. 1 stycznia 2007 r. w ycie wesza nowa generacja programw wsplnotowych. Ich realizacja potrwa do koca 2013 r. W latach 2000-2006 w Comeniusie (wwczas jeszcze komponencie programu Socrates, ktrego LLP jest kontynuacj) uczestniczyo 350 tys. szk i ponad 69 mln uczniw z caej Europy. Budet programu na lata 20072013 to ponad 906 mln euro.
Erasmus

Uczenie si przez cae ycie (The Lifelong Learning Programme, LLP)

Program wspiera dziaania z zakresu edukacji formalnej. Skada si z czterech programw sektorowych: Comeniusa, Erasmusa, Leonarda da Vinci i Grundtviga. Cakowity budet LLP wynosi niemal 7 miliardw euro.
Comenius

Funduje zagraniczne stypendia dla studentw i wykadowcw. O erasmusowe granty mog si ubiega take pracownicy administracyjni uczelni. Erasmus finansuje stae, szkolenia, seminaria i warsztaty. Uczelnie (pastwowe i prywatne) mog otrzyma rodki na przyjcie zagranicznych specjalistw (naukowcw, przedsibiorcw), a firmy i instytucje studentw praktykantw z zagranicy. Kadego roku na stypendia Erasmusa wyjeda blisko 120 tys. studentw i 18 tys. wykadowcw. W cigu 20 lat z Erasmusa skorzystao ponad ptora miliona studentw. Do koca 2013 r. ma ich by ponad 3 miliony. Std wysoki budet programu: ponad 2,78 mld euro.
Grundtvig

Finansuje midzynarodowe projekty szk, wymiany uczniw i kadry nauczycielskiej, projekty edukacyjne nauczycieli i pedagogw, zagraniczne praktyki dla nauczycieli (take przyszych), kursy doskonalenia zawodowego za granic, wspprac instytucji i organizacji odpowiedzialnych za polityk owiatow, a od 2008 lub 2009 r. take indywidualne wyjazdy uczniw do zagranicznej szkoy (szkolny odpowiednik Erasmusa).

Wspiera edukacj osb dorosych. Finansuje midzynarodowe projekty edukacyjne i partnerskie sieci organizacji, indywidualne wyjazdy na szkolenia, kursy, konferencje, stae i seminaria edukatorw osb dorosych i nauczycieli. Dofinansowanie z programu mog otrzyma placwki ksztacenia dorosych, uniwersytety trzeciego wieku, organizacje pozarzdowe, organizacje non-profit (biblioteki, muzea, wizienia), wadze samorzdowe, urzdy pracy, a nawet firmy komercyjne. Budet Grundtviga wynosi ponad 278 mln euro.

21

Polityka modzieowa UE
Leonardo da Vinci (LdV)

Wspiera ksztacenie zawodowe. Finansuje zagraniczne praktyki uczniw szk zawodowych, bezrobotnych, modziey wchodzcej na rynek pracy i modych pracownikw chccych podnie swoje kwalifikacje. Dziki dofinansowaniu z LdV, dowiadczenie za granic mog zdoby osoby odpowiedzialne za szkolenia i ksztacenie zawodowe, a instytucje zajmujce si ksztaceniem ustawicznym i zawodowym mog wsplnie z organizacjami partner-

skimi z zagranicy udoskonali ofert szkoleniow, opracowa nowe materiay dydaktyczne, stworzy midzynarodow sie i wymienia dowiadczenia z orodkami zagranicznymi. Oprcz placwek ksztacenia dorosych ze wsparcia LdV mog korzysta izby handlowe i branowe, firmy konsultingowe, instytucje doradcze, organizacje pozarzdowe, uczelnie wysze, instytuty badawcze. W poprzednich latach Leonardo da Vinci by niezalenym programem (Comenius, Erasmus i Grundtvig byy komponentami Socratesa). Budet tej edycji programu wynosi ponad 1,74 mld euro. Ponadto w ramach programu Uczenie si przez cae ycie dziaaj: program Jean Monnet (wspiera dziaania w dziedzinie integracji europejskiej), Akcja e-Twinning (wsppraca szk przez internet), program Eurydice (sie informacji o edukacji w UE) oraz program midzysektorowy (wspiera wspprac w ksztaceniu ustawicznym, promocj nauki jzykw obcych i metody nauczania oparte na technologii informacyjno-komunikacyjnej).

Modzie w dziaaniu
Program dla modziey w wieku 1330 lat i osb pracujcych z modzie. Wspiera dziaania z zakresu edukacji nieformalnej. Jest kontynuacj programw Modzie dla Europy (19881999) i Modzie (20002006). Skada si z piciu czci zwanych akcjami. O dofinansowanie projektw, oprcz organizacji pozarzdowych i instytucji, mog si ubiega grupy nieformalne, pod warunkiem wsparcia ze strony podmiotu majcego osobowo prawn. Na realizacj programu w latach 20072013 Unia przeznaczy 885 mln euro.

22

Akcja 1: Modzie dla Europy

Midzynarodowe wymiany modziey, inicjatywy modzieowe (krajowe i midzynarodowe) oraz projekty promujce demokracj, ktre s nowoci w programie.
Akcja 2: Wolontariat europejski

Indywidualne (rzadziej grupowe) wyjazdy modziey (1830 lat) do pracy spoecznej w organizacjach non-profit w innych krajach europejskich.
Akcja 3: Modzie w wiecie

Wymiany, szkolenia i tworzenie sieci realizowane wsplnie z Ssiadujcymi Krajami Partnerskimi UE.
Akcja 4: Systemy wspierania modziey

Szkolenia, wizyty studyjne, seminaria, stae i inne dziaania o charakterze szkoleniowym przede wszystkim dla osb pracujcych z modzie, liderw modzieowych i koordynatorw projektw.
Akcja 5: Wsppraca europejska w zakresie polityki modzieowej

Krajowe i midzynarodowe seminaria na temat polityki modzieowej, badania oraz studia porwnawcze w zakresie problematyki modzieowej. Ponadto ze rodkw programu Modzie w dziaaniu finansowane s organizacje wspierajce prowadzenie europejskiej polityki modzieowej, takie jak Europejskie Forum Modziey czy informacyjna sie Eurodesk56, a take dziaania suce wsparciu tej polityki, np. wsppraca Komisji Europejskiej z Rad Europy i ONZ.

przywiecaa twrcom programu Europa dla Obywateli. Jego podstawowy cel to likwidacja barier i dystansu midzy Uni Europejsk a jej obywatelami oraz barier midzy spoeczestwami starych i nowych pastw Unii. Program skada si z czterech akcji. 1) Aktywni obywatele dla Europy wspiera partnerstwo miast, projekty obywatelskie, wymian dowiadcze i szkolenia. 2) Aktywne spoeczestwo obywatelskie w Europie oferuje wsparcie dla organizacji badajcych europejsk polityk publiczn i organizacji spoeczestwa obywatelskiego. 3) Razem dla Europy przeznacza rodki na wydarzenia medialne: obchody rocznic, nagrody, konferencje, sondae i badania opinii publicznej, a wic narzdzia suce rozpowszechnianiu informacji. 4) Aktywna pami europejska ma na celu ochron miejsc i archiww zwizanych z deportacjami i pamici o ofiarach stalinizmu i nazizmu. Na powysze dziaania w cigu siedmiu lat Unia przeznaczy 215 mln euro.

Progress
Wyrwnywaniu szans, zwikszeniu aktywnoci kobiet i osb niepenosprawnych oraz walce z dyskryminacj suy nowy unijny program Progress na rzecz zatrudnienia i solidarnoci spoecznej. Program podzielono na pi sekcji: zatrudnienie, ochrona socjalna i integracja spoeczna, warunki pracy, walka z dyskryminacj i rnorodno, rwno pci. Budet programu to 628 mln euro.

Europa dla Obywateli

Rozbudzenie w mieszkacach UE poczucia przynalenoci do wsplnoty europejskiej taka misja

56

O dziaaniach Eurodesku piszemy na stronie 22 (rozdzia Programy i sieci informacyjne).

23

Polityka modzieowa UE
IV. Modzie w polityce informacyjnej UE
Unia stara si usprawni komunikacj z obywatelami na wiele sposobw. Upublicznia posiedzenia instytucji UE, organizuje spotkania z ich przedstawicielami, finansuje instytucje zajmujce si gromadzeniem informacji i dokumentacji o modziey unijnej, tworzy portale i internetowe fora dyskusyjne, wspiera sieci informacyjne, organizuje akcje, kampanie i konkursy z atrakcyjnymi nagrodami, wydaje publikacje. Wszystko po to, by zwikszy wiedz obywateli o Unii Europejskiej, pomc zrozumie sens integracji i pokaza ludzk twarz Europy57 pokaza, e pracownicy unijnych instytucji nie s zamknici w wieach z koci soniowej, a ich codzienna praca przynosi wymierne korzyci kademu mieszkacowi UE. partnerw lub kontaktw z rwienikami z Europy. Odpowiadaj za zawarto Europejskiego Portalu Modzieowego (http://www.europa.eu.int/youth). Wydaj publikacje dla modziey (o pracy, studiach i wolontariacie w UE) i dla organizacji (o funduszach europejskich i unijnej polityce modzieowej). Eurodesk wsppracuje z organizacjami modzieowymi i centrami informacji modzieowej, prowadzi z nimi projekty informacyjne 58.
Europe Direct: http:// www.europa.eu/europedirect

Programy i sieci informacyjne

Eurodesk: http:// www.eurodesk.pl

To unijny program informacyjny dla modziey i osb pracujcych z modzie. Konsultanci Eurodesku z caej Unii Europejskiej maj ze sob stay kontakt on-line. Prowadz te oglnoeuropejsk baz z informacjami dla modziey i osb pracujcych z modzie. Korzystajc z bazy danych i kontaktw, udzielaj informacji bezporednio w swoich siedzibach, przez telefon lub przez internet. Odpowiadaj na pytania dotyczce innych krajw UE, zwizane z edukacj, Uni, szkoleniami i dziaalnoci modzieow. Informuj o najwaniejszych wydarzeniach modzieowych i moliwociach zdobywania funduszy w Polsce i w Unii Europejskiej. Przekazuj informacje o grupach szukajcych
57 58

Sie Europe Direct powstaa na pocztku 2005 r. Zastpia punkty informacyjne Info-Point Europe i Carrefour. Europe Direct informuje o instytucjach, prawie i programach Unii Europejskiej. Prowadzi bezpatn infolini: 00 800 6 7 8 9 10 11. W Polsce dziaa 19 punktw Europe Direct, w caej UE blisko 400. Na ich dziaalno Komisja Europejska przeznaczy w cigu 5 lat 15 milionw euro.
EURES (Europejskie Suby Zatrudnienia): http://www.europa.eu/eures W skad EURES wchodz suby zatrudnienia Komisji Europejskiej, publiczne suby do spraw zatrudnienia w krajach EOG i Szwajcarii oraz krajowe i regionalne instytucje zajmujce si kwestiami zatrudnienia (zwizki zawodowe, organizacje pracodawcw, wadze lokalne i regionalne). EURES pomaga znale prac i pracownikw za granic. Prowadzi dziaalno informacyjn, doradcz i rekrutacyjn. Ma ponad 700 konsultantw w Europie, w Polsce 32 (zazwyczaj s to pracownicy Wojewdzkich Urzdw Pracy). Dziaalno EURES

Metafora o ludzkiej twarzy Europy pochodzi z Biaej Ksigi w sprawie europejskiej polityki komunikacyjnej. Piszemy o nich na stronie 8 (rozdzia Zorganizowany dialog).

24

w duej mierze opiera si na (obok opisanym) portalu internetowym.

Solvit : http://www.solvit.gov.pl

Sie internetowa, ktrej celem jest rozwizywanie problemw wynikajcych z niewaciwego stosowania prawa UE z zakresu rynku wewntrznego przez organy administracji publicznej. Centra Solvit dziaaj w kadym kraju UE, w Norwegii, Islandii i Liechtensteinie. Rozpatruj skargi obywateli i przedsibiorcw. Najczciej dotycz one uznawalnoci kwalifikacji zawodowych i dyplomw, dostpu do edukacji, uzyskania zezwolenia na pobyt, praw pracowniczych, podatkw, swobodnego przepywu kapitau lub patnoci.
SALTO (Suport for Advance Learning and Training

Opportunities): http://www.salto-youth.net Misj SALTO jest wsparcie programu Modzie w dziaaniu, w ktrego strukturach dziaaj Centra SALTO 59. Ich pracownicy organizuj midzynarodowe szkolenia dla modziey i pracownikw modzieowych oraz informuj o nich, a take wydaj publikacje dotyczce zagadnie edukacji nieformalnej i midzykulturowej.

info o UE. Strony wyselekcjonowali i opisali konsultanci krajowi Eurodesku, ktrzy odpowiadaj za aktualizacj portalu i tumaczenia wiadomoci oraz udzielaj odpowiedzi na zadane poprzez portal pytania.
EURES: http://www.europa.eu.int/eures

Portale internetowe
Europejski Portal Modzieowy:

www.portalmlodziezowy.eu Portal pojawi si w sieci w maju 2004 r. Zawiera ponad 10 tys. adresw internetowych europejskich lub krajowych stron podzielonych na 7 dziaw: nauka, praca, wolontariat/wymiany, Europa w podry, twoje prawa, portale dla modziey,
59

Europejski portal mobilnoci zawodowej. Ma uatwi znalezienie pracy za granic, gwnie poprzez umoliwienie kontaktw pracodawcw i pracownikw z Unii Europejskiej oraz caego Europejskiego Obszaru Gospodarczego. Portal zawiera kilkaset tysicy ofert pracy we wszystkich pastwach czonkowskich UE/EOG. Mona umieci w nim swj yciorys i znale informacje o pracy w innych krajach przepisy, zasady, koszty ycia. Witryna zawiera te baz adresow doradcw EURES w caej UE/EOG.
PLOTEUS: http://www.europa.eu/ploteus

Portal o moliwociach ksztacenia w Unii Europejskiej i Europejskim Obszarze Gospodarczym. Infor-

Centrum SALTO odpowiedzialne za wspprac z krajami Europy Wschodniej i Kaukazu mieci si w Polsce.

25

Polityka modzieowa UE
muje o warunkach studiowania w krajach UE/EOG. Ma wyszukiwark kursw, kierunkw, uczelni i uniwersytetw.
Schoolnet: http://www.eun.org

i tosamoci europejskiej. Mona te przysya tu artykuy o problematyce modzieowej.

e-Twinning: http://www.etwinning.net

Portal wspiera i promuje wspprac szk w pastwach czonkowskich UE/EOG. Zawiera baz projektw szkolnych. Informuje o szkoach i grupach modziey szukajcych partnerw do projektw. Koordynuje europejskie kampanie i programy midzyszkolne, takie jak Dzie wiosny, Zielony tydzie, e-learning. Wsppracuje z krajowymi portalami edukacyjnymi.
myEurope: http://myeurope.eun.org

Portal dla szk i przedszkoli zainteresowanych wspprac przez internet z placwkami z innych pastw UE i EOG. Zawiera wyszukiwark, opisy systemw edukacyjnych krajw UE/EOG i przykady wsppracy szk. Najciekawszym projektom portal przyznaje nagrody 60. Newsletter e-Twinning informuje o midzynarodowych szkoleniach dla nauczycieli.
Jzyki i Europa:

Europa w twojej klasie to motto myEurope, portalu dla nauczycieli i uczniw. Jego twrcy chc podnie wiadomo obywatelsk modych mieszkacw Europy. Pomagaj znale odpowied na pytanie: Co to znaczy by obywatelem Europy?
Your Europe: http://ec.europa.eu/youreurope

http://europa.eu/languages To rdo informacji o funduszach wspierajcych nauk jzykw obcych, zasadach korzystania z jzykw urzdowych UE, metodach promowania rnorodnoci jzykowej i nowych technologiach stosowanych w nauczaniu jzykw obcych. Portal pojawi si w sieci w listopadzie 2005 r.
Forum Debate Europe:

Portal z praktycznymi informacjami o pracy, studiach i yciu w Unii Europejskiej. Druga cz portalu przeznaczona jest dla przedsibiorcw. Zawiera praktyczne informacje i porady dotyczce prowadzenia dziaalnoci gospodarczej w innym pastwie UE.
Europejskie Centrum Strategii dla Modziey On-line: http://www.youth-knowledge.net

http://www.europa.eu/debateeurope Plan D w praktyce. Europejskie forum dyskusyjne Debate Europe pojawio si pod koniec marca 2006 r. Ma 22 wersji jzykowych. Dyskusje dotycz spraw UE, przede wszystkim zwizanych z przyszoci Europy.
Xplora: http://www.xplora.org

Portal ma stanowi baz informacyjno-dokumentacyjn o modziey w Europie. Zawiera dokumenty o polityce modzieowej, opracowania, raporty, analizy, informatory, opisy wartociowych projektw. Stron wzbogacaj narzdzia interaktywne. Na uruchomionym w styczniu 2006 r. forum (http:// www.youth-debate.net) internauci mog zadawa pytania i dyskutowa o problemach, przyszoci
60

Edukacyjny por tal dla nauczycieli, uczniw, naukowcw i wszystkich interesujcych si nauk. Informuje o eksperymentach naukowych, organizuje czaty z naukowcami, ma bibliotek on-line.
ETAP (Envioromental Technologies Action Plan):

http://ec.europa.eu/environment/etap Unijna witryna powicona rodowisku naturalnemu i ekologii. Mona na niej znale, strategie

W konkursie e-Twinning wygryway placwki z Polski. W 2005 r. przedszkole z Gogowa, a w 2006 liceum z Mysowic.

26

i analizy polityczne, programy wspierajce ochron rodowiska, opracowania na temat wykorzystania nowych technologii w dziaaniach ekologicznych.
Zdrowie: http://health.europa.eu

fragmenty debat modziey o polityce UE. Po zarejestrowaniu internauci mog umieszcza wasne pliki mulitmedialne i komentowa pliki innych.

Pierwszy portal UE w caoci powicony tematyce zdrowotnej. Skierowany do (potencjalnych) pacjentw i pracownikw suby zdrowia. Zawiera wskazwki, jak dba o zdrowie, walczy z chorobami, prowadzi zdrowy tryb ycia. Informuje o unijnych inicjatywach z zakresu zdrowia.
Europocket TV: http://www.europocket.tv

Wydarzenia, kampanie, konkursy

Europejski Tydzie Modziey (ETM):

Kana telewizyjny o Unii Europejskiej dla modziey. Wystartowa we wrzeniu 2006 r. Europocket TV informuje o unijnych wydarzeniach, instytucjach, konkursach, grantach. Programy emituje po angielsku, francusku i hiszpasku. Stacja ma charakter interaktywny. Mona j wsptworzy, przesyajc artykuy i nagrania wideo. Europocket TV mona odbiera za porednictwem multimedialnej platformy web-tv, a take przez telefony komrkowe trzeciej generacji i podcasty. Na stronie internetowej stacji mona zobaczy najwaniejsze wiadomoci z serwisw informacyjnych. Telewizj finansuje Parlament Europejski.
Eutube: http://www.youtube.com/eutube

http://www.youthweek.eu Pierwszy odby si w padzierniku 2003 r. Drugi w grudniu 2005 r., trzeci w czerwcu 2007 r. Pocztkowo ETM mia suy promowaniu programu Modzie i by radosnym witem modziey. Ale kolejne ETM-y nabray bardziej politycznego charakteru. Do prezentacji i wyboru najlepszych projektw modzieowych doszy dyskusje midzy urzdnikami, politykami, ekspertami a modzie o pracy, nauce, obywatelstwie, przyszoci Europy. Imprezy z okazji Tygodnia odbywaj si w Brukseli i we wszystkich krajach uczestniczcych w programie Modzie w dziaaniu. ETM na stae wszed do kalendarza unijnych wydarze. Bdzie organizowany co ptora roku.
Dzie wiosny

UE na YouTube! Na tej jednej z najpopularniejszych witryn internetowych na wiecie Komisja Europejska zamieszcza filmy i spoty o swoich dziaaniach w rnych dziedzinach.
Radio Web Europe:

http://www.radiowebeurope.eu. Europejska wersja YouTube, sfinansowana z budetu planu D. Platforma Radio Web Europe udostpnia multimedialne pliki dla modziey. Na stronie m.in. filmowe relacje z projektw modzieowych, wywiady ze studentami Erasmusa, kreskwki,

Impreza dla szk rednich i podstawowych z caej Unii Europejskiej, ktre co roku (zazwyczaj w marcu) przygotowuj przedsiwzicia zwizane z biecymi aspektami polityki europejskiej. W 2005 r. motywem przewodnim Dnia wiosny by Traktat Konstytucyjny. Przy okazji Unia zorganizowaa konkurs na obrazy przedstawiajce symbol demokracji (zwycizca otrzyma aparat cyfrowy). Rok pniej uczniowie i nauczyciele poznawali dziaalno unijnych instytucji i dyskutowali o przeszoci i przyszoci UE. W 2007 r. obchody Dnia wiosny koncentroway si na 50 rocznicy podpisania Traktatw Rzymskich. Przedsiwzicie koordynuje portal Schoolnet.

27

Polityka modzieowa UE
Europejskie lata

Na kilka miesicy przed kocem roku biecego Komisja Europejska ogasza, jaki bdzie motyw przewodni nadchodzcego roku. Rok 2003 Komisja postanowia powici osobom niepenosprawnym. Rok 2004 ogosia Europejskim Rokiem Edukacji poprzez Sport. Rok 2006 by Europejskim Rokiem Mobilnoci Pracownikw, a 2007 Europejskim Rokiem Rwnych Szans dla Wszystkich. Rok 2008 zostanie powicony dialogowi midzykulturowemu. Europejskie lata maj zwrci uwag obywateli na unijne problemy i priorytety. I cho ich budety, zwaszcza w porwnaniu z programami UE przeznaczonymi na edukacj czy kultur, s dosy skromne (wynosz kilka milionw euro), to jednak motywy przewodnie europejskich lat powinny by wskazwk dla organizacji realizujcych projekty w programach wsplnotowych. Przy rozpatrywa-

niu wnioskw brane s bowiem pod uwag biece priorytety polityki Unii Europejskiej, ktrych europejskie lata s odzwierciedleniem.
Za rnorodnoci. Przeciw dyskryminacji:

http://www.stop-discrimination.info Kampania, ktrej celem jest walka z dyskryminacj na tle rasowym, etnicznym, religijnym, z powodu wieku, niepenosprawnoci lub orientacji seksualnej. Z jej budetu, wynoszcego ok. 4 milionw euro rocznie, finansowane s m.in.: jedca co roku po Europie ciarwka przeciw dyskryminacji, biegi rnorodnoci, konkurs przeamujc stereotypy (w 2006 r. wygraa go Polka, Aleksandra Woaska z Poznania) oraz nagroda dla dziennikarzy, ktrzy przyczyniaj si do lepszego zrozumienia przez spoeczestwo korzyci pyncych z rnorodnoci oraz z walki z dyskryminacj w zatrudnieniu.
Kady inny wszyscy rwni

Kampania bya wspln inicjatyw Unii Europejskiej i Rady Europy. Odbya si na pocztku 2006 r. Jej motywami przewodnimi byy rnorodno, prawa czowieka i uczestniczenie w yciu spoecznym. Haso kampanii Kady inny wszyscy rwni (All Different All Equal ) od kilku lat jest wykorzystywane w unijnych dziaaniach przeciwko rasizmowi i nietolerancji.
Europejski Dzie Jzykw

Obchodzony jest co roku 26 wrzenia (po raz pierwszy w 2001 r.). To skadajce si z setek wydarze oglnoeuropejskie wito rnorodnoci jzykowej i element kampanii zachcajcej do uczenia si jzykw obcych.
Zielony tydzie: http://greenweek.europa.eu

Unijna inicjatywa dla dzieci, modziey i nauczycieli. Ma podnie ich wiadomo problemw zwizanych z ochron rodowiska. Motywem

28

przewodnim Zielonego tygodnia w 2005 r. byy zmiany klimatyczne, w 2006 r. rnorodno biologiczna, a w 2007 r. rola Unii Europejskiej w ochronie rodowiska. Akcj koordynuje portal Schoolnet.
Tydzie zatrudnienia:

denci mogli podpisa deklaracj o redukcji emisji dwutlenku wgla.

AIDS pamitasz o mnie?:

http://www.employmentweek.com Wydarzenie o charakterze konsultacyjnym. Suy wymianie pogldw midzy unijnymi urzdnikami a specjalistami od rynku pracy i zwalczania bezrobocia. W 2007 r. dyskusja odbywaa si pod hasem: Praca w Europie tworzenie wikszej liczby lepszych miejsc pracy.
Europejski Tydzie Bezpieczestwa i Zdrowia w Pracy

http://www.aids-remember-me.eu W listopadzie 2006 r. Komisja Europejska wsplnie z MTV zainaugurowaa kampani uwiadamiajc zagroenia zwizane z AIDS/HIV. Jak wykazay badania Eurobarometru, wiedza o AIDS, zwaszcza wrd modziey, jest znikoma. Liczba zaraonych wirusem HIV w UE ronie, a 50% nowych zachorowa dotyczy modziey w wieku 1525 lat. Elementem kampanii by konkurs dla modziey na najlepszy scenariusz 60-sekundowego spotu telewizyjnego na temat AIDS. Na produkcj spotu wedug zwyciskiego scenariusza Unia przeznaczya 40 tys. euro.
Dzie Bezpiecznego Internetu:

Tydzie ma uwiadomi pracodawcom, jak wana jest ochrona zdrowia i bezpieczestwo modych pracownikw. Skada si z konkursw, lekcji, spotka edukacyjnych i nagrd dla organizacji dziaajcych na rzecz poprawy bezpieczestwa w pracy. W 2007 r. Tydzie odbywa si pod hasem Mniej dwigaj. W poprzednich latach tygodnie powicono m.in. walce z haasem, poprawie standardw BHP w budownictwie, niebezpiecznym substancjom, stresowi i wypadkom w pracy. Tematem Tygodnia w 2008 r. bdzie ocena ryzyka BHP.
Ty te masz wpyw na zmiany klimatu

http://www.dbi.pl W ramach obchodw tego Dnia (6 lutego 2007 r.) szkoy, organizacje pozarzdowe, firmy i osoby prywatne organizoway dziaania promujce bezpieczny dostp dzieci i modziey do zasobw internetowych.
Dzie Bezpieczestwa Drogowego

Kampania miaa uwiadomi Europejczykom, e na zmiany klimatu wpywaj take zwyke czynnoci i codzienne wybory: korzystanie z klimatyzacji, recykling, korzystanie z transportu publicznego. Przez dziewi miesicy (maj 2006 luty 2007) Komisja promowaa w telewizji, prasie, internecie i na billboardach 50 sposobw umoliwiajcych redukcj emisji gazw cieplarnianych. Gwnym adresatem kampanii bya modzie. Uczniowie i stu-

27 kwietnia 2007 r. w Brukseli Komisja po raz pierwszy zorganizowaa Dzie Bezpieczestwa Drogowego, w czasie ktrego modzie dyskutowaa o alkoholu, narkotykach i bezpieczestwie drogowym. Dzie by elementem kampanii skierowanej do modych kierowcw na caym wiecie. Odby si w ramach, take organizowanego po raz pierwszy, wiatowego Tygodnia Bezpieczestwa Drogowego.
Dla ycia bez Tytoniu

To antynikotynowa kampania informacyjna. Za porednictwem antynikotynowej telefonicznej linii wsparcia oraz strony internetowej http://www. help-eu.com Europejskie Forum Modziey i unijny

29

Polityka modzieowa UE
komisarz ds. zdrowia, Markos Kyprianou, zachcali Europejczykw do rzucenia palenia, oferujc pomoc tym, ktrzy zdecydowali si zerwa z naogiem.
Europejski Dzie Zdrowej ywnoci i Gotowania (8 listopada 2007 r.)

Ma zachca dzieci i modzie do zdrowego odywiania si i samodzielnego gotowania. Na witrynie http://eu.mini-chefs.eu najmodsi internauci znajd proste przepisy kulinarne najlepszych kucharzy w Unii Europejskiej. Rodzice i nauczyciele mog podyskutowa na forum o tym, jak walczy z otyoci wrd dzieci.
50 rocznica podpisania Traktatw Rzymskich:

najwikszych sukcesw Europy, do najwikszych sukcesw UE zaliczajc m.in. przyjcie wsplnej waluty, uruchomienie oglnoeuropejskiego numeru alarmowego 112, stworzenie konkurencyjnego rynku dla tanich linii lotniczych oraz dziaania na rzecz rwnouprawnienia kobiet i mczyzn.
Konkurs o Rozwoju Midzynarodowym:

http://europa.eu/50/ Modzie bya gwn grup docelow wydarze organizowanych z okazji 50 rocznicy podpisania Traktatw Rzymskich. Unia szk europejskich, Dzie Wiosny, Szcz y t M odzie y w R z ymie, festiwale filmowe i teatralne to tylko niektre wydarzenia zorganizowane w ramach obchodw 50-lecia Wsplnot Europejskich. Byy okazj do dyskutowania z modzie o przyszoci oraz pokazania dotychczasowych osigni WE. Te ostatnie Komisja opisaa w publikacji 50 cieek w kierunku

http://www.dyp2006.org Najwiksz atrakcj konkursu jest nagroda gwna wyjazd do Afryki z Louisem Mitchelem, Komisarzem ds. Rozwoju i Pomocy Humanitarnej. Spord 751 zgosze, ktre wpyny w 2006 r., midzynarodowe jury wybrao 25 zwycizcw po jednym z kadego kraju UE. Polsk laureatk bya Alicja Jarosiska, licealistka z Warszawy, ktra opracowaa prezentacj multimedialn o Afryce. Konkurs wsporganizuje portal Schoolnet.
Energia jest nasz przyszoci:

http://www.futurenergia.org Konkurs plastyczny dla uczniw z caej Unii Europejskiej. Wrd 12 finalistw w 2007 r. byo dwch Polakw: Ignacy Duszyski ze Zotoryi i Pawe Otrba z Opola. Swoich uczniw do konkursu zgosio 2400 szk z UE.

30

O jakich tematach dotyczcych Unii Europejskiej modzie w Polsce chciaaby dowiedzie si wicej?

Badanie zrealizowane wrd respondentw w wieku 18-24 lata. Odpowiedzi nie sumuj si do 100%, gdy mona byo wskaza 3 odpowiedzi. rdo: SMG/KRC na zlec. DI/UKIE, stycze 2007

31

Polityka modzieowa UE
Czy modzie w Polsce popiera czonkostwo w Unii Europejskiej, czy te jest jemu przeciwna?

Badanie zrealizowane wrd respondentw w wieku 18-24 lata. rdo: SMG/KRC na zlec. DI/UKIE, luty, czerwiec 2007

32