AGNIESZKA MADACHOWSKA1, MATEUSZ KOZIO2, ANDRZEJ CZULAK3

Politechnika Wrocawska, Instytut Materiaoznawstwa i Mechaniki Technicznej ul. Smoluchowskiego 2 , !"#$! Wrocaw e"mail% amal&achowska'li(e.com 2 Politechnika )l*ska, Wy&zia In+ynierii Materiaowej i Metalurgii ul. ,.-rasi.skiego /, 0!"!11 -atowice # Technische 2ni(ersitat 3res&en, Institut 4ur 5eicht6au un& -unststo44technik 7ol6einstrasse #, !1#!$ 3res&en, 3eutschlan&

WACIWOCI MECHANICZNE LAMINATW EPOKSYDOWO - WGLOWYCH O WZMOCNIENIU 3D WYTWORZONYCH METOD RTM

W!"#$ Kompozyty polimer wkno wglowe nale do najbardziej zaawansowanych materiaw konstrukcyjnych. echuj je doskonae wa!ciwo!ci wytrzymao!ciowe oraz spryste" przy relatywnie niewielkiej masie. #pecy$iczn" nowoczesn odmian wzmocnienia tego typu laminatw jest tkanina dziana %&. 'ymaga ona stosowania technik ci!nieniowego nasycania. ' porwnaniu z klasyczn tkanin gwarantuje wyszy poziom odksztacalno!ci (co ma znaczenie midzy innymi w procesie technologicznym) oraz odporno!* laminatu na rozwj delaminacji. +redestynuje j to do stosowania w odpowiedzialnych konstrukcjach lekkich o skomplikowanym ksztacie ,-.%/. elem pracy bya wstpna ocena wa!ciwo!ci mechanicznych laminatu na osnowie ywicy epoksydowej" wzmocnionego trjwymiarow dzianin z wkna wglowego. 0aminat wytworzono metod 123. C%#&' ()&*+,(-%,./, &o wykonania wzmocnienia uyto wieloosiow dzianin wglow %&" $irmy 2oho 2ena45multia4ial 6#378 o gramaturze 9:; g5m<. =ako osnow" wtek i przeplot translaminarny uyto pasma ro>ingu o masie liniowej odpowiednio -?:: te4" 9:: te4" ?@ te4. =ako osnow laminatu kompozytowego wykorzystano ywic epoksydow 0--:: $irmy 3A38B2CD8 do utwardzania na zimno wraz z utwardzaczem 8+E<F;. #tosunek ywicy do utwardzacza wynosi -:: G %: cz.wag. +yt kompozytow wytworzono metod nasycania ci!nieniowo prniowego (123) wedug schematu przedstawionego na rys.-.

1ysunek -. #tanowisko do procesu 123. #trzaki na schemacie wskazuj kierunek przepywu ywicy

+rby rozcigania wykonano zgodnie z norm +B.8B C#A 7<@.;G<:::. 2rjpunktowe zginanie przeprowadzono zgodnie z norm +B.8B C#A -;-<7G<::-5H G<::%. +rby !ciskania przeprowadzono zgodnie z norm +B.8B C#A -;-<?G<::<. Iadania wykonano na prbkach o rnym kcie uoenia wkien w stosunku do kierunku obcianiaG :J" ;7J" F:J (rozciganie" zginanie) lub :J" F:J (!ciskanie). Ba podstawie otrzymanych danych wyznaczono wytrzymao!* oraz modu sprysto!ci przy rozciganiu" !ciskaniu i zginaniu. W0/+1+
2abela -. 'yniki przeprowadzonych prb wytrzymao!ciowych (rozcigania" !ciskania" zginania trjpunktowego) Kt uoenia wkien 'a!ciwo!ci przy 'a!ciwo!ci przy 'a!ciwo!ci przy ,J/ w stosunku do rozciganiu !ciskaniu zginaniu wkien osnowy 1m ,3+a/ : ;7 F: @-7 -:% @%?"<7 8 ,K+a/ 7-"< -<"; ;F"1c ,3+a/ %-< . %-7 8 ,K+a/ F"< . F": 1g ,3+a/ %7@"7 -F@"7 @:% 8 ,3+a/ <%"F -?"F ;%";

'ytrzymao!* rzdu @:: 3+a uzyskana w prbach rozcigania kwali$ikuje badany laminat na bazie dzianiny wglowej" jako materia konstrukcyjny wysokiej klasy. Abcienie laminatu pod ktem ;7J gwarantuje no!no!* na poziomie -5@ maksymalnej no!no!ci laminatu" co zapewnia znaczcy poziom bezpieczeLstwa tego materiau rwnie przy nieprzewidzianych obcieniach w tych kierunkach. 'ytrzymao!* na !ciskanie ma bardzo wysok warto!* . rzdu %:: 3+a i nie ogranicza stosowalno!ci materiau w najbardziej odpowiedzialnych elementach konstrukcyjnych. =ednake" stwierdzona silna anizotropia" zarwno w zakresie zwrotu obcienia" jak i kierunku dziaania" a take charakteru obciania (zginanie)" musi by* brana pod uwag przy projektowaniu wszelkich konstrukcji i kwali$ikuje materia raczej do zastosowaL MkierunkowychN obcianych statycznie. 2echnologia 123 bardzo dobrze nadaje si do wytwarzania pyt z laminatu epoksydowo.wglowego o wzmocnieniu %& i przy zachowaniu wymaganych warunkw gwarantuje materia wysokiej jako!ci. 'yniki prezentowane w projekcie daj wstpn wytyczn" co do moliwo!ci zastosowania materiau. Iadania laminatw o wzmocnieniu %& s kontynuowane. Prace wykonano w Instytucie -onstrukcji 5ekkich i Przetw8rstwa Tworzyw Sztucznych na 2niwersytecie Technicznym w 3re9nie. L+"23,"43,
-. <. %. Kozio 3." Oleziona =.G -om:ozyty 2!!/, nr.2 Eyla C." Oleziona =.G M-om:ozyty. ;lementy mechaniki i :rojektowania<, 'ydawnictwo +olitechniki Olskiej" Kliwice <::; Krlikowski '." Kosowska.'okowicz P." +enczek + .% =>ywice i laminaty :oliestrowe<, 'ydawnictwo Baukowo 2echniczne" 'arszawa -F9?