Psychologia Wywieranie Wplywu

Niniejszy darmowy ebook zawiera fragment penej wersji pod tytuem: "Psychologia wywierania wpywu i psychomanipulacji" Aby przeczyta
informacje o penej wersji, kliknij tutaj
Darmowa publikacja dostarczona przez ZloteMysli.pl
Niniejsza publikacja moe by kopiowana! oraz dowolnie rozprowadzana tylko i wy"cznie w formie dostarczonej przez #ydawc$% &abronione s" jakiekolwiek zmiany w zawarto'ci publikacji bez pisemnej zgody wydawcy% &abrania si$ jej odsprzeday! zgodnie z regulaminem #ydawnictwa &ote (y'li% Copyri !t for "olis! edition by ZloteMysli.pl #ata$ %&.'&.(&&) *ytu$ "syc!olo ia wywierania wpywu i psyc!omanipulacji Autor$ Andrzej +tefa,czyk -ydanie .. "rojekt okadki$ Marzena /suc!owicz 0orekta$ +ylwia 1ortuna +kad$ Anna 2rabka .nternetowe -ydawnictwo Zote My3li 4etina +p. z o. o. ul. #aszy,skie o 5 667'&& 2liwice ---$ www.ZloteMysli.pl 8MA.9$ kontakt:zlotemysli.pl #szelkie prawa zastrzeone% )ll rights reser*ed%
+P,+ -./01,
.2&D&,)3 4%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%5 Poznajemy siebie i innych%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%5 '. -prowadzenie...................................................................; (. /sobowo3......................................................................'& *yp osobowo3ci.................................................................'' / <lna c!arakterystyka typ<w...............................................'= *emperament...................................................................(( .nteli encja.....................................................................(= "otrzeby.........................................................................%& %. "syc!ika i jej mec!anizmy obronne.........................................%( .dentyfikacja....................................................................%% -ypieranie......................................................................%) "rojekcja........................................................................%> *worzenie objaw<w............................................................6& "rzeniesienie....................................................................6( +ublimacja.......................................................................66 ?eakcje upozorowane.........................................................65 @nikanie.........................................................................6) ?acjonalizacja..................................................................6= Znieczulanie.....................................................................5& /d radzanie siA.................................................................5' @cieczka w bezsilno3.........................................................5% 0reowanie r<l...................................................................56 /pancerzanie uczu............................................................5) 6. Asertywno3....................................................................5; .2&D&,)3 6%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%78 #'r9d innych ludzi%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%78 '. 0omunikacja werbalna i niewerbalna.......................................)& (. Mowa ciaa......................................................................)% *warz............................................................................)5 /czy..............................................................................); @3miec!..........................................................................); 2esty i ic! znaczenie..........................................................;& %. +tyle komunikacji..............................................................;; 6. +trefy komunikacji............................................................>& .2&D&,)3 :%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%;< #pyw spoeczny%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%;< '. ?e uy spoeczne B narzAdzie wpywu spoeczne o.......................>6 (. ?e ua maksymalizacji korzy3ci.............................................>5 %. ?e ua uproszczonej oceny szans...........................................>) 6. Zasada kontrastu..............................................................>) 5. ?e ua wzajemno3ci...........................................................>> ). ?e ua konsekwencji..........................................................=' ;. ?e ua lubienia................................................................=6 >. ?e ua niedostApno3ci........................................................=>
=. ?e ua autorytetu............................................................'&& '&. +poeczny dow<d suszno3ci...............................................'&( .2&D&,)3 <%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%48= Perswazja! czyli kilka s9w o skutecznym przekonywaniu%%%%%%%%%%%%%%%%%48= '. Czym jest perswazjaC........................................................'&5 (. ?oz ryD rozm<wcA..........................................................'&) %. EAzyk perswazji...............................................................''6 F"ozorny wyb<rG..............................................................''6 +owa kierunkujHce...........................................................''5 F4ieG czasami znaczy FtakG.................................................'') 4ie warto pr<bowa..........................................................''> FMasz racjA, ale...G..........................................................''= -a3ciwe pytania.............................................................'(& ?ola pyta,......................................................................'(( M<w i daj m<wi..............................................................'(5 Zakazane sowa i zwroty.....................................................'() 4ie spos<b pominH do3wiadczenia........................................'(> 0to suc!a wie o co c!odzi...................................................'(= 2os jak dzwon................................................................'%6 Ciao nie kamie...............................................................'%) Czowiek zadbany jest szanowany..........................................'%; +ia skojarze,..................................................................'%> 8mocje kontra rozum.........................................................'%= Moc entuzjazmu...............................................................'6( -arunki konieczne............................................................'66 6. 1azy procesu perswazyjne o...............................................'6) .2&D&,)3 =%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%4<> Psychomanipulacja%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%4<> '. Co to jest psyc!omanipulacjaC.............................................'6= (. "odatno3 na psyc!omanipulacjA..........................................'5& %. *ec!niki psyc!omanipulacji................................................'5( #ezinformacja.................................................................'5% "ropa anda....................................................................'5> Cenzura.........................................................................')> "rzekaz podpro owy..........................................................';% "ro ramowanie neurolin wistyczne........................................';6 Iipnoza.........................................................................';> .ndoktrynacja..................................................................'>( F"ranie m<z uG...............................................................'>5 0ontrola umysu...............................................................'>= ?,?@,2A.)B,)%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%4><
P+C1D2@2A,)%%B darmowy fra ment B kliknij po wi$cej )ndrzej +tefaEczyk
str. 5
#st$p
Jwiat rozwija siA zaskakujHco szybko, idzie naprz<d nie baczHc na nic, Kycie nabiera tempa. 0aKdy c!ce co3 osiH nH, do cze o3 doj3, zapewni sobie bezpiecznH przyszo3. Aby jednak do cze o3 doj3 trzeba stale dziaa, by aktywnym, atrakcyjnym, przekonujHcym. +tale rosnHca konkurencja i nasilajHce siA wsp<zawodnictwo, powoduje, Ke wiele os<b zaczyna ucieka siA do stosowania r<Knyc! trick<w wpywajHcyc! na emocje i zac!owanie innyc!. 4ie warto zostawa w tyle, trzeba wziH sprawy w swoje rAce i dziaa, aby osiH nH sukces. -arto przy tym pamiAta, aby przy osiH aniu swoic! wasnyc! cel<w nie zapomnie o innyc!. 4ie wolno traktowa ludzi przedmiotowo niczym FpionkiG we wasnej rze, bowiem prAdzej czy p<Dniej to siA zem3ci. 9epiej przekona ic! do wsp<lne o dziaania, bowiem w rupie znacznie atwiej osiH nH zaoKony cel, niK w pojedynkA. 0siHKka zostaa napisana z my3lH o ludziac! zainteresowanyc! tematykH wywierania wpywu, perswazji i psyc!omanipulacji. Zawiera ona wiele istotnyc! informacji dotyczHcyc! wpywania na ludzi oraz informacji dotyczHcyc! obrony przed ne atywnym oddziaywaniem z ic! strony. 0siHKka zostaa podzielona na piA rozdzia<w, kt<re rupujH i porzHdkujH za adnienia w spos<b, kt<ry uznaem za lo iczny. "ierwszy rozdzia skupia siA na czowieku jako jednostce, na c!arakterystyce je o psyc!iki i tym co na niH oddziauje. ?ozdzia dru i przedstawia czowieka w rupie ludzi, oraz spos<b w jaki siA komunikuje z innymi. ?ozdzia trzeci omawia za adnienia wpywu spoeczne o poprzez c!arakterystykA re u spoecznyc!. ?ozdzia czwarty omawia temat perswazji przedstawiajHc skuteczne sposoby przekonywania innyc!. ?ozdzia piHty wyja3nia czym
Copyri !t by -ydawnictwo Zote My3li & Andrzej +tefa,czyk
str. )
jest psyc!omanipulacja, jakie sH czynniki podatno3ci na niH oraz opisuje najbardziej znane tec!niki psyc!omanipulacji. Mam nadziejA, Ke ksiHKka ta bAdzie Ci siA podobaa i Ke dowiesz siA z niej wielu interesujHcyc! rzeczy. MuszA CiA jednak przestrzec, Ke po jej przeczytaniu na pewne sytuacje zaczniesz spo lHda w zupenie innym 3wietle niK do tej pory. Zaczniesz zauwaKa subtelno3 oddziaywa, w relacjac! miAdzyludzkic!, poznasz sabe strony ludzkiej psyc!iki oraz zrozumiesz jak atwo moKna wpywa na innyc!. -iedza jest potA H, ale potrafi by r<wnieK przeszkodH. Lo moKe czasem nie warto dowiedzie siA, co naprawdA my3li o *obie dru a osobaC MoKe nie warto Fwpyc!a siAG przed innyc! i uatwia sobie KyciaC A moKe wartoC 4a to pytanie musisz odpowiedzie sobie sam. -yb<r w tej kwestii naleKy wyHcznie do Ciebie.
Autor
str. ;
.ozdzia 4
Poznajemy siebie i innych
4% #prowadzenie
Aby skutecznie wpywa na innyc! i broni siA przed ic! ne atywnym wpywem, naleKy przede wszystkim pozna psyc!iczne aspekty dotyczHce postaw i zac!owa, jednostki oraz przyczyn ic! powstawania, jak r<wnieK i skutk<w ic! dziaania. #late o wa3nie w tym rozdziale zostanH poruszone najistotniejsze za adnienia, dotyczHce tyc! wa3nie aspekt<w. "oznanie ic! pozwoli Ci na atwiejsze zrozumienie siebie i innyc! oraz atwiejsze kojarzenie fakt<w w poruszanyc! w dalszej czA3ci tej ksiHKki tematac!. Zacznijmy od modelu osobowo3ci, kt<ry zosta zaproponowany przez Zy munta 1reuda. Eest on najbardziej znanym i powszec!nie stosowanym modelem, opisujHcym strukturA osobowo3ci czowieka Mje o znajomo3 jest niemal FobowiHzkowaG, przynajmniej w dziedzinie psyc!olo iiN. - modelu tym wystApujH nastApujHce elementy MobszaryN$
8 o
Eest to aparat racjonalne o dziaania Mstanowi centralny element psyc!ikiN.
.d
Eest to nie3wiadomy obszar popAd<w Mnp.$ popAd seksualnyN.
+upere o
str. >
Zwane czAsto r<wnieK sumieniem.
?zeczywisto3
?ozumiane w sensie wyma a, otoczenia. #ziaanie e o stanowi wypadkowH oddziaywania obszaru popAd<w id Mnp.$ potrzeba zaspokojenia popAdu seksualne oN, o ranicze, narzucanyc! przez supere o Mnp.$ zabraniajHcyc! natyc!miastowe o zaspokojenia popAduN oraz interakcji z otoczeniem Mnp.$ wyma ania i normy zwiHzane z zaspokajaniem popAd<wN. .mpulsy pynHce od strony id i supere o sH czA3ciowo nie3wiadome, dlate o czowiek czasem sam nie wie, dlacze o postApuje w taki a nie inny spos<b. 4ie jest on jednak zdany na zac!owanie, bAdHce niekontrolowanH wypadkowH dziaania tyc! czynnik<w. ?olA sternika speniajH w tym wypadku wyma ania otoczenia jak i wytyczne supere o.
?ys '. +iy oddziaujHce na e o EeKeli dziaania czynnik<w wpywajHcyc! na e o sH zr<wnowaKone, mamy do czynienia ze FzdrowHG psyc!ikH. Ale co, jeKeli dziaanie
str. =
kt<re okolwiek z czynnik<w jest wyraDnie silniejsze lub sabsze niK pozostayc!C - przypadku sabe o e o, moKe doj3 do sytuacji podporzHdkowania siA jednemu z oddziaujHcyc! na nie czynnik<w. *aka sytuacja prowadzi moKe do zaburze, psyc!icznyc!, nerwic czy teK psyc!oz. EeKeli rolA dominujHcH przejmie id, a supere o bAdzie wyraDnie sabsze, dziaania e o zostanH pozbawione !amulc<w. Czowiek pozbawiony !amulc<w daje upust swoim popAdom, przez co wpada w konflikt z otoczeniem Mnp.$ c!uli ani dajHcy upust popAdowi a resjiN. EeKeli rolA dominujHcH przejmie supere o, a obszar popAd<w id zostanie o raniczony, dziaania e o zostanH podporzHdkowane normom i wzorcom moralnym wpojonym w procesie wyc!owania. Czowiek zdominowany przez supere o Mnp.$ wyc!owany w systemie totalitarnymN, Kyje pod przymusem przystosowywania siA do wyma a, otoczenia i wszelkie impulsy zwiHzane z potrzebami zaspokajania popAd<w sH u nie o tumione, co ne atywnie odbija siA na je o psyc!ice. -edu 1rederika +. "erlsOa, 1reudowski model supere o jest
jednostronny, dyK brakuje w nim jedne o obszaru, kt<re o funkcjH jest usprawiedliwianie siA. 4azwa ten obszar sube o. "odczas, dy supere o peni rolA tyrana, kt<ry stawia jedynie warunki Mnp.$ F"owiniene3 to zrobi.G, FEeKeli te o nie zrobisz, nie bAdH ciA lubi.G, F*o twoja wina, musisz przeprosi.GN, sube o tumaczy suszno3 dziaania Mnp.$ F-szyscy tak robiH to i ja mo A.G, FZrobiem wiAcej, niK moKna byo w tej sytuacji.G, F*o nie bya moja wina, wiAc nie muszA niko o przeprasza.GN.
Eak broni siA przed dominacjH nad e oC "rzede wszystkim naleKy zada sobie pytanie, cze o siA pra nie i czy Copyri !t by -ydawnictwo Zote My3li & Andrzej +tefa,czyk
str. '&
realizacja te o pra nienia moKe wyrzHdzi komu3 krzywdA. "ostApuj z odnie z wasnymi odczuciami, ale nie krzywdD innyc!. EeKeli pra niesz cze o3, co jest potApiane spoecznie, ale nie krzywdzi niko o nie !amuj siA. EeKeli masz z te o powodu wyrzuty sumienia, spr<buj wytumaczy sobie, Ke skoro niko o nie krzywdzisz, to dlacze o masz sobie odmawia przyjemno3ci. /czywi3cie kryje siA tu niebezpiecze,stwo bAdnej i bezkrytycznej oceny szkodliwo3ci spoecznej nasze o dziaania. Patwo bowiem uzna dziaanie w rzeczywisto3ci krzywdzHce za niekrzywdzHce. #late o suc!aj osu serca, a nie racjonalnyc! przesanek umysu i przykaz<w spoecznyc!, MjeKeli inni postApujH w okre3lony spos<b, nie oznacza to, Ke i *y tak masz postApowa, zwaszcza wtedy, dy czujesz, Ke takie dziaanie krzywdzi innyc!N.
6% 2sobowo'
/sobowo3 jest zespoem stosunkowo trwayc! cec! opisujHcyc! spos<b rea owania na bodDce, metod zbierania informacji i podejmowania decyzji oraz przyjAte o modelu Kycia. #o skadnik<w osobowo3ci naleKH$ 7 c!arakter 7 temperament 7 inteli encja 7 zainteresowania 7 potrzeby 7 warto3ci 7 zdolno3ci 7 obraz siebie i 3wiata 7 postawa
-yp osobowo'ci
str. ''
4ajbardziej
powszec!nym
systemem
opisujHcym
typ
osobowo3ci
czowieka, jest wskaDnik typ<w Myers7Lri s. Zosta on opracowany przez dwie amerykanki$ 0at!erine Cook Lri s i .sabel Lri s7Myers na podstawie teorii typ<w osobowo3ci szwajcarskie o psyc!iatry Carla Eun a. - systemie tym przyjAto zaoKenie, iK kaKdy czowiek posiada okre3lone preferencje psyc!iczne w zakresie$

pobudzania Msposobu rea owania na bodDceN, uwagi Mmetody zbierania informacjiN, decydowania Mmetody podejmowania decyzjiN, yciowo'ci MprzyjAte o modelu KyciaN.
0aKdy czowiek rodzi siA z okre3lonymi preferencjami psyc!olo icznymi, kt<re pojawiajH siA odruc!owo Mpreferencje te mo H ulec pewnej modyfikacji w wyniku kontakt<w z otoczeniemN. .stnieje osiem rodzaj<w preferencji psyc!icznyc!, po dwie odmienne w kaKdym z czterec! przyjAtyc! zakres<w. - zakresie pobudzania, wyr<Knia siA introwersjA oraz ekstrawersjA. "referencja introwertywna pole a na skupianiu ener ii jednostki w obrAbie jej wewnAtrzne o 3wiata psyc!iczne o i wasnyc! przeKy. "referencja ekstrawertywna z kolei, pole a na wypromieniowywaniu ener ii na zewnHtrz i dziaaniu. - zakresie uwa i wyr<Knia siA intuicjA oraz percepcjA. "referencja do intuicyjno3ci pole a na zwracaniu uwa i na informacje pynHce z wnAtrza Msuc!anie intuicji tzw. Fsz<ste o zmysuGN. Z kolei preferencja do percepcji pole a na zbieraniu informacji pynHcyc! z piAciu podstawowyc! zmys<w. - zakresie sposobu decydowania wyr<Knia siA odczuwanie oraz my3lenie. "referencja do odczuwania pole a na podejmowaniu decyzji na
str. '(
podstawie wasnyc! odczu. Z kolei preferencja do my3lenia pole a na racjonalnym podejmowaniu decyzji na podstawie lo icznej analizy fakt<w. - zakresie Kyciowo3ci wyr<Knia siA percepcjonizm oraz racjonalizm. "referencja do percepcjonizmu pole a na Kyciu w spos<b spontaniczny i elastyczny. "referencja do racjonalizmu z kolei pole a na Kyciu w spos<b zaplanowany i zor anizowany.
Introwersja kontra ekstrawersja

.ntrowertyk pobudza siA wasnymi pomysami, odczuciami i ideaami. Zanim przystHpi do dziaania musi caH sprawA dokadnie przemy3le MrozwaKy wszystkie za i przeciw oraz wziH pod uwa A konsekwencje swoic! dziaa,N. 4ie jest atwo dowiedzie siA, o czym my3li w danej c!wili, poniewaK niec!Atnie dzieli siA swoimi przemy3leniami z innymi. kontaktac! z otoczeniem jest ostroKny i nieufny, unika tum<w. #obrze czuje siA w maym samotno3, ronie, najlepiej dobrze mu znanym. 9ubi swojH dyK jedynie wtedy moKe za Abi siA w 3wiecie swoic!
wewnAtrznyc! przemy3le, Mdobrze znosi brak partneraN. .ntrowertyk nie odczuwa zbyt duKej potrzeby komunikowania siA z otoczeniem. Zanim wy osi swoje my3li, musi zastanowi siA, w jakiej formie je przekaKe. "referuje rozmowy z pojedynczymi osobami. Eest bardzo dobrym suc!aczem, a sam nie lubi zbyt duKo m<wi Mzwaszcza na sw<j tematN. .ntrowertyk niec!Atnie wsp<pracuje z innymi i nie lubi dzieli siA swoimi do3wiadczeniami. "otrzebuje spokoju, aby m<c skoncentrowa siA na swojej pracy. 4ie jest zwolennikiem telefonu. "racujHc nad rozwiHzaniem problemu, nie zwraca uwa i na to, co siA dzieje wok< nie o. @waKa, Ke sam robi wszystko najlepiej Mw skrajnyc! przypadkac! uwaKa siA nawet za nieomylne oN. 4ajatrakcyjniejszymi zawodami dla
str. '%
introwertyka
sH
wolne
zawody,
kt<re
nie
wyma ajH
od
nie o
bezpo3redniej wsp<pracy z innymi Mnp.$ pisarz, naukowiec, pro ramista komputerowy, itp.N. +krajny introwertyk moKe cakowicie odciH siA od 3wiata zewnAtrzne o i zamknH siA w swoim wasnym wewnAtrznym 3wiecie Mniczym pustelnikN. 8kstrawertyk to cakowite przeciwie,stwo introwertyka. "obudza siA dziaaniami i pomysami innyc! Mczerpie z nic! ener iAN. #ziaa szybko i zdecydowanie MczAsto w nie do ko,ca przemy3lany spos<bN. Lardzo atwo radzi sobie w kontaktac! z innymi, a je o dziaania sH zrozumiae dla otoczenia. Patwo dowiedzie siA o czym my3li w danej c!wili, dyK nie kryje te o przed innymi. 4ie unika tum<w a !aas i z iek wcale mu nie przeszkadzajH. 4ie lubi samotno3ci, najlepiej czuje siA w innyc! ludzi. 8kstrawertyk czuje o romnH potrzebA komunikowania siA z otoczeniem Matwo nawiHzuje nowe znajomo3ciN. 4awet w wolnym czasie unika samotno3ci, spotykajHc siA z innymi czy dzwoniHc do nic!. Eest bardzo ekspresywny Mnie kryje swoic! uczuN i adatliwy MczAsto nie daje innym doj3 do sowaN. M<wi przejawiajHc entuzjazm i ekscytacje, czAsto nie zastanawiajHc siA nad tre3ciH przekazywanyc! informacji. 8kstrawertyk z atwo3ciH wsp<pracuje z innymi i lubi dzieli siA z nimi swoimi do3wiadczeniami. "racujHc nad rozwiHzaniem problemu, jednakowo zwraca uwa A na zadanie jak i na to co dzieje siA wok< nie o. 9ubi rozmowy telefoniczne Mnie przeszkadzajH mu w pracyN. @waKa, Ke aby m<c dobrze wykona swoje zadanie, naleKy korzysta z do3wiadcze, innyc!. "otrzebuje nowyc! wyzwa, i nieustannyc! zmian. 4ajatrakcyjniejszymi zawodami dla ekstrawertyka sH takie, kt<re pozwalajH mu na kontakt z innymi Mnp.$ przedstawiciel !andlowy, sprzedawca, konsultant, itp.N. rupie
str. '6
Intuicja kontra zmysowo

.ntuicjonista opiera siA na swoic! przeczuciac!, ufajHc im bardziej niK racjonalnym przesankom. #enerwuje siA, dy rzeczy sH zbyt jasno zdefiniowane, bardziej preferujHc przybliKenia i uo <lnienia. *worzy intuicyjnie, w natc!nieniu, posu ujHc siA swojH mocno rozwiniAtH wyobraDniH. .ntuicjonista w kontakcie z innymi otwarcie m<wi o swoic! odczuciac!, przekonaniac! i pomysac!. Z c!AciH przyjmuje su estie innyc! ludzi uwaKajHc, Ke w ten spos<b moKe wzbo aci sw<j punkt widzenia. - rozmowie powouje siA na uo <lnienia, czAsto uKywajHc przeno3ni i analo ii. +woje znajomo3ci traktuje bardzo optymistycznie, czasem wrAcz nierealistycznie. Marzy o Fidealnyc!G znajomo3ciac!, nie zwracajHc uwa i na istniejHcH rzeczywisto3. - zwiHzku z innH osobH wierzy, Ke zawsze istnieje kompromis i szansa na spenienie wsp<lnyc! marze,. .ntuicjonista zawsze zbliKa siA do celu okrAKnH dro H, stale zwracajHc uwa A na swoje odczucia wewnAtrzne. 4awet, jeKeli jakie3 pomysy czy dziaania wydajH siA nie mie sensu z racjonalne o punktu widzenia, podejmuje je, dy je o intuicja da mu wyraDny sy na. - pracy zawsze stara siA znajdowa nowe metody rozwiHzywania problem<w. 9ubi zdobywa nowe kwalifikacje i podejmowa siA coraz to nowyc!, ciekawyc! zada,. "referuje pracA o c!arakterze innowacyjnym. ?ozwiHzujHc jaki3 problem, w pierwszym etapie stara siA podej3 do nie o w spos<b o <lny, a dopiero po tym wnika w szcze <y. 4ajatrakcyjniejszymi zawodami dla intuicjonisty sH takie, kt<re pozwalajH na posu iwanie siA intuicjH i wyobraDniH Mnp.$ duc!owny, aktor, psyc!olo , socjolo , doradca, itp.N. Zmysowiec opiera siA na obserwacji oraz bezpo3rednic!
str. '5
do3wiadczeniac!. #enerwuje siA, dy co3 dzieje siA przypadkowo, woli precyzyjne i prawdziwe informacje. *worzy z wysikiem i trudem. Zac!owuje siA praktycznie. @fa bardziej swoim piAciu zmysom i do3wiadczeniu, niK intuicji i wyobraDni. Zmysowiec w kontakcie z innymi stara siA dowie3 swoic! racji, podajHc fakty, detale oraz przykady. Z c!AciH przyjmuje su estie innyc! ludzi bezpo3rednio zmierzajHc do celu, dyK c!ce by praktyczny i wiary odny. - rozmowie czAsto uKywa szcze <owyc! opis<w. +woje znajomo3ci zawsze traktuje realistycznie, czAsto nawet i pesymistycznie. 4ie ma zudze, na temat znajomo3ci sHdzHc, Ke wie cze o moKe siA po niej spodziewa. - zwiHzku z innH osobH oczekuje wsp<lne o om<wienia plan<w, zanim nastHpi ic! realizacja. Zmysowiec zawsze zbliKa siA do celu w spos<b systematyczny, krok po kroku. - pracy zawsze stara siA opiera o wcze3niej zdobyte do3wiadczenia. ?ozwiHzujHc problemy, szuka sprawdzonyc! rozwiHza,. 4ie przepada za zdobywaniem nowyc! kwalifikacji, raczej stara siA uKywa te, kt<re juK posiada. 4ie ufa swoim inspiracjom, raczej jest praktyczny. 4ajatrakcyjniejszymi zawodami dla zmysowca sH takie, kt<re itp.N. pozwolH mu wykorzysta do3wiadczenie juK posiadane Mnp.$ ksiA owy, dyrektor, dentysta, pracownik administracji, sekretarka,
Odczuwanie kontra mylenie

/dczuciowiec przy podejmowaniu decyzji kieruje siA sercem. Ee o celem jest Kycie w !armonii ze 3wiatem. @waKa, Ke warto suc!a innyc!, bo z pewno3ciH majH co3 istotne o do powiedzenia. Zawsze stara siA wczu w odczucia innyc!. Eest wyrozumiay i zawsze dostrze a w innyc! to, co pozytywne. /dczuciowiec w kontakcie z innymi jest towarzyski i spontaniczny.
str. ')
Lardziej istotne dla nie o sH wzajemne stosunki miAdzyludzkie oraz sprawy osobiste, niK sama rozmowa. #o wszystkie o podc!odzi osobi3cie i emocjonalnie. 4ie kryje swoic! uczu, ale okazuje je wprost. +tara siA nie poucza innyc! i zac!owywa w taki spos<b, aby nie prowokowa k<tni. @nika rozm<w o c!arakterze ne atywnym. /dczuciowiec pracuje efektownie, kiedy udaje mu siA osiH nH !armoniA. Zawsze zwraca uwa A na opiniA i odczucia ludzi, z kt<rymi wsp<pracuje. 4ie krytykuje pomys<w innyc!, dyK sHdzi, Ke mo H one by dobre. 4ajatrakcyjniejszymi zawodami dla odczuciowca sH takie, kt<re wciH ajH ludzi w stosunki osobiste Mnp.$ nauczyciel, bibliotekarz, doradca, duc!owny, sekretarka, itp.N. My3liciel posu uje siA lo ikH abstra!ujHc od wasnyc! odczu. Ee o celem jest doj3cie do prawdy. Zanim podejmie decyzjA, analizuje problem bardzo dokadnie. Zawsze ma jakie3 obiekcje dotyczHce osiH niA innyc! ludzi uwaKajHc, Ke w tym co robiH nie sH dokadni. 9ubi sprzecza siA z innymi i wytyka im wady, trudno mu dostrzec w innyc! pozytywne cec!y, woli krytykA ne atyw<w. -aKniejsza dla nie o jest sama prawda, niK dyplomacja. Czasami sprawia wraKenie c!odne o, bezlitosne o, a nawet okrutne o. My3liciel w kontakcie z innymi jest zwiAzy, preferuje kr<tkie, rzeczowe rozmowy od osobistyc!. Zawsze stara siA by obiektywny. 0iedy stara przekona ko o3 do swoic! racji, robi to bezosobowo nie zwracajHc uwa i na emocje innyc!. Zazwyczaj widzi u innyc! jedynie wady. Zanim nawiHKe z kim3 znajomo3, stara siA znaleD wystarczajHcH ilo3 motyw<w przemawiajHcyc! za zawarciem znajomo3ci. 0ontroluje swoje emocje i spos<b ic! wyraKania. Ma lekcewaKHcy stosunek do innyc!. 4ie zdaje sobie sprawy z faktu, Ke moKe swoim zac!owaniem rani innyc! ludzi. My3liciel w pracy przywiHzuje wiAkszH wa A do zada,, niK do stosunk<w
str. ';
miAdzyludzkic!. #o problem<w podc!odzi na c!odno, analizujHc je bardzo dokadnie. 0iedy decyduje o czym3 nie liczy siA z wyma aniami innyc!. C!Atnie krytykuje pracA i pomysy innyc!, sHdzHc, Ke jest to 3wietna metoda na usprawnienie pracy. 4ajatrakcyjniejszymi zawodami dla my3liciela sH takie, kt<re wyma ajH lo icznej i bezosobowej analizy Mnp.$ adwokat, urzAdnik, kierownik, rewident, c!emik, itp.N.
Percepcjonizm kontra racjonalizm

"ercepcjonista jest spontaniczny i elastyczny. Zawsze stara siA dostosowywa do zmieniajHcyc! siA okoliczno3ci. "referuje pozostawianie spraw niezamkniAtyc!, kt<re wyma ajH rozwiHzania. Lardzo czAsto c!arakteryzuje s<w o Fsomiany zapaG, rozpoczyna jakH3 czynno3 z prawdopodobie,stwo MFmoKliweG, zapaem, aby po jakim3 czasie pozostawi jH niedoko,czonH. 9ubi uKywa podkre3lajHcyc! FprawdopodobnieG, Fby moKeG, itp.N. 9ubi do3wiadcza r<Knyc! nowyc! rzeczy, c!ce wszystkie o spr<bowa. 4ie lubi snu plan<w na przyszo3, dyK to o krApuje. "ercepcjonista w kontakcie z innymi jest wyrozumiay i tolerancyjny. 9ubi niespodzianki i zmieniajHce siA sytuacje. - rozmowie skupia siA na formie przekazu, czasem odbie a od aktualne o tematu. Zawsze stara siA dostrze a opcje i nieprzewidywalne ewentualno3ci. 4i dy nie zakada z <ry, Ke co3 jest dobre. CzAsto zawierajHc znajomo3ci zastanawia siA, czy osoba, z kt<rH zawar znajomo3 jest odpowiednia. 4ie przepada za tradycyjnymi formami znajomo3ci, sHdzHc, Ke takie znajomo3ci krApujH i o raniczajH. "ercepcjonista w pracy stara siA robi wszystko jak najlepiej. CieszH o moKliwo3ci zmiany spraw w ostatniej c!wili, nie uznajHc za zasadne zaatwienia jej od rAki. EeKeli istnieje moKliwo3 po odzenia pracy z zabawH, zawsze to wykorzystuje. -szelkie problemy odkada na o
str. '>
p<Dniej, przynajmniej do momentu,
dy ic! rozwiHzanie staje siA
czynno3ciH niezbAdnH. 4ie lubi podejmowa krApujHcyc! decyzji, a zanim to uczyni, du o siA wa!a. "referuje swobodny tryb pracy swojej i innyc!. 4ajatrakcyjniejszymi zawodami dla percepcjonisty sH takie, kt<re umoKliwiajH mu okre3lenie wasnyc! plan<w i duKH swobodA dziaa, Mnp.$ aktor, dziennikarz, radca prawny, kelner, wydawca, itp.N. ?acjonalista jest stanowczy i dobrze zor anizowany. Eest zdecydowany w dziaaniu i narzuca swojH wolA innym. "ostApuje z odnie z zaoKonym planem dziaania, zmierzajHc prosto do celu. Zawsze c!ce mie racjA i wykonywa wszystko najlepiej. 9ubi uKywa s<w podkre3lajHcyc! je o zdecydowanie Mnp.$ FnaleKyG, FtrzebaG, FpowinniG, itp.N. CzAsto sprawia wraKenie, sztywne o i spiAte o. ?acjonalista w kontaktac! z innymi jest stanowczy i wadczy. /czekuje od innyc!, Ke zmieniH swoje nastawienie, jeKeli nie jest ono z odne z je o oczekiwaniami. /mawiajHc plany, zawsze ustala nieprzekraczalne terminy. 4ajistotniejsze sH dla nie o wyniki i osiH niAcia. - rozmowie skupia siA na tre3ci przekazu. 4i dy nie odbie a od aktualnie omawiane o tematu. Eest punktualny i przestrze a wszystkic! ustalonyc! termin<w. Eest zwolennikiem tradycyjnyc! form znajomo3ci, dyK to daje mu poczucie pewno3ci. "referuje stabilne i bezpieczne znajomo3ci. ?acjonalista w pracy stara siA zawsze trzyma przyjAtyc! plan<w. 9ubi, dy wszystkie je o sprawy sH ustabilizowane i zako,czone. +kupia siA wyHcznie na pracy do czasu jej zako,czenia, pomijajHc moKliwo3 po odzenia jej z zabawH. CzAsto prowadzi listA spraw do zaatwienia, zaznaczajHc na niej fakt zaatwienia cze o3 do ko,ca. -szystkie problemy stara siA rozwiHzywa natyc!miast, nie odkadajHc ic! na p<Dniej. "referuje zor anizowany i 3ci3le kontrolowany tryb pracy swojej i innyc!. 4ajatrakcyjniejszymi zawodami dla racjonalisty sH takie, kt<re
str. '=
wyma ajH
dobre o
zor anizowania
Mnp.$
ksiA owy,
administrator,
urzAdnik, sAdzia, inspektor, itp.N.
2g9lna charakterystyka typ9w

Aby m<c okre3li sw<j typ osobowo3ci, w pierwszym kroku naleKy odpowiedzie sobie na pytania dotyczHce naszyc! preferencji we wszystkic! czterec! rupac! pobudzania. EeKeli pojawiajH siA wHtpliwo3ci, naleKy zastanowi siA, kt<re cec!y w danej preferencji majH przewa A i te wa3nie wybra. 0ombinacja czterec! wybranyc! przez nas preferencji wskaKe jeden z szesnastu typ<w osobowo3ci. 0iedy okre3limy juK jakH mamy preferencjA w danej posu ujHc siA odpowiednim zestawieniem, c!arakterystycznH dla nasze o typu. 0aKdej preferencji odpowiada odpowiednia litera alfabetu$ , B .ntrowersja Man . ,ntroQertN / B 8kstrawersja Man . /RtraQertN N B .ntuicja Man . iNtuitionN + B Zmysowo3 Man . +ensin N B B /dczuwanie Man . Beelin N - B My3lenie Man . -!inkin N P B "ercepcjonizm Man . PerceptionN F B ?acjonalizm Man . Fud mentN +ymbol okre3lajHcy nasz typ. -ystarczy wiAc zoKy napis z tyc! liter. "oHczenie wskazanyc! liter w czteroliterowH kombinacjA, daje siA odczyta c!arakterystykA dla swoje o typu w poniKszej tabelce$
*yp osobowo3ci .+*E C!arakterystyka +ystematyczny, solidny, sumienny, dokadny, ostroKny, Copyri !t by -ydawnictwo Zote My3li & Andrzej +tefa,czyk
rupie, moKemy listA cec!
sprawdzi
str. (&
*yp osobowo3ci
C!arakterystyka pracowity, realista, staranny, zawsze ko,czy zadania, ceni !ierarc!iA, trzyma siA fakt<w i detali, dotrzymuje zobowiHza,, osiH a cele, dba o utrzymanie status Suo. "raktyczny, realista, niezaleKny, spontaniczny, pilny, analityczny, rzeczowy, lo iczny, nie lubi by skrApowany, lubi ryzyko, atwo przystosowuje siA do okoliczno3ci. Zaradny, wylewny, realistyczny, spontaniczny, czujny, ener iczny, aktywny, szybki, przekonujHcy, zrAczny, elastyczny, pra matyczny, lubi Kartowa, niczym siA nie przejmuje. +ystematyczny, lo iczny, analityczny, obiektywny, bezpo3redni, praktyczny, zor anizowany, bezosobowy, konstruktywny, skrupulatny, odpowiedzialny, wydajny, lubi decydowa. /ddany, skrupulatny, lo iczny, pedantyczny, opieku,czy, drobiaz owy, cierpliwy, tradycyjny, lojalny, zor anizowany, odpowiedzialny, Kyczliwy, sumienny, lubi poma a innym. *roskliwy, a odny, skromny, rozsHdny, spostrze awczy, lojalny, spokojny, spontaniczny, z odny, wyrozumiay, wsp<czujHcy, ufny, otwarty, atwo przystosowuje siA do okoliczno3ci, nie narzuca innym swoic! po lHd<w, ma skonno3 do trzymania siA na uboczu, szuka !armonii, lubi zapewnia dobre samopoczucie. "rzyjazny, wylewny, przyjacielski, towarzyski, rozmowny, wesoy, entuzjastyczny, pozytywnie nastawiony do innyc!, aktywny, tolerancyjny, atwo przystosowuje siA do okoliczno3ci, lubi Kartowa, zawsze jest c!Atny do wsp<pracy, ni dy siA nie przejmuje.
.+*"
8+*"
8+*E
.+1E
.+1"
8+1"
str. ('
*yp osobowo3ci
C!arakterystyka +olidny, konsekwentny, zor anizowany, serdeczny, towarzyski, bezpo3redni, odpowiedzialny, dokadny, skrupulatny, lojalny, wraKliwy, wsp<czujHcy, tradycyjny, dobrze wsp<pracuje z r<wnie solidnymi ludDmi, c!Atny do wsp<pracy. @czuciowy, pracowity, obowiHzkowy, wsp<czujHcy, wytrway, stanowczy, lojalny, tw<rczy, idealista, pow3ciH liwy, Aboki, zorientowany na przyszo3, rozumie naturA ludzkH, lubi samotno3, nie wyma a po3wiAcania mu duKej uwa i. *w<rczy, a odny, wsp<czujHcy, obowiHzkowy, oddany, pow3ciH liwy, delikatny, lojalny, zamy3lony, ciekawy, idealista, atwo wczuwa siA w innyc!, atwo przystosowuje siA do okoliczno3ci, ma duKe poczucie !umoru, trudno o rozszyfrowa, systematycznie dHKy do celu, skupia siA na warto3ciac! po3wiAcajHc im Kycie, dHKy do osiH niAcia doskonao3ci, potrafi przyciH a innyc! wok< wsp<lne o celu. +pontaniczny, tw<rczy entuzjastyczny, wszec!stronny, niezaleKny, spostrze awczy, Kyczliwy, niespokojny, ener iczny, wyrazisty, atwo dostrze a moKliwo3ci, ma duKH wyobraDniA +erdeczny, tolerancyjny, lojalny, idealista, wyrazisty, sowny, odpowiedzialny, miy, ener iczny, dyplomatyczny, niespokojny, posiada inicjatywA, entuzjastycznie nastawiony, lubi wspiera innyc!. 4iezaleKny, wizjoner, krytyczny, przenikliwy, wyma ajHcy, lo iczny, stanowczy, tajemniczy, teoretyczny, ory inalny, my3li systematycznie, posiada nowatorskie spojrzenie na rzeczy, stale szuka nowyc!
8+1E
.41E
.41"
841"
841E
.4*E
str. ((
*yp osobowo3ci
C!arakterystyka rozwiHza,, ufa we wasne moKliwo3ci +ceptyczny, lo iczny, bezstronny, pow3ciH liwy, spektakularny, precyzyjny, ory inalny, my3liciel, teoretyczny, niezaleKny, autonomiczny, poznawczy, nie lubi postApowa w spos<b oczywisty, akceptuje to co uwaKa za prawdA. "rzedsiAbiorczy, zdolny, tw<rczy, niezaleKny, otwarty, analityczny, teoretyczny, zaradny, pomysowy, pobudza do my3lenia, lubi nowoczesno3 i kompleksowo3, wierzy w swoje zdolno3ci i moKliwo3 pokonywania wyzwa,, nie lubi rutyny, potrzebuje swobody dziaania. 9o iczny, analityczny, zdecydowany, twardy, uczciwy, teoretyczny, obiektywny, krytyczny, prostolinijny, wszystko planuje z wyprzedzeniem, pobudza do my3lenia, nie potrafi odmawia, wyc!odzi na przeciw wyzwaniom.
.4*"
84*"
84*E
-emperament
*emperament jest wrodzonym zespoem cec! osobowo3ci czowieka, kt<ry okre3la je o stosunek do otoczenia. 0aKdy czowiek rodzi siA z okre3lonym temperamentem, kt<ry w miarA postApujHce o procesu dojrzewania, pod wpywem interakcji z otoczeniem, podle a powolnym zmianom. Cec!y temperamentu w znacznym stopniu okre3lajH odporno3 czowieka na stres. *o, co c!arakteryzuje pojAcie temperamentu to je o$

wz lAdna stao3 Mwszelkie zmiany dokonujH siA powoliN, podoKe biolo iczne Mcec!y temperamentu mo H wynika z enetycznyc! predyspozycjiN,
str. (%
obecno3
od
urodzenia
MjuK
niemowlA
manifestuje
sw<j
temperamentN.
0oncepcjH temperamentu zajmowano siA od wiek<w. "ierwszH znanH koncepcjA opracowa recki lekarz i filozof Iipokrates w T wieku p.n.e. /dkry on duKe podobie,stwo w cec!ac! c!arakter<w badanyc! przez siebie pacjent<w pozwalajHce mu na wyodrAbnienie kilku podstawowyc! rup r<KniHcyc! siA sposobem zac!owania. Iipokrates doszed do wniosku, Ke ludzie naleKHcy do danej rupy, zac!owujH siA podobnie, przez co moKna z duKym prawdopodobie,stwem przewidzie reakcje osoby naleKHcej do danej rupy na okre3lone sytuacje Kyciowe. -yodrAbni on cztery takie rupy$
Sangwinikw
9udzi, kt<rzy byli optymistami, zac!owywali siA i lubili siA bawi. o3no, sp<Dniali siA
Cholerykw
9udzi, kt<rzy mieli potrzebA przewodzenia innym i prowadzenia wszelkie o rodzaju debat i spor<w.
elancholikw
9udzi, kt<rzy mieli potrzebA utrzymania adu wewnAtrzne o i zewnAtrzne o oraz ule ali nastrojom w wiAkszym stopniu od innyc!.
!legmatykw
9udzi, kt<rzy woleli zajmowa pozycjA obserwatora, podejmujHc dziaanie jedynie, dy inni o tym decydowali.
str. (6
Iipokrates nawiHzujHc do po lHd<w 8mpedoklesa, dotyczHce o czterec! Kywio<w$ o nia, wody, powietrza oraz ziemi, wyodrAbni cztery soki or anizmu stanowiHce naturA ciaa. Lyy nimi$ krew, fle ma, K< oraz czarna K<. Iipokrates uwaKa, Ke stan zdrowia czowieka zaleKy od proporcji tyc! sok<w w or anizmie. /ptymalne proporcje sH Dr<dem zdrowia, a ic! brak powoduje c!oroby. Z kolei przewa a jedne o z tyc! sok<w, okre3la rodzaj temperamentu czowieka. )&& lat p<Dniej inny recki lekarz 2alen, wykorzystujHc teoriA
Iipokratesa stworzy pierwszH typolo iA temperamentu. -yr<Kni i opisa szcze <owo dziewiA temperament<w, bAdHcyc! wariacjH czterec! podstawowyc! uzaleKnionyc! od sok<w$
Grwi Eej przewa a odpowiadaa san winikom Mwyraz sanguis w jAzyku aci,skim oznacza krewN.
Blegmy Eej przewa a odpowiadaa fle matykom Mwyraz phlgma w jAzyku aci,skim oznacza fle mAN.
H9ci Eej przewa a odpowiadaa c!olerykom Mwyraz chol w jAzyku aci,skim oznacza K<N.
1zarnej 9ci Eej przewa a odpowiadaa melanc!olikom Mwyraz melas chol w jAzyku aci,skim oznacza czarnH K<N.
str. (5
+angwinik to czowiek o Kywym i zmiennym usposobieniu. Eest wesoy i spontaniczny. C!arakteryzujH o pytkie emocje i duKa ruc!liwo3. "otrzebuje duKo miejsca do swojej aktywno3ci. Eest zr<wnowaKony i atwo dostosowuje siA do zmieniajHcyc! siA warunk<w Kycia. 1holeryk to czowiek watowny, wybuc!owy i rozdraKniony. Eest mao wytrway w dziaaniu. C!arakteryzujH o trwae, c!o niere ularne emocje. Eest aktywny i pobudliwy. Lrakuje mu opanowania. (elancholik to czowiek bierny. #ominuje w nim smutek. 4ie jest odporny na dziaanie silnyc! bodDc<w Mmo H one by Dr<dem zaburze, w je o zac!owaniuN. Ee o emocje sH silne, trwae i Abokie. Blegmatyk to czowiek mao pobudliwy, ale wytrway w dziaaniu. Eest osobH zr<wnowaKonH i powolnH. Ee o emocje sH do3 powierzc!owne. Eest odporny na dziaanie silnyc! i du otrwayc! bodDc<w. #o typolo ii temperament<w Iipokratesa72alena odwoywao siA wielu wsp<czesnyc! psyc!olo <w$ "awow, 9ittauer czy 8ysenck. ?osyjski fizjolo , .wan "awow, opracowa typolo iA ukadu nerwowe o. -ysunH on !ipotezA, Ke r<Knice miAdzy jednostkami sprowadzajH siA do kombinacji o raniczonej liczby wa3ciwo3ci ukadu nerwowe o. *ymi wa3ciwo3ciami sH$
+ia procesu pobudzenia Eest to zdolno3 kom<rek nerwowyc! do wytrzymywania du otrwae o lub kr<tkotrwae o, ale silne o pobudzenia.
+ia procesu !amowania Eest to atwo3, z jakH ukad nerwowy tworzy warunkowe reakcje !amulcowe.
?<wnowa a proces<w nerwowyc!
str. ()
Eest to stosunek miAdzy siH procesu pobudzenia i siH procesu !amowania.
?uc!liwo3 proces<w nerwowyc! Eest to szybko3 zmiany jedne o procesu nerwowe o w dru i.
4a
podstawie
tyc!
wa3ciwo3ci
wyodrAbni
cztery
typy
ukadu
nerwowe o, odpowiadajHce klasyfikacji temperament<w Iipokratesa7 2allena$
*yp silny zr<wnowaKony, ruc!liwy Msan winikN
Ee o ukad nerwowy c!arakteryzuje siA duKH siH, r<wnowa H oraz ruc!liwo3ciH proces<w nerwowyc!.
*yp silny zr<wnowaKony, powolny Mfle matykN
Ee o ukad nerwowy c!arakteryzuje siA duKH siH i r<wnowa H proces<w nerwowyc! przy jednoczesnej maej ruc!liwo3ci.
*yp silny niezr<wnowaKony, z przewa H pobudzenia Mc!olerykN
Ee o ukad nerwowy c!arakteryzuje siA duKH siH oraz przewa H pobudzenia nad !amowaniem.
*yp saby Mmelanc!olikN
Ee o ukad nerwowy c!arakteryzuje siA sabo3ciH procesu pobudzenia, jak i !amowania oraz maH odporno3ciH na dziaanie silnyc! bodDc<w dodatnic! oraz !amulcowyc!.
str. (;
Rys 2. Typ ukadu nerwowego i odpowiadajce mu temperamenty.
*eoria temperamentu "84 Mod pierwszyc! liter wyr<Knionyc! czynnik<wN, zostaa opracowana przez niemieckie o psyc!olo a Iansa 8ysencka, kt<rH stworzy na podstawie rozwaKa, teoretycznyc! opisanyc! w literaturze, wynikac! bada, innyc! oraz wasnyc! obserwacji. 8ysenck doszed do wniosku, Ke struktura osobowo3ci skada siA z trzec! niezaleKnyc! czynnik<w$

"syc!otyczno3ci MPN 8kstawersji MEN 4eurotyczno3ci MNN
0aKdy z trzec! wymienionyc! czynnik<w jest skrajnH formH pewnej
str. (>
ciH o3ci miAdzy dwoma bie unami. . tak bie unem przeciwstawnym dla psyc!otyczno3ci jest brak psyc!otyczno3ci. Lie unem przeciwstawnym dla ekstrawersji jest introwersja Mterminy ekstrawersja i introwersja zapoKyczy od Eun aN. 4atomiast bie unem przeciwstawnym dla neurotyczno3ci jest r<wnowa a emocjonalna. "oniKsza tabelka przedstawia zestawienie cec! c!arakteryzujHcyc! jednostki 7 skrajnie psyc!otyczne, skrajnie ekstrawertyczne i skrajnie neurotyczne$
Eednostka psyc!otyczna a resywna, c!odna, e ocentryczna, bezosobowa, impulsywna, aspoeczna, brak empatii, tw<rcza
Eednostka ekstrawertyczna towarzyska, aktywna, asertywna, poszukujHca dozna,, beztroska, dominujHca, wybuc!owa, 3miaa
Eednostka neurotyczna lAkliwa, wpadajHca w depresjA, z poczuciem winy, z niskH samoocenH, spiAta, markotna, irracjonalna, poc!liwa
8ysenck odwoywa siA do typolo ii temperament<w Iipokratesa7 2alena, w kt<rym moKna znaleD zalHKki ekstrawersji i neurotyczno3ci Mco obrazuje poniKszy rysunekN.
str. (=
Rys . !wi"ek ekstrawersji i neurotyc"no#ci " typologi $ipokratesa% &alena
,nteligencja
.nteli encjA definiuje siA najczA3ciej jako zdolno3 do uczenia siA na podstawie zebranyc! informacji, umiejAtno3 przystosowywania siA do otoczenia oraz zdolno3 do kontrolowania i rozwijania wasnyc! proces<w poznawczyc!. .nteli encja nie jest pojAciem jednolitym i jedno7 paszczyznowym. .stniejH bowiem r<Kne rodzaje inteli encji, kt<re sH wykorzystywane przez ludzi w r<Knym stopniu. MoKemy tu wyr<Kni$
.nteli encjA abstrakcyjnH Mko nitywnHN to zdolno3 do analizowania danyc!, kojarzenia fakt<w,
Eest
wykonywania operacji liczbowyc! i przeksztace, jAzykowyc!. 9udzie
str. %&
o wysokiej inteli encji abstrakcyjnej szcze <lnie dobrze radzH sobie z naturH przedmiot<w 3cisyc! Mnp.$ matematykHN.
.nteli encjA werbalnH
Eest to zdolno3 do formuowania wypowiedzi i rozumienia komunikat<w pynHcyc! od innyc! Mw formie pisemnej lub ustnejN, czyli skuteczne o komunikowania siA jednostki z otoczeniem.
.nteli encja emocjonalna
Eest to zdolno3 rozpoznawania, rozumienia i eksponowania wasnyc! emocji, a takKe umiejAtno3 oddziaywania na emocje innyc!. Z pojAciem inteli encji emocjonalnej zwiHzane sH pojAcia empatii oraz asertywno3ci.
.nteli encja spoeczna
Eest to zdolno3 do Kycia w spoecze,stwie Mprzystosowywania siA do otoczenia i oddziaywania na nieN. .nteli encja spoeczna w pewnym stopniu pokrywa siA z inteli encjH emocjonalnH.
.nteli encja tw<rcza
Eest to zdolno3 do tworzenia nowyc! artefakt<w kultury Mnp.$ tworzenia nowyc! pojAN. 9udzie o wysokiej inteli encji tw<rczej c!arakteryzujH siA duKH innowacyjno3ciH i pomysowo3ciH.
Potrzeby
"otrzeby to wyma ajHcy zaspokojenia czynnik w Kyciu czowieka, kt<ry jest stabilizatorem wewnAtrznej motywacji. -edu teorii ameryka,skie o psyc!olo a Abra!ama MasloQa, potrzeby majH c!arakter !ierarc!iczny. Czowiek zawsze dHKy do zaspokojenia swyc! potrzeb,
str. %'
poczHwszy od najniKszyc! do najwyKszyc!. 4iezaspokojenie potrzeby niKsze o rzAdu sprawia, Ke zaspokojenie potrzeby wyKsze o rzAdu zostaje utrudnione, a czasem nawet staje siA niemoKliwe do zaspokojenia. MasloQ podzieli potrzeby czowieka na piA rup, uoKonyc! z odnie
z kolejno3ciH ic! zaspokajania. Mamy wiAc potrzeby$
Bizjologiczne
2<d, pra nienie, oddyc!anie, sen, seks, itd.
?ezpieczeEstwa
"otrzeby$ pewno3ci, stao3ci, wolno3ci od lAku, opieki, porzHdku, prawa, o ranicze,, itd.
)filiacji
"otrzeby$ kontakt<w miAdzyludzkic!, przynaleKno3ci, mio3ci, przyjaDni, czuo3ci, itd.
+zacunku
"otrzeby$ uznania, prestiKu, osiH niA, itd.
+amorealizacji rozumienia, odczuwania piAkna, realizacji zdolno3ci
"otrzeby$
i zainteresowa,, realizacji marze,, itd.
str. %(
Rys '. Piramida potr"e( )(rahama *aslo+a
:% Psychika i jej mechanizmy obronne

"syc!ika czowieka stale naraKona jest na dziaanie ne atywnyc! czynnik<w, kt<re powodujH narastanie lAk<w. *akim czynnikiem moKe by tumienie wewnAtrznyc! impuls<w, odbie ajHcyc! od norm, czy teK przymus przystosowania siA do wymo <w spoecznyc!. "syc!ika w obawie przed niepoKHdanymi z punktu widzenia supere o dziaaniami broni siA stosujHc wszelkie o rodzaju mec!anizmy obronne, kt<re wspoma ajH proces tumienia wasnyc! popAd<w i dHKe,. "odstawowa lista mec!anizm<w obronnyc! psyc!iki zostaa opracowana przez AnnA 1reud Mc<rkA Zy munta 1reudaN i stanowi jeden z czoowyc! kanon<w wsp<czesnej psyc!olo ii. Z upywem czasu na podstawie wieloletnic! bada,, lista ta zostaa poszerzona o kolejne mec!anizmy.
str. %%
- dalszej czA3ci zostanH om<wione nastApujHce mec!anizmy obronne$

.dentyfikacja -ypieranie "rojekcja *worzenie objaw<w "rzeniesienie +ublimacja ?eakcje upozorowane @nikanie ?acjonalizacja Znieczulanie /d radzanie siA @cieczka w bezsilno3 0reowanie r<l /pancerzanie uczu
,dentyfikacja
- procesie ksztatowania nasze o supere o MsumieniaN, czowiek przyswaja normy, kt<re zapewniajH mu poczucie bezpiecze,stwa i likwidujH lAk przed rzeczywisto3ciH. "ierwszymi osobami, kt<re FinicjujHG ten proces sH rodzice Mnp.$ F4ie dotykaj wrzHcej wody.G, F4ie rozmawiaj z nieznajomym.GN. ?odzice przekazujH dziecku normy moralne, a dziecko poprzez identyfikacjA przejmuje je od nic!. - procesie ksztatowania supere o uczestniczH nie tylko rodzice, ale r<wnieK inni. +H nimi$
krewni Mnp.$ F+uc!aj rodzic<w, bo oni wiedzH co dla ciebie najlepsze.GNU przyjaciele Mnp.$ F4ie powinni3cie siA spotyka.G, FEak nie
str. %6
p<jdziesz z nami na imprezA, to siA do ciebie wiAcej nie odezwA.GNU
nauczyciele Mnp.$ F4ie rozmawiaj na lekcji.G, FEeszcze raz to zrobisz a dostaniesz na anA.GNU przeoKeni MF4ie sp<Dniaj siA.G, FEak nie sko,czysz na czas, to nie dostaniesz premii.GNU autorytety, kt<ryc! c!cemy lub musimy suc!a.
-iele zaleKy od te o, jak nasze supere o uksztatuje siA pod ic! kierunkiem. MoKe doj3 do takiej sytuacji, dy zamieni siA ono w wewnAtrzne o tyrana. -tedy czowiek stanie siA niewolnikiem narzuconyc! norm, kt<re zacznie p<Dniej wpaja innym. .dentyfikacja z osobH ksztatujHcH nasze supere o sprawia, Ke sami zaczynamy ksztatowa supere o innyc! w podobny lub identyczny spos<b. 0iedy odczuwamy bezsilno3 wobec wyma a, autorytetu, narasta w nas lAk przed sankcjami niespenienia je o oczekiwa, Mnp.$ kara cielesna, brak akceptacji, utrata mio3ci, utrata pracyN, a to z kolei powoduje, Ke akceptujemy i speniamy te oczekiwania. 4astApuje identyfikacja z autorytetem. 0iedy sami stajemy siA takim autorytetem, zaczynamy stawia innym wyma ania, w taki sam spos<b w jaki stawiano je nam. 4ieakceptowane wcze3niej cec!y autorytetu, stajH siA naszymi cec!ami. +ztandarowym przykadem jest wojsko. 0iedy Konierz trafi do wojska, wpajane mu sH pewne 3cise zasady postApowania. Autorytet Mdow<dcaN moKe znAca siA nad szere owym Konierzem. Mimo, Ke Konierz nie akceptuje zac!owania dow<dcy, to w obawie przed konsekwencjami sprzeciwu, spenia je o wyma ania Mwypenia rozkazN. +topniowo przejmuje cec!y dow<dcy i kiedy sam zostaje dow<dcH, wa3nie poprzez identyfikacjA przenosi sc!emat postApowania w stosunku do innyc! Konierzy, w taki sam spos<b, jak je o wcze3niejszy dow<dca. 4a tej wa3nie zasadzie utrzymywana jest !ierarc!iczna struktura
str. %5
spoecze,stwa,
kt<rym
istotnH
rolA
peniH
symbole
statusu
demonstrowane przy kaKdej moKliwej sposobno3ci. -iAkszo3 ludzi zapomina, Ke autorytet, kt<ry posiadajH, jest wynikiem posiadane o symbolu statusu. *aki symbol moKna por<wna do etykietki z napisem okre3lajHcym rodzaj autorytetu. "rzykadowo, wraz z otrzymaniem etykietki FdyrektorG dostajemy r<wnieK spoecznH akceptacjA do wysuwania wyma a, w stosunku do os<b noszHcyc! etykietkA FpracownikG. .dentyfikacja z autorytetem Ma resoremN na zasadzie Fjak ty mnie, tak ja tobieG Mucisk i krzywda zostajH przeniesione na kolejne ofiaryN ma miejsce w wielu innyc! przypadkac!, kt<re obserwujemy na co dzie,. "rzykadowo osoba, nad kt<rH znAcajH siA w pracy moKe poprzez identyfikacjA przenosi sc!ematy postApowania do domu i znAca siA nad domownikami. - patolo icznyc! przypadkac! mamy do czynienia ze wzmocnieniem ne atywne o oddziaywania poprzez identyfikacjA. /soba, nad kt<rH siA znAcano, znAca siA nad innymi dwa razy mocniej, opierajHc siA na zasadzie Fjak ty mi, tak ja tobie, ale dwa razy mocniejG. "rzykadem moKe by spos<b zac!owania w a,cuc!u przeoKony7podwadny MobserwujHc o od najwyKsze o stanowiska do najniKsze oN w przypadku, dy przeoKony wyma a od podwadne o cze o3, co jest dla nie o trudne do zaakceptowania. "rezes przekazuje dyrektorowi swoje oczekiwania w spos<b stonowany MFMoKe pracownicy z pana dziau powinni pracowa po odzinac!.GN, dyrektor przekazuje swoje stanowisko kierownikowi w spos<b bardziej stanowczy MFZe wz lAdu na szcze <lnH sytuacjA, liczA, Ke pana dzia bAdzie pracowa ze zwiAkszonH wydajno3ciH, moKe po prostu pracownicy powinni zostawa po odzinac!.GN, kierownik przekazuje pracownikom stanowisko w spos<b najbardziej ry orystyczny MF- zwiHzku z zaistniaH sytuacjH bAdziemy pracowa po odzinac!, takie jest stanowisko prezesa i moje.GN.
str. %)
Mec!anizm identyfikacji przyjmuje posta reakcji a,cuc!owej, w kt<rej nawet a resor jest naraKony na oddziaywanie inne o a resora.
Eak broni siA przed identyfikacjHC .dentyfikacjA moKna przezwyciAKy przez protest i sprzeciw wobec dominacji i wyzysku ze strony autorytet<w oraz wobec przymusu przestrze ania norm od <rnyc!. 4ie pozw<l, aby inni ciA wykorzystywali, walcz o poszanowanie swojej odno3ci i indywidualno3ci, nie identyfikuj siA z autorytetami i nie przeno3 na innyc! mec!anizm<w dominacji. +pr<buj otwarcie spojrze w oczy faktom. EeKeli czujesz, Ke kto3 ciA wykorzystuje i pr<buje zniewoli, musisz zarea owa. 0onfrontacja z autorytetem Mnp.$ szczera rozmowa o swoic! odczuciac! i o tym, w jaki spos<b jeste3 traktowanyN jest konieczna, nawet jeKeli zako,czy siA poraKkH. "rzynajmniej wy rasz szacunek do siebie.
#ypieranie
0iedy realizacja jakie o3 pra nienia Mze strefy idN staje siA niemoKliwa Mze wz lAdu na zakaz ze strony supere oN, zostaje ono wyparte ze 3wiadomo3ci do pod3wiadomo3ci. 4ie znika jednak cakowicie lecz stara siA ponownie przeniknH do 3wiadomo3ci. /bjawia siA to czAsto w tzw. Fczynno3ciac! pomykowyc!G. Czynno3ciami pomykowymi sH przejAzyczenia Mnp.$ F4a wstApie c!ciabym zamknH posiedzenie.GN, przesyszenia Mnp.$ kiedy kto3 m<wi F4i dy jej nie widziaem.G, a my zrozumiemy F2dzie3 jH c!yba widziaem.GN, bAdac! w czasie pisania Mnp.$ piszemy FlubiA ciAG, a w rezultacie pojawia siA napis Fnie lubiA ciAGN, czy czytania Mnp.$ kiedy pisze Fnie jest zalecaneG, a my przeczytamy Fjest zalecaneGN. @trzymywanie wypartyc! tre3ci poc!ania duKo ener ii psyc!icznej, co
str. %;
prowadzi do osabienia i za!amowania aktywno3ci Kyciowej. -ypieranie pozwala na zapomnienie o problemac! jedynie na jaki3 czas, a przetrzymywanie wypartyc! tre3ci w pod3wiadomo3ci, powoduje wzrost napiAcia nerwowe o i utratA zdrowia. Mec!anizm wypierania jest jednym z najbardziej powszec!nyc!
mec!anizm<w w spoecze,stwie. -ynika on z nieumiejAtno3ci stawienia czoa nieprzyjemnej, budzHcej lAk czy teK poczucie winy prawdzie Mtzw.$ Fc!owanie owy w piasekGN. "rzykadem moKe by niesprawiedliwe ocenienie ucznia przez nauczyciela. 0iedy ucze, zaczyna siA broni, nauczyciel nie c!cHc utraci autorytetu, kara ucznia na anH za ze zac!owanie. - tym momencie ucze, dusi w sobie w3cieko3 i wypiera tendencjA do wyraKania sprzeciwu wobec nauczyciela w obawie przed po orszeniem sprawy. 4astApnym razem w takiej sytuacji ucze, bAdzie tumi w sobie impulsy do przeciwstawiania siA nauczycielowi w obawie przed karH. -yparty protest powr<ci jednak w postaci narastajHcej frustracji i zostanie przeniesiony na otoczenie Mnp.$ na rodzic<w, kt<rzy Fi tak nie rozumiejHGN. MoKna tu r<wnieK wspomnie o praktyce peda o icznej, pole ajHcej na wypieraniu popAd<w seksualnyc! ze 3wiadomo3ci modyc! ludzi, w kt<rej uwaKa siA przedmaKe,skie wsp<Kycie czy onanizm za czowiek w obawie przed posHdzeniem rzec!. *aka praktyka przyczynia siA do powstawania mec!anizmu wypierania. Mody o za osobA pozbawionH moralno3ci, wypiera swoje potrzeby, przez co narasta w nim frustracja Mkt<ra moKe przerodzi siA w patolo iczne zac!owania seksualne czy teK a resjAN.
Eak broni siA przed wypieraniemC "rzede wszystkim naleKy by czujnym i 3wiadomym. /twarcie wyraKa swoje uczucia, m<wi o swoic! pra nieniac! i problemac! zwiHzanyc! z ic! realizacjH.
str. %>
LHdD asertywny. My3l i m<w o swoic! odczuciac! otwarcie. "orozmawiaj z bliskimi, pozw<l im wysuc!a twoic! problem<w i posuc!aj ic! rad. ?ozwiHzanie problemu jest moKliwe jedynie, kiedy siA nad nim my3li i m<wi w spos<b otwarty Mnie za3 kiedy siA o unikaN.
Projekcja
M<wi siA, Ke$ FMoKna nie zauwaKy DdDba we wasnym oku, ale wolno krytykowa belkA w oku inne o czowieka.G. Co to oznaczaC /znacza to tyle, Ke wasne wady dostrze ane u innyc! sH przedmiotem ostrej krytyki, bez uszczerbku na wasnej osobie. "rojekcja jest procesem przeniesienia wasnyc! wad na innH osobA, dzie moKna je bezkarnie krytykowa Mmao kto lubi krytykowa siebieN. "rojekcja nie dotyczy jedynie wad, ale i uczu, dHKe, oraz innyc! cec! Mzar<wno pozytywnyc! jak i ne atywnyc!N. "ojawia siA ona zazwyczaj w nastApstwie wypierania Mtre3ci wyparte przenoszone sH na innyc!, dzie mo H by krytykowane i zwalczaneN. Mec!anizm ten jest bardzo niebezpieczny, poniewaK proces ksztatowania dojrzaej osobowo3ci ule a zatrzymaniu, a zudzenia wywoane przez projekcjA powodujH bAdy w postApowaniu. "rawda jest taka, Ke ciAKko ten mec!anizm zdemaskowa. /soba, kt<ra rzutuje Mdokonuje projekcjiN swoic! wad, dHKe, czy uczu na innyc!, zazwyczaj nie u3wiadamia sobie dziaania te o mec!anizmu. "rzykadem jest zazdrosny mHK, kt<ry zarzuca Konie, iK patrzy na innyc! mAKczyzn zbyt du o i Ke marzy o romansie, podczas dy tak naprawdA to on rzutujHc na KonA wasne pra nienia, marzy o przeKyciu romansu z innH kobietH. Mec!anizm projekcji moKe r<wnieK wystApowa w innyc!
str. %=
okoliczno3ciac!, nie bAdHcyc! nastApstwem wypierania. "rzykadem projekcji, kt<ra nie jest nastApstwem wypierania, jest rzutowanie pozytywnyc! cec! na osobA sympatycznH i ne atywnyc! na apatycznH mimo, Ke cec! tyc! osoby te mo H nie posiada Mtzw$ Fefekt !aloGN. "owodem projekcji mo H by r<wnieK przeKycia z przeszo3ci.
"rzykadem jest pracownik, kt<ry rzutuje na przeoKone o cec!y swoje o ojca i przez to czuje siA uzaleKniony od zwierzc!nika, tak samo jak by uzaleKniony kiedy3 od swoje o ojca. Mec!anizm projekcji przyczynia siA do faszywe o pojmowania
rzeczywisto3ci. Czowiek, kt<ry ma skonno3ci do depresji, postrze a 3wiat jako szary i peen ludzi r<wnie nieszczA3liwyc! jak on. "rzykadem jest osoba, kt<ra z jakie o3 powodu przestaa wierzy w mio3 Mpowodem moKe by nieudany zwiHzekN. *aki czowiek rzutuje na innyc! swoje przekonania dotyczHce braku wiary w mio3 twierdzHc, Ke nikt nie jest w stanie okre3li i opisa te o uczucia, a co za tym idzie musi ono by iluzjH Mnp.$ F. tak wszyscy ludzie dobierajH siA w pary na zasadzie wzajemne o ukadu. 0ierujH siA przy tym jedynie zauroczeniem albo c!emiH.GN. Z kolei czowiek zakoc!any jest bardziej optymistycznie nastawiony do Kycia, widzi kolorowy i piAkny 3wiat, a wok< samyc! zakoc!anyc! ludzi Mnp.$ F*o mio3 sprawia, Ke ludzie c!cH by razem.GN.
Eak broni siA przed projekcjHC "rzede wszystkim, naleKy zdawa sobie sprawA z wasnyc! wad i nauczy siA samokrytyki. Zanim zaczniesz ko o3 krytykowa zadaj sobie pytanie dlacze o to robisz. MoKe jedynym powodem krytyki z *wojej strony jest to, Ke zac!owujesz siA w taki sam spos<b jak osoba, kt<rH krytykujesz. EeKeli posiadasz Copyri !t by -ydawnictwo Zote My3li & Andrzej +tefa,czyk
str. 6&
wady, kt<re krytykujesz u innyc! moKe warto skrytykowa je u siebie.
-worzenie objaw9w
Mec!anizm ten pole a na tym, Ke czowiek kieruje a resjA sam przeciw sobie Mo ile nie uda mu siA skierowa jej na otoczenie, w czym skutecznie moKe mu przeszkadza supere oN i tworzy objawy. Mec!anizm ten daje 3wiadomo3 cierpienia, a cierpienie przyciH a uwa A innyc!, wzbudzajHc w nic! c!A przyj3cia z pomocH. *worzenie objaw<w jest odbieraniem sobie Kycia na raty. /bjawy do3 szybko przyjmujH posta c!roniczne o sc!orzenia. "rzykadowo, w wyniku frustracji Kyciem, w kt<rym cierpi siA na$ brak ruc!u, powtarzalno3 codziennyc! czynno3ci, tumienie pra nie, seksualnyc!, o raniczony rozw<j indywidualny Mprzez konformizmN, brak moKliwo3ci zwiAkszenia poczucia wasnej warto3ci, odzenie siA z zaci3niAtymi zAbami z niskim statusem spoecznym 7 nastApuje wyparcie 3wiadomo3ci wasne o zniewolenia. Eednostka nie mo Hc odrea owa na zewnHtrz swoic! frustracji MnajczA3ciej z powodu wyrzut<w sumieniaN, kieruje a resjA na siebie, cze o skutkiem jest powstanie objaw<w zar<wno fizycznyc! jak i psyc!icznyc! Mkt<re mo H wystApowa razem lub oddzielnieN. #o najczA3ciej spotykanyc! objaw<w fizycznyc! zalicza siA$
lodowate stopy i donie skonno3 do obfite o pocenia siA arytmia i kucie serca zawroty owy
str. 6'
za wysokie lub za niskie ci3nienie drKenie rHk nieKyt i owrzodzenie KoHdka oraz jelit b<le owy napiAcie miA3niowe w okolicy karku
-3r<d objaw<w psyc!icznyc! moKna wymieni przede wszystkim$
niepok<j i napiAcie wewnAtrzne draKliwo3 dekoncentracja skonno3 do depresji utrata po ody duc!a apatyczno3 poczucie niKszej warto3ci narastajHca bojaDliwo3
4a wymienione objawy c!oruje bardzo wiele os<b, z cze o wiAkszo3 ba atelizuje dole liwo3ci i stara siA leczy sama. 9udzie nie rozumiejH te o mec!anizmu i wypierajH ze 3wiadomo3ci moKliwo3 psyc!iczne o podoKa objaw<w Mkt<re mo H siA z czasem nasiliN.
Eak broni siA przed tworzeniem objaw<wC "rzede wszystkim poprzez szukanie przyczyn tworzenia objaw<w, bycie aktywnie ukierunkowanym na 3wiat zewnAtrzny i zdrowe odrea owywanie a resji w obronie koniecznej. Musisz znaleD sobie cel w Kyciu, robi co3, co pozwoli ci przeama efekt rutyny. 4ie st<j w miejscu, weD sprawy w swoje rAce, dziaaj aktywnie Copyri !t by -ydawnictwo Zote My3li & Andrzej +tefa,czyk
str. 6(
i otw<rz siA na 3wiat zewnAtrzny. Zawsze odrea owuj a resjA w obronie koniecznej na obiekcie, kt<ry jH wywouje, ni dy na obiekcie zastApczym Mtzw.$ FkoDle ofiarnymGN.
Przeniesienie
"rzeniesienie jest tec!nikH podobnH do tworzenia objaw<w jednak czowiek nie kieruje a resji przeciw sobie, lecz przeciw obiektom zastApczym. /biekt zastApczy ponosi wszelkie skutki odrea owania jednostki. "o odrea owaniu urazu jednostka czuje ul A i odprAKenie. +kutki mec!anizmu przeniesienia mo H by szkodliwe spoecznie, poniewaK przeniesione tre3ci i tendencje po jakim3 czasie powracajH jak bumeran do przenoszHce o. 0iedy obiektem zastApczym odrea owywanyc! a resywnyc! impuls<w sH osoby sabsze, a resja jest przenoszona w d< do coraz sabszyc! jednostek. -a3ciwym kierunkiem odrea owania jest wystHpienie przeciwko
bezpo3redniemu czynnikowi powodujHcemu frustracjA a nie czynnikowi zastApczemu. *rzeba jednak zac!owa umiar Mzasada akcja7reakcja, czyli$ FjeKeli mnie uderzasz z jakH3 siH z takH samH siH ci oddamGN. Mec!anizm przenoszenia nie dotyczy jedynie a resywnyc! zac!owa,. "rzeniesieniu moKe ulec r<wnieK potrzeba mio3ci. - takim wypadku obiektem zastApczym moKe sta siA np. zwierzA. #op<ki w takim przypadku przeniesienie dotyczy potrzeby mio3ci 7 nie jest szkodliwe, jednak w momencie, dy przeniesieniu podle a r<wnieK potrzeba seksualna, mamy do czynienia z perwersjH seksualnH MzboczeniemN. "otrzeba dHKenia do wadzy moKe np. zosta przeniesiona na dziaalno3 peda o icznH, dzie nauczyciel Mosoba pra nHca wadzyN moKe wypr<bowa na uczniu Mobiekcie zastApczymN skuteczno3 swojej wadzy
str. 6%
i autorytetu. 4ajprostszym przykadem mec!anizmu przeniesienia jest przeniesienie potrzeby posiadania kolekcji rzadkic! woz<w MniemoKliwej do zrealizowania z powod<w materialnyc!N na kolekcjonowanie modeli tyc! samoc!od<w. "rzykadem zdrowe o przeniesienia popAdu a resji jest uprawianie jakie o3 sportu o c!arakterze wsp<zawodnictwa Mnp.$ sztuki walki, koszyk<wki, itp.N. .nnym przykadem zdrowe o przeniesienia jest aktywne zaan aKowanie siA w jakH3 dziaalno3 na rzecz innyc! ludzi Mnp. praca w stowarzyszeniu, fundacji, czy partii politycznej dHKHcej do poprawy warunk<w KyciaN. - przeniesieniu te o rodzaju kryje siA za roKenie, dy cele or anizacji, w kt<rej dziaamy wywierajH ne atywny wpyw na otoczenie Mnp.$ dyskryminacja rasowaN.
Eak broni siA przed przeniesieniemC "rzede wszystkim naleKy trzyma siA sobie na rezy nacjA z nic!. <wnyc! cel<w i nie pozwala
?ozmawiaj otwarcie o swoic! marzeniac! i nie odstApuj od ic! realizacji. 4ie pr<buj realizowa nicze o na siA, za wszelkH cenA. Zamiast te o, zac!owaj cel w 3wiadomo3ci i postApuj elastycznie dopuszczajHc r<Kne warianty je o realizacji. EeKeli przenosisz swoje pra nienia na obiekty zastApcze, zdaj sobie sprawA, Ke zaspokojenie pra nienia jest jedynie zaspokojeniem zastApczym.
+ublimacja
A resjA moKna rozadowa przykadowo poprzez aktywne uprawianie sportu. #odatkowH korzy3ciH jest poprawa kondycji fizycznej. 4iewykorzystana ener ia, kt<ra mo aby by uwolniona w zym kierunku Mpod wpywem presji dHKe, a resywnyc!N, znajduje uj3cie w uprawianej dyscyplinie. #ziaanie takie okre3la siA mianem sublimacji a resywnyc!
str. 66
impuls<w, czyli przenoszeniem a resywnyc! dHKe, na korzystne z punktu widzenia otoczenia dziaania. "roblem pole a na tym, Ke jednostka nie zastanawia siA nad przyczynH swojej a resji, nie staje twarzH w twarz z problemem, co moKe siA na niej zem3ci, bowiem przyczyna a resji pozostaje w dalszym ciH u czynna. "odobnie dzieje siA z popAdem seksualnym tyle, Ke tu sprawa siA bardziej komplikuje. +ublimacja nie moKe zaspokoi, ani wyciszy czy teK zastHpi popAdu seksualne o. 4a romadzona ener ia co prawda moKe zosta skierowana na inne dziaania Mnp. dziaalno3 ospodarczH, reli ijnH czy naukowHN, ale jest to nic inne o jak !amowanie i wypieranie swoic! potrzeb seksualnyc!. 0to bowiem pra nie Ky w pokoju i !armonii ze 3wiatem, wyzby siA a resji, ten musi swobodnie wyraKa swoje potrzeby seksualne i zaspakaja je. "ra nie wojny tylko ten, kto przestrze a surowyc! zasad moralno3ci seksualnej. -yzwolenie seksualne, kt<re obserwuje siA w ostatnic! dziesiAcioleciac!, nie jest upadkiem obyczaj<w, a sy naem narastajHcej potrzeby pokoju w3r<d ludzi. -yzwolenie wciHK trwa, przez co mec!anizm sublimacji seksualnej powoli zanika. 0aKdy, kto wzywa do sublimowania potrzeb seksualnyc!, musi mie ukryte lub wyparte dHKenie do wadzy i dominacji. *akiej osoby nie naleKy traktowa powaKnie.
Eak broni siA przed sublimacjHC "rzede wszystkim przez swobodny rozw<j odrea owywanie a resji w obronie koniecznej. seksualny i zdrowe
4ie wstydD siA otwarcie rozmawia na temat seksu i swoic! potrzeb. "amiAtaj, Ke potrzeba a resji u zdrowe o czowieka, jest jedynie potrzebH odrea owania w obronie koniecznej Mprzed atakiem,
str. 65
o raniczeniami, przeszkodami, zniewoleniemN. Zawsze odrea owuj a resjA w obronie koniecznej na obiekcie, kt<ry jH wywouje, ni dy na obiekcie zastApczym Mtzw.$ FkoDle ofiarnymGN.
.eakcje upozorowane
?eakcje upozorowane sH przykadem mec!anizm<w uaktywnianyc! przez surowe supere o. .mpuls z warstwy id Mnp.$ potrzeba obraKenia znienawidzonej osobyN wywouje lAk i sprzeciw surowe o supere o, kt<re nie pozwala na okazanie wro o3ci MFdobry czowiek nie zna uczucia nienawi3ciGN, wiAc jednostka broni siA za pomocH pozorowanyc! reakcji Mnp.$ przez okazanie przesadnej uprzejmo3ciN. /znacza to, Ke czowiek oszukuje sam siebie poprzez od rywanie komedii wobec swoje o ja i wobec otoczenia. Autentyczne emocje sH tumione wewnHtrz, a na zewnHtrz emitowane sH emocje odwrotne. "rzykadowo osoba, kt<ra paa nienawi3ciH jest mia. Eedyne co jH w takim wypadku demaskuje to to, Ke jest mia przesadnie Mi to zazwyczaj w momencie, kiedy powinna zac!owywa siA inaczejN. "odczas od rywania tej komedii fundament fizyczny psyc!iki Mukad nerwowy, or any wewnAtrzne, itd.N nicze o nie udajH i starajH siA broni przed oszustwem na wasny spos<b. Ciao zawsze m<wi prawdA Mnp.$ osoba, kt<ra kamie czAsto odwraca sw<j wzrokN. ?eakcje upozorowane pozwalajH na redukcjA lAku i dyplomatyczne zmylenie otoczenia. Eednak blokujH one moKliwo3 szczerej, otwartej i oczyszczajHcej atmosferA konfrontacji z otoczeniem. Czowiek, kt<ry stosuje ten mec!anizm, szybko staje siA obudny i zakamany Mw pierwszej kolejno3ci oszukuje siebie, a kiedy uwierzy w swoje kamstwa, oszukuje innyc!N. 4ajlepszym przykadem jest pracownik, kt<ry czAsto przeKywa stres w pracy, spowodowany zac!owaniem przeoKone o. 0iedy w pracowniku romadzi siA zo3 oraz tumiona i wypierana c!A a resji, zaczyna
str. 6)
nienawidzi swoje o szefa. 4ie okazuje mu te o, poniewaK surowe supere o nie pozwala mu na to. - miejsce nienawi3ci pojawia siA sztuczna reakcja B przesadna serdeczno3 i uprzejmo3. "racownik jest miy i uprzejmy dla szefa, non stop prawi mu komplementy Mzbyt czAstoN.
Eak broni siA przed reakcjami upozorowanymiC "rzede wszystkim przez szczere wyraKanie po lHd<w i uczu oraz postApowanie z odnie z wasnymi odczuciami. LHdD szczerH i otwartH osobH. 4ie ukrywaj swoic! uczu i po lHd<w, podziel siA nimi z innymi. Zac!owuj siA zawsze z odnie z tym, co czujesz. "amiAtaj, Ke nawet naj orsza prawda jest lepsza od drobne o kamstwa. /szukiwanie siebie i innyc! nie jest dobrym pomysem, bowiem inni potrafiH odczuwa autentyczne uczucia M*y teK to potrafisz, musisz jedynie wsuc!a siA we wasne odczuciaN.
Inikanie
Mec!anizm unikania pole a na uciekaniu od wszystkie o, co wywouje lAk i moKe zako,czy siA trudnH do zaakceptowania poraKkH. 4ajprostszH tec!nikH unikania, jest przyjAcie roli widza i obserwowanie z bezpiecznej odle o3ci innyc!, kt<rzy zma ajH siA z problemami. 4ajatwiej ocenia i krytykowa innyc!, kiedy zajmuje siA bezpiecznH pozycjA obserwatora a nie uczestnika Kycia. ?ola widza umoKliwia unikniAcie aktywnej konfrontacji z Kyciem i je o problemami. Z bezpiecznej odle o3ci, widz moKe poddawa krytyce to, co siA dzieje Fpoza nimG i napawa siA pozornym poczuciem wyKszo3ci. "rzestrze anie zasady Fnie pc!a palca miAdzy drzwiG c!roni co prawda widza przed frustracjami, ale ma r<wnieK ne atywne skutki. "rzykadem jest unikanie wyzwa, ze strac!u przed moKliwo3ciH nieporadzenia sobie, ewentualnH zH ocenH lub niedowarto3ciowaniem. *aki czowiek woli by postrze any jako le, MFM< bym to zrobi, ale mi siA nie c!ce.GN. Eest to
str. 6;
odbieranie sobie szansy na osiH niAcie sukcesu, bo juK na starcie pojawia siA wHtpliwo3 FA jak sobie nie dam radyCG. Czowiek nawet nie pr<buje, usuwa siA w cie, i obserwuje jak inni zma ajH siA z problemem, krytykujHc ic! przy tym FEakbym ja to robi, to bym zrobi to lepiej, ale mi siA nie c!ce.G. -e wsp<czesnym spoecze,stwie, bardzo waKnH rolA od rywa zjawisko konkurencji. "o o, za sukcesem wyma a nieustanne o przyjmowania na siebie nowyc! wyzwa,, zma ania siA z problemami i umiejAtno3ci radzenia sobie ze stresem ciH ej rywalizacji. - takiej sytuacji wiele os<b nie wytrzymuje presji i wycofuje siA do bezpiecznej pozycji obserwatora. Zjawisko unikania zaczyna dziaa juK w okresie dzieci,stwa M <wnie w3r<d dzieci wyc!owywanyc! w autorytarnym systemieN. #zieci sH z natury aktywne, KHdne wiedzy i ciekawe 3wiata. EeKeli system wyc!owawczy nie uwz lAdnia indywidualno3ci kaKde o z nic! i narzuca jednolite normy oraz wyma ania, dzieci, kt<re nie speniH tyc! wyma a,, bAdH naraKone na kopoty i trudno3ci w nauce MnastHpi ucieczka przed osiH niAciamiN. Czowiek, kt<ry stosuje mec!anizm unikania, ucieka od otwarte o wystHpienia w obronie wasnyc! praw. Eest zadowolony, jeKeli zostawi siA o w spokoju i nie zmusza do brania na siebie odpowiedzialno3ci MF4iec! inni siA martwiH. Ea c!cA mie 3wiAty spok<j.GN. Mec!anizm unikania jest bardzo waKny z punktu widzenia !ierarc!iczne o systemu spoeczne o, dyK w systemie takim ule o3 jest istotnH cec!H. *aki system potrzebuje ludzi biernyc! Mtzw.$ Fszarej masyGN, kt<rymi moKna atwo sterowa i kt<rzy nie bAdH aktywnie protestowa przeciw dziaaniom systemu.
str. 6>
Eest jeszcze inny Mpoza rolH obserwatoraN rodzaj unikania, o kt<rym c!ciabym wspomnie. Eest nim ucieczka w innH sferA dziaania. 0iedy nie udaje siA osiH nH sukcesu w jednej dziedzinie, czowiek stara siA osiH nH sukces w innej. +tHd czAsto mamy do czynienia z sytuacjH, w kt<rej pracuje siA w zupenie innej branKy niK siA ksztacio.
Eak broni siA przed unikaniemC "rzede wszystkim przez akceptacjA rzeczywisto3ci i aktywne podej3cie do konflikt<w. 4ie unikaj konfrontacji z rzeczywisto3ciH. +ta, naprzeciw problemom 3wiadom ryzyka poraKki Mlepiej prze ra jako uczestnik Kycia niK przy lHda siA biernie jako obserwator i nie wykorzysta okazjiN. 0aKdy czowiek moKe odnie3 w Kyciu sukces, ale tylko i wyHcznie wtedy, dy nie ucieka przed aktywnym dziaaniem i problemami. "amiAtaj, skoro inni odnie3li sukces to i ty potrafisz, musisz tylko podjH wyzwanie. 4ie ma rzeczy niemoKliwyc!, sH jedynie trudne z pozoru.
.acjonalizacja
Mec!anizm racjonalizacji pole a na tumaczeniu i usprawiedliwianiu wasne o postApowania za pomocH racjonalnyc! motyw<w Mw celu ukrycia przed surowym supere o autentycznyc! motyw<w postApowaniaN. "rawdziwe motywy sH maskowane, a na plan pierwszy wysuwajH siA ar umenty nieprawdziwe, kt<re zostanH zaakceptowane przez supere o. ?acjonalizacja nie pozwala na konkretne i konstruktywne rozwiHzanie problemu. Czowiek rzuca sobie sam kody pod no i, blokujHc dro A do lepsze o zrozumienia siebie i swoje o otoczenia. "rzykad moKe stanowi pracownik, kt<ry zosta pominiAty przy awansie. "omimo te o, Ke ma on c!A do piastowania wyKsze o stanowiska, nie przyznaje siA do te o ani przed samym sobH, ani przed innymi wsp<pracownikami. +zuka
str. 6=
racjonalnej ar umentacji zaistniaej sytuacji Mnp.$ F- sumie to dobrze, Ke nie dostaem awansu, musiabym wiAcej czasu spAdza w firmie a mniej z rodzinH. "oza tym za duKa odpowiedzialno3 i moKna wylecie jak co3 p<jdzie nie tak.GN. .nnym przykadem jest usprawiedliwianie wasne o e oizmu Mnp.$ FLez walki o sukces i bez rywalizacji nie byoby postApu. *o normalne, Ke silniejszy zwyciAKa. Zaradnym ludziom naleKy siA na roda i wyKszy status. "rzecieK i tak c!odzi o pieniHdze.GN.
Eak broni siA przed racjonalizacjHC "rzede wszystkim przez wyraKanie autentycznyc! po lHd<w, pra nie, i uczu oraz suc!anie osu serca. LHdD osobH szczerH zar<wno wobec siebie jak i innyc!. +uc!aj serca, zamiast racjonalnyc! przesanek. osu
*woja intuicja to potAKne narzAdzie do walki z nieautentycznymi uczuciami, z obudH i zakamaniem. 0aKdy czowiek ma intuicjA, ale nie kaKdy umie wsuc!iwa siA w jej os. EeKeli nie potrafisz suc!a swojej intuicji lub nie umiesz odr<Kni jej osu od osu racjonalne o umysu, po3wiA troc!A czasu na relaksacjA i medytacjA. "amiAtaj, intuicja przekazuje swoje sy nay jAzykiem uczu, nie oczekuj zatem od niej sformuowanyc! w my3lac! zda, ModpowiedziN. Zamiast te o wsuc!aj siA w swoje wewnAtrzne odczucia i na tej podstawie podejmij decyzjA Mnp.$ niepok<j wewnAtrzny jest sy naem, Ke co3 jest nie tak, Ke podjAta decyzja czy wykonane dziaanie byo bAdneN.
&nieczulanie
Mec!anizm ten pole a na od radzaniu siA od problem<w poprzez znieczulanie siA i otApianie alko!olem lub narkotykami. Alko!ol pozwala na neutralizacjA wewnAtrzne o napiAcia, eliminacjA
str. 5&
lAk<w i wyrzut<w sumienia. Czowiek upojony alko!olem, czuje siA swobodny, lekki i beztroski. "odobne dziaanie majH wszelkie o rodzaju narkotyki Mnp.$ !eroina, 9+#, kokaina, itp.N. Czowiek, kt<ry pr<buje uciec od problem<w przy pomocy alko!olu czy narkotyk<w, atwo wpada w puapkA uzaleKnienia MbAdne koo nao uN. "rzez swoje uzaleKnienie wyrzHdza krzywdA nie tylko sobie Mnp.$ dole liwo3ci zwiHzane z naduKywaniem alko!olu$ marsko3 wHtroby, !ipo likemia, itp.N ale i otoczeniu Mnp.$ nietrzeDwy kierowca powodujHcy wypadek, nietrzeDwy rodzic znAcajHcy siA nad dzieckiemN. @cieczka od problemu jest tymczasowa, problem bowiem nie znika, ale z czasem powraca i kumuluje siA z innymi problemami. 0iedy problem<w jest zbyt wiele, czowiek nie daje sobie z nimi rady i potrzebuje zwiAkszy dawkA, by skuteczniej siA od nic! od rodzi. *aka sytuacja czAsto ko,czy siA przedawkowaniem, a w rezultacie ko,cowym 7 przedwczesnH i niepotrzebnH 3mierciH.
Eak broni siA przed znieczulaniemC "rzede wszystkim przez zac!owanie trzeDwo3ci oraz analizA podoKa wasnyc! stres<w i frustracji. 4i dy nie siA aj po alko!ol kiedy masz problemy, a juK w Kadnym wypadku nie pr<buj narkotyk<w. 4ikt nikomu nie broni pi alko!olu Mpoza niepenoletnimiN, ale je o naduKywanie, prowadzi do wiAkszyc! problem<w niK te, kt<re starasz siA odsunH za je o pomocH. Musisz zbada swoje emocje i znaleD przyczynA problemu, a nastApnie stanH z nim oko w oko. "roblem, z kt<rym musisz siA skonfrontowa jest prostszy do rozwiHzania od te o problemu lub tyc! problem<w, kt<re pojawiH siA w konsekwencji uzaleKnienia.
str. 5'
-iele os<b m<wi sobie, Ke w dowolnej c!wili moKe przerwa, Ke to nie jest uzaleKnienie, bo nie potrafiH przyzna, Ke wpady w puapkA nao u.
2dgradzanie si$
Mec!anizm ten pole a na od radzaniu siA od problem<w za pomocH wszelkie o rodzaju 3rodk<w psyc!otropowyc!. /d radzanie siA od uraz<w, lAk<w i depresji zapewnia na jaki3 czas spok<j i r<wnowa A, daje uczucie odprAKenia, beztroski i panowania nad sytuacjH. Mec!anizm ten a odzi objawy jedynie tymczasowo nie likwidujHc ic! ani nie likwidujHc ic! przyczyn. "rotest duszy i ciaa zostaje stumiony lecz nadal pozostaje aktywny wewnAtrznie. Jrodki psyc!otropowe sH substancjami c!emicznymi, kt<re dziaajH na centralny ukad nerwowy Mnp.$ Qalium, adumbran, librium, preRieten, tranRilium, itd.N. #ziaanie tyc! 3rodk<w czyni FcudaG$ przywraca spok<j wystraszonemu, poprawia nastr<j przy nAbionemu. Cud trwa jednak do momentu, do kt<re o substancja c!emiczna jest aktywna w or anizmie. /d radzanie siA za pomocH lek<w od rzeczywisto3ci, kt<ra budzi lAk, sprawia, Ke czowiek pozostaje zdolny do pracy i Kycia rodzinne o Mjest nadal przystosowany do Kycia w spoecze,stwieN. - ten spos<b nie dopuszcza siA do ujawnienia niepokojHcyc! rozmiar<w cierpienia psyc!iczne o ludzi. *aka sytuacja korzystna jest r<wnieK dla !ierarc!iczne o systemu spoeczne o, bowiem dziAki temu utrzymuje siA spok<j, ad i porzHdek w spoecze,stwie. / wiele atwiej kierowa ludDmi otApionymi przez 3rodki psyc!otropowe, niK trzeDwo i racjonalnie my3lHcymi.
Eak broni siA przed od radzaniem siAC "rzede wszystkim przez w lHd w przyczyny objaw<w i rozpracowywanie
str. 5(
Eak broni siA przed od radzaniem siAC ic!. "amiAtaj, Ke 3rodki psyc!otropowe nie rozwiHKH problem<w, odsunH je na c!wilA, pozwolH na od rodzenie siA, ale nie zlikwidujH ic!. Zamiast te o lepiej uda siA na spacer, zaKy odrobinA relaksacji, porozmawia z bliskimi lub odda siA medytacji. 0iedy bAdziesz odprAKony i wyciszony, o wiele atwiej bAdzie Ci stanH na przeciw problemowi.
Icieczka w bezsilno'
Mec!anizm ucieczki w bezsilno3 pole a na uznaniu same o siebie za bezsilne o wobec Kycia i problem<w. Czowiek sam siebie skazuje na biernH postawA w Kyciu, uwaKajHc, Ke i tak nicze o nie uda mu siA zmieni Mnp.$ F*ak juK musi by.G, F4ic nie poradzA, takie jest Kycie.G, F*ak byo od zawsze i nic te o juK nie zmieni.GN. 9udzie uciekajH przed problemami uznajHc siA za bezsilnyc!. "oczucie, Ke jest siA przymusowo skazanym na bierno3 wobec Kycia ma swoje zalety. +koro nie moKna nicze o zmieni, to nie trzeba siA tym w o <le przejmowa. C!owanie owy w piasek pod pretekstem bezsilno3ci, zapewnia c!wilowy spok<j sumienia. @znanie siA za bezsilne o nasila i mnoKy problemy, zamiast je rozwiHzywa. ZwiAksza podatno3 na manipulacjA i niszczy wolno3 do samostanowienia. "ierwsza kapitulacja e o dotyczy podporzHdkowania siA jednostki autorytetom. #ziecko musi podda siA wadzy rodzic<w. Autorytet rodzic<w wymusza posusze,stwo pod roDbH sankcji$ kar i utraty mio3ci.
str. 5%
Eest to pierwsze w Kyciu do3wiadczenie nieopacalno3ci stawiania oporu, a reakcjH na nie jest 3wiadomo3 bezsilno3ci. "rzez czAstsze do3wiadczanie bezsilno3ci, supere o staje siA twardsze i bardziej stanowcze, przez co utrwala siA bierna postawa. Eednostka o silnym supere o, z wasnej nieprzymuszonej woli z oc!otH poddaje siA od <rnym normom. 4ajlepszym przykadem bezsilno3ci sH ludzie, kt<rzy podporzHdkowujH siA wadzy tyrana Mnp.$ F*yran jest nieszczA3ciem, ale jestem bezsilny wobec je o wadzy. +am nic nie zrobiA.GN. Czowiek odsuwa od siebie my3l, Ke m< by przeciwstawi siA krzywdzie, jakH mu siA wyrzHdza. 8 o kapituluje przed wyma aniami surowe o supere o. *aka sytuacja korzystna jest r<wnieK dla !ierarc!iczne o systemu spoeczne o, bowiem atwiej kierowa ludDmi, kt<rzy sH bezsilni wobec wszelkie o rodzaju dziaa,. 9udDmi, kt<rzy nie dHKH do zmian, uwaKajHc siA za bezsilnyc!.
Eak broni siA przed ucieczkH w bezsilno3C "rzede wszystkim przez deklaracjA wiary we wasne siy i zaufanie do siebie. "amiAtaj, Ke wcale nie jeste3 bezsilny. MoKesz zmieni 3wiat, jeKeli tylko te o c!cesz. -szyscy ludzie sH ze sobH poHczeni sieciH powiHza, MkaKdy z nas jest o niwem tej sieciN i oddziaujH na siebie wzajemnie. #ziaaj, przekazuj innym swoje warto3ci, walcz o to, by byo lepiej. -ystarczy, Ke zainspirujesz jednH osobA, ona przekaKe *woje przesanie innej, ta inna kolejnej i w ten spos<b *woje przesanie obie nie cay 3wiat. Eest takie powiedzenie$ FM<wi siA, Ke rzecz tak maa jak trzepot skrzyde Copyri !t by -ydawnictwo Zote My3li & Andrzej +tefa,czyk
str. 56
motyla moKe wywoa tornadoG. *o stwierdzenie odnosi siA wa3nie do faktu, Ke nawet najprostsze dziaanie, drobne i niewiele znaczHce, moKe wpynH na bie !istorii. 0aKde o dnia zmieniamy 3wiat, c!o robimy to zazwyczaj nie3wiadomie. "ora zaczH o zmienia 3wiadomie... na lepszy. Zacznij od siebie. EeKeli zmienisz siA w lepsze o czowieka, 3wiat upodobni siA do Ciebie, bo 3wiat jest tylko naszym odbiciem.
Greowanie r9l
Mec!anizm kreowania r<l jest mec!anizmem wspierajHcym ucieczkA w bezsilno3. 0reowanie danej roli i manifestowanie jej w 3rodowisku, zapewnia poczucie bezpiecze,stwa. "otrzeba bezpiecze,stwa jest zazwyczaj silniejsza od pra nienia wolno3ci i zac!owania indywidualno3ci. #HKenia te zostajH skutecznie zablokowane juK we wczesnym dzieci,stwie. ?ola, kt<rH siA kreuje, do3 szybko staje siA rolH, z kt<rej nie moKna siA wycofa. Czowiek, kt<ry cakowicie identyfikuje siA ze swojH rolH, traci swobodA dziaania i zamienia siA w marionetkA. Eednostka nie potrafi odnaleD swoje o FjaG pod maskH wpojonej i zakodowanej roli. #op<ki jednostka dobrze czuje siA w kreowanej przez siebie roli, dop<ty od rywanie jej przyc!odzi z atwo3ciH. ?ola jest czym3 w rodzaju maski, za kt<rH moKna siA ukry i czu bezpiecznie. 4ajbardziej pospolitH rolH w spoecze,stwie jest rola !ierarc!iczna. - systemie !ierarc!ii spoecznej, kaKdy zajmuje jakH3 pozycjA B wyKszH bHdD niKszH B dba o jej utrzymanie i stara siA manifestowa jej wyKszo3 wobec niKszyc! szczebli. ?ola zwiHzana z pozycjH, wyznacza jednostce i jej otoczeniu okre3lone miejsce w Kyciu spoecznym.
str. 55
Eak broni siA przed kreowaniem r<lC "rzede wszystkim przez odrzucenie sc!ematu roli i odwa A bycia tym, kt<ry psuje FzabawAG. 4ie udawaj ko o3, kim czujesz, Ke nie jeste3 Mzdejmij FmaskAG, jeKeli jakH3 nosiszN. LHdD sobH i postApuj z odnie z osem serca. 4ie pozw<l innym sobH manipulowa, m<wi dzie jest *woje miejsce i jak powiniene3 postApowa. "rzecieK dobrze wiesz jak powiniene3 siA zac!owa. +uc!aj intuicji, ona jest najlepszym z *woic! doradc<w.
2pancerzanie uczu
Mec!anizm opancerzania uczu, pole a na tworzeniu pozor<w$ panowania nad sobH, odporno3ci na stres i frustracjA oraz rzeczowej i racjonalnej postawy. 4a zewnHtrz demonstrowana jest maska pozbawiona emocji, rzeczowa i racjonalna. Czowiek pozbawiony emocji uznawany jest za idea przedstawiciela wsp<czesnej cywilizacji tec!nicznej B perfekcyjnie dziaajHcy automat. *en, kto wyHcza emocje, wyHcza swojH Kywotno3, zubaKa kontakty miAdzyludzkie, a tumione uczucia oddziaujH ne atywnie na or any wewnAtrzne i miA3nie. *en, kto nie dziaa emocjonalnie staje siA c!ory fizycznie i psyc!icznie. -iAkszo3 ludzi dokadnie kontroluje i skrzAtnie ukrywa swoje prawdziwe uczucia. - czasac! wsp<czesnyc! uczucia stajH siA czym3 podejrzanym. Manifestowanie czysto racjonalne o podej3cia do Kycia i ukrywanie emocji, 3wiadczy o braku pewno3ci siebie i przyjmowaniu postawy defensywnej wobec siebie i otoczenia. Zac!owanie z odne z narzuconH rolH jest niczym innym jak spenieniem od <rnyc! oczekiwa,. 8mocje powinny znajdowa siA pod staH kontrolH,
str. 5)
co umoKliwi jednostce prawidowe przystosowanie do Kycia. 9udzie manifestujH wobec siebie postawA luzu i beztroski, demonstrujH postawA opanowania i obojAtno3ci. Co siA dzieje z emocjami, kt<re czowiek ukrywaC 4apiAcie emocjonalne nie znika, ale zaczyna oddziaywa na or anizm. 4apiAcie w miA3niac! karku, plec<w, ydek, brzuc!a czy ramion, to przykadowe oddziaywanie skrywanyc! emocji na or anizm. Eak pisa 1.+. "erls F4awet tysiHc sztucznyc! kwiat<w nie oKywi pustyni. A tysiHc pustyc! twarzy nie zapeni pustki pomieszczenia.G.
Eak broni siA przed opancerzaniem uczuC "rzede wszystkim przez ekspresjA uczu. LHdD szczery, autentyczny i otwarcie wyraKaj swoje uczucia. 4ie kontroluj ic!, ale wyraKaj je caym sobH. 9udzie lubiH osoby szczere i otwarte, optymistycznie nastawione do Kycia, szczerze u3miec!ajHce siA i otwarcie wyraKajHce swoje uczucia. "amiAtaj, Ke *woja ekspresja uczu moKe zainspirowa innyc!. LHdD pierwszy, kt<ry to zrobi i nie czekaj na innyc!, bo oni teK czekajH. -iadomo przecieK, Ke kiedy wszyscy na co3 czekajH, to nic siA nie zmienia. *o *y musisz by motorem zmian, bo tylko *y moKesz co3 zmieni.
<% )sertywno'
-spominaem wcze3niej o zac!owywaniu siA asertywnym, nie
wyja3niwszy znaczenia te o sowa. /t<K asertywno3 zakada realizacjA wasnyc! cel<w Kyciowyc! w z odzie z wasnymi przekonaniami, obronA cenionyc! przez jednostkA warto3ci osobistyc! oraz pozytywne o obrazu wasnej osoby. /soba asertywna moKe by okre3lona mianem osoby, kt<rH
c!arakteryzuje dojrzaa i zinte rowana osobowo3. "ostawa asertywna

str. 5;
pozwala na zac!owanie swoje o status Suo i swobodny rozw<j osobisty jednostki. Asertywny czowiek wie cze o c!ce oraz wie w co wierzy i jest otowy broni swoic! przekona, bez wz lAdu na cenA. "rzyjAcie takiej postawy, stanowi jeden z podstawowyc! mec!anizm<w obrony przed ne atywnym oddziaywaniem ze strony innyc! ludzi.
- zaleKno3ci od sytuacji przyjAcie tej postawy pozwala na$
+wobodne wyraKanie swoje o zdania bez wz lAdu na okoliczno3ci
Pr"ykady, w sytuacji, kiedy swobodne wyraKenie zdania moKe narazi nas na brak akceptacji ze strony innyc! lub teK ic! ne atywne oddziaywanie.
+wobodnH ekspresjA uczu zar<wno pozytywnyc! jak i ne atywnyc!
Pr"ykady, caowanie publicznie ukoc!anej osoby, k<tnia z przeoKonym, powiedzenie ukoc!anej osobie w spos<b otwarty, Ke jH koc!amy.
#oc!odzeniu wasnyc! praw dy kto3 rzuca nam faszywe
Pr"ykady, walka o prawdA w sytuacji, oskarKenia.
/dmawianie innym spenienia KHda, niez odnyc! z wasnym interesem czy po lHdami
Pr"ykady,
odm<wienie
wy3wiadczenia
komu3
przysu i,
kt<rej
wy3wiadczy nie c!cemy.
/drzucaniu lub przyjmowaniu opinii o nas ze strony otoczenia

str. 5>
Pr"ykady, nie zmienianie swoje o postApowania, jeKeli nam odpowiada a nie jest akceptowane przez innyc!.
Zwracanie siA do innyc! o przysu A czy pomoc
Pr"ykady, poproszenie o pomoc zupenie obcej osoby, poproszenie sHsiada o pomoc w wykonaniu jakiej3 pracy Mnp.$ przeniesieniu mebliN.
+wobodnH komunikacjA z innymi
Pr"ykady, przerwanie rozmowy, jeKeli z jakie o3 powodu nie c!cemy jej dalej kontynuowa, zainicjowanie rozmowy z nieznajomH osobH.
ZwiAkszenie pewno3ci siebie i poczucia toKsamo3ci otwarte przedstawienie swojej propozycji w czasie
Pr"ykady,
ne ocjowania ceny zakupowane o towaru, otwarte przedstawienie swoic! oczekiwa, w czasie ne ocjowania podwyKki w pracy.
"odstawowym celem postawy asertywnej, jest obrona i rozw<j osobisty bez naruszania praw innyc! i wyrzHdzania im krzywdy. "ostawa asertywna czAsto utoKsamiana jest z postawH e ocentrycznH czy e oistycznH, a takKe ze wzrostem a resji jednostki. *akie utoKsamianie jest bAdne, bowiem postawa asertywna, pozwala na swobodne wyraKanie siebie i rozw<j z odny z wewnAtrznymi potrzebami. EeKeli kto3 jest e ocentrykiem, je o ne atywna w odbiorze otoczenia postawa, zostanie bardziej wyeksponowana MbAdzie z odna z je o wewnAtrznymi przekonaniamiN. Z kolei, jeKeli kto3 jest altruistH, je o pozytywna w odbiorze otoczenia postawa r<wnieK zostanie bardziej wyeksponowana Mbowiem r<wnieK jest z odna z je o wewnAtrznymi przekonaniamiN.
str. 5=
Fak skorzysta z wiedzy zawartej w penej wersji ebookaJ

-iAcej praktycznyc! porad dotyczHcyc! psyc!omanipulacji znajdziesz w penej wersji ebooka. Zapoznaj siA z opisem na stronie$
http:KKpsychologiaLmanipulacja%zlotemysli%pl
Gliknij by zdoby kr9tki! efektywny kurs jak zapobiega manipulowaniu sob" oraz jak wpywa na innych
P2@/1)(C -)GH/ P2.)DN,G,:

(anipulacja! perswazja czy magiaJ M +er iusz 0izi,czuk
Poznaj niesamowit" moc sowa# myli i wiary i dowiedz si$ jak j" wykorzysta
MoKliwe, Ke nie zdajesz sobie z te o sprawy, ale kilkana3cie, a nawet kilkadziesiHt razy dziennie jeste3 poddawany r<Kne o rodzaju manipulacjom. 4iekt<re sH delikatne, prawie niewykrywalne, inne za3 wprost nac!alne i zapewne od razu budzH *wojH niec!A. CzA3 z nic! odbierasz 3wiadomie, jednak wiele z nic! pozostaje poza ranicH *woje o postrze ania. 4a czym pole a r<KnicaC #i$cej o tym poradniku przeczytasz na stronie: http:KKmanipulacja%zlotemysli%pl -.wietna ksi/ka. 0a#ciwie wpywa na c"ytelnika. *o/na si1 wielu r"ec"y nauc"y2.%rzyszto& 'ajda
2drodzenie Beniksa M Nikodem (arszaek Po"naj sekrety "wykych lud"i3 kt4r"y osigaj nie"wyke re"ultaty
Lycie zwyciAzcH jest nastawieniem, sposobem Kycia. V/drodzenie 1eniksaV to naukowe podej3cie i jednocze3nie wiczenie, jakie powiniene3 pozna. EeKeli rozpoznasz i zaczniesz rozwija to! co ju masz 7 zadziwisz innyc!. #i$cej o tym poradniku przeczytasz na stronie: http:KKfeniks%zlotemysli%pl
-To jest to3 c"ego mi (yo potr"e(a. Polecam tego e(ooka ws"ystkim3 kt4r"y nie wied" jak i co "ro(i2 "e swoim /yciem.(icha #aszczyk! student
&obacz peen katalog naszych praktycznych poradnik9w na stronie www%zlotemysli%pl

Psychologia Wywieranie Wplywu

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Psychologia Wywieranie Wplywu

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Niniejszy darmowy ebook zawiera fragment penej wersji pod tytuem: "Psychologia wywierania wpywu i psychomanipulacji" Aby przeczyta

informacje o penej wersji, kliknij tutaj

Darmowa publikacja dostarczona przez ZloteMysli.pl

P+C1D2@2A,)%%B darmowy fra ment B kliknij po wi$cej )ndrzej +tefaEczyk

P+C1D2@2A,)%%B darmowy fra ment B kliknij po wi$cej )ndrzej +tefaEczyk

Copyri !t by -ydawnictwo Zote My3li & Andrzej +tefa,czyk

P+C1D2@2A,)%%B darmowy fra ment B kliknij po wi$cej )ndrzej +tefaEczyk

Eest to aparat racjonalne o dziaania Mstanowi centralny element psyc!ikiN.

Eest to nie3wiadomy obszar popAd<w Mnp.$ popAd seksualnyN.

Copyri !t by -ydawnictwo Zote My3li & Andrzej +tefa,czyk

P+C1D2@2A,)%%B darmowy fra ment B kliknij po wi$cej )ndrzej +tefaEczyk

Zwane czAsto r<wnieK sumieniem.

Copyri !t by -ydawnictwo Zote My3li & Andrzej +tefa,czyk

P+C1D2@2A,)%%B darmowy fra ment B kliknij po wi$cej )ndrzej +tefaEczyk

P+C1D2@2A,)%%B darmowy fra ment B kliknij po wi$cej )ndrzej +tefaEczyk

Copyri !t by -ydawnictwo Zote My3li & Andrzej +tefa,czyk

P+C1D2@2A,)%%B darmowy fra ment B kliknij po wi$cej )ndrzej +tefaEczyk

P+C1D2@2A,)%%B darmowy fra ment B kliknij po wi$cej )ndrzej +tefaEczyk

Introwersja kontra ekstrawersja

Copyri !t by -ydawnictwo Zote My3li & Andrzej +tefa,czyk

P+C1D2@2A,)%%B darmowy fra ment B kliknij po wi$cej )ndrzej +tefaEczyk

Copyri !t by -ydawnictwo Zote My3li & Andrzej +tefa,czyk

P+C1D2@2A,)%%B darmowy fra ment B kliknij po wi$cej )ndrzej +tefaEczyk

Intuicja kontra zmysowo

Copyri !t by -ydawnictwo Zote My3li & Andrzej +tefa,czyk

P+C1D2@2A,)%%B darmowy fra ment B kliknij po wi$cej )ndrzej +tefaEczyk

Odczuwanie kontra mylenie

P+C1D2@2A,)%%B darmowy fra ment B kliknij po wi$cej )ndrzej +tefaEczyk

Copyri !t by -ydawnictwo Zote My3li & Andrzej +tefa,czyk

P+C1D2@2A,)%%B darmowy fra ment B kliknij po wi$cej )ndrzej +tefaEczyk

Percepcjonizm kontra racjonalizm

Copyri !t by -ydawnictwo Zote My3li & Andrzej +tefa,czyk

P+C1D2@2A,)%%B darmowy fra ment B kliknij po wi$cej )ndrzej +tefaEczyk

p<Dniej, przynajmniej do momentu,

dy ic! rozwiHzanie staje siA

Copyri !t by -ydawnictwo Zote My3li & Andrzej +tefa,czyk

P+C1D2@2A,)%%B darmowy fra ment B kliknij po wi$cej )ndrzej +tefaEczyk

urzAdnik, sAdzia, inspektor, itp.N.

2g9lna charakterystyka typ9w

rupie, moKemy listA cec!

P+C1D2@2A,)%%B darmowy fra ment B kliknij po wi$cej )ndrzej +tefaEczyk

Copyri !t by -ydawnictwo Zote My3li & Andrzej +tefa,czyk

P+C1D2@2A,)%%B darmowy fra ment B kliknij po wi$cej )ndrzej +tefaEczyk

Copyri !t by -ydawnictwo Zote My3li & Andrzej +tefa,czyk

P+C1D2@2A,)%%B darmowy fra ment B kliknij po wi$cej )ndrzej +tefaEczyk

Copyri !t by -ydawnictwo Zote My3li & Andrzej +tefa,czyk

P+C1D2@2A,)%%B darmowy fra ment B kliknij po wi$cej )ndrzej +tefaEczyk

Copyri !t by -ydawnictwo Zote My3li & Andrzej +tefa,czyk

P+C1D2@2A,)%%B darmowy fra ment B kliknij po wi$cej )ndrzej +tefaEczyk

Copyri !t by -ydawnictwo Zote My3li & Andrzej +tefa,czyk

P+C1D2@2A,)%%B darmowy fra ment B kliknij po wi$cej )ndrzej +tefaEczyk

?<wnowa a proces<w nerwowyc!

Copyri !t by -ydawnictwo Zote My3li & Andrzej +tefa,czyk

P+C1D2@2A,)%%B darmowy fra ment B kliknij po wi$cej )ndrzej +tefaEczyk

Eest to stosunek miAdzy siH procesu pobudzenia i siH procesu !amowania.

nerwowe o, odpowiadajHce klasyfikacji temperament<w Iipokratesa7 2allena$

*yp silny zr<wnowaKony, ruc!liwy Msan winikN

*yp silny zr<wnowaKony, powolny Mfle matykN

*yp silny niezr<wnowaKony, z przewa H pobudzenia Mc!olerykN

*yp saby Mmelanc!olikN

Copyri !t by -ydawnictwo Zote My3li & Andrzej +tefa,czyk

P+C1D2@2A,)%%B darmowy fra ment B kliknij po wi$cej )ndrzej +tefaEczyk

Rys 2. Typ ukadu nerwowego i odpowiadajce mu temperamenty.