PROGRAM NAUCZANIA JZYKA ANGIELSKIEGO

zgodny z Podstaw Programow

Rozporzdzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 sierpnia 2012 r.

DLA PRZEDSZKOLI

Magdalena Appel Joanna Zaraska Ewa Piotrowska

SPIS TRECI
1. Opis programu
1.1 Wstp 1.2 Koncepcja pedagogiczna 1.3 Warunki realizacji zaoe programowych 1.3.1. Adresaci programu 1.3.2 Czas realizacji programu 1.3.3 Liczebno grup 1.4 Charakterystyka dzieci w wieku przedszkolnym 1.4.1 Dzieci trzyletnie 1.4.2 Dzieci czteroletnie 1.4.3 Dzieci picioletnie 1.4.2 Dzieci szecioletnie

2. Cele nauczania
2.1 Cele edukacyjne wymagania oglne 2.2. Szczegowe cele ksztacenia 2.2.1 Cele dydaktyczne 2.2.2 Cele wychowawcze

3. Sposoby osigania celw

3.1 Zaoenia metodyczne 3.2 Techniki nauczania 3.2.1 Nauczanie sprawnoci jzykowych 3.2.2 Wprowadzanie i utrwalanie sownictwa na zajciach jzyka obcego 3.2.3 Propozycje gier i zabaw 3.3 Praca na lekcji 3.3.1 Podstawowe wyposaenie, materiay i pomoce dydaktyczne 3.3.2 Organizacja lekcji 3.3.3 Stosowanie jzyka ojczystego na zajciach 3.3.4 Korygowanie bdw w czasie lekcji 3.3.5 Formy pracy

4. Treci nauczania
4.1 Obszary tematyczne i leksykalne 4.2 Sytuacje i funkcje komunikacyjne 4.3 Struktury gramatyczne

5. Opis osigni ucznia 6. Ocena pracy i osigni ucznia

6.1 Ocena globalna 6.2 Ocena w czasie zaj

Bilbliografia

2 PROGRAM NAUCZANIA JZYKA ANGIELSKIEGO

1. Opis programu
1.1 Wstp
Nauczanie jzyka obcego w grupach przedszkolnych staje si coraz bardziej popularne. Wyniki bada wskazuj na to, e dzieci uczce si jzyka obcego od wczesnego dziecistwa szybciej osigaj pynno w mwieniu i maj lepsz wymow. Efekty dowiadcze innych krajw w dziedzinie wczesnego nauczania jzykw obcych s bardzo zachcajce i warte naladowania. Niniejszy program przeznaczony jest dla uczniw rozpoczynajcych nauk od zera. Moe by realizowany w przedszkolach publicznych i prywatnych oraz w szkoach jzykowych prowadzcych nauczanie jzyka angielskiego w grupach maych dzieci. Program oparty jest na zaoeniach znowelizowanej podstawy programowej wychowania przedszkolnego, przedstawionej przez Ministerstwo Edukacji Narodowej (rozporzdzenie MEN z dn. 27 sierpnia 2012 r.) ; uwzgldnia take zaoenia Europejskiego systemu opisu ksztacenia jzykowego, najnowsze trendy w edukacji dzieci oraz praktyczne dowiadczenia z pracy z maymi dziemi. Celem programu jest przedstawienie metod i technik nauczania oraz form pracy, dziki ktrym mali uczniowie w sposb aktywny, a wic ciekawy, ,,zanurza si bd w wiecie jzyka angielskiego. Program zawiera charakterystyk dzieci w wieku przedszkolnym, opis celw dydaktycznych i wychowawczych oraz sposoby ich osigania, prezentacj treci nauczania, propozycje dotyczce doboru materiaw dydaktycznych, przykady wicze i zabaw, oraz opis osigni ucznia i sposoby ich sprawdzania.

1.2 Koncepcja pedagogiczna

Wiek przedszkolny to ten okres w yciu dziecka, w ktrym zdobywa ono umiejtnoci funkcjonowania w szerszej grupie, wychodzi w wiat, poza znany mu krg rodzinny. Rol nauczyciela i wychowawcy jest objanianie dziecku rzeczywistoci i rzdzcych ni praw, zaszczepienie pozytywnego stosunku do otaczajcego je wiata, przedstawienie waciwej hierarchii wartoci i uwraliwianie na problemy innych. Nauczyciel jzyka obcego powinien w tym procesie aktywnie uczestniczy, dbajc o rozwj umysowy przedszkolaka, zdobywanie przez niego umiejtnoci jzykowych i wspierajc go w ksztatowaniu waciwych postaw yciowych. Dlatego zaoeniem niniejszego programu jest cise skorelowanie nauczania jzyka obcego z programem nauczania przedszkolnego. Nauczyciel jzyka powinien dziaa w staym porozumieniu z osob na co dzie zajmujc si grup dzieci. Szczegowe omwienie realizacji celw wychowawczych i dydaktycznych, skorelowanych z celami wychowania przedszkolnego znajduje si w rozdziale 2. (Cele nauczania) Dzieci w wieku przedszkolnym maj empiryczne podejcie do wiata, poznaj go wszystkimi zmysami; poszerzaj swoj wiedz i umiejtnoci gwnie poprzez dziaanie, ktre zawsze jest pewn form zabawy. Dlatego zajcia jzykowe powinny dostarcza dzieciom jak najwicej okazji do poznawania i przyswajania jzyka podczas aktywnego badania wiata w formie zabawy. Wane s wiczenia stymulujce wszechstronny rozwj dziecka. Powinny one zawiera elementy ruchu, dwiku i obrazu. Pozwlmy zatem dziecku dziaa na polu plastycznym, konstrukcyjnym, muzycznym i dramatycznym. Naley te pamita, e dziecko myli i dziaa tu i teraz, dlatego wiedza, ktr nauczyciele w przedszkolu chc przekaza dzieciom, powinna nawizywa do najbliszych dziecku problemw, odpowiada na indywidualne zapotrzebowania kadej grupy, a take kadego dziecka. 3

Wane jest owo rozpoznanie potrzeb danej grupy i kadego z dzieci do niej nalecych, bowiem kluczem do efektywnego nauczania jest znajomo psychiki, moliwoci i potrzeb maych uczniw. Dzieci w wieku przedszkolnym musz czu si bezpiecznie, pewnie tylko w takim rodowisku nauczanie przyniesie podane efekty. Bardzo istotny w nauce jzyka jest rwnie kontakt nauczyciela z rodzicami. Rodzice powinni by wiadomi tego, e nauka angielskiego w przedszkolu to przede wszystkim dobra zabawa. Jej celem jest uwraliwienie dziecka na jzyk obcy, uwiadomienie mu, e jest on w dzisiejszym wiecie elementem wszechobecnym. Dziecko wystawione na dziaanie jzyka obcego moe na pocztku reagowa niepokojem i niechci do mwienia. Uszanujmy tak zwane ,,prawo dziecka do milczenia. To, e milczy nie oznacza wcale, e si nie uczy. Na razie ,,nasyca si jzykiem, po to by pewnego dnia przemwi.

KURS DLA PRZEDSZKOLI 3 1.3 Warunki realizacji zaoe programowych

1.3.1. Adresaci programu
Niniejszy program przeznaczony jest dla: nauczycieli jzyka angielskiego pracujcych z dziemi w wieku przedszkolnym nauczycieli nauczania przedszkolnego uczcych jednoczenie jzyka angielskiego rodzicw pragncych aktywnie uczestniczy w jzykowej edukacji dziecka dyrektorw przedszkoli odpowiedzialnych za stworzenie dzieciom optymalnych warunkw do nauki Wykorzystujc niniejszy program nauczania, nauczyciele mog: - okreli oglne i szczegowe cele ksztacenia - wybra najefektywniejsze metody i techniki pracy z uczniami - wybra waciwe materiay podstawowe i dodatkowe przydatne w nauczaniu jzyka angielskiego w przedszkolu.

1.3.2 Czas realizacji programu

Niniejszy program przewidziany jest na dwie/trzy lekcje w tygodniu. Moe by realizowany w caoci lub czciowo, w zalenoci od tego, jak iloci czasu dysponuje osoba uczca i jakie s moliwoci uczniw. Poniewa dzieci w wieku przedszkolnym nie potrafi si skoncentrowa na duszy okres czasu, szybko nudz si i zniechcaj, zalecane jest, aby zajcia jzykowe nie trway duej ni 30 minut. Za ze wzgldu na krtkotrwa pami dziecka, materia realizowany w czasie lekcji nie powinien by zbyt rozbudowany. Ponadto, konieczne jest nieustanne powtarzanie i utrwalanie wprowadzonych ju elementw. Std propozycja cyklicznego powracania do tematw wczeniej omawianych.

1.3.3 Liczebno grup

Jednym z zasadniczych warunkw realizacji programu jest maa liczebno grup: 10 -15 dzieci. Jeli grupy przedszkolne s liczniejsze, wskazany jest podzia. Dziki ograniczonej liczbie osb w grupie, wzrastaj efekty zarwno dydaktyczne jak i wychowawcze, w wikszym stopniu moliwe jest 4

zastosowanie indywidualnego podejcia do kadego dziecka. Bliszy jest rwnie wzajemny kontakt dzieci oraz kontakt nauczyciela z uczniami, nie wspominajc o korzyciach zwizanych z utrzymaniem dyscypliny.

1.4 Charakterystyka dzieci w wieku przedszkolnym

Wiek przedszkolny uwaany jest przez psychologw za krytyczny dla rozwoju jednostki. To okres najistotniejszych przemian rozwojowych we wszystkich sferach, czas ksztatowania si osobowoci i nabywania nowych umiejtnoci. Faza wieku przedszkolnego zaczyna si mniej wicej w 3 roku ycia, a koczy si w chwili podjcia nauki szkolnej, co zgodnie z reform edukacji nastpuje w wieku 6 lub 7 lat. Wraz z wiekiem dziecka i cigym jego rozwojem fizycznym i intelektualnym, zmieniaj si jego moliwoci i potrzeby, zwiksza si czas koncentracji, rozwija ciekawo badawcza, ksztatuje mylenie wyobraeniowe, rozwija si sprawno manualna i koordynacja wzrokowo-ruchowa; dziecko z czasem staje si bardziej uspoecznione, samodzielne i coraz lepiej kontroluje swoje emocje. Kade dziecko stanowi oczywicie odrbn indywidualno i rozwija si w swoim tempie. Mona jednak zaobserwowa pewne charakterystyczne cechy dla dzieci w poszczeglnych latach edukacji przedszkolnej.

1.4.1 Dzieci trzyletnie

Dziecko trzyletnie znajduje si w pierwszej fazie okresu przedszkolnego. jest na og mao samodzielne i emocjonalnie uzalenione od dorosych atwo traci poczucie bezpieczestwa potrzebuje indywidualnego traktowania jest egocentryczne, nie wykazuje potrzeby kontaktw spoecznych cechuje je mylenie sensoryczno-motoryczne, czyli rozwizywanie zada przy bezporednim kontakcie z przedmiotami poznaje wiat wielozmysowo jego uwaga jest bardzo krtkotrwaa, szybko si nudzi motywem do dziaania jest potrzeba zabawy rozwija si wyobrania i twrczo plastyczna

1.4.2 Dzieci czteroletnie

Dziecko czteroletnie zazwyczaj trudny okres adaptacji przedszkolnej ma ju za sob. jest bardziej samodzielne i rozwinite fizycznie wci jest egocentryczne i chce skupia na sobie uwag bywa krnbrne, lubi przeciwstawia si poleceniom dy do wzbogacenia wasnego ja, naladuje dorosych ma siln potrzeb tworzenia i wyraania siebie jest bardzo wraliwe na krytyk. jest wraliwe na muzyk, lubi taczy rozwija si ch wsppracy i zabawy z rwienikami

1.4.3 Dzieci picioletnie

Dziecko picioletnie jest zazwyczaj znacznie spokojniejsze od czterolatka. jest spokojne, przyjacielskie, cho bardzo ruchliwe jest ciekawe wiata, cho nie potrafi jeszcze dostrzec zwizkw logicznych zadaje duo pyta w szybkim tempie rozwija si jego wyobrania i fantazja wzrasta moliwo skupienia uwagi rozwija si ekspresja plastyczna czsto bawi si samodzielnie, nie w grupie jego aktywno opiera si na praktycznym dziaaniu, na zabawach ruchowych, konstrukcyjnych i tematycznych. rozszerza si jego zasb sownictwa, rosn umiejtnoci mylenia i komunikacji werbalnej

1.4.4 Dzieci szecioletnie

Dziecko szecioletnie zaczyna przejawia cechy waciwe wiekowi szkolnemu w pierwszej jego fazie. jest samodzielne i wiadome swojej roli spoecznej jest zdolne i chtne do pracy w zespole rozwija si poczucie obowizku potrafi koncentrowa si na duszy okres czasu ywo interesuje si wiatem przyrody oraz niektrymi zjawiskami ycia spoecznego, na przykad zawodami i prac ludzk lubi gry umysowe i ruchowe oraz zabawy dydaktyczne z reguami, ktrych coraz bardziej przestrzega posiada wiksz koordynacj ruchow i zdolno zapamitywania wyrazw pragnie stale zdobywa nowe dowiadczenia, czsto zbyt wiele na raz bywa rozdarte, chce by we wszystkim najlepsze

2. Cele nauczania
2.1 Cele edukacyjne wymagania oglne
Zgodnie z zaoeniem podstawy programowej (rozporzdzenie MEN z dn. 27 sierpnia, 2012 r) cele wychowania przedszkolnego powinny by realizowane we wszystkich obszarach dziaalnoci edukacji przedszkolnej. Zatem rwnie nauczanie jzyka angielskiego w przedszkolu powinno by zintegrowane z programem wychowania przedszkolnego. Nauczyciel jzyka angielskiego jest zatem zobowizany realizowa cele wychowania przedszkolnego, tj.: 1) wspomaganie dzieci w rozwijaniu uzdolnie oraz ksztatowanie czynnoci intelektualnych potrzebnych im w codziennych sytuacjach i w dalszej edukacji; 2) budowanie systemu wartoci, w tym wychowywanie dzieci tak, eby lepiej orientoway si w tym, co jest dobre, a co ze; 3) ksztatowanie u dzieci odpornoci emocjonalnej koniecznej do racjonalnego radzenia sobie w nowych i trudnych sytuacjach, w tym take do agodnego znoszenia stresw i poraek;

4) rozwijanie umiejtnoci spoecznych dzieci, ktre s niezbdne w poprawnych relacjach z dziemi i dorosymi; 5) stwarzanie warunkw sprzyjajcych wsplnej i zgodnej zabawie oraz nauce dzieci o zrnicowanych moliwociach fizycznych i intelektualnych; 6) troska o zdrowie dzieci i ich sprawno fizyczn; zachcanie do uczestnictwa w zabawach i grach sportowych; 7) budowanie dziecicej wiedzy o wiecie spoecznym, przyrodniczym i technicznym oraz rozwijanie umiejtnoci prezentowania swoich przemyle w sposb zrozumiay dla innych; 8) wprowadzenie dzieci w wiat wartoci estetycznych i rozwijanie umiejtnoci wypowiadania si poprzez muzyk, mae formy teatralne oraz sztuki plastyczne; 9) ksztatowanie u dzieci poczucia przynalenoci spoecznej (do rodziny, grupy rwieniczej i wsplnoty narodowej) oraz postawy patriotycznej; 10) zapewnienie dzieciom lepszych szans edukacyjnych poprzez wspieranie ich ciekawoci, aktywnoci i samodzielnoci, a take ksztatowanie tych wiadomoci i umiejtnoci, ktre s wane w edukacji szkolnej.

Ponisza tabela ilustruje przykady realizacji powyszych celw wychowania przedszkolnego na zajciach z jzyka angielskiego.

Cele wychowania przedszkolnego 1) wspomaganie dzieci w rozwijaniu uzdolnie oraz ksztatowanie czynnoci intelektualnych potrzebnych im w codziennych sytuacjach i w dalszej edukacji; 2) budowanie systemu wartoci, w tym wychowywanie dzieci tak, eby lepiej orientoway si w tym, co jest dobre, a co ze;

Realizacja celw na zajciach jzyka angielskiego rozwijanie sprawnoci jzykowych (gwnie suchania i mwienia), nauczanie sownictwa i jzyka funkcjonalnego i sytuacyjnego, stymulowanie komunikacji werbalnej i niewerbalnej, uczenie si uprzejmego zwracania si do innych, pozdrawiania si i pomagania sobie wzajemnie, ksztatowanie tolerancji wobec innych kultur, suchanie opowiada i analiza zachowa postaci z historyjek i bajek 3) ksztatowanie u dzieci odpornoci emocjonalnej stawianie dzieci w sytuacjach, w ktrych musz poradzi sobie z koniecznej do racjonalnego radzenia sobie w nowych i komunikacj w innym jzyku, stosowanie w zabawach i grach trudnych sytuacjach, w tym take do agodnego elementu wspzawodnictwa znoszenia stresw i poraek; 4) rozwijanie umiejtnoci spoecznych dzieci, ktre s praca w grupach, wsplne dziaanie w celu osignicia sukcesu niezbdne w poprawnych relacjach z dziemi i dorosymi; 5) stwarzanie warunkw sprzyjajcych wsplnej praca w parach, wsplne rozwizywanie zada, ksztatowanie szacunku, stymulowanie zdrowego i zgodnej zabawie oraz nauce dzieci o zrnicowanych wzajemnego wspzawodnictwa podczas gier jzykowych moliwociach fizycznych i intelektualnych; 6) troska o zdrowie dzieci i ich sprawno fizyczn; nauczanie treci prozdrowotnych, gry i zabawy ruchowe zachcanie do uczestnictwa w zabawach i grach sportowych; 7) budowanie dziecicej wiedzy o wiecie spoecznym, nauczanie treci przyrodniczych i spoecznych, rozbudzanie przyrodniczym i technicznym oraz rozwijanie wraliwoci wobec rwienikw z innych krajw, prowadzenie umiejtnoci prezentowania swoich przemyle w grupowych dyskusji, w ktrych kade dziecko moe wyrazi swoje zdanie sposb zrozumiay dla innych; 8) wprowadzenie dzieci w wiat wartoci estetycznych i piewanie i plsanie, zabawy rytmiczne, wierszyki i rymowanki, rozwijanie umiejtnoci wypowiadania si poprzez elementy dramy; rysowanie, kolorowanie, malowanie, wycinanki muzyk, mae formy teatralne oraz sztuki plastyczne; itp. 9) ksztatowanie u dzieci poczucia przynalenoci ksztatowanie szacunku wobec innych ludzi i tolerancji wobec spoecznej (do rodziny, grupy rwieniczej i wsplnoty innych kultur, refleksja nad tosamoci narodow narodowej) oraz postawy patriotycznej; 10) zapewnienie dzieciom lepszych szans edukacyjnych rozbudzenie zainteresowania jzykiem angielskim i kultur krajw poprzez wspieranie ich ciekawoci, aktywnoci anglojzycznych, budowanie fundamentw wiedzy i umiejtnoci i samodzielnoci, a take ksztatowanie tych wiadomoci jzykowych, zachcanie dzieci do aktywnego uczestnictwa w zajciach, stymulowanie samodzielnoci w prostych pracach i umiejtnoci, ktre s wane w edukacji szkolnej. plastycznych, wykorzystanie najnowszych technologii w nauczaniu

2.2. Szczegowe cele ksztacenia

2.2.1 Cele dydaktyczne
Nauczanie jzyka angielskiego w przedszkolu ma na celu przede wszystkim stworzenie atmosfery zabawy, ktra sprzyja nauce w przypadku najmodszych uczniw, motywowanie dzieci oraz wykorzystywanie ich naturalnych predyspozycji do rozwijania umiejtnoci jzykowych. Nauczanie jzyka angielskiego ma wspomc rozwj kompetencji komunikacyjnej dziecka, wdraa dziecko do pracy w grupie, rozwija wraliwo dziecka oraz jego zdolnoci twrcze, a take umacnia jego wiar we wasne siy i w moliwoci. Nauczanie jzyka angielskiego w przedszkolu znaczco rni si od lekcji jzykowych w pniejszych latach edukacji szkolnej, bowiem koncentruje si na nauczaniu tylko dwch sprawnoci nalecych do tzw. kodu werbalnego, opierajcego si na sowie. S nimi suchanie i mwienie. W zakresie umiejtnoci suchania, nadrzdnym celem jest oswojenie dzieci z brzmieniem jzyka angielskiego, prezentowanie poprawnej wymowy i intonacji. Dziecko koczce przedszkole w zakresie rozumienia ze suchu: potrafi rozpozna brzmienie i melodi jzyka angielskiego; rozumie proste polecenia nauczyciela i waciwie, werbalnie lub pozawerbalnie, na nie reaguje; rozumie poznane sowa rozpoznaje piosenki, wierszyki i rymowanki; rozumie sens opowiedzianych historyjek, gdy s wspierane obrazkami, gestami, przedmiotami Rozwijanie sprawnoci mwienia za polega na zachcaniu dziecka do powtarzania sw, zwrotw, prostych wierszykw, odgrywania prostych scenek komunikacyjnych. Naley jednak pamita, e w nauczaniu maych dzieci nadrzdn rol przypisuje si rozumieniu ze suchu; nie naley zmusza dzieci do mwienia, respektujc potrzebny im okres ciszy. Dziecko koczce przedszkole w zakresie umiejtnoci mwienia: nazywa obiekty w najbliszym otoczeniu; powtarza proste zwroty czsto uywane w klasie recytuje wierszyki i rymowanki, piewa piosenki z repertuaru dziecicego; odgrywa krtkie scenki wiczone na zajciach.

2.2.2 Cele wychowawcze

Niezwykle istotn rol w realizacji programu nauczania przedszkolnego odgrywaj elementy wychowawcze. Dzieci w wieku przedszkolnym dopiero ucz si podstawowych zasad ycia w spoeczestwie, a take samodzielnoci mylenia i postpowania. Zajcia z jzyka obcego to doskonaa okazja realizowania zada wychowawczych w penej korelacji z programem nauczania przedszkolnego. Spord celw wychowawczych, okrelonych w podstawie programowej, ktre mog sta si przedmiotem programu nauczania jzyka angielskiego w przedszkolu najwaniejsze to: 1. Ksztatowanie umiejtnoci spoecznych dzieci: porozumiewanie si z dorosymi i dziemi, zgodne funkcjonowanie w zabawie i w sytuacjach zadaniowych. Dziecko: obdarza uwag dzieci i dorosych 8

 przestrzega obowizujcych regu umie si przedstawi w jzyku angielskim 2. Wspomaganie rozwoju mowy dzieci. Dziecko: zwraca si do rozmwcy, zwracajc uwag na poprawn wymow dostosowuje ton gosu do sytuacji uwanie sucha, pyta o niezrozumiae informacje 3. Wychowanie zdrowotne i ksztatowanie sprawnoci fizycznej dzieci. Dziecko: poznaje zasady zdrowego odywiania rozwija swoj sprawno fizyczn 4. Wdraanie dzieci do dbaoci o bezpieczestwo wasne oraz innych. Dziecko: poznaje zasady bezpiecznego poruszania si po drogach, m.in. kolory wiate drogowych 5. Wychowanie przez sztuk dziecko widzem i aktorem. Dziecko: odgrywa rol w zabawach parateatralnych 6. Wychowanie przez sztuk muzyka i piew, plsy i taniec. Dziecko: piewa piosenki z repertuaru dziecicego chtnie uczestniczy w plsach i tacach 7. Wychowanie przez sztuk rne formy plastyczne. Dziecko: umie wypowiada si w rnych technikach plastycznych 8. Pomaganie dzieciom w rozumieniu istoty zjawisk atmosferycznych i w unikaniu zagroe. Dziecko: rozpoznaje zjawiska charakterystyczne dla rnych pr roku 9. Wychowanie dla poszanowania rolin i zwierzt. Dziecko: wymienia roliny i zwierzta yjce w rnych rodowiskach przyrodniczych 10. Wspomaganie rozwoju intelektualnego dzieci wraz z edukacj matematyczn. Dziecko: liczy obiekty rozrnia stron lew od prawej zna stae nastpstwo dni tygodnia, miesicy, pr roku 11. Ksztatowanie gotowoci do nauki czytania i pisania. Dziecko: doskonali sprawno rk oraz koordynacj wzrokowo-ruchow Ponadto, naley podkreli, e podczas zaj jzyka angielskiego, dziecko: ksztatuje umiejtnoci: - pracy w grupie - wsplnego dziaania w celu osignicia sukcesu - przestrzegania zasad gry i postpowania - podejmowania decyzji - dzielenia si z innymi uczy si tolerancji wobec odmiennego wygldu, zachowa, upodoba, zwyczajw i kultur buduje szacunek wobec ludzi, przyrody, zwierzt i przedmiotw uczy si podstawowych zachowa spoecznych.

3. Sposoby osigania celw

3.1. Zaoenia metodyczne
Nauczanie jzyka obcego na poziomie przedszkolnym wymaga odrbnych metod, innych ni te stosowane w nauczaniu na wyszych poziomach. Powinno by ono cile skorelowane z programem nauczania przedszkolnego w jzyku ojczystym. Nie wprowadzajmy metod i technik zbyt trudnych, przekraczajcych moliwoci intelektualne i percepcyjne dziecka w tym wieku. Podstawow form nauki jzyka obcego dla tego poziomu wiekowego jest zabawa. W czasie zabawy dzieci opanowuj jzyk ,,bezwiednie, co podsumowa mona stwierdzeniem They think they are playing, while we know they are learning. Prawdopodobnie przez wiele pierwszych tygodni nie bd jeszcze w stanie uywa jzyka angielskiego, jako rodka komunikacji. Mimo to naszym zadaniem jest pokazywa im, e jzyk ten suy do przekazywania istotnych informacji, najpierw bardzo krtkich, jednowyrazowych, potem coraz duszych i bardziej zoonych. Wzorem i inspiracj do nauczania jzyka obcego powinno by to, w jaki sposb dzieci ucz si jzyka ojczystego.

6 PROGRAM NAUCZANIA JZYKA ANGIELSKIEGO

Po pierwsze, przyswajaj go w sposb caociowy (holistyczny). Rozumienie wypowiedzi uatwia im intonacja, mimika, gestykulacja oraz barwa i natenie gosu. Tak wic na zajciach angielskiego powinnimy uywa prostych, krtkich sformuowa, posugujc si przy tym bogat gestykulacj i mimik. Po drugie, dzieci posuguj si jzykiem ojczystym w czsto powtarzajcych si sytuacjach i kontekstach, co prowokuje do uywania tych samych sw i zwrotw. Stwarzajmy wic sytuacje, w ktrych dzieci powtarza bd okrelone wyraenia. Powracajmy do wczeniej poznanych treci i tematw na zasadzie spirali, wzbogacajc je o nowe elementy. Po trzecie, dziecko ksztatuje swj jzyk poprzez kontakty z najbliszymi osobami, obserwacje i badanie najbliszego mu rodowiska. Starajmy si stwarza w klasie sytuacje zblione do tych, ktre dzieci znaj z domu, z kontaktw z osobami dorosymi i z rwienikami. Moe to stanowi dobry punkt wyjcia do nauczania jzyka obcego. Sposb nauczania oparty na powyszych przesankach nazywamy metod naturaln. Niezwykle istotnym elementem nauczania maych dzieci jest oddziaywanie na nie przez obraz, dwik, rym i rytm. Kojarzenie brzmienia angielskich sw czy duszych wypowiedzi z ilustracjami, rymem lub rytmem pozwala dzieciom wypracowa wasny schemat pamiciowy - czyli wasne sposoby kojarzenia. Uczenie poprzez kojarzenie dwiku z obrazem charakterystyczne jest dla metody audiowizualnej. W nauczaniu dzieci w wieku przedszkolnym bardzo przydatn i jedn z podstawowych metod jest tzw. TPR (Total Physical Response), czyli metoda reagowania caym ciaem. Mae dziecko ma na pocztku nauki bardzo ograniczone moliwoci powtarzania za wzorem. Czsto nie chce mwi, za to chtnie pokazuje to, e rozumie, wykonujc polecenia. Dlatego pozwlmy dzieciom odnosi sukcesy, gdy na nasz komend Run! biegn, czy gdy syszc polecenie Touch your toes! dotykaj paluszkw u ng. Dzieci lubi by aktorami i wciela si w postaci z bajek i opowiada. Dlatego bardzo dobre wyniki przynosi praca metod dramy. Uczniowie znacznie chtniej mwi w jzyku obcym, gdy mog ukry si pod fikcyjn postaci. Nauka roli, wielokrotne jej powtarzanie, a potem odgrywanie na scenie 10

jest okazj do opanowywania duszego tekstu i jednoczenie do pochwalenia si swoimi osigniciami. Najlepiej by jzyk, ktry wystpuje w sztuce czy skeczu nawizywa do tego, ktrego dzieci uczyy si wczeniej na lekcjach. Udzia dzieci w inscenizacji uczy je pracy w zespole, odpowiedzialnoci za wsplne dzieo, a przede wszystkim jest dobr zabaw i rdem satysfakcji. Aby tre zaj jzykowych odnie do dowiadcze i zainteresowa dzieci, oraz swobodnie dopasowa program nauczania jzyka angielskiego do programu nauczania przedszkolnego, najkorzystniej jest stosowa podejcie tematyczne. Podejcie to sprzyja procesowi uczenia si. Dzieci kojarz sowa, funkcje, struktury i sytuacje z okrelonym tematem. Skojarzenie uatwia zapamitywanie, za nauka jzyka w realnym kontekcie sprzyja zarwno zrozumieniu jak zapamitywaniu.

3.2 Techniki nauczania

3.2.1 Nauczanie sprawnoci jzykowych Nauczanie sprawnoci suchania
W procesie nauczania przedszkolakw wiczenia zwizane ze sprawnoci suchania stanowi baz wyjciow dla wszystkich innych rodzajw aktywnoci. Nagranie lub wypowied nauczyciela dostarczaj dziecku wzorca fonetycznego, intonacyjnego, a take ukazuj kontekst sytuacyjny dla danego sowa lub wyraenia. Dopiero na podstawie tekstu usyszanego mona przeprowadza wiczenia utrwalajce. S to wiczenia ruchowe i plastyczne, zadania polegajce na chralnym, nastpnie indywidualnym odtwarzaniu tekstu, a w kocu samodzielne wypowiedzi. Przykadowe techniki nauczania suchania to: suchanie nauczyciela z jednoczesnym reagowaniem na jego rutynowe polecenia tj. wsta, usid suchanie i wykonywanie polece w ramach czynnoci plastycznych i manualnych, tj. pokoloruj, narysuj reagowanie caym ciaem (TPR) na usyszane polecenia tj. skacz, klanij w donie wskazywanie waciwych przedmiotw/ilustracji rozumienie ze suchu oglne rozumienie usyszanej historyjki suchanie historyjki i numerowanie ilustracje zgodnie z chronologicznym rozwojem wydarze przedstawionych w tekcie uzupenianie obrazkw w trakcie suchania historyjki odnajdowanie informacji w usyszanym tekcie ANGIELSKIEGO suchanie muzyki i kojarzenie jej z tekstem w jzyku angielskim

Nauczanie sprawnoci mwienia

W zakresie umiejtnoci mwienia w jzyku angielskim, dziecko w wieku przedszko lnym powinno doskonali umiejtno poprawnego powtrzenia prostych wypowiedzi, odtwarza teksty piosenek, wierszykw i wyliczanek, nazywa przedmioty z najbliszego otoczenia i stopniowo budowa bardzo proste i krtkie wypowiedzi dotyczce siebie, rodziny i otaczajcego wiata Przykadowe techniki nauczania mwienia to: grupowe odtwarzanie usyszanego tekstu wierszyka, rymowanki lub piosenki indywidualne odtwarzanie usyszanego tekstu wierszyka, rymowanki lub piosenki 11

konstruowanie prostej wypowiedzi na bazie podanego wzorca odgrywanie rl w scence lub dialogu (role play) recytacja wierszyka, piewanie piosenki przygotowanie do inscenizacji (pre-acting out)

3.2.2 Wprowadzanie i utrwalanie sownictwa

Gwnym rdem sownictwa na lekcjach jzyka obcego na poziomie przedszkolnym s piosenki, wierszyki, rymowanki i opowiadania (stories), przekazywane w formie nagrania bd przez nauczyciela. Wierszyki i rymowanki to rodzaj tekstu, ktry moe by stosowany w nauce jzyka dosownie od pierwszych lekcji. Wykorzystujc pary rymujcych si wyrazw atwiej zapamita wiksz liczb nowych sw. Rymy mog by take elementem wystpujcym w grach utrwalajcych sownictwo, takich jak Memory czy Piotru. Argumentem przemawiajcym najsilniej za rymowaniem z dziemi jest fakt, e dzieci nieczytajce i niepiszce maj ograniczone moliwoci tworzenia tzw. strategii pamiciowych. Rym jest jedn ze strategii dostpnych im intelektualnie.

LA PREDSZKOLI 19
Piosenki na lekcjach jzyka angielskiego to nastpna atrakcja dla najmodszych. Dziecko uczy si ich bardzo szybko, pod warunkiem, e ich teksty s proste a muzyka dostosowana do jego upodoba. Piosenki przyczyniaj si dodatkowo do umuzykalnienia dzieci, wyrabiaj w nich poczucie rytmu. Istnieje wiele moliwoci wykorzystania ich na lekcjach rwnie w poczeniu z ruchem (TPR). Suchanie krtkich opowiada (stories) to kolejna forma nauki bardzo lubiana przez dzieci. Historyjki powinny by bogato ilustrowane i pene ruchu, a ich jzyk jak najprostszy. Najlepiej, by tre i ilustracje daway uczniom moliwo zaangaowania si w pokazywanie przebiegu zdarze.

Wprowadzanie sownictwa
zastosowanie kart obrazkowych (flashcards) Nauczyciel umieszcza karty w takim miejscu, eby byy widoczne dla wszystkich, np. na tablicy (za pomoc magnesw lub blue-taca) lub na pododze (jeli dzieci siedz w krgu). Nastpnie wskazuje wybran kart i nazywa ilustracj, ktra si na niej znajduje. ilustrowanie sw gestami, mimik i czynnociami Nauczyciel wydaje komend Run! i biegnie. Nastpnie mwi: Stop! i zatrzymuje si. To samo wiczenie przeprowadza razem z dziemi pokazujc czynnoci, jakie maj wykona. Gdy dojdzie do wniosku, e uczniowie dostatecznie zrozumieli zwizek midzy danym sowem a czynnoci, moe ograniczy si tylko do wydawania polece. wykorzystanie ilustracji w podrczniku, na planszach obrazkowych lub plakatach Suchajc opowiadania, dzieci patrz na ilustracje. Wczeniejsza rozmowa w jzyku ojczystym na temat zilustrowanych wydarze pozwoli uczniom peniej zrozumie zwroty i wyraenia pojawiajce si w opowiadaniu. 12

 zastosowanie elementw otoczenia Do prezentacji sownictwa nauczyciel moe wykorzysta rzeczywiste przedmioty, takie jak zabawki, meble czy przybory szkolne. Lekcja w plenerze stwarza okazj do zapoznania dzieci z takimi sowami jak tree, grass, flower, sand, etc. Kosz smakowicie wygldajcych i pachncych owocw lub warzyw bdzie bardziej atrakcyjn pomoc dydaktyczn ni karty obrazkowe. Przy nauce sw okrelajcych cechy fizyczne lub elementy ubioru bardzo pomocni mog okaza si sami uczniowie.

Utrwalanie sownictwa
Nauczyciel moe korzysta z wielu tradycyjnych zabaw i gier, ktre pomog dzieciom utrwali poznane sownictwo. Moe te stosowa wariacje gotowych gier, dopasowujc ich zasady do konkretnych wymaga, lub samemu wymyla zabawy jzykowe. Oto przykady gier i zabaw tego typu: guchy telefon (Chinese whispers) Dzieci siadaj w krgu. Nauczyciel lub jeden z uczniw szepcze wybrane przez siebie sowo lub wyraenie osobie siedzcej obok. Ta, rwnie szeptem, przekazuje je dalej. Ostatnia osoba wypowiada usyszane przez siebie haso. zgadywanka (Hide the flashcards) Spord kilku kart obrazkowych, z ktrymi dzieci uprzednio si zapoznay, nauczyciel chowa jedn za plecy. Dzieci musz odgadn, ktra karta zostaa schowana, podajc odpowiednie sowo. Potem nauczyciel chowa nastpne, a dojdzie do wniosku, e dzieci wystarczajco dobrze opanoway wybrane sowa.0

P ROGRAM NAZANIA JZYKA ANGIELSKIEGO

kko i krzyyk (Noughts and crosses) Nauczyciel rysuje na tablicy plansz do gry w kko i krzyyk. Plansza skada si z dziewiciu pl (po trzy w kadym rzdzie). Nauczyciel pokazuje dzieciom dziewi kart obrazkowych ilustrujcych sownictwo wczeniej poznane. Dzieci wsplnie przypominaj sobie sowa zwizane z kartami. Nastpnie nauczyciel umieszcza w kadym polu planszy jedn kart, obrazkiem do tablicy. Kade pole ma przyporzdkowan cyfr 1-9. Nauczyciel dzieli klas na dwie grupy: You are noughts./You are crosses. Pierwsza grupa wybiera pole, podajc odpowiedni liczb. Nauczyciel odwraca kart na wskazanym polu i pyta: Whats this? Jeli dzieci udziel poprawnej odpowiedzi, stawiaj na danym polu swj znak: krzyyk lub kko. Memory Dzieci graj w t gr w grupach 3-4 osobowych. Liczb rozkadanych kart (mog to by karty gotowe lub skopiowane przez nauczyciela i wycite przez dzieci) zaley od poziomu znajomoci jzyka graczy. Karty s uoone obrazkami w d. Zadaniem grajcych jest odnale pary obrazkw. Mog to by rymujce si sowa, sowa o znaczeniu podobnym lub przeciwnym, przedmioty uzupeniajce si, itd. Dzieci odkrywaj kolejno po dwie karty. Jeli odkryte karty nie stanowi pary, naley je z powrotem odwrci i pozostawi na miejscu. Jeli stanowi par, gracz je zabiera, mwic gono, co przedstawiaj. Wygrywa ten, kto zbierze najwicej par. Piotru Gra ta, podobnie jak Memory, te polega na gromadzeniu kart parami. Zasad czenia kart w pary rwnie mona dostosowa do konkretnych elementw jzykowych. Ciekawym rozwizaniem jest odwrcenie regu dotyczcych zwycistwa: wygrywa ten, kto zostanie z kart w rku. 13

3.3.3 Propozycje gier i zabaw

Gry i zabawy su do doskonalenia rnych sprawnoci umysowych, takich jak spostrzegawczo, uwaga, pami, umiejtno analizy i syntezy wzrokowej, zdolno porwnywania i klasyfikowania. Stwarzaj tym samym okazj do logicznego mylenia. Oprcz wartoci edukacyjnych nios ze sob rwnie wartoci wychowawcze. Ucz zdrowej rywalizacji, pracy w druynie i umiejtnoci przegrywania. Aby zabawa bya dla dzieci ciekawa, powinna zawiera jak najwicej elementw aktywizujcych. Szczeglnie uyteczne s zabawy w grupach o zrnicowanym wieku i moliwociach uczestnikw. Stwarzaj one okazj do wzajemnej pomocy i integracji.

Zabawy ruchowe
Say Hello with your hand (foot, nose)! Gra utrwalajca sownictwo dotyczce czci ciaa Nauczyciel wydaje kolejno polecenia. Dzieci witaj si w rny sposb. Podaj sobie rce, dotykaj si stopami, okciami lub nosami. Mwi przy tym: Hello head! Hello foot! itd. Now you are cars! Drive! Gra utrwalajca wybrane czasowniki oraz tryb rozkazujcy. Nauczyciel wydaje polecenia, aby dzieci wcielay si w zwierzta i przedmioty, oraz wykonyway rne czynnoci. ( Planes - Fly!, Balls - Bounce! Singers - sing!, Babies - Cry!) itd. Its stormy! Hide! Gra sprawdzajca zrozumienie przez dzieci okrele pogody Dzieci ustawiaj si wok nauczyciela, tak by dobrze widziay, co za chwil bdzie robi. Nauczyciel mwi o pogodzie jednoczenie pokazujc, jak mona gestami i ruchami j opisa. - Its cold - mwi kulc si z zimna. - Its hot - mwi wachlujc si rk. - Its rainy - mwi udajc, e trzyma parasolk. - Its windy - mwi chwiejc si i osaniajc od wiatru. - Its sunny - mwi zasaniajc oczy domi przed socem. - Its stormy! Hide! - mwi kucajc i zakrywajc rkami gow. W innej wersji zabawy zamiast Hide! moemy krzykn Run away! Wwczas dzieci syszc to polecenie powinny uciec pod cian. A wardrobe flies! Gra ruchowa sprawdzajca rozumienie wybranych sw. Sprawdzamy, czy dzieci znaj nastpujce sowa oznaczajce latajce zwierzta lub przedmioty: bird, plane, bee, parrot, helicopter, rocket, balloon, kite. Jednoczenie pytamy o to, czy mog wymieni inne zwierzta lub przedmioty, ktre nie lataj, jak np. car, train, hamburger, doll, table, itd. Nastpnie prosimy dzieci by udaway, e lataj, gdy sysz zdanie A plane flies lub A bee flies i zatrzymyway si, gdy sysz A doll flies lub A train flies.

22 PROGRAM NAUCZANIA JZYKA ANGIELSKIEGO

Zabawy wiczce spostrzegawczo i umiejtno kojarzenia
Green tickets, please! Gra wiczca spostrzegawczo dzieci, znajomo nazw kolorw i umiejtno liczenia do 6. Przed zajciami ustawiamy rzdy krzeseek, na kadym umieszczajc kartk z kolejn cyfr od 1 do 6. W jednym rzdzie kartki s zielone, w drugim czerwone, w trzecim te, a w czwartym niebieskie. 14

Rozdajemy dzieciom bileciki w czterech rnych kolorach (tych samych, co karteczki na krzesach) z odpowiedni iloci kropek - od 1 do 6. Gdy dzieci wejd do sali mwimy na przykad: Yellow tickets please! Wwczas wszystkie dzieci majce te bilety podchodz do rzdu z tymi karteczkami i znajduj swoje miejsca po przeliczeniu kropek na bilecie. Przed zajciem miejsca mwi np. Ive got number 5. A pig and a piggy bank Gra wiczca rozpoznawanie znanych dzieciom przedmiotw i czenie ich w kategorie w zalenoci od tego, na jak gosk zaczyna si sowo. Przygotowujemy rysunki przedstawiajce znane dzieciom przedmioty. Oto propozycja zestawu 30 ilustracji - sowa zaczynajce si od [p] pig, piggy bank, pencil, pear, parrot, picture - sowa zaczynajce si od [k] car, cat, clock, kite, clown, carrot - sowa zaczynajce si od [s] star, sock, sweet, sun, swing, sun - sowa zaczynajce si od [h] hippo, hat, hamburger, head, hen, heart, - sowa zaczynajce si od [d] dog, door, duck, dice, dress, doll Gr zaczynamy od sprawdzenia, czy dzieci znaj sowa, ktre si w niej pojawiaj. Pokazujc kolejne karty pytamy dzieci Whats this? Karty powinny by tak uoone, by kolejno wystpoway te przedstawiajce przedmioty, ktrych nazwy zaczynaj si od tego samego dwiku. Karty z rysunkami przedstawiajcymi przedmioty z zamieszczonej powyej listy rozkadamy na pododze. Ilo kart powinna by dostosowana do liczby dzieci. Prosimy pary dzieci, by chodzc po klasie zbieray obrazki tych przedmiotw, ktrych nazwy zaczynaj si od tego samego dwiku. Jeli dzieci jest wicej ni 10, moemy podwoi liczb kart i przydzieli dwm parom ten sam dwik. Gr wygrywa ta para dzieci, ktra najszybciej odnajdzie wszystkie wyrazy zaczynajce si od danej goski. A car and a star Gra wiczca rozpoznawanie rymujcych si sw. Przygotowujemy karty przedstawiajce przedmioty, ktrych nazwy si rymuj. Oto propozycja zestawu 26 kart: dog - frog, car - star, cat hat, chair - bear, carrot - parrot, spoon - moon, head - bed, pen - hen, king - swing, cake - snake, duck - truck, lamp - stamp, flower tower. Pokazujc dzieciom kolejne karty sprawdzamy czy znaj nazwy przedmiotw, ktre si na nich znajduj. Zwracamy uwag na to, e kade sowo ma swoj rymujc si par. Rozdajemy karty dzieciom. Pytamy wybrane dzieci: What have you got? oczekujc odpowiedzi np: Ive got a king. Gdy przewiczymy ju wszystkie sowa, popromy dzieci, by poszukay swojej pary. Gdy j znajd, niech podejd do nauczyciela i powiedz np.: Ive got a spoon and Ive got a moon.

KURS DLA PRZEDSZKOLI 23

Zabawy plastyczne i konstrukcyjne
Zabawa farb Dzieci mocz palce w farbie, ktr wczeniej nauczyciel umieszcza na kawaku tektury, po czym robi odciski na kartce papieru. Odcisk moe by jeden lub wicej. Wok odcisku/w uczniowie rysuj lini, tak by cao przypominaa jakie zwierz. Po wykonaniu prac, dzieci pokazuj swoje zwierztka, pytajc: Whats this? Reszta zgaduje. An elephant? A pig? Yes./No. Zabawa plastelin Lets make a zoo. Dzieci otrzymuj od nauczyciela polecenie ulepienia okrelonych zwierzt: Make a giraffe, make an elephant, etc. Po wykonaniu prac, na haso nauczyciela: Lets make a zoo, dzieci kompletuj ZOO, umieszczajc zwierzta w klatkach. Klatki mog by wykonane z ksiek, pudeek, klockw, itp. Nauczyciel: Theres an elephant in the zoo. (Dziecko, ktre wykonao sonia, umieszcza go w ZOO). There are monkeys in the ZOO. (Dzieci, ktre wykonay mapy, umieszczaj je w ZOO). 15

 Zabawa klockami Lets build a house. Nauczyciel dzieli dzieci na grupy. Kada grupa otrzymuje zestaw klockw oraz zadanie do wykonania. Nauczyciel: Build a big house. / Build a little house. / Build a big ship. / Build a little ship. / etc. Zabaw t mona przeprowadzi take w celu utrwalenia kolorw. Kada grupa dostaje zestaw klockw z przewag danego koloru. Nastpnie nauczyciel objania zadanie: Build a blue house. / Build a red ship. / etc. Po wykonaniu zadania, dzieci mog przedstawi swoje prace: Its a ship. A big ship. /Its a ship. Its little./ Its a blue house. Zabawa pamiciowa na bazie powyszego wiczenia: Nauczyciel stawia zebrane prace w rzdzie. Jedno dziecko (ochotnik) opuszcza sal, bd odwraca si plecami do nauczyciela. W tym czasie jedna praca zostaje schowana. Nauczyciel pyta: Whats missing? Dziecko udziela odpowiedzi. Zabawa rozsypank Dzieci otrzymuj koperty, w ktrych znajduj si czci ukadanki. Zadanie polega na uoeniu rozsypanki i okreleniu, co si na niej znajduje.

Zabawy przy muzyce

Fingers - Dance! Przy akompaniamencie muzyki dzieci poruszaj palcami, rkami, nogami, gow itd. Stop! Show! Nauczyciel wcza dowoln (odpowiedni dla dzieci) muzyk. Dzieci biegaj po Sali, podskakuj, tacz. W pewnym momencie nauczyciel wycza muzyk, mwic Stop! Show! I pokazuje uczniom kart obrazkow. Dzieci ilustruj wskazany obrazek za pomoc gestw lub odgosw.

3.3 Praca na lekcji

3.3.1 Podstawowe wyposaenie, materiay i pomoce dydaktyczne
Lekcje angielskiego w warunkach przedszkolnych odbywaj si zwykle w sali, w ktrej dzieci maj take inne zajcia. Warto jednak by nauczyciel zadba, aby w sali znalazy si przedmioty uywane czsto w toku zaj. Bardzo przydatne mog si okaza kolorowe plakaty z ilustracjami bajek, historyjek, karty obrazkowe (tzw. flash cards), kukieki, maski, itp. Niezbdny bdzie oczywicie odtwarza CD. Proponujemy, by nauczyciel angielskiego mia swj kcik z pk na dodatkowe materiay i prace dzieci. Mona je przechowywa w teczkach. Warto rwnie mie pudo, w ktrym bdziemy gromadzi czsto uywane rekwizyty. Przyda si te tablica magnetyczna oraz flamaster lub kreda do rysowania na tablicy lub na pododze czy chodniku, w przypadku lekcji w plenerze. Nauczyciel uczcy angielskiego w przedszkolu ma du swobod w doborze pomocy ze wzgldu na bogat wyobrani dziecka, a take jego zamiowanie do zabaw. Ju samo otoczenie przedszkolne powinno by rdem inspiracji dla nauczyciela. Stwarza moliwo wykorzystania zabawek, ktrymi dzieci bawi si na co dzie. Tak wic moe to by misio lub piesek pomagajcy prowadzi lekcj, pieczka, ktra posuy do wielu wicze ruchowych, czy te klocki, ktre atwo wykorzysta w zabawach konstrukcyjnych. Ponadto zabawki te mog wielokrotnie zmienia swe przeznaczenie i charakter, a to za spraw bogatej wyobrani dziecicej. I tak lalka Zuzia szybko stanie si krlewn z 16

bajki, piesek zym wilkiem, za pieczka zatrutym jabkiem. Dlatego wanie praca z tak maymi dziemi stwarza niezwyke moliwoci zainteresowania uczniw zajciami i rozbudzenia w nich chci nauki jzyka.

DLA PRZEDSZKOLI 11
Spord innych pomocy dydaktycznych, ktre mog okaza si przydatne w czasie lekcji najwaniejsze, to: podrcznik ksika nauczyciela zestaw pyt Audio CD do podrcznika dodatkowe pyty z nagraniami piosenek, wierszykw, dialogw i historyjek dodatkowe ksiki wielkoformatowe (Flip over Book) dodatkowe ksieczki dla dzieci (z serii Macmillan Childrens Readers) zestawy wicze do kopiowania pyty DVD karty obrazkowe (flash cards) plakaty, plansze obrazkowe, maty do zabawy pacynki

3.3.2 Organizacja lekcji

stae elementy Lekcja powinna mie jasny dla dzieci przebieg i zawiera stae etapy, takie jak powitanie (hello routine) i poegnanie (goodbye routine). Mona do tego celu wykorzysta wierszyki lub piosenki. Dobrze jest, by dzieci piewajc piosenk poday sobie w keczku rce. Lekcj moe te zaczyna i koczy mia maskotka, ktra dzieciom kojarzy si bdzie tylko z lekcjami angielskiego. powtrki Poniewa jednym z najwaniejszych elementw w nauce jzyka obcego jest cige powtarzanie i cykliczne powracanie do treci wystpujcych na wczeniejszych etapach nauki, cz kadej lekcji powinna by powicona powtrkom. Daje to szans na utrwalenie materiau, a jednoczenie dzieci przekonuj si, jak wiele ju si nauczyy. S z tego dumne i stanowi to dla nich motywacj do dalszego wysiku. Powtarzanie nie musi by nudnym przepytywaniem z wczeniej wprowadzanych sw czy zwrotw. Mona przeprowadza je w formie zabaw i gier, prosi, by dzieci pieway ulubione piosenki lub ukaday wasne wierszyki na kanwie tych, ktre ju znaj. rwnowaga Pamitajmy, e dzieci maj du potrzeb ruchu i nie potrafi si skupia na dusze okresy czasu. Zadania, ktre w trakcie zaj wykonuj, powinny mie zmienny charakter. Te, ktre s statyczne, jak np. rysowanie czy czenie elementw, powinny przeplata si z tymi wymagajcymi aktywnoci ruchowej (TPR). Czynnoci wymagajce chwili namysu (ukadanie elementw w logiczne sekwencje) - z wiczeniami relaksujcymi (piewanie piosenki czy odgrywanie scenki).

3.3.3 Stosowanie jzyka ojczystego na zajciach

Zwracajc si do dzieci na lekcjach powinnimy uywa jak najwicej jzyka angielskiego. Zwroty, ktrymi operujemy, powinny by jak najprostsze i czsto si powtarza. Jednake stosowanie angielskiego nie wyklucza moliwoci uywania jzyka ojczystego w czasie zaj. Moemy posuy si jzykiem polskim wtedy, gdy jest to konieczne. Przede wszystkim dlatego, e jest to wczesny etap nauki, dzieci nie potrafi jeszcze budowa duszych wypowiedzi, ani te rozumie bardziej 17

skomplikowanych tekstw czy polece. Jeli osoba uczca angielskiego cile wsppracuje z wychowawc grupy, pewne treci dotyczce zaj jzykowych mona przekaza dzieciom po polsku poza lekcjami angielskiego. Dotyczy to na przykad pogadanek natury wychowawczej, ktre mog odnosi si do sytuacji, tematw i tekstw, jakie pojawiy si na lekcji angielskiego. Mona te przygotowa dzieci do wiczenia polegajcego na wysuchaniu historyjki. Jeszcze przed lekcj angielskiego wychowawca pokazuje dzieciom plakat lub ksik z obrazkami ilustrujcymi wybrane opowiadanie. Prosi, by dzieci sprboway domyli si i skomentowa, co wydarzy si w danej historyjce. Takie przygotowanie pozwoli uczniom lepiej zrozumie tekst nagrania, ktre usysz na lekcji angielskiego.

3.3.4 Korygowanie bdw w czasie lekcji

We wczesnym etapie nauki jzyka obcego dzieci popeniaj liczne bdy. Pamitajmy, e jest to cakowicie normalne. Nauczyciel syszc bdy uczniw powinien wnioskowa, co sprawia im najwiksze kopoty i w umiejtny sposb prowadzi do wyeliminowania najczciej pojawiajcych si bdw. Nie zawsze musi to oznacza natychmiastowe poprawianie ucznia, zwaszcza, jeli dziecko mwi wierszyk lub piewa piosenk. Pamitajmy, e najwaniejszym celem nauki jest przekonanie ucznia, e jzyk to przede wszystkim rodek komunikacji. Jeli wic dziecko odway si mwi, nie stresujmy go niepotrzebnie. Chwalmy za najdrobniejsze nawet osignicia, motywujc do pracy. Poprawiajmy w sposb dyskretny, uywajc bdnie wymwionego czy le uytego sowa w innym kontekcie. Jeli wic dziecko powie Im like bananas, powtrzmy I like bananas too.

3.3.5 Formy pracy

praca z ca grup Praca z ca grup umoliwia organizowanie zada polegajcych na reagowaniu caym ciaem, chralnym odtwarzaniu piosenek i wierszykw oraz gier i zabaw pozbawionych czynnika rywalizacji. Sprzyja ona pocztkowym etapom przyswajania danego materiau jzykowego i pozytywnie motywuje dzieci, ktre boj si samodzielnych dziaa i indywidualnych wystpie. praca w druynach T form pracy stosuje si w ramach gier rywalizacyjnych (np. noughts and crosses). Dziki niej dzieci ucz si wsppracy w zespole, zasad pozytywnego wspzawodnictwa, a take zdobywaj umiejtno znoszenia poraki. praca w grupach Organizujc prac w grupach kilkuosobowych, moemy przeprowadzi takie zadania, jak gry planszowe, gry w karty, zabawy konstrukcyjne i plastyczne, przygotowywanie mini-scenek, projects, itp. Ta forma pracy uczy dzieci funkcjonowania w grupie, dzielenia si pomysami, przestrzegania zasad wsppracy i rywalizacji. Ponadto, dziaajc w grupie, dziecko czuje si pewniejsze i bezpieczniejsze. praca w parach Praca w parach stwarza okazje do organizowania wicze typu role plays, polegajcych na odgrywaniu krtkich scenek i dialogw.

18

 praca indywidualna Praca indywidualna, to zazwyczaj praca zwizana z wypenianiem rnych wicze w podrczniku lub na kartkach rozdanych przez nauczyciela (rysowanie, kolorowanie, uzupenianie, czenie, itp.). Jest to forma pracy, ktra idealnie nadaje si do utrwalania i testowania umiejtnoci uczniw.

4. Treci nauczania
Podstawa programowa wychowania przedszkolnego nie uwzgldnia nauczania jzyka angielskiego na etapie edukacji przedszkolnej. Niezaprzeczalny jest jednak fakt, e nauczanie jzyka obcego i elementw kultury anglosaskiej jest cile skorelowane z programem wychowania przedszkolnego. Na zajciach jzyka angielskiego dzieci nabywaj umiejtnoci spoeczne, rozwijaj si intelektualnie, ucz si posugiwa mow, gestem i obrazem. Poznaj sowa opisujce elementy z ich najbliszego otoczenia, ucz si wyraa w prostych sowach swoje odczucia, opinie i upodobania. Ucz si take tolerancji, szacunku i uprzejmoci w stosunku do innych ludzi oraz umiejtnoci wsppracy i dzielenia si.

4.1. Obszary tematyczno - leksykalne

Zakres materiau leksykalnego wyznaczany jest przez tematy, bowiem w nauczaniu dzieci sowa powinny by wprowadzane w zestawach leksykalnych, co uatwia im zapamitanie nowo poznanych sw. Kryterium wyboru tematw powinny by zainteresowania dziecka, czyli przede wszystkim elementy z najbliszego otoczenia dziecka oraz wiat fantazji i bajek. Poniej zamieszczony zosta zestaw grup leksykalnych, ktre mog by realizowane podczas nauczania jzyka angielskiego w przedszkolu. Zakres materiau, liczba i poziom trudnoci sw zaley od grupy wiekowej oraz poziomu podrcznika wykorzystywanego w danej grupie uczniw. kolory; liczby 1-10. czonkowie rodziny; zabawki; zwierzta; przybory szkolne; wyposaenie sali; czci ciaa; nazwy ubra; artykuy ywnociowe; pomieszczenia w domu; sprzty domowe; umiejtnoci umysowe i ruchowe; stany emocjonalne i uczucia; codzienne czynnoci; pogoda; rodki transportu; zawody; uroczystoci i wita (elementy kultury anglosaskiej); bezpieczestwo i recykling wiat magii i bajek,

19

4.2. Sytuacje i funkcje komunikacyjne

Porozumiewanie si w jzyku angielskim w rnych sytuacjach ycia codziennego oraz wyraanie swoich myli i uczu jest fundamentalnym celem nauczania jzyka obcego. Aby komunikacja moga zaistnie, uczniowie musza posi podstawowe sownictwo, a take przydatne zwroty i wyraenia funkcjonalne. Przykadowe funkcje komunikacyjne, ktre mog by wprowadzane na etapie edukacji przedszkolnej to m.in.: Witanie si i egnanie (Hello, Hi, Goodbye, See you) Proszenie i dzikowanie (Give me ..., please, Come in, please, Thank you) Przepraszanie i wybaczanie (Im sorry, Excuse me, Its O.K.) Skadanie ycze okolicznociowych (Merry Christmas, Happy Easter, Happy Birthday) Przedstawianie siebie i innych (Im ......., My name is ...., This is ..., Its my mum) Podawanie wieku (Im) Wypenianie i wydawanie krtkich polece (jump, clap your hands, open). Identyfikowanie zwierzt, przedmiotw (Its a tiger, This is a ball) Identyfikowanie miejsca zamieszkania (dom, pokj) Opisywanie osb, zwierzt, przedmiotw (Hes tall, Its big, Its blue, Its got a tail) Liczenie i stosowanie liczb od 1 do 10. Odpowiadanie na proste pytania dotyczce tosamoci i rzeczy posiadanych (Who are you? Whats your name? Whats this? Whos this? Is it ...? Have you got ...?) Wyraanie uczu i upodoba (I like..., I love...) Informowanie o stanach emocjonalnych (Im happy, Im sad) Odpowiadanie na pytania dotyczce pogody, pory roku (Its raining, Its spring) Wyraanie umiejtnoci (I can jump/I cant fly) Opisywanie codziennych czynnoci (I get up)

4.3. Struktury gramatyczne

Dzieci w wieku przedszkolnym nie s w stanie zrozumie regu gramatycznych ani analizowa danej konstrukcji. W nauczaniu gramatyki w przedszkolu naley skupi si na przyswajaniu struktur, bez ich analizowania. Struktury gramatyczne powinny stanowi narzdzie do uycia poznanego sownictwa, w celu wyraenia swoich potrzeb, opinii, preferencji, zadania pyta, opisania pewnych cech przedmiotw itp. Formy gramatyczne stanowi integraln cz jzyka i s przez dzieci przyswajane w naturalny sposb, tak samo jak nowe sowa czy zwroty. Przykadowe struktury gramatyczne, ktre mog by wprowadzane na etapie edukacji przedszkolnej to m.in.:8 Czasowniki: - be - have got - can - Tryb rozkazujcy - Czas Present Simple - czynnoci codzienne - Czas Present Continuous Rzeczowniki: - Nazwy wasne - Liczba pojedyncza - Liczba mnoga regularna Przymiotniki: 20

kolory, wiek, rozmiar przymiotnik dzierawczy: my, your (his, her) Liczebniki: 1-10 Zaimki: osobowe: I, you, she, he, it, we, they wskazujce: this, that pytajne: what, who, where, when, how Przyimki: in, on Przedimki: a, an, the, przedimek zerowy

NAUCZANIA JZYKA ANGIELSKIEGO 5. Opis osigni ucznia

W okresie edukacji przedszkolnej dziecko zdobywa duo nowych umiejtnoci, rwnie w zakresie nauki jzyka angielskiego poznaje wiele nowych sw i struktur, nabywa umiejtnoci rozumienia ze suchu oraz bardzo podstawowego porozumiewania si (komunikacja ustna). Osignicia poszczeglnych dzieci s oczywicie zrnicowane; kade dziecko rozwija i uczy si w swoim tempie, ktre zaley od wielu czynnikw, m.in. osobowoci dziecka, jego preferencji w uczeniu si czy liczby zada powiconych na rozwijanie kompetencji jzykowych. Podane poniej osignicia uczniw odnosz si do umiejtnoci, jakie dzieci zazwyczaj zdobywaj na koniec etapu przedszkolnego. Wiedza Dziecko koczce przedszkole: rozumie proste polecenia i waciwie na nie reaguje rozpoznaje i nazywa w jzyku obcym obiekty w najbliszym otoczeniu potrafi klasyfikowa sowa w zestawy tematyczne potrafi poda przymiotniki o przeciwnym znaczeniu rozumie i wykorzystuje proste struktury gramatyczne Umiejtnoci Dziecko koczce przedszkole: potrafi rozpozna brzmienie i melodi jzyka angielskiego; rozumie proste polecenia nauczyciela i waciwie, werbalnie lub pozawerbalnie, na nie reaguje; powtarza proste zwroty czsto uywane w klasie rozumie i nazywa obiekty w najbliszym otoczeniu; rozpoznaje i recytuje wierszyki i rymowanki, piewa piosenki z repertuaru dziecicego; rozumie sens opowiedzianych historyjek, gdy s wspierane obrazkami, gestami, przedmiotami odgrywa krtkie scenki wiczone na zajciach. Samodzielno w uczeniu si Dziecko koczce przedszkole: rozumie potrzeb uczenia si jzyka angielskiego jest wraliwe na melodi jzyka angielskiego potrafi zrozumie znaczenie sw z kontekstu (w piosence, historyjce, bajce) chtnie bierze udzia w zajciach i sam podejmuje wol wykonania zadania

21

6. Ocena pracy i osigni ucznia

6.1 Ocena globalna
Monitorowanie postpw dzieci to niezwykle istotna cz pracy nauczyciela, rwnie uczcego jzyka angielskiego w przedszkolu. Systematyczne rejestrowanie postpw dziecka pozwoli nauczycielowi obserwowa zarwno efekty cile jzykowe (liczba zapamitanych sw i zwrotw, wymowa czy prawidowo wypowiedzi) jak i elementy pozajzykowe (umiejtno suchania i wykonywania polece, pracy w parach i w grupach, ch niesienia pomocy innym, itd.) . Warto, by nauczyciel, ktry zwykle uczy wiele grup mia do dyspozycji arkusz uatwiajcy mu zapisywanie osigni swoich uczniw. Autorzy niektrych kursw jzyka angielskiego dla dzieci umieszczaj w ksice dla nauczyciela arkusze ewaluacyjne dostosowane do materiaw kursowych. Przykadowa karta obserwacji umiejtnoci dziecka moe wyglda np. tak: Ocena umiejtnoci dziecka Imi i nazwisko dziecka: za okres od .. do .. Umiejtno dziecka Rozumie polecenia nauczyciela Umie wskaza i nazwa przybory szkolne Umie liczy od 1 do 5 Bierze aktywny udzia w zabawach piewa piosenki i recytuje rymowanki Uczestniczy w pracach jzykowo-plastycznych Stopie opanowania umiejtnoci

Sposb zaznaczania, w jakim stopniu dziecko opanowao dan sprawno, ile zna ju sw czy wyrae moe by bardzo rny. Jeli nauczyciel uywa arkusza do przekazywania informacji o dzieciach, radzimy zastosowa system, ktry nie bdzie zbyt ostro dzieli dzieci pod wzgldem umiejtnoci. Jedn z propozycji moe by zastosowanie trzech kolorw symbolizujcych trzy poziomy osigni dziecka: zielony dla poziomu bardzo dobrego, pomaraczowy dla redniego i czerwony dla najniszego. W kontaktach z rodzicami najlepiej jest stosowa tak zwan ocen opisow, ujmujc w niej wszystkie istotne elementy i podkrelajc jak najsilniej osignicia dziecka.

KURS DLA PRZEDSZK PROGRAM NAUCNIA JZYKA ANGIELSKIEGO

Oto przykad oceny opisowej: Ania chtnie uczestniczy w lekcjach angielskiego. Umie ju wita si i egna po angielsku. Czasem ma kopoty ze skupieniem si i wtedy czuje si troch zagubiona. Bardzo lubi piewa i gra w gry ruchowe. Doskonale radzi sobie z zapamitywaniem krtkich rymowanek. Ma kopoty z samodzieln prac, lecz doskonale czuje si w zespole. Ania ma trudnoci w zrozumieniu niektrych polece nauczyciela. Zbyt szybko si zniechca, gdy co jej si nie udaje. Nie zawsze potrafi poprawnie powtrzy wypowied nauczyciela, zwaszcza, gdy jest ona nieco dusza. Byoby dobrze, gdyby Ania suchaa w domu pyty z nagraniami tekstw z ksiki. Warto rwnie, aby nauczyciel jzyka angielskiego przekazywa rodzicom swoich uczniw wskazwki, jak mog oni wspiera swoje dzieci w nauce jzyka. Rodzice powinni zachca dziecko do mwienia w jzyku obcym, ale nigdy go do tego nie zmusza. Rodzice mog te poprosi dziecko o zapiewanie piosenki, ktrej dziecko nauczyo si na zajciach jzyka angielskiego w przedszkolu lub opowiedzenie 22

tego, co pamita z historyjki po polsku lub angielsku. Rodzice powinni mie jednak wiadomo, e dziecko moe nie chcie opowiada o procesie swojej nauki, co nie znaczy, e nie rozwija swoich umiejtnoci jzykowych, jak rwnie o tym, e proces uczenia si jzyka angielskiego przebiega stopniowo i nie od razu w pierwszych miesicach nauki dziecko zacznie uywa angielskich sw czy wyrae.

6.2 Ocena w czasie zaj

Dziecko w wieku przedszkolnym czerpie motywacj do nauki jzyka przede wszystkim z samych zaj, jeli s one wystarczajco atrakcyjne. Dodatkow zacht do pracy moe stanowi nagroda. Nauczyciel nie powinien jednak wynagradza dzieci za ich osignicia, lecz za wysiek. Dziki temu uczniowie, ktrym nauka sprawia trudnoci, maj szans czu si docenieni. Poza tym, warto pamita, e o wiele cenniejszy od samej nagrody jest dla dziecka fakt, e na ni zasuyo, e jego starania zostay dostrzeone. Decydujc si na form wynagrodzenia, nauczyciel moe mie na uwadze zamiowanie dzieci do kolekcjonowania rnych przedmiotw. Doskona nagrod za wysiki przedszkolaka moe by stempelek z umiechnit buk. Tu przed kocem kadej lekcji, nauczyciel przystawia stempel w specjalnym zeszycie lub podrczniku tym dzieciom, ktre wyrniay si aktywnoci w czasie zaj. W miar upywu czasu i przy odpowiednich staraniach, dzieci gromadz coraz wicej buziek. Pod koniec semestru kady ucze otrzymuje dyplom (My English Certificate), za osoby, ktre zgromadziy najwicej buziek - specjalne wyrnienie (medal, znaczek, ksieczk, maskotk, itp.).

23

Bibliografia:
Podstawa Programowa wychowania przedszkolnego dla przedszkoli, oddziaw przedszkolnych w szkoach podstawowych oraz innych form wychowania przedszkolnego, Rozporzdzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 sierpnia 2012r. James Asher, Learning Another Language Through Action, Sky Oaks Publications 1988 Halina Bednarczyk, Maria Krlica, Maria Anna Macig, Program edukacji przedszkolnej dla dzieci od 3 do 6 lat. wiat przedszkolaka, Juka, Warszawa 2000. Zofia Bogdanowicz, Zabawy dydaktyczne dla przedszkoli, WSiP, Warszawa 1990 Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej, nr 2, Warszawa 2000. Hanna Komorowska, Metodyka nauczania jzykw obcych, Anna ada-Grodzicka, Program wychowania przedszkolnego XXI wieku, WSiP SA, Warszawa 2000. Arkadiusz Mdela, Ilona Studziska, Program nauczania jzyka angielskiego, Kurs dla klas 1-3 szkoy podstawowej, Macmillan Polska Sp. z o.o., Warszawa 2000 Psychologia rozwojowa dzieci i modziey, red.M. ebrowska, PWN, Warszawa 1977 Wendy A. Scott, Lisbeth H. Ytreberg, Teaching English to Children, Longman, UK 1994. David Vale, Anne Feunteun, Teaching Children English, CUP, UK 199 Kazimiera Wlanik, Wychowanie fizyczne w przedszkolu, Juka, Warszawa 1999.

KURS DLA PRZEDSZKOLI 39 40

24