http://www.mpp.org.pl/19/19_2.

html
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

Powrót Drukuj

Konferencja w Monachium - inna perspektywa

43. Konferencja Monachijska o Polityce Bezpieczeństwa, która

odbyła się w dniach 9-11 lutego 2007 roku, przejdzie do historii
przede wszystkim jako forum, na którym Prezydent Federacji
Rosyjskiej Władimir Putin niedwuznacznie dał wyraz swoim
poglądom na sytuację w Europie Środkowo-Wschodniej oraz
stosunki Rosji z Unią Europejską i USA. Wypowiedź ta oraz reakcje
na nią zdominowały informacje przekazywane z konferencji przez
środki masowego przekazu. Przebieg sporu i argumenty w nim użyte
są w Polsce dobrze znane, nie wydaje się zatem, by istniała potrzeba
ich przypominania. Trzeba jednak stwierdzić, że wypowiedzi
rosyjskiego gościa mimo wszystko nie do końca zdeterminowały
przebieg i rezultaty konferencji, na której poruszono szereg innych
tematów, z punktu widzenia Polski ważnych, niekiedy wręcz w
stopniu równym wobec ofensywnych poczynań rosyjskich władz.

Jak stwierdzają organizatorzy konferencji w oficjalnym

podsumowaniu, temat: ‘Globalne kryzysy - globalna
odpowiedzialność’ zobowiązywał, bowiem praktycznie wszyscy jej
uczestnicy podkreślali konieczność szerokiego rozumienia pojęcia
bezpieczeństwa, częstokroć szermując pojęciem ‘całościowej
strategii’1). (Można zauważyć, że innymi popularnymi - choć nieco
bardziej zużytymi - pojęciami okazały się ‘dobrze rządzenie’ oraz
‘inkluzywność’.) Dowodów takiego podejścia można szukać w
wystąpieniu Kanclerz RFN Angeli Merkel, która upatrywała zagrożeń
zarówno w irańskim programie nuklearnym, jak i w ostatnich
informacjach o możliwej szybkości i zakresie zmian klimatycznych,
zaś rozwiązań - w ‘bezpieczeństwie sieciowym’, łączącym w
praktycznych działaniach podmioty tak odmienne jak siły zbrojne i
organizacje pozarządowe. (Bardziej szczegółowe rozwinięcie tych
wywodów znalazło się w wypowiedziach dwóch kolejnych
reprezentantów niemieckiego rządu, o których mowa niżej.)
Przedstawiciel USA, Sekretarz Obrony Robert Gates - a w ślad za
nim także M. K. Narajanan, doradca Prezydenta Indii ds.
bezpieczeństwa narodowego - położył rzecz jasna największy nacisk
na walkę z terroryzmem, wywodzącym swoje korzenie z
radykalnego islamizmu (w szczególności zaś na rolę, jaką odgrywa
w niej NATO). W wypowiedzi szefa rosyjskiej dyplomacji, Siergieja
Iwanowa, te same zagadnienia stały się - czego oczywiście należało
się spodziewać - podstawą do wysnucia dość odmiennych wniosków
(zwłaszcza w kontekście Czeczenii).

Wystąpienie wysłannika Prezydenta Islamskiej Republiki Iranu, Alego

Laridżaniego, wydawało się potwierdzać przynajmniej pierwszy
punkt diagnozy Pani Kanclerz, bowiem stanowiło spowity w osłonę
rozbudowanej, profesjonalnej i wzniosłej retoryki wykład poglądów
Mahmuda Amadinedżada, jasno zmierzającego - przy użyciu
wszystkich możliwych środków - do uczynienia ze swojego państwa
mocarstwa nuklearnego o wiodącej roli w regionie, jeśli nie w
świecie.

1z3 2009-09-01 23:43

 http://www.mpp.org.pl/19/19_2.html
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

Z polskiego punktu widzenia, konkretnie zaś biorąc pod uwagę

rozpoczynającą się zakrojoną na szeroką skalę operację Wojska
Polskiego w Afganistanie2) (w kontekście działań opisywanych m.in.
przez R. Gatesa), na uwagę zasługują również wypowiedzi doradcy
głowy tego państwa ds. bezpieczeństwa narodowego, Zalmaiego
Rassula, oraz - znacznie obszerniejsza i reprezentująca dość
odmienny punkt widzenia - szefa dyplomacji Pakistanu, Miana
Chursida Kasuriego, poświęcona w całości sytuacji na terytorium
północnego sąsiada. Senator John McCain (bardzo podobnie jak
później niemiecki minister obrony, Franz-Josef Jung) wypowiadał się
z kolei o misji afgańskiej z punktu widzenia - nomen omen -
całościowej strategii NATO.

Już tylko te dwa przykłady3) (zwłaszcza w świetle, jak się wydaje,

znacznie gorszej niż oficjalnie jest to przyznawane sytuacji
dotyczącej perspektyw skonstruowania przez Iran broni jądrowej i
środków jej przenoszenia o zasięgu międzykontynentalnym)
pokazują, że na bezpieczeństwo naszego kraju coraz bardziej mogą
wywierać wpływ czynniki oraz wydarzenia pozornie odległe, a nadto
że zagrożenia nie ograniczają się, niestety, do dawnego
supermocarstwa, które utraconą siłę liczoną w dywizjach
pancernych, atomowych okrętach podwodnych i eskadrach lotnictwa
usiłuje odzyskać - obok prób rekonstruowania swego potencjału
wojskowego4) - przy pomocy zasobów naturalnych, związanej z
nimi infrastruktury oraz umiejętnych zakupów akcji na europejskich
giełdach.

Nie oznacza to wszakże, iżby w Monachium nie były obecne kwestie

bezpieczeństwa energetycznego - jak zaznaczono powyżej, ton
konferencji nadawało szerokie rozumienie samego pojęcia
bezpieczeństwa. W tym właśnie kontekście o problemach energii
wspomniał (zresztą poniekąd na marginesie swego dość ogólnego i
raczej teoretyzującego przemówienia) Prezydent Estonii, Toomas
Hendrik Ilves. Mocniej zabrzmiał głos Prezydenta Ukrainy, Wiktora
Juszczenki, który jednak także operował raczej ogólnymi i szeroko
już rozpowszechnionymi pojęciami w rodzaju ‘przewidywalnych,
godnych zaufania, korzystnych i bezpiecznych dla środowiska’
mechanizmów zapewnienia tego typu bezpieczeństwa5). Co
ciekawe, motywu tego całkowicie zabrakło w wystąpieniu czeskiego
ministra spraw zagranicznych Karela Schwarzenberga,
poświęconego przede wszystkim historii Paktu
Północnoatlantyckiego, zaś szef dyplomacji niemieckiej, Frank-
Walter Steinmeier, uznał bezpieczeństwo energetyczne za kwestię
na tyle nową, że NATO byłoby dla jej rozwiązania instrumentem
nieadekwatnym - rozwiązanie to można bowiem znaleźć jedynie w
ramach zupełnie nowego projektu, stawiającego też czoła skutkom
ewentualnych zmian klimatycznych.

Wydaje się, że wskutek takiego rozłożenia akcentów najbardziej

‘poszkodowaną’ sytuacją kryzysową okazała się ta istniejąca w sercu
Bliskiego Wschodu - obok szefowej niemieckiego rządu

2z3 2009-09-01 23:43

 http://www.mpp.org.pl/19/19_2.html
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
(podtrzymującej poparcie dla Izraela - jednak najwyraźniej przede
wszystkim wobec zagrożenia za strony Iranu) na konferencji
wspomniał o niej tylko Tzipi Livni, izraelski wicepremier i minister
spraw zagranicznych.

Trzeba wreszcie dodać, że choć także wystąpienie Sekretarza

Generalnego NATO Jaapa de Hoop Scheffera nie zawierało nazbyt
oryginalnych przemyśleń, to dokonał on jednak celnej rekapitulacji
wielu istotnych wątków obecnych w wypowiedziach innych
przedstawicieli szeroko rozumianego Zachodu. Bogactwo poglądów
zaprezentowanych na konferencji okazało się zresztą jak zawsze
niezmierne, toteż wybór wystąpień zawierających najważniejsze z
nich był zadaniem trudnym - zwłaszcza że powinien on (podobnie
jak ma to na celu konferencja monachijska) służyć nie tyle
możliwości wyrobienia sobie poglądu na kwestie znane i już
przedyskutowane, ale raczej na te, których problematyka dopiero
ujawniać będzie - choć już w nieodległej przyszłości - swoje
znaczenie polityczne.

Paweł Kaleta

Przypisy:

1. L. Hemicker, Clear messages instead of icy silence,

http://www.securityconference.de/konferenzen
/2007/abschlussartikel_2007.php?menu_2007=&
menu_konferenzen=&sprache=en& (strona odwiedzona w dniu
25.02.2007); od wielu lat głównym organizatorem konferencji jest
prof. Horst Teltschik, były doradca ds. międzynarodowych Kanclerza
RFN Helmuta Kohla.
2. Zob. np. M. Górka, Polacy pod komendą Czerwonych Diabłów,
‘Gazeta Wyborcza’, 21.03.2007.
3. Kolejnym z nich mogłoby być znaczne (przynajmniej pod
względem wielkości kontyngentu) zaangażowanie Polski w wojskową
operację UE zabezpieczającą przeprowadzenie wyborów w Kongu.
4. S. Saradżan, Rosja przygotowuje się do wojen przyszłości,
http://www.gazetawyborcza.pl/2029020,75477,3918583.html (za
ISN Security Watch; strona odwiedzona w dniu 25.02.2007);
Restructuring the Russian military?, ‘The Financial Times’,
14.05.2007.
5. Ukraine’s Yushchenko spoke at Munich Conference, wiadomość w
portalu www.for-ua.com, 12.02.2007 (strona odwiedzona w dniu
25.02.2007).

Powrót Drukuj

3z3 2009-09-01 23:43