Co zy duch moe zniewoli w czowieku Najpierw trzeba mocno podkreli, e zasadniczo ochrzczeni s zachowywani przez Boga od takich atakw

diabelskich, ktre prowadz do zniewolenia czy optania, oczywicie poza wypadkami dopustu Boego dla wydoskonalenia czowieka. Zatem dzieci i modzie wychowani w rodzinie chrzecijaskiej winni by ochronieni od za, co nie przekrela jednak ich wolnej woli. Niestety, w wypadku, gdy przodkowie (szczeglnie rodzice) byli uwikani w sprawy demoniczne, okultystyczne lub trwali uparcie w grzechach czy uprawiali bawochwalstwo, ich dzieci, cho ochrzczone, mog ju od poczcia dowiadcza mocniejszych atakw Zego i skonnoci do za. Zazwyczaj w wypadku, gdy mae dziecko lub nastolatek interesuje si satanizmem czy mocno wchodzi w analogiczne zo, od pocztku pasjonuje si zem, trzeba zazwyczaj upatrywa pocztkw tego w yciu przodkw lub we wczeniejszym okresie ycia czowieka. Trzeba przy tym dopowiedzie, e nie chodzi o dziedziczenie osobistych grzechw przodkw, bo dziecko jedynie rodzi si w stanie grzechu pierworodnego. Chodzi raczej o moliwo dziedziczenia stanu ciaa zniewolonego mniej lub bardziej przez demona, analogicznie do dziedziczenia cech ciaa czy chorb fizycznych i psychicznych. Nie naley myli grzechu osobistego (wymagajcego wolnej decyzji osobistej danego czowieka), grzechu pierworodnego (ktry jest stanem oddzielenia od Boga) i zniewolenia (czy optania), ktre nie musi by zwizane bezporednio z win osobist zniewolonego. Zreszt ju stan grzechu pierworodnego jest otarty na dziaanie zego, std Koci poprzedza udzielanie chrztu egzorcyzmem chrzcielnym, nawet w wypadku dzieci zrodzonych ze witych maonkw chrzecijaskich. Wadza rodzicielska nad dzieckiem dana rodzicom przez Boga pozwala ich zdecydowa o chrzcie swego dziecka, ale te moe by naduyta i rodzic (rodzice) mog powici dziecko demonom, przekl je lub porzuci (choby tylko duchowo), a wtedy zy duch moe nawet opta dziecko. Wedug tradycji chrzecijaskiej ze duchy nie mog oddziaywa
162

na ducha ludzkiego, to znaczy na jego duchowe ja, umys i wol, a jedynie moe na nie wywiera nacisk przez oddziaywanie na sfery psychosomatyczne: wyobrani, rozum (myli powstajce na bazie pracy mzgu), uczucia, sfery podawcze, zmysy i ciao. Z nauki Ojcw Kocioa i teologw wynika, e dusza nie moe zosta optana ani pozbawiona wolnoci, chocia jej wadza nad ciaem moe by ograniczona lub uniemoliwiona przez ducha, ktry by opta czowieka (por. w. Augustyn, De sp. et an., 27; w. Tomasz z Akwinu, In II Sent., d. VIII, Q. i...). Sposoby dziaania zego ducha Pokusy to zwyky sposb dziaania zych duchw rwnie wobec wierzcych, ktrzy nie s zniewoleni czy optani. Cakowita wolno od pokus jest darem Boga dla nielicznych na szczytach witoci (np. przypadek w. Jana od Krzya). Pokusy mog pochodzi nie tylko od zych duchw, lecz take z ciaa (z ludzkiej natury nieuporzdkowanej, skaonej po grzechu pierworodnym) i od wiata. Demon rzadko atakuje wprost, a raczej wykorzystuje to, co w czowieku jest nieuporzdkowane: najczciej demon rozpala pokusy pochodzce z ciaa i od wiata, wzmacnia podliwoci i przypiesza, by czowiek podj szybko z decyzj, idc za wzmocnion pokus. Rzadko dziaa tylko przez zmysy zewntrzne (smak, dotyk, powonienie, wzrok, such). Najczciej oddziauje na wyobrani, uczuciowo i podsuwa te ze myli. Obsesja to szereg pokus o wiele gwatowniejszych i bardziej dugotrwaych, wyraajcych si np. m.in. w obsesyjnych mylach poczonych czsto z koszmarami sennymi i prbami samobjczymi. Demon moe dziaa na wzrok przez jakie omamy wzrokowe w formie wizji czy to odraajcych czy kuszcych. W suchu moe wywoywa wraenie nieznonego haasu lub sprawia, e czowiek syszy blunierstwa lub nieprzyzwoite, bezwstydne sowa. Przez zmys dotyku moe wywoywa doznania uderze, pobicia lub te uciskw pocigajcych do grzechu. Moe te stwarza omamy smakowe i wchowe w formie kuszcych do za zapachw. Czsto s to omamy zmysw jak halucynacje, a nie wytwory materialne. Naley je odrni
163

od halucynacji majcych przyczyn w chorobie psychicznej czy fizycznej. Obsesyjny atak demona na wadze psychiczne (wyobrani, pami, uczuciowo, myli) moe wyrazi si w natrtnych obrazach, trudnych do odrzucenia, pomimo wysikw, ktrym towarzyszy silny zamt, gniew, agresja lub silne podanie, czy wreszcie zniechcenie i rozpacz. Te stany trzeba odrni (co nie jest atwe) od chorobliwej nerwicy natrctw, nerwicy lkowej, fobii czy depresji. W stanie obsesji demonicznej czowiek odczuwa wrcz niemoc (znw rn od chorobliwej astenii), ciar w sercu (rny od depresji, nie dajcy si leczy), jakby ciemnoci ogarniay wyobrani i myli. Jeli wykluczona jest choroba fizyczna czy psychiczna, a pokusy (napaci) s nage, gwatowne i dugotrwae, to jest to efekt dziaania zego ducha. Moe on dziaa szczeglnie mocno na jedn lub kilka sfer psycho-fizyczno-zmysowych. Moemy wwczas mwi o zniewoleniu jakiej sfery (zmysw, czci ciaa, wadz psychicznych). Przez taki atak z zewntrz, obsesj zy duch zniewala w pewnym stopniu, powodujc siln, uporczyw skonno do popeniania grzesznych aktw jak w naogu, cho nie kady nag jest wynikiem zniewolenia demonicznego. Moe powodowa te kopoty ze zdrowiem, sprawami materialnymi, uczuciami, podaniami i wobec rzeczy witych powodowa drenie ciaa. Ataki demona mog te przybiera posta opresji, czyli ciosw i nka diabelskie z zewntrz przez przedmioty (przesuwanie si przedmiotw, poruszanie nimi, spadanie rzeczy na osob cierpic). Nieraz obsesja diabelska moe by tak silna, e mona j nazwa obleniem diabelskim, w ktrym szatan trwa przy osobie, ktr oblega, jak dowdca trwa przy placwce, ktr coraz cianiej otacza swoimi wojskami; nie ma on jednak adnej wadzy staej i trwaej nad ciaem osoby obleganej (co zdarza si tylko w optaniu); po skoczeniu okresu oczyszczenia zy duch bez egzorcyzmw, bez nakazu sam przerywa oblenie i odchodzi (G.B. Scaramelli, Direttorio mistico, tr. V, c. 7, nr. 76). Oczywicie w tym ostatnim wypadku chodzi o oblenie diabelskie z dopustu Boego dla wydoskonalenia i oczyszczenia czowieka, szczeglnie w nocy ciemnej zmysw, w biernym oczyszczeniu, ktre rozpoznajemy po trzech znakach podanych
164

przez w. Jana od Krzya. Jeli jest to z dopustu Boego, to egzorcyzmy mog nic nie pomc, a co najwyej wspiera czowieka w wytrwaoci i cierpliwoci a do czasu ustpienia napaci demona. Uczynki grzeszne popenione w obsesji bez penej zgody i przyzwolenia przez osob postpujc w yciu duchowym nie s grzechami cikimi. W innych wypadkach obsesji naley podejmowa wytrwa walk z pokusami, ucieka si o pomoc do Boga i prosi o wstawiennictwo witych i Aniow, korzysta z sakramentw i sakramentaliw, w tym nawet z egzorcyzmu wikszego, sprawowanego przez kapanaegzorcyst. Optanie diabelskie Oprcz dziaania zego ducha z zewntrz w formie pokus, obsesji czy opresji, moe on zaatakowa ciao czowieka od wewntrz i przej nad nim kontrol, do czego dochodzi w optaniu. Wtedy demon nie tylko przeszkadza czowiekowi w swobodnym posugiwaniu si swoimi wadzami cielesnymi czy psychicznymi, lecz nawet sam mwi i dziaa przez optanego, tak e on sam nie moe temu przeszkodzi, a nawet czasem traci wiadomo tego, co si z nim dzieje. Demon dziaa bezporednio na czonki ciaa, wykonujc nimi rne ruchy i dziaa porednio na wadze wewntrzne w takim stopniu, w jakim zale one od ciaa. Dziaanie demona w stanie optania nie jest zawsze takie samo, lecz odrniamy stan napadu (rzucanie si, wybuchy wciekoci, agresji, blunierstw, nienawici, przejawy nadnaturalnej mocy), i stan spokoju, kiedy wydaje si, e demon si wycofa, cho pozostaj jakie dolegliwoci (w ciele czy psychice), ktrych nie mona wyleczy. Optanie jest czciej kar ni prb oczyszczajc, cho w historii Kocioa znamy przypadki optania dopuszczonego przez Boga dla wydoskonalenia witych lub osb majcych szczegle powoanie wynagradzajce (b. Eustachia z Padwy, b. Maria od Jezusa Ukrzyowanego). Zatem optanie moe zdarzy si w celu oddania Bogu chway (np. przez zmuszanie zego ducha do wyznania ustami optanego np. Bstwa Chrystusa czy do bicia pokonw krzyowi Chrystusa przez ciao optanego), lub jako kara za grzechy, albo dla poprawy grzesznika, czy wreszcie dla naszego pouczenia i objawienia przez uwolnienie mocy przychodzcego krlestwa Boego (por. m.in.
165

w. Bonawentura, In II-um Sent., dist. VIII, part. II, q. 1). Optanie trzeba odrni od padaczki czy choroby psychicznej, w ktrej te mog by przejawy agresji, wciekoci, blunierstw. To rozrnienie jest nieraz bardzo trudne, a nieraz demon moe wywoywa choroby nerwowe, halucynacje, objawy schizofreniczne i fobie. Moe te wzmocni istniejc chorob. Rozeznanie wymaga wsppracy egzorcysty dobrze zaznajomionego z psychopatologi i wierzcego psychiatry, majcego te wiedz demonologiczn. Znakami rozpoznawczymi optania obok mwienia obcymi jzykami, ujawnianiem rzeczy ukrytych mog by nadludzkie przejawy mocy, nieskuteczno lekw i sprawdzonych metod leczenia. W takich wypadkach konieczne s czsto dugotrwae egzorcyzmy, trwajce wiele godzin, dni, nawet miesicy. Optanie doskonae stan, w ktrym ofiara jest pod cakowit kontrol za, e nie wysya na zewntrz adnych sygnaw czy oznak, e jest optana. Nie reaguje na widok symboli religijnych czy wobec wody wiconej. Pozbawiona swej woli, ktrej choby czciowe przyzwolenie jest konieczne do skutecznego egzorcyzmu, jest kuszona do mierci, by poczy si z ksiciem ciemnoci w jego krlestwie. Zainfekowanie przez szatana miejsca i przedmioty (a nawet zwierzta) to miejsca, w ktrych sprawowano ryty satanistyczne, kultyczne, spirytystyczne seanse, gdzie dokonywano zabjstw lub popeniono samobjstwo Przebywanie w tych miejscach moe spowodowa napa zego ducha. Koci dodaje egzorcyzm prosty w rytuale, ktry suy m.in. uwalnianiu takich miejsc i rzeczy.

166