Stowarzyszenie Sdziw Polskich Iustitia - Opinia "Iustitii" dotyczca projektowanej zmiany przepisw o dugach spadkowych

AKTUALNOCI OPINIE

ZESPOY PROBLEMOWE

ODDZIAY

O NAS

BIURO I KONTAKT

SIE INFORMACYJNA

Opinia "Iustitii" dotyczca projektowanej zmiany przepisw o dugach spadkowych

Opinia "Iustitii" dotyczca projektowanej zmiany przepisw o dugach spadkowych

Lubi to! Udostpnij 0

Szukaj...
OPINIE - NAJNOWSZE
Opinia "Iustitii" w przedmiocie proponowanych zmian art. 75 kodeksu karnego Opinia "Iustitii" dotyczca projektowanej zmiany przepisw o dugach spadkowych Pospieszne konsultacje spoeczne MS Opinia "Iustitii" na temat "Strategii systemu wymiaru sprawiedliwoci na lata 2014-2020" Stanowisko w sprawie zaoe do projektu nowelizacji ustawy o postpowaniu w sprawach nieletnich

Pole to w Google

Stowarzyszenie Sdziw Polskich "Iustitia" skierowao do Ministerstwa Sprawiedliwoci swoj opini dotyczc projektowanej zmiany przepisw Kodeksu cywilnego, Kodeksu postpowania cywilnego i Prawa o notariacie w zakresie dotyczcym dugw spadkowych i odpowiedzialnoci za te dugi. Projekt ustawy zosta przesany "Iustitii" przez Departament Prawa Cywilnego MInisterstwa Sprawiedliwoci (pod sygn. DPrC-I-4141/13/63). Opinia do projektu z dnia 11 grudnia 2013 r. ustawy o zmianie ustawy Kodeks cywilny, ustawy Kodeks postpowania cywilnego oraz ustawy Prawo o notariacie 30.12.2013 r. Konsultowana materia przepisw regulujcych odpowiedzialno spadkobiercw za dugi spadkowe dotyczy bardzo wakiego i szczeglnie aktualnego zagadnienia spoeczno-prawnego, ktre wymagaoby duszego rozwaenia ni umoliwia to tryb konsultacji. Proponowana zmiana przejcia na odpowiedzialno z tzw. dobrodziejstwem inwentarza ma charakter fundamentalny i jej przedyskutowanie w szerokim krgu jest niezbdne. Przede wszystkim zwracamy uwag na kolejne poszerzenie obowizkw sdw wobec wprowadzenia nowej instytucji oraz realne obawy o skutki finansowe dla budetu pastwa proponowanych rozwiza. Sygnalizujemy nastpujce spostrzeenia, ktre byy moliwie do poczynienia w zakrelonym nam czasie. Wstp Odpowiedzialno spadkobiercw za dugi spadkowe Projektowane zmiany dotycz odpowiedzialnoci spadkobiercw za dugi spadkowe. Problematyka ta w miar rozwoju gospodarki rynkowej zyskuje na znaczeniu, gdy zwikszenie udziau osb fizycznych w obrocie cywilnoprawnym skutkuje nabywaniem przez nich praw majtkowych, ale rwnie obowizkw o takim charakterze, ktre wchodz w skad spadku (art. 922 k.c.). Konsekwencj nadania dziedziczeniu charakteru sukcesji generalnej jest ponoszenie przez spadkobiercw odpowiedzialnoci za dugi spadkowe. Do chwili przyjcia spadku spadkobierca ponosi odpowiedzialno za dugi spadkowe tylko ze spadku, od chwili przyjcia spadku ponosi odpowiedzialno za te dugi z caego swego majtku (art. 1030 k.c.), przy czym odpowiedzialno kilku spadkobiercw jest odpowiedzialnoci solidarn (art. 10341 k.c.), natomiast od chwili dziau spadku spadkobiercy ponosz odpowiedzialno za dugi spadkowe proporcjonalnie do wartoci otrzymanych przez nich przysporze (art. 10342 k.c.). Takie uksztatowanie zasad odpowiedzialnoci za dugi spadkowe powoduje, e spadkobierca wskutek dziedziczenia moe zosta obciony dugami w wysokoci przekraczajcej znacznie warto nabytego majtku spadkowego. Instytucj suc ograniczeniu negatywnych skutkw przewagi pasyww nad aktywami jest przyjcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza, ktre stanowi odstpstwo od zasady nieograniczonej odpowiedzialnoci za dugi spadkowe polegajce na ograniczeniu tej odpowiedzialnoci do wartoci ustalonego w inwentarzu stanu spadku (art. 1031 k.c.).[1] W sytuacji, gdy stan czynny spadku nie wystarcza na zaspokojenie wszystkich znanych spadkobiercy wierzytelnoci, powinien on kierowa si okrelon hierarchi wierzytelnoci przy ich zaspokajaniu, przy czym nie zostaa ona okrelona w prawie pozytywnym, a prby jej stworzenia podejmowane w pimiennictwie maj charakter ograniczony [2] i budz zastrzeenia. [3] Jeeli spadkobierca, ktry przyj spadek z dobrodziejstwem inwentarza, spaci niektre dugi spadkowe nie wiedzc o istnieniu innych dugw, ponosi on odpowiedzialno za nie spacone dugi tylko do wysokoci rnicy midzy wartoci ustalonego w inwentarzu stanu czynnego spadku a wartoci wiadcze spenionych na zaspokojenie dugw, ktre spaci (art. 1032 1 k.p.c.). Moliwo skorzystania z ograniczenia odpowiedzialnoci jest limitowana, jeeli spadkobierca spaci tylko niektre dugi, wiedzc o innych. Wwczas odpowiada on za te inne dugi do takiej wysokoci, w jakiej byby obowizany je zaspokoi, gdyby spaca naleycie wszystkie dugi spadkowe (art. 1032 2 k.p.c.). Na paszczynie procesowej ograniczenie odpowiedzialnoci oddziaywa w ten sposb, e w procesie o dug spadkowy

INFORMACJE

KOMUNIKATY

UCHWAY

OPINIE

OWIADCZENIA

KONFERENCJE I SZKOLENIA

OKRGY ST DLA SDOWNICTWA ZESP DS. INFORMATYZACJI SDW

http://www.iustitia.pl/index.php/opinie/796-opinia-iustitii-dotyczaca-projektowanej-zmiany-przepisow-o-dlugach-spadkowych#_ftnref5[2014-01-05 15:22:48]

Stowarzyszenie Sdziw Polskich Iustitia - Opinia "Iustitii" dotyczca projektowanej zmiany przepisw o dugach spadkowych

przeciwko spadkobiercy, ktry przyj spadek z dobrodziejstwem inwentarza, sd zastrzega pozwanemu prawo do powoania si w toku postpowania egzekucyjnego na ograniczenie odpowiedzialnoci do ustalonego w inwentarzu stanu spadku (art. 319 k.p.c.). Zastrzeenie takie moe by rwnie zamieszczone w klauzuli wykonalnoci (art. 792 k.p.c.). [4] Skorzystanie z tego ograniczenia przez dunika nastpuje w postpowaniu egzekucyjnym i wymaga sporzdzenia spisu inwentarza. Owiadczenie o przyjciu spadku z dobrodziejstwem inwentarza moe by zoone w cigu szeciu miesicy od dnia, w ktrym spadkobierca dowiedzia si o tytule swego powoania (art. 1015 1 k.c.). Owiadczenie o przyjciu lub o odrzuceniu spadku skada si przed sdem lub przed notariuszem. Mona je zoy ustnie lub na pimie z podpisem urzdowo powiadczonym (art. 1018 3 zd. pierwsze i drugie k.c.). Brak owiadczenia spadkobiercy w powyszym terminie jest jednoznaczny z prostym przyjciem spadku. Jednake gdy spadkobierc jest osoba nie majca penej zdolnoci do czynnoci prawnych albo osoba, co do ktrej istnieje podstawa do jej cakowitego ubezwasnowolnienia, albo osoba prawna, brak owiadczenia spadkobiercy w terminie jest jednoznaczny z przyjciem spadku z dobrodziejstwem inwentarza (art. 1015 2 k.c.). Jeeli jeden ze spadkobiercw przyj spadek z dobrodziejstwem inwentarza, uwaa si, e take spadkobiercy, ktrzy nie zoyli w terminie adnego owiadczenia, przyjli spadek z dobrodziejstwem inwentarza (art. 1016 k.c.). Spis inwentarza Pojcie spisu inwentarza rozumie mona na trzy sposoby: jako autonomiczne postpowanie, jako czynno komornika (organu wykonawczego) lub jak dokument bdcy efektem kocowym (to ostatnie ujcie bdzie przyjmowane w dalszej czci opinii). [5] Spis inwentarza nie jest wycznym dowodem istnienia i wartoci majtku spadkowego i dugw spadkowych [6] , a zawarte w nim ustalenia nie wi generalnie sdu ani innych organw w innych postpowaniach (np. postpowaniu o dzia spadku), z wyjtkiem postpowania egzekucyjnego prowadzonego na podstawie tytuu wykonawczego, w ktrym zastrzeono dla pozwanego uprawnienie do powoania si na ograniczenie odpowiedzialnoci do ustalonego w inwentarzu stanu spadku. Jego rola sprowadza si zatem do wyznaczenia granic odpowiedzialnoci dunika za dugi spadkowe. W obecnym stanie prawnym do spisu inwentarza wciga si majtek spadkodawcy z zaznaczeniem wartoci kadego przedmiotu, jak rwnie dugi spadku, a ponadto w spisie inwentarza wykazuje si te warto czystego spadku, z uwzgldnieniem wartoci rzeczy i praw spornych.[7] Sporzdzenie spisu inwentarza nastpuje na podstawie postanowienia sdu przez waciwy organ (komornika sdowego lub naczelnika urzdu skarbowego), a zatem w sposb sformalizowany przez niezaleny organ. Postpowanie o spis inwentarza skada si z dwch faz: postpowania rozpoznawczego przed sdem i postpowania wykonawczego przed komornikiem sdowym (lub innym waciwym organem). Postpowanie rozpoznawcze koczy si wydaniem postanowienia o zarzdzeniu spisu inwentarza, ktre podlega zaskareniu apelacj. [8] W postpowaniu wykonawczym komornik ma obowizek z urzdu ustali, jakie przedmioty powinny by wcignite do spisu [9] , co oznacza, e organ dokonujcy tej czynnoci nie powinien poprzesta jedynie na owiadczeniach uczestnikw postpowania i osb trzecich, ale powinien przejawia aktywno i z urzdu ustala, jakie aktywa i pasywa maj by wcignite do inwentarza spadkowego.[10] Komornik wyposaony jest rwnie w szeroko zakrelone uprawnienia do dania od uczestnikw postpowania, osb trzecich i organw wadzy publicznej informacji potrzebnych do sporzdzenia spisu inwentarza (art. 761 w zw. z 6 rozporzdzenia z 1991 r.). Obowizujce przepisy przewiduj rwnie moliwo uzupenienia spisu inwentarza po jego sporzdzeniu o ujawniony majtek lub dugi postanowieniem sdu ( 32 rozporzdzenia). Dopki spis inwentarza nie zostanie uzupeniony, stan czynny ustalony w inwentarzu naley uwaa za ustalony. [11] Sporzdzenie spisu inwentarza moe nastpi z urzdu lub na wniosek tego, kto uprawdopodobni, e jest spadkobierc, uprawnionym do zachowku lub zapisobierc, albo wykonawcy testamentu, wierzyciela majcego pisemny dowd nalenoci przeciwko spadkodawcy lub waciwego urzdu skarbowego (art. 637 k.p.c.). W praktyce spis inwentarza z urzdu sporzdzany jest najczciej w razie zoenia owiadczenia o przyjciu spadku z dobrodziejstwem inwentarza, gdy inwentarz nie by przedtem sporzdzony (art. 644 k.p.c.). Jeeli natomiast spadek uwaa si za przyjty z dobrodziejstwem inwentarza wskutek upywu szeciomiesicznego terminu w odniesieniu do spadkobiercy bdcego osob nie majc penej zdolnoci do czynnoci prawnych, osob, co do ktrej istnieje podstawa do jej cakowitego ubezwasnowolnienia, albo osob prawn, postanowienia o sporzdzeniu spisu inwentarza z urzdu nie wydaje si. [12] Uwagi do projektu Zmiana skutkw niezoenia przez spadkobierc owiadczenia w przedmiocie przyjcia lub odrzucenia spadku Proponowana zmiana art. 1015 1 k.c. zmierza do zastpienia w razie niezoenia przez spadkobierc owiadczenia w przedmiocie przyjcia lub odrzucenia spadku fikcji prawnej przyjcia spadku wprost fikcj prawn przyjcia spadku z dobrodziejstwem inwentarza. Nowelizacj w tym zakresie naley oceni pozytywnie. Obowizujce rozwizanie, prowadzce do obcienia spadkobiercw nieograniczon odpowiedzialnoci za dugi spadkowe w razie ich biernoci, poddane zostao trafnej krytyce w literaturze[13]. Wskazano, e rozmija si to z powszechnym poczuciem prawnym spoeczestwa, a sposb skonstruowania wyjtkw jest z praktycznego punktu widzenia mao zrozumiay. Dostrzeono ponadto, e aktualny stan prawny stawia w uprzywilejowanej pozycji wierzycieli spadkodawcy. Rwnie praktyka orzecznicza dostarcza wielu przykadw negatywnego oddziaywania fikcji przyjcia spadku wprost na interesy osb nierzadko czonkw dalekiej rodziny ktre wskutek braku wiadomoci prawnej lub wskutek usprawiedliwionych yciowo zdarze ponosz nieograniczon odpowiedzialno za dugi spadkowe, nie nabywajc przy tym wskutek dziedziczenia adnego istotnego majtku. Wydaje si zatem, e proponowane rozwizanie pozwoli przywrci rwnowag midzy interesami wierzycieli spadkodawcy i

http://www.iustitia.pl/index.php/opinie/796-opinia-iustitii-dotyczaca-projektowanej-zmiany-przepisow-o-dlugach-spadkowych#_ftnref5[2014-01-05 15:22:48]

Stowarzyszenie Sdziw Polskich Iustitia - Opinia "Iustitii" dotyczca projektowanej zmiany przepisw o dugach spadkowych

spadkobiercw, ktra obecnie jest zachwiana na korzy tych pierwszych. Proponowane uchylenie art. 1016 k.c. nie budzi zastrzee jako konsekwencja uchylenia zasady, e milczenie jest rwnoznaczne z przyjciem spadku wprost, oraz uchylenia wyjtkw od tej zasady. Nadmieni mona, e wobec metodologii pracy orzeczniczej budzi wtpliwo redakcja 3 art. 1032 k.c. w zakresie fragmentu przepisu o spadkobiercy, co do ktrego istnieje podstawa do jego cakowitego ubezwasnowolnienia. Rozstrzygajce powinno by, czy dana osoba jest ubezwasnowolniona, a nie stwierdzanie takiego faktu w innym postpowaniu. Doda mona, e kodeks cywilny m.in. przy wadach owiadczenia woli potrafi okreli ciki stan osb, ktry uniemoliwia im skuteczne dziaanie prawne bez odwoywania si do tak kontrowersyjnego okrelania przesanki Nowa instytucja wykazu inwentarza Analiza projektowanych art. 10311 i 1032 3 k.c., art. 6362 i 6382 k.p.c. oraz art. 97a ustawy z dnia 14 lutego 1991 r. Prawo o notariacie (jedn. tekst: Dz.U. z 2008 r. Nr 189, poz. 1158 ze zm.) pozwala zrekonstruowa nastpujce cechy nowej instytucji w postaci wykazu inwentarza. Po pierwsze, ma on charakter prywatnego wykazu majtku i dugw spadkowych. Po drugie, moe by sporzdzony przez jednego lub kilku spadkobiercw. Po trzecie, wykaz moe by zoony w sdzie lub przed notariuszem, przy czym przed notariuszem mona zoy wykaz inwentarza na urzdowym formularzu lub zleci notariuszowi sporzdzenie spisu inwentarza w formie aktu notarialnego. Po czwarte, wykaz inwentarza peni tak sam funkcj jak spis inwentarza, a zatem wyznacza grn granic odpowiedzialnoci za dugi spadkowe. Wydaje si, e wykaz inwentarza bdzie rwnie wiza komornika prowadzcego egzekucj na podstawie tytuu wykonawczego, w ktrym zastrzeono dla pozwanego uprawnienie do powoania si na ograniczenie jego odpowiedzialnoci do wartoci spadku. Projektowana regulacja budzi zastrzeenia wobec pojawiajcych si przy jej analizie wtpliwoci. Po pierwsze, wykaz inwentarza ma peni funkcj analogiczn do spisu inwentarza, a zatem wyznacza grn granic odpowiedzialnoci spadkobiercy za dugi spadkowe. W obecnym stanie prawnym prawidowo okrelenia aktyww spadku i ich wartoci jest gwarantowana przez sporzdzenie spisu inwentarza przez komornika lub naczelnika urzdu skarbowego dziaajcego na podstawie postanowienia sdu i pod jego nadzorem. Przyznanie samemu spadkobiercy uprawnienia do okrelenia w wykazie inwentarza stanu spadku i jego wartoci jest rozwizaniem naruszajcym rwnowag interesw wierzycieli i dunikw spadkowych, gdy pozwala dunikowi na okrelenie granic jego odpowiedzialnoci przez samodzielne ujawnienie stanu spadku i samodzieln wycen poszczeglnych jego skadnikw. Przy takim rozwizaniu oczywist bdzie skonno dunikw do zaniania wartoci skadnikw majtku spadkowego lub ich pomijania w wykazie inwentarza. Po drugie, rzetelno i kompletno wykazu inwentarza nie s w aden sposb gwarantowane. Przede wszystkim, projektodawca nie zdecydowa si na zagroenie odpowiedzialnoci karn podania nieprawdy lub zatajenia prawdy w wykazie inwentarza. Wtpliwo (w tym take natury konstytucyjnej) budzi rozwizanie zawarte w projektowanym art. 10311 6 pkt 2 k.c., i ,,Minister Sprawiedliwoci w rozporzdzeniu wykonawczym ma okreli skutki niezoenia lub zoenia nierzetelnego wykazu. Niewiadome jest, jakie to maj by skutki, skoro w uzasadnieniu projektu brak ku temu jakichkolwiek wskazwek - by moe chodzi o skutki karne, a moe o skutki cywilne z art. 1032 3 k.c. Z drugiej strony, nie wyposay spadkobiercw w adne uprawnienia pozwalajce im na uzyskanie wiarygodnych informacji o aktywach i pasywach spadku. Przed uzyskaniem postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku lub aktu powiadczenia dziedziczenia, ktre to dokumenty nie s niezbdne do zoenia wykazu majtku, spadkobiercy nie dysponuj instrumentem prawnym pozwalajcym im na skuteczne danie od wierzycieli i dunikw spadkodawcy oraz organw wadzy publicznej informacji o stanie spadku. W konsekwencji, ich dziaania nawet przy wysokiej starannoci nie doprowadz zwykle do ujawnienia wszystkich praw i obowizkw majtkowych wchodzcych w skad spadku. Po trzecie, wprowadzenie instytucji wykazu inwentarza w proponowanym ksztacie zakada moliwo funkcjonowania w obrocie jednoczenie kilku wykazw inwentarza sporzdzonych przez rnych spadkobiercw albo nawet kilku wykazw inwentarza wytworzonych przez tego samego spadkobierc, a niekiedy rwnie spisu inwentarza. Projekt nie rozstrzyga przy tym zagadnienia wzajemnych relacji midzy kilkoma wykazami inwentarza oraz problemu zwizania wykazem inwentarza spadkobiercw innych ni ci, ktrzy zoyli wykaz. Przyjcie takiego zwizania moe prowadzi do sytuacji, w ktrej wykaz sporzdzi osoba najmniej zorientowana w sprawach majtkowych zmarego, ujawniajc nawet z zachowaniem naleytej starannoci jedynie cz jego majtku, a beneficjentami tej sytuacji bd inni spadkobiercy, gdy rwnie ich odpowiedzialno za dugi spadkowe zamyka si bdzie w kwocie niszej ni kwota wynikajca z rzeczywistego stanu spadku. Projekt nie przesdza rwnie o hierarchii spisu inwentarza i wykazu inwentarza. Z jego uzasadnienia wywie mona wprawdzie, e intencj projektodawcw byo danie prymatu spisowi inwentarza (art. 6382 3 pkt 2 k.p.c. , s. 21), nie wynika to jednak dostatecznie z treci projektu. Wymienione braki projektu bd prowadzi do pojawienia si licznych wtpliwoci w toku stosowania nowych przepisw, zmniejszajc pewno prawa. Odpowiedzie trzeba bdzie np. na pytanie, do jakiej kwoty komornik ma egzekwowa roszczenie z tytuu wykonawczego, w ktrym zastrzeono ograniczenie odpowiedzialnoci dunika do wartoci ustalonego w inwentarzu stanu spadku, jeeli dunik skada w toku egzekucji kilka rnicych si treci wykazw inwentarza pochodzcych od rnych spadkobiercw. Po czwarte, projektodawca nie przewidzia moliwoci uzupenienia wykazu inwentarza w razie ujawnienia majtku lub dugu nie wcignitego do wykazu inwentarza mimo, e w uzasadnieniu projektu wprost zaoono, e wierzyciele spadkodawcy po dokonaniu przez sd ogoszenia o zoeniu wykazu majtku bd zgasza swoje wierzytelnoci bezporednio spadkobiercy. Z rozwiza szczegowych naleaoby: doprecyzowa czas umieszczenia ogosze przewidzianych w art. 6362 3 i art. 6381 k.p.c. na stronie internetowej sdu

http://www.iustitia.pl/index.php/opinie/796-opinia-iustitii-dotyczaca-projektowanej-zmiany-przepisow-o-dlugach-spadkowych#_ftnref5[2014-01-05 15:22:48]

Stowarzyszenie Sdziw Polskich Iustitia - Opinia "Iustitii" dotyczca projektowanej zmiany przepisw o dugach spadkowych

spadku oraz na tablicy ogosze sdu (art. 6382 k.p.c.), okreli zasady ponoszenia kosztw dokonywanych ogosze. Wydaje si, e nie ma podstaw do obcienia nimi spadkobiercy, zwaszcza w sytuacji, gdy wykaz inwentarza zostanie przesany przez notariusza; w konsekwencji koszty tych ogosze obci Skarb Pastwa. Takie rozwizanie wydaje si nieprawidowe; dlaczego bowiem Skarb Pastwa miaby ponosi koszty ogosze, skoro jest to w interesie spadkobiercw lub ich wierzycieli, a wic podmiotw prywatnych. To te podmioty powinny ponosi koszty ewentualnych ogosze oraz zasad usuwania brakw wykazu inwentarza (w projektowanym stanie prawnym tre i forma wykazu znajd si cakowicie poza kontrol sdu, gdy wykaz nie bdzie pismem procesowym podlegajcym postpowaniu naprawczemu okrelonemu w art. 130 k.p.c.). Podsumowujc, projektowana instytucja wykazu inwentarza powierza samemu spadkobiercy oznaczenie stanu spadku i jego wartoci, a zatem okrelenie grnej granicy jego odpowiedzialnoci wobec wierzycieli spadkowych. Rozwizanie to w proponowanym ksztacie nie moe zosta zaakceptowane jako godzce nadmiernie w rwnowag interesw dunikw i wierzycieli spadkowych. Jednoczenie spadkobiercy nie zostali wyposaeni w uprawnienia do uzyskania informacji potrzebnych do sporzdzenia wykazu inwentarza, a nierzetelno przy jego sporzdzaniu lub nawet celowe zanienie wartoci aktyww spadkowych nie jest dostatecznie sankcjonowane. Powane zastrzeenia budzi rwnie dopuszczenie przez projektodawc sytuacji, w ktrej w obrocie bdzie funkcjonowao w jednym czasie kilka wykazw inwentarza, niekiedy rwnie obok spisu inwentarza. Postulowa naley rezygnacj z wprowadzenia do polskiego porzdku prawnego nowej instytucji w postaci wykazu inwentarza. Wbrew stanowisku autorw projektu, zastpienie fikcji przyjcia spadku wprost fikcj przyjcia spadku z dobrodziejstwem inwentarza nie spowoduje koniecznoci inwentaryzacji spadku w radykalnie wikszej liczbie sytuacji. Jeeli bowiem wedug wiedzy spadkobiercw aktywa przekraczaj pasywa, ograniczenie odpowiedzialnoci do stanu czynnego spadku nie zmienia zakresu ich odpowiedzialnoci za dugi spadkowe w stosunku do sytuacji, w ktrej odpowiadaliby w razie przyjcia spadku wprost. Jeeli wedug wiedzy spadkobiercw pasywa przekraczaj aktywa, mona oczekiwa, e dbajcy o swoje interesy spadkobiercy odrzuc spadek, co zwolni ich z jakiejkolwiek odpowiedzialnoci za dugi spadkowe i koniecznoci podejmowania skomplikowanych oraz czasochonnych czynnoci majcych na celu zaspokojenie wierzycieli spadkowych w granicach odpowiedzialnoci wyznaczonej stanem spadku. Mona zatem oczekiwa, e potrzeba inwentaryzacji spadku pojawi si w razie wtpliwoci co do tego, czy warto spadku wystarczy na zaspokojenie dugw (co nie zdarza si czsto). Potrzeba taka powstanie rwnie wwczas, gdy milczce przyjcie spadku bdzie wynikiem braku zainteresowania ze strony spadkobiercy stanem spadku i swoj sytuacj prawn wynikajc z dziedziczenia, a przy tym tylko wwczas, gdy spadkobierca zechce skorzysta z korzyci wynikajcych z ograniczenia odpowiedzialnoci. Wydaje si natomiast, e przy takim podejciu spadkobiercy motyw zmniejszenia kosztw dokonania spisu inwentarza traci na znaczeniu. Postpowanie o zabezpieczenie spadku, zoenie wykazu inwentarza i sporzdzenie spisu inwentarza Na pozytywn ocen zasuguje zamieszczenie caej regulacji postpowania o zabezpieczeniu spadku i sporzdzenie spisu inwentarza w kodeksie postpowania cywilnego. Dostrzeone przez projektodawc krytyczne uwagi[14] wobec dotychczasowego rozwizania w peni uzasadniaj unormowanie tej materii w kodeksie. Do szczegowych rozwiza zawartych w projektowanych art. 633 639 k.p.c. trzeba jednak zgosi nastpujce uwagi. 1.Uwaga oglna do postpowa o zabezpieczenie spadku, zoenie wykazu inwentarza i sporzdzenie spisu inwentarza. Projekt nie reguluje kwestii kosztw wymienionych postpowa, w tym w szczeglnoci zasad ponoszenia wydatkw zwizanych z wykonaniem postanowie o zabezpieczeniu spadku i sporzdzeniu spisu inwentarza oraz z dokonaniem ogosze o zoeniu wykazu inwentarza i spisu inwentarza. Zagadnienia te bezwzgldnie wymagaj uregulowania, gdy mog powodowa znaczne obcienie Skarbu Pastwa (zwaszcza koszty ogosze w prasie). Zaoeniem powinno by, by Skarb Pastwa nie kredytowa osb zainteresowanych ogoszeniem koszty te powinny pokrywa te osoby pod sankcj niedokonania ogoszenia. Zwrci naley uwag na to, e w ocenie skutkw regulacji pod ktem finansowym w ogle ten problem pominito, a jest on realny. Naley wyjani, ktry podmiot obciony zostanie tymi kosztami i w jaki sposb ma nastpowa ich uiszczanie. Postulowa przy tym naley takie uksztatowanie sposobu pokrywania kosztw, by sd w moliwie najmniejszym stopniu uczestniczy w ich ustalaniu i przekazywaniu. Ju z uzasadnienia projektu ustawy (s. 28) wynika bowiem, e projektowane regulacje spowoduj zwikszenie liczby spraw sdowych. Zaangaowanie sdu w rozliczenia kosztw wykonania postanowie dodatkowo zwikszy ich obcienie, co odbije si negatywnie na sprawnoci postpowa. W projekcie pominito rwnie cakowicie kwestie kosztw wykonania wymienionych postanowie zrezygnowano m.in. z przeniesienia do k.p.c. treci 5 rozporzdzenia z 1 padziernika 1991 r. Komornicy nie powinni wykonywa tych postanowie za darmo, a tak jest w istocie obecnie w wielu sprawach to dlatego sdy kieruj zlecenia spisu inwentarza do urzdw skarbowych, bo naczelnicy tych urzdw nie pobieraj za sporzdzenie spisu adnych kosztw. Naley okreli - kto i na jakim etapie, w jakiej wysokoci i pod jak sankcj ma uiszcza koszty na rzecz komornikw. Pozostawienie tej kwestii nierozwizanej spowoduje wiele komplikacji niektrzy komornicy ju obecnie odmawiaj sporzdzenia spisu, twierdzc, e nie s organami dziaajcymi charytatywnie lub daj opaty za sporzdzenie kosztw (okrelonej w art. 53 ustawy o komornikach sdowych i egzekucji) od prezesw sdw do czego nie ma podstawy prawnej. Spadkodawcy przyjmuj obecnie spadek z dobrodziejstwem inwentarza najczciej dlatego, e dugi spadkowe przewyszaj aktywa, a sami nie maj majtku, aby uici opat na rzecz komornika. Komornicy nie maj wic wtedy moliwoci uzyskania pokrycia nalenej im opaty. Z postpowaniem wykonawczym zwizane s take inne koszty w postaci zaliczek, np. na dojazdy w celu

http://www.iustitia.pl/index.php/opinie/796-opinia-iustitii-dotyczaca-projektowanej-zmiany-przepisow-o-dlugach-spadkowych#_ftnref5[2014-01-05 15:22:48]

Stowarzyszenie Sdziw Polskich Iustitia - Opinia "Iustitii" dotyczca projektowanej zmiany przepisw o dugach spadkowych

obejrzenia majtku, ustalania skadnikw majtku, zlecania sporzdzania operatw szacunkowych, np. wyceny nieruchomoci. Kto te koszty ma pokrywa? Czy znw Skarb Pastwa za dunikw spadkowych? 2.Uwaga oglna do postpowania o zabezpieczenie spadku. Projektodawca w znacznej czci powieli regulacj zawart w obowizujcych art. 633-6361 k.p.c. i rozporzdzeniu z 1991 r. Przepisy rozporzdzenia nigdy nie byy nowelizowane i nie przystaj do potrzeb i realiw obrotu cywilnoprawnego, ktry podlega znaczcej ewolucji w cigu ostatnich dwudziestu lat. Ewolucja ta wymusia i nadal wymusza przyjmowanie nowych rozwiza legislacyjnych w zakresie postpowania zabezpieczajcego i postpowania egzekucyjnego, ktrych cele i instytucje s zblione do postpowania o zabezpieczenie spadku. Poprzestanie przez projektodawc na przepisaniu do kodeksu dotychczasowych regulacji z niewielkimi zmianami powoduje, e nowe unormowanie postpowania o zabezpieczenie spadku ju od chwili jego wejcia w ycie bdzie przestarzae i nie bdzie odpowiadao potrzebom obrotu. Czas pozostawiony na konsultacj projektu nie umoliwia jednoczenie przeprowadzenia analizy potrzeb oraz moliwoci wykorzystania dorobku wypracowanego przy stosowaniu przepisw o postpowaniu zabezpieczajcym i egzekucyjnym, a take na sformuowanie wnioskw odpowiadajcych wadze regulowanych zagadnie. W tym stanie rzeczy zasadne zatem wydaje si wyczenie z projektu przepisw dotyczcych postpowania o zabezpieczenie spadku i rozpoczcie prac, ktre pozwoliyby na wypracowanie rozwiza o charakterze kompleksowym zgodnych z innymi regulacjami kodeksowymi. 3.Art. 633 1 k.p.c. Przepis uzupenia dotychczasow regulacj, ktra okrelaa waciwo sdu do zabezpieczenia spadku wycznie w odniesieniu do rzeczy pozostajcych we wadaniu spadkodawcy w chwili jego mierci, pomijajc inne prawa majtkowe wchodzce w skad spadku. Wskazywano przy tym trafnie, e jeeli rzeczy okrelone w art. 633 k.p.c. znajduj si w miejscowociach objtych waciwoci rnych sdw, kady z nich jest waciwy do zabezpieczenia rzeczy znajdujcych si na terenie jego waciwoci. [15] Projektowana zmiana budzi zastrzeenia dwojakiego rodzaju. Po pierwsze, podstaw waciwoci w odniesieniu do praw majtkowych okrelono w sposb zbyt zoony i wielostopniowy, co moe utrudnia ustalenie sdu waciwego i skutkowa koniecznoci przekazywania sprawy wedug waciwoci. Wyduy to postpowanie o zabezpieczenie spadku, co godzi w cele przed nim postawione. Po drugie, wydaje si celowe przekazanie spraw o zabezpieczenie spadku sdowi spadku z jednoczesnym powierzeniem mu kompetencji do zlecenia czynnoci wykonawczych dowolnie wybranemu komornikowi lub komornikom z terenu caego kraju. Pozwolioby to realizowa postulat szybkoci postpowania o zabezpieczenie spadku, dawaoby sdowi dokonujcemu zabezpieczenia narzdzia do szybkiego i efektywnego wykonania zabezpieczenia, a przy tym uatwiaoby uprawnionym do zoenia wniosku ustalenie sdu waciwego. Proponowane w projekcie rozwizanie prowadzi moe natomiast do sytuacji, w ktrej zabezpieczeniem rnych rzeczy i praw majtkowych nalecych do jednego spadku zajmowa si bdzie wiele sdw na terenie caego kraju, co z oczywistych wzgldw nie jest rozwizaniem racjonalnym. Do przepisu mona rwnie zgosi uwag o charakterze redakcyjnym. Skoro art. 635 k.p.c. zostaje nadana cakowicie nowa tre, nie ma potrzeby oznaczenia jednej z jego jednostek redakcyjnych jako 2 1 . 4.Art. 6351 1 k.p.c. Celowe wydaje si doprecyzowanie, e zgaszajcy si spadkobierca powinien legitymowa si prawomocnym postanowieniem o stwierdzeniu nabycia spadku albo zarejestrowanym aktem powiadczenia dziedziczenia. 5.Art. 636 1 k.p.c. Przepis okrela katalog rodkw zabezpieczenia spadku, przy czym redakcja przepisu wskazuje na to, e katalog ten ma charakter zamknity. Do projektowanej regulacji nie przeniesiono bowiem przepisu 8 ust. 1 rozporzdzenia z 1991 r., zgodnie z ktrym sd rejonowy moe zastosowa rodki zabezpieczenia inne anieli wymienione w art. 636 Kodeksu postpowania cywilnego, jeeli wymaga tego rodzaj rzeczy lub praw objtych zabezpieczeniem. Takie ograniczenie dopuszczalnych rodkw zabezpieczenia spadku wydaje si niewaciwe, gdy konieczno zastosowania innych rodkw moe wynika z charakteru podlegajcych zabezpieczeniu rzeczy i praw, co do ktrych okrelone w art. 636 1 k.p.c. rodki zabezpieczenia mog okaza si nieadekwatne lub niewystarczajce. Proponowana regulacja odbiega rwnie od sposobu uksztatowania postpowania zabezpieczajcego (art. 730 k.p.c.), w ktrym katalog zabezpieczenia roszcze pieninych jest szerszy (art. 747 k.p.c.), a katalog innych wypadkw zabezpieczenia otwarty (art. 755 k.p.c.). 6.Art. 637 k.p.c. Ze wzgldu na podobiestwo wniosku o zabezpieczenie i wniosku o dokonanie spis inwentarza wydaje si celowe zamieszczenie w art. 637 ustpu odpowiadajcego treci projektowanemu art. 635 2 1 k.p.c., tj. wprowadzenie jako wymagania formalnego wniosku o dokonanie spisu inwentarza uprawdopodobnienia okolicznoci uzasadniajcych wniosek. 7.Art. 6381 k.p.c. Zarzdzenie ogoszenia o sporzdzeniu spisu inwentarza po jego sporzdzeniu powoduje, e wierzyciel, ktrego wierzytelno zostaa pominita w spisie, moe jedynie zainicjowa postpowanie o sporzdzenie uzupeniajcego spisu inwentarza (projektowany art. 63816 k.p.c.) lub postpowanie o wyjawienie przedmiotw spadkowych (art. 655 i nast. k.p.c.). Zakadajc upublicznienie informacji o spisie inwentarza, naleaoby uczyni to na wczeniejszym etapie postpowania po wydaniu postanowienia o zarzdzeniu spisu inwentarza. Umoliwioby to zgoszenie wierzytelnoci bezporednio organowi sporzdzajcemu spis, co jest rozwizaniem taszym, szybszym i bardziej efektywnym. W takiej sytuacji nie byoby potrzeby ogaszania o sporzdzeniu spisu, co spowodowaoby, e dodatkowe obcienie sdw dokonywaniem ogosze pozostaoby takie samo jak w przypadku rozwiza projektowanych. 8. Art. 6382 k.p.c. Jak ju wskazano wczeniej, przepis powinien okrela czas, przez jaki ogoszenie ma by umieszczone na stronie internetowej sdu spadku i na tablicy ogosze sdu spadku. Wydaje si przy tym celowe zastpienie strony internetowej sdu spadku Biuletynem Informacji Publicznej,

http://www.iustitia.pl/index.php/opinie/796-opinia-iustitii-dotyczaca-projektowanej-zmiany-przepisow-o-dlugach-spadkowych#_ftnref5[2014-01-05 15:22:48]

Stowarzyszenie Sdziw Polskich Iustitia - Opinia "Iustitii" dotyczca projektowanej zmiany przepisw o dugach spadkowych

ktrego zasady publikowania s okrelone w sposb bardziej precyzyjny i jednolity ni zasady prowadzenia stron internetowych sdw (zob. rozporzdzenie Ministra Spraw Wewntrznych i Administracji z dnia 18 stycznia 2007 r. w sprawie Biuletynu Informacji Publicznej, Dz.U. Nr 10, poz. 68). Biuletyn Informacji Publicznej jako miejsce publikacji ogosze sdw stosowany jest przy tym np. w postpowaniu o likwidacj niepodjtego depozytu (art. 6 ust. 5 ustawy z dnia 18 padziernika 2006 r. o likwidacji niepodjtych depozytw, Dz.U. Nr 208, poz. 1537 ze zm.). Dodatkowo, ogoszenia o zoeniu wykazu inwentarza i o sporzdzeniu spisu inwentarza powinny zawiera pouczenia o wszystkich uprawnieniach wynikajcych z art. 525 k.p.c., tj. rwnie o uprawnieniu do dania sporzdzanie i otrzymania odpisw i wycigw z akt sprawy (w tym przypadku wykazu lub spisu inwentarza), a nie tylko o moliwoci zapoznania si z nim. 9.Art. 6383 1 k.p.c. Przepis ten jest zbdny, gdy obowizek wskazania w postanowieniu o zabezpieczenie spadku lub o zarzdzeniu spisu inwentarza komornika lub naczelnika urzdu skarbowego, ktremu zlecono wykonanie tych czynnoci, wynika z art. 635 4 k.p.c. 10.Art. 6383 2 k.p.c. Przede wszystkim naley zauway, e okrelenie waciwoci komornika w projektowanym przepisie nastpuje czciowo w oderwaniu od okrelenia waciwoci sdu w postpowaniu o zabezpieczenie spadku (art. 633 1 k.p.c.) lub sporzdzenie spisu inwentarza (na zasadach oglnych sd spadku art. 628 k.p.c.). Dodatkowo, niecelowe wydaje si ustawowe okrelenie waciwoci komornika na etapie wykonania postanowienia. Rozwizaniem zapewniajcym skuteczne i efektywne wykonanie postanowienia jest natomiast pozostawienie sdowi decyzji o wyborze komornika waciwego do zabezpieczenia spadku w caoci lub w czci oraz do sporzdzenia inwentarza. Warto przy tym zauway, e w postpowaniu egzekucyjnym komornicy nie s ograniczeni do wasnego rewiru ze wzgldu na przyznanie wierzycielom prawa wyboru komornika na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (art. 8 ust. 5 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sdowych i egzekucji, jedn. tekst: Dz.U. z 2011 r., Nr 231, poz. 1376 ze zm.). Praktyka orzecznicza dostarcza licznych przykadw na to, e wierzyciele czsto z tego prawa korzystaj, a komornicy uzyskali niezbdne dowiadczenie w podejmowaniu skutecznych dziaa na terenie caego kraju. Nie mona rwnie pomin tego, e na etapie wskazania przez sd wydajcy postanowienie o spisie inwentarza komornika sd ten nie dysponuje wiedz, gdzie znajduj si przedmioty podlegajce wcigniciu do spisu inwentarza. [16] Nie jest zatem w stanie zleci wykonania postanowienia komornikowi waciwemu zgodnie z projektowanym art. 6383 2 k.p.c. Zwrci trzeba uwag na niekonsekwencj uregulowania waciwoci w odniesieniu do praw majtkowych: o ile w art. 633 1 zdanie drugie uregulowano to racjonalnie, o tyle w art. 6383 2 bdnie prawa nie mog bowiem ,,znajdowa si w okrgu chyba dlatego w art. 633 1 odniesiono to do osoby zobowizanej z tytuu prawa lub do przedmiotu wiadczenia lub prawa, a nie do pooenia prawa. 11.Art. 6385 1 zdanie drugie k.p.c. Nie jest jasne, z jakiego rodzaju wnioskiem wystpuje do sdu komornik lub naczelnik urzdu skarbowego. Przyjcie interpretacji, e jest to wniosek o przyjcie przedmiotu wiadczenia do depozytu sdowego w rozumieniu art. 692 k.p.c., byoby dalece dysfunkcjonalne. Kwesti t naleay wyjani w projektowanym przepisie poprzez wyrane rozstrzygnicie, czy mamy w tym przypadku do czynienia z depozytem w rozumieniu przepisw art. 692 k.p.c. i nast. (materialno- prawnym), czy te z depozytem podobnym do tego, jaki wystpuje na gruncie postpowania zabezpieczajcego i egzekucji (nie jest to depozyt sdowy w rozumieniu przytoczonych wyej przepisw, a depozyt procesowy zob. postanowienie Sdu Najwyszego z 13 sierpnia 1976 r., IV PZ 32/76, OSNC 1977, nr 3, poz. 57 i uchwaa skadu siedmiu sdziw SN z 5 grudnia 1986 r., III CZP 62/86, OSNC 1987, nr 10, poz. 146). 12.Art. 63812 k.p.c. O terminie sporzdzenia spisu inwentarza powinien by rwnie zawiadomiony zapisobierca windykacyjny, gdy przedmiot zapisu windykacyjnego jest wyceniany i wcigany do spisu. 13.Art. 63814 k.p.c. Potrzeba angaowania innego sdu do dokonywania czynnoci przy wciganiu do spisu inwentarza rzeczy znajdujcych si w okrgu sdu innego ni sd spadku ustaaby, gdyby przyj jako zasad, e sd zarzdzajcy sporzdzenie spisu moe zleca czynnoci zmierzajce do wykonania postanowienia dowolnie wybranym komornikom. Dodatkowo trzeba zauway, e uprawnienie do zwrcenia si do innego sdu ograniczone zostao w projekcie do rzeczy, nie obejmuje ono natomiast innych praw majtkowych. 14. Uchylenie art. 644 k.p.c. Przepis ten stanowi obecnie, e jeeli zoono owiadczenie o przyjciu spadku z dobrodziejstwem inwentarza, a inwentarz nie by przedtem sporzdzony, sd wyda postanowienie o sporzdzeniu spisu inwentarza. Jego uchylenie wydaje si zasadne, gdy trudno znale racjonalne wzgldy przemawiajce za utrzymaniem sytuacji, w ktrej w razie przyjcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza wskutek zoenia owiadczenia przez spadkobierc spis byby sporzdzany z urzdu, a w razie takiego samego przyjcia spadku wskutek upywu terminu do zoenia owiadczenia sporzdzenie spisu nastpowaoby na wniosek. 15. Postulowa naleaoby wprowadzenie w art. 636 k.p.c. waciwej terminologii: zamiast ,,dozoru nad nieruchomoci powinno by ,,zarzdu nad nieruchomoci, bo takim terminem posuguj przepisy o egzekucji z nieruchomoci, do ktrych odesano w 4 tego art. chodzi o art. od 931 do 941 k.p.c. zbdne jest odesanie do art. 930 k.p.c., gdy nie reguluje on zarzdu nieruchomoci a rozporzdzanie ni i obcianie. Jeli chodzi o zarzd tymczasowy, to uregulowano go w art. 10641 106413 k.p.c. i rozway trzeba, czy nie powinno by odesania rwnie do tych przepisw. W art. 636 k.p.c. nie sprecyzowano, co naley rozumie przez zwrot: ,,prawo majtkowe wymagajce zabezpieczenia przez ustanowienie zarzdu.

http://www.iustitia.pl/index.php/opinie/796-opinia-iustitii-dotyczaca-projektowanej-zmiany-przepisow-o-dlugach-spadkowych#_ftnref5[2014-01-05 15:22:48]

Stowarzyszenie Sdziw Polskich Iustitia - Opinia "Iustitii" dotyczca projektowanej zmiany przepisw o dugach spadkowych

16.Wobec art. 6362 2 k.p.c. naley zasygnalizowa, i ju na etapie projektu znane powinny by zasady dotyczce przyjmowania przez sd nadsyanych mu wykazw inwentarza spadku. Byaby tu bowiem zarazem istotna dla konsultowanej zmiany informacja o roli sdu (sdziego) przy tym rozwizaniu, co realniej pozwolioby dokona jej oceny. Przy wdraaniu zaproponowanej regulacji trzeba bdzie si zmierzy z pytaniami : czy tak jak obecnie w przypadku przesyania przez notariuszy protokow dziedziczenia - bd zakadane odrbne akta (a wwczas naley wskaza pod jak sygnatur, jak ma by nadany bieg sprawie tego typu, co wie si z koniecznoci okrelenia momentu zakrelenia numer sprawy dla odnotowania, i zostaa zaatwiona) czy przechowywa wykaz poza aktami (i kto za to odpowiada); czy sd ktry odbiera wykaz inwentarza, ma przesya do sdu spadku tylko wykaz (co wtedy robi ze swoimi aktami), czy te cae akta sprawy. 17. Na aprobat zasuguje uregulowanie kwestii tego, z jakiej daty przyjmuje si w spisie inwentarza stan aktyww i dugw oraz jakie ceny (projektowany art. 63813 3 k.p.c.), gdy obecnie budzi to kontrowersje w praktyce. Do powyszej analizy mona podda pod ewentualne rozwaenie take: a/ wobec sygnalizowanych na wstpie gwnych obaw (poszerzenia kognicji i skutkw dla budetu) oraz z uwagi na w tpliwoci odnonie potrzeby ponoszenia kosztw ogosze (obecnie nie obserwuje si zainteresowania spisami inwentarza), zastanowi si mona, czy nie wystarczyoby poprzesta na wykazie skadanym w urzdzie skarbowym w zwizku z nabyciem spadku lub rozbudowa tam zakres tego obowizku dla potrzeb osignicia skutkw cywilnoprawnych. Powizanie spraw zwizanych z finansowym aspektem spadkobrania w jednym miejscu wydaje si by prostym i skutecznym rozwizaniem take dla obywatela, ktry w jednym miejscu wykonuje swj obowizek prawny. Wwczas do rozwaenia byaby rezygnacja z ogaszania o sporzdzeniu wykazu, gdy wiadomym by byo, gdzie naley szuka informacji o stanie spadku przed podjciem dalszych czynnoci. Przy tym mona zauway, i podejmowanie czynnoci wobec urzdu skarbowego bardziej dyscyplinuje zobowizanych. Nadto angaowanie sdziego do czynnoci inwentaryzacyjnych nie znajduje uzasadnienia. b/ poddanie postpowania dotyczcego zabezpieczenia spadku i spisu inwentarza gruntownym badaniom empiryczno-prawnym, ktre znajd swj efekt w projekcie zmiany prawa. Z pewnoci istotne byby tu dowiadczenia z pracy komornikw. Przepisanie dotychczasowej regulacji, jak ju zostao nadmienione, nie jest wystarczajce dla aktualnych potrzeb. c/ przypomnie przy tej okazji naley, e i wykaz majtku, przewidziany w toku postpowania egzekucyjnego - moe by rozwaany jako instytucja o pewnym podobiestwie do proponowanej, a wci budzi zastrzeenia co do efektywnoci swego funkcjonowania. d/ postpowania przed sdem jest wci tasze ni podejmowanie czynnoci przed notariuszem, a skoro maj by to metody alternatywne nie powinno by tej rnicy. Przede wszystkim do rozwaenia pozostaje przekazanie sprawy wykazw tylko do waciwoci notariatu, ktry zajby si take wykonaniem zaplanowanych ogosze. Zmiana krgu osb mogcych wystpowa jako penomocnicy w postpowaniu cywilnym Projektowana zmiana art. 87 1 k.p.c. polegajca na rozszerzeniu o wstpnych krgu osb, ktrym mona udzieli penomocnictwa, strony nie budzi zastrzee. Ubocznie tylko naley doda, e zmiana tego przepisu nie dotyczy zagadnie bdcych przedmiotem nowelizacji. Zesp ds. Prawa Cywilnego SSP Iustitia

[1] Zastosowana konstrukcja jest zbliona do ograniczenia odpowiedzialnoci nabywcy przedsibiorstwa lub gospodarstwa rolnego (art. 554 k.c.). [2] Jedn z propozycji przyjmowanych zgodnie w doktrynie jest postulat spacania dugw w kolejnoci okrelonej w

http://www.iustitia.pl/index.php/opinie/796-opinia-iustitii-dotyczaca-projektowanej-zmiany-przepisow-o-dlugach-spadkowych#_ftnref5[2014-01-05 15:22:48]

Stowarzyszenie Sdziw Polskich Iustitia - Opinia "Iustitii" dotyczca projektowanej zmiany przepisw o dugach spadkowych

art. 1025 k.c., zob. M. Pazdan, w: Kodeks cywilny. Komentarz do artykuw 450-1088, red. K. Pietrzykowski, tom II, wyd. 6, Warszawa 2011, s. 1237, i powoane tam pimiennictwo. [3] por . E. Skowroska-Bocian, w: System prawa prywatnego. Tom 10. Prawo spadkowe, red. tomu B. Kordasiewicz, red. naczelny: Z. Radwaski, Instytut Nauk Prawnych PAN, Warszawa 2009 s. 576-578 [4] Szerzej zob. M. Romaska, Ograniczenie odpowiedzialnoci dunika. Wybrane zagadnienia procesowe, Polski Proces Cywilny 2011, nr 4, s. 6 i nast. [5] Tak A. Stempniak, Spis inwentarza - wybrane aspekty postpowania. Cz. 1, MoP 2012, nr 5, s. 250 [6] por. A. Stempniak, Spis..., cz. 1, s. 250 [7] 28 ust.1 rozporzdzenia Ministra Sprawiedliwoci z dnia 1 padziernika 1991 r. w sprawie szczegowego trybu postpowania przy zabezpieczaniu spadku i sporzdzaniu spisu inwentarza (Dz.U. Nr 92, poz. 411; dalej jako rozporzdzenie z 1991 r. lub rozporzdzenie). [8] Tak Sd Najwyszy w uchwale z dnia 23 sierpnia 2006 r., III CZP 52/06, OSNC 2007, nr 5, poz. 72. [9] 29 rozporzdzenia. [10] Tak trafnie A. Stempniak, Spis..., cz. 1, s. 255 [11] E. Drozd, w: System prawa cywilnego. Tom IV. Prawo spadkowe, red. tomu J.S. Pitowski, red. naczelny: W. Czachrski, Wrocaw, Warszawa, Krakw, Gdask, d, Polska Akademia Nauk, Instytut Pastwa i Prawa 1986, s. 374 [12] Uchwaa skadu siedmiu sdziw Sdu Najwyszego z dnia 20 maja 1968 r., III CZP 78/67, OSNCP 1968, nr 12, poz. 206. [13] B. Kordasiewicz w: System prawa prywatnego. Tom 10. Prawo spadkowe, red. tomu B. Kordasiewicz, red. naczelny: Z. Radwaski, Instytut Nauk Prawnych PAN, Warszawa 2009, s. 432-433. [14] Zob. np. A. Stempniak, Spis..., cz. 1, s. 253. [15] T. yznowski, w: Kodeks postpowania cywilnego. Komentarz, tom III, red. H. Dolecki, T. Winiewski, Warszawa 2011, s. 360. [16] A. Stempniak, Spis inwentarza wybrane aspekty postpowania, cz. 2, MoP 2012, nr 6, s. 295.

DPrC-I-4141/13/63

Zobacz podobne:

Opinia "Iustitii" w przedmiocie proponowanych zmia...

Stowarzyszenie Sdziw Polskich "Iustitia" przedstawio Senatowi RP, a konkretnie jego ...

Pospieszne konsultacje spoeczne MS

Stowarzyszenie Sdziw Polskich Iustitia otrzymao do zaopiniowania projekt rozpo...

Opinia "Iustitii" na temat "Strategii systemu...

Zarzd Stowarzyszenia Sdziw Polskich "Iustitia" wyda opini na temat dokumentu "St...

Opinia konstytucyjna w sprawie zarzdze nadzorczych

W zaczeniu uprzejmie przedstawiamy przygotowan na zlecenie Warszawskiego Oddziau S...

. Dziaano Stowarzyszenia w 2011 r. jest wspfinansowana ze rodkw Komisji Europejskiej w ramach programu "Criminal Justice"
..

Copyright 2012. All Rights Reserved.

Projekt i wykonanie: Zbigou, MiSt

http://www.iustitia.pl/index.php/opinie/796-opinia-iustitii-dotyczaca-projektowanej-zmiany-przepisow-o-dlugach-spadkowych#_ftnref5[2014-01-05 15:22:48]