Professional Documents
Culture Documents
w Asa"i# prz#z ok. $% "&n &udzi' &i(#ra(ura w )*)I w., pis"o +#n a&ski#.
MI.<I JZYK, (#r"in s(osowany !. w D znacz#niach: $5 o 1&nopa9s(w. jzyk Indii 4od $NE%5,
z indo#ur. rodziny jzykow#j 4indoaryjska rupa jzyk1w indoira9skich5' &i(. pos(aG wsp1!cz. hindi zacz!a si ksz(a!(owaG w $ po!. )I) w. na pods(awi# jzyka hindus(ani' pozos(aj# pod si&ny" wp!yw#" sanskry(u 4 !. Kr1d!o zapoycz#95' pis"o d#wana ari' D5 rupa zr1nicowanych dia&#k(1w wywodz=cych si z r1nych >or" prakry(1w C apa+hra"3a 4ok. ?III*)II w.5' wys(puj= na (#r#ni# wsp1!cz. s(an1w: H((ar Lrad#3, Madhja Lrad#3, Marijana, ,ihar, Mi"aGa& Lrad#3, 7adKas(han oraz (#ry(oriu" zwi=zkow# o <#&hi' wyr1nia si D rupy (zw. hindi w!a3ciw# o C wsch. 4 !. &i(. dia&#k( C awadhi5 oraz zach. 4 !. dia&#k(y C +radK i khari +o&i5' pozos(a!# rupy dia&#k(1w: pahari 4r# ion podn1a Mi"a&aj1w5, radKas(hani 4(#r#n 7adKas(hanu5, a (ak# +hodKpuri i "aj(hi&i 4o+szar ,iharu5 s= czs(o uznawan# za odr+n# jzyki.
MI.<HSJA.I JZYK, >or"a jzyka po(oczn# o uywana !. na o+szarz# pn. Indii i <#kanu prz#d
podzia!#" $NB2' j.h. pows(a! na pod!ou dia&#k(u khari +o&i z oko&ic na pn.-zach. od <#&hi, hindi' w okr#si# konso&idacji w!adzy "uzu!". w pn. Indiach w $ po!. )III w. da! pocz=(#k D s(ruk(ura&ni# (osa"y" jzyko" &i(. hindi 4$5 i urdu.
I.<OA7YJSKI- JZYKI, jzyki ind. z rupy indoira9ski#j 4aryjski#j5 rodziny indo#ur.' "1wi ni"i
ok. $ "&d &udzi na ca!y" su+kon(yn#nci# ind., z wyj=(ki#" pd. cz3ci L!w. Indyjski# o' A >azy rozwojow#: $5 s(aroindoaryjska 4od ok. $E%% p.n.#.5 o+#j"uj=ca sanskry( 4z dia&#k(#" w#dyjski"5' D5 3r#dnioindoaryjska 4od D po!. II (ysi=c&.5 r#pr#z#n(owana prz#z jzyki: pa&i, sauras#ni, "a adhi, "aharasz(ri i ardha"adhi 4prakry(y5' A5 nowoindoaryjska 4od ko9ca I (ysi=c&.5 z jzyka"i: hindi, urdu, +#n a&ski", "ara(hi, p#nda+ski", rudKara(i, orija, asa"ski", n#pa&ski", syn a&#ski", sindhi i cy a9ski".
KA..A7A JZYK, jzyk kannada, jzyk drawidyjski uywany w ind. s(anach Karna(aka,
Ja"i&nadu, Maharasz(ra, Andhra Lrad#3 4ok. $F "&n "1wi=cych5' &i(#ra(ura od I) w.' pis"o po!udniowoind. C kannara.
MA7AJMI JZYK, jzyk marathijski, jzyk nowoindoaryjski uywany w pd.-zach. Indiach 4s(an
Maharasz(ra, ok. @D "&n "1wi=cych5' j#d#n z najwani#jszych jzyk1w ind.' !. dia&#k( d#3i, j# o od"iana konkani 4uwaana (# za odr+ny jzyk5 j#s( pods(aw= jzyka &i(.' +o a(a &i(#ra(ura, najs(arsz# (#ks(y z )I w., pis"o d#wana ari.
O7IJA, odri, utkali, jzyk nowoindoaryjski uywany w# wsch. Indiach 4Orisa5 prz#z ok. A% "&n
"1wi=cych 4$NND5' najs(arsz# (#ks(y z )III*)I? w., w!asn# pis"o
LA0I, jzyk palijski, najs(arszy i najwani#jszy jzyk 3r#dnioindoaryjski' jzyk (#ks(1w kanonicznych
+uddyz"u hinajany 4pa&ijski kanon5' uywany prz#z wyznawc1w +uddyz"u w Sri 0anc#, ,ir"i#, 0aosi#, Jaj&andii, Ka"+ody' +o a(a &i(#ra(ura 4najs(arsz# (#ks(y prawdopodo+ni# z ok. ?II w. p.n.#.5 zwi=zana z +uddyz"#", pis"o indyjski#
L7AK7YJY, o 1&na nazwa 3r#dnioindoaryjskich jzyk1w &ud. i &i(., !. w pn. i 3rodk. Indiach od po!. I
(ysi=c&. p.n.#. do ko9ca I (ysi=c&. n.#.' najwani#jsz# p. &i(#racki#: ardha"a adhi, "a adhi, "aharasz(ri i 3auras#ni' do p. +ywa czas#" za&iczany jzyk pa&i' najs(arszy"i C i da(owany"i C (#ks(a"i s= inskrypcj# c#s. A3oki z dyn. Maurj1w 4III w. p.n.#.5 w pi3"i# +rah"i i kharosz(hi' wikszo3G (#ks(1w z I (ysi=c&. n.#.' +o a(a &i(#ra(ura, (ak# naukowa.
SA.SK7YJ, jzyk s(aroindoaryjski' najs(arsza pos(aG C jzyk w#dyjski 4ok. $E%%*E%% p.n.#.5,
jzyk (#ks(1w Wedy' jzyk k&as. 4sanskry( s#nsu s(ric(o5 skody>ikowany prz#z ra"a(yk1w 4Lanini5 j#s( najwani#jszy" jzyki#" cywi&izacji Indii' od pocz. II w. p.n.#. do pocz. II (ysi=c&. n.#. od rywa! ro& podo+n= do r#ki i !aciny w -uropi#' ku&(ura sanskrycka wywar!a o ro"ny i (rwa!y wp!yw na jzyk 4 !. s!ownic(wo5, pis"o, pi3"i#nnic(wo i nauk kraj1w pd. i pd.-wsch. Azji, a za po3r#dnic(w#" +uddyz"u C (ak# 3rodk. i wsch. Azji' +. +o a(a &i(#ra(ura, najs(arsza da(owana inskrypcja z po!. II w. n.#., najcz3ci#j uywan# pis"o C d#wana ari. .a rania: Li#rwsza i os(a(nia suk(a Rigwedy, Samaweda, Upaniszady
SI.<MI JZYK, jzyk nowoindoaryjski uywany w Lakis(ani# 4 !. w prowincji Sindh5 oraz w zach.
Indiach 4"1wi ni" ok. $% "&n &udzi5' &i(#ra(ura si a pocz=(ka"i ?III w.' pis"a ind. 4d#wana ari, ur"ukhi5 oraz C dzi3 ni#"a& wy!=czni# C pis"o ara+.-p#rs. 4wz+o acon# o doda(kow# znaki ra>.5.
SY./A0-SKI JZYK, jzyk indoaryjski, urzdowy 4wraz z (a"i&ski"5 w Sri 0anc# 4ok. $A "&n
"1wi=cych5' ki&ka dia&#k(1w, ".in. "ah& 4Ma&#diwy5' wys(puj# w D pods(awowych, znaczni# r1ni=cych si >or"ach C &i(. i ko&okwia&n#j' najs(arsz# za+y(ki pi3"i#nnic(wa z III w. p.n.#. 4 syn a&#ska &i(#ra(ura5' pis"o syn a&#ski#
JAMI0SKI JZYK, tamil, jzyk z pd. rupy jzyk1w drawidyjskich, uywany !. w Indiach 4s(an
Ja"i&nadu5 i Sri 0anc#' o 1!#" ok. @% "&n "1wi=cych' E rup dia&#k(1w' jzyk &i(. opar(y na dia&#kci# c#n(r. 4okr Maduraju i Jirun#&w#&i5' +o a(# (radycj# &i(., &i(#ra(ura od I w. p.n.#.' pis"o (a"i&ski# opar(# na pd. od"iani# pis"a +rah"i.
J-0H/H JZYK, jzyk z pd.-wsch. rupy jzyk1w drawidyjskich' uywany w Indiach w s(anach:
Andhra Lrad#3, Karna(aka, Orisa, Madhja Lrad#3 4ok. AF*EE "&n "1wi=cych5' jzyk &i(. od )I w. na pods(awi# dia&#k(u c#n(r. 4z oko&ic "idzy rz. Kryszn= a /odawari5' wsp1!cz#sny j.(. od )I) w.' pis"o (#&u u 4opar(# na pi3"i# +rah"i5.
JY,-JA8SKI JZYK, !. jzyk z rupy (y+#(.' ok. B,@ "&n "1wi=cych' N rup dia&#k(1w' na
pods(awi# c#n(r. dia&#k(1w 0hasy pows(a! jzyk &i(. k&as., za3wiadczony od ?II w. 4w pi3"i# (y+#(.5.
H7<H JZYK, jzyk z rodziny indo#ur. 4indoaryjska rupa jzyk1w indoira9skich5' o>icja&ny
w Lakis(ani# i j#d#n z jzyk1w kons(y(ucyjnych w Indiach 4!=czni# ok. E@ "&n "1wi=cych5' his(oria j.u. si a pocz. )III w. 4 hindus(ani5' w wars(wi# &#ksyka&n#j prz#wa a zapoycz#9 ara+. i p#rs.' pis"o w z"ody>ikowany" a&>a+#ci# ara+.' od )?I w. +ujny rozw1j po#zji, a w pocz. )I) w. pojawi!a si proza &i(#racka.