Wikipedia:edycja

Haso z punktu widzenia czytelnika i edytujcego

Edytowanie na przykadzie brudnopisu

testowe edycje mona wykonad we wasnym brudnopisie. Wsplny dla wszystkich edytorw brudnopis znajduje si na stronie Wikipedia:Brudnopis. Mona te skorzystad z wasnego po zarejestrowaniu. Po zalogowaniu si link do brudnopisu pojawi si na grze strony po prawej przy nazwie uytkownika.

Edycja krok po kroku

Aby edytowad stron Wikipedii, kliknij przycisk "Edytuj", znajdujcy si bezporednio nad stron. Pojawi si okno z kodem strony, paskiem edycji nad nim, paskiem do opisu zmian pod nim oraz przyciski "Zapisz" i "Podgld". Zielona ramka na grze na poniszej ilustracji pojawi si tylko wtedy, gdy edytujesz w gwnym brudnopisie. Zawiera informacje o tym, jak z niego korzystad. Po wykonaniu zmian w kodzie strony kliknij "Podgld". Zobaczysz, w jaki sposb zostanie wywietlona strona po jej zapisaniu. Gdy klikniesz "Podgld zmian", zobaczysz rnice pomidzy poprzednim i obecnym kodem strony. Jeeli akceptujesz swoje zmiany, w pasku na dole wypenij opis zmian. Dla uatwienia moesz wybrad ktr z opcji, zaproponowanych pod paskiem opisu zmian. Do tego su umieszczone tam zielone przyciski. Jeeli najedziesz kursorem na ktry z tych przyciskw, w chmurce pojawi si opis, jaki zostanie dodany w pasku edycji. Na koocu kliknij przycisk "Zapisz".

Anatomia artykuu

1. Pomaraoczowym oznaczono specjalny szablon, ktry znajduje si (zarwno w kodzie, jak i hasa ktre widzi czytelnik) na grze strony w tym przypadku informujcy o innych hasach brzmicych tak samo. 2. Rowym oznaczono infoboks (znacznie bardziej rozbudowany szablon, jaki zazwyczaj wstawia si do hase) w artykule jest to ramka po prawej stronie, w kodzie znajduje si on na grze (czasami pod szablonami, takimi jak powyszy) 3. tym jest oznaczona gwna tred hasa. Znajduje si ona midzy infoboksem a tzw. sekcjami koocowymi 4. Niebieskim oznaczono przypisy i bibliografi. Przypisy w kodzie znajduj si wewntrz treci hasa, natomiast bibliografia pod nim. Czytelnik widzi przypisy pod hasem, poniewa tam wstawia si szablon, ktry je wywouje. Niekiedy w tej czci hasa znajduj si take sekcje Zobacz te lub Linki zewntrzne. Wszystkie te cztery elementy tworz wanie sekcje koocowe 5. Zielonym oznaczono kategori. W artykule znajduje si ona zaraz pod hasem. Nad kategori niekiedy wstawia si rwnie szablony nawigacyjne, do hase z tej samej "serii

6. Liliowym oznaczono tzw. linki interwiki, czyli linki odsyajce do tego samego hasa w innych wersjach jzykowych. Czytelnik widzi je pod menu znajdujcym si na lewo od artykuu.

Elementy artykuu
Struktura treci Haso rozpoczyna si od definicji i czasami szerszego wstpu. Niektre hasa skadaj si wycznie z definicji. Nazywane s zalkami artykuw (lub stubami Wiksze artykuy s podzielone na sekcje (rozdziay). Pod treci hasa zamieszcza si tzw. sekcje koocowe: "Przypisy", "Bibliografia", opcjonalnie "Linki zewntrzne" czy "Zobacz te
Osobne strony: Definicje, Rozdziay, Zalek, Bibliografia i Kolejnod sekcji kocowych

 Formatowanie Podzielenie hasa na rozdziay wymaga formatowania. Przy uyciu pewnych klawiszy klawiatury mona utworzyd ____wypunktowanie (za pomoc znaku *), ____pogrubienie tekstu ('''potrjny apostrof'''), ____pochylenie (''podwjny apostrof''). W kodzie strony niektre elementy mog si wydawad zbdne, ale, jeeli klikajc w podgld widzisz, e wszystko jest w porzdku, nie usuwaj ich. Pozornie nieistotny kod moe zawierad elementy formatowania tekstu.
Osobne strony: Formatowanie, Tabele i Wzory.

 Linki W kodzie strony wyrniaj si podwjnymi [[]] bd pojedynczymi [ ] nawiasami kwadratowymi. ___Linki wewntrzne podwjne nawiasy kwadratowe to linki do innych hase Wikipedii. ___Linki zewntrzne pojedyncze nawiasy kwadratowe to linki do stron spoza Wikipedii. Podwjnymi nawiasami kwadratowymi zaznaczane s take kategorie i interwiki. ___Kategorie grupuj artykuy w obrbie Wikipedii wedug okrelonych kryteriw. ___Interwiki prowadz do innych wersji jzykowych. Wystpuj na dole kodu strony i s poprzedzone kodem obcego jzyka. Oba rodzaje wystpuj na dole kodu strony. Po zapisaniu edycji wywietlane s pod artykuem (kategorie) i po lewej stronie artyku (interwiki). Take z uyciem podwjnym kwadratowych nawiasw zamieszcza si ilustracje, link do nich zaczyna si od wyraenia [[Plik:
Osobne strony: Linki, Interwiki, Linki zewntrzne, Kategorie i Ilustrowanie.

 Szablony Najbardziej skomplikowanym elementem strony hasa s rnego rodzaju szablony. Zaliczaj si do nich infoboks, znajdujcy si w kodzie nad treci strony, szablony cytowania, szablony nawigacyjne. Szablony zaczynaj si i koocz si klamrami {{ }}.
Aby edytowad treci pomidzy klamrami, warto posiadad na temat szablonw podstawowe informacje. Proste szablony s zazwyczaj krtkie, infoboksy s rozbudowane i zajmuj kilka, a nawet kilkanacie linii. Wikszod szablonw wstawiana jest nad lub pod treci hasa. Szablony cytowania natomiast znajduj si wewntrz tekstu artykuu.
Osobne strony: Szablony nawigacyjne, Tworzenie szablonw, Jak wstawid infoboks i Szablony cytowania.

Narzdzia specjalne dla nowicjuszy

WikEd dla chccych poprawiad bdy redakcyjne (np. literwki) ===== dostpne dla zalogowanych wikipedystw. Po naciniciu "Edytuj" koloruje skadni wiki, czyli elementy formatowania. Dodaje take specjalny pasek z narzdziami do edytowania tekstu wiki. Uywanie tego narzdzia jest pomocne dla tych, ktrzy jeszcze nie znaj dobrze elementw formatowania.

 Fragmenty pogrubione i pochylone w artykule, w kodzie take s pogrubione bd pochylone. Nazwy sekcji i wyraenia oznaczajce kategorie czy interwiki (na dole strony) s pogrubione. Linki kolorowane s na niebiesko. Nazwa strony, do ktrej odsya link, oraz sowo, jakie wywietlane jest w artykule, rni si intensywnoci barwy. Szablony maj kolor fioletowy.
Bardziej skomplikowane szablony maj tylko pocztek fioletowy, a tred szablonu, ktra znajduje si na prawo od jego nazwy (od separatora "|"), jest szara. W kodzie widad, gdzie znajduje si infoboks czy szablony przypisw.

Znaczniki, np. otwierajce i zamykajce przypis (<ref></ref>), oraz "magiczne sowa" (np. __NOTOC__), podobnie jak tred szablonu po separatorze "|", s szare. Tred hasa, ktra nie jest w aden sposb formatowana, nie jest kolorowana, wic atwiej wyapad fragmenty hasa, w ktrych mog znajdowad si np. literwki.

 Techniczny opis narzdzia znajduje si na stronie Wikipedia:Narzdzia/wikEd, szeroki opis i wyjanienie, jak go uywad na stronie Wikipedia:Narzdzia/wikEd/Pomoc. Aby je zainstalowad w wikszoci przypadkw powinny wystarczyd ponisze kroki: Otwrz stron Preferencji Wikipedii, (musisz byd zalogowany) przejd na kart Gadety. Zaznacz wikEd oraz zapisz zmiany

refToolbar dla chccych poprawiad bdy merytoryczne

nie wspdziaa z powyej opisanym. Jest przydatne przy dodawaniu i poprawianiu treci merytorycznych. Kada edycja merytoryczna wymaga podania wiarygodnego rda. Przy treci, ktr dodajesz/poprawiasz, narzdzie pozwala na atwe wprowadzenie danych do przypisu (nazwisko, wydawnictwo, numer ISBN, data wydania, nr strony itd.). Najpierw wybrad naley z jakiego typu rda korzystamy (strona www, ksika, pismo), a nastpnie w oknie jakie si pojawi - wypenid dane. Po wypenieniu klikamy w "Dodaj przypis" - pojawi si w miejscu, w ktrym znajdowa si kursor. Jeeli wstawisz w ten sposb przypis, to pamitaj o dodaniu pod treci hasa szablonu ,,Przypisy-- (jeli go tam jeszcze nie ma). Moe zdarzyd si tak, e zastajesz informacj, ktra brzmi bdnie wedug rda, ktre posiadasz, a jest oparta na innym rdle. Wtedy lepiej przedyskutowad zmiany merytoryczne na stronie dyskusji artykuu. Aby zainstalowad narzdzie, kliknij w zakadk "Gadety" w swoich Preferencjach (dla zalogowanych), a nastpnie w sekcji "Uatwienia edycji" zaznacz "refTools". Zapisz zmiany. Po zainstalowaniu w pasku edycji w zakadce "Zaawansowane" pojawi si przycisk .

 Inne narzdzia Peen zestaw narzdzi uatwiajcych edytowanie znajdziesz na stronie: Wikipedia:Narzdzia.

Korzystanie z paska edycji

Poniewa na pocztku zapamitanie wszystkich powyej opisanych znakw uywanych do formatowania tekstu moe byd nieatwe, to efekty, takie jak wytuszczanie fragmentu tekstu, dodanie linku czy nawet wstawienie prostej tabeli, mona uzyskad za pomoc paska edycji dostpnego na grze edytora (czyli nad oknem edycji po klikniciu w edytuj).

Podstawowe przyciski wytuszczanie i pochylanie tekstu, wstawianie linkw do hase, zamieszczanie ilustracji i przypisw

Wytuszczenie i Pochyy
Jest atwe i dziaa na podobnej zasadzie, jak w kadym edytorze tekstu. Wystarczy kursorem myszki zaznaczyd tekst, a nastpnie kliknd odpowiednio w ikonki B lub I. Tekst otoczony zostanie wwczas potrjnym lub podwjnym apostrofem.

Plik osadzony
przycisk (Z OBRAZKIEM) , majcy uatwid wstawienie ilustracji. Po jego przyciniciu w oknie edycji pojawi si kod: **Plik:Przykad.jpg++, co niewiele nam pomoe. ____aby dodad ilustracj, trzeba odnaled odpowiedni na stronach Wikimedia Commons, skopiowad nazw strony grafiki bez wyraenia "File":, wkleid nazw w tej czci hasa, gdzie ma byd wywoana, nastpnie zaznaczyd ca i kliknd w przycisk. Przykadowo ze strony commons:File:Maker Faire 2009 Batch - 170.jpg kopiujemy nazw bez File:, czyli Maker Faire 2009 Batch - 170.jpg, zaznaczamy j ca Maker Faire 2009 Batch - 170.jpg i klikamy przycisk, przez co otrzymujemy kod [[Plik:Maker Faire 2009 Batch - 170.jpg]].

Aby grafika nie zapenia caej strony, to jeszcze trzeba dodad wyraenie "|thumb" w taki sposb: **Plik:Maker Faire 2009 Batch - 170.jpg|thumb++. Grafika wywietli si po prawej stronie.

Link
Kolejny przycisk na pasku (Z AOCUSZKIEM): pozwala na atwe wstawienie linku do artykuu. KLIK i pojawi si dodatkowe okno. Na grze wpisujemy do ktrego pojcia ma link prowadzid, a na dole jak ma brzmied sowo w tekcie (np. link prowadzid ma do hasa "Sopot", a w zdaniu ma pojawid si "Sopotem"). Po klikniciu w tyme oknie "Wstaw link" zostanie od wstawiony w edytowanym tekcie z podwjnymi kwadratowymi nawiasami. Uwaga! Uywajc tego przycisku mona te wybrad opcj wstawienia linku zewntrznego trzeba podad cay adres strony (url), ale stosuje si to tylko w sekcji linki zewntrze i tylko do stron, ktre w istotny sposb poszerzaj wiedz z danego zagadnienia opisywanego w hale.

Przypis
Ostatni z podstawowych przyciskw (Z KSIK): suy do wstawiania przypisw. Szczeglnie przydatny, gdy chcemy dodad informacj, bd poprawid bd merytoryczny. Po naciniciu go otworzy si dodatkowe okno, gdzie bdziesz mg wprowadzid tred swojego przypisu. Wpisany zostanie tam, gdzie znajdowa si kursor myszy. W przypisach podajemy rda, na bazie ktrych dodawane s treci do artykuu moe byd to link do wiarygodnej strony, bd pozycja papierowa (ksika, czasopismo). W drugim przypadku podad trzeba numer ISBN bd ISSN, tak jak przy stosowaniu przypisw w publikacjach naukowych. UWAGA: aby przypis zosta wywoany, pod treci hasa trzeba dodatkowo wstawid szablon ,,Przypisy-- (jeli go tam wczeniej nie byo).

Podpis
Tikonka (Z PIREM): znajduje si w pasku edycji, jeli edytujemy inne strony ni artykuy. Gdy bierzemy udzia w jakiej dyskusji na Wikipedii, to niezalenie od tego, czy jestemy zalogowani, czy nie, uywamy jej do podpisywania si (albo, jeli znamy ju kod, wpisujemy cztery tyldy ~~~~. Kliknicie tego przycisku spowoduje wstawienie podpisu w miejsce kursora. Jeli jeste zalogowany, zostanie wstawiona Twoja nazwa uytkownika i link do Twojej strony dyskusji; jeli nie, to wstawiony zostanie Twj adres IP.

Zaawansowane

Nagwek
Gdy rozwiniemy zakadk "Zaawansowane", po lewej stronie pojawi si opcja "Nagowek". Klikajc w ni bdziemy mied do wyboru poziomy od 2 do 5, co daje nam w rezultacie kod do sekcji (rozdziaw) i podrozdziaw: == 2 == === 3 === ==== 4 ==== ===== 5 =====

Wypunktowanie, numerowanie i wcicie

Aby zrobid wypunktowanie, numerowanie czy wcicie, przed now lini z tekstem, ktry wczeniej zaznaczymy myszk, klikamy odpowiednio w przyciski:
Kad lini trzeba jednak zaznaczyd osobno, wic jeli znamy ju wikikod, szybciej to zrobid rcznie, wstawiajc przed lini odpowiednio: * (gwiazdk) # (krzy) czy : (dwukropek)

Nowy wiersz
Kolejny z przyciskw:
dodaje <br />, czego efektem jest przeniesienie tekstu za tym znacznikiem do nastpnej linii. W hasach jednak raczej stosujemy "podwjny enter", czyli zostawiamy jedn woln lini - gwnie midzy akapitami.

Powikszenie, pomniejszenie tekstu, indeks grny i dolny

Cztery nastpne przyciski (Z A) pozwalaj na powikszenie, pomniejszenie tekstu, zastosowanie indeksu grnego i dolnego: , , , . Po zaznaczeniu tekstu otoczony bdzie on znacznikami w kolejnoci <big> </big>; <small> </small>; ; .