Mechantka i Budowa Maszyn wydane 1H. Giowacki Napedy cieme, 2002, conaz123,00 A. Syraychi Laboratorium elekirotechriki wy. 4popr, 2003, comazt 15,00 J Barceyk Automatyzaciaprocessw dyskretnych, 2003, coraz#16,00 J. Zorowski Podstawy konstrukcji maszyn. Polaczenta, lotyskowanie, spreggia, 2003, cenaz14,06 Kk. Cieslioki, A. SprzyoK Zbi6r zadan z elekdiotechniki ogétne}, 2003, ona 2172.00 S Radkowski Podstawy bezpioczne/techaikd, 2003, cena 21 13,00 Praca zbiorowa podred. J. Tomasika Sprawdzanie preyrzadéw do pomiaru dugasei kata, 2003, cena 214,00 E Jarzgbowska ‘Mechanika anatityczma, 2003, cena zt 16,00 Praca zbiorowa pod red. J. Garbarskiego Laboratonum materiatow ikompozytéw, wyd, 22m., 2003, cena 21 41,00 D.2uie OO Inzynietia proceséw bioagrotechnologicznych, 2003, cena 218,00 Z Pte Stonecane instalacje energetyczne, 2003, cena zt17,00 W. Gambin, K. Kowalczyk Plastycznose metal, 2003, cena 2!18,00 Arandarsti Niepevmose pomiarow, 2003, conazt 12,00 S. Erbel, K. Kuczytishi,L_ Olejnik Tachnologia obrobkiplastyczne, 2003, cena 2115.00 A.W. Renishi Budowa samochodow. Uklady harmulcowe | Kierownicze oraz zawioszenia, wyd. 32m., 2004, cena 15,00 #. Gtowack ‘Mochanika technicana. Statyka‘kinematyka, 2008, cena 2430,00 PIOTR FURMANSKI = ROMAN DOMANSKi “depla Przyktady obliczen i zadania @ (OFICYHA WYDAWNICZA POLITECHNIKI WARSZAWSKIED WARSZAWA 2004AWA 839 Opracowanie redakoyne Barbera Puoce Proj oktach Ketoreyna Potash ‘Sod kemputerowy sloarna Biaejoncka oot Zatewsha Krasniowska |© Conymght by Ofleyns Wydaunieza Poliochnkt Warszawie. Warszmua 2002 Umer w caotal am we fregrentach nie maze by¢ powilany ai rocpews2echany 2a, ‘aaa eleKroniceryen, mechaniczrych,kephigoyen, nageywaseyeh’ amyeh bez poem *gedy posiadacza praw aereich ISBN 83-7207-472-0 Ksiggamia intemetowa Ofeyny Wydawnicze PIV wwwapirgaved ph Gterme Wydawnicza Peltechnihl Warszawsie. ul, Pala $0, 00.644 Warscaa, fel. 625-75-10 rane | pont AK. dk, 1575 Gra okchezone wo mae BOOS ban a Sram” Ofcity Wydawicre| PW, u. Koplica *DIR, GESe Wartcavs a aS aoe SeIS TRESCI Praedmova . er! I. Praewodzenie septa cee ce wes 1.1 Preewoczen cipla w stnie wsslonym ber wewngtraych dédsi depla 5 12. Preeworzenie cept stn usalonyrm 2 wewnetrenymzrsclam eepla % 1.3, Preewodrenieciepl praez zea clement ciekateizane fen F 1.4, Preewodvenle ciepla w slane meuttslonym === 1 w 2 Unoseenie cepta Ckonwekeyina wymiana elepla) cece 8 21, Pracimowsrie cipla pray wymszonyra prveplywic prize pracwody a5 2.2, Prasimowane ciepla pray wymuszonym opiywie cia col nd 23, Prasimowenie ciepla pry koaweksji swobodae) 138 ‘3 Wyimiana ciepla pray mmianiestanu skupienia iad : rosy 4 Radiacyjna wymiana ciepta sense 150 41, Wyruana ciepla popeaez promicriowanie w ofrodku mie odzalyjgeym x poo. mieniowaniem - 139 42. Wymiana cicpla poprace promicriowanie w aad oddrihywajgeym 2 promicnio. wane fee 19 5. Wymtenniki ciepta . cee 188 Dadatek, Padsewowe wiadomote: i zleamotesopisjace procesy wyilaay ciepla ...... 238 Literatura cone 2s 3PRZEDMOWA Niniejszy zbi6r prayklad6w i zadai dotyczy zagadnies zwigzanych 2 podsta- wowymi pojeciami i sposobami preaplywu ciepla. W zamysle autoréw ma on Poméc w przyswojeniy material Wykladanego na kursach ,.wymiany ciepla”, stechniki ciepinej", ,termodynamiki” i podczas zaje€ 2 preedmiotéw pokrew- nych. Zasadniczo jest preezmaczony dla studentéw Wydzialu Mechanieznego Energewyki i Lotnictwa Potitechniki Warszawskiej, ale moée byé réwniez Praydatny studentom innych wydzialow Politechniki oraz innych uezelni W kszdym rozdziale znajduje sie pewna liczba rozwiqzanych proykladow 2 zakresu wymiany cicpta oraz niewielka liezba zadaii do samodzielnega r02- wiazania 2 podanymi edpowiedziami. W rorwigzaniach praykladéw wykorzy- stywanych jest wiele wlasciwosci fizycenych substancji, wzondw karelacy} yeh i wykreséw, Ktére nie stanowig integralne} cegéci skryptu. Caytetaik Powinien sam sigenyé do podanych w lteraturze tablic wlasciwosei fizyez- inych oraz podrecznik6w opisuiacych podstawy tcoretyczne wymiany ciepla lub skorzystaé 2 danyeh na dyskietkach lub CD-ROM-ic zalaczoaych np. do Prac (2, 3]. W ,Dodatku” przedstawiono iétkie zestawienie podstawowych Wiadomotci teoretycanych 2 wymiany ciepta Zadania i prayKlady zamieszezone w skrypcie mogy bye rozwigzywane réinymi metodami, w spossb mnie} lub bardzie} dokhiday. Do roewigzania niektérych probleméw zalecanc jest wykorzystanie komputerowych progra- Sw oparyeh na algebree symboliczne| i dostepmych w wielu pakietach, ta- kkich jak MATHCAD, MATHEMATICA, MAPLE, DERIVE, lub programéw zamieszczonych w pracach (1, 2, 3). {ch zastosowanie mote znacznie uproscié i prayspieszyé stosowne obliczenia. Autorzy zadbali, aby zestaw prezeniowa- nych przykludéw i zadan by! modliwie ré2noroday i pozwalat na lepsce zrozu- tnicaie procesu preeplywu ciepla. Maja nadzieje, Ze spotka sig (0 z aprobata Caytelnikow. 1. PRZEWODZENIE CIEPEA 1.1, PRZEWODZENIE CIEPLA W STANIE USTALONYM. BEZ WEWNETRZNYCH ZRODEL CIEPLA Zadanie 1.1.1 Ostona termicza i biologiczna reaktora jadrowego zbudowana jest z betonu ogubosei 8, = 0,15 m i preewodnosei cieplne) 4, = 1,3 Wim K), wars- twy olowiu” 0 grubosi 8, = 20-107 m i preswodnosei cieplne] Ary = 34,9 Win K) oraz warstivy betonu ZuzloweEO 0 by, = 04 m i prre- wodnasci ciepine} 2, = 0,7 Wink) — ys. L1.1. Prayjmujac, ze na wo- a Yer Teas, Rys wngtrzne} powierzchni betonu temperatura wynosi Ty, = 180°C, temperatura ctoczenia T, = 20°C, a wspélczymnik preejmowania ciepta od. zewnetrane) powierzehni‘betonu zuzlowego do otoezenia @ = 6 Wylin?-K), obliczyé: 1) strumicd ciepiny preenikajacy przez 1m? ostony.. 2) temperature na styku warstw oraz zewnetrene} powierzehai betonu tudlowego.Rozwigzanie 1) Obliczamy strumieti ciepiny przenikajacy praez | m? ostony 9g RAT = KT, -7) gedtie @ ry Ree) (Rae = {Q,115 + 0,000573 + 0,571 + 0,167) = 1,17 Wilm?-K) azatem 4g = 1,17-180 ~ 20} = 187.2 Wim* 2) Obliczamy temperature na styku warstw: ) migdzy Scianka betonows a olowiana dy wy TT) = T= Ty Ou) ce as 180 - 187.2-150-10" 158,4°C b) miedzy scianka olowiang a z betonu 2udlowego dp 4, ahh - aN e i e 3 7, = 1584 - 1872-2010" | psg3¢¢ ©) na powierzchni zewnetrenej betonu 2uzlowego @- ela) = = 2012 - size Zaduvie 1.1.2 W ukladzic do pomiant preewodnosci cieplne} ww stanie ustalonym zmierzono spadki temperauury w pritce badane) iw elemencie w2orcowym (rs. 1.1.2). W materiale wzorcowym temperanuca wynosi: Ty = 160°C, Ty = 150°C prey roesta- wieniu punkiéw pomiarowyeh 0 8, = 0,3 m 'W materiale badanym Tig = 120°C, Tay = 80°C pry rozstawieniu punktow pomiarowych 0 6g = OL m. Prayjemajge 4, = 300 W/m-K} i sred- nice protki d = 0,02 m, obliceyé: a) przewodnosé cieplog 2 badanego materia, b) steumietcieplny preewodzony preez prébke prey zalocenia, 2 straty do oioczenia sq pomijalnie sale. Rozwigzanie Strumiesi ciepta przewodzony pree2 element weorcowy wynosi trie AT, = 10%. Strumief ciepla preewodzony przez probe budang rowny jest 1 = Aghy} AT, On = Ande atzie AT, = 40°C. Wykorzystujge zalozenia: Qu = Ope Aye = An 1 AT = yg EAT Prrewodnosé cieplna badanego materiatu wynosi bo AT “3, Aly 25 Witm-K}4 strumies ciepiny praeptywajacy przez probke z badanego materiahu yt E1002 599.1 49 = 3,14 a7, = EOE 300-5 10 = 3.4. W Zadanie 1.13 eee Obliceyé straty cieplne rurociagu 0 Srednicy wewnetrane} d= 4, = 800 ram, zevmetrane} d= d, = 820 ram i dlugoSci 1 = 15 m, wymurowanego od we. wnat, warstwa szamot o grubosei 8, = 60 mm, prey czym migdzy ce- aly a Scianka ulozono warstwe azbestu ‘0 grubosi 8, = 5mm (rys. 113). Rys LL ‘Temperatura gazéw plynacych wewnaicz wynosi 7, = 600°C, temperatura ctoczenia Tj, = 20°C. Wspétezynnili praejmowania i preewodzenia ciepla 4 odpowiednio réwne: a, = a, = 15 Wim*K), a, = a, © 15 Wim?-K), gg = 78,6 Wilmn'K), 24, = 0,163 Wiim-K), Ay, ~'0,838 WiGm-K). Rozwigzanie Strumies strat cicpla z rurociagu wynosi O + Hetty - Ta) gdzie wspolezynnik przenikania ciepla jest réwny’ Ornaczamy powierzchnie zewngurme warstv: 4, = djl = 6-0,67-15 » 31,57 Ay = djl = 5 -0,79-15 © 37,23 mm? Ay = dl = 0 -0,80-15 « 37,70 A, = ndJl = 082-15 » 38,64 m” oraz geuboéei warstw: Sredie logan powierechnie sq row lA) _ 10972/91.8 4)-A, 372-316 5,66 Indl.) _ 1n87,7/37,2) _ 4-4, 370-372 RL Aa Ana,” 386-377 OpeOpér ciepiny przewodzenia ciepla i przajmowania ciepla wynosi 2 006 __ 2 Any,” Barossa ~ 2986-10" KW = 2.005 = gig-10 37,6 0,163 816-10" KW oot 38,1786 1 - = 211-107 5316 wee, 1 15386 33-10% Kw » 173-107 KW Ostatecznie straty cieplne z rurociagu wynosza: TT, o-——__ 2 hs +e be Bake Awhs A; 600-29 002 11 > 6,002 09 0,000.82 + 0,000 003 3 + 0,001 73 - 58 6,152 103 Poniewat speiniony jest warumek fd, «© 2 (i = 1,2, 3, 4), mona zamiast Sredniej logarytmicznej powierzchni A, liczyé powierzchnie srednia arytmety- cczng Ay, (bad jest mniejszy nit 4°%). Weedy opér ciepiny wynosi = 85,9 kW 38,1 m? = Baha 382-786 straty cieplne z rarociagy Q = 2601 kw 10 c2yli blad wegledny obliczen jest rowny a = 8601-859, Bp 100% = 0.13% Zadanie 1.1.4 Para o temperaturze 7, = 190°C praeptywa rurociagiem o Srednicy zewngtr2~ nej d, = 57 mm. Rureciag otulony jest izolacja 0 preewodnosci ciepinej 2 = 007 Wiim-K) ~ rys. L1.4. Obliczyé grabose & warstwy izolacji Kiss nalezy zastosowaé, aby straty ciepla z Lm dlugosci rurociagu nie przekraczaly Ryn Lit Q, = 70 Wm ij jednoczesnie temperatura zewngtrae} powierzchni izolacii nie byla wieksza niz J, = 60°C. Prayjaé, 2e temperatura powierzchni 22- ‘wnetrznej rurociggu jest rowna temperaturze pary. Rorwinzanie Strumicsi ciepta preeplywajacy preez warstwe izolacjt motna wyenaczyé ze wont: oan = 2H On Ot Bg 24]stad. po pracksatatceniu, grubosé izolacji wynosi: 3 gfe 36 mi a Zadanie 11.5 ee Preewéd parowy o Stedniey zewnetrznej d_ ~ 140 mm ma byé pokryty dwiema warstwac izolagi(kazda 0 grubosci § © 49 mm) vykonanymi 2 matcriaGw o praewodnosciach cieplaych 2, = O15 Wilm K), dy = 0,04 Whim-K), Naleoy sprawdzié, ezy kolejnosé nakladania izolacji wplywa ww wielkose stat cieplnych de otoczenia (ys. 1.1.5). Wspétezynnik preeimowaniacieple cd strony otoezenia, Rys. 115 womosi « = 10 Wim? K). Prayjaé. ze temperature powlerechni zewnetranel Pr2ewex parowego jest w obu praypadkach jednakowe ic ® pojecia oporu ciepinego, moéna strumied ciepla w obu praypad ‘ach wyznacayé z nastepujacych zaleznosc' G15.) R Wyraienia na opér cieplny wystepujacy w powyészych zalezmosciach mona zapisad jako: i, + 20y, on a, = ME *20Me) | tnjao 2-40 140) | 04796 yy 2nA,L 2a -O15L L Inf, + 484, +28 aedoyuao +2 yg = MESSE 28), tys0 + 44040 +2240) | 1.2341 yy BEALL 20,041 T R= — 1. __i__, goer “ax 48]. W032 « _ Infid, + 48) /(d_ +28) ay, = NEA 25) _ 05291 yy xp 2RAL z . (d, + 25}/d, i = E28) 8 yy TA Po podaieleniu stronami zaleznoéct (1.1.5.1) oraz podstawieniu wastoSci oporu cieplnego otraymano: @ RAT RR 1.7984 + 03291 -0,1061 | Of RtR = R, ” 04796 + 1.2341 +0,1061 13 Zatem kolejnosé nakladania izolacji jest istota. Najpierw powinna byé nakta- dana izolacja 0, mnicjszej przewoduosci cieplne} Zadanie 1.1.6 ee Plaska Scianka pieca wykonanego 2 materiatu ceramicznego © proewodnosci Sieplne) A = 0,2 + TIRI/O? Wiim-K) oddziela vngtrze pieca o temperaturze T, = 1000°C od ovoczenia o temperaturze 7, = 20°C. Oblizyé grubose Sianki, prey kere] temperatura powierachni zewnetrenc) pieca (Ecianki) nie bedsie preekraczaé 7, = 200°C. Wepétcaynniki pracimowania ciepla cd stony wewngtrene} i zewnetrane| Selanki picca oszacowano odpowiedsio: }0 Wimn?-K), a, = 10 Wim? K) ee 3Rozwigzanie Zadanie vozwiqzano wykorzystuiae pojecie opora ciepinego (ty. 1.1.6) oraz ciagloSé strumienia ciepla Q preeplywaigcego od wnetraa piecs do otcczenia przez Scianke. Srumies ciepla obliczyé moina fe 7a pomnocg nastepujacych wyratei g- Tits (6) us om ° (1.1.62) ° o«e (1.16.3) Rys. 1.1.6 Re adhe: “ ee R,, —opér przejmowania ciepla od wewnetrene| écianki_pieca, Ry = Ua.A Ry — opdr preewodzeaia ciepla proez Scianke, Ry = 8A} R., —opsr przejmowania ciepla od stroay zewnctranc) scianki picca, = Me,A). W powyzszych zalednosciach 2, jest zastgpcza preewotnoscig cieplng Scianki tawzgiedniajaca zmiennosé przewodnosei ciepine} 2 temperatura (L164) Grubosé Scianki pieca 8 wyznaczono 24 pomoca wzort (1.1.6.2) po uwzgled- nieniu wyrazenis na opér ciepiny Ry: Aly “Te a = Pallas te) q gezie q jest gestoscig strumienia ciepla, ¢ = Q/A. Nieenane wartosei g oraz temperatury 7, scianki od strony wnetrza pieca ‘wymaczono, odpowiednio, na podstawie weordw (1.1.6.3) i (1.1.6.1): (Ta, ~ Ta) = 10200 - 20) = 1800 Wim? a.165) _ 1800 1000 - 16° = seore Zastepeza preewodnosé cieping obliczono za pomoca wzoru (1.1.6.4) pamige tate © tym, Ze temperatura w tym waorze powinna byé wyraona W Kel- winach: 2, 202 19-23-90) 273 200) 94 yn) Zeotnic z zaletnoscig (1.1.6.5) grubosé Scianki pieca wynosi Zadanie 1.1.7 Radioaktywng substancj¢ umieszezono w kulistym pojemniin wykonanym zolowiu (2, + 35 Whim-K)), pokrytym blacha stalowa (2, = 40 Witm-K)). Srednica wewnetrena komory pojernika wynosi d, = 60 mm, a grubosé warstw olowiu i blachy cdpowiednio 6, = 200mm i 8, = 2mm {tys. 1.1.7), W wynike teakeji jadrowych w pojemmiku wydziela ‘sie cieplo ay 4 Rys 117 wiloici Q, = 6 W. Zaktadajge, 4 wopSkezynaiki peeeimowania clepla (od Stony wevmevans, | zemnetene) pojermila) 4 rowneodpwieéo = @, = 8 Wim?-K} a temperatura otoczenia wynosi T,, = 20°C, obli- oe temperature we wngtrzu pojemnika T, oraz temperature na granicy wearsewy ofowi | ostomy stalowve} 7,Rozwigzanie W stanie ustalonym ilosé ciepta wydzielajaca sig wewnatre pojemniks ‘musi byé rowna strumicniowi ciepta © odprowatzanemu do otoczenia po- praez dwuwarstwowg Scianke Kutista. Wykorzystujac metedg oporow ciepl- nych, strumied ten mozna uzaleinié od rSinicy temperatury wnetrza pojerani- ka T, i otezenia Ty Tela oan RR Ra Rey lub rSinicy temperatury T., na pranicy warstw otowiu i blachy stalowe] oraz xoczeni: @- T,-T, o-= 7a Ra Ry Opsr cieplay pracimowania ciepla od strony wewnetrme} R,,, i zewnetrznc} R., pojeranika wynosi Rew = 1105 KW & = 1 ___. - o1848 gw x, a m(d, +28, 123.7 Natomiast opér preewodzenia ciepla prasz kulista warstwe olowiu R,, i bla- chy stalowe] Ry jest réwny. = 0,065 89 K/W Ry = ae = 157107 KW Tym ld, ~20,)d, +28, +25) ‘Temperatura wnetrza pojemnika T,, wyznaczona za pomoca wzoru (1.1.7.1), swynosi 1, Tra Q,(Paw * Bas * Rig * Ry) = 878°C a temperatura 7,, na granicy warstw olowiu i blachy, wyzaczona za pomoca swaons (11.7.2), Jest ova: Ta = Ty + OfRyy +R) « 21°C 16 Zadanie 1.1.8 ‘Warstwa materiau o preewodnosci cieplne} 2 = 0,4 W/mK) otacza kulista pruestrzei pomiarowa o Srednicy d = 02 m (rys. 1.1.8). Obliczyé grubosé warstwy, dla ktérej oxplyw ciepla ze rocks preestzeni pomiarowe} jest naj- wieks2y. Prayja, 2e wspstezynnik pree- [jmowania ciepla na stronie 2ewnetrane) wwarstwy wynost a= 4 Wm? K) a tern peratura je} powierzchni wewnetrenej jest stata. Rorwiazanie Prey state} temperaturze T, powierzchni wewnetrene) warstwy kuliste} stru- rief ciepla przeplywajacy’ przez warstwe do oloczenia o temperaturze T., wynos TT, 1-1, O-s ke (18.1) RRR gaze: Ry —opér prrewodzenia ciepta przez warstwe 0 grubosi 3, 8 R= — % ” Tadid +28) R, — opr pracjmowania ciepla na powierzchni zewngtrenej warstwy, 1 R-—_ id «257 Serumied cieplay @ osigga wartoé maksymalna, gdy mianownik wyreéenia (1.1.8.1) preyjmuje wartosé minimalng. Minimum t jest osiagane, gdy & spelnia warunek 1 [- x(d+25P [A @id=28) StadZadanie 1.1.9 Romo srednicy wewnetrane) d, ~ 0,1 m. sreénicy zewnetrenej d, = 0,11 m, wykonana 2 material o preewodnosei cieplne) A, = 35 Wjim-K), ma bye Pokryia pojedyncza warstw4 izolacji o grubosel 8 i praewodnoici i, (995. 14.9), Rétnica temperseury miedzy wewnetrang Sciank rury 1 2ewnetne, " - mI Rye 119 nt powierschnia izolacfi wynosi AT = 60°C. Dopusrczalny strumien strat cieplnych 2 1 m dlugosci rury wynosi @, = 50 Wm. Okreslié grubose izola- ii ey Jel praewodnose ciepina wynosi 2, = 0,16 Wiim-K) oraz gdy 4, = 004 Wim Ki. Rozwiqzanie Zaslanie rozwiazajemy korzystajac x metody oporsw cieplaych. Spadek tem- erutury migdzy wewngirznq powierzchnig rurociagu a zewnelr2nq po. wierzchnia izolacfi jest réwny AT = OR, +R) a9. izle R. R, — ops praewodzenia ciepla dla warstwy izoleci i ianki rary odpowindajacy 1 m dlugosci rury: n(d.id,) _ n(0,11/0,1) - = MONOD 433.10 ® 2nd, 2x35 35-10" KW R= Me 284 xh, 18 Po podsiawieniu powysszych wyrazei do. wzoru (1.1.9.1) moma wyanacayé sgrabost izol Peer eae) 1 zfs Dia izolaeit © pracwornasei cieplne} Ay, = 0,16 Whiat-K) grubosé izolacji ‘wynosi BP el BIE a 036-498104) 1-030 a a9em Dit igolaci o preewodnose cicplne} 2,, = 0,04 Wim-K) wymagana grubos izolacfi wynosi 00S [oo( PE ano 439205) -1] 0019 0-19 ew Zadanie 1.1.10 Divga porioma rure mewlowa z prueplywajica goraca woda zakopana jest va Icbokosci fk = 60 em pod powierechnig ziemi (ys, 1.1.10). Sredaia tempo. ‘ura wody w rurze wynosi 7, = 80°C, « temperatura powierzchni grunt 7a = S°C. Preyimujge, ae cura ma zewnetrzna stedoicg w6vaa d. = 61) mim te Rys. 110 2 henmetrena dy ~ $6 mm, oszacowae straty ciepla x jednostki dlogosi runy, Preewodnos€ cieping gruntu preyjaé k6wng A = 0,7 Wim -K}, IgRorwigzanie Ze wegleda na inteasywaa wymiang ciepla migd2y woda a powierzchnia wewngtra mury (duty wspétezynnik praejmowania ciepla) oraz niewielki spadek temperatury w Sciance rury (2 powodu jej duze} przewodnosei cieplne} i male) grabosci), temperatura powierzchni zewngtrane) sury mote byé trakto- wana jako stala 7, ~ 80°C. Mimo Ze rozklad temperatury w gruncie jest dwuwymiarowy, rozpatrajge stan ustalony preeplywu ciepla moana ¢w tym przypadku) postigiwaé sig pojgciem opors ciepinego, gdyé wystgpuja tylko a, b) o sta- ym prrekroju i obwodrie zewnetrenym. Rownanic praewodzenia ciepla we vwsporniku ma postaé er aad corr y= 0 a3ap edie: A=ab, 0 =2a+B. | n — Bye 138 Rozwigzanie réwnania (1.3.8.1) stanowi funkeja T= T.+Ce™+Ge™ 0.382) adzie . me {22 - [40092-0022 2 29 mt 2A 20-0,02-0,02 Sule C,, C, we weocze (13.82) wyznacaono 2 warunkow brzezowyeb adax-0 T=T=T — C0, 70 stad C, * b) dlax = E sad C, =‘Rozklad teinperatury we wspomiku przyjmuje 2atern posta T= T,+2C,sinh(ms) > 10 +0,94 sinh Qs) ‘Strumief ciepta preeplywajacy do podlozta ar Gy = aaa] = Anabyaciymersiins| * = BaabC,m = 8-20-0,02-0,02-0,7°20 = 0.60 W Strumief ciepla oddawany do powietres @, wall 0, = 4iabQC;)mcoshimt)-Q, = = §-20-0,02-0,02-047 20 coxh(20-0,3} - Q, = 120.8 W Zadanie 1.39 ye 1 jest wykonang 1 micdrianego pret o Srednicy d= S mun | Pr vepinej A = 350 Wima-K), osadzonego w spiali_grzeine} faye 139). Diugosé cxased prea wysiaaceeo 22, pirat grazjne]_ wyn0si Fe Jo mun. Aby inozna bylo u2ywaé lwowricy. je) Koniee powinien mmieé ‘emperatarg T, = 300°C, a staumief ciepiny odproadzany 0 powierzebn aera) maaa-powinien wynosie Q, = 25 W. Obliczyé temperatry 7, masady Rye 139 prea Ixtowniey oraz rinimalng moe spiral greejne), akladsias 38 cata moc Fiplna wydeielana w spiral grzzjne)doptywa do prea, Wepétezynnik praejmo- sveniacizpla na powerzchni boczne) peta Yutownicy. ntakeujee] 38 PoE aero temperate T= 20°C, oceniono na « = 20 Wien? X). 90 Rozwigzanie Pret lutownicy modelujemy jako ebro o stalym pracksroju i obwodzie. Tempe- ratura w tak okreflonym Zebrze speinia nastepujace rwnanie ér uadt a0 -7) = 0 390 w kisrym A > 20°14, O = xd. Rozwigzanie réwnania (1.3.9.1) jest fankeja T= T.-C" * 139.2) izie m- 4 2 | 420 4 { id (ie 675m “Temperatura na osicu prea otownicy postinna wynosié 7, stad dla x = £ T= T+ C+ Ce" (139.3) Ponadto strumiei ciepla odprowadzany do kotica preta lotownicy spelnia warunek 394) iam |[C,e% - Ce] Z uklady r6wnati (1.3.93) i (1.3.9.4) wyznaczono nieznane stale C, 1 Cy: eo Am 7) i le 7 ele 2 Po ich podstawieniu do wyratenia (1.3.9.2) oirzymano nastgpujace zaleénosci na rozktad temperstury w precie luownicy: a T= (F,~ Tjcosh [mts ~ by) ~ 53% sinh te HT Tan 395) stTemperature nasady preta luownicy moina obliczyé 22 pomocy wzore {1.3.9.5} po podstawieniu x = 0: r, (7, ~ 7. cosh md) = a sinh(ml) «7, = 25 350-{n -0,0057/4}-6,76 = 00 -20)cosh(6,76-0,07) + sinh{6,76-0,07) = 5962°C. Minimaina moe ciepina spirali grzejne| réwna jest itosci ciepta doprowadzone} 0 nasady preta hutowniey: & 7am 0-0, oat = tm d+ ‘cosh (mL)| = = 350-2005" 676 | 300 ~ 20] sinh 676-0407) + 25 cosh(6,76-007)] = 342 W 005? “66 | 350 Zadanie 13.10 Dana jest rurka stalowa o drednicy wewngtranej d, = 35 min, dhugos 2 = 120 mm i grubosci Scianki 8 = 1 mm (qs. 1.3 10). Jeden 2 kovicéw rurki utzymywany jest w temperaturze 7, = 77 K, w deugi w temperaturze T, = 150 K. Wewnatre rurki przeplywe gaz o temperaturze pocratkowe} T, nizsee} od 7). Na zewngtrz rurka jest izolowana cieplaic. Prayjmujac, 2 te Boa Sheed 4 Rys 13.10 2 gestoié strumicnia ciepla 9, preejmowanego przez. gaz jest stata na calej logofe! rurki, wyprowadzit Zalednoss na rozklad temperatiry w nurse. Okres Tig réwnied. aka waroS stalego strumienia ciepla preypadajgcego na jednost- tg dlugosci rurki, pray ktGrej nie. ma doplywu ciepia droga preewodzenia do kofea rurki o tempersturze 7,, PraewodaoSé cieplna materia rurki wynosi 4 = 128 Whim). Rozwigzanie Rurkg traktujemy jako element cienkoécieny © temperaturze zmienne} z= wspélredng x. Bilans energii dia uklady w postaci plasta o grubosei dr wyciglego 2 rurki pray zastosowaniu prawa Fouriera prowadzi de nastepujce- g0 rownania: a aca a0.) a4 2) On, (13.101) sie ‘A = pole prsivojy poproscanego nuk, A = nd, 0 ~ cbwéd wewngtrany rurki, O = nd,. Po uwzpledieniu wyrazes ma A iO w rbwoaniu (13.101) oraz stalei prrewodnosci ciepine| materialu rurki, otrzymano nastepyjace réwnanie me temperaturgw rue! ae oo (3.10.2) (13.103) State calkowania C,, C, wyenaczono 2 warunkéw stale) temperatary na kot cach rurkr @ax-0 T= 7, dax=k Tt, Po podstawieniu tych stalych do zaleénosci (1.3.10.3) otrzymano ostatecanie wyrazenie na rozklad temperatury w rurce: 4, = feet}. 1.3.10.4 T= Te ( ) 3Rozklad temperatury we fragmencie drute migdzy podstawka a spoing opisuje Cieplo nie bedzie doprowadzane do korica rurki o temperaturze 7, edy waér ideatyceny ze worem dla debra o statym przekroju i obwedlzic izolowa- g =o (3.10.5) ego ma koricu: T= 7,+(7,- 7) Soshlimte BY a3nay Po obliczeniu pochodne} wyrazenia (1.3.10.4) i uweglednieniu warunku cosh(nZ} (13.105) otrzymano nastgpujace rownanie: zie at TT, m= [29 - [H . [41000 165 ys ae BA Ad 60d. va = Strumies ciepla doprowadzany do gazu i preypadajacy na jedaostke dlugosci W eieiten gdzie umieseczons jest spoina temperatura wynosi rurki jest rowny, 7, = T.+(7,-7)—! =n 1.3113) Gs and, = xa RTPA . eT aa ‘ = amd, = nd 4 jest to temperatura mierzona priez termoelement. Biad wskazas termocie- cae oe, mmentsypon ater = 5-05: 050=79-2°128-0001 «1497 ym “my rer, 0,127 87 = T- 7 cay Zadanie 1.3.11 ccash{me) = = 560 (3.94) ‘Temperatura strumienia gazu mierzona jest termoclementem o nastepujace) konstrukefi (rys. 1.3.11). Cienkie druty termoelements o srednicy d osadzone 54 w masywnych podstawkach i pota- aoe czone w Srodks deinka 0 dlugosei etre 2 { 24 = 16mm. Tempera pos 2 © a J wok rowaa 7, = 40°C uzymywana sonanie na Jest na stalyat poziomie popreez ich ad sowmanie na mb wewngtrane ciodzenie, Obiiczyé, avert « Lo ee epee OMe (Pz. 1 = 0 este Yn 131 bi pomiar temperatury T, ~ 600°C Po podstavieniu nie praekraczat 87 = 1°C Preewod- eet rosé cieplna materiatu drury wynosi A = 60 Wi(m-K}, 2 wepétezynnik pree)- mowanis ciepla oceniono na @ = 1000 Wi{m?-K}. eee Rozwigzanie Drut traktujemy jako element cienkosciemny. Pole temperatury wadlué dhugos- i drune jest symetrycene wegledem piaszezyzay preechodzace} przce spoine. ownanie (1.3115) sprowadza sig do r6wnania kwadratowego #-11202+1 = 0 KiGrego romwigzaniami $3 2° 09-10, 2 = 1120 Se 38Wielkos < powinna byé wigksza od jednosei prey ml. > 0. stad mt = Inz, Po podstawieniu wyrazenia na m 20 weors (1.3.11.2): = {8:165:0,008)" _ /8,165-0,008} _ 5 65.10-5 mn = 96,5 d= (SASS O08) = (SAGE IME) = 808-10" m = 865 um ‘Zadanie 1.3.12 Metaiowa plyta z dwustronaie zamocowanymi elementami elektronicenymi wyidzielajacymi moc cieplng @ = 100 W chlodzona jest strumicniem powi trza. Powietre preeplywa przez preesirzefi oddzielgjaca dwie czesci plyty codbicrajgc ciepto zar6wno od ich powierzchni, jak réwnies od kolkow oddzie- lajacyeh te exeéci (rys. 1.3.12), Obliczyé temperature powierzchai zewnetrzne) See] eset | Rys 13.12 plyt 7, jes Sredaia temperatura powietrza preephywajacego preez przestrzed migdzy plytami wynosi T= 30°C, a wspGtezynnik preejmowania ciepla nna wszystkich powierzchniach omywanych powietczem oceniono na « * 20 Wim?-K). Wymiary plyty i ronlziclajgeych cxgéci plyty kolk6w podano na rysunku. Priewodnost ciepina wazystkich exgéct plyty montazowe} ‘wynosi A = 10 Wiim-K). Kolki roulzielsjace cxgéci plyty rozlotone 33 na je} powicrachni w ukladzie szeregowym z podziatka w obu kierunkach réwng 25, - 40mm 56 Rozwigzanie Cadkowita licaba kotkéw rozdzielajacych czesci plyty wynosi ab | 200, 400 _ 1 40 40 Do wyanaczenia temperatury zewnetrznej powierzchni plyty stosujemy metode ‘opordw cieplaych, Opér praewodzenia ciepta przex. plytg o grubosci § wynosi 8 5-107 Alab) — 10-(0,4-0,2} Opér prasjmowania ciepta przez powietrzne bezposredio od plyty jest réwny R = 0,00625 Kw 0,62995 KAW x ag} Opér ciepiny 2ebea wynosi R, -1 SGA) | @lxdl2jn, gdzie 1, jest sprawmoscig zebra kotkowego 0 dhugosei 1/2, izolowanego na kori (plaszezyzna symeuii ukiadu). Spravnosé Aebea o stalym preekioju izolowanego na kofcu mona oblicayé 2 zaletnosei ay = ae Lf sdzie 2 - tA" ?\ 34° 2 Tog a “AP exylt = sghit72-0,02) _ mano * 8 oraz ol‘Strumied ciepla przeply wajacy przez plytg i kotki do powietrza jest réwny a): = 30-50-05 «(as 1 wet) | 82°C 0.6259 * aa mG Zadanie 13.13 le deber okraglych o preekroju tsjkatnym nalezy zamecowaé na powierzchni rury greeweze} 0 dlugosci L = 9 ra, aby zmnicjszy€ je} dugasé ezterokrotnie ez zmiany strumicnia ciepla oddawanego przez nurg do otoczenia (ys. 1.3.13)? Rura jest mosigina (2, = 110,6 Wim-K}) i ma nastepujace wymisry: d, = 50mm, d, = 60 mm, Zebra sq wykonane z materials © preewouinosci cieplne} A, = 150 Wim-K), a ich wysokosé i grubogé wyno- . tr ae o Rys 13.3 2a odpowiednio: A = 80 mm, 8 = 4mm. Wspélezymnik precjmowania ciepla od strony otoczenia oszacowano na a, = 8 Wjim?-K}, a od stony wwoeurea raty na a, = 850 Wyim?-K). Odpowieds: Liczba 2eber m= 23. 38 adanie 13.14 lle deber wadluznych (prostych) 0 przekroju wéjkatnym nalezy zarnocowadé na powierzehni rury graewcze) o dhugosi Z = 9 m, aby zmniejszyé jej dugosé calerokrotnic bez zmiany strumicais ciepla oddawanego przez rare do otocze- nia (rys, 1.3.14)? Rura jest mosigzna (2, = 10,6 Wyim-K}) i ma nastepujace 1 ot fo (ey Rys 134 wymiary: d, = 50mm, d, = 60 mm. Zebra sq wykonane 2 materialu ‘ przewodnotci ciepine} X, » 150 Wyim-K), a ich wysokoS¢ i grubosé wyno- s@q odpowiednio: = 80 mm, 8 = 4 mm, Wspéiezynnik prejmowania ciepla od strony otoczenia oszacowano na a, = 8 Whm?-K), a od strony wagirza rury na a, = 850 Wj{m?-K)}, Odpowied#: Liczba deber n = 4. Zadanie 13.15 Wyznaczyé temperature w dwéch, zaznaczonych punkach dwuteowni- kao wymiarach: @ = 40mm, 6 = 60mm, c+ 100mm, 8 =2imm (ys. 1.3.15). Temperatura gémej powierzchni dwuteownika urrzymywana jest % Le mc ‘ ee > Ls hs a s < _ Wye 115nna potiomie 7, = 100°C, a dolnej powierzchni na poziomie T, = 10°C. Wepétezynnik preejmowaia ciepla na wszystkich powierzchniach dwuteowni- ka wynosi a = 50 Wiim?-K) a preewodnosé cieplae materight, 2 Ketérego Zostal wykonany, réwna jest % = 40 Wim K}. Temperatura powielrea oa- zajacego dwutcownik wynost T, = 20°C. Odpowiedé: 7, - 25,18°C, T, = 23.19°C. 1.4, PRZEWODZENIE CIEPLA W STANIE NIEUSTALONYM Zadanie 1.4.1 Cialo w ksztalcie Kuli (Sredniea d= 0.2m) i wlasciwosciach 2 = 20 Wimm-K), a@ = 10 m4s, chiodzone jest strumieniem powietza etemperaturce 7, = 20°C (rys. 14.0. Oblicayé czas chtodzenia ciata od poczatkowe| temperatury Ty, wyr6w rane] w cule} objetosci, do sredaie} (objgosciowe)) tempe- fe ratury ciala eowne} Ty = O1(T,-7}=T, jesli_wopot- ezynnik pracjmowania Ciepta wynosi @ = 10 Wim?-K), - Olreslic, czy prayjgcie w obliczeniach modelu malego Rys 141 POM przewodzenia ciepla zaniza tub zawyéa wanosé tego okresu ezasu, Rozwiazanie TloSE ciepta oddana do otoczenia przez kule przy jej ochlodzeniu od tempera tury T, do temperatury écedniej Ty wynosi Oth = Q~ Oxite) = PVT, -7} - wef gli) FAV = pev%y~Te) wdate Ty, 4 [Tte)4V jest Sredaig temperatury kuli po czasie ty. Wartosé Sosunku ilosci ciepla wymienionego 2 ctaczeniem Qffg) W czasie fe do Q, = eeV(T, -T.) jes buna Ty-T, T-T. = 1-01 = 09 Liczba Biota wynosi i= elf) - 50.222 « gos Na podstawie znajomosci Qit,VQ, i Bi oraz wykresu Grobera i Erka [4,101] wyznaceamy liezbe Fouriera Fo = 25 a stad czas ochfadzania = To@2E «25, GABF 25 10" s = 69,4 min Prayjgcie w obliczeniach zalozenia © malym oporze wewnetranym preewodze- nia spowoduje skrécenie czasu chlodzenia kuli, Zadanie 14.2 Diugi pret o przekroju kwadratowym 8, x 8, = 100 mun x 100 mm, wykona- ny 22 stali (a = 8-10 mijs, 2 = 25 Wyim-K)), zostal wstawiony do picca © temperacuree T, = 400°C. Wyznaczyé czas, po Jaki temperatura w kazdym punkcic prea | ys, 14.2) prackroczy wartosé 7, = 310°C. wymagang ze waglgdéw technologicanych. Tem- Yi erature pocratkowa preta, wyrdwnana w jego < fale) “obec, pried Ty = 40°C LAA Wspéleayanik praejmowania ciepla na po. pees 0 witn? ) Ros 142 wierechni zewnetrzne} pretaoszncowano na Rozwigzanie Pret stalowy traktujemy jako nieskotiezenie dlugi. Miejscem, w ktSeyrn tempe- ‘ratura najp6éniej preckroczy wanisé 7, = 310°C, jest stodek przckroju po- Preecenego preta. Bezwymiarowa temperaturg w kazdym punkeie na proekro- J8 poprzecznym preta mona wyznaczyé na podstawie zwigzku T-7. Re =D = tyg (424)gdric Oy. Ogy sq bezwymiarowsmi temperaturami wewnatrz plyt nieskos- ‘czonyeh 0 gribosciach, odpowiednio, 8, i 83. Pret stanowi obszar wspdiny preecigcia tych plyt. Ze wegledu ma to, 2e punkt P jest potozony symetrycz- nic wagledem powierzchni preta i majduje sig w érodku kazdej 2 plyt nie- skofiezonych, czyli yy = yy = Og. dla tego punktu T,-T, 310 - 400 Tp, | 310-000 | 1422) tom Vaan 7 42.2) Beawymiarowa temperatura jest zaledna od liczby Biota S82 _ 50012) 1 14.23) : ee 142.3) oraz licaby Fouriera vy = at. BNO wpe 0.172" sidzie ¢ jest poszukiwanym ezasem. Z wykresu Heisslera dla Scodka plyty anieskoficzoncj (4, s. 85) prey znane} wartosei , i Bi wyznaczono liczbe Fouriera Fo = 7,1, a nastepnie za po- ‘mocg. waont (1.4.2.4) ezas procest. Fo Ta 0032 ~ 0,0032 0.0032 (14.2.4) te 2219 s Zadanie 1.43 [Dysra rakiety wykonana jest 2¢ sali Zaroodpornej i nie ma osfony ceramiczne} (ys. 14.3), Grubosé scianki dyszy wynasi 8 = 8 mm. Wspdlezymnik prae|- mowania ciepla od strony gazéw spaliowych wy: nosi & = 9000 Wilm?-K), a temperatura’ gazéw T, = 220°C. Jaki jest dopuszczalny czas fy pracy dyszy, jesli je} poceatkowa temperatura“ wynosi T., = 20°C, a sal 2aroodpora moze pracowaé de tem- peratury T, = 1100°C? Dyfuzyjnos¢ cieplne i preewod- rosé cieplna stali 2aroodpome} wynosz odpowiednic: @ = 356-10 mis, 2 = 349 Wyim-K). Zewnetrana powierzchnie dyszy moina wwazaé za izolowana cieplnie, Rys 143 a Stedniog dyszy i jej dlugosé ~ za duze w poréwnani 1 gruboscia jej Scianki. 6 Rorvwigzanie Ze wagledu na niewielka grubos Scianki dyszy, w stosunku do jej srednicy, Scianke ty taktujemy jako plaska, nieskoiczona i izolowang cicpinic z jedne} strony (zewngtrenc)), Temperatura dopuszezalna dla materiaki dyszy zostanie najpierw przekroczona na powierzchni Scianki Kontaktujgce) sig 2 gazami spalinowymi, Temperatura beawymiarowa w éciance Jest funkeja liczby Biota i Fouriera at, $,56-10%¢ e g10%7 Fo = 0,08688¢ 43.1) Na powierzchni écianki temperatura bezwymiarowa wynosi 1100 - 2200 _ 20-200 7 25° Zoajac wartos temperatury bezwymiarowe} 0, oraz liczby Biota Bi 2 wykre- su Heisslera dla powierzchni plyty nieskoticzone} (4, s. $6], mozna wyznaceyé licebe Fouriera Fo = 0,15 a nastgpnie za pomoca wzoru (1.4.3.1) dopuszczal- nny czas pracy dyszy os = OS ** ooeeee 175 * Nalezy zwréci€ uwage na to, 22 wymiarem okredlajgcym w licebsch Biota i Fouricra jest gruboS Scianki dyszy izolowane} cieplnic z jedne} strony, co odpowiada polowie grubosci plyty magrzewane} obustronnic (ze wzgledu na symetrig zagadnienia), 8Zadanie 1.4.4 w ktérym 7 jest wansformata Laplace’a temperatury 7, m, = 5,0°10" W/m?, my = 7508", Na platkie} powierzchni metal © dyfuzyjnosci cieplnej a = 64-10 m/s Og6ine rozwigzanie réwnania (1.4.4.3) praybiera postaé i preewodnosei cieplnej 2 = 30 Wylm-K) pochianiany jest sirumiett ciepta zlasera impulsowego duie| mocy (rys. 1.4.4). Strumici ten zmienia sie w enisie agodaie 2 zaleinogcig 2 448) an = 4 = 5,008 Wim? zie ¢ wyrazone jest w selundach. Oszacowaé mak- symalng temperature powierzchni metalu oraz czas, po Ktdrym ona wystapi. Poczatkowa temperatura materia- du rwna jest T, = 20°C. Ze wepledu na warunek (1.4.4.5) stala C, = 0, natomiast stag C, wyenacao- no z warunku brzegowego (1.4.4.4) Rye Le | votrzymnujge Rowigranie 447) Rownanic preewodzenia cicpia dla rozpatrywanego praypadka proewodzenia ciegla w eicle pétnieskorczonymn przyjmuje postaé Transfontata Laplace's empeanury 1 prema ate f @T_ ar aft _ ar assy a Th mie ae pe bmi (14.48) 2 nasapujgeymi warunkami poceatkowyn i breegowyen: vA Yam dar olrzymajac nastepujaca postaé calkowa: ®, (1.462) warunki: dla x, = 0 (1.463) dla x, © 8 Podezas prayblitonego rozwigzywania rownania calkowego (1.4.6.2) zatozono profil temperatury w formic wiclomiany o postaci: T, = byt byx + byxp 464) Wspétezynniki yy Dy, By, wymaczono x warunk6w brnsgowych (1.4.63). Po ich podstawieniu do zaleznosci (1.4.6.4) otrrymano wyrazenie na tempera- ‘ure w kaadym z elementow: (1.4.6.5) \W wyraéeniu tym glebokosS penetraci 6 jest nieznang funkcja czasu. R6w- nanie na 8, moana wyprowadzié, podstawiajac prayjety rozklad temperatury (1.4.6.5) do rownania (14.6.2) a tus) = 64,44, (1.46.6) Scatkowanie tego réwnania po ezasie dla katdego z elementow prowadzi do nastepujacych zwvigzkow: Int © 60, f aya 4 1483 * 64; f 9g ° kare po podzieleniu stronami i wykorzystaniu réwnosei strumicni ciepta {4a © aa ~ 44) Ma granicy styku elememtow daja relacje migdzy glebokos- cami peretragi dla obu elementow : Na podstawie warunku idealnego styku miedzy elementami (74, = Tz) 1.46.7) CAN Ty = Tout “ 2 Bh oraz zwigzku (1.4.6.7) otrzymujemy wyrazenie na gestosé powierzchniowego strumienia ciepla: 2a Ta) 1 1, |ea 1 VG As Rownanie riniczkowe (1.4.6.6) na glebokos€ penettacji 8, preyjmuje po podstawicniu wyrazcnia na g, nastepujaca postaé: ale a %* 12a, 1 Kére) latwo jest otreymaé wyrazenie na 8): 8, > fae Po wykorzystaniy zwiazku (14.6.7) wyradenie na 8, proyjmuje postac: 8, = (Hag ‘Temperatura styku element6w jest r6wna 4: 22, 1. [za0% 10 119% 40 Taq = Tos . = 1000+ 1096 K = 1027°C nTemperatura ta utrzymywane bydzie preez okres odpowiadajacy liczbie Fou- era Fo, < 0,1. dla ktére) traktowanie kaddego z clement6w jako ciata pot- nieskoriezonego jest dopuszczalnc 01-0027 _ yg (an, prose okres czasu amiejszy od 20 5. Zadanie 1.4.7 a W ubladzie elektoniczaym 9 wymiarach: a = 50 mm, b = 50 mam, © = 100 mm (0 cfektywne} praewodnosei cieplne} 2 = 0,5 Wiim-K) i dyfu. zyjnosci cieplne]) @ = 2,5-107 mis, wydzielane jest cieplo w ilosci Q, = 8 W, kidte jest oxdawane ua drodze konwekeji do otoczenia o tempe- ature T, = 20°C. Wyprowadzié zaleanosé na zmiang w funkcji czas tem. Peratury [powierzchni i srodka uktide po jego uruchomieniu. (wlgezeniu). Wspétezynnik preejmowanis ciepta na powierzchni zewnetrzne} ukladu ace- iono na a = 10 W/m?-K). Rozwiazanie Stan vale} womntany cept Rozpatrujemy rajpierw stan ustalone} wyriany ciepla, Mry jest osigeany po ogi dziataniu urzadzenia. Zakladamy, ze cieplo wyddiela sie w spossd réwnomiemy —w calej_objetosci Ukladu (gestosé frédetciepta @y * const), a powierzchnie izote cH miczne maja ksatalt podobay do 1 zewngtrane} powierzchni ukladu. Niech of 1 uktadu wspdtragdaych ‘ma sw6j poczatek w srodku ukladu elektronicznego i jest prostopadia do izoterm (rys. 147). Bilans enexgii dla obszaru zawartego migdzy dwie~ srotomy ‘ma sasiednimi izotermarni odlegiymi ys. 147 © dn przyjmuje postac d ar Ean] GyAin) = 0 aan. g0cie A jest polem powicrachni izotermicene), n > po jednokrotnym scatkowaniu réwnania (1.4.7.1) w granicach <0, n> otrzymano 2 fv Vin) A Ainy F gdzic Vin) jest objetoscig ciala otoczonego powierzchnig izotermiczna Alm). 4 po powtornym: oe WP VO ge 1472) ree gee ‘ Sala D mozna wyznaczyé z warunku 473) danny T= 7; gucie m1, jest wepstragdng a Ty Srednig temperatura powierzchni. Po podstawieniu stale} D do wyrazenia (1.4.7.2) otreymuje sig nastepujace wyradenie na przybiizony rozklad temperatury w ukladzie: ” pe Iv ¢ VIE) Tr Fe de Ai) ‘Temperatura maksymalna 7,, wystgpuje w srodku uktadu, ta. dla = 0. stad perp 2p Oa aware Ten Tey { a Na podstawie wyrazenia (1.4.7.4) mofna otraymaé opér cieplny ukladu z we- ‘wagtzznymj drddlami. ciepla: Ry = » He wl ao® Dla prostopadtosciennego kszlaltu ukladu elektronicznego ag -9(2-£ 628) aaa, ard BOpér ciepiny Ryy wynosi Opér cieplny preejmowania ciepla na powierachni zeungtrane) jest rowny a 1 aA a2lab+ ac rac) wee 10°2(0,05-0,05 -005-0,1 +0,05-0.1) © Stosujac metode opordw cieplnych, temperature grodka ukladu TZ w stanie ustalonym mozoa wyznaczyé z zaleznosci R= Kw TE = T+ Oy {fy Ry) = 20-+8-(h 4) = 60" ‘Stan nienstalone) wymiany clepta W senie vieustalone} wyminy ciepla érednia objetogtiowa temperatura Ty uklada spehnia éwnanie 22 475) adzie: A= powierrchnia zewngtrma uktadu, C = pojermosé ciepina, C = pev = 4, = 500 IK, a 2 1 — wspétezynnik nierswnomiernosei razktadu temperatury. Waptezynnik © 2definiowany jest nastepujaco: 7, 0,05 +0,05-0,1 » 107 14.76 ard 0.47.6) adcic T, jest srednig temperatura powierachni ukladu, Po osiagnigciu stam ustalonego réwnanie (1.4.7.5) przyjmuje postag: aA ipa ey wiry 7) - Se elTe-T) =e 477 Po odjgciu stronami rownati (1.4.7.5) i (1.4.7.7) otreymano 0.473) " Jeti nagrzewanie uklada odpowinda warunkom stanu uporzadkowanego. edy % = const i rozwigzanie s6wnania (14.7.8) ma postaé: ode y+(r.-THe 479) Wepdtezynnik nieréwnomiemnosi rozktadu temperatury. dla ciat 0 awartym sztalcie, mozna obliczyé ra pomoca wzonu Jeryszewa 1 Bi? + 144Bi +1 ww kiérym liczba Biota wynosi Bi = alfa wymiar charekterystyerny rSwmy jest ¥- AK 1.4.7.10) c » Dia ukladu o prostopadlosciennym ksztalcie wspélezynnik K wynosi (eG -al garan Wykorzystanie wzoru (1.4.7.1) w wzorze (147.10) prowadzi do, nastepujs- SF nna chanakerytycenego 2(ab + ac + be) om) GY -(F 2:10.05 -0.05 + 0,05-0,1 + 0.0501) = 9911 m x} an Vita aos-on-00 (a5) (ets) “(&| — liceby Biota r 10-0011 | 939 Os — wspétezymnika nieréwnomiemosci temperatury we 15 i i 4 iW przypadku stanu uporzadkowanego charakter zmian temperatury z czasem jest jedoakowy dla wsrysthich punltow uKladu, sa prose porownanie ze wwrorem (C79) s+(r,- THe BP i po podstavienin wari liebowryeh 2s, 60-40 8 = 60 - 40 ems 47.12) ‘Temperatura powierzchni ukladu na podstawie definicji (1.4.7.6) jest s6wna Toe WDy om) = oem) (0g - erotle-tye® pn 4713) } Rémica migdzy scedniq temperatura powierzchni a temperatura otoczenia \ stanie ustalonym wynosi enews mle Ty = WR, 4 nétnica migdzy Sredniq temperatura objetoSei uKiadu a temperatura otacze- nia w stanie ustalonym a7) co wynika x definicji wspdlczynnika nieréwnomierosei rozkladu temperatury. Po podstawieniu wyrazenia (1.4.7.14) do zaleinogei (1.47.13) otrzymano potato Zadanie 14.8 Diugi pret metalowy o przewodnosti cieplne) 2 = 20 Wimn-K) i dyfuzyjnos ci cieplnej a = 2-10 ms ogreany do wyréwnane} teraperatury J, - 500°C chlodzony jest w strumieniu powietrea 0 7, = 20°C (6s. 14.8). Wymiary popreeczne praia” wynosza 8,8, = 100 mm x 100 mm, a wspdlezynnik prec mowania ciepla na jego powierzchni zewnetrzne} oce- niono na a = 80 Wim?+K). Obliezyé temperature preia w zazmaczonych punktach po czasie ¢ = 10 min. Do abliczen wykoraystaé tay sposoby: 2) wykresy uzyskane 2 dokladaego roaswiazania rwna- nia prewodzenia ciepla w prece, 2) model ciala © malym oporze wewnetrznym preewo- zens, 3) zalozenie © wystepowaniu uporcadkowanego stam chlodzenia wewnauz preta Rozwigeanie 1. Wokorzystanie wrhres6w uzyskanych 1 ronwiqrania daktadneso Pret taktojemy jako praecigcie dwéck plyt o gruboéci 8, i ,. Temperature bbezuymmiarawg w katdym punkcic preta moena praedstawic jako T-T, 48.1 gdzie 6, i 0,, sq temperaturami bezwymiarowymé dla plyt nieskofczonych. Dia plyt liceby Biote i Fouriera sq identyezne, ze wegledu na te sama wartosé wymiaru chacakterystycznega Bi = Bi, = Bi, = ar + DID 92 at 105-600 _ Fo = Fo, = Fo, = BF 0a 48 Punkty Di @) majdu sig w drodku pty o grubosed 8, stad na pods wi wyisesu Heislera[6,s. #5] dia Srodka pity nieskediczon)a punkt @ ~ na jej powierachni, stad na podstawie wykresu Heislers dla po- wirzchni plyty nieskorczone} [4. 5. 86) 0? = 037 Panky @) i G) zmajduja sig na powierzchni plyty nieskoficzonej 0 grubosci 8, stad 2 2 9 2 = oP = 037 a puakt D — w jj Srodku, zn of = 04 Po wykoraystaniu 2wigak (1.4.81) otrzymujemy nastepujace warts tempe- rary w zsmaczonych punktach My 04-04 = 0,16 Ty = Ta*(Tq~ 7} = 20 +(800 ~20)-0.16 = 968°C 1.482) 08) of) = 0,4-0,37 = 0.148 ad 0 + (500 - 20)-0,148 = ay Palo T)0ay = 104" 1483) Dp) = OF 8G) = 0.37-0,37 = 0,137 883) 3 Tq+ (Tq 7.) = 20 > (500 ~ 20)-0,137 = 85,76°C (1.4.8.4) 2 Model clala o malym oporze wewnetrngm proewodzenia ‘Temperatura wewngtrz preta prayjmowana jest jako wyréwnana i weedy moz- nna ja wyznaczyé ze weoru aA pe Fe 1.1%)-Tjea[ 435) iedzic A jest powierechnia zewnetrzna, Ktéra dla preta 0 dlugosci L wynosi A= 28, OL a V jest objetoscia preta: V=83L 8 Po podstawieniu wyrated na A iV do wzoru (1.4.8.5) orax wprowadzenit: cdpowiednich warts liczhowych otrzymano pote tae a | - (1486) helo rex- 28,3, wo2M1-0 207-80) gyre - 23-00-20 | 20-0,1-0,1 {3 Uporeadkowany stam elodzenia wevnalrepreta W stanie uporzadkowanym rorklady temperatury w prgcie sq w kelejnych chwilach podobne do siebie. Zmians Stednie} objetosciowej temperatury ciata ww ceasie opisywana jest zaleznoscig 7 T+(%,- Tye * 437) ' jest wspétezynnikiem nieréwnomiemosci rozktadu temperatury satie F, jest Sednigtermperaturgpowierchn cata Wep6lerynnik Y moina wyznaczyé, korzystajye ze woont Jeryszewa L Bi? = 144Bi +1 shusemego dla cial 0 zwartym Kszialeie. Wymiar charakterystyceny wystqpuja- cy w liczbie Bits Bi = ai/2. moma obliczyé za pomoca wear vs AK adzie K jest wopStezynnikiem ksztaksSe ge Se SS SSE R EE ES GS Po podstawieniu wartosci liczbowych wymiar charakterystyezny z6wny jest 20, +8) _@yb,f 5,8. 525} ~09) 2/8, +3) = 22101 +0, (65+ 8)) 00,1 2 liczba Biota 108 ‘Wepétceynnik nier6wnomiernoéci rozktadu temperatury wynosi ——— ¥0,087 1,440.08 +1 Zecdinie 2 w2orem (1.4.8.7) Sednia objetosciowa temperatura preta jest réwna Fete ty SBA te ¥ = 0,984 788, (1.4.8.8) = 20-50-2029] 80:2 = 2-107 094-0 = 9836°C 20-01-01 ‘natomiast Srednia temperatura powierzchni ciala wynosi = T+ ¥{Ty-T} = 20 +0944-98,36 -20; - 397°C 1.4.8.9) Pocswmanie doktadnych waroéci temperatury (wrory (14.82-1.48.4)) 2 warlosciami otrzymanymi metodami prayblizonymi (wz0ry (48.6, 148.8, 14.89) pozwala ocenié dokladnosé zasiosowanych meted. Zadanie 1.49 ——— Oblicayé. ile razy zwickszy sig czas nagrzewania ciala o masie m do okreslo- ‘ej temperatury, jesli wymiary cisfa zostana awigkszoue na tyle, aby jego ‘masa ulegla podwojeniu bez zmiany ksztalte i wlafciwosci ciala, Wapstczyn- nik praejmovania ciepla na powierzchni zewnetrznsj ciata preyjxé jako od- ‘wrotaie proporejonalny do jego wymiatsw. 80 Rozwigzanie Pray tym samym kszialeie ciala i warunkach wymiany ciepks pola bezwymnia- rove} temperatury & beda podobne. Pole temperatury mozna proedstawié ww postaci nastepujacej zalemosc 0 = OF, Bi, Fo} gizie | # ~ berwymiarowy wektor polotenia punkiu wewnatrz ciala (F = rfl). Bi — liezba podobicistwa Biota (Bi = aif), Fo — lieeba podobiesstwa Fouriera (Fo = atfl"). 4 = wymiar charakterystyczny ciaka Precz czas nagrzewania rozumie sig czas osiagnigcia tej same) temperatury \w punkeie geometrycznie podobnym, stad warunck Foy) = O(F, Biy, Fo.) aan w kidrym indeksy 1 i 2 odnosza sie, odpowiednio, do ciala © masie mt, © m im, = 2m Z waranku (1.4.9.1) wynikaja warunki rSwnofei liezb Biota i Fouriera Bi, = Bi. Fo, = Fo, 1.4.9.2) Ciala 0 masic m, i m, wykonane 59 z tego samego materialu, a wigs warunki (2.49.2) motna przedstawis nastepujqco: of, ahs Gh 149.3) Alt 494) an Ze wapkedu na zalozons odwrota proporcjonslnosé wspétczynnika.praejmo- wania ciepla_« do wymian. charakiorystycznego ciala warunek (1.4.9.3) jest spelniony. Z-wanunksy (1.4.9.4) wynika, 2e czas nagrzewania ciala 0 masie ‘m, w stosunku do ciaia o masie m, Wynosi (49s) Mase dowolnego ciala modna opisaé waorem: m= okt? edie: © ~ gestoss cia, ~ wspStezynnik ksztalt ciata, 8Na podstawie tego wzom slosunek mas rozpatrywanych dwéch ciat momma proedstawié nastepujgco: - (2 149.6) 4, Po wymaczeniu za pomoca wor (1.49.6) stosunku wymiaréw charakterys- tycenych fj podstawieniu do weoru (1.4.9.3) otraymano oxtatecznic Zatem, dvuikrotny warost masy ciala pry zachowaniu jego ksataltu prowadzi do zwigkszenia czasu jego nagrzewania 0 okoto 60%. Zadanie 1.4.10 ‘Obliczyé wymiar kostki szesciennej wykonanej z materialu o dyfuzyjnosct ciepine} @ = 10° ms i preewodnogei ciepine) 2 = 1,4 Wiim-K). kt6re} czas ochladzania._w wodzie od wytéwnane) temperatury poczatkowe| T, = 200°C do koricowe) 7, = 40°C, odpowiadajgce) srodkowi kostki, nie prvekracza t = 1800s. Temperature wody przyjaé réwna T_ ~ 20°C «2 wspétezytnik przejmowania ciepla na jej powierzchni «= 1000 Wilm?-K) Roxwigzanie Kostke szeicienna taktujemy jako wsp6lny obszar praecigcia wzech plyt nicskoticzonych o tj sain] grubosci 6. Temperatura beewymiarowa w Srodky kostki po czasie ¢ = 1800 s wynosi Temperatura & jest xdwna gdzic 0, stanowi temperature bezwymiarowa w srotku plyty nieskofiezonej w tych samych warunkach chtodzenia = Yai = o48 82 Prayimujemy, 22 ze wagledu na duty wartosé wspétczynnika pr2ejmowania ciepla a. liczba Biota Bi~ ©. Z wykresu Boeltera ¢ Johnsora dla rodka plyty nieskoriczonej [4, s. 91), prey znane} wanosei 8, odczytujemy wartose licaby Fourieta 4 nastepnie wyznsczamy wymniar kostki at 10*- 1800, 2 | og | 101800 9 137 ; gq 7 O36 mm Po wymaczeniu wymiarn Kostki mozemy oblicayé licebe Biota i = 2) = 1000-13767) 4p Zaajae Heeb Bi mozemy ponowniec wyznaczyé liczby Fouriera Fo, = 0,39 = 0.1359 ‘raz ponownie oszacowat Lieabe Biota Bi, - 48,5 Fosiewah min Bi jes newielka cutcant wastdé 5 wynosi oko skorygowad wymiar kosti Zadanie 14.11 Uklad clektroniczny 0 Ksztalcie prosiopadioscian i wymiarach a = $0 min, b= 50 mm, ¢~ 100mm i prrewodnosi cieplnc) A, = 0,5 Wim-K) ummieszezono w stalowym korpusie 0 prubasci 8, = 2 mm i pr2ewodnosei ciepine| Jy = 30 Wiim-K). Migdzy ukladem domi. Cg. ie sToguomwoeamie memo pou pl ae ‘0 szerokosci 6, = 10 mm. W ukladzie ‘powetrene, © pojemnosci ciepInej C, - $00 11K wy- 8 Gay fe zila si cieplo w ilosci Q, = 16 W, kidre jest oddawane na drodze preewodzenia t oraz uwaglednienie warunku poczatkowego, tz. Te =0) = Tp ‘peowadzi do nastgpujace) zaleznogei na rozklad Sredniej, masowej temperatury wwody wadlus dlugosi Kanatu chlodzacego: Addo ( (33) F, = Ty + —e _[1 ~ conf = Te ola dle, # ‘Temperatura wody na kovicu kanaly chlodzacego, tan. dla x = Hf, jest réwna Bd, aot Tye ene od? = jwez a+ 8-006: 106-3 10° (0,17 -0,067)-0,5-4,19-10-x = 64,19°C Zadanie 21.3 Diugim kanatem © przekroju prostokatnym (a = 500 mm, 6 = 700 min — zys. 2.1.3) praeplywa powictrze 7e Srednia predkoicia w = 20 mis. Tempera tura powietrza na wlocie do kanalu wynosi Ty, ~ 200°C. a jogo ciénienie p= 02 MPa. Obliczyé Stednia masowa temperature powietrza na wylocie 1 kanalu, jesli jezo dlugosé wynosi Z = 50 m, a temperatura scian jest rowna 14 rs ys 213 T= 100°C. Pominaé spadek ciénienia wadhuz dhugoéci kanalu oraz. zaloayé stalose wspétezyanika preejmowania ciepla. 89Rorwigzanie Z bitansu energii dla ukladu powstalego 2 przecigeia Kenalu dwiema plaszczy- _znamni prostopadiymi i odleglymi od siebie 0 dx: _ dT, rie, GE» a0.) en adzic: ti = wydatek masowy powietrza, 1 = @ b wp: © ~ obwid kanalu, O = 2(a~8); 1, — srednia masowa temperatura powietrza. Roswiazanie eSunania (2.1.3.1) 2 warunkiem poczatkowym, dax-=0 T= Ty . sma postaé: T= 7, +(ly-The * 132) ‘tree wpiryaiba pasion dela Ze wreledu om duéa dlugosé kanal, spodziewany spadek temperatarypovic- trea powinien byé anacany. Zalladamy, 2e wynosi on przynajnnic) polos rédnicy temperatury wlotowe| powietrza i temperatury sctanki kanaiu, tan, temperatura érednia powietrza wzdhvi dtugosci Kanalu jest niwna + Tee . 1+ ia 2 (200-22 « se Diatej temperaturyicisnienia py 0,1 MPa wymnacoamy dla powietrea 2 table: = przewodnosé cieping Ay = 00375 Wits-K} — wspéezynnilelepkosct Kinematyczne) vy = 31,8910" mfp = licabe Prandua Pr, = 0,681 — ciopto wlaseisve Gy = 102 lfeg-K) = gestosé Pf = 0.788 Kym? oraz liczhe Prandtla dla temperatury écianki, tzu. dla T, = 100°C: Pr, = 0,688 Zakladamy, 2e whSciwotci te, poza gqstoscia, sq stabo zraienne z cisnieniem. ‘Gesto& powietrza dla cignienia p = 0,2 MPa obliczamy za pomoca wzord = Bog = 220.788 = 1,576 kgfm? BF oa 576 kes 90. Nastepnie obliczamy: + wymniar charakterystyczny (Srednicg hydrauliczna) 44, fab | 2ab- 2-05-07 _ 9.595) pea, = 44 Dab MG" Tard a+b 05 +07 + ficzbe Reynoldsa ad, 20-0588). 36.54.10! Re, 7 yy 3189-10 ‘zn. ruc jest buraliwy: | + liczbe Nusselta (korzystajac ze weoru kryterialnego Michicjewa dla pree plywu burzliwego w kanale (4, s. 102}) 0 PrP Nu, = o021Re?*P9” fe) Pr) = 0,021 +3658 10° 0,681°° ( ] 1 = 501 0,688, gézie wspétezynnik poprawkowy €,, dla Lj! = 50}0,583 = 85,6 > 50, Jest rwny jednos + “wspélezynnik przejmowania ciepla 0375 2K) 1 Say 32,2 Wkm?-K) Na koricu kanalu temperawra powietrza, zgodnie ze waorem (2.1.3.2), dla = = L wynosi Tr ~ Te* (Tom The 1709" = 100 + 200 ~ 100) exp| 2322-205 + 0.750 _ en Os 10°| ‘Zatem: srednia temperatura powiewza na dlugoSci kanalu jest rowaa =. Te Ts ~ 7,» BA. BONS» asas'c 2SESE SRE SRE REESE ERE SE Dia tej temperatury skorygowanie wartasci whaseiwose! fizyeenych powietrza wynosza: 4, = 0.038 Wyen-K}, ¥, = BIB 10 mys, Pr, = 0,681, Gy 7 102 Eke), 0; = 0.770 kgim®, p, = 1,54 kylm?, 4 skorygowany wspélczynnik preejmowania ciepa: @ = 31,89 Wiin?-K} co prowadzi do temperatury koficowe} powicwza r6wnc} T, = eC c7yli wartoéciaiewiele rStmiace} sig od 170,9°C. Zadanie 2.1.4 Cz0p w tozysku obraca sig 2. predko: ost d, ian = 100 obr/s. Srednica caopa wy- 10mm, a Stednica wewnetrana panewki d = 10,2 mm (ys. 2.148). Praestrzefi migdzy czopem a panewka ‘wypelniona jest smarem o lepkosci = 0,298 Pas i preewoxtnoici cfepine] 2 = 0,125 Wyim-K}. Lotysko jest dobre chtodzone, tak “ze temperatura czopa i panewki jest stata i réwoa T, = 320 K. Obliceyé maksymalng temperature w warstwie Scinanego smaru ‘oraz strumiesi ciepla wytwarzany na jednostky dlugosei ‘oayska na skutek lepkiej dyssypacjienergi. Rys 214 Rozwigzanie Zaktadamy, Ze rozklad temperatury w warstwie smaru jest jednowymiarowy i zmienay ze wsptrzqing promieniowa r. Réwnanie energii opisujace oz. iad temperatury w smarze preyjmuje postaé aefar), (a) a2 ff, a), [Oe rel 3) (J ° era 92 w Hidrej w, oznacza obwodowa predkosé smaru, Wydziclanie sig ciepla na skutek dyss¥pacji lepkiej obrazuje deugi ezlon po lewe} stronic tego réwnania. Do wyznaczenia rorkladu temperatury w warstwie smaru konieczna jest znajo- mo8 rozklady predkoéci w, w smarze. Rozklad predkosei otrzymaé moana, rozwiqzujac rownanic ruchut w kidcym pominigto czlony prays ‘oraz. zmiany cisnienia w kierunku obwodowym. Uwzgledni Jepkosei prowadzi do réwnania Z véwnania tego, pannigtaige © braku ruchu smaru na powierzchni nieruchome} Danewki, wyznaczamy nastepujacy rozklad predkose: , wm in(t (2.1.4.2) + apg (a) gizic w, jest maksymatng predkosciq smaru wystepujaca na powierzchni czopa, Wy 7 Qe 4 Fy. 7 $4 promicniami czopa i panwi Wyraéenic (2.1.4.2) podstawiamy do rownania energii (2.1.4.1), ktGre nastep- nie dwukromnie calkujemy otrzymujge nastspujaca zaleznosé: [=P gar? + bjine + D, 2143) Alia| our} f Stale D,, Dy wyznaczamy 2 wanmkéw bezegonyeh: dla ro ry T= Ty, lar Po ich podstawieniu do wzoru (2.1.4.3) otzymujemy ostatecenie rozktad temperatury w warstwie smaru: Te teeth 4 Q14ay Wepdtragdng r, punkt, w kidrym temperatura ma maksymaina warose, ‘wyznaczamy z rownania otrzymanego 2 przyréwnania pochesne) temperatury, podanej wzorem (2.1.4.#), do zera: 93Po podstawienis r, do wyrazenis (2.1.4.4) otrzymamo ostatecznie maksymal- ng temperature w warstwie smanz oe 1072 329 + 0298-(2n-100°107 331.8 K ~ 587°C oR 8-0,125 Scrumics ciepla wytwarzany na jednostke dlugosci lotyska na skutek tarcia w warstwie smaru obliczamy, calkujge wyrazenie 24,2%,/2r}? po cate) obje~ cofei smaru: . y= fara = fay tiardr = , infin) : Jol epaee «fe = 2 _ 2m-0.298-2n 100-107F 4.75 yen aur) 1n(10,2/10) . Zadanie 2.1.8 Proce kapilare érednicy wewnetre) d= 2mm przeplywa laminarnic, 2 predkosciq Srednig w = 0,1 m/s. sive przewodno‘ei —cieplne} 4 = O11 Wyita-K} i lepkoset w = 0,02 Pars. Wyznaczyé: 1) rozkdad Sredaie} (po przckroju) temperatory ciecry waltue dlugosci kapila ty. edy powierzchnia boczna kapilary jest izotowana cieplnic; 2) dlugosé kapilary. pray Ktérej temperatura cieezy na jej kofcu wynosi Ty = 20,0°C: 3) gestoéé strumienia ciepla g,, oddawanego do otoczenia, prey Kiérym Sred- nia temperatura cieczy jest niezmienna; 4) wspélezynnik preejmowania na powierzchni wewnetrane} kapilary dia praypadku (3). Termperatura cieczy wplywajgee] do kapilary wynosi Typ toié i cieplo wlasciwe odpowiednio: p ~ 380 kplm’. c) = 1,67 Keg Rozwiazanie Rocktad temperatury cieczy w kapilarze opisuje rownanie energii 0 postaci as.) 4 die: ee wspSirzedna biegnaca vadhut esi prewods, 1 — wspétrzedna promieniowa. Profil predkosi, dla w peli rozwinigtego preeplywu laminamego w praewo- tiie o przekroju kolowym, opisany jest zaleznogcia [19, s. 104] = (| 152) WY — srednia predkosé cicery w preewedze, R — promies kapilary. Po obficzeni pochodnej prodkotei wagledem sir or Re podstawieniu jej do céwnania energii owzymano, pew BL, SE» eee arr Bi aE BRS ecg na (2154) ec, RR’) & © -QnR)q, + 8m oh a 3 4 foctaera @1ss) whe) Seog ban jest Stedniq_masowa temperatura cieczy w preekroju poprzecznym kapilary, 4a pestosé stramienia ciepla na powierzchni kapilary wynosi 2156) | | 1 95BREE REE ERE RES Scednia temperatura plynu spelia zatem eévnanie Fa, Buin de pe,Rw 9c, R @15.7) Prag strona tego séwnania jest stata (przy niezmiennosei q,), stad tempere- tera T, zmienia sig liniowo z dtugoscia kapilary 2godnie 2 zalednoscig Qisa Dhugoss izolowanejciopnie (q, ~ 0) kapilary, dla kiSrej T, = Tr, jet wna = Fa Telee,®® | 20,1 -20)-380-1,67-10°-W09F 3,966 m Suv 80,020, eal Srednia temperatura cieczy jest niczmienns i wynosi Ti, to musi byé, zgodnie 2e weorem (2.1.5.8), spelniony waranek Su __2e e159 0¢,8? pc,Rw struments ciepla na powierzchni kapilary wynos dun? _ 4-002-0,7 2 - 42002-0705 Win 2.15.10 a BE AOR OE o8 wi 215.0 Dia tego preypadku rwniet rozkad temperatury cieczy T, nie zaleiy od 96 st wane, Fate + Bsa) de «0 1d Pa Ele 046 > a Po ae aM Ge OLED x 3 os 102‘W r6wnaniu (2.1.8.1) pierwszy ezion po sironie fewe) jest zwiazany 2 réznicg migdzy energia wplywajaca a wyplyWwajaca x ukladu na drodze konwekeji (oszenia prez wodg). Dragiczlon rie strionctemy aoowiada rSenicey miglzy cieplem wply- wajgeym do ukladu a wyplywajacym ve zniego na drodze preewodzenia ciepla i Po uporzadkowaniu i wprowadzeniu omnacret wh A x pe- “E, g-4, = eo G Pe, L gizie Pe — liceha Pocleta, séwnanie Q.L8.1 prayjmuje postaé te tr oe € a Fp, at Rye 28 ag dt Po zastosowaniu preekszlatcenia Tee? fe) 2182) otrzymaé moéna réwnanie na nieznana funkejg f(E) w postact 4 Py sa) a4 Rozwigzaniem og6inym réwnania (2.1.83) jest funkeja 0 postaci Be Mace? ktéra po podstawieniu do (2.1.8.2) poewala na zapisanie wyrazenia na tempe- ature wody w formie T= C+ Cem State C, iC, wyznaczane sq 2 warunksw braegowych: @aE+-2 9 TT. da §=0 dl § > += 104 3 Sid estatectnie rozkdad teraperatury w wodzie przyjmuie postat dla & 0 dh & 20 T= T.+(7,- Te het, ‘Strumict ciepla przeptywajacy do wody réwny jest sumie strumieni: ar] jaar) ae? 2 AT) = AT ME yPe = wl? Type, 5 saan daat| og @ E dé ico = +0, = Pwpe Ty 7) Wydatek objetosciowy wody, prey ktérym jej temperatura nie jest mniejsza nig T, = 40°C _e . 2000 eT aT) 992,2-4,274- 1 = 24-10 m4js = 0,026 dim fs v= lw = “40 - 20) Oczywiscie zalednos te moina wyprowadzié bezposrednio z bilansu enerai, bez znajomosci wymiarow grvejoika. Zadanie 21.9 Rota wykonana % material porowa- tego 0 wymiarach d= 20 mun, d= 40 un o dtugosci“L = 0,5 m, otoczona jest wspétkoncentrycznq arg porowata o Stedniey wewngtz- ej D = 100 mm (ys. 2.19). Po- wierzchnia wewngtrana rary zewng- teznej ma temperature T, = 1200 K. Jaki powinien byé wydatek masowy powictrea chlodzacege przeplywaja- cego przez Scianke cury wewngtrenej, aby je) temperatura w dowolnym Imigjseu nie prackraczala T, = 400 K? 105Powiewze chlodzace o temperaturee T= 300 K dostarczane jest do srodka riry wewngtranej. EmisyjnoS€ powierechni rurnalety proyjxé rowmna © = 0.9. 2 powierzchnie te potraktowaé jako seare i dyfuzyjne. Zatozono, ie proewod rosé cieplna materiatu porowatego rury wewnetrzae jest vie 2 = 1 Whim -K) i niezaletna od predkosci preeplywajacego powietrca (tan. pominigto zawisko dyspeci ceploe). Rozwigranie Rozklad temperatury wewngUrz porowate} rury wewngtrzne} jest osiowosymet- yczny. Réwnanie energii dla jednostki objetoSci tej rury porowate} preyjmuje 219.0) ‘w, ~ predkos¢ promieniowa, 91 c, ~ gastos i cieplo wlaseiwe powictrza, 1.” = pracwodnosé cieplna materista porowalego, Predkosé w, 2wiazana jest z wydatkiem masowym powietrza zgodnie z zaleé- noseig th = 2nrLw,p (2.192) [Na podstawie tej zaleénosei wyznaczono predkosé i podstawiono do réwnania 2.1.9.1) ourzyonujac aid = sf S (2.1.9.3) of Al # 2193) sisie B= (he,\/2n2A). Aby razwiazaé réwnanie (2.1.9.3), przedstswiono je w formic afar 4(,a0 7) 0 ate”) Jednokrotne calkowanie tego réwnania prowadzi do wzont ar a prec, 2.194) a ¢ Rozwiazaniem rownania (2.1.9.4) jest fumkeje 2.1.95) idea otrzymano metoda rozwixzania r6wnania jednorodnego i wzmniennienia stale}. 106 i a : aya otterance i NMRA 8: W celu wyznaczenia nieznanych stalych C,, Cy prayigto nastepujace wanuki ‘brzegowe na granicach rury wewngtrznej: 4, darsr= ToT 2 4, ala = die + 4, (sTle-4 alte Po podstawieniu funkeji (21.9.5) de warunk6w bizegowyel otzymano wyra- dena na stale Sef ip ty G, Dodatkowg zaleznosé ouzymujemy 2 warunku 4, darereS Tat 2 ‘co prowadzi do réwnania Gere uel Powyzsze rownanie nieliniowe przeksztalcono do postaci fa.) (1 . bale ihe 7 gétie a jest stata promieniowania ciala doskonale czamego: @ = 567-10" Wilm?-K4). Po podstawieniu danych liczbowych prayjmuje ono postaé pp = 587-10"*-(1200" -4009-0,04-[1 = 20409) _ apg (1-3) e198, * a5 ial las] . ofrt-may (5 worStad wartosé parameira b speiniajgcego réwnanie (2.1.9.6) réwna jest b= 2095 ni = ELA _ 2m -05-1-206 S 1005 = 0,064 els W preypadtuy braku chiodzenia transpiracyjnego i wystepowania temperatury T, na powierzchai odpowiadajace) srednicy d,, temperatura T, stanowilaby rorwiazanie nastepujgeego réwnania bilansu energii: nag, - ML -7) tnid.fd,) co spiay sags wananepscn ty = re HOT Bnd de) afa¥ fa Hale) 804: 5,67-10° (1200-14) tn 40/20) fish abt) 2+ = 300 + 0,07073/12* - (7,y109y"} Rozwigeaniem r6wnania (2.1.9:7) jest temperatura T, = 1015 K, Zater za- stosowaniechlodzenie transpirteyjcego pozwala obnityé temperate 2e- netrane) powierechni rury wewnetrane o kilkaset stop. 2 19.7, = 300 Zadanie 2.1.10 Ciekly metal praeplywa pracz dluga rurg o przekroja okraglym i wymienia cieplo 2 je} powierzcbnia wewnetrana, ZaWladajne, ze preeplyw jest lokowy (© powodu matej lepkosci cicktego metalu) oraz termicznie ustabilizowany, wymactyé waros lokalnej licaby Nusseia dia preypadku gay 8) gestosé strumenia ciepla doplywajgeego do cieczy jest stala wadluz pree- wodu, ») temperatura powierzchni wewnetrznej uy jest sala. 108 2 ‘ i 4 z ; i et i oS Rozwiazanie W przypadko praeplywu termicmie ustabilizowanego profit temperatury 7 w poszzzegélnych preekrojach plynu prostopadlych do wspotragdne} x (bie- mace] wzdhuz preewodu) jest podobny. Odpowisda to warunkowi Tele) ~ Tee, r Tole) - Tes) (2) 21.101) Te)-Te) LR ataie: 7, ~ temperatura powierzchni wewngtrane rary; 1” = wspéiregdna promieniowa; R — promies prrewodu, T ~ Srednia masowa temperatura plynu w proekroju [Tow2nrdr Te @1.102) (P) — reekdad predkodci w ph W ~ predkose srednia, _ th — wydatek masowy plynu, 1it = nR?Wp. 2 dilansu enerpi dla elomentarnej dbugosci nary wynika réwaanie aT. Tig 2nRa, (2.1.10.3) w Kidrym gestaséstrumienia ciepla na powierzchni jest r6wna . a2 @(f,-7) 1104) Ponadto réwnanie bilansu energi jednostki objetosei plynu preyimuje postaé wee, «12.220 e105) 2) Grstost struc ep sata wach praewodu Po preeksataleenia rSwnania (2.1.10.4) do postaci 127% 109oraz wykorzystaniu warunku staloici wspslezymnika preejmowania ciepla aa powierzchni wewnetczne) Tory prZy preeplywie ustabilizowanym termicznie, uzyskano at, | aT a & Po podstawieniu rémicy temperatury 7, ~F ze wzora (2.L.10.1) otrzymano fed tan + 738)- 2A) a sad po Sinickowania s+ 2.1.10.6) ce (2.1.10.7) Zaleinosei (2.1.10.6) § (2.1.10.7) podstawiono do r6wnania @2.1.10.5), @ na- stapnie wykorzystano w nim zwigzek (2.1.10), otrzymujge rSwnanie tre po zastosowania craczenia y = r/R zostaje sprowadzone do postaci la 4“) “ ona = 14 (yo Q410s 73s : ‘gdzie licaba Nusselta zostala zdefimiowana jako Nu = a(2Ri/A. ? Rownanie (2.1.10.8) moina Istwo sealkowad § uzyska€ mastepujaca postaé funkcji f: = fe-Noe Y .ciny Cy 21109 F Stale C, 1 C, wymaczamy 2 warmk6w braegowych: x at . : day =o y y a ; diay =1 fm curzyiuiae C, =N | ynujac C, = 0, u/s. 3 110 Po wprowadzeniu tych stalych do zalednogi (2.1.10.9) funksja na rozkled temperatury w plynie preyjmuje ostatecang postaé: rer 2M O-¥9 Po praygeiu stale) wartosci peo preckroju preeplywu srednia masowa temperatura plynu (2.1.10:2) wynosi ydy = No 2) a 2 finde 2] rane = {ls wynika wtedy bp Stata temperatura powierzehai rary Dia stale} temperatury powierzchni wewnetrane} rury zo wzora (2.1.10.1) wynikaja, po zrSiniczkowaniy, zalezosci ar, ,{n) ar. = 7-H a Age AZ etic Ponadto weory (2120.3) i 21.104) prowadea do zigzknt et + ir. 110.1) Po podstawieniu zaleznogei (2.1.10.10), (21.10.11) do réwnania bilansu ener i la plynu (wa6r @.1.10.5)) uzyskuje sig rGwnanie ost 2) a110% ‘Rownanie (2.1.10.12) moze byé, po podstawieniu z= yNuy unbrzeksztatcone do réwnania 2d. 4 22729 eld wy czyli céwnamia Bessela zerowego edu. Rozwigzaniem rownania (2.1.10.12) jest zatem funkeja = DyJq((Ruy) + Dy YglyNtiy) (21.10.13) dai Jy, Yy sq funkcjami Bessela zerowego reed, Funkeja ta w punkeie y = 0 {r = 0) powinna micé wanofé skodczona, czyli D, = 0. Na powierzchni wewngtrznej rury cbowigzuje wanunek Kéry po podstawieniu zalezmosei (2.1.10.10) prowadzi do zwigzku # a Waranek (21.10.14) poewala, orzy wykorzystaniu (21.1013), wyzaaczyé aly Dy: ia (V8) adzie J, jest funkeja Bessela picrwszego reedu. Podtawienie zaletnosei (21.101) do defini (2110.2) 1 tno 21.10.14) be 2 & 7 ® . ' Ta Bf tear - 2 fir, -(n, Hara - 1,-4, 7} {Forsdy By ed : prowadei do zwiqeka 1 [forvy = 3 24.10.15) a Uweghaicie w waranku 21.1015) posta fake f=(1/2 ays, voi G3) pocwala uryskaé sasteujace xSwnanie preestgne nd posaikiwang. abe Nuscelta: Jeli) = 0 Aina eA Fe a ene Rozwigzaniem tego r6wnania jest ezba Nu = 5,783 Podobnie wigs jak w preypadku preeplywu laminamego, w rurze 2 ustabilizo- ‘wanyim profilem predkoéei (rozklad parabolicany) i temperatury (np. (17]) wspélezynnik precjmowania ciepla a, prey zadancj stale} gestosci strutaienia ciepla na Scianie, jest wigkacy niz prey 2adane} stale} tempersturze powierzch- ni przewodu. Réznica migdzy tymi wartogciami wspétezyenika jest jexnak wigksza niz dla praeptywu parabolicenego, Zadanie 2.1.11 ee Ciecz wolywa do kanatu utworzonega migdzy dwiema duéymi réwnolegtymi powierzchniami. Po ustaleniu sig profilu predkosci w kanale ciecz 2aczyna sig poxlgrzewaé od Scianek strumieniem ciepla 0 stale} gestosei g,. Wyznaczyé wartosé liczby Nusselta dla preeplywe ustabilizowanego terticznte, Odpowieds: Nu = 70/17 = 4,12. Zadanie 2.1.12 ee Woda preplywajaca mura o Seduicy wewngtrznc d = 1 em z predkoseig w= 05 ms ma byé ogrzana od temperatury Typ = 20°C do temperatury Tr = 60°C. Jake powinna byé dhugos L rary, jesli temperatura écianki rury Jest sala i wynosi T, = 80°C? Odpowieds: = 1,57 m. Zadanie 2.1.13 ee Ciekly s6d, praeplywajac przez nrg, ma byé ogreany od temperatury Eq = 140°C do temperatury 7, = 160°C. Wydatek masowy sodu wynosi 1m = 20 kals, a przeplyw moze byé waktowany jako Hokowy. Jake powinna bye dlugose rary, jes ogrcewanie jest r6wnornicme wedlui dtugosct tury, tum gy = const, a temperatura wewnetrznej Sciankirury nie powinna przekra. zat 7, ~ 160°C? Zalotyé, 2 prreptyw jest ustabilizowany termicenie, eee Odpowiedé: 2 = 637 m. 1322. PRZEJMOWANIE CIEPLA PRZY WYMUSZONYM OPLYWIE CIAL ‘Zadanie 2.2.1 Preew6d aluminiowy 0 preekroju kolowym (Srednica d = 1,5 mm) i rezy: tywnoici p= 0,035 @-mm’jm jest chlodzeny w prostopadiym strumieniu suchego powietrza (rys. 2.2.1). Predkosé powietrza z dala od powierzchni 1¢y, Przewodu wynosi w = 1,2 mis, a jego temperatura ey BTM Oat wipe recone ciepla na powierzchni praewodu oraz dopuszezalne An natgdenie pradu w preewodzie, jesli temperatura jezo Rye 221 powierzehni nie powinas preekracrat T, = 75°C. os Rozwigzanie Zakladamy, ie preewéd jest bardzo dtugi, i wspStezynik preejmowania ciepla blicramy 2a pomoca wzorsw keyteriainych sluszaych dla oplywu wymuszo- rege walca nieskorczonego. Stednia temperatura powietrea wynosi Ter. _ 15+25 _ = 50°C 2 2 Dla tej temperatury na podstawie tablie wyenacramy: ay = 0.0283 Whim-K), — praewodnosé cieplng — kinematyezay wspétezynnik lepkosei vj = 17,95-10°6 m/s, = cede Prandtla Pr, = 0,698 covar licebe Prandtla dla tempecatury T,, = 75°C. un, Pr, = 0,693. Nastgpnie obliczamy ficzby Reynoldss: wd _ 12-15-10 995 Re, yy 1795-10 7 ‘oraz wybieramy wz6r kryteriainy do obliczenia liczby Nasselta [, . 106} 25 vey We wzorze tym prryjgto ty * 1, poniewa’ powietrze preeplywa prostopadle do osi przewodu. 8 pos Pee), 59,6080 Nu, = 0,5Rep* Pp| 2)" eg = 0.5-100,3*-0,698 1a dase ipapet Wepsteynnik prasjmowania ciepla wynosi X 0.0283 Nu 2f = 4,38- 29282 = 92,68 wim? a = Nay = 438 SEE = 82.68 Wim K) 1 strumies ciepla oddawany do powietrza przez 1 m dlugosci preewodu Q = nd-L-a(T, 7) = -0,0015-1-82,64-(75 -25) = 19,47 Wim ‘Stumief ciepta oddawany do powietrza rOwny jest ilosci ciepla wytwarzancj w Lm dlugosci preewodu w ciggu 1s prey preeplywie preez nicgo pradu O-Pa ep Pet nd? ft stad dopuszczalne natezenie pradu wynosi re [8€.g. | 200015" 19.47 - 31,35 4 4p, 4-0,035- 10° ‘adanie 2.22 Wykorzystujge metode catkowania wyznacayé grubose termiczne} warstwy przyécienne} 8, na powierzchni plyty omywane} recia w miejscu odleglym ox = 1m od poczatku plyty (rys. 2.22). Zalozyé, 2 praeplyw jest laminar- ny, a grubosé hyérodynamicane) warstwy przyScien- tej jest pomijalna w pordwnaniu z gruboicia, wars- twy peryéeieane) termicznej. Prayjaé profil tempe- ratary w warstwie preyScienne) w postaci wielomiany luzeciego stopnia. Temperatura Scianki T,. plyau poza warstwa preyscienna T_ oraz predkos piynu ws stale j towne: T, = 20°C, T, = 120°C, w= 05 mis Rozwigzanie W celu uzyskania réwnania catkowego, réwnanie enersii dla phy w wars ‘wie preySeienaej (22.24) usartic a — dyfuryjnose cieplna plymu, pomnozono przez dy i scalkownane granicach temicane} warstwy przyScieane) oazyinujac Ly fu, Dey oa [eae [ae oe cua oy a Wyiorzystujac nastepnie réwnanie ciaglosci dla plyau aicscisliwege lewa strong réwnania (2.2.2.2) praedstawiono w postaci % * a a [amne fg swt], e225 Po scakowan sSwnania egg (2.2.2.4) (2.22.5) (2.2.2.6) (2.2.2.7) a - | f Tay 116 Podstawienie powyészej zaleznosci do lewe) strony réwnania (2.2.22) oraz uweplednienie warunka (22.2.7) pozwala zapisaé to rSwnanie w ostateczne} postaci calkowe) a ot 222.8) ay ho Ze wegledu na przyjete zalozenic © pomijalnie malej grubosei hydrodynamicz= rej warstwy przyScienne} w poréwnaniu 2 terniicang, speiniona jest rownosé afer no W termiczne} warstwie preySciennej profil temperatury, 2godnie z trescia zadania, zalozono w postaci wielomian treeciego stopnia FaT Lge (2)re,(2)-of2 FES «(?) «(gf alg. 2229 Z warunkow (2.2.2.6), (2.2.2.7) oraz To 22210) 2 20 @2auy Fy lpo wyznaczono state C, + C, we wrorze (2.2.2.9) otrzymuje: G=C=0, C18, C= -05 Warunek (2.2.2.11) wynika bezpostednio 2 r6wnania (2.2.2.1), gdy2 dla y20 + wow, = 0. Rozklad temperatury w warstwie preyScienne} podstawiono do réwnania 228) att sl 0st Z) ay = abd Efe} (2) oz} 4 ag Ir | preeprowadzono catkowaie wagledem zmicmne y, otrzymujac nastepujace réwnanic r6énicekowe zwyczajne ma zmiang grubeéei termicmne} warstwy preyScienne} By 4a —Z = “a 2.2.12) ze 22.12) 2 wanunkiem poczatkowym ° 7Rozwigzaniem r6wnania (2.2.2.12) jest funkeja b= Dla rtgci o &ednie) temperaturze T+T. + Fe Tot Te WH _ aq 2 2 dyfazyjnosé cieplna wynosi a = 4,69-10 m%js, stad grubos termiczne} warstwy przySciennej dla x = 1 m wynosi 10°°1 2 37-10? m = 8,7 mm Termopars 0 spoinie w Ksziacie kuli 0 Seednicy d = 2 mm ete zostata_umieszezona w strumieniu powietrza T_ = 20°C (os. 22.3). Temperatura wskazywana przez termopare wy- nosi T, = 50°C. Obliczyé predkos precplywu powietrza w, i licebe Macha Ma, jesli moina zatoéyé, te ciepto odda- ‘wane jest przez spoing termopary do otoczeaia 0 temperatu- re T_ wylgemie na drodze promieniowania, a praeptyw Rys.223 powielrea mona wraktowaé jako turbulemtny. Emisyjnose powierzchai spoiny mozna preyjaé r6wna € = 0.8 Tee Rozwigzanie Cieplo, wydzielajace sig w powietre w poblizu spoiny termopary, doplywa do spoiny i jest oddawane na diodze promieniowania do otcezenia. Bilans ‘energii dla spoiny ma zatem postaé e(la-4) + e0(TE-2) 231 eerie: ‘@ — stala promicniowania ciata doskonale czarnego, wlagciwa powietrza dla temperatury powierzchni spoiny Tx 4, — entalpia winsciwa powictza dla temperatury scianki adiabatyczne) Ty. €, — wspdtczynnik preejmowania ciepla odniesiony do r6inic entalpi, 2‘nie Aemperatury 18 ‘Temperaturg Scianki adiabatyezne] moina wyznaczyé z zaleznosci 2 Tey = Teer (2.2.3.2 x, 2232) aizie ry jest wopsteaynnikiem odzyskania temperatury, KiGry dla preeplywa burzliwege wynosi ry = PE = VOTH = Liccha Prandtla powietrza wystepujaca w tym weorze zostata okresloua dia temperatury 888 a FetT. 50+20 . = OP ease ae Nastepnie zalozono, 22 powietrze moia waktowat jako gaz doskonaly (E= 67, ¢, = 1,005 Id /fkg-K}) i problem rozwigzano metoda iteracyjna. Prayjmujemy predko$6 powiewza rowng w, = 260 mys i obliczamy: ‘+ temperature scianki adiabatycznej za pomoca wzoru (2.23.2) 20 +0,888-207_ « aggre , 2-1,005-10° + temperature odniesienia do wyznaczenia wlasciwosci fizycznych powietza vwystepulacych w rownaniu kayterialnyan Tyg = Ty + O5(T, ~T,) +0227, -T) = = 20 + 05-(50 - 20} + 0.22-(49,9 = 20) = 41,6°C dla tej _temperatury wiasciwofci fizycame powietrza_zamieszez0n0 vw tabl, 2.2.35 Tabties 223 tint aye pa Wana Symbian | reat on me ae Reesatony sintonen emo [vse [ ate Pa wo Pend el a [wen | oni Ti Pas m TO 38 19| SERRE RS SESE RE RER ERR EE + liczbe Reynotdsa 260°0,002 3.937-108 17,1210 + liczbe Nusselta (na padstawie waoru Frésslinga dla optywu uli) Nu, + 0,6ReM" Pri = 2 + 0,6-(3,037- 10")!*-0,698'° = 94,8 + wspétezynnik preejmowania ciepla @ Dy 90277 a = Nu, oF = 94g. 90277 . Med ‘0,002 + sprawdzamy zafozong temperature Scianki adiabatycone) ze wzoru (2.23.1) t=) colt ae, 1313 W/(m?-K) (273 + SO} - (273 + 2034 1313 Zgodnosé wartasei xe wzocsw wyiaje sig wystarezajaca, Nastepnie obliczamy predkosé déwiekw a = JeRF, ~ VIM ETSI FD = 343 mys = 50,1" azie: x vykladnik izentrapy dla powietrze, R ~ indywiduatna stata gazowa dla powietrza, ‘oraz fcaby Macha -% 20. Ma = “= = 22 = 076 Zadanie 2.244 Samolot naddéwigkowy lect na wysokosci A= 11 km _2 predkoscig w, = 800 ms, Oszacowaé strumicn ciepla doplywaigey do 1m? powierzchni plata w punkcie odleglym o x = 1,5 m od krawedai natorela, KiGrego temperatura rSwna jest T, = —5°C (rys. 2.24). Na podanej wysokoéei temperatura, Tap cisnienie absoluine i gestoSé powietrza’_wyno- sua odpowiednio: T, = -54,7°C, p = 227,3 bPa, R224 P. = 0.364 kgm? 120 ae Aa omit eg 2s Fi Rozwigzanie Okreslamy na poczatku rodzaj preeptywu. Traktujac powietrze jako gaz dose konaly, obliczamy predkose dé wieku: on = fa, = [7B | REED 296 pe pice: x — wykladnik izenuropy dla powietrza, R — indywidvalna stata gazowa dla powietrza, { nastgpnie okreslamy liczby Macha: Lepkosé powietrza, w celu obliczenia liczby Reynoldsa, wyznaczamy 2¢ wz0- va Sutherlanda: seer +a w= iran 1 123273) 72278 T+ 2p73 «Fj \ 373 = ratios 1123073 [34,7273 Ab 10 Ty imyans-sa\ 273 Liczba Reynoldsa r6wna sig wtedy 428-10 Pas Re, = oe 800 5 96-107 > 107 Hp. 1,428-105/0,368 i preeplyw jest burzliwy. Licata Knudsena (stosunek éredniej drogi swobodne) czasteczek powierrza do \wymiane chesabterystyeznego plata) wynesi Ma, 27 Kn = “22 2 20 = 439-10 « op VRE, ¥3,06-10° 4 wige mamy do czynienia z preeplywem osrodka clagiego. Poniewat jednak przeplyw zachodzi x dua predkoscig, zjawisko dyssypacji energii w warstwie PrayScienne] nie jest pomijelne. Dia temperatury powietrza T, = -S4.7°C Jego liczhe Prandtla i cieplo wlasciwe wynosea edpowicdnio: “Pr - 0,728, ¢, = 1.005 kd/(kgK}. Wspélezynik odzyskania temperatury dla ruchu burz- liswego jest réwny y= PF = VOTE 09a temperatura écianki adiabatyezne} we 800? Tags Tory Re = -54,7 09-800, a 232°C ‘Znajgc weperaiure Scianki adiabatyczne}, obliczamy entalpig wlaéciwa odnie- Sieaia dla powietrza fag = H+ OSU ia) * 022i i.) = (T+ 0.5(2, - 1 ~0,22(Tyy ~ T] - 005: 10°-{-54,7 + 0,5{(-5} - (-54,7)] + 0,22 -[232 - (-54,7)}} = 33,37 Kfkg téra odpowiada temperaturze Tyy = 332°C. Dla tej temperatury "wyznacza- my 2 ablic (4, 5 31]¢ ~ dynamicany wspélezynnik lepkosei p= 1,879-10 Pa-s, ~ liebe Prandtla Pr = 0,70 ‘oraz obliczamy gestosé Nastepnie wymaczamy: + lczbe Reynoldsn we 800-155 ule” 1,879-10°5/026 Re, © = 1,66-10" > 107 + Ticzbe Stantona (e wom keyterialnego dla oplywy burzliwego plyty prey wykorzystani zaletnosct Schultz-Gromowa na wspbiceynrik taria) st,-—_ « 0370 0,370 “°7Pr ” 20gReP™ Pe 2-figll 66-1077 0.7 42-10 ‘+ wspolezynnik preeimowania ciepla a, = St,wip = 142-10°-800-0,26 = 0.2954 ke/(m?-s} ‘Ggsto6e strumienia ciepta doptywajacego do powierzchni plata wynosi > Malhas~ ) * ep(Toy ~ 7.) = 0.2954 1005 [232 - (~5)] = 70,36 KWim? 122 Zadanie 2.2.5 Czamg plytke o dhugoéei = 50 mm optywa strumie’ powiewza o predko- Sci w, = 150 mys, temperature, = 20°C i cignieniu statycznym p= 00987 MPa (rys. 2.2.5). Obliczyé temperaue réwnowagi dla plyty. pray kidrej strumicdi ciepla doplywajacy do plytki od gazu r6wnowa2ony jest przez strusnien promieniowania do otoczenia o temperaturze T., Rozwiqzanie Zatorono, te preeplyw wadiuz plyiki jest luminary, 4 powietze jest gazem doskonatym. 5 Dla preeplywu laminamego wspdlezynnik odzys- E kania temperatury wynosi 7p = PF « yO «0,837 2.25.1) Prey szacowaniu tego wspblezynnika praygto wariosé liczby Prandtia réwna 0,7, gdy? dla Aaterd temperatury powietrza w zakresie 20: 1200°C ys 225 zmienia sig ona od 0,674 do 0,724. Obliczamy temperaturg Scianki adiabatyezne} 7 150? = 298C (2.25.2) Teer te = 20 +0837 erg 72008 oraz zakladamy, #e jest ona zblizona do temperatury powierzchni plytki. Sea- ccujemy temperature edniesienia do powiettza Tyg = T,+O,S(T, 7) +0,22 (Ty ~T.) = = 20 +05 29,4 -20) +02229,4 20) = 26,8°C i dla tj temperatury wyznaczamy 2 tablic wiaSciwosci powietrza: cleplo wlasciwe = 1,005 K1/kg-K), — kinematyceny wspétezynnik lepkos 570" 10°F m3Js, — prazwodnosé cieplna 0264 Wim-K), = Ticzbe Prandla Pr = 0,702. Skorygowana wartoS¢ wspélczynnika cdzyskania temperatury wynosi, 2godaie zz wzorem (2.2.5.1, ry = 0,838 a temperatura Scianki adiabatycane} (we6t 2.2.52), praktycie nie ulega zmianie. Nastepnie szacujemy wartosé wspélezynnika preejmowania ciepta obliczajac: + Tiezbe Reynoldsa wat : Re = « 150-005. 4 2g. 05 < 5-108 ¥ 1ST 10 tun. praeplyw jest rzeczywiscie taminamy; (2.25.3) 123 ee ee* liczbe Nusselta (ze wzoru kryterialnego dla opiywu laminamego pyty) Nu = 0,664Re'? Pri? = 0,664: (4,78 105}? 0,702" = 408, ‘wap6tezynnik praejmowania ciepla 264 0,05) Bilans energii dla plytki preyjmuje posta efla-f) «oltt-74 gdzie_a jest staly_promieniowania cisla doskonale ezamego, @ = $,67-10 Wiim?-K4), Rownanie nicliniowe (2.2.5.4) na nieznana tempe- rature powicrachni plyty 7, rozwiaznjemy iteracyjnie, wykorzystujgc jego ‘przeksztaicong forme «= NuA = 408. r 215 Wytm?-K) 22.5.4) o(rt x) i orpoczynaja iteracjg od T, = 29,8°C. Oxzymujemy w koficu T,, = 29,39°C. Dia te} temperatury Scianki temperatura edniesienia dla powietrza, zgodnic ze weorem (2.2.5.3), wynosi Tig = 26,6°C i wlasciwosei powietrza praktyeanie nie oxbicgsia of przyjetyeh poprzednio. Tadanie 22.6 Satelita Ziemi w postaci aluminiowe] kul o rednicy d = 100 mm, ponisea- Jaey sig 2 predkofcia w_ = 4200 m/s na wysokosci A = 152 lam opromie- niowywany jest przez Stone i traci clepto poprzez promieniowanie do otoczenia 0 temperaturne T, = 4 K ipowierzchni Ziemi 7, = 20°C (ns. 22.6). Obliczyé scednia temperature ‘rSwaowagi dia po- wierschni satelity, jest strumien ciepta dostarezany przez Storice wynosi Q, = 100 W, a emisyjnose alae ainiowe} powierzchni satelity mozna preyjaé réwna # = 09. Na wysokosei 152 kr nad powierzchnig Zie- as Tepe ‘mai temperatura, cignienie i gestose powietrza wynosza Ry 226 odpowiednio: T, = 232°C, p_ = 4,96-10 kgm’, P= 48-107 Pa, Rozwiqzanie Najpierw okreSlamy rodzaj preeplywa powietrza wok6t sateliy, oblicrajac: + predkose déwigku a 1448-107 _ 66 mys 1 Pe. \ 496-10" gdzio x — wykladnik izentropy dla powieuza, x = 1,4; + Tiezbg Macha 4200 Ma, Be ea 368 + lepkosé powietrza (na podstawie wzoru Sutherland) 1 weave BB BRP say mae + liczbe Reynoldsa Re, = < 4200 O,1 = 0,76 HIP. 2,73-10/4,96-10°* + liczbe Knudsena (stosunek stednie} drogi swobodne} czqsteczek powietrza do wymiaru charakierystycznego omywanego ciala) Ma, Kn 2 126 5 = 126- fia A 224 Stad woioskujemy [17, s. 350], te przeptyw jest swobodno-molekulamy. Zoajxe rodes} praeptywu, motemy wymaczyé wepélezynnike presjmowania ciepla migdzy powietrzem a powierzchnigsatelity ortz wspétezyanieodzyska- bia temperatury. Obliczamy najpierw stosunek predkoéci preeplywu do sred- nic] predkosci czqsteczek powietrza: sa ome 954 125nastepnie na podstawic wykresdw [17, s, 3556] dla kuli ste _ Ste 2.2.61 geey 7 O 226.1) wre sy 0262) Prayjmujac dla _ukladu powicrechnia-gaz (eluminium-powietrze) wartosé ‘wspélezynnika skomodacji termiczne} @ = 0,95, na podstawie wzocéw (2.26.1), (22.6.2) obliczamy wspstezynnik odzyskania temperatury i wsp6tezynnik praejmowania ciepla «= simp.e, - oneS twp. « 0,11-095-24=1..4200-496-10%-1033 - 00386 Wim?-K) ‘Temperatura Scianki adiabatycznej wynosi arp et = 2324117 Terje 2b 4200" FAS + 2c W stanic réwnowagi termicanej strumiet ciepla doplywajacy do satelity jest réwnowazony przez straty ciepla do oloczenia, Bilans ciepla dla satelity przyi- muje postaé ef ad? OpendPe(ty-7,) « Leo,{ts- Tf) +P eofrs-12) 0263) Cieplo oddawane przez satelite do otoczenia (prawa strona réwnania) podzie- lomo na dwie czeéci. Ze wegledu na to, 2 odleglosé satelity od powierzchni Jest mala w porSwnaniu 2 promieniem Ziemi (R, = 11 600 kan), prajeta 28 polowa powierachni sullity oddaje ciple przez romieniowanie do przestze- ni kosmiczne} 0 temperatucze T, = 4K, a druga polowa wymienie cieplo poprzez promieniowanie ~ z Ziemia. 126 itn ea Mi Ree vce con Rownanie (2.2.6.3) jest réwnaniem nieliniowym. W celu wyznaczenia tempe- ratury powierzchni Satelity prreksztalcono to réwnanie do postaci (nd?*pjeo, 27% - Tf - 17} -0, T+ Ty " da = yo pan {8 242 2)-09-5,67-10° [275-273 4-273 +20] -100__ 5 -0,17-0,0386 01 448,97 - 1322-106 7) ‘xtra wykorzystano w rozwiazaniu iteracyjnym olrzymujye T, = 525,64 K = 252,5°C Zadanle 2.2.7 Obresiié srednig wartosé wsp6tczynnika prasjmowania ciepta a na powierzch- ni elementu cylindrycznego o érednicy d= 50 mm. Temperatura powierzchni clement wynosi 7, = 80°C, Jest on omywany popreccenym. strumieniern plynu o predkosei ‘strumienia niezaburzonego w= 5 ms i temperaturze T_ = 10°C, Rozpatrzyé nastepujace plyny: a) powietrze, b) wodér, ¢) wode. Odpowied#: Wepéiczyaniki praejmowania ciepla: 2) powiewee a = 39,3 Wiim?-K};b) wodGr a = 87,6 Wiim?-K): c) woda a = 13100 Whim?-K}. Zadanie 2.28 Anemomer zbudewany jest 2 cienkiego prostego dtu 0 frednicy 4 = 025 mm i dhugosci L = 125 mm. Miereqc moc tracing proce prad elelaryezny praeplywajacy drutem, pray stale) temperaturce drt réwncj 7, = 80°C, moka wymaczyé predkos preeplywu powiewa. Prey jak) predkosi w. preeplywu moc cieplna tracona proez drut wynosi Q = 5 W, jest temperatura tacrajgcego powietza wynosi T= 20°C? Odpowieds: w,, = 45,8 ms. 17Zadanie 2.2.9 Powietrze 0 cignieniu p = 1 aum i temperaturze 7, = 40°C prreplywa wokdi peczka rur (kazda 0 Srednicy zewnetrzne| d= 19 mm). Rury maja dtugosé L = 06 m, ulozone sq w ukladzie szeregowym po n, = 10 mur w recdzie w kierunka preeplywu powiets i po m, = 20 w rredzie w kierunku prosto- Padiym do Kierunku naplywajacego na peczek powiettza. Podziatka rozstawie- vig tur w obu kierunkach jest jednakowa i wynosi 3, = 6 = 38 mm (ys. 22.9). Obliczyé catkowity strumien ciepla przeplywajacy of rur do po- Rys. 229 wietrza, jesli temperatura powierzchni rur jest jedakowa i wynosi T, = 90°C ‘a peekosé naplywu powietrza na peczek rur wynosi w, = 8 mys. Odpowieds: @ = 58,94 KW. 23, PREEJMOWANIE CIEPLA PRZY KONWEKCJI SWORODNEJ Zadanie 23.1 Obliczyé straty ciepla zwiazane 2 konwekcja swobodng 2 powierzchni zewnetrane} rury o Stedaicy d, = 0,05 m i temperaturze powierzchni T,, = 480°C do otczajacego rurg powietrza o tem- porsture § T_= 20°C (rys. 2.3.1). Diugosé rury wynosi Z = 10 m Rye 231 Romwigzanie Dia Sredniej temperatury warstwy preyScienne} Tet T. | 49020 = 250°C Korzystajge 2 tablic okreslamy wlageiwosci fizyezne powiewza: = preewodnoté cieplng 2 = 00827 Wytm-K), ~ kinematyceny wspétczynnik lepkosci_ v= 40,61-10¢ ms, ~ liezbg Prandela Pr = 0877 ‘oraz obliczamy wspGlezynnik rozszerzalnosei. objetosciowe) (traktujge powie- trze jako gaz doskonaly) 1 F373 +350 Be = 0001912 K* Nastepnie wyznaczamy wartosé liczby Grashofa = BG AT 9,81 -19412-19°(5-107P 480-20) _ 6 54.168 (40,61 10°F ‘oraz ilocayn liceby Grashofa i Prandtla GrPr ~ 6,54-10°-0,677 = 4,43-10° 3.14) W celu obliczenia wspélezynnika prasjtmawania ciepla korzystaray ze sezoru kyteriainego 0 postaci (4, s. 111] Nu = C(GrPr)* 23.12) ww Ktérym dli-zakresu zmiennosci 500 < GrPr < 2-107 stala C i wykladnik nm wynosza: - n=l C= 054, z Po pedstawieniu warosci GrPr, we6r (23.1.1), do wzort kryterialnego (2.3.1.2) otrzymujemy Nu = 0,54-(4,43-109"* = 13,93 9Nastepnie wyznaczamy wspélezynnik przejmowania ciepla 0.0827 2 13,93- “> 19 Wikm?-K) Straty ciepla do otoczenia obliczamy ze weoru definiujacego wspélezynnik @ © andL{f, -7} = 11,9-7-0,05-10 480-20) « 8,6 kW Zadanie 23.2 Kalisty zbiomik 0 Srednicy 2 Ty - Sm wypetniono olejem o terperaturze é oleju wynosi py = 819,6 kal’, a jego we cyy = 2,261 Kifkg-K). ZBtornik oto- ezony jest powielrzemn 0 temperaturze T, = 20°C. Okresiié temperature oleju w zbiomika po. czasie £2 2h, jeslt wymiana ciepla z otoczeniem zachodzi wylgcanie na drodze Konwekeji swoboéne}. Pominaé spadek temperatury w éciance zbioraika i jej pojemnose cieplna. Prayjac, 2e temperatura oleju w trakcie cblo- deenia jest wyréwnana w cate} objetosci zbicmika, a wspélezynnik preejmowania ciepla od strony oleju Jest macmnie wiekszy od wspéleeymika praejmowenia ‘iepta na powierzchni zewngtranc} zbiomika Rye 232 Rozwiazanie Bilans energii dla oleju w zbiomniku motna zapisaé w formi ar m0 = ATT) 321) dete my — masa olejt, A” ~ powierzchnia zewngtrana zbiornika, A = nd”. Po podstawieniu wyraze na mas¢ i powierzchni¢ do powyzszego réwnanis, ‘mona je preedstawie jako ae aT tf one TE = and? 0-1} + sowomych vposerch jae aT 6a fia 7) esa v0 ‘Wepélezyanik preejmowania ciepla « wyznaczono na podstawie nastepujace- go wor kryterialnego stusencgo dla kenwekoji swobodne) w praestrzeni nicograniczone} [4. s. 111] Nu, + C(GrR, ory 323) yj goa ae ce am ‘WspSlerymnik ten jest zalezny of eSénicy temperatury ole i powietrea. Zalotono, de wlaSeiwosei fizyezne powietrza sq slabo zmienne z temperatura frodnig T, = (F'+ T,y2 i w zwigzku z tym moga byé okreslone dla tempera- {uty Tyq ddpowiadajace] poceythone} temperaturze ole, tz. dla Typ = 120.220 we Korzysiajae 2 tablic dla tj temperauury wyznaczono nastgpujgce wiasciwosci | fizyczne powietra: Fh = prrewodnosé cieplna A = 00297 Whin-K), ineryceny wspéleaynnik lepkosei vy, = 20,02-10* m’js, = licabe Prandea Pry = 0,694 oraz obliczono wspéiczynnik rozszerzalnosci objgtosciowe} 1 1 270 8, - = 0,029 Kt Iloczyn liceby Grashofa i Prandtla dla podanych wy2ej wartoéci wynosi 2 (1, ~T orm, = 82 fe Pr, * (20,02 10°F : i cay «0235, 0 = 18, : 131 i \ I | i = 981:00029-0°-120 -20)..654 ~ 616-108 i |Po podstawieniu stalych C im oraz wlasciwosci fizyeznych do wzory (2.3.23) na wspétczymnik preejmowania ciepla otrzymano nastepujaca zaled- so: " _nye 2 =0,135-|281-0.0297 9 y4)°[_T-7. 1 1 og rel 324 (20,02- 10-67 rT T-T, Wprowadzenie zale2moéci (2.3.2.4) do réwnania (2.3.2.2) prowadzi do nasie- Pujacego réwnania rSénicekowego zwyczajnegu na zmiang temperatury oleju: wo nye a __-699 = sarto PT 9325) dt 819,6-2,261-107-05 (r+) wry? Rownanie (2.3.2.5) mozna uprosci¢, wprowadzajac oznaczenie e-r-7, 0326 ‘Weedy preyimuje ono posta: 4. a gt10s 0. g.ap 19s 0 232.7) de er, 0" (586 + oF? sdzis dia = 0 0=%=%-7 23.28) Rownanie (2.32.7) nalety sealkowaé metod, numerycena. Dia praypadkey Jest jednak rozwigzanic analityczne. Po preyjeciu tego valotenia w (2.3.2.8) i zastosowaniu metody rozdziclenia zmiennyeh oan = S410 | oo sa sea cra po obusnnym salkowani foe = 30° = -10-10% ctraymuje sig nastgpujgce wyradenie na temperate: 1 (Fy? 910773) T=T,+ 3 ae eS HR : i i ee aa Piaresdesntiaio nian Dia czasu ¢ = 2 f= 7200 6 temperatura oleju wynost 1 [020 20/9 ,0-105/3)- 7200) | 120-20 Sas 38 T= 20+ = 928°C = O17 <1 Srednia temperatura warstwy preySciennej powietrea po dwéch godzinach od rompoczecia procesu chodzenia wynesi TT, 228220 sea4rc 7 : i jest zaledwie kitkanascie stopni nizsea od temperatury Typ, dla ki6re) wy- ‘maczono wlasciwosi fizycane powietrza. Zmiana wiasclwosei fizyeenych powietrza jest zatem niewielka i nie wplywa w istomy spossb na wynik obliczet Zadanie 2.3.3 Obliczyé dopuszezaing wartesé natgdenia prada clektrycanego J dla drutu oporowego o sredni- cy d@ = 0,5 mm, wykonanego 7 materialu © opomotci elektryeme) p, = 33-10 O-m, ‘umieszczonego podiomo w powietrau (ys. 2.33). Temperature powierzchni drutu nie moze peze- koaczaé 7, = 300°C. Temperutura. powietra wynosi 7," 20°C. Rye 233 Roewigzanie” Dia Srednigj tomperstury warstwy prySciennej powietrza = 20.+300 = = 160°C r, + + 60" wymaczamy korzystajgc 2 tsblic wlaSciwosci fizycane powietrza: ~~ przewodnosé cieplng 2, = 0,0364 Whim-K), ~ kinetycany wspSlenynnik lepkosci v= 30,09-10* mss, licabe Prandtla Pry = 0,682 133cxxz obliczamy wspdlezyanik rozszerzalnoSei objetosciowe}, traktujae powie- tre jako gaz doskonaly 1 4 Pa aay © 9003 K Nastepnie okreslamy wartosé liceby Grashofa = 88a Ty Ta} _ 981-0,0025 (05-109 00-20) | osr2 & va {30,09- 10°67 oraz iloezyn (GrPn, = 0,872-0,682 = 0,595 Do obliczenia liezby Nusselta dobieramy w2ir kryteriainy (4, s. 111] Nu, = CGrPA ~ sluszny dla Kenweksji swobodne) na powierzchni walca w poloteniu pazio- ‘mym umieszczonego w preestrzeni nicograniczone}. Dla abliczonego iloczyaa (Gri), preyjmujemy, zgodnic z opisem pray wzorze Keyterialaym, stale C im rowne c= n=F Porwala to na okzestenie liceby Nusselta Na, = 1,18-(0,595)"" = 1,106 i wspétczynnika presjmowania ciepla 4 0.0366 2 = Nu, 2 = 1,106 - 00364 59,59 wyim?-K d 05-105 ex) Gieplo wydzielajace sie w drucie na skutek preaplywa pradu elektrycznego ‘musi byé, w stanie ustalonym, riwne strumicniowi ciepla odprowadzanemn 2 powierachni druta do powietrza, stad RP = andr, - 1.) adele R, jest oporem clekuyezaym odcinka Z drat, R, = (p,L)/ind?/4) Z powyészepo réwnania, po uwzglednicnia wyraéenia na R, oraz po odpowiednim preeksztacenin, traymajemy wyrazenie na poszukiwane natgtenie prada: STINE | 9052-000 —20)-0°- 105-109) 4 4s 4 4p, 433-106 14 Zadanie 2.3.4 Obliczyé steumies ciepla przeptywajacy, w stanie ustalonym, od pomieszeze- nia do otoczenia preez jednastke powierzchai okna (rys. 2.3.4): a) jednosaybo. Rys. 234 wege, b) dwuszybowego. Temperatura pomieszczenia wynosi T;. = 20°C, a temperatura otoczenia T,,~ -20°C. Wspélezyaniki preejmowonia ciepla od suony pomieszczenia i otoczonia oceniono odpowiednio ne: a, = = 10 Wiim?-K), a, = 20 Wim?-K). Pomingé spadki temperatury w szy- bach, a odieglosé soyb prayjaé r6wna & = 2 cm. Udzial promieniowania w wymianie ciepla pomina¢: Rozwigeanie Zadanie rozwigzujemy metody oporsw cieplaych. Opory te sa zwiqzane 22 spadkiem temperatury migdzy pomieszczeniem a pierwsra szybq fod strony Pomieszczenia) Ry. spadkiem temperavury miedzy szybmi R, oraz spadkiem ‘emperatury migdZy ostatni szyba (od sttony pomieszczenia) a Gtoczeniem Ry ‘Ope preejmowania ciepta od strony pomieszezenia wynosi R 34.1 aa e34y pS preejmowanisciepia od strony otoczenia wynosi 307 0,05 KW 234.2) tomiast opée ewiazanyz preeplywem eieptamigdzy saya & ae 234, eT 234.3) bs@ AB SBE BSE ESR EEE BS Efektywna preewodnosé cieplna 1, we wzore (2.34.3) uwzglednia proces Konwekeji (unoszenia ciepta) w zamknietej szczelinie pionowe) migdzy szyba- Wielkose tg modna oltestié za pomaca wzora kryterialnego [4, s. 111] © postaci ra Actor vac( 822 n) «ac 82 w| AT#=c"ar" 2344) sere 5 ce ae (s88 2345) a AT jest spndkiem temporatuy wsecalne miedey eybami, Wart sat semper C oraz wykladnika m jest zwigzana x warioscia ilocaynu liczb podobievistwa Grashofa Gr i Prandtla Pr. Zakladamy, ¢ Srednia temperatura powietrza w szczelinie migdzy szybami wynosi i dla tej temperatury wyznaczamy na podstawie tablic dla powietrza: = proewodnos€ cieping A = 00244 Wiim-K). = Kinetycany wspotezynnik lepkosci Ticeby Pranddla oraz wspilezymnik rozszerzalnosci objetosciowe} 1 1 4 =~ py 7 00366 K 273+7 273 tcaktujac powietrze jako gaz doskonaly. Poniewat. spadck temperatury w powietrzu nie mode preekraczaé 7, = 20-(-20) = 40°C, zatem maksymalna wartosé (GrPt) wyn0si 9,81-0,003 66 -0,02? -40 (GrPri, = 281-0.003 66-0.027 40 so r97 — 4606-108 (1328-104 cyli C = 0,105, a n = 0,3 ‘Znajac stale C i'n, za pomocg wzonu (2.3.4.5) obliczamy stata C7 0,003 66 - 0,02" (13,28 -10-F coe ones ons my © 00212 W/ta-KY) 136 Boh eRe atte ste nem od Restores nese 4 nastcpnie obliczamy strumieaie ciepla praxplywajace przez okno od po- rieszezenia do otoczenia 20406» pty st Strumied ciepta preenlkajacy praez 1 m? szyby wynost Tua Toe , 20-(-20 : = = 6 Wim? © RR,” Ore 095 * 7888 Wh 0) Oks pedwin tn Temperature szyby wewnetrzne} (pierwszej od strony pomieszczenia) mozna lest koreystajge ze weorn T= Ta Ray 0346 natomniast temperature drugiej seyby z zalednodei = Tat Rate 234.7) sezic g, jest gestascig serumienia ciepla preeplywajacego praez okno dwuszy- bowe, Po odjgciu stronami wzorsw (234.6) i (23.4.7) otreymujemy spadek temperatury w szczetinie powietrzne} miedzy seybami ATT. = Get) Ral 2388) cy rwny jest kee Arey 2349) - CAT? 2a pomaca wzoro (23.49) wyznaceamy sued cept . canis a= SATE, 002 gris. pogar® — 310) 8 9,02: Po podstawicniu powyészej zaletnosei do wzoru (2.3.4.8) ottzymujemy nieli- niowe réwnanie na spadek temperatury AT AT = [20 -(-20)]- (0,1 +0,05}-1,0647! = 40-0,1597!? (2.3.4.1) Réwnanic to rozwigzujemy metodg iteracyjna uryskujac spadek temperatury szezalinie réway AT = 2798°C 1374 nastgpnie za pomocg word (2.34.10) wyznaczamy gestosé strumicnia ciepla 4 = 1,06-27,94)'3 = 80,43 Wim? ‘Temperatury obu szyb, agodaie ze wzorami (2.3.4.6) i (2.3.4.7), wynosza: 7, = 20-01-8043 = 11,96°C T, + -20 +0,05-80,43 = -15,98°C ‘zy Seedoin temperatura powietr2a w szczelinie jest réwna Tie 1196-1598 2 2 Dia tej temperatury wlasciwosei fizyczne powictrza niewiele réinia sig od wlasciwosei powietrza pray temperaturze OPC, czyli obliczenia mozna wznaé za zakosczone, > r Zadanie 23.8 ‘Wewnalrz pionowo ustawione} nury przeplywa z g6ry do dolu woda 2 predkoscia w = 0,005 ms. Temperatura poczatkows wady wynosi T, = 65°C. Ne zewnatrz musa jest chlodzona przez powietre preejimjace cleplo na drodze konwekeji swobodne} (rys. 2.3.5). Temperatura powietrza poza warsiwa przy- Seicnag _wynosi T, = 18°C. Rura wykonana jest z miedzi (hg, = 380 Wim-K)},madlugosé L = 1,5 m. stednicg wewngtrzng d, = 100 mm, a zewnetzzng d, = 104 mm. Okreslié sirumies strat ciepta 2. wody do powietrza, Romwigzanie Zasladamy, 22 temperatura wody wadlut wysokosci rury nie olega istotme| ‘mianie iw 2vigrku z tym przepkyw ciepla od wody do rury jest jednowymiaro- wy. Ponsdto, 22 wagledu aa duza preewodnose to cicplng materialu tury oraz iewielky grubost oo Jel Scianki (8 = (d,-d,j/2 = (104 - 100)22 2 mm), spadek témperatury na preskroju éeian- i rary jest pomnijalny Do obliczenia strumienia ciepta preeplywajacezo < — Prrez. jednostkg dlugosci rary potrzebna jest & temperatura 7, Scianki rury od strony powietrza ‘Temperatara {& jest nieznana, ale zblizona do temperatury wody ze wagledu na spodziewan r] macznie wigks7a wartosé wspélczynnika prze- hay Jjmowania ciepla od irony wody nit od strony a! powietrza, Zakladamy, ¢ temperatura. écianki pye2as riry jest s6wna T, = 62,7°C. Preyigeie inne} wartofei temperatury T, powoduje wydiuzenie ceasu obliczen ze waghedu ma koniecenos uzyskania “zgodnosei temperatury zalezonej i obliczone} dzigki zastosowania metody iteracyjnej Strumicd ciepta oddawany przez wode Dia temperatury wody J, = Tj, = 65°C jej parametry fizyczne wynoses: = cieplo wascive Gy = 4183 Idikg-K), — gastos Py = 9805 kyn?, = preewodnosé cieptna Ay = 0,664 Wien K). = Kinematyceny wspélezynnik lepkosct y= 0447 -10°6 m7 = wspétezynnirozszerzainosci objetosciowe) By = 54-10" 1/K, liczba Prandtla P, Obliczamy + licabe Reynotasa Rey = = 2005-0 1118.6 < 2000 0447-10 + liceby Grashofi 7,1, a “$,A-104-(65 -62,7)-0P pB,[Z, = 28154-10465 -2,7)-O0 _ 495.197 a (0447-107 ‘we wzorze tym preyjgto e, = 118 (gdy2 Lid, = 1,5)0,1 = 15 < 50) oraz wwykorzystano liczbe Prandila Pr, = 2,87 dla temperatury T, = 62,7°C; + wepélczynnik pracjmowania ciepla 4, 0,664 a, ~ Nu, Zl = 17,0- 2864 «139, 2. eo Nay at 9 Whim? -K) 139* Srumies cicpla oddavwany praez wodl jednostce dlugosei eianki rary > xdya(Tj-T,) * x-0,1-112,9-(65 62,7) = 8156 W 2.35.1) Strumie eplapoblerany pres powiiue Dia stednie)temperatury warstwy prayécienne] powietrza Ty+T. + reo Fath BIW. sy sgec ‘Wiasciwosei fizycane powietrea wynosza: = gestose = preewodnose cieptna — lephosé Kinematycena P= 1126 kefm?, A, = 0,0276 Wi(m-K), ¥,, + 17,0-10° mis, ~ “apStezyik roszeralnoe’objtasciowe B= 4. =3,19:10 4K, ~ Hiexba Prandta Pr, * 0,699. Obliczamy: + ficzbe Grashofa -n 3 Gr, = SPalle “TIL? | 9,81-3,19:109 4607 = 18-199 _ 14634-10° ve 17,0: 10-47 iileceyn Gr, Pr, = 1,634°10-0,699 = 1,142- 10!" * lctbe Nusselta (w26r Michiejewa dla konwekeji swobodnej (4, s:t11)) No, = 0,135(Gr,Pr,)!" = 0,135-(1.142-10") = 3040 + wspétezynaik preejmowania ciepla 5,59 Wilm?-k} + strumnies ciepta pobierany od jednostki dhugosci powierzchni zewnetrzne} rury przez powietrze Q = nda fT, - 7.) = © -0,104-5,59-(62,7 -18) » 816 W 2.35.2) Jego wartosé jest zgodna z obliczona 2a pomoca weoru (2.3.5.1). 140 ‘At a eee Pectin coh hte freatecerstnsines Nastzmie spravdsamy zaloznie 0 emianie empertury Wody wadlus dogos- ci rary, wykoreystujaebilans cepa da wody. 2 xd at, Tey T= na, * o zalotnin stadosci Q, walle dhgossi nury rOwnanie 353) meta sealowae oteymje 40 T= Treg t z Haw opty Prayjmujac x - 2, 2a pomoca tego weont obliczamy spadek temperarury wody: (2.35.3) 4 -81,56° AN = Tae ty Qe _4:81,56-15 = 076°C daw pyey 8-01 0,005-980.5 -4,183-108 tory okazuje sig niewiethi, Retnieg semperatury migdzy wewngtrang i zewngtrena powierzchnia rury stacujemy, korzystajac ze wzor @ (fd) si56- MOO = 13-10%¢ Inj 81, = OR = 0, He Jest ona raeceywiscie pomijalnie mata. Zadanie 23.6 Fomieszczenie miesokalne, w KiGrym tcmperatuca powieueawynosl T, = 20°C, jest ogrewane podlogawo. Powierzcnia podiog © wymisrach ad = 6mx4 m, ma temperature Ty = 40°C. Oblcrye stumiel ciepl © dopiywajacy na drodze konwckcji swdbodne} do pomicecczenia ——_—sevc@neee iN Me Pomerania Oipowieds: @ = 2,74 KW, Zadanie 23.7 Poriomym preewodem elekicyemym o érednicy d = 3 mm preeplywa pra clekuryczay 0 natezenin J = 10 A. Proewéd jest chlodzony prac? powictrre tm drodze konwekgji swobodne}. Oblicryé temperature powierechni proewod 7. {esti jego opomosé elekuyczna wynosi p, = 0,035 Q-mm?)m, a tempe- rata otoczenia jest rowna T, = 10°C. a Odpowieds: 7,» 13,9°¢ 41Zadanie 23.8 Zewnelrma powierechnia _Sciany —budynku, owysokosei A 6m, gruboici 8 = 30 em, cerzewana jest praex Storce (rys. 2.3.8). Rézmica migdzy absorbowanym a emilowanym przez fang strumicniem promicniowania_ wynosi 4, = 800 Wim®. Obliczyé temperature 7 po- 1, Wierechni zewnetrzne} Sciany budynku, jel erze- ‘wodnosé ciepina materiatu Sciany —_wynosi A= 2 Wiim-K}, temperatura je} _powierzchai wewngtrznej jest réwoa T, = 20°C, a terperatu- ra otoczenia T, + 10°C. 2 at peas Odpowiedé: 7, are. pried ee 3. WYMIANA CIEPLA PRZY ZMIANIE STANU SKUPIENIA CIAE Zadanie 3.1 Spektrometr rentgenowski zawiera micdziang kofleswke ~ anode, 0 praewod- gsi cieplne) A = 400 Wim-K}, chiodzona wodg o érednic} temperaturze 7, = 30°C i cignieniu p = 0,1 MPs. Powierzchnia ezyana koficéwhi (anody) ‘émbardowana jest strumieniem elektronéw prryspieszanych w polu elektry- cznym migdzy katoda a anodg (1ys. 3.1). Prawie cala energia Kinetyczna elek- wonéw zamieniana jest na cieplo (tylko 1% tej energii Zamieniany jest ne we on I. ay L—5—+| Rys 3 promieniowanie X). Koricéwks anody ma grubosé 8 = 10 mm i Srednice @ = 10 mm a temperatura je} powierzchni, na ktéra padaja elektrony, nie preckracza T, = 200°C. Obliczyé temperature 7, powierachni_koricéwki anody od strony chlodzace} wody oraz okresli ile’ razy mozna bezpiecznie awigkszyé moc urzadzenia. Proyjgé, 2 zewngtrena powierzchnia anody jest izolowana cieplnie (prOania) 2 kofieSwke potrakwowaé jako Scianke plasky co grubasei 8. Wspélezymnik preejmowania ciepla od strony wody chlodeaccj ‘cceniono na @, = 3000 W//(m?-K). 13SB ES g@ gS SS gg Rozwigzanie Ne poczatku presprowadzamy oszacowanie temperatury kofeSwki od strony wody chlodzace). Stumien ciepla praewodzony, w stanie ustalonym, przez korcowke da powierzchai chlodzone} woda wynost ToT, ya 61 Q- a4 adaie A = (nd?}4. i jest réwny strumieniowi ciepla odbieranemu praez wode Z 3.12) = aa(z,-7) 12 Z pordwnania weordw (3.1.1) i (3.1.2) otrzymujemy temperature scianki kori- wid od sttoay wody 2(TM8}+ %T, _400-1200/0,01) + 3000-30 (8) @, (40016,01) +3000 Dla cisnienia p = 0,1 MPa temperatura wrzenia wody wynosi T, = 100% @ zatem oszacowanie temperatury T,, jest nicprawidiowe, gdyz nie uwaslednia, Procesu wreenia powierzchniowezo. Pray uwzglednieniu wrzenia strumief ciepla doplywajgcy do wody chlodzacej mona wyrazié nastepujaco: = 188°C @- e(t-F)-5.a(r,-1) GLa We waorze tym oba procesy wymiany ciepia (konwekeja wymuszona i wrze- nig) zostaly potraktowane jako niezalezne, Wspéiczymik prejmowania clepla a, dla wrzenia wody motoa wyznactyé 2 nastepulace}zalemosc (np. (17, 5.384), = O145 pl(T, 7, = 0,145 (0,110) (7, - TP = 45,85(7, - 7,9 Po pordwnaniu wyrazesi (3.1.1)i (3.1.3) oraz uwaglednieniu wzora na | wspdtezynnik, prezimowania cepa, ofrzymanoaieliniowe 1wnanie ma temperature T, 7, « MEd8)- eT, 45,85 4385_ip _ppo . Gam, Taybpe a, TP = gg. __45,85 -Ty3 = 188 - = 100) 188 - gmat) dogo (T= Tal = 188 0,001 06647, ~ 100 Rownanie to rozwigzano metoda iteracyjng, uzyskujac: T, + 1266°C 14s | 2 ay «pes Gestoge strumienia cfepta na powierachai Koscéwki anody od strony wedy wynosi TT, 200-1266 = AZ - 400. i ‘ 3 001 Nie mote ona prackraczaé krytytane} gestosei strumicnia ciepla qq. Dia ‘wreenia praechtodtzonezo q,, obliczono za pomoc, wzont (np (17, 8. 581Iy 2,936 MW/m* salina Eases mR] 810 Py w ktSrym wlasciwosei fizycane cieczy i pary zostaly aszacowane dla tempera- (wry nasycenia 7, = 100°C. Wyneszq one: = gestae civezy 2, = 9584 kg/m?, = Bestosé pary P, = 0,598 kg/m?, = ciepto wiaseiwe ciecey 6, = 422 bike K), ~ ciepto wreenia 1 22568 kg, 588,6-10* N/m. Po podstawieniu odpowiednich wartosci liczbowych do waora (3.14) otr2y- mano gestosé Kryycanego strumienia cieph — wspélezynnik napigcia powierzchniowego Oa * 1 ogas-( 384)" 220-100 20) “a - 1,598 10,598 - +/9,8i-588,6- 10 (958.4 - 0,598) = 4,88 MWim? a zatem moc urrgdzenia motna zwiekszyt 0 blisko 70%. 0,14 +2256,8: 10° Zadanie 32 Waleowe naczynic 2 woda jest ogrzewane elektry- emi od spodu. Stednica dna naczynia wynosi d= 20cm, a wysokosé lustra wody ponad po- wievzehnig dna jest réwna A> 10 em (rys. 32). Odticzyé "czas catkowitego odparowania wody 2 naczynia, licaac od chwili, gdy woda wypelniajg- ca naczynic osiagnie temperature nasycenia. Ci nienie atmosferyezne wynosi p, = 0,1013 MPa, a temperatura dna naczyoia podezas procesu wre. ria wody jest sila i rdwna T, = 110°C. 145Rozwigzanie Podezas procesu wreenia pycherzykowego rénica temporatury dn naczynia i wody (temperatura nasycenia 7.) jest staa, a zatem staly jest townie? sini miei ciepla Q i wydatck masowy pary powstajgce} w jednostce ezast. Woda 1 naczyniv cxipanije po czasie 12 24) % adie: nd? my pezatowa masa way w nscynis (my = = hp) ti — wydatek masowy pary 4 Q nda per) Gest08 strumienia ciepta q prey wraenin pecherzykowym moina wyznaczyé 2 pomoca waoru qa e(7,-T,) G22) 4 wepétezymnik praejmowania cieple ze waoru kryterainego [4 s.113} Nu = 0,075 Pr? Ku 2. gorse ltt [ssse] 623 i : TAL. One| (vg West kryterialny (3.2.3) pomnctono obustronnie prez réénice temperatury (Z,-T,), 2 nastepnie wykorzystano definicje (3.2.2), otrzymajac, po edpo- Wiednich preeksztalceniach, wyyrazenie na gestosé strumienia ciepla pray wr2e- ‘niu pecherzykowymm: oonspr.(r, - Ty, oo SP TH Preconteeel cae 86, -»,) me Dia cignienia p, = 0,1013 MPa temperatura nasycenia wynosi T, = 100°C. Dia tej wartosei temperatury a podstawie tablic wyzmaczamy wasiwosei jae walyw sans lo) toes = gestosé cieczy , = 9584 kgim?, ~ Bestose pary , = 0,598 kgim?, = liczbe Prandla Pr, = 75, M46 19 0 ws 2 RAR PE a BRN cio sissies = cieplo wlasciwe preewodnosé cieping = 4.22 Witke-K), A, = 0,683 Witm-K}, = wspSlezynnik napigcia powierzchniowego ¢ = 5886-10 Nim, = cieplo wreenia 1 = 2256.8 kikg. Wymisr charakterystyezny dla wreenia pecherzykowego, proporcjonalny do wymiaru odrywajacego sig pecherzyka, wynosi = | 5886-107 . ' Vie } ” AV SiBr 958.4 —03398; ~ 00025 m = 2.5 mm Korzystajac ze waoru (3.2.4) obliczamy nastepnie gestosé strumienia ciepla a fomrazstes ig =o) 1 [. 0.0025" 981- (958.4 - 0,598) x(958,4°4,22-10"-$88,6-10°4)- feasee-an asses 68.9 kWh? ars 100” Wydatek masowy pary wynosi nd? _ 68900-n0,2? a te LEE | BOOP” 6959-10 keys Ar 4-22568-10° 2 czas odparowania wody 2 naczynia nd “a Pe a p= ATE, F02-01-9584 514g m 4-9,59-10% Zadanie 33 ae Rura pionowa o wymiarach: stednica zewngirama d= $0 mm, dlugosé L = 05 m i temperaturze powierzchni zewngtrane) TZ, = 40°C jest umies2- ctona w caystej parze wodne} 0 cignieniu atmosferycanymn p = 0.1013 MPa i temperaturze T, = 100°C (19s. 33). Obliczyé is skroplin powstajacych ciagu sekundy na powierechni zewnetrznef rary. ana na a “77 ‘Wydatek masowy skroplin mona obliczyé Pere za pomora wzore : ~) 33.) 7 F stecolny oO SEIU EAT, L adie: @ = Stedai wspoiezynnik praejmowania ciepta pray skraplaniu blonowym, r= cieplo skraplania. Wepétcaynnik przejmowania ciepla wyzna- czamy na podstawie worn Kryterialnego [4, 8. 116} Nu, = 115(Ge Prk" aly 632) eT) Wiasciwosci fizycane skroplin, wystepujace we wzore (3.3.2) okzeslamy orzystajge z cablic dla temnperatury Ty*Ty - 100=40 _ ae 2 ak = 1s ToC Wynosza one: preewodnose cieplna Ay = 0,668 Wima-K), inematycany wspitezynnik lepkosei vy, ~ 0415-10 ms, be Prandtla Pr, = 2.55, cieplo whasciwe Gy 7 4187 KKK, Ceplo skraplania dla temperatary T, = 100°C séwne jest r = 2256,8 Wifkg. Po podstawieni wartosci liczbowych do waory (3:3.2) oxzymujemy wspél- czynnik preejmowania ciepta dta skraplania btonowego: 0,668 981-0,5% 2256,8° 10" ce = 2868 3 15.) _98L-05" 9 55. 2256810) 05 (o4is-10"F "~ 4,187-10°-(100 al = 5491 Wilm?-K} 148, ‘Wydatek masowy skroplin, obliczony 2a pomoca wzoru (3.3.1), wynosi - 3891-2 0,05-0,5-(100-49) _ 9.011 49/5 2568-10 Zadanie 3.4 Warstwa lodu. 0 preewodnosei cieplne) &, = 2.2 Wim °K). gcstoich by = 917,43 kg/m? i grubosci poczathowe} 09° 2 cm, ma od strony po- wiotraa tomperaturg T= -10°C a od strony wody temperature T, = OC ‘ays. 3.4}, Ciepto krzepniecia wody jest rowne + = 334 Kifkg, ciepto wtasci- Rye 2d we lodu ¢, = 2.26 Kifkg, Zakladajac, 2e rocklad temperatury w lodeie jet Tiniowy (stan quasi-ustalony), obliczyé: a) gqstodé srumienia ciepla odprowadzancgo od lod w chvil a = bg: 2) pros? narastania warstwy Todu; ©) prubote warstvy lad po czase 0, en. dla Thig~ 10h, Rozwigzanic Gestosé strumienia ciepla odbiersnego od powierzchni lodu w chwili ¢ wynast a, WN 4, 0-(-10) 2 =22- = LW te OE 2 See ht RW % = 4, Prodkosé nawarstwianie sig lodu mozna otrzymaé na podstawie bilansu energii dla lod: ay, 3 BAD 149Lewa strona réwnania odpowisda zmianie energii' wewngtrzne} lodu, a pierw- szy i drugi czlon po prawej stronie sq, odpowiednio, strumieniamsi ciepia edprowadzanymi od lodu do otoczenia i doprowadzanymi (na skutek kazep- nigcia) od wody do Iodu. Objetosé lodu wynosi V, > A&(1) a zatem rowna- nic to przyjmuje postae: 42) Srednia temperatura lodu, ze weeledu ua finiowy charakter preebiegu tempera sury w lodzie i stalogé temperatur na powierzchni zewngtrenej warstwy lodu, jest niezmicnna w czasie i wynosi z Th _ 0+(-10) 3 _ 0+ (-10) n 2 2 "Cc Korzystajge z réwnania (3.4.2) obliczamy prgdkosé narastania warstwy loda a. AlT-7 a = fresh Po scalkowania tego réwnania ctrzymjemy zalednot grubodci lod od cast det | 24{T,-T a = ole af] 2a,(T,- yg AT), ° ofr-ert,) G43) 150 Sa REN RNA Se ce Se errr seme ear he gies cxyli op RA, olr-eii) Po cxasie rSumym t, = 1h grubosé lodu wynosi 8 = | oo2t «2:22 [0=(-10)}:3600 = 903m = 3 om 917,43 [338-10 -226-10°-(-5)] apocrasie 4 - 10h oat + _2°22:[0=(-10)]: 10-3600 = 0,073 m = 7,3 cm *orna3 [334- 10° - 2,26-10°-(-5)] Zadanie 3.5 Marznaca woda o temperaturze T, = 0°C kontakiuje sie < powietrzem 0 tem- peraturze T, » -20°C. Praewodiiosé ciepina, gestosé 1 cieplo wlasciwe toda vwynosza: Jy, = 22 Wilm-K), p, = 917.43 kein? c, = 2,26 KiMkg-K) ~ rs. 35, Okreslié czas, po jakim grubosé warstwy lodu wyniesie 8 = S om Zaloiyé, ie voaklad temperatury w warstwie lodu jest liniowy. a wspélezyn- r Ry 35 nik praejmowania ciepla od strony powietrza jest réway & = 10 WAm?-K). ieplo kezepnigcia wody wynosi r = 334 kifkg. 11at Rozwigranie Zmiana energii wewngtuzne} warstwy lodu © objetosci V jest r6wna a (7.7) aw Pye,TaV = -A sre sy) a fi R a 2dzie picrwszy cvlon po prawej stronie odpowiada strumieniowi cieple odpro- wadzanemu od lodu prez olaczajace powietrze, a drugi czton zwigzany jest 2 doplywem ciepla do lodu i spowodowany zmiang ezesei wody na féd, Sym- bol R oznacza opér ciepiny 1m? powierzchni lodu i jest 2wiqzany ze spade kiom temperatury w ledizic oraz w warstwie powietza w poblizu powierze! odu, Opsr ten jest réuny Po podsiawieniu wyratenia (3.5.2) do rbwaenia (25.1) ore uwzgledaien awiqzku migdzy powierechnia A a cbjeiotig V, lode réwnanie (3.5.1) prey minje poste xB. THT, db 653) Pe +e axzie jest Sedna temperatura lod, Temperatura ta 2 waged na Fnion wos rotkladutempeatiy w lodse, Wynox nen, Fi or free - Temperature powierzchni odu od strony powietrza T,, moana obliczyé, pordwnujac strumici ciepla preeplywajacy migdzy powierechnia lodu a pou wietrzem ze strumieniem ciepla przeplywajgeym przez warstwe lode do po- wietrza T,-T, a{T,,~T.) = stad 34) 35) 152 Po wslavieniu vorazenia na 7, do wzora (3.53) i jego atpowiednim ype raqdkowaniu, otrzymujemy nastepujace rSwnanie rdtaiczkowe na grubos wars lois aw _A 35.6) a” B+CB azie 0-(-20) | 3 fica? DERE ~ 248-109 (Kany 33,610 (K-m?-s}/kg 4-26 0220 ae 2 = 162,09-10° (K -mm-s)/kg Zastosowanie metody coadsolenia amiennych do tbwnania (3.5.6) provadri do talent [tw cb)db = ae p= (B+ CORB? _ (334-10 + 162,09-10?-0 057 -(33,4-10°F _ 2c 2'21,8- 10+ 162,09- 10° = 85900 § = 23h 52 min Zadanie 3.6 ‘Kropla wody, ktéra (Ww spossb uproszczony) mobna traktowae jako kule o ma sie m = 4 mg, spada swobodnie w powietrau atmosferycaayim ze stala pred- Koscig w = 7 mjs (sily oporu aerodynamicenege réwnowaig site cigékosci) = Hs. 3.6. Obliezyé odleghose, jaka praebgdzie kropla o temperaturze poczat- kowe} Ty * 10°C w powiewrzu o teraperaturee T, = -10°C do catkowitego zamarznigcia. Uwzglednié jedynic wymiang ciepla droga konwekeji wyrau- stone}. Promieniowanie cieplne i parowanie kropli pomingé. Pomingé réwniez zmiang wymiardw kropli. A 153Rozwlazanie Ceas spadania kropli moina podziclié na dwa okresy: 4) obsitania sig temperatury kropli od temperaumry po- czatkowej do temperatury zamarzania, ois ¢ 72) zamareania ™ pis pierwszego okresu czasu bilins energii dla Woop preyjmuje forme Cor - 3.6.1) Me GF > GATT.) & ft date Sqm ~ Srednie cieplo wiasciwe wody w zakresie tempera tury O-10°C, cy = 4,20 Kli{kg?K); “ A’ —powierachnia zéwngtrzna kropli, A= nd? (d — Ry 38 Srednica kropli). Po podzicleniu réwnania (3.61) obustronnie praez wyratenie mej, ofoz wprowadzeniu oznaczen o-T-7, G62) ae 2A (363) nee s6wnanie to prayjmuje posta Ly G64) at Po rozdricleniu 2miennych wykonujemy calkowanie od temperatury poczatko- We} Oy = Ty~T_ do temperatury kofcowe} Kropli Oy = Ty=T, (Ty — temperatura zamarzania, réwna zeru) otraymujge 1s pee dee ci Cass 1, edpowiadajgcy obnizeniu sig temperatury kropli od temperatury po- ezatkowej do temperatury zamarzania wynosi zatem G65) Podezas okresu zatnarzania kropli jej emtalpia vlega zmianie. Okresla ja wyra- Tm mig mig = mip tr) *(m—m yi, = mr mi, gerie: m, — — mass wody w stanie ci r= cieplo krzepniecia, r . 4, (i) ~ emtalpia wlasciwe wody (lodu). Bilans energii dla kropli preyjmuje teraz postaé 3.66) Prawa stona réwnania (3.6.6) jest stala, co ulatwia catkowanie i umodliwia uuzyskanie nastepujacych wartosci crasu zamarzania: mr mr oan oo GATT) Do oseacowania wspéleayanika przejmowania ciepla a i obliczenin po- wierzchai zewngtrene} kropli konieczna jest anajomos€ Sednicy kropli a Srednica ta wynosi Gm _,{6-4-10 _ 4 A Soee 7 197 mm dzie: Pest gestoscia wody (dla T = 10°C wynosi ona 999;7 kgm?) Kenwekcyjna wymiana ciepla migdzy kropla a powietrzem 2aleéna jest od przeplywu powietrza wokst kropli i jego temperauury. ‘Wonéterynnik precimowania clepla «, w krese abnlienia sig temperatury kropli Srednia temperatura warstwy przysciennej powietrza w tym okresie wynosi Tg BE GARPEE | 102012-10) | ay AssDio ts) tempertury wlacivodel fizyeone powicirza zoxtaly podane tab, 3.6. Nate olla 1 Tesh Reyntion Re,, = 2. T000197 Ya 13,07-10% + liczba Nusselta (wzér Frislings dla optywu kuli) 055 2 +0,6ReM Pel? = 2 -0(6-1055!"-0,708!9 = 1937 Tablica 36 Whaltwad yee poeta “Fenperaws [C Masse symbot | linosta re “35 = Kosemayery wopicerak 7 oe oe Keema a Prrewodhot con %_[wamx) [oma | ammo Tithe Ponta By = 708 oe + wapélezyonik preejmowaniaciepla 258 Wfm?-K) Wopélezynnik prejmowania cepa a, w okresie zamarzania kropl ‘Srednia temperatara warstwy przyscienne} powietrza w tym okresie wynosi r= Tele _ 044-10) 2 2 sc Oblicerny: + liczbe Reynoldsa wd _ 7-0,00197 _ Yo 12,86-10% + ese Nusselta Nu, = 2+ 0,6Rexg Prd = 2 +0,6-(1072)!-(0,71)"8 = 19.53 156 + wspétezynnik preejmowanis ciepla 026 = 238 Wim? 197 238 Wim?-K}) Nie r6ini sig on od wepélezyanika preejmowania ciepla w_pierwszym olvesie spadania kropli i mena prayisé. 2e a, = @, = @ Zpodnie ze waovamni (3.6.5) i (3.6:7), cutkowity czas spadania kropli, a2 do je} amarzaigeia, wynosi bo noy = Sel Droga praebyta w tym czasie preex krople jest réwna. +50 = 350 m He wt = Zadanie 3.7 Woda w jeziorze 0 temperaturze 7, = 4°C kontakiuje sig 2 powietezem ofemperaturee Z_ = -20°C. Na powierzchni wody twory sig warstwa odu. Preewodnose’ cieplna, gestosé i cieplo wlaiciwe lod wynosza A, = 22 Wim-K), p, = 917,43 kei’, ¢, = 2,26 Kikg-K). Okreslié exis, po jakim grubose warstwy lodu wyniesie 8 = '10 em. Zalozyé, zo roz- lad temperatury w warstwie lodu jest liniowy, wspétcaymnik praejmowania ciepla od strony. powietrza jest réwny a, = 10 Wilm?-K} a od strony wody a, = 20 Wim?-K). Temperatura krzepnigcia wody wynosi T, ~ O°C, ciep- olkrzepnigcia wody r = 334 kg Odpowiedé: Czas zamarcania wynosi f= 106 h 16 min. Zadanie 38 Para wodna nasycona sucha, © cignieniu p = 0,01536 MPa, skrapla sig na powierzchni zewngtrznej pionowej rury 0 srednicy zewneuzne] d = 25,4 mm 15?0 stalejtemperatrze powierzchni réwnej T, = 43.3°C, Obliceyé dhgsé rury £. jest wydutck masowy skroplin ujej podstawy wymosi me = 3,15 pis Odpowieds: Diugose rury wynosi L = 1,56 m. Zadanie 3.9 Na rowierzchni poziomego drut o srednicy d = 127 mm i temperaurze powierzhni T, = 566,7°C wystepuje wreenie wody” Woda tna tinperancg hasyeenia odpovidsjca cissienia p = O41 MPa. Oblcz sums pay, ovstajgcej na diugosci Z = 1 a drutw w ciagu jednaj sekundy, Wlasehwoed cieezy i pary ofezyag 2 tablic (np. [4,8 38, 45) Odpowiedé: Strumiet pary wynosi ri, = 0.35 gis. ~ ta 4. RADIACYJNA WYMIANA CIEPLA gil. WYMIANA CIEPLA POPRZEZ PROMIENIOWANIE W OSRODKU NIE ODDZIALYWAJACYM Z PROMIENIOWANIEM adanie 4.1.1 W niczichmurzony dried intensywno% promieniowania padajacego na po- Wiewschnig Ziemi mozna w sposéh prayblizony presdstavie jak nays 4.11, Cette malego kata bolowego AQ, = 674-10" sr, cdpowiadaicege Kkstowi widoeznosi tarczy stonecznef. intensywnesé promieniowania -wynosi J, = 152-10? Wilm?-sr) i odpowiada pro- mieniowaniu becpostedniemi. Dla pozo- stale} czesci_pOlsfery —intensywnote Promieniowania jest stale i wynosi 4, = 80 Wm?-s7}). Jest ona zwigeana Troepraszaniem i weima emisja promic- niowania przez atmosfere. Obliczyé calko- wity tadiacyjny strumiet ciepla padajgcy ra jednostke powierzchni Ziemi w czasie, dy kat migdzy normalng do powierzchai a kierunkiein okreslajacym potozenie Stoii- “m ca wynosi 8, = 40°. Rys 4d Te Rorwiqzanie Sestose radiacyjnego strumienia ciepte preechodzacego pruex powierzchnig Ziemi modna wyznaczyé korzystajge ze wzor moan = fteg-naQ aay ih 159gdzie e, jest wektorem zwigzanym z kierunkiem intensywnosci promieniowa- nia f oan ez ak po kai slergcanm © moa aed iho t= [ yeos0da +f ,aw0dn = = 140,008, +1, [co 8.48 i ‘Wartoée catki znajdujacej sig po prawe} stronie waora (4.1.1.2) jest fatwa do obliczenia: de ap fewe a0 = | [cose sind a8 dy = anf sind cos0 a8 agdaie y jest katem azyruutalaym, Ostatecenie wartoéei gestosci radiacyjnego strumienia ciepla na powierzchni Ziemi wynosi 4 = 1,89,,c088, + wf, = 1,52+107-6,74- 10"Scos {40°} + x °80 = = 784 +251,3 = 1035,3 W/m™ Za 44.2 Pirometr jednobarwowy (A = 0,65 um} ze zniksigcym widknem (rys. 4.1.2) prey pomiarze temperatury 009 16?Zadanie 4.1.7 Pok6jo wymiarach axaxa = 3 mx3.mx3.m ma podiogowy system ogrzewant (ys. 4.1.7). Podloga jest atraymywana W stale} temperaturze T, = 30°C. Sciany boczne mona traktowaé: jako idealnic 2a izolowane (adiabatycane). Ciepto odbierane jest prez sult, 0 stale) temperaturze 7, = 10°C. Obliczyé radiacyina strate iepta pracz. sufit jsli wszystkie powierzch- nie pokoju maja emisyjnosé rowng, Rozwigzanie Ze wegledu na symetrycene alozenie écian bocenych wzeledem podlogi i su- fitw oraz ich adiabatyeznose, éciany te mozna potraktowaé jako jedng powierz- chaig boczng,o te same} jasnoset Radiacyjoy strumied ciepta wymieniany migdzy podogy a sufitem cbliczamy orzystajge 2 zaleznosei @ = a¥@.a(h, ~ Ag} 17 gdzie: hy hy — jasnoS¢ podiogi i suit, Gi — wspétezymnik kenfiguracji migday tymi powierzchniami Wynsienia na nieznang jasnosé powierzchni Gi @ preyimauja postac: fh = 64, (ua * Bus) 17a) fy = Cea rn * Wah} 4.173) attic: ey * OT, eg = oT! — nalezenie prominiowania cata czamego temperature, odpowtednio, , 1 T- Ze wzgledu na adiabatycenosé écian bocenych, jasnosé powierzchni tych écian spelnia warunek Hy Pik + Onahy + ashy 174) Z jednakowych wymiar6w podiogi i sufitu oraz ich identycznego polozenia wrgledem Sian bocanych wynikaja nastgpujace 2wiazki migdzy wspdlezyani- kami kontiguracj- Pa - 168 Beatiasirpuiise re Ret i Porwais to na yproszevenieréwmania (4.1.7.3) do posach iy cea *r(eah, eh) 175) oraz wyemaczenie za pomcey wzom (41:74) jasnosci powirtchni ‘cian bocznyeh , Po podstawieniu wyrazenia (4.1.7.6) do réwnaf (4.1-7.2) t (4.1.7.5) oraz odpo- ‘wiednim ich uporzadkowaniv oureymujemy uklad doch réwnad na nieznane jasnosei By, fy: (hy +ha) 4.176) Ah-Bh =e, -Bh+Ahy = 00g stale nm Be en «fot Rozwigzanie tego ukladu réwnai prowadzi do nastepujacych wyraied na poszukiwana jasnosé podtogi i sufitu: Ate + Bee, alan Ata? ~ Atta Beta 1.78) A, Po podstawieniu tych wyrazei do wzoru (4.1.7.1) otreymujemy nastepujaca aboB valeinosé na radiacyjny strumnicé ciepta = Soul -F) air Leroy w kisrej wspétezynnik odbicia r. pray zatozeniu nieprezroczystosci Sian, réwny jest r= l-e = 1-085 = 015 col kf tony x kia Lin 4} + a}l- va A{m() sass anal 2) 2s 1692aczerpniiej z tblic [4, s. 131) dla uxladu dwéch réwmolegtych powieracni prostokaimych; po uwzglednienin fakta, 4e obie powierzchnie sq kwadatami a ich wzajemna odleglo$é jest rowna bokowi kwadratu, Radiacyjny strumies ciepla odbierany od podlogi preez sufit abliczony 2a pomocg wzoru (4.1.7.9) wynosi 3°-0,1998-0,85-5,67-10-¥f 273 + 30} (273 + 10 o- (273+ 301 (273 +10") 695 w 10,15 -0,1998 Zadanie 4.1.8 ‘Termoctement (0 emisyinosci powierzchni e, = 0,8) wéywany Jest do pomiant femperatury praezroczystego gazu plyngcego przewoder 0 dusej stednicy, iirego Sciany utrzymyoane 54 stale) temperaturze 7, = 228°C frys, 4.18) o » Te Te lemosierent ant, mer ant, “ty Ry 418 Temperatura wskazywana prez termoelement vynosi 7, = S03°C. Wyzna- cay reeczywista temperaturg gazu,jedli 8) wspéiecynnik preejmowania ciephs migdzy gazem a termoelementem wy- nosi @,, * 30 Whim?-K}, ») termoelement wskazuje te sams temperature, tan. T, = 503°C, a jest oto- cczony cienkim ekranem walcowym majacyin Stednice czterokrotnie wigk- 1a nit, Stednica termoelementu. Wspétezynnik procjimowsia ciepla 2. ob stron ekranw oceniono na a. = 20 Wi{m-K) a emisyjnos¢ ekcamu w z3- Iresie temperatur pomiaru nae, - 0.2 170 i t | Rorwigranie Prayeadck (0) “Termoclement pobicta cieplo, na deodze prusjmowania ciepla, od preeplywaia- ‘cogo gaz i traci je przez promieniowanie do écianck otaczajacych praewéd (ys. 41.80). W stanic ustalonym bilans energii dla termoclementy przyjmuje sastepujaca postac: fella = nl) aan siad wyznaczamy temperature gazu noltt-T2]_,, O8:5467-104] 979 -Sont-cara 20m) % 30 = 963,2°C “Temperatura ta znacenie odbiega od wartoéei 7, wskazywane) pracr termocle- ment. We wzorze (4.18.1) pray obliczaniu tadiacyjnego strumienia ciepla wykorzystano fakt, Ze érednica drutu termoelementu jest duto miniejsza od Sednicy wewnetrzne} przewodu. Prnypade cv) \W tym przypadku termoelement, po pobraniu ciepta od przeplywajacego gazu, ‘oddaje je na drodze promieniowania do ekranu (ys. 4.1.8b), W stanic ustalo- tym bilans energii dla termoelement moéna zapisaé nastepujgco: Asst, 7 «4B 4182) aizic 4, A, s4 cdpowiednio powierzehniq termoelementy i wewnetrema powirzchniq ekran, pray tym A,/4, ~ 1/4. Nieznana temperature ekrana moéna wyzaczyé na podstawie bilansy energit dla elranu, kt6ry pobiera ciepto od gaz na drodze precimowania oraz od termoelementa droga promieniowania i oddaje je Sciankom prewodu prazz promieniowanie. W stanie ustalonym bilans ten prayjmuje postaé nastepujaca: Wee(T Te) 4.183) mZa pomocs réwnania (4.1.8.2) wyznaczamy lemperatury gazu 5,67-10°*|(273 +905)" — 72 = (273 + 503) & tated fate] = 716 4531)10° 178 - (| 424 pomoca réwnania (4.1.8.3) temperature ekrame 7, eer. o(z! - 7 . ye ttf [+ t(2-] 7% 5,67-10°*! 12 - (273 + 228) . 2-20 4.18.5) 597-10 279 «s03}- 18] _ La of Lf a or le ls | r, -me(f-senee (8 Usted dn6ch nitiniowyeh rownal (4.1.84 i 4.1485) rorwiazano iteracyjnic, oxreymujpe nastepujace Warofci temperatary gazu i ekrant: SS SS SEER E EE T, = 8925 K = 559,5°C T, ~ 7378 K = 464,8°C ‘W wyniky zastosowania ekranu r62nica migdzy temperatura gazo a temperate- 4 Wskazywang przez. termoelement zmniejszyia sig z 460°C do 565°C. m Zadanie 4.1.9 Dwie mury: jedna z preeptywajaca para a drugs 2 woda, biegna réwnolegle do sigbie w duzym pomieszezeniu (rys. 4.1.9). Temperatura powierachni rury go- race] wynosi T, = 120°C, a rury zimne) 7, = 5°C. Obliczyé straty ciepla na Ot Rye 419) roize promieniowania 2 1m dlugosci rury goracej oraz strumief cits ‘symieniany, na dod promieniowania, gdzy rurami. Srednica kad} ry synod = 10 em, a ich osie odlegle xq al sicbie 0 D = 12 em. Zalotyé, ze powierzchnie obu rur mogs byé taktowane jako dyfuzyjne i scare 0 emi- syjnosci e = 0,5, a temperatura pomieszczenia, w ktOrym znajduja sig rary. wynosi 7, = 25°C. Rozwigqranie Zadanie: rozwigzujemy wykorzystujac metodg oparta na pojgciu jasnosei po- wierzchni. Zakladamy, ze gestosé jasnosci powierzchni rur jest niezmienna na ich obwodzie i wynosiz = dla rary plerwsze) f= 470k, * 0106.) (190 ~ dla rury drugiej +l Paths * Pretu) (4.1.9.2) Symbol e, oznacza natgzenie panchromatyezne promieniowania rury pierwsze} qe oT; = 0,5-5,67-10°*-(273 + 120)" = 676 W/m? 13ratgéenie panchromalyczne promieniowania rary drugiej @, = €,0T* - 0,5-5,67-10-(273 +5} = 169 Wim? ‘atezenie promicniowania otoczenia OTS = 5,67-10°-(273 + 25}¢ = 447 Wim? Wykoezystujac prawo wrajemmosci dla wspélezynnik6w konfiguracji (miedzy powierzchnia ita a j-ta) wsp6tezynniki te uzaleiniono od wsj czyanika 9: a * Px Pre 1 Or ‘Zgodnie 2 ablicami dia wspétezynnik6w konfiguracj [10, s- 199], wspdkezynnik Pi Miedzy dwiema rownolegtyii rarami mozna obliceyé 23 pomoca weary 4 OA, | (O2F O12). grag [cong (zy : 0a2| " stad 0,143 = 0.857 ‘Wspiezynniki odbicia dla powierzchni niepreezroczystych wynosza 1 05 = 05 Po uporegdkowaniu réwnaf (4.1.9.1) i (4.1.9.2) i podstawienin odpowiednich wartaSei liezbowych otrzymuje sig nastepujacy uklad ré wnat A, -O.0715h, = 867.5 “OFS hy + hy = 360.5 Z rozwigvania tego ukladu réwnari wynika gestos jasnosci powierechni rur: A, = 898 Wim?, fh, = 425 W/m? 114 Radiacyjny stramictt ciegla odplywajacy od rury gorgcej jest r6wny rBznicy migdzy energia wysylana przez powierzchaig tej tury a energia doptywajaca cod nury zimne} i otoczenia = Athy AK) “ALP = Aly ~ Paks ~ O06) ~ = nd-A-(h,~ hs ~ 91.8.) -0,1-1-(898 - 0,143 425 ~0,857-487) = 142,7 Wha Radiacyjny strumies ciepla wymicniany migdzy rura gorgcq a zimng wynosi Qin = Aki Pin ~ Arka = ALPra(e ~ he) = REo1°@yy(Fy Fy) = = -0,b-1-0,143-(898 - 425) = 21,25 Wim Zadanie 4.1.10 Rozwigzaé zadanie dotyczace okreslenia wymiany ciepla na drodze promic- niowania migdzy dwieme rurami (zadanie 4.1.9), zakladajgc, 2e powierzchnie ‘obu rur sa dyfuzyjne, ale ich emisyjnosé zmienia sig w funkeji dlugosi fal promirionain Dia dgokl BI rominowanis mea} = 2am alle powiechat ear jst rowan ey, = 08, a dln A2A, ve Egy = 02. Rozwigzanie Zadanie roxwigzujemy oddzielnie dla kutdego zakresu dlugosi fal, wykorzys- ‘ujae pojecie funkejt promieniowania f, 110, s. 291. akces diag fat O +A, + Natgéenie promicniowania rary goracej % * cing fratath = eu fea = aaa -atalT) GMT) = &m OT! (ATs) + Natgzenie promieniowania rury zimnej ane = Erte) (Ma) * ey OTE (ATs) — 1102) 1sHeaeeaeeBeBauu EE + Promicniowanie otoczenia faoen, * Cool Te)Sp( Bela) = OTs Sy( AT) 1103) Wartoié funkeji promieniowania dla rozpatrywanego zakresu dlugosci fal oraz odpowiadsjqce im natczenic promieniowanis, obliczone za pomoca wroréw (4.1,10.1=4.1.10.3), zamieszezon0 w tabl. 4.1.10. Tablica 41.10 Tepe) _ Fine Nate Nan sc | prensa pcvetionan | prorerowinia Sa Sng Wim] age (WH) 10 03254-105 135-107 7702 25 ar ie! am) 3 ors. 107 ho-10* on Wyratenia na jasnost powierzchni rury goracej i zimms} w sozpatrywanym rakresie dlugesi fal prayjmujg postaé: Baoan, = Figen, Taal Pialaora, * Bielao} (4.1104) ages, = Capea, *Tau(Patliana, * Pant ao.d) (4.1.0.5) Wystgpujace w nich wspétczynniki odbicia orse. wspétezynniki.konfiguracji (zgodnie z zadaniem 4.1.9) wyneszq: Tay = 1-84, = 02 Onn = Oy = O18 2, = 0,857 Z roxwigzania ukladu réwnasi (4.1.9.4, 4.1.9.5) wyznaczamy vieznane jasnosci: oun, = 1349-107 Wim? 41.108) siggea, = 397-10 When? L107) 'W rozpatrywanym zakresie dlugosci fal rediacyjny strumief ciepla tacony przez nave gotaca réwny Jest (por. zadanie 4.1.9) Grong, = REL (haga, Puhro.s, ~ Mataova) * 1 -O,1-i (1,349- 10 - 0,143 -3,97- 10" - 0,857-3,57°10") = = 421-107 W 2 radacyjny srumiedcepla wymieniany migdry rwragorgca imag Games, =F LO. (hio Besa) © = w°O,1+1 -0,143-(1,349- 10 * - 3,97-10*} = 5,88-104 W “airs tugs fal Ay + + Nutgzenie promieniowania rary gorace} Fatge 7 f PeafeatA = teal feast fee} * 4 ° ° “AGT = G0 97 [I -flAsh)] + Natgzenie promieniowania rury ziranej ean © tniteal! ~LolBeTel] = €42 0721 GAT] + Nugzente pomieniowaniaotoezenia cape = Colt iBTal] © OTL GMT] Wanafeinatgoniapromicniowani ceplnego may goa) nme} j otoczznia Ww rozpazywanym zakrese dlugoscl fall zaiescczono w ostamie) Kolurne ‘abl. 4.1.10. Wyrazenie na jasnosé powierzchni rur gorgcej i zimne) preyjmuje postaé analogiczng do réwnad (4.1.10.4) i (4.1.10.5) erage Heel Prabaaye Matern) eaayeeTaa( Pathan Baton} advie Na podstawie powyaszego ukladu réwnas wymaczamy jasnoéi . 2 Agen © O1LST Wim’ Fase = 43449 War? 7‘a nastgpnie radiacyjny strumiosi ciepte tracony przez rare goraca: Phage Watage) * = n-0,1-1-(612,51 - 0,143 -434,49 - 0,857-447,1) = 52,22 W craz radiacyjay strumiefciepla wymieniany migd2y rurami Gratyin = REL Ong aha aah = = m-0,1-0,143-(611,51 - 434,49) = 7,95 W Radiacyjny strumieti cicpla tracony przez murg goraca w pemym zakresie Glugosci fal obliczamy przez zsemowanie wartosei tego strumienia odpowia- dajacych dwém rozpatrywanym zakresom dlugosci fal: ~ 2110 + $2,22 » $2,22 W 8° Oia, * Or, Podobnie obliczamy radiacyjny strumies ciepla wymieniany migdzy rurami w pelnym zakresie dhugosei fal: Oe = Opora, | Grnyee * S810 + 7,95 « 795 W Yadanie 4.11 oe Cienka szyba jest viywana jako jedna ze Sian scklami 0 preckroju usjkata réwaabocznezo (ys, 4.1.10. Strumied energii promieniowania padajgcego na szklana szybe dlodony jest 7 promieniowania beapotredniego pochodzace- go od Storica o natezeniu e, = 1100 W/m?, Promicniowania rorproszonego pochodacege ‘od atmosfery © natezeniu €, = 250 Wim? + promieniowania pochodaacegé od powierzthn ‘wewneurmych srklami. Stumies promieniowa- ia slonecznego e, jest rswnclegly do tylnej Rys 41.11 cianki seklarni. Tylna i dolna Scianks szklami og, byé waktowane jako doskonale ezame i adiabatycane. Wsp6tczynniki przejmovenia ciepla od dolne) i tyne) Scianki szklami oraz od wevenett2nej i zewnetrzne} powierzchni szyby wynosza odpowiednio: @y = 2 W/{m?-K), 2 Wi{n?-K), a, = 10 Wim?-K), @, = 55 W/(m!-K). Temperatura 178 otoczenia wynosi T,, = 24°C. Szkto mote byé triktowane jako calkowicie prae- szoczyste dla dlugoSci fali promieniowania A<1 yim oraz calkowicie nieprze- zroezyste i doskonale pochlaniajace dla A> 1 ym. Obliczyé temperature powie~ trea w szklami i wszystkich jej Scianek, aa Odpowiedd: T, = 136°C. 7, = 100°C, 7, Zadanie 4.1.12 Podezas bezchmurne} nocy efekty'wna temperatura niebesklonu wyposi T, = -50°C. Ocenié minimalng temperature 7, powictra, kiéra zapobioga tworzeniu sie 105y, Zales 2e nie ma wintry a wsp6Rezynnik praejmowania cieplamigdzy powietrzem rosa, kt zebrala sig na lisciach traw, wynosi a = 28 Wi(m?-K). Zaniedbaé cdparowanie rosy i przyjaé, 2 trawa jest izolowana cieplnie od podioda. Zalozyé s6unied, te emisyjnose rosy rowna jest © = 1. eee Odpowieds: T, = 63°C. Zadanie 4.1.13 ee Pozioma, rozgraana mura stalowa o ssednicy d= 152 cm mma temperature powierzchni _zewnetrznej i emisyjnosé réwne odpowiednio T, = 99°C i € = 0,79. Temperatura otoczenia réwna jest T_ = 21"C. Obliczyé radiacy)- ay G,, i konwekeyjay Q,, strumien stat ciepla Z 1m rury. ees eee Otpowicdi: @,, = 256 W, Oy = 2349 W. 42, WYMIANA CIEPLA POPRZEZ PROMIENIOWANIE, ‘W OSRODKU ODDZIALYWAJACYM Z PROMIENIOWANIEM Zadanie 4.2.1 we Absorbujacy i embujacy gaz szary 0 tomperaturze T, = 1200 K przeplywe ‘migdzy dwiema rownolegtymi czarnymi ciankami 0 tcmperalurze T, = T, = T, = 600 K (rys. 4.2.1). OkreGlié gestos radineyjnego struaicnia ciepla doptywajacego od gazu do cianek, jesll grubosé optyczna gazu wynosi 4, = 02 ee 109Zmajgc_grubosé optycena warstwy promicniujg- ccogo gazu, obliczamy jego objelosciowy wspsl- ‘ezynnik pochtaniania (42.6. Rys. 421 edie 8 jest grubostig warstwy gazu, Emisyinosé panchromatycant 2, warsiwy gam svarego zaledy od Srednixj Soo, “a (7] + Cao v0(Z] sha, (423.2) zie tz. hyo 94 emisy)nodiami dwudenku wepla i pary wodee, se wy. znaczonymi di wartosci iloczynéw: 1, = 52 08-1077, 1273 146-102, le ol 183SEHEEREEHEEBHE BETTE Wspsiezynnik poprawkowy Aa, uwzgledniajacy wzajemne oddzialywanie CO, i H,O odczytujemy 2 wykrésu poprawek Ae,, ale dla temperatury row ej temperature Scianki T,. Wants eGo, tio. Aa, oraz absorpeyinosé garu dla réanych temperatur cian seesans Pwykrebsw (19, s. 496-498) zamieszerona w tabl. 4.2.3. Tablica 423, Zaletnoke absorpesinosel gazu od temperatuty Stank Wisikai® | Jeteonta | 7, OFC | 7, Ore Fea) | Ka 3s 356 Pea Tal) | ae a 138 3a Fa, = 0.080 0.078 Gia = ‘085 0.050 an, = ‘9007 0.005 a = oa ‘021 on a Win? se Tesi ° © estos radiaeyjnego strumienia clepta na powier2chai wewagtraaej rury Radiacyjny strumfeti ciepla cowny jest rinicy migdzy strumieniem encrgii promicniowania gazu i strumieniem enctgii pochlanianej pracz gaz. Jeéli emi- syinose Scianki otaccajace} gaz jest wieksa od O8, gestos€ radiacyjnego sttumienia ciepta ewona wyznacayé za pomoca wzord 233) (ee 112 = O82 +12 = O91, ‘o ~ stala promieniowania ciala czamego. Wartoici g, obliczone we wzoru (4.2.3.3) réwniex podano w tab). 4.2.3 Zadanie 4.2.4 Dwie powierzchnie plaskie o temperaturze J, = 800K, 7, = 300 K i emi- syjnoii e, = 0.9, ¢, = 0,7 rozdzielone sq warstwa gazu szarego oddzialy- wujacego 2 promieniowaniem ciepinym (rys. 4.2.4), Warstwa gaz ma gre bose optyezng réwna ty = 1. Wykorzystujge preyblizenie dyfuzyjne dla radiacyjne} wymiany ciepla w gazic oraz zaldadajac wystepowanic réwnowagi radiacyjoe] migdzy gazem a promieniowaniem, wyznaczyé gesiosé strumienia ciepla wymienianego poprzez promieniowanie miedzy powierzchaiami oraz rozklad temperatury w gazie. 184 Rozwiazanie Rownanie bilansu energii promieniowania dla preypadku ustalonego i jedvo- “wymiarowego preeplywu ciepla prayjmuje postaé [19, s. 484}: Bs apoltt- 24) de {TET AZAD) sand gizie a = sktadowa radiacyjnego strumienia ciepla Te) w kiervoku x, Toe vs, objetosciony wspélezymmik pochlaniania dla ea ka © ~ stala promieniowania ciala ezamego, * 7, — temperatura promieniowania, ‘ T — temperatura gazu, Rys 424 Jesli gaz. pozostaje w r6wnowadze termicznej z promicniowaniem, to Tr 4.24.2) W preypadku osrodka optycznie grubego mozna stosowat prayblizenie dyfi- zyjne, dla ktérego xwiqack migdzy gestoseia strumienia ciepla g, a terapera- tura prayjmuje postaé 160 75a 160 ps a 4243) 3x, dr 243) Po podstawieniu wyradeft (4.24.2, 4.2.4.3) do réwnania (4.24.1) i jego scat- ‘kowaniu otrzymano nastgpujacy rozklad temperatury w gazic: ne 424.4) gdzie T(O) jest temperatura gazu prey Sciance ograniczajace] gaz od strony lewe] (rys. 4.2.4), Podstawiajgc do waoru (42.4) x = 8, otrzymujemy wy- ratenie na temperature gaou T(8) prey fciance zajujce) sig po pravel stionie warstwy guzu. Radiacyjay strumicé ciepla proeplywajacy pracz gaz ‘wynosi zatem 40 4 EPO] 4245) 185Temperatura gazu prey Sciankach T(O} oraz T{xy) jest na op6t réina od temperatury Sianek 7,, 7,, co wynika z niemotnoée! zastosowania przyblide- nia dyfuzyjnego w poblizu Scianck ograniczajqcych warsiwe gaze. R6znica migdzy temperatura Scianki a temperatura gazu przy Sciance jest zaleina od radiacyjnego strumienia ciepla oFaz emisyjnoges écianki i w rozpatrywanym raypadku jest réwna (10, s. 84} TT) « oe 3) 246) Tis) “4 4247) Wyanatzenie za pomoca tych wzoréw temperstur 7{0), ( 041) Rys. 427 187BHRHREREHEHRE EE 5. WYMIENNIKI CIEPLA Zadanie 5.1 Zbiomik 0 pojeumosci V = 0,1 m7, wypetniony woda, wykonany x blachy mmiedziane} pokrytej ezamg firba o wspolezynniku absorpeji a = 0.9, costal tumieszezony w nastonecanionym miejscu 0 stale} ‘wartosc opromieniowania g = 890 W/m? (ry. 5.1). Po ezasie 1, = 10h od chwili ponownego ummieszezenia Bo w cicniu, temperatura wody nadal prrekracralao AT = 10°C poceatkowa jj tempera ture preed podgrzaniera. Obliezyé exas, pracz jaki zbiomik pracbywat na sloficu oraz maksymalng temperature osiagnigta praer wodg. Powicrzchnia abiomika wymieniajaca cieplo 2 otoczeniem wynosi A = 2 m?, wspékezymnik preejmowania ciepla prozz powietrze a = 8 W/{m?-K), a temperatura powietraa réwna poczatkowe} temperaturze wody T, « Ty = 20°C. Uwagat = Pojemnos ciepina obudowy miedzianej zbiomika jest pomijaina w poréw- nani 2 pojemnoseia cieplna wody. ~ Temperature wody przyjaé jednakowa w calej objtosei zbiomika, — Pomingé straty ciepla poprzez. promieniowanie z powierzchni zevmetrenej 2biomika do otoczenia, Rys 5 Rozwiazanie Najpierw rozpatrujemy proces nagrzewania wody w 2biomiku, zapisujas 16%- nanie bilansu energii w postaci 61.0 aA-aAlT, -T, ov Ee Rozwigzanier r6wnania (5.1.1) jest funkeja (6.1.2) 2 AGA 2 8N09-2 gag. pev Sa-aiee-oi ~ #10? Kis Nastepaie zapisujemy rownanie bilansu energit dla preypadku, gy woda sw zbiorik jest chlodzona 61.3) Ktérego rozwigzaniem jest funkeja T= Ce™+T, 6.14) Stal C wyzaczamy 2 warunkw: da tat | T= T,y+AT 6.5) stad = Cemtnnd AT~C 6.16) C= are) Czas 4, nagrzewania wody wyznaczanyy Korzystajge 2 warunika dary Tot stad 37h 189Maksymalna temperatura wody wystepuje pod koniec procesu ogrewania Rozwigzanie i jest r6wna Zadanie rozwiaznjemy wykorrystujae pojecie efekiywnogci wymiennika Tog = Bde ar, Pojemnosei cieplne strumieni oleju i wody wynosza ™ ; fic, = 0,3-2,5 = 0,75 KWIK seage't ~ eH 37-380) 4 29 = 60,5" th, = 01-419 = 0,419 KWH Stosunek R* mniejszej pojeinnosci cieplne} do wiekszej oraz liza jednostek dadante $2 3 cieplaych (NTU) dla rozpaxywanego wymiennika wynosza: Wyriennik ciepla typu cura w rurze” o powierzchni A= 10 m? ma bye wykorzystany do chlodzenia oleju keazacego w obiegu zamknigtym (ys. 5.22). Temperatura oleju aa wlocie do wymiennike x$wna jest 7,’ = 400 K a jego wydatek masowy i ciepto wlagciwe wynosza_odpowied- rio: rt, = 0,3 kgls, ¢, = 2,5 kii{kg-K). Jako czynnik chlodzacy mote byé 2 le ect 2 Tceanien seman rine ann ee rURCRe wi Prueplyw wepétpradowy Eekiywnose wymniennika wspétpradowego motna oblicayé za pomoes wert (20, s. 403] Le owp[-NTU(I + RY] | 1 = exp{~716°(1 +0,56)) «gy 1k 10,56 2gorie x definicja, jest ona okzesiona jako stosunek ciepla wymienionego Ww wymienaiky do maksymainego ciepla, jakic mogloby byé teoretyconie wymienione w wymienniku praecivpradowym: 2 RABE) mealt’-T) gy oO Qaar M(N Th) mye, (7 -7;') 1 Ti ‘ bs = 2 SS eS ee a a 7 7 gdvie 1,’ = 400 K, 7,’ = 300 K sq temperaturami wlotowymnl a 7)", Ty" 54 temperaturanii Koficowymi (wylotowymi) ezynnik6w (rys. 5.24). Na’ pod- sawie wzora (5.2.1), temperatury koieowe wynosr: ys. 52 ii ae wiyta woda 0 temperaturae na wejéciu 7, = 300 K, wydacka masowym i th, = 0,1 kgls i cieple wiasciwym ¢ = 4,19 kiiikg-K). Oblicayé tempers- Fae a ry engl! turg Kosicowa (wylotowa) oleju i wody w praypadku wspétpradowege i pra “7 T,)} = 300 + 0,64-(400 - 300) = 364 K ciwpradowego precplywu czynnikow. Wspdlczynnik przenikania cicpta dia More pe 0419 vymionnitacxzacouano ne = 300 Wine Ke) _ : (BYTE) = 400-064-400 300) = 3642 K 190 2 m1Y repre praecivpratony Efekywnose wyrniennika preeciwpradowego obliczamy 2 pomocy wzoru 120, s. 403] L-exp[-NTU(1-R°)|_ | __1 ~exp[-7,16-(1-0.56)]_ ggg Reexp[-NTU(1-R°)] 1 0,56-exp{-7,16-(1 -0,56)] zeodnie ogsina definica efektywmosei 20 | ealh! -T") | me (Ti Se Go Malt =I)” MeN ézie T= 400 K, 75" = 300 K 4 temperturami wlotowymi ezyonké ‘Temperatury wylotowe czynnikw 7," 7,’ na podstawie weoru (5.2.2) wy- 0sza (rys. 5.20) Ty + Ty! +e,,(T! -T,") = 300 + 0,98-(400 - 300) - 398 K 6.22) = 7," = 400 -0,98- 2818 Ladanie 53 W celu wyréwnania strat ciepta z hali, krOrej temperatura ma pozostawaé stata i révma 7, = 10°C, zaopatrzono ja w rare greewera (rys. 532). Rura 0 Sred- icy wewnetrane} d = 50 mm i zewmetzne) d, = 60 man jest umicszczona poziomo i zasitana Woda o temperaturze poczatkowej 7,’ = 95°C. Temperatura Rys 53 koicowa wody wynosi 7,7 = 85°C. ose ciepta potrzebaa do utrzymania staej temperatury powietrza % bali jest rowna Q = 8 KW. Obliczyé wymagang dtugosé rury graeweze). Praewodnosé cieplng materiahi rury prayjag rowng 4, = 30 Wiim-K), a straty z rary na skutek promicniowania pominaé. 192 Rozwigzanie Rurg graewczq mozna potraktowat jako wymiennik ciepla, w kesrym jeden 2 czynnikéw (powietrze) ma stala temperature. Wiasciwosei fizycane wody dla temperatury érednie} i +H) - 3-88) = 90°C wynosea — eestose Py = 965.3 balm’, — cieplo wiascive en * 4208 Ki kg-K), ~~ kinematycany wspétczynnik lepkosci v, = 0,326-10* m3js, — preewodnos ciepina 4, = 0,68 wilm-K}, = lieaba Prandtla Pry = 195. Z dilansu ciepla dla wody w rurze wyznaczamy predkose praeptywu wody ™, 40 = Ol ms rah’ Ty") Mea pees ce ty my Paha Rope tay = Me - 04-005 uy 0,326 -10°° sn prehy jet tn. + Liczba Nusseita. Na podstawie wzoru kryterialnego Michiejewa dla prae- plywu burzliiego w kanalach (4, s. 102) Nup = 0021 Ref mates Pray zalozeniu, 2e rura jest dluga (tn. e, = 1), a Srednia temperatura powierzchni rury niewiele odbiega od’ Sredniej temperatury wody (eon. Pop, = Pry), otrzymujemy = 1,934-104 Nag * 0,021-(1,538 1044 sste (133) 1 = 62,86 + Wspélezynnik prasimowania ciepta ~ 6246-288 , a? 6246-3 4695 Whm?-K) 193‘Wepétcryanik prasimowaniaclepta of strony powetrza Od zewnetrane} strony rury mamy do czynienia 2 kenwekeja swobedna. Wia- sciwosei fizycane powietrza dla sredniej temperatury warstwy przyScientej ‘wynosza: — gestosé P; = 1,093 ken? — preewodnosé ciepina 0.0283 Wim: K), — kinematyezny wspélozynnik lepkosciv, = 17,95-10"6 mis, licaba Prandtla Pr, = 0,698. Wspotezynnik rozszerzalnaset objetosciowej jest réway od = 3096-10 4 8, 098 x a.1_ 7, 273+30 Pray okze‘laniu gredniej temperatury warstwy przyécienne} powietrza pominig- to wplyw oporu cieplnego écianki, ze wzgledu na jego mala wartost w po- réwnaniy z oporem preejmowanis ciepla, od strony powietrza, + Liczha Grashofa eBlT, le + Hoczyn liczb Prandtla i Grashofa 9,813,096: 10° (90 10) -0,06? 1 699. 196 (17,951 . Gr, Pr, = 1,629-10°-0,698 = 1,137-10° + Liczba Nusselta Waér Kryterialny (Michiejewa) na liczbe Nusselta stuseny dla konwekeji swobodne] w przestrzeni etware) dla rur w polozeniu poziomym prayjmuje postaé (4, 5 111] Nig = C(Gty Pry} przy czym dla wartosci iloczynu liczd Grashofa i Prandtla stxia C i wy- Kdadnik’n wynoszq odpowiednio: € = 054, n= 1/4, Stad liceba Nus- seta réwna jest Nog = 054-(1,137- 1057" = 17,63 194 Siete. go ara Ak clean EE EE SEESE-=-Z_ | + Wepétezynnik. preejmowania ciepla \Wopitzyoik prznikania cepa Pray wykorzystaniu powierzchni wewnernej rury jako powierzchni odniesic- nia wspélezymnik precnikania ciepla wyraza sig wearem k= [Ra oR, RITE = . 1 day) . fol andi Inh,b -| 1, 4in(a./d,) a, 2h, stad | 1, 0,05-In(0,06/0.05) __ 0,05 —t. 985 Wim?-K} w95 2-30 332-006 ‘Stednia rétnica temperatur ceynaikéwe (rs. 5.30) - Ty -T)- (Ty ~ = 10) -(85 - af ear, ATUL HT) | 95-10) 2085-20) _ apo Ty 95-10 in ia! 7 -T, ‘85-10 Dingo cory erzewsn) 1 @.. 8000 2647 m AKA ® 005 -9,85-799 Speawdzeie preyetyb zloetis ooapslezyanik L _ sa EB. rou 4,” 005 ° i agodnie 2 ubicami 14, 108) e, = 1: 195= + temperatura powierzchni wewnetrznej rary co prowadzi do blgdu w obresleniu Nu ragda 34% + emperatura powierzchn rewnetranej rity ye 1 fli) - refed er, (7-1. = = 19 + 285:0,05 . = 1,} = 10+ 988-095 199 10) «8, ea" 7] 832-006 (10) = 889°C ¢ prowalei do ponijalncgo bed w okreslaniv Nag, Zadanie 5.4 eS Poziomy wymicnnik ciepta (rys. 54a) sohtad2a sktoplony chlorek metyta (CHC), obierany od kondensatora w iloSei m, = 0,15 kgfs pray cisnicnia nasycenia p, ~ 0,659 MPa, (temperatura nasycenia T, = T,' = 30°C) do temperatury “7,” = 20°C. Obliczyé pole powierzchni wymignnika A orn Ticebe jego sekeji W,., jeéli temperatura wody chlodzgcej na wlocie do wy- ‘miennika wynosi 7," = 14°C. Woda przeplywa z predkascig w, = 0,8 mjs wewngtzng mura 0. Stednicy wewngtrene} d, = 31 mm i zewnetrzne} d, = 38 mm. Czynnik goracy ochiedzany jest “w pierScieniowe} objgtosei smigdzyrurowe}, ktéte} stopiesi zalania wynosi y = 05 (cys. 5.40). Srednica Wewngtrana rury 2ewnetrznej jest r6wna D = $1 mm. Preeplyw ezynnikéw \w swymienniku jest preeciwpradowy. Praewodmosé ciepina materialu rury we: wngtranej wynosi 2, = 30 Wim-K). W obliczeniich nalezy aweglednié zanieczyszezenie powierzchuti ary (od steony ezynnilea gorqcego) ~ warstewke ‘aleju o grubosci 8, = 0,5 mm i preewoduoéeé ciepine} 3, = 0,140 Wilm-K) Zaloayé, 2e dugosé rury wewnetranej w kaidej sekeji nie prockrucza L = 2 m. ‘Wymiang ciepla migdzy CHC a otoczeniem mozna pominaé 196 a pees ree cation tne amar ane mneiwen Roawigranie Srednia temperatura chlorku metylu réwna jest EFS) | 00-20). ae 2 Ti yom Tw » a Rye 54 Dia te} temperatury wlasciwosci CHC] wynosza [4 tbl. 2.6.k = pestos6 fy = 912 kei? = cieplo wtascive Gy = 1.6075 Kikkg:K), ~ kinematyceny wspélezyanik lepkofi v, = 0223-10" ms, = preewodnosé ciepina Ay = 0158 Wim-K), = liezka Prandtla Pry = 1,57. Na podstawie bifansu ciepla dia wymiennika: 197temperatura wylotowa wody wynasi yea (T Ti oo 64n oor res 2 wogledu na duéa pojemnosé cieplng wody, cczekiwany przyrost tempera- tury wody powinien byé niewielki, stad zaloéono 7,' = 15°C. Pray tej tem- peraturze koficowej wody jej wartosé érednia wynosi ES) ase AED WO age 2 z Dia te temperatury wlasctwosci fizyemne wody wytosza — gestose Py = 999,0 kgm = cieplo wiagcine Ga = 4188 Ki kg -K), ~ Kinematycany wspélczynnik lepkosci Vv, © 1171-10 mips, — preewodnose ciepina A, = 0,586 Wim-K), ~ licaba Prandtla Pra = 8.40. Wykorzystujac w26r (5.4.1) sprawdzono przyjete zalozenie 0 koficowej tem- Peraturze wody uzyskujac wartoSé 14,95°C, ktéra niewiele odbiega od zalo- donej temperauury T,* ‘Wepeterynaik preejoowania cela od strony chlorky metylo + Predkos chlorku metylu A tiny 4:05 So = 0,362 ms py ve(D?= a)” 912-05 (0051-00385) ° + Srednica hydrauliczna (wymiar charakterystyezny) (pea aE (0-0) t(D +d) + Liczba Reynoldsa ly = Dd, = 0,051 -0,038 = 0,013 m ~d, Re, = = 211-10" a 0% an, ruch jest burzliwy, 198 eat cae Rains z 4 2 * Liczba Nusselta, Do obliczest wykorzystano weér kryterialay Michiejewa stuseny dla preeplywa burzliwego w Kanale: Nuy = 0,021 Rett age 642) gézic e, = 1, gdy® Ldy = 210,013 = 154>50. Zaktadajac, Ze tempera- (ura CHC! prey Sciance rary jest zblizona do érednic} temperatury wody (Pra(Tei = 145°C) = 1,708) obliczono liczby Nusselta Nop = 00021-(2,11 rorasme( LPS. =n9 1,708 + wspélezynnik przejmowania cicpla 0.158 = Noy 2 = 71,9-9158 «893.9 wim? NT 8 Cis Winx) ‘Weptlezynk presjmowania cepa od strony wody + Liezba Reynoldsa wd, Reg = “ide. 08-0031 L170 tan, praeplyw jest burzliwy. + Liczba Nuseelta, Do jej obliczenia wykorzystano webr (5.4.2). prayimujge fe = 1 (bo Lid, = 2/0,031 = 65>50) oraz zakladajyc, te temperatura 2,12-10* wody prey dciance rury jest taka sama, jak érednia temperatura ody, tn. Phyy Pry \% : 8 905 Nu, = 0,021 Reg! Pry al = it - Bons (a.a-s0Ky4 gare + Wepdlezynmik prazjmowania ciepla Wepéteaymntk preeakania ciepia Preyjmujae joko powierzchniy odniesienia tg cagSé powiergchni wewnetrane} rury wewneiree}, ktérej powierzehnia zewnetrzaa Kontakiuje sig 20 skroplo- 199Rozwiqzanie Wymiennik ciepla dzictimy na dwic sekeje géma (I) i doing (Il) — ys. $5. Strumieii ciepla wymieniany migdzy metanem a wody obliczamy eddzielnie dla kaidej sek, $H0.75 Ry 55 Sekt Srednia temperatura CH, late sekeji wynost F,- TAN _ 100+ 80 | z 2 Wiastiwosci fixyezne metanu dla tej temperstury zamieszezono w tabl. 5.5. Tablisa ss ake gene metas Whascimoses Symbol | Jednastks Tenvenewes PE) on * Gescose & fein? 0588 0503 ee wncve ee | wile x) | aa 2a ewoteeecpaa [ware | oats aoe Kreme Ty | mie Lae | ao ane i a » | on ane2 Obliczono: 1 + liczbe Reynoldsa 20-40-10 tapaot 23810" twa. preeplyw jest buraliwy; + licebe Nusselta (ze wrora kryterialnego Michiejewa dla preeplywu burzli- wego w mac) By (Ry: = 0,021 -(3,33- 10"*-(0,702)9.{ 9.702), 1 (3,33 10*)*- (0,702) (322 1 = 74,49 Nip = 04021-(Ren)™* Pr, Przy obliezeniu liceby Nustelta preyito, 4. Ud,> $0. tz. e, = 1 oraz zalodono, 2e temperatura écianki wewngtrzne) uty jest rowna érednie} temperaturze wody chlodzace} BAT. 30-25 roy = 525°C dla ktsrej liezba Prandtla (dla metanu) wynosi Pry ~ 0.715; + wspélczynnik preejmowania ciepla x 0.04 a, = Nyy Ze = 74,49 20849 im? 7 Nag gt = 7449-S0 = 83.62 wilm"-K) | * wepsiczynnik przenikania ciepla odniesiony do jednostki powierzchni we: wnetrane} nary wewngtrane} ke {oa/ mie |) -| ene = { 004:In((0.04 +2-0.00290.04) 1 . ( Cee -2-oonye.o4 Fig) > 293 Whe?) pray czym dis stali chromoniklowej prayjeto 4 = 19,08 Wi{m?-K}; * Srednia wéznieg temperatury caynnikéw (praeplyw wspélpradowy) BF, = an, - (190-30) - (80-75) wf 30) 0-75 24,63°C 203BEBE BHRHE REE EE + strumied ciopla wymieniany migdzy CH, a woda przypadajacy na jednost- ke dlugosc} rary Oy = 34,4 BF, = 2-0,06-8293-24,63 = 256.7 W Sein ‘Sredaia temperatura metana w sckeji II wynosi T+" _ 80-53 2 osc z ‘Wiasciwoscl fizyczne CH, dla tej temperatury podane sa w tbl. 5.5. Obticzamy: + ficaby Reynoldsa tun. preeplyw jest burzliwy; + Tiezbe Nusselta (korzystajac ze wrort Michiejewa prey zaloteniach identy- czaych do prayjetych w preypadku sel ont Y* ons Nip = 8021 Real Pal Be yr = 0,021 -(3,708- 104} (0,711) 81,82 preyjmojac Pry = Pryg? + wspélezyanik preejmowaniaciepla 00413 2 82 90813 ~ 34.48 Wm?-K) 1.8 Oo iim? “K} 4 . Ma oe = Nig ft + wopGlceynnik preenikania ciepla odniesiony do jednostki powierzchni we- wagteane} rury wewngtrzne} a {sees cal. oh a, : [meleatocpaminas . = 83,77 Whm?-K} 2-19,08 448 204 + Stednia réinicg temperatur czynnikow (praeplyw proeciwpradowy) Oy = Tag» (82.228)-185-90) . rage taf 80275 ) 35-30 + strumicd ciepla wymieniany migdzy CH, a woda pezypadajgcy na jednost- ke dlugosei nury Qin = Rd ykyATy = 1-0,04-83,77-12,43 = 130,8 When ‘Minimalua dtogase rary wenmgtranej wymiennika Fe) heya Gu" On 7) brstyat On * Con _, 0543-2,42-10"-(100 80) + 0,588 2,35 -10"-(80-55) _ 395 (256,7 + 130.8 * dh, Pal Z 20 Sprawdzenie prayjelych raloteds + wspéteaymnik ¢,:dla (L/2yd, = (3,95/2¥0,04 = 49 wynosi ¢, = 1,002, co powoduje korektg wartosci wspélezynnika prejmowania ciepla dla ka2dej sekeji znaczenie mniejsza niz 1%; + temperatura scianki wewnetrane} rury ‘Dla tych wartosi temperanury liczba Prandila dla CH, wynosi: Pry, = 0.710 Pag = O.714 205zatem wartoéei a, @q powinny byé pomnozone precz; bef co spowoduje zmiang dlugogci mury wewnetrane] wymicunika 0 macznie nig niz 1%. Zadanie 5.6 |W wymicnniku ciepla reaktara jadrowego wordnego pedstawowg komérke stanowi uklad pokazany na rys. 5.6. W rurach plynie woda z obiegu pierwot- nego seaktora 0 temperaturze: na wejéciu Tj = 100°C, a na wyjsciu Ty = 60°C. Rury omywane sq prevciwpradowo preee wode chlodzaca, téra podgrzewa sig od Ty’ = 20°C do Tj = 80°C. Oblicayé dlugosé sekeji e555 15.007 Rys 56 ‘wymicnnika niezbedag do zapewsienia odbion ciepla w ilogci Q = 10 W 1x pojedyncze} komérki. Rury s3 wykonane ze stali nierdzewne) 0 pracwodno- fei cieplne} 2 = 19 Wfim°K) i majq wymiary: srednica wewnetrzna 4, = 8 mm, fcednica zewnetrana d, = 10 mm, 206 Rozwigzanie Diugose sekoji wymiennika ciepta zalezy, pray okresionym strumieniu ciepla preeplywajgcego migdry woda gorgca a zimna, of sredaie} r6anicy tempera- tury caynnikSw oraz wspGtezynnikéw wymiany ciepla od strony wody gorgce| i ziene} Wapdlerynnik przjmawania ciepla of strouy wody gorse Srednia temperatura wody gorace] wynosi +7" _ 100+ 60 , 2 2 ae Wiasciwosci feyeane wody dla tej wartoSel temperatury zamieszczono w zaly- czonej tbl. 56 Tablica 56 ‘Waicwode fzyezne wody “eperaura CL whasnoic fiyane | Symbol | Jeécosia ” 30 © omy ® faint 338 wis ieste wiakine ee Bnke ma 105 Prewadnoit coplen | ay | _ Wiis K) oes ors Kincmayemy wari . o Rowse 7 mi 0386-10 036s 10% Libs Praia ®, = as zai Nastepnie obliczamy: + predkosé wody 10 = = 1 ms £8-107F 971 8-4,195-10°-100 -60) + liczby Reynoldss Mit, 1,220,008 Req = Te» 422-0008 9 674-104 mn” ones-10-¢ 207+ licebg Nusselta (wa6r Michiejewa dla ruchu burzliwego) = 6 Re pp 221 129721 2,165 = 0021-(2,674 rote 2a { i prey ebliczaniu Ficeby Nesslta zalozono, 2e dhugoéé sekcji wymiennika L ' jest na tyle duta, 4e Ld, >50 i wtedy e, » 1; ponadlto previto, 2 tem- Peratura scianki od strony wody T,, jest réwna sredniej arytmetyezne} temperatury wody gorqce) i zimne} BO= 20" 2092 _ 6520 2 i dla tej wartosci temperatury wyznaczono wg tablic [4] dla wody liczbe Pranda Pry = 2,765; + wspslezynnik prazimowania ciepla An _ 97.21-0,615 40,008 ~ s202 Wim?-K} (86.1) Noy Wopétezyanik preejmowania ciepta od strony wody zimne) ‘Temperatura Srednia wody zimnej wynosi 2. BOR | m0 is = 50°C * 2 ze Dia’ tej wartosci temperatury wiasciwosci fizycane wody zostaly podane w bl. 56, Obliezon + predkose wody we : rd? (oa oes oll“) - 10 = 0,276 mis {ons - saat) -988,1 -4,174-10? (80 - 20) * wymiar charakterystycany (Srednicg hydrauliczna) a . the, aie ~ 40015" = 20.0174) _ 9.9186 m a 7001 gdzie O jest czesciq obwodu powierachni prackraju podstawowej komérki reaktora zawierajace) wode zimna, ktéra kootaktuje sig z rarami; + Tice Reynoldsa cy » Ht - 9276-09186 | 9993. 194 < 19 Ya 0,556-10-° tn. przeplyw jest pracjsclowy: + Ticzbe Nusselta; preeplyw zimnej wody w obszarze podstawowe) Komérli reakora traktujemy jako preeplyw wewnatrz preewadu o zastepeze) Sredai- cy hydraulicznej, jest on praejiciowy, a zatem wa6r kryterialny (Michieje- wa) preyimnuje postat is ss inn Pie - ne-asitol 286)" «san ed fn Ry yaaa bly sande rey wea Wye natty Mislgehs Gp Ut xida) mtiens oe ie eee, Sark! of sey Wy Sone ioe ae ese te «scart pjoowasia ela ip 0.688 = Nap 22 = 56, 2 = Nin Zl 5620 ora 1959 WAm?-K) 6.6.2) ‘Wapétezyonik pracikania eiepta In(dtd) 1 nd” de, fa, dalla) a, a Mk day - { L , £.008-1n(0,01/0,008} 0,008 am 2-19 001-1959) = 1732 WAm?-K) 663) Prey obliczaniu wspétczynnika przenikania ciepta jako powierzchni¢ ocniesie- nia przyjto powierzchnig wewnetrang rut. 209Sredaia rétnica temperatury eryanikow an =« (URI -F") _ (100 - 80) - (60-20) in((7, “TMT -T,)) Inj(100 - 80 (60 - 20)] 7 BBS C 1g! Saag 796m = 5.64) (wa,jeOP 0008-1732 2885 Sprawduenlepryhyeh salads + Wepéterynaik e, F - 198 995 » 50 ~ 2, ~ dove czyli zalotenie e, = 1 bylo prawidiowe. + Temperatura scianki rury od strony wody gorace} i zimnej ‘Temperatura scianki nity od strony wody gorace] wynosi KET «gq _ 1732:28,85 Ty 0.688 se] Licoha Prandda Br 0.662 ae - Cieplo wlafciwe spalin (4, tab. 2.3] jest wolnozmieane w funkeji temperatury i dla zalotone} stednie) temperatury spain 7, = 284°C wynosi Gq = 1104 Ki/tkg"K). Temperature wylotowa spalin obliczamy 22 pomocq seo 5.8.0 yg ~ 2LS- LOE (260-39) aggre 1 > 380 19,6-1,104) ” ‘Wiedy Scednia temperatura spalin wynosi (F*7") _ (980+ 148,3) 2 2 264,1°C Inne wlasciwoéei spain dla te temperatury zostaly podane w tabl. 58. Wopétryoni presimowenia cela a stcony spain + Liczba Reynoldsa Wide __14-0.05 1,74-108> 10 v, 4026-10 ten prveplyw jest burctiwy. 218 + Liceba Nusselta. Do jej obliczenia wybieramy wedr kryterialny shuszny dla [przeplywu burzliwego wewnatrz rur (W26r Michiejewa, mp. [4, 5.102]) $82) Fy, Nu, = 0,021-Ref? mi pe Zaktadamy, 2e dlugos rur L w stosunku do ich érednicy wewnetrzne} d, jest na tyle duis, aby 1, = 1. Liceba Prandia dla gaz6w niewiele sie mini z temperatura, Zakladamy zatem, 26 Pry = Pryy (Phy jet liczba Prandila dla spalin pray stednie} temperaurze Scianki" od. strony spain) Liczba Nusselta wynosi zatem uj = 0,021 -(1,74- 10*P* 0,662" + Wepslenynnik prasjmowania ciepla ‘Wepstceyanik preejmowanla cepts of strony powietrza + Liezba Reynoldsa Rep = iH = #9053. . 149-10» 108 "2 28,4-10°% tan, przeply jest burzliwy. + Liczba Nusselta, W celu jej okreslenia dobieramy wesr kryterialny stuszny rzedstawionym [4, tabl. 6.6] a Noy ost nee (5 | . 683) Dia preeptywu prostopadiego do osi rur ey ~ 1 i, podobne jak w praypad- ku spatin, zaktadamy, 26 Pr = Pry Nupg = 0,41 (149-104 0,684" = 1154 rl 219SERRE REE EEE + Wepotczynnik preejmowania ciepta 76,86 Wjlm?-K) Poniewaiitosé rgdéw rur n, w kierunk preeplywu powietra jest niezna- na, prayjmujemy, 2¢ obliczona wartes @, jest rownie shuszna dla calego peceka rar Wspéteryanik praenikanta clea ‘Wespélezynnik przenikania ciepia & obliczarmy za pomoca wzoru A= Aya * Rust Res 684) Przyjmujge jako powierzehnig odniesienin powierzchnig wewnetrzng rury, tan. Ay = nd,L, oraz wykorzystujac definicle opordw preimowania ciepla Ruy Req i oporu preewodzenia ciepls R,, dla écianki walcowe}, otrzymujemy 1 ayrd,L 4, tad id.) | rae 1, = | 1, 0.05-in0,053 1005 388 2-46 76,86 - 0,053, = 263 Whn?-K) 685) Sredniarétnica temperatury ezynikow Stedoia r6énicg temperatury exynnikéw obliczamy za pomoca wzoru BT = egBTy 68.6) adzic BT, jest srednia réanica temperatur dla preeptywu pracciwpradowego czymnikéw AFP), (080 =260) = 1483-30). yo gec jn 380 - 260 a7, “eis 4 opener Po podstawienfu tej wartosci do wz0ru (5.8.6) ottzyrmujemy ‘BT = 0,88-119,1 = 104,8°C Powierzehnia, wymiany {uklad cur + Powierzchnia wymiany ciepla eB -RGnlT! ATP) 196-1106: 10°-(580—148.9) 449 ? ‘KAT KAT 263° 104.8 + Liebe nc = 88 oss (x -0,05"4}-14-0,688 + Diugosé rar ‘+ Minimalne pole preekroju dla preeplywu powietrza vty us = 318 m? pie, 0844-8 Ani = + Liczba rur w rzedzie (ulozonych prostopadie do przeplywu powiewza) Ave 38 . Ljs,-d) 5:59°(1.3-0.053 - 0.053) + Liczba mugdéw rar r6wnoleglych do kierunku preeplywu powietrza 1036. 29 aes 1a” 36 Spramdzenie prvjetych zalates + Wspétezynnik poprawkowy e, we wzorze (3.8.2) 2L . 289 _ 956 > 50 d, 005 1 (4, abl. 6.4). 221+ Liczba Prandtla Pry we wzorze (5.82) ‘Temperatura écianki rury od stony spalin wynosi 1 Hey © Be a . 2641 =45 le 38,8 -0,05 - In{0,053/0,05) 38,8-0,05 2-46 76,86-0,053 Prey tej wartoéei liezba Prandtla réwna jest Pr,, = 0,674, a weedy we wzorze (5.8.2) eas (x) - ge = 0.996 Pry 0,674, = 2641 80,3 zatem przyjete zatozenie powoduje zmiang wanoéci @, 0 mnie nit 0.5%. + Liczba Prandtla Pr, we waorze (5.8.3) ‘Temperatura éciank rury od strony powietrza wynosi Baad, Inid, td) | a VD, ad = 5+ 264.1 = 145 1» 25:86 0,055 -In0,053 0 05) 2-46 222 Pray te} wartoSci liczba Prandila rSwna jest Pry, = 0,681, wrorze (5.8.3) wiedy we Zatem preyjete zalozenie powoduje amiang w wartosei a. 7z¢du 0.1%. + Stedni wspétezynnik przejmowania ciepla @, dla pgezka rur Wepélczynnik przejmowania ciepla od strony powietrza, obliczony za pomoca waoru (5.8.3) dotycay trzeciego i dalszych regdéw mur. Okredlajge ‘wspdlczynnik praenikania ciepla nalezy wykorzystaé Stedniq warts’ a tego wspélezynnika z uwzglednieniem pierwszego i drugiego ragdu ror Zgodnie z tabl. 6.7 w pracy [4] wspétczynnik ten wynosi " Lets 16,86 = 75 Wm?) Roini sig on 0 ckolo 25% of wartosi wezesnie| uzytej prey obliczenin ‘wspotezynaika preeimowania ciepla i prowadei do wartosei & réznigce] sie jedynie 0 1% od wyliezonej za pomoca waoru (5.8.5). Zadanie 5.9 W nagreownicy ogrzewa sig ti = 0,276 ky's powietra od temperatury Ty = $°C do temperatury T; = 22°C (eys. $9). Nagrzewnica wykonana jest W postact pgezka rur miedzianych (2g, = 380 Wilm'K)) ulozoaych po cztery pomstre, 13th: jo00°0 hail 240mm Ryn 593 rury w rzgdzie (Ww ukladzie szeregowym). Rury majg dlugoté L = 350 mm, Srednicy zewnetreng d, = 20 mm i grubose écianki 8 = 1 mm, Wewnguz ich preeplywa wods' o scedniej temperaurze 7, = 80°C 2 predkoscia ve, = 0,7 mys. Na zewnairz rar precplywa powielrte w kierunku,prostops- dtym do csi mur 2 predkoscig wlotowg w, = 4 mjs. Okreslié powierzchnig wymiany ciepla oraz mlezbedng ilosé rur w peck, —e ee Hse rar w Peek Rormigzanie Wapotezynatkprasimowania cepa od stony wos Dia temperatury wody T, = 80°C wyznaczamy na podstawie tabic [4] wlas- ciwosci fizycene wody: Bestoss Pps © 971.8 keha?, — ciepto wlasciwe Ges = 4195 Kike-K}. = preewodnosé cieping Ay = 0675 Wha-K}, — kinematyezny wspétezypnik lepkosei vq ~ 0,365-10°° ms, = licebe Prandtla Pry > 221 [Nastepnie obliczarny: + icebg Reynoldsa mld.-28) _ 9,7-20-2-1)-10 Yn 0365-10 Rey, = 345-10" > 108 tps ein + liczbe Nusselta (wadr Michiejewa dla preeplywa burzliwego w rurach) me see nay = ang ng Ba = 0,021 8,45 1047*-2,21-1-1,09 = 137.4 1,09 [4, 5. 104}, po prey wyrnaczania liczby Nusselta preyjeto. Ze ¢, niewaz Lok 350 a Do ze wapleda ma spotziowany dla vartodé wepGtezynnika.préjmowania Cipla. pravgto poadto, Ze temperatura dank! uy od sony Hoy jest roo Sei) tperatuae wed. ah. Tog 7, 1 Py = Pry + wepSteaynnikpasimowana cpl 3 'n_- rayg.__ 0675 _ 4,-28 20 -2-1)-107 = 19,44 5152,5 Wilm?-K) a ‘Wepétczmnnik pracjmowania ciepa od strony powietraa Dia Sredniej temperatury powietrza Rett! _ +5 no BT. B28 Lise wymuaczamy z tablic [4] wlasciwosei fizyezne powietrza: = BRSt0SE py, = 1,233 yim, — Gieplo wlaseive cy, = 1,005 Klifee-K), = prrewodnosé cieping Ay, = 0.0254 Wim-K), — Kinematyceny wspGlerynnik lepkosei vj, = 14,52-10 mij, ~ ficetee Prandtla Prjp = 0,704. Nastepnie obliczamy: + predkoS¢ powietrza w najwesszym preckroju (migdzy narami) thy 0276 poe eg 4en{e-4)e ” 4-1333-40-20)-107-038 | ™ Maas = + oabe Reynolsa Yenad 8-20-10 jy = Mam | 820-199 = 0p ay %, 14,52-10% + lieabe Nuss (2 Michicjowa dla oplywu peezks rar w ukadzie srere- gowym, (4, s. L07)) 33 Piya) Nu, = 025Re Pf? (we 1 = 023(1,102-104-0,704°" 1-4 = 869 W tym wzorze kryterialnym uwzgledniono, 4 preeptyw powieuza jest Prostopadly do tur (ey = 1), oraz rafozono, Ze Pryy = Pry 20 wagledhi na sly zmienooté tic Prandin temperatura dl powiet + wspéleryanik praovania cepa Ay _ 86,9-0,0254 N = 865 a = Nu d@, 20-107 2 wagledu na nieznang liczbe reedéw mur w peceku preyjeto, w pierwszym prryblizeniu, 2 obliczona wartosé a, otpowiada catemu pgcrkowi rus, = 1104 Wilm?-K} 25‘Wepélceyuaih,preenikanta ciepis ‘Wspétezynnik ten obliczano za pomoca wzoru Beigl * andl 4, d.tnfa,tid, -28)) . ,(d, - 28) They | Gap - 20-107 |, 20107 -Inaoy20 -2-4) 1] $152,520 -2-1)-107 2-380 nag = 107,8 Wim?-K) finns np Bee, Th oe, GRAB) BP ae Sar aH {80 = 22) - (BO= 3) = 4 66,16 in[80 — 233,80 - 5) Wepstezynnik poprawkowy eye * 1, uwzgketniajacy typ wymienika, wy- ‘maczono na posstewie wykrest A. s. 141), wezesnie}obliczajne parametry: B-R | m-s «0; 80-5 28 80-80. Rot ms We wzorach tych prayjglo, de temperatura wody w wymienniky praktyczaie jest niezmicnna. Dla stale} temperatury jednego 2 czynnik6w wspétezynnik egy nie zalezy od rodzaju wymiennika, Powierechnia wyeiany cepa A= O. «MS yalTs — 7), 0,276+1,005 107-2 - kaT kA? 107,8-66,14 + Liceba rar 4 0,56 ne : 066 _ RAL x -20-107-350-10% + Liceba regdéw mur Sprawdzenie prayitych zalade Po obliczenin liczby regdéw rur mozna skorygowaé wartosé wspGtezynnika przejmowania ciepta od strony powietrza: = 2520928104 «035 wha? 0) gdyé wyznaczony weresniej wspélezynnik a, dotycry uzeciego i dalszych regdow rur peceka, Skorygawany wspétezynnik preenikania ciepta (oblicz0- any 2godnie ze wzorer (5.9.1) wynosi k= 1012 Whim?-K) 4 powierzchnia wymiany eiepla i liezba sur odpowiednio A 0 m?, on = 32 Natty sai spramdrié poole alot: ‘+ spadek temperatury wody (z bilansu energii dla wymiennika) nT or,» 8 - tl eC eta TE ont . 4-0,276- 1,005 -10°-@2 - 5) -oare 32-n-(20 ~2-1)-107'-0,7-971,8-4195 amiana temporary wo jst tem nwa: . scianki rury od strony wody_ 0,70-101,2-66,14 ec 32-S152,5-x-(20 ~2- 1}-107-350-10 2SS ESRPERRERREREERE ete esrdetiera (my 2217 221" _ a 994 za) * + temperaturg Scianki rury of strony powietrza 7. kat. sBe a) he a de 0,70-101,2 - 66,14 . 32-103,5-a-20-107-350-107 dia tej temperatury liczha Prandtla dla powietzza wynosi Pry, * 0,692, a czion wystepujacy w rownaniu kryteriainym Zadanie $.10 W shraplacau nalezy skroplié m, = 2.78 kg/s pary nasyconej o cisnieniu Py = 0,005 MPa {temperatura nasycenia Tj = 7? = T= 329°C) - 198. 5.10. Do chtodzenia dostepra jest woda temperaturze #y = 15°C, ktéra proeplywajye prez rurki mosigine o frednicy wewnetrane) d, = 22 mm, vewnelrane} d, = 25 mm z predkoscia w, = 1,$ m/s powinna dprzewaé sig 0 temperatury 7’ = 27°C. Okresié wymagang powiorechnig wymiany ciep- 4a Ciepto skraplania przy cimienin panujgeym w kondensatorze wynosi 1 = 2423.8 Wkg, a preewodnost cieplna mosiadzu 2 = 100 Wilma) a para, Ty » 6 won veda z We = at ssn. 75 ys. 510 ila tej temperatury liczba Prandtla dla wody wynosi Pry, = 2,26, a czlon i ‘Uwaga! Jako pierwsze prayblizenie temperatury scianki od strony pary przy- ja€ temperature 7,, = Z,-1/2A7,, i wlagciwosei fizyczne skroplin wyena- zyé tylko dla tej temperstury. Roxwigzanie Strumief ciepla @ wymicniany migdzy pary a wou w Kondensaiorze wynosi Q = mr = 2,78-2423,8 = 6738 KW (5.101) Dia stedniej temperatury wody chlodzace} réwne} Fete sez 2 2 =2rc wartosci przewodnosci cieplnej Ay. lepk Prandila dia wody wynos: kKinematyezne} vz oraz liczby A, = 0,602 W/mK) ¥_ = 0986-10 mis Pig = 686 Srednia logarytmiczna rbénica temperatur pary i wody jest r6wna 2) , (29-15) 629-29 « ipsy-e (5102) 1n( 229-15) 329-27 ‘Wissciwosei fizyezne skroplin dla temperatury Ty = 7,-4at, = 229-108) - ansec 6.103) traymano 2 tablic wlaseiwosei fizyeenych wody na linii nasycenia (np. [4, 5.459: = gestosé skroplin ; = 996.3 kgm’, = prrewodnosé ciepina 2, = 0,614 Whm-K), = ciepto wtasciwe™ Gu = 4176 Wikg-K), vy, = 0,855-10* mis, Pr, = 5,82. inematyczny wspétezyanik lepkosci — livebe Prandtia m9\Wepstezyanik pracimowania cepla od strony wody ehlodzacej 2, ‘+ Liezba Reynolisa dla przeplywu wody praez rurki mosigzne wynosi wd, 0022. . 3347-10" Re, 15-0022. 2 0986-10 i odpowiada preeplywowi buraliwemu. + Wo6r krytetialny (Michigjewa) dla buraliwego preeplywa wewnatrz prze- wodéw ma postaé [4, 5. 102] 08 poe Pin | ng coming (Ba 6.10.4) Poniewai temperatura Ty dcianki rury od strony wody chlodzaej nie jest mana, prayjeto ja réwna temperature T,, = Ty (Pry = $82) oraz zalozono, Ze rury 54 wystarezajaco dlugie, Gk aby wspétczymnik popraw- kowy (uwzgledniajacy wplyw dlugosci rary L na liczbg Nusseltz Nua) motna bylo preyjaé rowny jednoici. Wartos liezby Nusselta obliczono wg waoru (5.10.4) = 208,6 43.86)" Nay, = 0,021 -(3,347-10")* 6,86 (53) 5,82, a nastepnie wyznaczono wspélezynnik praejmowania ciepla a a, + M24 «5708 wint-x) 6.105) Wopélerynnik presimowania ciepts od strony skraplajge] sig pery «, Do obliczenia wspStezynnika preejmowania ciepta a, wykorzystano w26r eyteriainy (np. [4, 5. 116]) Nu, = 0,72(GaPr Ki? e, (5.10.6) stuseny la skeaplanin blonawego na powierzchni cur poziomych. Wlagciwosei fizyeme, wystepuigce w gym wzoren, okzcdlane +4 dla stednej tempeatury varsiwy skroplin T. Zgodnie 7 zodeniem podanym w testi zadania prayie3 T, = Tay. Wepélezynnik popcawkowy e, uwzelednia wplyw ukladu i iczby reediw Tur n na sredai wspdlczynnik pezeimowania ciepla dla peczka rut. Dia kladuszeregowego rorstaviena rar (3s, 5.106) oer valozone} hezby n= 20 ‘mad rur warose tego wspolcaymika jest wna (op. [4,. 118) 2-15 06 230 gic, jest wspblczynnikiem poprawkowym okreslajacym wplyw § tego ragdu rut ba wyrniang ciepla Po uwzgledaieniu definicfi lice podobitistwa Nusselta Nugy = (04/2, Galifeusza Ga = (gdi}/vj. liczby podobiefstwa K (2wiazang} x procesem skraplania) K = rif¢,(T~4 ~T,]] oraz wprowadzeniu odpowiednich wlasciwo- $i fizycznyeh dla skroplin do’ wzoru (5.10.6), otrzymano po precksztalceniv, nastepujace wyrazenie na wspélczymnik preajmowania ciepla a, 0614 72-06 0,025. (0,855 +10} -4,176-10°-(32,9-T,) 5.10.7) = 0,973-10"-@2,9- 7,7 Wspélczynnik preejmowania ciepla od strony skraplajace] sig pary zalezy od temperaury Geianki T,,. Temperature te moéna wyyenaczyé z nastepujses} rela G.108) TEE Tal ay Qa” aed, otreyinane} pordvnania strumieni ciepinych preeplywajacych migdzy para « powicrachnig Scianki od strony pary on migdzy tq powierzchnia a woda. Po potstawieniu odpowiednich wartosei liczhowych oraz weoru (5.10.7) na vespélezynnik preejmowania ciepia e,. zapisano 2wviqzek (5.108) w nastepu- {aoe} postaci ulatwiajgcejobliezanic temperatury T, metoda iteracyjna: Ings), 1d ppg 100 5708 -0,022, 2.9 7a = 21 +2,09-62,9 - 7," 5.10.9) Zgodnie z tesciq zadania jako pierwsze proyblidenie prayjgio wartosé Ty, > 275°C. Po podstawieniu tej wartosci do prawej strony séwnania (810.9) otrzymano nowa wartos temperatury T,,. Jako Kolejne preyblizeni prryjmowano Srednig arytmetycena z temperatury T,, 2 popreednie} iteracji i otrzymane} 2¢ wzoru (5.109). Juz po kilku jteratjach uzyskano wart temperatury écianki z dokladnoScig do dwéch miejse po preecinku: T= 9KC Wartosé ta pozwolita na obliczenie wspétczynnika praejmowania ciepla 22 pomaca wzoru (5.10.7) ry = 21 +0.973-10*-0,025 + 1 = 6520 Wilm?-K} 231a SEEKER ER EE ‘WepBteeynnik preeikania cepta Wspétezynnik prienikania ciepla proez walcowa Seianke oddziclaigca pare od wody moina, ‘pryjmujac jako powierachnic odniesienia powierzchnig, 2e- wneirang rury, obliczyé za pomoca wor + fal 1 med) | “land, 2k a,rd,| 1 nese) , 1 } . 6520-1 0,025 2-n+100 5708+ x -0,022, = 2714 Wim?-K} = fr 002s Powlerzehnla wymiany cepla Powierachaig wymiany ciepla otrzymano na podstawie wzoru 6738-10 SBE IS = 2297 m* 2714-1081 4-2 at, ‘Sprawdrenie payigtych xa + Wpaleaynnik e, we weorze (5.104), Dlugosé rar skraplacza wynosi AL. 299 eam mind, 20-25-10 azatem 4. Bom >s0 d, 022. cexyli erecaywiteie e, = 1 + Liczba Prandila we Wzorze (5.10.4). Licaba Prandtla Pr, of stony wody zalety od temperatury scianki of strony wody Tyg. Temperature te obli- z000 2 zaleznasei ayrd,(f, Ta) = 0:74.72 ~T,) ‘otrayrmajge Rsk 6520-0,025 “7: Ty = 21 + 9520-0025 . 99.9 - 27,94) = 27,48°C a Tg Tn Ta) = Be Sg paar 029-2754 Liczba Prandila dla wody w tej temperaturze wynosi Pr, = 5,83 i niewie- Je odbiega od preyjete} w obliczeniach wactosci. Ta 22 Zadanle 5.11 W plaszezowo racowym Kondensatorze rurami plynie woda, aw prasstrent migtzyrurowe} kondensyje freon 12. Okreéié temperature wody 18 wejsciu i veysciu z Kondensatora oraz cgnicne freonu, js sre temperatura Scian- ki rur wynosi T, > 21,6°C, stoumies ciepla.preeimowany proce, woke @ = 80,22 KW. Predkos wody w m, = 15 murach doprowadrajaeych wode swynosi w = 1,54 mis, Catkowitaliezbarur réwma jest a, = 120, a ich éred- nica wenngtrzna d,, rewnesrana d, i dlugosé L vynossa odpowicdnio: d= 2mm, d 25 mm, L133 m. Ruy sa usawione w ukladric sceregowym po 12 w regdrie. Opér praewodzcaia ciepla prez Scianke rary naledy pominsé Rozwigzanie Zakladamy, de Srenia temperatura wody w rurach wynosi J, = 10°C. Dla tej ‘wastosc temperstury wyznaczamy z table wlaSciwosci fizycane dla wody: = gestose Ppp = 999.7 kin? = cleplo wlasciwe Gna > 4191 Weg “K). = prewodnosé cieping iy = 0575 Wim), = Kinematyceny wapétezynnik lepkosci —¥jq = 1,306-10* mis, — licobg Prandila Pry = 952. ‘Wispsteeynikprcjmowania depla od strony wodr — Predkosé wody w murach 45 = 154-25. = 019 ms Wt T99 + Licaba Reynoldsa tan. praeplyw jast przzjsciowy. + Liceba Nusselia (w26r kzyterialny Michiejewa dla preeplywu prazjiciowego werurach — np. [4, s. 102)) nin meee (se) Wartosé funkejt Ky(Res) odezytywana z tblic réwna jes 8,55. Dla bag a, 002 20/3520 5 og 55-9,52 egy” 4 59> 50 233,wspélezyonik poprawkowy €, = 1. Liczba Prandtla dla wody pray tempe- raturze Scianki T, = 21,6°C wynosi Pry, ~ 6.75. “+ Wepétczynnik praejmowania ciepta x 9575 a, = Nup 22 2 2454-987 ~ 641.4 When?! aa oon © 4 ” emperstura wikciows {wyiSciowa wody Znajge wspélczynnik przejmowania ciepla a, modemy okseslig, ery prayieta ‘wartoéé érednie| temperatury wody byls prawidtowa: 1-2 6 80220 =e nxd,Le, 120-5 0022-13-64 Nastepnie obliczamy przyrost tempetatury wody Q Q AT, = £ -—_o_ we, x MZ nS MG PG = — 8020s asec +999,7-4191 Temperaury wody na wejiciu i wyjéciu 7 Kondensatora wyenacramy 2 uklady réwnat Tp +ty «2% = 20°C Ty Ty = AF, = 218°C Stad temperatura wejgeiowa wody cowna jest Zj = 891°C, a temperatura vwyjsciowa wody wynosi 7," - 11,09°C. Wopzynik preximowaoia cepa a stony feos Cignienie freonu w kondensatorze okreslone jest, 2e wagledu na proces skra- plania, proce temperatur freonu. W clu jejobliezenin wyenaczamy wezestie} Seapélesyanik prasimowania ciepla od strony freoau. Zakladamy, 2e tempera- tort Reon jst wna 7, = Ty.~ 30°C. Weedy Sredsia temperatura warstoy skroplin wynesi 202218. aserc Dia tej temperatury whadeiwoset fizycane freon podane 5a w tab. $1. Tablica 5 ‘Wasco zene trea 12 “Tempera 7, (°C) Wesciogs Gayeana | Symbol] edna 23 Ba Cig wlaeve je [wee] 0968 a6 rzowedans cio ay wm | 0081 a0 FKineranery wspolczmnk kokotei| vy | mis _| 0196 10 | ois040* epi viany tay aT) | mite | a0 a6 Tenia Pendle = | 308 38 Nastepnie obliezamy: + liezbg Galileusza 2 2 Ga = BE - 281-0029 _ 5.99.107 GL) vi, (04196-10°F += liczbe podobiefisowa preemiany fazowe} K 138 600 Kae eS 5.11.2) Galt, T) ” 963-60 - 216, eu + licebe Nusselta (wz6r Kryterialny dla skraplania blonowego na powierzehni zewnetrene) rur w polodeniu poziomym — np. (4, s. 1161) Nu, = 0,72(Ga Pe KI! = 0,72-(3,99:10°-3,08 17,13)" = 487,7 6.11.3) + wspélezynnik preejmowania ciepla “it = 0.7-487,7- 2980 ~ 992 Wilm?-K) (5.114) 0,025 Wantosei wspdlczynnikéw poprawkowych e, uwzgledniajacych polozenie ragdu ru w peczku wyznaczono dla ukladu szecegowego mur 7 wykresu zamieszezonego przy opisie wzoru kxyterialnego. Catkowita liceba reedéw rr jest rowna, My, 120 2-10 RR 235T,+—@._ 2 216+ 80220 antes 2 6 OMe ere is. nde, 120" m-0,025 -1,3-1082 OUD Obliczona temperatura freoms jest rSéna od zalozone|, Prryjmujemy skaryeo- wang waroS¢ tej temperatury réwny T, ~ 27°C. Seednia temperatura skroplin wyncsi wtedy 243°C. Rownicé dla tej temperuiury wlaéciwosei podano w 2 lczonej tabi. 5.11. Dla temperaury nasycenia 7, = 27°C wspélezynnik precjmowania ciepla «,, obliezoay xgodnic 2¢ weorami (5.11.1-5.1L4), wynosi 1243 Wiim?-K), Temperatura nusycenia freon 7’, blicona wg wzoru (5.11.5) r6wna jest 26,9°C, co uznano za zadowalajqen zgodnose. Dia temperatury nasycenia T, = 27°C cidnionie par freon wynosi P,, = 6.91-10° Pa. ‘Zadanie 5.12 fet W wymienniku ciepla umieszezono w ragdzie pieé rur dvseniy wowing), 238 mm seme Fae 4oa0mm (ys 513). Nowowe rar phnie wole “se O ssn temperteree Ty = OPC. Ruy 9 ongne " prostopadiym strumienient helu o Srednie} temperaturze ara, [2 ” MOC. Oktesi€, jaka jest niezhedoa dugose L ef *"* nur wymicnnika, aby wods uzyskate Q = 5 kW ciepla Srednia predkosé wouly w rurach wynosi w, = 1 m/s. predkoié hela w= 25 mls. Temperature éeianek kon lejnych rurwymiennika prayjgé odpowiednio: OTM Ty = 90°C, Ty HC, Ty = Ty = Tey = 92°C. Spadek temperattry na griboset Sink malety zanie~ Aba€. Okreslié réwnicé srednipreyrost-temperatury wody chlodeaee} AT. i: L = 0505 m, AT, = 0216°C. ‘Zadanie 5.13 Oblicryé powierzchnie wymiany ciepla A i dlugosé L oddzielnych sekej (sezownic) podgreewacza kota pazowego preeenaczonego do poderzewania wouy ilosci mt, = 64 ky's of temperatury Tz = 160°C. do temportury 300°C (rys. 5.13). Woda preeplywa od dolu do géry preez stalowe ritki Ch = 22° WhonK) 0 Sednicy d, = 44 mm. d, mm, ze Stednig 236 predkoicia w, = 0,6 mys. Spaliny (13% CO,, 11% H,0) plyna od gory do dolu przez kanal 20 érednia predkoscig w, = 13 ras. Wydatek masoxry spa- Jin céwny jest va, = 140 kg/s. Temperatura spain na we)éciu ¢o podgreewa- 800°C. Rurki w podgrzewaczu wlozone sq w szachownicg ‘spat. iy % be Rys 513 2 podziatka: w poprack preeplywa spalin s, = 2,ld,, wedlue preeplysvu spain 4; = 2,, Promicniowanie spalin nalezy poring’. Wspékezynnik poprawkowy na érednig rnicg temperatur ezynnik6w prayiaé rGwny egy = 1 Odpowied#: A = 964 m®, L = 70,8 m. Zadanie 5.14 W sskeaplaczu pionowymi rurami, 2 predkoseig w, ~ 45 mis plynie woda chlodzaca. Woda preeplywe przez rury o srednicy wewmngtrme) d_, = 12 mm, grubosci fcianek 8 = 1 mim i dlugosei L = 0,6 m. Rury te na zewnauz comywane #4 par wodna 0 temperanirze nasyeenia 7, = 130°C. Wiadomo, 4 Grednia temperatura zewnetizne} powierzchni rur wyhosi TF, = 90°C. a ze skraplacza wyplywaja skropliny o wydatku masowym rt, = '3 kgis. Okreslic licabe ruc n° niezdgdnych do prawidtowe} pracy wymiennika ciepla w tych warunkach oraz Srednig temperatore wewnelrzne} powierzchni rut Ty. jest przewodnoSé cieplna materishs rur wynosi A = 19,08 Wim K}. Wyznaczyé takge temperature koricowa 7; wody wyplywajace} ze skraplacza, jesli tem peratura wody na wejéciu do skraplacza wynosi Ty, ~ 63,5°C, Ze wrgledu na niewietka grubos¢ cianki rar, przyjac ja jako plaska j zalozyé, 2 para werlna ‘exdaje do wody tytko cieplo parowania Oipowiodd: n = 956, Tz ~ $998°C, Ty = 668°C 237Dodatek PODSTAWOWE WIADOMOSCI I ZALEZNOSCI ‘OPISUJACE PROCESY WYMIANY CIEPLA Ziawiska wymiany ciepla sa typowymi procesami niccGwnowagowymi Gacho- dzqeymi w ukladach, ktGze nie mnajéuja sig w stanie réwmowagt). W wielu przypadkach motna jednak zastosowaé postulat lokalne} réwnowagi termodyna- ticzne} (mimo 2e caly uklad nie znaiduje sig w stanie réxnowagi i powiazad Zjawiska wymiany ciepla z prawami i rOwnaniami termodynamiki Kasyezne [W stanie lokalnejrSwmowagi termedynamicane) kaidemu punktowi danego ciala smoina pezypisaé pojeie temperatury(w sensiefenomenologicznym), Rocwiaza- tie zagadnies: wymiany ciepla (a szczegSlnie zagadnies preewodzenia ciepis) polega najezeScie} na znalezienin pola temperatury, 2 wige okresleniyjej wartos- i w preesirzen | ceasie i na te} podstavie wyznuczenia ilosci wymienianego ciepta miiedzy okreslonymi obszarami roewadanego ukhid ‘Nalezy pamigtaé, 2e 2 puakiu widzenia termodynamiki wymiana ciepla prey skoriezonej 16znicy temperaruny jest procesem nieodwracalnym. Cieplo twyticniane jest wszedzie tam, gdaic wystepuja rSénice temperatury lub jej gradienty. Ten rodzaj wymiany energi (aa spossb ciepla) calbywa sig obsza- row o temperaturce wydsze} do ohszaréw o tempetaturze nits2}. Wymiana ciepla jest nicustalona, gdy pole temperatury jest funkrja wspst- szgdnych preestrzeni (x, y. 2) i czas &: T=fayae on Wymiana ciepta jest ustalona, gdy temperatura jest tylko funkeja wspétrzed- snych przestrzeni ar = fee - D2) Te fey2s ° 2) W wiclu przypadkach zagadnienia wymiany ciepia daja sig sprowadzic do ‘probleméw prostszych: jedno- i dwuwymiarowych, Podstawowe rodzaje wy- miany ciepta to preewodzenie, promieniowanie termiczne a takze konwekeja. 238 lacznie na jeden 2 powydszych sposobiw, jednak 2 roguly moana okresli¢ rmechanizm dominujacy, ktGry decyduje 0 postaci pola temperatur. a wige lake 0 procesic wymiany ciepla, Mechanizmy wymiany ciepla sa bardzo lodone i ich opis teoretyemy w nicktérych praypadkach jest bardzo skompli- kowany. PRZEWODZENIE CIEPEA Preewodzenie ciepla to preenoszenie (Wranspon) energii wewngir2 oérodka rmaterialnego lub 2 jednego osrodka do drugiego pray bezposredaim kontakele osredkOu, miejse 0 temperaturze wy2sze} do miejsc o temperaturze nizszej. przy czym poszrzegslne czastki rozpatrywanego ukladu oie wykazuja wiek- szych zmian polotenia. W sensie makroskopowym przewodzenie ciepla jest opisane prawem Fourira (gestosé strumicnia ciepla @ jest proporejonaina do tgradientu temperatury), KtGre wyrada sig réwnaniem (wektorowo) “AV 3) lub w postaci sktlamej dla kierunku prostopadlego do powierzchni izotermicznc} ar 4 M4) on Symbol V cznoczs wektor zwany operatorem nabla, Ion jest poshodaa temperariry w kieranku prostopadiym (normalnym) do powierzehni izotr- tmicane). Wepctezymnik proporcjonalnosi 2 nosi nazwe preewodnose’ ciepl- rej i charakteryauje dany ofrodek pod wzgledem adolnosci do praewodzenin ciepla. Prawo Fouriera jest uogéInieniem wielu cksperymentsw. W ukladzie jednostek SI preewodnosé cieplna wyrazana jest w W/mK) Wartosei praewodaoéci cieplne} zmicniaja sig w bardzo szerokim zakresie w aaleinoéei od mechaniamy przewodzenia. Dia cist stalych zawarte 54 w granicach 0,025 < 2 < 420 Wym-K); wartosé dolna dotyezy dobrego izolatora cieplnego, géma — srebra. Przewodnosé cieplna cieczy na og6l mies ci sig w granicach od 0,07 do 0,7 Wim-K), a le gazéw i par pray umiarko- wanyeh cifnieniach w granicach od 0,006 do 06 Wim:K). Preewodnosé cieplna jest zaledna od temperatury, np. dla micdzi w temperaturach krioge- ricenych dochodzi do 11000 itm’ K). W wielu preypadkach, dia wigkszoési rmaterislow w waskich przedziatach lemperatury, mozna jg prayjaé 28 tala Dane dotyezace preewodnosei cicplne} wielo materiakiw mozna znalezé w pracach [4, 6, 14, 20], a takte w postact komputerowe) bazy danych ma dyskietkach i CD-ROM-ie w opracowaniach [1, 2.3) 239Rovnania (D.3 1 D.A) sq stuszne dla cial tzotropowych (lan, o wiasciwosciach niczaleznych od kierunku) i praypadku gdy pracwodzenie ciepts jest spowodo- ‘wane tylko gradientem temperatury. Nale*y pamietaé, ie wiele powszechnie stosowanych materiaf6w ma wlasciwosci anizotropowe (zn. zaleéne ott kic- runku), np. drewno, graft, kware krystaliczny. Obecnie coraz. czeéciej st0so- ‘wane sq w technice materialy Komporytowe 6 silnie zxéénicowanych zaleénie od kicrunku wiasciwosciach matcrialowych (w tym cieplnyeh) oraz materialy inteligentne, ktdre zmicniaja swe wlasciwosci zaleznie od warunkow pracy W zagadnieniach nieustalonego preewodzenia ciepla czgsto wygodnie jest ‘wprowadzié wspétczynnik wyrdwmywania temperatury (dyfuzyjnose cieplna) aed M5) ~ sézie 9 = Bestose, ¢ — ciepto whascive. W ukladzie jednostek SI dyfuzyjnosé cieplna wyratona jest w mis. Jej warto- fei amieniaia sig w zakresie 10710 mss, Dane dovyezgee dyfuzyjnofci cieplne} wielu materialéw mozna znaleté w pracach [1, 4], Wielkosé t mozna bliczyé na podstawie znanych warcofei praewodnosei cieplnej, gestsei i cie- pla wlagciwego zgodnic ze wzorem (D:5), Po podstwieniu prawa Fouriera (dla cala izotropowego) do séwnania bilanst enetgit wewnetrme) oirymuje sie tGwnanie praewodzenia ciepla postaci 0,2 = VaR ap 0% Dia stalej preewodnosei cieplnej, po wprowadzeniu dyfuzyjnosci ciepine}, réwnanie to preyjmuje postae a yyip. & = - av T+ 7 z z on \W perypadka bral wevingtrnych éréde cieph réwnanie preewodzenia ciep- ta upraszeaa sig do formy ar =o 8 T @3) Réwnanic (D.8) w stanie ustalonym sprowadza sig do réwnania réiniczko- ‘wego Laplace’a: vrao 9» cencemeiirey cena W cpisic postuzoae sig laplasjanem temperaury, Ktry dla wspdireednych Jarterjaiskich ma posta ver 20, 87, er O19) at a at W cel poprawmego rozwiqeania réwnania ré2niezkowego nalezy okrestié warunki jednozmacznosci cozwigzania, Dia preypadku nieustalonege pracwo- deena ciepta 34 to: — waruoki geometryemne olreslajgce kszalt i wymiary cial, — warunki fizycene okreslajace wlasciwosei fizycane substancji oraz rozklad wevmetranych érédel ciepl, — warunki poczaikowe okreslajgce so2klad temperatur w chwili poccatkowe, = warunki brzegowe okreslajace warunki wymiany ciepla na powierzchni cata Rodzaj warunku breegowego zaleZy od typu ostodka ctaczajacego cozpatrywa- ne cialo staic, od mechanizmu wymiany cicpla w otoczsni oraz od posiadanej przez nas informacjt dotycrace| warunkéw wymiany ciepla na powierzchni zewnelrane} cinla statego, Najczesciej przyjmowane warunki brzegowe to: 8) mana wartosé temperatury na powierzchni ciaa (waranek Dirichleta) Tra 5) - Taltw*) ow aizic wektor 7, okresla potozenie punktu na powierzchni ciata; ) znana wartos gestosci strumienia ciepla na powierzchai cisla (warmek ‘Neumanna) SAVT tye 8) = Oltye 8) 3.12 adie m omacza wektor jednostkowy prostopadty do powierzchni ciala { skierowany na zewnatr; ©) wymiana ciepla na drodze prasimowania ciepla pracz ply stykajacy sig 2 ciatem stalym “AVT (ty Hm = O(N )-T] (0.13) suzic « jest wspdtezynnikicm precjmowania ciepla, 7, — temperatura yma; ) wymiana ciepla migdey dwoma, stykajgcymi sig cialami sly AST Pe PALIT Ry Ye dalle) OS) 2aTew) AvTyrg fom = Tie Tle 2) wis) ‘gdzie: mr wekiorjednosthowy prostopaily do powierchni cal pierwszego {'Mierowany na jego zewnatn, dg ~ Beso! powierzchalowych 26k cpl, Jy. — wspéiczynnik termicznego oporu kontaktowego. W praypudko,t2w.sykuideatnego (hz 0) warunek ten redukuje sie do pesto Tew} = Tew wis) PROMUENIOWANIE TERMICZNE Promieniowanie termiczne jest (0 promicniowanie elektromagnetyczne emito- wave przez. cialo o temperaturze wyésze) od zera bezwelednego. W swe} natarze ptomieniowanie termicene (cieplne) ma identyczny charakter, jak Sviatlo sidzialne, fale radiowe ezy promieniowanie X, a réznice polegaja na 0,8, motna prayjaé emisyjnos rastepeza Seianki réwna [4.7 17, 20) Q (D.29) y= Sett (D0) gee : W preypadku osrodka gazowego, w ktGrym zasadnicza role odgrywa promis niowanie CO, i H,O, prayjamje sig: ty = Feo, * Bey ~ Ae, @31) 32) W zaleznoSciach tych emisyjnosé pary wodne} i dwutlenku wegla wyznacza sig dla dane) temperatary w funkeji loceynu cisnienia i Sredniej drogi promie- nia w oérodka pL [4, 17, 20], wspétezynnik B uwzglednia wplyw cisnienia czastkowego pary wotne} zs Ax, uwzgledia wzajemne pochtanianic w pas- ‘mach promieniowania mieszaniny CO, i H,0 (zalety 04 T, p, 2). Wykresy pozwalajace na okreslenie emisyjnosei CO, 1 1,0 oraz wanosi ‘wspélezynnik6w poprawkowych mozna znaleée w pracach [4, 16, 17, 20}. Pockianianie promieniowania stonccznego przez gazy # tlofone struktury ‘exgiciowo preepuszezalne wymaga 72stosowania zlozonego opisu matematyez- nego, a takze znajomosci szeregu parametrSw materiaiowych. —- Zagadnienia wymiany ciepla przez promisniowanie dla rétnych praypadkéw i Ronfiguracji cia} sq szeroko omswione w pracach monograficznyeh [16, 17, 20). Naledy podkreslié. ze przy obliczeniach proceséw wymiany ciepla przez 246 promieniowanie termiczne bardzo istoine maczenie ma majomosé wlasciwosci powierzchni, a wiec jej emisyjnosci w danych warunkach. Dla wyriany ciepta przez promicniowanie charakterystycme jest, ze moze ona zachodzié micdzy cialami oie stykajgeymi sie, oddzielonymi osrodkiem preenikliwyi dla pro- rieniowania termicenego lub préimi, Ma 10 fundamentalne znaczenie dla dyoia na Ziemi i modliwosi wykoraystania energit sonzczne, KONWEKCYINA WYMIANA CIEPLA Konwekcia dotyezy twansportu ciepla spowodowanego ruchem makroskopo- wych ezeéci plynu, a wige wiage problemy wymiany ciepla 2 problemami seechaniki plynéw. Konwekeja moze wystqpowas w prestrzent ograniczonej (op. w Kanale, zbiorniku) lub w proestrzeni nieograniczone} (prey oplywie aewnetrznyeh powierzchni cial stalych). Jefeli makroskopowy such plymu wynika 2 r6znic gestosei powstalych tylko na skutek wymiany ciepla, to konwekeja okretlana jest jako swobodna (lub neaturala), Jeli ruch plymu jest wyrouszony przez. pompe, wentylator lub ine podobne urzadzenie, to koawekcja jest wymuzona. Wanunek wystepowania Konwekeji swobodne} w plynie znajdujscym sig w polu grawitacyjnym (dla osi 2 skierowane] preeciwnie do wektora przyspieszenia grawitacyjnego g) motna preadstawié w postaci zaletnosei aT, bt 233) eG gdzie symbol B = /(@V/2N), ozmacza wspélezynnik rozszerzalnosei abjgto- sciowej plynu. LLOZONA WYMIANA CIEPLA. PRZEJMOWANIE CIEPLA W praktyce rzadko spotykamy sig z jedaym sposobem wymiany ciepta. Prae~ wodzenie w plynach jest mwiazane z konwekcja, preewodzenie w osrodkach preepuszczainych dla promieniowania termicenego mote byé zwizane z pro- micniowaniem. W wiely preypadkach zlozona wymiana ciepia daje sig jednak sprowadzié do jednego domimujacego mechanizmu wymiany ciepa Do pelnego rozwigzania zagadniei jednoczesnego pracwodzeuia ciepls i kon- wekgji w plysach potrzebne sa rozwatania obejmujace (czy podstawowe row nania bilansowe wiclkosci ckstensy wnych, tn, cigoSei(bilansu masy}, energi inuchu. Réwnania te w postaei wektorowe] mozna zapissé w sposdb nastepujacy: Réwnanie cingloset Bviow =o 39 gdzic w jest wektorem predkosci mTRER EEE Dia plyndw nicscistiwych réwnanie (D.34) reduiwje sig do formy vw =0 (035) Réwnanie ruchu (Naviera-Stokesa). W formic wektorowe} dla stale} gestogci wlasciwe} p i wspdlezynaika lepkosci dynamiczne} ma postaé Dw 2 Dw +90: 0w] = vp ev ws (1.36) PD ofa | Vp uVtwsF {D.36) zie: F ~ sila masowa odniesiona do jednostki cbjetosci, Pp ~cignienie, Rewnaaie bilansa enetsii wewagtrenej dla plynu jednosKladnikowogo moéna aria jako 288) 6 -9.(pum -9-q- pO} «Wy gy 37) aidie 4, okrela wewngtrane ZxGito ciepla. W réwnania yin wprowadzono fonkeje dyssypacyjng Reyleigha ©, (dla plyna newtonowskiego, prey 2al0- zeniu stusznogci zalodenia Stokesa). Czton ten dotyezy rozpraszania energii Kinetyernej (1: Vw = w,) i jest opisany w ubadsie wapdhecdnych kone, ‘ariskich zale?noscig Po zastosowaniu precksztatcenia [17, 20] De = FY y(n) (D.39) De ae Vd) 3 § prayjeciu, tx gestose preewodzonego strumienia ciepla jest okreslona preez prawo Fouriera, oraz zalodeniu statoiei preewodnosci cieplne| (1 = const), sOwnanic bilansu energii wewngtrane} dla plyndw jednoskladnikowych przy)- anuj posta Du _ yyrp, Dp Pee avire y+ (D.40) P boy + ay i W zletnosciach (0.36, D39, 40) pojawila sie pochodna 4esra w ukladsie wspétragdnych karteatskich jet sdefiionssget 3 a vw Sow 2 Jel iocona wymian cepa zahoda w pobia powioracha ois rayon jest pregimawaniom sept. Zvazek minday praca Ciepla wyticnianego miedzy powietzcheia tala sae cee Jmowania cies, w tym preypadku wyrats sie W poste pe oe oo a2 aE, -T dee 7, — temperatera plynu, a 1, temperatura Scianki ees Prey wyminieciepla miedey powierchoa cialasalego a pyaem pontaj coin sig 7 dua predkaicig (naddewiekowa lub poddzwiekowa), sumiast ea Peratury 7, wsawiana jest wr. temperatura adabatyerna scan TE, ane zana 2¢ wspéterynnikiem odzyskiwanie temperatury i Predkoseig optywu, 5% Wepotexynnik presjmowania cicpia jest tankejg, wietu zmiennych,”Zaledy Gi \ spond istotny ot pretkofei i charakiery przephvi plynn (arbulentny coy laminam), od wiascivasei temmofizycenych plynu (lepkose, gestae, lege wlasciwego, preewodnosci ciepine), Kure sq fankcjm temperatuy. Tost on takde zaleény od kszzau roepatrywane) powierzchn, Na wartose snpozyre aika prusjmowania ciepla bardzo sinie wplywaja zmiany_stanu skupica (parowanie, Kondensucja) na powierzchni cial stalego. W ukladzic jednostck SL a Jest wyrazone w Wi(m?-K), W praktyee wartosé wspGleaymnika maze ‘wynosié od kilku (konwekeja swobodna pray povtierzcha Selany w pomicsr.

You might also like

• Prawo Prasowe I Inne - Informacje Dla Dziennikarza

  

  Document8 pages

  Prawo Prasowe I Inne - Informacje Dla Dziennikarza

  Tomasz Oko

  No ratings yet
• Instrukcja Piła Do Cięcia Kamienia CM14E

  

  Document27 pages

  Instrukcja Piła Do Cięcia Kamienia CM14E

  Tomasz Oko

  No ratings yet
• DYREKTYWA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY 2009/28/WE Z Dnia 23 Kwietnia 2009 R.

  

  Document47 pages

  DYREKTYWA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY 2009/28/WE Z Dnia 23 Kwietnia 2009 R.

  Tomasz Oko

  No ratings yet
• • Magazines
  • Podcasts
  • Sheet music
• Podstawy Elektrotechniki Zagadnienia Wybrane

  

  Document77 pages

  Podstawy Elektrotechniki Zagadnienia Wybrane

  b7341265

  0% (1)
• Obliczanie Wspolczynnika Przenikania Ciepla Dla Przegrod W Kontakcie Z Gruntem - Metoda Dokladna

  

  Document6 pages

  Obliczanie Wspolczynnika Przenikania Ciepla Dla Przegrod W Kontakcie Z Gruntem - Metoda Dokladna

  Tomasz Oko

  No ratings yet
• Rozporządzenie W Sprawie Licencji Maszynisty PDF

  

  Document17 pages

  Rozporządzenie W Sprawie Licencji Maszynisty PDF

  Tomasz Oko

  No ratings yet
• Panele Słoneczne W Przyczepie

  

  Document4 pages

  Panele Słoneczne W Przyczepie

  Tomasz Oko

  No ratings yet
• Pytani I Odpowiedzi Egzaminacyjnej

  

  Document24 pages

  Pytani I Odpowiedzi Egzaminacyjnej

  Tomasz Oko

  No ratings yet
• Lista Kontrolna Do Badania Wypadku

  

  Document4 pages

  Lista Kontrolna Do Badania Wypadku

  Tomasz Oko

  No ratings yet
• Ogledziny Miejsca Wypadku

  

  Document2 pages

  Ogledziny Miejsca Wypadku

  Tomasz Oko

  No ratings yet
• Obliczanie Wspolczynnika Przenikania Ciepla Dla Przegrod W Kontakcie Z Gruntem - Metoda Uproszczona

  

  Document6 pages

  Obliczanie Wspolczynnika Przenikania Ciepla Dla Przegrod W Kontakcie Z Gruntem - Metoda Uproszczona

  Tomasz Oko

  No ratings yet
• Raport Z Termowizji

  

  Document3 pages

  Raport Z Termowizji

  Tomasz Oko

  No ratings yet
• Liczby Zespolone Teoria Wzory

  

  Document11 pages

  Liczby Zespolone Teoria Wzory

  Tomasz Oko

  No ratings yet
• Poradnik Użytkownika Komputera

  

  Document26 pages

  Poradnik Użytkownika Komputera

  Tomasz Oko

  No ratings yet
• Obliczanie Wspolczynnika Przenikania Ciepla Dla Przegrod Jednorodnych I Niejednorodnych

  

  Document9 pages

  Obliczanie Wspolczynnika Przenikania Ciepla Dla Przegrod Jednorodnych I Niejednorodnych

  Tomasz Oko

  No ratings yet
• BHP CIOP PL Moduł 1

  

  Document11 pages

  BHP CIOP PL Moduł 1

  Tomasz Oko

  No ratings yet
• Termoregulacja Organizmu Ludzkiego

  

  Document1 page

  Termoregulacja Organizmu Ludzkiego

  Tomasz Oko

  No ratings yet
• Ogrzewanie I Wentylacja W Przemysle I Rolnictwie Tom2

  

  Document105 pages

  Ogrzewanie I Wentylacja W Przemysle I Rolnictwie Tom2

  Tomasz Oko

  No ratings yet
• Materialy Inz

  

  Document80 pages

  Materialy Inz

  Tomasz Oko

  No ratings yet
• Wybrane Zagadnienia Projektowania

  

  Document261 pages

  Wybrane Zagadnienia Projektowania

  Ewa Gworek

  No ratings yet
• Jurlewicz - Skoczylas. .Algebra - Liniowa.1.definicje - Twierdzenia.wzory

  

  Document169 pages

  Jurlewicz - Skoczylas. .Algebra - Liniowa.1.definicje - Twierdzenia.wzory

  Tomasz Oko

  100% (1)
• Ogrzewanie I Wentylacja W Przemysle I Rolnictwie Tom1

  

  Document134 pages

  Ogrzewanie I Wentylacja W Przemysle I Rolnictwie Tom1

  Tomasz Oko

  No ratings yet
• PODSTAWOWE OBOWIĄZKI PRACODAWCY Przepisy

  

  Document11 pages

  PODSTAWOWE OBOWIĄZKI PRACODAWCY Przepisy

  Tomasz Oko

  No ratings yet
• BHP CIOP PL Moduł 1 L3

  

  Document12 pages

  BHP CIOP PL Moduł 1 L3

  Tomasz Oko

  No ratings yet
• Jak Klasyfikować Mieszaniny Chemiczne - Andrzej - Kalski

  

  Document51 pages

  Jak Klasyfikować Mieszaniny Chemiczne - Andrzej - Kalski

  Tomasz Oko

  No ratings yet
• Termodynamika Techniczna

  

  Document543 pages

  Termodynamika Techniczna

  Tomasz Oko

  No ratings yet
• Norma Oswietlenia PN en 12464 1

  

  Document5 pages

  Norma Oswietlenia PN en 12464 1

  Tomasz Oko

  No ratings yet
• Tadeusz Hobler - Ruch Ciepły I Wymienniki

  

  Document811 pages

  Tadeusz Hobler - Ruch Ciepły I Wymienniki

  Tomasz Oko

  100% (7)
• Tablice Matematyczne.

  

  Document0 pages

  Tablice Matematyczne.

  Tomasz Oko

  No ratings yet