3.

PASKI STAN NAPRENIA I ODKSZTACENIA 1

3.
3. PASKI STAN NAPRENIA I ODKSZTACENIA
Analizujc paski stan naprenia posugujemy si skadowymi tensora naprenia w postaci wektora
c=

c
x
, c
y
, t
xy

(3.1)
a dodatnie skadowe uznajemy te! kt"ryc# zwroty s ze skadowymi jak pokazano na rysunku$
Rys. 3.1. Znakowanie skadowych napre
%arto&ci skadowyc# wektora naprenia w stosunku do ukadu o'r"conego o kt o zapisujemy$
c
x
,=c
x
cos
(
o+c
y
sin
(
o+(t
xy
sinocoso (3.()
c
y
,=c
x
sin
(
o+c
y
cos
(
o(t
xy
sin ocos o (3.3)
t
x' y '
=(c
x
c
y
)sin ocos o+t
xy
(cos
(
osin
(
o) (3.))
lu' kr"cej w postaci macierzowej
c' =T
o
c (3.*)
gdzie wektory c' i c opisuj stan naprenia odniesiony odpowiednio do ukadu wsp"rzdnyc#
o'r"conyc# i wyj&ciowyc#.
+acierz trans,ormacji zapisujemy w postaci$
J.Gieczewski, .!ocza", #.!rzysz$o, %.e&'a(), *.Roszak, .+o&ciechowski, J.+o&$kowiak AlmaMater
c
y
c
x
t
xy
t
yx
c
y
c
x
t
xy
t
yx
-
y
3. PASKI STAN NAPRENIA I ODKSZTACENIA 2
T
o
=
|
c
,
s
,
, sc
s
,
c
,
, sc
sc sc c
,
s
,
(3..)
%ygodnie jest przedstawi/ te zaleno&ci wykorzystujc wzory na kty podw"jne. 0trzymamy
w"wczas
c
x
,=
c
x
+c
y
(
+
c
x
c
y
(
cos((o)+t
xy
sin((o)
(3.1)
c
y
,=
c
x
+c
y
(

c
x
c
y
(
cos((o)t
xy
sin((o)
(3.2)
t
x' y '
=
c
x
c
y
(
sin((o)+t
xy
cos((o)
(3.3)
+usz 'y/ oczywi&cie spenione warunki! kt"re nazywamy warunkami niezmienniczo&ci lu' kr"cej
niezmiennikami! kt"re zapiszemy nastpujco$
c
x
+c
y
=c
x '
+c
y '
=cons$. (3.14)
c
x
c
y
t
xy
(
=c
x'
c
y '
t
x' y '
(
=cons$. (3.11)

A'y znale5/ kierunki osi g"wnyc# napre6 i ekstremalne naprenia g"wne naley o'liczy/
ekstremum r"wnania (3.1) wzgldem kta o . 7o zr"niczkowaniu i przyr"wnaniu do zera otrzymamy$
$- ((o
-
)=
(t
xy
c
x
c
y
(3.1()
c
. , ..
=
c
x
+c
y
(
!
.
(
c
x
c
y
(
)
(
+t
xy
(
(3.13)
+aksymalne naprenia &cinajce odniesione s do ukadu wsp"rzdnyc# o'r"conego o kt n/ 4 w
stosunku do ukadu osi g"wnyc#. 8e warto&ci wynosz$
t'
#/
=
.
(
c
x
+c
y
(
)
(
+t
xy
(
(3.1))
9e&li 'dziemy m"wi/ o stanie odksztacenia! 'dziemy posugiwa/ si wektorem opisujcym
skadowe odniesione do ukadu (-4y) w postaci$
J.Gieczewski, .!ocza", #.!rzysz$o, %.e&'a(), *.Roszak, .+o&ciechowski, J.+o&$kowiak AlmaMater
3. PASKI STAN NAPRENIA I ODKSZTACENIA 3
e=

e
x
e
y

xy

(3.1*)
aleno&ci geometryczne nazywane zwizkami :auc#y;ego przy uyciu opisu przemieszcze6 u i <!
odpowiednio w kierunkac# osi - i y! wyraone 'd w postaci$
e
x
=
(
x
e
y
=
0
y

xy
=
(
y
+
0
x
(3.1.)
wizki pomidzy przemieszczeniami a odksztaceniami pokazano na rysunku poniej$
Rys. 3.,. 1rze)ieszczenia i odksz$acenia d"a e"e)en$( paskie-o
% zapisie macierzowym zwizki (3.1.) mona przedstawi/ nastpujco
e=2( (3.11)
gdzie wektor
(=| ( , 0
T
! natomiast macierz = jest operatorem r"niczkowym! kt"ry dla pro'lemu
dwuwymiarowego przyjmuje posta/$
2=
|

x
4
4

y

y

x

(3.12)
% paskim stanie naprenia (paszczyzna -4y) niekt"re skadowe tego stanu s r"wne zeru$
J.Gieczewski, .!ocza", #.!rzysz$o, %.e&'a(), *.Roszak, .+o&ciechowski, J.+o&$kowiak AlmaMater
-!u
y!<
u
y
v
x
u
y
dy
v+
v
y
dy
u+
u
x
dx
v
x
dx
u
v
dx
dy
3. PASKI STAN NAPRENIA I ODKSZTACENIA 4
c
z
=4
t
xz
=4
t
yz
=4
(3.13)
:o pociga r"wnie za so' ,akt! e niekt"re skadowe odksztace6 s r"wne zeru$

xz
=4

yz
=4
(3.(4)
a warto&/ e
z
4
0dpowiednie zaleno&ci przedstawiaj si nastpujco
e
x
=
1
3
(
c
x
+c
y
)
e
y
=
1
3
(
c
y
+c
x
)
(3.(1)

xy
=
1
G
t
xy
=
((1++)
3
t
xy
e
z
=
+
3
(
c
x
++c
y
)
(3.(()
lu' w postaci relacji odwrotnej
c
x
=
3
1+
(
(
e
x
++e
y
)
c
y
=
3
1+
(
(
e
y
++e
x
)
(3.(3)
t
xy
=
3
((1++)

xy
=
3\
1+
(

xy
(3.())
gdzie \=
1 +
(
7owysze zaleno&ci mona zapisa/ macierzowo w postaci
e=4c (3.(*)
J.Gieczewski, .!ocza", #.!rzysz$o, %.e&'a(), *.Roszak, .+o&ciechowski, J.+o&$kowiak AlmaMater
3. PASKI STAN NAPRENIA I ODKSZTACENIA 5
gdzie
4=
1
3
|
1 + 5
+ 1 5
5 5 ,(1++)

(3.(.)
lu' odwrotnie
c=%e (3.(1)
gdzie
%=4
1
=
3
1+
,
|
1 + 5
+ 1 5
5 5 \

(3.(2)
% paskim stanie odksztacenia nastpujce skadowe s r"wne zeru$
e
z
=4

xz
=4

yz
=4
t
xz
=4
t
yz
=4
(3.(3)
natomiast
c
z
4 (3.34)
0dpowiednie zaleno&ci ,izyczne przedstawiaj si nastpujco
e
x
=
1
3
(
c
x
+c
y
+c
z
)
e
y
=
1
3
(
c
y
+c
x
+c
z
)
(3.31)

xy
=
((1++)
3
t
xy
(3.3()
oraz
J.Gieczewski, .!ocza", #.!rzysz$o, %.e&'a(), *.Roszak, .+o&ciechowski, J.+o&$kowiak AlmaMater
3. PASKI STAN NAPRENIA I ODKSZTACENIA 6
e
z
=
1
3
(
+c
x
+c
y
+c
z
)
=4 (3.33)
skd
c
z
=+
(
c
y
+c
x
)
(3.3))
7odstawiajc powyszy rezultat do wzor"w (3.31) i (3.3() otrzymamy ostatecznie
e
x
=
1++
3
|
(1+)c
x
+c
y

(3.3*)
e
y
=
1++
3
|
(1+)c
y
+c
x

(3.3.)

xy
=
((1++)
3
t
xy
(3.31)
lu' odwracajc zaleno&ci$
c
x
=
3
(1++)(1(+)
|
(1+)e
x
+e
y

(3.32)
c
y
=
3
(1++)(1(+)
|
(1+)e
y
+e
x

(3.33)
t
xy
=
3
((1++)

xy
(3.)4)
% zapisie macierzowym zapiszemy$
4=
1++
3
|
1+ + 5
+ 1+ 5
5 5 ,

(3.)1)
oraz
%=4
1
=
3
(1++)(1,+)
|
1+ + 5
+ 1+ 5
5 5
1,+
,

(3.)()
J.Gieczewski, .!ocza", #.!rzysz$o, %.e&'a(), *.Roszak, .+o&ciechowski, J.+o&$kowiak AlmaMater