BEZPATNA GAZETA REGIONU BYDGOSKIEGO| nr 11 | 17 StYCZNIA 2014 | ISSN 2084-9017

FELIETONY str.2

m.dorywalski@goldendorf.pl

Nie mam krwi Wandy na rkach

Agat Kulesz, czoow polsk aktork, rozmawiamy o filmie Ida, Wojciechu Smarzowskim i rolach z najwyszej pki

dla naszych wsi

32 miliardy

Rozbudowa SP w Osielsku odmieni placwk 8

Gmina Osielsko
*** Gmina Dobrcz ***

Rozmawiamy z wjtem o planach gminy na 2014 rok 10

Gmina Dbrowa Chemiska

Spr mieszkaca z wadzami. Kto ma racj? 11

Fot. Adam Zakrzewski

Po mierci matki powicia ycie dla rodzestwa 12

Koronowo

***

Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa rozdysponuje w la- Regina Osiska to dyrektorka 13 tach 2014-2020 ogromne rodki. Na co zostan przeznaczone fundusze na medal europejskie? Czy dopaty bezporednie s waniejsze od modernizacji i Szukaj nas online rozwoju gospodarstw? Andrzej Owczarz, szef ARiMR-u w naszym regionie odpowiada na nasze pytania

*** Solec Kujawski

to czytaj
FELIETON

Poza Bydgoszcz

www.pozabydgoszcz.pl

Pitek, 17 stycznia 2014r.

Droga do nieba
TOMASZ WICAWSKI

Dosiad mnie osio okrakiem

RADOSAW RZESZOTEK

FELIETON

stopka redakcyjna

Nikt nie lubi patrze na nieszcznikw. Z politowaniem obserwujemy uli przechadzajcych si po miecie. Nie obchodzi nas indywidualna historia adnego z nich. Ot, zwyky alkoholik, ktry nie chce bra si do roboty. Ma za swoje.Odwracamy gow, gdy widzimy faceta, ktry wystawia od miesicy nieogolon twarz ze mietnika. To nie jest nasz wiat, to nie s nasze problemy. Czasami tylko rzucimy jak k... gdy ley zim na naszej klatce schodowej, bo przecie bdzie capio strasznie rano.Nie daj Bg zeszcza si jeszcze na schody, po ktrych nasz dzieciak bdzie rano szed do szkoy. Nie wiemy jak zachowa si w sytuacji, kiedy czowiek bez jednej nogi prbuje wej do miejskiego autobusu. Nikt z nas nie ruszy si, eby mu pomc, przytrzyma go swoimi rkami. Cholera wie, co mu si stao. A co, jeeli przeskoczy na nas? Niech wazi szybciej, bo przez

otwarte drzwi wieje, a nie po to pac 1,40 z za bilet, eby w zimnie podrowa. Do puszek jednak dajemy.Raz w roku. Chorym dzieciom trzeba pomc. Wyjmujemy 10 zotych z portfela, eby dosta czerwone serduszko - symbol rozpoznawalny w naszym kraju bardziej od prezydenta. Kady, kto naklei je sobie na kurtk czy paszcz jest dobry. Bez wzgldu na to czy pomaga drugiemu czowiekowi. Nie ma w nas wielkiej wraliwoci. Znieczuli nas wiat, ktry zobaczylimy w ekranach telewizorw. Chcemy trzyma si jak najdalej od miejsc takich jak jadodajnia dla bezdomnych czy przytuek. Oddalibymy i wicej zotwek, eby tylko mc spokojnie odwrci wzrok. Tylko ten cholerny swd.. Pamitajmy zim o bezdomnych i potrzebujcych. Na wsiach tacy te s... Nie wystarczy da pod kocioem na WOP, eby trafi do nieba.

Takiego idiotyzmu po premierze polskiego rzdu trudno byo si spodziewa. Zapowied wprowadzenia obowizku posiadania w samochodzie alkomatu zabrzmiaa jak durny dowcip i tak te raczej przez ludzi mylcych zostaa odebrana. Na oli pomys wpa jednak moe kady, nawet premier. Wystarczy przeprosi i o sprawie mona zapomnie. Na razie jednak na przeprosiny si nie zanosi, a kierowcy zastanawiaj si kiedy liberalny rzd wprowadzi nowe podatki. Zaczynam si czu jak czowiek z piosenki Przemysawa Gintrowskiego, ktrego dosiad osio i ogosi si Jedcem Wolnoci. W cigu ostatnich lat kolejne nakazy, zakazy i kary zmusiy mnie bez trudu do truchtu w rytm porzdku, w ktrym dobrze jest tylko niektrym. Na zacht dostaem kostk cukru czyli szans, aby walczy o coraz

lepsze ycie. Bylebym nis swego Jedca tam, gdzie mi kae. Pomys z alkomatem w kadym samochodzie jest oli, przez co moe i nie zasuguje na powane potraktowanie. Ale jako historyk widz w tym przykadzie o wiele bardziej niebezpieczn tre. Oto premier ogosi, e jedynie kolejny obowizek naoony na obywateli poprawi ich bezpieczestwo. Z daleka mierdzi to Wielkim Bratem, a do tego intelektualnym lenistwem. Nie jestem na tyle ogupiay, by olepn i oguchn. A sowami premiera poczuem si zwyczajnie uraony. Dlaczego z powodu winy nielicznych, konsekwencje maj ponosi niewinni? Trudno szuka tu logiki. Pogodzony z faktem, e musz na grzbiecie dwiga coraz wicej pastwowych obowizkw, odpowiadam premierowi: i Jedca dosi si da.

Redakcja Poza Bydgoszcz Zotoria, ul. 8 marca 28 redakcja@pozabydgoszcz.pl Wydawca Goldendorf Redaktor naczelny Radosaw Rzeszotek goldendorf@goldendorf.pl Sekretarze redakcji Agnieszka Korzeniewska (aga@tylkotorun.pl), Tomasz Wicawski (GSM 535 405 385) Dzia reportau i publicystyki Maciej Koprowicz, Marcin Tokarz, Monika Olender Dzia informacyjny ukasz Piecyk, Jacek Laskowski, Aleksandra Radzikowska, Katarzyna Boruta, Igor Nigmaski Sport Aleksandra Radzikowska, Jarosaw Wicawski Zdjcia Adam Zakrzewski, ukasz Piecyk, Maciej Pagaa REKLAMA Aleksandra Grzegorzewska - Dyrektor Handlowy (512 202 240), Magorzata Kramarz (GSM 607 908 607), Karol Przybylski (GSM 665 169 292) Kinga Baranowska (GSM 796 302 471) reklama@pozabydgoszcz.pl Skad Studio Tylko Toru Druk Express Media Sp. z o.o. ISSN 4008-3456 Redakcja nie odpowiada za tre ogosze. *** Na podstawie art.25 ust. 1 pkt 1b ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych Agencja Public Relations Goldendorf zastrzega, e dalsze rozpowszechnianie materiaw opublikowanych w Tylko Toru jest zabronione bez zgody wydawcy.

Poza Bydgoszcz

www.pozabydgoszcz.pl

Pitek 17 stycznia 2014r.

Obiecanki-cacanki, a gupiemu rado

Obietnic odnonie powstania trasy S-5 byo bez liku. Minister Nowak rczy sowem, e bdzie to projekt priorytetowy dla rzdu. Dzi nie ma ju ministra, a budowa trasy wcale si nie zblia. Zanosi si na to, e droga nie powstanie do 2020 roku. Czemu nasze wojewdztwo nie moe si przebi ze swoimi potrzebami infrastrukturalnymi?

region

Tomasz Wicawski

inister Elbieta Biekowska twierdzi, e trasa jest w rzdowych planach. Problem polega jednak na tym, e wrd 11 najwaniejszych inwestycji drogowych, ktre wskazuje zacznik do programu budowy drg, S-5 nie widnieje. Drogi wyprzedzajce najwaniejsz dla powiatu bydgoskiego ekspreswk bd w kolejnym okresie finansowania unijnego mogy liczy na dotacj. Mieszkacy podbydgoskich gmin nie chc wierzy w zapewnienia kolejnego ministra. Sysz je przy kadej moliwej okazji, a nawet na papierze jest niewiele konkretw. - Pamitam konferencj ministra transportu Sawomira Nowaka z kwietnia ubiegego roku - wspomina Elbieta Zieliska, mieszkanka Osielska. - Zapewnia wtedy w wianuszku swoich wsppracownikw, e droga bdzie wrd projektw kluczowych na lata 2014-2020. W rzeczywistoci zawsze s drogi znacznie waniejsze. Nawet autostrada w naszym wojewdztwie powstawaa w takim tempie, e szkoda gada. Wiary w rzd nie wystpuje Czy Bydgoszcz i ocienne gminy znw zostay pominite przez rzd? Ministerstwo robi dobr min do zej gry. - Ten rok traktujemy jako pocztek kocowych prac nad wykonaniem sieci drg ekspresowych w naszym kraju - zapowiedziaa na niedawnej konferencji prasowej minister Elbieta Biekowska. - S-5 jest wrd naszych priorytetw. Dokumenty mwi jednak co nieco innego. Radni miejscy z Bydgoszczy zwracali si przed witami do ministerstwa o konkrety. Otrzymali odpowied, e w latach 2014-2020 najwiksze znaczenie dla zarzdcw drg maj kryteria braku wysokoprzepustowego poczenia drogowego, natenia ruchu i kontynuacji cigu.

wersja jest ostateczn. Bydgoski pose Platformy Obywatelskiej Pawe Olszewski zapewnia jednak, e droga powstanie w planowanych dotychczas terminie. Przypomnijmy stanowisko Generalnej Dyrekcji Drg Krajowych i Autostrad w tej sprawie. Przetarg na wyonienie projektu i robt ma zosta rozpisany do koca grudnia 2014 roku. Inwestycja miaaby by realizowana w systemie Planuj i buduj, co znacznie przyspieszyoby jej wykonanie. W tej Jak w klasyfikacji projektw do realizacji, ktre przypada by miay na okres kolejnego budetu UE wypada S-5? Odcinek Nowe Marzy-Bydgoszcz plasuje si na pozycji 12-tej (miejsce za najwaniejszymi dla rzdu inwestycjami), a Bydgoszcz-Pozna jest o pi miejsce niej (17. pozycja). Jeeli wic jakiekolwiek prace maj szanse urzeczywistnienia w najbliszych latach, to tylko w przypadku pierwszego odcinka. Radykalnie wypowiada si w tej sprawie prezes Stowarzyszenia Metropolia Bydgoska, Piotr Cyprys. - Zastanawiamy si nad blokad stolicy - mwi Cyprys. - Do tej pory wadze s na nasze apele guche. W skuteczno politykw z regionu ju nikt nie wierzy. Mam nadziej, e wystawimy im odpowiedni ocen w trakcie nastpnych wyborw. Powstanie czy nie powstanie? Samorzdowcy z powiatu bydgoskiego take wykazuj si duym sceptycyzmem. - Uwierz, e ta droga powstanie, jak zobacz drogowcw wylewajcych asfalt - mwi Wojciech Sypniewski, wjt gminy Osielsko. - Od wielu lat rozmawiamy jedynie o planach, propozycjach i prognozach. Trudno uwierzy w to, e obecna

chwili data rozpoczcia robt wyznaczona jest na poow sierpnia 2015 roku. Realizacja inwestycji ma zaj kolejne dwa lata. - Ju teraz politycy otwarcie mwi, e inwestycja powinna by zrealizowana przed 2020 rokiem - mwi mieszkaniec Dobrcza. - Termin bdzie wic znacznie pniejszy. Obiecanki-cacanki, a komu rado, to ju wszyscy wiemy. Bydgoszcz zginie bez tej trasy, bo zakorkuje si jeszcze bardziej ni ma to miejsce obecnie. Wybory parlamentarne zaplanowane s na 2015 rok. Do tego czasu usyszmy jeszcze wiele obietnic od politykw. Budowlacw na S-5 przed wyborami nie bdzie. Po wyborach temat najprawdopodobniej ucichnie.

Dysponuj miliardami euro

Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa jest jedn z najwaniejszych instytucji w pastwie. Urzdy Marszakowskie maj w wojewdztwach mniejsze znaczenie. W latach 2014-2020 polska wie otrzyma jeszcze wiksze rodki ni w poprzednim okresie programowania. Na co pjd?

region

Poza Bydgoszcz

www.pozabydgoszcz.pl

Pitek, 17 stycznia 2014 r.

Tomasz Wicawski

Wicej dopat, mniej rodkw na rozwj

O rodkach przypadajcych wsi z Unii Europejskiej w latach 2014-2020, efektach wdraania projektw europejskich w poprzednich latach, wiadomoci mieszkacw maych miejscowoci i roli ARiMR, z Andrzejem Owczarzem, dyrektorem kujawsko-pomorskiego oddziau regionalnego ARiMR, rozmawia Tomasz Wicawski
Czy ju wiadomo, jakie rodki trafi na polsk wie w nowej perspektywie finansowania unijnego na lata 2014-2020? Dostaniemy ich wicej czy mniej w stosunku do okresu 2007-2013? Na co zostan przeznaczone miliardy euro? Jest jeszcze za wczenie, eby mwi o konkretach. Znamy jedynie zarysy nowego okresu rozliczeniowego. Dopiero w grudniu zostay wydane pierwsze rozporzdzenia, ktre maj charakter ramowy. Na ich podstawie Komisja Europejska wyda rozporzdzenia wykonawcze. Wtedy po stronie administracji naszego kraju bdzie przygotowanie dokumentw, ktre okrel pul rodkw na dane dziaania. Kiedy moemy si spodziewa konkretw? Kady miesic przynosi bdzie nowe informacje. Wiedz szczegow i ostateczn moemy mie jednak dopiero jesieni, a nawet pod koniec 2014 roku. Dane liczbowe odnonie rodkw na dopaty bezporednie i restrukturyzacj rolnictwa s jednak wstpnie znane? Tak. Dysponujemy tak wiedz, chocia jeszcze raz musz podkreli, e nie jest ona ostateczna. rodkw w ramach wsplnej polityki rolnej, ktre przypadn Polsce w nowym okresie finansowania, ma by wicej ni w poprzednim. Zmienia si jednak charakter tej pomocy i podzia pienidzy pomidzy dwa filary. Nastpuje przesunicie w kierunku zwikszenia puli rodkw przypadajcych na patnoci bezporednie, a zmniejszenia tych, ktre przypisane s na rozwj i modernizacj. Mwmy o liczbach. W latach 2007-2013 rodkw finansowych, ktre przyznano naszemu pastwu w ramach polityki rolnej, byo 28,6 miliarda euro. Na patnoci bezporednie przypadao nieco ponad 15 miliardw euro. Teraz bdzie to kwota 21,1 miliarda. rodki na rozwj spadn z poziomu 13,6 miliarda euro do poziomu ok. 11 miliardw euro. Wie nie bdzie si tak szybko rozwijaa? Suma rodkw wyniesie ponad 32 miliardy euro. Nie mona powiedzie, e to maa kwota. Dyskusyjne jest to, dlaczego zmniejszaj si proporcjonalnie rodki na rozwj obszarw wiejskich. Bdzie jednak moliwo uzupenienia powstaych brakw z Funduszu Spjnoci. W ubiegym tygodniu minister rolnictwa poda informacj, e kwota rodkw, ktre maj by przesunite midzy tymi filarami (z Funduszu Spjnoci na drugi filar) bdzie wynosia 5,2 miliardw euro. Pienidze te maj trafi do samorzdw i maj by rozdysponowane przez Urzdy Marszakowskie. Te jednostki, poza ARiMR, s instytucjami wdraajcymi rodki w ramach Programu Rozwoju Obszawiele dziaa, korzystaj z pomocy unijnej w ogromnej skali. Mielimy w latach 20072013 znacznie wicej wnioskw ni rodkw. Charakterystyczne jest rwnie to, e wzrastaa liczba zoonych dokumentw wraz ze zblianiem si koca okresu rozliczeniowego. Oczywiste jest jednak to, e szans na uzyskanie funduszy na modernizacj gospodarstw mieli wiksz ci, ktrzy zdecydowali si na to wczeniej. Jakie s rnice w specyfice powiatw toruskiego i bydgoskiego, ktre pastwu podlegaj? Mona mwi o rnych potrzebach wsi w tych jednostkach samorzdowych? Z naszego punktu widzenia znaczcych rnic nie wida. Kade gospodarstwo ma tak sam szans na uzyskanie rodkw. S pewne punkty rankingowe, jak np. stopa bezrobocia na danym terenie, ktre mog wpywa na status danego wniosku, ale nie s one w odniesieniu do tych powiatw kluczowe. Z pomocy w poprzednim okresie programowania skorzystao w powiecie toruskim ok. 4600 gospodarstw, a w bydgoskim ok. 3900. Nie jest to dua rnica. A jakimi rodkami dysponowa cznie kujawsko-pomorski oddzia ARiMR w latach 2007-2013? czna pula rodkw wdraanych przez ARiMR i samorzd wyniosa 3,2 miliarda euro.

oapa si we wszystkich przepisach i zestawieniach, ktre okrelaj funkcjonowanie ARiMR, jest niezwykle ciko. A dziw, e rolnicy wiedz, jak siga po rodki przysugujce im z unijnej puli. Jeeli jednak chcesz rozwija swoje gospodarstwo, musisz wiedzie, jak dziaa instytucja zarzdzajca astronomicznymi kwotami pienidzy. Nie do koca wiadomo jeszcze, jak bdzie wygldaa nowa perspektywa finansowania unijnego. Kraje zrzeszone w ramach Unii Europejskiej dopiero niedawno dogaday si, kto i ile dooy do wsplnego interesu. Coraz trudniej o kompromis i czsto syszymy gosy, e okres do 2020 jest ostatnim, w ktrym na polsk wie i modernizacj naszego pastwa trafi tak due pienidze. - Czekamy na szczegowe wytyczne, co nie oznacza, e w tym czasie nic nie robimy - mwi Andrzej Owczarz, dyrektor kujawsko-pomorskiego oddziau Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. - Sztab ludzi pracuje nad tym, eby osoby, ktrym przyznano ju dota-

Rolnicy przeznaczaj gros rodkw z Unii Europejskiej na zakup sprztu rolniczego.

cje ze rodkw europejskich otrzymay swoje pienidze. Okres rozliczeniowy 2007-2013 si zakoczy, ale nie oznacza to, e wszystkie programy s ju rozliczone i sfinalizowane. Dyrektor kujawsko-pomorskiego oddziau opowiada nam o nowym budecie Unii Europejskiej w wywiadzie. Warto jednak zada sobie pytanie, czym jest ARiMR. Instytucja ta powstaa w 1994 r. w celu wspierania rozwoju rolnictwa i

Fot. Adam Zakrzewski

obszarw wiejskich. Zostaa wyznaczona przez Rzd RP do penienia roli akredytowanej agencji patniczej. Zajmuje si wdraaniem instrumentw wspfinansowanych z budetu Unii Europejskiej oraz udziela pomocy ze rodkw krajowych. Agencja, jako wykonawca polityki rolnej, cile wsppracuje z Ministerstwem Rolnictwa i Rozwoju Wsi. W latach 2007-2013 w wojewdztwie kujawsko-pomorskim czna pula rod-

kw, ktre trafiy na wie wyniosa ok. 3,2 miliarda euro. W kolejnym budecie funduszy ma by jeszcze wicej. Problemem staje si to, e ograniczane s rodki na drugi filar Wsplnej Polityki Rolnej, czyli rozwj. - Obawiam si, e zrodzi mi si konkurencja leniwych rolnikw - mwi gospodarz z gminy Dbrowa Chemiska. - Dawanie ludziom rodkw, tylko dlatego, e maj ziemi, jest marnotrawstwem. Powinno wspiera si przedsibiorczo i ch rozwoju wasnych dziaalnoci. Wida jednak, niekoniecznie silne, due i dobrze prosperujce polskie gospodarstwa s wszystkim na rk. Oddzia kujawsko-pomorski ARiMR plasuje si na wysokich miejscach w rankingach oglnopolskich. W latach 20072013 zaj trzecie miejsce pod wzgldem funduszy, jakimi dysponowa w ramach Programu Rozwoju Obszarw Wiejskich. czna kwota wsparcia wyniosa 2,3 miliarda zotych. W ramach programw realizowanych w latach 2002-2012 rodki przeznaczone na modernizacj wsi wyniosy ponad 11 miliardw zotych. - Doradcy pracujcy w naszej instytucji staraj si moliwie uatwi rolnikom pozyskiwanie rodkw na rozwj

gospodarstw - mwi Andrzej Owczarz. - wiadomo, w zakresie moliwoci pozyskiwania dotacji ronie z roku na rok. W powiecie bydgoskim, pomimo powszechnego przekonania o tym, e nie jest to teren rolniczy, dziaa wiele prnie rozwijajcych si gospodarstw. Tysice rolnikw zakupio dziki rodkom rozdysponowywanym przez ARiMR sprzt umoliwiajcy wiksz mechanizacj pracy w gospodarstwach - cigniki, kombajny, opryskiwacze czy traki tamowe. W kujawsko-pomorskim oddziale ARiMR zatrudnionych jest 235 osb w komrkach oddziau regionalnego oraz 381 w 19 biurach powiatowych. W 2010 r. oglna powierzchnia gruntw znajdujcych si w zasobach gospodarstw rolnych woj. kujawsko-pomorskiego wynosia 1270 tys. hektarw. Area uytkw rolnych obejmowa 1085 tys. ha. Powierzchnia sadw wynosia 10 tys. ha a powierzchnia trwaych uytkw zielonych 142 tys. ha. Dlatego tak wane jest, jakie rodki i na co rafi na wie w kolejnych latach. O to pytamy w poniszym wywiadzie osob najlepiej zorientowan w temacie.

Andrzej Owczarz uspokaja rolnikw: dopaty bd na tym samym poziomie, co w 2013 roku.
rw Wiejskich. Co w takim razie z dopatami unijnymi? Wiele maych i rednich gospodarstw dziki nim istnieje. Ju wczeniej zostao ustalone, e w 2014 roku bd one na takim samym poziomie, co w 2013. Wnioski przyjmowa bdziemy wic w normalnym trybie. Nie ma wic absolutnie powodw do obaw.

Fot. Maciej Pagaa

Czy po kilku latach wdraania rodkw unijnych mona mwi o zmianie wiadomoci rolnikw w zakresie moliwoci uzyskiwania pomocy ze rodkw zewntrznych? Oczywicie. Wida to w statystykach. Wiedza na temat instrumentw finansowania wsplnej polityki rolnej jest co raz wiksza. Nie tylko dopaty do gruntw i upraw ciesz si popularnoci. rednie gospodarstwa, do ktrych skierowanych jest

Poza Bydgoszcz

www.pozabydgoszcz.pl

Pitek, 17 stycznia 2014 r.

Dworzec czterech dusz

Marcin Tokarz

region

Pili, jak zawsze po pracy. Zaczli oprnieniem litrowej flaszki i na tym zakoczyli. Tylko nie Arek. Za pazuch mia jeszcze raz tyle. Po wyjciu ze wiecia nie by sob. pieszy si na tamten wiat...
tych, ktre nie wychodz poza mury domu. By mody. Mia przed sob cae ycie. Jednak myl o jego dalszym cigu, 23-letniego Marcina Z. przeraaa jeszcze bardziej, ni dotychczasowe kopoty rodzinne. Postanowi uwolni si od nich obarczajc swoj mierci czowieka, ktry wsta do pracy spodziewajc si kolejnego nudnego dnia. Zderzenie wielotonowej lokomotywy z kruchym ciaem nieszcznika nie wywoao adnych wstrzsw. Poza tym w sercu maszynisty. - Z alu rzuci si pod pdzcy pocig wyjedajcy z Dbrowy Chemiskiej - mwi Eugeniusz, staruszek, ktry w caym swoim 78-letnim yciu sysza o niejednym samobjcy. - Osieroci dwoje dzieciakw. on zostawi w domu w Janowie. Nic z niego nie zostao. Grabiami musieli zeskroba go z torw... Legendy o dworcu mierci w Dbrowie Chemiskiej okazuj si prawd. Jej mieszkacy staraj si wyprze je z pamici, jednak kolejne przypadki odebrania sobie ycia pozostawiy permanentne wspomnienia. - Tu kry jakie fatum - przebkuje Jan, ktry od urodzenia mieszka w ssiedztwie dworca. - A strach o tym mwi. Panujca tu cisza jest zarazem zbawieniem, jak i przeklestwem... Obecni lokatorzy budynku dworca nie chc wierzy w dramaty z przeszoci. Oszukuj samych siebie, e nic si nie stao. Niedowiarkw przekonayby by moe znicze zapalone w intencji zmarych, ale nie ma po nich ladu. Rodziny wolay zapomnie. Kanciapa Mirka stanowia miejsce regularnych popijaw przed i po pracy. Arek B., w wieciu, by przypadkiem trudnym. Tak na prawd nie wierzono tam w jego zmian. ywotem alkoholika zatruwa ycie swoje i ony. Wdk zapija smutki i zaciera pami. Ale tamtej nocy przestao mu to wystarczy. Opuci swych kompanw od kielicha. W samotnoci wla w siebie dawk alkoholu dla wikszoci ludzi odcinajc kontakt z rzeczywistoci. Jemu jednak si starczyo na tyle, by zaple sobie na szyi ptle z drutu od kabla radiowego, zawiesi go na klamce od zewntrznej strony drzwi do mieszkania i zapomnie na wieki. Na kablu od radia - Nastpnego dnia mielim i razem do roboty - tumaczy Mirosaw i zaczyna pokazywa nam, w jakim stanie zasta swojego koleg. - Jak go tak zobaczyem, siedzia z podkurczonymi nogami. Cay siny. Wali alkoholem. Po tym dodatkowym litrze musia mie ze trzy promile...Ja bym si wykrci po takiej iloci, ale ciao Arka byo nie do wymczenia. Umys, nie, bo duchowo dawno ju nie y. Przy tej mierci musia si postara. Bo jak inaczej powiesi si na wysokoci klamki...? A tak to tu przy dworcu zazwyczaj cicho jest...i nic si nie dzieje. Chocia wczoraj, gdy wracaem z kanciapy, wydawao mi si, e widziaem, jak kto wiesza lin na balkonie nad poczekalni. Ale dzi o adnym trupie nie syszaem. Moe odpuci, albo dopiero si przymierza...

ak jeden m, wszyscy zostawili ony... Nastpnego dnia nie mieli nic do powiedzenia. Wszyscy ukryci byli w plastikowych ciemnociach. Bez szansy na zmian decyzji. Nie potrafili dwiga ciaru wasnego losu, wic wybrali mier. Bez namaszczenia i pogrzebu. Bo sami j sobie zadali. Na miejsce ostatniego tchnienia wybrali teren dworca kolejowego w Dbrowie Chemiskiej. Jest tu cicho i spokojnie...Idealnie, by nikt nie przeszkodzi im w odejciu. Przyszed na poczekalni dworca w Dbrowie Chemiskiej. Jedyny baga, jaki mia ze sob, zawiera przykre dowiadczenia. Nad biletem dugo si nie zastanawia. Wybra ten w jedn stron...Sznur zawiesi na kracie jednego z okien starego budynku. Jego mury pokryte byy wyznaniami, na ktre on nie widzia sensu si zdobywa. Anka, nie opuszczaj mnie, Kasia, jak moga mi to zrobi?, Duej nie dam rady.... Stan na parapecie i wykona krok naprzd...Wraz z zaciniciem si ptli na jego szyi, wszelkie problemy, jakby nigdy nie istniay. - Wisia w dziwny sposb, oparty czubkami butw na parapecie - wspomina Mirosaw lokalny pijaczyna, ktry idc na pit do pracy w kolei, natkn si na ciao Zbigniewa S. - Oczy mia otwarte. Wydawao mi si, e wyszy na wierzch. Ale ta pozycja, w jakiej dynda...jakby klcza i modli si do Boga o wybaczenie... Odcity sznur jeszcze przez kilka tygo-

Na terenie dworca kolejowego w Dbrowie Chemiskiej samobjstwo popeniy cztery osoby.

dni wisia na kracie. Nikt nie mia ochoty go zdj. Czekajcym na pocig kaza przemyle cel ich podry... Zatrzyma si i czeka Daniel od duszego czasu szuka rozwizania swoich problemw z on. W kocu znalaz je na przejedzie kolejowym tu obok dworca w Dbrowie Chemiskiej. Zacign hamulec rczny, a gow przyoy do szyby, by ju nigdy si nie obudzi. Rozwizanie problemw wanie mijao stacj. Maszynista rozpocz bezcelowe hamowanie. Nagle poczuam szarpnicie i szczk

Fot. Adam Zakrzewski

zgniatanej blachy - opowiada Grayna, ktra jechaa pocigiem biorcym udzia w miertelnym wypadku. - Po duszym postoju maszynista kaza pasaerom opuci wagony. Zobaczylimy zmiadony samochd, a w nim...resztki ciaa mczyzny. Mieszkaniec Janowa na mier czeka cierpliwie. Ireneusz J. chcia poczu bl zdolny go zabi i przymi ten, z ktrym nie potrafi sobie poradzi. Jego ona nie tak wyobraaa sobie ich wzajemne poycie... Zeskrobywali go grabiami Dusi w sobie tajemnic nalec do

m.tokarz@pozabydgoszcz.pl

Nie mam krwi Wandy na rkach

Jest obecnie najlepsz polsk aktork. Wykreowane przez ni role krytycy z caego wiata raz po raz okrelaj mianem wybitnych, genialnych lub poruszajcych. Z Agat Kulesz, o filmie Ida, Wojciechu Smarzowskim i rolach z najwyszej pki, rozmawiaj Iwona Muszytowska-Rzeszotek i Bogumia Wresio
Do rl szukasz inspiracji, co przy Wandzie byo najbardziej pomocne.? Staraam si przeledzi losy kobiet, ktre zajmoway si tym, czym Wanda. Szukaam ostrych pa prokurator pochodzenia ydowskiego. Takie osoby znalazam. Ale o ich yciu osobistym niewiele. A to mnie najbardziej interesowao. Szukaam ladw czowieka. A w Internecie najczciej trafiaam na zjadliwe komentarze, ktre opowiaday o ich zbrodniach. Potem przeczytaam ksik Kobiety wadzy PRL-u. Pawe Pawlikowski opowiadaa mi o pani Helenie Woliskiej Brus, ktr pozna, ona bya inspiracj do tego filmu. Ale nie mog powiedzie, e moja Wanda to ona. Szukaam tropw. Wiedziaam jaka Wanda powinna by. Chciaam, aby bya charyzmatyczna i byskotliwa, mimo krwi na rkach. Aby widz j polubi. Co byo dosy trudne. Bo Wanda jest troch potworem. Oczywicie poznajemy motywacje i powody dla ktrych tak si stao. Jako aktorka jednak jej nie broni. S tacy ludzie, u ktrych zo bardziej si uaktywnia. I Wanda jest wanie osob, u ktrej zo znajduje szybko ujcie. Gdybym miaa j oceni, to nie mogabym powiedzie , e Wanda jest dobrym czowiekiem. Bo jako Agata Kulesza, nie rozumiem jej wyborw, chociaby porzucenia dziecka dla idei. I nie mog znale dla takiego czynu usprawiedliwienia. Musz jednak zaakceptowa, e ona taka bya. W co wierzya, i to byo dla niej najwaniejsze. Dla mnie nie. Pomimo tego chciaam, aby Wandzia bya pazerna na ycie, aby w tej jej determinacji wyczuwao si rozpacz. Wyczuwa si take jej wielk sabo do siostrzenicy. Kiedy w yciu Wandy pojawia si Ida, ona wie, e to jest pocztek z kilku fajnych pomysw, na przykad, e mam czarne oczy w filmie. Upieraam si przy tym. Dawid Ogrodnik mwi, e na pstryk wchodzisz w rol na planie i na pstryk z niej wyskakujesz. To mie. Ale myl, e to jest kwestia pracy z dobrym reyserem, bo ma si odwag grania. Bardzo lubi robi filmy na wyjedzie. Jestem odcignita od domu, nie mam obowizkw, w hotelu mam posprztane, wszystko przygotowane. Mog si skoncentrowa na jednym, na roli. Mog siedzie przy tekcie, patrze co mi jest potrzebne do zbudowania czowieka, w ktr stron pj Przy Pawle Pawlikowskim mona czu si bezpiecznie. Namawia nas do bardzo maego i oszczdnego grania. Ten minimalizm mia wzbudza wiele emocji. Ja lubi tak gra. A wchodzenie na pstryk? S takie role kiedy czowiek wie, e s dla niego. I wtedy swobodnie si porusza. I tak miaam z Wand. Miaa szczcie do reyserw. Za chwil zobaczymy Ci ponownie u Wojtka Smarzowskiego w filmie Pod mocnym Anioem. Na plan pojecha na cztery sowa. Ale dla Wojtka zagraabym pani z pieskiem w bramie, ktrej nie wida. (miech) Miaam wielkie szczcie do reyserw z pierwszej pki. Ale Ty take jeste z najwyszej pki. Ja si cigle wdrapuj. Teraz musz na moment si schowa midzy ksikami i przespa. A pniej zobaczymy Jak ja si bd tak wdrapywa, to mog spa, a ja chc gra dalej.

wywiad

Poza Bydgoszcz

www.pozabydgoszcz.pl

Pitek, 17 stycznia 2014 r.

koca. Tak naprawd czekaa na ten moment. Wiedziaa, e ta konfrontacja nastpi. W yciu stracia wszystko, pod koniec ycia zyskaa to, e pokochaa Id. Moe dlatego moga to wszystko zakoczy. Pokochaa Id, tak jak nikogo wczeniej. W kinie szukasz opowieci o czowieku. Co znalaza w tym obrazie dla siebie? Staram si aby opowiedzie o wiarygodnym czowieku, aby widz uwierzy, e kto taki istnia. To take moja praca i moje zadanie. Zawsze skupiam si na konkretnym problemie, ktry jest punktem wyjcia. Przy Wandzie byy to pojcia dobra i za. Jak to zo wychodzi z ludzi w ekstremalnych warunkach, jak ono si uaktywnia. Nie uwaam aby Wanda szukaa odwetu i zemsty. Gdyby chciaa si zemci za

swoj rodzin, zaatwiaby to duo wczeniej i duo szybciej. Bya przecie u wadzy i moga wszystko. Wanda baa si o sam siebie, e bdzie musiaa skonfrontowa si z tym co zrobia, co jest bardzo trudne. Jej zo i to jak zakoczy t wdrwk? To byo dla mnie najbardziej inspirujce. Jak powstaa najmocniejsza scena w filmie? Chyba dugo ju w polskim kinie nikt nie popeni samobjstwa skaczc przez okno. Nad t scen zastanawialimy si bardzo dugo. Pawe wiedzia, e Wanda si na parapecie nie zatrzymuje, nie ma chwili zawahania. Dlatego ona przez okno nie wyskakuje, a wychodzi. Gdyby chciaa skoczy musiaby na chwil zczy nogi, i si zatrzyma. Ona nie moe tego zrobi. Najduej rozmawialimy o preludium. O tym co dzieje

si przed samobjstwem. Kiedy decyzja w niej dojrzewa. Jest refleksja w wannie, jest powrt do dziecistwa kiedy je chleb z cukrem, jest muzyka ktr kochaa i zamiana szlafroka na paszcz. Pawe wymyli to genialnie. Wanda wychodzi z tego wiata. Czy Wanda jest jeszcze w tobie? Wiele powicia jej uwagi i pracy. Nie, Wanda nie. Do tej pory najtrudniejsza bya Ra, i to ona jest moim klejnocikiem, co co ukochaam. Do dzisiaj nie mog oglda tego filmu. Ra jest cay czas blisko ze mn. Cieszy mnie, e Wanda jest poza mn. Zagraam j bardzo wiadomie. By moe jest to kwestia dojrzaoci aktorskiej. Skoczyam film, nie musiaam odreagowywa, nie budziam si w rodku nocy i nie patrzyam, czy mam krew na rkach. Ale ciesz si

Licencja na pisanie
Micha Ciechowski

Poza Bydgoszcz

www.pozabydgoszcz.pl

Pitek, 17 stycznia 2014r.

Gmina Biae Bota

Ostatni kropk w Eurochaosie postawia ponad trzy lata temu. Schowaa do szuflady mapki, wykresy i piro. Odoya wiat fantasy, by powrci do spraw przyziemnych. Dwa ycia poczyy si, gdy powiedziano jej, e Eurochaos zdoby II nagrod w konkursie literackim wietlne Piro
yo talent pisarki. Moje postacie s surrealistyczne i przejaskrawione mwi Monika Klawitter, pisarka i dziennikarka, pracownik urzdu w Biaych Botach. -Tworz karykatury ludzkie, przedstawiam je jako osoby wykluczone, na niszym poziomie rozwoju nieudacznikw. Nie pomijam rwnie tych naznaczonych. Bohater nagrodzonego fragmentu opowiadania jest geodet, wielkim pasjonatem swojego zawodu. Nigdy nie zadawa sobie gbszych pyta, co tak naprawd myli i czym si zajmuje. Pisarka ubarwia jego posta dodajc wiele cech osobistych. Prac nad Eurochaosem rozpocza od konsultacji z geodet, ktry pomg jej z wykresami i obliczeniami, ktre zawara w opowiadaniu. - Mylaam jak ciekawie poczy ze sob rozdziay, nie ukrywam, e szukaam jakiego nowatorskiego zabiegu mwi Monika Klawitter. - cznikiem stay si wic mapki. Fachowiec, z ktrym wsppracowaam oblicza wwczas wszystkie pooenia, o ktre prosiam. Pniej ju sama siedziaam nad map, analizujc to, co chciaam napisa. Opowiadania Bydgoszczanki to nie realnego wiata, doskonale pasuj do rzeczywistoci. Jak mwi autorka ma wielk potrzeb przekazywania boskich sentencji. Potrzeb take okrela kontakt z ludmi, dla ktrych organizuje wydarzenia kulturalne, wrd ktrych s wystawy i happeningi. - Niedawno realizowaam projekt E collage informuje. - W tym roku mia ju III edycj. Polega na udwikowieniu obrajlowanych pocztwek, metod semantyczneKada historia musi y swoim yciem - mwi Fot. go stymulowania Monika Klawitter Nadesane dwikw, czym wanie zaja si tylko ch dostarczenia czytelnikom roztoruska grupa muzykw Dialog34. rywki. Dziesitki literek skadaj si na Monika Klawitter jest rwnie pomysomdre zdania, ktre, mimo e dotycz niedawc happeningu, ktry zorganizowaa na bydgoskiej starwce. Wraz z dziemi i modzie stworzya ksik Proza Dugiej Ulicy, w ktrej uczestnicy zapisali wszystko to, co podsuchali z rozmw przypadkowych przechodniw. Autorka Eurochaosu jest w trakcie pisania kolejnego opowiadania tym razem podejmuje temat zawodu pszczelarza i pszcz ludzi. - Bdzie to ksika socjologiczna . Ale to ju perspektywa wycznie z poziomu surrealizmu, gdy postacie s odczowieczeni, zmutowani przez swj osobisty bl, krzywd i przywary. Tworz spoeczno. Przeplata si to ze wiatem przyrody i pszcz. Alegorycznie i symbolicznie. Kade opowiadanie autorka wysya do wydawnictwa, z ktrym wsppracuje. Jednak nie zawsze rodki finansowe pozwalaj na realizacj jej artystycznych marze. Koczc nagrodzone opowiadanie prbowaa postara si o dofinansowanie od kujawsko-pomorskiej grupy geodetw. - Wymienilimy si numerami, mylaam, e kto si odezwie i wesprze moj powie finansowo. Pomyliam si. Mogam jednak zostawi w Eurochaosie wtek erotyczny

Sukcesy najmodszych Wsplnie koldo-

onika Klawitter nie ywi przekonania, e kade opowiadanie warte jest od razu pokazania wiatu. Jak sama mwi: do tego si dorasta. Szuflady s pene zapisanych kartek. Papier przecie przyjmie wszystko. Lecz kada historia musi y swoim yciem. Sukcesem sta si moe dobrze wykreowana posta, ktra lawiruje na krawdzi surrealistyki i realiw. A pomysw jej nie brakuje. Happening Proza Dugiej Ulicy i opowiadanie Eurochaos to dopiero pocztek drogi Moniki Klawitter - dziedziczki talentu dziennikarza Andrzeja Klawittera. Przygod z Eurochaosem rozpocza przed picioma laty. Przez kolejne dwa poruszaa si midzy prac, domem a wiatem intrygujcej i fascynujcej fantastyki. Nie podja si jednak napisania zwykej, przyziemnej historii. Stworzya tym samym bohaterw nietypowych. Wanie za to opowiadanie Monika Klawitter otrzymaa nagrod wietlne Piro. Cho cae ma 70 stron, wystarczyo pitnacie, by oglnopolskie jury zauwa-

Uczniowie z gminy Biae Bota osigaj znaczce wyniki nie tylko w skali powiatu, ale oglnopolskiej

wali przy bku

Przykach ju po raz drugi odbyo si Przyckie koldowanie przy bku. Zorganizowano take pierwszy Orszak Trzech Krli. Imprez wsplnie przygotowali Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju Przyk, Szkoa Podstawowa im. ks. Jana Twardowskiego oraz soectwo Przyki. eby dotrze na boisko szkolne, gdzie oczekiwali ich licznie zgromadzeni mieszkacy i zaciekawione dzieci, Trzej Krlowie przejechali bryczk przez gwn ulic Przyk. Monarchw, ubranych w barwne stroje, uroczycie przywitaa dyrektor szkoy Alicja Wodarczak. Jak nakazuje tradycja, krlowie wyjanili zebranym mieszkacom skd i w jakim celu przybywaj. Nastpnie poczstowali zgromadzone dzieci cukierkami. - To ju drugi rok, w ktrym mieszkacy gminy wsplnie kolduj i obchodz wito Trzech Krli mwi wjt gminy Biae Bota, Katarzyna Kirstein-Piotrowska. Mam nadziej, e tradycja ta zostanie podtrzymana, a pami o staropolskich obyczajach nie zginie. W orszaku poprowadzonym przez monarchw, z wezwaniem Niech wszyscy, co wierz, do Betlejem bie, zgromadzeni udali si do Kocioa Wniebowzicia Najwitszej Marii Panny, by zoy dary i hod maemu Jezusowi. Po ofiarowaniu kadzida, mirry i zota, rozpoczo si wsplne kol-

Fina za nami
Szczliwy wygrany konkursu Zamelduj si i wygraj 13 stycznia odebra nagrod zdobyt w niecodziennej rywalizacji

u po raz czwarty z rzdu reprezentacja Szkoy Podstawowej Zespou Szk im. Jana Pawa II w ochowie zdobya tytu Mistrza Powiatu Bydgoskiego w Szachach. Modzi adepci tej trudnej sztuki, nie pozwolili swoim rywalom si zdetronizowa. Zasugujce na wyrnienie wyniki odnis take Jakub Bernacki, ktry poziomem wiedzy historycznej zadziwiby z pewnoci niejednego koleg ze starszej klasy. Zawody o tytu szachowego mistrza, rozegrano w pitek 10 stycznia w Solcu Kujawskim. Druyna w skadzie Jakub Klyszczyski, Tadeusz Bugalski, Sara Hryniszyn i Mateusz Posselt, nie daa szans swoim rywalom. Druyna gimnazjum take zaprezentowaa wysoki poziom. Z tych gier z tytuem wicemistrza wrcili Katarzyna Kubasik, Bartosz Komy, Patryk Wonsewicz i Wojciech Bugalsk. Uczniw do zawodw przygotowaa Danuta Sobierajska, instruktor szkolnego koa szachowego. - Jestem dumna z osigni swoich podopiecznych mwia po powrocie z zawodw Danuta Sobierajska. Mam nadziej, e podobny wynik osigniemy rwnie za rok. W innej dyscyplinie, bo w rywalizacji na wiedz, sukces osignli te inni mieszkacy gminy. W Oglnopolskim Konkursie Histo-

W
rycznym MULTITEST 2013, zorganizowanym w Zespole Szk im. Jana Pawa II w ochowie, wzio udzia omioro uczniw. Najlepszy okaza si Jakub Bernacki, ktry uzyska pierwsze miejsce w kraju i tytu laureata konkursu. sme miejsce zaj Pawe Boguszewski, za Julia Zerbst wywalczya dziesit lokat. W Oglnopolskim Konkursie MULTITEST 2013 z jzyka angielskiego, wysoki poziom pokaza kolejny raz Jakub Bernacki. Uzyska tytu laureata i zaj dziesite miejsce. Gmina Biae Bota bya licznie reprezentowana take w II Wojewdzkim Konkursie Historycznym dla uczniw szk podstawowych, pod patronatem Kujawsko-Pomorskiego Kuratora Owiaty. Wzio w nim udzia szecioro uczniw. Najlepszym wynikiem pochwali si mg kolejny Jakub Bernacki, ktry rozwiza test w 92,70% i zakwalifikowa si do drugiego etapu konkursu. (AR)

Mieszkacy gminy Biae Bota pamitali o tym, by w tradycyjny sposb uczci boonarodzeniowy okres
dowanie przy bku. Pikne koldy w wykonaniu chru Brzozowiacy, Szkolnego Zespou Fletowego, parafialnej scholi oraz rodzinnego zespou muzycznego, pozwoliy zebranym na modlitwie uczestnikom wita przenie si w wiat peen radoci. Wsplny piew oywi wspomnienia, rodzinn tradycj i histori. Uroczysto zakoczya si wykonaniem koldy Mdrcy wiata. Prezes Stowarzyszenia na Rzecz Rozwoju Przyk, Pawe Zuehlke, podzikowa take ksidzu proboszczowi Zdzisawowi Lahutta za gocinno, a wszystkim uczestnikom koldowania za spdzony na modlitwie i piewach czas. Mieszkacy gminy pamitali o tradycji take przed witami Boego Narodzenia. Jak co roku, z inicjatywy wadz gminy, sotysw i seniorw, zorganizowano szereg wigilijnych spotka. Przy opatku spotkali si m.in. mieszkacy Lisiego Ogona, ochowa i Zielonki. W ochowie za cz artystyczn spotkania odpowiedzialny by zesp ochowianie, za w Zielonce dzieci z przedszkola Wrka. Rwnie najstarsi mieszkacy Przyk spotkali si przy wsplnym stole, by yczy sobie w nadchodzcym roku pomylnoci. Spotkaniu towarzyszyy wystpy uczniw, ktrzy grajc na fletach polskie koldy, zaprosili wszystkich obecnych seniorw oraz goci w witeczn podr. (AR)

agrod gwn wylosowaa wjt gminy Biae Bota, Katarzyna Kirstein-Piotrowska, w obecnoci komisji w skadzie Agnieszka Pitka oraz Andrzej Pasek. Zwycizc zosta Zygmunt Lubiszewski z ochowa. W nagrod odebra 46 telewizor Samsung. W rywalizacji mg wzi udzia kady, kto w 2013 r. zameldowa si na pobyt stay na terenie gminy Biae Bota lub zoy we waciwym Urzdzie Skarbowym formularz ZAP-3, w ktrym owiadczy, e zamieszkuje teren gminy. - Tego typu inicjatywy uwaam za udane mwi Katarzyna Kirstein-Piotrowska. Mieszkacy gminy przez kilka miesicy yli emocjami, ktrych dostarczya im ta niecodzienna rywalizacja. Wszyscy traktowali j oczywicie z umiechem i lekkim przymrueniem oka, ale cel inicjatywy zosta osignity. Nowi mieszkacy zameldowali si na terenie naszej gminy na pobyt stay. Dzikuj take wszystkim, ktrzy nie zostali wylosowani, a zoyli stosowne formularze. Konkurs, ktry trwa od pocztku kwietnia, mia swj fina 10 stycznia. Kadego miesica losowano laureata miesica, ktry otrzymywa nagrod w postaci drobnego sprztu AGD. (AR)

Twarze z caego wiata w albumie dla siebie

Fotograf z angielskim rodowodem trafi do Polski po raz pierwszy na pocztku lat 80-tych. on pozna w niebie. Teraz podruj razem po caym globie. Wracaj jednak zawsze do domu w Niemczu. Tam Michael Luther Davides ma p miliona zdj
Tomasz Wicawski

Gmina Osielsko

Poza Bydgoszcz

www.pozabydgoszcz.pl

Pitek, 17 stycznia 2014r.

djcia robi dla siebie i wasnej satysfakcji. Preferuje te, ktra pokazuj ycie ulicy. Interesuje go bowiem czowiek, a nie pejzae. Styka si z nim kadego dnia prbujc zapa jego histori w kadrze. Nie rozstaje si z aparatem, chocia nie jest fotografem pracujcym na zlecenie, robicym zdjcia z okrelonych wydarze. Na Gdaskiej w Bydgoszczy zrobi sporo zdj. Niedugo jedzie w podr po wszystkich stolicach Ameryki Poudniowej. - Miaem na pocztku lat 80-tych kilka sygnaw z Polski, e bdzie si w waszym kraju dziao nieciekawie - opowiada Michael Luther Davides, mieszkaniec Niemcza w gminie Osielsko. - Poprosiem wczesnego redaktora naczelnego Expressu, bo wsppracowaem z t gazet, o pozwolenie na wyjazd nad Wis. Nie zgodzi si. Byem mody. Bali si, e jak co mi si stanie, to oni bd musieli ponie konsekwencje. Niewiele mylc wsiadem wic w pocig i pojechaem. W samym rodku historii Do Polski trafi w okresie stanu wojennego. Odebra go kolega z Bydgoszczy. Razem trafili do szczeciskiej stoczni. - W czasie podry wiele razy dzwoni-

Nie ma wielu fotografw, ktrzy nie chc publikowa swoich zdj.

em do moich znajomym - opowiada Davides. - Czekao si wtedy na poczenie kilka godzin. Trafiem jednak do Poznania. Stamtd udalimy si w drog do Szczecina. Pamitam jak dzi. Jechalimy brzowym fiatem 125 p. Pracownicy okupowali stoczni. Szybko zainteresowali sie mczyzn, ktry robi przed bram zdjcia. - Zwinli mnie do rodka - opowiada fotograf. - Pomylaem, e to idealna sytuacja. Byem w rodku stoczni. Na moich oczach dziaa si historia. Nic jednak nie wyszo z moich planw. Niczego nie pozwolili mi sfo-

Fot. Adam Zakrzewski

tografowa. Na koniec go z Anglii dosta od stoczniowcw ulotki. Wzi, bo nie do koca zdawa sobie spraw, co to jest i jakie s konsekwencje ich posiadania. - Na pierwszym zakrcie wyrzucilimy to z samochodu do rowu - opowiada rozbawiony. - Mj kolega wiedzia, e jak milicja znajdzie to przy nas, to jestemy ugotowani. Zakocha si w chmurach Michael Davides wrci do rodzinnego kraju. Nie mia cennych zdj. Polska miaa

si jednak okaza miejscem, w ktrym spdzi pokan cz swojego ycia. - Przyjedaem pniej raz na jaki czas do waszego kraju - mwi Michael Davides. - on poznaem w niebie. Pracowaa jako stewardessa. W Niemczu kupiem dom kilkanacie lat temu. Na stae mieszkam w Polsce od dziesiciu. Inwestycje, ktrymi zajmuje si rodowity Brytyjczyk nad Wis, wypaliy. Moe sobie pozwoli na podre do odlegych zaktkw wiata. Zdjcia robi jednak wszdzie i kadego dnia. - Jestem fotografem ulicy - mwi sam o sobie. - Moja ona ma t sam pasj. Ona woli jednak pejzae. Mnie interesuje los czowieka. Mam bardzo dobr pami. Zrobiem przeszo p miliona zdj. W 90 procentach wiem, gdzie dane fotografia zostaa zrobiona i kim jest jej bohater. Czowiek jest najwaniejszy Prace Davides robi wraenie. Portret w tym gwnie si specjalizuje. Nie jest cenionym artyst. Nawet nie jest znanym. To wszystko jednak z wyboru. - Nie publikuj nigdzie swoich fotografii - mwi mieszkaniec Niemcza. - Nie czuj takiej potrzeby. Wydaem kilka albumw, ale zawsze w jednym egzemplarzu. Utrwalam to, co zrobi, ale jedynie dla siebie. Czasem pokazuj te zdjcia rodzinie i znajomym. Szerszej publicznoci s jednak nieznane.

W albumie, ktry pokazuje nam Davides moemy znale postacie z wielu pastw wiata. W jednej chwili przenosimy si z Chin do Tajlandii, by potem razem z fotografem uda si na woskie uliczki, gdzie roi si od osb, ktre warto zmieci w kadrze. - Ciekawe postacie s wszdzie - opowiada Michael Davides. - Czowieka, ktremu robi si zdjcia, trzeba czsto pozna. Nie wszyscy s zainteresowani uwiecznieniem na kliszy. Sposobw na ich przekonanie jest jednak bez liku. Pozostao jeszcze jednak wiele zaktkw wiata, ktrych ze swoim aparatem nie zapozna fotograf z Niemcza. Najbliszym celem jest Ameryka Poudniowa. Marzy mu si rwnie podr do Afryki,. - Poza Egiptem nie znam praktycznie tego kontynentu - mwi fotograf. - Dziecko musi jednak troch podrosn, ebymy mogli zabiera je z on w tak dalekie podre. Michael Davides nie chce wyjawi nam, dlaczego nie publikuje zdj. Chtnych do ich ogldania by nie brakowao. Dodaje jednak na koniec rozmowy, e nie przedstawia ich wiatu na razie. Poza wiedz praktyczn fotograf jest rwnie bardzo dobrze obeznany w historii swojej profesji. Moliwe, e wrd znanych mu mistrzw znalaz takiego, ktrego zdjcia ludzie poznali wiele lat po ich zrobieniu. Moe.

t.wieclawski@pozabydgoszcz.pl

Dzieci nie poznaj swojej szkoy

Tomasz Wicawski

Trwa rozbudowa podstawwki w Osielsku. Inwestycja pochonie ponad 5,6 miliona zotych. Nie mona byo jej jednak odwleka. Chtnych do nauki w podbydgoskiej gminie jest coraz wicej. Poziom nauczania przekonuje rodzicw

race trwaj w najlepsze. Pogoda tej zimy nie daa si budowlacom we znaki. Nowe pomieszczenia w szkole podstawowej maj wyj naprzeciw potrzebom kadry pedagogicznej i dzieci uczszczajcych do placwki. - Kiedy nikt nie myla o tym, e bdzie konieczno rozbudowy tego obiektu - mwi Wojciech Sypniewski, wjt gminy Osielsko. Nasza lokalna spoeczno znacznie si jednak rozrosa. Edukacja jest jednym z najwaniejszych filarw dziaalnoci samorzdu. Jestemy zobligowani zapewni wszystkim jak najlepsze warunki rozwoju, co staramy si czyni. To bez wtpienia najbardziej kosztowna i najwaniejsza z inwestycji, ktre przewidzielimy w budecie na 2014 rok. Obecnie realizowany jest pierwszy etap inwestycji. Budowlacy wznosz dwie nowe sale. - Nie wiemy, kiedy uda si zakoczy prace,

bo wiele zaley od pogody - mwi Dariusz Jachowski, dyrektor Zespou Szk w Osielsku. Powstanie dwch nowych pomieszcze znacznie uatwi realizacj planu zaj. Robotnicy zaczli swoje dziaania ju w poprzednim roku. W 2006 roku do placwki uczszczao nieco ponad 400 dzieci. Dzi ich liczba przekroczya 700. - Nie musz nikomu tumaczy, co to oznacza - wskazuje Dariusz Jachowski. - Chcc zapewni komfort pracy nauczycielom i odpowiednie warunki zdobywania wiedzy dzieciom, musielimy lobbowa na rzecz nowej szkoy. Dyrektor nie bez kozery mwi o nowej szkole. W projekcie budetu gminy Osielsko na 2014 rok jest bowiem zadanie rozbudowy szkoy - trzyetapowe. - Drugi etap polega bdzie na wyburzeniu istniejcych pawilonw - wskazuje dyrektor placwki. - Powstanie na ich miejsce nowy, trzykondygnacyjny budynek. cznie z dwiema salami, ktre powstaj obecnie, bdziemy mieli do dyspozycji siedemnacie sal lekcyjnych. Powstanie rwnie plac zabaw w patio.

Bdziemy wtedy mogli mwi o szkole na miar XXI wieku. Potrzeby lokalowe przypieszya take reforma edukacji. Do placwki bowiem trafiy

rwnie szeciolatki, dla ktrych trzeba wygospodarowa miejsce. - Najwysza pora - mwi o rozbudowanie mama 10-letniej Ani. - To bez wtpienia obiekt

pierwszej potrzeby w naszej gminie. Gdyby nie podjto takiej decyzji, cz rodzicw zmuszona byaby do przeniesienia swoich dzieci do podstawwek i gimnazjw w Bydgoszczy. Nauczyciele w Osielsku s bardzo dobrzy. Co z tego, jak musieliby pracowa w niezwykle trudnych warunkach. Dla samorzdowcw liczy si czas, w ktrym zrealizowania zostanie inwestycja. - Firma, ktr wyonilimy w przetargu, zrealizuje nasze plany w niedugim okresie mwi Wojciech Sypniewski. - To bardzo wane, bo przecie nie moemy zawiesi funkcjonowania placwki. Jedynym okresem, w ktrym sala nie s potrzebne, s wakacje. Te jednak, chocia moe dzieci byby z tego zadowolone, nie mog trwa wiecznie. Nowy budynek zespou szk bdzie si skada z parteru, I pitra i poddasza. - Inwestycja powinna rozwiza problemy lokalowe na kilkadziesit lat - wyrokuje dyrektor szkoy. - No chyba, e gmina nadal bdzie rozrasta si w zawrotnym tempie.

Rozbudowa szkoy est jedn z najbardziej wyczekiwanych inwestycji Fot. Grayna w gminie Osielsko Brzeziska

Poza Bydgoszcz

www.pozabydgoszcz.pl

Pitek, 17 styczninia 2014 r.

Tylko sia wasnych mini

Marcin Tokarz

Gmina Osielsko

W speedrowerze bieg trwa okoo minuty. Jednak czas zwalnia, gdy rywal zajeda drog, a pod rk i nog brakuje hamulcw. W tym sporcie bliski kontakt z szutrow nawierzchni czeka kadego
ULKS Mustang odowo. - Swoje sukcesy zawdzicza niezwykemu opanowaniu i penemu zaangaowaniu podczas treningw. Myl, e Patryk przywiezie jeszcze niejedn byskotk z coraz to wyszych rang zawodw. uel go nie krci Speedrower jest sportem kolarskim, wzorowanym na sporcie ulowym. Z pierwszego zaczerpnito sprzt, z drugiego zasady i regulamin. Mogoby wydawa si, e dyscyplina ta jest pierwszym krokiem w kierunku spenienia marze o zostaniu ulowcem. Nie dla Patryka. Speedway nigdy go nie krci. Jako dwunastolatek, za namow Arkadiusza Sysza, zacz bra udzia w zawodach okrgowych. Wrodzony talent, predyspozycje, a przede wszystkim pierwsze drobne sukcesy, przyczyniy si do wczenia go do druyny ULKS Mustang odowo. Suszno decyzji trenera i prezesa klubu w jednej osobie potwierdzia si, gdy mieszkaniec Maksymilianowa, ju w drugim sezonie swoich startw, wywalczy zoto na Mistrzostwach Polski Kadetw. - Pojechaem na te zawody pewny swego - wspomina 19-latek. - Traktowano mnie jako jednego z faworytw. Z jednej nej mierze decyduj o rezultatach. Pojazd jest tylko narzdziem, ktre, owszem, trzeba pielgnowa i serwisowa, ale amator z grubym portfelem nie zaskarbi sobie zwycistwa. - Refleksu i techniki nie kupisz za pienidze - kwituje sportowiec, majcy na swym koncie Mistrzostwo Europy w klasyfikacji druynowej zdobyte w Londynie w 2010 roku i Wicemistrzostwo wiata w klasyfikacji indywidualnej wywalczone rok pniej w Edenton w USA. Jabko niedaleko jaboni Do rodziny Piechotw ju na stae przylgna atka speedrowerzystw. Zbigniew, tata Patryka, naley do grupy weteranw. W tym roku zdoby Wicemistrzostwo Polski w swojej kategorii wiekowej. Speedrower trenowa te starszy o 3 lata brat 19-latka. Jednak najwicej sukcesw ley po stronie Patryka. Zacz ju ostrzy zby na zoto w tegorocznych Mistrzostwach Europy, organizowanych w Toruniu i Bydgoszczy. Wierzy, e rywalizacja na wasnym podwrku nagrodzi sidme poty wylewane na treningach.

ikszo kibicw z regionu skupia sw uwag na ulu w wydaniu Polonii Bydgoszcz. Tymczasem w podmiejskim odowie klub ULKS Mustang szkoli zawodnikw zajmujcych czoowe lokaty w midzynarodowych zawodach speedrowerowych. Patryk Piechota w tej dyscyplinie zdoby ju Mistrzostwo Europy i Wicemistrzostwo wiata. 19-letni chopak z Maksymilianowa jest nadziej na nagonienie tego cichego sportu. Tama idzie w gr. Rozpoczyna si bj o przejcie prowadzenia. Kademu zaley na pokonaniu zakrtw jak najbliej linii wewntrznej. Jazda bark w bark. Zwolni mona tylko przestajc pedaowa...Przyspieszenie zaley od siy mini. Zawodnicy maj do dyspozycji tylko jedn przerzutk. O kontuzje w speedrowerze nie trudno. To wanie czste upadki zapewniaj widowni igrzyska. Patryk Piechota synie jednak z regularnych dojazdw do mety. Ze skutkiem stawania na podium. - Obecnie to mj najlepszy zawodnik - chwali Patryka Arkadiusz Sysz, prezes

Patryk Piechota (na zdjciu w otym kasku)jest mistrzem Europy i wicemistrzem wiata w speedrowerze
strony byem pod presj ju na samym starcie kariery. Ale z drugiej mio byo wiedzie, e kto wierzy w moje zwycistwo. Patryk Piechota piechot nie chodzi

Fot. Nadesane

zbyt czsto. Roweru nie odkada nawet w dniach wolnych od treningw. W czasie sezonu trwajcego od kwietnia do padziernika, szlifuje swoje umiejtnoci trzy razy w tygodniu. To wanie one w znacz-

m.tokarz@pozabydgoszcz.pl

Zachowamy nasz rolniczy charakter

- Mam nadziej, e utrzymamy grunty dobrej klasy, aby chwali si statusem prnie dziaajcej gminy rolniczo-przemysowej mwi w rozmowie z ukaszem Piecykiem Krzysztof Szala, wjt gminy Dobrcz
Miniony rok w gminie Dobrcz obfitowa zarwno w wyjtkowe wydarzenia, jak i konsekwentne dziaania inwestycyjne. Jakby Pan podsumowa zeszoroczne wydarzenia w gminie? Na pewno warto wspomnie tu o wyjtkowym wydarzeniu, jakim byy obchody 800-lecia Dobrcza. wito to byo poczone z licznymi konkursami m. in. na logo Dobrcza czy najlepsze zdjcia naszej miejscowoci. Modzie take opracowaa kilka legend zwizanych z tym rejonem. Na pamitk obchodw powsta Park 800-lecia. Zeszy rok to take dziaania inwestycyjne. 2013 rok upyn m. in. na dalszym rozwoju kanalizacji. Nasza gmina rozwija si pod wzgldem mieszkaniowym. Obserwujemy konsekwentn rozbudow osiedli. Na kilku z nich przy wspudziale rodkw europejskich zbudowalimy kanalizacj lub rozszerzylimy usugi w tym zakresie. Sporym wydarzeniem byo rozpoczcie budowy sali gimnastycznej w Borwnie. Dzisiaj ta inwestycja jest na pmetku i do koca roku na pewno przetniemy ju oficjalnie wstg na wejciu do obiektu. Poza tym zrealizowalimy kilka zada modernizacyjnych. Mam tu na myli m. in. ocieplenie Gminnego Orodka Kultury, odrestaurowanie zabytkowego paacyku, w ktrym mieci si midzy innymi rodowiskowy Dom Samopomocy oraz Gabinety Rehabilitacyjne Tam te powikszya si oferta zabiegw rehabilitacyjnych. To ju za nami. Czego mog spodziewa si mieszkacy gminy w tym roku? Na pewno inwestycji drogowych. Mowa tu m. in. o dokoczeniu jezdni z Wilcza do Strzelec Grnych, budowie trasy na linii Augustowo Szosa Gdaska. Tutaj jednak musimy chwil poczeka ze wzgldu na projekt drogi S-5. Nie chcielibymy zacz budowy, ktr musielibymy zmienia w trakcie prac. Rok zapowiada si naprawd ciekawie, bo w Dobrczu wykonalimy poow zada zwizanych z studium uwarunkowa i zagospodarowania przestrzeni. Prowadzimy take stae dziaania na terenie parku przemysowego w Trzeciewcu, kierujc tam inwestorw produkcyjnych. Kwestia tej drogi w naszej rozmowie pada kolejny raz. Czy gmina akceptuje przebieg wspomnianej ekspreswki? Generalnie akceptujemy zaproponowany wariant z maymi uwagami, ktre dotycz urzdze wodocigowych. W zwizku z budow przewidujemy na pewno jakie wyburzenia, ale trzeba byo wybra mniejsze zo. Udao si natomiast wywalczy przejcie dla pieszych w Trzeciewcu. Jeli ju jestemy przy drogach, to czeka nas budowa jeszcze jednej cyfrowej. Chodzi mi o rozbudowanie magistrali wiatowodowej. Mamy ju internetowy rdze naszej gminy, ktry przebiegnie od Nekli do Kozielca. Aplikujemy o ponad 2 mln zotych na dziaania z zakresu wykluczenia internetowego. W ramach naszych zada bdziemy m. in. wyposaa wszystkie budynki uytecznoci publicznej w strefy bezprzewodowego Internetu. Mieszkacy bd mogli zakada profil Zaufany, ktry umoliwi elektroniczn korespondencj z Urzdem Gminy. Tak w skrcie bdzie wyglda najbliszy rok. Skoro Dobrcz obchodzi teraz urodziny, to jakie samorzd ma plany na kolejnych 800 lat? W kadym razie mam nadziej, e gmina nadal bdzie si rozwija tak, by tworzy sprzyjajce warunki do ycia, mieszkania i turystyki. Gwarancj tego s rodki unijne z nowej perspektywy. Licz te na to, e uda si pogodzi rne funkcje gminy i zachowamy charakter rolniczo-przemysowy. Uda si to dziki wsplnej pracy samorzdu i lokalnych liderw. Odniesiemy sukces jako przedmurze Bydgoszczy

10

Gmina Dobrcz

Poza Bydgoszcz

www.pozabydgoszcz.pl

Pitek, 17 stycznia 2014r.

Krzysztof Szala zapewnia, e nowoczesny charakter gminy o niczym nie przesdza. Rolnicy mog tutaj czu si pewnie

Fot. ARCHIWUM

budow stadionu wielofunkcyjnego. Znajdzie si tam m. in. nowoczesny tor uczniczy, a e sukcesy naszych ucznikw zobowizuj, to mamy nadziej, e uda si u nas zorganizowa mistrzostwa polski w tej dziedzinie. Jeli chodzi o kwestie zwizane ze sportem, to na boiskach przyszkolnych w Kotomierzu i Wudzynie planowana jest zmiana asfaltu na bezpieczniejszy tartan. W fazie projektu jest do tego sala gimnastyczna w Kozielcu. Szykuj si take wiksze inwestycje. Realizowana obecnie jest inwestycja przez Pomorsk Spk Gazownictwa za kwot 24 miliony. Dotyczy ona gazyfikacji gminy. W naszym planie miejscowym znalazo si take 300 dziaek budowlanych, wic przygotowujc si na przyjazd nowych mieszkacw, zaczynamy projektowanie duej magistrali wodnej z Dobrcza do Nekli.

Przed nami take rozpoczcie nowego okresu programowanie funduszy unijnych na lata 2014-2020. Jeszcze kilka miesicy temu pojawiay si sygnay, e strac na tym mniejsi gracze. Susznie? Niekoniecznie. Gmina ley w obszarze metropolitalnym Bydgoszczy. Dziki oddziaywaniu duego orodka, moemy liczy na wiele inwestycji, gdy teraz fundusze koncentruj si w centrum danego terenu i jego przylegych terenw. Wsplnie z samorzdem z gminy Osielsko zgosilimy m. in. propozycje zwizane z infrastruktur sanitarn, ktre miayby poprawi ochron rodowiska poprzez budow kolektora ciekowe na linii Niwy-Strzelce Grne-Jaruyn-Fordon. Wspomnia Pan o nowych dziakach mieszkaniowych. Spodziewamy si napywu mieszkacw do gminy?

Boom mieszkaniowy jeszcze przed nami. Mimo e obserwujemy rozwj budownictwa, to jednak wiksza cz gruntw naley do rolnikw. Jestemy gmin nowoczesnego rolnictwa, gdzie tak naprawd 90% powierzchni naley do gospodarstw intensywnie produkujcych. Nale one do bardzo wiadomych rolnikw, ktrzy produkuj dobr zdrow ywno. Nie zamykacie si jednak tylko na jedn grup. Oczywicie, e nie. W okreleniu naszego kierunku pomoe nam na pewno uchwalenie strategii gminy. Dokument bdzie zatwierdzony w poowie roku i podpowie, jakie elementy rozwoju musi wykorzysta, co naley ograniczy w cigu 10 lat. Czekaj nas jeszcze konsultacje, aby zapisy speniay wymagania naszych mieszkacw. Warto take przyjrze si

Odkryj gmin na nowo

Blisko 50 wolontariuszy zbierao w gminie Dobrcz pienidze na rzecz 22. finau Wielkiej Orkiestry witecznej Pomocy. Z chwil zamknicia numeru sztab policzy cznie ponad 10 tys. zotych, ale spodziewamy si wikszej kwoty. Rekordzistka miaa w puszce ponad 800 zotych. Natomiast centrum wydarze orkiestrowych znajdowao si w Zespole Szk im. Kazimierza Grskiego w Dobrczu. Tam odbyy si pokazy taneczne, licytacje oraz wydawanie tradycyjnej grochwki. (P)

(P)

Fot. GOK Dobrcz

Nowy projekt realizowany na terenie gminy bdzie niebanaln nauk lokalnego patriotyzmu dla tutejszej modziey
Honorata Zieliska - Szuster, koordynatorka projektu w Gminnym Orodku Kultury. - Jestemy ju po pierwszym integracyjnym spotkaniu, wic 15-osobowa ekipa jest gotowa do dziaania. Uczniowie s podzieleni na trzy grupy, ktre bd miay wyznaczone konkretne zadania. Bd musieli stworzy od podstaw stron internetow, wyszukiwa na wasn rk informacji o gminie, a na koniec wydadz publikacj Taka jestem Gmina Dobrcz. Przewodnik po najciekawszych miejscach Gminy Dobrcz. Poza cotygodniowymi spotkaniami projekt zapewni uczestnikom dodatkowe szkolenia z historykiem, dziennikarzem, informatykiem i fotografem. - Wszystko po to, aby uczestnicy projektu pracowali samodzielnie - dodaje koordynatorka. - Nasze zadanie ogranicza si tylko do wspierania i doradzania, bo ca zasadnicz prac maj wykona uczniowie. Mamy nadziej, e nowymi umiejtnociami nasi uczestnicy odnajd w gminie takie miejsca, o ktrych my sami nie syszelimy. Prace grupy bd na bieco relacjonowanie na stronie GOK-u. Projekt realizowany bdzie do lipca tego roku.

arsztaty dziennikarskie, tworzenie strony internetowej czy poznawanie ciekawych miejsc w okolicy - tak zapowiadaj si najblisze miesice 15 uczniw z gminy Dobrcz. Wszystko to w ramach projektu Taka jestem - Gmina Dobrcz. Zadania prowadzone w ramach projektu maj pobudzi mode osoby z mniejszych miejscowoci do aktywnego dziaania w spoeczestwie. - Projekt ma na celu take podniesienie umiejtnoci pozyskiwania wsparcia spoecznego poprzez nawizanie nowych relacji spoecznych oraz ksztatowanie umiejtnoci pracy w zespole - tumaczy

Poza Bydgoszcz

www.pozabydgoszcz.pl

Pitekk, 17 stycznia 2014 r.

Gminy Dobrcz i Dbrowa Chemiska

Nawet kicz moe by arcydzieem

Aleksandra Radzikowska

11

Ju w latach 90. ubiegego wieku obrazy Waldemara Malaka mieli okazj oglda mionicy malarstwa na kilku kontynentach

ie ma chyba sztuk bardziej intelektualnych, ni poezja i malarstwo. Czasem nawet niewinny gest, sowo, zapach czy zapamitany szczeg, potrafi by dla artysty inspiracj do tworzenia. O tym wspomina take Waldemar Malak, ktry dziki sztuce ju od kilkudziesiciu lat wyraa swoje wtpliwoci i zachwyty. Dzi skupia si na kategorii pikna, cho to brzydota jest przez spoeczestwo czciej zauwaana. S malarze, ktrzy jednym ruchem rki, bd obrazem, koczyli epoki. Ostatnia taka rewolucja artystyczna miaa miejsce, gdy wiat ujrza zwyke puszki zupy pomidorowej firmy Campbell, dzieo autorstwa Andyego Warhola. Jego obrazy rozpoczy er postmodernizmu, ktra trwa do dzi. Od czasu, gdy butelka coca-coli staa si symbolem demokracji, w artystycznej przestrzeni zostay zburzone wszelkie mury. Bana przesta by w sztuce niezauwaalny. Kicz sta si arcydzieem, a brzydota kategori rwn piknu. Do tego w swoich obrazach nawizuje rwnie artysta mieszkajcy w Brzozwce. Bez podziau na nurty - Moe to zabrzmi banalnie, ale tematem mojej ostatniej wystawy byo wanie poszukiwanie pikna mwi Waldemar Malak. Tak naprawd, robi to kady z nas. To, czym

prac, a wic poszukiwanie pikna, to malarska symbioza natury i ludzkiego ciaa. Znam take wiele z jego abstrakcyjnych dzie. Wikszo z nich bya prezentowana na wystawach w Niemczech, w tym na autorskiej wystawie w Wiey Cinie w Wilhelmshaven ju w latach 90. ubiegego wieku. Artysta prezentowa swoje dziea rwnie na wielu wystawach w bydgoskich galeriach, a take bra udzia w wystawach zbiorowych. Jego dziea mona byo podziwia nawet w Tokio, Norymberdze, Bremen, Warszawie czy Nowym Jorku. Na teatralnych deskach Malarstwo to nie jedyna pasja Waldemara Malaka. Ju w 1995 r. zacz tworzy scenografie teatralne do takich sztu, jak Ubu niewolnik, Ubu krl, Trans-Atlantyk czy Makbet. Jako jeden z pierwszych w kraju, a moe i Europie, do scenografii wprowadzi elementy animacji. - Dzi to stay punkt wielu przedstawie mwi Waldemar Malak. Obecnie nie zajmuj si ju projektowaniem scenografii, ale to byy wane wydarzenia w moim artystycznym yciu. Teraz stawia si na performance, szokowanie widza, korzysta si z elementw audiowizualnych i efektw dwikowych. Gdy korzystaem z animacji, byo to czym nie tyle zaskakujcym, co niepasujcym. Artysta ten okres wspomina dzi z umiechem. Rwnie lata 80. byy dla niego radosnym czasem twrczoci. Jako student Wydziau Sztuk Piknych toruskiego

Waldemar Malak jest wszechstronnie uzdolnionym artyst

Fot. Adam Zakrzewski

si zachwycamy i co nas intryguje, jest wanie piknem. Dlatego tematem moich prac s chociaby niebo czy woda. Wraliwo na obraz odkry w sobie ju w dziecistwie. Wanie to zaprowadzio go ciek, ktr poda do dzi. - Nie pamitam, ile mogem mie wtedy lat, pewnie trzy lub cztery mwi artysta. W ascetycznym domu mojej babci, zawsze w okolicach Wielkanocy, wieszany by na cianie obraz Jezusa w Ogrjcu. Kiedy mieszkania nie byy przepenione zbdnymi przedmiotami, dlatego to, co pamitam z tamtego pokoju, to biae ciany, st i wanie ten obraz. Robi na mnie wielkie wraenie i myl,

e sta si dla mnie archetypem dziea sztuki. Zdaniem malarza w dzisiejszej sztuce kategoria nurtu nie istnieje. Wikszo dzie, ktre powstaje, atwiej okreli jako kola. Waldemar Malak sam korzysta z tego rodzaju wyrazu artystycznego. Inaczej wygldaj jego prace, ktre tworzy podczas plenerw czy warsztatw ze swoimi podopiecznymi, a inaczej te, ktre cierpliwie tworzy w swojej pracowni. - Zrobi na mnie wraenie swoj skromnoci, a przy tym stanowczoci, gdy poruszalimy tematy roli sztuki i jej oddziaywania na nas pisze o przyjacielu Marian Dziatkowiak. Tematyka jego ostatnich

uniwersytetu, prac dyplomow pisa o twrczoci Zdzisawa Beksiskiego w kategoriach kiczu i arcydziea. Dzi prezentuje podobn postaw, gdy chodzi o ocen sztuki. - Wszystko zaley od odbiorcy mwi malarz. Nawet kicz moe by dla kogo arcydzieem. Jeli chodzi o moj twrczo, to zasada jest prosta. Najwaniejsze jest to, eby mc patrze na wasny obraz po jego namalowaniu i chcie go oglda wiele razy pniej. Dla mnie wanie to jest miar sukcesu. Waldemar Malak wspomina take, e niejeden obraz w swojej karierze musia zamalowa, bo by zwyczajnie saby. Przez lata, ktre spdzi w pracowni, udao mu si jednak namalowa wiele takich, z ktrych jest dzi dumny. Jednym powica kilka dni, innym tygodni. - Odebraem kiedy telefon od pewnej kobiety, ktra poprosia mnie, ebym namalowa dla niej reprodukcje obrazu Moneta mwi. Nie zgodziem si, cho trudno mwi o reprodukcji, gdy maluje si ze zdjcia. Dzi wielu paramionikw sztuki woli mie w domu bezwartociow reprodukcj, ni obraz artysty, ktry co wyraa. To definicja sztuki i procesu twrczego, ktra ma prawdziw warto. Nie liczy si jej w zotwkach, ale pasji, talencie i zamyle autora. To te cechy pozwoliy Waldemarowi Malakowi doj do miejsca, w ktrym dzi si znajduje.

a.radzikowska@pozabydgoszcz.pl

Tu nie ma miejsca dla starszych ludzi?

B
ukasz Piecyk
rak pomysw Urzdu Gminy na dziaalno seniorw, saba wsppraca z organizacjami pozarzdowymi i niewykorzystanie potencjau - takie zarzuty stawia Ryszard Lewandowski reprezentujcy Regionalne Stowarzyszenie Inicjatyw Obywatelskich. Skierowane s one wobec samorzdowcw z gminy Dbrowa Chemiska. Czy sytuacja seniorw jest taka saba? - Przykadowo jestemy jedn z nielicznych gmin, gdzie nie ma Uniwersytetu Trzeciego Wieku - komentuje Ryszard Lewandowski. - To tylko wierzchoek gry lodowej, bo problemw jest wicej. Mieszkaniec Wadowa Krlewskiego twierdzi, e jego propozycje s torpedowane. Mowa tu m. in. o pomyle utworzenia Gminnej Rady Seniorw, czyli ciaa doradczego przy Urzdzie Gminy. - Usyszaem, e to niepotrzebny twr - ali si aktywista. - Bez tego nic nie bdzie, bo nie mamy rozwiza systemowych. Seniorzy musz by aktywnie zagospodarowani, bo maj naprawd duy potencja i yciow mdro popart dowiadczeniem. Mamy bardzo prnie dziaajcego i modego wjta, ktry moe wiele, ale jest pat. Znany i nielubiany? Co na te publiczne postulaty w Urzdzie Gminy? - Nie chciabym si wypowiada w sprawie tego pana - ucina Radosaw Ciechacki, wjt gminy Dbrowa Chemiska. Wjt w sprawie seniorw zaproponowa nam kontakt z Gminnym Koem Emerytw i Rencistw, ktre dziaa od kilkudziesiciu lat. - Uwaam, e sytuacja naszych najstarszych mieszkacw jest bardzo dobra - przyznaje Zdzisawa Marszal, przewodniczca Koa. - Naley tutaj ponad 60 osb. Bierzemy udzia w rnych akcjach, np. ostatnim finale Wielkiej Orkiestry witecznej Pomocy. O ile GKEiR ma swoj tradycj, to do tej pory nie doczekao si jednego, staego miejsca na spotkania. Okazjonalnie dziki przychylnoci wjta czonkowie korzystaj z sali konferencyjnej Urzdu Gminy. Same spotkania nie s jednak czste.

Ryszard Lewandowski z Wadowa Krlewskiego grzmi, e aktywizacja seniorw w gminie nie istnieje. Konflikt z samorzdowcami trwa. Czy ten rok przyniesie zmiany?
wsppraca z KGW. Czekam na konkrety, bo jestem otwarta na spotkanie. Trzeba jednak dziaa, a nie tylko mwi o dziaaniu.

l.piecyk@pozabydgoszcz.pl KOMENTARZ AUTORA

Ryszard Lewandowski zgosi si do nas po sowach Doroty Ratajczak, ktra w grudniowym wydaniu Poza Bydgoszcz mwia o prawdopodiestwie zamykania niektrych wietlic wiejskich ze wzgldu na nisk frekwencj mieszkacw na organizowanych zajciach. Mieszkaniec Wadowa Krlewskiego zarzuci dyrektorce GOKiS, e liczba zaj dla dzieci jest niewspmierna do propozycji dla seniorw i nie pozyskuje rodkw zewntrznych. Z drugiej strony GOKiS dziaa stosunkowo krtko, a sama Dorota Ratajczak jest wiadomowa pewnych problemw, np. braku instruktorw. Z drugiej strony Ryszard Lewandowski proponuje od razu rozwizania systemowe, ktre z konkretnymi aktywnociomi nie maj nic wsplnego. Brakuje porozumienia? Obie strony twierdz, e s gotowe do rozmw. Nasza redakcja take. Do mediacji, ktra mogaby przynie wreszcie oczekiwane skutki, czyli zakopanie toporu wojennego i konstruktywnego dziaania.

Ryszard Lewandowski twierdzi, e strategia gminy nie broni w aden sposb interesw seniorw. W jego oczach spora cz zada to przeklejone listy obowizkw urzdnikw

Fot. UKASZ PIECYK

Prawda ley porodku? - I to wszystko? - pyta Ryszard Lewandowski. - Gdy popatrzymy na prognozy demograficzne, to chyba jednak za mao. Do powiedzie, jak wyglda komunikacja ze starszymi. Wielokrotnie w Urzdzie Gminy usyszaem, e wszystko znajd w internecie. A jeli nie

znajd, bo nie potrafi? To powszechne wrd osb starszych. O komentarz poprosilimy Dorot Ratajczak, dyrektork Gminnego Orodka Kultury i Sportu. - Akurat tak si skada, e aktualnie prowadzimy zajcia z obsugi komputera dla osb starszych na terenie gminy - kontruje. - wietnie ukada si nam

To dom serduszek
Marcin Tokarz

12

Gmina i miasto Koronowo

Poza Bydgoszcz

www.pozabydgoszcz.pl

Pitek, 17 stycznia 2014 r.

Marek i Hanna cieszyli si, e Beatka urodzia si caa i zdrowa. Rado trwaa krtko. Po siedmiu miesicach dziewczynka przesza ropne zapalenie opon mzgowych. Infekcji nabawia si w szpitalu
caodobowa opieka nad Beatk nie pozostawiaa innego wyboru. Ryczaam jak bbr gdy przez telefon tumaczyam dlaczego musz zrezygnowa. M zarabia najnisz krajow. Wprawdzie dostajemy zasiek od GOPS-u oraz wiadczenia opiekucze, ale ledwo wiemy koniec z kocem...Pki starczy na jedzenie, nie ma co si martwi... Maestwo Jaszkowskich poza 4-letnim biologicznym synkiem Aleksandrem, wychowuje 16-letni Beat, 14-letni Ol i 12-letniego Jakuba. Dzieci s ju stosunkowo dojrzae, a rodzice zastpczy maj przecie inne metody wychowawcze. - Troch zajo zanim z siostry staam si matk - tumaczy Anita Jaszkowska, umiechnita mimo trudnego pooenia. - Jestem bardzo dumna z wszystkich podopiecznych i ciesz si, e ta tragedia wzmocnia nasze wizi. Wierz, e rozmowa jest lekarstwem na wszystko. Gotowa na najgorsze Na drzwiach lodwki wisi obrazek z napisem: "To dom serduszek". Dom Jaszkowskich nie jest w peni gotowy na zim, ale bije od niego ciepo rodzinne. Pierwsza prba nastpia rok temu, kiedy to Beata zachorowaa na zapalenie puc. - Lekarze powiedzieli mi, e mam si pogodzi z moliw mierci Beatki - opowiada Anita Jaszkowska. - Przez miesic leaa na OIOM-ie. Dopiero po gorczce i dreszczach zorientowaam si, e dzieje si co zego. Nie wybaczyabym sobie, gdyby po mierci mamy Beatka umara pod moj opiek...Moje kochane serduszka byy wtedy przy mnie.

odzina Anity Jaszkowskiej zawsze miaa pod grk. Byo jeszcze trudniej, gdy zmara jej mama. Nim zgasa, crka poprzysiga rodzicielce, e wraz z mem przejmie opiek nad trojgiem rodzestwa. Musiaa zrezygnowa z dobrze patnej pracy. Powicia cae dnie na czuwanie przy 16-letniej dziewczynie, ktrej ruchy ograniczaj si gwnie do tych bezwarunkowych. Umiech Beaty jest jej zapat za woony trud. Mama Hanna walczya dzielnie. Ale diagnoza nie pozostawiaa zudze. Do koca ycia zostao jej tylko kilka miesicy. Ogarn j strach. Ojciec, ze wzgldw zdrowotnych, nie by w stanie zaj si dziemi po jej mierci. Ich wychowanie i bezpieczestwo moga powierzy tylko jednej osobie. - Leaa na ku, a ja klczaam - wspomina Anita Jaszkowska drcym gosem. - Obie pakaymy. Zgodziam si. Innym rozwizaniem byoby umieszczenie Kuby i Oli w domu dziecka, a Beatki w hospicjum. Mama woya w jej opiek tyle trudu. Jak mogabym pozwoli, by to wszystko poszo na marne? Umierajca Hanna wrczya Anicie wniosek o przyznanie crce i jej mowi praw do opieki nad trojgiem rodzestwa. Nim doszo do rozprawy, kobieta wydaa ostatnie tchnienie. Rak okaza si silniejszy. 13 czerwca zeszego roku jej serce przestao bi. Wszystko zostao w rodzinie - To uczciwi ludzie, ktrym los rzuca

Fot. Wszelk pomoc finansow dla Beaty Gwizday mona kierowa na prywatne konto rodziAdam Zakrzewski ny Jaszkowskich: 50 1240 3493 1111 0010 0908 6048
kody pod nogi - tumaczy Dariusz Karwat, dyrektor MGOPS w Koronowie. - Mimo swojej sytuacji potrafi z optymizmem patrze w przyszo. Do domu w Sokole Kunicy wchodzimy po schodach, ktre sami skonstruowali jego mieszkacy. W jednym z pokoi ley w ku 16-letnia dziewczyna, Beata. Wosy ma zwizane w dwie kitki. Nogi i rce s przykurczone. Tak ju na zawsze. Buzi ma bez wyrazu, bo pi, a by moe dlatego, e jej kontakt ze wiatem jest wrcz znikomy. Sycha, e ma trudnoci z oddychaniem. Otwiera oczy. - Kto mi powie, e ona nie rozumie co si wok dzieje, skoro ja widz jak Beatka si umiecha? - pyta 27-letnia Anita Jaszkowska, matka zastpcza chorej dziewczynki. Zdarza si to nawet czsto. Gdy czytam jej ulubion ksik, a ju na pewno gdy wchodzi do sali rehabilitacyjnej koronowskiego Stowarzyszenia Rodzicw Dzieci Sprawnych Inaczej. Przez rok caodobowej opieki nauczylimy si z mem rozpoznawa po jej minie, czego potrzebuje. Obok Beatki ley ssak. Za jego pomoc Anita ciga jej lin i oczyszcza puca z flegmy. Wan rol spenia te PEG, stosowany dla ludzi majcych problem z doustnym przyjmowaniem pokarmw. Anita zmienia jej pampersy, myje ciao, wozi na spacery na wzku inwalidzkim. Uczestniczy w kadym momencie ycia Beatki. Nowy dom, nowe zasady wieo po mierci mamy krya si ze zami, jak tylko potrafia. Nie chciaa przypomina o niej rodzestwu. Rok szkolny wanie si koczy. W wakacje mieli sporo czasu na wsplne przemylenia. Wiedzieli, e musz trzyma si razem. Jednak Anit czeka jeszcze dylemat. - Bardzo lubiam swoj prac - kobieta mieje si przez zy. - Byam kierownikiem sklepu misnego. Zarabiaam godnie, ale

m.tokarz@pozabydgoszcz.pl

Demonologia z czerwonym pomponikiem

W jego kalendarzu Halloween to nie wito, ale codzienno. O ile przebranie Piotra Mitery bawi, o tyle twrczo malarska artysty z Samocika wywouje gsi skrk. Zderzenie tych dwch wiatw zdumiewa

Koronowie znany jest przede wszystkim, jako Klaun Bobek ubrany w niebiesk peruk i kwiecist koszul. Ten obraz wasnej osobowoci kreuje, gdy jego widzem maj by dzieci. Dla starszych odbiorcw przygotowuje sztuk awangardow. Wtedy staje si omakiem, malarzem garciami czerpicym inspiracje z Biblii, bestiariuszy, mitologii sowiaskiej i redniowiecznych zabobonw. Mimo spoecznego udzielania si, jego posta wci pozostaje tajemnicza... Bobek pojawi si nagle i zupenie przez przypadek. Klaun zaplanowany na imprez z okazji Dnia Dziecka nie mg przyjecha na swoje przedstawienie. Organizatorzy kinderbalu nie mogli zawie najmodszych. Wtedy do akcji wkroczy Piotr Mitera, mieszkaniec Samocika, osoba o horyzontach szerokich, jak wody jeziora Chmielniki. W trybie awaryjnym,

Bobek to najbardziej popularny klaun w caej gminie Koronowo. Fot. Nadesane

spontanicznie postanowi sprbowa swoich si w roli klauna.

- Pomys okaza si strzaem w dziesitk - opowiada Krystyna, mama jednej z dziewczynek biorcych udzia w imprezie zorganizowanej z okazji Dnia Dziecka. - Nasze pociechy go uwielbiay! Propozycje wystpw zaczy napywa z caej gminy Koronowo. Osoby uczestniczce w otwarciu placu zabaw w Stopce nie wyobraaj sobie tej imprezy bez udziau Klauna Bobka. Noc witojask uczyni prawdziwie magiczn, spartakiad przedszkolaka oraz festyny rodzinne w Jarzbince, Dziedzinku, Wierzchucinie Krlewskim, przezabawnymi. - Na pozr jest to atwe mwi Piotr Mitera, czowiek o wielu twarzach. - Ale dzi mamy dob komputerw. Na szczcie mae dzieci wci potrafi czerpa rado z peruki, czerwonego nosa i zabawnych gagw. miech to zdrowie, jak mawiaj. Ubaw z kogo przychodzi bez trudu. Sytuacja

wyglda inaczej, gdy to my jestemy gwnym bohaterem komedii. - Dobry klaun musi mie do siebie dystans - tumaczy Piotr Mitera, Klaun Bobek, gdy tylko si go oto poprosi. - miech tych dzieciakw jest najcenniejsz zapat. Piotr Mitera, oprcz kuglarstwa, ceni sobie sztuk. Obszary jego zainteresowa dotycz wdrwki kulturowo-religijnej po kartach historii. W przypadku omaka, bo taki przydomek artystyczny przylgn do mieszkaca Samocika, objawia si ona w postaci malarstwa. Piotr Mitera zanurza farb w redniowiecznych zabobonach, bestiariuszach i Biblii. Jednak nadrzdnym tematem jego prac malarskich jest mitologia sowiaska. - Chciabym, aby moje obrazy miay wydwik edukacyjny, zachcay wszystkich do zainteresowania ginc kultur przekonuje Piotr Mitera. Jego nietypowe spojrzenie na wiat

zdobyo sympati mieszkacw gminy, cho znaleliby si tacy, ktrzy uznaliby go za dziwaka. Na swoim ostatnim wernisau pt. Gabinet osobliwoci, zorganizowanym w koronowskim MGOK, poza dzieami malarskimi przedstawi swoj kolekcj eksponatw obejmujc ryciny, zielniki, stare kompasy, zbiska, czy fiolki, z ktrych wydobywa si gsty dym... Wszystko pod kontrol. - Wystawa ta jest realizacj mojego marzenia sennego - tumaczy Piotr Mitera, lekko zaronity mczyzna. - Ciekawi mnie to, co tajemnicze, niezrozumiae. Gwnym celem wystawy jest przekonanie modych twrcw i artystw z maych miejscowoci do prezentowania swoich dzie. Sam ma w planach ju kolejny wernisa. Cho, jak to u omaka bywa, jest owiany magiczn tajemnic... (IN, MT)

Poza Bydgoszcz

www.pozabydgoszcz.pl

Pitek, 17 stycznia 2014 r.

Solec Kujawski

13

Solec kulturalny nie tylko na papierze

Kierownik Soleckiego Centrum Kultury odebraa pod koniec ubiegego roku odznaczenie Zasuony dla kultury polskiej. W miecie wszyscy wiedz, e wielu imprez by nigdy nie byo, gdyby nie Regina Osiska

Tomasz Wicawski

dznaczenia ministra dziedzictwa i kultury narodowej dostao w 2013 roku w powiecie bydgoskim siedem osb. Mieszkacy Solca nie maj wtpliwoci, e tytu ten nalea si kierownik SCK, jak mao komu. W miastach tej wielkoci czsto prno szuka pracowni kulturalnych i miejsc wymian artystycznej myli. W tym roku Soleckie Centrum Kultury obchodzi 25-lecie istnienia. Lepszego prezentu w przededniu jubileuszu, kierownik placwki nie moga sobie wymarzy. - Mio mi, e kto zauway nasz prac na rzecz kultury - mwi Regina Osiska, kierownik SCK. - Traktuj jednak to wyrnienie jako zbiorowe, bo bez zaangaowania wielu ludzi i zainteresowania nasz ofert ze strony mieszkacw, nie moglibymy zrealizowa nawet czci z podejmowanych inicjatyw. A jest si czym pochwali. W domu kultury funkcjonuj m.in. kawiarnia muzyczno-literacka, galeria, klub modzieowy i wiele pracowni tematycznych. - Staramy si, aby nasza oferta bya moliwie rnorodna - wskazuje Regina Osiska. - Mog u nas rozwija swj talent

Serce zostawiam na boisku

Marcin Tokarz

stania z moliwie najpeniejszej gamy dzie innych. Regina Osiska nie jest kierownikiem-teoretykiem. Sama rwnie maluje i pisze. - Nasza szefowa jest osob niezwykle skromn - mwi pracownica SCK. - Prosz mi jednak wierzy, e wielu jej prac nie powstydziliby si znacznie bardziej znani artyci. W Solcu Kujawskim udao si zebra wok miejskiej instytucji kulturalnej grup ludzi, ktra lubi robi co wsplnie i nakrca si do kolejnych dziaa. Nie ma problemu ze znalezieniem osb, ktre pomogyby w zorganizowaniu wernisau, spotkania autorskiego czy wyRegina Osiska jest Zasuon dla kultury polskiej. Odznaczenie wrczy jej Fot.stawy prac. starosta bydgoski. ukasz Piecyk - Sucham bardzo duo muzyki - dzieli si z nami swoj plastycy, rzebiarze czy amatorzy taca toumiech, agodno obyczajw, wraliwo kolejn pasj Regina Osiska. - Nie mam warzyskiego. Przy SCK dziaaj zesp wona sztuk i walka z przemoc. ulubionego gatunku, bo czerpi inspiracj kalny, chr i teatr. W artystycznych progra Tolerancja, to haso czsto powtarzane z bardzo wielu. Muzyka klasyczna zajmuje mach i plenerowych imprezach staramy si przez osoby zwizane z placwk. Zainterejednak wane miejsce w mojej dyskografii. zajmowa obszarami tematycznymi i sposowania i podejcie ludzi do sztuki i kultury W ramach Soleckiego Centrum Kultury ecznymi, ktre okreli mona przy pomo- jest rne. Kady powinien mie nieskrpo- dziaaj sekcje, ktre zadowol mieszkawan niczym moliwo ekspresji i korzy- cw w rnym wieku. Dla zaspokojenia pocy prostych sw: serdeczno, integracja,

trzeb dzieci powsta Klub Szalonego Maolata, ktry prowadzi Alicja Zielas. S jednak rwnie dla rwnowagi Akademia Aktywnego Seniora czy zesp wokalny seniorw Inwencja. - Bardzo ciekaw rzecz robi Halina Franaszczuk, ktra jest kierownikiem zespou folklorystycznego Solecczanie - wskazuje Regina Osiska. - Dumna jestem rwnie z Galerii Homo Faber, ktra mieci si w SCK od 1992 roku. Jej nazwa jest odzwierciedleniem czowieka tworzcego, poszukujcego. Galeria poprzez swoj dziaalno wystawiennicz staa si propagatorem dziaalnoci artystycznej w naszym miecie, udostpniajc osignicia w dziedzinie sztuk piknych uznanych artystw naszego regionu i miasta. Przyczynia si rwnie do promocji artystw modszego pokolenia, umoliwiajc artystyczny start. Mieszkacy Solca wiedz, kim jest wyrniona nagrod ministra. - Kto w Solcu nie zna pani Reginy? - pyta retorycznie starsza pani. - To dusza czowiek. Oby ya jak najduej i dalej dawaa z siebie tyle, co do tej pory. Wszyscy na tym korzystamy.

t.wieclawski@pozabydgoszcz.pl

Z porakami oswaja si, jako nastolatek stawiajcy czoa starszym zawodnikom. Z czasem poziom jego umiejtnoci zatar rnice wieku i dowiadczenia. Metoda, rzucenia si na gbok wod, poskutkowaa
wiadczonych rywali z Suwak. - Wyjtkowo tego zwycistwa polegaa na signiciu przez nas po zoto ju w pierwszym roku po przejciu do kolejnej kategorii wiekowej - informuje Miosz Bochat, chopak rozsdny, majcy baczenie na tzw. sodwk. - Po tym sukcesie zwrcono na mnie wiksz uwag. Kariera zacza nabiera rozpdu, co staram si jak najlepiej wykorzysta. Mam jednak wiadomo, e zachystywanie si swoj osob szkodzi karierze. Taki zawodnik prdzej, czy pniej potknie si o wasne ego. Kadego rywala traktuj, jak rwnego sobie. Pokora sprzyja sportowcom. Fot. Miosz, systematycznie powikFacebook szajc swj dorobek sukcesw, zosta okrzyknity nadziej polskiego badmintona. Na podobne okrelenia nie patrzy w kategoriach presji ze strony kibicw, lecz radoci z pokadanej w niego wiary. - Swoje baty na boisku ju w yciu dostaem - mwi bez ogrdek. - Teraz moe by tylko lepiej. Stajc do meczw ze znacznie od siebie lepszymi, nauczyem si, e liczy si to, czy na placu gry zostawi swoje serce. Daj z siebie wszystko, bez wzgldu na to, z kim przyjdzie mi si mierzy. Transmisje nawet najbardziej prestiowych rozgrywek badmintona nale do rzadkoci. atka rekreacyjnej zabawy plaowej pozostaje przypita do tego sportu. Pozory jednak myl. W przypadku badmintona, w sposb drastyczny. - Niszowo badmintona wynika z poniania tej dyscypliny, oceniania jej przez pryzmat uprzedze - tumaczy Miosz Bochat, przygotowujcy si do Midzynarodowych Mistrzostw w Austrii. - Tymczasem, gdy bior si za ni profesjonalici, jej dynamika przewysza nieraz tenisowe rozgrywki na wiatowym poziomie. Kadego, kto nie wierzy zapraszam na jakikolwiek wikszy turniej badmintona. Miosz Bochat mierzy swoje siy na zamiary. Stale wspierany, przez swych przyjaci i rodzin, planuje podr na najwyszy szczyt sportowego wiatka - Igrzyska Olimpijskie. Chce i za ciosem i korzysta z dobrej passy. - Ujm to tak: o uczestnictwie w Igrzyskach Olimpijskich, jeszcze w 2016 roku, marzymy - deklaruje mody reprezentant Polski. - W tych cztery lata pniej po prostu chcemy wzi udzia. Wierzymy, e s to plany realne. Gdy ju uda si je urzeczywistni, zostawienie serca na boisku nabierze dla mnie nowego znaczenia.

rzyszed na wiat w rodzinie, dla ktrej badminton, by czym wicej, ni tylko gr plaow. W profesjonalnym wydaniu widowiskowoci dorwnuje on klasowym meczom tenisa. Miosz Bochat dokada wszelkich stara, by niszowo jego dyscypliny bya przeszoci, a wszelkie gosy jej lekcewaenia, ustpiy wyrazom podziwu. 18-latek pochodzcy z Solca Kujawskiego, nie spoczywa na laurach. Jego cele zakadaj udzia w Igrzyskach Olimpijskich. Z Mioszem Bochatem rozmawiamy tu po jego powrocie z Midzynarodowych Mistrzostw Estonii. W wierfinale ze swoim partnerem deblowym, Pawem Pietryj, nieznacznie ulegli parze rosyjskiej, ktra ostatecznie wygraa cay turniej. - Czuj lekki niedosyt, ale uwaam, e mimo poraki pokazalimy si z dobrej strony - przekonuje 18-letni Miosz Bochat, zawodnik MLKS Solec Kujawski, ktry ma na koncie liczne sukcesy, w tym podwjne zoto w kategorii debel i mikst na Midzynarodowych Mistrzostwach Czech w 2013 roku. - Po cichu licz na rozmowy z klubami lig niemieckiej i francuskiej. To byby duy krok naprzd. Dziadek zaoy klub. Ojciec i mama pokazali, finansowali i wspierali. Ciotka inspirowaa, bo miaa czym. Sylwia Bochat jest jedn z legend MLKS Solec Kujawski. Najbardziej prestiowe nagrody mistrzostw Polski i Europy zdobya zanim jeszcze Miosz przyszed na wiat. Rakietka do badmintona zawsze leaa gdzie blisko koyski.

m.tokarz@pozabydgoszcz.pl

Miosz Bochat wrd ekspertw i mionikw badmintona uwaany jest za nadziej tego sportu.

W kocu sam zapa bakcyla i nie zniechca si, mimo wysoko postawionej poprzeczki. - Na zagraniczne zawody jedzi od maego - tumaczy Jan Bochat, prezes MLKS Solec Kujawski, w ktrego barwach Miosz Bochat bierze udzia w rozgrywkach Esktraklasy. - Puszczalimy go na gbok wod. Czsto rywalizowa ze znacznie starszymi od siebie zawodnikami. To dao mu solidne pierwsze szlify. O jego obecnych wystpach moemy mwi z dum. Punkt zwrotny w karierze nastolatka nastpi w 2012 roku na Indywidualnych Mistrzostwach Polski Juniorw, kiedy razem z jego wczesnym partnerem, Mateuszem wierczyskim, zdeklasowali w finale do-

Nie o tak Polsk walczyli

Marcin Tokarz

14

Nowa Wie Wielka i Sicienko

Poza Bydgoszcz

www.pozabydgoszcz.pl

Poniedziaek, 17 stycznia 2014r.

Swoje ycie zbudowa na pogoni za zatajonymi prawdami historycznymi. Wszystkie znaki na niebie i ziemi wskazyway, e do niego naley ich obnaenie. Po obejrzeniu pewnych fotografii nie mia ju zudze
mat historii regionu to prawdziwy skarb mwi nam Wodzimierz Tomczak, dyrektor GOK-u W Nowej Wsi Wielkiej. - Jego opowieci o nieznanych dotd potyczkach 1939 roku nie maj koca. Mona by ksik napisa... I taka te powstaje. Tadeusz Szamocki zamierza uzupeni "ubytki" historiografii. Dzieo ktre tworzy zawiera bdzie informacje na temat 15 nieznanych historiografii potyczek i walk toczonych na terenach Borw Tucholskich i korytarza pomorskiego. Wrd nich trzy miay decydujce znaczenie dla sytuacji na froncie. Od czasu powstania 33 Bydgoskiej Harcerskiej Druyny Jedzieckiej im. 16 Puku Uanw Wielkopolskich w 1979 roku, jej zaoyciel, Tadeusz Szamocki, nawiza kontakt z oficerami puku przebywajcymi w Londynie. Trwajca do dzi relacja, oraz badanie archiww pastwowych, prywatnych i kociow, liczne rozmowy z mieszkacami wiosek pamitajcych czasy roku 1939, odkrycia dwch mogi niebdcych w jakimkolwiek spisie, doprowadziy go do konkretnego wniosku. - Histori bojw w Borach Tucholskich podczas okupacji niemieckiej trzeba napisa od nowa - podkrela dobitnie Tadeusz Szamocki. - Zbyt wiele spraw jest przemilczanych, zatajonych. Zbyt wielu polegych nie dowiadczyo godnego pochwku. Nikt nie wie o ich istnieniu. Nie o tak Polsk walczyli. Informacje, ktre zdobyem po latach pokryway si z opowieciami mojego wuja Bolka z frontu, ktry suy w Kawalerii Dywizyjnej 9 Dywizji Piechoty, czyli walczcej w Borach Tucholskich. Wiedza, ktr posiadem omal nie wygasa razem z moim krewnym. Ciesz si, e mog przekaza j dalej. mier widziana na zdjciu Do dzi nie wierzy w ten zbieg okolicznoci. Tylko utwierdzi go w przekonaniu, e musi naleycie zadba o pami rodakw. Nigdy nie pozna swojego dziadka ze strony taty. Rozstrzelano go 10 listopada w 1939 roku w Rudzkim Mocie. Tak samo, jak pozostaych 324 Polakw. Wnuk, po kilkudziesiciu latach, natkn si na kobiet, ktra posiadaa zdjcia z owej egzekucji. Jej dziadek, w wieku 18 lat, bdc w milicji obywatelskiej, wszed w ich posiadanie. Kobieta pokazaa panu Tadeuszowi pi fotografii. On z kolei przestawi je swoim rodzicom. Matka rozpoznaa na nich swojego tecia. Na chwil przed tym, jak go postrzelono. - Po tym, ze zwizanymi drutem kolczastym rkoma, z przestrzelonym pucem, ywcem wrzucono go do dou, zalano wapnem i zakopano - mwi tgi mczyzna, a zy same cisn mu si do oczu. - Wnuczek nigdy nie poszed z dziadkiem na lody... *** Grupa Rekonstrukcja Historyczna Nowa Wie Wielka organizuje swoje pokazy na terenie caego kraju. Zaprasza do uczestnictwa pasjonatw polskiej historii. Galeri zdj i wicej informacji na ten temat mona znale w Internecie pod adresem: www.facebook.com/rekonstrukcjahistorycznaNWW. Kontakt telefoniczny do komendanta grupy rekonstrukcyjnej, Tadeusza Szamockiego: 607504353.

Modzi, szybcy, niepokorni

Unihokej to w Sicienku sport narodowy. Modzi zawodnicy tej dyscypliny maj na koncie oglnopolskie sukcesy, a ostatnio zawojowali Torusk Lig Unihokeja
Maciej Koprowicz
rowi, Stanisawowi Szwajcy mwi trener. Jego realizacja to nasz wielki sukces, bo nie tylko osignlimy zakadane sukcesy sportowe, ale i bardzo wysok redni w nauce. Wychowankowie klasy sportowej stanowi wiksz cz obecnej druyny Spartakusa. Wielu z nich jest uczniami Zespou Szk Mechanicznych nr 1 w Bydgoszczy, dlatego druyna wystpuje pod szyldem EUKS Spartakus Sicienko/Mechanik 1 Bydgoszcz. - Niestety, w regionie bydgoskim nie ma rozgrywek unihokejowych mwi trener Gaaj. Dlatego jedzimy w rne miejsca, gdzie jest moliwo grania. Bierzemy udzia w Wielkopolskiej Lidze Unihokeja juniorw starszych, jedzimy a pod Gniezno. Ostatnio doczylimy do ligi w Toruniu, to ju zawody seniorw. W pierwszych dwch kolejkach Toruskiej Ligi Unihokeja zawodnicy Spartakusa byli rewelacj rozgrywek zwycistwo i remis day modziutkim zawodnikom fotel lidera. Niestety, kolejne spotkania przyniosy zimny prysznic. Po piciu kolejkach, z siedmioma punktami na koncie EUKS zajmuje sidm lokat w lidze. - Przegrane mecze ucz chopakw pokory wobec rywali, ktrzy s typowymi seniorami mwi trener. Moi zawodnicy to pierwsza, druga klasa szkoy redniej, chyba najmodsza druyna w lidze. Jest w zespole trenera Gaaja kilku zawodnikw, dla ktrych talentu Sicienko jest ju za mae. W barwach klubu Victoria Gutowy (woj. wielkopolskie) bior udzia w rozgrywkach oglnopolskich ligi unihokeja juniorw starszych. Dwch z nich Kacper Kilan i Pawe Somian zostali nawet powoani na zgrupowanie unihokejowej reprezentacji Polski U-19, ktre miao miejsce w grudniu w Zielonce k. Warszawy. - Staramy si stworzy w Sicienku druyn na przyszy rok mwi Kacper. Jako Spartakus planujemy doczy do ligi i gra z najlepszymi druynami w kraju. Sukcesy zawodnikw Spartakusa zachcaj do chwytania za unihokejowy kij ich coraz to modszych kolegw. Dlaczego wanie unihokej tak podbi serca modych mieszkacw gminy Sicienko? - Ta gra to szybko, na boisku cigle si co dzieje mwi Kacper. A jak nie padaj bramki to i bjka si zdarzy koczy, oczywicie artujc.

ojenna tradycja jedziecka rodziny Tadeusza Szamockiego siga roku 1830. Pierwsze lekcje jazdy konnej pobiera od wachmistrza 16 Puku Uanw Wielkopolskich, Wadysawa Kubickiego. Zbieg tej i wielu innych okolicznoci przez lata krzewi w nim dum za krew naszych przodkw przelan w obronie polskoci. Mieszkaniec Nowej Wsi Wielkiej powici si odkryciom bojw zapomnianych lub zatajonych. Poprzez organizacje ich rekonstrukcji wyraa swj patriotyzm i hoduje polegym. Jak sam mwi, jego stadnina znajduje si na lewo od czubka nosa. Wita nas renie Sahary, jednego z wielu koni, ktre pokocha. A w jego yciu byo ich a 207...Zwierzta te zawsze darzy respektem. Konie w kawalerii - 16 Puk Uanw Wielkopolskich - walczyy na rwni z onierzami przeciwko nawanicy hitlerowskiej idcej na nasz kraj. Razem z nimi giny. - Gwarantuj wam, e gdy czowiek pierwszy raz wsidzie na konia i galopem pokona kilkaset metrw z szabl czy lanc w rku, z poczuciem, jakby mia broni ojczyzny, to nie jest ju tym samym czowiekiem - przekonuje nas Tadeusz Szamocki, czowiek godny, ktry od 2003 roku organizuje rekonstrukcje historyczne przybliajce spoeczestwu polsk tradycj wojskow i kawaleryjsk, opisujce dzieje wane dla przyszych pokole Polakw. Ich uczestnicy gloryfikuj honorowo i oddanie wobec goda polskiego. Nie widz w swoich szeregach miejsca dla osb, ktre

Podpis pod zdjciem: Tadeusz Szamocki uczy jedziectwa od Fot. 1981 roku. Oprcz tego jest harcmistrzem i rotmistrzem kawa- Adam Zakrzewski lerii harcerskiej ze starszestwem 1994.
wiod ycie haniebne. Prdzej zamilkn na wieki animozje bydgosko-toruskie, ni pijak, Bolszewik, czy bawidamek zagrzeje z nimi miejsce. Bez wzgldu na to, czy przywdziewa zbroj XII-wiecznego rycerza polskiego, czy mundur powstaca wielkopolskiego, rynsztunek zawsze traktowa z nabonym szacunkiem. Dzi, z racji swego wieku i postury, rozpoznaje si go po furaerce i czarnej marynarce. Znajcy Tadeusza Szamockiego wiedz, e nie da on nikomu skala uniformu walczcych o spraw polsk. - By taki jeden, ktry podczas obchodw rocznicy niepodlegoci Polski na Boniach chcia wmwi mi, e nosz niemiecki mundur - opowiada 54-letni Tadeusz Szamocki, pasjonat historii 16 Puku Uanw Wielkopolski, dla ktrego poznanie prawdy o rzeczywistych potyczkach oddziau stao si yciowym celem. - Odsyanie do ksiek nie pomogo, a on wci prowokowa i wierci mnie wzrokiem. W kocu odparem: "Niech si pan tak nie przyglda temu mundurowi, bo w 1920 roku by ostatni rzecz, jak wielu czerwonoarmistw widziao w swym parszywym yciu". Sowem si ju nie odezwa... Historia zabrana do grobu - Wiedza Tadeusza Szamockiego na te-

m.tokarz@pozabydgoszcz.pl

nihokej to sport przypominajcy nieco hokej na trawie. Rozgrywany jest na hali, dwie druyny liczce po sze zawodnikw staraj si umieci w bramce lekk, plastikow pik za pomoc poliwglanowych kijw. Gra cieszy si najwiksz popularnoci w Skandynawii, Czechach i Szwajcarii, w Polsce jest sabo znana. Jednak w gminie Sicienko jest, obok futbolu i zapasw, najwaniejszym sportem. Wszystko to za spraw Mariusza Gaaja, nauczyciela wychowania fizycznego, od 1996 roku kierujcego Europejskim Uczniowskim Klubem Sportowym Spartakus Sicienko. - Z unihokejem zetknem si w latach 90. wspomina. To by czas, gdy w klasach byo mao uczniw. Unihokej okaza si idealnym sportem do uprawiania w takich warunkach mogy gra skady mieszane, po dwie dziewczynki i po trzech chopcw w druynie. Pocztkowo gralimy rekreacyjnie, na mae bramki. Potem chtnych do gry byo ju tak wielu, e moglimy

W unihokeja w gmini Sicienko gra kilkadziesit osb.

Fot. Adam Zakrzewski

stworzy osobne zespoy dla chopcw i dziewczt. W kocu przyszed czas take na udzia w unihokejowych turniejach, w ktrych udao si zdoby spore osignicia. Chopcy z Sicienka maj na koncie IV miejsce Mistrzostw Polski w kategorii modzikw, dwukrotnie osignite VII miejsce w MP juniorw modszych, a take dwa zo-

te medale wojewdzkiej Gimnazjady. Z kolei dziewczta maj w dorobku zoto i srebro tej ostatniej imprezy w swojej kategorii. Sukcesy zainspiroway Gaaja do nowatorskiej idei stworzenia klasy sportowej o profilu unihokejowym w Zespole Szk im. Anieli hr. Potulickiej w Wojnowie. - Pomys bardzo spodoba si dyrekto-

Poza Bydgoszcz

www.pozabydgoszcz.pl

Pitek, 17 stycznia 2014r.

Na ringu wszystko w moich rkach

Maciej Koprowicz

sport

15

Modziutka dziewczyna, ktra podziwia Mikea Tysona za jego nokauty. Kocha boks, bo lubi zaatwia sprawy na ringu. Basia Niedziela naley do najlepszych modych piciarek w Europie
nerw z klubu. Kiedy walcz, wiem, e musz wygra - jak nie dla siebie, to dla nich. 70% serca Swoj pen zwycistw przygod ze sportem zaczynaa dziki koleankom, ktre trenoway w GKS Boxeo. Pewnego dnia wraz z Alicj przyszy na trening i tak ju zostao. Nie miao dla niej znaczenia, e piciarstwo uwaane jest za sport typowo mski. - Boks spodoba mi si, bo na ringu mona zaatwi pewne sprawy artuje. W klubie jest wiele dziewczt, ale jeli nie byo akurat zawodniczek do sparingu, to musiaam walczy z chopakami. Wiadomo, e chopcy s silniejsi fizycznie, ale to pomaga i buduje moj form oraz nastawienie psychiczne do nastpnych treningw. Basia trenuje trzy razy w tygodniu, swj czas dzielc midzy sal gimnastyczn a szko. Twierdzi, e dziki rzetelnej pracy moe stawia sobie coraz wysze cele - na razie jest to udzia w mistrzostwach wiata juniorek. Uwaa, e jest dowodem na to, i determinacja i wiara w swoje siy to najlepsza recepta na sukces. - Zaczynajc treningi byam nikim, ale cik prac, motywacj i charakterem mogam wej na upragniony szczyt wyznaje. Miaam momenty, e w siebie nie wierzyam i chciaam przesta trenowa, ale moi trenerzy potrafili przemwi mi do rozsdku. Sukces to w 70% wkadanie serca w to, co robisz i 30% umiejtnoci. Walka i wiara maj zajebist moc! przekonuje z umiechem.

azwisko Niedziela w wiecie polskiego piciarstwa znane jest doskonale - czonkowie tej rodziny stanowi trzon klubu GKS Boxeo Dbrowa Chemiska, jednej z najsilniejszych marek tego sportu w regionie. Midzy innymi dziki ich sukcesom Dbrowa moe miao aspirowa do miana stolicy boksu powiatu bydgoskiego. Alicja Niedziela to dwukrotna wicemistrzyni Polski, mistrzyni lska i wicemistrzyni okrgu kujawsko-pomorskiego, w grudniu zwyciya w rankingu Polskiego Zwizku Bokserskiego juniorek za rok 2013. Pawe Niedziela to wicemistrz Polski modzikw oraz mistrz okrgu kujawsko-pomorskiego. Najbardziej utytuowan czonkini klanu jest Barbara, ktra ma nawet w dorobku walki w barwach reprezentacji kraju. - Pierwsze moje wielkie osigniecie to wicemistrzostwo Polski kadetek w kategorii 50 kg, w 2011 roku wspomina Basia. Za najwaniejsze uwaam jednak wicemistrzostwo Europy kadetek,

Boks spodoba mi si, bo na ringu mona zaatwi pewne sprawy

Fot. Adam Zakrzewski

zdobyte w 2012 roku we Wadysawowie. Do tej listy naley te doda m.in. II miejsce Pucharu Polski Kadetek (2011), mistrzostwo Polski kadetek w kategorii 52 kg (2012) i dwa tytuy mistrzowskie okrgu kujawsko-pomorskiego: w 2012 (kadetek 54 kg) i 2013 (juniorek 54 kg). Sukcesy zawodniczki zwrciy uwag sztabu narodowej reprezentacji Polski

w boksie. Szeciokrotnie Basia stawaa na ringu w biao-czerwonych barwach, debiutujc we wrzeniu 2012 roku meczami z Ukrain w Jastrzbiu. Wygrywam dla najbliszych Ostatnio z orem na piersi walczya w listopadzie ubiegego roku, w meczach sparingowych z Irlandi. W obu spotkaniach rozegranych w Dublinie rywalk Basi bya Lauren Hogan. Niestety, nie udao si pokona irlandzkiej zawodniczki. - Wiem, ze byam dobrze przygotowana do walk w Irlandii mwi. - Niczego

mi nie brakowao, nie byam gorsza. Te walki byy do wygrania. Nie potrafiam wyczu siebie. Moe dlatego, e brakowao mi rodziny, znajomych, trenerw, ktrzy zawsze s ze mn, wspieraj mnie i wiedz co powiedzie. Basia uwaa, e to wanie pomoc bliskich i przyjaci pomoga jej przeama trem i brak wiary w swoje umiejtnoci, ktre towarzyszyy jej w pocztkach uprawiania sportu. - Dopiero po jakim czasie udao mi si zda sobie spraw, na czym polega walka: na ringu wszystko jest w moich rkach - opowiada. - Zrozumiaam to dziki wsparciu najbliszych i moich tre-