Didach, czyli nauka Pana, ktr dwunastu Apostow przekazao narodom1.

Dwie drogi
1. Dwie s drogi, jedna droga ycia, a druga mierci2 - i wielka jest rnica midzy nimi. 2. Oto droga ycia: Przede wszystkim bdziesz miowa Boga, ktry ci stworzy3, nastpnie za bliniego twego jak siebie samego4, a czego nie chcesz, by kto ci robi, tego wszystkiego i ty take nie rb drugiemu5. 3. A oto czego ucz nas te sowa: Bogosawcie tych, ktrzy was przeklinaj i mdlcie si za waszych nieprzyjaci, pocie za wszystkich przeladowcw6. Jaka to zasuga, jeli miujecie tych, ktrzy was miuj? Czy i poganie tego nie czyni?7 Wy natomiast miujcie tych, ktrzy was nienawidz 8, a nie bdziecie mie nieprzyjaci. 4. Powstrzymuj si od umysowych9 i cielesnych poda. Jeli ci kto uderzy w prawy policzek, nadstaw mu i drugi10, a bdziesz doskonay. Zmusza ci kto, eby i z nim tysic krokw, id z nim dwa tysice11. Zabiera ci kto twoj szat, daj mu i paszcz12. Bierze ci kto co twojego, nie daj zwrotu13, bo da go nie moesz. 5. Daj kademu, kto ci prosi i zwrotu si nie domagaj14, poniewa Ojciec chce, ebymy z wszystkimi dzielili si naszymi wasnymi darami.. Szczliwy ten, kto daje wedug przykazania, gdy nic mu nie mona zarzuci. Biada temu, kto bierze!15 Jeli bowiem bierze dlatego, e potrzebuje, nic mu nie mona zarzuci; jeli jednak nie potrzebuje, zda spraw z tego, dlaczego wzi i po co. Wsadzony do ciemnicy, odpowie za wszystkie swoje czyny i nie wyjdzie stamtd, a ostatni grosz zwrci16. 6. Powiedziano jednak jeszcze na ten temat: "Niech twoja jamuna przesiknie potem rk twoich, a bdziesz wiedzia, komu dajesz"17.

1. A oto dalsze zalecenia nauki: 2. Nie zabijaj18, nie cudzo19, nie uwod modych

II

1 2

Spord dwch tytuw prawdopodobnie autentyczny jest pierwszy, krtszy. Por. Dz 2,42; Mt 29,19n. Por. Jr 21,8; Mt 7,13n. 3 Por. Pwt 6,5; Syr. 7,30; Mt 22,37. 4 Por. Kp 19,18; Mt 22,39. 5 Por. Tb 4,15; Mt 7,12; k 6,31. 6 Por. Mt 5,44; k 6,28. 7 Por. Mt 5,46n; k 6,31. 8 Por. Mt 5,44; k 6,27. 9 Por. 1P 2,11. 10 Por. Mt 5,39; k 6,29. 11 Por. Mt 5,41. 12 Por. Mt 5,40; k 6,29. 13 Por. k 6,30. 14 Por. Mt 5,42; k 6,30; Ewangelia Tomasza 95: "Rzek Jezus: Jeli macie miedziaki, nie dawajcie ich na lichw; ale dajcie temu, ktry wam ich nie odda". Por. Teksty z Nag Hammadi, PSP 20, Warszawa 1979, 223. 15 Por. Hermas, Pasterz, Przykazanie drugie 27,5. 16 Por. Mt 5,26; k 12,59. 17 Agrafon, por. Syr 12,5. Apokryfy NT, 1, Lublin 1980, 109. 18 Por. Wj 20,15; Pwt 5,18. 19 Wj 20,13; Pwt 5,17.

chopcw, nie uprawiaj rozpusty, nie kradnij20, nie zajmuj si magi ani czarami21, nie zabijaj dzieci przez poronienie ani nie przyprawiaj ich o mier ju po urodzeniu22, nie podaj wasnoci twego bliniego 23. 3. Nie przysigaj faszywie24, nie skadaj faszywego wiadectwa25, nie zorzecz26, nie pamitaj uraz27. 4. Nie bd nieszczery w mylach ani w sowie28, gdy nieszczero jest puapk mierci29. 5. Niech twe sowa nie bd ani kamliwe, ani prne, lecz odpowiadajce czynom. 6. Nie bd chciwy ani zachanny, ani obudny, ani niegodziwy, ani zarozumiay. Nie snuj zych zamysw przeciw bliniemu twemu. 7. Nie miej w nienawici adnego czowieka, lecz jednych napominaj, mdl si za nich, a innych jeszcze kochaj ponad wasne ycie.

1. Dziecko moje , stro od wszystkiego, co ze i wszystkiego, co do za jest podobne. 2. Nie uno si gniewem, bo gniew prowadzi do mordu. Nie bd zazdrosny, ani ktliwy, ani popdliwy, gdy z tego wszystkiego dochodzi do zabjstw. 3. dziecko moje, nie poddawaj si namitnociom, namitno bowiem wiedzie do rozpusty. Unikaj sw nieprzyzwoitych i spojrze bezwstydnych, bo z tego wszystkiego rodzi si cudzostwo. 4. dziecko moje, nie zajmuj si wrbami, poniewa to skania do bawochwalstwa, ani zaklciami, ani astrologi, ani oczyszczeniami31, nie patrz na to ani nie suchaj takich rzeczy, wszystko to bowiem daje pocztek bawochwalstwu. 5. dziecko moje, nie bd kamc, bo kamstwo wiedzie do kradziey, nie bd te chciwy ani gonicy za prn saw, gdy wszystko to staje si przyczyn nieuczciwoci. 6. dziecko moje, nie krytykuj, to bowiem prowadzi do obmowy, nie bd zbyt pewny siebie ani nieyczliwy, poniewa z tego wszystkiego rodzi si oszczerstwo. 7. Ty natomiast bd cichy, gdy cisi posid w dziedzictwo ziemi32. 8. Bd cierpliwy, miosierny, yczliwy, spokojny, dobry, pomnij zawsze z bojani na sowa, ktre syszae33. 9. Nie wyno si i nie pozwalaj swej duszy na zuchwalstwo. Niechaj twoja dusza nie wie si z pysznymi, lecz przebywa wrd sprawiedliwych i pokornych. 10. Wszystko, co ci spotyka, przyjmuj jako dobre, wiedzc e nic si nie dzieje bez Boga.

30

III

IV
1. Dziecko moje, o tym, kto gosi ci sowo Boe, pamitaj dniem i noc i czcij go, jak samego Pana, bo gdziekolwiek jest goszone panowanie Jego, tam jest i Pan. 2. szukaj codziennie towarzystwa witych, aby mg znale oparcie w ich sowach34. 3. Nie powoduj

20 21

Wj 20,14; Pwt 5,19. Pwt 18,10. 22 O aborcji por. Ks. M. Starowieyski, Aborcja w oczach wczesnochrzecijaskich pisarzy, Studia paradyskie (1993) 107-128. 23 Wj 20,17; Pwt 5,21. 24 Za 5,3 (Septuaginta); Mt 15,33. 25 Wj 20,16; Pwt 5,20. 26 Wj 21,16 (Septuaginta); Mt 15,4. 27 Prz 12,28; Za 7,10 (8,17). 28 Syr 5,19.14; 6,1. 29 Tb 14,10; Ps 17,6; Prz 14,27; 21,6. 30 "Dziecko moje" - zwrot typowy dla ksig mdrociowych Starego Testamentu, (np. Prz 1,8.10; 2,1; 3,1.11.21; 5,1; Syr 2,1; 3,17 itd.). 31 Por. Pwt 18,10; 2 Krl 33,6. 32 Por. Ps 36,11; Mt 5,5. 33 Por. Iz 66,2. 34 "wici" to wedug terminologii staroytnego Kocioa ci, ktrzy zostali ochrzczeni (np. Dz 9,13; 32,41; 26,10; Rz 1,7 itd.). Chodzi tu o zebranie poczone z lektur Pisma w., co w rodzaju katechezy. Por. Rz 10,1418, szczeglnie 17: wiara rodzi si z tego, co si usyszao.

rozamw35, lecz staraj si godzi walczcych. Sd sprawiedliwie i nie miej wzgldu na osoby36, gdy trzeba karci bdy. 4. Nie trw si rozwaajc, czy stanie si tak, czy inaczej. 5. Nie wycigaj rk do brania i nie cofaj ich, gdy sam masz dawa37. 6. Jeli co masz dziki pracy rk twoich, oddaj to na okup twoich grzechw38. 7. Nie wahaj si dawa, a gdy dasz, nie narzekaj, przekonasz si bowiem kiedy, kto ci [za wszystko] hojnie wynagrodzi39. 8. Nie odwracaj si od potrzebujcego40, lecz dziel si wszystkim z bratem twoim, a nie mw, e jest to twoja wasno, jeli bowiem macie wsplny udzia w niemiertelnoci, tym bardziej powinnicie go mie w dobrach doczesnych41. 9. Nie trzymaj twojej rki z dala od syna lub crki twojej, lecz ju od dziecistwa ucz ich bojani Boej 42. 10. Niewolnikowi twemu lub niewolnicy, pokadajcej nadziej w tym samym Bogu, nie dawaj nigdy polece ze zoci, aby nie przestali ba si Boga, ktry jest nad nimi i nad nami. Nie przychodzi On powoywa ludzi wedug zewntrznych pozorw, lecz przychodzi do tych, ktrzy ducha ju przygotowa. 11. A wy, niewolnicy, bdcie poddani waszym panom niby wizerunkom Boga, z szacunkiem i nalen bojani43. 12. W zgromadzeniu bdziesz wyznawa swe bdy44 i nie pjdziesz na modlitw z nieczystym sumieniem. Taka jest droga ycia.

V
1. A oto droga mierci: przede wszystkim jest ona za i pena przeklestwa: mordy, cudzostwa, podania, rozpusty, kradziee, bawochwalstwo, magia, czary, rabunki, faszywe wiadectwa45, obuda, nieszczero, przebiego, pycha, niegodziwo, zuchwao, chciwo, bezwstyd w mowie, zazdro, bezczelno, duma, chepliwo, zanik wszelkiej bojani46. 2. Przeladowcy ludzi prawych, wrogowie prawdy, mionicy kamstwa, niewiadomi nagrody, jak otrzyma sprawiedliwo, nie id za dobrem ani za sdem sprawiedliwym, czujni nie na dobro, ale na zo. Obca im jest agodno i cierpliwo. Kochaj marno47, goni za zyskiem, nie maj litoci dla ubogich, obojtnie przechodz koo udrczonych, nie znaj swego Stwrcy. Mordercy dzieci, niszcz przez poronienie to, co Bg powoa do ycia48. Odtrcajcy tych, co nie maj, gnbiciele ciemionych, obrocy bogaczy, a niesprawiedliwi sdziowie biedakw, s to grzesznicy w zym zatwardziali. Trzymajcie si, dzieci, z dala od nich wszystkich!

1. Bacz, by kto nie sprowadzi ci z drogi tej nauki, gdy taki czowiek uczy ci inaczej ni bg tego chce. 2. Jeli moesz w caoci nie jarzmo Pana49, bdziesz doskonay; jeli nie moesz, czy, co moesz. 3. Co do poywienia, we na siebie tyle, ile zdoasz, lecz
35 36

VI

gr. schizma. Por. Dz 1,16n; Prz 31,9. 37 Por. Pwt 15,7n; Syr 4,31. 38 "Jamuna gadzi grzechy" - t myl spotykamy zarwno w judaizmie (Tb 4,10; 12,9; Syr 3,30) jak i w chrzecijastwie (1 P 4,8; Polikarp, Do Filipian X,2 itd.). 39 Por. Prz 19,17. 40 Por. Syr 4,5. 41 Por. Rz 15,27. 42 Cay fragment powicony sprawom domowym. 43 Por. Ef 6,5. 44 "Zgromadzenie", gr. ekklsia. W Didache dwukrotnie jest mowa o "wyznawaniu bdw" (por. XIV,1), ktre istniao rwnie we wsplnocie z Qumran. Trudno okreli jak wygldao owo "wyznawanie" - by moe by to obrzd podobny do naszej spowiedzi powszechnej na pocztku Mszy. 45 Por. Mt 15,19. 46 Por. Rz 1,29; Kol 3,8. 47 Por. Ps 4,3. 48 Por. przypis 22. 49 Por. Mt 11,29n.

powstrzymuj si bezwzgldnie od ofiar skadanych bokom 50, jest to bowiem kult bogw martwych.

Chrzest

VII
1. Co do chrztu, to udzielajcie go w taki oto sposb: Powtrzywszy najpierw wszystko powysze51, chrzcijcie w imi Ojca i Syna i Ducha witego52 w wodzie ywej. 2. Jeli nie masz wody ywej, chrzcij w innej, jeli nie moesz w zimnej, chrzcij w ciepej. 3. Jeli brak ci jednej, i drugiej, polej gow53 trzy razy wod w imi Ojca i Syna i Ducha witego. 4. Przed chrztem powinni poci i chrzczony, i udzielajcy chrztu, a take inni, jeli mog. Temu za, kto ma by chrzczony, przyka, by poci przez dzie lub dwa dni przedtem.

Post i modlitwa

VIII
1. Nie zachowujcie postu w tym samym czasie, co obudnicy. Oni bowiem poszcz w poniedziaek i czwartek, wy natomiast pocie w rod i pitek54. 2. Ani nie mdlcie si jak obudnicy, lecz jak poleci Pan w swojej Ewangelii55, tak si mdlcie: Ojcze nasz, ktry jest w niebie, wi si imi twoje, Przyjd krlestwo twoje, Bd wola Twoja jako w niebie tak i na ziemi. Chleba naszego powszedniego daj nam dzisiaj I odpu nam nasze winy, Tak jak i my odpuszczamy naszym winowajcom; I nie dopu, abymy ulegli pokusie, Ale zachowaj nas od zego56, Bo twoja jest moc i chwaa na wieki57, 3. Mdlcie si w ten sposb trzy razy na dzie58.

50 51

Por. Dz 15,29. Wygldaoby z tego, e "Dwie drogi" stanowiyby katechez przygotowawcz do chrztu. Niektrzy jednak uwaaj ten wiersz za pniejsz interpolacj. 52 Por. Mt 28,19. 53 wiadectwo stosowania chrztu poprzez polanie. 54 Autor z jednej strony widzi wag postu, z drugiej chce odrni chrzecijan od ydw, u ktrych post by szeroko rozpowszechniony. Znaleziono wic salomonowe rozwizanie - pot ma by stosowany w inne dni. 55 Ewangelia, gr. Euanglion, czyli Dobra Nowina. 56 Mt 6,9-13: k 11,24. 57 W niektrych tekstach znajduje si sowo "krlestwo". Ta sama doksolog ia w IX,3 i X,5. 58 Najstarsze wiadectwo odmawiania "Ojcze nasz" trzy razy dziennie.

Eucharystia59

IX
1. Co do Eucharystii, skadajcie dzikczynienie w taki oto sposb: 2. Najpierw przy kielichu: Dzikuj Ci, Ojcze Nasz, Za wit winorol Dawida60, sugi Twego61, Ktr objawie nam przez Jezusa, sug Twego. Tobie chwaa na wieki! 3. Nastpnie przy amaniu chleba62: Dzikujemy Ci, Ojcze nasz, Za ycie i za poznanie, Ktre objawie nam przez Jezusa, sug Twego. Tobie chwaa na wieki! 4. Jak ten chleb amany, rozrzucony po grach, Zosta w jedno zebrany, Tak niech Koci Twj a po najdalsze krace ziemi Zbierze si w jednym krlestwie Twoim, Bo Twoja jest chwaa i moc przez Jezusa Chrystusa na wieki! 5. Niech nikt nie je ani nie pije z waszej Eucharystii oprcz tych, co zostali ochrzczeni w imi Pana, gdy to wanie mia Pan na myli mwic: "Nie dawajcie psom tego, co wite"63.

X
1. A gdy si ju nasycicie, skadajcie dzikczynienie w taki oto sposb: 2. Dzikuj Ci, Ojcze wity, Za wite Imi Twoje, Ktre z woli twojej zamieszkao w sercach naszych, I za poznanie, i za wiar, i za niemiertelno, Ktre objawie nam przez Jezusa, sug Twego, Tobie chwaa na wieki! 3. Ty, Panie wszechmogcy, Stworzye wszystko64 dla Imienia Twego, Dae ludziom pokarm i napj, aby cieszc si nim, Tobie dzikowali. Nam za dae w swej askawoci duchowy pokarm i napj, i ycie wieczne przez Jezusa, sug Twego.

59

Eucharystia (gr. eucharysta), pierwsze znaczenie - "dzikczynienie". O Mszy w. bdzie mowa w r. XIV Didache. 60 Winorol - lud Boy (Iz 5), Koci objawiony przez Chrystusa. 61 Suga - aluzja do cierpicego sugi JHWH z Ksigi Izajasza (Iz 42,1-9; 49,1-6; 50,4-11; 52,13-53.12). Pierwotna katecheza przedstawiaa Jezusa jako wanie tego Sug (Dz 8,32 -35). 62 Gr. klsma - tym sowem oznaczano Eucharysti. 63 Mt 7,6. 64 Por. Mdr 1,14; Syr 18,1; 24,8; Ap 4,11.

4. Nade wszystko dzikujemy Ci za wielk potg Twoj. Tobie chwaa na wieki! 5. Pomnij, Panie, na Koci Twj, i wybaw go od za wszelkiego, I uczy doskonaym w mioci Twojej. I zgromad go z czterech stron wiata, uwicony, W krlestwie Twoim, ktre przygotowae dla niego, Bo Twoja jest moc i chwaa na wieki! 6. Niechaj przyjdzie aska i przeminie wiat!65 Hosanna Bogu Dawidowemu!66 Kto wity, niech podejdzie, Kto nim nie jest, niech czyni pokut! Marana tha67. Amen. 7. Prorokom za pozwlcie odprawia dzikczynienie, jak dugo zechc.

ycie wsplne

XI
1. Jeliby kto przyszed i naucza was wszystkiego tego, co zostao wyej powiedziane, przyjmijcie go. 2. Jeli jednak w nauczajcy zmieni co i zacznie wykada inn nauk po to, eby burzy, nie suchajcie go, jeli natomiast czyni t o bdzie po to, eby pomnaa sprawiedliwo i poznanie Pana, przyjmijcie go jak Pana naszego. 3. W sprawie za apostow i prorokw zgodnie z poleceniem68 Ewangelii postpujcie w taki oto sposb: 4. Kadego apostoa, ktry do was przychodzi, przyjmijcie jak samego Pana. 5. Nie zostanie on u was jednak duej ni dzie jeden, a gdyby zasza potrzeba, jeszcze i drugi. Jeli zostanie trzy dni, jest to faszywy prorok. 6. Gdy w aposto bdzie odchodzi, dajcie mu tylko chleba na drog: jeli zada pienidzy, jest to faszywy prorok. 7. Nie wystawiajcie na prb adnego proroka, ktry mwi pod natchnieniem Ducha, bo kady grzech moe by odpuszczony, lecz ten grzech odpuszczony nie bdzie 69. 8. Nie kady, kto mwi pod natchnieniem Ducha, jest prorokiem. Jest nim tylko wtedy, gdy yje na sposb Pana. Tak wic po sposobie ycia mona pozna proroka prawdziwego i faszywego. 9. Kady prorok, ktry pod natchnieniem Ducha kae zastawi st, nie bdzie jad z niego, inaczej jest to faszywy prorok. 10. Kady prorok, ktry naucza prawdy, jeli nie postpuje tak, jak uczy, jest to faszywy prorok. 11. Kady jednak prorok wyprbowany, wiarygodny, ktry chcc wyrazi tajemnice Kocioa w wiecie postpuje [w sposb niezwyky]70, lecz nie uczy innych, eby czynili to, co on czyni, nie bdzie przez was sdzony. Jego spraw sam Bg
65

Cay ten punkt ma charakter eschatologiczny i stanowi wypenienie sw w. Pawa: "Ilekro bowiem ten chleb poywa bdziecie, a kielich pi bdziecie, mier Pask zwiastowa bdziecie a przyjdzie" - 1 Kor 11,26. Tote mwimy we mszy w.: "Gosimy mier Twoj, Panie Jezu, wyznajemy Twoje zmartwychwstanie i oczekujemy twego przyjcia w chwale". 66 Por. Mt 21,9.15. 67 1 Kor 15,22; Ap 22,10. By moe te kocowe sowa stanowiy dialog z ludem. 68 Gr. dgma, dos. "opinia", "sd", pniej "uchwaa". 69 Por. Mt 12,31. 70 Sens niejasny w tekcie dopuszcza rne interpretacje.

osdzi. W posobny bowiem sposb postpowali take dawni prorocy. 12. Kto za wam powie pod natchnieniem Ducha: daj mi pienidzy albo czegokolwiek innego, nie suchajcie go. Jeliby jednak prosi was w sprawie kogo drugiego, kto znajduje si w potrzebie, niechaj nikt go nie sdzi!

1. Przyjmujcie kadego, kto przychodzi w imi Pana71. Pniej wyprbujecie go i poznacie, potraficie bowiem odrni praw rk od lewej. 2. Jeli przybysz jest tylko przejazdem, pomcie mu, na ile was sta, a niech nie zostanie u was duej ni dwa lub trzy dni, gdy konieczne. 3. jeli za chce u was osi, a ma jaki zawd, niech pracuje by si wyywi. 4. jeli natomiast nie ma adnego zawodu, zadbajcie rozsdnie o to, by chrzecijanin nie y pord was w bezczynnoci. 5. Gdyby za nie chcia tego czyni, znaczyoby to, e kupczy tylko Chrystusem. Strzecie si takich ludzi!

XII

1. Kady prawdziwy prorok, ktry chciaby u was osi, "wart jest swojej strawy"72. 2. Podobnie i prawdziwy nauczyciel take jest wart jak "robotnik swojej strawy". 3. tak wic wemiesz pierwociny z caego soku z prasy winnej i z wszelkiego ziarna z klepiska, jak rwnie z byda i z owiec, a dasz je prorokom. Oni bowiem s waszymi arcykapanami73. 4. jeli za nie macie proroka, dajcie ubogim. 5. Jeli pieczesz chleb, we z niego pierwociny i daj wedug przykazania. 6. Podobnie kiedy otwierasz dzban wina albo oliwy, we z niego pierwociny i daj prorokom. 7. Z twoich pienidzy, z ubrania i z wszystkiego, co posiadasz, we pierwociny, jakie by sam uzna za stosowne, i daj wedug przykazania.

XIII

1. W dniu Pana, w niedziel , gromadcie si razem, by ama chle b i skada dzikczynienie, a wyznawajcie ponadto wasze grzechy, aby ofiara wasza bya czysta. 2. Niechaj nikt, kto ma jaki spr ze swoim bratem, dopki si nie pogodz, nie bierze udziau w tym zgromadzeniu, aby nie zostaa skalana wasza ofiar a. 3. Oto bowiem sowa Pana: "Na kadym miejscu i w kadym czasie skada mi bd ofiar czyst, poniewa jestem krlem wielkim, mwi Pan, a imi moje budzi podziw midzy narodami"75.

74

XIV

1. Wybierzcie zatem sobie biskupw i diakonw godnych Pana, ludzi cichych, spokojnych, bezinteresownych, wiarygodnych i wyprbowanych77. Oni bowiem peni u was take posug prorokw i nauczycieli78. 2. Nie gardcie wic nimi, gdy naley im si wrd was to samo powaanie, co prorokom i nauczycielom. 3. Karcie si wzajemnie nie w gniewie, lecz w pokoju, jak znajdujecie to w Ewangelii79, a jeli kto drugiego obrazi, niechaj nikt
71 72

XV 76

Por. Ps 117,26; Mt 21,9. Por. Mt 10,10; 1 Kor 9,13n; 1 Tm 5,18. 73 Nawizanie do ST, gdzie skadano pierwociny plonw kapanom. Podobnie naley je skada prorokom. Mowa o plonach ziemi wskazuje na wsplnot wiejsk. 74 Niedziela, dosownie "dzie Paski". 75 Por. Ml 1,1.11. 76 Gr. chejrotono, pniej uyte dla uznania wice kapaskich, tu jednak znaczy tylko "wybiera". Obok charyzmatykw istnieje hierarchia: biskupi i diakoni (nie wymieniono kapanw). Sowo "zatem" odgrywa tu wan rol, gdy czy opis niedzieli i Mszy z wyborem biskupw i diakonw, koniecznych do jej sprawowania. 77 Obraz biskupa podobny do tego, jaki daje w. Pawe - 1 Tm 3,1nn. 78 Gr. leitourga uyte dwukrotnie. 79 Ewangelia - por. przypis 53.

z nim nie mwi, niech nie usyszy od was ani sowa, dopki nie odprawi pokuty. 4. W waszych za modlitwach, jamunach i wszystkich waszych uczynkach stosujcie si do tego, co znajdujecie w Ewangelii Pana naszego.

Marana tha!

XVI
1. Czuwajcie nad yciem waszym! Niechaj pochodnie wasze nie gasn, nie rozluniajcie pasw na biodrach waszych80, lecz bdcie gotowi, nie znacie bowiem godziny, w ktrej Pan nasz przyjdzie81. 2. Gromadcie si czsto razem, by szuka tego, co suy duszom waszym, gdy cay czas waszej wiary na nic wam si nie przyda, jeli nie staniecie si doskonali w ostatniej godzinie. 3. W dniach ostatnich bowiem bd mnoy si faszywi prorocy i gorszyciele, owce zmienia si w wilki, a mio zmieni si w nienawi82. 4. W miar narastania nieprawoci ludzie bd si nawzajem nienawidzi, przeladowa i zdradza83, a wtedy zwodziciel wiata pojawi si jako Syn Boy i bdzie czyni znaki i cuda84. Caa ziemia zostanie wydana w jego rce i bdzie popenia niegodziwoci, jakie nigdy si jeszcze nie dziay od samego pocztku wiekw 85. 5. Wwczas to ludzko wejdzie w ogie prby86, a wielu si zaamie87 i zginie, lecz ci, co wytrwaj w wierze, zostan zbawieni88 przez Tego wanie, ktry sta si [za nas] przeklestwem. 6. A wtedy uka si znaki prawdy: najpierw znak niebios otwartych, potem znak dwiku trby i jako trzeci znak, zmartwychwstanie umarych89. 7. Nie wszystkich wprawdzie, lecz jak powiedziano: "Przyjdzie Pan, a z Nim wszyscy wici"90. Wwczas to ujrzy wiat pana przychodzcego na obokach niebieskich...91

80 81

Por. k 12,35. Podobnie jak w Apokalipsie przeladowania pobudzaj do rozwaa eschatologicznych. Por. Mt 24,42-44. 82 Por. Mt 24,11n. 83 Por. Mt 24,10. 84 Por. Mt 24,24. 85 Por. Jl 2,2. 86 Por. Zach 13,8. 87 Por. Mt 24,10. 88 Por. Mt 10,22; 24,13. 89 Por. Mt 24,30n. 90 Por. Zach 14,5. 91 Por. Mt 24,30. Brak zakoczenia. Wydawcy w Sources Chretiennes proponuj takie zakoczenie oparte na tekcie Konstytucji Apostolskich: "Wtedy przyjdzie Pan i wszyscy wici z Nim w huraganie na chmurach wraz z anioami Jego mocy na tronie krlewskim, aby sdzi szatana, zwodziciela wiata i odda kademu wedug jego uczynkw. Wtedy li zostan wypdzeni na wieczn kar, a sprawiedliwi pjd do ycia wiecznego i otrzymaj to, czego oko nie widziao ani ucho nie syszao i nie weszo do serca ludzkiego, a co Bg przygotowa tym, ktrzy Go miuj, i bd si radowali krlestwem Boym, ktre jest w Chrystusie Jezusie" (s. 199).

"Pierwsi wiadkowie" - red. W. Zega w tum. A. widerkwna; przyp. ks. M. Starowieyski; wydawnictwo M; wyd. II; (s. 33-44)

Legenda:
I Rozdziay
1. Wersety

Dwie drogi Tytuy poruszanych tematw