15 grudnia 2013

Biblioteka Polska w Londynie istnieje od ponad 70 lat. Jest instytucj niezalen, stanowi wasno Domu Polskiego, znanego jako POSK. Dr Dobrosawa Platt obja stanowisko jej dyrektora w 2011 r. w wyniku ogoszonego na to stanowisko konkursu. Wczeniej dr Platt piastowaa stanowisko prezesa wrocawskiego Wydawnictwa Ossolineum, a jeszcze wczeniej bya wicedyrektorem fundacji Zakadu Narodowego im. Ossoliskich. Objcie stanowiska dyrektora Biblioteki Polskiej nie byo pierwszym zetkniciem dr Platt z londysk sfer literacko-kulturaln, poniewa ju wiele lat wczeniej przyjedaa do Londynu, aby pomc przy opracowaniu archiwum Retingera, a take jako go Staej Konferencji Muzew Archiww i Bibliotek Polskich za Granic, ktrej obrady organizowane byy take przez Bibliotek londysk. Bya take konsultantem Biblioteki Polskiej w Paryu, Muzeum Polskiego w Rapperswilu, a take Orodka Bada Pontyfikatu Jana Pawa II w Rzymie. Biblioteka Polska to nie tylko wypoyczalnia i czytelnia. Dr Platt jest organizatorem cyklicznych spotka z autorami interesujcych publikacji, nie tylko pisarzami, ale take badaczami zajmujcymi si literatur, histori, politologi. Podejmuje wspprac take z innymi instytucjami zarwno na Wyspach, jak i w kraju. Biblioteka Polska w Londynie wsppracowaa z Muzeum w Canterbury i Conrad Society przy organizowaniu wystawy o Conradzie, od British Library otrzymaa gabloty na zorganizowanie wystawy powiconej pisarzom emigracyjnym. Wsppracuje w kraju z Bibliotek Narodow, Muzeum Historii Polski, z Instytutem Pamici Narodowej. Czytelnik to wyrafinowany smakosz... ...o rnorodnych gustach i zamiowaniach literackich. W dzisiejszych czasach, kiedy czytelnictwo spychane jest na margines ycia, wydawaoby si, e czytelnik to kto wyjtkowy, o ktrego trzeba zabiega i troszczy si nieustannie. Troszczy si rzeczywicie trzeba, ale z zabieganiem bywa rnie, jeeli na co dzie dziaania instytucji nastawione s na zmiany i rozwj, stawianie czoa licznym procesom, ktre zdominoway rzeczywisto spoeczn, jest trudne. Czy w dobie internetu ludzie jeszcze chtnie sigaj po ksik i odwiedzaj takie miejsca jak biblioteki? Okazuje si, e tak. Biblioteka w POSK-u ma oczywicie swoich staych sympatykw, ale jej gomi s take nowoprzybye na Wyspy rodziny z dziemi. Taki widok cieszy i potwierdza sens trwania oraz znaczenie takiej instytucji w rodowisku stale zmieniajcej si emigracji. Staramy si zainteresowa naszych czytelnikw, kupujc nowoci z dziedzin, ktre s nasz specjalnoci, a wic historii

MAGORZATA BUGAJ-MARTYNOWSKA

Gdyby nie ofiarno ludzi

z okazji 50-lecia powstania POSK-u. Prace nad ni trwaj. Pena inspiracji kurator wystawy, dr Platt, zdradza zaledwie kilka szczegw. To wsplne, solidarne dziaania emigracji doprowadziy do tego, e tutaj w Londynie powsta Dom Polski i warto o tym opowiedzie, bo to one doprowadziy do sukcesu, a wic pidziesicioletniego trwania instytucji, ktra w znaczcy sposb przyczynia si do rozwijania rnych dziaa kulturalnych i bya, jest i bdzie, miejscem spotka Polakw. POSK docenia swoich fundatorw, wiadcz o tym choby tablice z ich nazwiskami umieszczone w holu budynku. Jednak s take fundatorzy, o ktrych naley przypomnie z tej okazji, bo ich nazwiska wypisane s tylko na bibliotecznych regaach, na co nie kady zwraca uwag tumaczya dr Platt. Poza nazwiskami pojawiaj si tu take niezwyke dedykacje, np.: Ku czci Jerzego Jakubowskiego, waciciela ziemskiego, zamordowanego strzaem w ty gowy przez Rosjan w czasie masakry jecw wojennych w Katyniu w Rosji ona Urszula, synowie Andrzej i Marek; Zamordowanym w Ravensbruck oficerom. Maria B. Korewa. USA; Ku pamici Ojca Antoniego Basiskiego, Naczelnika Wydziau Oglnego w Liceum Krzemienieckim, winia agrw sowieckich podczas 0 II wojny wiatowej, zmarego w drodze do Armii gen. AnderFOT. DOROTA DUBIEL

Dyrektor Biblioteki Polskiej w Londynie dr Dobrosawa Platt i literatury czy oglnie pojtej humanistyki. Gromadzimy take polonik, czyli publikacje dotyczce Polski lub spraw polskich i tumaczenia polskiej literatury na jzyk angielski. Zakup nowych ksiek byby trudny, gdyby nie fundusze gromadzone z kiermaszy ksiek, ktre biblioteka organizuje cztery razy w roku. Literatura popularna, historyczna, poezja, literatura religijna, a take dziecica to pozycje, po ktre najchtniej sigaj nasi czytelnicy; poszukiwane jest take i w Polsce, i na Wyspach pimiennictwo wydawane na emigracji. Sprzedajemy dublety z tej dziedziny, informujc o nich na naszych stronach internetowych powiedziaa dyrektor biblioteki. Nie wszystkie zbiory mog by wypoyczane na zewntrz, s takie, z ktrych korzysta mona tylko w czytelni. Nale do nich zbiory specjalne, a wic archiwa, dokumenty ycia spoecznego, fotografie, plakaty, czasopisma, a take rzadkie druki. O intymnoci pisarzy Dziaalno biblioteki to take spotkania z badaczami historii literatury. To prawdziwa rozkosz dla ducha. Moliwo zagbienia si w wiat twrcy dziea i zanurzenia w jego yciorysie, poznania go bliej, czasem dotarcia do najgbszych tajemnic, ktre by moe nigdy nie ujrzayby wiata dziennego, gdyby nie... kontrowersyjne pytanie: Na ile publiczno powinna otrzyma do dyspozycji bardzo intymne informacje o pisarzu?, ktre zadaa dr Justyna Chap-Nowakowa, niedawny go Biblioteki Polskiej. Podczas spotkania w czytelni Biblioteki mwia o zapiskach wojennych Marii Jasnorzewskiej-Pawlikowskiej. Dr Platt, organizator spotkania z dr Chap-Nowakow, relacjonuje: Dr Chap-Nowakowa odnosia si w swoim wystpieniu do ostatniej publikacji, wydanej w serii Biblioteka Gazety Wyborczej pt. Wojn szatan spodzi. Zapiski 19391945 w opracowaniu Rafaa Podrazy. Ot Jasnorzewska-Pawlikowska zachorowaa na raka podczas wojny, kiedy mieszkaa w Blackpool. W swoich intymnych zapiskach, nieprzeznaczonych do publikacji, odnotowywaa swoje refleksje rodzce si z choroby, blu, a take uwagi i oceny dotyczce rzdu polskiego na uchodstwie, emigracji. To byy opisy bardzo naturalistyczne w przypadku choroby i bardzo mocne, czsto niesprawiedliwe, sformuowania pod adresem Polakw na emigracji, ktrych okrelaa mianem Polactwo lub Polaczkowie. Pytanie, jakie zadaje dr Chap-Nowakowa brzmi: czy naley publikowa takie notatki, ktrych pisarz nie przeznacza do publicznej wiadomoci? Dr Chap-Nowakowa pozostawia je bez odpowiedzi relacjonuje dr Platt. Jej zdaniem dylemat ten nie dotyczy tylko tej publikacji Jasnorzewskiej-Pawlikowskiej, poniewa historycy literatury i edytorzy tekstw literackich maj taki dylemat od dawna. Przykadem, zdaniem dyrektor, moe by twrczo Franza Kafki, ktry zaleci zniszczenie swoich utworw i gdyby nie osoby, ktre uznay, e jego utworw pali nie wolno, a wanie naley je publikowa, to dzisiaj nie poznalibymy twrczoci autora Procesu. Ta sytuacja dotyczy take listw Witkacego do jego ony Jadwigi, z ktr pisarz by rozwiedziony. Publikacje listw Witkacego, ktrych edytorem jest prof. Janusz Degler, miay by take zgodnie z wol Witkacego spalone. A s one dokumentem ukazujcym rne elementy biografii autora, jego opinie o ludziach wanych z perspektywy historycznej; pokazuj take intensywno uczu midzy byymi ju maonkami wymieniaa dyrektor Biblioteki. Zdaniem dr Platt nigdy nie wiadomo na pewno, czy pisarz nie chciaby, aby jego zapiski byy publikowane. Pisarz pozostaje zawsze pisarzem i jest bardzo prawdopodobne, e gdzie tam w tle czai si taka myl, e jednak pragnby, aby zawsze to, co pisze, byo opublikowane dodaa. Plany s obiecujce... Ju kolejne spotkanie pod patronatem Biblioteki Polskiej odbdzie si w najblisz sobot, 14 grudnia o godz. 17.00. Gociem bdzie prof. Andrzej Krzysztof Kunert, ktry na zaproszenie dr Platt by take w styczniu 2012 roku. Okazj by rozpoczynajcy si wwczas Rok Jubileuszowy 70-lecia Biblioteki Polskiej. Profesor mwi wtedy o Najbardziej niezwykej Armii II wojny wiatowej. Powodem jego sobotniej wizyty bdzie wydana niedawno publikacja jego autorstwa Genera Monter Antoni Chruciel. Komendant podziemnej Warszawy. Drugi temat, ktry podejmie Profesora Kunert podczas tego spotkania wie si z penion przez niego funkcj Sekretarza Rady Ochrony Pamici Walk i Mczestwa. W zwizku z tym profesor bdzie mwi o sposobach uczczenia tych, ktrzy walczyli o niepodleg Polsk, a p ami o nich do tej pory zamazywano. Jednak najwiksze najblisze wydarzenie, ktre bdzie miao miejsce pod opiekuczymi skrzydami Biblioteki ma si wydarzy 19 stycznia 2014 r. Bdzie nim wystawa Wsplny wysiek Wsplny sukces

sa synowie Jzef, Zbigniew i Jerzy Basiscy; Kornel i Helena Krzeczunowiczowie z okazji Zotych Godw; Pamici in. grn. Adama Kucharzewskiego, rozstrzelanego przez Niemcw 7.3.1944. Ci fundatorzy zdawali sobie spraw z tego, e istnienie Biblioteki Polskiej jest zagroone. Kiedy wic pojawia si nadzieja, e uzyska ona na stae pomieszczenia w POSK-u, a jej przyszo bdzie zapewniona, ludzie z caego wiata przesyali pienidze, aby j odpowiednio uposay dodaa dyrektor. Wystawa bdzie prezentowa bardzo krtki rys historyczny od momentu pojawienia si idei do momentu, kiedy wprowadzaj si lokatorzy do POSK-u. Jednym z nich bya wanie Biblioteka Polska. Druga cz wystawy prezentowa bdzie Kolekcj Polskiej Sztuki Wspczesnej POSK-u. W tej wsplnej akcji na rzecz powstania POSKu wzili udzia take artyci malarze, zorganizowani w Zrzeszeniu Polskich Artystw Plastykw w Wielkiej Brytanii. Wczyli si z tym, co mieli najlepszego, czyli ze swoimi dzieami. Organizatork akcji bya dr Halina Sukiennicka, pomagaa jej Janina Baranowska. Kolekcja zostaa ofiarowana z okazji 25-lecia Biblioteki w siedzibie i POSK-u, i Biblioteki przy 9, Princes Gardens. Do prac nad t czci wystawy zaprosiam prof. Jana Sienkiewicza znakomitego znawc malarstwa emigracyjnego wyjania dyrektor biiblioteki, przed ktr czas twrczej i wytonej pracy. Niezwykle mio bdzie odkurzy wspomnienia o tym, z czego dzisiaj korzystaj nowe pokolenia i czego by nie byo, gdyby nie ofiarno ludzi r

Honorowe Nagrody Dziennika Polskiego

na drog plebiscytu. Zachcamy Pastwa do przysyania nazwisk kandydatw godnych tego wyrnienia osb lub instytucji, ktre Pastwa zdaniem, w sposb szczeglny wyrniaj si spoecznym zaangaowaniem, dziaalnoci spoeczno-charytatywn, wspprac polsko-brytyjsk lub prac na rzecz krzewienia kultury, ochrony polskiego dziedzictwa na Wyspach. Nazwiska kandydatw z krtkim uzasadnieniem ich wyboru prosimy nadsya listownie na adres redakcji (238-246 King Street, London W6 0RF) lub za porednictwem e-maila: editor@ dziennikpolski.co.uk z dopiskiem Czowiek Roku. Na Pastwa zgoszenia i kandydatury czekamy do 15 grudnia.

edakcja naszej gazety w 2007 roku wysza z inicjatyw powoania do ycia nadania Honorowych Nagrd Dziennika Polskiego (spopularyzowanych pod nazw Czowiek Roku). Wyrnienia nadawane s przez Kapitu Nagrody osobom i reprezentowanym przez nie instytucjom za konkretne osignicia w danym roku lub za dugotrwa i systematyczn prac na rzecz polskiej spoecznoci na Wyspach Brytyjskich. Coroczna Gala bdca uroczystym spotkaniem z naszymi przyjacimi i czytelnikami zyskaa Pastwa sympati i uznanie. Zmobilizowani sukcesem Czowieka Roku jedn z nagrd oddajemy w Pastwa rce. Nagroda Czytelnikw Dziennika zostanie przyzna-