Disclimer:

Oto odpowiedzi.

Bardzo boj si, e popeniem jaki bd W razie pyta

rachunkowy, ale licz, e przedstawiem metodyk dziaania. bd w niedziel po poudniu.

0.1

Normy macierzy

Pytanie :
Co do normy Frobeniusa nie ma raczej wtpliwoci (pierwiastek z sumy kwadratw wszystkich elementw macierzy), natomiast jeli chodzi o norm spektraln (z tego co zrozumiaem inna nazwa to - norma druga macierzy) jest gorzej. Znalazem denicj, e jest to pierwiastek z promienia spektralnego iloczynu macierzy

A AT .

Znalazem denicje w Internecie, ktre mwi e promie spektralny jest to najwiksza co do moduu warto w macierzy. A w zadaniach wielokrotnie widziaem odejmowanie od macierzy

A AT

macierzy jednostkowej z lambdami

na diagonalii, potem liczenie wyznacznika takiej rnicy i jej przyrwnywanie do zera. Czy jest to sobie rwnoznaczne?

Odpowied :
Z norm spektraln rzeczywicie jest trudniej. Tym bardziej, e nie potra powiedzie Panu skd te wzory si bior, to jest co co zawsze przyjmuj jako pewnik i ucz si na pami. Najpierw trzeba si zaznajomi z kilkoma wanymi pojciami. Symboli jest sporo, dlatego trzeba uwaa.

Warto wasna

(ang.

eigenvalue ) to taka warto skalarna , ktra spenia

Takich wartoci moe by wicej ni jedna, dlatego

rwnanie:

det(A I ) = 0.

zwykle dodaje im si jeszcze indeks i szereguje od najwikszej do najmniejszej. Zbir wszystkich wartoci wasnych nazywamy (ang.

widmem macierzy 1 ...n spectrum of the matrix ). Natomiast promie spektralny (A) (ang. spectral radius ) to najwiksza co do wartoci bezwgldnej warto wasna, czyli
(A) = max |i |.
Ostatnie pojcie to

warto osobliwa i

(ang.

singular value ).
i = i .

Jest cile

powizana z wartoci wasn.

Kadej wartoci wasnej z widma macierzy Prosz zwrci

odpowiada jedna warto osobliwa dana wzorem s nieujemne? Zaraz napisz.

uwag, e zakada to, e warto wasna jest nieujemna. Kiedy wartoci wasne W takim razie, co robimy z norm spektraln? Norma spektralna to najwiksza Czyli: ||A| |sp = max i = max |i |, gdzie i to i-ta warto wasna macierzy AAT , czyli szukamy takich , ktre s rozwizaniami rwnania det(A AT I ) = 0. Prosz zwrci te T T uwag, e A A to to samo co A A, oraz, e taki iloczyn macierzy jest macierz macierzy ( symetryczn. Oglnie wartoci wasne z takich macierzy symetrycznych s zawsze rzeczywiste. Dodatkowo, jeli taka macierz jest dodatnio pokrelona

warto osobliwa

uwaga! ) A AT .

(ang.

positive semidenite ) to wartoci wasne s nieujemne.

Macierz

AT A jest

zawsze dodatnio pokrelona (dlatego warto osobliwa takiej macierzy jest zawsze rzeczywista, bo liczymy pierwiastek z nieujemnych liczb). Podsumowujc, w Internecie trzeba uwaa.

0.2

Wzr oglny na aproksymacj redniokwadratow

Pytanie :
Mam drobny problem ze znalezieniem i zrozumieniem wzoru na wyznaczanie wspczynnikw przy funkcjach bazowych. Znalazem wzr macierzowy, za pomoc ktrego mona wyznaczy wspczynniki

a0 , a1 , .., aN ,

ale jest on nieodporny na funkcje wagowe rne od 1.

Czy mgby Pan wytumaczy, w jaki sposb wyznacza wspczynniki ze wzoru oglnego (takiego z dwoma sumami, jedn po punktach, a druga po wspczynnikach)?

Odpowied :
Macierzowy wzr jest tylko skrtem, ktry dziaa tylko w pewnych, konkretnych warunkach (np. dla jednej zadanej funkcji aproksymujcej). Zaraz pokae w jaki sposb wyznaczy wzr dla kadej funkcji. Oglny wzr na cig aproksymacj redniokwadratow funkcji przedziale

f ( x)

< a, b >

zakada znalezienie takiej funkcji

g (x),

ktra przy znajo-

moci funkcji wagowej

w(x) minimalizuje bd redniokwadratowy E . b E = a w(x) (f (x) g (x))2 dx Oczywicie moemy zawsze tak aproksymacj cig zamieni na aproksyE=
n 2 i=0 w (xi ) (f (xi ) g (xi )) Jak znale g (x)? Musimy znale dla
posta

macj dyskretn:

min E w tym celu musimy zna g (x). Oglna posta tej funkcji to g (x) = a0 0 (x) + a1 1 (x) + ... + an n (x), gdzie n to n-ta funkcja bazowa a an to n-ty, nieznany wspczynnik. Std mamy, e E to: n E = i=0 w(xi ) (f (xi ) a0 0 (xi ) a1 1 (xi ) ... an n (xi ))2 Zasada jest nastpujca: warto E zwana funkcjonaem (bo przyporzd-

dokadn

kowuje

warto skalarn) jest najmniejszy, gdy: E E E = 0 a0 a1 = 0 ... an = 0 z tego wynika, e moemy sobie policzy pochodne czstkowe z

funkcji

po kadym

z wspczynnikw

an

i przyrwna to do zera. Mamy

n+1

wspczynnikw i

n+1

rwna  Hurra!

Policzmy oglny wzr takiej pochodnej czstkowej po wspczynniku

E ak

n i=0

ak : w(xi ) (2) (1) (f (xi ) a0 0 (xi ) a1 1 (xi ) ... an n (xi )) k (xi )

Wyjanienie:

si, bo mamy funkcj kwadratow, a

nikw ak jest k (xi ), ktry pojawi si na kocu wzoru. On te wynika ze wzoru na pochodn zoon. Zaznaczam, e (2) (1) mona wyczy przed znak sumy. Powyej przeksztacony wzr jest wzorem oglnym, ale go wyprowadza.

(2) i (1) wynikaj ze wzoru na pochodn zoon. (2) pojawia (1) poniewa przy kadym ze wspczynznak . Prosz nie zapomnie rwnie o dodatkowym elemencie

polecam

nauczy si

g (x) = a0 x+a1 . Funkcja wagowa w (x) = x1. Punkty to: (1, 6), (4, 9), (9, 12), (25, 18), (36, 21). Podstawmy je do wzorw na pochodne czstkowe po a0 i a1 : n E 2 xi i=0 xi (f (xi ) a0 xi a1 ) a0 = 2 n E 2 i=0 xi (f (xi ) a0 xi a1 ) 1 a1 = 2
Co teraz? Znajdmy wspczynniki dla jakiej funkcji, np. Rozwimy sumy podstawiajc punktu danych:

= 2 (1 1)(6 a0 1 a1 ) 1 + (4 1)(9 a0 4 a1 ) 4 + (9 1)(12 a0 9 a1 ) 9+(25 1)(18 a0 25 a1 ) 25+(36 1)(21 a0 36 a1 ) 36 po uproszczeniu (podzieleniu wszystkiego przez 2): E a0 = 0 (6 a0 a1 ) + 3 (9 2a0 a1 ) 2 + 8 (12 3a0 a1 ) 3 + 24 (18 5a0 a1 ) 5 + 35 (21 6a0 a1 ) 6 E a0 = (27 6a0 3a1 ) 2+(96 24a0 8a1 ) 3+(432 120a0 24a1 ) 5+ (735 210a0 35a1 ) 6 E a0 = (54 12a0 6a1 )+(288 72a0 24a1 )+(2160 600a0 120a1 )+ (4410 1260a0 210a1 ) E a0 = (2202 1994a0 360a1 ) = 0 E a0 = (1101 997a0 180a1 ) = 0
E a0

= 2(1 1)(6 a0 1 a1 )+(4 1)(9 a0 4 a1 )+(9 1)(12 a0 9 a1 )+ (25 1)(18 a0 25 a1 ) + (36 1)(21 a0 36 a1 )
E a1
po uproszczeniu:

Druga pochodna czstkowa:

= 0 (6 a0 a1 )+3 (9 2a0 a1 )+8 (12 3a0 a1 )+24 (18 5a0 a1 )+ 35 (21 6a0 a1 ) E a1 = (27 6a0 3a1 ) + (96 24a0 8a1 ) + (432 120a0 24a1 ) + (735 210a0 35a1 ) E a1 = (1290 360a0 70a1 ) = 0 E a1 = (129 36a0 7a1 ) = 0
Daje to nam ukad rwna:

E a1

997a0 180a1 = 1101 36a0 7a1 = 129

Ktrego rozwizaniem jest:

a0 = 31.088 i a1 = 178.311.

Mam nadziej, e nie popeniem adnego bdu rachunkowego. Kiedy nie mamy doczynienia z funkcj wag, rzeczywicie mona to policzy w sposb prostszy. Odsyam do (http://bc.pollub.pl/Content/1370/metody.pdf, strona 67) w razie wtpliwoci. Nie odpowiedziaem

dokadnie

na Pana pytanie, dlatego, e nie znalazem

innego oglnego wzoru na przypadek z funkcj wagow rn od

1.

0.3

Aproksymacja redniokwadratowa funkcji cigej zadanej wzorem

Pytanie :

Tutaj te mam problem, w notatkach znalazem tylko jeden przykad,

ktry nie za bardzo tumaczy metodyk.

Odpowied :
a, b >

Aproksymacj cig wykonuje si w taki sam sposb jak aproksy-

macj dyskretn z rnic, e: zamiast punktw danych mamy: przedzia oraz funkcj, ktr aproksymujemy, np.:

f (x) = 3 x.

<

Zaczynamy od wzoru:

co poprzednio:

g (x) = a0 x + a1 na tym samym przedziale < 1, 6 >. wspczynnikw: w (x) = x 1. Wstawiamy funkcj f (x), g (x) oraz przedzia caki to do wzoru: 6 E = 1 (x 1) (3 x a0 x a1 )2 dx
pochodn czstkow po wspczynnikach si policzy (caki wzgldem zalenego tylko od

b w(x) (f (x) g (x))2 dx a Musimy mie dan posta funkcji, sprbujmy wykona to t sam funkcj

E=

Funkcja

I teraz musimy uproci to wyraenie tak, aby dao si z niego policzy

ak . W tym celu policzymy to co da x) a nastpnie dojdziemy do wzoru tego funkcjonau

a0 i a1 . 6 E = 1 (x 1) ((3 a0 ) x a1 )2 dx 2 6 E = 1 (x 1) ((3 a0 )2 x 2(3 a0 )a1 x + a2 )dx 1 2 6 x + a )dx E = 1 (x 1) ((9 6a0 + a2 ) x (6 2 a ) a 0 1 0 1 6 2 E = 1 (x 1) (9x 6a0 x + a0 x 6a1 x + 2a0 a1 x + a2 1 )dx 6 2 2 2 2 2 E = x + 2 a a x x + a x 9 x + 6a0 x a2 (9 x 6 a x + a x 6 a x 0 1 1 1 0x + 0 1 0 6a1 x 2a0 a1 x a2 ) dx 1 6 6 6 6 6 2 E = 1 9x2 dx 1 6a0 x2 dx + 1 a2 0 x dx 1 6a1 x xdx + 1 2a0 a1 x xdx + 6 2 6 6 6 6 6 a xdx 1 9xdx + 1 6a0 xdx 1 a2 0 xdx + 1 6a1 xdx 1 2a0 a1 xdx 1 1 6 2 a dx 1 1 3 1 1 Obliczamy proste caki pamitajc, e x x = x x 2 = x 2 , wic jego pochodna 1 3 to x 2 : 2 6 3 6 3 6 2 6 2 6 6 6 E = 18x|6 1 12a0 x|1 + 2a0 x|1 2 6a1 x|1 + 2 2a0 a1 x|1 + a1 |1 9|1 + 6a0 |1
1 6 a2 0 |1 + 2 6a1 1 6 x |1
Rozbijamy na sumy caek (caka z sumy to suma caek):

1 2 2a0 a1

1 x

6 a2 1 |1

Upraszczamy korzystajc z wiedzy, e

E= 00+ (9

108 18 72a0 + 12a0 + 12a2 0 1 0 0 + 3a1 6 3a1 a0 a1

H (x)|b = H (b) H (a): a 2 a0 9a1 6 + 9a1 + 3a0 a1 6 3a0 a1 1 2 6 + a0 a1 0 E = 90 84a0 + 11a0

1 6

(6) 9)a1 + (3 6 3)a0 a1 + (3 3)a1 ( 1)a0 a1 E = 90 84a0 + 1 1 11a2 0 (9 (6) 9)a1 + (3 6 3)a0 a1 + (3 6 3)a1 ( 6 1)a0 a1
4

1 6

To jest wzr tego funkcjonau po podstawieniu znanych rzeczy i uproszczeniu. Z niego moemy policzy pochodne czstkowe. Najpierw wszystko oprcz

a0

traktujemy jako stae, potem wszystko oprcz

E a0

E a1 Po uporzdkowaniu wychodzi nam: E a0

= 0 + 84 + 22a0 0 + (3 6 3)a1 ( 1)a1 = 0 + 0 + 0 (9 (6) 9) + (3 6 3)a0 + (3 1 6 3) ( = 84 + 22a0 + (3 6 3 + 1 1 6 )a1 = 0 = (3 6 3 + 1 1 6 )a0 + 6 9 6 + 3

a1

(nawet

a0 !):
1 6

1 6

1)a0

E a1 Co prowadzi do prostegu ukadu rwna:

1 6

=0

22a0 + (3 6 2 1 6 )a1 = 84 1 (3 6 2 1 6 )a0 0a1 = 9 6 3 6 6 Ktrego rozwizaniem jest: a0 = 3.0 i a1 = 30.363.

Tutaj te prosz strzec si bdw rachunkowych. Od razu ostrzegam, e jest to metoda pewnie odrobin na okoo, ale jej du zalet jest czytelno.