PL MG DSA MWP Polska 2012 Raport o Stanie HZ W Ost PDF

POLSKA 2012 RAPORT O STANIE HANDLU ZAGRANICZNEGO
MINISTERSTWO GOSPODARKI
POLSKA 2012
RAPORT O STANIE
HANDLU ZAGRANICZNEGO
WARSZAWA 2012
Opracowanie: Ministerstwo Gospodarki Departament Strategii i Analiz Kazimierz Miszczyk (Kierujcy Zespoem Analiz Handlu Zagranicznego), Magorzata Mendyk, Monika Walczak
pod kierunkiem: Anety Pitkowskiej Dyrektora Departamentu Strategii i Analiz Marii Szkutnickiej-Pieniek Zastpcy Dyrektora Departamentu Strategii i Analiz
ISSN 1429-3021
Spis treci Synteza .................................................................................................................................................... 5 1 Zmiany uwarunkowa zewntrznych i wewntrznych ......................................................................... 9 1.1 Uwarunkowania zewntrzne .......................................................................................................... 9 1.1.1 Sytuacja w gospodarce wiatowej i na gwnych rynkach w 2011 roku ............................... 9 1.1.2 Zmiany cen wiatowych i kursw walutowych .................................................................... 11 1.1.3 Sytuacja w handlu wiatowym ............................................................................................ 13 1.1.4 Perspektywy rozwoju sytuacji w gospodarce wiatowej i na wybranych rynkach ............... 19 1.2 Uwarunkowania wewntrzne oglna sytuacja w polskiej gospodarce ....................................... 22 2 Dugookresowe zmiany obrotw towarowych ................................................................................... 27 2.1 Zmiany w okresie transformacji .................................................................................................... 27 2.2 Zmiany obrotw od roku 2001 ...................................................................................................... 29 3 Skala i dynamika obrotw towarowych w 2011 roku ......................................................................... 33 3.1 Obroty wedug NBP ...................................................................................................................... 33 3.2 Obroty wedug GUS ..................................................................................................................... 35 4 Zmiany struktury geograficznej obrotw towarowych ........................................................................ 39 4.1 Zmiany w przekroju kontynentalnym ............................................................................................ 39 4.2 Zmiany w przekroju gwnych ugrupowa krajw ........................................................................ 41 4.3 Unia Europejska ........................................................................................................................... 41 4.4 Wsplnota Niepodlegych Pastw ................................................................................................ 42 4.5 Kraje azjatyckie ............................................................................................................................ 44 5 Zmiany struktury przedmiotowej obrotw towarowych ...................................................................... 45 6 Kierunki przeznaczenia importu ........................................................................................................ 55 7 Handel zagraniczny w pierwszym proczu 2012 roku ...................................................................... 57 8 Prognozy na rok 2012 ....................................................................................................................... 63 Aneks. Zmiany konkurencyjnoci polskiego eksportu na rynkach zagranicznych i importu na rynku krajowym w latach 2000-2011 ................................................................................................................ 67 Spis tabel ............................................................................................................................................... 74 Spis wykresw ....................................................................................................................................... 75
SYNTEZA
Po dynamicznej odbudowie w 2010 roku gospodarki wiatowej ze skutkw recesji z lat 2008-2009, rok 2011 przynis obnienie aktywnoci w gospodarce globalnej. Czynnikami, ktre wpyny na spowolnienie wiatowej koniunktury, byy przede wszystkim kryzys zadueniowy w strefie euro, katastrofy naturalne w Japonii i Tajlandii oraz pogorszenie sytuacji gospodarczej w USA, jak rwnie wzrost cen surowcw na rynkach wiatowych. Spowolnienie wzrostu przeoyo si na zmniejszenie dynamiki globalnych obrotw. Wedug najnowszych danych Midzynarodowego Funduszu Walutowego (z lipca 2012 r.) wiatowy PKB zwikszy si w 2011 r. o 3,9%, a wolumen midzynarodowego handlu towarami i usugami o 5,9%, podczas gdy w 2010 r. PKB wzrs o 5,3%, a wiatowa wymiana o 12,8%. Spowolnienie dynamiki wzrostu gospodarczego w 2011 r. odnotowano w przypadku wikszoci rynkw, w tym zdecydowanie wiksze w grupie pastw rozwinitych ni rozwijajcych si. W strefie euro wzrost PKB wyhamowa do 1,5%, w tym w Niemczech do 3,1%. O pogorszeniu kondycji tej grupy rynkw zadecydoway ujawnione w II proczu 2011 r. strukturalne saboci finansw publicznych i systemu bankowego wielu pastw strefy euro, ktre nastpnie w wielu z nich przerodziy si w kryzys zaduenia. Mimo negatywnie ksztatujcych si tendencji w otoczeniu zewntrznym, wzrost gospodarczy Polski nadal pozostaje jednym z najwyszych w Europie. Sprzyja temu zarwno wysoka aktywno krajowych przedsibiorstw (wzrost nakadw inwestycyjnych oraz produkcji), jak i stabilny przyrost wydatkw konsumpcyjnych gospodarstw domowych. W 2011 r. zaobserwowano take wyhamowanie tempa wzrostu popytu wewntrznego na wikszoci rynkw wiatowych, w tym analogicznie jak w przypadku PKB wiksze w krajach rozwinitych. Jakkolwiek popyt w caej UE, bdcy jednym z gwnym czynnikw wpywajcych na ksztatowanie eksportu Polski, spowolni w 2011 r. ponad 2-krotnie, to jednak w Niemczech bdcych odbiorc ok. 26% polskiego eksportu, nieznacznie przyspieszy. W roku 2011 warto polskiego eksportu towarw wyraona w euro zwikszya si o 13,6%, osigajc poziom 136,7 mld EUR, import natomiast wzrs o 13,7%, do 152,6 mld EUR. Deficyt obrotw towarowych w 2011 r. wynis 15,9 mld EUR i w porwnaniu z poziomem sprzed roku pogbi si o 2,1 mld EUR. Na relatywnie wysoki wzrost eksportu w 2011 r. mimo powanych zawirowa na rynkach gwnych polskich partnerw handlowych, czyli w strefie euro wpyna przede wszystkim wysoka dynamika na rynkach rozwijajcych si i sabiej rozwinitych. Eksport do pastw rozwijajcych si i sabiej rozwinitych wzrs o 18,2%, do 21,4 mld EUR, a import o 15,3%, do 50,7 mld EUR. Pomimo relatywnie korzystnej sytuacji w wymianie z tymi rynkami odnotowano pogbienie deficytu o 3,4 mld EUR (do 29,3 mld EUR). Taka skala pogorszenia ujemnego salda wynikaa z niekorzystnych zmian w obrotach z pastwami WNP. W rezultacie dynamicznego przyspieszenia importu z WNP, ktry wzrs 2-krotnie szybciej ni eksport, notowany przed rokiem deficyt pogbi si o blisko 4 mld EUR (do 10,2 mld EUR). Zdecydowanie lepiej ksztatowaa si wymiana z pozostaymi pastwami rozwijajcymi si i sabiej rozwinitymi (poza WNP), gdzie wzrost eksportu w 2011 r. by prawie 5-krotnie szybszy ni importu, a bilans wymiany nieznacznie si poprawi.
Wolniej ni z rynkami rozwijajcymi si oraz ni w skali oglnej wzrosy w roku 2011 obroty z pastwami rozwinitymi. Wrd tych rynkw ju tradycyjnie najwiksze znaczenie w wymianie handlowej Polski ma UE, ktra w 2011 r. bya odbiorc 78% cznego eksportu oraz z ktrej pochodzio 59,7% cakowitego importu. W 2011 r. wzrost eksportu do pastw tego ugrupowania wynis 12%, o czym zdecydowao jego wyhamowanie do pastw strefy euro. Natomiast import z UE zwikszy si nieco szybciej ni przecitnie, z tym, e analogicznie jak w eksporcie by szybszy z unijnych pastw spoza strefy euro. Saldo obrotw z Uni Europejska wynioso w 2011 r. 15,6 mld EUR, przy czym ksztatowao si ono inaczej w przypadku pastw strefy euro i pozostaych pastw unijnych. W rezultacie szybszego zwikszenia importu z krajw strefy euro ni eksportu notowana przed rokiem nadwyka zmniejszya si o 1,7 mld EUR. Spord rynkw strefy pogorszenie salda nastpio z wikszoci rynkw, w tym najwiksze z naszym gwnym partnerem, tj. Niemcami. Niekorzystne zmiany w obrotach z t grup rynkw zdoaa z nadwyk skompensowa poprawa salda z unijnymi krajami nienalecymi do strefy, z ktrymi w rezultacie relatywnie szybkiego wzrostu eksportu nadwyka wymiany zwikszya si o 1,9 mld EUR (do 12,6 mld EUR). Wrd pastw tej grupy najwiksze pozytywne zmiany nastpiy w obrotach z: Wielk Brytani, Republik Czesk oraz Rumuni. W 2011 r. swoj pozycj w polskim eksporcie umocniy rozwinite rynki pozaunijne, na ktre eksport wzrs o ok. 24%. Dynamiczny wzrost wywozu by rezultatem przyspieszenia eksportu na rynki EFTA o 41%, czyli 3-krotnie szybszego ni przecitnie. Z drugiej strony w 2011 r. odnotowano wyhamowanie importu z caej grupy rozwinitych rynkw pozaunijnych (wzrost o 4,5%), co przeoyo si na redukcj deficytu obrotw o 1,2 mld EUR, do 2,2 mld EUR. Spord wszystkich grup towarowych najszybciej w 2011 r. wzrosy obroty produktami mineralnymi (stanowicymi 5% w polskim eksporcie oraz 13,6% w imporcie) ich eksport wzrs o 33,8% (do poziomu 6,9 mld EUR), a import o 33,3% (do 20,7 mld EUR). Jednoczenie w tej grupie nastpi najwikszy przyrost wartoci importu (tj. o prawie 5,2 mld EUR), na co wpyn dynamiczny wzrost wiatowych cen surowcw energetycznych (ropy i gazu). Szybciej ni przecitnie zwikszy si take eksport wyrobw ceramicznych (o 30%, do 3,9 mld EUR), wyrobw przemysu chemicznego (o 20,2%, do 18,9 mld EUR) oraz wyrobw metalurgicznych (o 20,2%, do 16,2 mld EUR). O ile jednak udzia wyrobw ceramicznych w polskim eksporcie jest do niski (2,8%), to wyroby chemiczne i metalurgiczne stanowi od lat znaczc cz naszej wymiany handlowej. W 2011 r. udzia wyrobw chemicznych wynis 13,8% w eksporcie oraz 17,5% w imporcie, a wyrobw metalurgicznych odpowiednio 11,9% i 10,9%. Relatywnie wysoki okaza si wzrost eksportu artykuw rolno-spoywczych (o 12,7%, do ok. 15,2 mld EUR), a zwaszcza misa i produktw pochodzenia zwierzcego (o 14,8%, do 5,2 mld EUR) oraz gotowych artykuw spoywczych (o 13,4%, do ponad 7 mld EUR). Z kolei import produktw ywnociowych zwikszy si o 15,6%, osigajc 12,6 mld EUR. Nadwyka w obrotach artykuami rolno-spoywczymi osigna w 2011 r. poziom 2,6 mld EUR, ktry by nieznacznie wyszy ni rok wczeniej. O ile wzrost eksportu dominujcych w polskiej wymianie handlowej z zagranic wyrobw elektromaszynowych okaza si najwikszy pod wzgldem przyrostu w wartociach bezwzgldnych (o 3,9 mld EUR, do 55,4 mld EUR), to tempo jego wzrostu byo najwolniejsze (7,5%, czyli o 6,1 pkt. proc. wolniej ni przecitnie). Tempo wzrostu importu tej grupy towarw, podobnie jak w eksporcie, byo najwolniejsze wrd wszystkich grup towarowych 5,1%, czyli o 8,6 pkt. proc. nisze ni ogem. Szybszy wzrost po stronie eksportu wyrobw elektromaszynowych przeoy si na zwikszenie nadwyki w wymianie tymi towarami o prawie 1,3 mld EUR (do ponad 1,9 mld EUR).
Pogbienie cznego deficytu obrotw towarowych w 2011 r. o blisko 2,1 mld EUR byo przede wszystkim spowodowane wzrostem ujemnego salda handlu produktami mineralnymi o ponad 3,4 mld EUR (do ok. 13,8 mld EUR). Nie zdoay tego skompensowa korzystne zmiany odnotowane w handlu wyrobami elektromaszynowymi oraz wyrobami ceramicznymi, gdzie nastpi wzrost nadwyki odpowiednio o 1,3 mld EUR (do ponad 1,9 mld EUR) oraz o 0,7 mld EUR (do prawie 1,7 mld EUR). Obserwowane od drugiej poowy 2011 r. spowolnienie wymiany towarowej z zagranic, kontynuowane byo take od pocztku 2012 r., przy czym jest ono bardziej wyrane po stronie importu. W I proczu 2012 r. eksport z Polski zwikszy si o 1,1%, osigajc warto 68,3 mld EUR. Z kolei import w okresie stycze-czerwiec 2012 r. wynis prawie 74,2 mld EUR i by niszy o 1,9% ni przed rokiem. W rezultacie deficyt obrotw towarowych, ktry po szeciu miesicach wynis niespena 5,9 mld EUR zosta zredukowany o ponad 2,2 mld EUR wobec analogicznego okresu 2011 r. Aktualnie trudno jest prognozowa wiarygodny scenariusz rozwoju sytuacji w gospodarce wiatowej ze wzgldu na stosunkowo wysok niepewno i zbyt wiele czynnikw ryzyka. Niemniej jednak oczekuje si, i spowolnienie w gospodarce globalnej obserwowane od drugiego procza 2011 r. bdzie kontynuowane w roku 2012, a spodziewan wczeniej znaczn popraw sytuacji w roku 2013 przewiduje si aktualnie jako umiarkowan. Wrd zagroe, ktre w najbliszym czasie mog negatywnie oddziaywa na globaln koniunktur, naley wskaza przede wszystkim problemy zadueniowe w strefie euro, w tym gwnie zagroenia zwizane z realizacj planu oszczdnociowego w Grecji oraz sytuacj sektora bankowego i finansw publicznych w Hiszpanii. Znaczny obszar niepewnoci dotyczy te cen wiatowych, w szczeglnoci cen surowcw. Wskazane uwarunkowania koniunkturalne, w tym zwaszcza znaczne wyhamowanie wzrostu gospodarczego i spowolnienie popytu importowego na kluczowych dla Polski rynkach eksportowych, przeo si, na kontynuacj zapocztkowanego w II proczu 2011 r. spowolnienia eksportowego, a w lad za tym jeszcze bardziej wyranego obnienia dynamiki importu.
1 ZMIANY UWARUNKOWA ZEWNTRZNYCH I WEWNTRZNYCH

1.1 Uwarunkowania zewntrzne
1.1.1 Sytuacja w gospodarce wiatowej i na gwnych rynkach w 2011 roku

Rok 2011 by okresem, w ktrym nastpio obnienie aktywnoci w gospodarce wiatowej, na co w decydujcej mierze wpyn kryzys zadueniowy w strefie euro, katastrofy naturalne w Japonii i Tajlandii, pogorszenie sytuacji gospodarczej USA oraz wzrost cen surowcw na rynkach wiatowych. Po szybkiej odbudowie produkcji i wymiany midzynarodowej, oywieniu inwestycji i zatrudnienia w 2010 r., rok 2011 przynis spowolnienie wzrostu produkcji globalnej do 3,9% (z 5,3%). Ponowne wyhamowanie koniunktury pokazao, i zakcenia gospodarcze, ktre byy podstaw kryzysu z lat 2008-2009 nie zostay w peni usunite i wci oddziauj na szereg gospodarek. Gwnymi nastpstwami globalnego kryzysu finansowego dla rynkw europejskich s napicia w sferze finansw publicznych oraz powany kryzys zadueniowy w strefie euro i wynikajce std zagroenia dla funkcjonowania wsplnej waluty. Zakcenia te wpywaj nie tylko na spowolnienie w gospodarce unijnej, ale take w wielu innych regionach wiata, w szczeglnoci w krajach, dla ktrych rynki europejskie s gwnymi partnerami handlowymi. W minionych dwch latach o kondycji gospodarki globalnej decydoway rwnie wydarzenia o charakterze pozaekonomicznym, ktre przekaday si na spowolnienie wzrostu oraz na obnianie prognoz co do dalszego rozwoju. Jednym z tych czynnikw, ktrych moliwo przewidzenia w duszej perspektywie jest w zasadzie znikoma, s katastrofy naturalne. W latach 2010-2011 powany wpyw na wiatow produkcj, gwnie poprzez silne oddziaywanie na globalne zalenoci zaopatrzeniowokooperacyjne w procesach produkcyjnych, miay wybuchy wulkanu na Islandii, tsunami i trzsienia ziemi w Japonii (skutkujce zagroeniem nuklearnym) oraz ogromna powd w Tajlandii pod koniec 2011 r. Ponadto, poczwszy od koca 2010 r. nie w peni ustabilizowana jest sytuacja polityczna w krajach Afryki Pnocnej i Bliskiego Wschodu, co w konsekwencji powoduje niepewno w zakresie potencjalnego jej wpywu na gospodark globaln, w szczeglnoci poday i cen ropy naftowej. Wskazane zakcenia miay rwnie swoje przeoenie na handel midzynarodowy. Silne globalne powizania produkcji powoduj wysok jego wraliwo na wahania koniunktury, co przekada si na gbsze wahania wiatowych obrotw ni PKB. O ile tempo wzrostu PKB w 2011 r. obniyo si o 1,4 pkt. proc., to wzrost wolumenu wiatowego handlu towarami i usugami spowolni do 5,9%, czyli by o blisko 7 pkt. proc. niszy ni rok wczeniej. Wyniki osignite w poszczeglnych gospodarkach w 2011 r. potwierdzaj obserwowan od wielu lat tendencj do szybszego wzrostu rynkw rozwijajcych si i wschodzcych ni rozwinitych. PKB w krajach rozwinitych wzrs o 1,6%, czyli o poow wolniej ni w roku 2010. Z kolei w pastwach rozwijajcych si wyhamowanie wzrostu w 2011 r. byo znacznie agodniejsze z 7,5% do 6,2%.
Cho spowolnienie wzrostu obserwowane od II poowy 2011 r. w najwikszym stopniu dotkno gospodarki rozwinite, to jednak wrd licznej grupy rynkw rozwijajcych si znajduj si i takie, ktre ucierpiay, gwnie ze wzgldu na swoje do due uzalenienie od popytu importowego zgaszanego przez kraje rozwinite. Innym czynnikiem wpywajcym negatywnie na niektre rynki wschodzce byy wysokie wiatowe ceny surowcw. Tabela 1 Zmiany PKB na wiecie i wybranych rynkach w latach 2010-2013
2010 wiat 5,3 Kraje rozwinite 3,2 Stany Zjednoczone 3,0 UE-27 2,0 Strefa euro 1,9 Niemcy 3,6 Japonia 4,4 Kraje rozwijajce si 7,5 Wsplnota Niepodlegych Pastw 4,8 Rosja 4,3 Bliski Wschd i Pnocna Afryka 5,0 Afryka Subsaharyjska 5,3 Ameryka aciska i Karaiby 6,2 Rozwijajce si kraje Azji 9,7 Chiny 10,4 Indie 10,8 Nowo uprzemysowione kraje Azji* 8,5 * Hong Kong, Republika Korei, Singapur, Tajwan; ** prognoza rdo: DSA MG na podstawie danych MFW z lipca 2012. 2011 3,9 1,6 1,7 1,6 1,5 3,1 -0,7 6,2 4,9 4,3 3,5 5,2 4,5 7,8 9,2 7,1 4,0 2012** 3,5 1,4 2,0 0,0 -0,3 1,0 2,4 5,6 4,1 4,0 5,5 5,4 3,4 7,1 8,0 6,1 2,7 2013** 3,9 1,9 2,3 1,0 0,7 1,4 1,5 5,9 4,1 3,9 3,7 5,3 4,2 7,5 8,5 6,5 4,2
Podobnie jak w przypadku PKB, tak i w handlu powaniejsze zawirowania obserwowano w pastwach rozwinitych, w ktrych eksport towarw i usug wzrs o 5,4% (wobec 12,2% w 2010 r.), a import o 4,4% (czyli prawie 3-krotnie wolniej ni rok wczeniej). Natomiast w krajach rozwijajcych si wolumen obrotw towarami i usugami zwikszy si po stronie eksportu o 6,6%, a importu o 8,8%, podczas gdy w 2010 r. wzrs odpowiednio o 14,4% i 15,3%. Zarwno w czasie recesji w latach 2008-2009, jak i w okresie pokryzysowej odbudowy oraz ponownego spowolnienia w II proczu 2011 r., liderami wzrostu gospodarczego pozostaway due gospodarki rozwijajce si, w tym przede wszystkim Chiny i Indie. Cho tempo ich wzrostu rwnie wyhamowao w 2011 r., gwnie na skutek perturbacji w otoczeniu zewntrznym, to jednak rola tych rynkw i ich sia nie tylko gospodarcza, ale take polityczna znaczco wzrosa w okresie minionych kilku lat. Tempo wzrostu gospodarczego pastw UE, ktre odpowiadaj za ok. 80% polskiego eksportu, wyhamowao z 2% w 2010 r. do 1,6%, czyli do poziomu wolniejszego ni prognozowano w I poowie 2011 r. Jeszcze szybciej spowolni unijny popyt wewntrzny, tj. do wzrostu o 0,6% wobec 1,5% przed rokiem. Przeoyo si to na spowolnienie tempa wzrostu unijnego importu, ktry jest gwn determinant zewntrznego popytu na towary z Polski, tj. z 9,5% w 2010 r. do 2% w 2011 r. Na oglne spowolnienie w UE wpyno wyhamowanie wzrostu gospodarczego pastw strefy euro do 1,5% wobec 1,9% w 2010 r. Pogarszanie koniunktury tych rynkw nastpowao systematycznie w kolejnych kwartaach 2011 r. (w ujciu r/r) z 2,4% w I kw. do 0,7% w ostatnim kwartale. Pierwszy kwarta 2012 r. przynis natomiast stagnacj. O takim pogorszeniu kondycji strefy euro zadecydoway ujawnione w II proczu 2011 r. strukturalne saboci finansw publicznych i systemu bankowego wielu pastw strefy euro, ktre nastpnie w czci z nich przerodziy si w kryzys zaduenia (Grecji, Hiszpanii, Irlandii, Portugalii) stwarzajc potencjalne zagroenie dla stabilnoci strefy i caej UE.
10
Na tle rynkw unijnych relatywnie korzystnie ksztatowaa si sytuacja gospodarcza Niemiec bdcych naszym najwaniejszym partnerem handlowych. Jakkolwiek wzrost PKB tego rynku (na poziomie 3,1%) by nieco wolniejszy ni w roku 2010 (3,6%), to pozostawa ponad dwukrotnie szybszy ni w pastwach strefy euro. O takim wzrocie rynku niemieckiego zadecydowaa gwnie dobra sytuacja na jego rynku wewntrznym. W 2011 r. popyt wewntrzny w Niemczech zwikszy si o 2,5%, czyli w tempie nieco wyszym ni przed rokiem, a konsumpcja prywatna, ktra w ostatnich latach stanowia jeden z kluczowych czynnikw wzrostu gospodarczego Niemiec, zwikszya si o 1,4%. Poprawia si ponadto sytuacja na rynku pracy. Notowana w 2010 r. stopa bezrobocia na poziomie 6,8% obniya si o ponad 1 pkt. proc., do 5,7%. Wrd pastw UE spadek popytu odnotowano w przypadku 14 z nich, w tym w Grecji (o 8,5%), Czechach (o 1%), Sowacji (o 1,5%), Woszech (o 0,9%) oraz na Wgrzech (o 0,6%). Z kolei wrd waniejszych z punku widzenia polskiego eksportu pastw UE najlepiej ksztatowa si popyt w Belgii (wzrost o 1,9%), Francji (o 1,6%) oraz Niderlandach (o 0,7%). Tabela 2 Zmiany popytu wewntrznego na gwnych rynkach w latach 2010-2013
2010 Unia Europejska 1,5 Strefa euro 1,2 Niemcy 2,4 Francja 1,6 Wochy 2,1 Wielka Brytania 2,3 Niderlandy 0,9 Hiszpania -1,0 Szwecja 6,2 Austria 1,8 Czechy 2,0 Sowacja 4,5 Wgry -0,5 POLSKA 4,6 Norwegia 3,1 USA 3,4 Japonia 2,7 Turcja 13,4 * prognoza rdo: DSA MG na podstawie danych Eurostat z lipca 2012. 2011 0,6 0,5 2,5 1,6 -0,9 -0,5 0,7 -1,7 3,4 2,6 -1,0 -1,5 -0,6 3,7 3,3 1,6 0,1 9,5 2012* -0,7 -1,1 1,0 0,2 -2,9 -0,1 -1,9 -4,4 0,6 0,4 -1,0 1,4 -2,0 1,9 3,1 2,2 2,1 3,9 2013* 0,8 0,7 2,0 1,3 -0,1 0,8 0,0 -2,1 1,8 1,4 0,9 2,3 -0,3 2,2 2,8 2,0 1,4 3,9
1.1.2 Zmiany cen wiatowych i kursw walutowych

Ceny surowcw w 2010 r. i w I poowie 2011 r. charakteryzoway si tendencj wzrostow. Natomiast w II proczu 2011 r. pogorszenie koniunktury na niektrych rynkach europejskich i spowolnienie wzrostu gospodarczego w krajach rozwijajcych si przyczyniy si do zmniejszenia globalnego popytu na surowce, co przy zwikszonej ich poday przeoyo si na spadek cen. Mimo tych spadkw, ceny surowcw w ujciu realnym byy w dalszym cigu stosunkowo wysokie. Przyczyn spadku cen surowcw w 2011 r. bya wysza ni dotychczas niepewno co do perspektyw w gospodarce globalnej, pogarszajce si wyniki makroekonomiczne wielu krajw, a take kryzys w strefie euro. Jednoczenie, tempo wzrostu PKB w krajach rozwijajcych si i wschodzcych byo nisze ni przewidywano. Zwaszcza zastj na chiskim rynku nieruchomoci i niszy popyt na surowce ze strony Chin przyczyni si do obnienia cen surowcw. Mniejszy popyt na surowce zgaszay te Japonia (jako skutek ograniczenia produkcji w rezultacie marcowego kataklizmu) i Stany Zjednoczone.
11
Po silnym wzrocie na przeomie lat 2010 i 2011, ceny metali w drugiej poowie 2011 r. wyranie si obniyy. Osabienie dynamiki produkcji przemysowej oraz pogorszenie perspektyw wzrostu w krajach wysoko rozwinitych spowodoway, e indeks cen metali szacowany we wrzeniu 2011 r. przez MFW wzrs o 13,5%, podczas gdy w 2010 r. wzrost ten przekroczy 48%. Podobnie jak w przypadku innych surowcw, ceny ywnoci w 2010 r. i na pocztku 2011 r. dynamicznie rosy. Niekorzystne warunki pogodowe w II poowie 2010 r. byy przyczyn znacznych podwyek cen ywnoci, spowodowanych zwaszcza wzrostem cen zb. W roku 2011 lepsze ni rok wczeniej wyniki zbiorw zb w skali globalnej przyczyniy si do odbudowy zapasw. W rezultacie w drugiej poowie 2011 r. ceny ywnoci obniyy si. W ujciu rocznym, wskanik cen ywnoci szacowany przez MFW wzrs o blisko 23%, jednak tempo jego wzrostu byo nisze o jedn trzeci w porwnaniu z rokiem 2010. W przeciwiestwie do surowcw nieenergetycznych, ceny ropy naftowej zwikszay si w caym 2011 r. Uzalenione byy one od sytuacji geopolitycznej w krajach eksportujcych rop naftow. Na wzrost cen ropy w I poowie 2011 r. wpyna niestabilna sytuacja w krajach arabskich, a zwaszcza w Libii. Zakcenia w produkcji ropy w tym kraju przeoyy si na ograniczenie wolnych mocy wytwrczych w pastwach nalecych do OPEC, co zwikszao zwizane z czynnikami geopolitycznymi napicia po stronie podaowej na rynku ropy. Czynnikiem dodatkowo zwikszajcym presj na wzrost cen byy sankcje midzynarodowe naoone na Iran. Cena baryki ropy po wahaniach w 2011 r. w przedziale 100-115 USD, wzrosa do poziomu 126 USD w marcu 2012 r. Od tego czasu odnotowuje si systematyczny spadek cen ropy. Pod koniec I procza 2012 r. cena ropy naftowej ksztatowaa si w granicach 90 USD za baryk. Rok 2011 by okresem wyranego osabienia dolara amerykaskiego wobec innych gwnych walut. Amerykaska waluta, przez lata uwaana za symbol siy i stabilnoci, stracia zaufanie inwestorw w 2011 r., ktrzy w zwizku z obawami powrotu recesji w USA zaczli szuka bezpiecznych lokat swoich kapitaw m.in. w jenie japoskim czy zocie. W rezultacie, w 2011 r. jen zacz peni rol bezpiecznej przystani, co przeoyo si na jego nominaln aprecjacj wzgldem dolara o 10%. Z kolei dwie kolejne waluty azjatyckie, tj. chiski juan oraz koreaski won umocniy si wobec amerykaskiej waluty odpowiednio o 4,7% i 4,3%, a brazylijski real o 5,4%. Kurs dolara zosta zdeprecjonowany rwnie wzgldem waluty strefy euro, ktra w 2011 r. umocnia si o 5%. Ponadto, niepewna sytuacja na rynkach wiatowych, w tym perturbacje w strefie euro spowodoway wyran aprecjacj waluty szwajcarskiej, w ktrej inwestorzy zaczli upatrywa bezpieczn walut do inwestowania. W 2011 r. frank szwajcarski umocni si nominalne o 17% wobec dolara. Silny frank mia swoje negatywnie przeoenie na rodzim gospodark, co skonio Szwajcarski Bank Narodowy do interwencji na rynkach walutowych w celu obnienia jego wartoci. Wrd wyej wymienionych walut inaczej ni w ujciu nominalnym postpowaa ich zmiana w ujciu realnym (kurs nominalny deflowany zmianami cen). W przypadku dolara, deprecjacja realna (o 4,9%) bya wiksza ni nominalna, co wskazuje na moliwy wzrost konkurencyjnoci cenowej amerykaskich towarw wzgldem zagranicy w wyniku spadku ich cen. Z drugiej strony, w odniesieniu do pozostaych walut ich rednioroczne nominalne umocnienia byy wyranie zawyone w stosunku do ich wzrostw realnych. W ujciu realnym japoski jen umocni si zaledwie o 1,7%, a chiski juan o 2,7%. Relatywnie niewielka bya take aprecjacja kursu euro o 1,8%. Oznacza to, e odnotowana w 2011 r. wysza warto tych walut nie miaa a tak negatywnego przeoenia na konkurencyjno rodzimych produktw na wiatowym rynku. Na tle tych walut relatywnie silnie w ujciu realnym umocni si real brazylijski (o 4,7%).
12
1.1.3 Sytuacja w handlu wiatowym

1.1.3.1 Wolumen obrotw towarowych w 2011 roku
Wolumen wiatowych obrotw handlowych, po jego spadku o 10,5% w okresie kryzysu, w 2010 r. wyranie wzrs (o 12,8%). Trend ten jednak nie by kontynuowany w roku kolejnym. W 2011 r. handel towarami i usugami zwikszy si w mniejszym stopniu (o 5,9% wg danych MFW). Tabela 3 Tempo zmian wolumenu wiatowego handlu towarami i usugami w latach 2010-2013 (zmiana do roku poprzedniego, w %)
wiat Eksport Kraje rozwinite gospodarczo 12,2 Kraje rozwijajce si gospodarczo 14,4 Import Kraje rozwinite gospodarczo 11,5 Kraje rozwijajce si gospodarczo 15,3 * prognoza rdo: DSA MG na podstawie danych MFW z lipca 2012. Wolumen handlu towarami i usugami 2010 2011 2012* 2013* 12,8 5,9 3,8 5,1 5,4 6,6 4,4 8,8 2,3 5,7 1,9 7,8 4,3 6,2 4,2 7,0
Eksport w krajach rozwijajcych si zwikszy si o 6,6%, czyli o 1,2 pkt. proc. szybciej ni w gospodarkach rozwinitych. Rnica tempa wzrostu importu w obu grupach rynkw bya jeszcze wiksza w krajach rozwinitych by on wyszy o 4,4% ni przed rokiem, a w rozwijajcych si o 8,8%. Z kolei wedug danych WTO wolumen wiatowego eksportu towarw wzrs w 2011 r. o 5% wobec wzrostu o 13,8% w roku 2010. Eksport towarw z krajw rozwinitych gospodarczo zwikszy si w roku 2011 o 4,7%, na co z jednej strony wpyn stosunkowo szybki wzrost eksportu Stanw Zjednoczonych (o 7,2%) oraz Unii Europejskiej (o 5,2%), z drugiej za na wzrost w tej grupie rynkw negatywnie oddziaywa spadek eksportu Japonii (o 0,5%). Natomiast import gospodarek rozwinitych zwikszy si o 2,8% wobec wzrostu o 10,9% przed rokiem, czyli o prawie poow wolniej ni eksport tej grupy krajw. Tabela 4 Zmiany PKB i wolumenu obrotw towarowych na wiecie w latach 2009-2011 (w ujciu USD)
PKB 2009 2010 wiat -2,6 3,8 Ameryka Pnocna -3,6 3,2 Stany Zjednoczone -3,5 3,0 Ameryka rodkowa i Poudniowa -0,3 6,1 Europa -4,1 2,2 Unia Europejska -4,3 2,1 Wsplnota Niepodlegych Pastw -6,9 4,7 Afryka 2,2 4,6 Bliski Wschd 1,0 4,5 Azja -0,1 6,4 Chiny 9,2 10,4 Japonia -6,3 4,0 Indie 6,8 10,1 Nowo uprzemysowione kraje Azji* -0,6 8,0 * Hong Kong, Republika Korei, Singapur i Tajwan rdo: DSA MG na podstawie danych WTO z lipca 2012. 2011 2,4 1,9 1,7 4,5 1,7 1,5 4,6 2,3 4,9 3,5 9,2 -0,5 7,8 4,2 2009 -12,0 -14,8 -14,0 -8,1 -14,1 -14,5 -4,8 -3,7 -4,6 -11,4 -10,5 -24,9 -6,0 -5,7 Eksport 2010 2011 13,8 5,0 14,9 6,2 15,4 7,2 5,6 5,3 10,9 5,0 11,5 5,2 6,0 1,8 3,0 -8,3 6,5 5,4 22,7 6,6 28,4 9,3 27,5 -0,5 22,0 16,1 20,9 6,0 2009 -12,9 -16,6 -16,4 -16,5 -14,1 -14,1 -28,0 -5,1 -7,7 -7,7 2,9 -12,2 3,6 -11,4 Import 2010 13,7 15,7 14,8 22,9 9,7 9,5 18,6 7,3 7,5 18,2 22,1 10,1 22,7 17,9 2011 4,9 4,7 3,7 10,4 2,4 2,0 16,7 5,0 5,3 6,4 9,7 1,9 6,6 2,0
13
Szybciej rosy obroty towarowe w krajach rozwijajcych si i sabiej rozwinitych. Wolumen ich eksportu zwikszy si o 5,4% (wobec 14,9% w 2010 r.). W tej grupie gospodarek odmiennie ni w krajach rozwinitych tempo wzrostu importu (wynoszce 7,9%) byo wysze ni eksportu i jednoczenie import z rynkw rozwijajcych si wzrs prawie 3-krotnie szybciej ni import z pastw rozwinitych. Biorc pod uwag poszczeglne regiony, w roku 2011 najwyszy wzrost wolumenu eksportu osignity zosta w Azji (o 6,6%), o czym przesdzia sytuacja w Indiach (o 16,1%) oraz Chinach (o 9,3%). Natomiast eksport krajw zaliczanych do grupy nowo uprzemysowionych gospodarek Azji zwikszy si w 2011 r. o 6%. W nieco wolniejszym tempie ni eksport wzrs import pastw azjatyckich (o 6,4%). O ile w Chinach wzrost wolumenu importu (o 9,7%) okaza si nieco szybszy ni eksportu (o 0,4 pkt. proc.), to w Indiach import zwikszy si blisko 2,5-krotnie wolniej ni eksport, tj. o 6,6%. Wykres 1 Zmiany wolumenu obrotw towarowych w wybranych krajach i grupach krajw w latach 2009-2011 (w ujciu USD) Zmiany wolumenu eksportu Zmiany wolumenu importu
% 24 16 8 0 -8 -16 2009 2010 2011
wiat UE WNP Ameryka Pn. Azja
% 30 20 10 0 -10 -20 -30
w iat UE WNP Amery ka Pn. Azja
2009
2010
2011
Zmiany wolumenu eksportu

% 30 20 10 0 -10 -20 -30 2009 2010 2011
wiat USA Japonia Chiny Indie
Zmiany wolumenu importu

% 30 20 10 0 -10 -20 2009 2010 2011
wiat USA Japonia Chiny Indie
rdo: DSA MG na podstawie danych WTO z lipca 2012.
Stosunkowo szybko w 2011 r. wzrs wolumen eksportu w Ameryce Pnocnej (o 6,2%) oraz Europie (o 5%), przy jednoczesnym wolniejszym wzrocie importu do tych regionw odpowiednio o 4,7% i 2,4%. W dominujcej w Ameryce Pnocnej gospodarce Stanw Zjednoczonych odnotowano wzrost eksportu o 7,2%, czyli szybszy ni przecitny dla tego regionu. Podobna sytuacja wystpia w Europie, gdzie wolumen eksportu Unii Europejskiej zwikszy si o 5,2%, czyli nieco szybciej ni dla caego regionu.
14
W krajach Wsplnoty Niepodlegych Pastw odnotowano niskie tempo wzrostu wolumenu po stronie eksportu (1,8%) i rwnoczenie znacznie wysze ni przecitnie po stronie importu (o 16,7%). Jedynym regionem, ktry w 2011 r. odnotowa spadek wolumenu eksportu bya Afryka, gdzie by on niszy o 8,3% ni w roku 2010. Jednoczenie import do tego regionu wzrs w 2011 r. o 5%.
1.1.3.2 wiatowe obroty towarowe w biecych cenach dolarowych

W 2011 r. warto wiatowego eksportu (w ujciu dolarowym) wzrosa o 19% osigajc poziom 18,2 bln USD1, podczas gdy wolumen eksportu towarw zwikszy si o 5%. Po stronie importu odnotowano wzrost o 19%, do poziomu prawie 18,4 bln USD, przy wzrocie jego wolumenu o 4,9%. Szybszy wzrost obrotw w ujciu wartociowym ni wolumenowym wynika gwnie ze wzrostu wiatowych cen towarw. Tabela 5 Zmiany obrotw towarowych na wiecie w latach 2005-2011 (w ujciu USD)
Eksport Import 200520052009 2010 2011 2009 2010 2011 2011 2011 2011 2011 mld USD w% mld USD w% 17.779 10 -23 22 20 18.000 9 -23 21 19 2.283 8 -21 23 16 3.090 5 -25 23 15 1.481 9 -18 21 16 2.265 5 -26 23 15 452 4 -31 12 17 462 6 -21 22 15 350 9 -21 30 17 361 8 -24 28 16 16 20 14 7 7 8 6 9 4 6 17 17 14 12 14 15 14 12 13 18 9 21 10 -25 -27 -25 -25 -25 -22 -22 -24 -24 -26 -33 -34 -15 -27 -12 -9 -14 -15 -20 -11 -28 -20 -24 30 43 24 13 13 14 9 17 16 17 24 30 15 27 12 8 15 13 33 39 26 36 32 24 24 25 17 16 19 17 16 13 14 30 30 18 29 15 11 18 16 23 25 23 29 18
wiat Ameryka Pnocna Stany Zjednoczone Kanada Meksyk Ameryka rodkowa i 749 13 -23 26 27 727 Poudniowa 256 14 -23 32 27 237 Brazylia 493 12 -24 22 27 490 Pozostae 6.601 7 -22 12 17 6.854 Europa 6.029 7 -22 12 17 6.241 Unia Europejska 1.474 7 -23 12 17 1.254 Niemcy 597 4 -21 8 14 715 Francja 660 8 -22 15 15 597 Niderlandy 473 4 -23 15 17 636 Wielka Brytania 523 6 -25 10 17 557 Wochy Wsplnota Niepodlegych 788 15 -36 31 34 540 Pastw 522 14 -36 32 30 323 Rosja 597 11 -30 29 17 555 Afryka 97 11 -24 31 20 122 Afryka Poudniowa 500 12 -31 29 17 433 Pozostae kraje Afryki Kraje eksportujce rop* 331 11 -38 34 15 160 169 13 -14 21 20 274 Pozostae 1.228 15 -31 27 37 665 Bliski Wschd 5.534 12 -18 31 18 5.568 Azja** 1.899 16 -16 31 20 1.743 Chiny 823 6 -26 33 7 854 Japonia 297 20 -15 33 35 451 Indie Nowo uprzemysowione 1.290 10 -17 30 16 1.302 kraje Azji*** * Algieria, Angola, Kamerun, Czad, Kongo, Gwinea Rwnikowa, Gabon, Libia, Nigeria, Sudan ** Azja obejmuje rwnie Australi i Oceani *** Hongkong, Republika Korei, Singapur i Tajwan rdo: DSA MG na podstawie danych WTO z lipca 2012.
Dane uwzgldniaj warto reeksportu oraz importu sucego reeksportowi (tak jak w tabeli 6).
15
Udzia poszczeglnych regionw w wiatowym handlu towarami nie uleg zasadniczym zmianom w 2011 r. Najwiksza cz wiatowego eksportu przypada na Europ, ktrej udzia wynis 37%, a warto eksportu tego regionu osigna 6,6 bln USD (czyli o 17% wicej ni przed rokiem). Z kolei europejski import towarw osign warto 6,85 bln USD, co oznacza wzrost w porwnaniu z rokiem 2010 o 17% i co stanowio 38% importu wiata. W podobnym tempie jak eksport caej Europy wzrs w 2011 r. eksport z Unii Europejskiej (do poziomu ok. 6 bln USD) oraz z gwnej w tym regionie gospodarki niemieckiej (do blisko 1,5 bln USD). Natomiast import do Niemiec zwikszy si w tempie o 2 pkt. proc. szybszym, osigajc poziom prawie 1,3 bln USD. Wrd gwnych unijnych gospodarek wolniejszy ni przecitnie wzrost eksportu odnotowano we Francji (o 14%, do prawie 600 mld USD) oraz w Niderlandach (o 15%, do 660 mld USD). Warto eksportu towarw z krajw Ameryki Pnocnej zwikszya si o 16% (do blisko 2,3 bln USD), co stanowio 13% wiatowego eksportu. Natomiast import tego regionu osign poziom 3,1 bln USD (czyli o 15% wyszy ni rok wczeniej), a jego udzia w cznym imporcie wiata wynis 17%. Obroty w dominujcej w tej czci gospodarce Stanw Zjednoczonych wzrosy w podobnym tempie jak w caym regionie, osigajc warto blisko 1,5 bln USD w eksporcie oraz prawie 2,3 bln USD w imporcie. Wykres 2 Zmiany obrotw w wybranych grupach i krajach w latach 2009-2011 (w ujciu USD) Zmiany eksportu wg kontynentw Zmiany importu wg kontynentw
% 30 20 10 0 -10 -20 -30 2009 2010
wiat Ameryka Pn. Europa Azja Afryka
30 20 10 0
-10 -20 -30 2009 2010
wiat Ameryka Pn. Europa Azja Afryka
2011
2011
Zmiany eksportu w UE
% 30 20 10 0 -10 -20 -30 2009 2010
wiat UE Niemcy Francja Wlk. Brytania
Zmiany importu w UE
% 30 20 10 0 -10 -20 -30 2009 2010
wiat UE Niemcy Francja Wlk. Brytania
2011
2011
16
Zmiany eksportu w WNP

% 30 20 10 0 -10 -20 -30 -40 2009 2010
Zmiany importu w WNP

% 30 20 10 0
wiat WNP Rosja
-10 -20 -30 -40 2009 2010
wiat WNP Rosja
2011
2011
Zmiany eksportu w Ameryce Pn.

% 30 20 10 0 -10 -20 -30 -40 2009 2010 2011
wiat Ameryka Pn. USA Kanada
Zmiany importu w Ameryce Pn.

% 30 20 10 0 -10 -20 -30 2009 2010 2011
wiat Ameryka Pn. USA Kanada
Zmiany eksportu w Azji

% 30 20 10 0 -10 -20 -30 2009 2010
w iat Azja Chiny Japonia Indie
Zmiany importu w Azji

% 40 30 20 10 0 -10 -20 -30 2009 2010
wiat Azja Chiny Japonia Indie
2011
2011
rdo: DSA MG na podstawie danych WTO z lipca 2012.
Podobnie jak w 2010 r., w roku 2011 odnotowano wysze tempo wzrostu obrotw towarowych w krajach rozwijajcych si. W tej grupie regionem o najwyszej dynamice wymiany byy kraje Wsplnoty Niepodlegych Pastw, gdzie eksport zwikszy si o 34% (do blisko 790 mld USD), a import o 30% (do 540 mld USD). Rynki WNP stanowiy w 2011 r. 4% globalnego eksportu i 3% importu. W najwikszej gospodarce tego regionu Rosji eksport zwikszy si o 30%, czyli wolniej ni dla caej grupy, osigajc poziom ok. 520 mld USD. W podobnym tempie wzrs rosyjski import (do ok. 320 mld USD). Obroty towarowe krajw azjatyckich wzrosy w roku 2011 o 18% po stronie eksportu (do ponad 5,5 bln USD) oraz o 23% po stronie importu (do blisko 5,6 bln USD). Azja jest drugim po Europie regionem o najwikszym udziale w wiatowym handlu w 2011 r. wynis on 31% zarwno w globalnym eksporcie, jak i imporcie. Szybciej ni przecitnie dla tej czci wiata rosa wymiana handlowa Chin bdcych nie 17
tylko dominujc gospodark w handlu tego regionu, ale take najwikszym wiatowym eksporterem towarw oraz drugim wiatowym importerem. Chiski eksport wzrs do 1,9 bln USD (o 20%), a import do ponad 1,7 bln USD (o 25%). Jeszcze bardziej dynamiczny wzrost wymiany odnotowano w przypadku Indii, gdzie eksport zwikszy si o 35% (do blisko 300 mld USD), a import o 29% (do 450 mld USD). Z kolei w najwyej rozwinitej gospodarce tej czci wiata w Japonii odnotowano znaczce spowolnienie wzrostu eksportu (do 7%), ktry osign warto ponad 820 mld USD, przy jednoczesnym wzrocie importu o 23% (do ok. 850 mld USD). Szybciej ni przecitnie wzrosy obroty krajw Ameryki Poudniowej i rodkowej o 27% w eksporcie (do 750 mld USD) oraz o 24% w imporcie (do blisko 730 mld USD). Udzia tego regionu zarwno w eksporcie, jak i imporcie wiata osign w 2011 r. 4%. W tym samym tempie zwikszyy si rwnie obroty najwikszej gospodarki tego regionu Brazylii osigajc w 2011 r. warto ok. 260 mld USD w eksporcie oraz ok. 240 mld USD w imporcie. Tabela 6 Najwiksi eksporterzy i importerzy towarw na wiecie w 2011 roku
Lp. Eksporterzy Warto mld USD Udzia Roczna zmiana w% Lp. Importerzy Warto mld USD Udzia Roczna zmiana w%
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30
Chiny Stany Zjednoczone Niemcy Japonia Niderlandy Francja Republika Korei Wochy Rosja Belgia Wielka Brytania Hong Kong Kanada Singapur Arabia Saudyjska Meksyk Tajwan Hiszpania Indie Zjednoczone Emiraty Arabskie
Australia Brazylia Szwajcaria Tajlandia Malezja Indonezja Polska Szwecja Austria Republika Czeska cznie wiat*
1.899 1.481 1.474 823 660 597 555 523 522 476 473 456 452 410 365 350 308 297 297 285 271 256 235 229 227
10,4 8,1 8,1 4,5 3,6 3,3 3,0 2,9 2,9 2,6 2,6 2,5 2,5 2,2 2,0 1,9 1,7 1,6 1,6 1,6 1,5 1,4 1,3 1,3 1,2
20 16 17 7 15 14 19 17 30 17 17 14 17 16 45 17 12 17 35 30 27 27 20 17 14
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25
Stany Zjednoczone Chiny Niemcy Japonia Francja Wielka Brytania Niderlandy Wochy Republika Korei Hong Kong Kanada Belgia Indie Singapur Hiszpania Meksyk Rosja Tajwan Australia
Turcja
2.265 1.743 1.254 854 715 636 597 557 524 511 462 461 451 366 362 361 323 281 244 241 237 228 208 208 205 192 188 176 175 151 15.180 18.380
12,3 9,5 6,8 4,6 3,9 3,5 3,2 3,0 2,9 2,8 2,5 2,5 2,5 2,0 2,0 2,0 1,8 1,5 1,3 1,3 1,3 1,2 1,1 1,1 1,1 1,0 1,0 1,0 1,0 0,8 82,6 100,0
15 25 19 23 17 13 16 14 23 16 15 17 29 18 11 16 30 12 21 30 24 25 18 17 28 20 14 30 18 20 19
Brazylia
Tajlandia Szwajcaria Polska Zjednoczone Emiraty Arabskie Austria Malezja Indonezja Szwecja Republika Czeska cznie wiat*
26 201 1,1 27 27 187 1,0 17 28 187 1,0 18 29 179 1,0 17 30 162 0,9 22 14.835 81,4 18.215 100,0 19 * dane uwzgldniaj warto reeksportu oraz importu sucemu reeksportowi rdo: DSA MG na podstawie danych WTO z lipca 2012.
18
wiatowym liderem w eksporcie towarw w roku 2011 byy Chiny (z udziaem 10,4%), ktre plasuj si na tej pozycji ju trzeci rok z rzdu. Kolejne miejsca w globalnym eksporcie towarw zajy podobnie jak przed rokiem Stany Zjednoczone oraz Niemcy, jednak wartoci ich eksportu byy bardzo zblione do siebie (USA 1,48 bln USD, Niemcy 1,47 bln USD) i udzia kadego z nich w eksporcie wiata wynis 8,1%. Pomimo znacznie wolniejszego ni przecitnie (o 13 pkt. proc.) wzrostu japoskiego eksportu, gospodarka ta utrzymaa czwarte miejsce wrd rynkw dominujcych w globalnym eksporcie (z udziaem 4,5% wobec 5,1% w roku poprzednim). Warto zwrci uwag na wzrost znaczenia Rosji w eksporcie wiatowym, ktra znalaza si na 9. pozycji (z udziaem 2,9%), podczas gdy w roku 2010 bya 12. eksporterem wiata (2,6%). Natomiast na czele globalnych importerw w 2011 r. uplasoway si Stany Zjednoczone, ktrych udzia w wiatowym imporcie towarw wynis 12,3% (prawie 2,3 bln USD), a kolejne miejsca zajy podobnie jak rok wczeniej Chiny (9,5%) oraz Niemcy (6,8%). W globalnych obrotach towarami w 2011 r. udzia Polski stanowi ok. 1%, co dao nam 27. pozycj na licie wiatowych eksporterw (187 mld USD) oraz 24. na licie importerw (208 mld USD). Warto wiatowych obrotw usugowych zwikszya si w 2011 r. prawie 2-krotnie wolniej ni warto wymiany towarowej. Eksport usug w skali wiata wzrs o 11%, do poziomu ponad 4,1 bln USD. WTO podaje, e udzia usug w globalnych obrotach towarami i usugami wynis w 2011 r. 18,6%. W 2011 r. najszybciej wzrs eksport usug turystycznych (o 12%), ktre stanowi ponad 25% eksportu usug na wiecie (tj. prawie 1,1 bln USD). Z kolei najwolniejsze tempo wzrostu odnotowano w usugach transportowych (o 8%), ktre partycypuj w 1/5 cznego eksportu usugowego (tj. 855 mld USD). Podobnie jak w handlu towarami, najwiksza cz wiatowych obrotw usugowych przypada na kraje europejskie 47% w eksporcie (prawie 2 bln USD) i 42% w imporcie (1,6 bln USD) oraz na Azj 26% w globalnym eksporcie (1,1 bln USD) i 28% w imporcie (prawie 1,1 bln USD). Biorc natomiast pod uwag pojedyncze gospodarki, liderem wrd eksporterw usug pozostaj Stany Zjednoczone, ktrych udzia sign 13,9% (prawie 580 mld USD). Na kolejnych miejscach znalaza si Wielka Brytania (6,6%, ponad 270 mld USD) oraz Niemcy (6,1%, ponad 250 mld USD). Z kolei w wiatowym imporcie usug dominoway w 2011 r. Stany Zjednoczone (10,1%, ok. 390 mld USD), Niemcy (7,3%, ponad 280 mld USD) oraz Chiny (6,1%, prawie 240 mld USD). Polska uplasowaa si na 30. pozycji wrd wiatowych eksporterw usug (z udziaem 0,9%, tj. ok. 37 mld USD) oraz na 32. miejscu wrd importerw (0,75%, blisko 30 mld USD).
1.1.4 Perspektywy rozwoju sytuacji w gospodarce wiatowej i na wybranych rynkach

Prognozy wiatowych orodkw analitycznych i organizacji midzynarodowych pokazuj, e globalna gospodarka, ktrej wzrost spowolni w II poowie 2011 r. i w rezultacie w caym 2011 r. osign 3,9% (wg MFW), w roku 2012 bdzie rozwijaa si nieco wolniej (w tempie 3,5%). Natomiast na rok 2013 oczekiwana jest nieznaczna poprawa sytuacji w gospodarce wiatowej i przyspieszenie tempa jej wzrostu do 3,9%. Naley przy tym podkreli, e aktualnie prezentowane prognozy s obarczone znacznym stopniem niepewnoci wynikajcym gwnie z niestabilnej sytuacji w strefie euro, ktra z kolei moe przeoy si na spowolnienie w wielu krajach powizanych z gospodark unijn.
19
Wzrost gospodarczy zarwno w roku 2012, jak i w 2013 r. ma by podobnie jak w minionych kilku latach szybszy w krajach rozwijajcych si ni w rozwinitych. W grupie rynkw wschodzcych przecitny wzrost PKB prognozowany jest na poziomie 5,6% w 2012 r. i 5,9% w roku 2013, podczas gdy w pastwach rozwinitych gospodarczo odpowiednio 1,4% i 1,9%. Jednoczenie szacuje si, e w latach 2012-2013 udzia krajw rozwijajcych si w produkcji globalnej przekroczy 50%. Zgodnie z przewidywaniami Komisji Europejskiej (z koca lipca), w 2012 r. w Unii Europejskiej naley spodziewa si stagnacji, a w obszarze strefy euro recesji ze spadkiem PKB na poziomie 0,3%. Z kolei w 2013 r. unijny wzrost ma wynie 1,3%, a w strefie euro 1%. Tabela 7 Zmiany wiatowego PKB i globalnego handlu w latach 2009-2013
2009 2010 Wzrost PKB -1,2 5,1 Wzrost wiatowego handlu -10,7 12,8 * prognoza rdo: DSA MG na podstawie danych OECD z maja 2012. 2011 3,6 6,0 2012* 3,4 4,1 2013* 4,2 7,0
Wraz ze spowolnieniem wzrostu gospodarczego naley oczekiwa wyhamowania handlu wiatowego, ktrego tempo wzrostu wedug OECD spowolni w 2012 r. do 4,1% (wobec 6% w roku 2011). Oczekiwane w 2013 r. przyspieszenie wzrostu gospodarczego (do 4,6%) powinno przeoy si na aktywizacj wymiany midzynarodowej, ktrej wzrost prognozowany jest na poziomie 7%. Tabela 8 Zmiany globalnego handlu w wybranych grupach krajw w latach 2009-2013
2009 2010 2011 2012** wiat -10,7 12,8 6,0 4,1 OECD -12,0 11,4 5,3 3,2 Kraje amerykaskie OECD -12,5 12,6 5,9 4,5 Kraje azjatyckie OECD -13,0 15,9 5,0 4,8 Kraje europejskie OECD -11,6 10,0 5,0 2,3 Chiny -4,0 24,4 9,2 6,2 Uprzemysowione kraje azjatyckie spoza OECD* -10,1 18,4 7,2 5,0 Rosja -17,2 14,6 9,3 8,4 Brazylia -8,4 24,5 7,6 7,4 Pozostae kraje wiata -10,2 9,4 6,8 4,8 * Tajwan, Hongkong, Malezja, Filipiny, Singapur, Wietnam, Tajlandia, Indie i Indonezja; ** prognoza rdo: DSA MG na podstawie danych OECD z maja 2012. 2013** 7,0 5,8 6,4 7,4 5,1 11,0 8,6 8,0 11,2 7,2
Kondycja gospodarcza Stanw Zjednoczonych jako najwikszej gospodarki wiata przekada si na sytuacj ekonomiczn Polski zarwno bezporednio, jak i porednio poprzez oddziaywanie na inne rynki, w tym przede wszystkim na najwaniejsze dla Polski rynki strefy euro. Po okresie pokryzysowego oywienia w 2010 r. (wzrost PKB o 3%, czyli szybszy ni w 2008 r.), w roku 2011 wzrost amerykaskiej gospodarki spowolni do 1,7%. W kolejnych latach wedug projekcji OECD PKB w Stanach Zjednoczonych bdzie rs szybciej w 2012 r. zwikszy si o 2,4%, w 2013 o 2,6%. Gwnym czynnikiem prorozwojowym w USA w 2012 r. bdzie dalszy wzrost nakadw brutto na rodki trwae (o 4,4%). Natomiast popyt wewntrzny ma si zwikszy o 2,3%. W roku 2012 oczekuje si rwnie dalszego spadku stopy bezrobocia (do 8,1%) oraz obnienia wskanika inflacji (do 2,3%). Niepewna sytuacja na rynkach europejskich, ktre s odbiorcami ok. 20% amerykaskich towarw oraz oglne spowolnienie w gospodarce globalnej wpyny na wyhamowanie wymiany handlowej USA z zagranic. Wolumen eksportu towarw i usug wzrs w 2011 r. o 6,7%, a importu o 4,7%. Natomiast w 2012 r. oczekuje si dalszego spowolnienia amerykaskich obrotw z zagranic po stronie eksportu do wzrostu o 4,9%, a importu o 3,9%. 20
W Japonii, po spadku PKB w roku 2011 (o 0,7%), ktry by skutkiem klski ywioowej, jaka nawiedzia ten kraj w marcu 2011 r., rok 2012 bdzie okresem powrotu tego rynku na ciek oywienia gospodarczego. Spadek PKB by w decydujcej mierze rezultatem znacznego wyhamowania eksportu, ktry od lat jest gwn si napdow japoskiej gospodarki po dynamicznym wzrocie o 24,4% w 2010 r., w roku 2011 nastpia jego stagnacja. Przewidywany na rok 2012 wzrost na poziomie 2% bdzie moliwy do osignicia za spraw wzrostu popytu krajowego (2,3%) oraz stopniowego oywienia eksportu (2,3%). Stymulowany przez rzd program odbudowy kraju przeoy si na wzrost inwestycji (o 2,3%) oraz spadek stopy bezrobocia (do 4,5%). Zgodnie z przewidywaniami, w 2013 r. gospodarka Japonii bdzie rozwija si w tempie 1,5%. Oczekiwane jest przyspieszenie eksportu do wzrostu o 6,5% oraz o 4,9% w imporcie. Ponadto analitycy spodziewaj si dalszego wzrostu inwestycji (o 2,8%). Po okresie pokryzysowego oywienia gospodarczego w strefie euro w 2010 r. (wzrost PKB o 1,9%), rok 2011 przynis spowolnienie wzrostu do 1,5%. Wyhamowanie wzrostu gospodarczego w strefie euro nastpowao systematycznie w kolejnych kwartaach 2011 r. (w ujciu r/r) z 2,4% w I kw. i 1,6% w II kw. przez 1,3% w III kw. do 0,7% w ostatnim kwartale. Pierwszy kwarta 2012 r. przynis natomiast pierwszy raz od IV kwartau 2009 r. spadek PKB (o 0,1%). Na pogorszenie sytuacji gospodarczej strefy euro wpyny problemy w sektorze finansw publicznych i systemie bankowym wielu krajw czonkowskich, ktre nastpnie w kilku z nich przerodziy si w kryzys zaduenia (Grecji, Hiszpanii, Irlandii, Portugalii), stwarzajc potencjalne zagroenie dla stabilnoci strefy i caej UE. Potrzeba redukcji deficytw finansw publicznych w poszczeglnych krajach strefy, a take silna awersja do ryzyka na rynkach finansowych przy utrzymujcej si niepewnoci co do sytuacji na rynku wiatowym przeoy si na wyhamowanie realnej gospodarki tego ugrupowania. Wedug prognoz OECD w strefie euro w 2012 r. nastpi umiarkowana recesja prognozowany jest spadek PKB o 0,1%, za w 2013 r. wejdzie ona na ciek stopniowego wzrostu (o 0,9%). Znaczcy wpyw na sytuacj strefy euro ma gospodarka niemiecka, dla ktrej OECD przewiduje wzrost PKB w 2012 r. o 1,2% (wobec 3,1% w roku 2011), a w 2013 r. o 2%. Relatywnie dobra kondycja gospodarki niemieckiej w 2011 r. wynikaa z korzystnej sytuacji na rynku wewntrznym, gdzie popyt wzrs o 2,4% (czyli w tempie szybszym ni przed rokiem), a konsumpcja prywatna, ktra w ostatnich latach stanowia jeden z kluczowych czynnikw wzrostu w Niemczech, zwikszya si o 1,4%. W 2012 r. niemiecki popyt wewntrzny zwikszy si o 1,2%, a w 2013 r. o 2%. Gospodarki krajw WNP rozwijay si w 2011 r. stosunkowo szybko osigajc wzrost PKB na poziomie 4,9%. Gwnymi czynnikami prowzrostowymi byy utrzymujce si na do wysokim poziomie ceny ropy naftowej i surowcw, a take znaczcy wzrost produkcji rolnej w gospodarkach dotknitych w 2010 r. klsk suszy (np. Rosja, Kazachstan). Z kolei w latach 2012-2013, ze wzgldu na pogarszajce si uwarunkowania zewntrzne, wzrost PKB w krajach WNP spowolni do 4,1%, pomimo stosunkowo wysokiego poziomu cen ropy naftowej. Szacuje si, e kraje europejskie s odbiorcami ok. 1/3 eksportu WNP, zatem dekoniunktura w Europie moe wpyn na spowolnienie eksportu pastw Wsplnoty, w szczeglnoci Rosji. Drugim czynnikiem, ktry moe negatywnie przeoy si na wzrost gospodarczy w krajach WNP jest potencjalny spadek wiatowych cen towarw i surowcw. Z drugiej jednak strony, ceny surowcw energetycznych, od ktrych gospodarki WNP s cile uzalenione, mog utrzyma si na wysokim poziomie ze wzgldu na napicia polityczne w rejonie Bliskiego Wschodu i Afryki Pnocnej.
21
W krajach WNP bdcych eksporterami surowcw energetycznych, wzrost osignie ok. 5,8% w 2012 r., dziki korzystnym terms of trade, a take dziki wzrostowi inwestycji w przemyle naftowym i grniczym (w Kazachstanie) oraz inwestycji infrastrukturalnych (Kazachstan, Uzbekistan). W najwikszej gospodarce tego ugrupowania w Rosji oczekuje si wzrostu gospodarczego na poziomie 4% w roku 2012 oraz 3,9% w 2013 r. Z kolei na spowolnienie w krajach WNP bdcych importerami surowcw energetycznych przeo si zarwno czynniki zewntrzne, jak i wewntrzne. Szacuje si, e na Ukrainie PKB wzronie o 3% w roku 2012, a wyhamowanie bdzie skutkiem m.in. zacieniania polityki fiskalnej i monetarnej oraz sabncego eksportu. Podobny wzrost jest oczekiwany w Biaorusi, gdzie spowolnienie jest w gwnej mierze efektem kryzysu waluty w 2011 r. oraz restrykcyjnej polityki fiskalnej i monetarnej, ktra bya niezbdna do walki z bardzo wysok inflacj. Osabienie koniunktury w gospodarce globalnej w 2011 r. przeoyo si rwnie na wyhamowanie wzrostu w krajach azjatyckich, cho region ten nadal rozwija si stosunkowo szybko wzrost PKB wynis 5,9%. Rozwijajce si rynki azjatyckie odnotoway wzrost na poziomie 7,8%, podczas gdy w rozwinitych krajach tej czci wiata PKB wzrs o 1,3%. Spowolnienie wzrostu w pastwach azjatyckich, nastpujce gwnie od IV kwartau 2011 r., byo w znacznej mierze efektem oddziaywania czynnikw zewntrznych. Najbardziej widocznym nastpstwem kryzysu strefy euro w gospodarkach Azji byo spowolnienie ich eksportu do Europy. Stosunkowo szybki wzrost w wielu krajach tego regionu zosta utrzymany dziki silnemu popytowi wewntrznemu, ktry pozwoli w niektrych z nich zrekompensowa spowolnienie eksportowe. Sytuacja taka wystpia w najwaniejszej w tym regionie gospodarce chiskiej, ktra ju od kilku lat jest zdolna podtrzymywa szybki wzrost, pomimo trudnych warunkw zewntrznych, jednak i ona zostaa dotknita wyhamowaniem w 2011 r. Chiski PKB wzrs o 9,2% w porwnaniu z 10,4% w roku 2010. Rwnie w Indiach wzrost PKB (o 7,2%) by niszy ni rok wczeniej (10,8%), jednak nadal pozostaway one jednym z liderw wzrostu gospodarczego na wiecie. Chocia na rok 2012 prognozowane jest dalsze obnienie tempa wzrostu PKB w gwnych rynkach azjatyckich, to jednak wci bdzie to region, ktry w skali wiata rozwija si bdzie najszybciej. W 2012 r. PKB Chin wzronie o 8%, a Indii o 6,1%. Spowolnienie na tych rynkach jest w zdecydowanej mierze efektem pogarszajcych si warunkw w otoczeniu zewntrznym, ktre przekadaj si na zmniejszenie ich eksportu.
1.2 Uwarunkowania wewntrzne oglna sytuacja w polskiej gospodarce

W zwizku ze znacznymi rnicami w tempie odbudowy potencjau poszczeglnych gospodarek w skali globalnej, przewidywania co do ksztatowania si podstawowych tendencji gospodarczych obarczone byy w 2011 r. du doz niepewnoci. Dodatkowym czynnikiem, zwikszajcym prawdopodobiestwo wikszych odchyle od pierwotnie zakadanych trendw, byo ryzyko pogbienia si problemw fiskalnych w strefie euro. Mimo tak negatywnie ksztatujcych si tendencji w otoczeniu zewntrznym, wzrost gospodarczy Polski nadal pozostaje jednym z najwyszych w Europie. Sprzyja temu zarwno wysoka aktywno krajowych przedsibiorstw (wzrost nakadw inwestycyjnych oraz produkcji), jak i stabilny przyrost wydatkw konsumpcyjnych gospodarstw domowych. Warunki panujce w otoczeniu gospodarczym Polski w 2011 r. nie sprzyjay dynamizmowi procesu tworzenia wartoci dodanej w kraju. Narastajce problemy fiskalne w strefie euro skutecznie potgoway awersj do ryzyka, bdc gwnym rdem zmniejszonej skali napywu kapitau zagranicznego do
22
gospodarek z naszego regionu. Elementem agodzcym negatywne oddziaywanie kryzysu zadueniowego w strefie euro by postpujcy w Polsce proces konsolidacji fiskalnej. Dziaania ukierunkowane na obnienie relacji dugu sektora finansw publicznych do PKB zmniejszyy obawy inwestorw zagranicznych o przysz kondycj finansow budetu pastwa. Pomimo tak ksztatujcych si tendencji w skali globalnej, po wzrocie o 1,6% w 2009 r. oraz 3,9% w roku 2010, tempo wzrostu gospodarczego w 2011 r. przyspieszyo do 4,3%. redni przyrost realnego PKB dla caej Unii Europejskiej w tym samym okresie wynis 1,5% tj. o 2,8 pkt. proc. mniej ni w Polsce. Rok 2011 charakteryzowa si w polskiej gospodarce kontynuacj procesu odbudowy inwestycji. W kolejnych kwartaach dynamika nakadw brutto na rodki trwae stabilnie rosa, osigajc w skali roku tempa przyrostu zblione do notowanych w przedkryzysowym 2008 r. By to efekt zwikszajcej si skonnoci przedsibiorstw do podejmowania ryzyka inwestycyjnego. Z drugiej strony, nadal znaczca niepewno wobec koniunktury u gwnych partnerw handlowych Polski (pomimo, e w Niemczech perspektywy nadal wydaj si korzystne) ogranicza ich aktywno na tym polu. W analizowanym okresie utrzymywao si rwnie oywienie popytu konsumpcyjnego. Pomimo tego, e skala wzrostu spoycia ogem w gospodarce w ujciu rocznym z kwartau na kwarta obniya si, to finalnie osignity wynik (wzrost o 2,1% w 2011 r.) znalaz swoje odzwierciedlenie w kontrybucji tego wskanika we wzrost PKB na poziomie 1,6 pkt. proc. Popyt konsumpcyjny wspierany by w 2011 r. gwnie przyrostem spoycia indywidualnego, bdcego pochodn utrzymujcego si na relatywnie wysokim poziomie w caym roku wzrostu sprzeday detalicznej. Wzmoona aktywno konsumentw bya wynikiem stopniowo rosncych pac oraz zatrudnienia. Zmiany w strukturze popytu krajowego i zagranicznego pozostaj w cisym zwizku z rol, jak w kolejnych latach odegray poszczeglne sektory gospodarki. W 2011 r. sektor usugowy, rozwijajcy si dynamicznie od kilku lat, utrzyma swj dodatni wkad w tworzenie wartoci dodanej. Po okresie spowolnienia gospodarczego, kiedy to wkad przemysu w ksztatowanie PKB sta si niemale neutralny, w roku 2010 nastpi powrt do pozytywnego wpywu przemysu na wzrost PKB. W roku 2011 tendencja ta zostaa podtrzymana. W okresie 2008-2010 napyw inwestycji bezporednich pozostawa pod bardzo silnym wpywem zjawisk kryzysowych, ktre ograniczyy strumie inwestycji. Jednak ich zmniejszenie w przypadku Polski, ze wzgldu na relatywnie agodny przebieg kryzysu, nie byo tak znaczne jak w innych pastwach regionu. W 2011 r. widoczna bya wyrana odbudowa strumienia napywu BIZ do Polski. Wedug danych szacunkowych NBP odnotowano napyw bezporednich inwestycji zagranicznych o wartoci 10,3 mld EUR wobec 6,7 mld EUR w roku 2010. Wzrost wartoci inwestycji zagranicznych w roku 2011 by zwizany ze znacznym zwikszeniem wartoci transgranicznych fuzji i przej i odbywa si w warunkach zmniejszonego napywu inwestycji typu greenfield. W porwnaniu z rokiem 2010 zmienia si struktura napywu BIZ. Zmniejszya si warto kapitaw wasnych oraz reinwestowanych zyskw na rzecz pozostaego kapitau w reakcji firm macierzystych na problemy finansowe ich filii. Warto podkreli zmiany w strukturze sektorowej kapitau zagranicznego zainteresowanego inwestowaniem w Polsce. W ostatnich latach obserwowany by malejcy udzia II sektora (przemys) w oglnej wartoci napywu BIZ do Polski na rzecz wzrostu w III sektorze (usugi).
23
Wykres 3 Napyw bezporednich inwestycji zagranicznych do Polski w latach 2004-2011 (w mln EUR)
9 000 8 000 7 000 6 000 5 000 4 000 3 000 2 000 1 000 0 I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
rdo: DSA MG na podstawie danych NBP.
Oprcz inwestycji w sektorze motoryzacyjnym i przemyle maszynowym coraz wicej kapitau trafia do bran, w ktrych zagraniczne firmy poszukuj moliwoci obnienia kosztw funkcjonowania, czyli szeroko pojtych usug, przede wszystkim w zakresie tworzenia orodkw usug biznesowych (BPO), centrw usug wsplnych (SSC), a take centrw badawczo-rozwojowych (B+R). Inwestycje tego typu s mniej kapitaochonne i jednoczenie stwarzaj stosunkowo du liczb miejsc pracy. Jak ju wczeniej wspomniano, polski handel zagraniczny w roku 2011 funkcjonowa w warunkach pogarszajcej si koniunktury gospodarczej w skali globalnej, w tym na rynkach naszych gwnych partnerw handlowych, zwaszcza strefy euro. Negatywny wpyw tej dekoniunktury, widoczny szczeglnie w II proczu 2011 r., by w znacznej mierze zagodzony dziki proeksportowemu oddziaywaniu nasilajcej si w tym okresie deprecjacji zotego w stosunku do euro, jako dominujcej waluty rozlicze w polskich obrotach handlowych. Po okresie wzgldnej stabilizacji lub nawet pewnego umacniania si zotego wzgldem euro, trwajcym od pocztku 2010 r. do poowy 2011 r., w drugim proczu 2011 r., a zwaszcza w IV kw. nastpio znaczce umocnienie si euro wzgldem zotego. Kurs euro w zotych wzrs w III kw. 2011 r. o 3,4%, a w IV kw. o 11,3% (w ujciu r/r). W skali caego roku redni kurs euro osign poziom 4,1198 PLN, czyli o 3,1% wyszy ni w 2010 r., z kolei kurs dolara wynis 2,9634 PLN i by sabszy o 1,7%. Notowane w 2011 r. osabienie zotego wobec euro miao miejsce pomimo interwencji NBP i Ministerstwa Finansw na rynku walutowym w postaci sprzeday walut obcych. W 2011 r. zasadniczym czynnikiem determinujcym wielko popytu na zotego by wzrost niepewnoci na wiatowych rynkach finansowych, zwizany gwnie z kryzysem zadueniowym w strefie euro. Porednio, poprzez wycofywanie si inwestorw portfelowych z rynkw kapitaowych gospodarek wschodzcych oraz pozbywanie si walut uznawanych za ryzykowne, wpywao to na osabienie walut tych rynkw.
24
Wykres 4 Zmiany tempa wzrostu cen transakcyjnych, dewizowych i NEER w eksporcie w latach 2000-2011 (r/r)
%
125 120 115 110 105 100 95 90 85 2000
Zmiany cen transakcyjnych Zmiany cen dewizowych Zmiany NEER
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
rdo: DSA MG na podstawie danych NBP i GUS.
Ponadto wrd parametrw, ktre maj wpyw na rentowno wymiany handlowej zasadnicze miejsce zajmuj ceny transakcyjne w eksporcie i imporcie, czyli zotowe ceny biece otrzymywane ze sprzeday eksportowej lub pacone za zakupy importowe. Ich zmiany zale od zmian cen dewizowych oraz nominalnego efektywnego kursu walutowego NEER (kursu zotego w relacji do koszyka podstawowych walut, gwnie do EUR i USD). W 2011 r. poziom cen dewizowych w eksporcie (w stosunku do roku poprzedniego) wzrs o 5%. Proeksportowa zmiana kursu euro zostaa zniwelowana umocnieniem si zotego wobec dolara i w rezultacie w 2011 r. kurs zotego zdeprecjonowa si wobec koszyka walut o 2%. Spadek wartoci zotego przeoy si na poziom cen transakcyjnych w eksporcie, ktre zwikszyy si o 7,1% (wobec wzrostu o 0,4% w roku 2010).
25
2 DUGOOKRESOWE ZMIANY OBROTW TOWAROWYCH

2.1 Zmiany w okresie transformacji
Od pocztku procesu transformacji polski eksport towarowy zwikszy si prawie 13-krotnie, osigajc w 2011 r. poziom 190,3 mld USD. W tym czasie import wzrs 13,7-krotnie, do 212,3 mld USD. W rezultacie deficyt obrotw towarowych z zagranic pogbi si z poziomu ok. 0,6 mld USD w 1991 r. do 22,1 mld USD w roku 2011. Jednak w porwnaniu z rokiem 2008 gdy poziom deficytu osign rekordow warto 38,6 mld USD by niszy o ponad 16,5 mld USD. Tabela 9 Obroty polskiego handlu zagranicznego wedug GUS w latach 1991-2011
Eksport
1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 14.903 13.187 14.143 17.240 22.895 24.440 25.751 28.229 27.407 31.651 36.092 41.010 53.577 73.781 89.378 109.584 138.785 171.860 136.641 159.758 190.248
mln USD Import

15.522 15.913 18.834 21.596 29.050 37.137 42.307 47.054 45.911 48.940 50.275 55.113 68.004 88.156 101.539 125.645 164.172 210.479 149.570 178.063 212.331
Saldo
-619 -2.726 -4.691 -4.356 -6.155 -12.697 -16.556 -18.825 -18.504 -17.289 -14.183 -14.103 -14.427 -14.375 -12.161 -16.061 -25.387 -38.619 -12.929 -18.305 -22.083
rok poprzedni = 100 Eksport Import

104,1 88,5 107,2 121,9 132,8 106,7 105,4 109,6 97,1 115,5 114,0 113,6 130,6 137,7 121,1 122,6 126,6 123,8 79,6 116,9 119,1 162,9 102,5 118,4 114,7 134,5 127,8 113,9 111,2 97,6 106,6 102,7 109,6 123,4 129,6 115,2 123,7 130,6 128,2 71,1 119,1 119,2
Eksport
mln EUR Import
Saldo
rok poprzedni = 100 Eksport Import
25.670 34.373 40.195 43.499 47.526 59.698 71.424 87.926 101.838 116.244 98.218 120.373 136.694
43.050 53.085 56.035 58.480 60.354 71.354 81.170 100.784 120.389 142.448 107.529 134.188 152.568
-17.381 -18.711 -15.840 -14.981 -12.827 -11.656 -9.746 -12.858 -18.550 -26.204 -9.311 -13.815 -15.875
133,9 116,9 108,2 109,3 125,6 119,6 123,1 115,8 114,1 84,5 122,6 113,6
123,3 105,6 104,4 103,2 118,2 113,8 124,2 119,4 118,3 75,5 124,8 113,7
rdo: DSA MG na podstawie danych GUS.
W okresie minionych dwch dekad warto eksportu rosa bardzo dynamicznie, w szczeglnoci w latach 2000-2008, gdy rednioroczne tempo wzrostu wynioso 22,8% (w ujciu dolarowym), podczas gdy w latach 1991-1999 zwiksza si przecitnie o 8,1% rocznie. Z kolei redni roczny wzrost importu by szybszy w pierwszej dekadzie transformacji (w latach 1991-1999 o 20,4%) ni w latach 2000-2008 (o 18,8%). Nastpne lata 2009-2011 byy okresem dynamicznych zmian w gospodarce wiatowej, ktre przekaday si na zawirowania w polskim handlu zagranicznym. Po spadku obrotw w 2009 r. o 20,4% w eksporcie i 28,9% w imporcie, rok 2010 przynis ich odbudow eksport zwikszy si o 16,9%, a import o 19,1%. W 2011 r. tempo wzrostu wymiany (w ujciu dolarowym) byo jeszcze wysze i wynioso 19,1% w eksporcie i 19,2% w imporcie.
27
Wykres 5 Zmiany eksportu Polski w ujciu dolarowym w latach 1991-2011 (w %)

% 40
30 20 10 0 -10 -20 -30
19 91 19 92 19 93 19 94 19 95 19 96 19 97 19 98 19 99 20 00 20 01 20 02 20 03 20 04 20 05 20 06 20 07 20 08 20 09 20 10 20 11
37,7 32,8 21,9 7,2 9,6 15,5 14 13,6 30,6 21,1 22,6 6,7 5,4 26,6 23,8 16,9 19,1
4,1
-2,9 -11,5 -20,4
Wykres 6 Zmiany importu Polski w ujciu dolarowym w latach 1991-2011 (w %)

%
60 50 40 30 20 10 0 -10 -20 -30 -28,9 -2,4 2,5 18,4 14,7 34,5 27,8 13,9 11,2 23,4 15,2 6,6 9,6 2,7 29,6 23,7 30,6 28,2 19,1 19,2 62,9
Z kolei eksport towarw z Polski wyraony w euro w latach 2000-2008 rs rednio w tempie 18,5% rocznie, podczas gdy przecitny wzrost importu wynis 14,5%. Zaamanie wymiany handlowej w roku 2009 w ujciu euro byo agodniejsze ni w ujciu dolarowym. Eksport spad wwczas o 15,5%, a import o 24,5%. W latach 2010-2011 nastpowaa odbudowa polskich obrotw z zagranic, przy czym tempo wzrostu wymiany (w euro) byo wysze w 2010 r. (na co w duym stopniu wpyna niska baza odniesienia), kiedy to eksport wzrs o 22,6%, a import o 24,8%. W roku 2011 w polskich obrotach towarowych odnotowano wzrost o 13,6% po stronie eksportu oraz o 13,7% w imporcie.
19 91 19 92 19 93 19 94 19 95 19 96 19 97 19 98 19 99 20 00 20 01 20 02 20 03 20 04 20 05 20 06 20 07 20 08 20 09 20 10 20 11
28
2.2 Zmiany obrotw od roku 2001

W latach 2001-2011 warto polskiego eksportu towarowego wzrosa 3,4-krotnie, osigajc poziom 136,7 mld EUR wobec 40,2 mld EUR w roku 2001. W tym czasie import towarw do Polski zwikszy si 2,7-krotnie, do 152,6 mld EUR (z 56 mld EUR). W omawianym okresie rednioroczne tempo wzrostu eksportu wynioso prawie 14%, przy czym najszybciej eksport wzrasta w latach 2004-2007 rednio o 21% rocznie. Rok 2008 przynis spowolnienie wzrostu eksportu do 14,1%, na co przeoyo si jego znaczce obnienie w ostatnich dwch miesicach roku. Z kolei w okresie kryzysowego zaamania polskiej wymiany z zagranic w 2009 r. warto eksportu spada o 15,5%, a w kolejnym roku, gdy nastpowaa odbudowa wymiany, eksport zwikszy si o 22,6%. W roku 2011 warto eksportu osigna 136,7 mld EUR, czyli bya wysza o 13,6% ni przed rokiem. Z kolei import w latach 2001-2011 wzrs rednio o 11% rocznie, przy czym podobnie jak w eksporcie najszybciej w okresie 2004-2007 (o 18,9%). W roku 2008 tempo wzrostu importu spowolnio do 18,3% na skutek wyhamowania w IV kwartale. Z kolei zaamanie importu w roku 2009 wynoszce 24,5% okazao si znacznie gbsze ni po stronie eksportu. W roku 2010 import zwikszy si o 24,8%, a w 2011 o 13,7%, do 152,6 mld EUR. Deficyt wymiany towarowej, ktry podlega systematycznej redukcji z 15,8 mld EUR w 2001 r. do 9,7 mld EUR w 2005 r., a nastpnie wyranie si pogbi do 26,2 mld EUR w roku 2008, obniy si do rekordowo niskiego w analizowanym okresie poziomu 9,3 mld EUR w 2009 r. W roku 2011 deficyt obrotw towarowych ponownie pogbi si i wynis ok. 15,9 mld EUR, jednak w porwnaniu z rekordowo wysokim poziomem sprzed kryzysu by niszy o ok. 40%. Warto podkreli, e o ile redukcj deficytu w polskich obrotach towarowych z zagranic w ujciu bezwzgldnym w latach 2001-2011 mona ocenia jako umiarkowan, to jednak uwzgldniajc skal obrotw poprawa bilansu wymiany bya bardzo wyrana. W 2001 r. relacja salda do eksportu wynosia -39,4%, a w roku 2011 zmniejszya si ponad 3-krotnie, do -11,6%. W analizowanym okresie istotne zmiany odnotowano w strukturze geograficznej polskich obrotw towarowych. Jakkolwiek wci najwaniejsz grup w polskim eksporcie s kraje rozwinite gospodarczo, to jednak ich udzia w cznym wywozie obniy si z 87,1% w 2001 r. do 84,3% w roku 2011. Zmiany obserwowane w geograficznym przekroju polskiej wymiany z zagranic w minionej dekadzie wynikay w decydujcej mierze z akcesji Polski do Unii Europejskiej. Rynki unijne bdce gwnym odbiorc polskiego eksportu, w roku 2011 stanowiy 78% w eksporcie ogem. Warto jednak podkreli, e o ile udzia rynkw strefy euro w latach 2001-2011 zmniejszy si o 7,2 pkt. proc. (do 54,1%), to udzia pastw spoza strefy wzrs o 3,9 pkt. proc. (do 23,9%). W minionych kilku latach nastpia zasadnicza zmiana jakociowa w geograficznej strukturze deficytu obrotw towarowych. O ile w 2001 r. ok. 56% deficytu przypadao na obroty w krajami rozwinitymi (blisko 8,9 mld EUR), to od roku 2009 w wymianie z t grup rynkw notowana jest systematycznie rosnca nadwyka, wynoszca w 2011 r. prawie 13,4 mld EUR. Obecnie czny ujemny bilans wymiany handlowej z zagranic jest determinowany przez deficyt notowany z krajami rozwijajcymi si i wschodzcymi, ktry w roku 2011 osign warto prawie 29,3 mld EUR. Najwikszy wpyw na to miaa sytuacja w handlu z Rosj i Chinami, w obrotach z ktrymi odnotowano deficyt na poziomie odpowiednio 12,2 mld EUR oraz 11,9 mld EUR. 29
Zmiany struktury przedmiotowej polskiego eksportu w latach 2001-2011 polegay gwnie na wzrocie udziau wyrobw wyej przetworzonych i o wyszym stopniu zaawansowania technologicznego, w tym przede wszystkim wyrobw elektromaszynowych, ktre w 2001 r. stanowiy 37% eksportu ogem, a w 2011 r. 40,5%. Znaczco wzrs w tym okresie udzia wyrobw chemicznych w polskim eksporcie o 4,2 pkt. proc., do 13,8%. Korzystnie na tle pozostaych grup wyrnia si eksport artykuw rolno-spoywczych, ktrego udzia wzrs z 8,4% w 2001 r., do 11,1% w roku 2011. Natomiast najwiksze spadki udziau odnotowano w przypadku wyrobw przemysu lekkiego (o 5,2 pkt. proc., do 3,6%) oraz wyrobw przemysu drzewno-papierniczego (o 1,7 pkt. proc., do 5%). W imporcie do Polski najbardziej wzrs udzia produktw mineralnych (o 2,5 pkt. proc., do 13,6%), wyrobw metalurgicznych (o 2,3 pkt. proc., do 10,9%) oraz artykuw rolno-spoywczych (o 1,5 pkt. proc., do 8,3%). W tym okresie zmniejszy si natomiast udzia w cznym imporcie wyrobw elektromaszynowych (o 3,7 pkt. proc., do 35%) oraz wyrobw przemysu lekkiego (o 2,5 pkt. proc., do 4,9%). Wykres 7 Zmiany w obrotach towarami zagregowanymi w 10 grup towarowych w mln EUR
Artykuy rolno-spoywcze
16 000 14 000 12 000 10 000 8 000 6 000 4 000 2 000 0 -2 000
Produkty mineralne
25 000 20 000 15 000 10 000 5 000 0 -5 000 -10 000 -15 000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
Eksport Import Saldo
2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
Wyrobu przemysu chemicznego

30 000 25 000 20 000 15 000 10 000 5 000 0 -5 000 -10 000 -15 000
Skry
1 000 800 600 400 200 0 -200 -400 -600
2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
30
Wyroby przemysu drzewno-papierniczego

8 000 7 000 6 000 5 000 4 000 3 000 2 000 1 000 0
2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
Wyroby przemysu lekkiego

10 000 8 000 6 000 4 000 2 000 0 -2 000 -4 000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
Wyroby ceramiczne
4 000 3 500 3 000 2 500 2 000 1 500 1 000 500 0 -500
Wyroby metalurgiczne
18 000 16 000 14 000 12 000 10 000 8 000 6 000 4 000 2 000 0 -2 000
2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
20012002200320042005 200620072008200920102011
Wyroby przemysu elektromaszynowego

60 000 50 000 40 000 30 000 20 000 10 000 0 -10 000
9 000 8 000 7 000 6 000 5 000 4 000 3 000 2 000 1 000 0
Wyroby rne i pozostae

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
31
3 SKALA I DYNAMIKA OBROTW TOWAROWYCH W 2011 ROKU

3.1 Obroty wedug NBP
Po odnotowanym w 2010 r. wzrocie eksportu2 o 22,8%, w 2011 r. spowolni on do wzrostu o 11,4%, do 139,3 mld EUR. Natomiast tempo wzrostu importu, ktre w 2010 r. wynioso 24,9%, w roku 2011 wyhamowao do wzrostu o 11,5%, do 149,4 mld EUR. Deficyt obrotw towarowych osign 10,1 mld EUR, czyli poziom o ok. 1,2 mld EUR wyszy ni przed rokiem. Tabela 10 Obroty towarowe Polski w latach 2010-2011 w mln EUR
Miesice eksport Stycze Luty Marzec I kwarta Kwiecie Maj Czerwiec II kwarta I procze Lipiec Sierpie Wrzesie III kwarta 3 kwartay Padziernik Listopad Grudzie IV kwarta ROK rednia miesiczna 2011 import saldo analogiczny okres r. ub. = 100 eksport 121,0 117,6 112,5 116,7 111,2 118,1 107,2 112,1 114,3 106,0 115,9 107,5 109,6 112,7 108,6 108,4 104,7 107,3 111,3 import 123,9 119,4 110,6 117,4 116,1 119,4 112,9 116,1 116,7 109,1 112,0 104,5 108,4 113,8 107,8 105,0 102,4 105,1 111,5 eksport 2010 import saldo analogiczny okres r. ub. = 100 eksport 115,4 120,7 125,1 120,6 126,6 127,4 129,2 127,8 124,2 120,8 127,0 121,9 123,1 123,8 119,3 120,2 123,0 120,7 123,0 import 109,3 124,3 128,1 120,8 126,2 132,0 127,7 128,6 124,7 121,1 130,5 124,6 125,2 124,9 120,3 127,7 129,1 125,5 125,1
10.561 11.034 12.185 33.780 11.484 12.104 11.680 35.268 69.048 10.939 11.492 12.509 34.940 103.988 12.518 12.112 10.557 35.187 139.175 11.598
11.065 11.736 12.872 35.673 12.488 13.036 12.883 38.407 74.080 12.128 12.395 12.720 37.243 111.323 13.240 13.076 11.679 37.995 149.318 12.443
-504 -702 -687 -1.893 -1.004 -932 -1.203 -3.139 -5.032 -1.189 -903 -211 -2.303 -7.335 -722 -964 -1.122 -2.808 -10.143 -845
8.727 9.380 10.831 28.938 10.325 10.252 10.893 31.470 60.408 10.322 9.913 11.640 31.875 92.283 11.528 11.173 10.087 32.788 125.071 10.423
8.927 9.830 11.636 30.393 10.759 10.921 11.412 33.092 63.485 11.118 11.063 12.169 34.350 97.835 12.282 12.453 11.400 36.135 133.970 11.164
-200 -450 -805 -1.455 -434 -669 -519 -1.622 -3.077 -796 -1.150 -529 -2.475 -5.552 -754 -1.280 -1.313 -3.347 -8.899 -742
rdo: DSA MG na podstawie danych NBP.
Dane NBP; rozbieno midzy rocznymi danymi (przedstawionymi w tekcie) a sum wartoci miesicznych obrotw towarowych (przedstawion w tabeli 10) wynika z zastosowania w przeliczeniach innych kursw, tj. redniomiesicznych przy danych miesicznych oraz kwartalnych przy danych rocznych.
33
Tabela 11 Obroty towarami i usugami oraz saldo na rachunku obrotw biecych i ich relacje per capita oraz do PKB w latach 2006-2011
2006 2007 2008 mld PLN PKB 1.060,0 1.176,7 1.275,4 Eksport towarw 363,8 400,2 423,7 Import towarw 386,5 452,3 497,3 Saldo obrotw towarowych -22,7 -52,1 -73,6 Eksport usug 63,7 79,3 84,9 Import usug 61,5 66,4 72,5 Saldo usug 2,2 12,9 12,4 Eksport towarw i usug 427,5 479,5 508,6 Import towarw i usug 448,0 518,7 569,8 Saldo towarw i usug -20,5 -39,2 -61,2 Saldo na rachunku obrotw biecych -40,5 -72,6 -83,7 Relacje do PKB w % Eksport towarw/PKB 34,3 34,0 33,2 Eksport towarw i usug /PKB 40,3 40,8 39,9 Import towarw/PKB 36,5 38,4 39,0 Import towarw i usug/PKB 42,3 44,1 44,7 Saldo obrotw towarowych/PKB -2,1 -4,4 -5,8 Saldo towarw i usug /PKB -1,9 -3,3 -4,8 Saldo na rachunku obrotw bie./PKB -3,8 -6,2 -6,6 Relacje per capita w tys. PLN Eksport tow. per capita 9,5 10,5 11,1 Import tow. per capita 10,1 11,9 13,0 Eksport tow. i usug per capita 11,2 12,6 13,3 Import tow. i usug per capita 11,8 13,6 14,9 Saldo rach. obr. bie. per capita -1,1 -1,9 -1,7 mld EUR PKB 272,1 311,0 363,2 Eksport towarw 93,4 105,9 120,9 Import towarw 99,2 119,7 141,8 Saldo obrotw towarowych -5,8 -13,8 -20,9 Eksport usug 16,4 21,0 24,2 Import usug 15,8 17,6 20,7 Saldo usug 0,6 3,4 3,5 Eksport towarw i usug 109,8 126,9 145,1 Import towarw i usug 115,0 137,3 162,5 Saldo towarw i usug -5,2 -10,4 -17,5 Saldo na rachunku obrotw biecych -10,4 -19,2 -23,8 Relacje do PKB w % Eksport tow./PKB 34,3 34,0 33,3 Eksport towarw i usug /PKB 40,3 40,8 40,0 Import towarw/PKB 36,5 38,5 39,1 Import towarw i usug/PKB 42,3 44,1 44,8 Saldo obrotw towarowych/PKB -2,1 -4,4 -5,8 Saldo towarw i usug /PKB -1,9 -3,3 -4,8 Saldo na rachunku obrotw bie./PKB -3,8 -6,2 -6,6 Relacje per capita w tys. EUR Eksport tow. per capita 2,4 2,8 3,1 Import tow. per capita 2,6 3,1 3,7 Eksport tow. i usug per capita 2,9 3,3 3,8 Import tow. i usug per capita 3,0 3,6 4,3 Saldo rach. obr. bie. per capita -0,3 -0,5 -0,6 rdo: DSA MG na podstawie danych GUS, NBP i Eurostat. Wskanik/dane 2009 1.344,4 439,8 463,2 -23,4 89,5 74,7 14,8 529,3 537,9 -8,6 -52,2 32,7 39,4 34,5 40,0 -1,7 -0,6 -3,9 11,5 12,1 13,9 14,1 -1,4 310,7 101,8 107,2 -5,4 20,7 17,3 3,4 122,5 124,5 -2,0 -12,2 32,8 39,4 34,5 40,1 -1,7 -0,6 -3,9 2,7 2,8 3,2 3,3 -0,3 2010 1.416,4 499,3 534,8 -35,5 98,7 89,4 9,3 598,1 624,2 -26,2 -65,8 35,3 42,2 37,8 44,1 -2,5 -1,8 -4,6 13,1 14,0 15,7 16,3 -1,7 354,6 125,0 133,9 -8,9 24,7 22,4 2,3 149,7 156,3 -6,6 -16,5 35,3 42,2 37,8 44,1 -2,5 -1,9 -4,7 3,2 3,5 3,9 4,1 -0,4 2011 1.524,7 573,7 615,4 -41,7 109,7 92,0 17,7 683,4 707,4 -24,0 -66,4 37,6 44,8 40,4 46,4 -2,7 -1,6 -4,4 14,9 16,0 17,8 18,4 -1,7 370,0 139,3 149,4 -10,1 26,6 22,2 4,3 165,8 171,6 -5,8 -16,0 37,6 44,8 40,4 46,4 -2,7 -1,6 -4,3 3,6 3,9 4,3 4,5 -0,4
34
Inaczej ni w przypadku salda obrotw towarowych wygldaa sytuacja na rachunku obrotw biecych. Po pogbieniu deficytu w 2010 r. o 4,3 mld EUR, w roku 2011 odnotowano jego redukcj o nieco ponad 0,5 mld EUR, do blisko 16 mld EUR. Wykres 8 Relacja salda na rachunku obrotw biecych do PKB (w %)
2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
mld EUR
0,0 -1,0 -2,0 -3,0 -4,0 -5,0 -6,0 -7,0
2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
-5 -10 -15 -20 -25
Saldo obrotw towarowych/PKB Saldo na rachunku obrotw bie./PKB
Saldo obrotw towarowych Saldo na rachunku obrotw biecych
rdo: DSA MG na podstawie danych NBP i Eurostat.
3.2 Obroty wedug GUS

W roku 2011 warto polskiego eksportu towarw wyraona w euro zwikszya si o 13,6%, osigajc poziom 136,7 mld EUR. Jednoczenie eksport by o 17,6% (tj. o 20,5 mld EUR) wyszy w porwnaniu z jego poziomem sprzed kryzysu, czyli z 2008 r. Natomiast import wzrs w 2011 r. o 13,7%, do 152,6 mld EUR i jednoczenie o 7,1% (o 10,1 mld EUR) wobec roku 2008. Deficyt obrotw towarowych w 2011 r. wynis prawie 15,9 mld EUR i cho wobec wyjtkowo niskiego poziomu z 2009 r. by wyszy o 6,5 mld EUR, to w porwnaniu z rekordow jego wartoci w przedkryzysowym 2008 r. zosta zredukowany o ponad 10,3 mld EUR. Natomiast tempo wzrostu obrotw towarowych notowanych w ujciu dolarowym byo w 2011 r. szybsze o 5,5 pkt. proc. ni w ujciu euro. Eksport wyraony w dolarach zwikszy si o 19,1%, do 190,3 mld USD, a wobec poziomu z 2008 r. by wyszy o 10,7% (tj. o 18,4 mld USD). Import z kolei osign warto 212,3 mld USD, ktra bya wysza o 19,2% ni przed rokiem oraz o 0,9% (tj. prawie 1,9 mld USD) w porwnaniu z poziomem przedkryzysowym. Deficyt obrotw wyraony w dolarach osign w roku 2011 poziom ok. 22,1 mld USD.
35
Tabela 12 Obroty towarowe wedug GUS w latach 2010-2011

okres eksport 8.205 9.037 10.184 27.426 9.930 10.322 10.528 30.780 58.207 10.001 9.255 11.220 30.476 88.683 11.144 10.718 9.828 31.690 120.373 10.031 mln EUR import 8.769 9.862 11.319 29.950 10.715 11.427 11.482 33.624 63.574 11.193 10.729 12.214 34.136 97.710 12.374 12.475 11.629 36.478 134.188 11.182 saldo -564 -824 -1.135 -2.524 -785 -1.105 -954 -2.844 -5.367 -1.192 -1.475 -993 -3.660 -9.028 -1.230 -1.757 -1.801 -4.788 -13.815 -1.151 Dynamika w % analogiczny okres r. ub. = 100 eksport import 111,9 104,4 114,4 116,0 121,9 123,6 116,3 114,9 130,6 128,1 135,4 138,5 126,3 124,7 130,6 130,2 123,5 122,5 127,4 128,1 128,9 131,4 121,7 126,1 125,7 128,4 124,2 124,5 116,2 120,2 116,9 127,0 121,8 130,0 118,2 125,5 122,6 124,8 mln USD eksport 11.689 12.821 14.002 38.512 13.287 13.709 12.818 39.814 78.326 12.279 11.892 14.443 38.615 116.941 14.826 14.819 13.171 42.817 159.758 13.313 import 12.490 13.992 15.575 42.057 14.346 15.177 13.985 43.508 85.566 13.742 13.778 15.722 43.242 128.808 16.462 17.248 15.545 49.255 178.063 14.839 saldo -802 -1.171 -1.573 -3.545 -1.059 -1.467 -1.168 -3.694 -7.239 -1.462 -1.886 -1.279 -4.627 -11.867 -1.636 -2.429 -2.373 -6.438 -18.305 -1.525 Dynamika w % analogiczny okres r. ub. = 100 eksport import 114,5 106,8 125,7 127,4 128,4 130,2 123,0 121,4 134,1 131,7 138,2 141,6 112,6 111,2 127,6 127,2 125,3 124,3 112,4 113,1 115,8 118,0 111,0 115,0 112,9 115,3 120,9 121,1 104,6 108,2 108,1 117,4 109,4 116,5 107,2 113,9 116,9 119,1
Stycze Luty Marzec I kwarta Kwiecie Maj Czerwiec II kwarta I procze Lipiec Sierpie Wrzesie III kwarta 3 kwartay Padziernik Listopad Grudzie IV kwarta ROK 2010 redniomiesiczne Stycze Luty Marzec I kwarta Kwiecie Maj Czerwiec II kwarta I procze Lipiec Sierpie Wrzesie III kwarta 3 kwartay Padziernik Listopad Grudzie IV kwarta ROK 2011 redniomiesiczne
10.061 10.932 12.317 33.311 10.961 11.712 11.544 34.217 67.528 10.664 11.483 12.698 34.844 102.372 11.859 12.028 10.436 34.322 136.694
11.391
11.100 12.149 13.530 36.780 12.537 13.122 13.179 38.837 75.617 12.292 12.903 13.537 38.732 114.349 12.981 13.250 11.988 38.219 152.568
12.714
-1.039 -1.217 -1.213 -3.469 -1.576 -1.410 -1.634 -4.620 -8.089 -1.628 -1.420 -840 -3.888 -11.978 -1.122 -1.222 -1.552 -3.897 -15.875
-1.323
122,6 121,0 120,9 121,5 110,4 113,5 109,6 111,2 116,0 106,6 124,1 113,2 114,3 115,4 106,4 112,2 106,2 108,3 113,6
126,6 123,2 119,5 122,8 117,0 114,8 114,8 115,5 118,9 109,8 120,3 110,8 113,5 117,0 104,9 106,2 103,1 104,8 113,7
13.242 14.711 16.695 44.648 15.546 16.963 16.457 48.967 93.615 15.360 16.285 18.181 49.825 143.440 16.211 16.616 13.980 46.807 190.247
15.854
14.610 16.348 18.339 49.297 17.766 18.998 18.787 55.551 104.848 17.701 18.303 19.397 55.402 160.250 17.728 18.300 16.053 52.081 212.331
17.694
-1.368 -1.637 -1.645 -4.649 -2.219 -2.035 -2.330 -6.584 -11.233 -2.341 -2.019 -1.217 -5.577 -16.810 -1.517 -1.684 -2.073 -5.273 -22.083
-1.840
113,3 114,7 119,2 115,9 117,0 123,7 128,4 123,0 119,5 125,1 136,9 125,9 129,0 122,7 109,3 112,1 106,1 109,3 119,1
117,0 116,8 117,7 117,2 123,8 125,2 134,3 127,7 122,5 128,8 132,8 123,4 128,1 124,4 107,7 106,1 103,3 105,7 119,2
36
Wykres 9 Dynamika eksportu i importu w EUR i USD w latach 2010-2011 (w % w stosunku do analogicznego miesica poprzedniego roku)
% 150
140 130 120 110 100 I II III IV V VI VII VIII IX 2010 X XI XII I II III IV V VI VII VIII IX 2011 X XI XII
eksport w EUR
eksport w USD
import w EUR
import w USD
W 2010 r. nastpowaa odbudowa polskiej wymiany towarowej z zagranic po jej zaamaniu w 2009 r. Stosunkowo wysokie tempo wzrostu obrotw, w szczeglnoci w I poowie 2010 r., byo zatem w duej mierze efektem niskiej bazy odniesienia. Do maja 2010 r. szybciej wzrastay obroty wyraone w dolarach, po czym od czerwca tego roku do marca 2011 r. tempo wzrostu w ujciu euro wyprzedzao wzrost wymiany wyraonej w dolarach. Od II kwartau 2011 r. obroty wyraone w dolarach zaczy rosn szybciej ni w ujciu euro. Spowolnienie tempa wzrostu obrotw obserwowane w II poowie 2011 r., w szczeglnoci w ostatnim kwartale, byo efektem wyhamowywania gospodarki globalnej. O ile w roku 2010 tempo wzrostu importu wyprzedzio o 2,2 pkt. proc. tempo wzrostu eksportu, to w 2011 r. import wzrs w tempie nieznacznie szybszym (o 0,1 pkt. proc.) ni eksport.
37
4 ZMIANY STRUKTURY GEOGRAFICZNEJ OBROTW TOWAROWYCH

4.1 Zmiany w przekroju kontynentalnym
Cho kraje europejskie od wielu lat utrzymuj dominujc pozycj w polskim eksporcie, to jednak ich udzia stopniowo maleje. W okresie minionych kilku lat udzia Europy w eksporcie Polski systematycznie si zmniejsza z 91,1% w 2008 r., do 89,6% w roku 2011. W 2011 r. polski eksport towarowy na rynki europejskie osign warto 122,4 mld EUR i by o 13,1% wyszy ni rok wczeniej. Z kolei udzia Europy w imporcie Polski (ktry w ostatnich kilku latach mala) w 2011 r. zwikszy si do 76,4% (z 73,9% w roku 2010), co wynikao z jego wzrostu o 17,6% (do 116,5 mld EUR). W rezultacie wolniejszego wzrostu po stronie eksportu na rynki europejskie ni importu z nich, wystpujca w obrotach z t grup krajw nadwyka wynoszca w 2010 r. blisko 9,1 mld EUR, w roku 2011 zostaa zredukowana do poziomu 5,9 mld EUR. Naley jednak podkreli, e jeszcze w roku 2008 Polska w wymianie z rynkami europejskimi notowaa deficyt w wysokoci 2,4 mld EUR. Drugim pod wzgldem udziau w polskich obrotach regionem jest Azja. W 2011 r. polski eksport do tej czci wiata zwikszy si o 21,5%, osigajc 7,9 mld EUR, co stanowio 5,8% eksportu z Polski ogem (wobec 5,4% przed rokiem). Zdecydowanie wikszy udzia region ten ma w imporcie do Polski (18,2%). W 2011 r. warto przywozu towarw z Azji wyniosa ok. 27,7 mld EUR (ponad 3,5-krotnie wicej ni eksport z Polski na te rynki) i bya wysza o 2,3% ni przed rokiem. Blisko 10-krotnie szybszy wzrost polskiego eksportu do tych krajw ni importu z nich pozwoli na redukcj utrzymujcego si od lat na wysokim poziomie w obrotach z Azj deficytu o prawie 0,8 mld EUR, do 19,8 mld EUR. Polski eksport towarowy do Ameryki Pnocnej w 2011 r. osign warto ponad 3,2 mld EUR, czyli o 12% wysz ni w 2010 r., a import z tych rynkw wynis blisko 3,7 mld EUR, tj. o 3,1% mniej ni rok wczeniej. W rezultacie deficyt wymiany z tym regionem zosta zredukowany o ponad poow, do niespena 450 mln EUR. W 2011 r. udzia Ameryki Pnocnej w polskich obrotach wynis 2,4% zarwno po stronie eksportu, jak i w imporcie. Z kolei udzia Ameryki rodkowej i Poudniowej stanowi 1% w eksporcie (ponad 1,3 mld EUR) oraz 1,7% w imporcie (2,6 mld EUR). Kraje afrykaskie byy w roku 2011 odbiorcami zaledwie 1% polskiego eksportu towarowego (1,3 mld EUR), za w imporcie do Polski ich udzia by jeszcze niszy (0,8%, tj. 1,2 mld EUR). Najmniejsz cz w polskiej wymianie z zagranic zajmuj rynki Australii i Oceanii 0,3% w eksporcie (420 mln EUR) i 0,2% w imporcie (ok. 360 mln EUR).
39
Tabela 13 Zmiany struktury geograficznej obrotw towarowych Polski (wartoci w mln EUR)
2011 Eksport Polska ogem rok ub. = 100 Kraje rozw. gosp. rok ub. = 100 udzia w tym: UE rok ub. = 100 udzia w tym: Niemcy rok ub. = 100 udzia Wielka Brytania rok ub. = 100 udzia Czechy rok ub. = 100 udzia Francja rok ub. = 100 udzia Wochy rok ub. = 100 udzia Pozostale kr. rozw. rok ub. = 100 udzia w tym: USA rok ub. = 100 udzia EFTA rok ub. = 100 udzia Pozostae kraje wiata bez rozwinitych rok ub. = 100 udzia w tym: Kraje WNP rok ub. = 100 udzia w tym: Rosja rok ub. = 100 udzia Kraje pozostae rok ub. = 100 udzia w tym: Chiny rok ub. = 100 udzia 136.694 113,6 115.254 Import 152.568 113,7 101.868 Saldo -15.875 13.387 Eksport 120.373 122,6 102.231 2010 Import 134.188 124,8 90.209 Saldo -13.815 12.022 Zmiany 2011/2010 Eksport Import Saldo wzrost (+) wzrost (-) popr. (+) spadek (-) spadek (+) pog. (-) 16.321 18.380 -2.059 13.023 11.659 1.365
112,7 84,3
106.620 111,9 78,0
112,9 66,8
91.043 114,0 59,7 15.577
121,5 84,9
95.286 121,8 79,2
121,4 67,2
79.849 120,0 59,5 15.438 11.334 11.194 140
35.664 113,5 26,1 8.805 116,5 6,4 8.534 118,5 6,2 8.371 102,6 6,1 7.294 102,1 5,3
8.634
34.042 115,9 22,3 4.006 109,2 2,6 5.682 112,0 3,7 6.374 109,9 4,2 8.235 107,7 5,4
10.825
1.622 4.799 2.852 1.997 -941
31.427 122,4 26,1 7.558 120,0 6,3 7.202 125,4 6,0 8.156 119,5 6,8 7.141 106,2 5,9
6.945
29.362 122,1 21,9 3.669 115,5 2,7 5.074 130,7 3,8 5.797 117,0 4,3 7.646 104,2 5,7
10.360
2.065 3.889 2.128 2.358 -505
4.237 1.248 1.331 215 153
4.680 337 608 576 588
-442 910 724 -361 -436
-2.191
-3.415
1.689
464
1.225
124,3 6,3 2.665 121,7 1,9 3.976 140,9 2,9

21.439
104,5 7,1 3.454 101,8 2,3 3.709 114,5 2,4

50.701
118,3 5,8 -789

267
133,1 7,7 3.394 136,7 2,5 3.241 133,5 2,4

43.979
2.190 123,7 1,8 2.822 104,6 2,3

18.142
-1.203
-419
475
1.154
61
468
414
686
-29.261
-25.838
3.298
6.721
-3.424
118,2 15,7
11.635 117,6 8,5
115,3 33,2
21.838 135,1 14,3 -10.203
128,8 15,1
9.894 131,9 8,2
132,4 32,8
16.164 146,6 12,0 -6.270 1.741 5.673 -3.932
6.139 122,0 4,5 9.805 118,9 7,2 1.347 109,6 1,0
18.380 133,9 12,0 28.863 103,8 18,9 13.245 105,0 8,7
-12.242
-19.059
5.031 139,9 4,2 8.248 125,3 6,9 1.229 117,0 1,0
13.730 149,1 10,2 27.815 125,4 20,7 12.615 126,4 9,4
-8.699
-19.567
1.107
1.556
4.650
1.048
-3.543
509
-11.899
-11.386
118
630
-512
40
4.2 Zmiany w przekroju gwnych ugrupowa krajw

W 2011 r. w polskich obrotach towarowych z zagranic tradycyjnie dominujc pozycj zajy kraje rozwinite gospodarczo, jakkolwiek ich udzia nieznacznie si obniy. Po stronie eksportu udzia zmniejszy si o 0,6 pkt. proc., do 84,3% przy wzrocie o 12,7%. Import z rynkw rozwinitych wzrs o 12,9% (do 101,9 mld EUR). Przeoyo si to na zmniejszenie udziau tej grupy rynkw w cznym polskim imporcie z 67,2% w 2010 r. do 66,8% w roku 2011. W rezultacie notowana przed rokiem nadwyka wymiany na poziomie 12 mld EUR zwikszya si do 13,4 mld EUR. Wrd rynkw rozwinitych najwiksze znaczenie w wymianie handlowej Polski maj kraje unijne, ktre w roku 2011 byy odbiorcami 78% cznego eksportu z Polski oraz z ktrych pochodzio 59,7% cakowitego importu do Polski. W 2011 r. swoj pozycj w polskim eksporcie umocniy rozwinite rynki pozaunijne. W rezultacie zwikszenia ich eksportu o 24,3%, czyli zdecydowanie szybszego ni przed rokiem, ich udzia w eksporcie wzrs o 0,6 pkt. proc., do 6,3%. Wynikao to z przyspieszenia eksportu na rynki EFTA o ok. 41%, czyli 3-krotnie szybszego ni przecitnie. Znaczce wyhamowanie odnotowano natomiast po stronie importu z tego ugrupowania, ktry po wzrocie o 33% w 2010 r., w roku 2011 zwikszy si o 4,5% (do 10,8 mld EUR). W konsekwencji deficyt obrotw z tymi rynkami zosta zredukowany o 1,2 mld EUR, do 2,2 mld EUR. Szybciej ni przecitnie zwikszyy si w 2011 r. obroty z pastwami rozwijajcymi si. Eksport do tej grupy rynkw wzrs o 18,2% (do 21,4 mld EUR), a import o 15,3% (do 50,7 mld EUR). Ich udzia w cznym wywozie z Polski wynis 15,7%, a w przywozie 33,2%. Pomimo relatywnie korzystnej sytuacji w wymianie z tymi rynkami, odnotowano pogbienie deficytu o 3,4 mld EUR, do 29,3 mld EUR, co wynikao z niewspmiernie wikszego w ujciu wartociowym poziomu importu ni eksportu. Za pogorszenie salda wymiany odpowiaday gwnie rynki WNP, gdzie w rezultacie wzrostu importu o 35,1%, czyli 2-krotnie szybszego ni eksportu (o 17,6%) notowany przed rokiem deficyt w wysokoci 6,3 mld EUR zwikszy si do 10,2 mld EUR. Zdecydowanie lepiej ksztatowaa si wymiana z pozostaymi pastwami rozwijajcymi si i sabiej rozwinitymi (poza WNP), gdzie wzrost eksportu w 2011 r. (o 18,9%) by prawie 5-krotnie szybszy ni importu (o 3,8%), a ujemne saldo obrotw nieznacznie si poprawio (o 0,5 mld EUR, do 19,1 mld EUR).
4.3 Unia Europejska

W grupie pastw rozwinitych gospodarczo najwikszym partnerem handlowym Polski jest Unia Europejska, z tym e w 2011 r. jej udzia w cznym eksporcie zmniejszy si (o 1,2 pkt. proc.), a w imporcie tylko nieznacznie zwikszy. Wynikao to z wolniejszego ni przecitnie tempa wzrostu wywozu na rynki UE (o 11,9%) oraz szybszego tempa wzrostu importu z nich (o 14%). Jednoczenie odnotowana w 2011 r. nadwyka wymiany z UE w wysokoci 15,6 mld EUR utrzymaa si na zblionym poziomie jak przed rokiem (zwikszya si o ok. 140 mln EUR). Na odnotowane w 2011 r. spowolnienie eksportu do UE decydujcy wpyw miay wyniki z pastwami strefy euro. Po wzrocie eksportu do strefy euro o prawie 21% w 2010 r., w roku 2011 spowolni on do wzrostu o 10,1%, czyli o 3,6 pkt. proc. wolniejszego ni po stronie importu. Tym samym udzia krajw strefy euro w cznym eksporcie z Polski zmniejszy si o 1,7 pkt. proc., do 54,1%, a w imporcie pozosta na poziomie sprzed roku, tj. 46,5%. Szybszy wzrost po stronie importu z tych rynkw przeoy si na redukcj nadwyki wymiany o 1,7 mld EUR (do 3 mld EUR).
41
Wrd tej grupy rynkw pogorszenie salda nastpio w wymianie z wikszoci z nich, w tym m.in. z naszym gwnym partnerem handlowym, Niemcami, gdzie w rezultacie relatywnie szybkiego wzrostu przywozu z tego rynku (o 15,9%, czyli o 2,4 pkt. proc. wyszego ni eksportu), nadwyka obrotw zmniejszya si o ok. 440 mln EUR, do 1,6 mld EUR oraz Wochami (pogbienie deficytu o ok. 440 mln EUR, do ok. 940 mln EUR), z Francj (zmniejszenie nadwyki o ok. 360 mln EUR, do 2 mld EUR) i Sowacj (zmniejszenie nadwyki o prawie 0,3 mld EUR, do ok. 0,2 mld EUR). Z drugiej strony wrd tej grupy rynkw najwiksza poprawa salda nastpia w wymianie z Estoni (zwikszenie nadwyki o blisko 0,2 mld EUR, do 0,6 mld EUR) oraz Belgi (redukcja deficytu o 150 mln EUR, do 0,2 mld EUR). Takie pogorszenie salda z rynkami strefy euro zdoaa z nadwyk skompensowa poprawa salda z unijnymi krajami spoza strefy, z ktrymi nadwyka wymiany zwikszya si o 1,9 mld EUR, do 12,6 mld EUR. Wrd pastw tej grupy najwiksze pozytywne zmiany nastpiy w obrotach z: Wielk Brytani, gdzie w wyniku wzrostu eksportu o 16,5%, czyli o 7,3 pkt. proc. szybszego ni importu, nadwyka zwikszya si o ponad 0,9 mld EUR, do 4,8 mld EUR, Republik Czesk, gdzie wzrost eksportu (o 18,5%) by o 6,5 pkt. proc. szybszy ni importu i w konsekwencji saldo wymiany poprawio si o ponad 0,7 mld EUR, do blisko 2,9 mld EUR, Rumuni, gdzie w rezultacie szybszego wzrostu eksportu (o 27,6%) ni importu (o 10,3%) bilans obrotw poprawi si o ok. 360 mln EUR, do prawie 1,1 mld EUR. Natomiast najwiksze pogorszenie salda odnotowano w obrotach z Wgrami oraz Szwecj, gdzie nadwyka zmniejszya si odpowiednio o ok. 250 mln EUR (do nieco ponad 0,8 mld EUR) oraz o 0,2 mld EUR, do ponad 0,8 mld EUR. Wrd 15 najwaniejszych rynkw polskiego eksportu znajduje si a 12 krajw UE. W imporcie takich krajw jest 11. Najwiksze wzrosty eksportu na rynki unijne w wymiarze bezwzgldnym osignito z: Niemcami - o 4,2 mld EUR (o 13,5%), Republik Czesk - o 1,3 mld EUR (o 18,5%), Wielk Brytani - o 1,2 mld EUR (o 16,5%), Niderlandami - o blisko 0,7 mld EUR (o 13,1%), Litw - o ponad 0,5 mld EUR (o 37,8%). Wrd wyrobw o najwikszym wzrocie eksportu do UE czoowe pozycje zajmuj: wyroby przemysu chemicznego - o ok. 2,5 mld EUR (o 21,5%), wyroby metalurgiczne - o 2,4 mld EUR (o 22,1%), wyroby przemysu elektromaszynowego - o 1,5 mld EUR (o 3,6%), produkty mineralne - o 1,4 mld EUR (o 30,5%), artykuy rolno-spoywcze - o 1,2 mld EUR (o 11,3%).
4.4 Wsplnota Niepodlegych Pastw

W roku 2011 obroty towarowe z rynkami WNP zwikszyy si zdecydowanie szybciej ni w skali oglnej, w tym szczeglnie po stronie importu. Import z WNP osign 21,8 mld EUR, o 35,1% wicej ni przed rokiem. Chocia tempo jego wzrostu byo ponad 2,5-krotnie szybsze ni przecitnie, to zarazem wolniejsze ni przed rokiem, kiedy to przywz z tych rynkw wzrs a o 46,6%. Dwukrotnie wolniej ni przywz z WNP zwikszy si eksport na te rynki, tj. o 17,6%, do 11,6 mld EUR. Tempo jego wzrostu byo jednoczenie o ponad 14 pkt. proc. wolniejsze ni przed rokiem. Takie wyniki obrotw przeoyy
42
si na pogbienie deficytu wymiany z tym ugrupowaniem o 3,9 mld EUR, do rekordowo wysokiego poziomu 10,2 mld EUR. Spord pastw tego ugrupowania najwaniejszym partnerem handlowym Polski jest Rosja (4,5% udziau w cznym eksporcie z Polski wobec 4,2% przed rokiem), kolejne miejsca nale do Ukrainy (z udziaem 2,5% w polskim wywozie) i Biaorusi (1%) W 2011 r. na licie dominujcych rynkw eksportowych rynki te uplasoway si na nastpujcych miejscach: Rosja na 6., Ukraina na 10., a Biaoru na 22. W 2011 r. te trzy rynki odpowiaday za 93,3% cznego eksportu z Polski do WNP oraz 97,8% importu do Polski z tej grupy. W tej grupie najwikszy udzia w przywozie do Polski ma Rosja (12% importu ogem), co plasuje j na 2. (po Niemczech) miejscu na licie naszych najwaniejszych partnerw importowych. W 2011 r. obroty z Rosj zwikszyy si zdecydowanie szybciej ni w skali oglnej, w tym szczeglnie po stronie importu. Import z Rosji osign warto 18,4 mld EUR, czyli a o 34% (tj. o niecae 4,7 mld EUR) wysz ni przed rokiem. Eksport na ten rynek wzrs (o 22%, do 6,1 mld EUR) zdecydowanie szybciej ni przecitnie, ale zarazem o 11,9 pkt. proc. wolniej ni import. Przeoyo si to na pogbienie deficytu z Rosj o 3,5 mld EUR, do rekordowego poziomu 12,2 mld EUR, ktry jednoczenie pierwszy raz od 2006 r. by gbszy ni deficyt z Chinami. Za pogbienie ujemnego salda z Rosj w 97% odpowiadao pogorszenie stanu zrwnowaenia w pozycji produktw mineralnych, ktre tradycyjnie dominuj w polskim przywozie z tego rynku. W rezultacie dynamicznego wzrostu cen ropy naftowej warto importu produktw mineralnych osigna poziom 13,5 mld EUR, czyli o 34% wyszy ni przed rokiem. Deficyt ich obrotw zwikszy si z 10 mld EUR do 13,4 mld EUR. Z drugiej strony zdecydowanie poprawio si saldo wymiany dominujcych w eksporcie wyrobw elektromaszynowych. W wyniku przyspieszenia ich wywozu o 45,4% (do 2,5 mld EUR), czyli ponad 2krotnie szybszego ni przecitnie dla tego rynku, notowana przed rokiem nadwyka zwikszya si o blisko 0,6 mld EUR, do 2,2 mld EUR. W rezultacie zwikszyo si ich znaczenie w cznym wywozie na ten rynek do 40,9% wobec 34,3% przed rokiem. Na drugim miejscu pod wzgldem wielkoci w eksporcie znajduj si wyroby przemysu chemicznego, z tym e w wyniku relatywnie wolnego wzrostu ich wywozu (o niecae 7%) ich udzia zmniejszy si o 2,7 pkt. proc., do 19,5%, a nadwyka zostaa zredukowana o 0,1 mld EUR, do nieco ponad 0,5 mld EUR. Zdecydowanie wolniej ni do Rosji oraz nieco wolniej ni przecitnie zwikszy si eksport na Ukrain, tj. o 13,3%, do 3,4 mld EUR. Z kolei import z tego rynku wzrs a o 45%, do 2 mld EUR, co przeoyo si na zmniejszenie nadwyki z Ukrain o ponad 0,2 mld EUR, do 1,4 mld EUR. Spord trzech gwnych rynkw WNP w przypadku Biaorusi odnotowano najwolniejsze tempo wzrostu eksportu oraz najszybsze importu. Po dynamicznym zwikszeniu wywozu na ten rynek w 2010 r. (o 40,3%), w roku 2011 wzrost wyhamowa do 9,6% (do 1,3 mld EUR). Natomiast import z Biaorusi, ktry przed rokiem wzrs ponad 3-krotnie wolniej ni przecitnie (tj. o 7,7%), w roku 2011 zwikszy si a o 54%, do blisko 1 mld EUR, co wynikao z dynamicznego zwikszenia importu produktw mineralnych (2-krotne). W rezultacie przeoyo si to na pogorszenie pierwszy raz od 2005 r. salda wymiany z Biaorusi, tj. zmniejszenie nadwyki o ponad 0,2 mld EUR, do ok. 360 mln EUR.
43
4.5 Kraje azjatyckie

Na tle obrotw towarowych Polski w przekroju kontynentalnym najmniej korzystnie ksztatuje si wymiana z krajami Azji. W 2011 r., deficyt z t grup rynkw wynis 19,8 mld EUR i analogicznie jak w dwch poprzednich latach przewysza czny deficyt towarowy Polski (o blisko 4 mld EUR). Warto jednak odnotowa, e w porwnaniu z rokiem 2010 zosta on zredukowany o blisko 0,8 mld EUR. Zadecydowao o tym wyrane wyhamowanie importu z rynkw azjatyckich o ile w 2010 r. zwikszy si on o 27,5%, to w 2011 r. tylko o 2,3% (do 27,7 mld EUR). Z kolei eksport do krajw azjatyckich wynis w 2011 r. 7,9 mld EUR. Jakkolwiek w ujciu wartociowym by niewspmiernie niszy ni import, to jednoczenie tempo jego wzrostu (21,5%) byo ponad 9-krotnie szybsze. Notowany od lat wysoki deficyt z rynkami azjatyckimi jest wynikiem gbokiego ujemnego bilansu obrotw z trzema gwnymi partnerami handlowymi Polski z tego regionu, tj. Chinami, Republik Korei oraz Japoni. Warto odnotowa, e w 2011 r. te trzy rynki znalazy si na czoowych miejscach zaraz za Rosj na licie rynkw, z ktrymi Polska notuje najwikszy deficyt. W 2011 r. eksport na rynek chiski wynis 1,3 mld EUR, czyli by wyszy ni przed rokiem o 9,6%. Jakkolwiek tempo wzrostu wywozu na ten rynek byo wolniejsze ni przecitne, to jednoczenie, inaczej ni w 2010 r. szybsze ni po stronie importu (ktry wzrs o 5%). Polski eksport do Chin zdominowany jest przez wyroby metalurgiczne i produkty elektromaszynowe, z tym, e znaczenie tych pierwszych w rezultacie dynamicznego wzrostu wywozu (o 27,6%) zdecydowanie si zwikszyo (o 6,8 pkt. proc., do 47,7% udziau), a drugich w wyniku spadku eksportu o 15,4% zmniejszyo (o 6,9 pkt. proc., do udziau 23,3%). Po stronie przywozu z Chin najwaniejsze znaczenie maj wyroby elektromaszynowe 55,9% udziau wobec 59,5% przed rokiem. Spadek ich udziau wynika ze zmniejszenia ich importu w 2011 r. (o 1,5%), co spowodowao, e pokany deficyt w obrotach tymi towarami nie pogbi si i zosta utrzymany na zblionym poziomie jak przed rokiem (blisko 7,1 mld EUR). W 2011 r. czny deficyt z Chinami wynis 11,9 mld EUR i w porwnaniu z rokiem poprzednim pogbi si o nieco ponad 0,5 mld EUR. Naley tutaj podkreli, e w ujciu wartociowym import z Chin jest 10-krotnie wyszy ni eksport, w rezultacie czego nawet pomimo blisko 2-krotnie wolniejszego wzrostu po stronie importu, w 2011 r. doszo do jego pogbienia. Natomiast popraw salda odnotowano z dwoma kolejnymi najwaniejszymi rynkami tego regionu, tj. Republik Korei i Japoni, co wynikao z relatywnie szybkiego wzrostu eksportu oraz jednoczesnego spadku importu. W przypadku Korei po odnotowanym w 2010 r. wzrocie eksportu o 18,4%, w roku 2011 przyspieszy on do wzrostu o ok. 43,5%, do 0,3 mld EUR. Tak dynamiczne zwikszenie wywozu byo rezultatem gwatownego przyspieszenia eksportu na rynek koreaski artykuw rolno-spoywczych (4-krotnie) oraz wyrobw metalurgicznych (o 66%). Natomiast odnotowany w 2011 r. spadek importu z Korei (o 9%, do niecaych 3,4 mld EUR) wynika ze zmniejszenia przywozu (o ok. 13%) dominujcych w obrotach wyrobw przemysu elektromaszynowego. Tym samym notowany deficyt obrotw z tym rynkiem zosta zredukowany o nieco ponad 0,4 mld EUR, do blisko 3,1 mld EUR. Jakkolwiek tempo wzrostu eksportu do Japonii (17,9%, do 0,4 mld EUR) byo nisze ni dla caej grupy pastw azjatyckich, to jednoczenie zdecydowanie przewyszao jego wzrost w skali oglnej. Przywz z tego rynku spad natomiast o 2,3% (do 2,7 mld EUR), co podobnie jak w przypadku Korei wynikao ze zmniejszenia przywozu dominujcych w obrotach wyrobw elektromaszynowych (o 7,6%). Deficyt wymiany z Japoni w 2011 r. osign prawie 2,3 mld EUR, czyli poziom o ok. 125 mln EUR niszy ni przed rokiem. 44
5 ZMIANY STRUKTURY PRZEDMIOTOWEJ OBROTW TOWAROWYCH

W minionych kilku latach w strukturze przedmiotowej polskiej wymiany towarowej z zagranic nastpiy do istotne zmiany. Wynika to z jednej strony ze zrnicowanej odpornoci na dekoniunktur poszczeglnych grup towarowych, co przeoyo si na due rnice w skali spadkw obrotw w okresie kryzysu. Jednoczenie, w rnym tempie nastpowaa odbudowa wymiany w poszczeglnych grupach. Wykres 10 Struktura towarowa polskiego eksportu w 2011 roku na tle roku 2010 i 2006 (w %)
Wyroby przemysu elektromaszynowego Wyroby przemysu chemicznego Wyroby metalurgiczne Artykuy rolno-spoywcze Wyroby rne i pozostae Wyroby przemysu drzewno-papierniczego Produkty mineralne Wyroby przemysu lekkiego Wyroby ceramiczne Skry 0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 % 2006 2010 2011
Wykres 11 Struktura towarowa polskiego importu w 2011 roku na tle roku 2010 i 2006 (w %)
Wyroby przemysu elektromaszynowego Wyroby przemysu chemicznego Produkty mineralne Wyroby metalurgiczne Artykuy rolno-spoywcze Wyroby przemysu lekkiego Wyroby rne i pozostae Wyroby przemysu drzewno-papierniczego Wyroby ceramiczne Skry
2006 2010 2011
10
15
20
25
30
35
40 %
45
W 2011 r. najszybciej spord wszystkich grup towarowych wzrosy obroty produktami mineralnymi (stanowicymi 5% w polskim eksporcie oraz 13,6% w imporcie) ich eksport wzrs o 33,8% (do poziomu 6,9 mld EUR), a import o 33,3% (do 20,7 mld EUR). W tej wanie grupie nastpi najwikszy przyrost wartoci importu (tj. o prawie 5,2 mld EUR). Wyrane przyspieszenie importu produktw mineralnych wynikao w decydujcej mierze z dynamicznego wzrostu wiatowych cen surowcw energetycznych (ropy i gazu). Wysoki wzrost wartoci importu produktw mineralnych wpyn na pogbienie deficytu obrotw o ponad 3,4 mld EUR wobec poziomu z 2010 r. Poza produktami mineralnymi, w roku 2011 szybciej ni przecitnie zwikszy si take eksport: wyrobw ceramicznych o 30% (do 3,9 mld EUR), wyrobw przemysu chemicznego o 20,2% (do 18,9 mld EUR) oraz wyrobw metalurgicznych o 20,2% (do 16,2 mld EUR). O ile jednak udzia wyrobw ceramicznych w cznym polskim eksporcie by relatywnie niski (2,8%), to wyroby chemiczne oraz wyroby metalurgiczne stanowi od lat znaczc cz naszych obrotw. W roku 2011 wyroby chemiczne stanowiy 13,8% w cznym eksporcie Polski i 17,5% w imporcie, a wyroby metalurgiczne odpowiednio 11,9% i 10,9%. Na stosunkowo szybki wzrost eksportu wyrobw chemicznych przeoyo si w znacznym stopniu zwikszenie eksportu: chemikaliw organicznych (stanowicych 1% polskiego eksportu ogem) ich eksport wzrs o 46,4% osigajc warto ponad 1,4 mld EUR, kauczuku i wyrobw z kauczuku (2,7% eksportu) eksport tych towarw zwikszy si o 29,5%, do poziomu blisko 3,7 mld EUR oraz tworzyw sztucznych i artykuw z nich (4,4% eksportu) ktrych eksport wzrs o 18,8%, do prawie 6 mld EUR. Z tak szybkimi wzrostami kontrastowa nieznaczny spadek eksportu produktw farmaceutycznych (o 0,6%), do poziomu niespena 1,7 mld EUR (co stanowio 1,2% eksportu ogem). Jakkolwiek wzrost importu produktw chemicznych (o 14,6%) by wolniejszy ni wzrost ich eksportu, to jednak ze wzgldu na wysz skal obrotw po stronie importu, notowany w wymianie tymi towarami deficyt pogbi si wobec roku 2010 o ok. 230 mln EUR, do poziomu ok. 7,8 mld EUR. Wykres 12 Dynamika polskiego eksportu wybranych grup towarowych w latach 2008-2011 (w EUR, rok poprzedni = 100)
% 140 130 120 110 100 90 80 70 60 ogem elektromaszynowe chemiczne rolno-spoywcze metalurgiczne 2008 114,1 115,8 118,1 115,9 111,5 2009 84,5 88,2 85,1 98,3 66,9 2010 122,6 117,0 132,8 117,5 133,7 2011 113,6 107,5 120,2 112,7 120,2
46
Wykres 13 Dynamika polskiego importu wybranych grup towarowych w latach 2008-2011 (w EUR, rok poprzedni = 100)
% 140 120 100 80 60 ogem elektromaszynow e chemiczne mineralne metalurgiczne 2008 118,3 118,3 116,9 134,3 105,3 2009 75,5 76,8 80,8 61,3 64,3 2010 124,8 121,0 126,7 143,7 135,1 2011 113,7 105,1 114,6 133,3 119,3
Szybszy ni przecitny wzrost eksportu wyrobw metalurgicznych w 2011 r. by w gwnej mierze efektem wysokiej dynamiki eksportu dominujcych w tej grupie wyrobw z eliwa i stali oraz elaza, eliwa i stali, ktre stanowiy odpowiednio 3,5% oraz 2,9% eksportu ogem. Wywz tych pierwszych wzrs o 22,5%, do poziomu ok. 4,7 mld EUR, tych drugich za o 35,2%, osigajc warto 3,9 mld EUR. Z kolei import wyrobw metalurgicznych wzrs w roku 2011 w nieco wolniejszym tempie (o prawie 1 pkt. proc.) ni ich eksport, co przeoyo si na nieznaczn redukcj deficytu (o niespena 40 mln EUR), do nieco ponad 0,4 mld EUR. O ile wzrost eksportu w dominujcej w polskim handlu zagranicznym grupie wyrobw elektromaszynowych okaza si najwikszy pod wzgldem przyrostu w wartociach bezwzgldnych (o 3,9 mld EUR, do 55,4 mld EUR), to biorc pod uwag tempo wzrostu by najwolniejszy (7,5%, czyli o 6,1 pkt. proc. wolniej ni przecitnie). W rezultacie ich udzia w cznym wywozie obniy si do 40,5% wobec 42,8% w 2010 r. Na stosunkowo wolny wzrost eksportu wyrobw elektromaszynowych wpyn spadek wywozu maszyn i urzdze elektrycznych o 3,6% (tj. o ponad 0,6 mld EUR, do 15,4 mld EUR). Natomiast eksport stanowicych najwiksz cz wywozu tej grupy pojazdw nieszynowych oraz ich czci i akcesoriw (12,6% cznego eksportu) by wyszy o 10,1% ni przed rokiem (tj. o ok. 1,6 mld EUR) i osign blisko 17,3 mld EUR. W tym czasie eksport kotw, maszyn i urzdze mechanicznych (12,3% wywozu ogem) wzrs o 8,8% (tj. prawie o 1,4 mld EUR, do 16,8 mld EUR). Najszybsze tempo wzrostu w grupie wyrobw elektromaszynowych w 2011 r. odnotowano w eksporcie statkw, odzi oraz konstrukcji pywajcych (o 47,3%) oraz przyrzdw, narzdzi, aparatw optycznych, fotograficznych, pomiarowych, medycznych i ich czci (o 24,4%), jednak towary te stanowi znacznie mniejsz cz polskiego eksportu odpowiednio 2,6% (ok. 3,6 mld EUR) oraz 1% (ok. 1,4 mld EUR). Tempo wzrostu importu wyrobw elektromaszynowych, podobnie jak w eksporcie, byo najwolniejsze wrd wszystkich grup towarowych 5,1%, czyli o 8,6 pkt. proc. wolniejsze ni ogem. W rezultacie zmniejszy si udzia tych produktw w imporcie do Polski z 37,9% w 2010 r. do 35% w roku 2011. Na niskie tempo wzrostu importu wyrobw elektromaszynowych w znacznym stopniu przeoy si spadek przywozu o 4% (tj. o ok. 640 mln EUR, do ok. 15,4 mld EUR) maszyn i urzdze elektrycznych. Natomiast szybciej ni przecitnie dla caej grupy wzrs import pojazdw nieszynowych oraz ich czci i akcesoriw o 10,6% (tj. o prawie 1,2 mld EUR, do ok. 12,3 mld EUR).
47
Szybszy wzrost po stronie eksportu wyrobw elektromaszynowych ni ich importu przeoy si na wzrost nadwyki w obrotach tymi towarami o prawie 1,3 mld EUR, do ponad 1,9 mld EUR. Relatywnie wysoki chocia nieco niszy ni przecitnie okaza si wzrost eksportu artykuw rolnospoywczych (wzrost o 12,7%, do ok. 15,2 mld EUR), a zwaszcza misa i produktw pochodzenia zwierzcego (o 14,8%, do 5,2 mld EUR) oraz gotowych artykuw spoywczych (o 13,4%, do ponad 7 mld EUR), ktre w eksporcie ogem stanowiy odpowiednio 3,8% oraz 5,2%. Z kolei import produktw ywnociowych zwikszy si o 15,6%, osigajc warto 12,6 mld EUR. Wrd produktw tej grupy wysokie tempo wzrostu odnotowano w przywozie produktw pochodzenia rolinnego (2,3% cznego importu) o 20,7%, do ponad 3,5 mld EUR. W roku 2011 artykuy rolno-spoywcze stanowiy 11,1% w eksporcie oraz 8,3% w imporcie. Nadwyka w obrotach t grup produktw wynoszca 2,6 mld EUR zwikszya si nieznacznie wobec poziomu z 2010 r. Wykres 14 Struktura towarowa salda obrotw handlu zagranicznego Polski w 2011 roku na tle roku 2010 i 2006 (w mln EUR)
Produkty mineralne Wyroby przemysu chemicznego Wyroby przemysu lekkiego Wyroby metalurgiczne Skry Wyroby rne i pozostae Wyroby przemysu drzewno-papierniczego Wyroby ceramiczne Wyroby przemysu elektromaszynowego Artykuy rolno-spoywcze -15 000 -12 000 -9 000 -6 000 -3 000 0 3 000
2006
2010
2011
mln EUR
Deficyt w polskiej wymianie towarowej z zagranic w 2011 r. pogbi si o blisko 2,1 mld EUR, do poziomu ok. 15,9 mld EUR. Byo to przede wszystkim efektem wzrostu ujemnego bilansu obrotw produktami mineralnymi o ponad 3,4 mld EUR, do ok. 13,8 mld EUR. Nie zdoay tego skompensowa korzystne zmiany odnotowane w handlu wyrobami elektromaszynowymi oraz wyrobami ceramicznymi, gdzie nadwyka wzrosa odpowiednio o blisko 1,3 mld EUR, do ponad 1,9 mld EUR oraz o 0,7 mld EUR, do prawie 1,7 mld EUR. O ile deficyt w 2011 r. pogbi si w porwnaniu z rokiem poprzednim, to wobec rekordowego poziomu sprzed kryzysu (z 2008 r.) pozostawa nadal niszy o 10,3 mld EUR. O tak korzystnej zmianie stanu zrwnowaenia obrotw towarowych w najwikszym stopniu zadecydowaa radykalna zmiana w handlu wyrobami elektromaszynowymi. W roku 2008 w obrotach nimi odnotowano deficyt w wysokoci prawie 4,8 mld EUR, czyli w okresie 2008-2011 saldo poprawio si o ok. 6,7 mld EUR.
48
Tabela 14 Struktura towarowa obrotw handlowych Polski w latach 2010-2011 w mln EUR
Eksport 2011 Import Saldo Eksport Saldo Eksport wzrost (+) spadek (-) 2010 Import Zmiany 2011/2010 Import Saldo wzrost (-) popr. (+) spadek (+) pogor. (-)
Zwierzta ywe Produkty pochodzenia rolinnego Tuszcze, oleje Gotowe artykuy spoywcze Artykuy rolno-spoywcze Produkty mineralne Produkty przemysu chemicznego Tworzywa sztuczne Wyroby przemysu chemicznego Skry i wyroby z nich Drewno i wyroby z niego cier drzewny Wyroby przemysu drzewno-papierniczego Materiay i wyroby wkiennicze Obuwie, nakrycia gowy Wyroby przemysu lekkiego Wyroby z kamieni, gipsu, cementu... Pery, metale i kamienie Wyroby ceramiczne Wyroby z metali nieszlachetnych Urzdzenia mechaniczne i elektryczne rodki transportu Przyrzdy i aparaty optyczne, etc. Wyroby przemysu elektromaszynowego Bro i amunicja Wyroby rne Dziea sztuki Rne Pozostae Nieznane lub bdne RAZEM rdo: DSA MG na podstawie danych GUS.
I II III IV (I-IV) V VI VII (VI-VII) VIII IX X (IX-X) XI XII (XI-XII) XIII XIV (XIII-XIV) XV XVI XVII XVIII (XVI-XVIII) XIX XX XXI (XIX-XXI) XXII
5.182 2.623 372 7.051 15.228 6.896 9.260 9.640 18.900 540 2.684 4.214 6.898 4.375 564 4.939 2.578 1.304 3.881 16.224 32.144 21.825 1.413 55.382 18 7.682 21 7.721 85 0 136.694
3.287 3.519 767 5.056 12.628 20.709 14.934 11.784 26.718 860 1.291 4.122 5.413 6.592 958 7.549 1.888 318 2.206 16.631 33.708 15.215 4.529 53.452 108 2.576 16 2.700 3.689 13 152.568
1.895 -895 -396 1.995 2.599 -13.814 -5.674 -2.143 -7.817 -319 1.394 91 1.485 -2.217 -394 -2.610 690 986 1.675 -407 -1.563 6.610 -3.116 1.930 -89 5.106 5 5.022 -3.605 -13 -15.875
4.514 2.451 323 6.220 13.507 5.154 7.865 7.860 15.724 485 2.503 3.750 6.253 3.954 484 4.438 2.249 737 2.987 13.492 31.366 19.006 1.142 51.514 16 6.735 21 6.773 47 0 120.373
2.967 2.914 501 4.539 10.921 15.533 13.484 9.826 23.311 734 1.105 3.761 4.866 6.004 827 6.830 1.741 266 2.007 13.937 32.756 13.842 4.258 50.856 77 2.276 8 2.362 2.772 58 134.188
1.547 -464 -178 1.681 2.586 -10.380 -5.620 -1.967 -7.586 -249 1.398 -11 1.387 -2.049 -343 -2.392 508 471 980 -445 -1.390 5.163 -3.116 658 -61 4.459 13 4.411 -2.726 -58 -13.815
668 173 49 831 1.720 1.742 1.395 1.781 3.176 56 181 463 644 421 80 501 328 566 895 2.732 778 2.819 271 3.868 2 947 0 949 38 0 16.321
320 604 266 517 1.707 5.176 1.449 1.958 3.407 126 185 361 546 588 131 719 147 52 199 2.694 952 1.373 271 2.596 31 300 7 338 917 -45 18.380
348 -431 -217 314 13 -3.434 -54 -177 -231 -70 -4 102 98 -167 -51 -218 181 514 696 38 -174 1.446 0 1.272 -29 647 -8 611 -879 45 -2.059
Tabela 15 Zmiany obrotw polskiego handlu zagranicznego wedug grup towarowych, sekcji i dziaw w mln EUR
Eksport 2011 Import Saldo Eksport Saldo Eksport wzrost (+) spadek (-) 16.321 668 -23 428 18.380 320 57 148 2010 Import Zmiany 2011/2010 Import Saldo wzrost (-) popr. (+) spadek (+) pogor. (-) -2.059 348 -80 280
Grupa/sekcja/dzia
136.694 5.182 186 2.567 3.287 279 1.240 1.895 -94 1.328 4.514 209 2.139 2.967 223 1.091 1.547 -14 1.047
152.568
-15.875
120.373
134.188
-13.815
1 2
757 1.505 168 2.623 108 761 767 361 327 145 145 6 3 71 39 -65 -36 6 4 203 442 -58 -297 118 207 561 438 -200 -111 227 318 430 261 163 274 73 25 1.003 -236 703 946 199 3.519 235 526 -32 -895 -127 235 135 2.451 108 759 194 2.914 235 508 -59 -464 -127 251 -243 -203 58 -45 -66 -67 -22
1.035 533
-278 971
722 1.309
1.022 437
-300 871
35 196 32 173 0 2 64 134 8 27 -62 0 -1
14 96 5 604 0 18 57 131 177 40 169 -2 14
21 100 27 -431 0 -16 6 3 -169 -13 -230 2 -15
II 6 7
10
11
12
13
14
III 372 372 7.051 5.056 767 767
15
-396 -396 1.995
323 323 6.220
501 501 4.539
-178 -178 1.681
49 49 831
266 266 517
-217 -217 314
IV
16
17 18
768 437 846 898
185 421 649 473
583 16 197 425
672 389 709 779
163 290 593 422
508 99 116 357
96 48 137 119
22 131 56 51
74 -83 81 68
19
OGEM ZWIERZTA YWE; PRODUKTY POCHODZENIA ZWIERZCEGO Zwierzta ywe Miso i podroby jadalne Ryby i skorupiaki, miczaki i inne bezkrgowce wodne Produkty mleczne; jaja ptasie; mid naturalny Produkty pochodzenia zwierzcego, gdzie indziej nie wymienione PRODUKTY POCHODZENIA ROSLINNEGO ywe drzewa i inne roliny; bulwy Warzywa oraz niektre korzenie i bulwy jadalne Owoce i orzechy jadalne; skrki owocw cytrusowych lub melonw Kawa, herbata, herbata paragwajska i przyprawy Zboa Produkty przemysu mynarskiego; sd; skrobie; inulina; gluten pszenny Nasiona owocw oleistych Szelak; gumy, ywice oraz inne soki i ekstrakty rolinne Materiay rolinne do wyplatania TUSZCZE, OLEJE POCHODZENIA ZWIERZCEGO I ROSLINNEGO; PRODUKTY ICH ROZKADU Tuszcze, oleje zwierzce GOTOWE ARTYKUY SPOYWCZE; NAPOJE BEZALKOHOLOWE, ALKOHOLOWE I OCET; TYTO Przetwory z misa, ryb, skorupiakw, miczakw, bezkrgowcw wodnych Cukry i wyroby cukiernicze Kakao i przetwory z kakao Przetwory ze zb, mki, skrobi lub mleka ; pieczywa cukiernicze
Grupa/sekcja/dzia Eksport Saldo Eksport Saldo Eksport wzrost (+) spadek (-)
2011 Import
2010 Import
Zmiany 2011/2010 Import Saldo wzrost (-) popr. (+) spadek (+) pogor. (-)
20
21 22
874 1.014 476 439 1.298 15.228 6.896 207 44 748 700 -541 -656 178 41 510 611 -332 -569 29 3 1.107 457 12.628 20.709 -668 841 2.599 -13.814 398 1.193 13.507 5.154 1.011 426 10.921 15.533 -614 767 2.586 -10.380 41 105 1.720 1.742
530 692 543
344 322 -66
715 915 451
491 649 494
224 266 -43
159 99 26
39 43 49 96 31 1.707 5.176 238 89
120 56 -23 -54 74 13 -3.434 -209 -86
23
24 (I-IV) V
25
26
27
(V) 9.260 14.934 -5.674 7.865
6.645 6.896
13.484
19.261 20.709
-12.617 -13.814
4.935 5.154
14.413 15.533
-9.478 -10.380
-5.620
1.710 1.742
1.395
4.849 5.176
1.449
-3.139 -3.434
-54
VI
28
29 30 31
665 1.430 1.656 647 582 1.918 1.151 155 38 24 993

9.640 5.961
922 2.502 4.355 547 1.273 1.445 755 492 27 98 2.516

11.784 8.757
-257 -1.073 -2.699 100 -692 473 396 -336 11 -74 -1.523
-2.143 -2.796
498 976 1.667 482 485 1.849 986 157 51 12 701

7.860 5.019
803 2.286 4.315 434 1.122 1.356 693 440 25 98 1.912

9.826 7.541
-305 -1.310 -2.649 48 -637 494 294 -283 26 -86 -1.211

-1.967 -2.522
167 453 -11 165 97 69 165 -2 -13 12 292

1.781 942
119 216 40 113 151 89 63 51 2 0 605

1.958 1.216
49 237 -51 52 -54 -21 102 -53 -15 12 -312

-177 -274
32
33
34
35
36
37 38
VII
39
Przetwory z warzyw, owocw, orzechw lub innych czci rolin Rne przetwory spoywcze Napoje bezalkoholowe, alkoholowe i ocet Pozostaoci i odpady przemysu spoywczego; gotowa pasza dla zwierzt Tyto i przetworzone namiastki tytoniu Produkty rolno-spoywcze PRODUKTY MINERALNE Sl; siarka; ziemie i kamienie; materiay gipsowe; wapno i cement Rudy metali; uel i popi Paliwa mineralne; oleje mineralne i produkty ich destylacji; substancje bitumiczne; woski mineralne Produkty mineralne PRODUKTY PRZEMYSU CHEMICZNEGO I PRZEMYSW POKREWNYCH Chemikalia nieorganiczne; organiczne lub nieorganiczne zwizki metali szlachetnych Chemikalia organiczne Produkty farmaceutyczne Nawozy Garbniki, barwniki, pigmenty, farby, lakiery, kit, masy uszczelniajce, atramenty Olejki eteryczne, rezynoidy; preparaty perfumeryjne, kosmetyczne, toaletowe Mydo, preparaty piorce Substancje biakowe; skrobie modyfikowane; kleje; enzymy Materiay wybuchowe; pirotechniczne; atwopalne; zapaki Materiay fotograficzne i kinematograficzne Produkty chemiczne rne TWORZYWA SZTUCZNE I WYROBY Z NICH; KAUCZUK I WYROBY Z KAUCZUKU Tworzywa sztuczne i artykuy z nich
2011 Import
2010 Import
40 (VI-VII) VIII
3.679 18.900 540 201 188 151 540 2.684 2.652 4 28

4.214 113 4.122 438 91 -325 3.750 82 3.761 419
3.027 26.718 860 419 387 54 860 1.291 1.261 9 21 7 28 23 5

-11 -337
652 -7.817 -319 -218 -199 97 -319 1.394 1.392 -5 0

463 31
2.841 15.724 485 170 167 148 485 2.503 2.472 3 351 334 49 734 1.105 1.074 9 -181 -168 100 -249 1.398 1.398 -6 31 21 3 56 181 180 1 68 52 5 126 185 187 1 -2
361 19
2.285 23.311 734
556 -7.586 -249
838 3.176 56
742 3.407 126
97 -231 -70 -37 -31 -2 -70 -4 -7 1 2

102 12
41
42 43 (VIII) IX 44 45
46
47
48
49 (IX-X) XI 50 51 52 53 54 55 56
3.522 578 6.898 4.375 0 117 44 22 180 61 163 179 42 195 68 1.168 1.522 613 499 195 182 443 179 1.472 1.569 -17 -140 -248 -111 -304 -47 114 143 43 163 69 1.050 1.391 557
3.434 250 5.413 6.592 7 170 424 25 556 418 452
89 328 1.485 -2.217 -6 -53 -380 -3 -376 -357 -289
3.120 548 6.253 3.954 1 119 42 21 164 65 128
3.105 237 4.866 6.004 11 157 378 24 545 370 337 184 191 420 179 1.368 1.365 476
15 311 1.387 -2.049 -10 -39 -335 -3 -381 -305 -209 -41 -148 -257 -110 -319 25 81
403 30 644 421 0 -2 2 1 16 -4 35 36 -1 32 -1 118 132 57
329 13 546 588 -4 13 47 1 11 49 115 11 -9 23 0 103 204 23
73 17 98 -167 3 -15 -44 0 4 -53 -80 25 8 9 -1 15 -72 34
57
58 59 60 61 62
63
Kauczuk i wyroby z kauczuku Produkty przemysu chemicznego SKRY I WYROBY Z NICH Skry i skrki surowe (z wyjtkiem skr futerkowych) oraz skra wyprawiona Wyroby ze skry Skry futerkowe i futra sztuczne; wyroby z nich Skry i wyroby skrzane DREWNO I WYROBY Z NIEGO Drewno i wyroby z drewna; wgiel drzewny Korek i wyroby z korka Wyroby ze somy, esparto itp; wyroby koszykarskie i wyroby z wikliny SCIER DRZEWNY LUB Z INNEGO WKNISTEGO cier drzewny Papier, tektura; wyroby z masy papierniczej, papieru, tektury Ksiki, gazety, obrazki, manuskrypty Produkty przemysu drzewno-papierniczego MATERIAY I WYROBY WKIENNICZE Jedwab Wena, cienka lub gruba sier zwierzca Bawena Inne rolinne materiay wkiennicze Wkna chemiczne cige Wkna chemiczne cite Wata, filc i wkniny; przdze specjalne Dywany i inne wkiennicze wykadziny podogowe Tkaniny specjalne, pasmanteria; hafty Tkaniny impregnowane Dzianiny Odzie i dodatki odzieowe, z dzianin Odzie i dodatki odzieowe, inne ni z dzianin Artykuy wkiennicze inne konfekcjonowane; zestawy; odzie uywana; szmaty
Grupa/sekcja/dzia Eksport Saldo Eksport Saldo Eksport wzrost (+) spadek (-) 80 72 7 131 109 12
2011 Import
2010 Import
Zmiany 2011/2010 Import Saldo wzrost (-) popr. (+) spadek (+) pogor. (-) -51 -36 -6
XII 64 65 564 473 66 958 829 62 -394 -356 3 484 400 59 827 721 50 -343 -320 9
66
18 7 4.939 2.578 678 775 1.125

1.304 318 986 737 266 471
23 43 7.549 1.888 481 432 975 197 343 150 559 702 988 432 408 901 127 294 87 -36 -2.610 690 6 4.438 2.249 40 6.830 1.741 -34 -2.392 508 1 501 328 118 73 137
566
-5
19
16
7 3 719 147 48 24 74
52
-7 -2 -218 181 70 48 63
514
67
(XI-XII) XIII
68
69 70
XIV
71
(XIII-XIV) 16.224 3.913 4.741 3.581 28 1.692 131 220 42 16.631 6.225 3.867 1.319 122 2.741 114 151 66 -407 -2.312 874 2.262 -95 -1.049 17 69 -23 13.492 2.896 3.872 3.320 81 1.440 96 199 25
1.304 3.881
318 2.206
986 1.675
737 2.987
266 2.007
13.937 5.002 3.194 1.284 143 2.169 97 138 38
471 980
-445 -2.107 678 2.036 -62 -729 -2 61 -13
566 895
2.732 1.018 870 261 -53 252 35 21 17
52 199
2.694 1.223 674 35 -20 572 17 13 27
514 696
38 -205 196 226 -33 -320 18 8 -10
XV
72 73 74 75 76 78 79 80
81
25 954 896 16.224

32.144 16.773
66 819 1.140 16.631

33.708 18.288
-41 135 -245 -407

-1.563 -1.516
24 865 674 13.492

31.366 15.415
56 744 1.070 13.937

32.756 16.700
-32 121 -396 -445

-1.390 -1.286
1 89 222 2.732
778 1.358
10 75 70 2.694
952 1.588
-9 14 152 38
-174 -230
82
83 (XV)
XVI
84
OBUWIE, NAKRYCIA GOWY, PARASOLE Obuwie, getry i wyroby podobne; ich czci Nakrycia gowy i ich czci Parasole, parasole przeciwsoneczne, laski, laski z siodekiem, bicze, szpicruty i ich czci Preparowane pira i puch oraz wyroby z pir lub puchu Wyroby przemysu lekkiego WYROBY Z KAMIENI GIPSU Wyroby z kamieni, gipsu, cementu, azbestu, miki i podobnych materiaw Wyroby ceramiczne Szko i wyroby ze szka PERY; METALE I KAMIENIE SZLACHETNE I PSZLACHETNE; SZTUCZNA BIUTERIA Pery, kamienie szlachetne, pszlachetne, metale szlachetne Wyroby ceramiczne WYROBY NIESZLACHETNE I WYROBY Z METALI NIESZLACHETNYCH elazo, eliwo i stal Wyroby z eliwa i stali Miedz i wyroby z miedzi Nikiel i wyroby z niklu Aluminium i wyroby z aluminium Ow i wyroby z oowiu Cynk i wyroby z cynku Cyna i wyroby z cyny Pozostae metale nieszlachetne; cermetale; wyroby z tych materiaw Narzdzia, przybory, noe, yki, widelce, itp sztuce z metali nieszlachetnych Wyroby rne z metali nieszlachetnych Wyroby metalurgiczne URZDZENIA MECHANICZNE I ELEKTRYCZNE Reaktory jdrowe, koty, maszyny i urzdzenia
2011 Import
2010 Import
85
15.372
21.825 15.215 6.610 19.006 13.842 5.163 2.819
15.419
-48
15.952
16.056
-104
-580
-637
1.373
57
1.446
XVII
86
87 88 89 XVIII
588 17.260 379 3.598 1.413 1.370 30 13 55.382 18 18 7.682 7.278 281 123
21 16 5
346 12.269 382 2.218 4.529 4.407 89 33 53.452 108 108 2.576 1.621 672 283 -391 -160 191 115
21
243 4.991 -4 1.380 -3.116 -3.037 -59 -20 1.930 -89 -89 5.106 5.657 6.429 1.396 619 261
8
553 15.683 327 2.442 1.142 1.101 28 12 51.514 16 16 6.735 34 50.856 77 77 2.276 4.138 85 -3.037 -57 -22 658 -61 -61 4.459 5.033 -428 -146
13
223 11.092 359 2.168 4.258 269 1 1 3.868 2 2 947 848 90 8

0
330 4.590 -32 275 -3.116
35 1.578 51 1.155 271
122 1.177 23 50 271 269 3 -1 2.596 31 31 300 225 53 22

7
-87 400 28 1.105 0 0 -2 2 1.272 -29 -29 647 623 37 -13

-8
90
91
92
(XVI-XVIII) XIX 93 XX
94
95
96
XXI
97
XXII 98 99
mechaniczne oraz ich czci Maszyny i urzdzenia elektryczne POJAZDY, STATKI POWIETRZNE, JEDNOSTKI PYWAJCE Lokomotywy, tabor szynowy; osprzt torw; urzdzenia sygnalizacyjne Pojazdy nieszynowe oraz ich czci i akcesoria Statki powietrzne, kosmiczne i ich czci Statki, odzie oraz konstrukcje pywajce PRZYRZDY, APARATY OPTYCZNE Przyrzdy, narzdzia, aparaty optyczne, foto, pomiar, medyczne; i ich czci Zegary i zegarki oraz ich czci Instrumenty muzyczne; czci i akcesoria do tych wyrobw Wyroby elektromaszynowe BRO I AMUNICJA; CZSCI I AKCESORIA Bro i amunicja, ich czci i akcesoria WYROBY RNE Meble; pociel, materace itp; lampy; reklamy wietlne itp Zabawki, gry i artykuy sportowe; ich czci i akcesoria Rne wyroby przemysowe DZIEA SZTUKI, PRZEDMIOTY KOLEKCJONERSKIE Dziea sztuki, przedmioty kolekcjonerskie i antyki POZOSTAE Klasyfikacja specjalna - dostawy Specjalne transakcje handlowe PCN NIEZNANE LUB BDNE
21 85 0 85 0
16 3.689 0 3.689 13
5 -3.605 0 -3.605 -13
21 47 0 47 0
8 2.772 0 2.772 58
13 -2.726 0 -2.726 -58
0 38 0 38 0
7 917 0 917 -45
-8 -879 0 -879 45
6 KIERUNKI PRZEZNACZENIA IMPORTU

W 2011 r., podobnie jak w poprzednich dwch latach, zmniejszy si udzia dbr inwestycyjnych w imporcie do Polski do 15,1% wobec 15,8% w 2010 r. i 16,6% w 2009 r. Natomiast udzia dbr przeznaczonych do zuycia poredniego wynis 65,3% i by wyszy w porwnaniu z rokiem 2010, kiedy to przywz ten stanowi 63,3% importu ogem oraz z rokiem 2009 (61%). W rezultacie czny udzia importu o charakterze inwestycyjno-zaopatrzeniowym wynis w 2011 r. 80,4%. Udzia importu prorozwojowego w przywozie ogem zwikszy si zarwno w porwnaniu z rokiem 2010 (79,1%), jak i z rokiem 2009 (77,6%), w ktrym, na skutek oddziaywania kryzysu na polski handel zagraniczny, odnotowano gbsze ni przecitnie zaamanie importu inwestycyjnozaopatrzeniowego. Import towarw konsumpcyjnych w 2011 r. stanowi 19,6% cznego przywozu do Polski w porwnaniu z 20,9% w 2010 r. oraz 22,4% w roku 2009. Wykres 15 Struktura rozdysponowania importu w latach 2009-2011 (udzia w %)
19,6
Towary konsumpcyjne
20,9 22,4 65,3
Zuycie porednie
63,3 61,0 15,1
Dobra inwestycyjne
15,8 16,6
0 2009 2010 2011
10
20
30
40
50
60
70 %
Import dbr przeznaczonych na zuycie porednie w 2011 r. wzrs znacznie szybciej ni przecitnie3 o 17,3%, podczas gdy import ogem zwikszy si o 13,7%. W tej kategorii najszybciej wzrs import ywnoci i napojw nieprzetworzonych, gwnie dla przemysu (o 55,9%), jednak stanowiy one zaledwie 0,7% importu ogem. Wysokie tempo wzrostu importu odnotowano take w przypadku nieprzetworzonych paliw i smarw (o 35,4%), ktrych udzia wynis 11,9%. W 2011 r. przywz dbr inwestycyjnych zwikszy si o 8,9%, czyli o 4,8 pkt. proc. wolniej ni ogem. Wrd tych towarw najszybciej wzrs przywz przemysowych rodkw transportu (o 29,2%) stanowicych 3,3% w cznym imporcie.
3
Zmiany zostay zaprezentowane w ujciu euro.
55
Import towarw konsumpcyjnych w 2011 r. zwikszy si o 6,4%, czyli najwolniej spord wszystkich trzech kategorii rozdysponowania i jednoczenie o 7,3 pkt. proc. wolniej ni przecitnie. W tej grupie produktw najistotniejszy wzrost odnotowano w przywozie ywnoci i napojw przetworzonych, gwnie dla gospodarstw domowych o 12,9% (stanowicych 3,4% importu ogem).
56
7 HANDEL ZAGRANICZNY W PIERWSZYM PROCZU 2012 ROKU

Zapocztkowane w II proczu 2011 r. spowolnienie eksportowe, a w lad za nim jeszcze szybsze wyhamowanie importu, byo kontynuowane w I proczu 2012 r. Eksport towarw wzrs o 1,1% osigajc warto 68,3 mld EUR. Natomiast import wynis prawie 74,2 mld EUR i wobec poziomu z I poowy 2011 r. by o 1,9% niszy. Przeoyo si to na redukcj deficytu obrotw towarowych o ponad 2,2 mld EUR, do poziomu niespena 5,9 mld EUR. Tabela 16 Obroty towarowe Polski w okresie 01.2011 06.2012
Okres Eksport Stycze 2011 10.061 Luty 10.932 Marzec 12.317 I kwarta 33.311 Kwiecie 10.961 Maj 11.712 Czerwiec 11.544 II kwarta 34.217 I PROCZE 67.528 Lipiec 10.664 Sierpie 11.483 Wrzesie 12.698 III kwarta 34.844 Padziernik 11.859 Listopad 12.028 Grudzie 10.436 IV kwarta 34.322 ROK 2011 136.694 Stycze 2012 10.827 Luty 10.899 Marzec 12.191 I kwarta 33.917 Kwiecie 11.489 Maj 11.827 Czerwiec 11.065 II kwarta 34.382 I PROCZE 68.299 rdo: DSA MG na podstawie danych GUS. w mln EUR Import 11.100 12.149 13.530 36.780 12.537 13.122 13.179 38.837 75.617 12.292 12.903 13.537 38.732 12.981 13.250 11.988 38.219 152.568 11.908 12.141 13.083 37.132 12.232 13.109 11.680 37.021 74.153 Saldo -1.039 -1.217 -1.213 -3.469 -1.576 -1.410 -1.634 -4.620 -8.089 -1.628 -1.420 -840 -3.888 -1.122 -1.222 -1.552 -3.897 -15.875 -1.081 -1.242 -892 -3.215 -743 -1.282 -615 -2.639 -5.854 Dynamika w % analogiczny okres r.ub.=100 Eksport 122,6 121,0 120,9 121,5 110,4 113,5 109,6 111,2 116,0 106,6 124,1 113,2 114,3 106,4 112,2 106,2 108,3 113,6 107,6 99,7 99,0 101,8 104,8 101,0 95,9 100,5 101,1 Import 126,6 123,2 119,5 122,8 117,0 114,8 114,8 115,5 118,9 109,8 120,3 110,8 113,5 104,9 106,2 103,1 104,8 113,7 107,3 99,9 96,7 101,0 97,6 99,9 88,6 95,3 98,1
O ile redniomiesiczna warto polskiego eksportu w I proczu 2012 r. ksztatowaa si na zblionym poziomie jak w caym 2011 r. (prawie 11,4 mld EUR), to redniomiesiczna warto importu wynoszca w okresie stycze-czerwiec 2012 r. niespena 12,4 mld EUR bya nisza ni rednia w roku 2011, ktra wyniosa ponad 12,7 mld EUR. W rezultacie obniya si rwnie rednia miesiczna warto deficytu wymiany o ok. 350 mln EUR, do prawie 980 mln EUR.
57
Wykres 16 Miesiczne obroty towarowe w okresie 01.2011 06.2012

16 000 12 000 mln EUR 8 000 4 000 0 -4 000
II
III
IV
VI
VII 2011
VIII
IX
XI
XII
II
III
IV 2012
VI
eksport 10 061 10 932 12 317 10 961 11 712 11 544 10 664 11 483 12 698 11 859 12 028 10 436 10 827 10 899 12 191 11 489 11 827 11 065 import saldo 11 100 12 149 13 530 12 537 13 122 13 179 12 292 12 903 13 537 12 981 13 250 11 988 11 908 12 141 13 083 12 232 13 109 11 680 -1 039 -1 217 -1 213 -1 576 -1 410 -1 634 -1 628 -1 420 -840 -1 122 -1 222 -1 552 -1 081 -1 242 -892 -743 -1 282 -615
Wykres 17 Miesiczna dynamika eksportu i importu w okresie 01.2011 06.2012

% 130
120 110 100 90 80
II
III
IV
VI
VII 2011
VIII
IX
XI
XII
II
III
IV 2012
VI
eksport 122,6 121,0 120,9 110,4 113,5 109,6 106,6 124,1 113,2 106,4 112,2 106,2 107,6 99,7 99,0 104,8 101,0 95,9 import 126,6 123,2 119,5 117,0 114,8 114,8 109,8 120,3 110,8 104,9 106,2 103,1 107,3 99,9 96,7 97,6 99,9 88,6
58
Tabela 17 Zmiany struktury geograficznej obrotw towarowych Polski po I proczu 2012 roku (w mln EUR)
I procze 2012 Eksport Polska ogem rok ub. = 100 Kraje rozw. gosp. rok ub. = 100 udzia w tym: UE rok ub. = 100 udzia w tym: Niemcy rok ub. = 100 udzia Wielka Brytania rok ub. = 100 udzia Czechy rok ub. = 100 udzia Francja rok ub. = 100 udzia Wochy rok ub. = 100 udzia Pozostale kr. rozw. rok ub. = 100 udzia w tym: USA rok ub. = 100 udzia EFTA rok ub. = 100 udzia Pozostae kraje wiata bez rozwinitych rok ub. = 100 udzia w tym: Kraje WNP rok ub. = 100 udzia w tym: Rosja rok ub. = 100 udzia Kraje pozostae rok ub. = 100 udzia w tym: Chiny rok ub. = 100 udzia 68.299 101,1 56.627 Import 74.153 98,1 47.478 Saldo -5.854 9.149 Eksport 67.528 116,0 57.525 I procze 2011 Import 75.617 118,9 51.190 Saldo -8.089 6.335 Eksport wzrost (+) spadek (-) 771 -898 Zmiany Import wzrost (-) spadek (+) -1.464 -3.712 Saldo popr. (+) pog. (-) 2.235 2.814
98,4 82,9
52.424 98,7 76,8
92,7 64,0
42.437 93,1 57,2 9.987
114,9 85,2
53.115 114,1 78,7
119,0 67,7
45.593 119,8 60,3 7.522 -690 -3.155 2.465
17.392 99,0 25,5 4.512 104,4 6,6 4.312 101,2 6,3 4.261 97,9 6,2 3.562 91,5 5,2
4.203
15.762 94,3 21,3 1.815 88,3 2,4 2.755 98,4 3,7 2.947 88,9 4,0 3.842 91,1 5,2
5.040
1.630 2.698 1.557 1.314 -280
17.560 116,4 26,0 4.321 113,5 6,4 4.260 123,8 6,3 4.350 103,2 6,4 3.895 103,8 5,8
4.410
16.717 120,4 22,1 2.055 115,4 2,7 2.799 117,6 3,7 3.314 114,4 4,4 4.220 112,4 5,6
5.597
843 2.267 1.461 1.037 -325
-168 191 52 -90 -333
-955 -240 -44 -367 -378
787 431 96 277 45
-838
-1.187
-208
-557
349
95,3 6,2 1.326 92,8 1,9 1.724 86,9 2,5

11.672
90,1 6,8 1.802 105,6 2,4 1.600 74,6 2,2

26.675
126,6 6,5 -477 124 1.428 131,1 2,1 1.984 147,4 2,9
10.003
113,1 7,4 1.706 104,1 2,3 2.146 154,5 2,8

24.427
-279 -161
-102 -260
96 -546
-198 285
-15.003
-14.425
1.670
2.248
-578
116,7 17,1
6.391 117,9 9,4
109,2 36,0
12.425 122,6 16,8 -6.034
122,7 14,8
5.422 130,6 8,0
118,7 32,3
10.135 134,3 13,4 -4.713 969 2.290 -1.321
3.500 122,8 5,1 5.281 115,3 7,7 621 112,0 0,9
10.798 127,2 14,6 14.250 99,7 19,2 6.487 102,4 8,7
-7.298
-8.969
2.849 135,5 4,2 4.581 114,5 6,8 554 88,4 0,8
8.487 131,5 11,2 14.293 109,7 18,9 6.334 107,1 8,4
-5.639
-9.712
651
701
2.310
-42
-1.660
743
-5.866
-5.779
66
153
-87
59
Szybki wzrost eksportu na rynki rozwijajce si i sabiej rozwinite w I proczu 2012 r. kontrastowa ze spadkiem eksportu do grupy pastw rozwinitych. Polski eksport towarowy na rynki rozwinite wynis w okresie stycze-czerwiec 2012 r. 56,6 mld EUR i okaza si o 1,6% niszy ni przed rokiem. Jednoczenie import z tych krajw spad o 7,3% (do 47,5 mld EUR), czyli szybciej ni eksport do nich, co przeoyo si na wzrost nadwyki osiganej w obrotach z tymi rynkami o ok. 2,8 mld EUR, do poziomu ponad 9,1 mld EUR. Eksport na rynki strefy euro zmniejszy si o 2,7%, do 36,1 mld EUR. Nie zdoao tego zrekompensowa zwikszenie eksportu do pozostaych krajw unijnych o 1,9% (do 16,3 mld EUR) i w rezultacie eksport na rynki UE zmniejszy si o 1,3%, do ok. 52,4 mld EUR. Szybszy spadek importu z krajw unijnych (o 6,9%), spowodowa wzrost nadwyki w obrotach z t grup rynkw o 2,5 mld EUR, do 10 mld EUR. Wrd najwaniejszych dla polskiej wymiany handlowej pastw UE spadki eksportu odnotowano w przypadku Niemiec (o 1%, do prawie 17,4 mld EUR), Francji (o 2,1%, do niespena 4,3 mld EUR) oraz Woch (o 8,5%, do blisko 3,6 mld EUR). Na tym tle korzystnie wyrnia si eksport do Wielkiej Brytanii, gdzie odnotowano wzrost na poziomie 4,4% (do 4,5 mld EUR), a take do Niderlandw (wzrost o 4,3%, do 3 mld EUR), Sowacji (o 3,9%, do 1,7 mld EUR) oraz Czech (o 1,2%, do 4,3 mld EUR). Gbszy ni na rynki UE by spadek eksportu do pozostaych pastw rozwinitych gospodarczo. Przecitnie dla tych krajw eksport spad o 4,7%, w tym do Norwegii o 21,4% oraz do Stanw Zjednoczonych o 7,2%. Na tle caej grupy pozaunijnych rynkw rozwinitych korzystnie wyrnia si dynamiczny wzrost eksportu do Kanady (o 29,3%) oraz Izraela (o 18,4%). Natomiast import z tej grupy rynkw po I proczu 2012 r. osign poziom 5 mld EUR i by o prawie 10% niszy ni przed rokiem, a deficyt obrotw zosta zredukowany o ok. 350 mln EUR. Ze spadkiem eksportu na rynki rozwinite kontrastuje wysokie tempo jego wzrostu do rynkw sabiej rozwinitych i rozwijajcych si (o 16,7%), w tym na rynki WNP o 17,9% (do 6,4 mld EUR) i na pozostae rynki rozwijajce si o 15,3% (do 5,3 mld EUR). Korzystne wyniki eksportu do WNP byy rezultatem dynamicznego tempa wzrostu wywozu do Rosji (o 22,8%, do 3,5 mld EUR) oraz na Ukrain (o 20,7%, do 1,8 mld EUR). Z kolei import z rynkw sabiej rozwinitych i rozwijajcych si zwikszy si w okresie styczeczerwiec 2012 r. o 9,2% (do blisko 26,7 mld EUR). Deficyt wymiany z t grup pastw wynis 15 mld EUR, czyli w stosunku do jego poziomu sprzed roku pogbi si o ok. 580 mln EUR. O relatywnie szybkim wzrocie importu z grupy rynkw rozwijajcych si zadecydowao przyspieszenie przywozu z WNP (wzrost o 22,6%). Wrd najwaniejszych rynkw WNP najszybszy wzrost importu, a tym samym najwiksze pogorszenie bilansu wymiany nastpio z Rosj, z ktrej import zwikszy si o 27,2% (do 10,8 mld EUR), w tym produktw mineralnych o ponad 31%, do 7,9 mld EUR, a ujemne saldo obrotw z tym rynkiem pogbio si o blisko 1,7 mld EUR, do 7,3 mld EUR. Natomiast import z pozostaych rynkw rozwijajcych si (poza WNP) spad w tym czasie o 0,3% (do ok. 14,2 mld EUR), co wpyno na redukcj deficytu wymiany (o ok. 740 mln EUR). Import z najwaniejszego w tej grupie rynku chiskiego wzrs w I poowie 2012 r. o 2,4% (do prawie 6,5 mld EUR). W tym czasie wzrost polskiego eksportu na ten rynek wynis 12% (do poziomu ok. 620 mln EUR), a deficyt wymiany nieznacznie pogbi si wobec poziomu sprzed roku (o ok. 70 mln EUR, do blisko 5,9 mld EUR).
60
Tabela 18 Zmiany struktury przedmiotowej polskiego handlu zagranicznego po I proczu 2012 roku (w mln EUR)
I procze 2012 Sekcja/grupa towarowa RAZEM Zwierzta ywe i produkty pochodzenia zwierzcego Produkty pochodzenia rolinnego Tuszcze i oleje Gotowe artykuy spoywcze Artykuy rolno spoywcze Produkty mineralne Produkty przemysu chemicznego Tworzywa sztuczne i wyroby z kauczuku Wyroby przemysu chemicznego Skry i wyroby z nich Drewno i wyroby z drewna cier drzewny, papier i tektura Wyroby przemysu drzewno papierniczego Materiay i wyroby wkiennicze Obuwie, nakrycia gowy, parasole Wyroby przemysu lekkiego Wyroby z kamieni, gipsu, cementu Pery, metale szlachetne, biuteria Wyroby ceramiczne Wyroby metalurgiczne Urzdzenia mechaniczne i elektryczne Pojazdy, statki powietrzne i pywajce Przyrzdy i aparaty optyczne Wyroby przem. elektro-maszynowego Bro i amunicja Wyroby rne Dziea sztuki Pozostae CN nieznane lub bdne Wyroby rne i pozostae Eksport Import Saldo Eksport I procze 2011 Import Saldo Eksport wzrost (+) spadek (-) Zmiany Import wzrost (-) spadek (+) Saldo popr. (+) pogor. (-)
68.299
74.153
-5.854
67.528
75.617
-8.089
771
-1.464
2.235
2.661 1.354 144 3.691

7.849 3.472
1.606 1.848 382 2.518

6.355 10.502
1.055 -494 -239 1.173

1.495 -7.030
2.455 1.207 161 3.266

7.089 3.438
1.570 1.853 358 2.421

6.203 9.838
886 -647 -198 844

886 -6.400
206 147 -17 425

761 35
36 -5 24 97
152 665
170 152 -41 328

609 -630
II III IV (I-IV) V VI VII (VIVII) VIII IX X (IX-X) XI XII (XIXII) XIII XIV (XIIIXIV) XV XVI
4.783 4.803
9.586 304
7.150 5.705
12.856 388
-2.367 -902
-3.270 -84
4.510 4.687
9.197 286
7.670 5.939
13.610 415
-3.160 -1.253
-4.413 -129
272 117
389 19
-520 -234
-754 -26
793 350
1.143 45
1.398 1.780
3.177
578 1.890
2.469
819 -111
709
1.414 2.037
3.451
652 2.044
2.696
762 -7
755
-16 -258
-274
-73 -154
-227
58 -104
-47
2.154 303
2.457
3.055 466
3.520
-900 -163
-1.063
2.183 276
2.459
3.230 448
3.678
-1.047 -172
-1.219
-29 27
-2
-176 17
-158
147 10
156
1.304 770
2.074 8.218
816 177
993 8.031
488 593
1.081 187
1.254 634
1.889 8.126
904 156
1.059 8.624
351 479
829 -498
49 136
185 92
-88 22
-66 -593
137 115
252 684
16.027 10.119 728

26.875
16.184 7.393 1.811

25.388
-157 2.726 -1.083

1.487
15.607 11.455 688

27.750
16.428 7.889 2.149

26.466
-820 3.566 -1.461

1.285
420 -1.336 40
-876
-243 -497 -338

-1.078
664 -839 378

202
XVII XVIII (XVIXVIII) XIX XX XXI XXII
8 4.207 13 58 0
4.286
30 1.260 5 2.350 7
3.652
-22 2.947 8 -2.292 -7

635
9 3.808 8 18 0
3.843
41 1.216 4 1.760 9
3.029
-32 2.593 3 -1.741 -9

814
-1 398 5 40 0
443
-10 44 1 590 -2
623
10 354 5 -550 2
-180
61
W przekroju przedmiotowym najszybsze tempo wzrostu w I proczu 2012 r. zostao osignite w eksporcie artykuw rolno-spoywczych (10,7%), wyrobw ceramicznych (9,8%) oraz wyrobw przemysu chemicznego (4,2%). Jakkolwiek eksport wyrobw ceramicznych zwikszy si o 9,8%, to w wartociach bezwzgldnych by to wzrost o 185 mln EUR (do poziomu ok. 2,1 mld EUR), a ich udzia w cznym eksporcie wynis 3%. Udzia artykuw rolno-spoywczych w polskim eksporcie w I proczu 2012 r. wynis 11,5% (7,8 mld EUR). Wrd produktw ywnociowych najszybciej wzrs eksport gotowych artykuw spoywczych (o 13%, do blisko 3,7 mld EUR) oraz produktw pochodzenia rolinnego (o 12,2%, do prawie 1,4 mld EUR). W omawianym okresie import tej grupy towarw zwikszy si o 2,4%, do niespena 6,4 mld EUR. Znacznie szybszy wzrost po stronie eksportu produktw ywnociowych przeoy si na zwikszenie nadwyki osiganej w obrotach tymi produktami o 0,6 mld EUR, do 1,5 mld EUR. Wyroby przemysu chemicznego z udziaem 14% stanowi drug pod wzgldem wartoci grup w polskim eksporcie. O ile ich eksport zwikszy si w I poowie 2012 r. szybciej ni przecitnie, to ich import spad o 5,5% (do niespena 12,9 mld EUR). W rezultacie spowodowao to znaczn redukcj deficytu w obrotach produktami chemicznymi o ponad 1,1 mld EUR, do niespena 3,3 mld EUR. Natomiast obroty w dominujcej w polskiej wymianie towarowej z zagranic grupie wyrobw elektromaszynowych (39,4% eksportu i 34,2% importu) obniyy si w analizowanym okresie o 3,2% w eksporcie (do blisko 26,9 mld EUR) oraz o 4,1% w imporcie (do 25,4 mld EUR). O spadku ich eksportu w gwnej mierze zadecydowao zmniejszenie wywozu pojazdw nieszynowych oraz ich czci i akcesoriw o 9,3% (do ok. 8,3 mld EUR). Z kolei eksport kotw, maszyn i urzdze mechanicznych (stanowicy 12,6% eksportu ogem), wzrs w tym czasie o 5,4%, do poziomu ok. 8,6 mld EUR. Nadwyka w obrotach towarami elektromaszynowymi w I proczu 2012 r. osigna poziom blisko 1,5 mld EUR i bya o 0,2 mld EUR wysze ni przed rokiem.
62
8 PROGNOZY NA ROK 2012

Wedug szacunkw wikszoci midzynarodowych i krajowych orodkw analitycznych, spowolnienie w gospodarce globalnej obserwowane od drugiego procza 2011 r. bdzie postpowao w roku 2012. wiatowy kryzys w latach 2008-2009 ujawni wysok skal globalizacji gospodarki i handlu wiatowego oraz wynikajce std silne wzajemne uzalenienie koniunktury w poszczeglnych krajach i regionach. Niemal powszechne zaamanie koniunktury w latach 2008-2009, jej okresowa poprawa w roku 2010 oraz ponowne spowolnienie notowane od drugiej poowy 2011 r. przekadao si szczeglnie wyranie na wahania dynamiki wiatowych obrotw towarowych. Wedug danych WTO w 2010 r. wiatowy produkt wzrs o 3,8%, za wolumen handlu midzynarodowego o 13,8%. Z kolei w roku 2011 tempo wzrostu gospodarczego wiata spowolnio do 2,4%, co w rezultacie wpyno na wyhamowanie tempa globalnej wymiany do 5%. Jednoczenie WTO prognozuje, e w 2012 r. mona spodziewa si dalszego spowolnienia tempa wzrostu gospodarczego na wiecie (do 2,1%), a w lad za nim wyhamowania wolumenu globalnego handlu towarami (do 3,7%). Spowolnienie gospodarcze prognozowane jest rwnie przez inne instytucje midzynarodowe i orodki analityczne (w tym MFW, OECD i KE), ktre w cigu ostatnich kilku miesicy dokonay korekt in minus prognoz wzrostu gospodarczego dla wiata i poszczeglnych rynkw. Analitycy MFW, ktrzy jeszcze we wrzeniu 2011 r. oczekiwali wzrostu wiatowego PKB na poziomie 4% w 2012 r., obecnie spodziewaj si (szacunki z lipca 2012 r.) wzrostu o 3,5%. Przewidywany jesieni 2011 r. wzrost w grupie rynkw rozwinitych w roku 2012 na poziomie 1,9% zosta skorygowany do 1,4%, a w krajach rozwijajcych si i wschodzcych z 6,1% do 5,6%. Tabela 19 Zmiany prognoz PKB wiata i wybranych rynkw w latach 2012-2013
wiat Kraje rozwinite Stany Zjednoczone Unia Europejska Strefa euro Niemcy Japonia Kraje rozwijajce si Wsplnota Niepodlegych Pastw Rosja Rozwijajce si kraje Azji Chiny Indie Nowo uprzemysowione kraje Azji* * Hong Kong, Republika Korei, Singapur, Tajwan rdo: DSA MG na podstawie danych MFW z wrzenia 2011 oraz z kwietnia i lipca 2012. IX 2011 4,0 1,9 1,8 1,4 1,1 1,3 2,3 6,1 4,4 4,1 8,0 9,0 7,5 4,5 2012 IV 2012 3,5 1,4 2,1 0,0 -0,3 0,6 2,0 5,7 4,2 4,0 7,3 8,2 6,9 3,4 VII 2012 3,5 1,4 2,0 0,0 -0,3 1,0 2,4 5,6 4,1 4,0 7,1 8,0 6,1 2,7 IX 2011 4,5 2,4 2,5 1,9 1,5 1,5 2,0 6,5 4,4 4,1 8,4 9,5 8,1 4,4 2013 IV 2012 4,1 2,0 2,4 1,3 0,9 1,5 1,7 6,0 4,1 3,9 7,9 8,8 7,3 4,2 VII 2012 3,9 1,9 2,3 1,0 0,7 1,4 1,5 5,9 4,1 3,9 7,5 8,5 6,5 4,2
63
Wrd pastw rozwinitych gospodarczo szczeglnie niekorzystna z punktu widzenia polskiego eksportu korekta zostaa dokonana w przypadku strefy euro. O ile jesienna projekcja przewidywaa umiarkowany wzrost gospodarczy w strefie w 2012 r. (o 1,1%), to obecnie przewiduje si, e rynki te zostan dotknite recesj (spadek PKB o 0,3%). Korekta in minus zostaa wprowadzona take do pierwotnej prognozy na rok 2013. O ile na jesieni 2011 r. zakadano, e rok 2013 przyniesie wyran popraw koniunktury w gospodarce globalnej (wzrost PKB o 4,5%), to aktualnie (prognoza z lipca 2012 r.) oczekuje si, e wzrost ten bdzie wolniejszy i wyniesie 3,9%. Jednoczenie oczekuje si, e wzrost nadal bdzie nastpowa szybciej w grupie pastw rozwijajcych si (5,9%) ni rozwinitych (1,9%). Wrd zagroe, ktre w najbliszym czasie mog negatywnie oddziaywa na globaln koniunktur, analitycy wskazuj przede wszystkim problemy zadueniowe w strefie euro, w tym gwnie niepewno zwizan z realizacj planu oszczdnociowego w Grecji oraz sytuacj sektora bankowego i finansw publicznych w Hiszpanii. Jakkolwiek podejmowane rodki zaradcze stwarzaj pewne szanse na redukcj nierwnowag finansowych lecych u podstaw kryzysu, to jednak osignicie trwaej poprawy kondycji finansowej najbardziej zaduonych krajw i podanej stabilizacji caej UE wymaga bdzie czasu. Przewidywana na 2012 r. recesja w strefie euro przeoy si rwnie na spowolnienie popytu importowego tych rynkw, a w rezultacie moe oddziaywa negatywnie na gospodarki rozwijajce si, dla ktrych UE jest istotnym partnerem handlowym. Jednoczenie oczekuje si umiarkowanego wzrostu w gospodarkach strefy euro w 2013 r., tj. o 0,7%. Dodatkowe ryzyko w ksztatowaniu globalnej koniunktury stwarza niepewno dotyczca wzrostu cen wiatowych, w szczeglnoci cen surowcw, z tym, e oddziaywanie tego czynnika mona rozpatrywa dwutorowo. Z jednej strony, wysokie ceny powizane s ze spowolnieniem wzrostu w gospodarkach importujcych surowce, z drugiej za powoduj istotny wzrost wpyww eksportowych producentw surowcowych, wrd ktrych zdecydowana wikszo to kraje rozwijajce si i sabiej rozwinite. Wedug szacunkw OECD wiatowy handel zwikszy si o 6% w roku 2011, po jego dynamicznej odbudowie w 2010 r. (12,8%), podczas gdy wzrost globalnego PKB spowolni w tym czasie z 5,1% do 3,6%. Jednoczenie eksperci prognozuj dalsze wyhamowanie wzrostu wiatowego produktu do 3,4%, a handlu midzynarodowego do 4,1%. Tabela 20 Prognoza zmian wolumenu obrotw towarami i usugami w latach 2012-2013
Niemcy Francja Wochy Wielka Brytania Niderlandy Polska Stany Zjednoczone Japonia Rosja Chiny Indie * prognoza rdo: DSA MG na podstawie danych OECD z maja 2012. 2012* Eksport Import 4,4 4,7 3,7 1,3 2,3 -2,0 1,9 1,5 5,4 4,7 5,8 4,7 4,9 3,9 2,3 3,8 2,0 15,0 5,8 6,7 8,4 10,8 2013* Eksport Import 6,2 6,7 6,3 4,7 4,4 2,4 5,3 2,3 5,4 5,0 6,2 5,7 6,7 6,2 6,5 4,9 2,9 12,8 10,6 11,5 10,4 10,8
64
Projekcje prezentowane przez gwne orodki analityczne dla Polski s z reguy korzystniejsze ni dla gospodarek rozwinitych, gwnie unijnych. OECD szacuje, e wolumen polskiego eksportu wzronie w 2012 r. o 5,8% wobec oczekiwanego wzrostu na poziomie 3,7% we Francji, 2,3% we Woszech czy 1,9% w Wielkiej Brytanii. Warto jednoczenie pokreli, i stosunkowo dobre pozostaj prognozy wzrostu obrotw Niemiec (o 4,4% w eksporcie i 4,7% w imporcie), ktre jako gwny polski partner handlowy absorbuj polskiego eksportu. Aktualnie trudno jest prognozowa wiarygodny scenariusz rozwoju sytuacji w gospodarce wiatowej, a w szczeglnoci w UE i strefie euro ze wzgldu na stosunkowo wysok niepewno i zbyt wiele czynnikw ryzyka. Niemniej jednak omwione powyej uwarunkowania koniunkturalne, w tym zwaszcza znaczne wyhamowanie wzrostu gospodarczego i spowolnienie popytu importowego na kluczowych dla Polski rynkach eksportowych, przeo si, w ocenie MG, na kontynuacj zapocztkowanego w II proczu 2011 r. spowolnienia eksportowego, a w lad za tym jeszcze bardziej wyranego obnienia dynamiki importu. Przewiduje si, e wzrost wolumenu obrotw towarowych spowolni w 2012 r. o ok. 1,4 pkt. proc. po stronie eksportu i o ponad 2 pkt. proc. w imporcie. Zakadany wzrost wolumenu polskich obrotw w 2012 r. o: ok. 7% po stronie eksportu oraz ok. 4,5% po stronie importu, przy jednoczesnym zaoeniu, e prognozowany spadek wiatowych cen towarw przeoy si jedynie w umiarkowanym stopniu na warto polskich obrotw, zwaszcza w przeliczeniu na euro, oznaczaby, e tempo wzrostu wartoci eksportu (w euro) bdzie o ok. 1,4 pkt. proc. nisze, a importu o ok. 1,5 pkt. proc. nisze od tempa wzrostu wolumenu. Przewiduje si zatem, e obroty w euro w 2012 roku wzrosn: po stronie eksportu o ok. 5,5%, tj. do poziomu ok. 144,2 mld EUR oraz po stronie importu o ok. 3%, tj. do poziomu ok. 157,1 mld EUR, a w rezultacie deficyt obrotw towarowych wyniesie ok. 12,9 mld EUR i tym samym obniy si o ok. 3 mld EUR w porwnaniu z rokiem 2011.
65
ANEKS. ZMIANY KONKURENCYJNOCI POLSKIEGO EKSPORTU NA RYNKACH ZAGRANICZNYCH I IMPORTU NA RYNKU KRAJOWYM W LATACH 2000-2011
1. Konkurencyjno cenowo-kosztowa polskiego eksportu w latach 2000-2011
Przy danym poziomie jakoci i innowacyjnoci oferty eksportowej zdolno gospodarki do ekspansji eksportowej przekadajcej si na tempo wzrostu wolumenu eksportu pozostaje w prostej zalenoci od poziomu konkurencyjnoci cenowo-kosztowej wytwarzanych towarw i usug na rynku midzynarodowym. Zmiany tego poziomu w danym okresie wyznaczane s zmianami trzech parametrw, a mianowicie: 1. nominalnego efektywnego kursu walutowego (NEER), ktry w prezentowanym tu ujciu stanowi wyraony w zotych nominalny efektywny kurs koszyka walut obcych stosowanych w rozliczaniu transakcji eksportowych. Zmiana kursu w powyszym jego ujciu, przy zaoeniu niezmiennych cen kontraktowych, czyli cen zagranicznych (Cz), przekada si wprost i bezporednio na wzrost lub spadek cen transakcyjnych i tym samym wpyww zotowych z eksportu, oraz dwch parametrw korygujcych (deflatorw) poziom i wskanik zmian NEER, tj.: 2. parametru kosztowego, stanowicego indeks zmian w danym okresie relacji jednostkowego kosztu pracy (ULC) w kraju (ULC PL) do podobnego kosztu za granic (ULC z). Wzrost tej relacji w danym okresie (jako deflatora NEER) wpywa na obnienie poziomu realnego efektywnego kursu walutowego (REER-ULC), w stosunku do poziomu nominalnego, co oznacza spadek konkurencyjnoci kosztowej polskiego eksportu na rynku zagranicznym. Natomiast spadek ULC w kraju wzgldem zagranicy przekada si na wzrost realnej konkurencyjnoci kosztowej eksportu (mierzonej wskanikiem wzrostu REER-ULC) w stosunku do jej poziomu nominalnego (mierzonego wskanikiem wzrostu NEER). 3. parametru cenowego, wyraajcego indeks zmian w danym okresie relacji cen krajowych (PPI czyli cen produkcji sprzedanej przemysu uznanych powszechnie w analizie eksportu za bardziej miarodajne od CPI czyli cen towarw i usug konsumpcyjnych) do dewizowych cen zagranicznych (Cz, tj. cen kontraktowych wyraonych w walutach kontraktu, wchodzcych do koszyka walutowego). Podobnie jak w przypadku deflatora kosztowego, wzrost tej relacji skutkuje obnieniem indeksu realnego efektywnego kursu walutowego (REER-P, tj. liczonego przy zastosowaniu delatora cenowego) w stosunku do indeksu zmian NEER, co oznacza obnienie cenowej atrakcyjnoci (rentownoci) eksportu wzgldem alternatywnej sprzeday na rynek krajowy. Natomiast spadek wspomnianej relacji oznacza wzrost indeksu REER-P w stosunku do NEER, co przekada si na wzrost cenowej atrakcyjnoci eksportu wzgldem sprzeday krajowej. Wpyw zmian relacji cenowych na konkurencyjno eksportu na rynku zagranicznym nie jest wprawdzie rwnie bezporedni i silny jak w przypadku relacji kosztowych, to jednak mona ocenia, e ich oddziaywanie na skonno podmiotw do eksportu i do zwizanego z tym podejmowania wielokierunkowych dziaa na rzecz wzrostu jego konkurencyjnoci jest znaczcy i jako taki oddziauje na wzrost wolumenu eksportu, zwaszcza w duszej perspektywie.
67
Zmiany powyszych parametrw w kolejnych latach minionej dekady zaprezentowano w ujciu jednopodstawowym, w ktrym za baz przyjto rok 1999. Takie ujcie, w przeciwiestwie do ujcia acuchowego (r/r), agodzi skal ich krtkookresowych waha wynikajcych ze zmiennej bazy odniesienia (zwaszcza w okresach powaniejszych waha koniunkturalnych) i pozwala na bardziej miarodajn ocen wpywu poziomu oraz tendencji zmian konkurencyjnoci eksportu w duszych okresach na dynamik wzrostu eksportu. Zmiany te przedstawiono jednak na tle dynamiki wzrostu wolumenu eksportu w ujciu acuchowym (r/r), celem peniejszego wyeksponowania waha tempa jego wzrostu w kolejnych latach. Wahania te, jako nastpujce generalnie w ramach wyranego trendu wzrostowego eksportu, na skutek postpujcej kumulacji jego przyrostw w kolejnych latach, w przypadku ujcia jednopodstawowego, ulegyby znacznemu zagodzeniu lub wrcz zatarciu (krzywa zmian wolumenu eksportu w ujciu jednopodstawowym niemal w caym badanym okresie zachowuje generalnie wyrany trend wzrostowy, bez wzgldu na wahania poziomu konkurencyjnoci). Zmiany konkurencyjnoci cenowo-kosztowej eksportu w latach 2000-2011 (w stosunku do poziomu z 1999 r.). W szczegowej czci niniejszej oceny oraz w materiale tabelarycznym i graficznym zaprezentowano zmiany realnego efektywnego kursu walutowego (jako miernika realnej konkurencyjnoci eksportu) w trzech wzajemnie uzupeniajcych si ujciach, tj. REER-ULC, czyli liczonego przy zastosowaniu deflatora w postaci indeksu zmian relacji jednostkowych kosztw pracy w kraju i za granic; REER-P, czyli liczonego przy zastosowaniu deflatora w postaci indeksu zmian relacji cen (PPI w kraju i Cz za granic); oraz REER-ULCxP, czyli liczonego przy zastosowaniu obu powyszych deflatorw, czyli uwzgldniajcego ich skumulowany wpyw na odchylenia realnej konkurencyjnoci cenowokosztowej od jej poziomu nominalnego (mierzonego wskanikiem zmian NEER). W latach 2000-2011 NEER (koszyk walut w zotych) utrzymywa si za wyjtkiem lat 2003-2004 poniej poziomu bazowego (tj. z 1999 r.). Najgbszy spadek NEER (najwiksza aprecjacja zotego) odnotowano w roku 2008 do poziomu o ponad 22% niszego ni w 1999 r. Nastpnie w 2009 r. nastpio jego odbicie do poziomu o 3,8% niszego w stosunku do roku bazowego. Z kolei w 2011 r. NEER by sabszy o 8,4% ni w roku bazowym. Zmiany nominalnej konkurencyjnoci eksportu (mierzonej wskanikiem NEER) w badanym okresie podlegay jednak znacznym korektom o rwnolegle postpujce zmiany parametrw cenowych i kosztowych, ktrych przebieg, z reguy znaczco odchyla si na plus lub minus od kursu nominalnego. Zmiany konkurencyjnoci cenowej eksportu Rok 2011 przynis kontynuacj zapocztkowanej w 2005 r. tendencji do utrzymania realnej konkurencyjnoci cenowej na poziomie wyszym od jej poziomu nominalnego. W 2011 r. odchylenie indeksw tych dwch parametrw wynioso 4,4 pkt. proc. Oznacza to, e w roku 2011, podobnie jak w latach poprzednich, zmiany relacji cen krajowych do zagranicznych (w stosunku do roku bazowego) agodziy negatywny wpyw nominalnej aprecjacji waluty krajowej na konkurencyjno cenow eksportu.
68
Zmiany konkurencyjnoci kosztowej eksportu W 2011 r., pierwszy raz od 2002 r., odnotowano relatywny wzrost kosztw pracy (ULC) w kraju wzgldem zagranicy. Przeoyo si to na obnienie realnej konkurencyjnoci kosztowej eksportu, tj. o 9,2 pkt. proc. wobec roku 1999. Tym samym realna konkurencyjno spada bardziej ni w wymiarze nominalnym. Zmiany realnej konkurencyjnoci cenowo-kosztowej eksportu W 2011 r., podobnie jak w trzech poprzednich latach, realna konkurencyjno cenowo-kosztowa (REER cenowo-kosztowy) utrzymaa si na poziomie niszym ni w roku 1999. Osabienie poziomu realnej konkurencyjnoci cenowo-kosztowej w 2011 r., na skutek relatywnego wzrostu kosztw pracy w kraju wzgldem zagranicy, zostao czciowo skompensowane utrzymujc si od 2005 r. korzystn relacj cen krajowych wobec cen zagranicznych. Wykres 18 Zmiany konkurencyjnoci polskiego eksportu na rynkach zagranicznych w latach 2000-2011 (rok 1999 = 100) oraz dynamiki wolumenu eksportu (w ujciu r/r)
%
110
130,0
105 120,0
100
95 110,0 90
85
100,0
80
75 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
90,0
NEER - nominalny efektywny kurs koszyka walut w PLN REER cenowy - realny efektywny kurs z deflatorem cenowym REER kosztowy - realny efektywny kurs z deflatorem ULC REER cenowo-kosztowy - realny efektywny kurs z deflatorem cenowym i kosztowym wolumen eksportu (o prawa)
69
Tabela 21 Zmiany NEER i REER (z deflatorem cenowym i kosztowym) w eksporcie Polski w latach 2000-2011 (1999=100) na tle dynamiki wolumenu eksportu (w ujciu r/r)
Zmiany parametrw kosztowych (1999=100) Zmiany parametrw cenowych /1999=100/ Zmiany NEER (1999=100) ULC** w PL ULC z PPI^ 1999=100 deflator ULC PL /ULC z deflator cenowy PPI/Cz ceny transakcyjne eksportu (zotowe) ceny zagranicz nedewizow e (Cz)^^ REER kosztowy*** (deflator zmiany ULC w PL/ULC z) REER cenowy^^^ (deflator zmiany PPI/Cz) REER cenowokosztowy*^ (skorygowany wskanikiem cenowym i kosztowym) 1999=100 Zmiany wolumenu eksportu
rednioroczny kurs PLN w: Nominalny efektywny kurs walutowy*
rednioroczny kurs EUR i USD w PLN
rok
EUR
USD
EUR/ PLN
USD/ PLN
r/r
2000 3,5080 3,6261 3,9308 3,9606 3,5252 3,4074 3,2506 2,9881 3,6918 3,4504 3,5187 91,6 119,0 118,0 100,9 142,3 89,9 116,9 117,1 99,9 132,8 96,2 115,4 116,4 99,2 132,3 77,8 113,0 114,9 98,3 116,6 130,1 134,6 137,5 148,1 84,7 105,1 113,4 92,7 118,7 127,5 88,7 102,4 111,4 92,0 115,6 125,0 130,2 140,2 149,8 137,6 147,8 155,2 91,8 103,4 110,2 93,9 112,8 122,6 122,8 103,2 103,1 108,5 95,0 117,6 121,9 114,0 99,9 96,0 90,9 86,9 97,8 93,0 95,4 102,4 105,4 107,7 97,8 106,7 113,7 104,2 109,1 106,9 94,4 108,9 107,8 101,1 101,4 110,8 107,4 103,2 91,4 111,4 105,7 105,4 97,2 109,5 106,3 103,0 86,7 93,4 104,6 108,6 97,8 96,5 91,4 79,1 96,9 89,9 90,8
4,0110
4,3464
0,2493
0,2301
3,7938
98,8
104,6
103,5
101,1
101,2
107,8
102,4
105,3
97,8
93,9 88,7 91,5 93,8 96,5 91,9 92,5 93,1 89,6 98,3 96,6 96,0
92,9 84,1 90,5 95,9 101,5 97,9 100,6 100,5 91,1 99,1 96,7 95,2
125,6 111,9 108,2 118,6 118,5 110,7 116,1 109,5 106,8 92,0 113,2 107,7
2001
3,6685
4,0939
0,2726
0,2443
2002
3,8557
4,0795
0,2594
0,2451
2003
4,3978
3,8889
0,2274
0,2571
2004
4,5340
3,6540
0,2206
0,2737
2005
4,0254
3,2348
0,2484
0,3091
2006
3,8951
3,1025
0,2567
0,3223
2007
3,7829
2,7667
0,2643
0,3614
2008
3,5166
2,4092
0,2844
0,4151
2009
4,3273
3,1162
0,2311
0,3209
2010
3,9946
3,0157
0,2503
0,3316
2011
4,1198
2,9634
0,2427
0,3375
rdo: DSA MG na podstawie danych NBP i Eurostat. * NEER kurs koszyka walut w PLN przy strukturze: 65% EUR, 25% USD, 10% PLN ** ULC unit labour cost (jednostkowe koszty pracy) ^ PPI industry producer prices index (CPSP ceny produkcji sprzedanej przemysu) ^^ zmiany cen dewizowych = zmiany cen transakcyjnych / zmiany NEER *** REER kosztowy realny efektywny kurs z deflatorem kosztowym (NEER / ULC PL / ULC z) ^^^ REER cenowy realny efektywny kurs z deflatorem cenowym (NEER / PPI / Cz) *^ REER cenowo-kosztowy realny efektywny kurs z deflatorem cenowym i kosztowym
2. Konkurencyjno cenowa polskiego importu w latach 2000-2011

Kluczow determinant wzrostu importu pozostaje wysoka elastyczno importowa wzrostu produkcji przemysowej i eksportu. Zwizane z tym powane, strukturalne zapotrzebowanie na import o charakterze prorozwojowym, w tym import o charakterze inwestycyjnym i zaopatrzeniowokooperacyjnym jako nieodczny element absorpcji BIZ, a take na import podstawowych surowcw energetycznych (ropy i gazu ziemnego), przesdzaj o braku alternatywy w postaci zakupw krajowych dla bardzo pokanej czci realizowanego importu. W analizowanym okresie powysze determinanty polskiego importu ulegy dalszemu wyeksponowaniu, gwnie za spraw zwikszonej absorpcji BIZ oraz dominujcego udziau kapitau zagranicznego w polskim eksporcie. Gwne uwarunkowania wzrostu importu, przekadaj si od szeregu lat na struktur jego rozdysponowania, w ktrej ponad przypada na import zaopatrzeniowy i inwestycyjny, ktry w przewaajcej swej czci jest mao wraliwy na zmiany relacji kosztowych, a nierzadko take cenowych (zwaszcza import surowcw energetycznych). Biorc to pod uwag, w analizie konkurencyjnoci importu na rynku krajowym, za jej miarodajny miernik przyjto poziom realnego kursu zotego (REER), liczonego przy zastosowaniu deflatora cenowego, tj. relacji cen zagranicznych (Cz) do cen krajowych towarw i usug konsumpcyjnych (CTUK). W przeciwiestwie do analizy konkurencyjnoci eksportu, gdzie operowano efektywnym redniowaonym kursem koszyka walut rozliczeniowych w zotych, w analizie konkurencyjnoci importu przyjto redniowaony kurs zotego w walutach koszyka jako parametr, ktrego poziom czy indeks zmian w czasie przekada si wprost na poziom konkurencyjnoci importu na rynku krajowym (wzrost indeksu kursowego w czasie oznacza wzrost konkurencyjnoci importu i na odwrt). Indeksy zmian nominalnego efektywnego kursu walutowego (liczonego przy adekwatnej dla importu i nieco odmiennej ni w eksporcie, strukturze koszyka walutowego) oraz deflatora cenowego (wyraajcego relacj cen zagranicznych w imporcie do cen krajowych CTUK) liczono, podobnie jak w eksporcie, w odniesieniu do poziomu bazowego, z roku 1999, a zmiany wolumenu importu w kolejnych latach w ujciu acuchowym (rok do roku poprzedniego). Jednym z najbardziej miarodajnych miernikw zmian konkurencyjnoci importu na rynku krajowym s zmiany nominalnego efektywnego kursu (NEER) waluty krajowej w relacji do waluty obcej lub koszyka walut stosowanych w rozliczeniach importu skorygowane (deflowane) zmianami relacji cen zagranicznych (Cz) do cen krajowych towarw i usug konsumpcyjnych (CTUK), czyli tzw. deflatorem cenowym. W 2011 r. realna konkurencyjno importu utrzymaa si na poziomie o 9,6% wyszym ni w roku bazowym, ale jednoczenie najniszym od 2004 r. Zasadniczy wpyw na konkurencyjno importu w 2011 r. miao umocnienie si zotego (o 10,6% w stosunku do 1999 r.), jakkolwiek to proimportowe oddziaywanie aprecjacji zostao czciowo osabione wzrostem cen zagranicznych do krajowych.
71
Wykres 19 Zmiany konkurencyjnoci polskiego importu na rynku krajowym w latach 2000-2011 (rok 1999 = 100) oraz dynamiki wolumenu importu (w ujciu r/r)
% 135
130 125 120 115 110 105 100 95 90 85 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
NEER - nominalny efektywny kurs koszyka walut w PLN REER cenowy - realny efektywny kurs z deflatorem cenowym wolumen importu r/r
72
Tabela 22 Zmiany NEER i REER (z deflatorem cenowym) w imporcie Polski w latach 2000-2011 (1999=100) na tle dynamiki wolumenu importu (w ujciu r/r)
Zmiany cen /1999=100/ Nominalny efektywny kurs walutowy* Zmiany NEER* (1999=100) ceny transakcyjne w imporcie CTUK^ deflator: Cz/CTUK 1999=100 ceny dewizowe*^ (ceny transakcyjne /NEER*) Zmiany NEER** (1999=100) Nominalny efektywny kurs walutowy** REER (deflator Cz/CTUK)^^ r/r Zmiany wolumenu importu
rednioroczny kurs PLN w:
rednioroczny kurs EUR i USD w PLN
rok
EUR
USD
EUR/ PLN
USD/ PLN
2000 3,5293 3,6373 3,9054 3,9166 3,4857 3,3678 3,1998 2,9327 3,6312 3,4015 3,4609 0,2889 90,4 110,6 137,4 0,2940 88,9 112,5 126,2 0,2754 94,9 105,4 123,9 140,8 144,4 150,6 0,3410 76,6 130,5 114,0 136,0 0,3125 83,6 119,6 113,7 130,5 0,2969 88,0 113,6 112,9 127,3 128,3 135,9 148,8 130,6 141,9 151,9 0,2869 91,1 109,8 109,8 126,1 120,6 0,2553 102,4 97,7 114,6 123,5 112,0 0,2561 102,1 98,0 109,5 119,3 107,3 89,9 90,7 95,6 100,7 104,2 109,4 92,8 98,3 100,9 0,2749 95,1 105,2 100,4 118,4 105,7 89,3 0,2833 92,2 108,4 98,9 116,2 107,2 92,3
4,0110
4,3464
0,2493
0,2301
3,8105
0,2624
99,6
100,4
105,4
110,1
105,8
96,1
104,5 117,5 117,8 109,0 107,7 114,8 112,8 114,8 119,3 113,6 114,5 109,6
110,9 103,2 107,3 108,2 117,5 105,2 116,8 115,1 108,5 85,8 113,7 105,2
2001
3,6685
4,0939
0,2726
0,2443
2002
3,8557
4,0795
0,2594
0,2451
2003
4,3978
3,8889
0,2274
0,2571
2004
4,5340
3,6540
0,2206
0,2737
2005
4,0254
3,2348
0,2484
0,3091
2006
3,8951
3,1025
0,2567
0,3223
2007
3,7829
2,7667
0,2643
0,3614
2008
3,5166
2,4092
0,2844
0,4151
2009
4,3273
3,1162
0,2311
0,3209
2010
3,9946
3,0157
0,2503
0,3316
2011
4,1198
2,9634
0,2427
0,3375
rdo: DSA MG na podstawie danych NBP i Eurostat. * NEER kurs koszyka walut w PLN przy strukturze: 60% EUR, 30% USD, 10% PLN ** NEER nominalny efektywny kurs zotego w walucie przy strukturze: 60% EUR, 30% USD, 10% PLN *^ Cz ceny zagraniczne (zmiany cen zagranicznych = zmiany cen transakcyjnych / zmiany NEER) ^ CTUK ceny towarw i usug konsumpcyjnych (wg danych GUS) ^^ REER cenowy realny efektywny kurs z deflatorem cenowym (NEER / Cz / CTUK)
Spis tabel Tabela 1 Tabela 2 Tabela 3 Tabela 4 Tabela 5 Tabela 6 Tabela 7 Tabela 8 Tabela 9 Zmiany PKB na wiecie i wybranych rynkach w latach 2010-2013 .................................... 10 Zmiany popytu wewntrznego na gwnych rynkach w latach 2010-2013.......................... 11 Tempo zmian wolumenu wiatowego handlu towarami i usugami w latach 2010-2013 (zmiana do roku poprzedniego, w %) ................................................................................. 13 Zmiany PKB i wolumenu obrotw towarowych na wiecie w latach 2009-2011 (w ujciu USD)................................................................................................................................... 13 Zmiany obrotw towarowych na wiecie w latach 2005-2011 (w ujciu USD).................... 15 Najwiksi eksporterzy i importerzy towarw na wiecie w 2011 roku ................................. 18 Zmiany wiatowego PKB i globalnego handlu w latach 2009-2013 .................................... 20 Zmiany globalnego handlu w wybranych grupach krajw w latach 2009-2013................... 20 Obroty polskiego handlu zagranicznego wedug GUS w latach 1991-2011........................ 27
Tabela 10 Obroty towarowe Polski w latach 2010-2011 w mln EUR ................................................... 33 Tabela 11 Obroty towarami i usugami oraz saldo na rachunku obrotw biecych i ich relacje per capita oraz do PKB w latach 2006-2011 ............................................................................. 34 Tabela 12 Obroty towarowe wedug GUS w latach 2010-2011 ........................................................... 36 Tabela 13 Zmiany struktury geograficznej obrotw towarowych Polski (wartoci w mln EUR)............ 40 Tabela 14 Struktura towarowa obrotw handlowych Polski w latach 2010-2011 w mln EUR .............. 49 Tabela 15 Zmiany obrotw polskiego handlu zagranicznego wedug grup towarowych, sekcji i dziaw w mln EUR ......................................................................................................................... 50 Tabela 16 Obroty towarowe Polski w okresie 01.2011 06.2012 ....................................................... 57 Tabela 17 Zmiany struktury geograficznej obrotw towarowych Polski po I proczu 2012 roku (w mln EUR)................................................................................................................................... 59 Tabela 18 Zmiany struktury przedmiotowej polskiego handlu zagranicznego po I proczu 2012 roku (w mln EUR) ....................................................................................................................... 61 Tabela 19 Zmiany prognoz PKB wiata i wybranych rynkw na latach 2012-2013 ............................. 63 Tabela 20 Prognoza zmian wolumenu obrotw towarami i usugami w latach 2012-2013 .................. 64 Tabela 21 Zmiany NEER i REER (z deflatorem cenowym i kosztowym) w eksporcie Polski w latach 2000-2011 (1999=100) na tle dynamiki wolumenu eksportu (w ujciu r/r) .......................... 70 Tabela 22 Zmiany NEER i REER (z deflatorem cenowym) w imporcie Polski w latach 2000-2011 (1999=100) na tle dynamiki wolumenu importu (w ujciu r/r) ............................................. 73
74
Spis wykresw Wykres 1 Wykres 2 Wykres 3 Wykres 4 Wykres 5 Wykres 6 Wykres 7 Wykres 8 Wykres 9 Wykres 10 Wykres 11 Wykres 12 Wykres 13 Wykres 14 Wykres 15 Wykres 16 Wykres 17 Wykres 18 Wykres 19 Zmiany wolumenu obrotw towarowych w wybranych krajach i grupach krajw w latach 2009-2011 (w ujciu USD) .............................................................................................. 14 Zmiany obrotw w wybranych grupach i krajach w latach 2009-2011 (w ujciu USD) .... 16 Napyw bezporednich inwestycji zagranicznych do Polski w latach 2004-2011 (w mln EUR) ............................................................................................................................... 24 Zmiany tempa wzrostu cen transakcyjnych, dewizowych i NEER w eksporcie w latach 2000-2011 (r/r) ................................................................................................................ 25 Zmiany eksportu Polski w ujciu dolarowym w latach 1991-2011 (w %) ......................... 28 Zmiany importu Polski w ujciu dolarowym w latach 1991-2011 (w %)........................... 28 Zmiany w obrotach towarami zagregowanymi w 10 grup towarowych w mln EUR ......... 30 Relacja salda na rachunku obrotw biecych do PKB (w %) ........................................ 35 Dynamika eksportu i importu w EUR i USD w latach 2010-2011 (w % w stosunku do analogicznego miesica poprzedniego roku) .................................................................. 37 Struktura towarowa polskiego eksportu w 2011 roku na tle roku 2010 i 2006 (w %) ....... 45 Struktura towarowa polskiego importu w 2011 roku na tle roku 2010 i 2006 (w %)......... 45 Dynamika polskiego eksportu wybranych grup towarowych w latach 2008-2011 (w EUR, rok poprzedni = 100) ....................................................................................................... 46 Dynamika polskiego importu wybranych grup towarowych w latach 2008-2011 (w EUR, rok poprzedni = 100) ....................................................................................................... 47 Struktura towarowa salda obrotw handlu zagranicznego Polski w 2011 roku na tle roku 2010 i 2006 (w mln EUR) ................................................................................................ 48 Struktura rozdysponowania importu w latach 2009-2011 (udzia w %) ........................... 55 Miesiczne obroty towarowe w okresie 01.2011 06.2012 ............................................ 58 Miesiczna dynamika eksportu i importu w okresie 01.2011 06.2012 .......................... 58 Zmiany konkurencyjnoci polskiego eksportu na rynkach zagranicznych w latach 20002011 (rok 1999 = 100) oraz dynamiki wolumenu eksportu (w ujciu r/r) ......................... 69 Zmiany konkurencyjnoci polskiego importu na rynku krajowym w latach 2000-2011 (rok 1999 = 100) oraz dynamiki wolumenu importu (w ujciu r/r) ........................................... 72
75

PL MG DSA MWP Polska 2012 Raport o Stanie HZ W Ost PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

PL MG DSA MWP Polska 2012 Raport o Stanie HZ W Ost PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

POLSKA 2012 RAPORT O STANIE HANDLU ZAGRANICZNEGO

POLSKA 2012 RAPORT O STANIE HANDLU ZAGRANICZNEGO

POLSKA 2012 RAPORT O STANIE HANDLU ZAGRANICZNEGO

POLSKA 2012 RAPORT O STANIE HANDLU ZAGRANICZNEGO

POLSKA 2012 RAPORT O STANIE HANDLU ZAGRANICZNEGO

1 ZMIANY UWARUNKOWA ZEWNTRZNYCH I WEWNTRZNYCH

1.1.1 Sytuacja w gospodarce wiatowej i na gwnych rynkach w 2011 roku

POLSKA 2012 RAPORT O STANIE HANDLU ZAGRANICZNEGO

1.1.2 Zmiany cen wiatowych i kursw walutowych

POLSKA 2012 RAPORT O STANIE HANDLU ZAGRANICZNEGO

1.1.3 Sytuacja w handlu wiatowym

% 30 20 10 0 -10 -20 -30

w iat UE WNP Amery ka Pn. Azja

Zmiany wolumenu eksportu

Zmiany wolumenu importu

rdo: DSA MG na podstawie danych WTO z lipca 2012.

POLSKA 2012 RAPORT O STANIE HANDLU ZAGRANICZNEGO

1.1.3.2 wiatowe obroty towarowe w biecych cenach dolarowych

-10 -20 -30 2009 2010

wiat Ameryka Pn. Europa Azja Afryka

POLSKA 2012 RAPORT O STANIE HANDLU ZAGRANICZNEGO

Zmiany eksportu w WNP

Zmiany importu w WNP

-10 -20 -30 -40 2009 2010

wiat WNP Rosja

Zmiany eksportu w Ameryce Pn.

Zmiany importu w Ameryce Pn.

Zmiany eksportu w Azji

Zmiany importu w Azji

rdo: DSA MG na podstawie danych WTO z lipca 2012.

POLSKA 2012 RAPORT O STANIE HANDLU ZAGRANICZNEGO

1.1.4 Perspektywy rozwoju sytuacji w gospodarce wiatowej i na wybranych rynkach

POLSKA 2012 RAPORT O STANIE HANDLU ZAGRANICZNEGO

1.2 Uwarunkowania wewntrzne oglna sytuacja w polskiej gospodarce

POLSKA 2012 RAPORT O STANIE HANDLU ZAGRANICZNEGO

rdo: DSA MG na podstawie danych NBP.

POLSKA 2012 RAPORT O STANIE HANDLU ZAGRANICZNEGO

125 120 115 110 105 100 95 90 85 2000

Zmiany cen transakcyjnych Zmiany cen dewizowych Zmiany NEER

rdo: DSA MG na podstawie danych NBP i GUS.

POLSKA 2012 RAPORT O STANIE HANDLU ZAGRANICZNEGO

2 DUGOOKRESOWE ZMIANY OBROTW TOWAROWYCH

mln USD Import

rok poprzedni = 100 Eksport Import

mln EUR Import

rok poprzedni = 100 Eksport Import

rdo: DSA MG na podstawie danych GUS.

Wykres 5 Zmiany eksportu Polski w ujciu dolarowym w latach 1991-2011 (w %)

-2,9 -11,5 -20,4

rdo: DSA MG na podstawie danych GUS.

Wykres 6 Zmiany importu Polski w ujciu dolarowym w latach 1991-2011 (w %)

rdo: DSA MG na podstawie danych GUS.

POLSKA 2012 RAPORT O STANIE HANDLU ZAGRANICZNEGO

2.2 Zmiany obrotw od roku 2001

Eksport Import Saldo

Eksport Import Saldo

Wyrobu przemysu chemicznego

Eksport Import Saldo

Eksport Import Saldo

POLSKA 2012 RAPORT O STANIE HANDLU ZAGRANICZNEGO

Wyroby przemysu drzewno-papierniczego

Wyroby przemysu lekkiego

Eksport Import Saldo