Corpus Hermeticum II Do Asklepiosa

Wprowadzenie
Podobnie do poprzedniego traktatu, w tumaczeniu niniejszego posuyem si
angielskim tumaczeniem G. R. S. Meada. Zarwno poprzedni traktat, jak i
przysze tumaczenia dostpne bd w dziale Biblioteka na moim blogu
(hermetyk.pl/biblioteka).
Skontaktowa ze mn mona si przez formularz na blogu (hermetyk.pl) albo na
Facebooku (facebook.com/hermetyk).
Rafa Wsowski
wrzesie, 2012





Z niniejszego dokumentu mona korzysta na zasadach licencji Creative Commons CC BY-NC-ND 3.0, tzn.
wolno go kopiowa i rozpowszechnia na nastpujcych zasadach: naley poda, kto jest autorem, nie wolno go
uywa w celach komercyjnych i nie wolno go zmienia, przeksztaca ani tworzy nowych dzie na jego
podstawie. Peen tekst licencji mona znale na: http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/pl/
hermetyk.pl Corpus Hermeticum II Do Asklepiosa 1

Do Asklepiosa

1. Hermes: Asklepiosie, czy wszystko co si porusza, nie porusza si w czym
i poprzez co?

Asklepios: Zgadza si.

H: I czy to, w czym nastpuje ruch, nie musi by wiksze od tego, co si
porusza?

A: Tak, musi by.

H: I czy to, co porusza, nie musi by silniejsze od tego, co jest poruszane?

A: Oczywicie, musi by.

H: Idc dalej, czy natura tego, w czym nastpuje ruch, nie musi by inna od
natury tego, co jest poruszane?

A: Zdecydowanie musi.

2. H: I czy kosmos nie jest tak olbrzymi, e nie ma ciaa od niego wikszego?

A: Z pewnoci.

H: I gsty, gdy zawiera w sobie wiele innych olbrzymich cia, a raczej
wszystkie ciaa, ktre istniej?

A: Tak.

H: A jednak kosmos jest ciaem?

A: Tak, jest ciaem.

H: I porusza si?

3. A: Z pewnoci.

H: Jakich rozmiarw zatem musi by przestrze, w ktrej si on porusza i
jakiej jest ona natury? Czy nie musi by ona wiksza [ni kosmos] aby
zapewni mu cigy ruch, gdy brak swobody mgby doprowadzi do
zaniku ruchu?
hermetyk.pl Corpus Hermeticum II Do Asklepiosa 2


A: Musi by ona zaiste bezkresna, Trismegistosie.


4. H: A jakiej [jest ona] natury? Czy nie przeciwnej [naturze kosmosu]? I
czy przeciwiestwem cielesnoci nie jest bezcielesno?

A: Zgadzam si.

H: Zatem przestrze jest bezcielesna. Lecz bezcielesno musi oznacza
albo bosko, albo [samego] Boga. Przez bosko rozumiem co, co nie
zostao utworzonego, lecz co niestworzonego.
5. Jeli zatem przestrze jest boska, posiada substancj; jeli jednak jest
Bogiem, jest poza wszelk substancj. Lecz naley pomyle o tym inaczej i
w nastpujcy sposb:
Mylenie o Bogu jest czym moliwym dla nas, lecz nie dla Niego, gdy to,
o czym si myli zalene jest od zmysw tego, kto myli. Bg zatem nie
jest w stanie oddzieli siebie od obiektu swoich myli.
1
Dla nas jednak, jest
On czym innym od nas i dziki temu moemy o nim myle.
6. Jeli zatem myli si o przestrzeni, nie [powinno si o niej myle jako o]
Bogu, lecz jako przestrzeni. Jeli myli si rwnie o Bogu, nie [powinno
si go wyobraa] jako przestrzeni, lecz jako energi, ktra zawiera [ca
przestrze].
Kontynuujc, wszystko, co si porusza, nie porusza si w czy ruchomym,
lecz w czym staym. A to, co porusza [co innego], musi oczywicie by
samo nieruchome, gdy niemoliwym jest by poruszao si z tym [co
porusza].

A: Jak to jest zatem Trismegistosie e tutaj rzeczy s poruszane przez inne
rzeczy, ktre same s [ju] w ruchu? Sam mwie, sfery planetarne
wprawiane s w ruch przez sfery gwiezdne.
2


H: To nie jest Asklepiosie ruch z ale ruch przeciw, gdy nie poruszaj si
one ze sob ale przeciwko sobie. Przeciwiestwo to zamienia opr ich ruchu
w spoczynek, gdy opr ten jest spoczynkiem ruchu.

1
Dos.: Bg zatem nie moe by mylany przez siebie, gdy byby mylany o Sobie przez Siebie jako co
nieodrnialnego od tego, co myli.
2
Tutaj musiaem zrobi wyjtek i zaczerpn do rda. Mead tumaczy ten fragment: For thou hast said the
errant spheres were moved by the inerrant one, czyli dosownie: Albowiem ty rzek, e bdne sfery s
poruszane przez bezbdne. O ile sowo errant ma to samo zabarwienie, co polskie bdzi, t.j. moe
oznacza albo popenia bd albo tua si bez celu, to sowo inerrant, podobnie jak polskie
bezbdnie ma ju tylko jedno znaczenie robi co bez bdu (sowo to w j. angielskim wystpuje gwnie
w Biblii). Wyglda na to, e Mead zrobi tu kalk z aciny: sphaeras enim dixisti errantes moveri ab inerrante
sphaera (co sugerowaoby, e tumaczy z aciny wanie, a nie z greki). W wersji greckiej uyte s tu
planmenas i aplanous, czyli poruszajce si swobodnie (std sowo planeta) i nieporuszajce si
swobodnie (pozorny ruch gwiazd jest stay i rwnomierny)
hermetyk.pl Corpus Hermeticum II Do Asklepiosa 3

7. A zatem take sfery planetarne, ktre poruszaj si przeciwstawnie do ruchu
sfer gwiezdnych, poruszaj si nawzajem przez wzajemn przeciwstawno,
[lecz rwnie] przez stao wynikajc z tej biegunowoci. Inaczej by nie
moe.
Jak mylisz Niedwiedzice, ktre nigdy nie wstaj ani nie zachodz, s w
spoczynku, czy w ruchu?

A: S w ruchu Trismegistosie.

H: A jaki to ruch, mj Asklepiosie?

A: Ruch wok staego rodka.

H: A obrt ruch wok staego jest utwierdzony przez reszt. Bo
wok wstrzymuje poza. Zatem [ruch] poza bdc wstrzymanym, jest
ustabilizowany poprzez wok przeciwstawiestwa pozostaj
nieruchome oddajc si staoci wynikajcej z ich biegunowoci.
8. Dam ci przykad tej zasady, ktry moesz zobaczy wasnymi oczami tu, na
ziemi. Pomyl o stworzeniach tam na dole na przykad o pywajcym
czowieku! Woda porusza si, jednak opr stawiany przez donie i stopy
czowieka daje mu stabilno, tak e woda go nie unosi, ani nie tonie on.

A: Przytoczye mi Trismegistosie nadzwyczaj jasny przykad.

H: Zatem cay ruch powodowany jest w czym staym i poprzez co staego.
A wic ruch kosmosu (i kadego materialnego stworzenia) nie jest
powodowany przez rzeczy z zewntrz kosmosu, ale przez rzeczy
oddziaowujce z wewntrz na zewntrze takie jak dusza, lub duch, lub
co podobnie bezcielesnego. To nie ciao porusza to, co w nim yje; nie,
nawet cae [ciao kosmosu] nie [porusza mniejszego] ciaa, w ktrym nie ma
ycia.

9. A: Co przez to masz na myli Trismegistosie? Czy zatem to nie ciaa
poruszaj drewno, kamie i inne nieoywione przedmioty?

H: W adnym wypadku Asklepiosie. To co, co jest w ciele; to, co porusza
nieoywione przedmioty, z pewnoci nie jest ciaem, gdy porusza ono
zarwno ciao podnoszcego, jak i podnoszony przedmiot. Tak wic
przedmiot nieoywiony nie moe poruszy innego nieoywionego
przedmiotu. To, co porusza [inne przedmioty] jest oywione i przez to jest
rdem ruchu.
Widzisz zatem, jakim ciarem obarczona jest dusza, gdy porusza ona
jednoczenie dwa ciaa. Ponadto to fakt, e przedmioty w ruchu s
poruszane zarwno przez co, jak i w czym, jest spraw oczywist.
hermetyk.pl Corpus Hermeticum II Do Asklepiosa 4


10. A: Tak Trismegistosie, przedmioty w ruchu musz z koniecznoci porusza
si w prni.

H: Susznie mwisz Asklepiosie! Gdy adna z rzeczy, ktre s, nie jest
prni. Jedynie nie-byt jest prni [i] obcy jest istnieniu. Albowiem to,
co istnieje, nigdy nie moe sta si prni.

A: Czy zatem Trismegistosie nie ma takich rzeczy, jak na przykad pusta
beczka, pusty sj, puchar, kad lub tym podobne?

H: Asklepiosie, niestety daleki jeste prawdy! Uwaasz, e rzeczy
wypenione po brzegi s prne?

11. A: C przez to rozumiesz Trismegistosie?

H: Czy powietrze nie jest ciaem?

A: J est.

H: A czy ciao to nie przenika wszystkich rzeczy i przenikajc nie
wypenia ich? A ciao; czy ciao nie skada si z mieszanki czterech?
Zatem to, co nazywasz pustk, pene jest powietrza, a skoro powietrza, to i
czterech.
Ponadto, konsekwencj tego wywodu jest fakt, e rzeczy, ktre ty nazywasz
penymi, s oprnione z powietrza; cay obszar, ktre one zajmuj,
wypeniony jest innymi ciaami i z tego powodu nie s w stanie przyj w
siebie powietrza. Te przedmioty, ktre nazywasz prnymi, powiniene
raczej okrela jako posiadajce wnk a nie prni, gdy nie tylko s
istniejcymi przedmiotami, ale te pene s powietrza i ducha.

12. A: Twojemu wywodowi trudno zaprzeczy, Trismegistosie; powietrze jest
ciaem. Ponadto, jest ono ciaem, ktrymi wszystkie rzeczy s przesiknite,
przenika je ono i wypenia je. Jak zatem powinnimy okreli przestrze, w
ktrej wszystko si porusza?

H: Jako Bezcielesn, Asklepiosie.

A: Czym zatem jest Bezcielesno?

H: Jest to Umys i Rozum, cao z caoci, samoogarniajca, wolna od
ciaa, wolna od wszelkiego bdu, niedostpna zmysom ciaa i nietykalna,
samopodtrzymujca si, zawierajca wszystko, zachowujca to, co istnieje,
hermetyk.pl Corpus Hermeticum II Do Asklepiosa 5

ktrej promieniami s, by uy porwnania, Dobro, Prawda, wiato poza
wiatem, Archetyp duszy.

A: Czym jest zatem Bg?

13. H: Nie jest On niczym z tych rzeczy, gdy jest On ich przyczyn; ich, i
wszystkiego, i kadej rzeczy, ktra istnieje. Nie pozostawi On ani jednej
rzeczy, ktra nie-jest, gdy wszystko pochodzi od tego co istnieje a nie tego
co nie-jest. Albowiem to, co nie-jest, nie ma mocy by by czymkolwiek, ma
raczej natur nieumiejtnoci bycia. Podobnie rzeczy, ktre istniej, nie
maj natury tymczasowego nie-bycia.

14. A: J ak zatem nazwiesz to, czym jest Bg?

H: Bg, wynika z tego, nie jest Umysem, lecz Przyczyn, dla ktrej jest
Umys; Bg nie jest Duchem, leczy Przyczyn, dla ktrej jest Duch; Bg
nie jest wiatem, lecz Przyczyn, dla ktrej jest wiato. Std te Bogu
powinno oddawa si cze poprzez te dwa imiona [Bg i Ojciec]
3

imiona, ktre odnosz si jedynie do Niego i do nikogo innego.
Albowiem aden inny z tak zwanych bogw, ani aden z ludzi, ani
daimonw
4
nie moe by w adnej mierze Dobry, jedynie Bg On jedynie
jest Dobry i nikt inny. Wszystko inne oddzielone jest od natury Dobra, gdy
[wszystko inne] jest dusz i ciaem i nie posiada przestrzeni, ktra mogaby
zawiera w sobie Dobro.
15. Albowiem Ogrom Dobra jest tak potny jak Byt wszystkich istniejcych
rzeczy cielesnych i bezcielesnych, zmysowych i umysowych. Nie
nazywaj zatem niczego innego Dobrym, gdy popeniaby witokradztwo,
nie nazywaj te Boga niczym innym ni Dobrem, albowiem to rwnie
byoby witokradztwem.
16. Albowiem cho wszyscy mwi o Dobru, nie wszyscy rozumiej czym ono
jest. Nie tylko nie wszyscy rozumiej czym jest Dobro, ale i te w swej
ignorancji nazywaj oni bogw i niektrych ludzi Dobrymi, cho aden z
nich nie jest, ani nie moe si sta Dobry. Albowiem rni si oni znacznie
od Boga, od ktrego Dobro jest nierozrnialne, gdy Bg jest tym samym
co Dobro.
Inni niemiertelni uhonorowani s imieniem Boga i mwi si o nich jako o
bogach, lecz Bg jest Dobrem nie z uprzejmoci lecz z natury. Albowiem
natura Boga i Dobra jest jedna, jeden jest rodzaj ich obojga, a z nich
[wywodz si] wszystkie pozostae rodzaje.

3
Mead uzupenia tu tekst wstawiajc imiona Bg i Ojciec, lecz z dalszego tekstu wynika, e powinno by
Dobro i Ojciec
4
Idc za przykadem Meada, zostaa tu uyta zhellenizowana forma tego wyrazu. W dosownym tumaczeniu
powinno by demonw, lecz z racji skrajnie pejoratywnej konotacji tego sowa w kulturze judeo-
chrzecijaskiej, lepiej jest te dwa pojcia oddzieli.
hermetyk.pl Corpus Hermeticum II Do Asklepiosa 6

Dobry jest Ten, ktry wszystko daje i niczego nie przyjmuje. Zatem Bg
daje wszystko i niczego nie przyjmuje. Bg zatem jest Dobry i Dobro jest
Bogiem.
17. Drugim imieniem Boga jest Ojciec ponownie, dlatego, e jest on tym,
ktry wszystko stwarza. Cech ojca jest tworzenie.
Std te podzenie dzieci jest rzecz wspania i najpoboniejsz dla ludzi
roztropnych i zakoczenie ycia na ziemi bez pozostawienia po sobie dzieci
jest wielkim nieszczciem i witokradztwem, a ten, kto jest bezdzietny,
zostanie ukarany przez daimony po mierci.
A oto i kara: dusza czowieka bezdzietnego zostanie skazana na ciao o
naturze ani mskiej, ani eskiej rzecz przeklta na ziemi.
5

Zatem nie wspczuj czowiekowi bezdzietnemu Asklepiosie, raczej lituj si
nad jego nieszczciem wiedzc jaka czeka go kara.
Niech wszystko, co zostao tu powiedziane Asklepiosie, bdzie dla ciebie
wprowadzeniem do gnozy o naturze wszystkich rzeczy.





















Tumaczenie na podstawie:
Mead, G. R. S. Trice-Greatest Hermes. Vol. 2. London: The Theosophical Publishing Society, 1906.

rda pomocnicze:
Copenhaver, Braian P. Hermetica. Cambridge: Cambridge University Press, 1992.
Liddel, Henry George; Scott, Robert. Greek-English Lexicon. New York: Harper & Brothers, 1883.
Parthey, Gustavus. Hermetis Trismegisti Poemander. Berolini [Berlin]: Prostat in Libraria Fr. Nicolai,
1854.

5
Dos.: rzecz przeklta pod socem