You are on page 1of 22

Ksiega Tobiasza

wedug w. Jana
przekad ks. J. Wujka, wraz z tekstem aciskim Vulgatam Clementinam

CZC 1 (1,1-3,23) DOWIADCZENIE I UFNO W BOGU 1. CNOTY I ZASUGI TOBIASZA STARSZEGO (1,1-25).

1
1 Tobiasz z pokolenia i z miasta Neftali (ktre jest na wyszych miejscach Galilei nad Naassonem, za drog, ktra wiedzie ku zachodowi, po lewej majc miasto Sefet), 2 gdy by pojmany za dni Salmanasara, krla asyryjskiego, chocia by w pojmaniu, drogi prawdy jednak nie odstpi, 3 tak i wszystkiego, co mg mie, na kady dzie udziela braciom wesp pojmanym, ktrzy byli z jego rodu. 4 A chocia by najmodszy ze wszystkich w pokoleniu Neftalego, wszake nic dziecinnego w czynach nie pokazywa. 5 W kocu, gdy wszyscy chodzili do cielcw zotych, ktre sprawi Jeroboam, krl izraelski, on sam chroni si towarzystwa wszystkich, 6 ale chodzi do Jeruzalem do kocioa Paskiego i tam si kania Panu, Bogu Izraelowemu, wszystkie pierwociny swe i dziesiciny swe wiernie ofiarowujc, 7 tak i trzeciego roku nowonawrconym i przychodniom wszystk dziesicin dawa. 8 Te rzeczy i inne tym podobne wedug zakonu Boego, modziecem jeszeze bdc, zachowywa. 9 A gdy sta si mem, poj za on Ann z pokolenia swego i zrodzi z niej syna dajc mu imi swoje. 10 Tego nauczy od dziecistwa ba si Boga i wstrzymywa si od wszelkiego grzechu. 11 A tak gdy przez pojmanie przyszed z on sw i synem swym ze wszystkim pokoleniem swoim do miasta Niniwy, 12 gdy wszyscy poywali z pokarmw pogaskich, on strzeg duszy swej, i nigdy si ich pokarmami nie splugawi. 13 A i pomnia na Pana ze wszystkiego serca swego, da mu Bg ask przed oczyma Salmanasara krla, i da mu mono chodzi, 14 gdziekolwiekby chcia, i mia wolno czyni, cokolwiek chcia. 15 Chodzi tedy do wszystkich, ktrzy w pojmaniu byli, i dawa im napomnienia
1

1
1 Tobias ex tribu et civitate Nephthali (qu est in superioribus Galil supra Naasson, post viam qu ducit ad occidentem, in sinistro habens civitatem Sephet) 2 cum captus esset in diebus Salmanasar regis Assyriorum, in captivitate tamen positus, viam veritatis non deseruit, 3 ita ut omnia qu habere poterat, quotidie concaptivis fratribus, qui erant ex ejus genere, impertiret. 4 Cumque esset junior omnibus in tribu Nephthali, nihil tamen puerile gessit in opere. 5 Denique, cum irent omnes ad vitulos aureos quos Jeroboam fecerat rex Isral, hic solus fugiebat consortia omnium. 6 Sed pergebat in Jerusalem ad templum Domini, et ibi adorabat Dominum Deum Isral, omnia primitiva sua et decimas suas fideliter offerens, 7 ita ut in tertio anno proselytis et advenis ministraret omnem decimationem. 8 Hc et his similia secundum legem Dei puerulus observabat. 9 Cum vero factus esset vir, accepit uxorem Annam de tribu sua, genuitque ex ea filium, nomen suum imponens ei : 10 quem ab infantia timere Deum docuit, et abstinere ab omni peccato. 11 Igitur, cum per captivitatem devenisset cum uxore sua et filio in civitatem Niniven cum omni tribu sua 12 (cum omnes ederent ex cibis gentilium), iste custodivit animam suam, et numquam contaminatus est in escis eorum. 13 Et quoniam memor fuit Domini in toto corde suo, dedit illi Deus gratiam in conspectu Salmanasar regis, 14 et dedit illi potestatem quocumque vellet ire, habens libertatem qucumque facere voluisset. 15 Pergebat ergo ad omnes qui erant in captivitate, et monita salutis dabat eis. 16 Cum autem venisset in Rages civitatem Medorum, et ex his quibus honoratus fuerat a rege, habuisset decem talenta argenti : 17 et cum in multa turba generis sui Gabelum

zbawienne. 16 A gdy przyszed do Rages, miasta Medw, a z tego, czym by uczczony przez krla, mia dziesi tysicy talentw srebra, 17 gdy w wielkim zgromadzeniu narodu swego ujrza, e Gabel, ktry by z pokolenia jego, by w potrzebie, da mu na zapis wspomnian wag srebra. 18 A po niemaym czasie, po mierci krla Salmanasara, gdy panowanie obj po nim syn jego Sennacheryb, ktry na synw izraelskich patrza nienawistnym okiem, 19 Tobiasz na kady dzie obchodzi wszystkich powinowatych swoich, i pociesza ich i udziela kademu, ile mg, z majtnoci swojej: 20 akncych ywi i nagim odzienie dawa, a umarym i zabitym pogrzeb z pilnoci sprawia. 21 Na koniec, gdy krl Sennacheryb powrci uciekszy z ydowskiej ziemi przed klsk, ktr wokoo niego uczyni Bg dla blunierstwa jego, i rozgniewany, zabija wielu z synw izraelskich, Tobiasz grzeba ciaa ich. 22 Ale gdy to oznajmiono krlowi, kaza go zabi i zabra wszystk majtno jego. 23 A Tobiasz z synem i z on uciekszy z wszystkiego odarty, kry si, bo go wielu miowao. 24 Lecz po czterdziestu piciu dniach zabili krla synowie jego; i wrci si Tobiasz do domu swego, i oddano mu wszystk jego majtno. 2. LEPOTA I CIERPLIWO TOBIASZA (2,1-3,6).

egentem videret, qui erat ex tribu ejus, sub chirographo dedit illi memoratum pondus argenti. 18 Post multum vero temporis, mortuo Salmanasar rege, cum regnaret Sennacherib filius ejus pro eo, et filios Isral exosos haberet in conspectu suo, 19 Tobias quotidie pergebat per omnem cognationem suam, et consolabatur eos, dividebatque unicuique, prout poterat, de facultatibus suis : 20 esurientes alebat, nudisque vestimenta prbebat, et mortuis atque occisis sepulturam sollicitus exhibebat. 21 Denique cum reversus esset rex Sennacherib, fugiens a Juda plagam quam circa eum fecerat Deus propter blasphemiam suam, et iratus multos occideret ex filiis Isral, Tobias sepeliebat corpora eorum. 22 At ubi nuntiatum est regi, jussit eum occidi, et tulit omnem substantiam ejus. 23 Tobias vero cum filio suo et cum uxore suo fugiens, nudus latuit, quia multi diligebant eum. 24 Post dies vero quadraginta quinque occiderunt regem filii ipsius, 25 et reversus est Tobias in domum suam, omnisque facultas ejus restituta est ei.

2
1 A potem, gdy byo wito Paskie i sprawiono dobry obiad w domu Tobiasza; 2 rzek synowi swemu: "Id i przyprowad kilku z naszego pokolenia, bojcych si Boga, aby ucztowali z nami." 3 A gdy poszed, wrciwszy si powiedzia mu, e jeden z synw izraelskich zabity ley na ulicy. I natychmiast wyskoczy z siedzenia swego i zostawiajc obiad przybieg na czczo do ciaa, 4 a wziwszy je, zanis do domu swego potajemnie, aby po zachodzie soca ostronie je pochowa. 5 A gdy ukry ciao, jad chleb z aoci i ze dreniem,
2

2
1 Post hc vero, cum esset dies festus Domini, et factum esset prandium bonum in domo Tobi, 2 dixit filio suo : Vade, et adduc aliquos de tribu nostra, timentes Deum, ut epulentur nobiscum. 3 Cumque abiisset, reversus nuntiavit ei unum ex filiis Isral jugulatum jacere in platea. Statimque exiliens de accubitu suo, relinquens prandium, jejunus pervenit ad corpus : 4 tollensque illud portavit ad domum suam occulte, ut dum sol occubuisset, caute sepeliret eum. 5 Cumque occultasset corpus, manducavit panem cum luctu et tremore, 6

wspominajc owe sowa, 6 ktre mwi Pan przez proroka Amosa: "wita wasze obrc si w pacz i w ao." 7 A gdy soce zaszo, poszed i pogrzeba go. 8 A wszyscy bliscy upominali go mwic: "Ju dla tej przyczyny kazano ci zabi i ledwie uszed skazania na mier, a znowu grzebiesz umarych?" 9 Ale Tobiasz bojc si bardziej Boga nili krla, porywa ciaa zabitych i kry w domu swym, a o pnocy je grzeba. 10 I trafio si, e jednego dnia zmczony pogrzebem przyszedszy do domu swego pooy si koo ciany i zasn; a gdy spa, z gniazda jaskczego upad gorcy gnj na oczy jego, i sta si lepym. 12 A to dowiadczenie dlatego Bg na przypuci, eby potomkom dany by przykad cierpliwoci jego jak i witego Joba. 13 Poniewa bowiem od modoci swej zawsze Boga si ba i strzeg przykaza jego, nie zasmuci si przeciw Bogu, e go plaga lepoty spotkaa, 14 ale niewzruszenie trwa w bojani Boej dzikujc Bogu przez wszystkie dni ywota swego. 15 Bo jak witemu Jobowi urgali krlowie, tak i temu powinowaci i krewni jego namiewali si z ywota jego mwic: 16 "Gdzie jest nadzieja twoja, dla ktrej jamuny i pogrzeby czynie?" 17 Ale Tobiasz strofowa ich mwic: "Nie mwcie tak, 18 bo jestemy synami witych i owego ywota czekamy, ktry Bg da tym, co wiary swej nigdy nie odmieniaj od niego." 19 A Anna, ona jego, chodzia co dzie na robot tkack i z pracy rk swoich przynosia ywno, ktr naby moga. 20 Zdarzyo si tedy, e dostawszy kol z kz, przyniosa je do domu; 21 a gdy m jej gos beczenia usysza, rzek: "Patrzcie, by snad nie byo kradzione; wrcie je panom jego, bo si nam nie godzi ani je co z kradziey, ani si dotyka." 22 Na to ona jego rozgniewana odpowiedziaa: "Oczywicie na marne posza nadzieja twoja i jamuny twoje teraz si pokazay!" I tymi, i innymi takimi sowy urgaa mu.

memorans illum sermonem, quem dixit Dominus per Amos prophetam : Dies festi vestri convertentur in lamentationem et luctum. 7 Cum vero sol occubuisset, abiit, et sepelivit eum. 8 Arguebant autem eum omnes proximi ejus, dicentes : Jam hujus rei causa interfici jussus es, et vix effugisti mortis imperium, et iterum sepelis mortuos ? 9 Sed Tobias plus timens Deum quam regem, rapiebat corpora occisorum, et occultabat in domo sua, et mediis noctibus sepeliebat ea. 10 Contigit autem ut quadam die fatigatus a sepultura, veniens in domum suam, jactasset se juxta parietem, et obdormisset, 11 et ex nido hirundinum dormienti illi calida stercora inciderent super oculos ejus, fieretque ccus. 12 Hanc autem tentationem ideo permisit Dominus evenire illi, ut posteris daretur exemplum patienti ejus, sicut et sancti Job. 13 Nam cum ab infantia sua semper Deum timuerit, et mandata ejus custodierit, non est contristatus contra Deum quod plaga ccitatis evenerit ei, 14 sed immobilis in Dei timore permansit, agens gratias Deo omnibus diebus vit su. 15 Nam sicut beato Job insultabant reges, ita isti parentes et cognati ejus irridebant vitam ejus, dicentes : 16 Ubi est spes tua, pro qua eleemosynas et sepulturas faciebas ? 17 Tobias vero increpabat eos, dicens : Nolite ita loqui : 18 quoniam filii sanctorum sumus, et vitam illam expectamus, quam Deus daturus est his qui fidem suam numquam mutant ab eo. 19 Anna vero uxor ejus ibat ad opus textrinum quotidie, et de labore manuum suarum victum quem consequi poterat, deferebat. 20 Unde factum est ut hdum caprarum accipiens detulisset domi : 21 cujus cum vocem balantis vir ejus audisset, dixit : Videte, ne forte furtivus sit : reddite eum dominis suis, quia non licet nobis aut edere ex furto aliquid, aut contingere. 22 Ad hc uxor ejus irata respondit : Manifeste vana facta est spes tua, et eleemosyn tu modo apparuerunt. 23 Atque his et aliis hujuscemodi verbis exprobrabat ei.

3
1 Westchn tedy Tobiasz i pocz modli si z paczem 2 mwic: "Sprawiedliwy jest, Panie, i wszystkie sdy twoje s sprawiedliwe, a wszystkie drogi twoje s miosierdziem i prawd i sdem. 3 A teraz, Panie, wspomnij na mnie, nie mcij si za grzechy moje ani pamitaj na wystpki moje albo rodzicw moich. 4 Poniewa nie zachowalimy przykaza twoich, przeto wydani jestemy na up i niewol, i na mier, i na pomiewisko, i na urganie wszystkim narodom, midzy ktre rozproszye nas. 5 A teraz, Panie, wielkie s sdy twoje, poniewa nie postpowalimy wedug przykaza twoich i nie chodzilimy szczerze przed tob. 6 Ale ty, Panie uczy ze mn wedug woli twojej i rozka w pokoju wzi ducha mego, bo daleko lepiej mi umrze nili y." 3. DOWIADCZENIE SARY, CRKI RAGUELA (3,7-23). 7 Tego samego dnia tedy zdarzyo si, e Sara, crka Raguela w Rages, miecie medyjskim, take usyszaa urganie od jednej suebnicy ojca swego; 8 bya bowiem wydana za siedmiu mw, a czart imieniem Asmodeusz pomordowa ich, skoro do niej weszli. 9 Gdy tedy karcia dziewczyn za jej przewinienie, odpowiedziaa jej mwic: "Bodajemy wicej me ogldali syna ani crki z ciebie na ziemi, morderczyni mw twoich! 10 Czy i mnie chcesz zabi, jak zabia ju siedmiu mw?" Na te sowa posza do grnej komory domu swego i przez trzy dni i trzy noce nie jada ani pia, 11 ale trwajc na modlitwie, z paczem prosia Boga, aby j od tego urgania wybawi. 12 I stao si dnia trzeciego, e gdy koczya modlitw, bogosawic Pana rzeka: 13 "Bogosawione jest imi twoje, Boe ojcw naszych, ktry po zagniewaniu miosierdzie czynisz, a czasu utrapienia grzechy odpuszczasz tym, ktrzy ci wzywaj. 14 Do ciebie, Panie, oblicze moje obracam, do ciebie podnosz oczy moje. 15 Prosz,
4

3
1 Tunc Tobias ingemuit, et cpit orare cum lacrimis, 2 dicens : Justus es, Domine, et omnia judicia tua justa sunt, et omnes vi tu, misericordia, et veritas, et judicium. 3 Et nunc Domine, memor esto mei, et ne vindictam sumas de peccatis meis, neque reminiscaris delicta mea, vel parentum meorum. 4 Quoniam non obedivimus prceptis tuis, ideo traditi sumus in direptionem, et captivitatem, et mortem, et in fabulam, et in improperium omnibus nationibus in quibus dispersisti nos. 5 Et nunc Domine, magna judicia tua, quia non egimus secundum prcepta tua, et non ambulavimus sinceriter coram te. 6 Et nunc Domine, secundum voluntatem tuam fac mecum, et prcipe in pace recipi spiritum meum : expedit enim mihi mori magis quam vivere.

7 Eadem itaque die, contigit ut Sara filia Raguelis in Rages civitate Medorum et ipsa audiret improperium ab una ex ancillis patris sui, 8 quoniam tradita fuerat septem viris, et dmonium nomine Asmodus occiderat eos, mox ut ingressi fuissent ad eam. 9 Ergo cum pro culpa sua increparet puellam, respondit ei, dicens : Amplius ex te non videamus filium aut filiam super terram, interfectrix virorum tuorum. 10 Numquid et occidere me vis, sicut jam occidisti septem viros ? Ad hanc vocem perrexit in superius cubiculum domus su : et tribus diebus, et tribus noctibus non manducavit, neque bibit : 11 sed in oratione persistens cum lacrimis deprecabatur Deum, ut ab isto improperio liberaret eam. 12 Factum est autem die tertia, dum compleret orationem, benedicens Dominum 13 dixit : Benedictum est nomen tuum, Deus patrum nostrorum : qui cum iratus fueris, misericordiam facies, et in tempore tribulationis peccata dimittis his qui invocant te. 14 Ad te, Domine, faciem meam converto ; ad te oculos meos dirigo. 15 Peto, Domine, ut de vinculo improperii hujus

Panie, aby mi od wizw tego urgania wybawi albo te wyrwa mi z ziemi. 16 Ty wiesz, Panie, em nigdy nie podaa ma i czyst zachowaam dusz moj od wszelakiej podliwoci. 17 Nigdy nie czyam si z igrajcymi ani nie obcowaam z tymi, ktrzy lekkomylnie postpuj. 18 A ma z bojani twoj, a nie dla podliwoci mojej zgodziam si poj. 19 I albom ja ich niegodna bya albo oni moe mnie byli niegodni, poniewa moe dla innego ma mnie zachowae. 20 Bo nie jest w mocy czowieczej rada twoja. 21 Lecz to za rzecz pewn ma kady, ktry ci chwali, i ywot jego, jeliby by w dowiadczeniu, ukoronowany bdzie, a jeliby by w utrapieniu, wybawiony bdzie, a jeliby by w karaniu, ku miosierdziu twemu przyj mu wolno bdzie. 22 Nie kochasz si bowiem w naszym zatraceniu; bo po niepogodzie pogod czynisz, a po paczu i aobie pociech wlewasz. Niechaje imi twoje, Boe izraelski, bdzie bogosawione na wieki." CZ 2 (3,24-12,22) DZIAANIE OPATRZNOCI BOEJ W LOSACH TOBIASZA I SARY 1. TRE O GLNA: MODLITWY OBOJGA ZOSTAJ WYSUCHANE (3,24-25). 24 Tego czasu modlitwy obojga wysuchane zostay przed oczyma chway Boga najwyszego; 25 i posany zosta wity anio Paski Rafa, aby uzdrowi ich oboje, ktrych modlitwy jednego czasu przed oczyma Paskimi byy przedoone.

absolvas me, aut certe desuper terram eripias me. 16 Tu scis, Domine, quia numquam concupivi virum, et mundam servavi animam meam ab omni concupiscentia. 17 Numquam cum ludentibus miscui me, neque cum his qui in levitate ambulant, participem me prbui. 18 Virum autem cum timore tuo, non cum libidine mea, consensi suscipere. 19 Et, aut ego indigna fui illis, aut illi forsitan me non fuerunt digni, quia forsitan viro alii conservasti me. 20 Non est enim in hominis potestate consilium tuum. 21 Hoc autem pro certo habet omnis qui te colit : quod vita ejus, si in probatione fuerit, coronabitur ; si autem in tribulatione fuerit, liberabitur ; et si in correptione fuerit, ad misericordiam tuam venire licebit. 22 Non enim delectaris in perditionibus nostris : quia post tempestatem tranquillum facis, et post lacrimationem et fletum, exultationem infundis. 23 Sit nomen tuum, Deus Isral, benedictum in scula.

24 In illo tempore exaudit sunt preces amborum in conspectu glori summi Dei : 25 et missus est angelus Domini sanctus Raphal ut curaret eos ambos, quorum uno tempore sunt orationes in conspectu Domini recitat.

2. TOBIASZ STARSZY DAJE POUCZENIE SWOJEMU SYNOWI I WYSYA GO DO GABELA (4,1 23).

4
1 Gdy tedy Tobiasz mniema, e zostaa wysuchana modlitwa jego, eby umrze mg, wezwa do siebie Tobiasza, syna swego, 2 i rzek mu: "Suchaj, synu mj, sw ust moich, a za je jak fundament w sercu twoim. 3 Gdy Bg wemie dusz moj, pogrzeb ciao moje; a miej w czci matk twoj po wszystkie dni ywota jej; 4 bo pamita masz, jakie i jak wielkie niebezpieczestwa zniosa dla ciebie w swym ywocie. 5 A gdy ona wypeni czas ywota swego, pogrzeb j obok mnie. 6 A przez wszystkie dni ycia twego miej na pamici Boga, i strze si, aby kiedy na grzech nie przyzwoli i nie przestpi przykazaPana, Boga naszego. 7 Czy jamun z majtnoci twoich i nie odwracaj oblicza twego od adnego ubogiego; bo tak si stanie, e i od ciebie nie odwrci si oblicze Paskie. 8 Jak bdziesz mg, tak bd miosierny. 9 Jeli bdziesz mia wiele, hojnie dawaj; jeli mao bdziesz mia, staraj si i mao chtnie udziela. 10 Tak bowiem skarbisz sobie zapat dobr na dzie potrzeby; 11 bo jamuna od wszelkiego grzechu i od mierci wybawia, a nie dopuci duszy i do ciemnoci. 12 Jamuna wielk ufno daje przed najwyszym Bogiem wszystkim, ktrzy j czyni. 13 Strze si pilnie, synu mj, wszelkiego porubstwa i poprzestajc na onie swej nigdy o grzechu nie wiedz. 14 Pysze nigdy w myli twojej ani w sowie twoim panowa nie dopuszczaj, bo od niej pocztek wzio wszystko zatracenie. 15 Ktokolwiek bdzie ci co robi, natychmiast oddaj mu zapat, a zarobek najemnika twego niech u ciebie adn miar nie zostaje. 16 Czegoby nie chcia, aby ci kto inny czyni, patrz, aby kiedy i ty drugiemu nie czyni. 17 Chleb twj z akncymi i z ubogimi poywaj, a szatami twymi nagich przyodziewaj. 18 Chleb twj i wino twoje stawiaj na pogrzebie sprawiedliwego, a nie jedz go ani nie pij z
6

4
1 Igitur cum Tobias putaret orationem suam exaudiri ut mori potuisset, vocavit ad se Tobiam filium suum, 2 dixitque ei : Audi, fili mi, verba oris mei, et ea in corde tuo quasi fundamentum construe. 3 Cum acceperit Deus animam meam, corpus meum sepeli : et honorem habebis matri tu omnibus diebus vit ejus : 4 memor enim esse debes, qu et quanta pericula passa sit propter te in utero suo. 5 Cum autem et ipsa compleverit tempus vit su, sepelias eam circa me. 6 Omnibus autem diebus vit tu in mente habeto Deum : et cave ne aliquando peccato consentias, et prtermittas prcepta Domini Dei nostri. 7 Ex substantia tua fac eleemosynam, et noli avertere faciem tuam ab ullo paupere : ita enim fiet ut nec a te avertatur facies Domini. 8 Quomodo potueris, ita esto misericors. 9 Si multum tibi fuerit, abundanter tribue : si exiguum tibi fuerit, etiam exiguum libenter impertiri stude. 10 Prmium enim bonum tibi thesaurizas in die necessitatis : 11 quoniam eleemosyna ab omni peccato et a morte liberat, et non patietur animam ire in tenebras. 12 Fiducia magna erit coram summo Deo, eleemosyna omnibus facientibus eam. 13 Attende tibi, fili mi, ab omni fornicatione, et prter uxorem tuam numquam patiaris crimen scire. 14 Superbiam numquam in tuo sensu aut in tuo verbo dominari permittas : in ipsa enim initium sumpsit omnis perditio. 15 Quicumque tibi aliquid operatus fuerit, statim ei mercedem restitue, et merces mercenarii tui apud te omnino non remaneat. 16 Quod ab alio oderis fieri tibi, vide ne tu aliquando alteri facias. 17 Panem tuum cum esurientibus et egenis comede, et de vestimentis tuis nudos tege. 18 Panem tuum et vinum tuum super sepulturam justi constitue, et noli ex eo manducare et bibere cum peccatoribus. 19 Consilium semper a sapiente perquire. 20 Omni tempore benedic

grzesznikami 19 Rady zawsze u mdrego szukaj. Bogosaw Boga na kady czas, a pro go, aby drogi twoje prostowa i aby wszystkie rady twoje w nim przebyway. 21 Oznajmuj ci te, synu mj, em da dziesi talentw srebra, gdy jeszcze by dziecitkiem, Gabelowi w Rages, miecie medyjskim, i zapis jego mam u siebie; 22 a przeto dopytaj si, jakby mg do niego si dosta i wzi od niego wspomnian wag srebra, a wrci mu zapis jego. 23 Nie bj si, synu mj! ubogi wprawdzie ywot wiedziemy, ale wiele dbr mie bdziemy, jeli bdziemy ba si Boga, a odstpimy od wszelkiego grzechu i bdziemy dobre czyni." 3. ANIO RAFA, PRZEWODNIKIEM MODEGO TOBIASZA (5,1-28).

Deum : et pete ab eo ut vias tuas dirigat, et omnia consilia tua in ipso permaneant. 21 Indico etiam tibi, fili mi, dedisse me decem talenta argenti, dum adhuc infantulus esses, Gabelo, in Rages civitate Medorum, et chirographum ejus apud me habeo : 22 et ideo perquire quomodo ad eum pervenias, et recipias ab eo supra memoratum pondus argenti, et restituas ei chirographum suum. 23 Noli timere, fili mi : pauperem quidem vitam gerimus, sed multa bona habebimus si timuerimus Deum, et recesserimus ab omni peccato, et fecerimus bene.

5
1 Odpowiedzia tedy Tobiasz ojcu swemu i rzek: "Wszystko, co mi rozkaza, ojcze, uczyni. Ale nie wiem, jak mam dochodzi tych pienidzy: on mnie nie zna ani ja jego; c mu za znak dam? 2 Ale ani drogi, ktr tam chodz, nigdy nie widziaem" 3 Odpowiedzia mu wtedy ojciec jego i rzek: "Mam u siebie zapis jego; skoro mu go ukaesz, natychmiast odda. 4 Ale id teraz i poszukaj sobie jakiego czowieka wiernego, ktry by za zapat poszed z tob, aby, pki jeszcze yj, odebra je" 5 Wyszedszy wtedy Tobiasz znalaz modzieca okazaego, ktry sta przepasany i jakby gotowy do drogi. 6 A nie wiedzc, e to by anio Boy, pozdrowi go i rzek: "Skd jeste, dobry modziecze?" 7 A on odpowiedzia: "Z synw izraelskich " I rzek mu Tobiasz: "A znasz drog, ktra wiedzie do krainy medyjskiej?" 8 Odpowiedzia mu: "Znam i czsto chodziem po wszystkich jej drogach, i mieszkaem u Gabela, brata naszego, ktry przebywa w Rages, miecie medyjskim, ktre ley na grze Ekbatany." 9 Rzek mu Tobiasz: "Prosz, poczekaj na mnie, a to samo powiem ojcu memu." 10 Wtedy Tobiasz wszedszy oznajmi to wszystko ojcu swemu. Zdziwiony tym ojciec
7

5
1 Tunc respondit Tobias patri suo, et dixit : Omnia qucumque prcepisti mihi faciam, pater. 2 Quomodo autem pecuniam hanc requiram, ignoro : ille me nescit, et ego eum ignoro : quod signum dabo ei ? sed neque viam per quam pergatur illuc aliquando cognovi. 3 Tunc pater suus respondit illi, et dixit : Chirographum quidem illius penes me habeo : quod dum illi ostenderis, statim restituet. 4 Sed perge nunc, et inquire tibi aliquem fidelem virum, qui eat tecum salva mercede sua, ut dum adhuc vivo, recipias eam. 5 Tunc egressus Tobias, invenit juvenem splendidum stantem prcinctum, et quasi paratum ad ambulandum. 6 Et ignorans quod angelus Dei esset, salutavit eum, et dixit : Unde te habemus, bone juvenis ? 7 At ille respondit : Ex filiis Isral. Et Tobias dixit ei : Nosti viam qu ducit in regionem Medorum ? 8 Cui respondit : Novi : et omnia itinera ejus frequenter ambulavi, et mansi apud Gabelum fratrem nostrum, qui moratur in Rages civitate Medorum, qu posita est in monte Ecbatanis. 9 Cui Tobias ait : Sustine me obsecro, donec hc ipsa nuntiem patri meo. 10 Tunc ingressus Tobias, indicavit universa hc patri suo. Super qu admiratus pater, rogavit ut introiret ad eum. 11

poprosi, aby wszed do mego. 11 A tak wszedszy pozdrowi go i rzek: "Niech zawsze bdzie ci wesele!" 12 I rzek mu Tobiasz: "Co za wesele mi bdzie, ktry w ciemnoci siedz, a wiatoci niebieskiej nie widz?" 13 Rzek mu modzieniec: "Bd mnego serca; wnet bdziesz od Boga uzdrowiony." 14 Rzek mu tedy Tobiasz: "Czy moesz zaprowadzi syna mego do Gabela w Rages, miecie medyjskim? A gdy si wrcisz, oddam ci tw zapat." 15 I rzek mu anio: "Ja go zawiod i z powrotem przywiod do ciebie." 16 Odpowiedzia mu Tobiasz: "Prosz ci, powiedz mi, z ktrego ty domu albo pokolenia." 17 Rzek mu anio Rafa: "Pytasz si o rd najemnika czy o najemnika samego, ktry ma pj z synem twoim? 18 Ale abym ci nie frasowa, ja jestem Azanasz, syn Ananiasza wielkiego." 19 Odpowiedzia Tobiasz: "Z wielkiego ty rodu. Ale prosz, nie gniewaj si, em chcia si dowiedzie rodu twego." 20 A anio mu rzek: "Ja syna twego zdrowo zawiod i zdrowo znw przyprowadz " 21 A Tobiasz odpowiadajc, rzek: "Idcie szczliwie, a Bg niechaj bdzie w drodze waszej i anio jego niechaj z wami idzie!" 22 Wtedy przygotowawszy wszystko, co mieli nie w drodze, poegna Tobiasz ojca swego i matk swoj, i poszli obaj razem. 23 A gdy odeszli, pocza matka jego paka i mwi: "Podpor staroci naszej odje i odesae od nas. 24 Bodajby nigdy nie byo tych pienidzy, po ktre go posae! 25 Bo dosy nam byo na ubstwie naszym, tak emy to sobie mogli za bogactwo poczyta, emy patrzyli na syna naszego." 26 I rzek jej Tobiasz: "Nie pacz! zdrw dojdzie syn nasz i zdrw wrci si do nas, i oglda go bd oczy twoje; 27 wierz bowiem, e anio Boy dobry poprowadzi go i dobrze sprawi wszystko, co koo niego si dzieje, tak i z radoci wrci si do nas." 28 Na te sowa przestaa matka paka i umilka.

Ingressus itaque salutavit eum, et dixit : Gaudium tibi sit semper. 12 Et ait Tobias : Quale gaudium mihi erit, qui in tenebris sedeo, et lumen cli non video ? 13 Cui ait juvenis : Forti animo esto : in proximo est ut a Deo cureris. 14 Dixit itaque illi Tobias : Numquid poteris perducere filium meum ad Gabelum in Rages civitatem Medorum ? et cum redieris, restituam tibi mercedem tuam. 15 Et dixit ei angelus : Ego ducam, et reducam eum ad te. 16 Cui Tobias respondit : Rogo te, indica mihi de qua domo aut de qua tribu es tu. 17 Cui Raphal angelus dixit : Genus quris mercenarii, an ipsum mercenarium qui cum filio tuo eat ? 18 sed ne forte sollicitum te reddam, ego sum Azarias Anani magni filius. 19 Et Tobias respondit : Ex magno genere es tu. Sed peto ne irascaris quod voluerim cognoscere genus tuum. 20 Dixit autem illi angelus : Ego sanum ducam, et sanum tibi reducam filium tuum. 21 Respondens autem Tobias, ait : Bene ambuletis, et sit Deus in itinere vestro, et angelus ejus comitetur vobiscum. 22 Tunc paratis omnibus qu erant in via portanda, fecit Tobias vale patri suo et matri su, et ambulaverunt ambo simul. 23 Cumque profecti essent, cpit mater ejus flere, et dicere : Baculum senectutis nostr tulisti, et transmisisti a nobis. 24 Numquam fuisset ipsa pecunia, pro qua misisti eum : 25 sufficiebat enim nobis paupertas nostra, ut divitias computaremus hoc, quod videbamus filium nostrum. 26 Dixitque ei Tobias : Noli flere : salvus perveniet filius noster, et salvus revertetur ad nos, et oculi tui videbunt illum. 27 Credo enim quod angelus Dei bonus comitetur ei, et bene disponat omnia qu circa eum geruntur, ita ut cum gaudio revertatur ad nos. 28 Ad hanc vocem cessavit mater ejus flere, et tacuit.

4. POSTJ NAD BRZEGIEM TYGRYSU I SCHWYTANIE RYBY (6,1-9).

6
1 A Tobiasz poszed i pies za nim pobieg, a na pierwszy nocleg zosta przy rzece Tygrys. 2 I wyszed, aby umy nogi swoje, a oto okrutna ryba wysza, aby go pore. 3 Ulkszy si jej Tobiasz krzykn wielkim gosem, mwic: "Panie, rzuca si na mnie!" 4 I rzek mu anio: "Uchwy j za skrzel i pocignij do siebie!" Gdy to uczyni, wycign j na such ziemi, i zacza si trzepota przed nogami jego. 5 Wtedy mu rzek anio: "Rozpataj t ryb, a serce jej i i wtrob schowaj sobie, bo te rzeczy s potrzebne do poytecznych lekarstw." 6 Gdy to uczyni, upiek miso jej, i wzili z sob na drog; reszt na solili, aby im starczyo, aby przyszli do Rages, miasta medyjskiego. 7 Spyta tedy Tobiasz anioa, i rzek mu: "Prosz ci, bracie Azariaszu, eby mi powiedzia, do jakiego lekarstwa bd suyy te rzeczy, ktre z ryby zachowa kaza." 8 A odpowiadajc anio rzek mu: "Jeli czstk jej serca pooysz na wgle, dym jego odpdza wszelakie czarty czy od ma, czy od niewiasty, tak i wicej do nich nie przystpi. 9 A dobra jest na pomazanie oczu, dotknitych bielmem, i bd uzdrowione." 5. RAFA RADZI TOBIASZOWI, ABY POPROSI O RK SARY (6,10-22). 10 I rzek mu Tobiasz: "Gdzie chcesz, abymy stanli?" 11 A odpowiadajc anio, rzek: "Jest tu m imieniem Raguel, powinowaty z pokolenia twego, a ten ma crk imieniem Sara, a oprcz tej nie ma ani syna ani adnej innej crki. 12 Twoja ma by wszystka jej majtno i ty masz j poj za on. 13 A tak pro o ni ojca jej, a da j tobie za on " 14 Odpowiedzia tedy Tobiasz, i rzek: "Sysz, e bya wydana za siedmiu mw i e pomarli; ale i to syszaem, e ich czart pomordowa. 15 Ot boj si, by snad i mnie si to nie przydarzyo, a poniewa jestem jedynakiem
9

6
1 Profectus est autem Tobias, et canis secutus est eum, et mansit prima mansione juxta fluvium Tigris. 2 Et exivit ut lavaret pedes suos, et ecce piscis immanis exivit ad devorandum eum. 3 Quem expavescens Tobias clamavit voce magna, dicens : Domine, invadit me. 4 Et dixit ei angelus : Apprehende branchiam ejus, et trahe eum ad te. Quod cum fecisset, attraxit eum in siccum, et palpitare cpit ante pedes ejus. 5 Tunc dixit ei angelus : Exentera hunc piscem, et cor ejus, et fel, et jecur repone tibi : sunt enim hc necessaria ad medicamenta utiliter. 6 Quod cum fecisset, assavit carnes ejus, et secum tulerunt in via : cetera salierunt, qu sufficerent eis, quousque pervenirent in Rages civitatem Medorum. 7 Tunc interrogavit Tobias angelum, et dixit ei : Obsecro te, Azaria frater, ut dicas mihi quod remedium habebunt ista, qu de pisce servare jussisti ? 8 Et respondens angelus, dixit ei : Cordis ejus particulam si super carbones ponas, fumus ejus extricat omne genus dmoniorum sive a viro, sive a muliere, ita ut ultra non accedat ad eos. 9 Et fel valet ad ungendos oculos in quibus fuerit albugo, et sanabuntur.

10 Et dixit ei Tobias : Ubi vis ut maneamus ? 11 Respondensque angelus, ait : Est hic Raguel nomine, vir propinquus de tribu tua, et hic habet filiam nomine Saram, sed neque masculum neque feminam ullam habet aliam prter eam. 12 Tibi debetur omnis substantia ejus, et oportet eam te accipere conjugem. 13 Pete ergo eam a patre ejus, et dabit tibi eam in uxorem. 14 Tunc respondit Tobias, et dixit : Audio quia tradita est septem viris, et mortui sunt : sed et hoc audivi, quia dmonium occidit illos. 15 Timeo ergo, ne forte et mihi hc eveniant : et cum sim unicus parentibus meis, deponam senectutem

rodzicw moich, abym nie doprowadzi staroci ich z aoci do otchani." 16 Rzek mu tedy anio Rafa: "Posuchaj mi, a poka ci, jacy s ci, nad ktrymi czart przemc moe. 17 Ci bowiem, ktrzy w maestwo tak wstpuj, e Boga od siebie i ze serca swego wyrzucaj, a swej luboci tak zado czyni, jak ko i mu, ktre rozumu nie maj, nad tymi czart ma moc. 18 Ale ty, gdy j pojmiesz, wszedszy do onicy wstrzymaj si od niej przez trzy dni, a niczym innym nie bdziesz si z ni zajmowa jeno modlitw. 19 I teje nocy zapal wtrob rybi, a bdzie odpdzony czart. 20 Drugiej za nocy do zczenia ze witymi patriarchami przypuszczony bdziesz. 21 A trzeciej nocy bogosawiestwa do stpisz, aby si z was synowie zdrowi rodzili. 22 Lecz po trzeciej nocy wemiesz pann z bojani Pask, bardziej przejty pragnieniem dziatek nili luboci, eby w potomstwie Abrahamowym dostpi bogosawiestwa w synach." 6. TOBIASZ U RAGUELA; OTRZYMUJE RK SARY (7,1-20).

illorum cum tristitia ad inferos. 16 Tunc angelus Raphal dixit ei : Audi me, et ostendam tibi qui sunt, quibus prvalere potest dmonium. 17 Hi namque qui conjugium ita suscipiunt, ut Deum a se et a sua mente excludant, et su libidini ita vacent sicut equus et mulus quibus non est intellectus : habet potestatem dmonium super eos. 18 Tu autem cum acceperis eam, ingressus cubiculum, per tres dies continens esto ab ea, et nihil aliud nisi orationibus vacabis cum ea. 19 Ipsa autem nocte, incenso jecore piscis, fugabitur dmonium. 20 Secunda vero nocte in copulatione sanctorum patriarcharum admitteris. 21 Tertia autem nocte, benedictionem consequeris, ut filii ex vobis procreentur incolumes. 22 Transacta autem tertia nocte, accipies virginem cum timore Domini, amore filiorum magis quam libidine ductus, ut in semine Abrah benedictionem in filiis consequaris.

7
1 I weszli do Raguela, i przyj ich Raguel z radoci. 2 I przypatrujc si Raguel Tobiaszowi rzek Annie, onie swej: "Jaki podobny jest ten modzieniec do ciotecznego brata mego!" 3 A gdy to powiedzia, zapyta: "Skdecie, modziecy, bracia nasi?" A oni rzekli: "Jestemy z pokolenia Neftalego, z pojmanych w Niniwie." 4 I rzek im Raguel: "Znacie Tobiasza brata mego?" Oni rzekli: "Znamy." 5 A gdy wiele dobrego o nim mwi, rzek anio do Raguela: "Tobiasz o ktrego pytasz, jest ojcem tego." 6 I rzuci si Raguel, i pocaowa go z paczem, a szlochajc nad szyj jego rzek: 7 "Miej bogosawiestwo, synu mj, bo jest synem dobrego i cnotliwego ma." 8 A Anna, ona jego, i Sara, crka ich, pakay. 9 A gdy si rozmwili, rozkaza Raguel zabi barana i nagotowa uczt. A gdy ich prosi, aby siedli do obiadu, rzek Tobiasz: 10 "Ja tu dzi je

7
1 Ingressi sunt autem ad Raguelem, et suscepit eos Raguel cum gaudio. 2 Intuensque Tobiam Raguel, dixit Ann uxori su : Quam similis est juvenis iste consobrino meo ! 3 Et cum hc dixisset, ait : Unde estis juvenes fratres nostri ? At illi dixerunt : Ex tribu Nephthali sumus, ex captivitate Ninive. 4 Dixitque illis Raguel : Nostis Tobiam fratrem meum ? Qui dixerunt : Novimus. 5 Cumque multa bona loqueretur de eo, dixit angelus ad Raguelem : Tobias, de quo interrogas, pater istius est. 6 Et misit se Raguel, et cum lacrimis osculatus est eum, et plorans supra collum ejus 7 dixit : Benedictio sit tibi, fili mi, quia boni et optimi viri filius es. 8 Et Anna uxor ejus, et Sara ipsorum filia, lacrimat sunt. 9 Postquam autem locuti sunt, prcepit Raguel occidi arietem, et parari convivium. Cumque hortaretur eos discumbere ad prandium, 10 Tobias dixit :
10

ani pi nie bd, a pierwej przyzwolisz na prob moj, a obiecasz da mi za on Sar, crk twoj." 11 Raguel usyszawszy to sowo zlk si wiedzc, co przydarzyo si owym siedmiu mom, ktrzy byli weszli do niej, i pocz si ba, by si temu podobnienie stao; a gdy si ociga i adnej odpowiedzi nie dawa proszcemu, rzek mu anio: 12 "Nie bj si da jej za tego, bo temu, bojcemu si Boga, ma si dosta za on crka twoja, i dlatego jej inny mie nie mg" 13 Rzek tedy Raguel: "Nie wtpi, e Bg modlitwy i zy moje przed oczy swe dopuci. 14 I wierz, e dlatego sprawi to, ecie przyszli do mnie, eby si ta zczya z rodem swym wedug zakonu Mojeszowego; a teraz nie wtp, e j dam tobie." 15 I ujwszy praw rk crki swej, poda j w praw rk Tobiaszowi mwic: "Bg Abrahama i Bg Izaaka i Bg Jakuba niech bdzie z wami, i niechaj on was zczy, i niech wypeni bogosawiestwo swoje nad wami " 16 I wziwszy kart, uczynili zapis maestwa. 17 A potem ucztowali, bogosawic Boga. 18 I przyzwa Raguel do siebie Ann, on sw, i rozkaza jej, aby przygotowaa drug komor. 19 I wwioda do niej Sar, crk, swoj, i zapakaa. 20 I rzeka jej: "Bd mnego serca, crko moja! Pan nieba niech ci da wesele za przykro, ktr wycierpiaa." 7. TOBIASZ U SARY (8,1-24).

Hic ego hodie non manducabo neque bibam, nisi prius petitionem meam confirmes, et promittas mihi dare Saram filiam tuam. 11 Quo audito verbo Raguel expavit, sciens quid evenerit illis septem viris qui ingressi sunt ad eam : et timere cpit ne forte et hunc similiter contingeret. Et cum nutaret, et non daret petenti ullum responsum, 12 dixit ei angelus : Noli timere dare eam isti, quoniam huic timenti Deum debetur conjux filia tua : propterea alius non potuit habere illam. 13 Tunc dixit Raguel : Non dubito quod Deus preces et lacrimas meas in conspectu suo admiserit. 14 Et credo quoniam ideo fecit vos venire ad me, ut ista conjungeretur cognationi su secundum legem Moysi : et nunc noli dubium gerere quod tibi eam tradam. 15 Et apprehendens dexteram fili su, dexter Tobi tradidit, dicens : Deus Abraham, et Deus Isaac, et Deus Jacob vobiscum sit, et ipse conjungat vos, impleatque benedictionem suam in vobis. 16 Et accepta carta, fecerunt conscriptionem conjugii. 17 Et post hc epulati sunt, benedicentes Deum. 18 Vocavitque Raguel ad se Annam uxorem suam, et prcepit ei ut prpararet alterum cubiculum. 19 Et introduxit illuc Saram filiam suam, et lacrimata est. 20 Dixitque ei : Forti animo esto, filia mea : Dominus cli det tibi gaudium pro tdio quod perpessa es.

8
1 A gdy zjedli wieczerz, wprowadzili do niej modzieca. 2 A Tobiasz, pamitajc na sowa anioa, wyj z torby swej cz wtroby i woy j na wgle arzce. 3 Wtedy anio Rafa pojma czarta i zwiza go na puszczy grnego Egiptu. 4 Tobiasz tedy upomnia pann i rzek jej: "Wsta, Saro, a mdlmy si do Boga dzi i jutro i pojutrze, bo przez te trzy noce z Bogiem si czymy, a po trzeciej nocy wejdziemy w maestwo nasze; 5 bomy synowie witych, a nie moemy tak si czy jak narody, ktre nie znaj Boga." 6 I wstawszy po spou, pilnie si oboje razem modlili, aby im zdrowie byo

8
1 Postquam vero cnaverunt, introduxerunt juvenem ad eam. 2 Recordatus itaque Tobias sermonum angeli, protulit de cassidili suo partem jecoris, posuitque eam super carbones vivos. 3 Tunc Raphal angelus apprehendit dmonium, et religavit illud in deserto superioris gypti. 4 Tunc hortatus est virginem Tobias, dixitque ei : Sara, exsurge, et deprecemur Deum hodie, et cras, et secundum cras : quia his tribus noctibus Deo jungimur ; tertia autem transacta nocte, in nostro erimus conjugio. 5 Filii quippe sanctorum sumus, et non possumus ita conjungi sicut gentes qu ignorant Deum. 6
11

dane. 7 I rzek Tobiasz: "Panie, Boe ojcw naszych, niech ci bogosawi niebiosa i ziemie, i morze, i rda, i rzeki, i wszystkie stworzenia twoje, ktre w nich s. 8 Ty stworzy Adama z muu ziemi i dae mu na pomoc Ew. 9 A teraz, Panie, ty wiesz, e nie dla lubienoci bior siostr moj za on, ale tylko dla mioci potomstwa, w ktrym by byo bogosawione imi twoje na wieki wiekw." 10 Sara te mwia: "Zmiuj si nad nami, i niech si oboje wesp zestarzejemy w zdrowiu." 11 I stao si okoo piania kogutw, kaza Raguel zawoa sug swoich, i poszli z nim razem grb wykopa. 12 Bo mwi: "By mu si snad podobnie nie przydarzyo, jak i owym innym siedmiu mom, ktrzy weszli do niej" 13 A gdy d zgotowali, wrciwszy si Raguel do ony swej rzek jej: 14 "Polij jedn ze suebnic twoich, a niech zobaczy, czy umar, abym go pogrzeba zanim rozednieje." 15 A ona posaa jedn ze suebnic swoich, ktra wszedszy do komory znalaza ich ywych i zdrowych, picych razem obok siebie. 16 I wrciwszy si powiedziaa dobr nowin, i bogosawili Pana, to jest Raguel i Anna, ona jego, i rzekli: 17 "Bogosawimy ci, Panie, Boe izraelski, e si nie stao, jak mniemalimy. 18 Bo uczyni nad nami miosierdzie twoje, i wygnae od nas nieprzyjaciela, ktry nas. przeladowa, a zmiowae si nad dwojgiem jedynakw. 19 Daje im, Panie, aby ci jeszcze peniej bogosawili, i ofiar chway twej i zdrowia swego tobie zoyli, aby poznay wszystkie narody, e ty jest sam Bogiem na wszystkiej ziemi." 20 I zaraz rozkaza sugom swym Raguel, eby zasypali d, ktry uczynili, zanim rozedniao. 21 A onie swej rzek, aby nagotowaa uczt i przyrzdzia wszystko, czego trzeba byo na straw dla podrnych. 22 Kaza te zabi dwie jaowice tuste i cztery barany, i sprawi wesele dla wszystkich swoich ssiadw i dla wszystkich przyjaci. 23 I zaprzysig Raguel Tobiasza, eby dwa tygodnie zamieszka u niego.

Surgentes autem pariter, instanter orabant ambo simul, ut sanitas daretur eis. 7 Dixitque Tobias : Domine Deus patrum nostrorum, benedicant te cli et terr, mareque et fontes, et flumina, et omnes creatur tu qu in eis sunt. 8 Tu fecisti Adam de limo terr, dedistique ei adjutorium Hevam. 9 Et nunc Domine, tu scis quia non luxuri causa accipio sororem meam conjugem, sed sola posteritatis dilectione, in qua benedicatur nomen tuum in scula sculorum. 10 Dixit quoque Sara : Miserere nobis Domine, miserere nobis, et consenescamus ambo pariter sani. 11 Et factum est circa pullorum cantum, accersiri jussit Raguel servos suos, et abierunt cum eo pariter ut foderent sepulchrum. 12 Dicebat enim : Ne forte simili modo evenerit ei, quo et ceteris illis septem viris qui sunt ingressi ad eam. 13 Cumque parassent fossam, reversus Raguel ad uxorem suam, dixit ei : 14 Mitte unam de ancillis tuis, et videat si mortuus est, ut sepeliam eum antequam illucescat dies. 15 At illa misit unam ex ancillis suis. Qu ingressa cubiculum, reperit eos salvos et incolumes, secum pariter dormientes. 16 Et reversa nuntiavit bonum nuntium : et benedixerunt Dominum, Raguel videlicet et Anna uxor ejus, 17 et dixerunt : Benedicimus te, Domine Deus Isral, quia non contigit quemadmodum putabamus. 18 Fecisti enim nobiscum misericordiam tuam, et exclusisti a nobis inimicum persequentem nos. 19 Misertus es autem duobus unicis. Fac eos, Domine, plenius benedicere te, et sacrificium tibi laudis tu et su sanitatis offerre, ut cognoscat universitas gentium quia tu es Deus solus in universa terra. 20 Statimque prcepit servis suis Raguel ut replerent fossam quam fecerant priusquam elucesceret. 21 Uxori autem su dixit ut instrueret convivium, et prpararet omnia qu in cibos erant iter agentibus necessaria. 22 Duas quoque pingues vaccas, et quatuor arietes, occidi fecit, et parari epulas omnibus vicinis suis, cunctisque amicis. 23 Et adjuravit Raguel Tobiam ut duas hebdomadas moraretur apud se.

12

24 A ze wszystkiego, co posiada, da Raguel poow Tobiaszowi, i uczyni zapis, eby poowa, ktra zostawaa, po ich mierci na Tobiasza spada. 8. RAFA UDAJE SI DO GABELA DLA ODEBRANIA PIENIDZY TOBIASZA (9,1-12).

24 De omnibus autem qu possidebat Raguel, dimidiam partem dedit Tobi, et fecit scripturam, ut pars dimidia qu supererat, post obitum eorum Tobi dominio deveniret.

9
1 Wezwa tedy Tobiasz do siebie anioa, ktrego mia za czowieka, i rzek mu: "Bracie Azariaszu, prosz, aby posucha sw moich. 2 Gdybym sam odda ci si za sug, nie odpacibym ci dostatecznie opatrznoci twojej. 3 Wszake prosz ci, eby wzi sobie bydlta albo sugi i poszed do Gabela do Rages, miasta medyjskiego, i odda mu zapis, a odebra od niego pienidze i prosi go, aby przyby na wesele moje. 4 Bo sam wiesz, e ojciec mj dni liczy, a jeli spni si o jeden dzie, zafrasuje si dusza jego. 5 A pewnie te widzisz, jak zaprzysig mnie Raguel, i e zaprzysieniem jego wzgardzi nie mog." 6 Rafa tedy wziwszy czterech sug Raguelowych i dwa wielbdy, poszed do Rages, miasta medyjskiego, a znalazszy Gabela, odda mu zapis jego i odebra od niego wszystkie pienidze. 7 I oznajmi mu o Tobiaszu, synu Tobiasza, wszystko, co si stao, i przywid go z sob na wesele. 8 A gdy wszed do domu Raguela, znalaz Tobiasza siedzcego za stoem, i przyskoczywszy, pocaowali si nawzajem; i paka Gabel, a bogosawi Pana Boga, 9 i rzek: "Niech ci bogosawi Bg izraelski, bo jest synem bardzo dobrego, sprawiedliwego, bogobojnego i jamuny czynicego ma. 10 I niech bdzie wymwione bogosawiestwo nad on twoj i nad rodzicami waszymi; 11 i ogldajcie synw waszych i synw synw waszych a do trzeciego i czwartego pokolenia; i potomstwo wasze niech bdzie bogosawione od Boga izraelskiego, ktry krluje na wieki wiekw!"

9
1 Tunc vocavit Tobias angelum ad se, quem quidem hominem existimabat, dixitque ei : Azaria frater, peto ut auscultes verba mea. 2 Si meipsum tradam tibi servum, non ero condignus providenti tu : 3 tamen obsecro te ut assumas tibi animalia sive servitia, et vadas ad Gabelum in Rages civitatem Medorum, reddasque ei chirographum suum, et recipias ab eo pecuniam, et roges eum venire ad nuptias meas. 4 Scis enim ipse quoniam numerat pater meus dies, et si tardavero una die plus, contristatur anima ejus. 5 Et certe vides quomodo adjuravit me Raguel, cujus adjuramentum spernere non possum. 6 Tunc Raphal assumens quatuor ex servis Raguelis, et duos camelos, in Rages civitatem Medorum perrexit : et inveniens Gabelum, reddidit ei chirographum suum, et recepit ab eo omnem pecuniam. 7 Indicavitque ei de Tobia filio Tobi omnia qu gesta sunt, fecitque eum secum venire ad nuptias. 8 Cumque ingressus esset domum Raguelis, invenit Tobiam discumbentem : et exiliens, osculati sunt se invicem : et flevit Gabelus, benedixitque Deum, 9 et dixit : Benedicat te Deus Isral, quia filius es optimi viri et justi, et timentis Deum, et eleemosynas facientis : 10 et dicatur benedictio super uxorem tuam, et super parentes vestros, 11 et videatis filios vestros, et filios filiorum vestrorum, usque in tertiam et quartam generationem : et sit semen vestrum benedictum a Deo Isral, qui regnat in scula sculorum.

13

12 A gdy wszyscy rzekli: "Amen," zasiedli 12 Cumque omnes dixissent : Amen : do uczty; ale i wesele maeskie z bojani accesserunt ad convivium : sed et cum timore Bo odprawiali. Domini nuptiarum convivium exercebant. 9. TOBIASZ PUSZCZA SI W DROG (10,1-13).

10
1 A gdy dugo zabawia si Tobiasz dla wesela, frasowa si ojciec jego Tobiasz mwic: "Co mniemasz, czemu ociga si syn mj? albo czemu go tam zatrzymano? 2 Co mniemasz, moe Gabel umar i nikt mu nie odda pienidzy? 3 I zacz si bardzo troska, on i ona jego z nim; i poczli oboje spoem paka, przeto i syn ich na dzie naznaczony do nich nie wrci. Pakaa tedy matka jego nieutulonymi zami i mwia: 4 "Ach, ach, synu mj! na co ci posalimy w cudzy kraj, wiato oczu naszych, podpor staroci naszej, pociech ywota naszego, nadziej potomstwa naszego? 5 Majc w tobie samym wszystko wesp, nie powinnimy byli puszcza ci od siebie." 6 A Tobiasz jej mwi: "Nie mw i nie troskaj si, zdrw jest syn nasz; dosy wierny jest w m, z ktrym go posalimy." 7 Lecz ona adn miar nie daa si pocieszy, ale w kady dzie wybiegajc wygldaa, i obchodzia wszystkie drogi, przez ktre nadzieja by moga, e si wrci, aby go, jeliby si udao, przychodzcego z daleka zobaczy. 8 Raguel za mwi do zicia swego: "Zosta tu, a ja pol posaca o zdrowiu twoim do Tobiasza, ojca twego." Lecz Tobiasz mu rzek: 9 "Ja wiem, e ojciec mj i matka moja dni teraz licz i duch ich trapi si w nich" 10 A gdy Raguel wielu sowami prosi Tobiasza, a on go adnym sposobem sucha nie chcia, da mu Sar i poow wszystkiej majtnoci swojej w sugach, w suebnicach, w bydle, w wielbdach, w krowach, i pienidzy bardzo wiele, i puci go od siebie zdrowego i wesoego mwic: 11 "Anio Paski wity niechaj bdzie na drodze waszej i niech was zdrowo doprowadzi, i znajdcie wszystko dobrze okoo rodzicw waszych, a niech

10
1 Cum vero moras faceret Tobias, causa nuptiarum, sollicitus erat pater ejus Tobias, dicens : Putas quare moratur filius meus, aut quare detentus est ibi ? 2 Putasne Gabelus mortuus est, et nemo reddet illi pecuniam ? 3 Cpit autem contristari nimis ipse, et Anna uxor ejus cum eo : et cperunt ambo simul flere, eo quod die statuto minime reverteretur filius eorum ad eos. 4 Flebat igitur mater ejus irremediabilibus lacrimis, atque dicebat : Heu, heu me, fili mi ! ut quid te misimus peregrinari, lumen oculorum nostrorum, baculum senectutis nostr, solatium vit nostr, spem posteritatis nostr ? 5 omnia simul in te uno habentes, te non debuimus dimittere a nobis. 6 Cui dicebat Tobias : Tace, et noli turbari : sanus est filius noster : satis fidelis est vir ille, cum quo misimus eum. 7 Illa autem nullo modo consolari poterat, sed quotidie exiliens circumspiciebat, et circuibat vias omnes per quas spes remeandi videbatur, ut procul videret eum, si fieri posset, venientem. 8 At vero Raguel dicebat ad generum suum : Mane hic, et ego mittam nuntium salutis de te ad Tobiam patrem tuum. 9 Cui Tobias ait : Ego novi quia pater meus et mater mea modo dies computant, et cruciatur spiritus eorum in ipsis. 10 Cumque verbis multis rogaret Raguel Tobiam, et ille eum nulla ratione vellet audire, tradidit ei Saram, et dimidiam partem omnis substanti su in pueris, in puellis, in pecudibus, in camelis, et in vaccis, et in pecunia multa : et salvum atque gaudentem dimisit eum a se, 11 dicens : Angelus Domini sanctus sit in itinere vestro, perducatque vos incolumes, et inveniatis omnia recte circa parentes vestros, et videant oculi mei filios vestros priusquam moriar. 12 Et apprehendentes parentes filiam suam,
14

ogldaj oczy moje synw waszych pierwej nili umr." 12 A ujwszy rodzice crk sw, pocaowali j i pucili w drog upominajc j, 13 aby czcia wiekr, miowaa ma, rzdzia czeladzi, domem kierowaa, a sama si zachowaa bez przygany. 10. POWRT TOBIASZA DO DOMU (11,1-21).

osculati sunt eam : et dimiserunt ire, 13 monentes eam honorare soceros, diligere maritum, regere familiam, gubernare domum, et seipsam irreprehensibilem exhibere.

11
1 A gdy si wracali, przyszli jedenastego dnia do Charanu, ktry jest w poowie drogi do Niniwy. I rzek anio: 2 "Bracie Tobiaszu! wiesz jak zostawie ojca swego. A tak jeli ci si podoba, pjdmy naprzd, a za nami niech powoli czelad idzie razem z on twoj i z dobytkiem." 3 A gdy si to spodobao, eby szli, rzek Rafa do Tobiasza: "Wemij z sob ci rybiej, bo bdzie potrzebna." Wzi tedy Tobiasz z tej ci i poszli. 5 A Anna siadaa przy drodze w kady dzie na wierzchu gry, skd moga patrze daleko. 6 A gdy z tego miejsca wygldaa przyjcia jego, ujrzaa z daleka i natychmiast poznaa nadchodzcego syna swego, i pobiegszy powiedziaa mowi swemu mwic: "Oto syn twj idzie!" 7 I rzek Rafa do Tobiasza: "Ale skoro wnijdziesz do domu swego, natychmiast poko si Panu, Bogu twemu, a podzikowawszy mu przystp do ojca twego i pocauj go. 8 I wnet poma oczy jego t ci rybi, ktr z sob niesiesz, bo wiedz, i natychmiast otworz si oczy jego i ujrzy ojciec twj wiato niebiesk, i uraduje si, gdy ci ujrzy." 9 Wtedy przybieg naprzd pies, ktry by z nim w drodze, i jakby pose przyszedszy cieszy si krcc ogonem swoim. 10 I powstawszy lepy ojciec jego, zacz potykajc si biegn, a podawszy rk sudze wybieg naprzeciw syna swego; 11 i objwszy, pocaowa go z on swoj, i poczli oboje paka z radoci. 12 A pokoniwszy si Bogu i podzikowawszy mu usiedli. Wtedy Tobiasz, wziwszy ci rybiej, pomaza oczy ojca swego. 14 I

11
1 Cumque reverterentur, pervenerunt ad Charan, qu est in medio itinere contra Niniven, undecimo die. 2 Dixitque angelus : Tobia frater, scis quemadmodum reliquisti patrem tuum. 3 Si placet itaque tibi, prcedamus, et lento gradu sequantur iter nostrum famili, simul cum conjuge tua, et cum animalibus. 4 Cumque hoc placuisset ut irent, dixit Raphal ad Tobiam : Tolle tecum ex felle piscis : erit enim necessarium. Tulit itaque Tobias ex felle illo, et abierunt. 5 Anna autem sedebat secus viam quotidie in supercilio montis, unde respicere poterat de longinquo. 6 Et dum ex eodem loco specularetur adventum ejus, vidit a longe, et illico agnovit venientem filium suum : currensque nuntiavit viro suo, dicens : Ecce venit filius tuus. 7 Dixitque Raphal ad Tobiam : At ubi introieris domum tuam, statim adora Dominum Deum tuum : et gratias agens ei, accede ad patrem tuum, et osculare eum. 8 Statimque lini super oculos ejus ex felle isto piscis, quod portas tecum : scias enim quoniam mox aperientur oculi ejus, et videbit pater tuus lumen cli, et in aspectu tuo gaudebit. 9 Tunc prcucurrit canis, qui simul fuerat in via : et quasi nuntius adveniens, blandimento su caud gaudebat. 10 Et consurgens ccus pater ejus, cpit offendens pedibus currere : et data manu puero, occurrit obviam filio suo. 11 Et suscipiens osculatus est eum cum uxore sua, et cperunt ambo flere pr gaudio. 12 Cumque adorassent Deum, et gratias egissent, consederunt. 13 Tunc sumens Tobias de felle piscis, linivit oculos patris
15

poczeka okoo p godziny, i poczo bielmo z oczu jego schodzi jak bonka jaja. 15 A Tobiasz ujwszy j cign z oczu jego, i natychmiast wzrok odzyska. 16 I chwalili Boga, to jest on i ona jego i wszyscy, ktrzy go znali. 17 I mwi Tobiasz: "Bogosawi ci, Panie, Boe izraelski, ie ty mi skara i ty mi uzdrowi, a oto ja widz Tobiasza, syna mego." 18 Wesza te po siedmiu dniach Sara, ona jego, i wszystka czelad zdrowo, i bydo, i wielbdy, i pienidzy ony wiele, a nadto i te pienidze, ktre odebra od Gabela. 19 I opowiedzia rodzicom swym wszystkie dobrodziejstwa, ktre mu Bg uczyni przez czowieka, ktry go prowadzi. 20 A Achior i Nabat, cioteczni bracia Tobiaszowi, przyszli do Tobiasza, weselc si i radujc si z nim dla wszystkiego dobra, ktre mu Bg okaza. 21 I przez siedem dni ucztujc, weselili si wszyscy z radoci wielk. 11. ANIO RAFA DAJE SI POZNA ( 12,1-22).

sui. 14 Et sustinuit quasi dimidiam fere horam : et cpit albugo ex oculis ejus, quasi membrana ovi, egredi. 15 Quam apprehendens Tobias, traxit ab oculis ejus : statimque visum recepit. 16 Et glorificabant Deum, ipse videlicet et uxor ejus, et omnes qui sciebant eum. 17 Dicebatque Tobias : Benedico te, Domine Deus Isral, quia tu castigasti me, et tu salvasti me : et ecce ego video Tobiam filium meum. 18 Ingressa est etiam post septem dies Sara uxor filii ejus et omnis familia sana, et pecora, et cameli, et pecunia multa uxoris ; sed et illa pecunia, quam receperat a Gabelo. 19 Et narravit parentibus suis omnia beneficia Dei, qu fecisset circa eum per hominem qui eum duxerat. 20 Veneruntque Achior et Nabath consobrini Tobi gaudentes ad Tobiam, et congratulantes ei de omnibus bonis qu circa illum ostenderat Deus. 21 Et per septem dies epulantes, omnes cum gaudio magno gavisi sunt.

12
1 Wtedy wezwa do siebie Tobiasz syna swego i rzek mu: "Co moemy da mowi temu wite mu, ktry z tob przyszed?" 2 Odpowiadajc Tobiasz rzek ojcu swemu: "Ojcze, co mu za zapat damy, albo co moe by godnym dobrodziejstw jego? 3 Mnie prowadzi i odprowadzi zdrowego, pienidze od Gabela on odebra, on on mi zjedna i czarta od niej on zahamowa, rado rodzicom jej uczyni, mnie samego od poarcia przez ryb wybawi, tobie te uczyni, e widzisz wiato niebiesk, i wszelkim dobrem jeste my przez niego napenieni. C mu za to moemy da susznego? 4 Ale prosz ci, ojcze mj, eby go prosi, czyby nie raczy poowy wszystkiego, co przyniesiono, wzi sobie." I przyzwawszy go, to jest ojciec z synem, odwiedli go na stron i poczli prosi, eby raczy przyj poow wszystkiego, co przynieli. 6 Wtedy im powiedzia

12
1 Tunc vocavit ad se Tobias filium suum, dixitque ei : Quid possumus dare viro isti sancto, qui venit tecum ? 2 Respondens Tobias, dixit patri suo : Pater, quam mercedem dabimus ei ? aut quid dignum poterit esse beneficiis ejus ? 3 Me duxit et reduxit sanum, pecuniam a Gabelo ipse recepit, uxorem ipse me habere fecit, et dmonium ab ea ipse compescuit : gaudium parentibus ejus fecit, meipsum a devoratione piscis eripuit, te quoque videre fecit lumen cli, et bonis omnibus per eum repleti sumus. Quid illi ad hc poterimus dignum dare ? 4 Sed peto te, pater mi, ut roges eum, si forte dignabitur medietatem de omnibus qu allata sunt, sibi assumere. 5 Et vocantes eum, pater scilicet et filius, tulerunt eum in partem : et rogare cperunt ut dignaretur dimidiam partem omnium qu attulerant acceptam habere. 6 Tunc dixit eis occulte : Benedicite Deum cli, et coram omnibus
16

potajemnie: "Bogosawcie Boga niebieskiego, a przed wszystkimi yjcymi wysawiajcie go, bo uczyni nad wami miosierdzie swoje. 7 Albowiem tajemnic krlewsk dobrze jest tai; ale sprawy Boskie objawia i wyznawa chwalebn jest rzecz. 8 Dobra jest modlitwa z postem, a jamuna wicej znaczy, nili chowanie skarbw zota, 9 albowiem jamuna od mierci wybawia, ona oczyszcza grzechy i czyni, e si znajduje miosierdzie i ywot wieczny. 10 A ci, ktrzy czyni grzech i nieprawo, s nieprzyjacimi duszy swojej. 11 Objawiam wam tedy prawd i nie zataj przed wami tajemnej mowy. 12 Gdy si modli z paczem i grzebae umarych, i zostawiae obiad twj, a krye umarych przez dzie w domu twoim, a w nocy ich grzebae, ja ofiarowaem modlitw twoj Panu. 13 A poniewa bye przyjemny Bogu, potrzeba byo, aby ci pokusa dowiadczya. 14 A teraz posa mi Pan, abym ci uzdrowi i Sar, on syna twego, od czarta wybawi. 15 Jam jest bowiem anio Rafa, jeden z siedmiu, ktrzy stoimy przed Panem." 16 A gdy to usyszeli, strwoyli si i drc padli na ziemi na oblicze swoje. 17 I rzek im anio: "Pokj wam, nie bjcie si! 18 Albowiem gdy byem z wami, byem z woli Boga; jego bogosawcie i piewajcie mu! 19 Zdawao si wprawdzie, e z wami jadem i piem, ale uywam pokarmu niewidzialnego i napoju, ktry od ludzi ogldany by nie moe. 20 A tak czas jest, ebym si wrci do tego, ktry mi posa; a wy bogosawcie Boga i opowiadajcie wszystkie dziwy jego!" 21 A gdy to wymwi, znikn z oczu ich i wicej go widzie nie mogli. 22 Wtedy upadszy na oblicze, przez trzy godziny bogosawili Boga, a powstawszy opowiadali wszystkie dziwy jego.

viventibus confitemini ei, quia fecit vobiscum misericordiam suam. 7 Etenim sacramentum regis abscondere bonum est : opera autem Dei revelare et confiteri honorificum est. 8 Bona est oratio cum jejunio, et eleemosyna magis quam thesauros auri recondere : 9 quoniam eleemosyna a morte liberat, et ipsa est qu purgat peccata, et facit invenire misericordiam et viam ternam. 10 Qui autem faciunt peccatum et iniquitatem, hostes sunt anim su. 11 Manifesto ergo vobis veritatem, et non abscondam a vobis occultum sermonem. 12 Quando orabas cum lacrimis, et sepeliebas mortuos, et derelinquebas prandium tuum, et mortuos abscondebas per diem in domo tua, et nocte sepeliebas eos, ego obtuli orationem tuam Domino. 13 Et quia acceptus eras Deo, necesse fuit ut tentatio probaret te. 14 Et nunc misit me Dominus ut curarem te, et Saram uxorem filii tui a dmonio liberarem. 15 Ego enim sum Raphal angelus, unus ex septem qui adstamus ante Dominum. 16 Cumque hc audissent, turbati sunt, et trementes ceciderunt super terram in faciem suam. 17 Dixitque eis angelus : Pax vobis : nolite timere. 18 Etenim cum essem vobiscum, per voluntatem Dei eram : ipsum benedicite, et cantate illi. 19 Videbar quidem vobiscum manducare et bibere : sed ego cibo invisibili, et potu qui ab hominibus videri non potest, utor. 20 Tempus est ergo ut revertar ad eum qui me misit : vos autem benedicite Deum, et narrate omnia mirabilia ejus. 21 Et cum hc dixisset, ab aspectu eorum ablatus est, et ultra eum videre non potuerunt. 22 Tunc prostrati per horas tres in faciem, benedixerunt Deum : et exsurgentes narraverunt omnia mirabilia ejus.

17

Zakoczenie. (13,1-14,17) 1. PIE STARSZEGO TOBIASZA (13,1-23).

13
1 A starszy Tobiasz, otworzywszy usta swe, bogosawi Pana i rzek. "Wielki jest, Panie, na wieki, i na wszystkie wieki krlestwo twoje; 2 albowiem ty karcisz i zbawiasz, przywodzisz do otchani i znowu wywodzisz, a nie masz kto by uszed rki twojej. 3 Wysawiajcie Pana, synowie Izraela, i w oczach narodw chwalcie go; 4 albowiem dlatego was rozproszy midzy narody, ktre go nie znaj, abycie wy opowiadali dziwy jego i przywiedli je do poznania, e nie masz innego Boga wszechmocnego oprcz niego. 5 On nas pokara dla nieprawoci naszych, i on nas zbawi dla miosierdzia swego. 6 Patrzcie tedy, co z nami uczyni, a z bojani i ze dreniem wysawiajcie go, i Krla wiekw wywyszajcie w uczynkach waszych. 7 A ja w ziemi niewoli mojej wysawia go bd, i ukaza majestat swj nad grzesznym ludem. 8 Nawrcie si tedy, grzesznicy, i czycie sprawiedliwo przed Bogiem wierzc, e uczyni nad wami miosierdzie swoje. 9 A ja i dusza moja bdziemy si w nim weseli. 10 Bogosawcie Pana, wszyscy wybrani jego, obchodcie dni wesela i bogosawcie mu! 11 Jeruzalem, miasto Boe! skara ci Pan dla uczynkw rk twoich. 12 Wysawiaj Pana w dobrach twoich i bogosaw Boga wiekw, eby znw zbudowa w tobie przybytek swj i przyzwa znw do ciebie wszystkich winiw, i eby si weselio na wszystkie wieki wiekw. 13 Bdziesz si wieci jasn wiatoci i wszystkie krace ziemi bd si tobie kania. 14 Narody z daleka przyjd do ciebie, i dary przynoszc bd si w tobie kania Panu, a ziemi twoj za powicon mie bd; 15 albowiem imienia wielkiego bd w tobie wzywa. 16 Przeklci bd, ktrzy by tob wzgardzili, i

13
1 Aperiens autem Tobias senior os suum, benedixit Dominum, et dixit : Magnus es, Domine, in ternum, et in omnia scula regnum tuum : 2 quoniam tu flagellas, et salvas ; deducis ad inferos, et reducis : et non est qui effugiat manum tuam. 3 Confitemini Domino, filii Isral, et in conspectu gentium laudate eum : 4 quoniam ideo dispersit vos inter gentes qu ignorant eum, ut vos enarretis mirabilia ejus, et faciatis scire eos quia non est alius deus omnipotens prter eum. 5 Ipse castigavit nos propter iniquitates nostras, et ipse salvabit nos propter misericordiam suam. 6 Aspicite ergo qu fecit nobiscum, et cum timore et tremore confitemini illi : regemque sculorum exaltate in operibus vestris. 7 Ego autem in terra captivitatis me confitebor illi : quoniam ostendit majestatem suam in gentem peccatricem. 8 Convertimini itaque peccatores, et facite justitiam coram Deo, credentes quod faciat vobiscum misericordiam suam. 9 Ego autem et anima mea in eo ltabimur. 10 Benedicite Dominum omnes electi ejus : agite dies ltiti, et confitemini illi. 11 Jerusalem civitas Dei, castigavit te Dominus in operibus manuum tuarum. 12 Confitere Domino in bonis tuis, et benedic Deum sculorum : ut redificet in te tabernaculum suum, et revocet ad te omnes captivos, et gaudeas in omnia scula sculorum. 13 Luce splendida fulgebis, et omnes fines terr adorabunt te. 14 Nationes ex longinquo ad te venient, et munera deferentes adorabunt in te Dominum, et terram tuam in sanctificationem habebunt : 15 nomen enim magnum invocabunt in te. 16 Maledicti erunt qui contempserint te, et condemnati erunt omnes qui blasphemaverint te : benedictique
18

potpieni bd wszyscy, ktrzy by tobie blunili, a bogosawieni bd, ktrzy ci zbuduj. 17 A ty weseli si bdziesz z synw twoich, bo wszyscy bd bogosawieni i bd do Pana zgromadzeni. 18 Bogosawieni wszyscy, ktrzy ci miuj, i ktrzy si wesel z pokoju twego! 19 Duszo moja, bogosaw Pana, albowiem wybawi Jeruzalem, miasto swe, od wszystkich uciskw jego Pan, Bg nasz. 20 Bogosawiony bd, jeli bdzie szcztek potomstwa mego, aby patrze na wietno miasta Jeruzalem. 21 Bramy jerozolimskie z szafiru i szmaragdu bd zbudowane, i z kamienia drogiego wszystek okrg murw jego. 22 Kamieniem biaym i czystym wszystkie ulice jego bd wyoone, a po ulicach jego bd piewa Alleluja. 23 Bogosawiony Pan, ktry je wywyszy, a niech bdzie krlestwo jego na wieki wiekw nad nim. Amen." 2. RESZTA YCIA TOBIASZA STARSZEGO I MODSZEGO (14,1-17).

erunt qui dificaverint te. 17 Tu autem ltaberis in filiis tuis, quoniam omnes benedicentur, et congregabuntur ad Dominum. 18 Beati omnes qui diligunt te, et qui gaudent super pace tua. 19 Anima mea, benedic Dominum, quoniam liberavit Jerusalem civitatem suam a cunctis tribulationibus ejus Dominus Deus noster. 20 Beatus ero si fuerint reliqui seminis mei ad videndam claritatem Jerusalem. 21 Port Jerusalem ex sapphiro et smaragdo dificabuntur, et ex lapide pretioso omnis circuitus murorum ejus. 22 Ex lapide candido et mundo omnes plate ejus sternentur, et per vicos ejus alleluja cantabitur. 23 Benedictus Dominus, qui exaltavit eam, et sit regnum ejus in scula sculorum super eam. Amen.

14
1 I skoczyy si sowa Tobiasza. A Tobiasz po przywrceniu wzroku y czterdzieci dwa lata, i widzia synw wnukw swoich. 2 Wypeniwszy tedy sto dwa lata pogrzebany zosta ze czci w Niniwie. 3 Pidziesit bowiem i sze lat majc, wzrok straci, a majc lat szedziesit, z powrotem go otrzyma. 4 A reszta ywota jego bya w weselu, i z dobrym pomnoeniem bojani Boej rs w pokoju. 5 A w godzin mierci swej przyzwa do siebie Tobiasza, syna swego, i siedmiu modych synw jego, a wnukw swoich, 6 i rzek im: "Blisko jest zagada Niniwy, bo nie upado sowo Paskie; a bracia nasi, ktrzy s rozproszeni z ziemi izraelskiej, wrc si do niej. 7 I wszystkie jej pustkowia napeni si, a dom Boy, ktry w niej spalono, znowu zbudowany bdzie, i tam si wrc wszyscy, ktrzy Boga si boj. 8 I opuszcz poganie bawany swoje, i przyjd do Jeruzalem, i bd w nim mieszka, 9 i bd si w nim weseli wszyscy krlowie ziemi kaniajc si

14
1 Et consummati sunt sermones Tobi. Et postquam illuminatus est Tobias, vixit annis quadraginta duobus, et vidit filios nepotum suorum. 2 Completis itaque annis centum duobus, sepultus est honorifice in Ninive. 3 Quinquaginta namque et sex annorum lumen oculorum amisit, sexagenarius vero recepit. 4 Reliquum vero vit su in gaudio fuit, et cum bono profectu timoris Dei perrexit in pace. 5 In hora autem mortis su vocavit ad se Tobiam filium suum, et septem juvenes filios ejus nepotes suos, dixitque eis : 6 Prope erit interitus Ninive : non enim excidit verbum Domini : et fratres nostri, qui dispersi sunt a terra Isral, revertentur ad eam. 7 Omnis autem deserta terra ejus replebitur, et domus Dei, qu in ea incensa est, iterum redificabitur : ibique revertentur omnes timentes Deum, 8 et relinquent gentes idola sua, et venient in Jerusalem, et inhabitabunt in ea : 9 et gaudebunt in ea omnes reges terr, adorantes regem Isral. 10 Audite ergo, filii mei, patrem vestrum :
19

krlowi izraelskiemu. 10 Suchajcie tedy, synowie moi, ojca waszego: Sucie Panu w prawdzie, a starajcie si, ebycie to czynili, co mu si podoba; 11 i synom waszym przykacie, aby czynili sprawiedliwoci i jamuny, eby pamitali na Boga i bogosawili go na kady czas w prawdzie i ze wszystkiej siy swojej. 12 Teraz tedy, synowie, suchajcie mi, a nie mieszkajcie tu, ale od dnia, w ktrym pogrzebiecie matk wasz w jednym grobie przy mnie, kierujcie kroki wasze, abycie std wyszli; 13 bo widz, e nieprawo miasta sprowadzi mu koniec." 14 I stao si, e po mierci matki swej wyszed Tobiasz z Niniwy z on sw i z synami, i z synami synw, i wrci si do teciw swoich, 15 i znalaz ich zdrowych w staroci dobrej; i mia piecz o nich, i on zawar oczy ich, i on wzi wszystko dziedzictwo domu Raguelowego, i oglda pite pokolenie synw synw swoich. 16 A gdy wypeni dziewidziesit dziewi lat w bojani Paskiej z weselem, pogrzebano go. 17 A wszystek rd jego i wszystko pokolenie jego trwao w witym ywocie i w witym obcowaniu, tak i byli przyjemni tak Bogu jak i ludziom, i wszystkim mieszkajcym na ziemi.

servite Domino in veritate, et inquirite ut faciatis qu placita sunt illi : 11 et filiis vestris mandate ut faciant justitias et eleemosynas, ut sint memores Dei, et benedicant eum in omni tempore in veritate, et in tota virtute sua. 12 Nunc ergo filii, audite me, et nolite manere hic : sed quacumque die sepelieritis matrem vestram circa me in uno sepulchro, ex eo dirigite gressus vestros ut exeatis hinc : 13 video enim quia iniquitas ejus finem dabit ei. 14 Factum est autem post obitum matris su, Tobias abscessit ex Ninive cum uxore sua, et filiis, et filiorum filiis, et reversus est ad soceros suos : 15 invenitque eos incolumes in senectute bona : et curam eorum gessit, et ipse clausit oculos eorum : et omnem hreditatem domus Raguelis ipse percepit : viditque quintam generationem, filios filiorum suorum. 16 Et completis annis nonaginta novem in timore Domini, cum gaudio sepelierunt eum. 17 Omnis autem cognatio ejus et omnis generatio ejus in bona vita et in sancta conversatione permansit, ita ut accepti essent tam Deo quam hominibus, et cunctis habitantibus in terra.

20

21

You might also like