Ewangelia

Swieta
wedug w. ukasza
przekad ks. J. Wujka, wraz z tekstem aciskim Vulgatam Clementinam

PRZEDMOWA
1. Poniewa wielu starao si uoy
opowiadanie o rzeczach, ktre si wrd nas
dokonay, 2 jak nam podali ci, ktrzy si im
od pocztku sami przypatrywali, i byli
sugami sowa; 3 postanowiem i ja,
zbadawszy wszystko dokadnie od pocztku,
spisa ci po kolei, dostojny Teofilu, 4 aby
pozna prawd tych sw, ktrych ci
nauczono.

1 Quoniam quidem multi conati sunt ordinare

narrationem, qu in nobis complet sunt,
rerum : 2 sicut tradiderunt nobis, qui ab initio
ipsi viderunt, et ministri fuerunt sermonis : 3
visum est et mihi, assecuto omnia a principio
diligenter, ex ordine tibi scribere, optime
Theophile, 4 ut cognoscas eorum verborum,
de quibus eruditus es, veritatem.

CZ I (1,5 - 2,52)
ZAPOWIED NARODZENIA JANA
CHRZCICIELA.
5 Za dni Heroda, krla Judei, pewien kapan,
imieniem Zachariasz, ze zmiany Abiasza, a
ona jego z crek Aaronowych, a imi jej
Elbieta. 6 Byli za oboje sprawiedliwi przed
Bogiem, postpujc wedug wszystkich
przykaza i przepisw Paskich bez
przygany. 7 A nie mieli syna, bo Elbieta
bya niepodna, a byli ju oboje podeszli w
latach swoich. 8 I stao si, gdy sprawowa
urzd kapaski w porzdku zmiany swojej
przed Bogiem, wedug zwyczaju kapastwa
pad los na niego, e mia kadzi, 9
wszedszy do wityni Paskiej; 10 a cae
mnstwo ludu byo zewntrz, modlc si w
czasie kadzenia. 11 I ukaza mu si Anio
Paski, stojcy po prawej stronie otarza
kadzenia. 12 A ujrzawszy, zatrwoy si
Zachariasz, i przypada na boja. 13 I rzek
do niego Anio : Nie bj si Zachariaszu, bo
wysuchana zostaa proba twoja i ona twoja
Elbieta urodzi ci syna, a nazwiesz imi jego
Jan. 14 A ty bdziesz mia wesele i rado i
wielu bdzie si radowa z narodzenia jego.
15 Albowiem bdzie wielki przed Panem, i
wina i sycery pi nie bdzie, i bdzie
napeniony Duchem witym jeszcze w
ywocie matki swojej. 16 I nawrci wielu
synw izraelskich do Pana Boga ich; 17 a
sam pjdzie przed nim w duchu i mocy
Eliaszowej, aby zwrci serca ojcw ku
dzieciom, a niedowiarkw ku roztropnoci

5 Fuit in diebus Herodis, regis Jud,

sacerdos quidam nomine Zacharias de vice
Abia, et uxor illius de filiabus Aaron, et
nomen ejus Elisabeth. 6 Erant autem justi
ambo ante Deum, incedentes in omnibus
mandatis et justificationibus Domini sine
querela. 7 Et non erat illis filius, eo quod
esset Elisabeth sterilis, et ambo processissent
in diebus suis. 8 Factum est autem, cum
sacerdotio fungeretur in ordine vicis su ante
Deum,
9
secundum
consuetudinem
sacerdotii, sorte exiit ut incensum poneret,
ingressus in templum Domini : 10 et omnis
multitudo populi erat orans foris hora
incensi. 11 Apparuit autem illi angelus
Domini, stans a dextris altaris incensi. 12 Et
Zacharias turbatus est videns, et timor irruit
super eum. 13 Ait autem ad illum angelus :
Ne timeas, Zacharia, quoniam exaudita est
deprecatio tua : et uxor tua Elisabeth pariet
tibi filium, et vocabis nomen ejus Joannem :
14 et erit gaudium tibi, et exsultatio, et multi
in nativitate ejus gaudebunt : 15 erit enim
magnus coram Domino : et vinum et siceram
non bibet, et Spiritu Sancto replebitur adhuc
ex utero matris su : 16 et multos filiorum
Isral convertet ad Dominum Deum ipsorum
: 17 et ipse prcedet ante illum in spiritu et
virtute Eli : ut convertat corda patrum in
filios, et incredulos ad prudentiam justorum,
parare Domino plebem perfectam. 18 Et dixit
1

sprawiedliwych, by zgotowa Panu lud

doskonay. 18 I rzek Zachariasz do Anioa :
Skde to poznam, bo ja jestem stary, i ona
moja podesza w latach swoich? 19 A
odpowiadajc Anio, rzek mu : Jam jest
Gabriel, ktry stoj przed Bogiem, a jestem
posany, aby mwi do ciebie, i t dobr
nowin tobie zwiastowa. 20 A oto bdziesz
milczcy, i nie bdziesz mg mwi a do
dnia, ktrego si to stanie, dlatego e nie
uwierzy sowom moim, ktre wypeni si
czasu swego. 21 A lud oczekiwa
Zachariasza, i dziwili si, e tak dugo
przebywa w wityni. 22 Wyszedszy za,
nie mg do nich mwi; i poznali, e mia w
wityni widzenie: A on dawa im znaki, i
zosta niemy. 23 I stao si, gdy si wypeniy
dni urzdu jego, odszed do domu swego. 24
A po tych dniach pocza Elbieta, ona
jego, i ukrywaa si przez pi miesicy,
mwic : 25 e mi tak Pan uczyni w czasie,
w ktrym wejrza, aby zdj hab moj
wrd ludzi.

Zacharias ad angelum : Unde hoc sciam ?

ego enim sum senex, et uxor mea processit in
diebus suis. 19 Et respondens angelus dixit ei
: Ego sum Gabriel, qui asto ante Deum : et
missus sum loqui ad te, et hc tibi
evangelizare. 20 Et ecce eris tacens, et non
poteris loqui usque in diem quo hc fiant,
pro eo quod non credidisti verbis meis, qu
implebuntur in tempore suo. 21 Et erat plebs
exspectans Zachariam : et mirabantur quod
tardaret ipse in templo. 22 Egressus autem
non poterat loqui ad illos, et cognoverunt
quod visionem vidisset in templo. Et ipse erat
innuens illis, et permansit mutus. 23 Et
factum est, ut impleti sunt dies officii ejus,
abiit in domum suam : 24 post hos autem
dies concepit Elisabeth uxor ejus, et
occultabat se mensibus quinque, dicens : 25
Quia sic fecit mihi Dominus in diebus,
quibus respexit auferre opprobrium meum
inter homines.

ZWIASTOWANIE MARYI.
26 W szstym za miesicu posany zosta od
Boga Anio Gabriel do miasta galilejskiego
By, ktremu imi Nazaret, 27 do panny
polubionej mowi, ktremu imi byo
Jzef, z domu Dawidowego, a imi panny
Maryja. 28 I wszedszy Anio do niej, rzek:
Bd pozdrowiona, aski pena, Pan z tob,
bogosawiona ty midzy niewiastami. 29 A
ona, gdy usyszaa, zatrwoya si na mow
jego, i mylaa, jakie by to byo
pozdrowienie. 30 I rzek jej Anio: Nie bj
si Maryjo, albowiem znalaza ask u Boga
! 31 Oto poczniesz w onie, i porodzisz
syna, a nazwiesz imi jego Jezus. 32 Ten
bdzie wielki, a bdzie zwany Synem
Najwyszego. I da mu Pan Bg stolic
Dawida, ojca jego, i bdzie krlowa w domu
Jakubowym na wieki, 33 a krlestwu jego
nie bdzie koca. 34 Maryja za rzeka do
Anioa: Jake si to stanie, gdy ma nie
znam? 35 A odpowiadajc Anio, rzek jej :
Duch wity zstpi na ci, a moc
Najwyszego zacieni ci. Przeto i to, co si z
ciebie narodzi wite, bdzie nazwane

26 In mense autem sexto, missus est angelus

Gabriel a Deo in civitatem Galil, cui
nomen
Nazareth,
27
ad
virginem
desponsatam viro, cui nomen erat Joseph, de
domo David : et nomen virginis Maria. 28 Et
ingressus angelus ad eam dixit : Ave gratia
plena : Dominus tecum : benedicta tu in
mulieribus. 29 Qu cum audisset, turbata est
in sermone ejus, et cogitabat qualis esset ista
salutatio. 30 Et ait angelus ei : Ne timeas,
Maria : invenisti enim gratiam apud Deum.
31 Ecce concipies in utero, et paries filium,
et vocabis nomen ejus Jesum : 32 hic erit
magnus, et Filius Altissimi vocabitur, et dabit
illi Dominus Deus sedem David patris ejus :
et regnabit in domo Jacob in ternum, 33 et
regni ejus non erit finis. 34 Dixit autem
Maria ad angelum : Quomodo fiet istud,
quoniam virum non cognosco ? 35 Et
respondens angelus dixit ei : Spiritus Sanctus
superveniet in te, et virtus Altissimi
obumbrabit tibi. Ideoque et quod nascetur ex
te sanctum, vocabitur Filius Dei. 36 Et ecce
Elisabeth cognata tua, et ipsa concepit filium
2

Synem Boym. 36 I oto Elbieta, krewna

twoja, i ona pocza syna w staroci swojej, a
ten miesic szsty jest tej, ktr zowi
niepodn. 37 Gdy u Boga nie bdzie
niemoliwe adne sowo. 38 I rzeka Maryja
: Oto ja suebnica Paska, niech mi si
stanie wedug sowa twego.I odszed od niej
Anio.

in senectute sua : et hic mensis sextus est illi,

qu vocatur sterilis : 37 quia non erit
impossibile apud Deum omne verbum. 38
Dixit autem Maria : Ecce ancilla Domini :
fiat mihi secundum verbum tuum. Et
discessit ab illa angelus.

MARYJA NAWIEDZA ELBIET.

39 Maryja za powstawszy w owe dni, posza
w gry z popiechem do miasta judzkiego.
40 I wesza w dom Zachariasza, i pozdrowia
Elbiet. 41 I stao si, skoro usyszaa
Elbieta pozdrowienie Maryi, skoczyo
dziecitko w jej onie, a Elbieta napeniona
zostaa Duchem witym. 42 I zawoaa
gosem wielkim, mwic : Bogosawiona ty
midzy niewiastami, i bogosawiony owoc
ywota twojego. 43 A skde mi to, e
przysza matka Pana mego do mnie? 44 0to
bowiem, skoro zabrzmia gos pozdrowienia
twego w uszach moich, skoczyo z radoci
dziecitko w onie moim. 45 A
bogosawiona jeste, ktra uwierzya,
albowiem speni si to, co ci byo
powiedziane od Pana. 46 I rzeka Maryja :
Wielbi dusza moja Pana, 47 i rozradowa si
duch mj w Bogu, Zbawicielu moim. 48
Gdy wejrza na nisko suebnicy swojej ;
oto bowiem odtd bogosawion zwa mnie
bd wszystkie narody. 49 Albowiem uczyni
mi wielkie rzeczy, ktry mony jest, i wite
imi jego. 50 A miosierdzie jego z pokolenia
w pokolenie, bojcym si jego. 51 Uczyni
moc ramieniem swoim, rozproszy pysznych
w zamysach ich serca. 52 Strci mocarzy ze
stolicy, a podwyszy pokornych. 53
akncych napeni dobrami, a bogaczy z
niczym puci. 54 Przyj Izraela, sug
swego, wspomniawszy na miosierdzie
swoje. 55 Jak mwi do ojcw naszych,
Abrahamowi i potomstwu jego na wieki. 56
Mieszkaa za z ni Maryja okoo trzech
miesicy, i wrcia si do domu swego.

39 Exsurgens autem Maria in diebus illis,

abiit in montana cum festinatione, in
civitatem Juda : 40 et intravit in domum
Zachari, et salutavit Elisabeth. 41 Et factum
est, ut audivit salutationem Mari Elisabeth,
exsultavit infans in utero ejus : et repleta est
Spiritu Sancto Elisabeth : 42 et exclamavit
voce magna, et dixit : Benedicta tu inter
mulieres, et benedictus fructus ventris tui. 43
Et unde hoc mihi, ut veniat mater Domini
mei ad me ? 44 Ecce enim ut facta est vox
salutationis tu in auribus meis, exsultavit in
gaudio infans in utero meo. 45 Et beata, qu
credidisti, quoniam perficientur ea, qu dicta
sunt tibi a Domino. 46 Et ait Maria :
Magnificat anima mea Dominum : 47 et
exsultavit spiritus meus in Deo salutari meo.
48 Quia respexit humilitatem ancill su :
ecce enim ex hoc beatam me dicent omnes
generationes, 49 quia fecit mihi magna qui
potens est : et sanctum nomen ejus, 50 et
misericordia ejus a progenie in progenies
timentibus eum. 51 Fecit potentiam in
brachio suo : dispersit superbos mente cordis
sui. 52 Deposuit potentes de sede, et exaltavit
humiles. 53 Esurientes implevit bonis : et
divites dimisit inanes. 54 Suscepit Isral
puerum suum, recordatus misericordi su :
55 sicut locutus est ad patres nostros,
Abraham et semini ejus in scula. 56 Mansit
autem Maria cum illa quasi mensibus tribus :
et reversa est in domum suam.

NARODZENIE JANA CHRZCICIELA.

57 A Elbiecie wypeni si czas
rozwizania, i porodzia syna. 58 I usyszeli
ssiedzi i krewni jej, e Pan uczyni jej
wielkie miosierdzie swoje, i radowali si z
ni. 59 I stao si, dnia smego przyszli
obrzeza dziecitko, i nazwali je imieniem
ojca jego, Zachariaszem. 60 A matka jego
odpowiadajc, rzeka : Wcale nie, ale
nazwany bdzie Janem. 61 I mwili do niej :
I nikogo nie ma w rodzie twoim, ktrego by
zwano tym imieniem. 62 I pytali przez znaki
ojca jego, jakby go chcia nazwa. 63 A
zadawszy tabliczki, napisa, mwic : Jan
jest imi jego. I zdziwili si wszyscy. 64
Wnet za otwary si usta jego i jzyk jego, i
mwi, bogosawic Boga. 65 I pad strach
na wszystkich ssiadw ich, i po wszystkich
grach Judei rozpowiadano te wszystkie
sowa. 66 A wszyscy, ktrzy syszeli, brali
do serca swego, mwic: Czym, mniemasz,
dzieci to bdzie ? A1bowiem bya z nim
rka Paska.

57 Elisabeth autem impletum est tempus

pariendi, et peperit filium. 58 Et audierunt
vicini et cognati ejus quia magnificavit
Dominus misericordiam suam cum illa, et
congratulabantur ei. 59 Et factum est in die
octavo, venerunt circumcidere puerum, et
vocabant eum nomine patris sui Zachariam.
60 Et respondens mater ejus, dixit :
Nequaquam, sed vocabitur Joannes. 61 Et
dixerunt ad illam : Quia nemo est in
cognatione tua, qui vocetur hoc nomine. 62
Innuebant autem patri ejus, quem vellet
vocari eum. 63 Et postulans pugillarem
scripsit, dicens : Joannes est nomen ejus. Et
mirati sunt universi. 64 Apertum est autem
illico os ejus, et lingua ejus, et loquebatur
benedicens Deum. 65 Et factus est timor
super omnes vicinos eorum : et super omnia
montana Jud divulgabantur omnia verba
hc : 66 et posuerunt omnes qui audierant in
corde suo, dicentes : Quis, putas, puer iste
erit ? etenim manus Domini erat cum illo.

HYMN ZACHARIASZA.
67 A Zachariasz, ojciec jego, napeniony
zosta Duchem witym, i prorokowa
mwic : 68 Bogosawiony Pan Bg Izraela,
e nawiedzi, i uczyni odkupienie ludu
swego, 69 i wzbudzi dla nas rg zbawienia
w domu Dawida, sugi swego, 70 jak mwi
przez usta witych, ktrzy przed wiekami
byli, prorokw swoich; 71 wybawienie od
nieprzyjaci naszych, i z rk wszystkich,
ktrzy nas nienawidz, 72 aby uczyni
miosierdzie nad ojcami naszymi, i
wspomnie na przymierze swoje wite, 73
na przysig, ktr przysig Abrahamowi,
ojcu naszemu, e nam da, 74 abymy,
wybawieni z rki nieprzyjaci naszych bez
bojani mu suyli, 75 w witobliwoci i w
sprawiedliwoci przed nim, po wszystkie dni
nasze. 76 A ty, dziecitko, nazwane bdziesz
prorokiem Najwyszego ; bo pjdziesz przed
obliczem Pana, gotowa drogi jego, 77 aby
da nauk zbawienia ludowi jego, na
odpuszczenie grzechw ich. 78 Dla
wntrznoci miosierdzia Boga naszego,

67 Et Zacharias pater ejus repletus est Spiritu

Sancto : et prophetavit, dicens :
68
Benedictus Dominus Deus Isral, quia
visitavit, et fecit redemptionem plebis su :
69 et erexit cornu salutis nobis in domo
David pueri sui, 70 sicut locutum est per os
sanctorum, qui a sculo sunt, prophetarum
ejus : 71 salutem ex inimicis nostris, et de
manu omnium qui oderunt nos : 72 ad
faciendam misericordiam cum patribus
nostris : et memorari testamenti sui sancti :
73 jusjurandum, quod juravit ad Abraham
patrem nostrum, daturum se nobis 74 ut sine
timore, de manu inimicorum nostrorum
liberati, serviamus illi 75 in sanctitate et
justitia coram ipso, omnibus diebus nostris.
76 Et tu puer, propheta Altissimi vocaberis :
pribis enim ante faciem Domini parare vias
ejus, 77 ad dandam scientiam salutis plebi
ejus in remissionem peccatorum eorum 78
per viscera misericordi Dei nostri, in quibus
visitavit nos, oriens ex alto : 79 illuminare
his qui in tenebris et in umbra mortis sedent :
4

przez ktre nawiedzi nas, Wschd z

wysokoci, 79 aby zawieci tym, ktrzy w
ciemnoci i w cieniu mierci siedz, aby
pokierowa nogi nasze na drog pokoju. 80
A dziecitko roso, i umacniao si duchem, i
byo na pustynnych miejscach a do czasu
ukazania si swego przed Izraelem.

ad dirigendos pedes nostros in viam pacis.

80 Puer autem crescebat, et confortabatur
spiritu : et erat in desertis usque in diem
ostensionis su ad Isral.

NARODZENIE PANA JEZUSA.

1 I stao si w owe dni, wyszed dekret od
cesarza Augusta, aby spisano wszystek wiat.
2 Ten pierwszy spis dokonany zosta przez
namiestnika Syrii, Cyryna. 3 I szli wszyscy,
aby da si zapisa, kady do miasta swego.
4 Poszed te i Jzef z Galilei, z miasta
Nazaret do Judei, do miasta Dawidowego,
ktre zowi Betlejem, dlatego, e by z domu
i pokolenia Dawidowego, 5 aby da si
zapisa z Maryj, polubion sobie maonk
brzemienn. 6 I stao si, gdy tam byli,
wypeniy si dni, aby porodzia. 7 I
porodzia syna swego pierworodnego, a
uwina go w pieluszki, i pooya go w
obie, bo nie byo dla nich miejsca w
gospodzie.

1 Factum est autem in diebus illis, exiit

edictum a Csare Augusto ut describeretur
universus orbis. 2 Hc descriptio prima facta
est a prside Syri Cyrino : 3 et ibant omnes
ut profiterentur singuli in suam civitatem. 4
Ascendit autem et Joseph a Galila de
civitate Nazareth in Judam, in civitatem
David, qu vocatur Bethlehem : eo quod
esset de domo et familia David, 5 ut
profiteretur cum Maria desponsata sibi uxore
prgnante. 6 Factum est autem, cum essent
ibi, impleti sunt dies ut pareret. 7 Et peperit
filium suum primogenitum, et pannis eum
involvit, et reclinavit eum in prsepio : quia
non erat eis locus in diversorio.

PASTERZE U BKA.
8 A byli w teje krainie pasterze, czuwajcy i
odbywajcy strae nocne przy trzodzie
swojej. 9 I oto Anio Paski stan przy nich,
a jasno Boa zewszd ich owiecia, i
zlkli si bojani wielk. 10 I rzek im
Anio : Nie bjcie si ; bo oto opowiadam
wam wesele wielkie, 11 ktre bdzie
wszystkiemu ludowi, bo si wam dzi
narodzi Zbawiciel, ktry jest Chrystus Pan,
w miecie Dawidowym. 12 A ten znak dla
was: Znajdziecie niemowltko, uwinite w
pieluszki i pooone w obie. 13 I nagle
zjawio si z Anioem mnstwo wojska
niebieskiego, wielbic Boga, i mwic : l4
Chwaa na wysokoci Bogu, a na ziemi pokj
ludziom dobrej woli. 15 I stao si, gdy
odeszli od nich anioowie do nieba, pasterze
mwili jeden do drugiego : Pjdmy a do
Betlejem, a ogldajmy to sowo, ktre si

8 Et pastores erant in regione eadem

vigilantes, et custodientes vigilias noctis
super gregem suum. 9 Et ecce angelus
Domini stetit juxta illos, et claritas Dei
circumfulsit illos, et timuerunt timore magno.
10 Et dixit illis angelus : Nolite timere : ecce
enim evangelizo vobis gaudium magnum,
quod erit omni populo : 11 quia natus est
vobis hodie Salvator, qui est Christus
Dominus, in civitate David. 12 Et hoc vobis
signum : invenietis infantem pannis
involutum, et positum in prsepio. 13 Et
subito facta est cum angelo multitudo militi
clestis laudantium Deum, et dicentium : 14
Gloria in altissimis Deo, et in terra pax
hominibus bon voluntatis. 15 Et factum est,
ut discesserunt ab eis angeli in clum :
pastores loquebantur ad invicem :
Transeamus usque Bethlehem, et videamus
5

stao, ktre nam Pan oznajmi. 16 I przyszli z

popiechem, i znaleli Maryj i Jzefa i
dziecitko pooone w obie. 17 Ujrzawszy
za poznali sowo, ktre im byo
powiedziane o tym dziecitku. 16 A
wszyscy, ktrzy syszeli, dziwili si, i temu,
co im pasterze powiedzieli. l9 Lecz Maryja
zachowywaa te wszystkie sowa, rozwaajc
w sercu swoim. 20 I wrcili si pasterze,
wysawiajc i chwalc Boga za wszystko, co
syszeli i widzieli, jak im byo powiedziane.

hoc verbum, quod factum est, quod Dominus

ostendit nobis. 16 Et venerunt festinantes : et
invenerunt Mariam, et Joseph, et infantem
positum in prsepio. 17 Videntes autem
cognoverunt de verbo, quod dictum erat illis
de puero hoc. 18 Et omnes qui audierunt,
mirati sunt : et de his qu dicta erant a
pastoribus ad ipsos. 19 Maria autem
conservabat omnia verba hc, conferens in
corde suo. 20 Et reversi sunt pastores
glorificantes et laudantes Deum in omnibus
qu audierant et viderant, sicut dictum est ad
illos.

OBRZEZANIE I OFIAROWANIE JEZUSA.

21 A gdy si spenio osiem dni, aby
obrzezano dziecitko, nazwano imi jego
Jezus, ktre nazwane byo przez Anioa
pierwej ni si w onie poczo. 22 A gdy si
wypeniy dni oczyszczenia jej wedug
Zakonu Mojeszowego, przynieli je do
Jeruzalem, aby je stawi przed Panem, 23
jak napisane jest w Zakonie Paskim, e
"wszelki pierworodny pd mski witym
Panu nazwany bdzie," 24 i eby zoy na
ofiar wedug tego, co powiedziane jest w
Zakonie Paskim, "par synogarlic, albo
dwoje gobit." 25 I oto by w Jeruzalem
czowiek, ktremu imi byo Symeon, a
czowiek ten sprawiedliwy i bogobojny,
wyczekujcy pociechy Izraela, a Duch
wity by w nim. 26 I otrzyma by
zapowied od Ducha witego, e nie mia
oglda mierci, dopkiby wpierw nie ujrza
Chrystusa Paskiego. 27 I przyszed w duchu
do wityni. A gdy wnosili dziecitko Jezus
rodzice jego, aby z nim postpi wedug
zwyczaju Zakonu, 28 on te wzi je na rce
swoje, i bogosawi Boga, mwic: 29 Teraz
puszczasz, Panie, sug twego w pokoju,
wedug sowa twego, 30 gdy oczy moje
oglday zbawienie twoje, 31
ktre
zgotowae przed obliczem wszystkich
narodw. 32 wiato na objawienie pogan i
chwa ludu twego izraelskiego 33 A ojciec
jego i matka dziwili si temu, co o nim
mwiono. 34 I bogosawi im Symeon, i
rzek do Maryi, matki jego : Oto ten
pooony jest na upadek i na powstanie wielu

21 Et postquam consummati sunt dies octo,

ut circumcideretur puer, vocatum est nomen
ejus Jesus, quod vocatum est ab angelo
priusquam in utero conciperetur. 22 Et
postquam impleti sunt dies purgationis ejus
secundum legem Moysi, tulerunt illum in
Jerusalem, ut sisterent eum Domino, 23 sicut
scriptum est in lege Domini : Quia omne
masculinum adaperiens vulvam, sanctum
Domino vocabitur : 24 et ut darent hostiam
secundum quod dictum est in lege Domini,
par turturum, aut duos pullos columbarum.
25 Et ecce homo erat in Jerusalem, cui
nomen Simeon, et homo iste justus, et
timoratus, exspectans consolationem Isral :
et Spiritus Sanctus erat in eo. 26 Et
responsum acceperat a Spiritu Sancto, non
visurum se mortem, nisi prius videret
Christum Domini. 27 Et venit in spiritu in
templum. Et cum inducerent puerum Jesum
parentes ejus, ut facerent secundum
consuetudinem legis pro eo, 28 et ipse
accepit eum in ulnas suas : et benedixit
Deum, et dixit : 29 Nunc dimittis servum
tuum Domine, secundum verbum tuum in
pace : 30 quia viderunt oculi mei salutare
tuum, 31 quod parasti ante faciem omnium
populorum : 32 lumen ad revelationem
gentium, et gloriam plebis tu Isral. 33 Et
erat pater ejus et mater mirantes super his
qu dicebantur de illo. 34 Et benedixit illis
Simeon, et dixit ad Mariam matrem ejus :
Ecce positus est hic in ruinam et in
resurrectionem multorum in Isral, et in
6

w Izraelu, i na znak, ktremu sprzeciwia si

bd, 35 a dusz tw wasn przeniknie
miecz, aby myli z wielu serc byy
objawione. 36 Bya te Anna prorokini,
crka Fanuela, z pokolenia Aser ; ta bya
bardzo podesza w latach, a siedem lat ya z
mem swym od paniestwa swego. 37 Ona
to bdc wdow a do lat osiemdziesiciu
czterech, nie odchodzia z wityni, postami i
modlitwami suc we dnie i w nocy. 38 I
ona teje godziny nadszedszy wyznawaa
Panu, i opowiadaa o nim wszystkim, ktrzy
oczekiwali odkupienia Izraela. 39 Skoro
wykonali
wszystko
wedug
Zakonu
Paskiego, wrcili si do Galilei, do Nazaret,
miasta swego. 40 A dzieci roso, i
umacniao si pene mdroci, i aska Boa
bya w nim.

signum cui contradicetur : 35 et tuam ipsius

animam pertransibit gladius ut revelentur ex
multis cordibus cogitationes. 36 Et erat Anna
prophetissa, filia Phanuel, de tribu Aser : hc
processerat in diebus multis, et vixerat cum
viro suo annis septem a virginitate sua. 37 Et
hc vidua usque ad annos octoginta quatuor :
qu non discedebat de templo, jejuniis et
obsecrationibus serviens nocte ac die. 38 Et
hc, ipsa hora superveniens, confitebatur
Domino : et loquebatur de illo omnibus, qui
exspectabant redemptionem Isral. 39 Et ut
perfecerunt omnia secundum legem Domini,
reversi sunt in Galilam in civitatem suam
Nazareth. 40 Puer autem crescebat, et
confortabatur plenus sapientia : et gratia Dei
erat in illo.

DWUNASTOLETNI JEZUS W
WITYNI.
41 A rodzice jego chodzili co roku do
Jeruzalem, na dzie uroczysty Paschy 42 A
gdy ju mia lat dwanacie, gdy oni poszli do
Jeruzalem wedug zwyczaju dnia witego,
43 i kiedy wypeniwszy dni, wracali, zostao
dzieci Jezus w Jeruzalem, a nie zauwayli
rodzice jego 44 Mniemajc za, e on jest w
towarzystwie, uszli dzie drogi, i szukali go
wrd krewnych i znajomych. 45 A nie
znalazszy, wrcili si do Jeruzalem,
szukajc go. 46 I stao si, po trzech dniach
znaleli go w wityni, siedzcego w
porodku
doktorw,
suchajcego
i
pytajcego ich. 47 Wszyscy za, ktrzy go
suchali, zdumiewali si nad rozumem i
odpowiedziami jego. 48 A ujrzawszy go,
zdziwili si. I rzeka do matka jego : Synu,
ce nam tak uczyni ? Oto ojciec twj i ja,
bolejc, szukalimy ci. 49 I rzek do nich:
C jest, ecie mnie szukali? Nie
wiedzielicie, e w tych rzeczach, ktre s
Ojca mego, potrzeba, ebym by? 50 A oni
nie zrozumieli sowa, ktre im powiedzia.
51 I poszed z nimi, i przyszed do Nazaretu,
a by im poddany. A matka jego
zachowywaa wszystkie te sowa w sercu
swoim. 52 A Jezus pomnaa si w mdroci
i w latach, i w asce u Boga i u ludzi.

41 Et ibant parentes ejus per omnes annos in

Jerusalem, in die solemni Pasch. 42 Et cum
factus
esset
annorum
duodecim,
ascendentibus illis Jerosolymam secundum
consuetudinem diei festi, 43 consummatisque
diebus, cum redirent, remansit puer Jesus in
Jerusalem, et non cognoverunt parentes ejus.
44 Existimantes autem illum esse in
comitatu, venerunt iter diei, et requirebant
eum inter cognatos et notos. 45 Et non
invenientes, regressi sunt in Jerusalem,
requirentes eum. 46 Et factum est, post
triduum invenerunt illum in templo sedentem
in medio doctorum, audientem illos, et
interrogantem eos. 47 Stupebant autem
omnes qui eum audiebant, super prudentia et
responsis ejus. 48 Et videntes admirati sunt.
Et dixit mater ejus ad illum : Fili, quid fecisti
nobis sic ? ecce pater tuus et ego dolentes
qurebamus te. 49 Et ait ad illos : Quid est
quod me qurebatis ? nesciebatis quia in his
qu Patris mei sunt, oportet me esse ? 50 Et
ipsi non intellexerunt verbum quod locutus
est ad eos. 51 Et descendit cum eis, et venit
Nazareth : et erat subditus illis. Et mater ejus
conservabat omnia verba hc in corde suo.
52 Et Jesus proficiebat sapientia, et tate, et
gratia apud Deum et homines.
7

CZ II (3,1 - 21,38)
YCIE PUBLICZNE ZBAWICIELA
I. Okres przygotowawczy. (3,1 - 4,13)

DZIAALNO JANA CHRZCICIELA.

1 A pitnastego roku panowania Tyberiusza
cesarza, gdy, Poncjusz Piat rzdzi Jude, a
Herod by tetrarch Galilei, a Filip, brat jego,
tetrarch Iturei i krainy Trachonu, a
Lizaniasz
tetrarch
Abileny,
2
za
najwyszych kapanw Annasza i Kajfasza,
stao si sowo Paskie do Jana, syna
Zachariaszowego, na pustyni. 3 I przeszed
ca krain nadjordask, opowiadajc
chrzest pokuty na odpuszczenie grzechw, 4
jako napisane jest w ksidze mw Izajasza
proroka : "Gos woajcego na pustyni :
Gotujcie drog Pask, czycie proste
cieki jego. 5 Wszelka dolina bdzie
napeniona, a wszelka gra i pagrek bdzie
poniony, i krzywe miejsca bd proste, a
ostre drogami gadkimi. 6 I ujrzy wszelkie
ciao zbawienie Boe." 7 Mwi tedy do
rzesz, ktre wychodziy, aby przyj chrzest
od niego : Plemi mijowe ! Kto was nauczy
ucieka przed nadchodzcym gniewem? 8
Czycie tedy owoce godne pokuty, a nie
zaczynajcie mwi: Ojcem mamy Abrahama.
Albowiem wam powiadam, e Bg ma moc z
tych kamieni wzbudzi synw Abrahamowi.
9 Ju bowiem siekiera do korzenia drzew jest
przyoona, a przeto wszelkie drzewo, nie
rodzce owocu dobrego, bdzie wycite, i w
ogie wrzucone. 10 I pytay go rzesze,
mwic : C wic mamy czyni?
Odpowiadajc za mwi im : 11 Kto ma
dwie suknie niech da nie majcemu, a kto ma
ywno, niech tak samo uczyni. l2 Przyszli
te i celnicy, aby chrzest otrzyma, i rzekli
mu: Nauczycielu, co czyni mamy? 13 A on
im rzek : Nic wicej nie czycie nad to, co
wam postanowiono. 14 Pytali go za i
onierze, mwic : C i my czyni mamy ?
I rzek im : Nikogo nie bijcie, ani nie
potwarzajcie, ale na odzie waszym

1 Anno autem quintodecimo imperii Tiberii

Csaris, procurante Pontio Pilato Judam,
tetrarcha autem Gali Herode, Philippo
autem fratre ejus tetrarcha Itur, et
Trachonitidis regionis, et Lysania Abilin
tetrarcha, 2 sub principibus sacerdotum Anna
et Caipha : factum est verbum Domini super
Joannem, Zachari filium, in deserto. 3 Et
venit in omnem regionem Jordanis,
prdicans
baptismum
pnitenti
in
remissionem peccatorum, 4 sicut scriptum est
in libro sermonum Isai prophet : Vox
clamantis in deserto : Parate viam Domini ;
rectas facite semitas ejus : 5 omnis vallis
implebitur, et omnis mons, et collis
humiliabitur : et erunt prava in directa, et
aspera in vias planas : 6 et videbit omnis caro
salutare Dei. 7 Dicebat ergo ad turbas qu
exibant ut baptizarentur ab ipso : Genimina
viperarum, quis ostendit vobis fugere a
ventura ira ? 8 Facite ergo fructus dignos
pnitenti, et ne cperitis dicere : Patrem
habemus Abraham. Dico enim vobis quia
potens est Deus de lapidibus istis suscitare
filios Abrah. 9 Jam enim securis ad radicem
arborum posita est. Omnis ergo arbor non
faciens fructum bonum, excidetur, et in
ignem mittetur. 10 Et interrogabant eum
turb, dicentes : Quid ergo faciemus ? 11
Respondens autem dicebat illis : Qui habet
duas tunicas, det non habenti : et qui habet
escas, similiter faciat. 12 Venerunt autem et
publicani ut baptizarentur, et dixerunt ad
illum : Magister, quid faciemus ? 13 At ille
dixit ad eos : Nihil amplius, quam quod
constitutum est vobis, faciatis. 14
Interrogabant autem eum et milites, dicentes
: Quid faciemus et nos ? Et ait illis :
Neminem concutiatis, neque calumniam
faciatis : et contenti estote stipendiis vestris.
8

poprzestawajcie. 15 A gdy lud si

domniemywa, i wszyscy myleli o Janie w
sercu swoim, czy on przypadkiem nie jest
Chrystusem, 16 odpowiedzia Jan, mwic
wszystkim : Ja was chrzcz wod, ale
przyjdzie mocniejszy ode mnie, ktremu nie
jestem godzien rozwiza rzemyka u obuwia
jego; on was chrzci bdzie Duchem
witym i ogniem. l7 Ma on wiejado w rku
swym, i wyczyci boisko swoje, i zgromadzi
pszenic do spichlerza swego, a plewy spali
ogniem nieugaszonym. 18 Wiele innych
rzeczy, napominajc, gosi ludowi. l9 Gdy
za Herod tetrarcha by karcony przez niego
o Herodiad, on brata swego, i o wszystkie
zoci, ktre uczyni Herod, 20 do
wszystkiego doda te i to, e zamkn Jana
w wizieniu.

15 Existimante autem populo, et cogitantibus

omnibus in cordibus suis de Joanne, ne forte
ipse esset Christus, 16 respondit Joannes,
dicens omnibus : Ego quidem aqua baptizo
vos : veniet autem fortior me, cujus non sum
dignus solvere corrigiam calceamentorum
ejus : ipse vos baptizabit in Spiritu Sancto et
igni : 17 cujus ventilabrum in manu ejus, et
purgabit aream suam, et congregabit triticum
in horreum suum, paleas autem comburet
igni inextinguibili. 18 Multa quidem et alia
exhortans evangelizabat populo. 19 Herodes
autem tetrarcha cum corriperetur ab illo de
Herodiade uxore fratris sui, et de omnibus
malis qu fecit Herodes, 20 adjecit et hoc
super omnia, et inclusit Joannem in carcere.

CHRZEST JEZUSA.
21 I stao si, gdy by chrzczony lud
wszystek, i gdy Jezus by ochrzczony, i
modli si, niebo si otwaro, 22 i zstpi na
Duch wity w postaci cielesnej jako
gobica, i rozleg si gos z nieba : Ty j jest
Syn mj miy, w tobie upodobaem sobie.

21 Factum est autem cum baptizaretur omnis

populus, et Jesu baptizato, et orante, apertum
est clum : 22 et descendit Spiritus Sanctus
corporali specie sicut columba in ipsum : et
vox de clo facta est : Tu es filius meus
dilectus, in te complacui mihi.

RODOWD JEZUSA.
23 Sam za Jezus rozpoczynajc, by w
latach okoo trzydziestu, jak mniemano, syn
Jzefa, ktry by Helego, ktry by Mattata,
24 ktry by Lewiego, ktry by Melchiego,
ktry by Jannaja, ktry by Jzefa, 25 ktry
by Mattatiasza, ktry by Amosa, ktry by
Nahuma, ktry by Hesliego, ktry by
Naggaja, 26 ktry by Mahata, ktry by
Mattatiasza, ktry by Semeja, ktry by
Jzefa, ktry by Judy, 27 ktry by Joanna,
ktry by Resy, ktry by Zorobabela, ktry
by Salatiela, ktry by Neriego, 28 ktry by
Melchiego, ktry by Addeja, ktry by
Kosama, ktry by Elnladama, ktry by
Hera, 29 ktry by Jezusa, ktry by Eliezera,
ktry by Joryma, ktry by Mattata, ktry
by Lewiego, 30 ktry by Symeona, ktry
by Judy, ktry by Jzefa, ktry by Arama,
ktry by Esrona, ktry by Jony, ktry by
Eliakima, 31 ktry by Meleasza, ktry by

23 Et ipse Jesus erat incipiens quasi annorum

triginta, ut putabatur, filius Joseph, qui fuit
Heli, qui fuit Mathat, 24 qui fuit Levi, qui
fuit Melchi, qui fuit Janne, qui fuit Joseph,
25 qui fuit Mathathi, qui fuit Amos, qui fuit
Nahum, qui fuit Hesli, qui fuit Nagge, 26 qui
fuit Mahath, qui fuit Mathathi, qui fuit
Semei, qui fuit Joseph, qui fuit Juda, 27 qui
fuit Joanna, qui fuit Resa, qui fuit Zorobabel,
qui fuit Salatheil, qui fuit Neri, 28 qui fuit
Melchi, qui fuit Addi, qui fuit Cosan, qui fuit
Elmadan, qui fuit Her, 29 qui fuit Jesu, qui
fuit Eliezer, qui fuit Jorim, qui fuit Mathat,
qui fuit Levi, 30 qui fuit Simeon, qui fuit
Juda, qui fuit Joseph, qui fuit Jona, qui fuit
Eliakim, 31 qui fuit Melea, qui fuit Menna,
qui fuit Mathatha, qui fuit Natham, qui fuit
David, 32 qui fuit Jesse, qui fuit Obed, qui
fuit Booz, qui fuit Salmon, qui fuit Naasson,
33 qui fuit Aminadab, qui fuit Aram, qui fuit
9

Menny, ktry by Mattata, ktry by Natana,

ktry by Dawida, 32 ktry by Jessego,
ktry by Obeda, ktry by Booza, ktry by
Salmona, 33 ktry by Aminadaba, ktry by
Arama, ktry by Esroma, ktry by Faresa,
34 ktry by Judy, ktry by Jakuba, ktry
by Izaaka, ktry by Abrahama, ktry by
Tarego, ktry by Nachora, 35 ktry by
Saruga, ktry by Ragaua, ktry by Falega,
ktry by Hebera, ktry by Salego, ktry by
Kainana, 36 ktry by Arfaksada, ktry by
Sema, ktry by Noego, ktry by Lamecha,
37 ktry by Matusali, ktry by Enocha,
ktry by Jareda, ktry by Malaleela, ktry
by Kainana, 38 ktry by Henosa, ktry by
Seta, ktry by Adama, ktry by Boy.

Esron, qui fuit Phares, qui fuit Jud, 34 qui

fuit Jacob, qui fuit Isaac, qui fuit Abrah, qui
fuit Thare, qui fuit Nachor, 35 qui fuit Sarug,
qui fuit Ragau, qui fuit Phaleg, qui fuit
Heber, qui fuit Sale, 36 qui fuit Cainan, qui
fuit Arphaxad, qui fuit Sem, qui fuit No, qui
fuit Lamech, 37 qui fuit Methusale, qui fuit
Henoch, qui fuit Jared, qui fuit Malaleel, qui
fuit Cainan, 38 qui fuit Henos, qui fuit Seth,
qui fuit Adam, qui fuit Dei.

POST I KUSZENIE NA PUSTYNI.

1 Jezus za peen Ducha witego, wrci si
od Jordanu, i by prowadzony przez Ducha
na pustyni 2 dni czterdzieci, i by przez
diaba kuszony. A nie jad nic w owe dni ; i
gdy one si skoczyy, akn. 3 Rzek mu
za diabe : Jeli jest Synem Boym,
powiedz kamieniowi temu, aby sta si
chlebem. 4 I odpowiedzia mu Jezus :
Napisane jest : "Nie samym chlebem yje
czowiek, ale wszelkim sowem Boym." 5 I
zawid go diabe na gr wysok, i ukaza
mu w okamgnieniu wszystkie krlestwa
caego wiata. 6 I rzek mu : Tobie dam ca
t potg i chwa ich ; bo mnie s oddane, a
daj je, komu chc. 7 Jeli wic ty pokonisz
si przede mn, bd twoje wszystkie. 8 A
odpowiadajc Jezus, rzek mu : Napisane jest
: "Panu Bogu twemu bdziesz si kania, i
jemu samemu suy." 9 I zawid go do
Jeruzalem, a postawi go na ganku wityni, i
rzek mu : Jeli jeste Synem Boym, rzu
si std na d ; albowiem napisane jest : "e
anioom swoim rozkaza o tobie, aby ci
strzegli." 11 I e "ci na rku nosi bd, by
przypadkiem nie zrani o kamie nogi twojej
12 A odpowiadajc Jezus, rzek mu:
Powiedziane jest : "Nie bdziesz kusi Pana
Boga twego."

1 Jesus autem plenus Spiritu Sancto

regressus est a Jordane : et agebatur a Spiritu
in desertum 2 diebus quadraginta, et
tentabatur a diabolo. Et nihil manducavit in
diebus illis : et consummatis illis esuriit. 3
Dixit autem illi diabolus : Si Filius Dei es,
dic lapidi huic ut panis fiat. 4 Et respondit ad
illum Jesus : Scriptum est : Quia non in solo
pane vivit homo, sed in omni verbo Dei. 5 Et
duxit illum diabolus in montem excelsum, et
ostendit illi omnia regna orbis terr in
momento temporis, 6 et ait illi : Tibi dabo
potestatem hanc universam, et gloriam
illorum : quia mihi tradita sunt, et cui volo do
illa. 7 Tu ergo si adoraveris coram me, erunt
tua omnia. 8 Et respondens Jesus, dixit illi :
Scriptum est : Dominum Deum tuum
adorabis, et illi soli servies. 9 Et duxit illum
in Jerusalem, et statuit eum super pinnam
templi, et dixit illi : Si Filius Dei es, mitte te
hinc deorsum. 10 Scriptum est enim quod
angelis suis mandavit de te, ut conservent te :
11 et quia in manibus tollent te, ne forte
offendas ad lapidem pedem tuum. 12 Et
respondens Jesus, ait illi : Dictum est : Non
tentabis Dominum Deum tuum.

10

13 A skoczywszy cae kuszenie, diabe 13 Et consummata omni tentatione, diabolus

odszed od niego a do czasu.
recessit ab illo, usque ad tempus.
II. Dziaalno Pana Jezusa w Galilei
(4,14 - 9,50)
A. OD POCZTKU DO WYBORU
APOSTOW (4,14 - 6,I I)
POWRT DO GALILEI.
14 A Jezus powrci w mocy Ducha do
Galilei. I rozesza si o nim sawa po
wszystkiej krainie. 15 A on naucza w
synagogach ich, i by wielce sawiony przez
wszystkich.

14 Et regressus est Jesus in virtute Spiritus in

Galilam, et fama exiit per universam
regionem de illo. 15 Et ipse docebat in
synagogis eorum, et magnificabatur ab
omnibus.

JEZUS NIE PRZYJTY W NAZARECIE.

16 I przyszed do Nazaretu, gdzie by
wychowany, i wszed zwyczajem swoim w
dzie sobotni do synagogi i powsta, by
czyta. 17 I podano mu ksig Izajasza
proroka. A rozwinwszy ksig, znalaz
miejsce, gdzie byo napisane : 18 "Duch
Paski nade mn: dlatego mnie namaci,
abym opowiada ewangeli ubogim ; posa
mnie, abym uzdrowi skruszonych w sercu,
l9 abym opowiada winiom wyzwolenie i
lepym przejrzenie, ebym wypuci na
wolno znkanych, i opowiada rok Paski
przyjemny i dzie odpaty," 20 A zwinwszy
ksig, odda sudze, i usiad. A oczy
wszystkich w synagodze byy na zwrcone.
21 I pocz do nich mwi : I dzi spenio
si to Pismo w uszach waszych. 27 A
wszyscy mu przywiadczali i dziwili si
wdzicznym sowom, ktre wychodziy z ust
jego i mwili : Czy to nie jest syn Jzefa?
23 I rzek im : Pewnie mi powiecie t
przypowie : Lekarzu, ulecz samego siebie.
Jako wielkie rzeczy syszelimy, e uczynie
w Kafarnaum, takie te uczy i tu, w
ojczynie twojej. 24 I rzek : Zaprawd wam
powiadam, e aden prorok nie jest przyjty
w ojczynie swojej. 25 Po prawdzie wam
mwi, e wiele wdw byo za dni
Eliaszowych w Izraelu, gdy byo zamknite
niebo przez trzy lata i sze miesicy, gdy

16 Et venit Nazareth, ubi erat nutritus, et

intravit secundum consuetudinem suam die
sabbati in synagogam, et surrexit legere. 17
Et traditus est illi liber Isai prophet. Et ut
revolvit librum, invenit locum ubi scriptum
erat : 18 Spiritus Domini super me : propter
quod unxit me, evangelizare pauperibus misit
me, sanare contritos corde, 19 prdicare
captivis remissionem, et ccis visum,
dimittere confractos in remissionem,
prdicare annum Domini acceptum et diem
retributionis. 20 Et cum plicuisset librum,
reddit ministro, et sedit. Et omnium in
synagoga oculi erant intendentes in eum. 21
Cpit autem dicere ad illos : Quia hodie
impleta est hc scriptura in auribus vestris.
22 Et omnes testimonium illi dabant : et
mirabantur in verbis grati, qu procedebant
de ore ipsius, et dicebant : Nonne hic est
filius Joseph ? 23 Et ait illis : Utique dicetis
mihi hanc similitudinem : Medice cura
teipsum : quanta audivimus facta in
Capharnaum, fac et hic in patria tua. 24 Ait
autem : Amen dico vobis, quia nemo
propheta acceptus est in patria sua. 25 In
veritate dico vobis, mult vidu erant in
diebus Eli in Isral, quando clausum est
clum annis tribus et mensibus sex, cum
facta esset fames magna in omni terra : 26 et
ad nullam illarum missus est Elias, nisi in
11

by wielki gd po caej ziemi ; 26 a do

adnej z nich nie by posany Eliasz, tylko do
niewiasty wdowy w Sarepcie Sydoskiej. 27
I wielu trdowatych byo w Izraelu za
Elizeusza proroka, a aden z nich nie zosta
oczyszczony, tylko Naaman Syryjczyk. 28 A
syszc to, wszyscy w synagodze zaponli
gniewem. 29 I wstali, i wyrzucili go z miasta,
i wyprowadzili go a na wierzch gry, na
ktrej ich miasto byo zbudowane, aby go
strci. 30 On za oddali si, przeszedszy
przez rodek ich.

Sarepta Sidoni, ad mulierem viduam. 27 Et

multi leprosi erant in Isral sub Eliseo
propheta : et nemo eorum mundatus est nisi
Naaman Syrus. 28 Et repleti sunt omnes in
synagoga ira, hc audientes. 29 Et
surrexerunt, et ejecerunt illum extra civitatem
: et duxerunt illum usque ad supercilium
montis, super quem civitas illorum erat
dificata, ut prcipitarent eum. 30 Ipse
autem transiens per medium illorum, ibat.

UZDROWIENIE OPTANEGO.
31 I zeszed do Kafarnaum, miasta
galilejskiego, i tam ich naucza w szabaty. 32
I zdumiewali si nad nauk jego, bo wadz
tchna jego mowa 33 A w synagodze by
czowiek, majcy czarta nieczystego, i
zawoa wielkim gosem, 34 mwic : Ach,
co ci do nas, Jezusie Nazareski?
Przyszede zgubi nas? Znam ci, kto jest,
wity Boy. 35 I zgromi go Jezus, mwic:
Zamilknij, a wyjd z niego. A czart
rzuciwszy go na rodek, wyszed z niego, i
nic mu nie zaszkodzi. 36 I pad strach na
wszystkich, i rozmawiali midzy sob
mwic : C to za nauka, e z wadz i
moc rozkazuje duchom nieczystym, a
wychodz? 37 i rozchodzia si sawa o nim
po wszystkich miejscach okolicznych.

31 Et descendit in Capharnaum civitatem

Galil, ibique docebat illos sabbatis. 32 Et
stupebant in doctrina ejus, quia in potestate
erat sermo ipsius. 33 Et in synagoga erat
homo habens dmonium immundum, et
exclamavit voce magna, 34 dicens : Sine,
quid nobis et tibi, Jesu Nazarene ? venisti
perdere nos ? scio te quis sis, Sanctus Dei. 35
Et increpavit illum Jesus, dicens :
Obmutesce, et exi ab eo. Et cum projecisset
illum dmonium in medium, exiit ab illo,
nihilque illum nocuit. 36 Et factus est pavor
in omnibus, et colloquebantur ad invicem,
dicentes : Quod est hoc verbum, quia in
potestate et virtute imperat immundis
spiritibus, et exeunt ? 37 Et divulgabatur
fama de illo in omnem locum regionis.

W DOMU PIOTRA.
38 A powstawszy Jezus z synagogi, wszed
do domu Szymona. wiekra za Szymona
bya trawiona wielk gorczk, i prosili go za
ni. 39 I stanwszy nad ni, rozkaza
gorczce, i opucia j. A natychmiast
wstawszy, suya im. 40 Gdy za soce
zaszo, wszyscy, ktrzy mieli chorych na
rne niemoce, przyprowadzali ich do niego,
a on na kadego z osobna kadc rce,
uzdrawia ich. 41 Wychodziy za z wielu
czarty, woajc i mwic : Ty jeste Syn
Boy. A ajc, nie pozwala im mwi, i
wiedzieli, e on jest Chrystusem. 42 Gdy za
dzie nasta wyszedszy, odszed na miejsce
pustynne, a rzesze go szukay. I przyszy a

38 Surgens autem Jesus de synagoga,

introivit in domum Simonis. Socrus autem
Simonis tenebatur magnis febribus : et
rogaverunt illum pro ea. 39 Et stans super
illam imperavit febri : et dimisit illam. Et
continuo surgens, ministrabat illis. 40 Cum
autem sol occidisset, omnes qui habebant
infirmos variis languoribus, ducebant illos ad
eum. At ille singulis manus imponens,
curabat eos. 41 Exibant autem dmonia a
multis clamantia, et dicentia : Quia tu es
Filius Dei : et increpans non sinebat ea loqui
: quia sciebant ipsum esse Christum. 42 Facta
autem die egressus ibat in desertum locum, et
turb requirebant eum, et venerunt usque ad
12

do niego, i zatrzymyway go, aby nie

odchodzi od nich. 43 A on im rzek : e
potrzeba, abym i innym miastom opowiada
krlestwo Boe; bo na to jestem posany. 44
I naucza w synagogach galilejskich.

ipsum : et detinebant illum ne discederet ab

eis. 43 Quibus ille ait : Quia et aliis
civitatibus oportet me evangelizare regnum
Dei : quia ideo missus sum. 44 Et erat
prdicans in synagogis Galil.

CUDOWNY POW RYB.

1 I stao si gdy cisny si do rzesze, by
sucha sowa Boego, a on sta nad jeziorem
Genezaret. 2 I ujrza dwie odzie, stojce
przy jeziorze, a rybacy wyszli byli, i pukali
sieci. 3 Wszedszy za w jedn d, ktra
bya Szymonowa, prosi go, eby troch
odjecha od ziemi. A usiadszy, uczy rzesze
z odzi. 4 Gdy za przesta mwi, rzek do
Szymona : Zajed na gbi, i zapucie sieci
wasze na pow. 5 A Szymon odpowiadajc,
rzek mu : Nauczycielu ! Przez ca noc
pracujc, nic nie uowilimy; wszake na
sowo twoje zapuszcz sie. 6 A gdy to
uczynili, zagarnli ryb mnstwo wielkie, i
rwaa si ich sie. 7 I skinli na
towarzyszw, ktrzy byli w drugiej odzi,
aby przybyli, i dopomogli im. I przybyli, i
napenili obie dki, tak e si prawie
zanurzay. 8 Co widzc Szymon Piotr,
przypad do kolan Jezusowych, mwic:
Wyjd ode mnie, bo jestem czowiek
grzeszny, Panie. 9 Albowiem zdumienie
ogarno go i wszystkich, co przy nim byli, z
poowu ryb, ktre schwytali. 10 A take
Jakuba i Jana, synw Zebedeuszowych,
ktrzy byli towarzyszami Szymona. I rzek
Jezus do Szymona: Nie bj si, odtd ju
ludzi owi bdziesz. 11 A wycignwszy
odzie na ziemi, opuciwszy wszystko,
poszli za nim.

1 Factum est autem, cum turb irruerunt in

eum ut audirent verbum Dei, et ipse stabat
secus stagnum Genesareth. 2 Et vidit duas
naves stantes secus stagnum : piscatores
autem descenderant, et lavabant retia. 3
Ascendens autem in unam navim, qu erat
Simonis, rogavit eum a terra reducere
pusillum. Et sedens docebat de navicula
turbas. 4 Ut cessavit autem loqui, dixit ad
Simonem : Duc in altum, et laxate retia
vestra in capturam. 5 Et respondens Simon,
dixit illi : Prceptor, per totam noctem
laborantes nihil cepimus : in verbo autem tuo
laxabo rete. 6 Et cum hoc fecissent,
concluserunt piscium multitudinem copiosam
: rumpebatur autem rete eorum. 7 Et
annuerunt sociis, qui erant in alia navi, ut
venirent, et adjuvarent eos. Et venerunt, et
impleverunt ambas naviculas, ita ut pene
mergerentur. 8 Quod cum videret Simon
Petrus, procidit ad genua Jesu, dicens : Exi a
me, quia homo peccator sum, Domine. 9
Stupor enim circumdederat eum, et omnes
qui cum illo erant, in captura piscium, quam
ceperant : 10 similiter autem Jacobum et
Joannem, filios Zebedi, qui erant socii
Simonis. Et ait ad Simonem Jesus : Noli
timere : ex hoc jam homines eris capiens. 11
Et subductis ad terram navibus, relictis
omnibus, secuti sunt eum.

UZDROWIENIE TRDOWATEGO.
12 I stao si gdy by w jednym miecie, a
oto czowiek peen trdu ; a ujrzawszy
Jezusa, i padszy na oblicze, prosi go,
mwic : Panie ! Jeli chcesz, moesz mnie
oczyci. 13 I wycignwszy rk, dotkn
si go, mwic : Chc, bd oczyszczony. I
natychmiast ustpi trd z niego. 14 A on mu

12 Et factum est, cum esset in una civitatum,

et ecce vir plenus lepra, et videns Jesum, et
procidens in faciem, rogavit eum, dicens :
Domine, si vis, potes me mundare. 13 Et
extendens manum, tetigit eum dicens : Volo :
mundare. Et confestim lepra discessit ab illo.
14 Et ipse prcepit illi ut nemini diceret :
13

przykaza, aby nikomu nie mwi; ale: Id,

uka si kapanowi, i ofiaruj za oczyszczenie
twoje, jak rozkaza Mojesz, na wiadectwo
im. 15 Wie za rozchodzia si coraz
wicej o nim i gromadziy si wielkie rzesze,
aby sucha i znale uzdrowienie z niemocy
swoich. 16 A on usuwa si na pustyni, i
modli si.

sed, Vade, ostende te sacerdoti, et offer pro

emundatione tua, sicut prcepit Moyses, in
testimonium illis. 15 Perambulabat autem
magis sermo de illo : et conveniebant turb
mult ut audirent, et curarentur ab
infirmitatibus suis. 16 Ipse autem secedebat
in desertum, et orabat.

UZDROWIENIE PARALITYKA.
17 I stao si dnia jednego, a on siedzia,
uczc. I siedzieli faryzeusze i doktorowie
zakonni, ktrzy przyszli ze wszystkich
miasteczek Galilei i Judei i z Jeruzalem, a
moc Paska bya ku uzdrowieniu ich. 18 I
oto mowie nioscy na ou czowieka,
ktry by paralitykiem; i prbowali go
wnie i postawi przed nim. 19 A nie
znalazszy, ktrdyby go wnie, z powodu
rzeszy, weszli na dach, i przez dachwki
spucili go z oem na rodek przed Jezusa
20 A on widzc ich wiar, rzek: Czowiecze,
odpuszczaj ci si grzechy twoje. 21 I
poczli myle doktorowie i faryzeusze,
mwic : Kt jest ten, co mwi
blunierstwa? Kt moe odpuszcza
grzechy, jeli nie sam Bg? 22 Jezus za
poznawszy myli ich, odpowiadajc, rzek do
nich: C mylicie w sercach waszych? 23
C jest atwiej powiedzie : Odpuszczaj ci
si grzechy, czy te powiedzie : Wsta, a
chod? 24 Lecz abycie wiedzieli, e Syn
Czowieczy ma wadz na ziemi odpuszcza
grzechy, (rzek paralitykowi) : Tobie mwi,
wsta. We oe swoje, i id do domu swego.
25 A natychmiast wstawszy przed nimi,
wzi oe, na ktrym lea, i poszed do
domu swego, wielbic Boga. I zdumienie
ogarno wszystkich, i wielbili Boga. 26 I
napenili si bojani, mwic : emy
dzisiaj dziwy widzieli.

17 Et factum est in una dierum, et ipse

sedebat docens. Et erant pharisi sedentes, et
legis doctores, qui venerant ex omni castello
Galil, et Jud, et Jerusalem : et virtus
Domini erat ad sanandum eos. 18 Et ecce viri
portantes in lecto hominem, qui erat
paralyticus : et qurebant eum inferre, et
ponere ante eum. 19 Et non invenientes qua
parte illum inferrent pr turba, ascenderunt
supra tectum, et per tegulas summiserunt
eum cum lecto in medium ante Jesum. 20
Quorum fidem ut vidit, dixit : Homo,
remittuntur tibi peccata tua. 21 Et cperunt
cogitare scrib et pharisi, dicentes : Quis
est hic, qui loquitur blasphemias ? quis potest
dimittere peccata, nisi solus Deus ? 22 Ut
cognovit autem Jesus cogitationes eorum,
respondens, dixit ad illos : Quid cogitatis in
cordibus vestris ? 23 Quid est facilius dicere :
Dimittuntur tibi peccata : an dicere : Surge,
et ambula ? 24 Ut autem sciatis quia Filius
hominis habet potestatem in terra dimittendi
peccata, (ait paralytico) tibi dico, surge, tolle
lectum tuum, et vade in domum tuam. 25 Et
confestim consurgens coram illis, tulit lectum
in quo jacebat : et abiit in domum suam,
magnificans Deum. 26 Et stupor apprehendit
omnes, et magnificabant Deum. Et repleti
sunt timore, dicentes : Quia vidimus
mirabilia hodie.

POWOANIE MATEUSZA.
27 A potem wyszed, i ujrza celnika,
imieniem Lewi, siedzcego przy cle, i rzek
mu: Pjd za mn. 28 A opuciwszy
wszystko, wstawszy, poszed za nim. 29 I
sprawi mu Lewi wielk uczt w domu

27 Et post hc exiit, et vidit publicanum

nomine Levi, sedentem ad telonium, et ait illi
: Sequere me. 28 Et relictis omnibus, surgens
secutus est eum. 29 Et fecit ei convivium
magnum Levi in domo sua : et erat turba
14

swoim ; a bya wielka rzesza celnikw i

innych, ktrzy z nim siedzieli u stou. 30 I
szemrali faryzeusze i doktorowie ich,
mwic do uczniw jego : Czemu z
celnikami i z grzesznikami jecie i pijecie 31
A Jezus odpowiadajc, rzek do nich : Nie
potrzebuj zdrowi lekarza, ale ci, ktrzy le
si maj. 32 Nie przyszedem wzywa
sprawiedliwych, ale grzesznych do pokuty.

multa publicanorum, et aliorum qui cum illis

erant discumbentes. 30 Et murmurabant
pharisi et scrib eorum, dicentes ad
discipulos ejus : Quare cum publicanis et
peccatoribus manducatis et bibitis ? 31 Et
respondens Jesus, dixit ad illos : Non egent
qui sani sunt medico, sed qui male habent. 32
Non veni vocare justos, sed peccatores ad
pnitentiam.

SPRAWA POSTU.
33 Lecz oni rzekli do niego : Czemu
uczniowie Jana, a take i faryzeuszw,
poszcz czsto i modlitwy czyni, a twoi
jedz i pij? 34 A on im rzek: Czy moecie
sprawi, eby gocie weselni pocili, pki z
nimi jest oblubieniec 35 Lecz przyjd dni,
gdy oblubieniec bdzie wzity od nich,
wtedy poci bd w owe dni.Powiedzia im
te podobiestwo : Nikt nie przyszywa pata
od sukni nowej do starej szaty; bo inaczej i
now obedrze, i starej nie przystoi pat od
nowej. 37 I nikt nie leje nowego wina w stare
bukaki, bo inaczej wino nowe rozsadzi
bukaki, i samo wyciecze, a bukaki
zniszczej. 38 Ale nowe wino trzeba la w
nowe bukaki ; a tak jedno i drugie si
zachowa. 39 I nikt pijc stare, nie chce zaraz
nowego, bo mwi: lepsze jest stare.

33 At illi dixerunt ad eum : Quare discipuli

Joannis jejunant frequenter, et obsecrationes
faciunt, similiter et pharisorum : tui autem
edunt et bibunt ? 34 Quibus ipse ait :
Numquid potestis filios sponsi, dum cum illis
est sponsus, facere jejunare ? 35 Venient
autem dies, cum ablatus fuerit ab illis
sponsus : tunc jejunabunt in illis diebus. 36
Dicebat autem et similitudinem ad illos :
Quia nemo commissuram a novo vestimento
immittit in vestimentum vetus : alioquin et
novum rumpit, et veteri non convenit
commissura a novo. 37 Et nemo mittit vinum
novum in utres veteres : alioquin rumpet
vinum novum utres, et ipsum effundetur, et
utres peribunt : 38 sed vinum novum in utres
novos
mittendum
est,
et
utraque
conservantur. 39 Et nemo bibens vetus,
statim vult novum : dicit enim : Vetus melius
est.

ZRYWANIE KOSW W SZABAT.

1 I stao si w szabat wtropierwszy, gdy
szed przez zboa, uczniowie rwali kosy, i
jedli wycierajc rkami. 2 Niektrzy za z
faryzeuszw mwili im : c czynicie, czego
si nie godzi w szabat ? 3 A Jezus
odpowiadajc, rzek do nich : Czycie i tego
nie czytali, co uczyni Dawid, gdy sam
akn, i ci, co z nim byli? 4 Jak wszed do
domu Boego, i wzi chleby pokadne, i
jad, i da tym, ktrzy z nim byli, cho nie
godzi si ich je, tylko samym kapanom ?

1 Factum est autem in sabbato secundo,

primo, cum transiret per sata, vellebant
discipuli ejus spicas, et manducabant
confricantes manibus. 2 Quidam autem
pharisorum, dicebant illis : Quid facitis
quod non licet in sabbatis ? 3 Et respondens
Jesus ad eos, dixit : Nec hoc legistis quod
fecit David, cum esurisset ipse, et qui cum
illo erant ? 4 quomodo intravit in domum
Dei, et panes propositionis sumpsit, et
manducavit, et dedit his qui cum ipso erant :
quos non licet manducare nisi tantum
sacerdotibus ?
15

5 I mwi im : e Syn Czowieczy jest 5 Et dicebat illis : Quia dominus est Filius
Panem szabatu.
hominis etiam sabbati.

UZDROWIENIE W SZABAT.
6 5tao si za i w inny szabat, e wszed do
synagogi i uczy. A by tam czowiek, ktry
mia praw rk usch. 7 I podpatrywali
doktorowie i faryzeusze, czy w szabat bdzie
uzdrawia, aby znale, o co by go oskary.
8 A on zna myli ich, i rzek czowiekowi,
ktry mia rk usch: Wsta, a sta w
porodku. I powstawszy, stan. 9 I rzek do
nich Jezus : Pytam was, czy godzi si w
szabaty czyni dobrze, czy te le, ycie
ocali, czy straci? 10 A spojrzawszy po
wszystkich, rzek czowiekowi: Wycignij
rk twoj. I wycign. I zostaa
przywrcona rka jego. 11 Ich za ogarn
sza i umawiali si midzy sob, co by
uczyni Jezusowi.

6 Factum est autem in alio sabbato, ut

intraret in synagogam, et doceret. Et erat ibi
homo, et manus ejus dextra erat arida. 7
Observabant autem scrib et pharisi si in
sabbato curaret, ut invenirent unde
accusarent eum. 8 Ipse vero sciebat
cogitationes eorum : et ait homini qui
habebat manum aridam : Surge, et sta in
medium. Et surgens stetit. 9 Ait autem ad
illos Jesus : Interrogo vos si licet sabbatis
benefacere, an male : animam salvam facere,
an perdere ? 10 Et circumspectis omnibus
dixit homini : Extende manum tuam. Et
extendit : et restituta est manus ejus. 11 Ipsi
autem
repleti
sunt
insipientia,
et
colloquebantur ad invicem, quidnam facerent
Jesu.

B. OD WYBORU APOSTOW DO
ROZMNOENIA CHLEBA (6,12 - 9,9)
WYBR 12 APOSTOW.
12 Stao si te w owe dni, odszed na gr
modli si, i nocowa na modlitwie Boej. 13
A gdy nasta dzie, przywoa uczniw
swoich, i wybra z nich dwunastu, i nazwa
ich apostoami : 14 Szymona, ktrego nazwa
Piotrem, i Andrzeja, brata jego, Jakuba i
Jana, Filipa i Bartomieja, l5 Mateusza i
Tomasza, Jakuba Alfeuszowego i Szymona,
ktrego zwi Zelot, 16 i Jud Jakubowego, i
Judasza Iszkariota, ktry by zdrajc.

12 Factum est autem in illis diebus, exiit in

montem orare, et erat pernoctans in oratione
Dei. 13 Et cum dies factus esset, vocavit
discipulos suos : et elegit duodecim ex ipsis
(quos et apostolos nominavit) : 14 Simonem,
quem cognominavit Petrum, et Andream
fratrem ejus, Jacobum, et Joannem,
Philippum, et Bartholomum, 15 Matthum,
et Thomam, Jacobum Alphi, et Simonem,
qui vocatur Zelotes, 16 et Judam Jacobi, et
Judam Iscariotem, qui fuit proditor.

LICZNE UZDROWIENIA.
17 A Zeszedszy z nimi, stan na polu i
rzesza uczniw jego, i wielkie mnstwo ludu
z caej Judei, i z Jeruzalem, i z nad morza, i z
Tyru, i z Sydonu, l8 ktrzy przyszli go
sucha, i by uzdrowieni z niemocy swoich.
I ci, co byli drczeni od duchw nieczystych,
byli uzdrawiani.

17 Et descendens cum illis, stetit in loco

campestri, et turba discipulorum ejus, et
multitudo copiosa plebis ab omni Juda, et
Jerusalem, et maritima, et Tyri, et Sidonis, 18
qui venerant ut audirent eum, et sanarentur a
languoribus suis. Et qui vexabantur a
spiritibus immundis, curabantur.
16

19 Caa za rzesza staraa si go dotkn, bo 19 Et omnis turba qurebat eum tangere :

moc wychodzia z niego, i uzdrawiaa quia virtus de illo exibat, et sanabat omnes.
wszystkich.
KAZANIE NA GRZE.
20 A on podnisszy oczy na uczniw
swoich, mwi : Bogosawieni ubodzy, bo
wasze
jest
krlestwo
Boe.
21
Bogosawieni, ktrzy teraz akniecie, bo
bdziecie nasyceni. Bogosawieni, ktrzy
teraz paczecie, bo mia si bdziecie. 22
Bogosawieni bdziecie, gdy bd was
ludzie nienawidzi i gdy was wycz, i bd
wam zorzeczy, a imi wasze jako ze bd
zniesawia dla Syna Czowieczego. 28
Weselcie si dnia owego, i radujcie si, bo
oto zapata wasza obfita jest w niebie;
podobnie bowiem ojcowie ich czynili
prorokom. 24 Wszake biada wam
bogaczom, bo macie pociech wasz. 25
Biada wam, ktrzy jestecie nasyceni,
albowiem akn bdziecie. Biada wam,
ktrzy si teraz miejecie, bo bdziecie
narzeka i paka. 26 Biada, kiedy o was
dobrze mwi bd ludzie ; podobnie
bowiem ojcowie ich czynili faszywym
prorokom.

20 Et ipse elevatis oculis in discipulis suis,

dicebat : Beati pauperes, quia vestrum est
regnum Dei. 21 Beati qui nunc esuritis, quia
saturabimini. Beati qui nunc fletis, quia
ridebitis. 22 Beati eritis cum vos oderint
homines, et cum separaverint vos, et
exprobraverint, et ejicerint nomen vestrum
tamquam malum propter Filium hominis. 23
Gaudete in illa die, et exsultate : ecce enim
merces vestra multa est in clo : secundum
hc enim faciebant prophetis patres eorum.
24 Verumtamen v vobis divitibus, quia
habetis consolationem vestram. 25 V vobis,
qui saturati estis : quia esurietis. V vobis,
qui ridetis nunc : quia lugebitis et flebitis. 26
V cum benedixerint vobis homines :
secundum
hc
enim
faciebant
pseudoprophetis patres eorum.

MIO NIEPRZYJACI.
27 Ale wam, ktrzy suchacie, powiadam :
Miujcie nieprzyjaci waszych, czycie
dobrze tym, co was nienawidz 28
Bogosawcie tym, co was przeklinaj, a
mdlcie si za tych, ktrzy was potwarzaj.
29 I kto ci uderzy w policzek, nadstaw mu i
drugi, a temu, ktry bierze ci paszcz, nie
wzbraniaj i sukni. 30 I kademu, kto ci
prosi, daj, a kto bierze, co twojego jest, nie
upominaj si. 31 A jak chcecie, aby wam
ludzie czynili, tak i wy im czycie. 32 A jeli
miujecie tych, ktrzy was miuj, jak
macie zasug? Albowiem i grzesznicy
miuj tych, co ich kochaj. 33 A jeli dobrze
czynicie tym, ktrzy wam dobrze czyni,
jak macie zasug? Albowiem i grzesznicy
to czyni 34 A jeli poyczacie tym, od
ktrych spodziewacie si odebra, jak
macie zasug? Albowiem i grzesznicy

27 Sed vobis dico, qui auditis : diligite

inimicos vestros, benefacite his qui oderunt
vos. 28 Benedicite maledicentibus vobis, et
orate pro calumniantibus vos. 29 Et qui te
percutit in maxillam, prbe et alteram. Et ab
eo qui aufert tibi vestimentum, etiam tunicam
noli prohibere. 30 Omni autem petenti te,
tribue : et qui aufert qu tua sunt, ne repetas.
31 Et prout vultis ut faciant vobis homines, et
vos facite illis similiter. 32 Et si diligitis eos
qui vos diligunt, qu vobis est gratia ? nam
et peccatores diligentes se diligunt. 33 Et si
benefeceritis his qui vobis benefaciunt, qu
vobis est gratia ? siquidem et peccatores hoc
faciunt. 34 Et si mutuum dederitis his a
quibus speratis recipere, qu gratia est vobis
? nam et peccatores peccatoribus fnerantur,
ut recipiant qualia. 35 Verumtamen diligite
inimicos vestros : benefacite, et mutuum
17

grzesznikom poyczaj, aby tyle odebrali.

35 Ale wy miujcie nieprzyjaci waszych,
czycie dobrze i poyczajcie, niczego std
si nie spodziewajc; i wielka bdzie zapata
wasza, a bdziecie dziemi Najwyszego:
albowiem
on
askawy
jest
dla
niewdzicznych, i zych. 36 Bdcie wic
miosierni, jak i Ojciec wasz miosierny jest.

date, nihil inde sperantes : et erit merces

vestra multa, et eritis filii Altissimi, quia ipse
benignus est super ingratos et malos. 36
Estote ergo misericordes sicut et Pater vester
misericors est.

PRZEPISY MIOCI BLINIEGO.

37 Nie sdcie, a nie bdziecie sdzeni. Nie
potpiajcie, a nie bdziecie potpieni.
Odpuszczajcie a bdzie wam odpuszczone 38
Dawajcie, a bdzie wam dane : miar dobr i
natoczon i potrzsion i opywajc dadz
w zanadrze wasze. Wszak t sam miar,
ktr mierzycie, bdzie wam odmierzone.

37 Nolite judicare, et non judicabimini :

nolite condemnare, et non condemnabimini.
Dimitte, et dimittemini. 38 Date, et dabitur
vobis : mensuram bonam, et confertam, et
coagitatam, et supereffluentem dabunt in
sinum vestrum. Eadem quippe mensura, qua
mensi fueritis, remetietur vobis.

PRZYPOWIE O LEPYM.
39 A powiedzia im i podobiestwo : Czy
moe lepy lepego prowadzi? Czy nie
wpadn obydwaj w d ? 40 Nie jest ucze
nad mistrza ; lecz kady bdzie doskonay,
jeeli bdzie jako mistrz jego. 41 A c
widzisz dbo w oku brata twego, belki za,
ktra jest w oku twoim nie spostrzegasz? 42
Albo jak moesz mwi bratu twemu :
Bracie, pozwl, e wyrzuc dbo z oka
twego, sam belki w oku swoim nie widzc?
Obudniku, wyrzu pierwej belk z oka
swego, a wtedy przejrzysz, aby wyj dbo
z oka brata twego !

39 Dicebat autem illis et similitudinem :

Numquid potest ccus ccum ducere ?
nonne ambo in foveam cadunt ? 40 Non est
discipulus super magistrum : perfectus autem
omnis erit, si sit sicut magister ejus. 41 Quid
autem vides festucam in oculo fratris tui,
trabem autem, qu in oculo tuo est, non
consideras ? 42 aut quomodo potes dicere
fratri tuo : Frater, sine ejiciam festucam de
oculo tuo : ipse in oculo tuo trabem non
videns ? Hypocrita, ejice primum trabem de
oculo tuo : et tunc perspicies ut educas
festucam de oculo fratris tui.

PRZYPOWIE O DRZEWIE ZYM I

DOBRYM.
43 Albowiem nie ma drzewa dobrego, ktre
by rodzio ze owoce, ani drzewa zego, ktre
by rodzio owoc dobry. 44 Kade bowiem
drzewo z owocu swego bywa poznawane :
bo nie zbieraj z ciernia fig, ani z gogu nie
zbieraj winnych jagd. 45 Czowiek dobry z
dobrego skarbu serca swego wynosi dobre, a
zy czowiek ze zego skarbu wynosi ze ;
albowiem z obfitoci serca usta mwi. 46
Czemu to mnie nazywacie : Panie, Panie, a
nie czynicie tego, co powiadam?

43 Non est enim arbor bona, qu facit

fructus malos : neque arbor mala, faciens
fructum bonum. 44 Unaquque enim arbor
de fructu suo cognoscitur. Neque enim de
spinis colligunt ficus : neque de rubo
vindemiant uvam. 45 Bonus homo de bono
thesauro cordis sui profert bonum : et malus
homo de malo thesauro profert malum. Ex
abundantia enim cordis os loquitur. 46 Quid
autem vocatis me Domine, Domine : et non
facitis qu dico ?
18

ZAKOCZENIE KAZANIA.
47 Wszelki, ktry przychodzi do mnie, a
sucha sw moich, i wypenia je, poka
wam, komu jest podobny. 48 Podobny jest
do czowieka budujcego dom, ktry
wykopa gboko, i zaoy fundament na
skale, a gdy nadesza powd, uderzya rzeka
o ten dom, a nie moga go poruszy, bo by
zaoony na skale. 49 Lecz ten, ktry sucha,
a nie czyni, podobny jest do czowieka, ktry
buduje dom swj na ziemi bez fundamentu, o
ktry uderzya rzeka, i natychmiast upad, i
sta si upadek tego domu wielki.

47 Omnis qui venit ad me, et audit sermones

meos, et facit eos, ostendam vobis cui similis
sit : 48 similis est homini dificanti domum,
qui fodit in altum, et posuit fundamentum
super petram : inundatione autem facta,
illisum est flumen domui illi, et non potuit
eam movere : fundata enim erat super
petram. 49 Qui autem audit, et non facit,
similis est homini dificanti domum suam
super terram sine fundamento : in quam
illisus est fluvius, et continuo cecidit : et
facta est ruina domus illius magna.

SUGA SETNIKA Z KAFARNAUM.

1 A gdy dokoczy wszystkich mw swoich
wobec suchajcego ludu, wszed do
Kafarnaum. 2 Suga za pewnego setnika, le
si majc, by umierajcy ; a by mu on
drogi. 3 A usyszawszy o Jezusie, posa do
niego starszych ydowskich, proszc go, aby
przyszed, i uzdrowi sug jego. 4 Lecz oni
przyszedszy do Jezusa, prosili go usilnie,
mwic mu: I godzien jest, aby mu to
uczyni. 5 Albowiem nard nasz miuje, i on
zbudowa nam synagog. 6 Jezus za poszed
z nimi. A gdy ju niedaleko by od domu,
posa do niego setnik przyjaci, mwic :
Panie, nie trud si, bo nie jestem godzien,
aby wszed pod dach mj. 7 Dlatego te i
sam nie miaem si za godnego, aby przyj
do ciebie; ale powiedz sowo, a bdzie
uzdrowiony suga mj. 8 Gdy i ja jestem
czowiek pod wadz postawiony, majcy
pod sob onierzy, i mwi temu: id, a
idzie ; a drugiemu : przyjd, i przychodzi : a
sudze mojemu uczy to, i czyni. 9 Co
usyszawszy Jezus zadziwi si, i obrciwszy
si, rzek rzeszom za sob idcym :
Zaprawd powiadam wam, nie znalazem tak
wielkiej wiary nawet w Izraelu 10 A
wrciwszy si do domu ci, co byli posani,
znaleli sug, ktry chorowa, zdrowego.

1 Cum autem implesset omnia verba sua in

aures plebis, intravit Capharnaum. 2
Centurionis autem cujusdam servus male
habens, erat moriturus : qui illi erat pretiosus.
3 Et cum audisset de Jesu, misit ad eum
seniores Judorum, rogans eum ut veniret et
salvaret servum ejus. 4 At illi cum venissent
ad Jesum, rogabant eum sollicite, dicentes ei
: Quia dignus est ut hoc illi prstes : 5 diligit
enim gentem nostram, et synagogam ipse
dificavit nobis. 6 Jesus autem ibat cum illis.
Et cum jam non longe esset a domo, misit ad
eum centurio amicos, dicens : Domine, noli
vexari : non enim sum dignus ut sub tectum
meum intres : 7 propter quod et meipsum non
sum dignum arbitratus ut venirem ad te : sed
dic verbo, et sanabitur puer meus. 8 Nam et
ego homo sum sub potestate constitutus,
habens sub me milites : et dico huic, Vade, et
vadit : et alii, Veni, et venit : et servo meo,
Fac hoc, et facit. 9 Quo audito Jesus miratus
est : et conversus sequentibus se turbis, dixit
: Amen dico vobis, nec in Isral tantam
fidem inveni. 10 Et reversi, qui missi fuerant,
domum, invenerunt servum, qui languerat,
sanum.

19

WSKRZESZENIE MODZIECA Z
NAIM.
11 I Stao si, potem szed do miasta, ktre
zowi Naim, a z nim szli uczniowie jego i
rzesza wielka. l2 Gdy si za przybliy ku
bramie miejskiej, oto wynoszono umarego,
jedynego syna matki jego, a bya to wdowa, i
wielka rzesza z miasta bya z ni. 13 A gdy
ujrza j Pan, miosierdziem wzruszony nad
ni, rzek jej : Nie pacz ! 14 I przystpi i
dotkn si mar (a ci, co nieli, stanli), i
rzek : Modziecze ! Tobie mwi, wsta !
15 I usiad ten, ktry by umary, i pocz
mwi, i odda go matce jego 16 I zdj
wszystkich strach, i wielbili Boga, mwic :
e prorok wielki powsta midzy nami, i e
Bg nawiedzi lud swj. 17 I rozesza si o
nim ta wie po caej Judei i po wszystkiej
okolicznej krainie.

11 Et factum est : deinceps ibat in civitatem

qu vocatur Naim : et ibant cum eo discipuli
ejus et turba copiosa. 12 Cum autem
appropinquaret
port
civitatis,
ecce
defunctus efferebatur filius unicus matris su
: et hc vidua erat : et turba civitatis multa
cum illa. 13 Quam cum vidisset Dominus,
misericordia motus super eam, dixit illi : Noli
flere. 14 Et accessit, et tetigit loculum. (Hi
autem qui portabant, steterunt.) Et ait :
Adolescens, tibi dico, surge. 15 Et resedit qui
erat mortuus, et cpit loqui. Et dedit illum
matri su. 16 Accepit autem omnes timor : et
magnificabant Deum, dicentes : Quia
propheta magnus surrexit in nobis : et quia
Deus visitavit plebem suam. 17 Et exiit hic
sermo in universam Judam de eo, et in
omnem circa regionem.

POSELSTWO JANA CHRZCICIELA.

18 I oznajmili o tym wszystkim Janowi
uczniowie jego. 19 A Jan wezwa dwch
spord uczniw swoich, i posa do Jezusa,
mwic : Ty jeste tym, ktry ma przyj,
czy te innego czekamy? 20 Gdy za przyszli
do niego ci mowie, rzekli : Jan Chrzciciel
posa nas do ciebie, mwic : Ty jeste tym,
ktry ma przyj, czy te innego czekamy?
21 (W tej te godzinie uzdrowi wielu od
niemocy i chorb i od zych duchw, a wielu
lepym
wzrok
przywrci).
22
A
odpowiadajc, rzek im: Idcie i doniecie
Janowi, cocie syszeli i widzieli; "e lepi
widz, chromi chodz, trdowaci bywaj
oczyszczeni,
gusi
sysz,
umarli
zmartwychwstaj, ubogim ewangelia bywa
opowiadana." 23 A bogosawiony jest, ktry
si ze mnie nie zgorszy. 24 I gdy posowie
Janowi odeszli, pocz mwi o Janie do
rzeszy : Cecie wyszli widzie na pustyni?
Trzcin chwiejc si od wiatru? 25 Ale
cocie wyszli widzie ? Czowieka w
mikkie szaty obleczonego ? Oto ci, co s w
kosztownej odziey i w rozkoszach, w
domach krlewskich s 26 Ale cocie wyszli
widzie ? Proroka ? Zaiste powiadam wam i

18 Et nuntiaverunt Joanni discipuli ejus de

omnibus his. 19 Et convocavit duos de
discipulis suis Joannes, et misit ad Jesum,
dicens : Tu es qui venturus es, an alium
exspectamus ? 20 Cum autem venissent ad
eum viri, dixerunt : Joannes Baptista misit
nos ad te dicens : Tu es qui venturus es, an
alium exspectamus ? 21 (In ipsa autem hora
multos curavit a languoribus, et plagis, et
spiritibus malis, et ccis multis donavit
visum.) 22 Et respondens, dixit illis : Euntes
renuntiate Joanni qu audistis et vidistis :
quia cci vident, claudi ambulant, leprosi
mundantur, surdi audiunt, mortui resurgunt,
pauperes evangelizantur : 23 et beatus est
quicumque non fuerit scandalizatus in me. 24
Et cum discessissent nuntii Joannis, cpit de
Joanne dicere ad turbas : Quid existis in
desertum videre ? arundinem vento agitatam
? 25 Sed quid existis videre ? hominem
mollibus vestibus indutum ? Ecce qui in
veste pretiosa sunt et deliciis, in domibus
regum sunt. 26 Sed quid existis videre ?
prophetam ? Utique dico vobis, et plus quam
prophetam : 27 hic est, de quo scriptum est :
Ecce mitto angelum meum ante faciem tuam,
20

wicej ni proroka. 27 Ten jest, o ktrym

napisane jest : "Oto posyam Anioa mego
przed obliczem twoim, ktry zgotuje drog
twoj przed tob." 28 Albowiem powiadam
wam : Nie ma midzy narodzonymi z
niewiast wikszego proroka nad Jana
Chrzciciela ; ale kto mniejszy jest w
krlestwie Boym, wikszy jest, nili on. 29
A syszc lud wszystek i celnicy, oddali
cze Bogu, przyjmujc chrzest Janowy. 30
Ale faryzeusze i biegli w Zakonie wzgardzili
zamiarem Boym wzgldem siebie, nie
przyjmujc chrztu od niego. 31 I rzek Pan:
Do kog wic przyrwnam ludzi plemienia
tego, a komu s podobni? 32 Podobni s
chopitom na rynku siedzcym i woajcym
jedni do drugich i mwicym: Gralimy wam
na piszczakach, a nie taczylicie ;
zawodzilimy, a nie pakalicie. 33 Gdy Jan
Chrzciciel przyszed, nie jedzc chleba ani
nie pijc wina, a mwicie : Czarta ma. 34
Przyszed Syn Czowieczy jedzc i pijc, a
mwicie : Oto czowiek oberca i winopijca,
przyjaciel celnikw i grzesznikw. 35 I
usprawiedliwiona
jest
mdro
od
wszystkich synw swoich.

qui prparabit viam tuam ante te. 28 Dico

enim vobis : major inter natos mulierum
propheta Joanne Baptista nemo est : qui
autem minor est in regno Dei, major est illo.
29 Et omnis populus audiens et publicani,
justificaverunt Deum, baptizati baptismo
Joannis. 30 Pharisi autem et legisperiti
consilium Dei spreverunt in semetipsos, non
baptizati ab eo. 31 Ait autem Dominus : Cui
ergo similes dicam homines generationis
hujus ? et cui similes sunt ? 32 Similes sunt
pueris sedentibus in foro, et loquentibus ad
invicem, et dicentibus : Cantavimus vobis
tibiis, et non saltastis : lamentavimus, et non
plorastis. 33 Venit enim Joannes Baptista,
neque manducans panem, neque bibens
vinum, et dicitis : Dmonium habet. 34
Venit Filius hominis manducans, et bibens, et
dicitis : Ecce homo devorator, et bibens
vinum, amicus publicanorum et peccatorum.
35 Et justificata est sapientia ab omnibus
filiis suis.

GRZESZNICA PODCZAS UCZTY.

36 Pewien za faryzeusz prosi go, aby z nim
jad. I wszedszy w dom faryzeusza, zasiad
do stou. 37 A oto niewiasta, ktra bya w
miecie grzesznic, skoro dowiedziaa si, e
siedzi u stou w domu faryzeusza, przyniosa
soik alabastrowy olejku; 38 i stanwszy z
tyu u ng jego, pocza zami polewa nogi
jego, a wosami gowy swojej wycieraa, i
caowaa nogi jego, i olejkiem namaszczaa.
39 A widzc faryzeusz, ktry go by zaprosi,
rzek sam do siebie, mwic : Gdyby ten by
prorokiem, przecieby wiedzia, kto i jaka
jest ta niewiasta, ktra si go dotyka : e jest
grzesznic. 40 A Jezus odpowiadajc, rzek
do niego : Szymonie, mam ci co
powiedzie. 41 On za rzek : Mistrzu,
powiedz. Dwch dunikw mia pewien
wierzyciel : jeden winien by piset
denarw, a drugi pidziesit. 42 Lecz gdy
oni nie mieli skd odda, darowa obydwom;
ktry wic bardziej go miuje? 43 Szymon

36 Rogabat autem illum quidam de pharisis

ut manducaret cum illo. Et ingressus domum
pharisi discubuit. 37 Et ecce mulier, qu
erat in civitate peccatrix, ut cognovit quod
accubuisset in domo pharisi, attulit
alabastrum unguenti : 38 et stans retro secus
pedes ejus, lacrimis cpit rigare pedes ejus,
et capillis capitis sui tergebat, et osculabatur
pedes ejus, et unguento ungebat. 39 Videns
autem pharisus, qui vocaverat eum, ait intra
se dicens : Hic si esset propheta, sciret utique
qu et qualis est mulier, qu tangit eum :
quia peccatrix est. 40 Et respondens Jesus,
dixit ad illum : Simon, habeo tibi aliquid
dicere. At ille ait : Magister, dic. 41 Duo
debitores erant cuidam fneratori : unus
debebat denarios quingentos, et alius
quinquaginta. 42 Non habentibus illis unde
redderent, donavit utrisque. Quis ergo eum
plus diligit ? 43 Respondens Simon dixit :
stimo quia is cui plus donavit. At ille dixit
21

odpowiadajc, rzek: Mniemam, e ten,

ktremu wicej darowa. A on mu
powiedzia: Dobrze rozsdzi. 44 I
zwrciwszy si do niewiasty, rzek
Szymonowi : Widzisz t niewiast?
Wszedem do domu twego, nie dae wody
na nogi moje, a ona zami oblaa nogi moje, i
wosami swymi otara. 45 Nie dae mi
pocaunku, a ona odkd wesza, nie przestaa
caowa ng moich. 46 Nie namacie oliw
gowy mojej, ta za namacia olejkiem nogi
moje. 47 Przeto powiadam ci : Odpuszcza si
jej wiele grzechw, gdy wielce umiowaa;
a komu mniej odpuszczaj, mniej miuje. 48
I rzek do niej : Odpuszczaj ci si grzechy.
49 I poczli wspsiedzcy mwi midzy
sob: Kt jest ten, ktry i grzechy
odpuszcza? I rzek do niewiasty: Wiara twoja
ci zbawia, id w pokoju.

ei : Recte judicasti. 44 Et conversus ad

mulierem, dixit Simoni : Vides hanc
mulierem ? Intravi in domum tuam, aquam
pedibus meis non dedisti : hc autem
lacrimis rigavit pedes meos, et capillis suis
tersit. 45 Osculum mihi non dedisti : hc
autem ex quo intravit, non cessavit osculari
pedes meos. 46 Oleo caput meum non unxisti
: hc autem unguento unxit pedes meos. 47
Propter quod dico tibi : remittuntur ei peccata
multa, quoniam dilexit multum. Cui autem
minus dimittitur, minus diligit. 48 Dixit
autem ad illam : Remittuntur tibi peccata. 49
Et cperunt qui simul accumbebant, dicere
intra se : Quis est hic qui etiam peccata
dimittit ? 50 Dixit autem ad mulierem : Fides
tua te salvam fecit : vade in pace.

PODR PO GALILEI
1.I Stao si potem, a on chodzi po miastach
i miasteczkach, kac i przepowiadajc
krlestwo Boe, a dwunastu z nim, 2 i
niektre niewiasty, ktre byy uzdrowione od
zych duchw i od chorb : Maria, ktr
zowi Magdalen, z ktrej wyszo byo
siedmiu czartw, 3 i Joanna, ona Chuzy,
zarzdcy dbr Heroda, i Zuzanna i wiele
innych, ktre mu suyy z majtnoci
swoich.

1 Et factum est deinceps, et ipse iter faciebat

per civitates, et castella prdicans, et
evangelizans regnum Dei : et duodecim cum
illo, 2 et mulieres aliqu, qu erant curat a
spiritibus malignis et infirmatibus : Maria,
qu vocatur Magdalene, de qua septem
dmonia exierant, 3 et Joanna uxor Chus
procuratoris Herodis, et Susanna, et ali
mult, qu ministrabant ei de facultatibus
suis.

PRZYPOWIE O SIEWCY.
4 Gdy za wielka rzesza schodzia si i
zmiast spieszyli do niego, rzek przez
podobiestwo: 5 Wyszed ktry sieje, sia
nasienie swoje. A gdy sia, jedno upado koo
drogi, i zdeptane zostao, a ptaki niebieskie
wydziobay je. 6 A drugie upado na opok, a
gdy wzeszo, uscho, bo nie miao wilgoci. 7
A inne pado midzy ciernie, a gdy ciernie
razem wzrosy, przydusiy je. 8 A inne pado
na ziemi dobr ; a gdy wzroso, wydao
owoc stokrotny. To mwic, woa : Kto ma
uszy ku suchaniu, niechaj sucha. 9 I pytali
go uczniowie jego, co by to bya za

4 Cum autem turba plurima convenirent, et

de civitatibus properarent ad eum, dixit per
similitudinem : 5 Exiit qui seminat, seminare
semen suum. Et dum seminat, aliud cecidit
secus viam, et conculcatum est, et volucres
cli comederunt illud. 6 Et aliud cecidit
supra petram : et natum aruit, quia non
habebat humorem. 7 Et aliud cecidit inter
spinas, et simul exort spin suffocaverunt
illud. 8 Et aliud cecidit in terram bonam : et
ortum fecit fructum centuplum. Hc dicens
clamabat : Qui habet aures audiendi, audiat.
9 Interrogabant autem eum discipuli ejus,
22

przypowie ? 10 A on im rzek: Wam dane

jest zna tajemnice krlestwa Boego, a
innym przez przypowieci, aby widzc nie
widzieli, a syszc nie rozumieli. 11 Jest za
ta przypowie : Nasieniem jest sowo Boe.
12 A ktrzy koo drogi s, ci s, co suchaj,
a potem przychodzi diabe i wybiera sowo z
serca ich, aby uwierzywszy nie byli
zbawieni. 13 A ktrzy na opok, ci s, ktrzy
gdy usysz, z weselem przyjmuj sowo, ale
korzenia nie maj; ci do czasu wierz, i w
czasie prby odstpuj. l4 Ktre za pado
midzy ciernie, ci s, ktrzy usyszeli, a
odszedszy, od trosk i bogactw i rozkoszy
ycia bywaj zaduszeni, i nie przynosz
owocu. 15 A ktre na ziemi dobr, ci s, co
dobrym a wybornym sercem usyszawszy,
zachowuj sowo, i owoc przynosz w
cierpliwoci.

qu esset hc parabola. 10 Quibus ipse dixit

: Vobis datum est nosse mysterium regni Dei,
ceteris autem in parabolis : ut videntes non
videant, et audientes non intelligant. 11 Est
autem hc parabola : Semen est verbum Dei.
12 Qui autem secus viam, hi sunt qui audiunt
: deinde venit diabolus, et tollit verbum de
corde eorum, ne credentes salvi fiant. 13
Nam qui supra petram, qui cum audierint,
cum gaudio suscipiunt verbum : et hi radices
non habent : qui ad tempus credunt, et in
tempore tentationis recedunt. 14 Quod autem
in spinas cecidit : hi sunt qui audierunt, et a
sollicitudinibus, et divitiis, et voluptatibus
vit euntes, suffocantur, et non referunt
fructum. 15 Quod autem in bonam terram : hi
sunt qui in corde bono et optimo audientes
verbum retinent, et fructum afferunt in
patientia.

CEL TEJ NAUKI.

16 Nikt za, zapaliwszy wiec, nie nakrywa
jej naczyniem, ani stawia pod ko, ale
stawia na wieczniku, aby ci, co wchodz,
widzieli wiato. l7 Nie ma bowiem tajemnej
rzeczy, ktra by si wyjawi nie miaa, ani
skrytej, ktra by poznana nie bya, i na jaw
nie wysza 18 A wic uwaajcie, jak sucha
macie; albowiem kto ma, bdzie mu dane ; a
kto nie ma, i to, co sdzi, e ma, bdzie mu
odjte.

16 Nemo autem lucernam accendens, operit

eam vase, aut subtus lectum ponit : sed supra
candelabrum ponit, ut intrantes videant
lumen. 17 Non est enim occultum, quod non
manifestetur : nec absconditum, quod non
cognoscatur, et in palam veniat. 18 Videte
ergo quomodo audiatis. Qui enim habet,
dabitur illi : et quicumque non habet, etiam
quod putat se habere, auferetur ab illo.

KREWNI JEZUSA.
19 I przyszli do niego matka i bracia jego, ale
nie mogli do niego przystpi z po- wodu
ciby. 20 I oznajmiono mu : Matka twoja i
bracia twoi stoj przed domem, chcc ci
widzie. 21 A on odpowiadajc, rzek im :
Matk moj i brami moimi s ci, ktrzy
suchaj sowa Boego i czyni je.

19 Venerunt autem ad illum mater et fratres

ejus, et non poterant adire eum pr turba. 20
Et nuntiatum est illi : Mater tua et fratres tui
stant foris, volentes te videre. 21 Qui
respondens, dixit ad eos : Mater mea et
fratres mei hi sunt, qui verbum Dei audiunt et
faciunt.

BURZA NA MORZU.
22 Stao si za dnia jednego, a on wstpi w
dk i uczniowie jego. I rzek do nich :
Przeprawmy si za jezioro. I odbili od brzegu
23 A gdy oni pynli usn. I przysza
nawanica wiatru na jezioro, i zalewao ich, i

22 Factum est autem in una dierum : et ipse

ascendit in naviculam, et discipuli ejus, et ait
ad illos : Transfretemus trans stagnum. Et
ascenderunt. 23 Et navigantibus illis,
obdormivit, et descendit procella venti in
23

byli
w
niebezpieczestwie.
24
A
przystpiwszy, zbudzili go, mwic :
Mistrzu, giniemy ! A on wstawszy, zaja
wiatr i nawanic wody, i uspokoiy si, i
staa si cisza. 25 I rzek im: Gdzie jest
wiara wasza ? A oni. bojc si, mwili ze
zdziwieniem jeden do drugiego: Kto
mniemasz, jest ten, e i wiatrom i morzu
rozkazuje, a suchaj go?

stagnum, et complebantur, et periclitabantur.

24 Accedentes autem suscitaverunt eum,
dicentes : Prceptor, perimus. At ille
surgens, increpavit ventum, et tempestatem
aqu, et cessavit : et facta est tranquillitas.
25 Dixit autem illis : Ubi est fides vestra ?
Qui timentes, mirati sunt ad invicem,
dicentes : Quis putas hic est, quia et ventis, et
mari imperat, et obediunt ei ?

OPTANY Z GERAZY.
26 I popynli do krainy Gerazeczykw,
ktra jest naprzeciw Galilei. 27 A gdy
wyszed na ld, zabieg mu pewien czowiek,
co mia czarta ju od dawnego czasu, i nie
nosi odzienia, i nie mieszka w domu, ale w
grobach. 28 Ten, gdy ujrza Jezusa, upad
przed nim i zawoawszy wielkim gosem,
mwi: Co ci do mnie, Jezusie, Synu Boga
Najwyszego? Prosz ci, nie drcz mnie. 29
Rozkazywa bowiem duchowi nieczystemu,
aby wyszed z czowieka. Od dawnego
bowiem czasu porywa go, i wizano go
acuchami, i w ptach strzeono; a on
zerwawszy wizy, bywa pdzony od czarta
na pustyni. 30 Jezus za spyta go, mwic :
Jakie masz imi? A on odpowiedzia :
Legion: bo weszo byo wielu czartw w
niego. 31 I prosili go, aby im nie .kaza i
do przepaci. 32 A byo tam stado wielu
wieprzw, pascych si na grze; i prosili go,
aby im pozwoli w nie wej; i pozwoli im.
33 Wyszli tedy czarci z czowieka i weszli w
wieprze, i stado pdem wpado z urwistego
brzegu w jezioro, i utono. 34 A gdy
pasterze ujrzeli, co si stao, uciekli, i dali
zna do miasta i do wiosek. 35 I wyszli
oglda, co si stao, i przyszli do Jezusa; i
znaleli czowieka, z ktrego wyszy czarty,
siedzcego, ubranego i ze zdrowym
umysem, u ng jego, i zlkli si 36 I
opowiedzieli im te ci, ktrzy widzieli, jak
wybawiony zosta od legionu. 37 I prosi go
cay lud krainy Gerazeczykw, aby odszed
od nich ; bo byli wielkim strachem zdjci. A
on wsiadszy do odzi, odjecha z powrotem.
38 I prosi go czowiek, z ktrego wyszli byli
czarci, aby mg by przy nim. 39 Ale Jezus
odprawi go, mwic : Wr si do domu

26
Et
navigaverunt
ad
regionem
Gerasenorum, qu est contra Galilam. 27
Et cum egressus esset ad terram, occurrit illi
vir quidam, qui habebat dmonium jam
temporibus multis, et vestimento non
induebatur, neque in domo manebat, sed in
monumentis. 28 Is, ut vidit Jesum, procidit
ante illum : et exclamans voce magna, dixit :
Quid mihi et tibi est, Jesu Fili Dei Altissimi ?
obsecro te, ne me torqueas. 29 Prcipiebat
enim spiritui immundo ut exiret ab homine.
Multis enim temporibus arripiebat illum, et
vinciebatur
catenis,
et
compedibus
custoditus. Et ruptis vinculis agebatur a
dmonio in deserta. 30 Interrogavit autem
illum Jesus, dicens : Quod tibi nomen est ?
At ille dixit : Legio : quia intraverant
dmonia multa in eum. 31 Et rogabant illum
ne imperaret illis ut in abyssum irent. 32 Erat
autem ibi grex porcorum multorum
pascentium in monte : et rogabant eum, ut
permitteret eis in illos ingredi. Et permisit
illis. 33 Exierunt ergo dmonia ab homine,
et intraverunt in porcos : et impetu abiit grex
per prceps in stagnum, et suffocatus est. 34
Quod ut viderunt factum qui pascebant,
fugerunt, et nuntiaverunt in civitatem et in
villas. 35 Exierunt autem videre quod factum
est, et venerunt ad Jesum, et invenerunt
hominem sedentem, a quo dmonia exierant,
vestitum ac sana mente, ad pedes ejus, et
timuerunt. 36 Nuntiaverunt autem illis et qui
viderant, quomodo sanus factus esset a
legione : 37 et rogaverunt illum omnis
multitudo
regionis
Gerasenorum
ut
discederet ab ipsis : quia magno timore
tenebantur. Ipse autem ascendens navim,
reversus est. 38 Et rogabat illum vir, a quo
24

twego, a opowiadaj, jak wielkie rzeczy Bg

ci uczyni. I poszed po caym miecie,
opowiadajc, jak wielkie rzeczy uczyni mu
Jezus.

dmonia exierant, ut cum eo esset. Dimisit

autem eum Jesus, dicens : 39 Redi in domum
tuam, et narra quanta tibi fecit Deus. Et abiit
per universam civitatem, prdicans quanta
illi fecisset Jesus.

WSKRZESZENIE CRKI JAIRA.

40 Stao si za, gdy si wrci Jezus,
przyja go rzesza, bo wszyscy na czekali.
41 A oto przyszed m imieniem Jair, a by
on przeoonym synagogi ; i upad do ng
Jezusowych, proszc go, aby przyszed do
domu jego, 42 bo mia crk jedyn, okoo
lat dwunastu, a ta umieraa. I zdarzyo si,
gdy szed, cisny si na rzesze. 43 A pewna
niewiasta, ktra miaa krwotok od lat
dwunastu, i wydaa bya na lekarzy ca sw
majtno, a od adnego nie moga by
uleczona, 44 przystpia z tyu, i dotkna si
kraju szaty jego, a natychmiast usta jej
krwotok 45 I rzek Jezus : Kto jest, co si
mnie dotkn ? Gdy si za wszyscy
wypierali, rzek Piotr i ci, ktrzy z nim byli :
Mistrzu ! Rzesze ciskaj si i tocz, a ty
mwisz: Kto si mnie dotkn? 46 A Jezus
rzek : Dotkn si mnie kto, bo ja wiem, e
moc wysza ze mnie. 47 Niewiasta za
widzc, e si nie ukrya, drc przysza, i
upada do ng jego; dla jakiej przyczyny si
go dotkna, oznajmia wobec caego ludu i
jak natychmiast uzdrowiona zostaa. 48 Lecz
on jej powiedzia: Crko, wiara twoja ci
uzdrowia, id w pokoju. 49 Gdy on jeszcze
mwi, przyszed kto do przeoonego
synagogi, mwic mu: e umara crka
twoja, nie trud go. 50 A Jezus usyszawszy
to sowo, odpowiedzia ojcu dzieweczki: Nie
bj si, wierz tylko, a bdzie zdrowa. 51 I
wszedszy w dom, nie pozwoli nikomu
wej ze sob tylko Piotrowi i Jakubowi i
Janowi i ojcu i matce dzieweczki. 52
Wszyscy za pakali, i aowali jej; lecz on
rzek : Nie paczcie ! Nie umara dzieweczka,
ale pi. 53 I miali si z niego, wiedzc, e
bya umara. 54 A on ujwszy j za rk,
zawoa, mwic : Dzieweczko, wsta ! 55 I
wrci si duch jej, i zaraz wstaa ; i rozkaza,
aby jej dano je.

40 Factum est autem cum rediisset Jesus,

excepit illum turba : erunt enim omnes
exspectantes eum. 41 Et ecce venit vir, cui
nomen Jairus, et ipse princeps synagog erat
: et cecidit ad pedes Jesu, rogans eum ut
intraret in domum ejus, 42 quia unica filia
erat ei fere annorum duodecim, et hc
moriebatur. Et contigit, dum iret, a turba
comprimebatur. 43 Et mulier qudam erat in
fluxu sanguinis ab annis duodecim, qu in
medicos erogaverat omnem substantiam
suam, nec ab ullo potuit curari : 44 accessit
retro, et tetigit fimbriam vestimenti ejus : et
confestim stetit fluxus sanguinis ejus. 45 Et
ait Jesus : Quis est, qui me tetigit ?
Negantibus autem omnibus, dixit Petrus, et
qui cum illo erant : Prceptor, turb te
comprimunt, et affligunt, et dicis : Quis me
tetigit ? 46 Et dicit Jesus : Tetigit me aliquis :
nam ego novi virtutem de me exiisse. 47
Videns autem mulier, quia non latuit,
tremens venit, et procidit ante pedes ejus : et
ob quam causam tetigerit eum, indicavit
coram omni populo : et quemadmodum
confestim sanata sit. 48 At ipse dixit ei :
Filia, fides tua salvam te fecit : vade in pace.
49 Adhuc illo loquente, venit quidam ad
principem synagog, dicens ei : Quia mortua
est filia tua, noli vexare illum. 50 Jesus
autem, audito hoc verbo, respondit patri
puell : Noli timere, crede tantum, et salva
erit. 51 Et cum venisset domum, non permisit
intrare secum quemquam, nisi Petrum, et
Jacobum, et Joannem, et patrem, et matrem
puell. 52 Flebant autem omnes, et
plangebant illam. At ille dixit : Nolite flere :
non est mortua puella, sed dormit. 53 Et
deridebant eum, scientes quod mortua esset.
54 Ipse autem tenens manum ejus clamavit,
dicens : Puella, surge. 55 Et reversus est
spiritus ejus, et surrexit continuo. Et jussit illi
dari manducare.
25

56 I zdumieli si rodzice jej, a on im nakaza, 56 Et stupuerunt parentes ejus, quibus

aby nikomu nie opowiadali, co si stao.
prcepit ne alicui dicerent quod factum erat.

ROZESANIE APOSTOW.
1 Zwoawszy za dwunastu apostow, da
im moc i wadz nad wszystkimi czartami, i
eby uzdrawiali choroby. 2 I posa ich
przepowiada krlestwo Boe i uzdrawia
niemocnych. 3 I rzek do nich : Nie bierzcie
nic na drog, ani laski, ani torby podrnej,
ani chleba, ani pienidzy, ani nie miejcie po
dwie suknie. 4 A do ktregokolwiek domu
wejdziecie, tam mieszkajcie, i stamtd nie
wychodcie. 5 A ktrzykolwiek by was nie
przyjli, wychodzc z tego miasta, nawet
proch z ng waszych otrznijcie na
wiadectwo przeciw nim. 6 Wyszedszy za,
obchodzili
miasteczka,
opowiadajc
ewangeli, i uzdrawiajc wszdzie.

1 Convocatis autem duodecim Apostolis,

dedit illis virtutem et potestatem super omnia
dmonia, et ut languores curarent. 2 Et misit
illos prdicare regnum Dei, et sanare
infirmos. 3 Et ait ad illos : Nihil tuleritis in
via, neque virgam, neque peram, neque
panem, neque pecuniam, neque duas tunicas
habeatis. 4 Et in quamcumque domum
intraveritis, ibi manete, et inde ne exeatis. 5
Et quicumque non receperint vos : exeuntes
de civitate illa, etiam pulverem pedum
vestrorum excutite in testimonium supra
illos. 6 Egressi autem circuibant per castella
evangelizantes, et curantes ubique.

NIEPOKJ HERODA.
7 I usysza Herod tetrarcha wszystko, co si
dziao przez niego, a waha si, dlatego e
niektrzy powiadali, i Jan zmartwychwsta ;
8 a inni za, e si Eliasz ukaza ; a inni
znowu, e zmartwychwsta jeden z dawnych
prorokw. 9 I rzek Herod : Jana ja ciem;
kt wic jest ten, o ktrym takie rzeczy
sysz ? I stara si go zobaczy.

7 Audivit autem Herodes tetrarcha omnia

qu fiebant ab eo, et hsitabat eo quod
diceretur 8 a quibusdam : Quia Joannes
surrexit a mortuis : a quibusdam vero : Quia
Elias apparuit : ab aliis autem : Quia
propheta unus de antiquis surrexit. 9 Et ait
Herodes : Joannem ego decollavi : quis est
autem iste, de quo ego talia audio ? Et
qurebat videre eum.

C. OD ROZMNOENIA CHLEBA DO
PIERWSZEJ PODRY DO JERUZALEM
(9,10-50)
ROZMNOENIE CHLEBA.
10 I wrciwszy si apostoowie opowiedzieli
mu wszystko, co uczynili. I wziwszy ich,
uda si osobno na miejsce pustynne, w
pobliu
Betsaidy.
11
A
rzesze
dowiedziawszy si o tym, poszy za nim ; i
przyj je, i opowiada im o krlestwie
Boym ; a tych, ktrzy potrzebowali
uleczenia, uzdrawia. 12 Dzie za mia si
ku schykowi. I przystpiwszy dwunastu,

10 Et reversi Apostoli, narraverunt illi

qucumque fecerunt : et assumptis illis
secessit seorsum in locum desertum, qui est
Bethsaid. 11 Quod cum cognovissent
turb, secut sunt illum : et excepit eos, et
loquebatur illis de regno Dei, et eos, qui cura
indigebant, sanabat. 12 Dies autem cperat
declinare, et accedentes duodecim dixerunt
illi : Dimitte turbas, ut euntes in castella
26

rzekli mu: Rozpu rzesze, by odszedszy do

miasteczek i wsi, ktre s Wokoo, znalazy
gospod i ywno ; bo jestemy tu na
miejscu pustynnym. 13 I rzek do nich : Wy
im je dajcie. A oni powiedzieli: Nie mamy
wicej, tylko picioro chleba i dwie ryby ;
chyba e my pjdziemy, i kupimy ywnoci
na ca t rzesz. 14 A byo mczyzn okoo
piciu tysicy. I rzek do uczniw swoich :
Posadcie ich gromadami po pidziesiciu.
15 I uczynili tak, i posadzili wszystkich. 16
A wziwszy picioro chleba i dwie ryby,
spojrza w niebo, i pobogosawi je, i
poama, i rozdawa uczniom swoim, aby
kadli przed rzesz. 17 I jedli wszyscy, i
najedli si, i zebrano co im zbyo, dwanacie
koszw uomkw.

villasque qu circa sunt, divertant, et

inveniant escas : quia hic in loco deserto
sumus. 13 Ait autem ad illos : Vos date illis
manducare. At illi dixerunt : Non sunt nobis
plus quam quinque panes et duo pisces : nisi
forte nos eamus, et emamus in omnem hanc
turbam escas. 14 Erant autem fere viri
quinque millia. Ait autem ad discipulos suos
: Facite illos discumbere per convivia
quinquagenos. 15 Et ita fecerunt : et
discumbere fecerunt omnes. 16 Acceptis
autem quinque panibus et duobus piscibus,
respexit in clum, et benedixit illis : et fregit,
et distribuit discipulis suis, ut ponerent ante
turbas. 17 Et manducaverunt omnes, et
saturati sunt. Et sublatum est quod superfuit
illis, fragmentorum cophini duodecim.

WYZNANIE PIOTRA I ZAPOWIED

MKI.
18 I stao si, gdy by sam na modlitwie, byli
z nim i uczniowie, i zapyta ich, mwic :
Kim mi powiadaj by rzesze ? 19 A oni
odpowiedzieli, i rzekli: Janem Chrzcicielem,
drudzy za Eliaszem, a inni, e prorok jeden
z dawniejszych zmartwychwsta. 20 I rzek
im: A wy kim mnie by powiadacie?
Odpowiadajc
Szymon
Piotr,
rzek:
Chrystusem
-Boym.
21
On
za
zagroziwszy im, rozkaza, aby tego nikomu
nie powiadali, 22 mwic : e potrzeba,
aby Syn Czowieczy wiele cierpia, i by
wzgardzony od starszych i od przedniejszych
kapanw i doktorw, i aby by zabity, a
trzeciego dnia zmartwychwsta.

18 Et factum est cum solus esset orans, erant

cum illo et discipuli : et interrogavit illos,
dicens : Quem me dicunt esse turb ? 19 At
illi responderunt, et dixerunt : Joannem
Baptistam, alii autem Eliam, alii vero quia
unus propheta de prioribus surrexit. 20 Dixit
autem illis : Vos autem quem me esse dicitis
? Respondens Simon Petrus, dixit : Christum
Dei. 21 At ille increpans illos, prcepit ne
cui dicerent hoc, 22 dicens : Quia oportet
Filium hominis multa pati, et reprobari a
senioribus, et principibus sacerdotum, et
scribis, et occidi, et tertia die resurgere.

NALADOWANIE CHRYSTUSA.
23 Mwi za do wszystkich : Jeli kto chce
i za mn, niech zaprze samego siebie, a
wemie krzy swj na kady dzie, i niech
idzie za mn. 24 Kto bowiem chciaby dusz
swoj zachowa, straci j; a kto by straci
dusz swoj dla mnie, zachowa j. 26
Albowiem co za poytek ma czowiek,
jeliby zyska wszystek wiat, a samego
siebie straci, i sam na sobie szkod ponis?
26 Kto bowiem wstydziby si mnie i sw
moich, tego Syn Czowieczy wstydzi si

23 Dicebat autem ad omnes : Si quis vult

post me venire, abneget semetipsum, et tollat
crucem suam quotidie, et sequatur me. 24
Qui enim voluerit animam suam salvam
facere, perdet illam : nam qui perdiderit
animam suam propter me, salvam faciet
illam. 25 Quid enim proficit homo, si
lucretur universum mundum, se autem ipsum
perdat, et detrimentum sui faciat ? 26 Nam
qui me erubuerit, et meos sermones : hunc
Filius hominis erubescet cum venerit in
27

bdzie, kiedy przyjdzie w majestacie swoim,

i Ojca, i witych aniow. 27 A powiadam
wam prawdziwie : S niektrzy tu stojcy, co
nie zaznaj mierci, a ujrz krlestwo Boe.

majestate sua, et Patris, et sanctorum

angelorum. 27 Dico autem vobis vere : sunt
aliqui hic stantes, qui non gustabunt mortem
donec videant regnum Dei.

PRZEMIENIENIE PASKIE.
28 I stao si po tych sowach prawie w
osiem dni, i wzi Piotra i Jakuba i Jana, i
wyszed na gr, aby si modli. 29 A gdy
si modli, sta si inny wygld oblicza jego,
a odzienie jego biae i lnice. 30 A oto dwaj
mowie rozmawiali z nim a byli to Mojesz
i Eliasz, 31 widziani w chwale; i mwili o
zejciu jego, ktrego mia dokona w
Jeruzalem. 32 Piotr za i ci, co byli z nim,
byli snem zmorzeni ; a przebudziwszy si,
ujrzeli majestat jego i dwch mw, ktrzy
przy nim stali. 33 I stao si, gdy odchodzili
od niego, rzek Piotr do Jezusa : Mistrzu!
Dobrze nam tu by, i uczymy trzy
przybytki, jeden tobie, a jeden Mojeszowi, i
jeden Eliaszowi; a nie wiedzia, co mwi. 34
Skoro on to mwi, powsta obok, i zasoni
ich; i zlkli si, gdy wchodzili w obok. 36 I
odezwa si gos z oboku mwicy: Ten jest
Syn mj miy, jego suchajcie. 36 Gdy za
gos brzmia, pozosta sam Jezus. A oni
milczeli, i w te dni nikomu nic nie
powiedzieli z tego, co widzieli.

28 Factum est autem post hc verba fere dies

octo, et assumpsit Petrum, et Jacobum, et
Joannem, et ascendit in montem ut oraret. 29
Et facta est, dum oraret, species vultus ejus
altera : et vestitus ejus albus et refulgens. 30
Et ecce duo viri loquebantur cum illo. Erant
autem Moyses et Elias, 31 visi in majestate :
et dicebant excessum ejus, quem completurus
erat in Jerusalem. 32 Petrus vero, et qui cum
illo erant, gravati erant somno. Et evigilantes
viderunt majestatem ejus, et duos viros qui
stabant cum illo. 33 Et factum est cum
discederent ab illo, ait Petrus ad Jesum :
Prceptor, bonum est nos hic esse : et
faciamus tria tabernacula, unum tibi, et unum
Moysi, et unum Eli : nesciens quid diceret.
34 Hc autem illo loquente, facta est nubes,
et obumbravit eos : et timuerunt, intrantibus
illis in nubem. 35 Et vox facta est de nube,
dicens : Hic est Filius meus dilectus, ipsum
audite. 36 Et dum fieret vox, inventus est
Jesus solus. Et ipsi tacuerunt, et nemini
dixerunt in illis diebus quidquam ex his qu
viderant.

UZDROWIENIE CHOPCA
OPTANEGO.
37 I stao si nazajutrz, gdy oni -schodzili z
gry, zabiega im rzesza wielka. 38 I oto
czowiek z rzeszy zawoa, mwic :
Nauczycielu ! Prosz ci, wejrzyj na syna
mego, bo jedynego mam. 39 A oto duch go
porywa, i nagle krzyczy, i rzuca nim, i targa
z pian, i z trudnoci odchodzi, mczc go.
40 I prosiem uczniw twoich, aby go
wyrzucili, a nie mogli. 41 Jezus za
odpowiadajc, rzek: O plemi niewierne i
przewrotne! Dokde u was bd i cierpie
was bd? Przyprowad tu syna twego. 42 A
gdy nadchodzi, rzuci go czart o ziemi, i
tarza ; lecz Jezus zgromi ducha nieczystego,
i uzdrowi chopca, i odda go ojcu jego.

37 Factum est autem in sequenti die,

descendentibus illis de monte, occurrit illis
turba multa. 38 Et ecce vir de turba
exclamavit, dicens : Magister, obsecro te,
respice in filium meum quia unicus est mihi :
39 et ecce spiritus apprehendit eum, et subito
clamat, et elidit, et dissipat eum cum spuma,
et vix discedit dilanians eum : 40 et rogavi
discipulos tuos ut ejicerent illum, et non
potuerunt. 41 Respondens autem Jesus, dixit
: O generatio infidelis, et perversa, usquequo
ero apud vos, et patiar vos ? adduc huc filium
tuum. 42 Et cum accederet, elisit illum
dmonium, et dissipavit.

28

DRUGA ZAPOWIED MKI.

43 I Zdumieli si wszyscy nad wielkoci
Boga. A gdy si wszyscy dziwili
wszystkiemu, co czyni, rzek do uczniw
swoich : 44 Wecie wy sobie do waszych
serc te sowa; albowiem stanie si, e Syn
Czowieczy bdzie wydany w rce ludzkie.
45 Lecz oni nie rozumieli tego sowa, i
zakryte byo przed nimi, e go nie pojli ; a
bali si spyta go o to sowo.

43 Et increpavit Jesus spiritum immundum,

et sanavit puerum, et reddidit illum patri ejus.
44 Stupebant autem omnes in magnitudine
Dei : omnibusque mirantibus in omnibus qu
faciebat, dixit ad discipulos suos : Ponite vos
in cordibus vestris sermones istos : Filius
enim hominis futurum est ut tradatur in
manus hominum. 45 At illi ignorabant
verbum istud, et erat velatum ante eos ut non
sentirent illud : et timebant eum interrogare
de hoc verbo.

ZALECENIE POKORY I
WYROZUMIAOCI.
46 A przysza im myl, ktry te z nich jest
wikszy. 47 Jezus za widzc myli ich
serca, wzi dziecko, i postawi je przy sobie,
48 i rzek im: Ktokolwiek przyjby to
dziecko w imi moje, mnie przyjmuje; a kto
mnie przyjmuje, przyjmuje tego, ktry mi
posa ; albowiem kto mniejszy jest midzy
wami wszystkimi, ten jest wikszy. 49 A
odpowiadajc
Jan,
rzek:
Mistrzu,
widzielimy czowieka w imi twoje czarty
wyrzucajcego, i zabronilimy mu, bo nie
chodzi z nami. 50 I rzek do niego Jezus :
Nie zabraniajcie; bo kto nie jest przeciwko
wam, za wami jest.

46 Intravit autem cogitatio in eos quis eorum

major esset. 47 At Jesus videns cogitationes
cordis illorum, apprehendit puerum, et statuit
illum secus se, 48 et ait illis : Quicumque
susceperit puerum istum in nomine meo, me
recipit : et quicumque me receperit, recipit
eum qui me misit. Nam qui minor est inter
vos omnes, hic major est. 49 Respondens
autem Joannes dixit : Prceptor, vidimus
quemdam in nomine tuo ejicientem
dmonia, et prohibuimus eum : quia non
sequitur nobiscum. 50 Et ait ad illum Jesus :
Nolite prohibere : qui enim non est adversum
vos, pro vobis est.

III Podre do Jeruzalem (9,51-19,28)

A. PIERWSZA PODR (9,51-10,42)
NIEGOCINNI SAMARYTANIE.
51 Stao si za gdy si dopeniy dni
wzicia jego, a on postanowi niezomnie,
aby i do Jeruzalem. 52 I wysa posw
przed obliczem swoim, a idc, weszli do
miasteczka samarytaskiego, aby mu
przygotowa gospod. 53 Ale go nie przyjli,
poniewa szed w stron Jeruzalem. 54
Widzc za uczniowie jego Jakub i Jan,
rzekli : Panie, chcesz, powiemy, eby ogie
zstpi z nieba, i spali ich ? 55 A obrciwszy
si, zgani ich, mwic : Nie wiecie, czyjego
ducha jestecie.

51 Factum est autem dum complerentur dies

assumptionis ejus, et ipse faciem suam
firmavit ut iret in Jerusalem. 52 Et misit
nuntios ante conspectum suum : et euntes
intraverunt in civitatem Samaritanorum ut
parerent illi. 53 Et non receperunt eum, quia
facies ejus erat euntis in Jerusalem. 54 Cum
vidissent autem discipuli ejus Jacobus et
Joannes, dixerunt : Domine, vis dicimus ut
ignis descendat de clo, et consumat illos ?
55 Et conversus increpavit illos, dicens :
Nescitis cujus spiritus estis.
29

56 Syn Czowieczy nie przyszed gubi dusz, 56 Filius hominis non venit animas perdere,
ale je zbawia. I odeszli do innego sed salvare. Et abierunt in aliud castellum.
miasteczka.
NIEDOSKONALI UCZNIOWIE.
57 I zdarzyo si, gdy oni szli drog, odezwa
si kto do niego : Pjd za tob,
dokdkolwiek pjdziesz. 58 Rzek mu Jezus :
Lisy maj jamy, a ptaki niebieskie gniazda,
lecz Syn Czowieczy nie ma, gdzieby gow
skoni. 59 I rzek do innego : Pjd za mn.
On za odpar: Panie, pozwl mi najpierw
pj i pogrzeba ojca mego. 60 A Jezus mu
rzek : Niechaj umarli grzebi swych
umarych ; a ty id, i opowiadaj krlestwo
Boe. 61 I rzek inny : Pjd za tob, Panie,
ale pozwl mi wpierw rozporzdzi
rzeczami, ktre s w domu. 62 Rzek do
niego Jezus: aden, ktry rk sw przyoy
do puga, a oglda si wstecz, nie jest zdatny
do krlestwa Boego.

57 Factum est autem : ambulantibus illis in

via, dixit quidam ad illum : Sequar te
quocumque ieris. 58 Dixit illi Jesus : Vulpes
foveas habent, et volucres cli nidos : Filius
autem hominis non habet ubi caput reclinet.
59 Ait autem ad alterum : Sequere me : ille
autem dixit : Domine, permitte mihi primum
ire, et sepelire patrem meum. 60 Dixitque ei
Jesus : Sine ut mortui sepeliant mortuos suos
: tu autem vade, et annuntia regnum Dei. 61
Et ait alter : Sequar te Domine, sed permitte
mihi primum renuntiare his qu domi sunt.
62 Ait ad illum Jesus : Nemo mittens manum
suam ad aratrum, et respiciens retro, aptus est
regno Dei.

10

10

ROZESANIE 72 UCZNIW.
1 Potem za naznaczy Pan innych
siedemdziesiciu dwch, i rozesa ich po
dwch przed sob do wszystkich miast i
miejsc, dokd sam mia przyby. 2 I mwi
im : niwo wprawdzie wielkie, ale
robotnikw mao; procie tedy Pana niwa,
aby wysa robotnikw na niwo swoje. 3
Idcie, oto ja was posyam jako baranki
midzy wilki. 4 Nie nocie trzosa, ani torby
podrnej, ani butw, a nikogo po drodze nie
pozdrawiajcie. 5 Do ktregokolwiek domu
wejdziecie, naprzd mwcie : Pokj temu
domowi. 6 A jeliby tam by syn pokoju,
spocznie na nim pokj wasz ; a jeli nie,
wrci si do was. 7 W tym te samym domu
mieszkajcie, jedzc i pijc to, co u nich jest,
bo godzien jest robotnik zapaty swojej. Nie
przechodcie z domu do domu. 8 A do
jakiegokolwiek miasta wejdziecie, a przyjm
was, jedzcie, co przed was poo. 9 I
uzdrawiajcie niemocnych, ktrzy w nim s, a
powiadajcie im : Przybliyo si do was
krlestwo Boe. 10 Jeli za w jakim

1 Post hc autem designavit Dominus et

alios septuaginta duos : et misit illos binos
ante faciem suam in omnem civitatem et
locum, quo erat ipse venturus. 2 Et dicebat
illis : Messis quidem multa, operarii autem
pauci. Rogate ergo dominum messis ut mittat
operarios in messem suam. 3 Ite : ecce ego
mitto vos sicut agnos inter lupos. 4 Nolite
portare sacculum, neque peram, neque
calceamenta, et neminem per viam
salutaveritis. 5 In quamcumque domum
intraveritis, primum dicite : Pax huic domui :
6 et si ibi fuerit filius pacis, requiescet super
illum pax vestra : sin autem, ad vos
revertetur. 7 In eadem autem domo manete,
edentes et bibentes qu apud illos sunt :
dignus est enim operarius mercede sua.
Nolite transire de domo in domum. 8 Et in
quamcumque civitatem intraveritis, et
susceperint vos, manducate qu apponuntur
vobis : 9 et curate infirmos, qui in illa sunt, et
dicite illis : Appropinquavit in vos regnum
Dei. 10 In quamcumque autem civitatem
30

miecie, do ktrego wejdziecie, nie przyjm

was, wyszedszy na ulice jego, mwcie: 11 I
proch, ktry przylgn do nas z miasta
waszego, strzsamy na was ; wszake to
wiedzcie, e przybliyo si krlestwo Boe.
l2 Powiadam wam, e Sodomie lej bdzie w
w dzie, ni temu miastu:

intraveritis, et non susceperint vos, exeuntes

in plateas ejus, dicite : 11 Etiam pulverem,
qui adhsit nobis de civitate vestra,
extergimus in vos : tamen hoc scitote, quia
appropinquavit regnum Dei. 12 Dico vobis,
quia Sodomis in die illa remissius erit, quam
illi civitati.

NIEPOKUTUJCE MIASTA.
13 Biada tobie, Korozain ! Biada tobie,
Betsaido ! Albowiem, gdyby w Tyrze i
Sydonie dokonay si byy cuda, ktre si w
was speniy, dawno by siedzc we
wosienicy i w popiele pokutowali. l4
Wszake Tyrowi i Sydonowi lej bdzie na
sdzie, nili wam. 15 I ty Kafarnaum, a do
nieba wyniesione, a do pieka bdziesz
pogrone. l6 Kto was sucha, mnie sucha ;
a kto wami gardzi, mn gardzi ; a kto mn
gardzi, gardzi tym, ktry mi posa.

13 V tibi Corozain ! v tibi Bethsaida !

quia si in Tyro et Sidone fact fuissent
virtutes qu fact sunt in vobis, olim in
cilicio et cinere sedentes pniterent. 14
Verumtamen Tyro et Sidoni remissius erit in
judicio, quam vobis. 15 Et tu Capharnaum,
usque ad clum exaltata, usque ad infernum
demergeris. 16 Qui vos audit, me audit : et
qui vos spernit, me spernit. Qui autem me
spernit, spernit eum qui misit me.

POWRT UCZNIW.
17 A powrcio siedemdziesiciu dwch z
weselem, mwic : Panie, i czarci si nam
poddaj w imi twoje. 18 I rzek im:
Widziaem szatana, jako byskawic z nieba
spadajcego 19 Oto daem wam moc
deptania po wach i skorpionach i po
wszelakiej mocy nieprzyjaciela, a nic wam
nie zaszkodzi. 20 Wszelako z tego si nie
weselcie, e si wam duchy poddaj ; ale si
weselcie, e imiona wasze zapisane s w
niebiosach.

17 Reversi sunt autem septuaginta duo cum

gaudio, dicentes : Domine, etiam dmonia
subjiciuntur nobis in nomine tuo. 18 Et ait
illis : Videbam Satanam sicut fulgor de clo
cadentem. 19 Ecce dedi vobis potestatem
calcandi supra serpentes, et scorpiones, et
super omnem virtutem inimici : et nihil vobis
nocebit. 20 Verumtamen in hoc nolite
gaudere quia spiritus vobis subjiciuntur :
gaudete autem, quod nomina vestra scripta
sunt in clis.

DZIKCZYNNA MODLITWA JEZUSA.

21 W owej godzinie rozradowa si Duchem
witym, i rzek : Wyznaj Tobie, Ojcze,
Panie nieba i ziemi, e to zakry przed
mdrymi i uczonymi, a objawie to
maluczkim. Tak, Ojcze, gdy tak si
spodobao tobie. 22 Wszystko jest mi oddane
przez Ojca mego ; a nikt nie wie, kim jest
Syn, tylko Ojciec; i kim jest Ojciec, tylko
Syn i komu Syn chciaby objawi. 23 A
zwrciwszy si do uczniw swoich, rzek:
Bogosawione oczy, ktre widz, co wy
widzicie.

21 In ipsa hora exsultavit Spiritu Sancto, et

dixit : Confiteor tibi Pater, Domine cli et
terr, quod abscondisti hc a sapientibus et
prudentibus, et revelasti ea parvulis. Etiam
Pater : quoniam sic placuit ante te. 22 Omnia
mihi tradita sunt a Patre meo. Et nemo scit
quis sit Filius, nisi Pater : et quis sit Pater,
nisi Filius, et cui voluerit Filius revelare. 23
Et conversus ad discipulos suos, dixit : Beati
oculi qui vident qu vos videtis.

31

24 Mwi wam bowiem, e wielu prorokw i

krlw pragno widzie, co wy widzicie, a
nie widzieli, i sysze, co syszycie, a nie
syszeli.

24 Dico enim vobis quod multi prophet et

reges voluerunt videre qu vos videtis, et
non viderunt : et audire qu auditis, et non
audierunt.

MIOSIERNY SAMARYTANIN.
25 A oto pewien biegy w Zakonie powsta,
kuszc go, i mwic : Nauczycielu, co
czynic, dostpi ycia wiecznego? 26 A on
rzek do niego : W Zakonie co napisane, jak
czytasz? 27 On odpowiadajc, rzek:
"Bdziesz miowa Pana Boga twego, z
caego serca twego i z caej duszy twojej, i ze
wszystkich si twoich i ze wszystkiej myli
twojej, a bliniego twego jako samego
siebie." 28 I rzek mu : Dobrze
odpowiedzia ; to czy, a bdziesz y. 29 On
za chcc samego siebie usprawiedliwi,
rzek do Jezusa : A kto jest moim blinim ?
30 Jezus za podejmujc, rzek: Pewien
czowiek szed z Jeruzalem do Jerycha i
wpad midzy zbjcw, ktrzy go te zupili,
i rany zadawszy, odeszli, na p umarego
zostawiajc. 31 I zdarzyo si, e pewien
kapan zstpowa t sam drog, a ujrzawszy
go, min. 32 Take i lewita, przyszedszy na
to miejsce i ujrzawszy go, min. 33 Lecz
pewien Samarytanin jadc, przechodzi obok
niego, i ujrzawszy go, wzruszy si
miosierdziem. 34 A przybliywszy si,
zawiza rany jego, nalawszy oliwy i wina, a
woywszy go na bydl swoje, zaprowadzi
do gospody, i pielgnowa go. 35 A nazajutrz
wyj dwa denary, i da gospodarzowi, i rzek
: Miej staranie o nim, a cokolwiek wicej
wydasz, ja, gdy si wrc, oddam tobie. 36
Ktry z tych trzech zdaje ci si by blinim
tego, co wpad midzy zbjcw ? 37 On za
rzek : Ten, ktry uczyni miosierdzie nad
nim. I rzek mu Jezus : Id, i ty czy
podobnie.

25 Et ecce quidam legisperitus surrexit

tentans illum, et dicens : Magister, quid
faciendo vitam ternam possidebo ? 26 At
ille dixit ad eum : In lege quid scriptum est ?
quomodo legis ? 27 Ille respondens dixit :
Diliges Dominum Deum tuum ex toto corde
tuo, et ex tota anima tua, et ex omnibus
virtutibus tuis, et ex omni mente tua : et
proximum tuum sicut teipsum. 28 Dixitque
illi : Recte respondisti : hoc fac, et vives. 29
Ille autem volens justificare seipsum, dixit ad
Jesum : Et quis est meus proximus ? 30
Suscipiens autem Jesus, dixit : Homo quidam
descendebat ab Jerusalem in Jericho, et
incidit in latrones, qui etiam despoliaverunt
eum : et plagis impositis abierunt semivivo
relicto. 31 Accidit autem ut sacerdos quidam
descenderet eadem via : et viso illo
prterivit. 32 Similiter et Levita, cum esset
secus locum, et videret eum, pertransiit. 33
Samaritanus autem quidam iter faciens, venit
secus eum : et videns eum, misericordia
motus est. 34 Et appropians alligavit vulnera
ejus, infundens oleum et vinum : et imponens
illum in jumentum suum, duxit in stabulum,
et curam ejus egit. 35 Et altera die protulit
duos denarios, et dedit stabulario, et ait :
Curam illius habe : et quodcumque
supererogaveris, ego cum rediero reddam
tibi. 36 Quis horum trium videtur tibi
proximus fuisse illi, qui incidit in latrones ?
37 At ille dixit : Qui fecit misericordiam in
illum. Et ait illi Jesus : Vade, et tu fac
similiter.

MARTA I MARIA.
38 I stao si, gdy szli, a on wstpi do
pewnego miasteczka; i pewna niewiasta,
imieniem Marta, przyja go do domu swego.
39 A miaa ona siostr, imieniem Maria,
ktra te siedzc u ng Paskich, suchaa

38 Factum est autem, dum irent, et ipse

intravit in quoddam castellum : et mulier
qudam, Martha nomine, excepit illum in
domum suam, 39 et huic erat soror nomine
Maria, qu etiam sedens secus pedes
32

sowa jego. 40 Marta za zabiegaa okoo

rozmaitej posugi. A stanwszy rzeka :
Panie, czy nie dbasz o to, e siostra moja
zostawia mi, ebym sama usugiwaa ?
Powiedze jej tedy, by mi pomoga. 41 I
odpowiadajc, rzek jej Pan: Marto, Marto,
troszczysz si i frasujesz okoo bardzo wiela.
Ale jednego potrzeba 42 Maria najlepsz
czstk obraa, ktra od niej odjta nie
bdzie.

Domini, audiebat verbum illius. 40 Martha

autem satagebat circa frequens ministerium :
qu stetit, et ait : Domine, non est tibi cur
quod soror mea reliquit me solam ministrare
? dic ergo illi ut me adjuvet. 41 Et
respondens dixit illi Dominus : Martha,
Martha, sollicita es, et turbaris erga plurima,
42 porro unum est necessarium. Maria
optimam partem elegit, qu non auferetur ab
ea.

11

11

B. W JERUZALEM I W DRODZE
POWROTNEJ (11,1-13,21)
MODLITWA PASKA.
1 I Stao si, gdy by w pewnym miejscu na
modlitwie, skoro przesta, rzek do jeden z
uczniw jego : Panie, naucz nas modli si,
jak i Jan nauczy uczniw swoich. 2 I rzek
im : Gdy si modlicie, mwcie : Ojcze, wi
si imi twoje. Przyjd krlestwo twoje. 3
Chleba naszego powszedniego daj nam
dzisiaj. 4 A odpu nam grzechy nasze, bo i
my odpuszczamy kademu naszemu
winowajcy. I nie wwd nas w pokuszenie.

1 Et factum est : cum esset in quodam loco

orans, ut cessavit, dixit unus ex discipulis
ejus ad eum : Domine, doce nos orare, sicut
docuit et Joannes discipulos suos. 2 Et ait
illis : Cum oratis, dicite : Pater, sanctificetur
nomen tuum. Adveniat regnum tuum. 3
Panem nostrum quotidianum da nobis hodie.
4 Et dimitte nobis peccata nostra, siquidem et
ipsi dimittimus omni debenti nobis. Et ne nos
inducas in tentationem.

WYTRWAO W MODLITWIE.
5 I rzek do nich : Kto z was bdzie mia
przyjaciela, i pjdzie do niego o pnocy, i
powie mu : "Przyjacielu, poycz mi trzy
chleby; 6 bo przyjaciel mj przyszed do
mnie z drogi, a nie mam co przed nim
pooy." 7 A on z wewntrz odpowiadajc,
rzekby : "Nie naprzykrzaj mi si, ju drzwi
zamknite, a dzieci moje s ze mn w ku;
nie mog wsta i da ci." 8 I jeli on bdzie
dalej koata, powiadam wam : chocia nie da
mu, i nie wstanie, dlatego e jest
przyjacielem jego, to dla natrctwa jego
wstanie, i da mu tyle, ile mu potrzeba. 9 I ja
wam powiadam : Procie, a bdzie wam dane
; szukajcie, a znajdziecie ; pukajcie, a bdzie
wam otworzone. 10 Albowiem kady, kto
prosi, otrzymuje; a kto szuka, znajduje ; a
pukajcemu bdzie otworzone. 11 Kto za z
was jeli prosi ojca o chleb, czy da mu

5 Et ait ad illos : Quis vestrum habebit

amicum, et ibit ad illum media nocte, et dicet
illi : Amice, commoda mihi tres panes, 6
quoniam amicus meus venit de via ad me, et
non habeo quod ponam ante illum, 7 et ille
de intus respondens dicat : Noli mihi
molestus esse, jam ostium clausum est, et
pueri mei mecum sunt in cubili : non possum
surgere, et dare tibi. 8 Et si ille perseveraverit
pulsans : dico vobis, etsi non dabit illi
surgens eo quod amicus ejus sit, propter
improbitatem tamen ejus surget, et dabit illi
quotquot habet necessarios. 9 Et ego dico
vobis : Petite, et dabitur vobis ; qurite, et
invenietis ; pulsate, et aperietur vobis. 10
Omnis enim qui petit, accipit : et qui qurit,
invenit : et pulsanti aperietur. 11 Quis autem
ex vobis patrem petit panem, numquid
lapidem dabit illi ? aut piscem, numquid pro
33

kamie ; albo o ryb, czy zamiast ryby poda

mu wa? 12 Albo jeliby prosi o jajo, czy
poda mu skorpiona? l3 Jeli wic wy, cho
jestecie zymi, umiecie dawa dobre datki
dzieciom waszym, o ile wicej Ojciec wasz
z nieba da ducha dobrego tym, ktrzy go
prosz ?

pisce serpentem dabit illi ? 12 aut si petierit

ovum, numquid porriget illi scorpionem ? 13
Si ergo vos, cum sitis mali, nostis bona data
dare filiis vestris : quanto magis Pater vester
de clo dabit spiritum bonum petentibus se ?

BLUNIERSTWO FARYZEUSZW.
14 I wyrzuca czarta, a on by niemy ; a gdy
wyrzuci czarta, przemwi niemy i zdziwiy
si rzesze. 15 A niektrzy z nich mwili:
Przez Belzebuba, ksicia czartowskiego,
wyrzuca czarty. 16 Inni za kuszc, domagali
si znaku od niego z nieba. 17 On za gdy
pozna myli ich, rzek im : Wszelkie
krlestwo przeciw sobie rozdzielone, bdzie
spustoszone, i dom na dom upadnie. 18 A
jeli i szatan rozdzielony jest przeciw sobie,
jake si ostoi krlestwo jego? Mwicie
bowiem, e ja przez Belzebuba wyrzucam
czarty. 19 A jeli ja przez Belzebuba
wyrzucam czarty, synowie wasi przez kogo
wyrzucaj? Dlatego oni sdziami waszymi
bd. 20 Lecz jeli palcem Boym wyrzucam
czarty, zaiste przyszo do was krlestwo
Boe. 21 Gdy mocarz zbrojny strzee dworu
swego, w pokoju jest to, co posiada. 22 A
jeli mocniejszy od niego nadszedszy,
zwyciy go, zabierze wszystk bro jego, w
ktrej ufa, i upy jego rozda. 23 Kto nie jest
ze mn, przeciw mnie jest, a kto nie
gromadzi ze mn, rozprasza. 24 Gdy duch
nieczysty wyjdzie z czowieka, chodzi po
miejscach
bezwodnych,
szukajc
odpoczynku ; a nie znalazszy, mwi : Wrc
si do domu mego, skd wyszedem. 25 I
przyszedszy, znajduje go umiecionym i
ozdobionym. 26 Wtedy idzie, i bierze ze
sob siedmiu innych duchw gorszych
anieli sam, a wszedszy mieszkaj tam. I
staj si ostatnie rzeczy tego czowieka
gorsze, ni pierwsze.

14 Et erat ejiciens dmonium, et illud erat

mutum. Et cum ejecisset dmonium, locutus
est mutus, et admirat sunt turb. 15
Quidam autem ex eis dixerunt : In Beelzebub
principe dmoniorum ejicit dmonia. 16 Et
alii tentantes, signum de clo qurebant ab
eo. 17 Ipse autem ut vidit cogitationes
eorum, dixit eis : Omne regnum in seipsum
divisum desolabitur, et domus supra domum
cadet. 18 Si autem et Satanas in seipsum
divisus est, quomodo stabit regnum ejus ?
quia dicitis in Beelzebub me ejicere
dmonia. 19 Si autem ego in Beelzebub
ejicio dmonia : filii vestri in quo ejiciunt ?
ideo ipsi judices vestri erunt. 20 Porro si in
digito Dei ejicio dmonia : profecto pervenit
in vos regnum Dei. 21 Cum fortis armatus
custodit atrium suum, in pace sunt ea qu
possidet. 22 Si autem fortior eo superveniens
vicerit eum, universa arma ejus auferet, in
quibus confidebat, et spolia ejus distribuet.
23 Qui non est mecum, contra me est : et qui
non colligit mecum, dispergit. 24 Cum
immundus spiritus exierit de homine,
ambulat per loca inaquosa, qurens requiem
: et non inveniens dicit : Revertar in domum
meam unde exivi. 25 Et cum venerit, invenit
eam scopis mundatam, et ornatam. 26 Tunc
vadit, et assumit septem alios spiritus secum,
nequiores se, et ingressi habitant ibi. Et fiunt
novissima hominis illius pejora prioribus.

34

MACIERZYSTWO MARYI
BOGOSAWIONE.
27 I stao si, gdy to mwi, podnisszy gos
pewna niewiasta z rzeszy, rzeka mu :
Bogosawione ono, ktre ci nosio, i piersi
ktre ssa. 28 A on rzek : I owszem,
bogosawieni, ktrzy suchaj sowa
Boego, i strzeg go.

27 Factum est autem, cum hc diceret :

extollens vocem qudam mulier de turba
dixit illi : Beatus venter qui te portavit, et
ubera qu suxisti. 28 At ille dixit :
Quinimmo beati, qui audiunt verbum Dei et
custodiunt illud.

JONASZ FIGUR MESJASZA.

29 Gdy za rzesze si zbieray, pocz mwi
: Plemi to jest plemieniem zoliwym: da
znaku, a znak nie bdzie mu dany, tylko znak
Jonasza proroka. 30 Jak bowiem Jonasz by
znakiem dla niniwitw, tak bdzie i Syn
Czowieczy dla plemienia tego. 31 Krlowa
Poudnia powstanie na sdzie z mami
plemienia tego, i potpi ich ; bo przyjechaa
od kracw ziemi sucha mdroci
Salomona; a oto tu wicej, ni Salomon. 32
Mowie niniwici powstan na sdzie z
plemieniem tym, i potpi je, bo pokut
czynili na kazanie Jonasza ; a oto tu wicej,
ni Jonasz.

29 Turbis autem concurrentibus cpit dicere

: Generatio hc, generatio nequam est :
signum qurit, et signum non dabitur ei, nisi
signum Jon prophet. 30 Nam sicut fuit
Jonas signum Ninivitis, ita erit et Filius
hominis generationi isti. 31 Regina austri
surget in judicio cum viris generationis
hujus, et condemnabit illos : quia venit a
finibus terr audire sapientiam Salomonis :
et ecce plus quam Salomon hic. 32 Viri
Ninivit surgent in judicio cum generatione
hac, et condemnabunt illam : quia
pnitentiam egerunt ad prdicationem Jon,
et ecce plus quam Jonas hic.

PORWNANIE ZE WIEC.
33 Nikt wiecy nie zapala, i nie stawia w
ukryciu, ani pod korcem, ale na wieczniku,
aby ci, ktrzy wchodz, widzieli wiato. 34
wiec ciaa twego jest oko twoje. Jeli oko
twoje bdzie szczere, cae ciao twoje bdzie
wietlane ; lecz jeli bdzie ze, i ciao twoje
te ciemne bdzie. 35 Bacz tedy, eby
wiato, ktre w tobie jest, nie byo
ciemnoci. 36 Jeliby wic cae twoje ciao
byo wietlane, nie majc adnej czstki
ciemnoci, cae bdzie jasne, i jako wiato
byskawicy owieci ci.

33 Nemo lucernam accendit, et in abscondito

ponit, neque sub modio : sed supra
candelabrum, ut qui ingrediuntur, lumen
videant. 34 Lucerna corporis tui est oculus
tuus. Si oculus tuus fuerit simplex, totum
corpus tuum lucidum erit : si autem nequam
fuerit, etiam corpus tuum tenebrosum erit. 35
Vide ergo ne lumen quod in te est, tenebr
sint. 36 Si ergo corpus tuum totum lucidum
fuerit, non habens aliquam partem
tenebrarum, erit lucidum totum, et sicut
lucerna fulgoris illuminabit te. 37 Et cum
loqueretur, rogavit illum quidam pharisus
ut pranderet apud se. Et ingressus recubuit.

35

NAPITNOWANIE OBUDY
FARYZEJSKIEJ.
37 A gdy mwi, zaprosi go pewien
faryzeusz, aby obiadowa u niego. I
wszedszy, zasiad do stou. 38 Lecz
faryzeusz zastanawiajc si, pocz sam
sobie w myli mwi, czemu si nie obmy
przed obiadem. 39 I rzek Pan do niego:
Teraz wy faryzeusze oczyszczacie, co jest z
wierzchu kubka i misy, wntrze za wasze
pene jest zdzierstwa i nieprawoci. 40
Nierozumni ! Czy ten, ktry uczyni to, co
jest z wierzchu, nie uczyni te tego, co jest
iwewntrz ? 41 Wszake co zbywa, dajcie
jamun, a oto wszystkie rzeczy bd wam
czyste. 42 Ale biada wam faryzeuszom, e
dajecie dziesicin z mity i z ruty i z
wszelkiej jarzyny, a zaniedbujecie sd i
mio Bo; lecz te rzeczy trzeba byo
czyni, a tamtych nie zaniedbywa 43 Biada
wam faryzeuszom, e lubicie pierwsze
krzesa w synagogach i pozdrowienia na
rynku. 44 Biada wam, gdy jestecie jako
groby, ktrych nie wida, i o ktrych ludzie,
przechodzcy po nich, nie wiedz.

38 Pharisus autem cpit intra se reputans

dicere, quare non baptizatus esset ante
prandium. 39 Et ait Dominus ad illum : Nunc
vos pharisi, quod deforis est calicis et
catini, mundatis : quod autem intus est
vestrum, plenum est rapina et iniquitate. 40
Stulti ! nonne qui fecit quod deforis est,
etiam id quod deintus est fecit ? 41
Verumtamen
quod
superest,
date
eleemosynam : et ecce omnia munda sunt
vobis. 42 Sed v vobis, pharisis, quia
decimatis mentham, et rutam, et omne olus,
et prteritis judicium et caritatem Dei : hc
autem oportuit facere, et illa non omittere. 43
V vobis, pharisis, quia diligitis primas
cathedras in synagogis, et salutationes in
foro. 44 V vobis, quia estis ut monumenta,
qu non apparent, et homines ambulantes
supra, nesciunt.

BIADA UCZONYM W PIMIE.

45 A odpowiadajc jeden z biegych w
Zakonie, rzek mu : Nauczycielu, to mwic
i nam zelywo czynisz. 46 Lecz on rzek :I
wam, biegym w Zakonie, biada ! Gdy
obciacie ludzi brzemionami, ktrych
unie nie mog, a sami jednym palcem
swoim nie dotykacie brzemion. 47 Biada
wam, ktrzy budujecie groby prorokw, a
ojcowie wasi pozabijali ich. 48 Zaiste dajecie
wiadectwo, e zgadzacie si z uczynkami
ojcw waszych; bo oni ich zabili, a
wybudujecie im groby. 49 Dlatego i mdro
Boa powiedziaa : Bd posya do nich
prorokw i apostow, a oni niektrych z
nich zabij i przeladowa bd, 50 aby
dano krwi wszystkich prorokw, ktr
wyla ten nard od zaoenia wiata, 51 od
krwi Abla a do krwi Zachariasza, ktry
zgin midzy otarzem a przybytkiem.
Zaiste powiadam wam, zadaj jej od
plemienia tego 52 Biada wam, biegym w

45 Respondens autem quidam ex legisperitis,

ait illi : Magister, hc dicens etiam
contumeliam nobis facis. 46 At ille ait : Et
vobis legisperitis v : quia oneratis homines
oneribus, qu portare non possunt, et ipsi
uno digito vestro non tangitis sarcinas. 47
V vobis, qui dificatis monumenta
prophetarum : patres autem vestri occiderunt
illos. 48 Profecto testificamini quod
consentitis operibus patrum vestrorum :
quoniam ipsi quidem eos occiderunt, vos
autem dificatis eorum sepulchra. 49
Propterea et sapientia Dei dixit : Mittam ad
illos prophetas, et apostolos, et ex illis
occident, et persequentur : 50 ut inquiratur
sanguis omnium prophetarum, qui effusus est
a constitutione mundi a generatione ista, 51 a
sanguine Abel, usque ad sanguinem
Zachari, qui periit inter altare et dem. Ita
dico vobis, requiretur ab hac generatione. 52
V vobis, legisperitis, quia tulistis clavem
36

Zakonie, bo wzilicie klucz zrozumienia ;

samicie nie weszli, a tym, ktrzy chcieli
wej, przeszkodzilicie. 53 Skoro to do nich
mwi, zaczli faryzeusze i biegli w Zakonie
bardzo naciera i zagadywa go o wiele
rzeczy, 54 czyhajc na, i starajc si
podchwyci co z ust. jego, aby go oskary.

scienti : ipsi non introistis, et eos qui

introibant, prohibuistis. 53 Cum autem hc
ad illos diceret, cperunt pharisi et
legisperiti graviter insistere, et os ejus
opprimere de multis, 54 insidiantes ei, et
qurentes aliquid capere de ore ejus, ut
accusarent eum.

12

12

PRZESTROGA PRZED OBUD.

1 Gdy za liczne rzesze stay wokoo, tak e
jedni drugich nadeptywali, pocz mwi do
uczniw swoich. Strzecie si kwasu
faryzejskiego, ktrym jest obuda. 2 A nie
ma nic ukrytego, o czym by si nie
dowiedziano. 3 Albowiem cocie mwili w
ciemnociach, w wietle powiedziane bdzie,
a cocie na ucho mwili w komorach, bdzie
goszone na dachach.

1 Multis autem turbis circumstantibus, ita ut

se invicem conculcarent, cpit dicere ad
discipulos suos : Attendite a fermento
pharisorum, quod est hypocrisis. 2 Nihil
autem opertum est, quod non reveletur :
neque absconditum, quod non sciatur. 3
Quoniam qu in tenebris dixistis, in lumine
dicentur : et quod in aurem locuti estis in
cubiculis, prdicabitur in tectis.

POCIECHA W PRZELADOWANIU.
4 A mwi wam, przyjacioom moim : Nie
dajcie si zastraszy tym, ktrzy zabijaj
ciao, i potem ju nie maj co wicej uczyni.
5 Lecz poka wam, kogo si ba macie ;
bjcie si tego, ktry skoro zabije, ma moc
wtrci do pieka. Zaiste powiadam wam,
tego si bjcie. 6 Czy piciu wrbli nie
sprzedaj za dwa miedziaki, a aden z nich
nie jest w zapomnieniu u Boga? 7 Ale i
wosy na gowie waszej wszystkie s
policzone. A przeto si nie bjcie ; drosi wy
jestecie, ni wiele wrbli. 8 Wam za
mwi: Ktokolwiek wyzna mi przed
ludmi, i Syn Czowieczy wyzna go przed
anioami Boymi. 9 Lecz kto si mnie zaprze
przed ludmi, nie bdzie uznany przed
anioami Boymi. 10 I kademu, ktry mwi
sowo przeciw Synowi Czowieczemu,
bdzie odpuszczone, ale temu, co by bluni
przeciw Duchowi witemu, nie bdzie
odpuszczone. 11 A gdy was prowadzi bd
do synagogi i do urzdw i zwierzchnoci,
nie troszczcie si, jak albo co macie
odpowiada albo mwi. l2 Gdy Duch
wity nauczy was w owej godzinie, co wam
mwi potrzeba.

4 Dico autem vobis amicis meis : Ne

terreamini ab his qui occidunt corpus, et post
hc non habent amplius quid faciant. 5
Ostendam autem vobis quem timeatis :
timete eum qui, postquam occiderit, habet
potestatem mittere in gehennam : ita dico
vobis, hunc timete. 6 Nonne quinque
passeres veneunt dipondio, et unus ex illis
non est in oblivione coram Deo ? 7 sed et
capilli capitis vestri omnes numerati sunt.
Nolite ergo timere : multis passeribus pluris
estis vos. 8 Dico autem vobis : Omnis
quicumque confessus fuerit me coram
hominibus, et Filius hominis confitebitur
illum coram angelis Dei : 9 qui autem
negaverit me coram hominibus, negabitur
coram angelis Dei. 10 Et omnis qui dicit
verbum in Filium hominis, remittetur illi : ei
autem
qui
in
Spiritum
Sanctum
blasphemaverit, non remittetur. 11 Cum
autem inducent vos in synagogas, et ad
magistratus, et potestates, nolite solliciti esse
qualiter, aut quid respondeatis, aut quid
dicatis. 12 Spiritus enim Sanctus docebit vos
in ipsa hora quid oporteat vos dicere.
37

PRZESTROGA PRZED CHCIWOCI.

13 I rzek mu kto z rzeszy : Nauczycielu,
powiedz bratu memu, aby si ze mn
podzieli dziedzictwem. 14 Lecz on mu
odrzek : Czowiecze, kt mnie ustanowi
sdzi albo rozdzielc nad wami ? 15 I rzek
do nich : Uwaajcie, a strzecie si wszelkiej
chciwoci, bo niczyje ycie nie polega na
obfitoci tego, co posiada. 16 I powiedzia im
podobiestwo, mwic: Rola pewnego
bogatego czowieka zrodzia obfite plony. 17
I rozmyla sam w sobie, mwic : C
uczyni bo nie mam gdzie zgromadzi
plonw moich ? 18 I rzek : Oto co uczyni :
zburz spichlerze moje, a wiksze pobuduj,
i tam zgromadz wszystko, co mi si
urodzio, i dobra moje. 19 I powiem duszy
swojej : Duszo, masz wiele dbr
zgotowanych na wiele lat; odpoczywaj, jedz,
pij, uywaj. 20 I rzek mu Bg : Szalony !
Tej nocy dusz twojej zadaj od ciebie; a
co nagotowa, czyje bdzie? 21 Tak bywa z
tym, ktry sobie skarby zbiera, a nie jest
wobec Boga bogaty.

13 Ait autem ei quidam de turba : Magister,

dic fratri meo ut dividat mecum hreditatem.
14 At ille dixit illi : Homo, quis me constituit
judicem, aut divisorem super vos ? 15
Dixitque ad illos : Videte, et cavete ab omni
avaritia : quia non in abundantia cujusquam
vita ejus est ex his qu possidet. 16 Dixit
autem similitudinem ad illos, dicens :
Hominis cujusdam divitis uberes fructus ager
attulit : 17 et cogitabat intra se dicens : Quid
faciam, quia non habeo quo congregem
fructus meos ? 18 Et dixit : Hoc faciam :
destruam horrea mea, et majora faciam : et
illuc congregabo omnia qu nata sunt mihi,
et bona mea, 19 et dicam anim me :
Anima, habes multa bona posita in annos
plurimos : requiesce, comede, bibe, epulare.
20 Dixit autem illi Deus : Stulte, hac nocte
animam tuam repetunt a te : qu autem
parasti, cujus erunt ? 21 Sic est qui sibi
thesaurizat, et non est in Deum dives.

NADMIERNA TROSKA.
22 I rzek do uczniw swoich : Dlatego wam
powiadam: nie troszczcie si o dusz wasz,
co bdziecie jedli, ani o ciao, w co bdziecie
si odziewali. 23 Dusza jest czym wicej,
ni pokarm; a ciao czym wicej, ni
odzienie 24 Przypatrzcie si krukom, i nie
siej, ani n, nie maj one spiarni ani
spichlerza, a Bg je karmi. O ile drosi od
nich wy jestecie? 25 A kt z was mylc,
potrafi jeden okie przyda do wzrostu
swego? 26 Jeli wic ani tego, co
najmniejsze jest, nie moecie, czemu si o
inne rzeczy troszczycie ? 27 Przypatrzcie si
liliom, jak rosn ; nie pracuj ani przd, a
powiadam wam : ani Salomon w caej
chwale swojej nie by tak ubrany, jak jedna z
nich. 28 A jeli traw, ktra dzi jest na polu,
i jutro bywa w piec wrzucona, tak Bg
przyodziewa, o ile bardziej was, maej
wiary ! 29 I wy nie pytajcie si, co bdziecie
je, albo co bdziecie pi ; a w gr si nie
podnocie. 30 Tego wszystkiego bowiem

22 Dixitque ad discipulos suos : Ideo dico

vobis, nolite solliciti esse anim vestr quid
manducetis, neque corpori quid induamini.
23 Anima plus est quam esca, et corpus plus
quam vestimentum. 24 Considerate corvos,
quia non seminant, neque metunt, quibus non
est cellarium, neque horreum, et Deus pascit
illos. Quanto magis vos pluris estis illis ? 25
Quis autem vestrum cogitando potest
adjicere ad staturam suam cubitum unum ?
26 Si ergo neque quod minimum est potestis,
quid de ceteris solliciti estis ? 27 Considerate
lilia quomodo crescunt : non laborant, neque
nent : dico autem vobis, nec Salomon in
omni gloria sua vestiebatur sicut unum ex
istis. 28 Si autem fnum, quod hodie est in
agro, et cras in clibanum mittitur, Deus sic
vestit : quanto magis vos pusill fidei ? 29 Et
vos nolite qurere quid manducetis, aut quid
bibatis : et nolite in sublime tolli : 30 hc
enim omnia gentes mundi qurunt. Pater
autem vester scit quoniam his indigetis.
38

narody tego wiata szukaj; a Ojciec wasz 31 Verumtamen qurite primum regnum
wie, e tego potrzebujecie. 31 Ale szukajcie Dei, et justitiam ejus : et hc omnia
najpierw krlestwa Boego, a to wszystko adjicientur vobis.
przydane wam bdzie.
SKARBY W NIEBIE.
32 Nie bj si, trzdko maa, bo spodobao
si Ojcu waszemu da wam krlestwo. 33
Sprzedajcie, co macie, a dajcie jamun;
sprawcie sobie trzosy, ktre nie niszczej,
skarb niewyczerpany w niebie, gdzie zodziej
si nie przyblia, ani ml nie psuje. 34
Albowiem gdzie jest skarb wasz, tam i serce
wasze bdzie.

32 Nolite timere pusillus grex, quia

complacuit Patri vestro dare vobis regnum.
33 Vendite qu possidetis, et date
eleemosynam. Facite vobis sacculos, qui non
veterascunt, thesaurum non deficientem in
clis : quo fur non appropriat, neque tinea
corrumpit. 34 Ubi enim thesaurus vester est,
ibi et cor vestrum erit.

PRZYPOWIE O WIERNYM SUDZE.

35 Niech bd przepasane biodra wasze, i
pochodnie gorejce w rkach waszych. 36 A
wy podobni ludziom, oczekujcym pana
swego, kiedy z godw weselnych powrci,
aby gdy przyjdzie i zapuka, natychmiast mu
otworzy. 37 Bogosawieni owi sudzy,
ktrych
pan
przyszedszy,
znajdzie
czuwajcych. Zaprawd powiadam wam, e
si przepasze, i kae im usi za stoem, a
przechodzc, bdzie im suy 38 A jeliby
przyszed o drugiej stray, i jeliby o trzeciej
stray przyszed, i tak by znalaz,
bogosawieni s owi sudzy. 39 To za
wiedzcie, e gdyby wiedzia gospodarz, o
ktrej godzinie zodziej przyjdzie, czuwaby
bez wtpienia, i nie dopuciby wama si
do domu swego. 40 I wy bdcie gotowi ; bo
o godzinie, ktrej si nie domylacie, Syn
Czowieczy przyjdzie.

35 Sint lumbi vestri prcincti, et lucern

ardentes in manibus vestris, 36 et vos similes
hominibus exspectantibus dominum suum
quando revertatur a nuptiis : ut, cum venerit
et pulsaverit, confestim aperiant ei. 37 Beati
servi illi quos, cum venerit dominus,
invenerit vigilantes : amen dico vobis, quod
prcinget se, et faciet illos discumbere, et
transiens ministrabit illis. 38 Et si venerit in
secunda vigilia, et si in tertia vigilia venerit,
et ita invenerit, beati sunt servi illi. 39 Hoc
autem
scitote,
quoniam
si
sciret
paterfamilias, qua hora fur veniret, vigilaret
utique, et non sineret perfodi domum suam.
40 Et vos estote parati : quia qua hora non
putatis, Filius hominis veniet.

WYJANIENIE PRZYPOWIECI.
41 I rzek mu Piotr: Panie, czy do nas
mwisz t przypowie, czy i do wszystkich?
42 Pan za rzek : Kt, mniemasz, jest
wiernym a roztropnym szafarzem, kto go Pan
postanowi nad czeladzi swoj, aby im da
na czas miar pszenicy? 43 Bogosawiony
w suga, ktrego pan przyszedszy, znajdzie
tak czynicym. 44 Prawdziwie mwi wam,
nad wszystkim, co ma, postanowi go. 45 Ale
jeliby rzek w suga w sercu swoim :

41 Ait autem ei Petrus : Domine, ad nos dicis

hanc parabolam, an et ad omnes ? 42 Dixit
autem Dominus : Quis, putas, est fidelis
dispensator, et prudens, quem constituit
dominus supra familiam suam, ut det illis in
tempore tritici mensuram ? 43 Beatus ille
servus quem, cum venerit dominus, invenerit
ita facientem. 44 Vere dico vobis, quoniam
supra omnia qu possidet, constituet illum.
45 Quod si dixerit servus ille in corde suo :
39

Ociga si pan mj z przyjciem, i zaczby

bi sugi i suebnice, i je, i pi, i upija si
; 46 przyjdzie pan tego sugi w dzie, w
ktry si nie spodziewa, i o godzinie, ktrej
nie wie, i odczy go, a dzia z niewiernymi
mu wyznaczy 47 w za suga, ktry pozna
wol pana swego, a nie przygotowa, i nie
uczyni wedug woli jego, otrzyma wielk
chost. 48 Ale ten, ktry nie wiedzc,
popeni cogodnego kary, niewielk chost
otrzyma. A od kadego, ktremu wiele dano,
wiele domaga si bd, i od tego, ktremu
wiele zlecono, wicej da bd od niego.

Moram facit dominus meus venire : et

cperit percutere servos, et ancillas, et edere,
et bibere, et inebriari : 46 veniet dominus
servi illius in die qua non sperat, et hora qua
nescit, et dividet eum, partemque ejus cum
infidelibus ponet. 47 Ille autem servus qui
cognovit voluntatem domini sui, et non
prparavit, et non facit secundum
voluntatem ejus, vapulabit multis : 48 qui
autem non cognovit, et fecit digna plagis,
vapulabit paucis. Omni autem cui multum
datum est, multum quretur ab eo : et cui
commendaverunt multum, plus petent ab eo.

OGIE I ROZKA.
49 Przyszedem puci ogie na ziemi, a
czeg chc, tylko eby zapon? 50 Mam
te by chrztem ochrzczony; a jake
ciniony jestem, pki si to nie dokona! 51
Mniemacie, em przyszed pokj przynie
na ziemi? Nie, mwi wam, ale rozczenie.
52 Albowiem odtd bdzie w jednym domu
picioro rozczonych, troje przeciwko
dwojgu, a dwoje przeciwko trojgu. 53
Podziel si ojciec przeciw synowi, a syn
przeciw ojcu swemu, matka przeciw crce, a
crka przeciw matce, wiekra przeciw
synowej swojej, a synowa przeciw wiekrze
swojej.

49 Ignem veni mittere in terram, et quid volo

nisi ut accendatur ? 50 Baptismo autem
habeo baptizari : et quomodo coarctor usque
dum perficiatur ? 51 Putatis quia pacem veni
dare in terram ? non, dico vobis, sed
separationem : 52 erunt enim ex hoc quinque
in domo una divisi, tres in duos, et duo in tres
53 dividentur : pater in filium, et filius in
patrem suum, mater in filiam, et filia in
matrem, socrus in nurum suam, et nurus in
socrum suam.

ZNAKI CZASU.
54 Mwi za i do rzeszy : Gdy widzicie
obok, podnoszcy si od zachodu, zaraz
mwicie : bdzie deszcz ; i tak bywa. 55 A
gdy wiatr wiejcy z poudnia, powiadacie, e
bdzie gorco ; i bywa. 56 Obudnicy !
Wygld nieba i ziemi umiecie rozpozna,
tego za czasu jake nie poznajecie ? 57
Czemu to i sami z siebie nie sdzicie, co jest
sprawiedliwe? 58 Gdy bowiem idziesz z
twym przeciwnikiem do przeoonego,
staraje si w drodze uwolni od niego, by
ci przypadkiem nie pocign przed
sdziego, a sdzia odda ci dozorcy, a
dozorca wrzuci ci do wizienia. 59
Powiadam ci : Nie wyjdziesz stamtd, pki
nie oddasz a do ostatniego szelka.

54 Dicebat autem et ad turbas : Cum videritis

nubem orientem ab occasu, statim dicitis :
Nimbus venit : et ita fit. 55 Et cum austrum
flantem, dicitis : Quia stus erit : et fit. 56
Hypocrit ! faciem cli et terr nostis
probare : hoc autem tempus quomodo non
probatis ? 57 quid autem et a vobis ipsis non
judicatis quod justum est ? 58 Cum autem
vadis cum adversario tuo ad principem, in via
da operam liberari ab illo, ne forte trahat te
ad judicem, et judex tradat te exactori, et
exactor mittat te in carcerem. 59 Dico tibi,
non exies inde, donec etiam novissimum
minutum reddas.

40

13

13

NAPOMNIENIE DO POKUTY.
1 A na ten czas przybyli niektrzy,
oznajmiajc mu o Galilejczykach, ktrych
krew zmiesza Piat z ich ofiarami 2 A
odpowiadajc, rzek im: Mniemacie, e ci
Galilejczycy
nad
wszystkich
innych
Galilejczykw bardziej byli grzeszni, e takie
rzeczy ucierpieli ? 3 Nie, powiadam wam;
lecz jeli pokutowa nie bdziecie, wszyscy
podobnie zginiecie. 4 Jak osiemnastu tych,
na ktrych upada wiea w Siloe, i zabia ich,
czy mniemacie, e i oni byli wicej winni,
ni wszyscy ludzie mieszkajcy w Jeruzalem
? 5 Nie, mwi wam ; ale jeli pokutowa nie
bdziecie, wszyscy podobnie zginiecie.

1 Aderant autem quidam ipso in tempore,

nuntiantes illi de Galilis, quorum
sanguinem Pilatus miscuit cum sacrificiis
eorum. 2 Et respondens dixit illis : Putatis
quod hi Galili pr omnibus Galilis
peccatores fuerint, quia talia passi sunt ? 3
Non, dico vobis : sed nisi pnitentiam
habueritis, omnes similiter peribitis. 4 Sicut
illi decem et octo, supra quos cecidit turris in
Silo, et occidit eos : putatis quia et ipsi
debitores fuerint prter omnes homines
habitantes in Jerusalem ? 5 Non, dico vobis :
sed si pnitentiam non egeritis, omnes
similiter peribitis.

PRZYPOWIE O FIDZE.
6 Powiedzia za i to podobiestwo. Pewien
czowiek mia drzewo figowe posadzone w
winnicy swojej, i przyszed, szukajc na nim
owocu, i nie znalaz. 7 I rzek do
uprawiajcego winnic : Oto trzy lata s, jak
przychodz szuka owocu na tej fidze, a nie
znajduj ; wytnij j wic, po c i ziemi
zajmuje? 8 A on odpowiadajc, rzek mu :
Panie, zostaw j i na ten rok, a j okopi, i
gnojem obo, 9 a moe da owoc; a jeli nie,
to potem j wytniesz.

6 Dicebat autem et hanc similitudinem :

Arborem fici habebat quidam plantatam in
vinea sua, et venit qurens fructum in illa, et
non invenit. 7 Dixit autem ad cultorem vine
: Ecce anni tres sunt ex quo venio qurens
fructum in ficulnea hac, et non invenio :
succide ergo illam : ut quid etiam terram
occupat ? 8 At ille respondens, dicit illi :
Domine dimitte illam et hoc anno, usque
dum fodiam circa illam, et mittam stercora,
9 et siquidem fecerit fructum : sin autem, in
futurum succides eam.

NIEWIASTA UZDROWIONA W SZABAT.

10 I naucza w synagodze ich w szabaty. 11
A oto bya tam niewiasta, ktra od
osiemnastu lat miaa ducha niemocy, a bya
pochylona, i nie moga adn miar w gr
spojrze l2 Skoro j ujrza Jezus, przywoa
j do siebie, i rzek jej : Niewiasto,
uwolniona jeste od niemocy twojej. 13 I
woy na ni rce, a natychmiast
wyprostowaa si, i chwalia Boga. 14
Odpowiadajc za przeoony synagogi,
oburzony, e Jezus w szabat uzdrowi, mwi
do rzeszy : Jest sze dni, w ktre pracowa
naley, w te dni wic przychodcie, i leczcie
si, a nie w dzie sobotni 15 A odpowiadajc

10 Erat autem docens in synagoga eorum

sabbatis. 11 Et ecce mulier, qu habebat
spiritum infirmitatis annis decem et octo : et
erat inclinata, nec omnino poterat sursum
respicere. 12 Quam cum videret Jesus,
vocavit eam ad se, et ait illi : Mulier, dimissa
es ab infirmitate tua. 13 Et imposuit illi
manus, et confestim erecta est, et glorificabat
Deum.
14
Respondens
autem
archisynagogus, indignans quia sabbato
curasset Jesus, dicebat turb : Sex dies sunt
in quibus oportet operari : in his ergo venite,
et curamini, et non in die sabbati. 15
Respondens autem ad illum Dominus, dixit :
41

Pan, rzek mu : Obudnicy ! Czy kady z

was w szabat nie odwizuje od obu wou
swego albo osa, i nie prowadzi; by go
napoi? 16 Tej za crki Abrahama, ktr
zwiza szatan, oto ju osiemnacie lat, nie
trzeba byo z tych wizw uwolni w dzie
sobotni? 17 gdy to mwi, wstydzili si
wszyscy przeciwnicy jego; a cay lud
radowa si ze wszystkiego, co chwalebnie
dziao si przez niego.

Hypocrit, unusquisque vestrum sabbato non

solvit bovem suum, aut asinum a prsepio, et
ducit adaquare ? 16 Hanc autem filiam
Abrah, quam alligavit Satanas, ecce decem
et octo annis, non oportuit solvi a vinculo
isto die sabbati ? 17 Et cum hc diceret,
erubescebant omnes adversarii ejus : et
omnis populus gaudebat in universis, qu
gloriose fiebant ab eo.

RZYPOWIE O ZIARNIE GORCZYCY I

O KWASIE.
18 Mwi tedy : Do czego podobne jest
krlestwo niebieskie, a do czego je
przyrwnam? 19 Podobne jest do ziarna
gorczycznego, ktre wziwszy czowiek,
posadzi w ogrodzie swoim, i uroso, i stao
si drzewem wielkim, a ptaki niebieskie
spoczyway na gaziach jego. 20 I znowu
rzek : Do czego przyrwnam krlestwo
Boe? 21 Podobne jest do kwasu, ktry
wziwszy niewiasta, woya w trzy miary
mki, a si wszystko zakwasio.

18 Dicebat ergo : Cui simile est regnum Dei,

et cui simile stimabo illud ? 19 Simile est
grano sinapis, quod acceptum homo misit in
hortum suum, et crevit, et factum est in
arborem magnam : et volucres cli
requieverunt in ramis ejus. 20 Et iterum dixit
: Cui simile stimabo regnum Dei ? 21
Simile est fermento, quod acceptum mulier
abscondit in farin sata tria, donec
fermentaretur totum.

C. DRUGA PODR DO JERUZALEM

(13,22 -17,10)
O CIASNEJ BRAMIE.
22 I szed przez miasta i miasteczka,
nauczajc i idc ku Jeruzalem. 23 I rzek mu
kto : Panie, czy mao jest tych, co maj by
zbawieni? On za rzek do nich : 24 Usiujcie
wej przez ciasn bram ; bo powiadam
wam, e wielu bdzie chciao wej, a nie
bd mogli. 25 Lecz gdy wejdzie gospodarz,
i zamknie drzwi, zaczniecie sta na dworze i
puka do drzwi, mwic : Panie, otwrz
nam! A odpowiadajc, rzecze wam : Nie
znam was, skd jestecie. 26 Wtedy
poczniecie mwi : Jadalimy wobec ciebie,
i pijali, i na ulicach naszych uczye. 27 I
rzecze wam : Nie znam was, skd jestecie ;
odstpcie ode mnie wszyscy, ktrzy czynicie
nieprawo. 28 Tam bdzie pacz i
zgrzytanie zbw, gdy ujrzycie Abrahama i
Izaaka, i Jakuba i wszystkich prorokw w

22 Et ibat per civitates et castella, docens, et

iter faciens in Jerusalem. 23 Ait autem illi
quidam : Domine, si pauci sunt, qui salvantur
? Ipse autem dixit ad illos : 24 Contendite
intrare per angustam portam : quia multi,
dico vobis, qurent intrare, et non poterunt.
25 Cum autem intraverit paterfamilias, et
clauserit ostium, incipietis foris stare, et
pulsare ostium, dicentes : Domine, aperi
nobis : et respondens dicet vobis : Nescio vos
unde sitis : 26 tunc incipietis dicere :
Manducavimus coram te, et bibimus, et in
plateis nostris docuisti. 27 Et dicet vobis :
Nescio vos unde sitis : discedite a me omnes
operarii iniquitatis. 28 Ibi erit fletus et stridor
dentium : cum videritis Abraham, et Isaac, et
Jacob, et omnes prophetas in regno Dei, vos
autem expelli foras. 29 Et venient ab oriente,
42

krlestwie Boym, a siebie samych precz

wyrzuconych. 29 I przyjd od Wschodu i
Zachodu, od Pnocy i Poudnia, i zasid w
krlestwie Boym. 30 I oto s ostatni, ktrzy
bd pierwszymi, a s pierwsi, ktrzy bd
ostatnimi.

et occidente, et aquilone, et austro, et

accumbent in regno Dei. 30 Et ecce sunt
novissimi qui erunt primi, et sunt primi qui
erunt novissimi.

JEZUS I HEROD.
31 Tego dnia przyszli niektrzy z
faryzeuszw, mwic mu: Wyjd, a uchod
std, bo ci Herod chce zabi. 32 I rzek im:
Idcie, a powiedzcie temu lisowi : Oto
wyrzucam czarty, i sprawuj uzdrowienia
dzi i jutro, a trzeciego dnia koniec mie
bd. 33 Wszake trzeba mi i dzi i jutro i
pojutrze, bo nie moe by, aby prorok zgin
poza Jeruzalem.

31 In ipsa die accesserunt quidam

pharisorum, dicentes illi : Exi, et vade hinc
: quia Herodes vult te occidere. 32 Et ait illis
: Ite, et dicite vulpi illi : Ecce ejicio
dmonia, et sanitates perficio hodie, et cras,
et tertia die consummor. 33 Verumtamen
oportet me hodie et cras et sequenti die
ambulare : quia non capit prophetam perire
extra Jerusalem.

SKARGA NA JEROZOLIM.
34 Jeruzalem, Jeruzalem, ktre zabijasz
prorokw, i kamienujesz tych, trzy do
ciebie bywaj posyani, ilekro chciaem
zebra dzieci twoje, jak ptak swe gniazdo
pod skrzyda, a nie chciao? 35 Oto dom
wasz zostanie wam pusty. A powiadam wam,
e mnie nie ujrzycie, a przyjdzie to, e
powiecie : "Bogosawiony, ktry przychodzi
w imi Paskie."

34 Jerusalem, Jerusalem, qu occidis

prophetas, et lapidas eos qui mittuntur ad te,
quoties volui congregare filios tuos
quemadmodum avis nidum suum sub pennis,
et noluisti ? 35 Ecce relinquetur vobis domus
vestra deserta. Dico autem vobis, quia non
videbitis me donec veniat cum dicetis :
Benedictus qui venit in nomine Domini.

14

14

UZDROWIENIE CHOREGO NA
PUCHLIN.
1 I stao si, gdy Jezus wszed do domu
jednego z przedniejszych faryzeuszw je
chleb w szabat, a oni go podpatrywali. 2 A
oto pewien czowiek opuchy by przed nim.
3 Jezus te odpowiadajc, rzek do biegych
w Zakonie i faryzeuszw, mwic : Czy
godzi si w szabat uzdrawia? 4 Lecz oni
milczeli a on ujwszy, uzdrowi go, i
odprawi. 5 A odpowiadajc, rzek do nich :
Jeli osio albo w ktrego z was wpadnie
do studni, czy nie wycignie go zaraz w
dzie sobotni? 6 I nie mogli mu -na to
odpowiedzie.

1 Et factum est cum intraret Jesus in domum

cujusdam principis pharisorum sabbato
manducare panem, et ipsi observabant eum. 2
Et ecce homo quidam hydropicus erat ante
illum. 3 Et respondens Jesus dixit ad
legisperitos et pharisos, dicens : Si licet
sabbato curare ? 4 At illi tacuerunt. Ipse vero
apprehensum sanavit eum, ac dimisit. 5 Et
respondens ad illos dixit : Cujus vestrum
asinus, aut bos in puteum cadet, et non
continuo extrahet illum die sabbati ? 6 Et non
poterant ad hc respondere illi.

43

OSTATNIE MIEJSCE NA UCZCIE.

7
Powiedzia za
przypowie do
zaproszonych, przypatrujc si, jak pierwsze
siedzenia obierali, mwic do nich : 8 Gdy
bdziesz zaproszony na gody, nie siadaje na
pierwszym miejscu, by czasem godniejszy od
ciebie nie by zaproszony przez niego; 9 a
gdy przyjdzie ten, ktry ciebie i jego
zaprosi, nie rzek ci : ustp temu miejsca ; a
wtedy musiaby ze wstydem zaj miejsce
ostatnie. 10 Ale gdy bdziesz zaproszony,
id, usid na ostatnim miejscu, aby
przyszedszy ten, ktry ci zaprosi,
powiedzia ci: Przyjacielu, posid si wyej
; wtedy bdziesz mia chwa przed
wspbiesiadujcymi. 11 Kady bowiem, co
si wywysza, bdzie poniony; a kto si
unia, bdzie wywyszony. 12 Mwi te i
temu, ktry go zaprosi : Gdy wyprawiasz
obiad albo wieczerz, nie wzywaje
przyjaci twoich, ani braci twoich, ani
krewnych, ani ssiadw bogatych, by ci
przypadkiem i oni wzajem nie zaprosili, i nie
spotkaa ci nagroda l3 Ale gdy wyprawiasz
uczt, wezwij ubogich, uomnych, chromych
i lepych; 14 a bdziesz bogosawiony, e
nie mog ci si odpaci; albowiem bdzie ci
oddane
w
zmartwychwstaniu
sprawiedliwych.

7 Dicebat autem et ad invitatos parabolam,

intendens quomodo primos accubitus
eligerent, dicens ad illos : 8 Cum invitatus
fueris ad nuptias, non discumbas in primo
loco, ne forte honoratior te sit invitatus ab
illo. 9 Et veniens is, qui te et illum vocavit,
dicat tibi : Da huic locum : et tunc incipias
cum rubore novissimum locum tenere. 10
Sed cum vocatus fueris, vade, recumbe in
novissimo loco : ut, cum venerit qui te
invitavit, dicat tibi : Amice, ascende
superius. Tunc erit tibi gloria coram simul
discumbentibus : 11 quia omnis, qui se
exaltat, humiliabitur : et qui se humiliat,
exaltabitur. 12 Dicebat autem et ei, qui
invitaverat : Cum facis prandium, aut
cnam, noli vocare amicos tuos, neque
fratres tuos, neque cognatos, neque vicinos
divites : ne forte te et ipsi reinvitent, et fiat
tibi retributio ; 13 sed cum facis convivium,
voca pauperes, debiles, claudos, et ccos :
14 et beatus eris, quia non habent retribuere
tibi : retribuetur enim tibi in resurrectione
justorum.

PRZYPOWIE O ZAPROSZONYCH NA
GODY.
l5 Gdy to usysza jeden ze wspsiedzcych,
rzek mu: Bogosawiony, ktry bdzie jad
chleb w krlestwie Boym. 16 A on mu
powiedzia : Pewien czowiek zgotowa
wielk wieczerz, i wezwa wielu 17 I posa
sug swego o godzinie wieczerzy, aby
powiedzia zaproszonym, eby przyszli, bo
ju wszystko gotowe 18 I zaczli si wszyscy
razem wymawia. Pierwszy mu rzek :
Kupiem wie, i musz wyj i obejrze j ;
prosz ci, miej mnie za wymwionego. 19
A drugi rzek: Kupiem pi par wow, i id
je sprbowa; prosz ci, miej mnie za
wymwionego. 20 A trzeci rzek : on
pojem, a przeto nie mog przyj. 21 A
wrciwszy si suga, oznajmi to panu

15 Hc cum audisset quidam de simul

discumbentibus, dixit illi : Beatus qui
manducabit panem in regno Dei. 16 At ipse
dixit ei : Homo quidam fecit cnam
magnam, et vocavit multos. 17 Et misit
servum suum hora cn dicere invitatis ut
venirent, quia jam parata sunt omnia. 18 Et
cperunt simul omnes excusare. Primus dixit
ei : Villam emi, et necesse habeo exire, et
videre illam : rogo te, habe me excusatum. 19
Et alter dixit : Juga boum emi quinque, et eo
probare illa : rogo te, habe me excusatum. 20
Et alius dixit : Uxorem duxi, et ideo non
possum venire. 21 Et reversus servus
nuntiavit hc domino suo. Tunc iratus
paterfamilias, dixit servo suo : Exi cito in
44

swemu. Wtedy gospodarz rozgniewany, rzek

sudze swemu : Wyjd prdko na ulice i
uliczki miasta, a ubogich i uomnych i
lepych i chromych wprowad tu. 22 I rzek
suga : Panie, stao si, jak rozkazae, a
jeszcze jest miejsce. 23 I rzek pan sudze :
Wyjd na drogi i opotki, a przymuszaj, by
wchodzili, aby dom mj by napeniony. 24
A powiadam wam, e aden z tych mw,
ktrzy byli wezwani, nie skosztuje wieczerzy
mojej.

plateas et vicos civitatis : et pauperes, ac

debiles, et ccos, et claudos introduc huc. 22
Et ait servus : Domine, factum est ut
imperasti, et adhuc locus est. 23 Et ait
dominus servo : Exi in vias, et spes : et
compelle intrare, ut impleatur domus mea. 24
Dico autem vobis quod nemo virorum
illorum qui vocati sunt, gustabit cnam
meam.

POTRZEBA ZAPARCIA SI.

25 Szy za z nim rzesze wielkie, a
obrciwszy si, rzek do nich: 26 Jeli kto
idzie do mnie, a nie ma w nienawici ojca
swego i matki, i ony i dzieci, i braci i sistr,
jeszcze te i duszy swojej, nie moe by
uczniem moim. 27 A kto nie dwiga krzya
swego, i nie idzie za mn, nie moe by
uczniem moim. 28 Aibowiem kto z was,
chcc zbudowa wie, nie usidzie pierwej,
i nie obliczy, czy ma rodki potrzebne na
dokonanie, 29 aby, gdyby zaoy fundament,
a nie mg dokoczy, wszyscy patrzcy nie
zaczli mia si z niego, 30 mwic : e ten
czowiek zacz budowa, a nie mg
dokoczy. 31 Albo ktry krl, majc
prowadzi wojn z innym krlem, pierwej
siadszy, nie pomyli, czy moe z dziesiciu
tysicami zmierzy si z tym, ktry z
dwudziestu tysicami cignie przeciw niemu
? 32 W przeciwnym razie gdy tamten jest
jeszcze daleko, wyprawiwszy poselstwo,
prosi o warunki pokoju. 33 Tak wic aden z
was, ktry nie odstpuje wszystkiego, co ma,
nie moe by uczniem moim. 34 Dobra jest
sl, lecz jeli sl zwietrzeje, czym solona
bdzie? 35 Nie przyda si do ziemi, ani do
gnoju, ale j precz wyrzuc. Kto ma uszy ku
suchaniu, niechaj sucha.

25 Ibant autem turb mult cum eo : et

conversus dixit ad illos : 26 Si quis venit ad
me, et non odit patrem suum, et matrem, et
uxorem, et filios, et fratres, et sorores, adhuc
autem et animam suam, non potest meus esse
discipulus. 27 Et qui non bajulat crucem
suam, et venit post me, non potest meus esse
discipulus. 28 Quis enim ex vobis volens
turrim dificare, non prius sedens computat
sumptus, qui necessarii sunt, si habeat ad
perficiendum, 29 ne, posteaquam posuerit
fundamentum, et non potuerit perficere,
omnes qui vident, incipiant illudere ei, 30
dicentes : Quia hic homo cpit dificare, et
non potuit consummare ? 31 Aut quis rex
iturus committere bellum adversus alium
regem, non sedens prius cogitat, si possit
cum decem millibus occurrere ei, qui cum
viginti millibus venit ad se ? 32 Alioquin
adhuc illo longe agente, legationem mittens
rogat ea qu pacis sunt. 33 Sic ergo omnis ex
vobis, qui non renuntiat omnibus qu
possidet, non potest meus esse discipulus. 34
Bonum est sal : si autem sal evanuerit, in quo
condietur ? 35 Neque in terram, neque in
sterquilinium utile est, sed foras mittetur. Qui
habet aures audiendi, audiat.

15

15

PRZYPOWIE O ZGUBIONEJ OWCY.

1 Zbliali si te do niego celnicy i 1 Erant autem appropinquantes ei publicani,
grzesznicy, aby go sucha. 2 A faryzeusze 1 et peccatores ut audirent illum. 2 Et
doktorowie szemrali, mwic : e ten murmurabant pharisi, et scrib, dicentes :
45

przyjmuje grzesznikw, i i jada z nimi. 3 I

rzek do nich t przypowie, mwic : 4
Ktry z was czowiek, co ma sto owiec,
jeliby jedn z nich zgubi, czy nie zostawia
dziewidziesiciu dziewiciu na pustyni, a
nie idzie za t, ktra zgina, a j odnajdzie?
5 A gdy j znajdzie, kadzie na ramiona
swoje, radujc si 6 I wrciwszy do domu,
zwouje przyjaci i ssiadw, mwic im: 7
Radujcie si ze mn, bo znalazem owc
moj, ktra bya zgina. 'Powiadam wam, e
tak bdzie w niebie rado nad jednym
grzesznikiem pokut czynicym, wicej ni
nad
dziewidziesiciu
dziewiciu
sprawiedliwymi, ktrzy nie potrzebuj
pokuty.

Quia hic peccatores recipit, et manducat cum

illis. 3 Et ait ad illos parabolam istam dicens :
4 Quis ex vobis homo, qui habet centum
oves, et si perdiderit unam ex illis, nonne
dimittit nonaginta novem in deserto, et vadit
ad illam qu perierat, donec inveniat eam ? 5
Et cum invenerit eam, imponit in humeros
suos gaudens : 6 et veniens domum convocat
amicos et vicinos, dicens illis :
Congratulamini mihi, quia inveni ovem
meam, qu perierat. 7 Dico vobis quod ita
gaudium erit in clo super uno peccatore
pnitentiam agente, quam super nonaginta
novem justis, qui non indigent pnitentia.

PRZYPOWIE O ZGUBIONEJ
DRACHMIE.
8 Albo ktra niewiasta majc dziesi
drachm, jeliby zgubia jedn drachm czy
nie zapala wiecy, i nie wymiata domu, i nie
szuka z pilnoci, a j odnajdzie? 9 A gdy
znajdzie, zwouje przyjaciki i ssiadki,
mwic: Radujcie si ze mn, bo znalazam
drachm, ktr byam zgubia. 10 Tak,
powiadam wam, rado bdzie przed
anioami Boymi nad jednym grzesznikiem
pokut czynicym.

8 Aut qu mulier habens drachmas decem, si

perdiderit drachmam unam, nonne accendit
lucernam, et everrit domum, et qurit
diligenter, donec inveniat ? 9 Et cum
invenerit convocat amicas et vicinas, dicens :
Congratulamini mihi, quia inveni drachmam
quam perdideram. 10 Ita, dico vobis,
gaudium erit coram angelis Dei super uno
peccatore pnitentiam agente.

PRZYPOWIE O SYNU
MARNOTRAWNYM.
11 Rzek znowu: Pewien czowiek mia
dwch synw. 12 I rzek modszy z nich
ojcu: Ojcze, daj mi cz majtnoci, ktra
na mnie przypada. I rozdzieli im majtno.
13 A po niewielu dniach modszy syn,
zebrawszy wszystko odjecha w dalek
krain, i tam roztrwoni swoj majtno,
yjc rozpustnie. 14 Skoro wszystko straci,
nasta gd wielki w tej krainie, i on sam
zacz cierpie niedostatek. 15 I poszed, i
przysta do jednego z obywateli tej krainy. I
posa go do wsi swojej, aby pas wieprze. 16
I radby by napeni brzuch swj mtem,
ktre jaday wieprze, a nikt mu nie dawa. 17
Wszedszy za w siebie, rzek : Jake wielu
najemnikw w domu ojca mego ma dosy

11 Ait autem : Homo quidam habuit duos

filios : 12 et dixit adolescentior ex illis patri :
Pater, da mihi portionem substanti, qu me
contingit. Et divisit illis substantiam. 13 Et
non post multos dies, congregatis omnibus,
adolescentior filius peregre profectus est in
regionem longinquam, et ibi dissipavit
substantiam suam vivendo luxuriose. 14 Et
postquam omnia consummasset, facta est
fames valida in regione illa, et ipse cpit
egere. 15 Et abiit, et adhsit uni civium
regionis illius : et misit illum in villam suam
ut pasceret porcos. 16 Et cupiebat implere
ventrem suum de siliquis, quas porci
manducabant : et nemo illi dabat. 17 In se
autem reversus, dixit : Quanti mercenarii in
46

chleba, a ja tu godem przymieram ! l8

Wstan, i pjd do ojca mego, i powiem mu :
Ojcze, zgrzeszyem przeciw niebu i przed
tob. l9 Ju nie jestem godzien nazywa si
synem twoim ; uczy mi jakby jednym z
najemnikw twoich. 20 I wstawszy, poszed
do ojca swego. A gdy jeszcze by daleko,
ujrza go ojciec jego, i wzruszy si
miosierdziem; i przybiegszy, upad na szyj
jego, i pocaowa go. 21 I rzek mu syn :
Ojcze, zgrzeszyem przeciw niebu i przed
tob; ju nie jestem godzien nazywa si
synem twoim. 22 I rzek ojciec do sug
swoich: Prdko przyniecie najlepsz szat, a
obleczcie go, i wcie piercie na rk jego
i obuwie na nogi jego. 23 I przyprowadcie
tucznego cielca, i zabijcie; a jedzmy, i
ucztujmy. 24 Albowiem ten syn mj umar
by, a oy; zgin by, a odnalaz si. I
poczli ucztowa. 25 Starszy za syn jego by
na polu ; gdy wraca i zblia si do domu,
usysza muzyk i taniec. 26 I przyzwa
jednego ze sug, i zapyta, co by to byo. 27
A on mu powiedzia : Brat twj powrci, i
zabi ojciec twj cielca tucznego, e go
zdrowym odzyska. 28 I rozgniewa si, i nie
chcia wej; ojciec wic jego wyszedszy,
zacz go prosi. 29 Lecz on odpowiadajc,
rzek ojcu swemu : Oto tak wiele lat ci su,
i nigdy nie przestpiem rozkazu twego; a
nigdy mi nie dae kolcia, ebym ucztowa
z przyjacimi moimi. 30 Ale gdy ten syn
twj, ktry roztrwoni majtek swj z
nierzdnicami,
powrci,
zabie
mu
utuczonego cielca. 31 A on mu odpowiedzia
: Synu, ty zawsze jeste ze mn, i wszystko
moje twoim jest. 32 Wszake trzeba byo
ucztowa i weseli si, e ten brat twj by
umary, a oy; zgin by, a odnalaz si.

domo patris mei abundant panibus, ego

autem hic fame pereo ! 18 surgam, et ibo ad
patrem meum, et dicam ei : Pater, peccavi in
clum, et coram te : 19 jam non sum dignus
vocari filius tuus : fac me sicut unum de
mercenariis tuis. 20 Et surgens venit ad
patrem suum. Cum autem adhuc longe esset,
vidit illum pater ipsius, et misericordia motus
est, et accurrens cecidit super collum ejus, et
osculatus est eum. 21 Dixitque ei filius :
Pater, peccavi in clum, et coram te : jam
non sum dignus vocari filius tuus. 22 Dixit
autem pater ad servos suos : Cito proferte
stolam primam, et induite illum, et date
annulum in manum ejus, et calceamenta in
pedes ejus : 23 et adducite vitulum
saginatum, et occidite, et manducemus, et
epulemur : 24 quia hic filius meus mortuus
erat, et revixit : perierat, et inventus est. Et
cperunt epulari. 25 Erat autem filius ejus
senior in agro : et cum veniret, et
appropinquaret domui, audivit symphoniam
et chorum : 26 et vocavit unum de servis, et
interrogavit quid hc essent. 27 Isque dixit
illi : Frater tuus venit, et occidit pater tuus
vitulum saginatum, quia salvum illum
recepit. 28 Indignatus est autem, et nolebat
introire. Pater ergo illius egressus, cpit
rogare illum. 29 At ille respondens, dixit
patri suo : Ecce tot annis servio tibi, et
numquam mandatum tuum prterivi : et
numquam dedisti mihi hdum ut cum amicis
meis epularer. 30 Sed postquam filius tuus
hic, qui devoravit substantiam suam cum
meretricibus, venit, occidisti illi vitulum
saginatum. 31 At ipse dixit illi : Fili, tu
semper mecum es, et omnia mea tua sunt : 32
epulari autem, et gaudere oportebat, quia
frater tuus hic mortuus erat, et revixit ;
perierat, et inventus est.

16

16

PRZYPOWIE O
NIESPRAWIEDLIWYM WODARZU.
1 Mwi te do uczniw swoich : By pewien
czowiek bogaty, ktry mia wodarza; i
doniesiono mu o nim, e roztrwoni dobra
jego. 2 I wezwa go i rzek, mu : C to

1 Dicebat autem et ad discipulos suos :

Homo quidam erat dives, qui habebat
villicum : et hic diffamatus est apud illum
quasi dissipasset bona ipsius. 2 Et vocavit
47

sysz o tobie? Zdaj spraw z wodarstwa

twego, bo ju nie bdziesz mg wodarzy 3
I rzek wodarz sam do siebie : C uczyni,
skoro pan mj odejmuje mi wodarstwo ?
Kopa nie mog, ebra si wstydz. 4
Wiem, co uczyni, eby, gdy bd zoony z
wodarstwa, przyjli mnie do domw swoich.
5 Wezwawszy zatem dunikw pana swego
kadego z osobna, mwi pierwszemu: ile
winiene panu memu ? 6 A on odpowiedzia
: Sto bary oliwy. I rzek mu : We zapis
swj, a sid natychmiast, a napisz :
pidziesit. 7 A Potem drugiemu rzek : A
ty ile winien ? A on rzek: Sto miar
pszenicy. I rzek mu : We zapis swj, a
napisz : osiemdziesit. 8 I pochwali pan
niesprawiedliwego wodarza, e roztropnie
uczyni ; bo synowie tego wiata
roztropniejsi s w rodzaju swoim ni
synowie wiatoci. 9 I ja wam powiadam :
Czycie sobie przyjaci z mamony
niesprawiedliwoci, aby, gdy ustaniecie,
przyjli was do wiecznych przybytkw. 10
Kto wierny jest w najmniejszej rzeczy, i w
wikszej jest wierny ; a kto w maym jest
niesprawiedliwy, ten i w wikszym jest
niesprawiedliwy.
11
Jeli
wic
w
niesprawiedliwej mamonie nie bylicie
wierni, prawdziwe dobra kto wam powierzy
? 12 A jelicie w cudzym nie byli wierni,
kt wam da, co jest wasze? l3 aden suga
nie moe dwom panom suy; bo albo
jednego bdzie mia w nienawici, a
drugiego bdzie miowa; albo z jednym
trzyma bdzie, a drugim wzgardzi. Nie
moecie suy Bogu i mamonie. l4 Suchali
za tego wszystkiego faryzeusze, ktrzy byli
chciwi, i namiewali si z niego. 15 I rzek
im : Wy jestecie, ktrzy sami siebie
usprawiedliwiacie przed ludmi, lecz Bg
zna serca wasze ; albowiem to, co u ludzi jest
wyniose, obrzydliwoci jest przed Bogiem.
l6 Zakon i prorocy a do Jana ; od tego czasu
krlestwo Boe bywa przepowiadane, a
kady gwat mu zadaje. 17 atwiej te niebu
i ziemi przemin, ni jednej kresce z
Zakonu wypa. 18 Kady, ktry opuszcza
on sw, a drug pojmuje, cudzooy; a kto
od ma opuszczon pojmuje, cudzooy.

illum, et ait illi : Quid hoc audio de te ? redde

rationem villicationis tu : jam enim non
poteris villicare. 3 Ait autem villicus intra se
: Quid faciam, quia dominus meus aufert a
me villicationem ? Fodere non valeo,
mendicare erubesco. 4 Scio quid faciam, ut,
cum amotus fuero a villicatione, recipiant me
in domos suas. 5 Convocatis itaque singulis
debitoribus domini sui, dicebat primo :
Quantum debes domino meo ? 6 At ille dixit
: Centum cados olei. Dixitque illi : Accipe
cautionem tuam : et sede cito, scribe
quinquaginta. 7 Deinde alii dixit : Tu vero
quantum debes ? Qui ait : Centum coros
tritici. Ait illi : Accipe litteras tuas, et scribe
octoginta. 8 Et laudavit dominus villicum
iniquitatis, quia prudenter fecisset : quia filii
hujus sculi prudentiores filiis lucis in
generatione sua sunt. 9 Et ego vobis dico :
facite vobis amicos de mammona iniquitatis :
ut, cum defeceritis, recipiant vos in terna
tabernacula. 10 Qui fidelis est in minimo, et
in majori fidelis est : et qui in modico iniquus
est, et in majori iniquus est. 11 Si ergo in
iniquo mammona fideles non fuistis quod
verum est, quis credet vobis ? 12 Et si in
alieno fideles non fuistis, quod vestrum est,
quis dabit vobis ? 13 Nemo servus potest
duobus dominis servire : aut enim unum
odiet, et alterum diliget : aut uni adhrebit, et
alterum contemnet. Non potestis Deo servire
et mammon. 14 Audiebant autem omnia
hc pharisi, qui erant avari : et deridebant
illum. 15 Et ait illis : Vos estis qui justificatis
vos coram hominibus : Deus autem novit
corda vestra : quia quod hominibus altum est,
abominatio est ante Deum. 16 Lex et
prophet usque ad Joannem : ex eo regnum
Dei evangelizatur, et omnis in illud vim facit.
17 Facilius est autem clum et terram
prterire, quam de lege unum apicem cadere.
18 Omnis qui dimittit uxorem suam et
alteram ducit, mchatur : et qui dimissam a
viro ducit, mchatur.

48

PRZYPOWIE O BOGACZU I
AZARZU.
19 By pewien czowiek bogaty, ktry
obczy si w purpur i w bisior, i ucztowa
wystawnie na kady dzie. 20 I by pewien
ebrak, imieniem azarz, ktry lea u wrt
jego, peen wrzodw, 21 i pragn nasyci si
okruszynami, ktre spaday ze stou bogacza,
a nikt mu nic dawa ; za to nawet psy
przychodziy i lizay wrzody jego. 22 A stao
si, e umar ebrak, i zaniesiony jest przez
aniow na ono Abrahama. Umar te i
bogacz, i pogrzebany jest w piekle. 23 A
podnisszy oczy swoje, gdy by w mkach,
ujrza Abrahama z daleka i azarza na onie
jego. 24 A woajc, rzek: Ojcze Abrahamie !
Zmiuj si nade mn, a polij azarza, aby
umoczy koniec palca swego we wodzie, i
ochodzi jzyk mj, bo cierpi mki w tym
pomieniu. 25 I rzek mu Abraham : Synu,
wspomnij, e za ycia swego otrzymae
dobra, a azarz przeciwnie ze: a teraz on ma
pociech, a ty mki cierpisz. 26 A nad to
wszystko, midzy nami a wami wielka
przepa jest utwierdzona; aby ci, ktrzy
chc przej std do was, nie mogli, ani
stamtd tutaj si przeprawi. 27 I rzek:
Prosz ci wic, ojcze, aby go posa do
domu ojca mego, 28 bo mam piciu braci,
aby ch przestrzeg, eby te i oni nie przyszli
na to miejsce mk. 29 I rzek mu Abraham:
Maj Mojesza i prorokw, nieche ich
suchaj. Lecz on rzek : Nie, ojcze
Abrahamie, ale gdyby kto z umarych
przyszed do nich, bd pokut czynili. 30 I
rzek mu: Jeli Mojesza i prorokw nie
suchaj, choby te kto z martwych powsta,
nie uwierz.

19 Homo quidam erat dives, qui induebatur

purpura et bysso, et epulabatur quotidie
splendide. 20 Et erat quidam mendicus,
nomine Lazarus, qui jacebat ad januam ejus,
ulceribus plenus, 21 cupiens saturari de micis
qu cadebant de mensa divitis, et nemo illi
dabat : sed et canes veniebant, et lingebant
ulcera ejus. 22 Factum est autem ut
moreretur mendicus, et portaretur ab angelis
in sinum Abrah. Mortuus est autem et
dives, et sepultus est in inferno. 23 Elevans
autem oculos suos, cum esset in tormentis,
vidit Abraham a longe, et Lazarum in sinu
ejus : 24 et ipse clamans dixit : Pater
Abraham, miserere mei, et mitte Lazarum ut
intingat extremum digiti sui in aquam, ut
refrigeret linguam meam, quia crucior in hac
flamma. 25 Et dixit illi Abraham : Fili,
recordare quia recepisti bona in vita tua, et
Lazarus similiter mala : nunc autem hic
consolatur, tu vero cruciaris : 26 et in his
omnibus inter nos et vos chaos magnum
firmatum est : ut hi qui volunt hinc transire
ad vos, non possint, neque inde huc
transmeare. 27 Et ait : Rogo ergo te, pater, ut
mittas eum in domum patris mei : 28 habeo
enim quinque fratres : ut testetur illis, ne et
ipsi veniant in hunc locum tormentorum. 29
Et ait illi Abraham : Habent Moysen et
prophetas : audiant illos. 30 At ille dixit :
Non, pater Abraham : sed si quis ex mortuis
ierit ad eos, pnitentiam agent. 31 Ait autem
illi : Si Moysen et prophetas non audiunt,
neque si quis ex mortuis resurrexerit, credent.

17

17

WSKAZWKI DLA UCZNIW.

1 I rzek do uczniw swoich: Nie podobna
jest, aby zgorszenia przyj nie miay; lecz
biada temu, przez kogo przychodz. 2
Poyteczniej by mu byo, gdyby kamie
myski zawieszono na szyi jego, i wrzucono
go w morze, ni eby mia zgorszy jednego

1 Et ait ad discipulos suos : Impossibile est ut

non veniant scandala : v autem illi per
quem veniunt. 2 Utilius est illi si lapis
molaris imponatur circa collum ejus, et
projiciatur in mare quam ut scandalizet unum
de pusillis istis. 3 Attendite vobis : Si
49

z tych malutkich. 3 Uwaajcie na samych

siebie. Jeli brat twj zgrzeszy przeciw tobie,
upomnij go; a jeli bdzie aowa, odpu
mu. 4 I choby siedemkro razy na dzie
zgrzeszy przeciw tobie, i siedemkro razy na
dzie nawrci si do ciebie, mwic : al mi
; odpu mu. 5 I rzekli apostoowie Panu:
Przymn nam wiary. 6 Pan za rzek :
Jelibycie mieli wiar, jak ziarno
gorczyczne,
powiecie
temu
drzewu
morwowemu : Wykorze si, a przesad si
w morze, a usucha was. 7 A kt z was
majc sug orzcego lub pascego, gdy on
wrci z pola, powie mu : Zaraz pjd, sid
do stou, 8 a nie powie mu : Przygotuj dla
mnie wieczerz, a przepasz si i su mi, a
si najem i napij, a potem ty bdziesz jad i
pi? 9 Czy dzikuje owemu sudze, e
uczyni to, co mu rozkaza? Nie sdz. Tak i
wy, gdy uczynicie wszystko, co wam
rozkazano, mwcie : Sudzy nieuyteczni
jestemy :comy winni byli uczyni,
uczynilimy.

peccaverit in te frater tuus, increpa illum : et

si pnitentiam egerit, dimitte illi. 4 Et si
septies in die peccaverit in te, et septies in die
conversus fuerit ad te, dicens : Pnitet me,
dimitte illi. 5 Et dixerunt apostoli Domino :
Adauge nobis fidem. 6 Dixit autem Dominus
: Si habueritis fidem sicut granum sinapis,
dicetis huic arbori moro : Eradicare, et
transplantare in mare, et obediet vobis. 7
Quis autem vestrum habens servum arantem
aut pascentem, qui regresso de agro dicat illi
: Statim transi, recumbe : 8 et non dicat ei :
Para quod cnem, et prcinge te, et ministra
mihi donec manducem, et bibam, et post hc
tu manducabis, et bibes ? 9 Numquid gratiam
habet servo illi, quia fecit qu ei imperaverat
? 10 non puto. Sic et vos cum feceritis omnia
qu prcepta sunt vobis, dicite : Servi
inutiles sumus : quod debuimus facere,
fecimus.

D. OSTATNIA PODR DO JERUZALEM

(17,11-19,28)
OCZYSZCZENIE DZIESICIU
TRDOWATYCH.
11 I stao si, gdy szed do Jeruzalem
przechodzi midzy Samari a Galile 12 A
gdy wchodzi do pewnego miasteczka,
zabiego mu dziesiciu trdowatych, co
stanli z daleka, 13 i podnieli gos, mwic :
Jezusie, Nauczycielu, zmiuj si nad nami. 14
A gdy ich ujrza, rzek : Idcie, pokacie si
kapanom. I stao si, kiedy szli, zostali
oczyszczeni. 15 A jeden z nich, gdy
zobaczy, e jest uzdrowiony, wrci si,
chwalc Boga gosem wielkim. 16 I pad na
twarz u ng jego, dzikujc; a ten by
Samarytanin. 17 Jezus za odpowiadajc
rzek : Czy nie dziesiciu zostao
oczyszczonych? A dziewiciu gdzie jest? 18
Nie znalaz sie aden, ktry by si wrci a
da chwa Bogu, tylko ten cudzoziemiec? 19
I rzek mu : Wsta, id, bo wiara twoja ci
uzdrowia.

11 Et factum est, dum iret in Jerusalem,

transibat per mediam Samariam et Galilam.
12 Et cum ingrederetur quoddam castellum,
occurrerunt ei decem viri leprosi, qui
steterunt a longe : 13 et levaverunt vocem,
dicentes : Jesu prceptor, miserere nostri. 14
Quos ut vidit, dixit : Ite, ostendite vos
sacerdotibus. Et factum est, dum irent,
mundati sunt. 15 Unus autem ex illis, ut vidit
quia mundatus est, regressus est, cum magna
voce magnificans Deum, 16 et cecidit in
faciem ante pedes ejus, gratias agens : et hic
erat Samaritanus. 17 Respondens autem
Jesus, dixit : Nonne decem mundati sunt ? et
novem ubi sunt ? 18 Non est inventus qui
rediret, et daret gloriam Deo, nisi hic
alienigena. 19 Et ait illi : Surge, vade : quia
fides tua te salvum fecit.

50

O NADEJCIU KRLESTWA BOEGO.

20 A spytany przez faryzeuszw, kiedy
przyjdzie krlestwo Boe, odpowiadajc im,
rzek: Nie przychodzi krlestwo Boe
dostrzegalnie. 21 I nie powiedz: oto tu,
albo: tam. Oto bowiem krlestwo Boe w
was jest. 22 I rzek do uczniw swoich.
Przyjd dni, gdy pragn bdziecie oglda
jeden dzie Syna Czowieczego, a nie
ujrzycie. 23 I bd wam mwi : oto tu, i :
oto tam. Nie chodcie, ani si za nimi nie
udawajcie. 24 Albowiem jako byskawica,
gdy zabynie spod nieba, rozwietla to, co
jest pod niebem, tak bdzie i Syn Czowieczy
w dzie swj. 25 Lecz potrzeba mu pierwej
wiele ucierpie i by wzgardzonym od
narodu tego. 26 A jak byo za dni Noego, tak
bdzie i za dni Syna Czowieczego. 27 Jedli i
pili, enili si i za m wydawali, a do dnia,
ktrego Noe wszed do korabia; i przyszed
potop, i wytraci wszystkich. 28 Podobnie jak
dziao si za dni Lota: jedli i pili, kupowali i
sprzedawali, szczepili i budowali. 29 A tego
dnia, ktrego Lot wyszed z Sodomy, spad
deszcz ognisty i siarczysty z nieba, i
wszystkich wytraci. 30 Podobnie stanie si
w dzie, w ktrym Syn Czowieczy si
objawi. 31 W owej godzinie kto bdzie na
dachu, a sprzty jego w domu, niechaj nie
schodzi, by je zabra ; a kto na polu, niech
take nazad si nie wraca. 32 Wspomnijcie
na on Lota. 33 Ktokolwiek staraby si
zachowa dusz swoj, straci j; a kto by j
straci, oywi j. 34 Powiadam wam : W
owej nocy bdzie dwch na jednym ou:
jednego wezm, a drugiego zostawi. 35
Dwie bd mle razem: jedn wezm, a
drug zostawi. Dwaj bd na polu : jeden
bdzie wzity, a drugi zostawiony. 36 A
odpowiadajc rzekli mu : Gdzie; Panie ? A
on im rzek : Gdziekolwiek bdzie ciao, tam
zgromadz si i ory.

20 Interrogatus autem a pharisis : Quando

venit regnum Dei ? respondens eis, dixit :
Non venit regnum Dei cum observatione : 21
neque dicent : Ecce hic, aut ecce illic. Ecce
enim regnum Dei intra vos est. 22 Et ait ad
discipulos suos : Venient dies quando
desideretis videre unum diem Filii hominis,
et non videbitis. 23 Et dicent vobis : Ecce
hic, et ecce illic. Nolite ire, neque sectemini :
24 nam, sicut fulgur coruscans de sub clo in
ea qu sub clo sunt, fulget : ita erit Filius
hominis in die sua. 25 Primum autem oportet
illum multa pati, et reprobari a generatione
hac. 26 Et sicut factum est in diebus No, ita
erit et in diebus Filii hominis : 27 edebant et
bibebant : uxores ducebant et dabantur ad
nuptias, usque in diem, qua intravit No in
arcam : et venit diluvium, et perdidit omnes.
28 Similiter sicut factum est in diebus Lot :
edebant et bibebant, emebant et vendebant,
plantabant et dificabant : 29 qua die autem
exiit Lot a Sodomis, pluit ignem et sulphur
de clo, et omnes perdidit : 30 secundum
hc erit qua die Filius hominis revelabitur.
31 In illa hora, qui fuerit in tecto, et vasa ejus
in domo, ne descendat tollere illa : et qui in
agro, similiter non redeat retro. 32 Memores
estote uxoris Lot. 33 Quicumque qusierit
animam suam salvam facere, perdet illam : et
quicumque perdiderit illam, vivificabit eam.
34 Dico vobis : In illa nocte erunt duo in
lecto uno : unus assumetur, et alter
relinquetur : 35 du erunt molentes in unum
: una assumetur, et altera relinquetur : duo in
agro : unus assumetur, et alter relinquetur. 36
Respondentes dicunt illi : Ubi Domine ? 37
Qui dixit illis : Ubicumque fuerit corpus,
illuc congregabuntur et aquil.

51

18

18

NIESPRAWIEDLIWY SDZIA I
WDOWA.
1 A powiedzia im te przypowie, e
zawsze trzeba si modli, a nie ustawa,
mwic : 2 By w jednym miecie pewien
sdzia, ktry si Boga nie ba, a ludzi si nie
wstydzi. 3 Bya za w tym miecie pewna
wdowa, i chodzia do niego, mwic: Uczy
mi sprawiedliwo z przeciwnikiem moim! 4
Ale on nie chcia przez dugi czas. Potem za
rzek sam do siebie : Chocia si Boga nie
boj, i ludzi si nie wstydz, 5 poniewa
jednak naprzykrza mi si ta wdowa, uczyni
jej sprawiedliwo, aby na koniec
przyszedszy, nie zelya mnie. 6 I rzek Pan
: Suchajcie, co mwi niesprawiedliwy
sdzia. 7 A Bg, czy nie uczyni
sprawiedliwoci
wybranym
swoim,
woajcym do niego we dnie i w nocy, i
bdzie zwleka w ich sprawie? 8 Powiadam
wam, e rycho im sprawiedliwo uczyni.
Wszelako Syn Czowieczy gdy przyjdzie,
sdzisz, e znajdzie wiar na ziemi ?

1 Dicebat autem et parabolam ad illos,

quoniam oportet semper orare et non
deficere, 2 dicens : Judex quidam erat in
quadam civitate, qui Deum non timebat, et
hominem non reverebatur. 3 Vidua autem
qudam erat in civitate illa, et veniebat ad
eum, dicens : Vindica me de adversario meo.
4 Et nolebat per multum tempus. Post hc
autem dixit intra se : Etsi Deum non timeo,
nec hominem revereor : 5 tamen quia
molesta est mihi hc vidua, vindicabo illam,
ne in novissimo veniens sugillet me. 6 Ait
autem Dominus : Audite quid judex
iniquitatis dicit : 7 Deus autem non faciet
vindictam electorum suorum clamantium ad
se die ac nocte, et patientiam habebit in illis ?
8 Dico vobis quia cito faciet vindictam
illorum. Verumtamen Filius hominis veniens,
putas, inveniet fidem in terra ?

PRZYPOWIE O FARYZEUSZU I
CELNIKU.
9 Rzek te i do niektrych, co ufali sami w
sobie, majc si za sprawiedliwych, i innymi
gardzili, t przypowie. 10 Dwch ludzi
weszo do wityni, aby si modli, jeden
faryzeusz, a drugi celnik. 11 Faryzeusz
stojc, tak si sam w sobie modli : Boe,
dzikuj ci, e nie jestem jak inni ludzie,
drapieni, niesprawiedliwi, cudzoonicy,
jako i ten celnik. l2 Poszcz dwakro w
tydzie ; daj dziesiciny ze wszystkiego, co
mam. 13 A celnik stojc z daleka, nie chcia
ani oczu podnie w niebo; ale bi si w
piersi, mwic : Boe, bd miociw mnie
grzesznemu! l4 Powiadam wam, odszed ten
usprawiedliwiony do domu swego, a nie
tamten. Albowiem kady, co si wywysza,
bdzie uniony ; a kto si unia, bdzie
podwyszony.

9 Dixit autem et ad quosdam qui in se

confidebant tamquam justi, et aspernabantur
ceteros, parabolam istam : 10 Duo homines
ascenderunt in templum ut orarent : unus
pharisus et alter publicanus. 11 Pharisus
stans, hc apud se orabat : Deus, gratias ago
tibi, quia non sum sicut ceteri hominum :
raptores, injusti, adulteri, velut etiam hic
publicanus : 12 jejuno bis in sabbato,
decimas do omnium qu possideo. 13 Et
publicanus a longe stans, nolebat nec oculos
ad clum levare : sed percutiebat pectus
suum, dicens : Deus propitius esto mihi
peccatori. 14 Dico vobis, descendit hic
justificatus in domum suam ab illo : quia
omnis qui se exaltat, humiliabitur, et qui se
humiliat, exaltabitur.

52

JEZUS I DZIECI.
15 Przynosili mu te i dziatki, aby si ich
dotyka ; co widzc uczniowie, ajali ich. 16
Lecz Jezus przywoawszy je, rzek :
Dopucie dziatkom przychodzi do mnie, a
nie zabraniajcie im; albowiem takich jest
krlestwo Boe 17 Zaprawd wam
powiadam : Ktokolwiek by nie przyj
krlestwa Boego jak dziecko, nie wejdzie
do niego.

15 Afferebant autem ad illum et infantes, ut

eos tangeret. Quod cum viderent discipuli,
increpabant illos. 16 Jesus autem convocans
illos, dixit : Sinite pueros venire ad me, et
nolite vetare eos : talium est enim regnum
Dei. 17 Amen dico vobis, quicumque non
acceperit regnum Dei sicut puer, non intrabit
in illud.

BOGATY MODZIENIEC.
18 I zapyta go pewien ksi, mwic:
Nauczycielu dobry, co czynic, otrzymam
ycie wieczne? 19 Jezus za rzek mu :
Czemu nazywasz mi dobrym ? Nikt nie jest
dobry, tylko sam Bg. 20 Znasz przykazania:
"Nie zabijaj; nie cudzo; nie kradnij ; nie
mw faszywego wiadectwa; czcij ojca
swego i matk." 21 A on rzek : Tego
wszystkiego przestrzegaem od modoci
mojej. 22 Co usyszawszy Jezus, rzek mu :
Jednego ci jeszcze niedostaje : sprzedaj
wszystko, co masz, a daj ubogim, a bdziesz
mia skarb w niebie, a przyjd, chod za
mn. 23 On usyszawszy to, zasmuci si, bo
by bardzo bogaty. 24 A Jezus widzc go
zasmuconego, rzek : Jake trudno ci, co
maj pienidze, wejd do krlestwa Boego!
25 Albowiem atwiej jest wielbdowi
przej przez ucho igielne, ni bogaczowi
wej do krlestwa Boego. 26 I rzekli ci, co
suchali : Kt wic moe by zbawiony? 27
Rzek im : Co niemoebne jest u ludzi,
moebne jest u Boga. 28 Piotr za rzek : Oto
my opucilimy wszystko, a poszlimy za
tob. 29 A on im rzek : Zaprawd wam
powiadam, e nie ma nikogo, ktry opuci
dom, albo rodzicw, albo braci, albo on,
albo dzieci dla krlestwa Boego, 30 a nie
otrzymaby daleko wicej w tym czasie, a w
przyszym wieku ycia wiecznego.

18 Et interrogavit eum quidam princeps,

dicens : Magister bone, quid faciens vitam
ternam possidebo ? 19 Dixit autem ei Jesus
: Quid me dicis bonum ? nemo bonus nisi
solus Deus. 20 Mandata nosti : non occides ;
non mchaberis ; non furtum facies ; non
falsum testimonium dices ; honora patrem
tuum et matrem. 21 Qui ait : Hc omnia
custodivi a juventute mea. 22 Quo audito,
Jesus ait ei : Adhuc unum tibi deest : omnia
qucumque habes vende, et da pauperibus, et
habebis thesaurum in clo : et veni, sequere
me. 23 His ille auditis, contristatus est : quia
dives erat valde. 24 Videns autem Jesus illum
tristem factum, dixit : Quam difficile, qui
pecunias habent, in regnum Dei intrabunt !
25 facilius est enim camelum per foramen
acus transire quam divitem intrare in regnum
Dei. 26 Et dixerunt qui audiebant : Et quis
potest salvus fieri ? 27 Ait illis : Qu
impossibilia sunt apud homines, possibilia
sunt apud Deum. 28 Ait autem Petrus : Ecce
nos dimisimus omnia et secuti sumus te. 29
Qui dixit eis : Amen dico vobis, nemo est qui
reliquit domum, aut parentes, aut fratres, aut
uxorem, aut filios propter regnum Dei, 30 et
non recipiat multo plura in hoc tempore, et in
sculo venturo vitam ternam.

TRZECIA ZAPOWIED MKI.

31 I wzi z sob Jezus dwunastu, i rzek im : 31 Assumpsit autem Jesus duodecim, et ait
Oto wstpujemy do Jerozolimy i wypeni si illis : Ecce ascendimus Jerosolymam, et
wszystko, co napisane jest przez prorokw o consummabuntur omnia qu scripta sunt per
53

Synu Czowieczym. 32 Bdzie bowiem

wydany poganom, i bdzie naigrawany, i
ubiczowany, i oplwany; 33 A ubiczowawszy,
zabij
go,
a
dnia
trzeciego
zmartwychwstanie. 34 A oni nic z tego nie
zrozumieli, i byo to sowo zakryte przed
nimi, i nie rozumieli, co si mwio.

prophetas de Filio hominis : 32 tradetur enim

gentibus, et illudetur, et flagellabitur, et
conspuetur : 33 et postquam flagellaverint,
occident eum, et tertia die resurget. 34 Et ipsi
nihil horum intellexerunt, et erat verbum
istud absconditum ab eis, et non intelligebant
qu dicebantur.

UZDROWIENIE LEPEGO Z JERYCHA.

35 I stao si, gdy si przyblia do Jerycha,
pewien lepy siedzia przy drodze, ebrzc.
36 A usyszawszy rzesz przechodzc pyta,
co by to byo. 37 I powiedzieli mu, e Jezus
Nazareski przechodzi. 38 I zawoa, mwic
: Jezusie, synu Dawidw, zmiuj si nade
mn. 39 A ci, co szli na przedzie, ajali go,
aby milcza. Lecz on tym wicej woa :
Synu Dawidw, zmiuj si nade mn. 40
Jezus za stanwszy, kaza przyprowadzi go
do siebie. A gdy si przybliy, spyta go, 41
mwic: Co chcesz, abym ci uczyni? A on
powiedzia : Panie, abym przejrza. 42 A
Jezus mu rzek : Przejrzyj, wiara twoja ci
uzdrowia. 42 I natychmiast przejrza, i szed
za nim, wielbic Boga. I cay lud, widzc to,
odda chwa Bogu.

35 Factum est autem, cum appropinquaret

Jericho, ccus quidam sedebat secus viam,
mendicans. 36 Et cum audiret turbam
prtereuntem, interrogabat quid hoc esset. 37
Dixerunt autem ei quod Jesus Nazarenus
transiret. 38 Et clamavit, dicens : Jesu, fili
David, miserere mei. 39 Et qui pribant,
increpabant eum ut taceret. Ipse vero multo
magis clamabat : Fili David, miserere mei.
40 Stans autem Jesus jussit illum adduci ad
se. Et cum appropinquasset, interrogavit
illum, 41 dicens : Quid tibi vis faciam ? At
ille dixit : Domine, ut videam. 42 Et Jesus
dixit illi : Respice, fides tua te salvum fecit.
43 Et confestim vidit, et sequebatur illum
magnificans Deum. Et omnis plebs ut vidit,
dedit laudem Deo.

19

19

W GOCINIE U ZACHEUSZA.
1 A wszedszy, przechodzi przez Jerycho. 2
I oto m imieniem Zacheusz ; a by on
przeoony nad celnikami, i by bogaty. 3 I
stara si zobaczy Jezusa, ktry to jest, a nie
mg z powodu rzeszy bo by maego
wzrostu. 4 I pobiegszy naprzd, wszed na
drzewo ponnej figi, aby go ujrze; bo
tamtdy mia i. 5 A gdy Jezus przyszed na
miejsce, spojrzawszy w gr, ujrza go, i
rzek do niego: Zacheuszu, zejd prdko;
albowiem dzi potrzeba mi zamieszka w
domu twoim. 6 I zeszed prdko, i przyj go
z radoci. 7 A widzc to, szemrali wszyscy,
mwic, e wszed w gocin do czowieka
grzesznego. 8 Zacheusz za stanwszy, rzek
do Pana : Oto, Panie, poow dbr moich
daj ubogim ; a jeli kogo w czym
oszukaem, zwracam mu w czwrnasb. 9

1 Et ingressus perambulabat Jericho. 2 Et

ecce vir nomine Zachus : et hic princeps
erat publicanorum, et ipse dives : 3 et
qurebat videre Jesum, quis esset : et non
poterat pr turba, quia statura pusillus erat. 4
Et prcurrens ascendit in arborem
sycomorum ut videret eum : quia inde erat
transiturus. 5 Et cum venisset ad locum,
suspiciens Jesus vidit illum, et dixit ad eum :
Zache, festinans descende : quia hodie in
domo tua oportet me manere. 6 Et festinans
descendit, et excepit illum gaudens. 7 Et cum
viderent omnes, murmurabant, dicentes quod
ad hominem peccatorem divertisset. 8 Stans
autem Zachus, dixit ad Dominum : Ecce
dimidium bonorum meorum, Domine, do
pauperibus : et si quid aliquem defraudavi,
reddo quadruplum. 9 Ait Jesus ad eum : Quia
54

Rzek Jezus do niego : I dzisiaj zbawienie

stao si temu domowi, dlatego e i on jest
synem Abrahamowym. 10 Przyszed bowiem
Syn Czowieczy szuka i zbawi to, co byo
zgino.

hodie salus domui huic facta est : eo quod et

ipse filius sit Abrah. 10 Venit enim Filius
hominis qurere, et salvum facere quod
perierat.

PRZYPOWIE O 10 MINACH.
11 Gdy oni tego suchali, powiedzia jeszcze
jedn przypowie, dlatego e by blisko
Jeruzalem, i dlatego e mniemali, jakoby
wnet miao si objawi krlestwo Boe. l2
Rzek wic: Pewien czowiek szlachetnego
rodu wybra si w dalek krain, aby
otrzyma dla siebie krlestwo i powrci. 13
I zwoawszy dziesiciu sug swoich, da im
dziesi grzywien, i rzek do nich :
Handlujcie, a powrc. 14 A obywatele jego
mieli go w nienawici, i wyprawili za nim
poselstwo, mwic : Nie chcemy, aby ten
krlowa nad nami. 15 I stao si, e
powrci, otrzymawszy krlestwo, i kaza
wezwa sugi, ktrym da by pienidze, aby
dowiedzie si, co kady z nich zarobi. 16 I
przyszed pierwszy, mwic: Panie, grzywna
twoja dziesi grzywien przysporzya. 17 I
rzek mu : Dobrze, sugo dobry, poniewa w
maym bye wierny, bdziesz mia wadz
nad dziesiciu miastami. 18 Przyszed i
drugi, mwic: Panie, grzywna twoja pi
grzywien uczynia. l9 Rzek i temu: I ty bd
nad piciu miastami. 20 A trzeci przyszed,
mwic: Panie, oto grzywna twoja, ktr
miaem zachowan w chustce, 21 bom si ba
ciebie, e jeste czowiek srogi: bierzesz,
czego nie pooy, a niesz, czego nie
posia. 22 Rzek mu : Z ust twoich sdz ci,
zy sugo! Wiedziae, e jajestem czowiek
srogi, ktry bierze, czego nie pooy, i nie,
czego nie posia. 23 A dlaczego nie dae
pienidzy moich do banku, abym ja
wrciwszy przecie z zyskiem je odebra. 24
I rzek tam stojcym : Wecie od niego
grzywn, a dajcie temu, ktry ma dziesi
grzywien. 25 I rzekli mu : Panie, ma dziesi
grzywien! 26 A powiadam wam, e
kademu, ktry ma, bdzie dane, i obfitowa
bdzie, a temu, ktry nie ma, i to co ma,,
odjte mu bdzie. 27 Nieprzyjaci za
moich, tych, ktrzy nie chcieli, abym

11 Hc illis audientibus adjiciens, dixit

parabolam, eo quod esset prope Jerusalem :
et quia existimarent quod confestim regnum
Dei manifestaretur. 12 Dixit ergo : Homo
quidam nobilis abiit in regionem longinquam
accipere sibi regnum, et reverti. 13 Vocatis
autem decem servis suis, dedit eis decem
mnas, et ait ad illos : Negotiamini dum venio.
14 Cives autem ejus oderant eum : et
miserunt legationem post illum, dicentes :
Nolumus hunc regnare super nos. 15 Et
factum est ut rediret accepto regno : et jussit
vocari servos, quibus dedit pecuniam, ut
sciret quantum quisque negotiatus esset. 16
Venit autem primus dicens : Domine, mna
tua decem mnas acquisivit. 17 Et ait illi :
Euge bone serve, quia in modico fuisti
fidelis, eris potestatem habens super decem
civitates. 18 Et alter venit, dicens : Domine,
mna tua fecit quinque mnas. 19 Et huic ait :
Et tu esto super quinque civitates. 20 Et alter
venit, dicens : Domine, ecce mna tua, quam
habui repositam in sudario : 21 timui enim te,
quia homo austerus es : tollis quod non
posuisti, et metis quod non seminasti. 22
Dicit ei : De ore tuo te judico, serve nequam.
Sciebas quod ego homo austerus sum, tollens
quod non posui, et metens quod non
seminavi : 23 et quare non dedisti pecuniam
meam ad mensam, ut ego veniens cum usuris
utique exegissem illam ? 24 Et astantibus
dixit : Auferte ab illo mnam, et date illi qui
decem mnas habet. 25 Et dixerunt ei :
Domine, habet decem mnas. 26 Dico autem
vobis, quia omni habenti dabitur, et
abundabit : ab eo autem qui non habet, et
quod habet auferetur ab eo. 27 Verumtamen
inimicos meos illos, qui noluerunt me
regnare super se, adducite huc : et interficite
ante me.

55

krlowa nad nimi, przywiedcie tu, i 28 Et his dictis, prcedebat ascendens

zabijcie przede mn. 28 A to rzekszy, Jerosolymam.
poszed naprzd, idc do Jeruzalem.
IV. Ostatni pobyt w Jeruzalem a do mki.
(19,29 - 21,38)
TRIUMFALNY WJAZD DO
JEROZOLIMY.
29 I stao si, gdy si przybliy do Betfage i
Betanii, u gry, ktr zw Oliwn, posa
dwch uczniw swoich mwic: 30 Idcie do
miasteczka ktre jest przed wami; a
wchodzc do niego, znajdziecie ol
uwizane, na ktrym jeszcze nikt z ludzi nie
siedzia; odwicie je i przyprowadcie. 31 A
jeliby was kto spyta: Czemu odwizujecie,
tak mu powiecie: e Pan potrzebuje posugi
jego. 32 I odeszli ci, ktrzy byli posani, i
znaleli ol stojce, jak im powiedzia. 33
Gdy za oni odwizywali ol, rzekli do nich
waciciele jego: Czemu odwizujecie ol?
34 A oni odpowiedzieli : e go Panu
potrzeba. 35 I przyprowadzili je do Jezusa, i
zarzuciwszy szaty swoje na ol, posadzili
Jezusa. 36 A gdy jecha, sali szaty swoje na
drodze. 37 A gdy si ju tam przyblia,
gdzie schodzi si w d z gry Oliwnej,
poczy wszystkie rzesze uczniw, radujc
si, chwali Boga gosem wielkim za
wszystkie cuda, ktre widzieli, mwic : 38
"Bogosawiony, ktry przychodzi krl w
imi Paskie ; pokj na niebie, a chwaa na
wysokoci." 39 Niektrzy za faryzeusze
spord rzeszy, rzekli do niego :
Nauczycielu, skar uczniw swoich ! 40 A
on im rzek : Powiadam wam, e jeliby ci
milczeli, kamienie woa bd.

29 Et factum est, cum appropinquasset ad

Bethphage et Bethaniam, ad montem qui
vocatur Oliveti, misit duos discipulos suos,
30 dicens : Ite in castellum quod contra est :
in quod intrountes, invenietis pullum asin
alligatum, cui nemo umquam hominum sedit
: solvite illum, et adducite. 31 Et si quis vos
interrogaverit : Quare solvitis ? sic dicetis ei :
Quia Dominus operam ejus desiderat. 32
Abierunt autem qui missi erant : et
invenerunt, sicut dixit illis, stantem pullum.
33 Solventibus autem illis pullum, dixerunt
domini ejus ad illos : Quid solvitis pullum ?
34 At illi dixerunt : Quia Dominus eum
necessarium habet. 35 Et duxerunt illum ad
Jesum. Et jactantes vestimenta sua supra
pullum, imposuerunt Jesum. 36 Eunte autem
illo, substernebant vestimenta sua in via : 37
et cum appropinquaret jam ad descensum
montis Oliveti, cperunt omnes turb
discipulorum gaudentes laudare Deum voce
magna super omnibus, quas viderant,
virtutibus, 38 dicentes : Benedictus, qui venit
rex in nomine Domini : pax in clo, et gloria
in excelsis. 39 Et quidam pharisorum de
turbis dixerunt ad illum : Magister, increpa
discipulos tuos. 40 Quibus ipse ait : Dico
vobis, quia si hi tacuerint, lapides clamabunt.

ZAPOWIED UPADKU JEROZOLIMY.

41 Skoro si przybliy, ujrzawszy miasto,
zapaka nad nim, mwic: 42 O gdyby i ty
poznao, i to w ten dzie twj, co jest ku
pokojowi twemu, a teraz zakryte jest przed
oczyma twymi ! 43 Albowiem przyjd na ci
dni, i otocz ci nieprzyjaciele twoi waem, i
oblegn ci, i cisn ci zewszd;

41 Et ut appropinquavit, videns civitatem

flevit super illam, dicens : 42 Quia si
cognovisses et tu, et quidem in hac die tua,
qu ad pacem tibi : nunc autem abscondita
sunt ab oculis tuis. 43 Quia venient dies in te
: et circumdabunt te inimici tui vallo, et
circumdabunt te : et coangustabunt te
56

44 i na ziemi ci powal i synw twoich,

ktrzy w tobie s, i nie zostawi w tobie
kamienia na kamieniu; dlatego e nie
poznao czasu nawiedzenia twego.

undique : 44 et ad terram prosternent te, et

filios tuos, qui in te sunt, et non relinquent in
te lapidem super lapidem : eo quod non
cognoveris tempus visitationis tu.

WYRZUCENIE KUPCZCYCH Z
WITYNI.
45 I wszedszy do wityni, pocz wypdza
sprzedajcych w niej i kupujcych, 46
mwic im : Napisano : e dom mj jest
domem modlitwy, a wycie go uczynili
jaskini zbjcw. 47 I uczy kadego dnia w
wityni. 48 A przedniejsi kapani i
doktorowie i starsi ludu starali si go zgubi;
49 ale nie znajdowali, co by mu uczyni ; bo
wszystek lud bardzo pilnie go sucha.

45 Et ingressus in templum, cpit ejicere

vendentes in illo, et ementes, 46 dicens illis :
Scriptum est : Quia domus mea domus
orationis est : vos autem fecistis illam
speluncam latronum. 47 Et erat docens
quotidie in templo. Principes autem
sacerdotum, et scrib, et princeps plebis
qurebant illum perdere : 48 et non
inveniebant quid facerent illi. Omnis enim
populus suspensus erat, audiens illum.

20

20

ROZPRAWA Z PRZEDSTAWICIELAMI
SANHEDRYNU.
1 I stao si jednego dnia, gdy on uczy lud w
wityni, i opowiada ewangeli, zeszli si
przedniejsi kapani i doktorowie ze
starszymi, 2 i rzekli do niego, mwic :
Powiedz nam jak moc to czynisz, albo kto
jest, co ci da t wadz? 3 A Jezus
odpowiadajc, rzek do nich: Spytam i ja was
o jedn rzecz, odpowiedzcie mi: 4 Czy
chrzest Janowy by z nieba, czy te z ludzi ?
5 Lecz oni rozwaali midzy sob, mwic :
Jeli powiemy : z nieba, rzecze: Czemu
wic nie uwierzylicie mu? 6 A jeli
rzeczemy : z ludzi, wszystek lud ukamienuje
nas, bo przekonani s, e Jan jest prorokiem.
7 I odpowiedzieli, e nie wiedz, skd by. 8
A Jezus im powiedzia : To i ja wam nie
powiem, jak moc to czyni.

1 Et factum est in una dierum, docente illo

populum in templo, et evangelizante,
convenerunt principes sacerdotum, et scrib
cum senioribus, 2 et aiunt dicentes ad illum :
Dic nobis in qua potestate hc facis ? aut
quis est qui dedit tibi hanc potestatem ? 3
Respondens autem Jesus, dixit ad illos :
Interrogabo vos et ego unum verbum.
Respondete mihi : 4 baptismus Joannis de
clo erat, an ex hominibus ? 5 At illi
cogitabant intra se, dicentes : Quia si
dixerimus : De clo, dicet : Quare ergo non
credidistis illi ? 6 Si autem dixerimus : Ex
hominibus, plebs universa lapidabit nos :
certi sunt enim Joannem prophetam esse. 7
Et responderunt se nescire unde esset. 8 Et
Jesus ait illis : Neque ego dico vobis in qua
potestate hc facio.

PRZYPOWIE O NAJEMNIKACH W
WINNICY.
9 Pocz za mwi do ludu t przypowie:
Pewien czowiek posadzi winnic, i wynaj
j oraczom, a sam odjecha na czas duszy.
10 A w swoim czasie posa do oraczw

9 Cpit autem dicere ad plebem parabolam

hanc : Homo plantavit vineam, et locavit eam
colonis : et ipse peregre fuit multis
temporibus. 10 Et in tempore misit ad
57

sug, aby mu dali z owocu winnicy. A oni

obiwszy go, odesali z niczym. 11 I znowu
posa drugiego sug. Lecz oni i tego
obiwszy i zniewaywszy, odesali z niczym.
12 I posa jeszcze trzeciego; a oni i tego
zraniwszy, wyrzucili. 13 Pan za winnicy
rzek: Co uczyni? Pol syna mego
umiowanego. Moe, gdy zobacz, ulkn si
14 0racze za, ujrzawszy go, namylali si
midzy sob, mwic : Ten jest dziedzic;
zabijmy go, aby dziedzictwo nam si dostao.
15 I wyrzuciwszy go z winnicy, zabili. C
im wic uczyni pan winnicy ? l6 Przyjdzie, i
wygubi tych oraczw, a winnic odda innym.
Co usyszawszy, rzekli mu : Uchowaj Boe!
17 On za spojrzawszy na nich, rzek : C
wic znaczy, co jest napisane: "Kamie,
ktry odrzucili budowniczy, ten sta si
kamieniem wgielnym ?" 18 Kady, kto
upadnie na ten kamie, rozbije si, a na kogo
on spadnie, tego skruszy. 19 I usiowali
przedniejsi kapani i doktorowie targn si
na rkami w teje chwili, lecz bali si ludu.
Zrozumieli bowiem, e przeciw nim
powiedzia to podobiestwo.

cultores servum, ut de fructu vine darent

illi. Qui csum dimiserunt eum inanem. 11
Et addidit alterum servum mittere. Illi autem
hunc quoque cdentes, et afficientes
contumelia, dimiserunt inanem. 12 Et addidit
tertium mittere : qui et illum vulnerantes
ejecerunt. 13 Dixit autem dominus vine :
Quid faciam ? Mittam filium meum dilectum
: forsitan, cum hunc viderint, verebuntur. 14
Quem cum vidissent coloni, cogitaverunt
intra se, dicentes : Hic est hres, occidamus
illum, ut nostra fiat hreditas. 15 Et ejectum
illum extra vineam, occiderunt. Quid ergo
faciet illis dominus vine ? 16 veniet, et
perdet colonos istos, et dabit vineam aliis.
Quo audito, dixerunt illi : Absit. 17 Ille
autem aspiciens eos, ait : Quid est ergo hoc
quod scriptum est : Lapidem quem
reprobaverunt dificantes, hic factus est in
caput anguli ? 18 Omnis qui ceciderit super
illum lapidem, conquassabitur : super quem
autem ceciderit, comminuet illum. 19 Et
qurebant principes sacerdotum et scrib
mittere in illum manus illa hora, et timuerunt
populum : cognoverunt enim quod ad ipsos
dixerit similitudinem hanc.

CZY PACI PODATEK?

20 A ledzc go, posali szpiegw, ktrzy
udawaliby
sprawiedliwych,
aby
go
podchwyci w mowie, eby go wyda do
urzdu i wadz namiestnika. 21 I spytali go,
mwic: Nauczycielu, wiemy, e dobrze
mwisz i uczysz; a nie ogldasz si na osobg,
lecz drogi Boej w prawdzie nauczasz. 22
Czy godzi si nam dawa podatek cesarzowi,
czy te nie? 23 Lecz on przejrzawszy
podstp ich, rzek do nich : Czemu mnie
kusicie? 24 Pokacie mi denara. Czyj ma
obraz i napis ? Odpowiadajc, rzekli mu :
Cesarski. 25 I rzek im : Oddajcie wic, co
jest cesarskiego cesarzowi, a co jest Boego
Bogu. 26 I nie mogli zgani sowa jego przed
ludem, a dziwic si odpowiedzi jego,
umilkli.

20 Et observantes miserunt insidiatores, qui

se justos simularent, ut caperent eum in
sermone, ut traderent illum principatui, et
potestati prsidis. 21 Et interrogaverunt eum,
dicentes : Magister, scimus quia recte dicis et
doces : et non accipis personam, sed viam
Dei in veritate doces. 22 Licet nobis tributum
dare Csari, an non ? 23 Considerans autem
dolum illorum, dixit ad eos : Quid me tentatis
? 24 ostendite mihi denarium. Cujus habet
imaginem et inscriptionem ? Respondentes
dixerunt ei : Csaris. 25 Et ait illis : Reddite
ergo qu sunt Csaris, Csari : et qu sunt
Dei, Deo. 26 Et non potuerunt verbum ejus
reprehendere coram plebe : et mirati in
responso ejus, tacuerunt.

58

SADUCEUSZE, A
ZMARTWYCHWSTANIE CIA.
27 Przystpili za niektrzy z saduceuszw,
co mwi, e nie ma zmartwychwstania, i
spytali go, 28 mwic: Nauczycielu !
Mojesz napisa nam : "Jeliby czyj brat
umar, majc on, a byby bez dzieci, niech
brat jego wemie j za on, i wzbudzi
potomstwo bratu swemu." 29 Byo tedy
siedmiu braci; a pierwszy poj on, i umar
bezdzietnie. 30 I poj j drugi, ale i ten
umar bez syna. 31 I trzeci j poj, i tak
samo wszyscy siedmiu, a nie zostawili
potomstwa, i pomarli. 32 Po wszystkich
umara
te
i
niewiasta.
33
W
zmartwychwstaniu wic ktrego z nich
bdzie on, poniewa siedmiu miao j za
on? 34 I rzek im Jezus: Synowie tego
wiata eni si i za m id; 35 lecz ci,
ktrzy za godnych bd uznani wieku
tamtego i powstania z martwych, nie bd
ani wychodzi za m, ani on pojmowa. 36
Nie bd bowiem mogli wicej umrze ; bo
s rwni anioom i s dziemi Boymi, bdc
dziemi zmartwychwstania. 37 A e umarli
zmartwychwstaj, to i Mojesz pokaza u
krzaka, zowic Pana "Bogiem Abrahama i
Bogiem Izaaka i Bogiem Jakuba." 38 A Bg
nie jest umarych, ale ywych, jemu bowiem
wszyscy yj. 39 A odpowiadajc niektrzy
z doktorw, rzekli mu : Nauczycielu, dobrze
powiedzia. 40 I ju o nic wicej nie mieli
go pyta.

27 Accesserunt autem quidam sadducorum,

qui negant esse resurrectionem, et
interrogaverunt eum, 28 dicentes : Magister,
Moyses scripsit nobis : Si frater alicujus
mortuus fuerit habens uxorem, et hic sine
liberis fuerit, ut accipiat eam frater ejus
uxorem, et suscitet semen fratri suo. 29
Septem ergo fratres erant : et primus accepit
uxorem, et mortuus est sine filiis. 30 Et
sequens accepit illam, et ipse mortuus est
sine filio. 31 Et tertius accepit illam.
Similiter et omnes septem, et non reliquerunt
semen, et mortui sunt. 32 Novissime omnium
mortua est et mulier. 33 In resurrectione
ergo, cujus eorum erit uxor ? siquidem
septem habuerunt eam uxorem. 34 Et ait illis
Jesus : Filii hujus sculi nubunt, et traduntur
ad nuptias : 35 illi vero qui digni habebuntur
sculo illo, et resurrectione ex mortuis,
neque nubent, neque ducent uxores : 36
neque enim ultra mori potuerunt : quales
enim angelis sunt, et filii sunt Dei, cum sint
filii resurrectionis. 37 Quia vero resurgant
mortui, et Moyses ostendit secus rubum,
sicut dicit Dominum, Deum Abraham, et
Deum Isaac, et Deum Jacob. 38 Deus autem
non est mortuorum, sed vivorum : omnes
enim vivunt ei. 39 Respondentes autem
quidam scribarum, dixerunt ei : Magister,
bene dixisti. 40 Et amplius non audebant eum
quidquam interrogare.

CHRYSTUS SYNEM I PANEM DAWIDA.

41 I rzek do nich : Jake to mwi, e
Chrystus jest synem Dawidowym ? 42 A sam
Dawid powiada w ksidze Psalmw : "Rzek
Pan Panu mojemu : Sid po prawicy mojej,
43 a poo nieprzyjaci twoich
podnkiem ng twoich." 44 Dawid wic
nazywa go Panem ; jake jest synem jego ?
45 Gdy za cay lud sucha, rzek uczniom
swoim : 46 Strzecie si doktorw, ktrzy
chtnie chodz w dugich szatach, i lubi
pozdrowienia na rynku i pierwsze krzesa w
synagogach i pierwsze miejsca przy ucztach,

41 Dixit autem ad illos : Quomodo dicunt

Christum filium esse David ? 42 et ipse
David dicit in libro Psalmorum : Dixit
Dominus Domino meo : sede a dextris meis,
43 donec ponam inimicos tuos scabellum
pedum tuorum. 44 David ergo Dominum
illum vocat : et quomodo filius ejus est ? 45
Audiente autem omni populo, dixit discipulis
suis : 46 Attendite a scribis, qui volunt
ambulare in stolis, et amant salutationes in
foro, et primas cathedras in synagogis, et
primos discubitus in conviviis,

59

47 ktrzy objadaj domy wdw, udajc dug 47 qui devorant domos viduarum, simulantes
modlitw. Tych czeka wiksze potpienie.
longam
orationem
:
hi
accipient
damnationem majorem.

21

21

GROSZ WDOWI.
1 A spogldajc, ujrza tych bogatych, ktrzy
rzucali do skarbony ofiary swoje. 2 A ujrza
te i ubouchn wdow wrzucajc dwa
szelki. 3 I rzek : Prawdziwie wam
powiadam, e ta uboga wdowa wicej, ni
wszyscy wrzucia. 4 Albowiem ci wszyscy z
tego, co im zbywao, wrzucili do darw
Boych, a ta z niedostatku swego woya
wszystko, co miaa na utrzymanie swoje.

1 Respiciens autem, vidit eos qui mittebant

munera sua in gazophylacium, divites. 2
Vidit
autem
et
quamdam
viduam
pauperculam mittentem ra minuta duo. 3 Et
dixit : Vere dico vobis, quia vidua hc
pauper plus quam omnes misit. 4 Nam omnes
hi ex abundanti sibi miserunt in munera Dei :
hc autem ex eo quod deest illi, omnem
victum suum quem habuit, misit.

PROROCTWO O ZBURZENIU
JEROZOLIMY I KOCU WIATA.
5 A gdy niektrzy mwili o wityni, e jest
ozdobiona piknymi kamieniami i darami,
rzek: 6 Przyjd dni, e z tego, na co
patrzycie, nie zostanie kamie na kamieniu,
ktry by nie by rozwalony. 7 I pytali go,
mwic : Nauczycieiu, kiedy si to stanie, a
co za znak, gdy si to dzia zacznie? 8 A on
im rzek : Uwaajcie; eby was nie
zwiedziono; bo wielu przyjdzie w imi moje,
mwic, e ja jestem, a czas si przybliy ;
nie chodcie wic za nimi. 9 Gdy za
usyszycie o wojnach i rozruchach, nie
lkajcie si : potrzeba, aby to wpierw si
stao, ale jeszcze nie zaraz koniec. 10 Wtedy
im mwi : Powstanie nard przeciw
narodowi i krlestwo przeciw krlestwu. 11 I
wielkie trzsienia ziemi bd miejscami, i
mory i gody i strachy z nieba i znaki wielkie
bd. 12 Ale przed tym wszystkim podnios
na was rce swoje, i bd was przeladowa,
podajc do synagog i wizie, cignc do
krlw i namiestnikw dla imienia mego. l3
To za was spotka na wiadectwo. 14 A
przeto wecie sobie do serca nie obmyla
naprzd, jakbycie mieli odpowiada. 15 Ja
bowiem dam wam wymow i mdro,
ktrej nie bd mogli oprze si, ani
sprzeciwia wszyscy przeciwnicy wasi. 16 A
wydawa was bd rodzice i bracia i krewni i

5 Et quibusdam dicentibus de templo quod

bonis lapidibus et donis ornatum esset, dixit :
6 Hc qu videtis, venient dies in quibus
non relinquetur lapis super lapidem, qui non
destruatur. 7 Interrogaverunt autem illum,
dicentes : Prceptor, quando hc erunt, et
quod signum cum fieri incipient ? 8 Qui dixit
: Videte ne seducamini : multi enim venient
in nomine meo, dicentes quia ego sum : et
tempus appropinquavit : nolite ergo ire post
eos. 9 Cum autem audieritis prlia et
seditiones, nolite terreri : oportet primum
hc fieri, sed nondum statim finis. 10 Tunc
dicebat illis : Surget gens contra gentem, et
regnum adversus regnum. 11 Et terrmotus
magni erunt per loca, et pestilenti, et fames,
terroresque de clo, et signa magna erunt. 12
Sed ante hc omnia injicient vobis manus
suas, et persequentur tradentes in synagogas
et custodias, trahentes ad reges et prsides
propter nomen meum : 13 continget autem
vobis in testimonium. 14 Ponite ergo in
cordibus
vestris
non
prmeditari
quemadmodum respondeatis : 15 ego enim
dabo vobis os et sapientiam, cui non poterunt
resistere et contradicere omnes adversarii
vestri. 16 Trademini autem a parentibus, et
fratribus, et cognatis, et amicis, et morte
afficient ex vobis : 17 et eritis odio omnibus
60

przyjaciele, i niektrych z was o mier propter nomen meum : 18 et capillus de

przyprawi. 17 I bdziecie w nienawici u capite vestro non peribit. 19 In patientia
wszystkich dla imienia mego. 18 A wos z vestra possidebitis animas vestras.
gowy waszej nie zginie. 19 W cierpliwoci
waszej posidziecie dusze wasze.
UPADEK JEROZOLIMY.
20 Gdy za ujrzycie Jeruzalem wojskiem
otoczone, wtedy wiedzcie, e si przybliyo
spustoszenie jego. 21 Wtedy ci, co s w
Judei, niech uciekaj na gry, a ktrzy s w
rodku niej, niech uchodz, a ci, co s po
okolicznych miejscach, niech do niej nie
wchodz 22 S to bowiem dni pomsty, aby
si wypenio wszystko, co byo napisane. 23
A biada brzemiennym i karmicym w owe
dni ; albowiem bdzie ucisk wielki na ziemi i
gniew przeciw ludowi temu. 24 I polegn od
ostrza miecza, i zapdz ich w niewol
midzy wszystkie narody, a Jeruzalem
deptane bdzie przez pogan, a si wypeni
czasy narodw.

20 Cum autem videritis circumdari ab

exercitu Jerusalem, tunc scitote quia
appropinquavit desolatio ejus : 21 tunc qui in
Juda sunt, fugiant ad montes, et qui in
medio ejus, discedant : et qui in regionibus,
non intrent in eam, 22 quia dies ultionis hi
sunt, ut impleantur omnia qu scripta sunt.
23 V autem prgnantibus et nutrientibus in
illis diebus ! erit enim pressura magna super
terram, et ira populo huic. 24 Et cadent in ore
gladii, et captivi ducentur in omnes gentes, et
Jerusalem calcabitur a gentibus, donec
impleantur tempora nationum.

KONIEC WIATA.
25 I bd znaki na socu i ksiycu i na
gwiazdach, a na ziemi ucinienie narodw od
zamieszania szumu morskiego i nawanicy,
26 skoro ludzie schn bd od strachu i
oczekiwania tych rzeczy, ktre bd
przychodzi na wszystek wiat; albowiem
moce niebieskie poruszone bd. 27 A wtedy
ujrz Syna Czowieczego, przychodzcego w
oboku, z moc wielk i z majestatem. 28
Gdy za to dzia si pocznie, spojrzyjcie, a
podniecie gowy wasze, bo si przyblia
odkupienie wasze. 29 I powiedzia im
podobiestwo: Spojrzyjcie na fig i na
wszystkie drzewa. 30 Gdy ju z siebie owoc
wydaj, wiecie, e ju blisko jest lato. 31
Tak i wy, gdy ujrzycie, e si to bdzie
dziao, wiedzcie, e blisko jest krlestwo
Boe. 32 Zaprawd mwi wam, e nie
przeminie to plemi, a si wszystko zici.
33 Niebo i ziemia przemin, ale sowa moje
nie przemin.

25 Et erunt signa in sole, et luna, et stellis, et

in terris pressura gentium pr confusione
sonitus maris, et fluctuum : 26 arescentibus
hominibus pr timore, et exspectatione, qu
supervenient universo orbi : nam virtutes
clorum movebuntur : 27 et tunc videbunt
Filium hominis venientem in nube cum
potestate magna et majestate. 28 His autem
fieri incipientibus, respicite, et levate capita
vestra : quoniam appropinquat redemptio
vestra. 29 Et dixit illis similitudinem : Videte
ficulneam, et omnes arbores : 30 cum
producunt jam ex se fructum, scitis quoniam
prope est stas. 31 Ita et vos cum videritis
hc fieri, scitote quoniam prope est regnum
Dei. 32 Amen dico vobis, quia non prteribit
generatio hc, donec omnia fiant. 33 Clum
et terra transibunt : verba autem mea non
transibunt.

61

ZACHTA DO CZUJOCI.
34 A miejcie si na bacznoci, aby kiedy
serca wasze nie byy obcione obarstwem i
opilstwem i troskami tego ycia, eby na was
z naga ten dzie nie przyszed. 35 Albowiem
spadnie on jak potrzask na wszystkich,
ktrzy mieszkaj po caej ziemi. 36 A przeto
czuwajcie modlc si na kady czas, abycie
byli godni unikn tego wszystkiego, co
przyj ma, i stan przed Synem
Czowieczym. 37 I naucza we dnie w
wityni, a w nocy wychodzc, przebywa na
grze, ktr zw Oliwn. 38 A wszystek lud
od rana schodzi si do niego w wityni, aby
go sucha.

34 Attendite autem vobis, ne forte graventur

corda vestra in crapula, et ebrietate, et curis
hujus vit, et superveniat in vos repentina
dies illa : 35 tamquam laqueus enim
superveniet in omnes qui sedent super faciem
omnis terr. 36 Vigilate itaque, omni
tempore orantes, ut digni habeamini fugere
ista omnia qu futura sunt, et stare ante
Filium hominis. 37 Erat autem diebus docens
in templo : noctibus vero exiens, morabatur
in monte qui vocatur Oliveti. 38 Et omnis
populus manicabat ad eum in templo audire
eum.

CZ III (22,1- 24,53)

MKA I ZMARTWYCHWSTANIE
ZBAWICIELA
I. MKA (22,1 - 23,56)

22

22

ZDRADA JUDASZA.
1 Zblia si te dzie wity Przanikw,
nazywany Pasch. 2 A przedniejsi kapani i
doktorowie przemyliwali, jakby Jezusa
zabi, ale bali si ludu. 3 I wstpi szatan w
Judasza, ktrego zwano Iszkariot, jednego z
dwunastu. 4 I odszed, i umwi si z
przedniejszymi kapanami i przeoonymi,
jakby im go wyda. 5 I uradowali si, i
uoyli, e mu dadz pienidze. 6 I obieca, i
szuka sposobnej pory, jakby im go wyda z
dala od rzeszy.

1 Appropinquabat autem dies festus

azymorum, qui dicitur Pascha : 2 et
qurebant principes sacerdotum, et scrib,
quomodo Jesum interficerent : timebant vero
plebem. 3 Intravit autem Satanas in Judam,
qui cognominabatur Iscariotes, unum de
duodecim : 4 et abiit, et locutus est cum
principibus sacerdotum, et magistratibus,
quemadmodum illum traderet eis. 5 Et gavisi
sunt, et pacti sunt pecuniam illi dare. 6 Et
spopondit, et qurebat opportunitatem ut
traderet illum sine turbis.

OSTATNIA WIECZERZA.
7 Przyszed za dzie Przanikw, w ktrym
naleao ofiarowa Pasch. 8 I posa Piotra i
Jana, mwic : Idcie, i przygotujcie nam
Pasch, aby-my poywali. 9 A oni rzekli :
Gdzie chcesz, abymy przygotowali ? 10 I
rzek do nich : Oto gdy wejdziecie do miasta,
spotka si z wami pewien czowiek, nioscy

7 Venit autem dies azymorum, in qua

necesse erat occidi pascha. 8 Et misit Petrum
et Joannem, dicens : Euntes parate nobis
pascha, ut manducemus. 9 At illi dixerunt :
Ubi vis paremus ? 10 Et dixit ad eos : Ecce
intrountibus vobis in civitatem occurret
vobis homo quidam amphoram aqu portans
62

dzban wody; idcie za nim do domu, do

ktrego wejdzie 11 I powiecie gospodarzowi
domu : Nauczyciel mwi tobie : Gdzie jest
gospoda, w ktrej bym spoy Pasch z
uczniami moimi 12 A on wam pokae
wieczernik wielki, usany, i tam przygotujcie.
13 Odszedszy za znaleli, jak im
powiedzia, i przygotowali Pasch. 14 A gdy
przysza pora, zasiad do stou, i dwunastu
apostow z nim. 15 I rzek im: Podaniem
podaem poywa t Pasch z wami,
zanimbym cierpia. 16 Gdy wam powiadam,
e odtd nie bd jej poywa, a si wypeni
w krlestwie Boym. 17 A wziwszy kielich
dziki czyni i rzek : Wecie, a podzielcie
midzy siebie. 18 Albowiem wam
powiadam, e nie bd pi z owocu winnego
szczepu, a przyjdzie krlestwo Boe.

: sequimini eum in domum, in quam intrat,

11 et dicetis patrifamilias domus : Dicit tibi
Magister : Ubi est diversorium, ubi pascha
cum discipulis meis manducem ? 12 Et ipse
ostendet vobis cnaculum magnum stratum,
et ibi parate. 13 Euntes autem invenerunt
sicut dixit illis, et paraverunt pascha. 14 Et
cum facta esset hora, discubuit, et duodecim
apostoli cum eo. 15 Et ait illis : Desiderio
desideravi hoc pascha manducare vobiscum,
antequam patiar. 16 Dico enim vobis, quia ex
hoc non manducabo illud, donec impleatur in
regno Dei. 17 Et accepto calice gratias egit,
et dixit : Accipite, et dividite inter vos. 18
Dico enim vobis quod non bibam de
generatione vitis donec regnum Dei veniat.

USTANOWIENIE EUCHARYSTII.
19 A wziwszy chleb, dziki czyni, ama, i
da im, mwic : To jest ciao moje, ktre si
za was daje. To czycie na moj pamitk.
20 Tak samo i kielich, po wieczerzy, mwic
: Ten jest kielich, Nowy Testament we krwi
mojej, ktry za was bdzie wylany. 21
Wszelako, oto rka tego, co mnie wydaje, ze
mn jest na stole. 22 A Syn Czowieczy idzie
wprawdzie
wedug
tego,
co
jest
postanowione ; wszake biada czowiekowi
temu, przez ktrego bdzie wydany. 23 A
oni zaczli pyta si midzy sob, ktry by to
z nich by, co mia to uczyni.

19 Et accepto pane gratias egit, et fregit, et

dedit eis, dicens : Hoc est corpus meum,
quod pro vobis datur : hoc facite in meam
commemorationem. 20 Similiter et calicem,
postquam cnavit, dicens : Hic est calix
novum testamentum in sanguine meo, qui
pro vobis fundetur. 21 Verumtamen ecce
manus tradentis me, mecum est in mensa. 22
Et quidem Filius hominis, secundum quod
definitum est, vadit : verumtamen v homini
illi per quem tradetur. 23 Et ipsi cperunt
qurere inter se quis esset ex eis qui hoc
facturus esset.

SPR O PIERWSZESTWO.
24 wszcz si te spr midzy nimi, ktry
by z nich zdawa si by wikszym. 25 I
rzek im : Krlowie narodw panuj nad
nimi, a ci, ktrzy wadz nad nimi sprawuj,
zwani s dobroczycami. 26 Lecz wy nie tak
; ale ktry jest midzy wami wikszy, niech
bdzie jako mniejszy ; a przeoony, jako
ten, co suy. 27 Albowiem kt jest
wikszy: ten, co siedzi u stou, czy ten, co
suy? Czy nie ten, ktry siedzi? Ja te
jestem wpord was, jako ten, ktry suy. 28
Lecz wy jestecie, ktrzycie wytrwali przy
mnie w pokusach moich. 29 I ja wam

24 Facta est autem et contentio inter eos, quis

eorum videretur esse major. 25 Dixit autem
eis : Reges gentium dominantur eorum : et
qui potestatem habent super eos, benefici
vocantur. 26 Vos autem non sic : sed qui
major est in vobis, fiat sicut minor : et qui
prcessor est, sicut ministrator. 27 Nam quis
major est, qui recumbit, an qui ministrat ?
nonne qui recumbit ? Ego autem in medio
vestrum sum, sicut qui ministrat : 28 vos
autem estis, qui permansistis mecum in
tentationibus meis. 29 Et ego dispono vobis
sicut disposuit mihi Pater meus regnum,
63

przekazuj krIestwo, jak mi przekaza 30 ut edatis et bibatis super mensam meam in

Ojciec mj, 30 abycie jedli i pili u stou regno meo, et sedeatis super thronos
mego w krlestwie moim, i siedzieli na judicantes duodecim tribus Isral.
stolicach, sdzc dwanacie pokole
izraelskich.
ZAPOWIED ZAPARCIA SI PIOTRA.
31 I rzek Pan : Szymonie, Szymonie ! Oto
szatan poda, aby was przesia jako
pszenic. 32 Ale ja prosiem za tob, aby nie
ustaa wiara twoja ; a ty kiedy, nawrciwszy
si, utwierdzaj braci twoich. 33 A on mu
rzek : Panie ! Z tob gotw jestem i do
wizienia, i na mier. 34 Lecz on rzek :
Powiadam ci, Piotrze, nie zapieje dzi kur, a
si trzykro zaprzesz, e mi nie znasz. 35 I
rzek im : Gdy was posaem bez trzosa i
torby podrnej i obuwia, czy wam czego
brakowao? A oni rzekli: Niczego. 36 Rzek
im tedy : Ale teraz, kto ma trzos, niech
wemie take i torb podrn; a kto nie ma,
niech sprzeda paszcz swj, a kupi miecz. 37
Albowiem powiadam wam, i jeszcze
potrzeba, aby to, co napisane jest, wypenio
si na mnie : "I policzony jest midzy
zoczycw." Gdy to, co mnie dotyczy, do
koca dochodzi. 38 Lecz oni rzekli : Panie,
oto tu dwa miecze. On za im rzek : Dosy
jest.

31 Ait autem Dominus : Simon, Simon, ecce

Satanas expetivit vos ut cribraret sicut
triticum : 32 ego autem rogavi pro te ut non
deficiat fides tua : et tu aliquando conversus,
confirma fratres tuos. 33 Qui dixit ei :
Domine, tecum paratus sum et in carcerem et
in mortem ire. 34 At ille dixit : Dico tibi,
Petre, non cantabit hodie gallus, donec ter
abneges nosse me. Et dixit eis : 35 Quando
misi vos sine sacculo, et pera, et
calceamentis, numquid aliquid defuit vobis ?
36 At illi dixerunt : Nihil. Dixit ergo eis : Sed
nunc qui habet sacculum, tollat ; similiter et
peram : et qui non habet, vendat tunicam
suam et emat gladium. 37 Dico enim vobis,
quoniam adhuc hoc quod scriptum est,
oportet impleri in me : Et cum iniquis
deputatus est. Etenim ea qu sunt de me
finem habent. 38 At illi dixerunt : Domine,
ecce duo gladii hic. At ille dixit eis : Satis
est.

MODLITWA I KONANIE W OGROJCU.

39 A wyszedszy, zda wedug zwyczaju
na gr Oliwn, a za nim te poszli i
uczniowie. 40 A gdy przyszed na miejsce,
rzek im : Mdlcie si, abycie nie weszli w
pokuszenie. 41 Sam za oddali si od nich
jakby na rzutkamienia, a upadszy na
kolana,modli si, 42 mwic : Ojcze, jeli
chcesz, przenie ode mnie ten kielich;
wszake nie moja wola, ale twoja niech si
stanie. 43 I ukaza mu si anio z nieba,
posilajc go. A bdc w trwodze miertelnej,
modli si usilniej. 44 I sta si pot jego jak
krople krwi, spywajcej na ziemi. 45 A gdy
wsta od modlitwy, i przyszed do uczniw
swoich, znalaz ich picych ze smutku. 46 I
rzek im : Czemu picie? Wstacie, mdlcie
si, abycie nie weszli w pokus.

39 Et egressus ibat secundum consuetudinem

in monte Olivarum. Secuti sunt autem illum
et discipuli. 40 Et cum pervenisset ad locum,
dixit illis : Orate ne intretis in tentationem.
41 Et ipse avulsus est ab eis quantum jactus
est lapidis : et positis genibus orabat, 42
dicens : Pater, si vis, transfer calicem istum a
me : verumtamen non mea voluntas, sed tua
fiat. 43 Apparuit autem illi angelus de clo,
confortans eum. Et factus in agonia, prolixius
orabat. 44 Et factus est sudor ejus sicut gutt
sanguinis decurrentis in terram. 45 Et cum
surrexisset ab oratione et venisset ad
discipulos suos, invenit eos dormientes pr
tristitia. 46 Et ait illis : Quid dormitis ?
surgite, orate, ne intretis in tentationem.

64

POJMANIE JEZUSA.
47 Gdy on jeszcze mwi, oto rzesza i ten,
ktrego zwano Judaszem, jeden z dwunastu,
szed przed nimi, i przystpi do Jezusa, aby
go pocaowa. 48 Jezus za mu rzek:
Judaszu, pocaunkiem wydajesz Syna
Czowieczego? 49 A ci, ktrzy przy nim byli,
widzc, co si dzia miao, rzekli mu: Panie,
czy mamy bi mieczem ? 50 I jeden z nich
uderzy sug najwyszego kapana, i uci
ucho jego prawe. 51 Jezus za odpowiadajc,
rzek: Poprzestacie ; nic nad to ! A
dotknwszy ucha jego, uzdrowi go. 52 I
rzek Jezus do tych, (ktrzy wyszli przeciw
niemu)
przedniejszych
kapanw
i
urzdnikw wityni i starszych : Wyszlicie
jak na zbjc z mieczami i kijami 53 Gdy
codziennie wrd was bywaem w wityni,
nie podnielicie rk na mnie ; ale ta jest
godzina wasza i moc ciemnoci.

47 Adhuc eo loquente, ecce turba : et qui

vocabatur Judas, unus de duodecim,
antecedebat eos, et appropinquavit Jesu ut
oscularetur eum. 48 Jesus autem dixit illi :
Juda, osculo Filium hominis tradis ? 49
Videntes autem hi qui circa ipsum erant,
quod futurum erat, dixerunt ei : Domine, si
percutimus in gladio ? 50 Et percussit unus
ex illis servum principis sacerdotum, et
amputavit auriculam ejus dexteram. 51
Respondens autem Jesus, ait : Sinite usque
huc. Et cum tetigisset auriculam ejus, sanavit
eum. 52 Dixit autem Jesus ad eos qui
venerant ad se principes sacerdotum, et
magistratus templi, et seniores : Quasi ad
latronem existis cum gladiis et fustibus ? 53
Cum quotidie vobiscum fuerim in templo,
non extendistis manus in me : sed hc est
hora vestra, et potestas tenebrarum.

POTRJNE ZAPARCIE SI PIOTRA.

54 A pojmawszy go, wprowadzili do domu
najwyszego kapana. Piotr jednak szed za
nim z daleka. 55 Gdy za rozniecili ogie na
dziedzicu i siedli wokoo, by Piotr
pomidzy nimi. 56 Gdy go ujrzaa jedna
suca siedzcego u wiata, i przypatrzya
mu si, rzeka : I ten z nim by. 57 A on si
zapar, mwic: Niewiasto, nie znam go. 58
A po chwili ujrzawszy go inny, rzek : I ty z
nich jeste. Piotr znw rzek : O czowiecze,
nie jestem. 59 A po upywie prawie jednej
godziny kto inny pocz twierdzi, mwic:
Prawdziwie i ten z nim by, bo i
Galilejczykiem jest. 60 A Piotr powiedzia :
Czowiecze, nie wiem, co mwisz ! I
natychmiast, gdy on jeszcze mwi, zapia
kur. 61 A Pan obrciwszy si, spojrza na
Piotra. I wspomnia Piotr na sowa Pana,
jakie by powiedzia : I zanim kur zapieje,
trzykro si mnie zaprzesz. 62 A Piotr
wyszedszy stamtd, gorzko zapaka.

54 Comprehendentes autem eum, duxerunt

ad domum principis sacerdotum : Petrus vero
sequebatur a longe. 55 Accenso autem igne
in medio atrii et circumsedentibus illis, erat
Petrus in medio eorum. 56 Quem cum
vidisset ancilla qudam sedentem ad lumen,
et eum fuisset intuita, dixit : Et hic cum illo
erat. 57 At ille negavit eum, dicens : Mulier,
non novi illum. 58 Et post pusillum alius
videns eum, dixit : Et tu de illis es. Petrus
vero ait : O homo, non sum. 59 Et intervallo
facto quasi hor unius, alius quidam
affirmabat, dicens : Vere et hic cum illo erat :
nam et Galilus est. 60 Et ait Petrus : Homo,
nescio quid dicis. Et continuo, adhuc illo
loquente, cantavit gallus. 61 Et conversus
Dominus respexit Petrum, et recordatus est
Petrus verbi Domini, sicut dixerat : Quia
priusquam gallus cantet, ter me negabis. 62
Et egressus foras Petrus flevit amare.

65

UROCZYSTE WYZNANIE JEZUSA.

63 A mowie, ktrzy go trzymali,
naigrawali si z niego, bijc go. 64 I zakryli
go, i bili go po twarzy, i pytali go, mwic:
Prorokuj, kto jest, co ci uderzy? 65 I wiele
innych rzeczy blunic, mwili przeciw
niemu. 66 I gdy dzie nasta, zeszli si starsi
z ludu i przedniejsi kapani i doktorowie, i
przyprowadzili go do Rady swojej, mwic:
67 Jeli ty jeste Chrystusem, powiedz nam. I
rzek im : Jeli Wam powiem, nie uwierzycie
mi; 68 a jeli i spytam, nie odpowiecie mi,
ani nie wypucicie. 69 Lecz odtd bdzie Syn
Czowieczy siedzia po prawicy Boej. 70 I
rzekli wszyscy : To ty jest Syn Boy? On
za rzek: Wy powiadacie, em ja jest. 71 A
oni rzekli : Na c jeszcze potrzebujemy
wiadectwa ? Wszak sami syszelimy z ust
jego.

63 Et viri qui tenebant illum, illudebant ei,

cdentes. 64 Et velaverunt eum, et
percutiebant faciem ejus : et interrogabant
eum, dicentes : Prophetiza, quis est, qui te
percussit ? 65 Et alia multa blasphemantes
dicebant in eum. 66 Et ut factus est dies,
convenerunt seniores plebis, et principes
sacerdotum, et scrib, et duxerunt illum in
concilium suum, dicentes : Si tu es Christus,
dic nobis. 67 Et ait illis : Si vobis dixero, non
credetis mihi : 68 si autem et interrogavero,
non respondebitis mihi, neque dimittetis. 69
Ex hoc autem erit Filius hominis sedens a
dextris virtutis Dei. 70 Dixerunt autem
omnes : Tu ergo es Filius Dei ? Qui ait : Vos
dicitis, quia ego sum. 71 At illi dixerunt :
Quid adhuc desideramus testimonium ? ipsi
enim audivimus de ore ejus.

23

23

JEZUS PRZED PIATEM.

1 I powstawszy cae ich mnstwo, powiedli
go do Piata. 2 I poczli na skary, mwic
: Tego znalelimy podburzajcego nasz
nard, i zakazujcego dawa podatki
cesarzowi, i mwicego, e on jest
Chrystusem krlem. 3 I spyta go Piat,
mwic : Ty jeste krlem ydowskim? A on
odpowiadajc, rzek: Ty powiadasz. 4 A
Piat rzek do przedniejszych kapanw i do
rzeszy : Nie znajduj adnej winy w tym
czowieku. 5 Lecz oni nalegali, mwic:
Podburza lud, uczc po caej Judei,
poczwszy od Galilei a dotd.

1 Et surgens omnis multitudo eorum,

duxerunt illum ad Pilatum. 2 Cperunt
autem illum accusare, dicentes : Hunc
invenimus subvertentem gentem nostram, et
prohibentem tributa dare Csari, et dicentem
se Christum regem esse. 3 Pilatus autem
interrogavit eum, dicens : Tu es rex
Judorum ? At ille respondens ait : Tu dicis.
4 Ait autem Pilatus ad principes sacerdotum
et turbas : Nihil invenio caus in hoc
homine. 5 At illi invalescebant, dicentes :
Commovet populum docens per universam
Judam, incipiens a Galila usque huc.

JEZUS PRZED HERODEM.

6 Piat za, usyszawszy o Galilei, zapyta,
czy ten czowiek jest Galilejczykiem. 7 A
gdy si dowiedzia, e nalea do wadzy
Heroda, odesa go do Heroda, ktry te by
w Jeruzalem w owe dni. 8 A Herod
ujrzawszy Jezusa, uradowa si bardzo; bo od
dawnego czasu pragn go widzie, dlatego
e wiele o nim sysza, i spodziewa si, e
jaki cud zobaczy przez niego uczyniony 9 I

6 Pilatus autem audiens Galilam,

interrogavit si homo Galilus esset. 7 Et ut
cognovit quod de Herodis potestate esset,
remisit eum ad Herodem, qui et ipse
Jerosolymis erat illis diebus. 8 Herodes
autem viso Jesu, gavisus est valde. Erat enim
cupiens ex multo tempore videre eum, eo
quod audierat multa de eo, et sperabat
signum aliquod videre ab eo fieri. 9
66

zadawa mu wiele pyta, ale on nic mu nie

odpowiada. 10 Przedniejsi za kapani i
doktorowie stali, usilnie na skarc 11 I
wzgardzi nim Herod wraz z wojskiem
swoim, i wymia obleczonego w szat bia,
i odesa do Piata. 12 I stali si tego dnia
przyjacimi Herod i Piat, bo przedtem byli
sobie nieprzyjacimi.

Interrogabat autem eum multis sermonibus.

At ipse nihil illi respondebat. 10 Stabant
autem principes sacerdotum et scrib
constanter accusantes eum. 11 Sprevit autem
illum Herodes cum exercitu suo : et illusit
indutum veste alba, et remisit ad Pilatum. 12
Et facti sunt amici Herodes et Pilatus in ipsa
die : nam antea inimici erant ad invicem.

BARABASZ CZY JEZUS.

13 A Piat wezwawszy przedniejszych
kapanw i przeoonych i lud, rzek do nich:
l4 Przywiedlicie mi tego czowieka jakby
podburzajcego lud, i oto ja pytajc przed
wami, nie znalazem w tym czowieku adnej
winy z tych, o ktre go oskaracie. 15 ale ani
Herod, bo was do niego odesaem, i oto nie
zarzucono mu nic godnego mierci. 16 A
przeto ukarawszy go, wypuszcz. l7 By za
winien wypuci im na wita jednego
winia. 18 I zawoaa razem wszystka
rzesza, mwic: Stra tego, a wypu nam
Barabasza! 19 A by on za jaki rozruch,
uczyniony w miecie, i za zabjstwo
osadzony w wizieniu. 20 Piat za
przemwi znowu do nich, chcc wypuci
Jezusa. 21 Ale oni woali, mwic :
Ukrzyuj, ukrzyuj go ! 22 On za po raz
trzeci rzek do nich : C wic zego ten
uczyni? adnej przyczyny mierci w nim nie
znajduj ; ukarz go wic i wypuszcz. 23
Lecz oni nalegali gosami wie1kimi, dajc,
aby by ukrzyowany ; i wzmagay si ich
gosy. 24 A Piat przysdzi, aby si stao
zado ich daniu. 25 I wypuci im tego,
ktry za zabjstwo i rozruch wrzucony by
do wizienia o ktrego prosili, Jezusa za
wyda na ich wol.

13 Pilatus autem, convocatis principibus

sacerdotum, et magistratibus, et plebe, 14
dixit ad illos : Obtulistis mihi hunc hominem,
quasi avertentem populum, et ecce ego
coram vobis interrogans, nullam causam
inveni in homine isto ex his in quibus eum
accusatis. 15 Sed neque Herodes : nam
remisi vos ad illum, et ecce nihil dignum
morte actum est ei. 16 Emendatum ergo
illum dimittam. 17 Necesse autem habebat
dimittere eis per diem festum unum. 18
Exclamavit autem simul universa turba,
dicens : Tolle hunc, et dimitte nobis
Barabbam : 19 qui erat propter seditionem
quamdam factam in civitate et homicidium
missus in carcerem. 20 Iterum autem Pilatus
locutus est ad eos, volens dimittere Jesum. 21
At illi succlamabant, dicentes : Crucifige,
crucifige eum. 22 Ille autem tertio dixit ad
illos : Quid enim mali fecit iste ? nullam
causam mortis invenio in eo : corripiam ergo
illum et dimittam. 23 At illi instabant vocibus
magnis postulantes ut crucifigeretur : et
invalescebant voces eorum. 24 Et Pilatus
adjudicavit fieri petitionem eorum. 25
Dimisit autem illis eum qui propter
homicidium et seditionem missus fuerat in
carcerem, quem petebant : Jesum vero
tradidit voluntati eorum.

W DRODZE NA GOLGOT.
26 A gdy go wiedli, przytrzymali niejakiego
Szymona Cyrenejczyka idcego ze wsi, i
woyli na krzy, aby nis za Jezusem 27 I
sza za nim wielka rzesza ludu i niewiast,
ktre pakay, i ualay si nad nim. 28 Jezus
za obrciwszy si do nich, rzek : Crki
Jerozolimskie ! Nie paczcie nade mn, ale

26 Et cum ducerent eum, apprehenderunt

Simonem quemdam Cyrenensem venientem
de villa : et imposuerunt illi crucem portare
post Jesum. 27 Sequebatur autem illum multa
turba populi et mulierum, qu plangebant et
lamentabantur eum. 28 Conversus autem ad
illas Jesus, dixit : Fili Jerusalem, nolite
67

same nad sob paczcie i nad dziemi

waszymi. 29 Gdy oto przyjd dni, w
ktrych bd mwi : Szczliwe niepodne i
ywoty, ktre nie rodziy, i piersi, ktre nie
karmiy. 30 Wtedy poczn mwi grom :
Padnijcie na nas, - a pagrkom : Przykryjcie
nas. 31 Albowiem jeli to na zielonym
drzewie czyni, c na suchym bdzie? 32
Prowadzono te z nim i innych dwch
zoczycw, aby byli straceni.

flere super me, sed super vos ipsas flete et

super filios vestros. 29 Quoniam ecce venient
dies in quibus dicent : Beat steriles, et
ventres qui non genuerunt, et ubera qu non
lactaverunt. 30 Tunc incipient dicere
montibus : Cadite super nos ; et collibus :
Operite nos. 31 Quia si in viridi ligno hc
faciunt, in arido quid fiet ? 32 Ducebantur
autem et alii duo nequam cum eo, ut
interficerentur.

UKRZYOWANIE.
33 A gdy przyszli na miejsce, ktre zwi
Trupi Gow, tam go ukrzyowali ; i otrw,
jednego po prawej, a drugiego po lewej
stronie. 24 Jezus za mwi : Ojcze ! Odpu
im, bo nie wiedz, co czyni. A dzielc si
szatami jego, rzucili losy. 35 I sta lud
patrzc ; a namiewali si z niego przeoeni
z nimi, mwic : Innych wybawia, nieche
sam siebie wybawi, jeli ten jest Chrystusem
Boym wybranym. 36 Naigrawali si te z
niego i onierze, przychodzc, a ocet mu
podajc, i mwic: 37 Jeli ty jeste krlem
ydowskim, wybawe sam siebie.

33 Et postquam venerunt in locum qui

vocatur Calvari, ibi crucifixerunt eum : et
latrones, unum a dextris, et alterum a
sinistris. 34 Jesus autem dicebat : Pater,
dimitte illis : non enim sciunt quid faciunt.
Dividentes vero vestimenta ejus, miserunt
sortes. 35 Et stabat populus spectans, et
deridebant eum principes cum eis, dicentes :
Alios salvos fecit, se salvum faciat, si hic est
Christus Dei electus. 36 Illudebant autem ei
et milites accedentes, et acetum offerentes ei,
37 et dicentes : Si tu es rex Judorum,
salvum te fac.

DOBRY I ZY OTR.
38 By za nad nim i napis, wypisany 38 Erat autem et superscriptio scripta super
greckimi, aciskimi i hebrajskimi literami :
eum litteris grcis, et latinis, et hebraicis :
Hic est rex Judorum.
TEN JEST KRL YDOWSKI.
39 A jeden z tych otrw, ktrzy wisieli,
.bluni mu, mwic : Jeli ty jeste
Chrystusem, wybawe samego siebie i nas.
40 Odpowiadajc za, drugi karci go,
mwic : Ani ty si Boga nie boisz, chocia
t sam kar ponosisz ? 41 A my wprawdzie
susznie, bo godn zapat za uczynki
odbieramy : lecz ten nic zego nie uczyni 42
I rzek do Jezusa: Panie, wspomnij na mnie,
gdy przyjdziesz do krlestwa swego! 43 A
Jezus mu rzek : Zaprawd mwi tobie, dzi
ze mn bdziesz w raju.

39 Unus autem de his, qui pendebant,

latronibus, blasphemabat eum, dicens : Si tu
es Christus, salvum fac temetipsum et nos.
40 Respondens autem alter increpabat eum,
dicens : Neque tu times Deum, quod in
eadem damnatione es. 41 Et nos quidem
juste, nam digna factis recipimus : hic vero
nihil mali gessit. 42 Et dicebat ad Jesum :
Domine, memento mei cum veneris in
regnum tuum. 43 Et dixit illi Jesus : Amen
dico tibi : hodie mecum eris in paradiso.

68

MIER JEZUSA.
44 Bya za prawie godzina szsta i nastay
ciemnoci po wszystkiej ziemi a do godziny
dziewitej. 45 I zamio si soce, a zasona
wityni wp si rozdara. 46 A Jezus
zawoawszy gosem wielkim, rzek : Ojcze,
w rce twoje polecam ducha mojego ! A to
rzekszy, skona. 47 Setnik za widzc, co si
dziao, chwali Boga, mwic : Prawdziwie
ten czowiek by sprawiedliwy. 48 I caa
rzesza tych, ktrzy zeszli si byli na to
widowisko, i widzieli, co si dziao, wracali,
bijc si w piersi swoje. 49 A wszyscy jego
znajomi stali z daleka, i niewiasty, ktre za
nim przyszy byy z Galilei, patrzc na to.

44 Erat autem fere hora sexta, et tenebr

fact sunt in universam terram usque ad
horam nonam. 45 Et obscuratus est sol, et
velum templi scissum est medium. 46 Et
clamans voce magna Jesus ait : Pater, in
manus tuas commendo spiritum meum. Et
hc dicens, expiravit. 47 Videns autem
centurio quod factum fuerat, glorificavit
Deum, dicens : Vere hic homo justus erat. 48
Et omnis turba eorum, qui simul aderant ad
spectaculum istud, et videbant qu fiebant,
percutientes pectora sua revertebantur. 49
Stabant autem omnes noti ejus a longe, et
mulieres, qu secut eum erant a Galila,
hc videntes.

POGRZEB.
50 I Oto m imieniem Jzef, ktry by
czonkiem Rady, m dobry i sprawiedliwy,
51 ten nie by si zgodzi na ich wyrok i
uczynki, - z Arymatei, miasta judzkiego,
ktry te i sam oczekiwa krlestwa Boego.
52 Ten przyszed do Piata, i poprosi o ciao
Jezusa. 53 I zdjwszy, uwin w
przecierado, i pooy je w grobie
wykutym, w ktrym nikt jeszcze nie by
pooony. 54 A by to dzie Przygotowania, i
szabat si zaczyna. 55 Niewiasty za, ktre z
nim przybyy z Galilei, przyszedszy,
obejrzay grb, i jak byo pooone ciao
jego. 56 A wrciwszy si, przygotoway
wonnoci i maci. Ale w szabat day pokj,
wedug przykazania.

50 Et ecce vir nomine Joseph, qui erat

decurio, vir bonus et justus : 51 hic non
consenserat consilio, et actibus eorum : ab
Arimatha civitate Jud, qui exspectabat et
ipse regnum Dei : 52 hic accessit ad Pilatum
et petiit corpus Jesu : 53 et depositum
involvit sindone, et posuit eum in
monumento exciso, in quo nondum quisquam
positus fuerat. 54 Et dies erat parasceves, et
sabbatum illucescebat. 55 Subsecut autem
mulieres, qu cum eo venerant de Galila,
viderunt monumentum, et quemadmodum
positum erat corpus ejus. 56 Et revertentes
paraverunt aromata, et unguenta : et sabbato
quidem siluerunt secundum mandatum.

II. ZMARTWYCHWSTANIE (24,1-53)

24

24

NIEWIASTY I PIOTR U GROBU.

1 W pierwszy za dzie tygodnia bardzo rano
przyszy do grobu, niosc wonnoci, ktre
byy przygotoway. 2 I znalazy kamie
odwalony od grobu. 3 A wszedszy, nie
znalazy ciaa Pana Jezusa. 4 I stao si, gdy
si dla tego w sercu zatrwoyy, oto stanli
przy nich dwaj mowie w szatach lnicych.

1 Una autem sabbati valde diluculo venerunt

ad monumentum, portantes qu paraverant
aromata : 2 et invenerunt lapidem revolutum
a monumento. 3 Et ingress non invenerunt
corpus Domini Jesu. 4 Et factum est, dum
mente consternat essent de isto, ecce duo
viri steterunt secus illas in veste fulgenti. 5
69

5 Gdy si za przestraszyy, i pochyliy twarz

ku ziemi, rzekli do nich: Czemu szukacie
yjcego midzy umarymi? 6 Nie masz go
tu, ale powsta. Wspomnijcie, jak wam
mwi, gdy jeszcze by w Galilei, 7
powiadajc : e potrzeba, aby Syn
Czowieczy by wydany w rce ludzi
grzesznych, I by ukrzyowany, a trzeciego
dnia aby zmartwychwsta. 8 I wspomniay na
sowa jego. 9 A wrciwszy si od grobu,
oznajmiy to wszystko owym jedenastu i
wszystkim innym. 10 A byy to Maria
Magdalena i Joanna, i Maria Jakubowa i
inne, ktre z nimi byy, ktre o tym
powiedziay apostoom. 11 I wydaway si te
sowa w oczach ich jakby niedorzecznoci, i
nie uwierzyli im. l2 Ale Piotr wstawszy,
pobieg do grobu ; a pochyliwszy si, ujrza
same przecierada pooone, i odszed,
dziwic si sam w sobie temu, co si stao.

Cum timerent autem, et declinarent vultum in

terram, dixerunt ad illas : Quid quritis
viventem cum mortuis ? 6 non est hic, sed
surrexit : recordamini qualiter locutus est
vobis, cum adhuc in Galila esset, 7 dicens :
Quia oportet Filium hominis tradi in manus
hominum peccatorum, et crucifigi, et die
tertia resurgere. 8 Et recordat sunt
verborum ejus. 9 Et regress a monumento
nuntiaverunt hc omnia illis undecim, et
ceteris omnibus. 10 Erat autem Maria
Magdalene, et Joanna, et Maria Jacobi, et
ceter qu cum eis erant, qu dicebant ad
apostolos hc. 11 Et visa sunt ante illos sicut
deliramentum verba ista, et non crediderunt
illis. 12 Petrus autem surgens cucurrit ad
monumentum : et procumbens vidit
linteamina sola posita, et abiit secum mirans
quod factum fuerat.

PO DRODZE DO EMAUS.
13 I Oto dwaj z nich tego samego dnia szli
do miasteczka, ktre byo o szedziesit
stadiw od Jeruzalem, zwanego Emaus. 14 A
mwili oni z sob o tym wszystkim, co si
byo wydarzyo. 15 I stao si, gdy
rozmawiali, i rozprawiali ze sob, sam Jezus,
przybliywszy si, szed z nimi. 16 0czy za
ich byy zamroczone, aby go nie poznali. 17 I
rzek do nich : C to s za rozmowy ktre
idc prowadzicie midzy sob, i jestecie
smutni? 18 A odpowiadajc jeden ktremu
imi Kleofas, rzek mu : Ty sam gociem
jeste w Jeruzalem a nie wiesz, co si w nim
dziao tymi dniami? 19 A on im rzek : Co ? I
powiedzieli : O Jezusie Nazareskim, ktry
by mem prorokiem potnym w uczynku i
mowie przed Bogiem i wszystkim ludem ; 20
a jak go przedniejsi kapani i przeoeni nasi
wydali, aby by skazany na mier, i
ukrzyowali go. 21 My za spodziewalimy
si, e on mia odkupi Izraela ; a teraz po
tym wszystkim dzisiaj trzeci dzie jest, jak
si to stao. 22 Ale i niektre z naszych
niewiast przestraszyy nas, ktre przede
dniem byy u grobu ; 23 a nie znalazszy
ciaa jego, przyszy, powiadajc, e i
zjawienie aniow widziay, ktrzy mwi,

13 Et ecce duo ex illis ibant ipsa die in

castellum, quod erat in spatio stadiorum
sexaginta ab Jerusalem, nomine Emmaus. 14
Et ipsi loquebantur ad invicem de his
omnibus qu acciderant. 15 Et factum est,
dum fabularentur, et secum qurerent : et
ipse Jesus appropinquans ibat cum illis : 16
oculi autem illorum tenebantur ne eum
agnoscerent. 17 Et ait ad illos : Qui sunt hi
sermones, quos confertis ad invicem
ambulantes, et estis tristes ? 18 Et respondens
unus, cui nomen Cleophas, dixit ei : Tu solus
peregrinus es in Jerusalem, et non cognovisti
qu facta sunt in illa his diebus ? 19 Quibus
ille dixit : Qu ? Et dixerunt : De Jesu
Nazareno, qui fuit vir propheta, potens in
opere et sermone coram Deo et omni populo
: 20 et quomodo eum tradiderunt summi
sacerdotes
et
principes
nostri
in
damnationem mortis, et crucifixerunt eum :
21 nos autem sperabamus quia ipse esset
redempturus Isral : et nunc super hc
omnia, tertia dies est hodie quod hc facta
sunt. 22 Sed et mulieres qudam ex nostris
terruerunt nos, qu ante lucem fuerunt ad
monumentum, 23 et non invento corpore
ejus, venerunt, dicentes se etiam visionem
70

e on yje. 24 I poszli niektrzy z naszych do

grobu, i tak znaleli, jak niewiasty mwiy;
ale jego samego nie znaleli. 25 A on rzek
do nich: O gupi, a leniwego serca do
wierzenia temu wszystkiemu, co powiedzieli
prorocy! 26 Czy nie byo potrzeba, eby to
cierpia Chrystus, i tak wszed do chway
swojej 27 A poczynajc od Mojesza i
wszystkich prorokw, wykada im, co we
wszystkich pismach o nim byo. 28 I
przybliyli si do miasteczka, do ktrego
szli; a on okazywa, jakby mia i dalej. 29 I
przymusili go, mwic : Zosta z nami, bo
si ma ku wieczorowi, i dzie si ju
nachyli. I wszed z nimi. 30 I stao si, gdy
siedzia z nimi u stou, wzi chleb, i
bogosawi, i ama, i podawa im. 31 I
otwary im si oczy, i poznali go, a on
znikn z ich oczu. 32 I mwili midzy sob:
Czy serce nasze nie paao w nas, gdy
mwi w drodze, i Pisma nam wykada? 33
A wstawszy teje godziny, wrcili si do
Jeruzalem i znaleli zgromadzonych
jedenastu i tych ktrzy z nim byli, 34
mwicych : e wsta Pan prawdziwie, i
ukaza si Szymonowi. 35 A oni opowiadali,
co si dziao w drodze, i jak go poznali przy
amaniu chleba.

angelorum vidisse, qui dicunt eum vivere. 24

Et abierunt quidam ex nostris ad
monumentum : et ita invenerunt sicut
mulieres dixerunt, ipsum vero non
invenerunt. 25 Et ipse dixit ad eos : O stulti,
et tardi corde ad credendum in omnibus qu
locuti sunt prophet ! 26 Nonne hc oportuit
pati Christum, et ita intrare in gloriam suam ?
27 Et incipiens a Moyse, et omnibus
prophetis, interpretabatur illis in omnibus
scripturis qu de ipso erant. 28 Et
appropinquaverunt castello quo ibant : et ipse
se finxit longius ire. 29 Et cogerunt illum,
dicentes : Mane nobiscum, quoniam
advesperascit, et inclinata est jam dies. Et
intravit cum illis. 30 Et factum est, dum
recumberet cum eis, accepit panem, et
benedixit, ac fregit, et porrigebat illis. 31 Et
aperti sunt oculi eorum, et cognoverunt eum :
et ipse evanuit ex oculis eorum. 32 Et
dixerunt ad invicem : Nonne cor nostrum
ardens erat in nobis dum loqueretur in via, et
aperiret nobis Scripturas ? 33 Et surgentes
eadem hora regressi sunt in Jerusalem : et
invenerunt congregatos undecim, et eos qui
cum illis erant, 34 dicentes : Quod surrexit
Dominus vere, et apparuit Simoni. 35 Et ipsi
narrabant qu gesta erant in via, et quomodo
cognoverunt eum in fractione panis.

JEZUS ZJAWIA SI APOSTOOM.

36 Gdy za to mwi, stan Jezus w
porodku nich, i rzecze im: Pokj wam ! Jam
jest, nie bjcie si. 37 A strwoeni i
przestraszeni mniemali, e ducha widz. 38 I
rzek im : Czemu jestecie zmieszani, a myli
wstpuj do serc waszych? 39 0gldajcie
rce moje i nogi, e ja ten sam jestem;
dotykajcie si, i przypatrujcie : bo duch nie
ma ciaa ani koci, jako widzicie, e ja mam.
40 A to rzekszy ukaza im rce i nogi. 41
Gdy za oni jeszcze nie wierzyli, i dziwili si
z radoci, rzek : Macie tu co do jedzenia? 42
A oni mu podali cz ryby pieczonej i
plaster miodu. 43 I gdy zjad wobec nich,
wziwszy ostatki, da im.

36 Dum autem hc loquuntur, stetit Jesus in

medio eorum, et dicit eis : Pax vobis : ego
sum, nolite timere. 37 Conturbati vero et
conterriti, existimabant se spiritum videre. 38
Et dixit eis : Quid turbati estis, et
cogitationes ascendunt in corda vestra ? 39
videte manus meas, et pedes, quia ego ipse
sum ; palpate et videte, quia spiritus carnem
et ossa non habet, sicut me videtis habere. 40
Et cum hoc dixisset, ostendit eis manus et
pedes. 41 Adhuc autem illis non credentibus,
et mirantibus pr gaudio, dixit : Habetis hic
aliquid quod manducetur ? 42 At illi
obtulerunt ei partem piscis assi et favum
mellis. 43 Et cum manducasset coram eis,
sumens reliquias dedit eis.

71

MOWA POEGNALNA.
44 I rzek do nich : Te s sowa, ktre
mwiem do was, bdc jeszcze z wami, e
musiao wypeni si wszystko, co napisane
jest o mnie w Zakonie Mojeszowym i w
Prorokach i w Psalmach. 45 Wtedy otworzy
im umys, eby rozumieli Pisma, 46 i rzek
im : e tak jest napisane, i tak byo potrzeba,
eby Chrystus cierpia, i wsta z martwych
dnia trzeciego ; 47 i eby przepowiadana
bya w imi jego pokuta i odpuszczenie
grzechw
po
wszystkich
narodach,
poczwszy od Jerozolimy. 48 Wy za
jestecie wiadkami tego. 49 I ja posyam na
was obietnic Ojca mego ; wy za zostacie
w miecie, a bdziecie obleczeni moc z
wysokoci.

44 Et dixit ad eos : Hc sunt verba qu

locutus sum ad vos cum adhuc essem
vobiscum, quoniam necesse est impleri
omnia qu scripta sunt in lege Moysi, et
prophetis, et Psalmis de me. 45 Tunc aperuit
illis sensum ut intelligerent Scripturas, 46 et
dixit eis : Quoniam sic scriptum est, et sic
oportebat Christum pati, et resurgere a
mortuis tertia die : 47 et prdicari in nomine
ejus
pnitentiam,
et
remissionem
peccatorum in omnes gentes, incipientibus ab
Jerosolyma. 48 Vos autem testes estis horum.
49 Et ego mitto promissum Patris mei in vos
; vos autem sedete in civitate, quoadusque
induamini virtute ex alto.

WNIEBOWSTPIENIE.
50 I wyprowadzi ich z miasta do Betanii, a
podnisszy rce swe, bogosawi im. 51 I
stao si, gdy im bogosawi, rozsta si z
nimi, i unosi si do nieba. 52 A oni
zoywszy pokon, wrcili do Jeruzalem z
weselem wielkim. 53 I byli zawsze w
wityni, chwalc i bogosawic Boga.
Amen.

50 Eduxit autem eos foras in Bethaniam, et

elevatis manibus suis benedixit eis. 51 Et
factum est, dum benediceret illis, recessit ab
eis, et ferebatur in clum. 52 Et ipsi
adorantes regressi sunt in Jerusalem cum
gaudio magno : 53 et erant semper in templo,
laudantes et benedicentes Deum. Amen.

72

73