List do Zydow

w. Pawe
przekad ks. J. Wujka, wraz z tekstem aciskim Vulgatam Clementinam

Wstp. (1,1-4)

1
NAJWYSZE OBJAWIENIE BOE. 1 Wielokrotnie i rnorodnie mwi Bg niegdy do ojcw przez prorokw, 2 a na koniec w te dni mwi do nas przez Syna, ktrego postanowi dziedzicem wszech rzeczy, przez ktrego uczyni i wieki; 3 ktry bdc jasnoci chway i odbiciem istoty jego i utrzymujc wszystko sowem mocy swej, dokonawszy oczyszczenia grzechw, siedzi po prawicy majestatu na wysokociach, 4 stawszy si tym wyszym od aniow im osobliwsze nad nich imi odziedziczy. CZC I. DOGMATYCZNA (1,5 -10,18) O WYSZOCI NOWEGO PRZYMIERZA A. TWRCA NOWEGO ZAKONU JEZUS CHRYSTUS (1,5 - 4,13) CHRYSTUS SYNEM, ANIOOWIE SUGAMI. 5 Albowiem ktremu kiedy z aniow rzek: "Synem moim jeste ty? ja dzi zrodziem ciebie?" I znowu: "Ja bd mu ojcem, a on bdzie mi synem?" 6 I gdy znowu wprowadza Pierworodnego na okrg ziemi, mwi: "I niech mu si kaniaj wszyscy anioowie boy." 7 A do aniow wanie mwi: "Ktry czyni swych aniow wichrami i swoje sugi pomieniem ognia." 8 Do Syna za: "Stolica twoja, Boe, na wiek wieku, bero prawoci berem krlestwa twego. 9 Umiowae sprawiedliwo i znienawidzie nieprawo, dlatego namaci ci, Boe, Bg twj olejkiem wesela nad towarzyszw twoich. 10 I: "Ty, Panie, na pocztku
1

1 Multifariam, multisque modis olim Deus loquens patribus in prophetis : 2 novissime, diebus istis locutus est nobis in Filio, quem constituit hredem universorum, per quem fecit et scula : 3 qui cum sit splendor glori, et figura substanti ejus, portansque omnia verbo virtutis su, purgationem peccatorum faciens, sedet ad dexteram majestatis in excelsis : 4 tanto melior angelis effectus, quanto differentius pr illis nomen hreditavit.

5 Cui enim dixit aliquando angelorum : Filius meus es tu, ego hodie genui te ? Et rursum : Ego ero illi in patrem, et ipse erit mihi in filium ? 6 Et cum iterum introducit primogenitum in orbem terr, dicit : Et adorent eum omnes angeli Dei. 7 Et ad angelos quidem dicit : Qui facit angelos suos spiritus, et ministros suos flammam ignis. 8 Ad Filium autem : Thronus tuus Deus in sculum sculi : virga quitatis, virga regni tui. 9 Dilexisti justitiam, et odisti iniquitatem : propterea unxit te Deus, Deus tuus, oleo exultationis pr participibus tuis. 10 Et : Tu in principio, Domine, terram fundasti : et opera manuum tuarum sunt cli. 11 Ipsi

utwierdzie ziemi i niebo jest dzieem rk twoich. 11 One zgin, ty za trwa bdziesz i wszystkie jak szata zestarzej si. 12 I zmienisz je jak odzienie i odmieni si. Ty za sam ten sam jeste i lata twoje nie ustan." 13 A do ktrego kiedy z aniow rzek: "Sied po prawicy mojej, a poo. nieprzyjaci twoich podnkiem ng twoich?" 14 Czy nie wszyscy s duchami usugujcymi, wysyanymi na posug dla tych, co maj otrzyma dziedzictwo zbawienia?

peribunt, tu autem permanebis, et omnes ut vestimentum veterascent : 12 et velut amictum mutabis eos, et mutabuntur : tu autem idem ipse es, et anni tui non deficient. 13 Ad quem autem angelorum dixit aliquando : Sede a dextris meis, quoadusque ponam inimicos tuos scabellum pedum tuorum ? 14 Nonne omnes sunt administratorii spiritus, in ministerium missi propter eos, qui hreditatem capient salutis ?

2
POSUSZESTWO CHRYSTUSOWI. 1 Dlatego powinnimy tym usilniej przestrzega tego, comy syszeli, bymy przypadkiem nie przepynli obok. 2 Jeli bowiem sowo, ogoszone przez aniow, stao si trwae, a wszelkie przestpstwo i nieposuszestwo otrzymao sprawiedliw odpat, 3 jake my jej ujdziemy, jeli zaniedbamy tak wielkie zbawienie? Gdy ono byo z pocztku goszone przez Pana, zostao nam potwierdzone przez tych, co syszeli; 4 gdy Bg te powiadcza znakami i cudami i rozlicznymi mocami i rozdawaniem Ducha witego wedug woli swojej. CHRYSTUS PANEM PRZYSZEGO WIATA. 5 Albowiem nie anioom podda Bg przyszy wiat, o ktrym mwimy. 6 Lecz zapewni kto na pewnym miejscu, mwic: "C jest czowiek, e na pamitasz, albo syn czowieczy, e go nawiedzasz? 7 Umniejszye go nieco od aniow, chwa i czci go ukoronowae i postanowie go nad dzieami rk twoich. 8 Wszystko poddae pod nogi jego." Przez to bowiem, e mu wszystko podda, niczego nie zostawi, czego by mu nie podda. Teraz jednak jeszcze nie widzimy, eby mu wszystko byo poddane.

1 Propterea abundantius oportet observare nos ea qu audivimus, ne forte pereffluamus. 2 Si enim qui per angelos dictus est sermo, factus est firmus, et omnis prvaricatio, et inobedientia accepit justam mercedis retributionem : 3 quomodo nos effugiemus si tantam neglexerimus salutem ? qu cum initium accepisset enarrari per Dominum ab eis, qui audierunt, in nos confirmata est, 4 contestante Deo signis et portentis, et variis virtutibus, et Spiritus Sancti distributionibus secundum suam voluntatem.

5 Non enim angelis subjecit Deus orbem terr futurum, de quo loquimur. 6 Testatus est autem in quodam loco quis, dicens : Quid est homo quod memor es ejus, aut filius hominis quoniam visitas eum ? 7 Minuisti eum paulo minus ab angelis : gloria et honore coronasti eum : et constituisti eum super opera manuum tuarum. 8 Omnia subjecisti sub pedibus ejus. In eo enim quod omnia ei subjecit, nihil dimisit non subjectum ei. Nunc autem necdum videmus omnia subjecta ei.

9 Lecz tego Jezusa, ktry mao co od aniow jest umniejszony, widzimy z powodu mki mierci "chwa i czci ukoronowanego," aby z aski Boga za wszystkich mierci skosztowa. SPRAWC ZBAWIENIA. 10 Przystao bowiem temu, dla ktrego wszystko i przez ktrego wszystko, ktry wielu synw do chway by przywid, sprawc ich zbawienia uczyni doskonaym przez mk. 11 Albowiem ten, co uwica i ci, co bywaj uwicani, z jednego wszyscy. Dla tej to przyczyny nie wstydzi si brami ich nazywa, mwic: 12 "Oznajmi imi twe braciom moim, w porodku zgromadzenia chwali ci bd." 13 I znowu: "Ja w nim ufa bd." 1 znowu: "Oto ja i dzieci moje, ktre da mi Bg." 14 Skoro wic dzieci byy uczestnikami ciaa i krwi i on podobnie przyj w nich udzia, aby przez mier zniszczy tego, ktry mia wadz mierci, to jest diaba 15 i eby wyzwoli tych, co bojc si mierci, przez cae ycie podlegli byli niewoli. 16 Nigdzie bowiem aniow nie przygarnia, ale "potomstwo Abrahamowe przygarnia." 17 Std powinien by we wszystkim upodobni si do braci, aby si sta miosiernym i wiernym kapanem wobec Boga, aby przebaga za grzechy ludu. 18 W czym bowiem sam cierpia i by kuszony, ma moc dopomc tym, co s kuszeni.

9 Eum autem, qui modico quam angeli minoratus est, videmus Jesum propter passionem mortis, gloria et honore coronatum : ut, gratia Dei, pro omnibus gustaret mortem.

10 Decebat enim eum, propter quem omnia, et per quem omnia, qui multos filios in gloriam adduxerat, auctorem salutis eorum per passionem consummare. 11 Qui enim sanctificat, et qui sanctificantur, ex uno omnes. Propter quam causam non confunditur fratres eos vocare, dicens : 12 Nuntiabo nomen tuum fratribus meis : in medio ecclesi laudabo te. 13 Et iterum : Ego ero fidens in eum. Et iterum : Ecce ego, et pueri mei, quos dedit mihi Deus. 14 Quia ergo pueri communicaverunt carni, et sanguini, et ipse similiter participavit eisdem : ut per mortem destrueret eum qui habebat mortis imperium, id est, diabolum : 15 et liberaret eos qui timore mortis per totam vitam obnoxii erant servituti. 16 Nusquam enim angelos apprehendit, sed semen Abrah apprehendit. 17 Unde debuit per omnia fratribus similari, ut misericors fieret, et fidelis pontifex ad Deum, ut repropitiaret delicta populi. 18 In eo enim, in quo passus est ipse et tentatus, potens est et eis, qui tentantur, auxiliari.

3
CHRYSTUS WYSZY NAD MOJESZA. 1 Std, bracia wici, uczestnicy powoania niebieskiego, patrzcie na apostoa i najwyszego kapana wyznania naszego, Jezusa, 2 ktry wierny jest temu, co go uczyni, jak i "Mojesz w caym domu jego." 3 On bowiem uznany zosta za godnego czci wikszej ni Mojesz, o ile wiksz cze ni dom ma jego budowniczy. 4 Gdy kady dom bywa budowany przez kogo, Bg za jest, ktry wszystko stworzy. 5 I Mojesz wprawdzie wierny by w caym domu jego
3

1 Unde, fratres sancti, vocationis clestis participes, considerate Apostolum, et pontificem confessionis nostr Jesum : 2 qui fidelis est ei, qui fecit illum, sicut et Moyses in omni domo ejus. 3 Amplioris enim glori iste pr Moyse dignus est habitus, quanto ampliorem honorem habet domus, qui fabricavit illam. 4 Omnis namque domus fabricatur ab aliquo : qui autem omnia creavit, Deus est. 5 Et Moyses quidem fidelis erat in tota domo ejus tamquam famulus, in

jako suga, na wiadectwo tego, co miao by powiedziane, 6 Chrystus za jako syn w domu swoim; a tym domem my jestemy, jeli ufno i chlub nadziei zachowamy mocn a do koca. WYTRWA W WIERZE. 7 Przeto jak mwi Duch wity: "Dzi, jeli usyszycie gos jego, 8 nie zatwardzajcie serc waszych jak w rozgoryczeniu w dzie kuszenia na puszczy, 9 gdzie mi kusili ojcowie wasi: dowiadczali i patrzeli na dziea moje 10 przez czterdzieci lat." Dlatego "rozgniewaem si na ten nard" i rzekem: "Zawsze bdz sercem; oni za nie poznali drg moich, 11 przeto przysigem w, gniewie moim: e nie wejd do odpocznienia mojego." 12 Baczcie, bracia, eby przypadkiem kto z was nie mia zej ochoty do niedowiarstwa ku odstpieniu od Boga ywego; 13 ale napominajcie si wzajemnie w kady dzie, pki trwa tak zwane "dzi," eby kogo z was nie zatwardzio oszukastwo grzechu. 14 Stalimy si bowiem uczestnikami Chrystusowymi, jeli tylko pocztek istnoci w nim zachowamy mocny a do koca. 15 Dopki nam mwi: "Dzi, jeli usyszycie gos jego, nie zatwardzajcie serc waszych, jak w owym rozgoryczeniu." 16 Niektrzy bowiem, gdy usyszeli, "rozgoryczyli si," ale nie wszyscy, ktrzy za spraw Mojesza wyszli z Egiptu. 17 Na ktrych za "gniewa si przez czterdzieci lat?" Czy nie na tych, co zgrzeszyli, ktrych trupy legy na puszczy? 18 Ktrym za "poprzysig, e nie wejd do odpocznienia jego," jeli nie tym, co byli niewierni? 19 I widzimy, e nie mogli wej z powodu niedowiarstwa.

testimonium eorum, qu dicenda erant : 6 Christus vero tamquam filius in domo sua : qu domus sumus nos, si fiduciam, et gloriam spei usque ad finem, firmam retineamus.

7 Quapropter sicut dicit Spiritus Sanctus : Hodie si vocem ejus audieritis, 8 nolite obdurare corda vestra, sicut in exacerbatione secundum diem tentationis in deserto, 9 ubi tentaverunt me patres vestri : probaverunt, et viderunt opera mea 10 quadraginta annis : propter quod infensus fui generationi huic, et dixi : Semper errant corde. Ipsi autem non cognoverunt vias meas, 11 sicut juravi in ira mea : Si introibunt in requiem meam. 12 Videte fratres, ne forte sit in aliquo vestrum cor malum incredulitatis, discedendi a Deo vivo : 13 sed adhortamini vosmetipsos per singulos dies, donec hodie cognominatur, ut non obduretur quis ex vobis fallacia peccati. 14 Participes enim Christi effecti sumus, si tamen initium substanti ejus usque ad finem firmum retineamus. 15 Dum dicitur : Hodie si vocem ejus audieritis, nolite obdurare corda vestra, quemadmodum in illa exacerbatione. 16 Quidam enim audientes exacerbaverunt : sed non universi qui profecti sunt ex gypto per Moysen. 17 Quibus autem infensus est quadraginta annis ? nonne illis qui peccaverunt, quorum cadavera prostrata sunt in deserto ? 18 Quibus autem juravit non introire in requiem ipsius, nisi illis qui increduli fuerunt ? 19 Et videmus, quia non potuerunt introire propter incredulitatem.

4
POGANIE WEJD DO ODPOCZ NIENIA. 1 Lkajmy si przeto, eby przypadkiem, skoro trwa obietnica wejcia do odpocznienia jego, nie spostrzeg si kto z was nieobecnym. 2 Albowiem i nam oznajmiono, jak i im; ale im nie pomogo sowo syszane,
4

1 Timeamus ergo ne forte relicta pollicitatione introundi in requiem ejus, existimetur aliquis ex vobis deesse. 2 Etenim et nobis nuntiatum est, quemadmodum et illis : sed non profuit illis sermo auditus, non

nie zczone z wiar w to, co syszeli. 3 My bowiem, comy uwierzyli, wejdziemy do odpocznienia, wedug tego co powiedzia: "Jak poprzysigem w gniewie moim: nie wejd do odpocznienia mojego"; cho dziea od zaoenia wiata byy skoczone. 4 Rzek bowiem na pewnym miejscu o sidmym dniu tak: "I odpocz Bg dnia sidmego od wszystkich dzie swoich." 5 I w tym znowu: "Nie wejd do odpocznienia mojego." 6 Gdy wic pozostaje, e niektrzy maj do niego wej, a ci, ktrym pierwej ogoszono, nie weszli z powodu niedowiarstwa, 7 znowu naznacza dzie pewien, "dzi," mwic przez Dawida po tak dugim czasie, jak wyej powiedziano: "Dzi, jeli usyszycie gos jego, nie zatwardzajcie serc waszych." 8 Gdyby bowiem Jezus da im odpocznienie, nigdy by potem o innym dniu nie mwi. 9 Tak wic pozostaje dzie odpocznienia dla ludu boego. 10 Kto bowiem wszed do odpocznienia jego, ten te odpocz od dzie swych, jak Bg od swoich. 11 Spieszmy si wic wej do tego odpocznienia, eby kto nie popad w ten sam rodzaj niedowiarstwa. 12 Albowiem mowa boa jest ywa i skuteczna i przenikliwsza, ni wszelki miecz obosieczny i dosiga a do rozdzielenia duszy i ducha, staww te i szpiku i rozsdza myli i zamiary serca. 13 I adne stworzenie nie jest niewidzialne przed obliczem jego, lecz wszystkie rzeczy s obnaone i odkryte oczom tego, przed ktrym odpowiemy. B. CHRYSTUS ARCYKAPANEM WEDUG PORZDKU MELCHIZEDECHA (4,14 - 6,20) CHRYSTUS ARCYKAPAN ZNA SABOCI NASZE. 14 Majc wic wielkiego kapana, ktry wszed do nieba, Jezusa, Syna Boego, trzymajmy si wyznania. 15 Albowiem nie mamy arcykapana, ktry by nie mg wspczu z naszymi sabociami, lecz dowiadczonego we wszystkim podobnie jak
5

admistus fidei ex iis qu audierunt. 3 Ingrediemur enim in requiem, qui credidimus : quemadmodum dixit : Sicut juravi in ira mea : Si introibunt in requiem meam : et quidem operibus ab institutione mundi perfectis. 4 Dixit enim in quodam loco de die septima sic : Et requievit Deus die septima ab omnibus operibus suis. 5 Et in isto rursum : Si introibunt in requiem meam. 6 Quoniam ergo superest introire quosdam in illam, et ii, quibus prioribus annuntiatum est, non introierunt propter incredulitatem : 7 iterum terminat diem quemdam, Hodie, in David dicendo, post tantum temporis, sicut supra dictum est : Hodie si vocem ejus audieritis, nolite obdurare corda vestra. 8 Nam si eis Jesus requiem prstitisset, numquam de alia loqueretur, posthac, die. 9 Itaque relinquitur sabbatismus populo Dei. 10 Qui enim ingressus est in requiem ejus, etiam ipse requievit ab operibus suis, sicut a suis Deus. 11 Festinemus ergo ingredi in illam requiem : ut ne in idipsum quis incidat incredulitatis exemplum. 12 Vivus est enim sermo Dei, et efficax et penetrabilior omni gladio ancipiti : et pertingens usque ad divisionem anim ac spiritus : compagum quoque ac medullarum, et discretor cogitationum et intentionum cordis. 13 Et non est ulla creatura invisibilis in conspectu ejus : omnia autem nuda et aperta sunt oculis ejus, ad quem nobis sermo.

14 Habentes ergo pontificem magnum qui penetravit clos, Jesum Filium Dei, teneamus confessionem. 15 Non enim habemus pontificem qui non possit compati infirmitatibus nostris : tentatum autem per omnia pro similitudine absque peccato. 16

my oprcz grzechu. 16 Przystpmy wic z Adeamus ergo cum fiducia ad thronum ufnoci do stolicy aski, abymy otrzymali grati : ut misericordiam consequamur, et miosierdzie i znaleli ask w pomocy na gratiam inveniamus in auxilio opportuno. czasie.

5
POREDNIK MIDZY NAMI A BOGIEM. 1 Albowiem kady najwyszy kapan z ludzi wzity, dla ludzi bywa postanowiony w tym, co do Boga naley; aby skada dary i ofiary za grzechy; 2 ktry by mg wspbole z tymi, co nie wiedz i bdz, gdy i sam poddany jest saboci 3 i dlatego powinien, jak za lud, tak te i za siebie samego skada ofiary za grzech 4 A nikt nie bierze sobie tej go oci tylko ten, ktry jest wezwany przez Boga, jak Aaron. 5 Tak i Chrystus nie wywyszy sam siebie, eby si sta najwyszym kapanem; ale ten, co do niego rzek: "Synem moim jeste ty, ja ciebie dzi zrodziem." 6 Jak i na innym miejscu mwi: "Ty jest kapanem na wieki, wedug porzdku Melchizedecha." 7 I on za dni swego ycia zanoszc modlitwy i pokorne proby do tego, ktry go mg wybawi od mierci, z woaniem potnym i ze zami, zosta wysuchany dla swej bogobojnoci. 8 I chocia by Synem Boym, nauczy si posuszestwa z tego, co wycierpia; 9 i doszedszy do kresu, sta si dla wszystkich, ktrzy mu s posuszni, przyczyn zbawienia wiecznego, 10 nazwany od Boga najwyszym kapanem wedug porzdku Melchizedecha. " NIEUDOLNO W ROZUMIENIU WYSZEJ NAUKI. 11 O tym mam wiele rzeczy do powiedzenia i trudne do wyjanienia, bo stalicie si niepodatnymi do suchania. 12 Gdy bowiem ze wzgldu na czas powinnicie by nauczycielami, znowu potrzebujecie, aby was uczono, jakie s pocztkowe zasady nauki boej i stalicie si jak ci, co potrzebuj mleka, a nie staego pokarmu 13 Wszelki bowiem, co ssie mleko, nie zna nauki sprawiedliwoci, bo jest dziecitkiem.
6

1 Omnis namque pontifex ex hominibus assumptus, pro hominibus constituitur in iis qu sunt ad Deum, ut offerat dona, et sacrificia pro peccatis : 2 qui condolere possit iis qui ignorant et errant : quoniam et ipse circumdatus est infirmitate : 3 et propterea debet, quemadmodum pro populo, ita etiam et pro semetipso offerre pro peccatis. 4 Nec quisquam sumit sibi honorem, sed qui vocatur a Deo, tamquam Aaron. 5 Sic et Christus non semetipsum clarificavit ut pontifex fieret : sed qui locutus est ad eum : Filius meus es tu, ego hodie genui te. 6 Quemadmodum et in alio loco dicit : Tu es sacerdos in ternum, secundum ordinem Melchisedech. 7 Qui in diebus carnis su preces, supplicationesque ad eum qui possit illum salvum facere a morte cum clamore valido, et lacrimis offerens, exauditus est pro sua reverentia. 8 Et quidem cum esset Filius Dei, didicit ex iis, qu passus est, obedientiam : 9 et consummatus, factus est omnibus obtemperantibus sibi, causa salutis tern, 10 appellatus a Deo pontifex juxta ordinem Melchisedech.

11 De quo nobis grandis sermo, et ininterpretabilis ad dicendum : quoniam imbecilles facti estis ad audiendum. 12 Etenim cum deberetis magistri esse propter tempus, rursum indigetis ut vos doceamini qu sint elementa exordii sermonum Dei : et facti estis quibus lacte opus sit, non solido cibo. 13 Omnis enim, qui lactis est particeps, expers est sermonis justiti : parvulus enim est.

14 Doskonaym za daje si stay pokarm, 14 Perfectorum autem est solidus cibus : tym co przez wiczenie maj zmys eorum, qui pro consuetudine exercitatos wyrobiony do rozeznania dobrego i zego. habent sensus ad discretionem boni ac mali.

6
NIEBEZPIECZESTWO ODSTPSTWA. 1 Przeto pomijajc pocztki nauki Chrystusowej, zwrmy si do rzeczy doskonalszych, nie zakadajc ponownie fundamentu: od pokuty za uczynki martwe i od wiary w Boga, 2 od nauki o chrzcie, o wkadaniu rk i o powstaniu umarych, o sdzie wiecznym. 3 I to uczynimy, jeli oczywicie Bg pozwoli. 4 Albowiem nie podobna, aby ci, co raz zostali owieceni, a nawet zakosztowali daru niebieskiego i stali si uczestnikami Ducha witego, 5 zakosztowali rwnie dobrego sowa boego i mocy przyszego wieku, 6 a odpadli - aby znowu odnowili si przez pokut, skoro znowu sami w sobie krzyuj Syna Boego i na pomiewisko wystawiaj. 7 Albowiem ziemia, ktra pije deszcz czsto na siebie padajcy i rodzi roliny uyteczne dla tych, co je uprawiaj, otrzymuje bogosawiestwo od Boga. 8 Lecz ktra rodzi ciernie i osty, odrzucona jest i bliska przeklestwa, a koniec jej - spalenie. ZACHTA DO WYTRWANIA. 9 Cho tak mwimy, to jednak spodziewamy si po was, najmilsi, czego lepszego i bliszego zbawieniu. 10 Gdy Bg nie jest niesprawiedliwy, eby zapomnia o pracy waszej i mioci, jak okazalicie w imi jego, ktrzycie posugiwali i posugujecie witym. 11 Pragniemy za, aby kady z was okaza tak sam troskliwo o wypenienie si nadziei a do koca, 12 abycie nie byli gnunymi, ale naladowcami tych, co przez wiar i cierpliwo odziedzicz obietnic. PRZYKAD ABRAHAMA.

1 Quapropter intermittentes inchoationis Christi sermonem, ad perfectiora feramur, non rursum jacientes fundamentum pnitenti ab operibus mortuis, et fidei ad Deum, 2 baptismatum doctrin, impositionis quoque manuum, ac resurrectionis mortuorum, et judicii terni. 3 Et hoc faciemus, si quidem permiserit Deus. 4 Impossibile est enim eos qui semel sunt illuminati, gustaverunt etiam donum cleste, et participes facti sunt Spiritus Sancti, 5 gustaverunt nihilominus bonum Dei verbum, virtutesque sculi venturi, 6 et prolapsi sunt ; rursus renovari ad pnitentiam, rursum crucifigentes sibimetipsis Filium Dei, et ostentui habentes. 7 Terra enim spe venientem super se bibens imbrem, et generans herbam opportunam illis, a quibus colitur, accipit benedictionem a Deo : 8 proferens autem spinas ac tribulos, reproba est, et maledicto proxima : cujus consummatio in combustionem.

9 Confidimus autem de vobis dilectissimi meliora, et viciniora saluti : tametsi ita loquimur. 10 Non enim injustus Deus, ut obliviscatur operis vestri, et dilectionis, quam ostendistis in nomine ipsius, qui ministrastis sanctis, et ministratis. 11 Cupimus autem unumquemque vestrum eamdem ostentare sollicitudinem ad expletionem spei usque in finem : 12 ut non segnes efficiamini, verum imitatores eorum, qui fide, et patientia hreditabunt promissiones.

13 Gdy bowiem Bg dawa Abrahamowi 13 Abrah namque promittens Deus, obietnic, poniewa nie mia nikogo quoniam neminem habuit, per quem juraret, wikszego, na ktrego by mg przysiga, majorem, juravit per semetipsum, 14 dicens :
7

przysig na samego siebie, 14 mwic: "Zaprawd, bogosawic bogosawi ci bd i rozmnaajc rozmno ci." 15 I tak dostpi obietnicy, dugo cierpliwie czekajc. 16 Ludzie bowiem przysigaj na wikszego od siebie i przysiga jest potwierdzeniem zakoczenia kadego ich sporu. 17 Dlatego Bg, chcc dziedzicom obietnicy peniej okaza nieodmienno postanowienia swego, doda przysig, 18 abymy przez dwie rzeczy nieodmienne, w ktrych Bg skama nie moe, doznali najmocniejszej pociechy; my, ktrzymy si uciekli do trzymania si podanej nam nadziei, 19 ktr mamy jak kotwic duszy bezpieczn i mocn i przenikajc a do wntrza zasony, 20 dokd jako przodownik wszed za nas Jezus, stawszy si najwyszym kapanem na wieki wedug porzdku Melchizedecha. C. WYSZO KAPASTWA MELCHIZEDECHA (7,1-10,18)

Nisi benedicens benedicam te, et multiplicans multiplicabo te. 15 Et sic longanimiter ferens, adeptus est repromissionem. 16 Homines enim per majorem sui jurant : et omnis controversi eorum finis, ad confirmationem, est juramentum. 17 In quo abundantius volens Deus ostendere pollicitationis hredibus, immobilitatem consilii sui, interposuit jusjurandum : 18 ut per duas res immobiles, quibus impossibile est mentiri Deum, fortissimum solatium habeamus, qui confugimus ad tenendam propositam spem, 19 quam sicut anchoram habemus anim tutam ac firmam, et incedentem usque ad interiora velaminis, 20 ubi prcursor pro nobis introivit Jesus, secundum ordinem Melchisedech pontifex factus in ternum.

7
KAPASTWO MELCHIZEDECHA WYSZE NI LEWICKIE. 1 A ten "Melchizedech, krl Salemu, kapan Boga najwyszego, ktry wyszed na spotkanie Abrahama, wracajcego z poraki krlw pobogosawi mu"; 2 a jemu te Abraham "wydzieli dziesicin" ze wszystkiego; i jego imi najpierw tumaczy si mianowicie: krl sprawiedliwoci, nastpnie za krl Salem, to znaczy krl pokoju; 3 bez ojca, bez matki, bez rodowodu, nie ma ani pocztku dni, ani koca ycia, a upodobniony do Syna Boego, pozostaje kapanem wiecznie. 4 A przypatrzcie si, jak wielki jest ten, ktremu Abraham patriarcha nawet da dziesicin z rzeczy cenniejszych. 5 Wprawdzie i ci z synw Lewiego, ktrzy otrzymuj kapastwo, maj rozkazanie, aby bra dziesiciny wedug Prawa od ludu, to jest od braci swoich, chocia i oni pochodz od Abrahama; 6 lecz ten, ktrego rd nie zalicza si do nich, wzi dziesicin od
8

1 Hic enim Melchisedech, rex Salem, sacerdos Dei summi, qui obviavit Abrah regresso a cde regum, et benedixit ei : 2 cui et decimas omnium divisit Abraham : primum quidem qui interpretatur rex justiti : deinde autem et rex Salem, quod est, rex pacis, 3 sine patre, sine matre, sine genealogia, neque initium dierum, neque finem vit habens, assimilatus autem Filio Dei, manet sacerdos in perpetuum. 4 Intuemini autem quantus sit hic, cui et decimas dedit de prcipuis Abraham patriarcha. 5 Et quidem de filiis Levi sacerdotium accipientes, mandatum habent decimas sumere a populo secundum legem, id est, a fratribus suis : quamquam et ipsi exierint de lumbis Abrah. 6 Cujus autem generatio non annumeratur in eis, decimas sumpsit ab Abraham, et hunc, qui habebat repromissiones, benedixit. 7 Sine ulla autem

Abrahama i pobogosawi tego, ktry mia obietnic. 7 A bez adnej wtpliwoci, bogosawiony bywa mniejszy od wyszego. 8 I tu wanie dziesiciny bior ludzie miertelni, tam za - o kim istnieje wiadectwo, e yje. 9 I (eby tak powiedzie) Lewi, ktry bra dziesiciny, przez Abrahama odda dziesicin; 10 jeszcze bowiem by w osobie praojca, gdy na jego spotkanie wyszed Melchizedech. ZE WZGLDU NA OSOB. 11 Jeli wic kapastwo lewickie prowadzio do doskonaoci (bo pod nim lud otrzyma Prawo), na c jeszcze trzeba byo, eby nasta inny kapan "wedug porzdku Melchizedecha," a nie by zaliczony do porzdku Aarona? 12 Ze zmian bowiem kapastwa jest konieczne, eby nastpia zmiana i Prawa. 13 Ten bowiem, o ktrym si to mwi, jest z innego pokolenia, z ktrego nikt nie suy otarzowi. 14 Jawn bowiem jest rzecz, e Pan nasz wyszed z Judy, a w tym pokoleniu nic o kapanach Mojesz nie mwi. 15 I jeszcze bardziej jest to widoczne, jeli na podobiestwo Melchizedecha powstaje inny kapan, 16 ktry sta si nie wedug nakazu cielesnego Prawa, ale wedug mocy ycia nieskazitelnego 17 wiadczy bowiem: "Ty jeste kapanem na wieki, wedug porzdku Melchizedecha." 18 Dokonuje si oczywicie odrzucenie poprzedniego ustawodawstwa z powodu jego saboci i bezuytecznoci 19 bo Zakon niczego nie przywid do doskonaoci - a natomiast wprowadza si lepsz nadziej, przez ktr przybliamy si do Boga. NOWE KAPASTWO WIEKUISTE PRZYSIG STWIERDZONE. 20 I o ile stao si nie bez przysigi (inni na pewno bez przysigi zostali kapanami, 21 a ten pod przysig tego, ktry do niego rzek: "Przysig Pan, a nie bdzie aowa: Ty jeste kapanem na wieki"): 22 O tyle te Jezus sta si porczycielem lepszego testamentu. 23 A innych wprawdzie wielu
9

contradictione, quod minus est, a meliore benedicitur. 8 Et hic quidem, decimas morientes homines accipiunt : ibi autem contestatur, quia vivit. 9 Et (ut ita dictum sit) per Abraham, et Levi, qui decimas accepit, decimatus est : 10 adhuc enim in lumbis patris erat, quando obviavit ei Melchisedech.

11 Si ergo consummatio per sacerdotium Leviticum erat (populus enim sub ipso legem accepit) quid adhuc necessarium fuit secundum ordinem Melchisedech, alium surgere sacerdotem, et non secundum ordinem Aaron dici ? 12 Translato enim sacerdotio, necesse est ut et legis translatio fiat. 13 In quo enim hc dicuntur, de alia tribu est, de qua nullus altari prsto fuit. 14 Manifestum est enim quod ex Juda ortus sit Dominus noster : in qua tribu nihil de sacerdotibus Moyses locutus est. 15 Et amplius adhuc manifestum est : si secundum similitudinem Melchisedech exsurgat alius sacerdos, 16 qui non secundum legem mandati carnalis factus est, sed secundum virtutem vit insolubilis. 17 Contestatur enim : Quoniam tu es sacerdos in ternum, secundum ordinem Melchisedech. 18 Reprobatio quidem fit prcedentis mandati, propter infirmitatem ejus, et inutilitatem : 19 nihil enim ad perfectum adduxit lex : introductio vero melioris spei, per quam proximamus ad Deum.

20 Et quantum est non sine jurejurando (alii quidem sine jurejurando sacerdotes facti sunt, 21 hic autem cum jurejurando per eum, qui dixit ad illum : Juravit Dominus, et non pnitebit eum : tu es sacerdos in ternum) : 22 in tantum melioris testamenti sponsor factus est Jesus. 23 Et alii quidem plures facti

byo kapanw, dlatego e im mier trwa nie pozwalaa; 24 ten za, poniewa trwa na wieki, ma kapastwo wieczne. 25 Przeto i zbawia moe wiecznie tych, co przez niego przystpuj do Boga, bo zawsze yje, aby si wstawia za nami. 26 Przystao bowiem, abymy mieli takiego najwyszego kapana: witego, niewinnego, niepokalanego, odczonego od grzesznikw i wyniesionego nad niebiosa, 27 ktry nie ma potrzeby codziennie, jak kapani skada ofiary najpierw za swoje, potem za grzechy ludu, bo to uczyni raz, zoywszy ofiar z samego siebie. 28 Zakon bowiem ustanawia kapanami ludzi podlegych sabociom, lecz sowo przysigi, danej po Zakonie - Syna doskonaego na wieki.

sunt sacerdotes, idcirco quod morte prohiberentur permanere : 24 hic autem eo quod maneat in ternum, sempiternum habet sacerdotium. 25 Unde et salvare in perpetuum potest accedentes per semetipsum ad Deum : semper vivens ad interpellandum pro nobis. 26 Talis enim decebat ut nobis esset pontifex, sanctus, innocens, impollutus, segregatus a peccatoribus, et excelsior clis factus : 27 qui non habet necessitatem quotidie, quemadmodum sacerdotes, prius pro suis delictis hostias offerre, deinde pro populi : hoc enim fecit semel, seipsum offerendo. 28 Lex enim homines constituit sacerdotes infirmitatem habentes : sermo autem jurisjurandi, qui post legem est, Filium in ternum perfectum.

8
ZE WZGLDU NA WITYNI. 1 A w tym, co mwimy, gwn rzecz jest: Takiego mamy arcykapana, ktry zasiad po prawicy tronu Majestatu w niebie 2 jak suga wityni i prawdziwego przybytku, ktry zaoy Pan, a nie czowiek. 3 Wszelki bowiem najwyszy kapan bywa postanowiony dla ofiarowania darw i ofiar; std trzeba, eby i on mia co, co by ofiarowa. 4 Gdyby wic by na ziemi, nie byby nawet kapanem; gdy s tacy, co wedug Prawa ofiaruj dary, 5 co su obrazowi i cieniowi rzeczy niebieskich, jak odpowiedziano Mojeszowi, gdy mia dokoczy przybytku: "Patrz, (mwi) czy wszystko wedug wzoru, ktry ci ukazano na grze." ZE WZGLDU NA PRZYMIERZE. 6 Teraz za otrzyma tym wysze posugiwanie, im doskonalszego testamentu jest porednikiem, ktry lepszymi obietnicami zawarowano. 7 Gdyby bowiem w pierwszy by bez przygany, to z pewnoci nie szukanoby miejsca dla drugiego. 8 Albowiem ganic ich, mwi: "Oto przyjd dni, mwi Pan: i zawr nowe przymierze z domem Izraela i z domem

1 Capitulum autem super ea qu dicuntur : Talem habemus pontificem, qui consedit in dextera sedis magnitudinis in clis, 2 sanctorum minister, et tabernaculi veri, quod fixit Dominus, et non homo. 3 Omnis enim pontifex ad offerendum munera, et hostias constituitur : unde necesse est et hunc habere aliquid, quod offerat. 4 Si ergo esset super terram, nec esset sacerdos : cum essent qui offerent secundum legem munera, 5 qui exemplari, et umbr deserviunt clestium. Sicut responsum est Moysi, cum consummaret tabernaculum : Vide (inquit) omnia facito secundum exemplar, quod tibi ostensum est in monte.

6 Nunc autem melius sortitus est ministerium, quanto et melioris testamenti mediator est, quod in melioribus repromissionibus sancitum est. 7 Nam si illud prius culpa vacasset, non utique secundi locus inquireretur. 8 Vituperans enim eos dicit : Ecce dies venient, dicit Dominus : et consummabo super domum Isral, et super domum Juda, testamentum novum, 9 non
10

Jakuba, 9 nie wedug przymierza, ktre zawarem z ich ojcami w dniu, w ktrym ujem ich rk, abym ich wywid z ziemi Egipskiej, bo oni nie wytrwali w przymierzu moim i ja ich zaniedbaem, mwi Pan. 10 Lecz to jest przymierze, ktre zawr z domem Izraela, po owych dniach, mwi Pan, dajc prawa moje w ich umysy i na sercach ich napisz je i bd im Bogiem, a oni bd mi ludem. 11 I nikt nie bdzie uczy bliniego swego, ani aden brata swego, mwic: Poznaj Pana, gdy wszyscy bd mi zna od najmniejszego a do najwikszego spord nich; 12 albowiem zmiuj si nad ich nieprawociami i nie bd ju wicej pamita ich grzechw." 13 Mwic za: "nowe" - przedawni poprzednie. Lecz co si przedawnia i starzeje, bliskie jest zniszczenia.

secundum testamentum quod feci patribus eorum in die qua apprehendi manum eorum ut educerem illos de terra gypti : quoniam ipsi non permanserunt in testamento meo : et ego neglexi eos, dicit Dominus. 10 Quia hoc est testamentum quod disponam domui Isral post dies illos, dicit Dominus : dando leges meas in mentem eorum, et in corde eorum superscribam eas : et ero eis in Deum, et ipsi erunt mihi in populum : 11 et non docebit unusquisque proximum suum, et unusquisque fratrem suum, dicens : Cognosce Dominum : quoniam omnes scient me a minore usque ad majorem eorum : 12 quia propitius ero iniquitatibus eorum, et peccatorum eorum jam non memorabor. 13 Dicendo autem novum : veteravit prius. Quod autem antiquatur, et senescit, prope interitum est.

9
ZE WZGLDU NA OBRZDY. l Mia wprawdzie i pierwszy przepisy o subie boej i wityni ziemsk. 2 Przybytek bowiem zrobiony by pierwszy, a w nim byy wieczniki i st i chleby pokadne, tak zwane wite. 3 Za drug za zason przybytek, zwany wite witych, 4 zawierajcy zot kadzielnic i ark przymierza, ze wszystkich stron zotem powleczon, a w niej naczynie zote, zawierajce mann i lask Aaronow, ktra zakwita i tablice przymierza. 5 Nad ni za byli Cherubini chway, ocieniajcy ubagalni, o czym teraz nie potrzeba szczegowo mwi. 6 Gdy rzeczywicie tak to byo urzdzone, do pierwszego przybytku zawsze wchodzili kapani, posugi ofiarne speniajcy; 7 do drugiego za raz w rok sam tylko najwyszy kapan, nie bez krwi, ktr ofiaruje za grzechy swoje i ludu; 8 przez co Duch wity dawa zna, e jeszcze nie bya ujawniona droga do wityni, dopki sta pierwszy przybytek. 9 Jest to podobiestwo na czas teraniejszy; wedug niego bywaj skadane dary i ofiary, ktre nie mog skadajcego uczyni doskonaym w sumieniu, 10 gdy polegaj tylko na

1 Habuit quidem et prius justificationes cultur, et Sanctum sculare. 2 Tabernaculum enim factum est primum, in quo erant candelabra, et mensa, et propositio panum, qu dicitur Sancta. 3 Post velamentum autem secundum, tabernaculum, quod dicitur Sancta sanctorum : 4 aureum habens thuribulum, et arcam testamenti circumtectam ex omni parte auro, in qua urna aurea habens manna, et virga Aaron, qu fronduerat, et tabul testamenti, 5 superque eam erant cherubim glori obumbrantia propitiatorium : de quibus non est modo dicendum per singula. 6 His vero ita compositis, in priori quidem tabernaculo semper introibant sacerdotes, sacrificiorum officia consummantes : 7 in secundo autem semel in anno solus pontifex non sine sanguine, quem offert pro sua et populi ignorantia : 8 hoc significante Spiritu Sancto, nondum propalatam esse sanctorum viam, adhuc priore tabernaculo habente statum : 9 qu parabola est temporis instantis : juxta quam munera, et hosti offeruntur, qu non possunt juxta conscientiam perfectum facere servientem, solummodo in cibis, et in
11

pokarmach i napojach i na rnych potibus, 10 et variis baptismatibus, et justitiis obmywaniach i oczyszczeniach ciaa, carnis usque ad tempus correctionis ustanowionych a do czasu naprawy ich na impositis. lepsze. PRZYBYTEK I OFIARA CHRYSTUSA DOSKONAA. 11 Lecz Chrystus przyszedszy jako najwyszy kapan dbr przyszych, przez wikszy i doskonalszy przybytek, nie rk uczyniony, to jest nie przez takie utworzenie, 12 ani nie przez krew kozw lub cielcw, ale przez wasn krew wszed raz na zawsze do wityni, zdobywszy wieczne odkupienie. 13 Jeli bowiem krew kozw i wow i popi jaowicy, skrapiajc splugawionych, powica i oczyszcza ich ciaa, 14 jake daleko wicej krew Chrystusa, ktry przez Ducha witego samego siebie bez skazy ofiarowa Bogu, oczyci sumienie nasze z uczynkw martwych, abymy suyli Bogu yjcemu? CHRYSTUS MIERCI SW STWARZA NOWY TESTAMENT. 15 I dlatego jest porednikiem Nowego Testamentu, eby przez mier, ktr ponis dla odkupienia tych przestpstw, jakie byy za pierwszego testamentu, wezwani otrzymali obietnic wiecznego dziedzictwa. 16 Gdzie bowiem jest testament, musi nastpi mier tego, ktry testament sporzdza. 17 Testament bowiem nabiera mocy po mierci; inaczej nie jest wany, pki jeszcze yje ten, co testament uczyni. 18 Std ani nawet pierwszy bez krwi nie by uczyniony. 19 Gdy bowiem Mojesz przeczyta caemu ludowi wszystkie przepisy Prawa, wziwszy krew cielcw i kozw z wod, wen szkaratn i hizopem, pokropi i sam ksig i wszystek lud, 20 mwic: "Ta jest krew przymierza, ktre wam Bg zleci." 21 Nadto i przybytek i wszystkie naczynia do suby boej podobnie krwi pokropi. 22 I wedug Prawa niemal wszystko bywa krwi oczyszczane i bez wylania krwi nie ma odpuszczenia. 15 Et ideo novi testamenti mediator est : ut morte intercedente, in redemptionem earum prvaricationum, qu erant sub priori testamento, repromissionem accipiant qui vocati sunt tern hreditatis. 16 Ubi enim testamentum est, mors necesse est intercedat testatoris. 17 Testamentum enim in mortuis confirmatum est : alioquin nondum valet, dum vivit qui testatus est. 18 Unde nec primum quidem sine sanguine dedicatum est. 19 Lecto enim omni mandato legis a Moyse universo populo, accipiens sanguinem vitulorum et hircorum cum aqua, et lana coccinea, et hyssopo, ipsum quoque librum, et omnem populum aspersit, 20 dicens : Hic sanguis testamenti, quod mandavit ad vos Deus. 21 Etiam tabernaculum et omnia vasa ministerii sanguine similiter aspersit. 22 Et omnia pene in sanguine secundum legem mundantur : et sine sanguinis effusione non fit remissio. 11 Christus autem assistens pontifex futurorum bonorum, per amplius et perfectius tabernaculum, non manufactum, id est, non hujus creationis : 12 neque per sanguinem hircorum aut vitulorum, sed per proprium sanguinem introivit semel in Sancta, terna redemptione inventa. 13 Si enim sanguis hircorum et taurorum, et cinis vitul aspersus inquinatos sanctificat ad emundationem carnis : 14 quanto magis sanguis Christi, qui per Spiritum Sanctum semetipsum obtulit immaculatum Deo, emundabit conscientiam nostram ab operibus mortuis, ad serviendum Deo viventi ?

12

23 Potrzeba wic, aby mianowicie wizerunki 23 Necesse est ergo exemplaria quidem rzeczy niebieskich tymi ofiarami byy clestium his mundari : ipsa autem clestia oczyszczane, same za niebieskie lepszymi, melioribus hostiis quam istis. nili te. OFIARA CHRYSTUSA JEST WIEKUISTA. 24 Jezus bowiem nie wszed do wityni rk uczynionej, ktra bya wizerunkiem prawdziwej, ale do samego nieba, eby teraz ukazywa si przed obliczem Boga za nami. 25 I nie eby czsto ofiarowa samego siebie, jak najwyszy kapan co roku wchodzi do wityni z krwi cudz; 26 inaczej byby musia czsto cierpie od pocztku wiata, lecz teraz na kocu wiekw ukaza si raz dla zgadzenia grzechu przez ofiar samego siebie. 27 I jak postanowiono ludziom umrze raz, a potem sd; 28 tak i Chrystus raz jest ofiarowany, aby zgadzi grzechy wielu: drugi raz ukae si bez grzechu dla zbawienia tych, co go oczekuj. 24 Non enim in manufacta Sancta Jesus introivit exemplaria verorum : sed in ipsum clum, ut appareat nunc vultui Dei pro nobis : 25 neque ut spe offerat semetipsum, quemadmodum pontifex intrat in Sancta per singulos annos in sanguine alieno : 26 alioquin oportebat eum frequenter pati ab origine mundi : nunc autem semel in consummatione sculorum, ad destitutionem peccati, per hostiam suam apparuit. 27 Et quemadmodum statutum est hominibus semel mori, post hoc autem judicium : 28 sic et Christus semel oblatus est ad multorum exhaurienda peccata : secundo sine peccato apparebit exspectantibus se, in salutem.

10
NIEDOSTATECZNO OFIAR ST. TESTAMENTU. 1 Zakon bowiem bdc cieniem przyszych dbr, a nie samym obrazem rzeczy, nie moe nigdy uczyni doskonaymi tych, co przystpuj z tymi samymi ofiarami, ktre co roku ustawicznie skadaj; 2 inaczej zaprzestanoby je ofiarowywa, dlatego e ofiarujcy, raz oczyszczeni nie mieliby adnego grzechu na sumieniu. 3 Ale w nich wznawia si co roku przypominanie grzechw. 4 Niemoliwa to bowiem rzecz, eby grzechy miay by zgadzone krwi wow i kozw. 5 Dlatego wstpujc w wiat, mwi: "Nie chciae ofiary i daniny, ale przygotowae mi ciao; 6 caopalenia za grzech nie podobay si tobie. 7 Wtedy rzekem: Oto id, (na pocztku ksigi napisano o mnie), abym peni, Boe, wol twoj." 8 Mwic wyej: "Ofiar i danin i caopalenia za grzech nie chciae, ani ci si podobay," ktre wedug Zakonu bywaj ofiarowane, 9 "wtedy rzekem: Oto id, abym

10

1 Umbram enim habens lex futurorum bonorum, non ipsam imaginem rerum : per singulos annos, eisdem ipsis hostiis quas offerunt indesinenter, numquam potest accedentes perfectos facere : 2 alioquin cessassent offerri : ideo quod nullam haberent ultra conscientiam peccati, cultores semel mundati : 3 sed in ipsis commemoratio peccatorum per singulos annos fit. 4 Impossibile enim est sanguine taurorum et hircorum auferri peccata. 5 Ideo ingrediens mundum dicit : Hostiam et oblationem noluisti : corpus autem aptasti mihi : 6 holocautomata pro peccato non tibi placuerunt. 7 Tunc dixi : Ecce venio : in capite libri scriptum est de me : Ut faciam, Deus, voluntatem tuam. 8 Superius dicens : Quia hostias, et oblationes, et holocautomata pro peccato noluisti, nec placita sunt tibi, qu secundum legem offeruntur, 9 tunc dixi : Ecce venio, ut faciam, Deus, voluntatem
13

peni, Boe, wol twoj" - znosi pierwsze, tuam : aufert primum, ut sequens statuat. 10 aby ustanowi drugie. 10 Przez t wol In qua voluntate sanctificati sumus per jestemy uwiceni przez ofiar ciaa Jezusa oblationem corporis Jesu Christi semel. Chrystusa raz. SKUTECZNO OFIARY CHRYSTUSA. 11 I kady wprawdzie kapan staje, codziennie sprawujc swj urzd i czsto skadajc te same ofiary, ktre nigdy grzechw zgadzi nie mog; 12 ten za jedn zoywszy ofiar za grzechy, na wieki "siedzi po prawicy boej," 13 tego ju tylko czekajc, "a jego nieprzyjaciele bd pooeni jako podnek ng jego." 14 Jedn bowiem ofiar doskonaymi uczyni na wieki uwiconych. 15 wiadczy nam za i Duch wity. Gdy bowiem powiedzia: 16 "A to za jest przymierze, ktre zawr z nimi po owych dniach, mwi Pan, dam prawa moje w ich serca i napisz je w ich umysach" 17 i nie bd ju wicej pamita ich grzechw i nieprawoci. 18 Gdzie za jest ich odpuszczenie, ju nie ma ofiary za grzech. CZ II. MORALNA (10,19-13,17) A. O WYTRWANIU WE WIERZE (10,19 -12,13) ZACHTA DO WIERNOCI I JEDNOCI. 19 Tak wic majc ufno, bracia, e wejdziemy do wityni we krwi Chrystusa, 20 dokd otworzy nam drog now i yw poprzez zason, to jest przez ciao swoje 21 i kapana wielkiego nad domem boym; 22 przystpmy ze szczerym sercem w penoci wiary, oczyciwszy serca od zego, ktre plami sumienie i obmyci na ciele czyst wod. 23 Trzymajmy si niezachwianie przy wyznaniu nadziei naszej (bo wierny jest, ktry obieca) 24 i przypatrujmy si sobie wzajemnie, by si pobudza do mioci i dobrych uczynkw, 19 Habentes itaque, fratres, fiduciam in introitu sanctorum in sanguine Christi, 20 quam initiavit nobis viam novam, et viventem per velamen, id est, carnem suam, 21 et sacerdotem magnum super domum Dei : 22 accedamus cum vero corde in plenitudine fidei, aspersi corda a conscientia mala, et abluti corpus aqua munda, 23 teneamus spei nostr confessionem indeclinabilem (fidelis enim est qui repromisit), 24 et consideremus invicem in provocationem caritatis, et bonorum operum : 11 Et omnis quidem sacerdos prsto est quotidie ministrans, et easdem spe offerens hostias, qu numquam possunt auferre peccata : 12 hic autem unam pro peccatis offerens hostiam, in sempiternum sedet in dextera Dei, 13 de cetero exspectans donec ponantur inimici ejus scabellum pedum ejus. 14 Una enim oblatione, consummavit in sempiternum sanctificatos. 15 Contestatur autem nos et Spiritus Sanctus. Postquam enim dixit : 16 Hoc autem testamentum, quod testabor ad illos post dies illos, dicit Dominus, dando leges meas in cordibus eorum, et in mentibus eorum superscribam eas : 17 et peccatorum, et iniquitatum eorum jam non recordabor amplius. 18 Ubi autem horum remissio : jam non est oblatio pro peccato.

14

25 nie opuszczamy wsplnych zebra naszych, jak maj zwyczaj niektrzy, ale pocieszajmy si i to tym bardziej, im bardziej widzicie zbliajcy si dzie. KARA NA ODSTPCW. 26 Dla nas bowiem rozmylnie grzeszcych, po otrzymaniu znajomoci prawdy, ju nie pozostanie ofiara za grzech, 27 lecz straszliwe jakie oczekiwanie sdu "i ar ognia, ktry ma pore przeciwnikw." 28 Kto by przekroczy Prawo Mojeszowe, bez wszelkiego miosierdzia "mier ponosi za wiadectwem dwch albo trzech." 29 Na ile srosze kary, mniemacie, zasuy ten, ktry by Syna Boego podepta i "krew przymierza," przez ktr zosta uwicony, za pospolit poczyta i Ducha aski zely? 30 Wiemy bowiem, kto powiedzia: "Mnie pomsta i ja oddam." I znowu: "Pan bdzie sdzi lud swj." 31 Straszna to rzecz, wpa w rce Boga ywego. PIERWOTNA GORLIWO. 32 Wspominajcie za dni dawne, w ktrych owieceni przetrwalicie wielk potyczk utrapie: 33 ju to gdy mianowicie na zniewagi i uciski jawnie bylicie wystawieni, ju to gdy stalicie si towarzyszami tych, co podobnie postpowali. 34 Gdy i z winiami cierpielicie wsplnie i grabie mienia waszego przyjlicie z weselem, wiedzc, e sami macie majtno lepsz i trwa. 35 Nie tracie zatem ufnoci waszej, ktra ma wielk zapat. 36 Cierpliwo bowiem jest wam potrzebna, abycie czynic wol bo dostpili obietnicy. 37 "Jeszcze bowiem maa chwila, a przyjdzie ten, co ma przyj i nie omieszka. 38 Lecz sprawiedliwy. mj z wiary yje; a jeli si cofnie, nie bdzie si podoba duszy mojej." 39 My za nie jestemy synami odstpstwa na zatracenie, ale wiary na zbawienie duszy.

25 non deserentes collectionem nostram, sicut consuetudinis est quibusdam, sed consolantes, et tanto magis quanto videritis appropinquantem diem.

26 Voluntarie enim peccantibus nobis post acceptam notitiam veritatis, jam non relinquitur pro peccatis hostia, 27 terribilis autem qudam exspectatio judicii, et ignis mulatio, qu consumptura est adversarios. 28 Irritam quis faciens legem Moysi, sine ulla miseratione duobus vel tribus testibus moritur : 29 quanto magis putatis deteriora mereri supplicia qui Filium Dei conculcaverit, et sanguinem testamenti pollutum duxerit, in quo sanctificatus est, et spiritui grati contumeliam fecerit ? 30 Scimus enim qui dixit : Mihi vindicta, et ego retribuam. Et iterum : Quia judicabit Dominus populum suum. 31 Horrendum est incidere in manus Dei viventis.

32 Rememoramini autem pristinos dies, in quibus illuminati, magnum certamen sustinuistis passionum : 33 et in altero quidem opprobriis et tribulationibus spectaculum facti : in altero autem socii taliter conversantium effecti. 34 Nam et vinctis compassi estis, et rapinam bonorum vestrorum cum gaudio suscepistis, cognoscentes vos habere meliorem et manentem substantiam. 35 Nolite itaque amittere confidentiam vestram, qu magnam habet remunerationem. 36 Patientia enim vobis necessaria est : ut voluntatem Dei facientes, reportetis promissionem. 37 Adhuc enim modicum aliquantulum, qui venturus est, veniet, et non tardabit. 38 Justus autem meus ex fide vivit : quod si subtraxerit se, non placebit anim me. 39 Nos autem non sumus subtractionis filii in perditionem, sed fidei in acquisitionem anim.

15

11
WIARA WITYCH PRZED POTOPEM. 1 Wiara za jest podstaw tych rzeczy, ktrych si spodziewamy, przewiadczeniem o rzeczach niewidzialnych. 2 W niej bowiem starzy otrzymali wiadectwo. 3 Wiar poznajemy, e wiaty zostay utworzone sowem Boga, tak i z niewidzialnych stay si widzialnymi. 4 Wiar Abel zoy Bogu obfitsz ofiar ni Kain, dla ktrej otrzyma wiadectwo, e by sprawiedliwy - gdy Bg przywiadczy darom jego - i przez ni przemawia nawet po mierci. 5 Wiar Henoch by przeniesiony, aby nie oglda mierci "i nie znaleziono go, bo przenis go Bg"; przed przeniesieniem bowiem mia wiadectwo, e "si Bogu podoba." 6 Bez wiary za nie podobna jest podoba si Bogu. Albowiem przystpujcy do Boga powinien wierzy, e jest i e nagradza tych, co go szukaj. WIARA PATRIARCHW. 7 Wiar Noe, otrzymawszy zapowied tego, czego jeszcze wida nie byo, bojc si, zbudowa ark dla zachowania rodziny swojej; przez ni potpi wiat i sta si dziedzicem sprawiedliwoci, ktra jest przez wiar. 8 Wiar Abraham wezwany, posusznie wyszed do kraju, ktry mia otrzyma w dziedzictwo i wyszed, nie wiedzc, dokd idzie. 9 Wiar przebywa w ziemi obiecanej jak w cudzej, mieszkajc w namiotach z Izaakiem i Jakubem, wspdziedzicami teje obietnicy; 10 oczekiwa bowiem miasta, majcego fundamenty, ktrego budowniczym i zaoycielem Bg. 11 Wiar i sama Sara niepodna otrzymaa moc na poczcie syna, nawet pomimo podeszego wieku, bo uwierzya, e wierny jest ten, co obieca. 12 Dlatego te z jednego (i to obumarego) narodzili si "w liczbie jak gwiazdy niebieskie i jak piasek niezliczony, ktry jest na brzegu morskim." 13 W wierze pomarli ci wszyscy, nie doczekawszy si obietnic, ale z daleka na nie patrzc i pozdrawiajc je i

11

1 Est autem fides sperandarum substantia rerum, argumentum non apparentium. 2 In hac enim testimonium consecuti sunt senes. 3 Fide intelligimus aptata esse scula verbo Dei : ut ex invisibilibus visibilia fierent. 4 Fide plurimam hostiam Abel, quam Cain, obtulit Deo, per quam testimonium consecutus est esse justus, testimonium perhibente muneribus ejus Deo, et per illam defunctus adhuc loquitur. 5 Fide Henoch translatus est ne videret mortem, et non inveniebatur, quia transtulit illum Deus : ante translationem enim testimonium habuit placuisse Deo. 6 Sine fide autem impossibile est placere Deo. Credere enim oportet accedentem ad Deum quia est, et inquirentibus se remunerator sit.

7 Fide No responso accepto de iis qu adhuc non videbantur, metuens aptavit arcam in salutem domus su, per quam damnavit mundum : et justiti, qu per fidem est, hres est institutus. 8 Fide qui vocatur Abraham obedivit in locum exire, quem accepturus erat in hreditatem : et exiit, nesciens quo iret. 9 Fide demoratus est in terra repromissionis, tamquam in aliena, in casulis habitando cum Isaac et Jacob cohredibus repromissionis ejusdem. 10 Exspectabat enim fundamenta habentem civitatem : cujus artifex et conditor Deus. 11 Fide et ipsa Sara sterilis virtutem in conceptionem seminis accepit, etiam prter tempus tatis : quoniam fidelem credidit esse eum qui repromiserat. 12 Propter quod et ab uno orti sunt (et hoc emortuo) tamquam sidera cli in multitudinem, et sicut arena, qu est ad oram maris, innumerabilis. 13 Juxta fidem defuncti sunt omnes isti, non acceptis repromissionibus, sed a longe eas aspicientes, et salutantes, et confitentes quia peregrini et hospites sunt super terram. 14
16

wyznajc, e s "gomi i przychodniami na ziemi." 14 Ci bowiem co to mwi, okazuj, e ojczyzny szukaj. 15 Gdyby za t wspominali, z ktrej wyszli, mieliby przecie czas do niej powrci. 16 Lecz teraz lepszej pragn, to jest niebieskiej. Przeto nie wstydzi si Bg nazywa si ich Bogiem, bo przygotowa im miasto. 17 Wiar "Abraham ofiarowa Izaaka, gdy by dowiadczony," a ofiarowa "jednorodzonego" ten, co otrzyma obietnice i jemu 18 powiedziano: "W Izaaku dane ci bdzie potomstwo"; 19 a sdzi, e Bg moe i z martwych wzbudzi; dlatego te otrzyma go na powrt na podobiestwo. 20 Wiar i na przysze czasy bogosawi Izaak Jakuba i Ezawa. 21 Wiar Jakub, umierajc, bogosawi kadego z synw Jzefowych i "pokoni si wierzchowi laski jego." 22 Wiar Jzef, umierajc, wspomnia o wyjciu synw Izraelskich i da polecenie co do koci swoich. WIARA MOIESZA. 23 Wiar ukrywali Mojesza po narodzeniu przez trzy miesice rodzice jego, dlatego, e widzieli pikne dziecitko i nie bali si rozkazu krlewskiego. 24 Wiar Mojesz, gdy dors, zaprzeczy, e jest synem crki Faraona, 25 raczej wybierajc cierpie ucisk z ludem boym, nili mie doczesn rozkosz grzechu, 26 za wiksze bogactwo poczytujc urganie Chrystusowe, ni skarby egipskie: oglda si bowiem na nagrod. 27 Wiar opuci Egipt, nie bojc si gniewu krlewskiego; oczekiwa bowiem niewidzialnego jakby widzc. 28 Wiar sprawi Pasch i wylanie krwi, aby ich si nie dotkn ten, co pierworodnych traci. 29 Wiar przeszli Morze Czerwone jakby po suchej ziemi, czego gdy Egipcjanie prbowali, zostali pochonici. 30 Wiar upady mury Jerycha, ,po obejciu wokoo przez dni siedem 31 Wiar Rahab nierzdnica nie zgina z niewiernymi, przyjwszy pokojowo wysanych na zwiady.

Qui enim hc dicunt, significant se patriam inquirere. 15 Et si quidem ipsius meminissent de qua exierunt, habebant utique tempus revertendi : 16 nunc autem meliorem appetunt, id est, clestem. Ideo non confunditur Deus vocari Deus eorum : paravit enim illis civitatem. 17 Fide obtulit Abraham Isaac, cum tentaretur, et unigenitum offerebat, qui susceperat repromissiones : 18 ad quem dictum est : Quia in Isaac vocabitur tibi semen : 19 arbitrans quia et a mortuis suscitare potens est Deus : unde eum et in parabolam accepit. 20 Fide et de futuris benedixit Isaac Jacob et Esau. 21 Fide Jacob, moriens, singulos filiorum Joseph benedixit : et adoravit fastigium virg ejus. 22 Fide Joseph, moriens, de profectione filiorum Isral memoratus est, et de ossibus suis mandavit.

23 Fide Moyses, natus, occultatus est mensibus tribus a parentibus suis, eo quod vidissent elegantem infantem, et non timuerunt regis edictum. 24 Fide Moyses grandis factus negavit se esse filium fili Pharaonis, 25 magis eligens affligi cum populo Dei, quam temporalis peccati habere jucunditatem, 26 majores divitias stimans thesauro gyptiorum, improperium Christi : aspiciebat enim in remunerationem. 27 Fide reliquit gyptum, non veritus animositatem regis : invisibilem enim tamquam videns sustinuit. 28 Fide celebravit Pascha, et sanguinis effusionem : ne qui vastabat primitiva, tangeret eos. 29 Fide transierunt mare Rubrum tamquam per aridam terram : quod experti gyptii, devorati sunt. 30 Fide muri Jericho corruerunt, circuitu dierum septem. 31 Fide Rahab meretrix non periit cum incredulis, excipiens exploratores cum pace.

17

WIARA MNSTWA SPRAWIEDLIWYCH. 32 I c jeszcze powiem? Albowiem czasu nie stanie, gdybym rozprawia o Gedeonie, Baraku, Samsonie, Jeftem, Dawidzie, Samuelu i prorokach, 33 ktrzy przez wiar pokonali krlestwa, wypeniali sprawiedliwo, dostpili obietnic, zawarli lwie paszczki, 34 zagasili napr ognia, uszli ostrza mlecza, dwignli si z niemocy, stali si mnymi na wojnie, zmusili wojska obcych do ucieczki. 35 Niewiasty odzyskay przez zmartwychwstanie swoich zmarych. Inni za byli rozcigani, nie przyjmujc wyzwolenia, aby lepszego dostpi zmartwychwstania. 36 Inni za doznali pomiewisk i bicia, nadto i kajdan i wizienia; 37 byli kamienowani, przecinani, drczeni, pomarli mieczem zabici; bdzili w owczych, w kozich skrach, cierpic niedostatek, ucinieni, utrapieni; 38 ktrych wiat nie by godzien, tuali si po pustkowiach, po grach i jamach i w jaskiniach ziemi 39 A ci wszyscy, wiadectwem wiary zaleceni, nie doczekali si obietnicy, 40 gdy Bg przewidzia dla nas co lepszego, aby bez nas nie stali si doskonaymi. 32 Et quid adhuc dicam ? deficiet enim me tempus enarrantem de Gedeon, Barac, Samson, Jephte, David, Samuel, et prophetis : 33 qui per fidem vicerunt regna, operati sunt justitiam, adepti sunt repromissiones, obturaverunt ora leonum, 34 extinxerunt impetum ignis, effugerunt aciem gladii, convaluerunt de infirmitate, fortes facti sunt in bello, castra verterunt exterorum : 35 acceperunt mulieres de resurrectione mortuos suos : alii autem distenti sunt non suscipientes redemptionem ut meliorem invenirent resurrectionem. 36 Alii vero ludibria, et verbera experti, insuper et vincula, et carceres : 37 lapidati sunt, secti sunt, tentati sunt, in occisione gladii mortui sunt, circuierunt in melotis, in pellibus caprinis, egentes, angustiati, afflicti : 38 quibus dignus non erat mundus : in solitudinibus errantes, in montibus, in speluncis, et in cavernis terr. 39 Et hi omnes testimonio fidei probati, non acceperunt repromissionem, 40 Deo pro nobis melius aliquid providente, ut non sine nobis consummarentur.

12
PRZYKAD CHRYSTUSA. l Przeto i my majc nad sob tak wielk chmur wiadectw, zoywszy wszelki ciar i grzech, zewszd nas otaczajcy, w cierpliwoci biegnijmy do wyznaczonego nam boju, 2 patrzc na Jezusa, sprawc i dokonawc wiary, ktry majc przed sob wesele, podj krzy nie baczc na hab i siedzi po prawicy stolicy boej. 3 Uwaajcie bowiem na tego, ktry znis od grzesznikw taki przeciw sobie sprzeciw, abycie nie ustawali i nie upadali na duchu.

12

1 Ideoque et nos tantam habentes impositam nubem testium, deponentes omne pondus, et circumstans nos peccatum, per patientiam curramus ad propositum nobis certamen : 2 aspicientes in auctorem fidei, et consummatorem Jesum, qui proposito sibi gaudio sustinuit crucem, confusione contempta, atque in dextera sedis Dei sedet. 3 Recogitate enim eum qui talem sustinuit a peccatoribus adversum semetipsum contradictionem : ut ne fatigemini, animis vestris deficientes.

18

CIERPIENIA DOWODEM MIOCI BOEJ. 4 Jeszcze bowiem nie opieralicie si a do krwi w walce przeciw grzechowi, 5 a zapomnielicie o zachcie, z ktr do was jak do synw si zwraca, mwic: "Synu mj, nie lekcewa karania Paskiego, ani nie upadaj na duchu, gdy ci strofuje. 6 Albowiem kogo Pan miuje, tego karci: smaga za biczem kadego syna, ktrego przyjmuje. 7 W karnoci trwajcie. Bg odnosi si do was jak do synw. A jaki to syn, ktrego by ojciec nie karci? 8 A jeli jestecie bez karania, ktrego uczestnikami stali si wszyscy, wic jestecie nieprawymi dziemi, a nie synami. 9 Nadto ojcowie nasi rodzen pouczali nas a szanowalimy ich; czy nie bdziemy daleko wicej posuszni Ojcu duchw, a bdziemy y? 10 Tamci przecie przez krtki okres dni wedug swej woli nas pouczali, ten za w tym, co poyteczne jest dla przyjcia jego uwicenia. 11 A wszelkie karcenie chwilowo wprawdzie zdaje si nie przynosi wesela ale smutek, potem jednak wywiczonym przez siebie przynosi przebogi owoc sprawiedliwoci. 12 Przeto "podniecie rce opuszczone i kolana osabione" 13 i "chodcie prosto nogami" waszymi, aby kto kulejc nie zabdzi, ale raczej by uzdrowiony. B. ZALECENIE CNT CHRZECIJASKICH (12,14 -13,17) DY DO ZGODY I WITOCI. 14 Dcie do pokoju z wszystkimi i do uwicenia, bez ktrego nikt nie bdzie oglda Boga, 15 baczc, eby kto nie odstpi od aski boej, "aby jaki gorzki korze puszczajc pdy w gr, nie przeszkodzi," a przeze wielu si nie zarazio. 16 By nie by kto rozpustnikiem, albo niezbonym jak Ezaw, ktry dla jednej potrawy swoje "sprzeda pierworodztwo" 17 Wiedzcie bowiem, e i potem, gdy chcia 14 Pacem sequimini cum omnibus, et sanctimoniam, sine qua nemo videbit Deum : 15 contemplantes nequis desit grati Dei : ne qua radix amaritudinis sursum germinans impediat, et per illam inquinentur multi. 16 Ne quis fornicator, aut profanus ut Esau : qui propter unam escam vendidit primitiva sua : 17 scitote enim quoniam et postea cupiens hreditare benedictionem, reprobatus est : non enim invenit pnitenti locum,
19

4 Nondum enim usque ad sanguinem restitistis, adversus peccatum repugnantes : 5 et obliti estis consolationis, qu vobis tamquam filiis loquitur, dicens : Fili mi, noli negligere disciplinam Domini : neque fatigeris dum ab eo argueris. 6 Quem enim diligit Dominus, castigat : flagellat autem omnem filium, quem recipit. 7 In disciplina perseverate. Tamquam filiis vobis offert se Deus : quis enim filius, quem non corripit pater ? 8 quod si extra disciplinam estis, cujus participes facti sunt omnes : ergo adulteri, et non filii estis. 9 Deinde patres quidem carnis nostr, eruditores habuimus, et reverebamur eos, non multo magis obtemperabimus Patri spirituum, et vivemus ? 10 Et illi quidem in tempore paucorum dierum, secundum voluntatem suam erudiebant nos : hic autem ad id quod utile est in recipiendo sanctificationem ejus. 11 Omnis autem disciplina in prsenti quidem videtur non esse gaudii, sed mroris : postea autem fructum pacatissimum exercitatis per eam, reddet justiti. 12 Propter quod remissas manus, et soluta genua erigite, 13 et gressus rectos facite pedibus vestris : ut non claudicans quis erret, magis autem sanetur.

odziedziczy bogosawiestwo, zosta odrzucony; bo nie znalaz alu, cho go ze zami szuka. 18 Albowiem nie przystpilicie do gry, ktrej by si mona dotkn i do "poncego ognia" i "do wichru i mgy i burzy 19 i do dwiku trby i do gosu sw"; ci, co go usyszeli, prosili, aby do nich nie mwiono. 20 Nie mogli bowiem znie te o, co byo powiedziane: "Gdyby nawet zwierz dotkno si gry, bdzie ukamienowane." 21 A tak straszliwy by ten widok, e Mojesz powiedzia: "Przeraony jestem" i drcy 22 Ale przystpilicie do gry Syjon i do miasta Boga yjcego, do Jeruzalem niebieskiego i do rzeszy wielu tysicy aniow 23 i do kocioa pierworodnych, co s zapisani w niebie i do Boga sdziego wszystkich i do duchw sprawiedliwych, doskonaych 24 i do Jezusa, porednika Nowego Testamentu i do pokropienia krwi, ktra lepiej mwi, anieli Abel. NIE SPRZECIWIA SI CHRYSTUSOWI. 25 Uwaajcie, ebycie si nie sprzeciwiali temu, ktry mwi. Jeli bowiem tamci nie uszli, sprzeciwiajc si temu, co na ziemi mwi, daleko bardziej my, jeli odwrcimy si od tego, co z nieba mwi. 26 Gos jego wstrzsn wtedy ziemi, a teraz obiecuje, mwic: "Jeszcze raz, a ja wstrzsn nie tylko ziemi; ale i niebem." 27 To za sowo: "jeszcze raz" oznacza przeniesienie rzeczy ruchomych jako stworzonych, aby pozostay te; co s nieruchome. 28 Tak wic przyjmujc krlestwo nieruchome, mamy ask, przez ktr sumy, podobajc si Bogu, z bojani i ze czci. 29 Albowiem "Bg nasz jest ogniem trawicym. "

quamquam cum lacrimis inquisisset eam. 18 Non enim accessistis ad tractabilem montem, et accensibilem ignem, et turbinem, et caliginem, et procellam, 19 et tub sonum, et vocem verborum, quam qui audierunt, excusaverunt se, ne eis fieret verbum. 20 Non enim portabant quod dicebatur : Et si bestia tetigerit montem, lapidabitur. 21 Et ita terribile erat quod videbatur. Moyses dixit : Exterritus sum, et tremebundus. 22 Sed accessistis ad Sion montem, et civitatem Dei viventis, Jerusalem clestem, et multorum millium angelorum frequentiam, 23 et ecclesiam primitivorum, qui conscripti sunt in clis, et judicem omnium Deum, et spiritus justorum perfectorum, 24 et testamenti novi mediatorem Jesum, et sanguinis aspersionem melius loquentem quam Abel.

25 Videte ne recusetis loquentem. Si enim illi non effugerunt, recusantes eum, qui super terram loquebatur : multo magis nos, qui de clis loquentem nobis avertimus. 26 Cujus vox movit terram tunc : nunc autem repromittit, dicens : Adhuc semel, et ego movebo non solum terram, sed et clum. 27 Quod autem, Adhuc semel, dicit : declarat mobilium translationem tamquam factorum, ut maneant ea qu sunt immobilia. 28 Itaque regnum immobile suscipientes, habemus gratiam : per quam serviamus placentes Deo, cum metu et reverentia. 29 Etenim Deus noster ignis consumens est.

13
ZACHTA DO RNYCH CNT. 1 Mio braterska niechaj trwa wrd was. 2 I nie zapominajcie o gocinnoci, przez ni bowiem niektrzy, nie wiedzc o tym, przyjli aniow w gocin. 3 Pamitajcie o winiach, jakbycie wspwiniami byli i o

13

1 Caritas fraternitatis maneat in vobis, 2 et hospitalitatem nolite oblivisci : per hanc enim latuerunt quidam, angelis hospitio receptis. 3 Mementote vinctorum, tamquam simul vincti : et laborantium, tamquam et ipsi
20

cierpicych, jako e sami przebywacie w ciele. 4 Maestwo czcigodne we wszystkim, a oe niepokalane. Albowiem rozpustnikw i cudzoonikw Bg bdzie sdzi. 5 Postpowanie niech bdzie bez chciwoci, zadowalajcie si tym, co macie; sam bowiem powiedzia: "Nie zostawi ci, ani nie opuszcz." 6 Tak i miao mwi moemy: "Pan mi pomocnikiem: nie bd si ba, co mi uczyni czowiek." PAMI NA PRZEOONYCH. 7 Pamitajcie o przeoonych waszych, ktrzy wam gosili sowo boe; a patrzc na koniec ich postpowania, naladujcie ich wiar. 8 Jezus Chrystus wczoraj i dzi: ten sam i na wieki. 9 Nie dajcie si zwodzi naukami rozmaitymi i obcymi Najlepiej bowiem jest serce utwierdza ask, nie pokarmami, ktre nie pomogy tym, co si o nie starali. WYJDMY DO JEZUSA. 10 Mamy otarz, z ktrego nie maj prawa je ci, co przybytkowi su. 11 Albowiem ciaa zwierzt, ktrych "krew za grzech bywa wnoszona do wityni" przez najwyszego kapana, "bywaj palone za obozem." 12 Dlatego i Jezus, aby powici lud przez wasn krew, za bram ponis mk 13 Wyjdmy wic do niego za obz, niosc jego urganie. 14 Nie mamy bowiem tutaj miasta trwaego, ale przyszego szukamy. 15 Przez niego wic skadajmy zawsze "Bogu ofiar chway," to jest "owoc warg," wielbicych imi jego. SZCZODROBLIWO I POSUSZESTWO. 16 O dobroczynnoci za i udzielaniu dbr nie zapominajcie, bo przez takie ofiary zjednujemy sobie zasugi u Boga. 17 Bdcie posuszni przeoonym waszym i bdcie im poddani. Oni bowiem czuwaj jako ci, co odpowiedz za dusze wasze; aby to czynili z weselem, a nie wzdychajc, bo to wam niepoyteczne.

in corpore morantes. 4 Honorabile connubium in omnibus, et thorus immaculatus. Fornicatores enim, et adulteros judicabit Deus. 5 Sint mores sine avaritia, contenti prsentibus : ipse enim dixit : Non te deseram, neque derelinquam : 6 ita ut confidenter dicamus : Dominus mihi adjutor : non timebo quid faciat mihi homo.

7 Mementote prpositorum vestrorum, qui vobis locuti sunt verbum Dei : quorum intuentes exitum conversationis, imitamini fidem. 8 Jesus Christus heri, et hodie : ipse et in scula. 9 Doctrinis variis et peregrinis nolite abduci. Optimum est enim gratia stabilire cor, non escis : qu non profuerunt ambulantibus in eis.

10 Habemus altare, de quo edere non habent potestatem, qui tabernaculo deserviunt. 11 Quorum enim animalium infertur sanguis pro peccato in Sancta per pontificem, horum corpora cremantur extra castra. 12 Propter quod et Jesus, ut sanctificaret per suum sanguinem populum, extra portam passus est. 13 Exeamus igitur ad eum extra castra, improperium ejus portantes. 14 Non enim habemus hic manentem civitatem, sed futuram inquirimus. 15 Per ipsum ergo offeramus hostiam laudis semper Deo, id est, fructum labiorum confitentium nomini ejus.

16 Beneficenti autem et communionis nolite oblivisci : talibus enim hostiis promeretur Deus. 17 Obedite prpositis vestris, et subjacete eis. Ipsi enim pervigilant quasi rationem pro animabus vestris reddituri, ut cum gaudio hoc faciant, et non gementes : hoc enim non expedit vobis.

21

Zakoczenie listu. (13,18-25) PROBA O MODLITWY I YCZENIA. 18 Mdlcie si za nami; ufamy bowiem, e mamy czyste sumienie, gdy chcemy we wszystkim dobrze postpowa 19 A prosz tym usilniej, bycie to czynili, ebym wam co rychlej by przywrcony. 20 A Bg pokoju, ktry wywid spord umarych wielkiego Pasterza owiec, we krwi testamentu wiecznego, Pana naszego Jezusa Chrystusa, 21 niech was przysposobi do wszystkiego co dobre, abycie czynili wol jego, sprawujc w was to, co si jemu podoba, przez Jezusa Chrystusa, jemu chwaa na wieki wiekw Amen. WIADOMOCI I POZDROWIENIA. 22 Was za prosz, bracia, abycie dobrze przyjli sowo zachty. Albowiem do was bardzo krtko napisaem. 23 Wiedzcie, e brat nasz Tymoteusz zosta wypuszczony; z nim (jeli do rycho przyjdzie) zobacz was. 24 Pozdrwcie wszystkich przeoonych waszych i wszystkich witych. Pozdrawiaj was bracia z Italii. 25 aska z wami wszystkimi. Amen. 22 Rogo autem vos fratres, ut sufferatis verbum solatii. Etenim perpaucis scripsi vobis. 23 Cognoscite fratrem nostrum Timotheum dimissum : cum quo (si celerius venerit) videbo vos. 24 Salutate omnes prpositos vestros, et omnes sanctos. Salutant vos de Italia fratres. 25 Gratia cum omnibus vobis. Amen. 18 Orate pro nobis : confidimus enim quia bonam conscientiam habemus in omnibus bene volentes conversari. 19 Amplius autem deprecor vos hoc facere, quo celerius restituar vobis. 20 Deus autem pacis, qui eduxit de mortuis pastorem magnum ovium, in sanguine testamenti terni, Dominum nostrum Jesum Christum, 21 aptet vos in omni bono, ut faciatis ejus voluntatem : faciens in vobis quod placeat coram se per Jesum Christum : cui est gloria in scula sculorum. Amen.

22

23