W sobot 25 stycznia o godz. 10 w Tczewskiej Fabryce Sztuk odbyo si spotkanie robocze organizacji V Kongresu Kociewskiego w 2015r.

Szanowni Pastwo Proponuj Po pierwsze: Otworzy nowy rozdzia regionu Kociewie po 1945r do chwili obecnej. Ogosi tworzenie tak zwanego Nowego Kociewia. Pooy nacisk na dokumentowanie, zbieranie i wydawanie cyklicznych informacji o twrcach kultury nie tylko tak zwanych ludowych, lecz profesjonalistw wszystkich dziedzin dziaajcych na Kociewiu w tym na przykad /plastycy, rzebiarze, publicyci, muzycy, pisarze, poeci, podrnicy, fotograficy, filmowcy oraz archiwizowa tematyczne portale internetowe na Kociewiu/. Itd./ Dokumentowa z krtkim opracowaniem Wieyczanki i Kociewskie Piro Po drugie: Podnie rang Biesiad Literackich w Czarnej Wodzie. Kad z Biesiad udokumentowa przez wydanie zeszytu z wersj dygitalizowan. Biesiady Literackie w Czarnej Wodzie to ju nie jest impreza lokalna, pprywatna czy tylko gminna. Formua Biesiad wypracowana przez pana Andrzeja Grzyba jest imprez kulturaln Kociewia o najwyszej randze i taka powinna by odbierana za porednictwem mediw nie tylko lokalnych. Trzeba wyj z inicjatyw dofinansowania Biesiad przez Marszaka, Starostwo Powiatowe, Gminy wiejskie miasta Starogard, Tczew i wiecie. Zastanwmy si jak podnie rang i znale rda dofinansowania na powszechny dostp Tek Kociewskich i Rydwanu. Pozycje te moim zdaniem powinny by obowizkowo rozpowszechniane i obowizkowo kupowane przez biblioteki szkolne w miastach i gminach na Kociewiu. To jest droga, by nastpnym pokoleniom Kociewiakw pozostawi pisane, udokumentowane trwae dziedzictwo obecnych czasw. Uzasadnienie Obecna wiedza tworzona w Starogardzie na temat Kociewia jest chaotyczna, upolityczniona i zawaszczona przez dominujce opcje polityczne . Co bdzie jak za kilkanacie miesicy dojdzie do wadzy inna opcja polityczna. Pewnie nowi urzdnicy niszego szczebla sualczy i spolegliwi bd od nowa wedug nowej polityki kreowania swoich po swojemu tworzy publikacje, biuletyny i pisa bzdury o Kociewiu. Bd wedug swoich nowych kryteriw dzieli, wyklucza, cenzurowa i pomniejsza. Tworzy polityczne komisje i koterie do Kociewskiego Pira czy Wieyczanki stosujc nowe swoje kryteria. Do niektrych stosowa zasad ostracyzmu, lub do innych tak zwanych swoich stosowa zasad wspierania i nagradzania. To znaczy, e bdzie tak samo. Dalej bdzie rozpowszechniana wiedza o Kociewiu byle jaka, spycona do kociewskiego kukuryku, chleba z smalcem i ogrkiem tylko ju pod nowym szyldem politycznym. Od kilku lat w

Starogardzie dostp do wsparcia i pomocy finansowej dla twrcw kultury jest uzaleniony od politycznych koterii, plotek, poszczeglnych osobistych sympatii, lub niechci. Niektrzy polityczni animatorzy kultury nie rozumiej, e podziaami wyrzdzaj kulturow krzywd Kociewiu. W szczeglnoci wida to w dziaalnoci i aktywnoci stowarzysze majcych w nazwie sowo Kociewie i uznawanych przez lokalnych politykw jako swoje zaplecze do wasnej promocji. Przez ludzi tam dziaajcych tworzony jest /mam na myli ludzi na etatach i urzdnikw?/, obraz Kociewia jako ciemnogrodu. Przez kilkanacie lat tworzony si obraz Kociewia jako region folkloru ludzi mieszkajcych na wsi. Zachodzi pytanie czy ludzie na Kociewiu mieszkajcy w miasteczkach takich jak : Skrcz, Skarszewy, Czarna Woda i miastach Tczew ,Starogard i wie cie to ju nie Kociewie? Jaki obraz Kociewia i jakie dziedzictwo pozostawimy naszym nastpcom za 100 lat? Dzisiaj mamy w Starogardzie trzy gazety. Wszystkie s polityczne z okrelon opcj polityczn. Redakcje tych gazet s wzajemnie skcone. Nie informuj rzetelnie o wanych wydarzeniach, stosujc selekcj informacyjn na zasadzie tpi wszystko co nie jest z naszego ukadu. W mediach powstaje obraz Kociewia wypaczony, ktry tak bdzie postrzegany po 100 latach jakie bd dostpne zdigitalizowane materiay pisane, kroniki, materiay fotograficzne i filmowe, zarchiwizowane cyfrowo i zachowane np. w bibliotekach i muzeach. Obecnie to si nie dzieje. W naszych muzeach brak dokumentacji i zbiorw historii najnowszej z 1970-80r . Brak np.: odpowiednio zarchiwizowanej dokumentacji i informacji o KPN i Solidarnoci. Obserwuj brak zainteresowania dygitalizacj materiaw z 20 lat istnienia STK. Za kilka lat analogowe noniki archiww STK ulegn cakowitemu zniszczeniu. W zbiorach prywatnych znajduj si filmy i kroniki Starogardu. Moim zdaniem jest ostatni moment na wypracowanie wizji, priorytetw, procedury, regulaminu wspierania tych dziaa, ktre przyszociowo bd wnosi trwae wartoci i tworzy obiektywny przekaz informacji o Kociewiu, dla przyszych pokole. Jak to dziaa dzi? Jedne media nie pisz i nie podaj informacji co robi SCK, drugie, co robi Grodzisko, jeszcze inne pomijaj co dzieje si w Muzeum. Regu jest pomijanie, lub tropienie, co kojarzone jest z ludmi politycznych sympatii, lub koalicji lokalnych . Starostwo nie wsppracuje z Miastem a informacje przekazywane s na zasadzie domysw i plotek oraz kojarzenia z nimi osb i ich wzajemnego wyniszczania . Wypracujmy nowy model Kociewia wsplnie ponad ju wytworzonymi podziaami wynikajcymi z najgorszej cechy ludzi na Kociewiu. Nie da si tego zrobi bez zacienienia wsppracy wszystkich ze wszystkimi i wzajemnej akceptacji ludzi aktywnych. Trzeba wypracowa wizj i kierunek dziaania dla wizerunku Nowego Kociewia. Moim zdaniem si Nowego Kociewia moe i powinna by kultura. W tym miejscu podam kilka przykadw kluczowych wydarze kulturalnych cakowicie pominitych przez media z powodw politycznych. Cakowit porak starogardzkich regionalistw Kociewia jest kilku zdaniowa wzmianka w tylko w jednej gazecie o Biesiadzie Literackiej w Czarnej Wodzie. Medialna cisza na temat otwarcia biblioteki w Pinczynie. Cakowicie pominito w mediach ostatni wernisa malarstwa Korytkowskiego w SCK. Odnotowaem cakowite zero informacji o spotkaniu

poetyckim w Kawiarence pod gwiazdami. adnego ladu medialnego z wystawy rzeby Michaa Majewskiego. adnej informacji w gazetach o dwch spotkaniach Towarzystwa im. A. Mickiewicza w LO i Bibliotece Miejskiej. Hab, albo zwykym wistwem by bojk ot i medialna marginalizacja wystawy historii pienidza na Kociewiu zorganizowanej przez Muzeum w Starogardzie. A o czym przeczytaj starogardzianie i badacze Kociewia za 100 lat? Przeczytaj, /o ile zachowaj si noniki cyfrowe/ e w 2013r. kultura na Kociewiu to stragany z miodem przy katedrze w Pelplinie i lizakami domowej roboty. Hitem twrczoci ludowej na Kociewiu byo promowane w Gdasku na straganie wycite maszynowo na wsi w stodole drewniane kukuryku. Podobny obraz by w mediach przekazywany z jarmarku w Zblewie. Jeeli dzi si rozjedziemy bez pomysu na Nowe Kociewie bez nowej wizji Kociewia, to dalej bdzie aktualne pytanie stawiane od trzech Co z tym Kociewiem. Dalej dla potomnych przekazywanym wizerunkiem aktualnego Kociewia bdzie herbata z lipy, zupa z pokrzyw, smalec oraz kiszony ogrek na festynach , ktre maj charakter rozbudowanych odpustw. Tak byo na festynie w Pelplinie. Brakowao tam jedynie plastikowych butelek z odkrcan gow Matki Boskiej i z zawartoci wiconej wody jak na straganach w witej Lipce. eby byo jasne cieszmy si z tego e komu chce si jeszcze takie festyny organizowa. Niech to dalej trwa. Ale czy to jest teraniejsze i nowoczesne Kociewie. Na adnym festynie nie widziaem stoisk z popularyzowaniem ksiek i wydawnictw zwizanych z Kociewiem. Dlaczego nie wystawia i nie promuje si na tych imprezach Kociewski Kantor Wydawniczy, LOT, Chata Kociewska tego nie wiem. Czytajc Teki Kociewskie wam wraenie, e redakcja ogranicza si do promowania tej sa mej wskiej grupy osb. Prbowaem kontaktowa si z redakcj Kantoru Wydawniczego kilkakrotnie, bez skutku. To, e na festynach nie ma popularyzacji wydawnictw o najwikszej wartoci intelektualnej na Kociewiu Tek kociewskich czy Rydwanu wiadczy o tym , e powana wiedza o Kociewiu, na Kociewiu przegrywa z kiszonym ogrkiem. Taki wizerunek przekazujemy nastpnym pokoleniom. To jest chore. Ta choroba dalej bdzie przenoszona. Dalej bd powielane obecne stereotypy i wymylane przez nowych dziaaczy regionalistw granice pierwotne Kociewia. Dalej dla niektrych Kociewie bdzie tyle warte na ile bdzie mona je wykorzysta w polityce regionalnej niektrych dziaaczy politycznych. To wynika z szczegowej analizy treci wypowiedzi osb z poprzedniego kongresu i zawartych w protokle opublikowanym w Tekach Kociewskich oraz w Ksidze pamitkowej z IV zjazdu. Dalej bd dzieciom nauczyciele w szkoach przekazywa bzdury o zmylanych krojach i barwach w strojach ludowych Kociewiakw i wymylaniu pochodzenia nazwy Kociewie. Dalej bd tworzone kociewskie zeszyty wicze dla dzieci w ktrych s zawarte przypuszczenia, mity , wymylone bajki i legendy w kocu nieprawdy i zwyke bzdury. Dalej wycity, pomijany i minimalizowany bdzie wpyw na kultur, dialekt oraz rozwj przemysowy Kociewia w czasie 147 lat zaborw. Wtrny analfabeta Bernard Janowicz bdzie mark, wizytwk i wzorcem gwary ktrej nie byo i nie ma. Nikogo nie interesuje, e teksty Janowicza pisane byy przez Majewskiego i Kruszon. Nie mog by wzorem gwary poniewa podczas pisania sam Janowicz nie wiedzia jak podyktowa niektre wyrazy czy zdania. Jego teksty pisalimy wedug naszej intuicji a czsto dla humoru. Na moje uwagi jak napisa dany wyraz Janowicz mwi piszta jak chceta bo my raz gadelim tak a raz inaczej- my tak gadelim byle jak-tak jak chcielim raz sztulki raz klapsztule tak byle jak, jak szo. W Gazecie

Kociewskiej teksty Janowicza i Grskiego byy traktowane jako humor i wiejska ciekawostka a nie powana gwara regionalna /6ty egzemplarzy GK byo rozprowadzanych w powiecie/. Niedawno w prasie przeczytaem sensacyjn informacj, e w jednych ze starogardzkich szk podstawowych nauczycielka wpada na pomys i ogosia konkurs na wymylanie nowych nazw i nowych wyrazw kociewskich. Do podobnych wnioskw dochodz badajc i analizujc dostpne publikacje od 1883r. na temat ubioru kociewskiego. W tym zakresie fikcja goni fikcj i co gorsza jest permanentnie powielana . Ja od trzech lat zajmuj si tematem ubioru kociewskiego kompleksowo. Dotyczy to okresu od 1772r. Wydaje mi si, e znam wszystkie dostpne informacje na temat ubioru na Kociewiu. Wszystkie s wymylone i nie maj podstaw do stwierdzenia jednoznacznego jak wyglda ubir i nie chodzi tu tylko o strj tak zwany wietlicowy. Gajek, ga w ksice "Okolice wiecia",Bachowski oraz kilku ksiy ktrzy wspominaj o ubiorze na Kociewiu. w Sowniku Geograficznym Krlestwa Polskiego opieraj si na ubiorach parafian z ich wsi. Podobnie byo z maestwem Majkowskich w okresie midzywojennym, ktrzy podjli si rekonstrukcji strojw kaszubskich i kociewskich. Z tego co przeczytaem Ich prace zostay przez etnologw zdyskwalifikowane. Rwnie prace w tym zakresie Oskara Kolberga, ktry by muzykiem zostay uznane jako wymylone. Rwnie Boena Stelmachowska pracowaa nad strojem podmiejskim na Kociewiu bez konkretnych wnioskw. Maestwo Gulgowskich w latach 1920.opracowao haft kaszubski, lecz o ubiorach nie wspominaj. Nie mam wiedzy, co napisaa pani dr Anna Kwaniewska o stroju kociewskim w ksice "Struktura etniczna Pomorza". Staraem si o ni, lecz nie jest dostpna. Znam rwnie prace Grzymay Gogowskiego, Longina Malickiego i innych. Z interpretacji dokumentw wynika, e wpyw na Kociewiu kultury pruskiej i ydowski ej oraz fakt, e od 1772r. wsie w stu procentach zmieniay si i byy zasiedlane bd to przez ydw, Polakw i Niemcw spowodoway, e nie wytworzy si jednoznaczny strj "kociewski". Np; wie Kolincz koo Starogardu najpierw w 100% bya polska, nastpnie ydowska potem w okresie kulturkampfu niemiecka a w 1919r ponownie bya zasiedlona przez Polakw. Obok wsie Zduny i Szpgawsk byy w 100% niemieckie. Podobnie wsie w okolicach Skarszew byy w zdecydowanej wikszoci zamieszkane przez ewangelikw. Polskimi wsiami byy przez cay okres 1772-1919 np.; Jabowo, Klonwka. Wsie ewangelickie takie jak Wickowy, ktre kulturowo byy odrbne od polskich miay inne stroje itd. W tej materii panuje obecnie niesamowity baagan. Stan wiedzy oparty jest na mitach i legendach tworzonych przez dyletantw. Dotychczas przy opracowaniach nie wzito pod uwag metod barwienia weny i lnu do 1864r i po tym czasie, czyli dostpnych barwnikw na bazie aniliny. Nie wzito pod uwag dostpnoci tkanin bawenianych i technologii ich barwienia po 1900r. Moje zainteresowanie ubiorem wyniko jakby ubocznie zajmujc si Kociewiem i zbierajc materiay do mojej ksiki Kociewie czy kocioki. Nazbieraem co mogem i co wie si z ubiorem na naszych ziemiach. Dotyczy to w szczeglnoci rodzaju tkanin i czasw jej wprowadzenia : wena, len ,bawena po technologi barwienia z podziaem do 1864r i 1907 oraz po tym okresie pod ktem technologii utrwalania kolorw barwnikw pochodzenia rolinnego dostpnych powszechnie na tych terenach. Wany jest okres szycia rcznego i maszynowego. Czyli do czasw wynalezienia i powszechnego dostpu w Prusach Zachodnich do maszyn. Zajmuj si ubiorem wiejskim, podmiejskim i miejskim i tak zwanym ubiorem wietlicowym. Bzdury co na temat ubioru na Kociewiu napisano przez nieukw regionalistw naley podda analizie i

sprostowa w sposb podobny jak etymologi i granice pierwotne Kociewia.. Ja to zrobi chyba ju w marcu w drugim uzupenionym wydaniu mojej ksiki "Kociewie czy kocioki". Ubolewam tylko, e to, co napisz nie bdzie wynikiem szerokiej dyskusji i konsultacji. Bardzo licz na Pani pomoc w nakierowaniu moich poszukiwa by na podstawie dokumentw a nie przypuszcze, domniemywa czy analogii tworzy i rozpowszechnia fikcje. To si w gowie nie mieci. Obecnie wi z Kociewiem deklaruje okoo 10% mieszkacw Starogardu. Nie jest moliwe, by przetrwao Kociewie tak kreowane jak obecnie. Na pewno jest zapotrzebowanie spoeczne na wiedz o Kociewiu. Moe o tym wiadczy fakt sprzedanych w 2 godzinach 48 moich ksiek Kociewie czy kocioki na kiermaszu przed witami w Starogardzie. Nowe Kociewie powinno by ponad partyjne i ponad podziaami z wypracowan now formu dziaania. Te osoby, ktre angauj si w Kociewie z politycznego wyrafinowania powinny przyj inne priorytety ponad prywatne i ponad partyjne. Ustalmy dzisiaj priorytety dla regionalistw i dziaaczy kociewskich. Jak ustalimy priorytety to w dalszej kolejnoci dobierzemy metody a na kocu rodki i ich pozyskiwanie. Myl, e tworzc nowy rozdzia Kociewia, now formu po latach zdecydowanie odnotujemy wiksz identyfikacje spoecznoci naszego regionu z Kociewiem ni obecne 10%. Kontynuacja Kociewia w obecnej formule bdzie jeszcze jaki czas politycznie funkcjonowa, a do przekonania politykw, e identyfikacja z Kociewiem nie przynosi wymiernych efektw politycznych i nie ma potrzeby dalszego finansowania i wspierania tej marki..

Bogdan Kruszona