PC Manu - Kurs

Akademia e-Seniora UPC
podrcznik
Akademia e-Seniora UPC podrcznik
Od organizatorw
Simon Boyd, Prezes UPC Polska ............................................................................................................................................................................................................................4 Tomasz Schimanek, Akademia Rozwoju Filantropii w Polsce .....................................................................................................................................................................5
Wstp
O podrczniku Akademii e-Seniora UPC prof. Marek Hoyski ..........................................................................................................................................................6
Kurs
Rozdzia 1: Wprowadzenie komputer ju jest seniorem! ....................................................................................................................................................................... 11 Rozdzia 2: Internet jak z niego korzysta? ................................................................................................................................................................................................. 25 Rozdzia 3: Moja elektroniczna skrzynka pocztowa ..................................................................................................................................................................................... 38 Rozdzia 4: Planowanie, klikanie i szukanie .................................................................................................................................................................................................... 45 Rozdzia 5: Internetowe pogaduszki ................................................................................................................................................................................................................. 51 Rozdzia 6: W internecie znajd wszystko! .................................................................................................................................................................................................... 58 Rozdzia 7: Nowoczesne zakupy z myszk ..................................................................................................................................................................................................... 65 Rozdzia 8: Chc mie internet w domu, ale jak? ........................................................................................................................................................................................ 68 Krok po kroku czyli czynnoci czsto wykonywane ................................................................................................................................................................................. 72 Dodatkowy sprzt komputerowy ...................................................................................................................................................................................................................... 75 Spis linkw ............................................................................................................................................................................................................................................................... 78 Sownik terminw ................................................................................................................................................................................................................................................. 81
Wicej o komputerach i internecie

Wesoe jest ycie cyberemeryta Agnieszka Pochrzst ........................................................................................................................................................................... 86 Wirusy, konie trojaskie, spam czyli czy w internecie jest bezpiecznie? Tomasz Grynkiewicz .............................................................................................. 87 Bankier w kadym domu luksus bankowoci elektronicznej Grzegorz Gacki .............................................................................................................................. 90 Handel w internecie, czyli internetowe sklepy i aukcje Grzegorz Gacki ........................................................................................................................................... 94 Holenderscy seniorzy poza sieci Titia Blanksma ................................................................................................................................................................................. 97
O programie Akademia e-Seniora UPC

Akademia e-Seniora UPC ..................................................................................................................................................................................................................................... 99
Organizatorzy
ARFP ........................................................................................................................................................................................................................................................................ 100 UPC Polska ............................................................................................................................................................................................................................................................ 101
Od organizatorw
Chcemy pomc seniorom podbija wirtualny wiat Simon Boyd

Prezes UPC Polska Drodzy Pastwo, Internet i komputer pasj polskich seniorw? Pastwa obecno na kursie Akademii e-Seniora oraz nasze dotychczasowe dowiadczenia potwierdzaj, e tak wanie jest. A jeszcze do niedawna wydawao si, e nowe technologie s poza krgiem zainteresowania osb starszych, skupionych na zupenie innych sprawach. Zastanawiajc si nad organizacj kursw dla seniorw przypuszczalimy, e nieznajomo komputera czy internetu wcale nie wynika z niechci, ale najzwyczajniej w wiecie z braku moliwoci ich poznania. Ciesz si, e nasze przewidywania si sprawdziy, a przede wszystkim, e mog Pastwo razem z nami zrealizowa niespenione dotd plany poznania globalnej sieci. Mam nadziej, e zarwno kurs internetowy i niniejszy podrcznik, jak rwnie przyjazne miejsca, ktrymi mam nadzieje s pracownie internetowe UPC otwarte w Pastwa miastach, pozwol z poczuciem satysfakcji doczy do wielomilionowego grona aktywnych uytkowni-
kw internetu. Jego moliwoci s ogromne uatwia ycie, prac zawodow, umoliwia kontakt ze wiatem, a take rozwijanie zainteresowa. Za porednictwem internetu mona podrowa, znajdowa ciekawe i poyteczne informacje oraz przekazywa je innym. Dziki wirtualnej sieci mona wysya zdjcia, rozmawia, a nawet oglda telewizj i sucha radia. Upowszechnienie dostpu do internetu jest jednym z celw UPC. Docieramy do naszego otoczenia z atrakcyjn ofert usug, staramy si take popularyzowa wiedz na temat nowoczesnych technologii i moliwoci korzystania z nich. Od lat prowadzimy dziaania prospoeczne, ktrych czci s take kursy internetowe: pocztkowo organizowalimy je dla dzieci i modziey, obecnie take dla seniorw. W tym roku, w ramach dziaa grupy Liberty Global, do ktrej naley take UPC Polska, zostanie uruchomiony program W jednej spoecznoci (z ang. In the community), ktrego celem jest promowanie dostpu do nowoczesnych technologii, tworzenie warunkw i moliwoci korzystania z wirtualnego wiata internetu. Program bdzie realizowany w wielu krajach. Z satysfakcj mog powiedzie, e jego formua oparta zostaa take na polskich dowiadczeniach. Internet to narzdzie komunikacji coraz bardziej powszechne i dostpne. Nadszed czas, aby i polscy seniorzy doczyli do globalnej spoecznoci internetowej. Serdecznie Pastwa pozdrawiam i ycz wielu sukcesw.
Od organizatorw
To m a s z S c h i m a n e k
Wicedyrektor ds. programowych Akademia Rozwoju Filantropii w Polsce
dzeniem tego moe by choby fakt, e osoby starsze, ktre korzystaj z internetu, podkrelaj, e nie wyobraaj ju sobie, jak mona bez niego y. Najtrudniej zrobi pierwszy krok, a dodatkowy kopot w tym, e niewiele jest miejsc, w ktrych seniorzy mogliby si nauczy korzysta z komputera i internetu. Dzieci czy wnuki nie zawsze maj czas, a jeszcze czciej nie maj cierpliwoci dobrego nauczyciela. Czsto wic nic z tego nie wychodzi. A szkoda. Akademia e-Seniora UPC to niezwyky pomys na stworzenie miejsc, w ktrych seniorzy mog nie tylko pod okiem fachowca nauczy si obsugi komputera i internetu, ale take wymieni si wzajemnie dowiadczeniami, uzyska yczliw rad, umiech i dobre sowo. Dodatkow zacht i pomoc dla seniorw-zdobywcw internetu jest ta ksika, ktra zawiera najwaniejsze informacje dotyczce tego, jak korzysta z komputera i internetu, szereg uytecznych rad, ciekawych stron internetowych i przykadw osb starszych, ktrym uda si podbj wirtualnego wiata. Akademia Rozwoju Filantropii w Polsce z radoci podja wspprac z UPC przy realizacji programu Akademia e-Seniora UPC. Wierzymy, e pomoe on wszystkim uczestnikom pozna internet, a take zachci do jego wykorzystania. A dziki temu ycie seniorw bdzie atwiejsze, ich kontakty z innymi ludmi, ze wiatem czstsze, ich aktywno wiksza, a rado ycia peniejsza. Mamy take nadziej, e te skromne dwanacie magicznych miejsc, jakimi stan si pracownie komputerowe UPC w 2007 roku, za trzy lata zamieni si w co najmniej sto.
Komputer i internet na trwae zadomowiy si w naszym jzyku i w naszym yciu, ale nie dla wszystkich s codziennoci: u niektrych budz nadal niezrozumienie, czasem niepokj. To normalne reakcje u tych, ktrzy kilkadziesit lat przeyli bez komputera, internetu i ktrzy z tych nowinek teraz nie musz korzysta. Tak, tak, nowinek, bo przecie internet pojawi si w Polsce po raz pierwszy dopiero 16 lat temu, a tak naprawd zacz by powszechnie dostpny w 1995-1996 roku. Ale cho internet jest mody, to rozwija si byskawicznie i opanowuje tyle dziedzin ycia, e trudno od niego uciec. Nie trzeba zreszt ucieka, naley si z nim zaprzyjani, bo okazuje si, e bardzo uatwia ycie codzienne wszystkim, niezalenie od wieku. Seniorom trudniej wej w ten wirtualny wiat, bo go nie znaj i nikt tego od nich nie wymaga, ani im tego nie uatwia. Dzieci uczone s posugiwania si internetem w szkole, doroli musz si go nauczy, bo korzystaj z niego w pracy, a seniorzy? Okazuje si, e po przeamaniu strachu przed nieznanym kady senior moe opanowa internet, polubi go (z wzajemnoci) i wykorzystywa w codziennych czynnociach, np. sprawdza rozkady jazdy autobusw, zamawia zakupy, zaatwia sprawy urzdowe bez wychodzenia z domu, korespondowa ze znajomymi, czy te z rodzin w Australii. Potwier-
Wstp
Prof. Marek Hoyski

Prezes Mazowieckiego Oddziau Polskiego Towarzystwa Informatycznego
kadaem przecie informatyk przez wiele lat. Moimi studentami byli jednak zazwyczaj ludzie modzi, niemal urodzeni z klawiatur pod pach i myszk w rku, otwarci na technologiczne nowoci. Gdybym dysponowa takim podrcznikiem jak ten, ktry macie Pastwo wanie w rku, nauczenie mojej mamy obsugi komputera byoby znacznie prostsze. Podrcznik Akademii e-Seniora UPC to przyjazny przewodnik, ktry skutecznie pomoe pokona pozorne bariery dzielce nas od wiata internetu. Jest znacznie atwiejszy ni skrypt zalecany osobom starajcym si np. o prawo jazdy. Tu nie ma nic o budowie silnika (czyli wntrzu komputera), ani o przepisach ruchu (skomplikowanym oprogramowaniu). Trzymajc si samochodowego porwnania ta ksika jest prost instrukcj, jak wczy stacyjk i dojecha tam, gdzie si chce. Podrcznik nie przecia czytelnika szczegowymi informacjami i nie wdaje si w teoretyczne dywagacje. Ogranicza si do najbardziej potrzebnych umiejtnoci, ktre w codziennym yciu naprawd si przydaj: pisania tekstw, poczty elektronicznej, korzystania z dobrodziejstw internetu. Robi to przy tym w najprostszy moliwy sposb i ma wiele praktycznych wskazwek pokazujcych, jak zapanowa nad komputerem. Oczywicie pierwsze kroki w nauce obsugi komputera i internetu mog sprawia trudnoci. Nie warto jednak panikowa, gdy co nie zadziaa, gdy nie uda nam si opanowa danej umiejtnoci za pierwszym razem. Prosz wtedy spokojnie sprbowa jeszcze raz, zajrze do instrukcji, przemyle zagadnienie i dokona kolejnej prby. Jeli cigle nie osigamy podanego rezultatu, lepiej zaj si czym innym i wrci do problemu za jaki czas. Nasze prby na pewno prdzej czy pniej uwieczone zostan sukcesem! Nawet wytrawni programici popeniaj proste bdy i zdarzaj im si sytuacje, w ktrych zupenie nie rozumiej zachowania komputera. To normalne i nie naley si tym specjalnie przejmowa taka jest ju natura tego nowoczesnego, ale niedoskonaego narzdzia, ktre tak nagle wkroczyo w nasze ycie.
O podrczniku Akademii e-Seniora UPC

Moja mama zacza uywa komputera w wieku 82 lat. Dugo si opieraa, wynajdujc przerne wykrty nie potrzebuje, nie potrafi, nie zrozumie ale w kocu ulega. Kiedy opanowaa podstawy obsugi edytora tekstu i poznaa jego moliwoci, jej pocztkowe obawy i opr ulotniy si, a nastawienie wobec komputera diametralnie si zmienio. Cae ycie tumaczya ksiki, co wizao si z nieustannym nanoszeniem poprawek, przepisywaniem kolejnych wersji, wycinaniem kawakw maszynopisu i wklejaniem ich w inne miejsce. A tu nagle, dziki nowoczesnej technice, zostaa odciona od tych wszystkich czasochonnych i mao twrczych czynnoci moga w peni skoncentrowa si na niuansach tumaczenia. Gumka, tusz, buteleczka z bia farbk do zamazywania bdw maszynowych i noyczki trafiy do kosza. Teraz opracowywane materiay moga korygowa w dowolny sposb na ekranie komputera, w kadej chwili wydrukowa, a nawet dobiera czcionki i komponowa ukad strony tak, jak powinien on wyglda w przyszej ksice. Mama na tym nie poprzestaa i ju z wasnej woli opanowaa poczt elektroniczn, cigle zdumiewajc si atwoci odnajdywania rozsianych po wiecie przyjaci. Zaoya sobie te konto w internetowym banku, co uwolnio j od wspinania si po schodach oraz niezliczonych godzin wysiadywania w kolejkach na poczcie i w tradycyjnym banku. Musz przyzna, e na pocztku edukacja mamy sza opornie i zdarzay si momenty, gdy moja cierpliwo bya na wyczerpaniu, mimo e wy-
Kurs
1
Wprowadzenie komputer ju jest seniorem! /11 str.
Internet jak z niego korzysta? /25 str.
Moja elektroniczna skrzynka pocztowa /38 str.
Planowanie, klikanie i szukanie /45 str.
Internetowe pogaduszki /51 str.
W internecie znajd wszystko! /58 str.
Nowoczesne zakupy z myszk /65 str.
Chc mie internet w domu, ale jak? /68 str.
klawiatura numeryczna
Caps Lock
Spacja Alt Ctrl Shift Alt Ctrl Shift Kursory: w gr, w d, w prawo, w lewo
Na klawiaturze komputerowej moemy wyrni trzy czci: 1. Najwiksza zawierajca litery alfabetu oraz klawisze suce do edycji tekstu. 2. Zestaw klawiszy sucych do przemieszczania kursora w tekcie. 3. Klawiatura numeryczna. Korzystanie z klawiatury: klawisze klawiatury naciskamy lekko i krtko wwczas wykonywana jest pojedyncza komenda przypisana do danego klawisza np. pokazuje si odpowiednia litera, cyfra; klawisz przytrzymujemy duej, jeli np. chcemy aby pojawi si cig znakw lub gdy kasujemy wiksz ilo tekstu; przytrzymanie duej odpowiedniego klawisza jest rwnie konieczne, gdy korzystamy z dwch klawiszy np. przy pisaniu duej litery lub znakw polskich.
UWAGA! Aby napisa liter wciskamy klawisz Alt i liter x.

teraz moesz ju puci klawisz Alt. Pisanie duych liter przytrzymaj wcinity klawisz Shift, nacinij liter, ktr chcesz napisa, pu klawisz Shift. Aby napisa duszy tekst wycznie duymi literami: nacinij krtko klawisz CapsLock (czyt: kapslok) w obrbie klawiatury zapala si maa lampka, oznacza to, e wczona jest funkcja pisania duymi literami, kontynuuj pisanie, ponownie nacinij krtko klawisz CapsLock, aby wyczy funkcj pisania duymi literami. Pisanie polskich znakw du liter przytrzymaj jednoczenie wcinity klawisz Shift i prawy klawisz Alt, nacinij wybran liter, pu klawisze Shift i Alt. lub nacinij klawisz CapsLock wczona zostaje funkcja pisania duymi literami, przytrzymaj wcinity klawisz Alt, nacinij wybran liter, pu klawisz Alt, wycz funkcj CapsLock.
WANE: Niektre klawisze wystpuj dwukrotnie na klawiaturze, symetrycznie po obu stronach spacji. Oba klawisze Shift (czyt: szift) i Ctrl (czyt: kontrol) maj takie same funkcje. Natomiast klawisze Alt maj rne dziaanie std mwimy najczciej o prawym klawiszu Alt. Edycja tekstu
Na klawiaturze komputerowej znajduj si litery alfabetu aciskiego, czyli nie ma na niej polskich znakw alfabetu, takich jak , , itd. Pisanie polskich liter przytrzymaj wcinity prawy klawisz Alt nacinij odpowiedni liter, ktra zwizana jest z polskim znakiem, ktry chcesz napisa: np. c dla , a dla itd.
10
Inne klawisze potrzebne podczas pisania Spacja (z ang. space miejsce) suy do robienia odstpw midzy poszczeglnymi wyrazami. Enter pozwala rozpocz pisanie w nastpnej linii, od nowego akapitu. Backspace (czyt: bekspejs) suy do kasowania znakw znajdujcych si po lewej stronie od kursora pisania (pulsujca pionowa kreska).
Przemieszczanie kursora w tekcie

rodkowa cz klawiatury umoliwia przemieszczanie kursora pisania midzy znakami w tekcie bez potrzeby kasowania napisanych ju liter. Klawisze strzaek umoliwiaj przesuwanie kursora midzy pojedynczymi literami i wierszami. Home ( z ang. dom) przenosi kursor pisania na sam pocztek wiersza. End (z ang. koniec) przenosi kursor na koniec wiersza. Warto zwrci uwag na klawisz Insert. Podczas edycji i zmian w napisanym ju tekcie, funkcja ta pozwala na kasowanie znakw po prawej stronie kursora pisania tzw. nadpisywanie. A zatem jeli chcemy doda co do napisanego ju tekstu i dopisywanie sowa bdzie powodowao jednoczesne znikanie (zjadanie) napisanych wczeniej liter, oznacza to, e wcinity zosta klawisz Insert. Naley go wwczas ponownie krtko nacisn.
UWAGA! Klawisz ten nie zawsze jest podpisany. Czasem ma tylko

symbol strzaki skierowanej w lew stron. Znajduje si on jednak zawsze nad klawiszem Enter. Delete (czyt: dilit) suy do kasowania znakw znajdujcych si po prawej stronie od kursora pisania. Znaki specjalne i interpunkcyjne Niektre z klawiszy maj podwjn funkcj. Nad czci klawiatury z literami znajduje si cig klawiszy z cyframi, a po prawej stronie od liter widzimy klawisze ze znakami interpunkcyjnymi na kadym z nich widniej dwa rne znaki na grze i na dole. Podstawowa funkcja klawisza to ta zapisana na dole pojawia si po jego naciniciu. Aby korzysta z drugiej funkcji: przytrzymaj wcinity klawisz Shift, nacinij wybrany klawisz z podwjn funkcj, pu klawisz Shift.
Klawiatura numeryczna
Jest to element klawiatury, ktry w domu rzadko znajduje zastosowanie. Gwnie uywa si go np. w bankach i na pocztach, gdzie wane jest szybkie wprowadzanie danych liczbowych. Cyfry na klawiaturze numerycznej s ustawione blisko siebie, co umoliwia ich sprawne wstukiwanie jedn rk.
Wprowadzenie komputer ju jest seniorem
11
Wprowadzenie komputer ju jest seniorem!

Komputer to zestaw komputerowy
monitor, ekran, klawiatura, myszka, jednostka centralna. Komputer to nie jeden element, ale kilka czci skadowych: Jednostka centralna stanowi mzg komputera; wewntrz znajduj si wszystkie wane elementy, dziki ktrym komputer dziaa i spenia swoje funkcje (m.in. procesor, karta pamici). W tej gwnej czci komputera znajduje si najczciej rwnie: duy przycisk uruchamiajcy komputer, oznaczony symbolem mniejszy przycisk RESET sucy do ponownego uruchomienia komputera; stacja dyskietek prostoktny otwr, gdzie moemy umieci dyskietk; stacja CD-ROM wysuwajca si szufladka, w ktrej moemy umieci pyt CD lub DVD. Do wysuwania i zamykania stacji CD-ROM suy niewielki przycisk znajdujcy si w jej obrbie. Monitor na ekranie monitora widzimy, jakie operacje wykonuje komputer, obserwujemy efekty naszej pracy. Uywajc komputera, zamiast na kartce papieru piszemy na ekranie. Klawiatura wyglda i dziaa praktycznie w ten sam sposb, jak maszyna do pisania chocia ju nie wydaje charakterystycznego gonego dwiku, a w klawisze nie trzeba ju tak mocno stuka.
12
Szczegowy opis klawiatury i wanych skrtw znajduje si na stronie 9. Myszka pozwala porusza si po zakamarkach komputera: siga do rnych danych, otwiera nowe programy i tworzy dokumenty. Myszka to element wspczesnego komputera, ktry chyba w najwikszym stopniu wyrnia go spord innych znanych dotychczas urzdze.
CZY WIESZ, E Pierwszy komputer elektroniczny powsta na potrzeby armii amerykaskiej w 1945 roku. Maszyna nazywaa si ENIAC (Elektroniczny Numeryczny Integrator i Komputer) i skadaa si z 42 blaszanych czarnych szaf, a zajmowaa powierzchni 140 m2. Cudo techniki wayo blisko 30 ton i pobierao 150kW energii na godzin.
przycisk CD-ROM/DVD monitor
myszka
klawiatura
jednostka centralna
13
Uruchamiamy komputer
Po uruchomieniu komputera oraz systemu operacyjnego (moe to potrwa kilka minut) na ekranie pojawia si PULPIT. Gdy poruszamy myszk, na pulpicie przesuwa si biaa strzaka kursor. To przy pomocy kursora moemy wykona wikszo prac na komputerze, dlatego warto dobrze nad nim panowa czyli nauczy si pracy z myszk.
lewy przycisk myszki
scroll
Obsuga myszki
Gdy rozpoczynamy prac z komputerem, czsto pojawia si problem z poprawnym i szybkim posugiwaniem si myszk nie naley si zraa, a w cigu kilku zaj opanujemy t sztuk! Myszka posiada dwa przyciski prawy i lewy. Czsto w myszce znajdziemy take tzw. scroll (czyt: skrol), mae kko pomidzy przyciskami. Przyciski prawy i lewy su do wykonania rnych czynnoci i polece, natomiast scroll uatwia przegldanie duszego tekstu. Poniej zdjcie prawidowego uchwytu myszki. Kilka wskazwek do ujarzmienia myszki: myszk naley trzyma pewnie, ale nie kurczowo, myszka powinna zawsze lee na blacie o gadkiej powierzchni lub na specjalnej podkadce, przed myszk kadziemy na blacie nadgarstek lub przedrami, myszk naley powoli przesuwa, nie odrywajc jej od blatu, myszk gwnie posugujemy si za pomoc klikania: lewy klawisz naciskamy (klikamy) palcem wskazujcym, prawy klawisz naciskamy palcem rodkowym lub serdecznym, aby kliknicie w ikon, napis lub inny obiekt przynioso zamierzony skutek, kursor myszki (biaa strzaka) musi znale si w jego obrbie. WANE: Polecenie klikn oznacza jednorazowe i krtkie nacinicie lewego klawisza myszy.
prawy przycisk myszki
prawidowe uloenie doni
14
Jak czyta z pulpitu?

Pulpit to podstawowy element wygldu ekranu w systemie operacyjnym Windows. Sowo PULPIT jest tumaczeniem angielskiego sowa desktop oznaczajcego blat biurka; podobnie jak biurko pulpit to przestrze, na ktrej wykonywane s rne zadania i czynnoci. Na pulpicie znajduj si rwnie podstawowe ikony organizujce prac komputera, takie jak: Mj komputer czy Kosz. Na ekranie komputera znajduje si wiele informacji, obrazkw elementw trudno dla nas zrozumiaych na pierwszy rzut oka. Nie wszystkie one bd potrzebne na pocztku pracy z komputerem, ale warto nauczy si, jak czyta z ekranu, gdzie szuka informacji i jak tumaczy sobie te wszystkie znaki na nasz jzyk.
ikonki
menu start
pasek programw
15
Podstawowe elementy pulpitu:
IKONY mae obrazki, symbole graficzne programw lub miejsc w komputerze.

SPRAWD
Poruszajc myszk przesu kursor (bia strzak na ekranie) na jedn z widocznych ikon. Nastpnie: nie poruszajc myszk kliknij (nacinij lewy przycisk myszy) w ikon. Ikona zostanie zaznaczona (podwietlona ciemniejszym kolorem). Aby odznaczy ikon, przesu kursor i kliknij w dowolnym miejscu na pulpicie. Sprbuj przesun kursor na inn ikon i tym razem: klikn prawym klawiszem w ikon. Pojawi si ramka z rnymi opcjami operacji do wykonania. Aby ramka znikna, przesu kursor i kliknij w dowolnym miejscu na pulpicie.
MENU START znajduje si w lewym dolnym rogu ekranu, jest to rodzaj spisu treci, gdzie znajduje si lista wszystkich programw zapisanych na danym komputerze, a take folderw z dokumentami.
SPRAWD
otwarte menu start
Poruszajc myszk, przesu kursor na menu Start (napis START w lewym dolnym rogu). Nastpnie: kliknij myszk na pole Start. Ukae si dua ramka z wieloma opcjami, ikonami bd nazwami programw. Przesu myszk po licie element, na ktry najedzie kursor, zostanie podwietlony innym kolorem. Wybierz jedno z pl np. Mj komputer i kliknij w nie. Program lub nowe okno otworzy si. otwarte programy
PASEK PROGRAMW znajduje si na samym dole ekranu; wida na nim informacje o aktualnie
otwartych programach.
pasek programw
16
SPRAWD
Otwarty przed chwil program powinien si wywietli na pasku programw. WANE: Pulpit mona dostosowywa do swoich preferencji i przyzwyczaje. Std na rnych komputerach moe on wyglda inaczej. Inaczej mog by rozmieszczone ikony, inne moe by take to (tzw. tapeta), ale nie ma to znaczcego wpywu na prac jej zasady s zawsze takie same.
PRAKTYKA CZYNI MISTRZA WICZENIE 1 Najlepszym sposobem na opanowanie myszki jest gra w pasjansa. (Na pocztku nauki popromy instruktora o uruchomienie tej gry.) Do gry w pasjansa niezbdne jest: 1. przesuwanie kursora po ekranie; 2. klikanie w wybrane elementy; 3. przeciganie wybranych obiektw na ekranie.
gra pasjans
WANE: Czsto mowa jest o podwjnym klikniciu. Oznacza to dwukrotne nacinicie lewego klawisza myszy w bardzo krtkich odstpach czasu. Przeciganie umoliwia przesunicie obiektu z jednego miejsca na ekranie w inne dowolnie wybrane miejsce. Aby to zrobi, naley: poruszajc myszk przesun kursor na wybrany obiekt np. ikon, nacisn lewy klawisz myszy i nie puszcza go, przytrzymujc nacinity lewy klawisz myszy, powoli przesun myszk, a do miejsca, w ktrym chcemy umieci obiekt, na koniec puci klawisz myszy.
17
SPRAWD
Poruszajc myszk przesu kursor na jedn z widocznych na pulpicie ikon. Nastpnie: nie poruszajc myszk, kliknij w ikon. Ikona zostanie zaznaczona podwietlona ciemniejszym kolorem. Nie puszczajc lewego klawisza myszy, przesu ca myszk, przesuwaj ikonk po ekranie, upu ikonk pu lewy klawisz myszy w wybranym miejscu na ekranie. Podobnie bdzie mona przenosi wiele obiektw podczas pracy z komputerem.
zrestartowanie komputera
zamknicie komputera
Wyczanie komputera
Komputer i system Windows wyczamy w menu Start. Aby to zrobi naley: otworzy menu Start czyli klikn na przycisk Start w lewym dolnym rogu ekranu, przesun myszk na jedn z moliwoci Zamknij/Wycz komputer i klikn na ten napis, komputer rozpocznie zamykanie systemu.
okno przy zamykaniu systemu

W trakcie wyczania komputera moe pojawi si dodatkowy komunikat. Naley wybra opcj Zamknij system lub potwierdzi zamknicie, klikajc przycisk OK.
Programy komputerowe narzdzia wsppracy z komputerem

Program komputerowy to narzdzie, ktre wykonuje zadania w danej dziedzinie, tak jak zupenie odrbne od komputera urzdzenia, np. kalkulator, notatnik (do pisania prostego tekstu), paint (czyt: pejnt; z ang. farba) do rysowania, czy te gry, jak np. pasjans. Uruchamianie programu Program moemy uruchomi na kilka sposobw: 1. Przez ikon skrt do programu, ktry znajduje si na pulpicie.
18
Ten sposb mona zastosowa, jeli na pulpicie znajduje si ikona oznaczajca wybrany program. Istnieje kilka wariantw uruchomienia programu: Wariant 1: przesuwamy kursor na ikon i utrzymujemy go nieruchomo, dwukrotnie klikamy w ikon w bardzo krtkich odstpach czasu. Wariant 2: przesuwamy kursor na ikon i utrzymujemy go nieruchomo, klikamy ikon zostanie zaznaczona ciemniejszym kolorem, naciskamy przycisk Enter na klawiaturze.
lista zainstalowanych na komputerze programw
Wariant 3: przesuwamy kursor na ikon i utrzymujemy go nieruchomo, naciskamy prawy przycisk myszy pojawia si dodatkowa ramka, moemy puci przycisk i przesuwamy kursor na opcj Otwrz, gdy napis Otwrz jest zaznaczony ciemniejszym kolorem, klikamy (naciskamy raz lewy przycisk myszy).
SPRAWD
Otwrz wybrany program wedug wariantu 2. 2. Przez menu Start. Jeli wybrany przez nas program nie ma swojego skrtu ikony na pulpicie, wwczas musimy go otworzy przez menu Start: naley otworzy menu Start, a nastpnie przesuwa kursorem po licie poszczeglne napisy bd si podwietla ciemniejszym kolorem, kursor przesuwamy na napis Programy; z prawej strony tego napisu znajduje si maa strzaka oznacza to, e jeli przesuniemy na ni kursor, otworzy si dodatkowa ramka zawiera ona spis wszystkich programw na tym komputerze, powoli przesuwamy kursor po linii poziomej na dodatkow ramk, w ramce moemy przesuwa kursor, a wybrany przez nas program zostanie podwietlony; klikamy na podwietlony program, program uruchamia si!
rozwinite menu start
19
Jak patrze w okna Windows?

Najczciej uywany na wiecie system operacyjny pozwalajcy nam korzysta z komputera i umoliwiajcy uruchamianie poszczeglnych programw to Windows (czyt: indos, z ang. okna) firmy Microsoft (czyt: majkrosoft). W systemie Windows, zgodnie z nazw, wszystko opiera si na tzw. oknach. Rni si one od siebie, w zalenoci od programu, do jakiego nale, ale pewne ich elementy pozostaj niezmienione. W grnej czci okna znajduje si pasek tytuu. Jest to identyfikator okna pokazuje, do jakiego programu ono naley, jakie zawiera informacje. Kade okno ma w prawym grnym rogu trzy przyciski kolejno od prawej (jak obok): krzyyk zamknicie okna, najczciej zamknicie caego programu; jeden kwadrat/ dwa mae kwadraty powikszenie rozmiaru okna na cay ekran/pomniejszenie okna, tak e nie zajmuje ono powierzchni caego ekranu; podkrelenie tzw. minimalizacja, czyli zmniejszenie okna do paska programw na dole ekranu. WANE: Przycisk z krzyykiem suy do zamykania programu. Gdy go naciskamy, okno zamyka si i znika z ekranu. Zamyka si cay program, tak jakbymy wyczali telewizor. Przed zamkniciem programu koniecznie musimy zapisa dokumenty i zmiany, do ktrych chcemy jeszcze wraca. Jeli tego nie zrobimy, niezapisane dane bd bardzo trudne do odzyskania. Na pasku programw widoczne s wszystkie programy i okna, ktre s w danym momencie otwarte. Pasek programu jest elementem pulpitu: moemy go porwna do parapetu. Jeli klikniemy wybrane okno na pasku programw zostanie ono otwarte i bdzie widoczne na ekranie. W systemie Windows wiele programw (wiele okien) moe by otwartych jednoczenie np. Kalkulator i Notatnik a uytkownik moe otwiera je na zmian, bez potrzeby zamykania i wyczania programu.
podkrelenie
pasek tytuu
przykadowe okno
krzyyk
jeden kwadrat/dwa mae kwadraty
dolny pasek
20
Suwak w oknie? strzaka przewijania w gr Kady program posiada po prawej stronie pionowy pasek przewijania treci, nazywany te suwakiem. Na dole i grze paska widoczne s strzaki. Klikajc na nie, przesuwamy obraz w gr lub w d. Midzy strzakami przemieszcza si wwczas niewielki prostokt belka przewijania. Mona szybciej przewija tre za pomoc belki przewijania i myszy. Wystarczy, e przesuniemy kursor na belk i przytrzymamy wcinity lewy przycisk myszy (podobnie jak przy przeciganiu obiektw patrz strona 16). Przesuwajc myszk w gr lub w d, przewijamy obraz w oknie. PRAKTYKA CZYNI MISTRZA WICZENIE 2 Sprbuj znale na pulpicie lub menu Start program Internet Explorer. pasek przewijania Otwrz program i zacznij klikanie: Na stronie 18 opisywalimy jak otworzy program. zminimalizuj okno programu do paska programw (kliknij may przycisk z kreseczk); przywr okno programu z paska programw (kliknij w zminimalizowane okno na pasku narzdzi); powiksz okno na cay ekran gdy jest mae a nastpnie pomniejsz (kliknij przycisk z jednym lub dwoma kwadracikami); zamknij okno (kliknij may przycisk z krzyykiem). strzaka przewijania w d
CZY WIESZ, E Pierwszy komputer osobisty zosta stworzony w latach siedemdziesitych przez
Steva Jobsa i Steva Woniaka (Amerykanina polskiego pochodzenia) wspzaoycieli firmy Apple.
przewijanie dokumentu
Komputerowa maszyna do pisania program do edycji tekstu

Komputer zastpi maszyn do pisania. Mwic precyzyjnie, zastpi j jeden z programw komputerowych tzw. edytor tekstu. Duym plusem pracy na komputerze jest swoboda i atwo wprowadzania zmian w tekcie, bez koniecznoci skrele, wyrzucania kartek i uywania korektora. Jest to bardzo praktyczna funkcja komputera otwrzmy zatem program do edycji tekstu i rozpocznijmy nauk!
21
Istnieje kilka programw do edycji tekstu (np. WordPad, Notatnik, Word i inne). Pisanie na komputerze Po otworzeniu programu widzimy obraz biaej kartki mona od razu przystpi do pisania tekstu na klawiaturze. Na stronie 9-10 pokazujemy, jak posugiwa si klawiatur komputerow. Na ekranach miga niewielka pionowa kreska to kursor pisania. Kursor ten wstawia literki na ekranie. Tekst pojawia si zawsze w miejscu, w ktrym on si znajduje. W obrbie kartki rwnie wskanik myszki nie ma postaci strzaki ma pionowy ksztat, przypominajcy rzymsk jedynk. Kursor pisania przemieszczamy w tekcie za pomoc myszy, klikajc w dowolnym miejsce w obrbie biaej kartki i tekstu.
SPRAWD
program Word
Przesu myszk na dowolne miejsce w tekcie. Kliknij (nacinij jednokrotnie lewy przycisk myszy). Kursor miga teraz w innym miejscu. Jeli zaczniesz teraz pisa na klawiaturze, tekst pojawi si od miejsca, gdzie miga kursor. WANE: Tekst automatycznie pojawia si zawsze od miejsca, gdzie znajdowa si kursor pisania. Zanim bdziemy kontynuowa pisanie, warto zwrci uwag, czy kursor przez przypadek nie przeskoczy w rodek jakiego wyrazu lub zdania. PRAKTYKA CZYNI MISTRZA WICZENIE 3 Sprbuj wpisa dowolny tekst: np. jestem jola; zaczynajc od duej litery, np. Jestem z Krakowa; uywajc polskich znakw, np. Nazywam si Jola Kowalska.
22
zmiana kroju czcionki zmiana wielkoci czcionki
SPRAWD
Po napisaniu zdania nacinij klawisz Enter. Napisz nastpne zdanie. Formatowanie tekstu Tekst w komputerze, zanim go wydrukujemy, mona zmienia na rne sposoby nazywamy to formatowaniem. Mona pisa w rnych rozmiarach, kolorach czy stylach (kursyw, podkrelonym lub pogrubionym). zmiana koloru czcionki W oknie programu Word warto zwrci uwag na tzw. paski narzdzi, czyli zbir polece dotyczcy grupy dziaa. Pasek menu zawiera gwne operacje dotyczce caego programu. Pasek standardowy zawiera przyciski pozwalajce wykonywa podstawowe operacje w danym dokumencie. Pasek formatowania zawiera przyciski umoliwiajce formatowanie tworzonego tekstu.
1 2 3 4 5 6 pogrubienie tekstu (B z ang. bold); pochylenie (I italic; czyt: italik); podkrelenie (U underline; czyt: anderlajn); kolor tekstu; rozwijana lista z numeracj wielkoci znakw naley klikn na strzak po prawej stronie i z rozwinitej wwczas listy wybra wielko, poprzez najechanie kursorem myszki i kliknicie; krj pisma uycie analogiczne jak wielkoci znakw. SPRAWD
pogrubienie bold
podkrelenie
pochylenie Kliknij przycisk pogrubienie tekstu. Napisz sowo lub zdanie. Kliknij przycisk podkrelenie. Napisz kolejne zdanie lub sowo. Kliknij ponownie przycisk pogrubienie tekstu. Napisz kolejne sowo.
23
Na ekranie powinno pojawi si np: ala ma kota WANE: Aby przesta pisa w danym stylu, naley klikn ponownie wybrany przycisk. Aby zmieni kolor, trzeba zawsze dokona wyboru z listy. PRAKTYKA CZYNI MISTRZA WICZENIE 4 Sprbuj napisa nastpujce zdania w takiej samej formie: Komputer to praktyczne narzdzie. Formatowa moemy rwnie ju napisany tekst. Do tego potrzebne jest tzw. zaznaczanie tekstu. Jak zaznaczy fragment tekstu? Naley najecha kursorem myszki na pocztek tekstu, ktry chcemy zaznaczy; nacisn lewy przycisk myszy i cay czas trzyma go, nastpnie powoli przesun kursor myszy (cay czas trzymajc wcinity jej lewy przycisk) do punktu, gdzie koczy si tekst, ktry chcemy zaznaczy zaznaczany fragment bdzie mia ciemniejsze to. Gdy cay tekst, ktry mia by zaznaczony, znajdzie si na ciemniejszym tle, naley puci lewy przycisk myszy. Aby odznaczy tekst, klikamy wskanikiem myszy w dowolne miejsce na biaej kartce.
SPRAWD
zaznaczenie tekstu
Zaznacz wybrany tekst na ekranie. Kliknij przycisk pogrubienie tekstu. Kliknij wskanikiem w dowolne miejsce na kartce. Wybrany tekst jest pogrubiony.
24
PRAKTYKA CZYNI MISTRZA WICZENIE 5 Sprbuj napisa ponisze zdanie, uwzgldniajc interpunkcj, due litery i polskie znaki (, itd.): Kurs komputerowy to wietna okazja, aby pozna moliwoci, jakie daje internet. Nastpnie sprbuj zmieni tekst, by wyglda tak, jak przedstawiony poniej: Kurs komputerowy to wietna okazja, aby pozna moliwoci, jakie daje internet.
zapisywanie pliku
zapisz jako...
Opracowane dokumenty moemy zapisywa w pamici komputera, a nastpnie do nich wraca i nadal z nich korzysta wprowadza zmiany, drukowa, wysya itd. Zapisywanie dokumentu: na pasku narzdzi w grnej czci okna kliknij polecenie Plik, otwiera si ramka menu Plik,
ikona otwrz
wybr szukanego pliku
wybierz opcje Zapisz jako.. przesu myszk na napis i kliknij, pojawi si nowe, mniejsze okno Zapisz jako.., uzupenij pole Nazwa plikui sprawd pole Zapisz w- najlepiej jeli wybrana opcja to folder Moje dokumenty, kliknij na Zapisz lub nacinij przycisk Enter, na pasku tytuu zapisanego dokumentu powinna pojawi si jego nowa nazwa. Otwieranie dokumentu: na pasku narzdzi odszukaj ma ikonk z obrazem otwieranej teczki i kliknij, otwiera si nowe okno, wybierz dokument, ktry chcesz otworzy, przesu kursor na nazw wybranego dokumentu, kliknij nazwa dokumentu podwietli si ciemniejszym kolorem, kliknij przycisk Otwrz, dokument otworzy si.
otwieranie pliku
Internet jak z niego korzysta?
25

Internet czym jest?
Internet to: rdo informacji, szybka i tania forma komunikacji, rozrywka. Internet to sie komputerw na caym wiecie, poczonych ze sob dziki istniejcej sieci kabli telefonicznych, wiatowodw, a take nadajnikw radiowych i satelitarnych. W sieci tej zamieszczone s niezliczone iloci informacji na tzw. stronach www (z ang. world wide web oglnowiatowa pajczyna). Internet jest jak ogromna biblioteka, ktr na dodatek kady moe wzbogaca, dodajc wasne treci (teksty, zdjcia, a nawet filmy czy muzyk) i kady ma do niej dostp z dowolnego miejsca na wiecie. Strony internetowe moemy porwna do materiaw zamieszczonych w bibliotece rni si tematyk, jakoci, form, objtoci, s skarbnic wiedzy, ludzkich pomysw, twrczoci. Tak jak w bibliotece istnieje moliwo wyszukiwania stron w katalogach tzw. wyszukiwarkach internetowych. Uytkownicy globalnej wiatowej sieci, tzn. osoby korzystajce z komputera podczonego do internetu, mog porozumiewa si ze sob na ywo lub np. poprzez listy elektroniczne. Dostp do internetu moliwy jest z prawie kadego miejsca na kuli ziemskiej, obecnie rwnie dziki moliwoci pocze bezprzewodowych, za porednictwem czy satelitarnych. Z dowolnego zaktka na wiecie, bdc podczonym do internetu, mona przeczyta wiadomoci ze swojego kraju, ale rwnie w dowolnym innym jzyku ze wszystkich krajw wiata. Internet umoliwia napisanie listu do bliskich, ktry nawet z drugiego koca wiata dojdzie do odbiorcy w cigu kilku minut.
26
Jak porusza si w globalnej sieci oraz wykorzysta usugi i moliwoci, jakie oferuje nam internet, postaramy si przedstawi w tym i w kolejnych rozdziaach podrcznika. Kilka faktw na temat internetu: Zawarto internetu, czyli strony www, jest tworzona zarwno przez firmy, jak te przez osoby prywatne. Kady moe stworzy swoj stron (np. na temat zainteresowa) i kady moe j zamieci w sieci. Dostp do treci stron www jest darmowy, z nielicznymi wyjtkami. Wikszo witryn internetowych utrzymuje si z reklam na nich wywietlanych, ktre niestety bywaj uciliwe dla odwiedzajcych.
CZY WIESZ, E Pierwsza sie komputerowa Arpanet przodek internetu bya sieci suc
do celw wojskowych.
Strony www, czyli strony internetowe

Strona internetowa to, podobnie jak zwyka gazeta, tekst i zdjcia wywietlane na ekranie komputera daje nam jednak o wiele wiksze moliwoci. Dziki niej posiadamy dostp do: tzw. multimediw (czyli mamy moliwo przesuchania muzyki lub obejrzenia nagra wideo np. wiadomoci telewizyjnych), interakcji z innymi uytkownikami internetu poprzez rozmowy na ywo, wymiany ogosze/dyskusji na tzw. forach dyskusyjnych, wielu innych funkcji. Kada strona w internecie posiada swj niepowtarzalny adres. Adresy stron internetowych najczciej zaczynaj si od trzech liter www po tym najatwiej je rozpozna.
27
J a k t r a f i w t e s t r o n y, c z y l i w c h o d z i m y d o i n t e r n e t u
Do poruszania si w internecie i przegldania stron internetowych suy specjalny program w komputerze nazywany przegldark internetow. Podstawowa, najbardziej znana przegldarka internetowa, nazywa si Internet Explorer i jest elementem systemu Windows firmy Microsoft. WANE: Istniej take inne programy suce do poruszania si w internecie. Najpopularniejsze to Firefox (czyt: fajerfoks) i Opera. S one przystosowane np. do potrzeb osb ze sabym wzrokiem. Otwieramy program sucy do pobierania i przegldania stron www, czyli przegldark internetow. Na stronie 18 opisywalimy szczegowo jak otwiera program. Po uruchomieniu programu otwiera si okno, ktre nazywamy witryn internetow. Okno przegldarki internetowej zawiera wiele elementw, ktre widzielimy ju w innych oknach. Posiada rwnie charakterystyczne cechy i funkcje, ktre pozwalaj porusza si i przeglda strony internetowe.
SPRAWD
Internet Explorer
FireFox
Sprbuj wej na stron internetow firmy UPC: przesu myszk, tak by kursor znalaz si w obrbie paska adresu, kliknij pojawi si pionowy migajcy kursor, jeli w pasku adresu znajduje si inny napis skasuj go (klawiszem Backspace lub Delete), wpisz adres www.upc.com.pl i nacinij klawisz Enter, otwiera si strona internetowa. WANE: W adresie strony, na samym jego pocztku, czasem pojawia si oznaczenie http://. Nie trzeba go wpisywa w pasku adresu zostanie ono dodane automatycznie.
Opera
28
pasek tytuu pasek adresu menu strony
W oknie widzimy: Pasek tytuu tu wywietla si zawsze tytu strony, na ktrej aktualnie jestemy oraz informacja, czego ona dotyczy. Pasek adresu jest to miejsce, gdzie wywietlany jest adres danej strony internetowej. Jeli znamy adres strony, ktr chcemy wywietli, naley go wpisa wanie w pasku adresu. Pasek przewijania suy do przewijania treci strony. Na stronie 20, w czci o edycji tekstu omawialimy, jak korzysta z paska przewijania. Na stronie internetowej naley zwrci uwag na wany element, jakim jest Menu spis treci gwnych dziaw czy te caej zawartoci danej strony internetowej. Dziki menu wiemy, gdzie i jakich informacji mona szuka na danej stronie internetowej. W kadej stronie internetowej wyrniamy stron gwn oraz podstrony.
symbol HOME
Wybierajc interesujcy nas w menu dzia, przechodzimy na kolejne podstrony. Zawsze moliwy jest powrt na stron gwn wystarczy klikn na odpowiedni napis bd znale symbol Menu na stronie internetowej funkcjonuje na zasadzie tzw. linkw, czyli odsyaczy do podstron.
29
Odsyacze wi ze sob dwa dokumenty. Linki mog take by umieszczane w tekcie, wwczas s wyrnione innym kolorem (zazwyczaj niebieskim) czsto te s podkrelone. Odsyacz moe mie rwnie form graficzn, np. zdjcia. WANE: Kursor myszy zatrzymany na linku/odnoniku, zmienia ksztat na rysunek doni z wycignitym palcem.
SPRAWD
Sprbuj przeglda informacje na stronie www.upc.com.pl: wybierz interesujcy ci dzia w menu na stronie gwnej, przesu kursor myszy na wybrany dzia i kliknij otwiera si podstrona, zobacz, czy na otwartej podstronie nie ma innych interesujcych dziaw, znajd znaczek strony gwnej i kliknij w niego (czasem poczeniem ze stron gwn moe by graficzny znak w grnej czci strony, symbolizujcy firm czy nazw serwisu internetowego), jeste z powrotem na stronie www.upc.com.pl, serfujesz po internecie. powrt do strony gwnej
CZY WIESZ, E Serfowanie (z ang. surfing) to popularne okrelenie, ktre przyjo si w terminologii dotyczcej internetu - oznacza przegldanie stron internetowych. dalej home
O serfowaniu
Program Internet Explorer posiada jeszcze kilka innych funkcji, ktre uatwiaj poruszanie si po stronach internetowych. Zaznaczone przyciski po klikniciu umoliwiaj: Wstecz powrt do poprzednio wywietlanej strony; Dalej przejcie do nastpnej w kolejnoci, ale ju poprzednio wywietlanej strony; Odwie uaktualnienie informacji wywietlanej na stronie (przydatne, gdy informacje na stronie internetowej ulegaj na bieco zmianom np. podczas aukcji internetowej). odwie wstecz
30
PRAKTYKA CZYNI MISTRZA WICZENIE 1 Sprbuj znale interesujce ci informacje na innej stronie internetowej. Wpisz w pasek adresu znan ci stron lub poszukaj ciekawej strony w Spisie linkw na kocu tej ksiki.
Jak odnajdywa informacje, poznawa nowe adresy?

Wyszukiwarki internetowe Bywa, e przegldamy strony, ktrych adres ju znamy bd znalelimy na okadce ksiki, w gazecie, na ulotce. Jednak znacznie czciej musimy samodzielnie wyszuka potrzebnych akurat informacji i stron, na ktrych mona je uzyska. W tym celu uywamy wyszukiwarek internetowych. Stanowi one olbrzymi zbir stron internetowych z caego wiata. Wyszukiwanie odbywa si na podobnej zasadzie, jak odnajdywanie w bibliotece ksiek na interesujcy nas temat. Na podstawie hase przedmiotowych i poszukiwanych tytuw wyszukiwarka wskazuje nam strony najbardziej zblione do przedmiotu naszego zapytania.
CZY WIESZ, E Nazwa Google powstaa z przeksztacenia matematycznego terminu ,,googol.

,,Googol oznacza liczb zapisywan jako 1 ze 100 zerami. Googol to ogromna liczba. Nic we wszechwiecie nie wystpuje w takiej liczbie: ani gwiazdy, ani czsteczki kurzu, ani atomy. Odwoanie si do tego terminu przez Google odzwierciedla cel firmy, ktra stara si uporzdkowa olbrzymie wiatowe zasoby informacji. (Za: google.com)
SPRAWD
Sprbuj wyszuka w wyszukiwarce Google potrzebne ci informacje np. na temat kursw internetowych dla seniorw: wejd na stron www.google.pl, kliknij w ramk porodku strony zacznie miga kursor,
Google
wpisz hasa, ktre pozwol uzyska informacje o kursach, np. kurs internetowy seniorzy, nacinij Enter lub kliknij przycisk Szukaj. Wywietla si lista wynikw wyszukiwania!
31
Lista wynikw wyszukiwania to krtkie notatki na temat stron internetowych, ktre odpowiadaj kryteriom naszego zapytania. Kada z takich notatek zawiera: tytu w kolorze niebieskim, krtki opis lub fragment treci w kolorze czarnym. By przej do wybranego adresu, wystarczy klikn na niebieski podkrelony tytu. WANE: Gdy chcemy otworzy now stron bez utracenia aktualnie ogldanej, mona klikn na odnonik przytrzymujc przy tym klawisz Shift. Widzimy now stron w nowym oknie programu. Jeli w pierwszych dziesiciu wynikach wyszukiwania nie znajdziemy odpowiadajcej strony, naley przej do listy kolejnych dziesiciu. Na samym dole strony widzimy list numerw stron. Aby przej dalej, wystarczy klikn sowo nastpna lub odpowiedni numer strony. Inne znane polskie wyszukiwarki to: www.netsprint.pl www.szukaj.onet.pl www.szukaj.wp.pl PRAKTYKA CZYNI MISTRZA WICZENIE 2 Przy uyciu wyszukiwarki internetowej sprbuj odnale informacje o ulubionym aktorze bd muzyku.
notatka
lista kolejnych stron z wynikami wyszukiwania
CZY WIESZ, E Dlaczego tak trudno znale w internecie informacj, ktrej szukasz?
Informacja w internecie nie jest w peni zorganizowana, ani sklasyfikowana. Wyszukiwarki internetowe np. Google, nigdy nie zawieraj w 100% penej i aktualnej informacji o istniejcych stronach internetowych. Aby skutecznie wyszukiwa informacj potrzebne jest troch nauki, dobre wskazwki i przede wszystkim praktyka.
32
Podstawowe zasady wyszukiwania informacji: hasa do wyszukiwarki naley wpisywa w mianowniku liczby pojedynczej; hasa naley dobiera uwanie i precyzyjnie, wwczas uzyskamy lepszy wynik wyszukiwania; im wicej uytych sw (ale w przedziale od 1 do 10), tym bardziej zawony bdzie obszar poszukiwa i trafniejsze wyniki; hasa powinny jak najprociej i najtrafniej okrela interesujcy nas temat, np. zamiast statystki na temat inflacji w 1990, powinno si wpisa inflacja 1990; szukanych fraz nie wpisujemy w jzyku naturalnym, penym zdaniem, ale hasowo, np. zamiast Chc pojecha do Puszczy Kampinoskiej powinno si wpisa Puszcza Kampinoska; aby wyszuka konkretn fraz, naley wpisywane hasa uj w cudzysw wyszukiwarka wskae wwczas strony, na ktrych dane wyraenie wystpuje w identycznej formie; gdy kolejne sowo poprzedzone bdzie znakiem (minus), odjta zostanie z wyszukiwanych stron pula adresw zwizanych z tym hasem. podpowiedz ze strony wyszukiwarki Gdy popenimy bd literowy przy wpisywaniu sw, wyszukiwarka udzieli nam podpowiedzi, na ktr moemy si zgodzi lub nie. PRAKTYKA CZYNI MISTRZA WICZENIE 3 Wyszukaj niej podane hasa i porwnaj wyniki wyszukiwania. Zwr uwag na: ogln ilo znalezionych adresw (wynik, czyli liczba znalezionych stron, wywietlany jest na pasku w grnej czci okna), ich trafno, czyli na ile odpowiadaj kryteriom w zapytaniu: ksiki (proste zapytanie); ksiki antykwariat (zawenie poszukiwa poprzez dodanie drugiego sowa-klucza); ksiki recenzje (gdy nie chcemy kupowa ksiki, a chcemy poczyta recenzje); ksiki o Warszawie (wyszukane zostanie dokadnie takie wyraenie jak je wpisano). Sprbuj te inne hasa!
33
Katalogi stron
Wyszukiwarki internetowe umoliwiaj nam take korzystanie z katalogu stron uoonych tematycznie. Uywajc katalogu stron internetowych mona dotrze do poszukiwanych adresw.
SPRAWD
Sprbuj wyszuka informacji i stron www za pomoc katalogu: na stronie www.google.pl kliknij napis katalog; wybierz temat np. spoeczestwo przechodzisz do kolejnych podkatergorii; wybierz podkategorie np. dom; dalej wybieraj interesujce ci kategorie pojawia si coraz bardziej zawona tematycznie lista stron internetowych. Wyszukiwanie za pomoc katalogu ma jednak t zasadnicz wad, e wyniki s mniej aktualne i dokadne. Katalog bowiem jest tworzony nie przez program komputerowy, ale ludzi, ktrzy nie s w stanie na bieco ledzi wszystkich powstajcych stron www i wpisywa ich do katalogu. Warte polecenia katalogi stron internetowych: www.katalog.onet.pl www.katalog.wp.pl www.webwweb.pl PRAKTYKA CZYNI MISTRZA WICZENIE 4 Wejd w wybrany katalog stron www i postaraj si odnale kolejne podkategorie w dziedzinie, ktra wydaje si interesujca, a take zobaczy zebrane i opisane tam adresy internetowe.
34
Portale internetowe, czyli wszystko w jednym miejscu!

Portal internetowy to bardzo rozbudowana strona www, uaktualniana na bieco przez prawie ca dob. Na portalach na og funkcjonuje rozbudowany dzia informacyjny, publicystyczny, rozrywkowy i wiele innych. Kady moe na nich znale co dla siebie. Portal internetowy na og oferuje moliwo zaoenia darmowego konta poczty elektronicznej (konta e-mail). Trzy najbardziej popularne portale w polskim internecie to: www.onet.pl
Onet
www.wp.pl www.interia.pl Z mnogoci dziaw i tematyki na nich zawartej mona zapozna si na stronach:
Wirtualna Polska
www.onet.pl/wszystkie/ www.przewodnik.wp.pl www.firma.interia.pl/dzialalnosc/produkty/nasze_serwisy/ PRAKTYKA CZYNI MISTRZA WICZENIE 5
Interia
Sprbuj pozna wybrany portal internetowy wejd np. na stron www.wp.pl, a nastpnie: Zapoznaj si z budow strony i dziaami na stronie gwnej. Przejrzyj informacje zawarte na stronie gwnej i skrty wiadomoci. Wybierz temat, dzia nakieruj kursor myszy na dane zdanie/napis i kliknij. Wr do strony gwnej przy uyciu przycisku Wstecz. Moesz powtarza ten sam schemat postpowania, zapoznajc si przy tym z ofert dziaw zawierajcych kilka najbardziej ci interesujcych zagadnie.
35
Jak zachowa informacj wyszukan w internecie?

Tworzenie listy ulubionych stron Podczas serfowania w internecie znajdujemy wiele ciekawych stron, ktre mog nam by pniej rwnie potrzebne. Zamiast notowania ich wszystkich w notesie, istnieje moliwo zapisania ich w przegldarce Internet Explorer jako Ulubione. Jest to bardzo wygodna forma przechowywania wybranych adresw, jeli korzystamy ze swojego komputera w domu.
SPRAWD
Sprbuj doda wybran stron do Ulubionych: otwrz stron www.wp.pl w grnej czci okna na pasku narzdzi kliknij przycisk Ulubione; wybierz opcj Dodaj do ulubionych otworzy si mae okno, gdzie mona wprowadzi nazw lub opis dla wybranej strony; zatwierd, klikajc przyciskiem OK. Teraz moesz zawsze wrci na zapamitan stron. PRAKTYKA CZYNI MISTRZA WICZENIE 6 Stwrz swoj krtk list Ulubionych. Wybierz kilka adresw ze Spisu linkw na kocu ksiki i zapisz je na licie, postpujc wedug powyej podanego wzoru. Drukowanie Istnieje rwnie moliwo wydrukowania danego tekstu czy obrazu znalezionego na stronie internetowej. Jedynym warunkiem jest posiadanie drukarki podczonej do komputera. Moemy wydrukowa cao aktualnie ogldanej strony internetowej bezporednio z przegldarki internetowej. lista z ulubionymi stronami
36
zaznaczona opcja druku
SPRAWD
Sprbuj wydrukowa przegldan stron: otwrz stron www.upc.com.pl w grnej czci okna na pasku narzdzi znajd przycisk Plik; przesu kursor myszki na ten przycisk i kliknij wywietli si lista menu; przesu kursor (nie naciskajc przyciskw myszy) na opcje Drukuj pojawi si nowe okno; zatwierd wydruk, klikajc przycisk OK. Gdy nie mamy podczonej drukarki, najlepiej jest utworzy dokument gotowy do druku, ktry bdzie mona zapisa np. na dyskietce, lub wysa poczt e-mail do osoby posiadajcej drukark.
rozwinite menu plik
Moemy to zrobi, kopiujc tre strony do innego programu np. Word. Kopiowanie tekstu: aby skopiowa wybrany tekst czy obraz naley go najpierw zaznaczy, Na stronie 23 opisujemy szczegowo, jak zaznacza tekst. na zaznaczonym fragmencie naley klikn prawym przyciskiem myszy, z rozwinitego menu wybra opcj Kopiuj (klikajc lewym przyciskiem myszy). Dziki temu zaznaczony tekst zostanie wstawiony do niewidocznego dla nas schowka. Jest to tzw. pami podrczna komputera. Pozwala nam ona przenie wybrany tekst do innego programu. Wklejanie tekstu: aby wklei tekst, naley najpierw otworzy odpowiedni program np. Word, w grnej czci okna na pasku narzdzi naley klikn przycisk Edycja, nastpnie w rozwinitym menu wybra opcje Wklej (klikajc lewym przyciskiem myszy), tekst pojawia si w otwartym dokumencie Word. PRAKTYKA CZYNI MISTRZA WICZENIE 7 Sprbuj skopiowa tre interesujcego artykuu ze strony internetowej: wejd na stron serwisu z wiadomociami www.wiadomosci.onet.pl,
zaznaczona opcja kopiuj
37
wybierz artyku, zaznacz i skopiuj jego tre, nastpnie wklej j do programu WordPad lub Word. Zachowywanie tekstw i obrazw Kolejna moliwo zachowywania wyszukanych w internecie skarbw, to zapisywanie obrazw jako odrbnych plikw.
SPRAWD
Sprbuj skopiowa ogldane na stronach internetowych obrazki: otwrz stron www.fotoplatforma.pl przesu kursor myszy na wybrane zdjcie; kliknij prawym przyciskiem myszy pojawi si lista menu; wybierz opcj Zapisz obraz jako... (klikajc lewym przyciskiem myszy) pojawi si nowe okno z list plikw zapisan na danym komputerze. Dalej postpuj kolejno: wybierz miejsce docelowe do zapisu dokumentu najlepiej wybra folder Moje dokumenty, ktry jest do tego przeznaczony, jako folder podrczny, najatwiej dostpny. Moesz wprowadzi nazw dokumentu inn ni ta, pod jak si pocztkowo pojawi w tym celu naley klikn w polu Nazwa pliku i wpisa nazw. Kliknij przycisk Zapisz. Obrazek jest zapisany w pamici komputera sprbuj go otworzy. PRAKTYKA CZYNI MISTRZA WICZENIE 8 Sprbuj zachowa inne zdjcia lub grafiki na komputerze: otwrz stron wyszukiwarki Google, kliknij napis Grafika, wpisz haso dla szukanych grafik, np. nazwisko znanego malarza, z wyszukanych obrazw zapisz jeden w folderze Moje dokumenty. zapisz obraz
wybr miejsca zapisu
38
Moja elektroniczna skrzynka pocztowa

Budowa adresu poczty internetowej
Poczta internetowa potocznie zwana e-mailem jest najbardziej popularn usug wrd uytkownikw internetu. Jej nazwa pochodzi od sw: elektronic mail (poczta elektroniczna) std skrt: e-mail. Zastpuje poczt tradycyjn, a jej najwiksze zalety to szybko i wygoda uytkowania. Znajc adres e-mailowy wybranej osoby i majc dostp do internetu, mona wysa i otrzyma korespondencj z dowolnego miejsca na wiecie, nawet w cigu kilkunastu minut. Poczta elektroniczna umoliwia wysyanie listw tylko do tych osb, ktre posiadaj konto e-mail, tzn. elektroniczn skrzynk na listy. List dojdzie do adresata, jeeli adres bdzie utworzony zgodne z poniszym schematem:
adresat@adres_domenowy
adresat zwany te loginem lub identyfikatorem jest nazw, ktr tworzymy sami podczas zakadania konta; adres_domenowy, to inaczej domena i nie mamy wpywu na jej tre, suy do identyfikacji serwera pocztowego; symbol @ (at) czytany jest potocznie jako mapa. Przykadowy adres: zosia.k@wp.pl naley rozumie nastpujco: osoba, ktrej konto pocztowe ma nazw zosia.k posiada konto na domenie o nazwie wp.pl. Login jest niepowtarzalny i wystpuje tylko w jednym adresie e-mailowym na danej domenie. Tak jak w adresie pocztowym imi, nazwisko i numer mieszkania przy tej samej ulicy.
39
Natomiast wiele osb moe mie adres z dan domen, tak jak wiele osb mieszka w tym samym miecie. WANE: Tylko adresy e-mailowe zawieraj w rodku znak @, a strony www nie. ikonka poczty
Zakadanie konta e-mail

Korzystanie z poczty elektronicznej jest moliwe dopiero po zaoeniu konta mailowego. Mona to zrobi np. na stronie Wirtualnej Polski (www.wp.pl). Konta pocztowe mona zakada rwnie na innych serwisach, np. www.onet.pl, www.gazeta.pl, www.o2.pl i inne. Serwisy pocztowe oferuj czsto zarwno konta darmowe, jak i patne. Wikszo osb korzysta z darmowej poczty, jej oferta jest na og rozbudowana i wystarczajaca.
SPRAWD
za konto
Sprbuj zaoy wasne konto poczty elektronicznej: wejd na stron www.wp.pl po klikniciu na przycisk Poczta pojawia si okno, w ktrym akceptujesz polecenie Za konto; do wicze wybierz konto bezpatne; na nastpnej stronie kliknij ponownie polecenie Za konto i wypenij formularz.
UWAGA! Wszystkie pola w kwestionariuszu poprzedzone poleceniami napisanymi czcionk

czerwon, s obowizkowe do wypenienia. Login WP to np. wybrany przez nas pseudonim, nazwa naszego adresu mailowego (np. maciej.nowak lub maria lub senior) . Do tego trzeba dobra odpowiednie haso, ktre nie moe by takie samo jak login, powinno zawiera co najmniej 6 znakw (bez polskich liter), z ktrych co najmniej jeden jest cyfr.
zakadanie konta
40
Po zaoeniu konta przepisujemy ze strony podsumowujcej znajdujce si tam dane, np.:

Login: Adres e-mail: Serwer poczty wychodzcej (SMTP): Serwer poczty przychodzcej (POP3): Pomoc do Poczty: kurs_upc kurs_upc@wp.pl smtp.wp.pl pop3.wp.pl http://profil.wp.pl/pomoc.html
Dane dotyczce mojego konta mailowego:

Mj login: Adres e-mail:
pole loginu i hasa
Serwer poczty wychodzcej (SMTP): Serwer poczty przychodzcej (POP3):
Masz ju konto poczty elektronicznej moesz wysya listy do innych! WANE: Jeeli nie korzystamy z darmowego konta e-mail przez duszy czas (min. miesic), to zostaje ono automatycznie usunite. Konto patne uywamy dowolnie w zalenoci od potrzeb.
Ludzie loguj si i listy pisz

Korzystajc z nowego adresu mona przystpi do wysyania listu. Gdy posiadamy ju konto e-mail, moemy si zalogowa do swojej skrzynki pocztowej.
logowanie sie do poczty
SPRAWD
Sprbuj zaogowa si do poczty. wpisz adres www.wp.pl kliknij przycisk Poczta;
41
w odpowiednich polach wpisz login (element adresu przed znakiem @); wpisz haso i zatwierd klikajc w przycisk Loguj lub naciskajc Enter; jeste w swojej elektronicznej skrzynce pocztowej. Wysyanie listu Aby wysa wiadomo e-mail naley: klikn przycisk Napisz pojawi si nowe, mniejsze okno; wypeni pola: Do miejsce na adres e-mailowy osoby, do ktrej chcemy wysa list. Temat wypenianie nie jest konieczne, chocia zwyczajowo wpisuje si tu temat listu. tre listu wpisa w najwikszym, pustym polu, klikn przycisk Wylij. List zosta wysany, za kilka minut powinien by w skrzynce adresta. Odbieranie listu Aby odebra wiadomo e-mail naley: wej do folderu Nowe i nacisn przycisk Odbierz; jeeli ukazay si nowe wiadomoci (s napisane pogrubion czcionk) otworzy je, klikajc na tytu wiadomoci. Chcc wrci do spisu otrzymanych listw, klikamy na folder Nowe. PRAKTYKA CZYNI MISTRZA WICZENIE 1 Wylij list zawierajcy pozdrowienia do osoby siedzcej po twojej prawej oraz po lewej stronie. pole wpisywania tekstu odbierz napisz
okno wysyania wiadomoci
42
Organizacja skrzynki pocztowej

Warto zwrci uwag na kolumn z folderami znajdujc si po lewej stronie okna suy ona do zarzdzania wygldem i zawartoci skrzynki. Sekcja Foldery pozwala na zachowanie porzdku w skrzynce umieszczajc listy w odpowiednich folderach, np.: w Nowych wiadomoci otrzymane, w Koszu usunite. W Roboczym te, z ktrymi bdziemy jeszcze pracowa, jeeli chcemy mie dostp do listw wysanych, to przenosimy je do folderu Wysane. Folder Spam zawiera korespondencj niechcian, np. reklamy.
kolumna z folderami
Ikony w skrzynce pocztowej

DZIAANIE PRZYCISKW Otwiera puste okno, w ktrym piszemy nowy list. Przesya list wskazanym osobom. Pozwala automatycznie odpowiedzie Nadawcy lub Wszystkim. Natychmiastowe sprawdzenie czy do naszej skrzynki przysza Nowa wiadomo. Przenosi list do Kosza. Wyszukuje listy wedug podanego klucza. Umoliwia ogldanie obiektw w rnych Widokach.
Zasady uytkowania poczty elektronicznej Korzystajc z poczty elektronicznej starajmy si przestrzega oglnie przyjtych zasad: Nie rozsyajmy tzw. acuszkw szczcia, spamu wiadomoci, ktre zawieraj apel o przesanie ich do jak najwikszej liczby osb. Informacje w nich zawarte czsto s nieprawdziwe.
43
Sprawdzajmy swj komputer w celu usuwania wirusw, by nie przesya wirusw innym. Nie piszmy bez potrzeby duymi literami, gdy w elektronicznej etykiecie (netykiecie) oznaczaj one raczej krzyk i nie naley tego naduywa. Pamitajmy, by nadawa tytu wysyanym e-mailom, najlepiej odzwierciedlajcy zawarto wiadomoci. WANE: Zainstaluj na swoim komputerze program antywirusowy, aby oszczdzi sobie i innym niepodanych sytuacji. ksika adresowa
Korzystanie z ksiki adresowej

Wysyajc listy, wygodnie jest pobiera adresy z ksiki adresowej, a nie wpisywa je kadorazowo. Komputer automatycznie wpisuje do ksiki adresy osb, do ktrych wysyamy listy (po naciniciu przycisku wylij). Moemy rwnie sami dopisywa nowe adresy do ksiki.
SPRAWD
Aby automatycznie pobra adres wybranej osoby naley: w okienku Nowy list klikn na sowo Do; w nowo otwartym oknie ksice adresowej, w lewej kolumnie wskaza wybranego adresata; klikn na pole Do (znajduje si po rodku okna) i OK (na dole); wybrany adres zostaje automatycznie umieszczony w polu adresata. (W powyszym oknie nie ma jeszcze wpisanych adresatw.) WANE: Jeli rozsyasz poczt jednoczenie do grupy osb, warto korzysta z pola DW (do wiadomoci) lub UDW (ukryte do wiadomoci) dziki temu e-maile adresatw nie s widoczne dla wszystkich odbiorcw wiadomoci. PRAKTYKA CZYNI MISTRZA WICZENIE 2 Ponownie wylij listy do tych samych osb, korzystajc z Ksiki adresowej. Dopisz do listy nowe adresy np. uczestnikw kursu.
pole wyboru adresata
44
Wysyanie listw z zacznikami

dodaj zacznik Do wiadomoci e-mailowej mona dodawa rnego rodzaju dokumenty, zdjcia, artykuy itd. i przesya je do znajomych. Przed wysaniem listu z zacznikiem naley sprawdzi gdzie znajduje si plik, ktry chcemy doczy do listu.
SPRAWD
Sprbuj doda zacznik do wiadomoci e-mail: kliknij przycisk Napisz, wpisz adresata i tre listu; teraz kliknij na Dodaj zacznik otwiera si okno Przegldaj; w oknie Wysyanie pliku wska szukany plik; nacinij przycisk Zacz; pozostaje ju tylko klikn na Wylij; list z zacznikiem za kilka minut trafi do adresata. PRAKTYKA CZYNI MISTRZA WICZENIE 3 Napisz listy wraz z zacznikami do innych uczestnikw kursu. Zacznikami mog by obrazki znalezione w internecie. Napisz list do znajomej osoby, kogo z rodziny, zacz np. zdjcie z kursu. WANE: Naley rwnie pamita, aby sprawdza jak duy (tzn. ile ma Kb, Mb) plik, ktry chcemy zaczy, szczeglnie jak wysyamy zdjcie lub grafik. Wysyanie i odbieranie plikw o duej iloci danych (powyej 1 Mb) moe trwa dugo, a take moe si zdarzy, e taki duy mail zablokuje skrzynk pocztow adresata.
okno szukania pliku do zacznika
UWAGA! Czasami moe si okaza, e wysany przez ciebie e-mail nie dotar do odbiorcy. Otrzymasz wwczas powiadomienie (w formie listu) od serwera e-mail. Nadawc bdzie najczciej uytkownik o nazwie MAILER-DAEMON. Nie wysyaj do niego listw on nie istnieje. Przyczyn bdu moe by: bd w adresie odbiorcy, zapeniona skrzynka odbiorcy, zbyt duy zaczniki czy te awaria serwera lub poczty.
Planowanie, klikanie i szukanie
45

CZY WIESZ, E Jak duy jest internet? W katalogach Google znajduje si ok. 8 miliardw stron
internetowych. Wedug niektrych to dopiero czubek gry lodowej! Za porednictwem internetu moemy zaplanowa wiele spraw, sprawdzi rozkady jazdy autobusu, pocigu, godziny otwarcia urzdu lub muzeum bez potrzeby wychodzenia z domu, czy prb dodzwonienia si na informacj. Nie zawsze jednak znamy adresy stron www zawierajcych poszukiwane przez nas informacje. Wwczas korzystamy z wyszukiwarek internetowych. Na stronie 30 opisujemy szczegowe instrukcje i zasady wyszukiwania informacji w internecie.
Poszukiwany rozkad jazdy

Na przykadzie strony komunikacji miejskiej w Warszawie pokaemy, jak w prosty sposb mona sprawdzi i zachowa rozkad jazdy wybranego autobusu, bez koniecznoci spisywania godzin na przystanku.
SPRAWD
Sprbuj wyszuka stron internetow komunikacji miejskiej w twoim miecie: otwrz stron wyszukiwarki internetowej, wpisz hasa: komunikacja miejska i np. Warszawa, nacinij Enter lub kliknij przycisk Szukaj, z wywietlonej listy wybierz stron zakadu komunikacji, teraz moesz sprawdzi rozkad jazdy
46
WANE: Moemy na dwa sposoby czy si ze stronami na okrelony temat: wpisujc adres strony na pasku adresu i naciskajc Enter, wyszukujc adresy stron przy pomocy wyszukiwarki np. Google. rozwinite menu rozkadu jazdy Jeli szukamy strony komunikacji miejskiej w Warszawie, w wyszukiwarce pojawia si strona ZTM Warszawa. Klikajc na ni, czymy si ze stron Zarzdu Transportu Miejskiego w Warszawie. Aby znale na niej informacje o godzinach kursowania komunikacji naley: klikn napis Rozkad jazdy, wybra zalenie od preferencji wyszukiwanie wg linii lub przystanku (jeli znamy numer linii, najlepiej wybra t opcje), wskaza wybran lini autobusu wywietla si caa trasa, wybra interesujcy nas przystanek na trasie autobusu bd tramwaju. Podobnie postpujemy przy wyszukiwaniu stron z rozkadami komunikacji w innych miastach lub stron dotyczcych innych tematw. PRAKTYKA CZYNI MISTRZA WICZENIE 1 Sprbuj sprawdzi rozkad jazdy najbliszego autobusu jadcego do centrum miasta lub do znajomych.
Planowanie w XXI wieku strona ZTM

Podre Istnieje wiele stron w internecie, ktre znacznie uatwi planowanie bliszych i dalszych podry i wycieczek. Warto zwrci uwag na stron www.korkonet.pl.
SPRAWD
Sprbuj pozna moliwoci strony i informacje na niej zawarte: po lewej stronie ekranu znajduje si menu z dziaami tematycznymi;
47
kliknij w przycisk Plany i Mapy przechodzisz do zbioru pocze z wyjtkowo ciekawymi stronami map miast Polski i wiata, kliknij w cznik Komunikacja wywietla si lista stron dotyczcych rozkadw jazdy dla: PKP, PKS w caej Polsce, komunikacji lotniczej i rezerwacji biletw, Polskich Linii Lotniczych LOT i innych. Przy planowaniu wypoczynku moemy wyszuka strony zawierajce informacje turystyczne np. www.turysta.com.pl lub portale turystyczne okrelonego miasta lub miejsca, ktre planujemy odwiedzi, np. na temat Krakowa www.go-cracow.com; mapy i aktualnoci Krakowa: www.krakow.come2europe.eu, czy o Warszawie www.ewarszawa.com. PRAKTYKA CZYNI MISTRZA WICZENIE 2 Wyszukaj w internecie stron o miecie bd miejscach w Polsce, do ktrych mio jest jedzi lub ktre planujesz zobaczy, zwiedzi. Rozrywka Z pomoc internetu w prosty sposb znajdziemy rwnie informacje na temat aktualnego repertuaru kin, teatrw, wystaw w muzeach i galeriach. Sztuk, na ktr warto si wybra lub interesujcy film do zobaczenia znajdziemy m.in. na stronach: repertuar teatrw: www.teatr.win.pl, www.teatry.art.pl, teatr.trez0r.eu.org repertuar wskazanych kin, opisy filmw: www.stopklatka.pl/repertuar, Gazeta Wyborcza filmy: www.gazeta.pl Z kolei ogln informacj o wydarzeniach kulturalnych znajdziemy np. na stronie www.culture.pl A wydarzenia sportowe mona te ledzi chociaby na www.sports.pl Co jeli od rozrywki w teatrze lub kinie wolimy basen lub spokojne po poudnie przed telewizorem? Nie ma zmartwienia, bo na ten temat te znajdziemy mnstwo informacji i wskazwek w internecie najbliszy basen, orodek sportu, godziny rozpoczcia zaj w domu kultury, a take program telewizyjny i radiowy, opisy filmw i polecane audycje. Na stronach czsto zamieszczone jest archiwum z nadanymi ju programami czy audycjami w radio.
www.korkonet.pl
48
Wystarczy wpisa odpowiednie haso do wyszukiwarki internetowej!
Wirtualne podre
Istnieje wiele stron, ktre mog nas zabra w inny wiat, na drugi koniec globu bd na podr po galaktyce, jak www.discoverychannel.pl/kosmos. Moemy znale strony o kadym zaktku Ziemi (liczba tych stron w jzyku polskim jest oczywicie ograniczona). Bardzo ciekawa jest strona Google Maps maps.google.com, na ktrej mona obejrze mapy z caego wiata i podrowa po drogach np. Nowej Zelandii. Podobna mapa prezentuje rwnie ulice i zaktki Warszawy um.warszawa.pl/mapa Zachwycajce s te galerie zdj o najrniejszej tematyce np. www.fotogaleria.pl Internet jest rzeczywicie bardzo wspierajcym narzdziem przy planowaniu rnego rodzaju przedsiwzi. Najwikszy problem, z ktrym musimy sobie poradzi, to umiejtne zdefiniowanie tematu w wyszukiwarce. Reszta jest ju prosta. PRAKTYKA CZYNI MISTRZA WICZENIE 3
strona urzdu miasta Warszawa
Sprbuj znale w internecie strony na temat interesujcych ci wydarze czy miejsc na ziemi, a nastpnie zapisz je w folderze Ulubione.
Zaatwianie spraw przyziemnych

Dla wielu osb najwaniejszy jest fakt, e internet to cenne rdo informacji na temat pracy urzdw, zaatwienia formalnoci, zmian w regulacjach prawnych. Nawet na stronie naszego urzdu miasta czy dzielnicy znajdziemy wiele wskazwek, np. jakie niezbdne dokumenty, formularze potrzebne s do zaatwienia wanej sprawy. Jest to szczeglnie wane i pomocne, gdy nie mamy siy i czasu biega cay dzie po urzdach. PRAKTYKA CZYNI MISTRZA WICZENIE 4 Wyszukaj stron swojego urzdu miasta lub dzielnicy i sprawd, jakie informacje s na niej umieszczone. Czy mona tam znale informacje na temat kontaktu z urzdem lub skontaktowa si z urzdnikiem przez internet?
49
SMS z internetu na telefon komrkowy

Nikogo ju nie dziwi, e osoby starsze korzystaj z telefonw komrkowych. Prost, tani i popularn form kontaktu s krtkie wiadomoci tekstowe, czyli SMS-y. Jednak napisanie nawet kilku zda na maych klawiszach jest uciliwe. Duo atwiej jest napisa wiadomo na klawiaturze komputera ni telefonu komrkowego. I tak moliwo daje nam internet. Mona wysya wiadomoci SMS za darmo ze stron internetowych. Takie strony nazywaj si bramkami SMS. W Polsce aktualnie jest trzech gwnych operatorw sieci komrkowych: Era (take Heyah), Orange (wczeniej pod nazw Idea) oraz Plus GSM. Jest wiele bramek SMS, ale pewne i niezawodne s jedynie oficjalne strony operatorw komrkowych. SMS-y z tych stron mona wysya niezalenie od tego, czy posiada si telefon komrkowy. Wana jest sie operator do jakiej naley osoba, do ktrej chcemy wysa wiadomo: wchodzimy na stron www wanie tej firmy. Bramki SMS odpowiednio dla poszczeglnych operatorw:
Orange (dawniej Idea) www.sms.orange.pl
Plus
www.text.plusgsm.pl/sms/
strona Orange
Era / Heyah
www.eraomnix.pl/sms/
Na przykadzie strony sieci Orange w kilku krokach opiszemy wysyanie SMS z internetu. Wysanie SMS-a jest bezpatne. Krok 1 Otwrz stron www.orange.pl Krok 2 Z lewej strony okna znajd napis SMS z internetu i kliknij w ten napis. nadawca odbiorca
50
Krok 3 W nowym oknie wpisz w odpowiednich polach: nadawc twoje imi lub nazwisko, numer telefonu tak eby osoba odbierajca SMSa wiedziaa, kto go wysa. Odbiorc numer odbiorcy (musi by w sieci Orange) sprawd czy na pewno numer jest prawidowy. Krok 4 W wikszym biaym polu wpisz wiadomo, moe ona by dugoci 4 standardowych SMS-w. Krok 5 Na obrazku z czarnym tem widoczne jest tymczasowe haso. Aby wysa SMS-a naley przepisa haso do pola obok. Krok 6 Kliknij przycisk Wylij. pole wpisywania wiadomoci PRAKTYKA CZYNI MISTRZA WICZENIE 5 Sprbuj wysa wiadomo SMS na swj numer telefonu komrkowego, do ssiada z zaj lub ewentualnie do kogo z rodziny lub znajomego. Korzystajc z poczty internetowej, wylij uczestnikom kursu wiadomo z prognoz pogody na najblisze dni. Zajrzyj do Spisu linkw na kocu ksiki i sprawd niektre z wymienionych tam stron.
haso tymczasowe pole na wpisanie hasa wylij
Internetowe pogaduszki
51
CZY WIESZ, E Komunikator i firma Gadu-Gadu powstaa w 2000 roku. Pierwszy wwczas tego rodzaju program w Polsce oparty na zagranicznych wzorach, stworzy student politechniki ukasz Foltyna. Po roku istnienia Gadu-Gadu miao ju 250 tys. uytkownikw, obecnie jest ich blisko 6 milionw, a firma wanie wesza na gied. Jak ju wiadomo, internet nie zna granic geograficznych i pozwala porozumiewa si szybciej i taniej ni tradycyjne rodki komunikacji. Korzystajc z poczty elektronicznej mona przesa wiadomo, doczy do niej zdjcia czy inne dokumenty. Ta forma komunikacji jednak nie pozwala porozumiewa si na ywo, w czasie rzeczywistym. Przesanie wiadomoci trwa od kilku do kilkunastu minut, a czsto adresat nie sprawdza poczty codziennie. Nie zawsze jest to wic najszybsza forma komunikacji. Istnieje moliwo rozmowy na ywo za porednictwem internetu. Moe si ona toczy midzy osobami posiadajcymi przeznaczony do tego specjalny program tzw. komunikator internetowy. Jest to rodzaj programu, ktry umoliwia rozmow tekstow, ale obecnie take komunikacj gosow, jak przez telefon (potrzebne s wtedy suchawki bd goniki komputerowe i mikrofon), a nawet wizualn, dziki kamerom internetowym. Jak dziaa ten rodzaj komunikacji i w jaki sposb z niego korzysta opiszemy na przykadzie programu Gadu-Gadu obecnie najpopularniejszego polskiego komunikatora internetowego. Jest on programem darmowym.
52
pobierz
Instalacja programu Gadu-Gadu

Na pocztku bdzie potrzebny program, czyli zasadnicze narzdzie. Nie wszystkie programy s na danym komputerze i wtedy potrzeba je zainstalowa (czyli doda do komputera). Mona to zrobi za pomoc specjalnej pyty CD, gdy na przykad kupujemy program w sklepie, ale take wiele programw jest dostpnych za darmo w internecie. Tego rodzaju programem jest Gadu-Gadu.
SPRAWD
Sprbuj zainstalowa program Gadu-Gadu na swoim komputerze. Uruchom przegldark internetow Internet Explorer. Otwrz stron www.gadugadu.pl. Na stronie znajd napis Pobierz i kliknij go. Zapoznaj si ze skrconym opisem moliwoci programu i ponownie kliknij przycisk Pobierz po prawej stronie. Komputer zapewne ostrzee nas przed uruchomieniem procedury instalacji programu i zapyta, czy chcemy go uruchomi. Kliknij przycisk Uruchom lub Otwrz. Czekamy chwil na pobranie programu z internetu, a dugo tej operacji moe by rna, w zalenoci od prdkoci naszego poczenia z internetem. Jeli komputer ponownie zapyta o ch uruchomienia programu, potwierd komend. Przy instalacji kadego programu pojawia si take regulamin jego uytkowania. Aby kontynuowa instalacj, naley wyrazi zgod na przedstawione w nim warunki. W kolejnych krokach instalacji programu klikamy przycisk Dalej. Udao si! Od dzi potrafisz pobiera i dodawa nowe programy.
strona www.gadugadu.pl
uruchamianie programu
Korzystanie z programu Gadu-Gadu Gadu-Gadu uruchamiamy jak kady inny program w komputerze. Na stronie 17 opisujemy, jak szczegowo uruchamia programy. Tak jak niezbdne jest posiadanie numeru telefonu, aby mc dzwoni do innych i aby kto mg dzwoni do nas, tak te w komunikatorze internetowym trzeba mie swj, tylko nam przypisany, numer (w przypadku programu Gadu-Gadu) lub nazw (w innych, np. Skype; czyt: skajp).
instalacja programu
53
Za swoje konto na Gadu-Gadu! Krok 1 Po uruchomieniu programu pojawi si nowe okno powitalne, przechodzimy do nastpnego etapu. Krok 2 W kolejnym oknie zaznaczamy opcj nowy uytkownik. Konto wystarczy zaoy jednokrotnie. Jeli bdziemy instalowa ponownie program lub korzysta z niego na innym komputerze wystarczy poda uzyskany dzi numer. Krok 3 W wyznaczone do tego miejsca wpisujemy indywidualne haso dostpu. Musi skada si ono z co najmniej 6 znakw, dobrze aby nie byo zbyt dugie. WANE: Haso naley zapisa, tak by go nie zapomnie i nie zgubi, ale zarazem nie powinnimy go notowa w miejscach atwo dostpnych dla innych. Krok 4 Jeli z komputera korzystamy w domu, mona zaznaczy (klikajc w biay kwadracik) opcj zapamitaj haso w programie i wtedy program nie bdzie kadorazowo wymaga hasa. W przypadku, gdy korzystamy z komputera w miejscu publicznym, jak pracownia internetowa, to pole nie moe by zaznaczone, aby w przyszoci kto niepowoany nie korzysta z naszego numeru, nie podawa si za nas, nie mia dostpu do naszych wczeniejszych rozmw. Krok 5 Po wprowadzeniu wymaganych danych program poprosi o przepisanie jednorazowego losowo utworzonego hasa. Skada si ono z 6 znakw i znajduje si na obrazku. Przepisujemy je do pola obok. Nie ma potrzeby zapamitywania ani zapisywania tego hasa na przyszo. Nastpnie naley klikn przycisk Rejestruj. W przypadku trudnoci z rozczytaniem lub bdnym przepisaniem hasa, mona procedur powtarza w kolejnych prbach, jednak kadorazowo pojawi si inny napis. Krok 7 Zosta nam przydzielony unikatowy numer, ktry zawsze widoczny jest na niebieskim pasku w grnej czci okna programu. Mj numer Gadu-Gadu .. Dodawanie osb do listy kontaktw Rozmowy w komunikatorze Gadu-Gadu mona prowadzi z osobami, ktre s na licie naszych kontaktw, czyli znajomych take posiadajcych ten program.
program GG
okno programu GG
54
kontakty
Nowe osoby moemy dodawa do listy wpisujc podany nam numer Gadu-Gadu.
SPRAWD
Sprbuj doda do listy znajome osoby z kursu. otwrz okno programu Gadu-Gadu, klikajc na soneczko w prawym dolnym rogu ekranu; kliknij na przycisk z symbolem czowieka i zielonym znaczkiem +, lub wybierz w grnym menu napis Kontakt i kliknij opcje Dodaj kontakt; wpisz numer podany przez inn osob, a take imi lub nazw pod ktr bdzie ona figurowa na licie np. Pani Ania, Mietek lub Instruktor; kliknij OK; na licie kontaktw pojawi si pierwszy kontakt. Gadu gadu noc... Jak rozmawia z wybran osob? Nic prostszego: kliknij dwukrotnie na wybrany kontakt na licie nowy kontakt lub kliknij prawym przyciskiem myszy i wybierz z rozwinitego menu opcj Rozmowa (potwierdzajc pojedynczym klikniciem lewym przyciskiem myszy), na ekranie komputera otwiera si nowe okno okno rozmowy, wprowad wiadomo w dolnej czci okna np. Witam!, wylij wiadomo, klikajc myszk przycisk Wylij, wysana wiadomo wywietla si w grnej czci okna, tam te ukae si odpowied od rozmwcy, przy kadej wypowiedzi pojawia si na grze po lewej stronie nazwa jej autora, po prawej stronie jest dokadna godzina wypowiedzi. Mona przyspieszy pisanie wiadomoci i nie klika myszk przy kadym wysyanym zdaniu. Naley raz wcisn niewielki przycisk z niebiesk aman strzak po prawej stronie przycisku Wylij. Od tej chwili wystarczy, e na klawiaturze przycinie si przycisk Enter i wiadomo zostanie wysana.
55
WANE: Komunikujc si za pomoc Gadu-Gadu warto pamita, e osoba po drugiej stronie czeka na w miar szybk odpowied. Lepiej pisa krtkie zdania, a dusze dzieli na kilka czci. Przyjte jest take pisanie bez uycia polskich znakw jak np.: , , . PRAKTYKA CZYNI MISTRZA WICZENIE 1 Moemy przystpi do rozmowy! Porozmawiaj z wybran osob z kursu. W domu lub na nastpnych zajciach dodaj nowe kontakty do listy np. znajomych, rodziny, wnuka. WANE: Aby przy zmianie komputera i ponownym logowaniu nie zginy nam wprowadzone ju kontakty, naley je wyeksportowa. Popro instruktora lub kogo korzystajcego z Gadu-Gadu, eby pomg to zrobi. Statusy dostpnoci Korzystajc z komunikatora warto wiedzie, ktre osoby z listy kontaktw s dostpne s on-line, czyli aktualnie korzystaj z internetu i programu Gadu-Gadu. Mona si umwi np. telefonicznie na pogaduszki za porednictwem komputera, ale twrcy programu wprowadzili prostsze rozwizanie. S to statusy dostpnoci. te soneczko oznacza, e dana osoba korzysta z internetu i komunikatora w tym momencie. Soneczko za chmurk oznacza zaraz wracam, tzn. e dana osoba ma uruchomiony program, ale chwilowo odesza od komputera. Czerwone soneczko oznacza, i ta osoba ma wyczony komputer lub nie ma uruchomionego programu Gadu-Gadu. Moemy zmienia swj status dostpnoci, zalenie, czy chcemy by widoczni dla innych, czy chcemy spokojnie pracowa na komputerze.
pole do wpisywania tekstu
okno rozmowy
statusy dostpnoci
56
SPRAWD
Sprbuj zmieni wasny status dostpnoci. zmiana statusu dostpnoci Kliknij symbol soneczka w dolnej czci okna. Na rozwinitej licie wybierz kursorem podany status i kliknij. Twj status si zmieni. Istnieje moliwo dodania opisu, ktry bdzie si wywietla przy naszym soneczku. Jeli chcemy to zrobi, wwczas naley: wybra na rozwinitej licie pierwsz od dou pozycj ze sowem Opis..., w nowym oknie wpisa wasny opis (np. Mam dobry humor i pozdrawiam!), zatwierdzi, klikajc przycisk OK, osoby, u ktrych jeste na licie, widz napis przy twoim soneczku Emotikony Co to takiego jest? Sowo emotikon skada si z dwch sw: emocje i ikona (czyli symbol). Rozmawiajc z kim na odlego, uywajc wycznie klawiatury, trudno wyrazi emocje zwizane z wypowiedzi. Niejednokrotnie to samo zdanie moe mie skrajnie rny wydwik, w zalenoci od sposobu mwienia, natenia gosu, intonacji. Takich informacji niestety nie przekaemy piszc, wic konwersacja w komunikatorze jest na pewno mniej urozmaicona ni bezporednia rozmowa. Jednak aby umoliwi przekazywanie emocji w internecie wymylono sympatyczne, czsto zabawne, symbole graficzne zwane emotikonami, bukami, umieszkami.
SPRAWD
wstawiony umieszek
Sprbuj wstawi umieszek do prowadzonej konwersacji: otwrz okno rozmowy, klikajc dwukrotnie na wybran osob z listy kontaktw; kliknij na okrg t buk nad polem do wprowadzania tekstu wiadomoci; pokae si lista moliwych do wykorzystania emotikonw; nakieruj kursor myszki na jedn z ikonek wiele z nich jest animowanych; kliknij na wybran buk; w oknie rozmowy pojawi si zabawny emotikon.
57
PRAKTYKA CZYNI MISTRZA WICZENIE 2 Porozmawiaj z ssiadem z kursu, uywajc jak najwicej emotikonw. Sprbuj take zmieni statusy dostpnoci i wwczas wysa wiadomoci. Emotikony mona te wstawia, piszc na klawiaturze odpowiednie poczenia znakw, ktre bd przypomina poszczeglne miny wyraajce emocje po obrceniu gowy o 90o w lew stron. Program automatycznie zamieni je w kolorowe animacje. Przykadowe, najczciej uywane emotikony:
:-) lub :) :-( lub :( ;-) lub ;) umiech, rado smutek, zatroskanie z przymrueniem oka
wybr emotikonw
58
W internecie znajd wszystko!

CZY WIESZ, E Dostp do internetu a wic i moliwo korzystania z jego zasobw
staje si coraz powszechniejszy. Liczba internautw na wiecie przekroczya 800 milionw. Obecnie w Polsce z internetu korzysta ponad 11,5 mln. osb (Za: ITU UNCTAD, NetTrack SMG/KRC). Co sprawia, e tak dua liczba osb korzysta z internetu? Pocztek XXI wieku jest nierozcznie zwizany z dynamicznym rozwojem nowoczesnych technologii. Technika komputerowa przeywa teraz najwikszy, jak dotd, rozkwit oraz rozwija si w zawrotnym tempie. Jedn z przyczyn tak duej popularnoci internetu jest atwy dostp do jego zasobw, prosta obsuga i ogromna rnorodno informacji. Trudno jest okreli, jak ogromne zasoby wiedzy zgromadzone s w internecie, bowiem jego rozwj jest bardzo szybki. Obecnie kada liczca si instytucja, przedsibiorstwo, punkt usugowy lub sklep posiada swoj stron www, na ktrej mona dokona zakupw, przeczyta najnowsze wiadomoci, rozporzdzenia, potwierdzi udzia w planowanych imprezach czy napisa list do dyrekcji firmy.
Jakie dziedziny obejmuje internet?

W zasadzie wszystkie! W kadym razie trudno jest znale temat i dziedzin, o ktrej nie byoby informacji w internecie. W tym rozdziale opiszemy kilka moliwoci wykorzystania internetu, ale tak naprawd jest ich tak wiele, e wycznie od naszych zainteresowa, potrzeb i czasu zaley to, co nam samym uda si w internecie znale.
59
Duym powodzeniem ciesz si obecnie serwisy informacyjne. W internecie mona znale informacje np. z zakresu: najnowszych wiadomoci i publicystyki: dziennik.pap.com.pl (dziennik internetowy Polskiej Agencji Prasowej), www.sports.pl (Przegld sportowy), www.twojstyl.pl (Twj Styl), www.wiz.pl (Wiedza i ycie). funkcjonowania instytucji publicznych: urzdy pracy www.praca.gov.pl urzdy i instytucje publiczne www.sejm.gov.pl/linki/linki.html
strona Sejmu RP
W dziedzinie edukacji internet udostpnia nam take bezpatne sowniki jzykw, ortograficzne, a take encyklopedie: www.ling.pl www.angielski.edu.pl portalwiedzy.onet.pl, encyklopedia.wp.pl Istnieje rwnie moliwo dokonywania zakupw za porednictwem internetu. Znajdziemy strony m.in: ksigarni internetowych: www.liber.pl www.merlin.pl www.mareno.pl www.empik.com www.merikom.pl internetowych kas biletowych: www.ebilet.pl O zakupach za porednictwem internetu piszemy szerzej w ostatnim rozdziale, a take w czci dodatkowej.
strona apteki
60
W ramach internetu dziaaj rwnie apteki internetowe. Na razie polskie prawo nie pozwala na sprzeda lekw za porednictwem internetu, ale mona w ten sposb kupi wiele parafarmaceutykw i kosmetykw po znacznie niszych cenach. Pomocna moe okaza si rwnie internetowa encyklopedia lekw: www.drug.pl To tylko garstka moliwoci i tematw, ktre oferuje nam globalna sie. Zajrzyj do Spisu linkw na kocu ksiki tam znajdziesz jeszcze inne propozycje. WANE: Przegldajc zasoby internetu warto pamita, e nikt go nie kontroluje nie ma cenzury w internecie. Wikszo informacji zawartych na stronach internetowych jest prawdziwa, ale tak naprawd jedynym cenzorem jest odbiorca i czytelnik! PRAKTYKA CZYNI MISTRZA WICZENIE 1 Wyszukaj stron ulubionej gazety, magazynu i sprawd najwiesze informacje. Sprawd, czy w aptece internetowej mona kupi lekarstwo, ktrego czasami uywasz. Zwr uwag na cen. Wyszukaj wiadomoci o polskiej noblistce Wisawie Szymborskiej. Korzystajc z polecenia Kopiuj i Wklej w programie Word utwrz plik, w ktrym umiecisz skopiowany wiersz oraz zdjcie poetki.
Te l e w i z j a i r a d i o w i n t e r n e c i e
Za porednictwem internetu moemy sucha stacji radiowych zagranicznych i polskich; dziaaj ju stacje telewizyjne, ktre nadaj programy w internecie. Telewizja w internecie chocia dopiero w powijakach rozwija si bardzo dynamicznie. Liczba dostpnych stacji ronie w niesamowitym tempie, bo przecie internet jest coraz popularniejszym nonikiem informacji: obecnie blisko 150 stacji telewizyjnych i radiowych nadaje swoje programy na stronach www. Aby oglda telewizj i sucha radia w internecie, potrzebne s nam programy do odtwarzania takie jak np. Windows Media Player, Winamp, Real Player czy QuickTime Player, (najlepiej mie zainstalowane wszystkie). Do dobrego odbioru programw telewizyjnych rne stacje zalecaj odmienne konfiguracje sprztowe, a z upywem czasu wymagania te bd wzrasta. Najwaniejsza jednak jest szybko i jako poczenia z internetem. Na szczcie stacje nadaj z rnymi prdkociami.
61
Duym uatwieniem dla osoby stawiajcej pierwsze kroki w internetowych mediach bd informacje zawarte na stronie : www.tv.gdzieszukac.pl/tv. Jest to doskonay katalog internetowych stron radia i telewizji. S tu omwione najczciej uywane darmowe programy do suchania radia i ogldania telewizji, wraz z adresami www, skd mona je pobra oraz instrukcj, jak z nich korzysta. W grnej czci okna umieszczono bardzo obszerny, tematyczny katalog stron TV. Stacje telewizyjne umoliwiaj obecnie ogldanie niektrych nagra za porednictwem internetu np. Telewizja Polska zamieszcza na bieco na stronie internetowej www.tvp.pl wydania Wiadomoci oraz Panoramy. Telewizja internetowa portalu Wirtualna Polska nadaje tylko za porednictwem internetu ze strony www.wptv.wp.pl cztery kanay informacyjny, biznesowy, rozrywkowy i erotyczny (nocny). Wszystkie kanay maj swoje ramwki poszczeglne audycje nadawane s o okrelonych godzinach. Niektre z nich trafiaj do archiwum, gdzie internauta moe sam wybra, co i kiedy chce obejrze. WPTV jest wic poczeniem tradycyjnej telewizji z tzw. wideo na yczenie. Informacje na temat najlepszych stacji telewizyjnych w internecie w Polsce i na wiecie znajdziemy na stronie www.worldtv.pl. Tu rwnie podane s rankingi najpopularniejszych i najwyej ocenionych stron warto zajrze chocia na te najlepsze! Internet to te sposb na zabaw z najmodszymi. Mona im pokaza uruchomion niedawno internetow telewizj dla najmodszych Baby TV i interaktywn stron internetow www.babychannel.com. Niestety brak polskiej wersji strony, ale mimo to warto j zobaczy. Witryna zostaa stworzona we wsppracy z psychologami dziecicymi i ekspertami zajmujcymi si rozwojem maluchw. Jej celem jest nie tylko zachcenie dzieci do edukacji poprzez zabaw, ale przede wszystkim wzmocnienie wizi rodzicw ze swoimi pociechami. Witryna bawi i rozwija zmysy oraz buduje pewno siebie u najmodszych dzieci. Jej bohaterowie s zawsze pozytywni.
telewizja portalu WP
telewizja dla najmodszych

PRAKTYKA CZYNI MISTRZA WICZENIE 2 Wejd na wybran stron telewizji internetowej i obejrzyj dowolny program.
62
Blog
Blog to inaczej dziennik internetowy (rodzaj strony internetowej), do ktrego maj dostp wszyscy internauci. Piszc w blogu, dajemy upust swojej wyobrani lub przekazujemy innym to, co dla nas jest wane. Blogi stay si ostatnio bardzo modne, take wrd osb znanych aktorw, publicystw, politykw. Dzienniki internetowe zakadaj te osoby udajce si w egzotyczne podre i na dalekie wyprawy ich lektura jest czsto fascynujca, a nieraz towarzysz jej rwnie pikne zdjcia. Najbardziej znane w Polsce blogi znajduj si midzy innymi na stronach: www.blog.onet.pl pod tym adresem prowadz blogi np: Kazimierz Marcinkiewicz: www.kmarcinkiewicz.blog.onet.pl
blogi na Onet
Janusz Korwin-Mikke: www.korwin-mikke.blog.onet.pl Agata Passent: www.agatapassententer.blog.onet.pl www.najlepsze-blogi.yoyo.pl (ranking blogw) www.blox.pl www.ownlog.com Moe warto zaoy swojego bloga? PRAKTYKA CZYNI MISTRZA WICZENIE 3 Obejrzyj blogi innych! Jeli jaka wypowied szczeglnie ci zainteresuje, dodaj swj komentarz.
CZY WIESZ, E Kady moe zosta reporterem i opublikowa swj materia czy wiadomoci
w internecie. Wystarczy zmys obserwacji, aparat cyfrowy lub kamera i troch szczcia. A umoliwiaj to powstajce serwisy informacyjne np. YouWitnessNews (news.yahoo.com/you-witnessnews). Dla podobnego serwisu NowPublic (www.nowpublic.com) materia zbiera ponad 60 tys. reporterw z ponad 140 krajw. Waciciele portalu uwaaj, e s w stanie w bardzo szybkim czasie znale wiadka kadego wanego wydarzenia, gdziekolwiek miao miejsce i czymkolwiek bdzie.
63
Fo r u m d y s k u s y j n e
Forum dyskusyjne to miejsce funkcjonujce na rnych stronach internetowych strony internetowej, przeznaczone do prowadzenia dyskusji, wymiany pogldw i opinii oraz wzajemnej pomocy. Korzystanie z forum jest cakowicie bezpatne. Jedynym warunkiem uczestniczenia w dyskusjach prowadzonych na forum jest rejestracja uytkownika z podaniem pseudonimu i adresu e-mail (istotne jest podanie prawdziwego adresu, na ktry zaraz po rejestracji wysany zostanie klucz aktywujcy). Na przykadzie strony Klubu Seniora: www.klub.senior.pl omwimy, w jaki sposb korzysta z forum. Administrator strony przypomina, e jeli jest to nasza pierwsza wizyta na tej stronie, warto zapozna si z FAQ (to skrt od pierwszych liter sw angielskich: Frequently Asked Questions najczciej zadawane pytania) i obsug forum. Rejestracja: na stronie szukamy napisu Zarejestruj si w Klubie Seniora znajdziemy go na pasku po lewej stronie ekranu, klikamy na napis Zarejestruj si, pojawia si okno z regulaminem forum zapoznajemy si z nim, a nastpnie akceptujemy warunki klikamy napis pod regulaminem, pojawia si nowe okno z formularzem podobnym do tego przy rejestracji konta e-mail, wypeniamy formularz, umieszczajc w nim wymagane informacje. WANE: Nazwa uytkownika na forum to nazwa, ktra wywietla si przy naszych wypowiedziach. Nie musi to by imi i nazwisko, moe by tylko imi albo mieszne zdrobnienie lub zupenie wymylone, zabawne przezwisko, np. Misiek. zatwierdzamy rejestracj klikajc przycisk Zatwierd i postpujemy zgodnie z instrukcjami podanymi przez operatora forum; od dzi moemy uczestniczy w dyskusji na forum internetowym!
strona www.klub.senior.pl
64
Strona forum Klubu Seniora podzielona jest na kilka dziaw. S to: o serwisie moemy zgosi swj problem administratorowi sieci; generacja 50plus to miejsce, gdzie pokolenie seniorw porusza swoje problemy; zdrowie omawiane s choroby, uzalenienia, diety, sposoby na ycie; finanse dzielimy si poradami, jak sobie radzi z niewielk emerytur, rent, gdzie warto lokowa oszczdnoci; rodzina, bliscy tu okazuje si, e mio jest tak samo wana w kadym wieku; pasje bo czy mona y bez pasji? edukacja wiadomo, e czowiek uczy si cae ycie.
SPRAWD
Sprbuj doczy do dyskusji na forum; wybierz dzia, ktry jest dla nas interesujcy i przeczytaj wypowiedzi uczestnikw; wybierz wtek dyskusji, do ktrego chcesz doczy; na grze strony nad wypowiedziami lub na dole strony kliknij przycisk odpowiedz; wpisz swoj wypowied i kliknij zatwierd; w dyskusji pojawi si twoja wypowied, by moe kto j zaraz skomentuje. Forum jest miejscem, gdzie moemy podzieli si z innymi swoimi problemami i spostrzeeniami. Nasze racje mog by poddawane krytyce lub wsparciu. Na forum moemy zawiera rwnie znajomoci, ktre czasami okazuj si dla nas wyjtkowe. PRAKTYKA CZYNI MISTRZA WICZENIE 4 Wejd na forum dyskusyjne programu Akademia e-Seniora (instruktor poda dokadny adres i wytyczne). Zarejestruj si i wpisz swj komentarz na temat kursu i nauki korzystania z internetu. Na tym forum moliwe bdzie utrzymanie kontaktu z uczestnikami kursu ju po jego zakoczeniu!
Nowoczesne zakupy z myszk
65

W internecie moemy poczu si jak w pasau handlowym z setkami sklepw ze wszystkich dziedzin. Z jednego miejsca przed ekranem komputera mona przeglda ofert sklepw i wybiera najkorzystniejsz. Sprzeda w internecie to nie tylko sklepy, ale te aukcje, na ktrych moemy wylicytowa wymarzony przedmiot lub samemu co sprzeda.
Sklepy internetowe pasa handlowy bez koca!

Jak wygldaj zakupy w internecie i czym si rni od tradycyjnych? 1. Sprzed ekranu komputera mona szybko zapozna si z ofert wielu sklepw, porwna ceny czy odnale atwo trudno dostpny produkt. 2. Zakupiony towar jest dostarczany do domu. 3. Zakupw mona dokonywa o dowolnej porze kadego dnia roku. 4. Szybko i skutecznie odnajduje si produkty, korzystajc z wyszukiwarki towarw danego sklepu lub korzystajc z czytelnego podziau na kategorie. 5. Dowolnie dugo i dowoln ilo razy mona dodawa kolejne produkty do wirtualnego koszyka na zakupy i usuwa je z niego, zanim przejdzie si do realizacji zamwienia.
66
kategorie Bezpieczestwo e-zakupw Ze wzgldu na mnogo sklepw internetowych najlepiej korzysta z tych, ktre ciesz si dobr renom lub ktre polecili nam znajomi. Opinie na temat sprzedawcy i sklepu moemy rwnie sprawdzi na rnych forach internetowych lub poprosi o pomoc innych internautw. Gdy korzystamy z usug nieznanego sklepu, powinno si wybra form zapaty przy odbiorze. Dziki temu minimalizujemy ryzyko, a opata za tak opcj jest niewiele wysza. Jak dokonuje si zakupw w internecie?
strona merlin.pl
Wyszukujemy i otwieramy stron sprawdzonego sklepu internetowego. Po wejciu na stron sklepu internetowego korzystamy z kategorii (dziaw) lub z wyszukiwarki sklepu, by dotrze do poszukiwanych towarw. Wybrane produkty lub takie, ktre nas zainteresoway dodajemy do tzw. koszyka. dodaj do koszyka W koszyku s one tymczasowo przechowywane. Mona je w kadej chwili z niego usun, a take dodawa kolejne na wzr koszyka w tradycyjnym sklepie. W rzeczywistoci koszyk w wirtualnym sklepie to jedynie tymczasowy spis wybranych towarw, wraz z ich cen jednostkow, iloci i przeliczonymi wartociami. Aby dokona zakupu w wirtualnym sklepie, musimy zaoy konto w systemie sklepowym. W tym celu wypenia si formularz, ustalajc login i haso oraz podajc swoje dane.
2 pozycje w koszyku
Gdy odwiedzamy po raz kolejny ten sam sklep, wystarczy, e zarejestrujemy si za pomoc loginu i hasa. Finalizujc zakupy wybieramy form patnoci (przelew, patne przy odbiorze i inne) i rodzaj dostawy (Poczta Polska, kurier, odbir osobisty i inne). Najczciej kupowane towary za porednictwem internetu to ksiki i muzyka. W praktyce prawie wszystko mona zakupi drog internetow. Popularne sklepy: www.merlin.pl www.swistak.pl www.prezencik.pl www.cynamonowo.super.sklep.pl
zawarto koszyka
67
PRAKTYKA CZYNI MISTRZA WICZENIE 1 Zapoznaj si z ofert sklepw internetowych. Otwrz stron popularnego e-sklepu www.merlin.pl i wybierz interesujc ci kategori produktw. Skorzystaj rwnie z wyszukiwarki sklepu wpisz tytu ksiki lub filmu, bd autora (np.: Ryszard Kapuciski) i kliknij przycisk Szukaj.
Aukcje internetowe
Na caym wiecie bardzo popularnym sposobem kupowania i sprzedawania produktw w sieci s aukcje internetowe. W Polsce rwnie powstay ju firmy prowadzce tego typu serwisy internetowe. Tak jak na tradycyjnej aukcji, zakupy odbywaj si na zasadzie licytacji ceny. Kady zarejestrowany moe bra udzia w dowolnych aukcjach, a take sprzedawa wasne produkty. Moemy tutaj sprzedawa rwnie rzeczy uywane star kanap, serwis do kawy, ksiki itd. Najpopularniejszy serwis aukcyjny w Polsce to Allegro, dostpny pod adresem www.allegro.pl. Na stronie serwisu prezentowane s wszystkie zasady udziau w aukcjach i korzystania z oferty firmy, a take praktyczne wskazwki, jak bra udzia w aukcji i dokonywa transakcji. Na aukcjach internetowych sprzedajcymi s nie tylko firmy, ale w duej mierze osoby prywatne. Jest to wygodna forma zakupw, ale pamitajmy o ograniczonym zaufaniu i ostronoci w dokonywaniu transakcji. PRAKTYKA CZYNI MISTRZA WICZENIE 2 Zobacz, jak wyglda serwis aukcyjny w internecie. Wejd na stron serwisu aukcyjnego Allegro (www.allegro.pl) i przeszukuj interesujce ci kategorie i podkategorie, np. Antyki i sztuka, dalej Malarstwo i Olej. Zapoznaj si z opisem i informacjami na temat konkretnej aukcji i produktu, poprzez kliknicie tytuu lub obrazka.
logowanie
strona allegro.pl
68
Chc mie internet w domu, ale jak?

Z internetem moemy czy si na rne sposoby, zawsze jednak musimy dokona wyboru dostawcy (tzw. providera, czyt: prowajdera), czyli instytucji lub firmy posiadajcej tzw. serwer internetowy umoliwiajcy nam podczenie do sieci. Oferuje on klientom, za odpowiedni opat, podczenie do swojego serwera i tym samym zapewnia im dostp do internetu. Podjcie decyzji jest nierozcznie zwizane z kwot, ktr na ten cel przeznaczymy. Istniej take rne formy poczenia z internetem: cze stae (tzw. linia dzierawiona) zapewnia nam dostp do internetu non-stop. Opata jest zwykle miesiczna, abonamentowa tzn. paci si sta sum pienidzy bez wzgldu na to, ile godzin dziennie korzysta si z internetu i ile danych zostanie przesyanych. cze chwilowe (tzw. linia komutowana) realizowane jest zwykle poprzez sie telefoniczn przy uyciu normalnego cza telefonicznego i modemu. Pacimy tylko za czas spdzony w internecie. Obecnie bardziej popularne jest korzystanie z rnych ofert staego poczenia z internetem. Tego typu dostp do internetu jest duo wygodniejszy, szybszy, a przede wszystkim w zdecydowanej wikszoci przypadkw taszy. Szczeglnie dla osoby pocztkujcej, ktra nie ma wprawy w szybkim poruszaniu si w internecie, stae cze zapewnia duo przyjemniejsz i spokojniejsz prac na komputerze.
69
Internet UPC
UPC oferuje dostp do szybkiego, szerokopasmowego dostpu do internetu. Informacje na temat warunkw oraz moliwoci podczenia do internetu UPC mona znale na stronie www.upc.pl. Ze strony internetowej mona dokona zamwienia instalacji. Jeli nie wszystkie informacje znajdziemy na stronie, mona je rwnie uzyska pod telefonem 94 80. WANE: Przy podczaniu do sieci internetowej, w zalenoci od wybranej formy poczenia i usugodawcy, naley wpaci jednorazow opat instalacyjn.
strona UPC
70
Komunikat ratunku!
Komunikat ratunku!
Moe si zdarzy, e podczas pracy z komputerem pojawi si komunikaty, ktre, co prawda, napisane s w jzyku polskim, ale... nie bd dla nas zrozumiae. Nie jestemy sami wikszo osb nie rozumie w peni tych komunikatw, czasem nawet informatycy! Nie naley si obawia pojawianie si komunikatw jest czstym elementem w pracy na komputerze i nie oznacza wcale, e co si zepsuo. Nie trzeba si denerwowa. W wikszoci przypadkw: czytamy komunikat, jeli jest to w miar zrozumiae pytanie klikamy tak bd nie, jeli jest to informacja o zagroeniu, o funkcjonowaniu komputera zapisujemy j i pytamy kogo, kto moe nam poradzi, co zrobi w takim wypadku, aby kontynuowa prac, w oknie z komunikatem klikamy Anuluj lub zamykamy je symbolem x w prawym grnym rogu. Gdy powysze rozwizania nie s skuteczne, nie oznacza to, i komputer trwale zosta uszkodzony. Komputer mg, mwic potocznie, zawiesi si oznacza to, e przesta reagowa na jakiekolwiek polecenia. Rozwizanie 1 naley komputer wyczy i uruchomi ponownie, najlepiej wykonujc to poprzez przycinicie przycisku RESET jest to mniejszy przycisk na jednostce centralnej komputera. Rozwizanie 2 uy kombinacji trzech klawiszy, przytrzymujc wcinite dwa pierwsze Ctrl i Alt i nacisn trzeci Del, nastpnie na grze klikn na Aplikacje i na licie zaznaczy t pozycj, przy ktrej napisane jest nie odpowiada, klikn na dole przycisk Zakocz zadanie. Rozwizanie 3 naley przytrzyma przycisk POWER, a do wyczenia zasilania, nastpnie odczeka kilka minut i wczy ponownie komputer. Gdy okae si, e podejmowane przez nas prby nie skutkuj i sytuacja jest bardziej skomplikowana, warto poprosi kogo o pomoc lub zadzwoni do informatyka.
Powtrzenie wiczenia dodatkowe
71
Powtrzenie wiczenia dodatkowe
1. 2. 3. 4. 5. 6.
Korzystajc z adresw podanych na kocu ksiki, sprawd czy potrafisz przy pomocy sownika on-line przetumaczy proste zdanie. Odszukaj, zainstaluj oraz zagraj w gr kulki. Korzystajc ze stron www.kartki.wp.pl lub www.kartki.makii.pl, wylij do ssiadw kartki okolicznociowe zwizane z najbliszymi witami. Wyszukaj w internecie ksik kucharsk, a w niej przepis na saatk jarzynow oraz ciasto z owocami. Wpisz sowo np. kwiaty w wyszukiwarce internetowej i znajd najadniejsze obrazki z kwiatami. Skopiuj je i wklej do Worda. Odszukaj na planie Warszawy miejsce swojego zamieszkania.
notatnik
72
Krok po kroku
KROK PO KROKU czyli czynnoci czsto wykonywane
Aby poczy si z internetem:
KROK 1 Na pulpicie odszukaj ikon programu Internet Explorer. KROK 2 Kliknij w ikon dwa razy lewym przyciskiem myszki.
MYSZ alternatywy do podwjnego kliknicia:
OPCJA 1 Kliknij jeden raz lewym przyciskiem myszy i nacinij przycisk Enter. OPCJA 2 Kliknij jeden raz prawym przyciskiem myszy i wybierz odpowiednie polecenie z menu podrcznego.
Aby zamkn dowolne okno:
KROK 1 Nakieruj kursor na znaczek x w grnym prawym rogu okna. KROK 2 Kliknij raz lewym przyciskiem myszy.
Aby otworzy istniejcy plik:
KROK 1 Odszukaj plik na pulpicie lub w wybranym folderze np. Moje dokumenty. KROK 2 Nakieruj kursor na ikon lub nazw pliku. KROK 3 Kliknij dwa razy lewym przyciskiem.
Aby zapisa plik po raz pierwszy:
KROK 1 Kliknij na polecenie Plik na pasku narzdzi. KROK 2 Wybierz opcje Zapisz jako KROK 3 W oknie Zapisz jako... uzupenij dwa pola: Zapisz w i Nazwa pliku. KROK 4 Kliknij na Zapisz lub nacinij przycisk Enter. KROK 5 Na niebieskim tle paska tytuu powinna pojawi si nowa nazwa pliku.
Krok po kroku
73
Aby zapisa istniejcy plik:
KROK 1 Nakieruj kursor na ikon z dyskietk, ktra znajduje si. w grnej czci okna, na pasku standardowym. KROK 2 Kliknij lewym przyciskiem myszy.
Aby skasowa plik:
KROK 1 Zaznacz wybrany plik kliknij na niego raz lewym klawiszem myszy. KROK 2 Nacinij klawisz Delete. KROK 3 Program zadaje pytanie: Czy na pewno KROK 4 Odpowiedz: Tak. KROK 1 Wskanik myszy musi by pionow kresk. KROK 2 Ustaw kursor myszy na pocztku tekstu, ktry chcesz zaznaczy KROK 3 Wcinij lewy przycisk myszy i nie puszczaj. KROK 4 Przecignij przez tekst, obszar do zaznaczenia. KROK 5 Pu lewy klawisz myszy. KROK 1 Zaznacz wybrany fragment. KROK 2 Kliknij na przycisk Kopiuj. KROK 3 Ustaw kursor w miejsc, gdzie chcesz wstawi tekst. KROK 4 Nacinij przycisk Wklej.
Aby zaznaczy tekst:
Aby skopiow fragment tekstu:
Zmiana czasu i daty:
KROK 1 Kliknij dwa razy lewym przyciskiem na zegar widoczny w dolnym, prawym rogu ekranu. KROK 2 Pojawi si nowe okno. KROK 3 W zakadce Data i godzina zmie widoczne dane na poprawne. KROK 4 Kliknij przycisk OK.
74
Krok po kroku
Zmiana ustawie pulpitu:
KROK 1 Kliknij raz prawym przyciskiem myszy na pustym miejscu pulpitu. KROK 2 Pojawi si tzw. menu podrczne. KROK 3 Wybierz opcje Waciwoci. KROK 4 Pojawi si nowe okno. KROK 5 W zakadce pulpit dokonaj zmian. KROK 1 Kliknij na przycisk Start, a nastpnie opcje Wyszukaj. KROK 2 W otwartym oknie wybierz opcje pliki i foldery. KROK 3 Wpisz nazw szukanego pliku. KROK 4 Kliknij przycisk Wyszukaj. KROK 5 Po prawej stronie pojawi si wyniki wyszukiwania.
Aby wyszuka plik:
Dodawanie i ukrywanie paskw narzdzi:
KROK 1 Kliknij w grze okna na pasku narzdzi, na pustym tle jeden raz prawym przyciskiem myszy. KROK 2 W otwartym spisie Paskw narzdzi wybierz nazwy paskw, ktre maj by otwarte lub ukryte, klikajc je.
Dodawanie lub usuwanie ikon na Pasku narzdzi:
KROK 1 Chcesz np. doda ikony na pasku Formatowanie. KROK 2 Kliknij na may przycisk z symbolem trjkcika na kocu paska Formatowanie. KROK 3 Kliknij napisz Dodaj lub usu przyciski. KROK 4 Przesu kursor na przycisk, ktry chcesz doda lub usun. KROK 5 Kliknij lewym przyciskiem myszy.
Sprzt komputerowy
75
Sprzt komputerowy
Niejednokrotnie idziemy do sklepu i widzimy nowoczesne sprzty o tajemniczym zastosowaniu. W tym dodatku sowniczku sprztu komputerowego zawarte zostay opisy podstawowych funkcji najczciej uywanych i najpopularniejszych urzdze.
aparat cyfrowy
Rodzaj aparatu fotograficznego, ktrym wykonujemy zdjcia cyfrowe. W tego rodzaju aparacie nie uywa si negatywu, a zdjcie mona obejrze w miniaturze od razu po zrobieniu, w okienku podgldu aparatu. Zdjcia mona przechowywa i oglda na komputerze, ale take wykona tradycyjne odbitki w punkcie fotograficznym.
drukarka
Zewntrzne urzdzenie podczane do komputera, suce do drukowania zawartych w komputerze dokumentw. Drukarki dziel si, zalenie od techniki wydruku, na: atramentowe (najpopularniejsze w uytku domowym) i laserowe (czarno-biae i kolorowe).
goniki / suchawki
Podczane do komputera pozwalaj nam usysze dwiki odtwarzane na komputerze np. muzyk. Nie powinny sta przy samym monitorze, gdy swym polem elektromagnetycznym uszkadzaj ekran komputera.
76
Sprzt komputerowy
kamera internetowa
Kamera internetowa umoliwia prowadzenie wideo-konwersacji. W trakcie rozmowy z uyciem kamery internetowej widzimy w maym okienku rozmwc, tak jakbymy rozmawiali z nim bezporednio. Tego typu konwersacja jest moliwa przy uyciu komunikatora internetowego posiadajcego tak funkcj, jak np. Skype. Kamera internetowa ma zazwyczaj ksztat kuli i rednic okoo 7 cm.
klawiatura
Na klawiaturze wprowadzamy tekst do komputera i zatwierdzamy operacje (np. klawiszem Enter). Dokadny schemat klawiatury wraz z opisem mona zobaczy na dodatkowych stronach w podrczniku.
monitor
Monitor, ekran komputera, jest oknem kontaktowym midzy nami a komputerem. Na nim widzimy uruchomione programy, poruszamy wskanikiem myszki, wykonujemy dziaania. Monitor moe by typu CRT, czyli duy, z kineskopem lub paski (gruboci okoo 3 cm), ciekokrystaliczny, czyli LCD. Wielko monitora jego przektn mierzy si w calach; przecitnie jest to14-15 cali.
myszka
Myszka pozwala nam porusza wskanikiem na ekranie komputera, posiada standardowo dwa przyciski lewy i prawy. Myszka posiada czsto tzw. scroll (czyt. skrol), czyli keczko pomidzy tymi przyciskami, ktre atwo i szybko pozwala nam przewija tre dokumentw, np. stron internetowych. Myszk operuje si poprzez tzw. klikanie, czyli naciskanie jej przyciskw.
Sprzt komputerowy
77
notebook (laptop) (czyt: notbuk)
Rodzaj komputera osobistego duo mniejszego od komputera stacjonarnego (wielkoci ksiki), a dajcy te same moliwoci uytkowania. Notebook jest przenony i lekki (way ok. 3 kg). Wad jest waciwie brak moliwoci jego rozbudowy, zwikszenia parametrw technicznych, a take jego cena: notebook jest co najmniej 1,5 raza droszy od komputera stacjonarnego w takiej samej konfiguracji. Mona do niego tak samo podczy drukark, skaner, myszk i inne urzdzenia.
pami USB
Inaczej pendrive (z ang. napd dugopis, czyt. pendrajw), zwany czasem potocznie gwizdkiem ze wzgldu na sw budow. To may przenony dysk, ktry mona podczy do prawie kadego komputera (do zcza USB) i korzysta z zamieszczonych na nim dokumentw. Pozwala on na przenoszenie danych pomidzy komputerami. Moe pomieci nawet 4 GB danych, czyli do kilku tysicy zdj lub 2 filmy ptoragodzinne. Jest may (wymiaru rednio okoo 3x1 cm), lekki i bez problemu mieci si w kieszeni.
skaner
Urzdzanie, dziki ktremu tradycyjne zdjcia, obrazki czy fragment ksiki (bez potrzeby przepisywania) moemy wprowadzi do komputera. Proces wprowadzania do komputera nazywany jest skanowaniem. W wikszoci przypadkw tak wprowadzony tekst ma form obrazu i nie moemy ju go edytowa.
urzdzenie wielofunkcyjne
Takim mianem okrela si zazwyczaj poczenie w jednym urzdzeniu zarwno skanera jak i drukarki. Rozbudowuje si je niejednokrotnie take dodatkowo o inne elementy, jak np. czytnik kart pamici, na ktrych zapisywane s zdjcia w aparatach cyfrowych.
78
Spis linkw
Spis linkw
Strony informacyjne, gazety: Portale internetowe: Onet.pl www.onet.pl Wirtualna Polska www.wp.pl O2 www.o2.pl Interia.pl www.interia.pl Internetowe wydania gazet i magazynw informacyjnych oglnopolskich: Gazeta Wyborcza www.gazeta.pl Rzeczpospolita www.rzeczpospolita.pl Dziennik www.dziennik.pl Internetowy dziennik PAP www.dziennik.pap.com.pl Przegld sportowy www.sports.pl Polityka www.polityka.pl Wprost www.wprost.pl Newsweek Polska www.newsweek.pl Przekrj www.przekroj.pl Tygodnik Powszechny www.tygodnik.onet.pl Telewizja w internecie Telewizja Polska (program pierwszy, drugi, regionalny, kultura) www.tvp.pl Telewizja internetowa www.wptv.wp.pl TVN www.tvn.pl Polsat www.polsat.com.pl Radio w Internecie: Polskie Radio (jedynka, dwjka, trjka, bis) www.polskieradio.pl Radio Zet www.radiozet.com.pl Radio RMF FM www.rmf.fm Radio TOK FM www.tok.fm Radio Jzef www.sielskiefale.pl Informacja: Polskie Ksiki Telefoniczne www.pkt.pl Panorama Firm www.pf.pl Poczta Polska www.poczta-polska.pl Wikipedia powszechna encyklopedia redagowana przez internautw www.pl.wikipedia.org Encyklopedia PWN www.encyklopedia.pwn.pl Sownik jzyka polskiego www.sjp.pwn.pl Sownik ortograficzny www.so.pwn.pl Tumacz jzykw www.portalwiedzy.onet.pl/tlumacz.html Midzynarodowa informacja o bibliotekach www.europeanlibrary.org (anglojzyczna) Komunikacja: Mapa Polski i polskich miast www.mapa.szukacz.pl Rozkad jazdy PKP www.pkp.com.pl, www.rozklad.pkp.pl Rozkad jazdy komunikacji miejskiej w Polsce wedug miast, rozkad PKS www.rozklad.mortin.pl Rozkad jazdy komunikacji w moim miecie........................................................................ Zdrowie: Encyklopedia zdrowia www.zdrowie.med.pl Zdrowie, uroda, odywianie www.zdrowie.com.pl Fundacja Promocja Zdrowia www.promocjazdrowia.pl Kultura: Portal Kultura.pl zawierajcy wiele informacji ze wiata filmu, muzyki, ksiki, wydarze kulturalnych www.kultura.org.pl Culture.pl Instytut Adama Mickiewicza www.culture.pl Polska Sztuka www.polskasztuka.pl
Spis linkw
79
Dziennik Teatralny repertuar i informacja o teatrach w caej Polsce www.teatry.art.pl Serwis Teatralny www.teatr.win.pl Filmweb.pl informacja o filmach, premierach, repertuar kin z caej Polski www.filmweb.pl Repertuar kin www.stopklatka.pl Strony internetowe skierowane do osb starszych: Senior.pl www.senior.pl Forum Klub Senior Cafe www.klub.senior.pl Intersenior www.intersenior.pl Stop dyskryminacji ze wzgldu na wiek www.senior.info.pl Uniwersytety Trzeciego Wieku www.utw.pl Serwis Trzeci Wiek www.trzeciwiek.pl Rozrywka: Kartki okolicznociowe www.e-kartki.org, www.kartki.wp.pl, www.kartki.makii.pl, www.hallmark.com (anglojzyczna) Teksty piosenek www.eteksty.pl Strony artystw np. www.czerwonegitary.pl, www.kaczmarski.art.pl, www.egeppert.com, www.,arekgrechuta.net Dla dzieci www.dzieci.wp.pl, www.misie.com.pl Galerie zdj www.onephoto.net, www.fotogalerie.pl Gry online: www.gryonline.wp.pl, www.kurnik.pl Krzywki www.krzyzowki.interia.pl, www.zyraffa.pl/krzyzowki Kuchnia: Kuchnia kuchnia.gazeta.pl Kuchnia Polska www.kuchniapolska.prv.pl Mniam Mniam szkoa gotowania www.mniammniam.pl Pascal po prostu gotuj! www.poprostugotuj.onet.pl Maciej Kuro przepisy www.kuron.com.pl Restauracje www.restauracje.com.pl
Turystyka, podre: Horyzonty klub podry www.horyzonty.pl Podre.pl www.podroze.pl Bilety lotnicze www.lataj.pl Polskie szlaki www.polskieszlaki.pl National Geographic www.nationalgeographic.pl ABC podrnika www.abc.onet.pl Przewodnik po Warszawie www.warsawtour.pl Zamki i warownie www.zamkipolskie.com Pogoda: Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej www.imgw.pl Twoja pogoda www.twojapogoda.pl Meteo pilot www.pogoda.pl Przyroda: Parki Narodowe Polski www.parki.pl Zwierzta chronione www.zwierzeta.terramail.pl Salamandra serwis przyrodniczy www.salamandra.org.pl Prawo, pienidze: Przepisy prawne www.abc.com.pl Gazeta Prawna www.gazetaprawna.pl Podatki.pl serwis powicony regulacjom dotyczcym rozlicze z US www.podatki.pl Banki internetowe www.ebanki.pl Polski portal finansowy www.bankier.pl eGospodarka poradnik dla firm www.egospodarka.pl Prawne aspekty spoeczestwa informacyjnego www.prawo.vagla.pl Mieszkanie, dom: Dom i wntrze www.domiwnetrze.pl Murator www.muratordom.pl Dom gazeta.pl www.dom.gazeta.pl
80
Spis linkw
Kwiaty, ogrodnictwo: e-ogrody www.e-ogrody.com Portal ogrodniczy www.superogrod.pl Forum ogrodniczo dziakowe www.forumogrodnicze.info Urzdy Miasta, samorzd: Na stronach urzdw moemy znale wiele informacji na temat naszego miasta, funkcjonowania urzdu, dokumenty i formularze oraz wiele wskazwek nt. zaatwiania formalnoci w urzdzie. Swoje witryny internetowe maj na og urzdy miasta, urzdy gmin, urzdy dzielnic. Np.: Urzd Miasta Warszawa www.um.warszawa.pl Urzd Dzielnicy Wola www.wola.waw.pl Odnalezienie strony naszego urzdu jest proste. Naley wpisa w wyszukiwarce szukany urzd np. urzd miasta d lub urzd marszakowski wojewdztwo maopolskie. W wynikach wyszukiwania pojawi si link do poszukiwanego urzdu. Instytucje rzdowe: Kancelaria Prezydenta RP www.prezydent.pl Kancelaria Prezesa Rady Ministrw www.kprm.gov.pl Sejm RP www.sejm.gov.pl Senat RP www.senat.gov.pl Ministerstwo Edukacji Narodowej www.men.gov.pl Ministerstwo Gospodarki www.mg.gov.pl Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego www.mkidn.gov.pl Ministerstwo Obrony Narodowej www.wp.mil.pl Ministerstwo Ochrony rodowiska www.mos.gov.pl Ministerstwo Skarbu Pastwa www.mst.gov.pl Ministerstwo Spraw Wewntrznych i Administracji www.mswia.gov.pl Ministerstwo Spraw Zagranicznych www.msz.gov.pl Ministerstwo Sprawiedliwoci www.ms.gov.pl Ministerstwo Zdrowia www.mz.gov.pl
Ministerstwo Pracy i Polityki Spoecznej www.mps.gov.pl Rzecznik Praw Obywatelskich www.rpo.gov.pl Najwysza Izba Kontroli www.nik.gov.pl Narodowy Bank Polski www.nbp.pl Urzd Ochrony Konkurencji i Konsumentw www.uokik.gov.pl Urzd Kultury Fizycznej i Turystyki www.infotur.pl Gwny Urzd Statystyczny www.stat.gov.pl Zachcamy do wyszukiwania nowych stron i serwisw zawierajcych interesujce Pastwa informacje. Moje ulubione strony:
Sowniczek terminw
81
Sowniczek terminw
Adres internetowy Zaczyna si od www lub http://, najczciej wskazuje miejsce, w ktrym dana informacja (strona) znajduje si w internecie, np. adres strony internetowej Wirtualnej Polski to www.wp.pl. Alias To inna nazwa tego samego konta lub strony internetowej. Posiadanie aliasu nie jest jednoznaczne z posiadaniem kolejnej, samodzielnej skrzynki emailowej. At (oznacza i czsto zastpuje znak @ ) patrz Mapa. Backspace (czyt. bekspejs) Nazwa klawisza, ktry przesuwa kursor o jedn pozycj wstecz, kasujc znajdujcy si po drodze znak. Bajt To jednostka informacji uywana w pracy z komputerem, oznaczana jest symbolem B. Jednostk mniejsz jest bit. 1Bajt = 8 bitw. Jednostki wiksze to:1 KB (kilobajt) = 1024 Bajty, 1 MB (megabajt) = 1024 KB, 1 GB (gigabajt) = 1024 MB Blog To inaczej dziennik, pamitnik internetowy (rodzaj strony internetowej), do ktrego maj dostp wszyscy internauci. Piszc w blogu, dajemy upust swojej wyobrani lub przekazujemy innym to, co dla nas jest wane. Caps Lock Nazwa klawisza, ktry umoliwia wprowadzanie duych liter bez koniecznoci trzymania wcinitego klawisza Shift. Caps Lock pracuje w dwch trybach wczony (ON) i wyczony (OFF). O tym, ktry z trybw jest akurat aktywny, informuje nas lampka znajdujca si ponad klawiatur numeryczn kiedy jest zapalona, piszemy wielkimi literami. CD-ROM Odmiana pyty kompaktowej CD. Na CD-ROM mona nagrywa dane komputerowe, muzyk. Pojemno pyty CD-ROM wynosi ok. 700MB.
Czat (inaczej chat) Forma wirtualnej internetowej pogawdki na ywo (w przeciwiestwie np. do poczty elektronicznej, gdzie odpowied na list otrzymuje si po kilku minutach, a czasem nawet kilku dniach). Czat zazwyczaj przeprowadzany jest w oknie, w ktrym dwch lub wicej uytkownikw wpisuje tekst widoczny dla wszystkich. Delete (czyt. dilit) Nazwa klawisza, ktry ma dwie funkcje. W systemie operacyjnym Windows powoduje on usunicie ikony czy innego obiektu. W aplikacjach, takich jak np. edytory tekstu, powoduje skasowanie znaku znajdujcego si bezporednio po prawej stronie kursora. DVD Pyta przypominajca z wygldu CD, ale charakteryzujca si o wiele wiksz pojemnoci. Na pycie DVD mona zmieci film fabularny (ok. 180 minut), dane komputerowe lub muzyk o wysokiej jakoci. Dysk twardy Element komputera sucy do trwaego przechowywania danych zostaj one na nim zachowane take po wyczeniu komputera. Dyskietka Urzdzenie suce do przechowywania i przenoszenia danych. Wychodzi ju z uycia ze wzgldu na sw bardzo ma pojemno i bardzo powoln prac. Zastpuje j pami USB. Ma rozmiar 9 x 9,5 cm. Mona na niej wielokrotnie zapisywa, usuwa i odczytywa dane. E-mail (czyt. imejl) Nazwa pochodzi od electronic mail czyli poczta elektroniczna. Jest to list elektroniczny, suy do przesyania wiadomoci drog elektroniczn. Oprcz standardowej wiadomoci tekstowej mona rwnie przesya zaczniki pliki w postaci obrazw, zdj, a take video oraz dwikw. Emotikony (inaczej buki, umieszki) To krtki cig znakw przypominajcy ludzkie twarze odwrcone o 90. Emotikony s schematycznym zapisem emocji wypowiadajcej si osoby. Oto przykady najczciej stosowanych emotikonw: :) lub :-) umiech (piszcy jest zadowolony), ;) lub ;-) mrugnicie (piszcy artuje), : ( lub :-( smutek (piszcy jest niezadowolony), :-P pokazanie jzyka, :-D wybuch miechu. Coraz czciej spotyka si take graficzne oraz animowane emotikony, Z ang. emoticon to skrt od emotion icon obrazek wyraajcy emocje.
82
Sowniczek terminw
Enter Nazwa klawisza, ktry w programie Word zwykle przenosi nas o jedn linijk w d. W systemie operacyjnym Windows suy m.in. do zatwierdzania komend (np. zmieniamy nazw pliku, decyzj zatwierdzamy naciniciem klawisza Enter). FAQ Zbir odpowiedzi na pytania najczciej zadawane przez uytkownikw okrelonego programu lub usugi. FAQ-i znale mona w Internecie, np. na stronach www producentw. Przed powziciem decyzji o zadaniu jakiego pytania dobrze jest przeczyta najpierw FAQ by moe znajduje si tam gotowa odpowied. Z ang. Frequently Asked Questions czsto zadawane pytania. Haker Najczciej zdolny programista i ekspert od komputerw, dysponujcy rozleg wiedz i potraficy znakomicie korzysta z niej w praktyce, ale nie zawsze do pozytywnych i legalnych celw. Hakerzy czsto wamuj si do komputerw czy systemw komputerowych, uzyskujc w ten sposb cenne informacje. Ikona May obrazek. Ikony to skrty do programw, miejsc w komputerze, mog oznacza miejsce przechowywania informacji (np. ikona Mj komputer) lub te uatwia wykonywanie pewnych czynnoci, np. drukowania. Internet Sie komputerowa o zasigu wiatowym, zwana te sieci wszystkich sieci. Internet to w rzeczywistoci kilkanacie tysicy rnych sieci komputerowych poczonych ze sob. Aktualne statystyki mwi, e z internetu na caym wiecie korzysta ok. 600 milionw ludzi (w Polsce 11 milionw). Internet szerokopasmowy Poczenie internetowe wykorzystujce istniejce cza kablowe np. sie telekomunikacyjn, elektryczn, telewizj kablow. Internet szerokopasmowy charakteryzuje si wiksz prdkoci przesyania danych, sta opat za usug, moliwoci bycia cigle w trybie on-line, duym zasigiem, tanim dostpem do sieci. Internet Explorer Bezpatna przegldarka stron www produkowana przez Microsoft. Doczana jest do systemw operacyjnych Windows, produkowanych przez Microsoft.
Jednostka centralna Gwny element zestawu komputerowego, potocznie nazywany komputerem. Jest to dua metalowa skrzynia, w ktrej umieszcza si m. in. procesor. Ksika adresowa Elektroniczny spis kontaktw. Ksiki adresowe s najczciej elementem programw pocztowych. Ksik adresow wykorzystuje si do wysyania poczty elektronicznej. Klikanie Naciskanie przycisku myszy. Nazwa wzia si od charakterystycznego odgosu, ktry sycha podczas klikania. Kosz Miejsce, w ktrym program Windows umieszcza skasowane przez uytkownika pliki i foldery. Dziki temu mona je przed ostatecznym usuniciem odzyska. Ikona Kosz widoczna jest na pulpicie. Kursor Ruchomy wskanik w ksztacie strzaki, ktry uytkownik kontroluje najczciej za pomoc myszy lub klawiatury. W programie Word kursor ma ksztat pionowej kreski. Link Patrz Odsyacz. Login Nazwa uytkownika, ktra razem z hasem suy do logowania si w sieci komputerowej, internecie. Mapa (@ at) Znak rozdzielajcy elementy adresu e-mailowego: login i domen. Menu Posegregowana lista moliwoci, z ktrej uytkownik moe wybiera polecenia w celu wykonania konkretnej operacji. Microsoft Najwiksza firma na wiecie produkujca oprogramowanie. Microsoft zosta zaoony w 1975 r. przez dwch wsplnikw Billa Gatesa oraz Paula Allena. (www.microsoft.com; www.microsoft.com/poland)
Sowniczek terminw
83
Modem Urzdzenie, dziki ktremu moemy podczy komputer do internetu. Przetwarza ono dane tek, aby mona je byo przesa korzystajc z internetu do innego komputera i odwrotnie. Myszka Niewielkie urzdzenie podczane do komputera, ktre uytkownik przesuwa po paskiej powierzchni w celu uzyskania ruchu kursora na ekranie monitora. Mysz swoj nazw zawdzicza ksztatowi oraz ogonowi kablowi, ktrym poczona jest z komputerem (cho istniej ju rwnie myszy bezprzewodowe, ktre mog komunikowa si z komputerem drog radiow lub za pomoc podczerwieni). Nagrywarka CD/DVD Urzdzanie pozwalajce dokonywa zapisu danych z naszego komputera (np. zdj) na pyt CD/DVD, lub te dajce moliwo wykonywania kopii ju posiadanych pyt. Pozwala take na odczyt danych z pyt. Porwnaj z hasem CD-ROM. Napd CD-ROM Urzdzanie w komputerze, ktre odtwarza (pozwala tylko na odczyt) zawarto pyt CD/DVD. Napd CD-ROM otwiera si i zamyka, przyciskajc na jego zewntrznej powierzchni may przycisk. Jest to jakby pozioma tacka, na ktrej dokadnie na rodku umieszczamy pyt, stron z nadrukiem do gry. Porwnaj z hasem nagrywarka. Netykieta Zbir regu obowizujcych w kontaktach w Internecie. Nieprzestrzeganie netykiety moe doprowadzi np. do zamknicia skrzynki pocztowej uytkownika. Nick (czyt. nik) Inaczej pseudonim, okrelenie uywane czsto do logowania si na stronach www, na czatach czy na forach dyskusyjnych. Odsyacz Charakterystyczny element tekstu spotykany najczciej na stronach www, czsto wyrniony graficznie (np. pogrubiony, podkrelony napis). Po klikniciu na ten cznik otworzona zostaje inna strona (lub inny fragment tej samej strony), ktra bezporednio wie si z danym tekstem. Zatrzymany na odsyaczu kursor myszy zmienia ksztat na rysunek doni z wycignitym palcem.
Off-line (czyt. oflajn) Tryb pracy komputera, w ktrym nie jest on poczony z internetem. Okno Ograniczony prostoktn ramk fragment ekranu. W oknach pokazywane s komunikaty, wywietlana jest zawarto dysku twardego lub uruchamiane s programy. Okna moemy umieszcza w dowolnym miejscu ekranu. Okna s standardowym elementem Windows. Okno to po angielsku to window std nazwa programu. On-line (czyt. onlajn) Potocznie okrelenie on-line oznacza, e uytkownik ma aktualnie dostp do internetu (mwi si, e jest on on-line). Pami USB, inaczej pendrive (czyt. pendrajw) To may przenony dysk, ktry mona podczy do prawie kadego komputera (do zcza USB) i korzysta z zamieszczonych na nim dokumentw. Pozwala on na przenoszenie danych pomidzy komputerami. Plik Podstawowa jednostka przechowywania informacji na nonikach danych. Plikiem moe by dowolny program, stworzony przez uytkownika dokument czy baza danych, z ktrej korzysta. Pyta instalacyjna Pyta CD lub DVD suca do instalacji (wgrania) systemu operacyjnego lub programu. Poczta elektroniczna Patrz e-mail Poczenie z internetem Poczenie pomidzy komputerami wchodzcymi w skad Internetu, Portal Serwis internetowy, ktry ze wzgldu na bogat ofert jest skierowany do szerokiego grona internautw. Najbardziej znane polskie portale to Wirtualna Polska oraz Onet. Portale oferuj m.in.: bardzo rozbudowane dziay nowoci, wyszukiwarki, prognozy pogody, darmowe konta pocztowe, grupy dyskusyjne, zakupy przez internet, informacje z gied i wiele innych.
84
Sowniczek terminw
Program antywirusowy Jest to program, ktry chroni komputer przed szkodliwymi programami (patrz wirus), ktre mog trafi do nas przez Internet (strony www lub poczt elektroniczn). Program wyszukuje wirusy, ktre mog znajdowa si w naszym komputerze. Poniewa na wiecie powstaje dziennie kilkanacie nowych wirusw, wane jest czste uaktualnianie programw antywirusowych, najlepiej przez Internet. Provider Instytucja lub firma posiadajca tzw. serwer internetowy umoliwiajcy nam podczenie do sieci. Oferuje klientom za odpowiedni opat podczenie do swojego serwera i tym samym zapewnia im dostp do internetu. Przegldarka Internet Explorer patrz Internet Explorer Przycisk Wyrniony prostokt na ekranie. Kliknicie na przycisk moe wywoa najrniejsze funkcje np. zmian koloru czcionki, drukowanie lub sprawdzanie pisowni. Czsto moemy atwo sprawdzi, jak czynno wykonuje przycisk wystarczy zatrzyma na nim przez chwil kursor, a pojawi si jego sowny opis. Pulpit Podstawowy element wygldu ekranu w systemie operacyjnym Windows. Na pulpicie, podobnie jak na biurku (pulpit to tumaczenie angielskiego sowa desktop, oznaczajcego blat biurka), znajduj si podstawowe ikony takie jak: Mj komputer czy Kosz. Serfowanie (z ang. surfing) to popularne okrelenie, ktre przyjo si w terminologii dotyczcej internetu oznacza przegldanie stron internetowych. Termin serfowa pochodzi od dyscypliny sportu, ktra polega na lizganiu si na falach. Metafora powstaa, gdy poszukiwano okrelenia, ktre oddawaoby jednoczenie trudno w odnalezieniu si w gszczu informacji jak utrzymanie si na fali, a z drugiej pynno w przechodzeniu midzy rnymi zasobami internetu. Serwer Potocznie serwerem nazywa si szybki komputer z sieciowym systemem operacyjnym, wiadczcy usugi w sieci komputerowej.
Shift Nazwa klawisza, ktry ma dwie funkcje: 1. tworzy wielk liter, 2. wstawia znak z grnego rejestru klawiszy. Spacja Nazwa klawisza, ktry podczas edycji tekstu wprowadza znak odstpu pomidzy znakami (nazywany take znakiem spacji). Spam Wiadomo e-mail zawierajca niepodan tre (np. materiay reklamowe czy agitujce), przesana do wielu adresatw jednoczenie. W spamach czsto mog rozsyane by wirusy. Stae cze Szybkie cze internetowe o duej przepustowoci. Opaty za cze stae s zwykle miesiczne, w formie abonamentu, bez wzgldu na to, ile godzin dziennie korzysta si z internetu i ile danych zostanie przesanych. Strona gwna (startowa) przegldarki Jest to strona www, ktra automatycznie otwiera si po uruchomieniu przegldarki internetowej. Uytkownik moe ustawi dowoln stron jako stron gwn. Strona www (world wide web) obraz i tekst widoczny w oknie przegldarki internetowej, po wpisaniu w niej adresu internetowego. Strony www to charakterystyczny element internetu. System operacyjny Nadrzdny i niezbdny program kontrolujcy prac komputera. Przyjmuje polecenia od uytkownika, umoliwia uruchomienie innych programw i nadzoruje ich dziaanie. Tapeta Obraz lub zdjcie na pulpicie, na tle ktrego umieszczone s ikony. USB zcze Nowy rodzaj wtyczki, ktry prawie cakowicie wypar z rynku stosowane dawniej poczenia z komputerem. Zcze USB charakteryzuje si znacznie wiksz szybkoci przysyania danych. Wirus komputerowy (trojan, robak to rodzaj wirusa komputerowego) To program, ktry bez wiedzy uytkownika przedostaje si do komputera i utrudnia prac lub niszczy jego zasoby. Wirusy s w stanie powiela si i zaraa kolejne pliki.
Wicej o komputerach i internecie
86
Wesoe jest ycie cyberemeryta

Agnieszka Pochrzst
przyznaj, e nie wyobraaj sobie ju teraz dnia bez porannego przegldu prasy on-line, wysania e-maila do wnuka i darmowych pogawdek przez internet ze znajomymi.
Polscy seniorzy szturmuj internet. Tylko w 2006 roku w sieci przybyo 300 tysicy internautw powyej 55. roku ycia. Teraz jest ich 750 tysicy. Zdaniem specjalistw coraz wicej emerytw bdzie buszowa w sieci. 57-letnia Alicja w internecie szuka nowych przepisw na weki i ciasta. 68-letniego Mieczysawa fascynuj wirtualne mapy rnych zaktkw wiata. 64-letni rozwodnik Zdzisaw z przyjemnoci wchodzi na serwisy matrymonialne. Umwi si ju na kilka wirtualnych randek. 59-letnia Magorzata jest turystk w kapciach. W sieci przeglda strony muzew i galerii. Wikszo z nich zna. Bya w nich kiedy, pracujc jako stewardesa, ale dopiero na emeryturze ma czas, eby spokojnie obejrze bogate zbiory. 70-letnia Krystyna przekonaa si, e bez znajomoci obsugi komputera nie da si y w nowoczesnym spoeczestwie. Dotaro to do niej, gdy w sdzie dostaa do obejrzenia elektroniczn ksig wieczyst. Nie wiedziaa nawet, jak wczy komputer i mylaa, e ze wstydu zapadnie si pod ziemi. Wtedy obiecaa sobie, e nauczy si jak taki sprzt obsugiwa. Alicja, Mieczysaw, Zdzisaw, Magorzata i Krystyna zgosili si na kursy internetowe i teraz bez problemw serfuj w internecie. Niektrzy z nich chodzili na zajcia prowadzone przez UPC. W caej Polsce w 2006 roku skorzystao z nich 450 osb. Zainteresowanie byo ogromne. Na jedno miejsce byo kilku chtnych. Inni zainteresowani znaleli instruktorw informatyki na Uniwersytetach Trzeciego Wieku. Po kilku tygodniach wszyscy oswoili komputer i uwielbiaj buszowa w sieci. Zgodnie
Internet dla wnuka i dziadka

Internet przyblia dwie rne generacje wnukw suchajcych hip-hopu, dla ktrych sie to najwaniejszy sposb komunikacji oraz ich 50-, 60-letnich dziadkw. Warto, by te wiaty si poznaway i kontaktoway. Starsi to rozumiej, wic chtnie si ucz. Na pierwszych zajciach seniorzy boj si, e nie dadz sobie rady opowiada Rafa Rynkiewicz, ktry prowadzi kursy komputerowe dla seniorw. Z zaj na zajcia pkaj lody i pniej staj si mionikami internetu. Wszystko ich fascynuje. Wszdzie chc zajrze i jak najwicej pozna. Surfowanie sprawia im mnstwo radoci. Dziadek Daniel przed podczeniem w domu internetu widywa wnuka dwa razy w roku, teraz ma z nim kontakt co tydzie przez poczt elektroniczn. 55-letnia Zofia nie wyobraa sobie ju ycia bez kamerki internetowej i komunikatorw. Dziki tym wynalazkom od p roku codziennie moe widzie swojego syna Tomasza, ktry wyjecha pracowa do Norwegii. Krystyna na kurs komputerowy zgosia si dopiero po 10 latach bycia na emeryturze. Czuam si jak gapa wspomina kobieta. Wok mnie wszyscy wiedzieli, jak obsugiwa komputer. Mwili o wiecie, ktrego nie znaam. Sowa blog i nick brzmiay jak z afrykaskiego narzecza. Teraz mog z wnukami porozmawia, jak rwny z rwnym.
Emeryt to wymarzony klient

Daleko nam jeszcze do Norwegii, gdzie ponad 60 procent osb w grupie wiekowej 55-64 lata korzysta z sieci, a wrd osb w wieku 65-74 lat nadal prawie jedna czwarta to internauci. Wedug danych Eurostat opublikowanych w 2006 roku, w Polsce w grupie midzy 55. a 64. rokiem
87
ycia jedynie 17 procent to osoby korzystajce z internetu, powyej 65 roku ycia to ju zaledwie 4 procent. Dla porwnania w Niemczech surfuje 31 procent seniorw, a w Wielkiej Brytanii 28 procent. 43 procent brytyjskich seniorw korzysta z sieci, aby utrzymywa lub odnawia kontakty z rodzin i przyjacimi, 22 procent aby gra w gry sieciowe, takie jak bingo, za 7 procent regularnie odwiedza czaty i serwisy dla samotnych. Z danych firm badawczych wynika, e Polacy po 55. roku ycia w sieci szukaj wiadomoci, porad prawnych, nowinek motoryzacyjnych, finansowych oraz turystycznych. Tylko czeka a polscy seniorzy tak jak ich amerykascy rwienicy bd robi wirtualn list wymarzonych miast, w ktrych warto mieszka na emeryturze. Ponad poowa amerykaskich seniorw regularnie korzysta z internetu. Blisko 40 procent ma w domu komputer lub dostp do sieci w domach opieki i popularnych centrach seniorw. Zinternetyzowani amerykascy seniorzy statystycznie s lepiej wyksztaceni i maj wysze emerytury od ich off-lineowych kolegw. Amerykaski rynek ju odkry, e emeryci to wymarzona grupa klientw. Maj stae dochody, odchowane dzieci i mnstwo wolnego czasu. W Ameryce codziennie powstaje specjalna strona dla emerytw. Sztaby ludzi dbaj o to, eby czcionka nie bya za maa, a okienka nie otwieray si znienacka (badania dowiody, e starszych ludzi zraaj do internetu migajce kolory). W Polsce powoli zaczyna si docenia nowoczesnych emerytw. Z myl o nich powstaj pierwsze portale, takie jak senior.pl, intersenior.pl, czy trzeciwiek.pl. To armia klientw, z ktr ju trzeba si liczy. Do 2030 roku osoby po 60. roku ycia bd stanowi 30 procent populacji i wtedy dziadka w sieci moe by atwiej znale ni wnuka.
W i r u s y, k o n i e t r o j a s k i e , s p a m czyli czy w internecie jest bezpiecznie?

Tomasz Grynkiewicz Wirus, ktry niszczy komputer, grasuje w sieci, Hakerzy wamali si przez internet na konto bankowe i ukradli sto tysicy zotych, Oszuci internetowi zarobili p miliona to fikcyjne tytuy prasowe, ale niewiele rnice si od tych, ktre rzeczywicie pojawiaj si w mediach. Z jednej strony nie ma si co dziwi, skoro np. w zeszym roku naliczono a 90 tys. nowych wirusw komputerowych. Poza tym sam temat jest medialny i chtnie podejmowany zarwno przez oglnopolskie, jak i lokalne redakcje. Jest jednak druga strona medalu: takie doniesienia mocno oddziauj zwaszcza na osoby, ktre dopiero stawiaj pierwsze kroki w internecie, dla ktrych globalna sie jest niczym czarna magia. Z wasnego dowiadczenia wiem, e sowowirus tak silnie kojarzy si z zagroeniem i niebezpieczestwem, e obawa przed nim powstrzymuje nas przed poznaniem komputera, internetu, a tym samym wszystkich korzyci i uatwie uproszcze, ktre za tym id. Wany pierwszy krok to czsto pokonanie wasnego strachu i dostrzeenie, e nie taki internet straszny. Jeli kto twierdzi: nie korzystam z internetu, bo tam grasuj oszuci i wirusy, rwnie dobrze mgby nie wychodzi z domu. Oczywicie, nie jest tak, e te zagroenia, o ktrych trbi media, s wyssane z palca. Warto sobie jednak uzmysowi, e w wiecie wirtualnym czyha na nas nie wicej niebezpieczestw, ni w prawdziwym. Tu mamy wirusa komputerowego, w codziennym yciu szaleje grypa (choby ptasia), a nawet zwyke przezibienie. I tak samo jak moemy si wybra do lekarza, ktry przepisze nam odpowiednie leki tak istniej odpowiednie szczepionki na rnego rodzaju zoliwe wirtualne wirusy.
88
Wirusy, konie trojaskie, spam czyli czy w internecie jest bezpiecznie?
Przed wirusami atwo si ustrzec. Jeli pamita si o higienie pracy z komputerem podczonym do internetu, tak jak o zakadaniu czapki w chodne dni ryzyko, e zapiemy wirusa i zachorujemy znacznie si zmniejsza. W tekcie wyjanimy, przynajmniej pokrtce, co moe na nas czyha w internecie, czego naley si wystrzega i jak chroni si przed wirusami i wirtualnymi oszustami.
rozsyaj takie wiadomoci. Jeli nie, ju wiemy mamy do czynienia z oszustem. Spam to take rnego rodzaju reklamy, informacje, ktrych nie zamawialimy, a ich nadawcw nie znamy. Takie e-maile rwnie mog zawiera zoliwe puapki nie naley ich zatem otwiera i od razu wykasowa. Jak si broni przed spamem? Najprostsza metoda ignorowa, w adnym wypadku nie odpisywa, a podejrzane wiadomoci od nieznanych nam nadawcw od razu usuwa ze skrzynki. Skd jednak spamerzy znaj nasz adres? Posuguj si specjalnymi programami, ktre szukaj na stronach internetowych adresw e-mail. Jeli chcemy ograniczy spam w naszej skrzynce, nie podawajmy naszego adresu np. na forach internetowych. A jeli ju podajemy, dodajmy do niego cig znakw: np. zamiast zbigniew.kowalski@gazeta.pl, napiszmy zbigniew.kowalski(mapa)gazeta(kropka)pl. W ten sposb oszukamy program, ktry automatycznie zapisuje adresy i rozsya spam, a osoba, ktra miaa otrzyma t informacj, atwo zorientuje si, jakich zmian dokona w adresie. Dobrym pomysem jest te zaoenie dwch kont pocztowych jedno bdzie nam suyo do normalnej korespondencji, drugie do rejestracji w serwisach, ktre wymagaj podania adresu e-mailowego.
Spam, czyli milion na loterii

Jedn z najczstszych funkcji, z jakich korzysta si w sieci, jest elektroniczna skrzynka pocztowa, zwana popularnie e-mailem. Korespondujemy z rodzin (np. z wnukiem, ktry wyjecha do Irlandii), ze znajomymi. Jednak po pewnym czasie na nasz skrzynk mog zacz przychodzi dziwne wiadomoci. Ot, choby z informacj, e wygralimy na loterii milion dolarw. Wystarczy klikn na link podesany w e-mailu, by odebra nagrod. Albo kto pisze, e dosta ogromny spadek, ale nie ma jak opaci kosztw notarialnych, a strasznie mu si spieszy. Jeli pomoesz i przelesz pienidze na jego konto, podzieli si z tob spadkiem. Kuszca okazja? By moe tylko dlaczego kto, kogo zupenie nie znasz, ni std ni zowd chce da ci pienidze? I skd wygrana na loterii, w ktrej przecie nie brae udziau? Niestety, internet to nie bajka, a takie e-maile znane s pod nazw spam. Ich twrcy takie same wiadomoci rozsyaj do miliardw ludzi na caym wiecie. Na co licz? Na to, e cho promil odbiorcw zapie si na ich puapk. I niestety, apie si. Ostatnio w Korei Poudniowej dwch informatykw przez cztery miesice wysao ponad ptora miliarda e-maili. Podszywajc si pod jeden z pastwowych urzdw, prosili o podanie danych osobowych okazao si, e 12 tys. Koreaczykw odpowiedziao na spam. Spamerzy za ich dane odsprzedali firmom poyczkowym, na czym zarobili ponad 50 tys. funtw. I tu pierwsza lekcja: w e-mailu nie wysyamy wanych hase i danych! Jeeli mamy wtpliwoci, zadzwomy np. do urzdu, czy rzeczywicie
W i r u s y, c z y l i n i e k l i k a j b e z m y l n i e
Bardzo czstym towarzyszem spamu s wirusy. Wirus tak naprawd jest miniprogramem komputerowym zwykle doczanym przez twrc do jakiego pliku. Co moe zrobi to zaley od fantazji twrcy wirusa. Niektre jak przezibienie s tylko uciliwe, np. spowalniaj dziaanie komputera. Inne s groniejsze chc wykra z naszego komputera np. numery kart kredytowych czy hasa do konta bankowego. Podstawowym sposobem rozmnaania si wirusa s wiadomoci e-mail, a waciwie zaczniki doczane do tych wiadomoci (np. zdjcie, dokument tekstowy, plik muzyczny itp.). Twrcy wirusw na rne sposoby
89
prbuj przekona nas do otworzenia zacznika np. podczas Walentynek wysyaj e-maile z elektronicznymi kartkami z yczeniami. Podobnym przypadkiem jest wspomniany ju e-mail z informacj o wygranej w loterii. Tak naprawd to podstp jeli klikniemy na zacznik, to sami moemy zainstalowa sobie wirusa na komputerze. Lekcja numer dwa: nie otwieramy zacznikw, ktre s doczane do podejrzanych e-maili, ani nie klikamy na linki przysane w e-mailu. Ostrono warto te zachowa, nawet wwczas gdy znamy nadawc (np. to nasz wnuczek micha.kowalski@onet.pl), ale tre wiadomoci nie przypomina tego, co zwykle do nas pisze. Dlaczego mielibymy obawia si e-maila od wnuczka? Bo niektre wirusy potrafi same wysa si do osb, ktrych dane znajd w ich elektronicznej ksice adresowej. Jeli wic z jakiego powodu wnuczek napisze do nas po angielsku (czego wczeniej nie robi) lub list od niego bdzie zlepkiem wyrazw, ktre nie tworz sensownej caoci, na wszelki wypadek skontaktujmy si z nim i sprawdmy, czy na pewno to on wysya nam wiadomo. Oczywicie, jeli chcemy mimo wszystko otworzy zacznik, zanim to zrobimy, sprawdmy go programem antywirusowym. Warto wiedzie, e nie wszystkie wirusy rozprzestrzeniaj si za pomoc poczty elektronicznej, mona je zapa take na stronach internetowych. Dlatego najwaniejsze jest, aby nasz komputer chroniony by przez specjalny program antywirusowy. Podczas pracy na komputerze automatycznie sprawdza on, czy aden wirus nie prbuje nas zaatakowa. Taki program mona zakupi, ale mona te go uzyska bezpatnie z internetu. Warto pamita, aby z pomoc programu antywirusowego raz na jaki czas np. co miesic, dokona przegldu i bada kontrolnych naszego komputera. Program musi by take aktualizowany stale powstaj nowe wirusy, wic potrzebne s rwnie nowe szczepionki.
P o c z y m p o z n a m y, e n a s z k o m p u t e r mg pa ofiar wirusa?
Czerwona lampka powinna nam si zapali, gdy: komputer dziaa wolniej ni zwykle lub co kilka minut sam si wycza. A take, gdy podczas przegldania stron internetowych nagle zacznie wyskakiwa nam zaskakujco duo okienek reklamowych. Jednak tak naprawd bez programu antywirusowego nie mamy pewnoci, czy na naszym komputerze jest wirus, czy to zwyke problemy ze sprztem lub oprogramowaniem. Co ciekawe, do internetu podczonych jest bardzo duo komputerw, ktrych waciciele nie wiedz, e kto dziki wirusowi ma nad nimi kontrol (np. moe uruchamia na komputerach dowolne programy lub wykonywa rne operacje). Podczas ostatniego wiatowego Forum Gospodarczego w szwajcarskim Davos eksperci twierdzili, e nawet co czwarty komputer podczony do sieci jest uywany do niecnych celw. I to bez wiedzy waciciela sprztu. Brzmi gronie? Na pewno, ale to jeszcze nie powd do paniki. Wystarczy si zastanowi: chwileczk, a co takiemu hakerowi po moim komputerze? Tak naprawd mao ktry cyberprzestpca, gdy przejmie kontrol nad naszym komputerem, interesuje si tym, co mamy w nim zgromadzone. Bo jaki poytek mgby mie z naszych zdj, dokumentw tekstowych, wysanych wiadomoci czy innych plikw? Dla niego taki zainfekowany komputer okrelany mianem zombie jest cenny zupenie z innego powodu. Cyberoszust moe za jego pomoc rozsya spam, samemu pozostajc w ukryciu, moe te atakowa komputery firm, tak by zablokowa dziaanie stron internetowych. Po co miaby to robi? Pisalimy ju, jak mona zarobi na spamie. Przy okazji lekcja numer trzy: nie pobierajmy plikw ze stron, co do ktrych nie mamy zaufania. Nie instalujmy te na komputerze oprogramowania, ktrego pochodzi z niepewnego rda (np. nie pochodzi ze strony producenta lub serwisu, ktry zajmuje si regularnie udostpnianiem rnych bezpatnych programw).
90
Jak si chroni, czyli zapora i antywirus

Wspomnielimy ju o podstawowej higienie pracy z komputerem. To jednak nieco za mao, by czu si bezpiecznym. Jeszcze przed podczeniem do internetu warto pomyle o dwch narzdziach: oprogramowaniu antywirusowym i zaporze internetowej (tzw. firewall, czyt: fajerol; z ang: zasona dymna) . Zapora jest programem, ktry utrudnia hakerom wamanie do naszego komputera przez sie internetow. Sprawdza te, czy przypadkiem z naszego komputera nie s wysyane na zewntrz jakie dane (np. hasa). Zapora nie wykonuje wszystkich zada zwizanych z ochron naszego komputera, du cz pracy wykonuje program antywirusowy. Sprawdza on na bieco skanuje, czy do naszego komputera nie przedostaj si wirusy np. czy plik w nadesanej wiadomoci e-mail kto nie zawiera zoliwego programu. Nie warto jednak zamienia komputera w fortec i np. instalowa wicej ni jednego programu antywirusowego i wicej ni jednej zapory. Dlaczego? Bo niekoniecznie zyskamy lepsz ochron, za to moemy sobie utrudni normalne korzystanie z komputera programy antywirusowe rnych producentw czsto si ze sob gryz. Moe doj nawet do tak absurdalnej sytuacji, w ktrej jeden antywirus uzna konkurencyjny program za wirusa i bdzie sugerowa jego usunicie. Popularni producenci programw antywirusowych i zapr internetowych: Symantec, Kapsersky, McAfee, ZoneLabs, Panda Software, FSecure czy Trend Micro. Z bezpatnych wersji w testach dobrze oceniane s np. produkty Avast lub AVG. Istnieje moliwo darmowej, jednorazowej kontroli za pomoc tzw. skanerw internetowych, czy w komputerze nie ma adnych wirusw; mona to zrobi na nastpujcych stronach: http://www.pogotovie.pl/tools.php
http://www.mks.com.pl/skaner/ http://www.kaspersky.pl/services.html?s=online_vir_chk http://security.symantec.com/sscv6/default.asp?langid=ie&venid=sym http://us.mcafee.com/root/mfs/default.asp?cid=9914 http://pl.trendmicro-europe.com/consumer/housecall/housecall_ launch.php Oczywicie trzeba pamita, e korzystanie ze skanerw internetowych to tylko dorane zapobieganie kopotom ze szkodliwymi programami. Korzystanie z komputera i internetu to sama przyjemno! Naley jedynie mie wiadomo ewentualnych zagroe i moliwoci zabezpieczenia. Tak jak wielk rado sprawi dugi spacer zim, ale bez czapki i szalika moe skoczy si katarem.
Bankier w kadym domu luksus bankowoci elektronicznej

Grzegorz Gacki, portal senior.pl Mijaj ju czasy, kiedy najbezpieczniejsz metod przechowywania pienidzy bya przysowiowa skarpetka czy domowe skrytki i sejfy. Ju nie tylko powierzamy pienidze bankom, ale w coraz mniejszym stopniu w ogle posugujemy si gotwk. Take banki zmieniaj oblicze. Zmniejsza si liczba okienek, a klienci zachcani s do wypacania pienidzy z automatu i transakcji bezgotwkowych kartami patniczymi. A w kocu do oferty bankw wkroczyo najnowsze narzdzie internet.
91
Bank internetowy czyli jaki?

Bank internetowy nie jest szczeglnym rodzajem banku, dziaajcym tylko w internecie, a przez to z jakiekolwiek powodu mniej godnym zaufania. Okrelenie bank internetowy czy bankowo internetowa dotyczy TYLKO sposobu kontaktu bankw z jego klientami. O ile w tradycyjnej bankowoci wystpuje jedynie bezporedni kontakt z pracownikami banku w jego oddziaach, o tyle w bankowoci intenetowej klienci komunikuj si z bankiem za porednictwem sieci komputerowej internetu. A zatem nasze pienidze i oszczdnoci nadal przechowywane s w bankowym sejfie, ale mamy do nich wirtualny dostp i za porednictwem internetu moemy nimi dysponowa. Z reguy osoby, ktre dopiero stawiaj pierwsze kroki w sieci, stroni od wirtualnych bankw. Z rnych powodw: s przyzwyczajone do tradycyjnej obsugi w okienku, albo obawiaj si hakerw, o ktrych co i rusz gono w mediach. Bankowo internetowa ma jednak wiele zalet, warto wic powici kilku sw tego typu usugom a nu kto si jednak przekona do wygody opacania rachunkw bez potrzeby wychodzenia z domu? Przede wszystkim, tym, co wyrnia bank internetowy od tradycyjnego jest fakt, e klienci nie musz wystawa przed okienkami kas, nie czekaj w kolejkach, nie musz wychodzi do oddziaw bankw. Operacji bankowych mog dokonywa o dowolnej porze nawet w nocy, poza godzinami pracy tradycyjnych bankw, bez potrzeby wychodzenia z domu. A z kolei uspokajajcy jest fakt, e banki internetowe s zazwyczaj czci bankw tradycyjnych i w sensie prawnym w niczym si od nich nie rni. Podlegaj dokadnie tym samym normom prawnym, ktrych musz przestrzega banki tradycyjne. Co mona robi w banku internetowym? Wszystko to, co w tradycyjnym tylko sprzed ekranu wasnego komputera, czyli: sprawdza saldo kontrolowa ile rodkw mamy na rachunku bankowym,
sprawdza operacje na rachunku na bieco (kadego dnia, o dowolnej porze) sprawdza jakie operacje byy dokonywane na koncie (kiedy i od kogo wpyny pienidze, kiedy i komu byy wysyane), paci rachunki przelewy internetowe s tasze ni tradycyjnie opacane na poczcie prowizje za rachunki za prd, gaz czy mieszkanie. W takim przypadku samodzielnie zleca si dokonanie przelewu okrelonej kwoty pienidzy na konto gazowni czy operatora telefonicznego. Trzeba jednak pamita o umieszczeniu dokadnych danych na temat dokonywanej patnoci. W ten sposb mona rwnie przesya pienidze innym osobom (np. wysa dzieciom czy wnukom), posiadajcym rachunki w dowolnym banku. aktywowa zlecenie stae metoda patnoci rachunkw o staej wysokoci np. czynszu za mieszkanie. Bank otrzymuje od nas polecenie, by kadego miesica, tego samego dnia (np 10-go dnia kadego miesica) przelewa okrelon kwot (np. 320 zotych) na wyznaczone konto np. spdzielni mieszkaniowej. Patno taka jest wtedy realizowana automatycznie, nie trzeba o niej pamita. Taki przelew jest oczywicie realizowany tylko wtedy, jeli na koncie bankowym znajduje si wystarczajca suma pienidzy. aktywowa polecenie zapaty metoda opacania rachunkw o zmiennej wartoci (za gaz, energi elektryczn, telefon). W tym przypadku informujemy dostawc usug (gazownia, zakad energetyczny, telekomunikacja), aby przesya rachunek do banku, a bank go paci bezporednio z naszego konta. zakada lokaty za porednictwem internetu mona take zakada lokaty, wyej oprocentowane ni zwyke rachunki osobiste. Zanim zaoymy takie konto, warto przekona si jak wyglda i funkcjonuje internetowy serwis bankowy. Mona to sprawdzi na wersjach demonstracyjnych: PKO BP: http://www.pkobp.pl/pkointeligo/demo/ mBank (internetowa cz BRE Banku): http://demo.mbank.com.pl/
92
MultiBank: http://www.multibank.pl/dostep_do_uslug/internet/demo/ Nordea Bank: http://www.nordea.pl/demo/ BZ WBK: http://dlaciebie.bzwbk.pl/_items/demo/dla_Ciebie/ index.html lub http://dlaciebie.bzwbk.pl/12481 Pekao SA: http://www.pekao.com.pl/pekao24demo/
Zwaszcza wwczas, gdy oszust wyczyci nasze konto z oszczdnoci. Ale bez zbdnej paniki. Wszystkie te moliwe puapki atwo przewidzie i zabezpieczy si przed nimi, co powinien uczyni zarwno bank, jak i klient. Warto pamita, e ofiar bandyty moemy rwnie pa w przypadku tradycyjnego banku zodziej moe wyrwa torebk, w ktrej mamy wieo wypacone z banku pienidze, wwczas ucierpie moe nie tylko stan naszych finansw, ale take nasze zdrowie. Kradziee z kont internetowych o ile przestrzega si kilku prostych zasad zdarzaj si bardzo, bardzo rzadko. O wiele rzadziej ni zwyke napady na osoby wychodzce z bankw czy przenoszce przy sobie gotwk.
Co warto wiedzie o bankach internetowych?

Banki internetowe nie s niczym podejrzanym. To zwyke banki, ktre jedynie wykorzystuj internet do kontaktw ze swoimi klientami. Obsuga wasnego konta przez internet nie jest skomplikowana wystarczy komputer z dostpem do internetu i przegldarka internetowa. Korzystajc z konta internetowego wikszo opat, przeleww i operacji finansowych mona dokona bez wychodzenia z domu i o kadej porze dnia. Prowizje za przelewy z konta internetowego s duo nisze od tradycyjnych metod dokonywania opat. Obsuga konta jest prosta, a w przypadku wtpliwoci zawsze mona liczy na telefoniczn pomoc pracownikw banku, ktrzy sabo zaawansowanego klienta mog poprowadzi krok po kroku, wyjaniajc wszystkie wtpliwoci. Bank internetowy jest rwnie bankiem bezpiecznym stosowane zabezpieczenia znacznie utrudniaj kradziee.
Banki dbaj o bezpieczestwo

W celu poprawy bezpieczestwa systemw transakcyjnych w internecie, banki tworz i doskonal rne formy zabezpiecze. Podstawowym elementem zabezpieczenia jest automatyczne szyfrowanie poczenia na linii klient-bank. Dodatkowo, cyfrowe certyfikaty bezpieczestwa wydawane bankom przez odpowiednie instytucje gwarantuj, i klient poczy si z bankiem, a nie z kim, kto si za bank podaje. Przy korzystaniu z banku internetowego warto sprawdzi czy strona jest szyfrowana i posiada cyfrowy certyfikat, czyli: adres strony internetowej zaczyna si od liter https (od zwykego adresu internetowego, np. http://www/onet.pl rni si dodatkow literk s); w prawym dolnym rogu ekranu widoczny jest ty symbol kdki (to tzw. certyfikat bezpieczestwa, musi go mie kady bank). Bank rwnie musi mie pewno, e poczy si z nim waciwy klient. Bank sprawdza starannie, przy pomocy rnych, coraz bardziej doskonalonych narzdzi, czy rejestruje si i operacji na koncie chce dokona uprawniona do tego osoba.
Zagroenia, czyli troch o bezpieczestwie

Korzystajc z bankowoci internetowej naley by oczywicie wiadomym moliwych zagroe. Faktem jest, e obecno komputerowych wirusw czy innego typu zoliwego oprogramowania najdotkliwiej moemy odczu wanie w przypadku korzystania z usug wirtualnego banku.
93
Podstawowym sposobem identyfikacji jest numer klienta i haso. Niektre banki stosuj dodatkowe zabezpieczenia np. podpis elektroniczny. Innym sposobem zabezpieczenia s hasa jednorazowe, generowane przez niewielkie urzdzenia tzw. tokeny. Podobnym rozwizaniem s listy kodw przesyane klientom w formie np. karty z zakrytymi kodami. W systemach stosujcych ten rodzaj zabezpieczenia, w celu dokonania pewnych operacji (gwnie przeleww) naley poda przypisany jedynie nam jednorazowy kod. Bardzo wane jest, aby hasa dostpu nikomu nie podawa, nie zostawia w widocznym miejscu, nie przesya w korespondencji elektronicznej. Naley by rwnie ostronym przy notowaniu hasa. Dobr praktyk jest nie zapisywanie w jednym miejscu np. notesie numeru klienta i hasa. Jeli zagubiony notes trafi w rce nieuczciwej osoby tylko jej uatwiamy zadanie. Warto wic zapisywa haso w bezpiecznym miejscu i chociaby pod postaci np. telefonu do Joli.
Warto wzmc czujno, gdy w korespondencji, ktra wyglda jak email z naszego banku, kto prosi nas o podanie hasa albo kodw do przeleww. Momentalnie powinna nam si zapali czerwona lampka tego banki nie robi! Dobrym nawykiem jest te nie klikanie na linki przysane mailem, ktre rzekomo maj nas zaprowadzi na stron banku czsto jest to wanie faszerstwo, strona do zudzenia przypominajca stron banku. Jeli sprbujemy si na niej zalogowa, nasz login i haso do konta trafi w rce oszusta. Dlatego, korzystajc z konta internetowego zawsze wpisujmy sami adres strony, nigdy nie uywajmy linku przysanego w wiadomoci e-mail i sprawdzajmy opisane powyej cyfrowe certyfikaty strony. Nie naley logowa si na swoje konto bankowego w miejscach publicznych np. w kawiarenkach internetowych. Wszak nie wiemy, czy kto nie zainstalowa tam programu, ktry ledzi to, co wpisujemy na klawiaturze (w tym te hasa). Banki oferujce usugi przez internet zamieszczaj na swoich stronach instrukcje i wskazwki dla klientw, by mogli korzysta z oferowanych moliwoci w peni, ale bezpiecznie. Warto si z takimi materiaami zapozna, ledzi nowinki na temat zabezpiecze czy pojawiajcych si zagroe. Czy co jeszcze? Tak, teraz powinnimy sprawdzi sami moliwoci bankowoci elektronicznej oraz cieszy si z luksusu i uatwie, jakie zapewnia nam konto internetowe! Autor tego opracowania jest wacicielem rachunkw bankowych (w trzech rnych bankach) z moliwoci obsugi przez internet: Skusiy mnie nisze koszty takiego konta niewygrowana opata miesiczna, bezpatne przelewy. Wana jest rwnie moliwo staej kontroli iloci pienidzy na wasnym koncie aby sprawdzi saldo, nie musz nawet wychodzi z domu czy z pracy. Nie musz sta w kolejce w banku, wychodzi na mrz czy deszcz, aby pj do banku. Nie musz si ba, e kto na mnie napadnie, gdy bd wraca z banku z gotwk w kieszeni.
Jak dba o bezpieczestwo oszczdnoci na koncie internetowym?

Jak pokazuje praktyka, najwikszym zagroeniem w bankach internetowych bywa nieroztropno i maa przezorno samych klientw banku. Zatem, aby przestrzec si internetowych zodziei, powinnimy sami przestrzega wanych zasad bezpieczestwa i wykazywa si zdecydowanie ograniczonym zaufaniem przy podawaniu hase i dokonywaniu przeleww. Wikszo przestpstw zwizanych z bankowoci elektroniczn wynika z nieprzestrzegania przez posiadaczy rachunkw podstawowych zalece, nieuwagi uytkownikw czy te ich zwykego lenistwa. Wielu klientw bankw internetowych daje si zodziejom nabiera na prost sztuczk. Oszuci tworz wasne strony internetowe o adresach bardzo podobnych do bankowych (rnice si na przykad tylko jedn literk), a take wizualnie udzco podobne do stron bankw, pod ktre si podszywaj.
94
Handel w internecie, czyli internetowe sklepy i aukcje
To jest te bank caodobowy czynny o kadej porze dnia i nocy, przez siedem dni w tygodniu, przez cay rok. Banki internetowe nie maj przerw, nie maj nieuprzejmej obsugi. Rachunki pac bez wychodzenia z domu. W placwce banku bywam najwyej dwa, trzy razy w cigu roku.
prowadz rwnie tradycyjny sklep, cho liczba e-sklepw dziaajcych wycznie w internecie stale ronie. Internauci kupuj w sieci niemal wszystko od sprztu komputerowego, wycieczek i wczasw, poprzez ksiki, pyty z muzyk i filmami, bilety lotnicze, a po ywno, dewocjonalia i alkohole. Zakup w sklepach internetowych to dua wygoda, a take niskie ceny. Ponadto na stronach e-sklepw dostpne s produkty znanych nam ju firm, ktre trafiaj rwnie do tradycyjnych sklepach. Dziki temu w internecie moemy kupi np. znane nam kosmetyki po duo niszych cenach. Albo szukajc np. nowego czajnika moemy zapozna si z ofert na pkach sklepowych, a dodatkowo sprawdzi, czy tego samego modelu nie kupimy taniej w sklepie internetowym. Bez zbdnego biegania po sklepach w caym miecie moemy porwna ceny i oferowane produkty. Dodatkowo uatwiaj nam to specjalne serwisy tak zwane porwnywarki cen. Dziki tej usudze moemy wyszuka najtasz ofert na dany towar, spord wielu dziaajcych sklepw internetowych. Porwnywarki umoliwiaj zapoznanie si z opiniami innych internautw na temat poszczeglnych sklepw (jakoci obsugi, terminowoci dostaw) oraz dodanie wasnej opinii na temat sklepu. Niewtpliwie opinie zadowolonych (i gosy niezadowolonych) klientw jest informacj pomocn w wyborze rzetelnego i solidnego sklepu. Niektre z adresw porwnywarek: www.ceneo.pl www.skapiec.pl www.9sekund.pl www.nokaut.pl

Grzegorz Gacki, portal senior.pl
W internecie mona nie tylko szuka informacji, prowadzi korespondencje, odwiedza banki i paci rachunki. Internet umoliwia rwnie kupowanie i sprzedawanie rnego rodzaju przedmiotw, produktw i usug. Jest to moliwe dziki sklepom internetowym, a z drugiej internetowym aukcjom.
Sklepy internetowe
Szukamy taniej pralki no nie, znowu bdzie trzeba jedzi na koniec miasta po wszystkich sklepach ze sprztem AGD... Z kolei naszych znajomych mczy stanie w kolejkach i toczenie si przy pukach, ale nie maj wyjcia, bo w ich sklepie zawsze jest duy ruch. A jednak, dziki rozwojowi sieci internetowej, powstaa alternatywa do tradycyjnych zakupw e-sklepy. Podobnie jak w przypadku bankw, strona sklepu w internecie jest dla firmy tylko dodatkowym sposobem na kontaktowanie si z klientami i zbieranie zamwie. Na og nale one do przedsibiorstw, ktre
Jak towar z internetu trafia do domu?

Sklepy internetowe umoliwiaj rne formy patnoci za zamwiony towar: kart kredytow, przelewem (internetowym lub tradycyjnym w banku i na poczcie) na konto sklepu, a take za pobraniem, w chwili odbioru towaru. Towar dostarczany jest bezporednio na
95
podany przez nas adres, albo drog pocztow, albo przez specjalistyczne firmy kurierskie.
stronach Federacji Konsumentw www.federacja-konsumentow.org.pl (w dziale szukanie wg tematw konsument w internecie)
Sklepy internetowe: na co trzeba uwaa?

Niestety nie wszystkie sklepy dziaajce w internecie utrzymuj okrelone standardy. Jednak sklep, ktry nie jest rzetelny wobec klientw, szybko zyskuje z renom wrd internautw, a informacje na ten temat znajdziemy na rnego rodzaju forach dyskusyjnych, w komentarzach na stronie sklepw czy opisywanych powyej porwnywarek cenowych. Naley wic zawsze sprawdzi opini na temat wybranego sklepu. Warto zwrci uwag rwnie na regulacje i obowizki sklepw wymieniane przez Urzd Ochrony Konkurencji i Konsumentw jako istotne i takie, ktre mog wiadczy o jakoci serwisu i usug. Urzd ledzi na bieco sprzeda w internecie i na podstawie przeprowadzonych bada stwierdzi szereg nieprawidowoci. Wikszo przedsibiorcw dziaajcych w internecie nie zamieszcza podstawowych informacji o oferowanych towarach i usugach. Do najczciej spotykanych uchybie nale niejasne oznaczenia cenowe czy podawanie ceny nie uwzgldniajcej podatku. Wanym uchybieniem jest nie przesyanie klientowi (np. e-mailem) potwierdzenia zoonego zamwienia, ktre jest wanym dokumentem potwierdzajcym transakcj, a take ma funkcj informacyjn. Waciciele e-sklepw nie podaj rwnie penych informacji dotyczcych procedury reklamacyjnej oraz katalogu uprawnie konsumenta, nie podaj te terminu rozpatrzenia ewentualnej reklamacji. Polskie sklepy internetowe bardzo czsto nie przyznaj si, e konsument moe zwrci produkt, tak moliwo daj mu bowiem obowizujce w Polsce przepisy prawne dotyczce sprzeday na odlego. Zgodnie z prawem, klient ma prawo do odstpienia od umowy kupna, bez podania przyczyny, w przecigu 10 dni. Skrtowy poradnik dla osb kupujcych w internecie znajduje si na
Aukcje w internecie
Najpopularniejszym miejscem dokonywania wirtualnych zakupw nie s jednak sklepy internetowe. Wikszo polskich internautw, dokonuje zakupw na platformach aukcyjnych tylko 31 procent kupujcych ogranicza si wycznie do e-sklepw. Czym wic s platformy aukcyjne? Jak wynika z samej nazwy, s to serwisy internetowe, poredniczce w aukcjach. Platformy aukcyjne umoliwiaj zarwno firmom jak i osobom prywatnym handel w internecie su do sprzedawania i kupowania towarw na zasadach licytacji ceny. Na aukcjach internetowych moemy kupi zupenie nowe produkty, jak i rzeczy ju uywane. Jak na pchlim targu czy giedzie, osoby prywatne zamieszczaj na aukcjach przerne przedmioty obrazy, sprzty, meble, akcesoria, ubrania, w zasadzie bez ogranicze. A zatem, jeli mamy co do sprzedania, np. przeczytane ksiki, zgaszamy przedmiot na aukcj i czekamy na oferty. Aukcja trwa okrelony czas np. 2 dni, a wygrywa oczywicie ten, kto na koniec poda najwysz cen. Istnieje moliwo ustalenia ceny minimalnej, tak by przedmiot nie zosta sprzedany taniej ni tego bymy chcieli. Ale uwaga! Aukcje internetowe s ogromnie wcigajce i kusz nieraz wietnymi okazjami. Zanim wpadniemy w wir aukcji i zakupw, naley zachowywa du ostrono i sprawdzi zarwno sprzedajcego, jak i kupujcego. Pomog w tym rwnie oceny innych internautw, zamieszczane przy opisie kadej z osb zarejestrowanych na aukcji. Na stronie kadego serwisu aukcyjnego zamieszczona jest szczegowa instrukcja na temat udziau w aukcjach, a take wskazwki dotyczce bezpiecznego dokonywania zakupw i jak najpeniejszego korzystania z oferty. Najbardziej popularne aukcje internetowe w Polsce to: www.allegro.pl
96
www.ebay.pl www.swistak.pl
my tylko komputera domowego i zachowujmy ca korespondencj ze sprzedawc. Jeli nas oszuka, pozwoli to policji szybko go uj. Przy paceniu kart kredytow zwracajmy uwag, czy poczenie internetowe jest bezpieczne i czy przesyane przez nas dane nie zostan wykorzystane przez osoby nieuprawnione. Na dole strony powinien pojawi si symbol zamknitej kdki, a na pocztku adresu literki https. Zazwyczaj mona te zamwi towar z opcj patnoci przy odbiorze. Gdy kupujemy na aukcji internetowej, przeczytajmy komentarze o sprzedajcym. Brak komentarzy pozytywnych lub ich niewielka liczba powinny wzbudzi nasz szczegln czujno. Otrzymujc ofert e-mailem nie korzystajmy z linkw, na stron sklepu wejdmy wpisujc adres w oknie przegldarki, unikniemy w ten sposb stron podszywajcych si pod legalnie dziaajce sklepy. Dokonujc zakupu sprawdmy dokadnie, co zawiera zestaw, czy do produktu doczane s wszystkie niezbdne elementy np. baterie, instrukcje.
Daryrzeczowe.pl
Z porednictwa internetu korzystaj nie tylko firmy, ale take organizacje spoeczne. Stowarzyszenie Bank Drugiej Rki stworzyo niedawno stron internetow, na ktrej moemy przekaza rnego rodzaju sprzty na rzecz potrzebujcych organizacji. Podobnie jak na platformie aukcyjnej, na stronie osoby prywatne, firmy, organizacje mog zamieszcza informacje o rnego rodzaju przedmiotach, ktre nie s im ju potrzebne z tym e s chtne odstpi je za darmo. Obdarowane mog by wycznie organizacje pozarzdowe. W serwisie nie ma moliwoci przekazania daru na rzecz osb indywidualnych, ale oczywicie rzeczy przekazane organizacjom trafi do ich podopiecznych i osb potrzebujcych. Rwnie same organizacje zamieszczaj w serwisie ogoszenia o tym, czego najbardziej potrzebuj. Std, jeli mamy do oddania na przykad stare ksiki, a chcemy pomc potrzebujcym, moemy zamieci je na serwisie www.daryrzeczowe.pl.
Internetowe zakupy: ostronoci nigdy za wiele

W sieci nie ma wprawdzie kolejek, nie trzeba wielu godzin spdza na chodzeniu midzy pkami. Niestety, tak jak w realnym wiecie, tak i w wirtualnym moemy pa ofiar oszusta lub zodzieja. Warto wic zwrci uwag na kilka zasad bezpieczestwa: Przed zakupem w wirtualnym sklepie zasignijmy opinii o nim i sprawdmy jego rzetelno. Mona to zrobi u znajomych lub na forach internetowych. Zwracajmy te uwag, czy sklep podaje swj adres i numer telefonu. Wtedy, w razie jakichkolwiek wtpliwoci, moemy tam zadzwoni. Nigdy nie kupujmy w sieci korzystajc z komputera stojcego w kafejce internetowej. Tam najatwiej o utrat poufnych danych. Uywaj-
Holenderscy seniorzy poza sieci
97

Titia Blanksma (redaktor SeniorWeb)
Holenderscy seniorzy, podobnie jak wiele osb w caej Europie, coraz czciej korzystaj z komputera i internetu. Rosnce zainteresowanie nowoczesnymi technologiami wrd osb starszych w Holandii wyranie wida po szybko rosncej liczbie czonkw Stowarzyszenia SeniorWeb, prowadzcego dziaalno w tym kraju. Nadal jednak dua grupa osb starszych nie korzysta z internetu i nie ma dostpu do jego moliwoci. Firma UPC wraz z SeniorWeb zlecia badanie dotyczce przyczyn tego zjawiska.
SeniorWeb oferuje rwnie szereg usug edukacyjnych i informacyjnych. Seniorzy maj moliwo konsultacji swoich problemw zwizanych z komputerem czy sieci, zadajc pytania wolontariuszom stowarzyszenia w ramach specjalnie utworzonego do tego celu centrum pomocy Organizacja prowadzi rwnie stron internetow - www.seniorweb.nl, wydaje biuletyn oraz kwartalnik zawierajcy artykuy, wiczenia i wskazwki dotyczce komputera oraz internetu. Ciekaw inicjatyw stowarzyszenia jest witryna Webfamilies, dziki ktrej osoby starsze mog tworzy strony internetowe dla swojej rodziny i w ten sposb kontaktowa si ze sob. Organizacja SeniorWeb liczy obecnie prawie 75.000 czonkw. Ich liczba wrasta rocznie rednio o 10.000 osb. Z kolei strona internetowa SeniorWeb jest odwiedzana 750.000 razy w miesicu. Te due liczby oznaczaj, e grupa internatw-seniorw jest coraz liczniejsza i szybko ronie.
SeniorWeb wcza seniorw w globaln sie

Osoby starsze w wikszym stopniu ni mode potrzebuj pomocy przy korzystaniu z komputera i internetu. Holenderskie stowarzyszenie SeniorWeb oferuje seniorom nauk obsugi komputera, chcc da wszystkim, ktrzy nie dorastali w erze komputerw, szans samodzielnego odkrywania moliwoci, ktre stwarzaj nowoczesne technologie informacyjne. SeniorWeb na rne sposoby pomaga osobom starszym stawia kolejne kroki w obsudze komputera: kursy dostne s s w prawie caym kraju, prowadz je rwnie seniorzy, wreszcie opata za udzia w zajciach jest niska wszystko to zwiksza ich dostpno dla seniorw. Si napdow kursw s wolontariusze-instruktorzy, ktrzy w zrozumiay sposb i w tempie dostosowanym do moliwoci uczestnikw wprowadzaj innych seniorw w wiat komputerw i internetu. Obecnie w organizacj kursw zaangaowao si ponad dwa tysice wolontariuszy!
Kto jeszcze nie serfuje?

Istnieje jednak rzesza osb, nie majcych dostpu do sieci, ktre nie maj okazji korzystania z moliwoci, jakie stwarza internet. Aby pozna bliej przyczyny tego zjawiska oraz charakterystyk tej grupy osb, firma UPC Nederland i SeniorWeb zdecydoway si przeprowadzi badanie osb starszych zakrojone na szerok skal, zatytuowane Ustanowienie poczenia. Wstpne wyniki pokazuj, e seniorzy napotykaj na rne przeszkody uniemoliwiajce im rozpoczcie korzystania z internetu. Jedn z istotnych barier jest niewiedza. Czsto osoby starsze nie s w stanie sobie wyobrazi, czym jest internet lub maj o nim mylne wyobraenie. Chociaby z powodu reklam w telewizji, w ktrych wymienianych jest szereg adresw stron www, seniorzy sdz, e internet jest instytucj finansow. Inn przyczyn, dla ktrej osoby starsze unikaj internetu, jest fakt, e nie maj takiej potrzeby, nie widz adnego sensu w korzystaniu z sieci. Osoby te wiedz, na czym polega internet, ale nie znajc jego
98
moliwoci nie uwaaj, aby mg si im do czego przyda. Ta grupa z powodzeniem korzysta z istniejcych rodkw informacji, takich jak telefon i gazety. Z kolei inna grupa seniorw nie korzysta z internetu, poniewa woli swj czas powica innemu hobby. Osoby te na przykad chtnie wykonuj prace manualne i nie maj ochoty na siedzenie przed komputerem. Jak pokazuje badanie, niestety wiele osb starszych boi si omieszenia lub popeniania bdw. Krpuje ich fakt, e tak wolno ucz si tego, co ich 4-letni wnuk ju dawno umie. Najczciej pojawia si rwnie strach przez zepsuciem komputera przez wcinicie nieprawidowego przycisku. Jest to dokadnie odwrotna reakcja, ni u ludzi modych, ktrzy czsto ucz si obsugi komputera wanie metod prb i bdw. Wiele osb starszych moe mie trudnoci w korzystaniu z komputera czy internetu ze wzgldu na stan zdrowia czy problemy z pamici. Saby wzrok, mniej precyzyjne donie mog rzeczywicie utrudnia prac, ale nie stanowi przeszkody nie do pokonania. Istnieje szereg rozwiza technologicznych, ktre przychodz z pomoc seniorom: specjalne myszki, klawiatura ekranowa, moliwo powikszenia obrazu na ekranie. Wystarczy je seniorom pokaza i udostpni. Wyniki bada pozwalaj potwierdzi przypuszczenie, e wrd osb starszych, niekorzystajcych z moliwoci, jakie daje komputer i internet, jest wielu, ktrych wystarczy odpowiednio zachci, zmotywowa, aby rozpoczli nauk i doczyli do grona Srebrnowosych Internautw. UPC Nederland i SeniorWeb dostrzega konieczno wczania osb starszych w mechanizmy i narzdzia nowoczesnego spoeczestwa informacyjnego. Wsplnie chc wspiera tego rodzaju dziaania, widzc, e seniorzy, ktrzy zdecydowali si na nauk, na og bardzo si ciesz, e zrobili ten krok i wyraaj si z wielkim entuzjazmem na temat internetu oraz moliwoci, jakie im daje. Seniorzy, cyberwiat jest fantastyczny, otwiera si przed Wami wspaniay teatr, 74-letni uczestnik kursw SeniorWeb. Kontakt: SeniorWeb P.O.Box 222 3500 AE Utrecht The Netherlands +31-30-2769945 info@seniorweb.nl www.seniorweb.nl
Akademia e-seniora UPC
99

Program finansowany ze rodkw UPC Polska, realizowany we wsppracy z Akademi Rozwoju Filantropii w Polsce. W Polsce yje ponad 11 mln osb w wieku powyej 50 roku ycia, co stanowi 29% polskiego spoeczestwa. Jednak udzia tej grupy wiekowej w populacji internautw pozostaje niewielki. Internet jest gwnie domen ludzi modych co drugi polski internauta ma mniej ni 25 lat. Osoby powyej 55 roku ycia stanowi w grupie korzystajcych z komputera i internetu zaledwie 3,7 procent. [Dane statystyczne: NSP 2002 oraz Megapanel PBI/Gemius 2005] Nowe technologie w coraz wikszym stopniu wkraczaj do naszego ycia codziennego, znajdujc zastosowanie m.in. w bankach, urzdach, umoliwiajc robienie zakupw czy wreszcie przekazywanie sobie informacji. Brak dziaa, ktre pomogyby seniorom nauczy si korzystania z nowoczesnych narzdzi bdzie prowadzi do ich marginalizacji, a w kocu wykluczenia ze spoeczestwa informacyjnego. UPC Polska od 2001 roku realizuje program prospoeczny o nazwie Tczowa Akademia skierowany do dzieci i modziey. W skad Tczowej Akademii wchodz rnorodne akcje edukacyjne dla najmodszych. Jedn z nich jest Tczowy Internet, ktrego celem jest upowszechnianie internetu, wykorzystanie go do nauki i zabawy. W trakcie jego realizacji pojawi si pomys o czeniu pokole: wnukw i dziadkw, ktrzy mogliby si do siebie jeszcze bardziej zbliy poprzez wsplne korzystanie z internetu, uywanie narzdzi sieciowych: poczty elektronicznej, komunikatorw. I tak od przedsiwzi dla najmodszych UPC Polska skierowaa swoje dziaania do najstarszych. W 2006 roku po raz pierwszy odbyy si kursy komputerowe dla seniorw wzio w nich udzia 450 osb. Sukces inicjatywy i due zainteresowanie skoniy UPC do uruchomienia specjalnego programu kursw dla osb starszych pod nazw Akademia e-Seniora UPC. Realizacj projektu wspiera partner spoeczny Stowarzyszenie Akademia Rozwoju Filantropii w Polsce. Celem projektu jest zwikszanie umiejtnoci osb starszych w zakresie obsugi komputera, a take promocja korzyci, jakie z korzystania z internetu mog mie seniorzy. W 2007 roku UPC planuje organizacj kursw komputerowych w 10 miastach w oparciu o sie 12 pracowni internetowych fundowanych przez firm. W tegorocznych kursach bdzie mogo uczestniczy ok. 1000 osb. Z myl o starszych internautach powsta specjalny program nauki. Zajcia bd prowadzone w oparciu o autorski podrcznik oraz skrypt dla instruktorw. Absolwenci kursw UPC i inni uytkownicy sieci bd mogli odwiedza stron internetow www.akademiaeseniora.pl powiecon programowi, spotyka si w ramach klubu e-seniora, korzysta z bezpatnych konsultacji.
100
Akademia Rozwoju Filantropii w Polsce
Akademia Rozwoju Filantropii w Polsce

Chcemy, aby ludzie organizowali si wok wanych spoecznie spraw i potrafili dziaa razem.
Inspirujemy. Pomagamy dziaa!

Stowarzyszenie Akademia Rozwoju Filantropii w Polsce jest niezalen, nienastawion na zysk organizacj pozarzdow, zaoon w 1998 r. Prowadzimy dziaania w szeciu obszarach programowych: rozwj spoecznoci lokalnych aktywno modziey aktywno osb starszych spoeczne zaangaowanie biznesu przedsibiorczo spoeczna nowoczesna filantropia. Wspieramy ciekawe inicjatywy spoeczne: udzielamy pomocy finansowej, szkoleniowej i doradczej, promujemy dobre pomysy i praktyki, wydajemy publikacje, prowadzimy spoeczne kampanie. Dziaania Akademii skierowane s przede wszystkim do organizacji pozarzdowych, grup obywatelskich i przedsibiorcw. Porednio adresatami naszych programw s samorzdy, media i opinia publiczna. Programy promujce aktywno osb starszych: Akademia e-Seniora UPC jako doradca i partner spoeczny wspieramy realizacj programu edukacji internetowej osb starszych prowadzonego przez firm UPC Polska. Same plusy. Wolontariat 50+ chcemy pokaza, e osoby po 50-tym roku ycia z powodzeniem mog realizowa si jako wolontariusze pomaga innym i zarazem rozwija si, zdobywajc nowe umiejtnoci.
Wsplnie z Centrum Wolontariatu w Elblgu pracujemy nad stworzeniem modelu rozwijania wolontariatu osb starszych: przeprowadzilimy badanie, organizujemy szkolenia dla osb starszych, prowadzimy kampani edukacyjn. Rynek pracy a osoby bezrobotne 50+. Bariery i szanse realizujemy oglnopolskie, kompleksowe badanie sytuacji osb bezrobotnych powyej 50-tego roku ycia na rynku pracy. Interesuje nas poznanie oczekiwa i motywacji osb bezrobotnych 50+, moliwoci ich zatrudnienia i doksztacania, a take dostpnego wsparcia ze strony instytucji rynku pracy i polityki rzdu. Liczymy, e wyniki badania przyczyni si do zwikszenia skutecznoci dziaa w zakresie aktywizacji zawodowej osb po 50-tym roku ycia. czymy pokolenia wspieramy realizacj ciekawych przedsiwzi opartych na wsppracy seniorw z dziemi i modzie. Pomysy na wsplne dziaania mog by rne: zajcia komputerowe, teatralne lub kulinarne, wsplne pisanie ksiki o regionie i inne. Dotychczas 49 organizacji otrzymao ze rodkw programu dotacje na czn kwot blisko 983 tys. z. Program realizujemy w partnerstwie z Fundacj PZU. www.senior.info.pl prowadzimy stron internetow powicon zjawisku dyskryminacji ze wzgldu na wiek.
Kontakt: Akademia Rozwoju Filantropii w Polsce Ul. Marszakowska 6/6, 00-590 Warszawa tel. (022) 622 01 22, fax (022) 622 02 11 email: arfp@filantropia.org.pl www.filantropia.org.pl
UPC
101
UPC Polska jako twrca nowoczesnych standardw mediw i telekomunikacji

UPC Polska jest wiodcym dostawc potrjnej usugi: telewizji kablowej, szerokopasmowego dostpu do internetu i usug telefonicznych. W zasigu sieci telewizji kablowej UPC znajduje si ponad 1,9 mln gospodarstw domowych w omiu najwikszych aglomeracjach miejskich i wielu mniejszych miastach. Na koniec marca 2007 roku UPC Polska miaa ponad milion abonentw telewizji kablowej, ponad 235 000 uytkownikw internetu i 83 000 klientw usugi telefonicznej. UPC Polska jest czci Liberty Global, Inc. (NASDAQ: LBTYA, LBTYB, LBTYK). Internet UPC Usuga internetowa UPC to odpowied na rozwijajce si potrzeby polskich internautw. To obecnie najszybszy dostp do internetu dla uytkownikw indywidualnych. Rekordowe szybkoci transferu (do 12 Mbps) i opata niezalena od czasu spdzonego w internecie zapewniaj wyjtkow wygod w surfowaniu po sieci. UPC oferuje stay szerokopasmowy dostp do internetu pod nazw chello za sta miesiczna opat, bez dodatkowych kosztw pocze telefonicznych. Chello to nie tylko szerokopasmowy dostp do sieci. W pakiecie usug s take: poczta elektroniczna i konto(a) e-mailowe, miejsce na serwerze na prywatne strony www oraz inne atrakcje, np. dostp do serwerw gier, portal z multimedialn zawartoci, i inne atrakcyjne usugi dodatkowe. Liberty Global Liberty Global, Inc. jest midzynarodowym operatorem telewizji kablowej. Firma oferuje zaawansowane usugi telewizyjne, gosowe i dostpu do internetu, zapewniajc 16 milionom klientw dostp do wiata informacji, komunikacji i rozrywki. Liberty Global dysponuje nowoczesnymi sieciami szerokopasmowymi w 17 krajach, gwnie w Europie, ponadto w Japonii, Chile i Australii. Do firmy nale rwnie znaczne spki medialne i producenckie takie, jak Jupiter TV w Japonii i Chellomedia w Europie (wszystkie dane z dnia 31 marca 2006).
tre podrcznika nauka komputera i internetu: Halina Kowalska, Rafa Rynkiewicz sekretarz wydania: Joanna Tokarz recenzja: prof. Marek Hoyski, Polskie Towarzystwo Informatyczne konsultacja merytoryczna: Tomasz Schimanek redakcja i korekta: Magorzata Bakalarz projekt graficzny i skad: rzeczyobrazkowe.pl [Marcin Kamiski, Micha Szperling]
Akademia e-Seniora UPC program realizowany przez UPC Polska we wsppracy z Akademi Rozwoju Filantropii w Polsce. Wydanie publikacji zostao sfinansowane ze rodkw UPC Polska. Przedruki lub przenoszenie caoci lub czci tej publikacji na inne noniki moliwe wycznie za zgod wacicieli praw autorskich. Akademia Rozwoju Filantropii w Polsce i UPC Polska, Warszawa 2007 ISBN: 978-83-89997-15-9 Kontakt: UPC Polska Dorota Zawadzka rzecznik prasowy, dyrektor Public Relations UPC Polska al. Jana Pawa 27, 00-867 Warszawa tel. (22) 70 10 877 e-mail: dorota.zawadzka@upc.com.pl Marta Pawlik koordynator programu Akademia e-Seniora UPC ul. Grzegrzecka 71, 31-559 Krakw tel. (12) 42 41 207 e-mail: marta.pawlik@upc.com.pl www.upc.pl Akademia Rozwoju Filantropii w Polsce Joanna Tokarz ul. Marszakowska 6/6, 00-590 Warszawa tel. (22) 622 01 22 wew.29 fax. (22) 622 02 11 e-mail: j.tokarz@filantropia.org.pl www.filantropia.org.pl

PC Manu - Kurs

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

PC Manu - Kurs

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Akademia e-Seniora UPC

Akademia e-Seniora UPC podrcznik

Wicej o komputerach i internecie

O programie Akademia e-Seniora UPC

Akademia e-Seniora UPC

Chcemy pomc seniorom podbija wirtualny wiat Simon Boyd

Akademia e-Seniora UPC

Akademia e-Seniora UPC

Prof. Marek Hoyski

O podrczniku Akademii e-Seniora UPC

Internet jak z niego korzysta? /25 str.

Moja elektroniczna skrzynka pocztowa /38 str.

Planowanie, klikanie i szukanie /45 str.

Internetowe pogaduszki /51 str.

W internecie znajd wszystko! /58 str.

Nowoczesne zakupy z myszk /65 str.

Chc mie internet w domu, ale jak? /68 str.

Akademia e-Seniora UPC

UWAGA! Aby napisa liter wciskamy klawisz Alt i liter x.

Akademia e-Seniora UPC

Przemieszczanie kursora w tekcie

UWAGA! Klawisz ten nie zawsze jest podpisany. Czasem ma tylko

Akademia e-Seniora UPC

Wprowadzenie komputer ju jest seniorem

Wprowadzenie komputer ju jest seniorem!

Wprowadzenie komputer ju jest seniorem

Akademia e-Seniora UPC

przycisk CD-ROM/DVD monitor

Akademia e-Seniora UPC

Wprowadzenie komputer ju jest seniorem

lewy przycisk myszki

prawy przycisk myszki

prawidowe uloenie doni

Wprowadzenie komputer ju jest seniorem

Akademia e-Seniora UPC

Jak czyta z pulpitu?

Akademia e-Seniora UPC

Wprowadzenie komputer ju jest seniorem

Podstawowe elementy pulpitu:

IKONY mae obrazki, symbole graficzne programw lub miejsc w komputerze.

otwarte menu start

Wprowadzenie komputer ju jest seniorem

Akademia e-Seniora UPC

Akademia e-Seniora UPC

Wprowadzenie komputer ju jest seniorem

okno przy zamykaniu systemu

Programy komputerowe narzdzia wsppracy z komputerem

Wprowadzenie komputer ju jest seniorem

Akademia e-Seniora UPC

rozwinite menu start

Akademia e-Seniora UPC

Wprowadzenie komputer ju jest seniorem

Jak patrze w okna Windows?

jeden kwadrat/dwa mae kwadraty

Wprowadzenie komputer ju jest seniorem

Akademia e-Seniora UPC

Komputerowa maszyna do pisania program do edycji tekstu

Akademia e-Seniora UPC

Wprowadzenie komputer ju jest seniorem

Wprowadzenie komputer ju jest seniorem

Akademia e-Seniora UPC

zmiana kroju czcionki zmiana wielkoci czcionki

Akademia e-Seniora UPC