POLITECHNIKA POZNASKA

MECHANIKA I BUDOWA MASZYN

Przedmiot: Projektowanie wyrobw odlewanych



Wykonaa:
Aleksandra Jankowska
Rok trzeci, semestr szsty
Prowadzcy: dr hab. in. Mieczysaw Hajkowski, prof. nadzw. PP

Dane Obliczenia Wynik

mm



















Obliczenia pola powierzchni oraz objtoci odlewu
Pole szeciokta wpisanego w okrg o
rednicy d=80 mm

Pole gwiazdy wpisanej w okrg o d=80

Obwd gwiazdy

Pole gwiazdy we wntrzu odlewu

Obwd gwiazdy we wntrzu odlewu

Objto cianek grnej czci odlewu
<25,112>

) ( )

( ) ( )

(

Objto cianek dolnej czci odlewu <0,25>

Objto caego odlewu

Obliczenia masy odlewu

Obliczenia masy ukadu wlewowego

( )

Obliczenia wza cieplnego

Objto wza cieplnego

()

)
(

) (

()

)
( )

Powierzchnia oddawania ciepa wza
cieplnego

( )
(

()

)
( ) (

()

Modu krzepnicia wza cieplnego

Objtociowy
skurcz
odlewniczy

Obliczenia wymiarw nadleww
Ilo nadleww: 2
Modu krzepnicia nadlewu minimalny

( )

Przyjmuj

Wysoko nadlewu

Modu krzepnicia nadlewu obliczony

Obliczony modu krzepnicia jest wikszy od
minimalnego moduu krzepnicia.

Wysoko
odlewu
mm

Obliczenia czasu zalewania
Masa cakowita odlewu

kg
rednia grubo cianki odlewu

Czas zalewania

=1,5*

Prdko zalewania

Wysoko
skrzynki

mm
Wysoko
odlewu liczona
od powierzchni
podziau formy

Obliczenia ukadu wlewowego
Cinienie melatograficzne

Powierzchnia przekroju wlewu
doprowadzajcego

()

Z normy dobieram wlew doprowadzajcy nr 1

Powierzchnia przekroju wlewu
rozprowadzajcego

Z normy dobieram wlew rozprowadzajcy nr 1

Powierzchnia przekroju wlewu gwnego
koowego

Z normy dobieram wlew gwny nr 3.
(

)























(

)
Struktura materiau
eliwa to odlewnicze stopy elaza z wgle zawierajce od 2,5 do 4,5 % C oraz okrelone iloci
krzemu, manganu, fosrforu, siarki i innych pierwiastkw pochodzenia metalurgicznego.
(Norma PN-75/H-04661)
Gwnymi skadnikami strukturalnymi eliw s:
Grafit
Metalowa osnowa
Wtrcenia eutektyki fosforowej
Wtrcenia cementytu





Stan(Obrbka cieplna):Odlew wykonany w formie piaskowej
Opis struktury: eliwo sferoidalne ferrytyczne. Na tle ferrytu wydzielenia grafitu
sferoidalnego.
Skurcz odlewniczy
Waciwoci eliwa szarego s funkcj mikrostruktury, ktr charakteryzuje grafit oraz rodzaj
osnowy metalicznej. W przypadku grafitu wana jest jego posta, ilo, wielko i
rozmieszczenia. Osnowa metaliczna moe zmienia si od ferrytycznej, przez perlityczn,
martenzytyczn a do austenitycznej.
Podstaw klasyfikacji eliwa szarego jest wytrzymao na rozciganie Rm (100400 MPa).
eliwo o wikszej wartoci Rm cechuje wiksza wytrzymao, w tym take wytrzymao w
podwyszonej temperaturze, wyszym moduem sprystoci, s bardziej odporne na
cieranie.
Istotn cech tworzyw odlewniczych jest pewno otrzymania dobrych odleww. W
przypadku eliwa zaley ona nie tylko od lejnoci i odtwarzalnoci, lecz rwnie od
wraliwoci na szybko chodzenia, co wyraa si minimalnym przekrojem odlewu, ktry
zapewnia uzyskanie waciwoci zgodnych z gatunkiem odlewanego eliwa. eliwo szare jest
wyjtkowo wraliwe na szybko chodzenia.

I-eliwo biae
II- eliwo szare perlityczne
III- eliwo szare ferrytyczne
Najmniejsza grubo cianki w omawianym odlewie z eliwa sferoidalnego wynosi 7 mm. Z
tego wynika, e zawarto wgla i siarki wynosi okoo 7%.
Jedn z gwnych cech technologicznych, ktra zwiksza si ze wzrostem przegrzania
ciekego eliwa powyej temperatury pocztku krzepnicia oraz ze wzrostem zawartoci
wgla, jest lejno. Jednake nadmierne przegrzanie ciekego eliwa celem poprawienia
lejnoci moe pogorszy odtwarzalno odlewu.
Modyfikacja
Modyfikacja polega na dodaniu do ciekego stopu FeSi lub CaSi. Jej celem jest uzyskanie
eliwa szarego z drobnym grafitem patkowym rwnomiernie rozmieszczonym w osnowie
perlitu. Stosuje si take modyfikatory zoone, takie jak: Al., C, Ba, Mg, Mn, Zr. Ich zadaniem
jest zwikszenie rozpuszczalnoci i efektywnoci dziaania modyfikatora. Modyfikacja
zmniejsza wraliwo eliwa na szybko chodzenia. Modyfikator wprowadza si tu przed
wlaniem ciekego metalu do formy, poniewa efekt modyfikacji zanika z upywem czasu. Ilo
modyfikatora waha si 0,10,6% zalenie od czasu krzepnicia odlewu i rodzaju
modyfikatora. Przed modyfikacj eliwo powinno by przegrzane w celu rozpuszczenia
moliwie jak najwikszej iloci przypadkowych centrw zarodkowania. Modyfikacj naley
jednak prowadzi w moliwie niskiej temperaturze, by uchroni si przed zbyt szybkim
zanikiem efektu modyfikacji.
Wgiel w eliwach wystpuje w postaci wolnej, tj. grafitu. Grafit jest skadnikiem struktury o
maej gstoci (tj. duej objtoci waciwej) w porwnaniu z elazem. W pierwszej fazie
krzepnicia eliwa dominuje wydzielanie si grafitu i dlatego nastpuje przyrost objtoci
stopu. W kocowej facie krzepnicia przewaa wydzielanie si innych skadnikw
strukturalnych bogatych w wgiel cementytu o wikszej gstoci i eliwo kurczy si.
Skad chemiczny eliwa sferoidalnego rni si od skadu eliwa szarego przede wszystkim
wiksz zawartoci wgla i krzemu oraz znacznie mniejsz dopuszczaln zawartoci siarki.

2
2
4
1
2
8
R
1
0
R
1
4
1
0
0
128
1
4
14
6
0
2
2
4
160
R
2
0
15
5
0
24
M27
Ra=50 Ra=5,25
( )
Il.sztuk:
1
Material:
PN-GJ S-350-22
Masa:
1,6 kg
Projekt.
Kreslil:
Sprawdzil:
mi i nazw. Podpis Data
A.J ankowska
Podzialka:
1:1
Nazwa czsci:
Pokrtlo
Numer rysunku:
1
POLITECHNIKA

Mechanika i Budowa
Maszyn
160
2
2
4
1
2
8
1
0
0
128
1
4
14
6
0
2
2
4
160
R
2
0
24
R
2
5
R
6
1

16
Il.sztuk:
1
Material:
PN-GJ S-350-22
Masa:
1,6 kg
Projekt.
Kreslil:
Sprawdzil:
mi i nazw. Podpis Data
A.J ankowska
Podzialka:
1:1
Nazwa czsci:
Pokrtlo
Numer rysunku:
2
POLITECHNIKA

Mechanika i Budowa
Maszyn
R8
4

R
4
3

Il.sztuk:
1
Material:
PN-GJ S-350-22
Masa:
1,6 kg
Projekt.
Kreslil:
Sprawdzil:
mi i nazw. Podpis Data
A.J ankowska
Podzialka:
1:2
Nazwa czsci:
Pokrtlo
Numer rysunku:
4
POLITECHNIKA

Mechanika i Budowa
Maszyn
1
1
2
R
1
0
80
6
4 5
0
R
2
3
0
0
300
3 3
40
R
2
R
2
12

4
0
33
8
1
30
3
0

G
D 22
5
9
13
PROJEKT PRZEJCIOWY


Program: NovaFlow & Solid

Prowadzcy:
dr in. P. Popielarski
Wykonaa:
Aleksandra Jankowska













Podczas Projektu Przejciowego zapoznawalimy si z programem NovaFlow&Solid.
wiczenie polegao na przygotowaniu wirtualnego modelu odlewu, w moim przypadku
kurka, a nastpnie zasymulowaniu procesu odlewania. Model wykonaam w programie Catia,
natomiast symulacj w programie NovaFlow & Solid.
Prac z programem NFS rozpoczam od wprowadzenia modelu do zakadki 3D Import. Po
dostosowaniu jego orientacji tak, aby bya zgodna z rzeczywistym uoeniem modelu w
formie, przeszam do zakadki Initial settings, gdzie ustaliam parametry formy oraz materia
odlewu. Wybraam eliwo sferoidalne GJS 400 o temperaturze 0 C. Forma bya
wykonana z piasku0 C. Wane jest rwnie odpowiednie ustawienie podziau formy na
elementy. W przypadku wikszej iloci elementw symulacja bdzie bardziej dokadna, ale
czas oczekiwania na jej wyniki znaczco si wyduy.
Po przejciu do zakadki do zakadki Flow & Solid mona ustali czstotliwo zapisu
danych, a nastpnie przej do symulacji.
Lewy grny obrazem pokazuje wygld siatki, prawy temperatur. W lewej dolnej czci
widoczne jest rozprzestrzenianie si fazy ciekej, w prawej prdko przepywu materiau, a
nastpnie porowatoci.







Po wypenieniu ok. 60 % formy, faza cieka zacza krzepn.



Po zalaniu caego odlewu mona zauway, e najwysza temperatura utrzymuje si
tam, gdzie najduej pozostaje cieky metal, a wic w nadlewach. Po zakrzepniciu caego
odlewu, w nadlewach nadal znajduje si cieky metal, ktry moe zasili wze cieplny
odlewu. Porowatoci powstaj wycznie w nadlewach.




Program umoliwia rwnie umieszczenie sensorw w rnych punktach odlewu. Po
symulacji wyniki pomiary temperatury w tych punktach mona odczyta z wykresu.






WNIOSKI:

Program Nowa Flow & Solid jest przydatny w projektowaniu geometrii odlewu oraz ukadu
wlewowego. Dziki niemu moemy przewidzie w ktrym miejscu wystpi porowatoci i w
por zmieni koncepcj odlewania, aby im zapobiec. Symulowanie procesu odlewania
pozwala w ten sposb ograniczy koszty zwizane z wytworzeniem wadliwych odleww.

Geometria odlewu wraz z ukadem wlewowym bya waciwie dobrana. Caa wnka formy
zostaa wypeniona ciekym metalem, nie powsta aden skrzep, a porowatoci pojawiy si
wycznie w nadlewach.