T.1.

DZIAANIA OPERACYJNE
Zagadnienia:
1.
Pojcie i cele dziaa operacyjnych.
1.1.Dziaanie, jego struktura i typy.
1.2.Dziaania strategiczne, operacyjne i
taktyczne
1.
Sztuka wojenna i sztuka operacyjna.
2.
Podstawowe kategorie sztuki operacyjnej.
3.
Zasady sztuki operacyjnej.
4.
Formy i sposoby prowadzenia dziaa operacyjnych.
POJCIE DZIAA OPERACYJNYCH
Dziaanie zachowanie ukierunkowane na osignicie
okrelonego celu
SZCZEBLE (POZIOMY ) DZIAANIA
Polityczny - Umoliwia osiganie celw polityki pastwa
Strategiczny - Jest instrumentem osigania celw
politycznych; jego cele stanowi skadow celw
politycznych
Operacyjny - Umoliwia osiganie celw strategicznych; jego
cele s skadow celw strategicznych
Taktyczny - Bezporednie cele akcji. Umoliwia osiganie
celw operacyjnych
Dziaania operacyjne dziaania podejmowane dla
osignicia celw operacji
DZIAANIE, JEGO STRUKTURA I TYPY
Kade dziaanie jest pewnym cigiem zdarze (wyraonych
jak zmian przedmiotu), zachowaniem posiadajcym pewn
struktur procesow, w ktrej wystpuj nastpujce
elementy:
sprawca (podmiot dziaania)
tworzywo ( obecna nazwa- zasoby : co na co sprawca
oddziauje)
wytwr (rezultat dziaania skutek, majcy okrelone)
impuls dowolny - przyczyna zdarzenia
okolicznoci (otoczenie dziaania)
sposb wykonania (metoda)
cel (kocowy, antycypowany rezultat dziaania)
DALSZE DEFINIOWANIE DZIAANIA
Cokolwiek robimy umylnie, to robimy zawsze jako w jaki
sposb, taki czy inny.
Sposb stosowany ze wiadomoci wielokrotnego
stosowania lub choby tylko wielokrotnej stosowalnoci
nazywamy metod [tame,s.3].
Cele to wiadomie lub podwiadomie w danej chwili
antycypowane przysze stany rzeczy uwaane za podane,
do ktrych zmierzamy w naszym dziaaniu
Dziaanie odbywa si zawsze w jakim otoczeniu. Skadaj
si na nie rodowisko, czyli og rzeczy otaczajcych i
sytuacji, czyli og stanw tych rzeczy lub ich zmian w
czasie odbywania si dziaania.
Szczegowe cele to zadania, czyli to co ma by zrobione,
aby osign dany cel.
STRUKTURA I PODZIAY DZIAANIA
Dziaanie-Fazy-Operacje-Zabiegi-Czyny proste/czynnoci
W prakseologii i naukach o zarzdzaniu istotne znaczenie
maj podziay dziaa dokonywane wedug rnych
kryteriw.
I tak, wedug kryterium podmiotu, wyrniamy dziaania:

jednopodmiotowe,

wielopodmiotowe: grupowe i zespoowe

Dziaania grupowe polegaj na wykonywaniu przez grup
pracownikw czynnoci prostych, niewymagajcych
konsultacji i koordynacji, a cel kocowy jest prost sum
wszystkich czynnoci. Przykad: kopanie rowu
melioracyjnego
Dziaania zespoowe polegaj na wykonywaniu przez zesp
czynnoci wymagajcych kooperacji, wizi informacyjnej,
technologicznej. Niezbdna jest specjalizacja czonkw
zespou.
Wedug kryterium powtarzalnoci celu
dziaania dzielimy na:

powtarzalne- wielokrotne osiganie tego samego celu,

niepowtarzalne- raz osiga si dany cel.

Zasadniczym kryterium podziau dziaa jest kryterium
sprawnoci. Jest to kryterium zoone, na ktre skada si
kilka jej wymiarw: skuteczno, korzystno,
ekonomiczno, prostota, energiczno, dokadno i
solidno.
PODZIA DZIAA WOJSKOWYCH ZE WZGLDU
NA CEL (POZIOM DZIAANIA)
W sztuce wojennej

W naukach o zarzdzaniu

strategiczne

strategiczne

operacyjne

taktyczne

taktyczne

operacyjne

strategiczne - dziaania wojskowe podejmowane dla

osignicia celw politycznych pastwa. Obejmuj zwykle
wizk zada strategicznych
Dziaania operacyjne dziaania wojskowe podejmowane dla
realizacji okrelonego celu strategicznego. Obejmuj zwykle
wizk zada operacyjnych
Dziaania taktyczne dziaania wojskowe podejmowane dla
realizacji okrelonego celu operacyjnego. Obejmuj zwykle
wizk zada taktycznych

PRZYKADOWE CELE POLITYCZNE REALIZOWANE

PRZEZ SIY ZBROJNE

udzia w prewencyjnym konflikcie

zewntrznym lub operacji utrzymania pokoju

kampania obronna na obszarze wasnego kraju

operacja antyterrorystyczna na terenie kraju

utrzymanie stabilnoci strategicznej w regionie

Uderzenie forma uycia wojsk oraz ogniowych, jdrowych,

radioelektronicznych i innych rodkw raenia w walce i
operacji
Manewr operacyjny- forma ruchu si i rodkw
uczestniczcych w operacji
PODSTAWOWE KATEGORIE SZTUKI OPERACYJNEJ
(4)
Ugrupowanie operacyjne- celowe i zgodne z zamiarem
dowdcy rozmieszczenie
wojsk przed operacj i w toku operacji, zapewniajce
optymalne wykorzystanie ich moliwoci bojowych oraz
wspdziaania dla osignicia celw operacyjnych
Urzutowanie wojsk podzia si i rodkw na rzuty;
rozmieszczenie wojsk i rodkw materiaowych w gb
ugrupowania zgodnie z zamiarem operacji
Odwrt zorganizowane odejcie wojsk z zajmowanej
rubiey(obszaru ) pod oddziaywaniem przeciwnika w formie
dziaa opniajcych lub marszu odwrotowego
Formy natarcia:

przeamanie - natarcie na bronicego si

przeciwnika

bitwa spotkaniowa natarcie na nacierajcego

przeciwnika

pocig operacyjny - natarcie na przeciwnika

bdcego w odwrocie
Formy obrony:

bitwa odpierajca - bitwa o utrzymanie

zajmowanego obszaru

bitwa odporno-opniajca- bitwa majca na

celu najdusze utrzymanie zajmowanego
obszaru a nastpnie na rozkaz przeoonego
przejcie do odwrotu

przeciwuderzenie zwrot zaczepny majcy na

celu usunicie przeciwnika z rejonu wamania

SZTUKA WOJENNA I SZTUKA OPERACYJNA

Sztuka wojenna dziedzina wiedzy i umiejtnoci obejmujca
formy i sposoby wojskowego przygotowania i prowadzenia
dziaa wojennych w skali strategicznej, operacyjnej i
taktycznej
Sztuka operacyjna - dziedzina wiedzy i umiejtnoci
obejmujca formy i sposoby przygotowania i prowadzenia
kampanii i operacji
Formy dziaa operacyjnych
Kampania dziaania wojenne zmierzajce do osignicia
celu strategicznego. Prowadzi j dowdztwo operacyjne w
formie operacji poczonej
Operacja skoordynowane czasowo, przestrzennie i
informacyjnie zoone dziaania (akcje) okrelonych si ,
prowadzone dla osignicia zmierzonych celw operacyjnych
lub strategicznych.
Wspczesne operacje zazwyczaj maj charakter poczony
Systematyczne dziaania operacyjne - rnorodne dziaania
prowadzone midzy akcjami
i operacjami,
prowadzone w celu nieprzerwanego oddziaywania na
przeciwnika
i zapewnienia
sobie dogodnych warunkw do prowadzenia akcji lub
operacji
PODSTAWOWE KATEGORIE SZTUKI OPERACYJNEJ
(1)
Dziaania wojenne - caoksztat przedsiwzi realizowanych
w toku wojny przez strony biorce w niej udzia dla
osignicia okrelonych celw politycznych
Bitwa - starcie dwch wrogich zgrupowa si zbrojnych,
majcych istotne znaczenie dla osignicia celw operacji lub
kampanii
Blokada - izolacja przez siy zbrojne czci lub caoci
terytorium kraju przeciwnika, okrelonego zgrupowania jego
wojsk, bd innego obiektu (miasta, twierdzy, portu) od
kontaktu ze wiatem zewntrznym w celu wymuszenia
ustpstw
Demonstracja siy manifestowanie moliwoci zastosowania
przemocy zbrojnej wobec przeciwnika w celu jego
zastraszenia lub odstraszania
Dowodzenie operacyjne - dziaalno majca na celu
utrzymanie wojsk w cigej gotowoci
i zdolnoci bojowej
oraz efektywne przygotowanie i prowadzenie operacji
Gotowo bojowa (operacyjna) zdolno wojsk do podjcia
i wykonania zada(operacji) w okrelonym czasie zgodnie z
ich przeznaczeniem
Gotowo alarmowa - zdolno wojsk do wykonania
okrelonych zada w trybie nagym, zarzdzonym sygnaem
lub rozkazem

ZASADY DZIAA OPERACYJNYCH (SZTUKI

OPERACYJNEJ)

cel i celowo dziaania

gotowo do dziaania

zerodkowanie (skupienie si)

zaskoczenie

manewr

cigo dziaa

wspdziaanie

ekonomia si i rodkw

zabezpieczenie operacyjne i logistyczne

dyscyplina i morale onierzy

STRUKTURA DZIAA BOJOWYCH NA POZIOMIE
WALKI
RODZAJE OPERACJI
a) wedug kryterium rodzaju SZ

operacje ldowe

operacje powietrzne

operacje morskie

operacje specjalne
b)wedug kryterium charakteru dziaa

operacje obronne

operacje zaczepne

operacje odwrotowe

operacje desantowe

operacje powietrzno-desantowe

operacje przeciwdesantowe

operacje przeciwdywersyjne

operacje sabotaowe

operacje psychologiczne

WALKA- skupione w czasie i przestrzeni starcie zbrojne

przeciwstawnych stron
w skali taktycznej
SYSTEM WALKI-Jest to skoordynowany wewntrznie zbir
wzajemnie powizanych si, rodkw
i
rnorodnych dziaa, ukierunkowanych na osignicie celu
walki,
(kampanii, operacji) w sposb zgodny z
zamiarem dowdcy i przy jak najmniejszych stratach
wasnych
PODSTAWOWE KATEGORIE SZTUKI OPERACYJNEJ
(2)
Infrastruktura pastwa wszystkie stae instalacje, budowle
oraz urzdzenia i instytucje wykorzystywane do waciwego
funkcjonowania pastwa (w tym jego si zbrojnych)
Kierunek operacyjny pas terenu, morza (lub cznie) wraz z
przestrzeni powietrzn, prowadzcy do obiektw
operacyjnych, ktrych opanowanie lub zniszczenie zapewnia
osignicie celw operacji
Operacja zaczepna rodzaj operacji, ktrej celem jest rozbicie
si przeciwnika
(pozbawienie go woli walki) i
opanowanie jego terytorium
Operacja obronna- rodzaj operacji, ktrej celem jest rozbicie i
powstrzymanie nacierajcego przeciwnika oraz utrzymanie
zajmowane terytorium
Przeciwuderzenie- zwrot zaczepny w operacji obronnej
Obiekt operacyjny- zgrupowania wojsk, bazy morskie,
lotniska, skady zaopatrzeniowe,
wzy
komunikacyjne, przeprawy przez szerokie przeszkody wodne,
orodki administracyjno-gospodarcze, rejony geograficzne,
miasta, rubiee terenowe itp. ktrych zniszczenie lub
opanowanie i utrzymanie ma istotny wpyw na osignicie
celu operacji
PODSTAWOWE KATEGORIE SZTUKI OPERACYJNEJ
(3)
Odwd operacyjny cz si i rodkw wojskowych
pozostajcych w dyspozycji dowdztwa operacyjnego
Ogie - forma uycia konwencjonalnych rodkw raenia
(strzelanie, odpalanie, detonowanie amunicji) w celu
raenia(niszczenia lub obezwadniania) obiektw
Pastwo gospodarz- pastwo bdce czonkiem NATO , na
ktrego terytorium planowane
s lub realizowane wsplne
operacje sojusznicze
Rubie- pas terenu, wyrniajcy si naturalnymi
waciwociami (pasmo wzgrz, kompleks leny,
miejscowoci, przeszkody wodne o znaczeniu taktycznym,
operacyjnym lub strategicznym
Operacyjne rozwinicie si - przemieszczenie si
operacyjnych i przyjcie przez nie ugrupowania
operacyjnego zgodnie z planem operacji gotowoci do jej
prowadzenia

PLAN WOJNY NIEMIEC Z FRANCJ SCHLIEFFENA

Plan Schlieffena by w niemieckim sztab generalnym na
pocztku 20. wieku. Oglny plan strategiczny dotyczcy
zwycistwa w ewentualnej wojnie przyszoci przeciwko
Francji
2.
ISTOTA I SYSTEM DOWODZENIA
OPERACYJNEGO
Zagadnienia:
1. Organizacja dowodzenia
1.1.Dowdztwo i sztab
1.2.Organizacja sztabu
2. rodki dowodzenia operacyjnego
3. Proces dowodzenia
3.1.Etapy procesu dowodzenia
3.2.Metodyka i technologie pracy zespow
zadaniowych

ELEMENTY SYSTEMU DOWODZENIA

organizacja dowodzenia
rodki dowodzenia
proces dowodzenia

Organizacja dowodzenia obejmuje:

oglne zasady dowodzenia (doktryn)
sposb organizacji dowdztw i stanowisk dowodzenia
relacje zewntrzne i wewntrzne dowdztw na danym
szczeblu dowodzenia i pomidzy dowdztwami rnych
szczebli
zakres uprawnie i odpowiedzialnoci dowdztw
struktur organizacyjn i funkcjonaln dowdztw oraz
stanowisk
i punktw dowodzenia
ZASADY DOWODZENIA OPERACYJNEGO
oglne normy racjonalnego i skutecznego postpowania
dowdcw
( i sztabw) operacyjnych w procesie
dowodzenia
Do zasad dowodzenia zaliczamy:
jedno i jednoosobowo
hierarchiczno
cigo i ywotno
skryto

terminowo
wspdziaania

elastyczno

prostota

integracja

Odpowiedzialno
ORGANIZACJA DOWODZENIA
Dowdztwo operacyjne
Dowdztwo operacyjne zesp osb funkcyjnych i komrek
organizacyjnych ,zapewniajcych dowdcy operacyjnemu
dowodzenie podlegymi wojskami (siami)
W skad dowdztwa wchodz:

dowdca

zastpca(y) dowdcy

sztab
jednostki(komrki) zabezpieczenia i logistyczne
Dowdca ma prawo rozkazywania podwadnym, kieruje ich
sub i jest odpowiedzialny za ich czynnoci subowe; ma
uprawnienia subowe i dyscyplinarne, umoliwiajce
sprawowanie jednoosobowego dowodzenia
ORGANIZACJA DOWODZENIA (2
Zadania dowdcy:

znajomo zamiaru przeoonego

ocena sytuacji

podejmowanie decyzji

stawianie zada podwadnym

podzia si i rodkw

dowodzenie siami podczas wykonywania zada

utrzymanie zdolnoci bojowej wojsk

sprawowanie przywdztwa
Sztab jego rola w dowodzeniu operacyjnym
Sztab jest podstawowym organem dowodzenia. Na czele
sztabu stoi szef. Odpowiada on za prac sztabu i utrzymanie
cigoci dowodzenia wojskami w czasie dziaa z uyciem
wojsk, koordynuje prac wszystkich komrek
organizacyjnych sztabu, szefw rodzajw wojsk i sub oraz
sztabw podlegych i wspdziaajcych.
Jest on przeoonym wszystkich jego czonkw i ma prawo
wydawania im rozkazw
i polece.
Szef sztabu musi na bieco zna pooenie wojsk wasnych i
przeciwnika i posiada umiejtno, aby mg przedstawia
stosowne propozycje dowdcy
ZADANIA SZTABU:

zbieranie informacji

ocena sytuacji

przewidywanie rozwoju sytuacji

informowanie i powiadamianie

przekazywanie rozkazw

nadzr i koordynacja dziaa podwadnych

utrzymanie cznoci i wspdziaania z podwadnymi

i innymi sztabami

rodki opracowywania informacji(systemy

informacyjne)

rodki walki elektronicznej

dokumenty topograficzne

pozostae rodki
W innym ujciu rodki dowodzenia dziel si na:

rodki i urzdzenia cznoci zespolone w postaci

aparatowni i stacji oraz wozw dowodzenia
i wozw dowdczo-sztabowych

zautomatyzowane systemy dowodzenia

biurowe

transportu

techniczno- organizacyjne
RODKI CZNOCI:
telekomunikacyjne przesyanie informacji na due
odlegoci, mobilne

informatyczne wspomagaj i przypieszaj prac

sztabw

pocztowe -przekazywanie przesyek (take poczta

elektroniczna), rola pomocnicza
sygnalizacyjne przekazywanie sygnaw (dwikowych,
optycznych), stosowane na najniszych szczeblach
dowodzenia

RODKI TELEKOMUNIKACYJNE
Dziel si na:

rodki teletransmisyjne:
radiowe (radiostacje); radioliniowe (radiolinie); kablowe i
kable; satelitarne

rodki telekomutacyjne:
cznice; aparatownie cyfrowe-wzy cznoci; wozy
dowdczo-sztabowe; zautomatyzowane wozy dowodzenia

urzdzenia kocowe (abonenckie):

aparaty telefoniczne analogowe i cyfrowe; modemy
abonenckie;
cyfrowe terminale komunikacyjne, umoliwiajce utajnione
transmisje danych

urzdzenia specjalne
RODKI INFORMATYCZNE:
komputery pokadowe
wzy komputerowe przeznaczone do przetwarzania
danych, zarzdzania polow sieci komputerow i
przechowywania danych
czno radiowa - zastosowanie radiostacji (nadajnikw i
odbiornikw radiowych) pracujcych wedug cile
okrelonych zasad

Rodzaje cznoci radiowej ( w zalenoci od aparatury

kocowej):

telefoniczna (przekazywanie mowy)

telegraficzna (suchowa i dalekopisowa- umowne

sygnay, np. alfabet Morse,a lub znakw pisma)

telekopiowa (kopiowanie i przesyanie dokumentw)

telewizyjna(obserwacja terenu, skutkw uderze,

przebiegu dziaa)

ORGANIZACJA SZTABU
czno radioliniowa- czno za pomoc stacji
Komrka
sztabowa

Wyszczeglnienie

G/S1-Kadry
i
administracj
a

Zarzdzanie zasobami ludzkimi; oficer ds. dyscypliny; administracja

jecw wojennych; procedury zwizane ze stratami

G/S2Rozpoznanie

Centrum rozpoznania; sekcja operacyjna rozpoznania; sekcja wsparcia

rozpoznania

G/S3Oddzia
operacyjny

Komrki koordynujce prac wszystkich komrek organizacyjnych

sztabu: dowodzenie dziaaniami; WRE; bezpieczestwo dziaa;
dezinformacja; dziaania psychologiczne; wsparcie operacyjne;
sprawozdania i meldunki; uycie BMR
i OPBMAR

G/S4
Logistyka
i wsparcie
medyczne

Wsparcie logistyczne; wsparcie medyczne; wsparcie pastwa

-gospodarza(HNS)

G/S5Planowanie

Planowanie kampanii, operacji i dziaa systematycznych; planowanie

wariantowe, analizy operacyjne

G/S6
Systemy
cznoci
i informatyki

Zarzdzanie systemami cznoci i informatyki; zarzdzanie

czstotliwociami, kryptografia

G/S7Szkolenie i
doktryny

Doktryny; planowanie wicze i szkolenia

G/S8Zasoby i
finanse

Sekretariat cywilny; zarzdzanie personelem cywilnym; planowanie

finansw
i budetu; przetargi i kontrakty

G /S9 Wsppraca
cywilno
wojskowa
(CIMIC)

Negocjacje dotyczce ustale i uzgodnie

na temat koordynacji i wsparcia; koordynacja wsppracy wojskowej i
cywilnej; koordynacja z rzdowymi organami reagowania kryzysowego
na wypadek stanw wyjtkowego

RODKI DOWODZENIA
rodki dowodzenia to zasoby techniczne i materiaowe
zorganizowane w sieci telekomunikacyjne, informatyczne,
pocztowe, sygnalizacyjne i wspomagajce dowodzenie,
tworzce infrastruktur techniczn stanowisk i punktw
dowodzenia
S to w szczeglnoci:

rodki zdobywania informacji

rodki przenoszenia informacji

ZAUTOMATYZOWANE SYSTEMY DOWODZENIA

Skuteczno i powodzenie wszelkich operacji militarnych
w najwyszym stopniu determinuj nowoczesne,
zautomatyzowane systemy
dowodzenia wrd ktrych dominujc kategori s systemy
klasy C3I
(Command, Control, Communications & Intelligence)
Systemy C3I na bazie metod, rodkw i technologii
wspczesnej informatyki integruj procesy zbierania,
przetwarzania i dystrybucji informacji na teatrze dziaa
wojennych
W dobie obecnej tradycyjne ju systemy C3I ewoluuj wraz z
postpem naukowo - technicznym w stron kolejnej generacji,
ktr jest najnowsza technologia
tzw. sieciocentrycznoci dziaa bojowych (Network Centric
Warfare)
AUTOMATYZACJA I KOMPUTERYZACJA PROCESW
INFORMACYJNO DECYZYJNYCH
- przyjmuje dzi w siach zbrojnych wymiar globalny i
obejmuje podstawowe struktury systemw dowodzenia, a w
szczeglnoci:
stanowiska dowodzenia wszystkich szczebli
organizacyjnych,
taktyczne systemy sterowania rodkami walki,
pokadowe systemy kierowania zoonymi systemami broni
(pojazdami bojowymi, statkami powietrznymi i jednostkami
pywajcymi)
PROCES DOWODZENIA
Proces dowodzenia - caoksztat przedsiwzi o charakterze
planistycznych, organizacyjnych, przywdczych i
kontrolnych, realizowanych przez osoby funkcyjne na
stanowiskach dowodzenia, ukierunkowanych na osignicie
zamierzonych celw taktycznych, operacyjnych lub
strategicznych
PROCES DOWODZENIE OBEJMUJE FUNKCJE
DOWODZENIA:
Planowanie podejmowanie decyzji, korekta decyzji w toku
dziaania
Organizowanie- tworzenie struktur organizacyjnych, stawianie
im zada i przygotowanie ich do dziaa, organizacja
wspdziaania, zabezpieczenie dziaa
Przywdztwo- styl dowodzenia, motywowanie do dziaania
Kontrola- ocena przygotowania podwadnych do dziaania i
ocena stopnia wykonania postawionych zada
PLANOWANIE DZIAA
Planowanie - podejmowanie decyzji na temat przyszych
dziaa.
Rezultatem procesu planowania jest plan, czyli zbir decyzji.
Jest to zwykle dokument (take elektroniczny), zawierajcy
zamiar dziaania:
cele,
tre dziaania,
zakres i metody dziaania;
kolejno realizacji przedsiwzi;
terminw ich wykonania oraz
wykaz osb odpowiedzialnych za nie.
Proces planowania obejmuje nastpujce grupy czynnoci:

ustalenie celu dziaania - antycypacja stanu rzeczy,

ktry ma by osignity
w rezultacie
dziaania,

zidentyfikowanie problemw,

poszukiwanie alternatywnych rozwiza,

ocenianie konsekwencji,

dokonanie wyboru,

wdraanie planu,

kontrola realizacji.

POJCIE DECYZJI
Decyzja- wiadomy, wolny i nielosowy wybr jednego z
wielu(co najmniej dwch) moliwych wariantw dziaania.
Decyzja jest ukierunkowana na osignicie okrelonego celu
Decyzje ( z punktu widzenia dowodzenia) dzielimy na:
strategiczne, operacyjne i taktyczne
Decyzje operacyjne maj zazwyczaj charakter rutynowy i
dotycz dowodzenia realnymi procesami w okrelonym
czasie, przy uyciu danych zasobw i stosowaniu ustalonych
procedur (algorytmw) dziaania
Proces decyzyjny skada si z etapw:

pojawienie si i identyfikacja problemu decyzyjnego

rozpoznanie problemu decyzyjnego

ustalenie wariantw rozwizania problemu(dziaania)

przewidywanie skutkw wprowadzenia wariantw w

ycie

wybr wariantu wedug pewnych kryteriw

(optymalnego) decyzja

realizacja wariantu

ocena skutkw

ewentualnie podjcie dziaa korygujcych

radioliniowych ( czno wielokanaowa, mniej podatna na

zakcenia, cza :telefoniczne, telegraficzne, telewizyjne).
Organizuje si j na kierunkach lub na osi
czno kablowa(przewodowa) czno za pomoc kabli
jako drogi przesyowej informacji. Rozrnia si czno:
telefoniczn, telegraficzn, telekopiow i telewizyjn. Moe
by to czno wielokanaowa
czno satelitarna- wykorzystujca urzdzenia
retransmisyjne, umieszczone na satelitach Ziemi. Zasig
globalny. Mobilna i trudna do zakce(anteny o wskiej
wizce promieniowania)

FAZA: USTALENIE POOENIA

= pozyskiwanie, gromadzenie, porzdkowanie,
przechowywanie, wartociowanie, porwnywanie i
przedstawianie wszelkiego rodzaju informacji dotyczcych
wojsk wasnych ,przeciwnika oraz warunkw prowadzenia
operacji
Obrazy sytuacji przedstawia si w postaci:

map sytuacyjnych

tabel

diagramw

schematw organizacyjnych

innych dokumentw pomocniczych

Mapa sytuacyjna powinna zawiera:

linie rozgraniczenia

inne linie koordynacyjne oraz elementy dowodzenia i

koordynacji dziaa

wybrane informacje na temat przeoonego i ssiadw

istotne dla prowadzenia dziaa
pooenie wojsk wasnych(dwa szczeble w d)
charakter dziaa wojsk wasnych
rozmieszczenie gwnych stanowisk dowodzenia, a w
miar moliwoci take innych stanowisk
i
punktw dowodzenia
pooenie i dziaania przeciwnika(w tym zagroenia
elektroniczne)
inne informacje wane dla danej komrki
organizacyjno-funkcjonalnej dowdztwa czy
stanowiska dowodzenia

Proces

Rozwj polityki obronnej

Kluczowe
rezultaty

Ocena czynnikw i opracowanie wariantw dziaania:

ocena przeciwnika;
ocena wojsk wasnych ,
ocena otoczenia(warunki terenowe, atmosferyczne,
ludno, kultura, religia w obszarze przyszych
dziaa)
ocena czasu

Ocena przeciwnika obejmuje:

stopie gotowoci bojowej
stan ukompletowania, morale i poziomu wyszkolenia
rodzaje , iloci oraz jako posiadanego uzbrojenia i
wyposaenia

zakres i rodzaj dostpnego wsparcia bojowego

moliwoci zabezpieczenia logistycznego

wsparcie przez inne siy (ssiadw, sojusznikw,

rodki miejscowe)

stan wyszkolenia i poziom dowiadczenia dowdc

Analogicznie ocenia si wojska wasne

Warianty dziaania:

sposb wykonania zadania

ugrupowanie bojowe

wstpny podzia si

rozmieszczenie SD

Odprawa koordynacyjna- zapoznanie dowdcy i

kierownicy komrek organizacyjnych stanowiska
dowodzenia. Dowdca ocenia je i aprobuje lub
wprowadza zmiany

Rozwaenie wariantw dziaania- ustalanie sabych i

silnych stron wariantw dziaania
w
kontekcie zadania i zamiaru przeoonego

Porwnanie wariantw dziaania- wyonienie wariantu

dziaania decyzji wedug przyjtych kryteriw
oceny

Odprawa decyzyjna- dowdca zapoznaje oficerw

sztabu z wybranym wariantem dziaania,
ogasza koncepcj dziaania-zamiar

Opracowanie planu dziaania- stanowi podstaw

przygotowania rozkazu bojowego(operacyjnego)
i dowodzenia wojskami podczas operacji

Sporzdzenie rozkazu bojowego- forma pisemna (z

zacznikami graficznymi i pisemnymi)

Cele
obrony

ekonomika i geopolityka

Planowanie
dugoterminowe

Wizja
obrony

Koncepcja
i planowanie
struktury si

technologia

rodki
i planowanie
krtkookresowe

Programy
i budety

Plany
operacyjne

istniejca struktura si

rdo: NATO Handbook on Long Term Defence Planning

25

PLANOWANIE DZIAA W WYMIARZE SOJUSZNICZYM

Plany dziaania
Planowanie
wyprzedzajce

Planowanie
kryzysowe

Dyrektywa
MC

Dyrektywa
wstpna

Dyrektywa
wstpna

GOP

Strategiczny
COP/SDP

Strategiczny
OPLAN

Operacyjny
COP/SPD

Operacyjny
OPLAN

Taktyczny
COP

Taktyczny
OPLAN

Dokumenty
planistyczne

Okrela si:

sposb wykonania poszczeglnych etapw zadania

moliwoci uzyskania przewagi

kierunek gwnego uderzenia lub rejon skupienia

gwnego wysiku obrony

wskaniki przestrzenno-czasowe

sposb uzyskania zaskoczenia

formy manewru

z kim wspdziaa

czynniki utrudniajce i uatwiajce wykonanie

zadania

sposb wykorzystania si i rodkw

Cele
bezpieczestwa

Wejcie

FAZA: PLANOWANIE
Etap: Ocena sytuacji:
Analiza zadania zrozumienie otrzymanego zadania w wietle
zamiaru przeoonego oraz ustalenie sposobu wykonania
zadania zapewniajcego osignicie celu kocowego walki
lub operacji

Odprawa informacyjna - przekazanie wytycznych dla sztabu i

podwadnych, wynikajcych z analizy zadania
Wytyczne obejmuj:

zadania dla sztabu: czas zakoczenia oceny sytuacji,

czas odprawy decyzyjnej i czas postawienia zada
podwadnym

sprecyzowane zadanie wasne

myl przewodnia dowdcy(zamiar)

kryteria do porwnania wariantw dziaania

CZYNNOCI (CD.)

b)
cznoci
c)
sieci teleinformatycznych
d)
finansowe
e)
zaopatrzenia w ywno
f)
zaopatrzenia w wod
g)
ochrony zdrowia
h)
transportowe
i)
ratownicze
j) zapewniajce cigo funkcjonowania administracji
publicznej
k) produkcji, skadowania, przechowywania i stosowania
substancji
chemicznych i promieniotwrczych, w tym rurocigi
substancji niebezpiecznych
PLANOWANIE CYWILNE
Planowanie cywilne obejmuje:

caoksztat przedsiwzi organizacyjnych majcych

na celu przygotowanie administracji publicznej do
zarzdzania kryzysowego

planowanie w zakresie wspierania Si Zbrojnych

Rzeczypospolitej Polskiej
w razie
ich uycia oraz

planowanie wykorzystania Si Zbrojnych

Rzeczypospolitej Polskiej do realizacji zada z zakresu
zarzdzania kryzysowego

DUGOTERMINOWE PLANOWANIE OBRONNE NATO

NAC/MC

SC

RC/CJTS
CC/JSRC

FPGs

RPGs

SPGs

Legenda:
FPGs Functional planning guides
RPGs Regional planning guides
SPGs Specific planning guides

Rozkazy operacyjne

24

Zamiar dowdcy obejmuje:

myl przewodni (jakiego przeciwnika, w jakiej

kolejnoci, w jakim rejonie i czasie, w jaki sposb
pobi,),

sposb pobicia nieprzyjaciela: fazy/etapy dziaania;

punkt cikoci, rejony kluczowe)

podzia si

priorytety wykorzystania si i rodo wsparcia i

zabezpieczenia dziaa

UPRAWNIENIA W DOWODZENIU
dowodzenie pene, ang. Full Command (FULLCOM)
wadza nad podwadnymi strukturami, obejmujca
wszystkie aspekty dowodzenia wraz
z
funkcjami administracyjnymi i logistycznymi
dowodzenie operacyjne, ang. Operational Comand
(OPCOM)- wadza przyznana dowdcy nad
podporzdkowanymi (przydzielonymi) mu strukturami
na czas wykonania zadania. Nie obejmuje funkcji
administracyjnych i logistycznych, ktre zachowuj
dowdcy wydzielajcy
dowodzenie taktyczne, (ang. Tactical Command) TACOM wadza przyznana dowdcy do stawiania
zada siom bdcym pod jego dowdztwem
w celu wykonania zada postawionych przez wysze
dowdztwo

T. 3. ORGANIZACJA ZARZDZANIA KRYZYSOWEGO

W SYTUACJACH NIEMILITARNYCH
Zagadnienia:
1. Pojcie zarzdzania kryzysowego
2. Planowanie zarzdzania kryzysowego w sytuacji zagroe
niemilitarnych.
3. Proces i procedury zarzdzania kryzysowego.
4. Rzdowy Zesp Zarzdzania Kryzysowego- organizacja i
zadania
5. Rzdowe Centrum Bezpieczestwa zadania
6. Organizacja zarzdzania kryzysowego na szczeblu
wojewdztwa, powiatu
i gminy
ORGANIZACJA ZARZDZANIA KRYZYSOWEGO W
RP
Zarzdzanie kryzysowe to dziaalno organw administracji
publicznej bdca elementem kierowania bezpieczestwem
narodowym, ktra polega na zapobieganiu sytuacjom
kryzysowym, przygotowaniu do przejmowania nad nimi
kontroli w drodze zaplanowanych dziaa, reagowaniu w
przypadku wystpienia sytuacji kryzysowych, usuwaniu ich
skutkw oraz odtwarzaniu zasobw
i
infrastruktury krytycznej.
Zarzdzanie kryzysowe na terytorium RP sprawuje Rada
Ministrw
W przypadkach niecierpicych zwoki, zarzdzanie
kryzysowe sprawuje minister waciwy dla spraw
wewntrznych, zawiadamiajc niezwocznie o swoich
dziaania Prezesa Rady Ministrw
SYTUACJA KRYZYSOWA
to sytuacja wpywajca negatywnie na poziom
bezpieczestwa ludzi, mienia w znacznych rozmiarach lub
rodowiska, wywoujc znaczne ograniczenia w dziaaniu
waciwych organw administracji publicznej ze wzgldu na
nieadekwatno posiadanych si i rodkw
INFRASTRUKTURA KRYTYCZNA
- to systemy oraz wchodzce w ich skad powizane ze sob
funkcjonalnie obiekty,
w tym obiekty budowlane,
urzdzenia, instalacje, usugi kluczowe dla bezpieczestwa
pastwa i jego obywateli oraz suce zapewnieniu sprawnego
funkcjonowania organw administracji publicznej, a take
instytucji i przedsibiorcw
INFRASTRUKTURA KRYTYCZNA OBEJMUJE
SYSTEMY:
a)
zaopatrzenia w energi, surowce energetyczne i paliwa

ZADANIA PLANOWANIA CYWILNEGO

przygotowanie planw zarzdzania kryzysowego

przygotowanie struktur uruchamianych w sytuacjach

kryzysowych

przygotowanie i utrzymywanie zasobw niezbdnych

do wykonania zada ujtych w planie zarzdzania
kryzysowego

utrzymywanie baz danych niezbdnych w procesie

zarzdzania kryzysowego

przygotowanie rozwiza na wypadek zniszczenia lub

zakcenia funkcjonowania infrastruktury krytycznej

zapewnienie spjnoci midzy planami zarzdzania

kryzysowego a innymi planami sporzdzanymi w
tym zakresie przez waciwe organy administracji
publicznej, ktrych obowizek wykonania wynika z
odrbnych przepisw.

INNE POJCIA ZARZDZANIA KRYZYSOWEGO

siatce bezpieczestwa - naley przez to rozumie zestawienie
potencjalnych zagroe ze wskazaniem podmiotu wiodcego
przy ich usuwaniu oraz podmiotw wsppracujcych
mapie zagroenia - naley przez to rozumie map
przedstawiajc obszar geograficzny objty zasigiem
zagroenia z uwzgldnieniem rnych scenariuszy zdarze
mapie ryzyka - naley przez to rozumie map lub opis
przedstawiajcy potencjalnie negatywne skutki oddziaywania
zagroenia na ludzi, rodowisko, mienie i infrastruktur
ZASADY ORGANIZACJI SYSTEMU ZARZDZANIA
KRYZYSOWEGO

prymat ukadu terytorialnego- wertykalna organizacja

organw wadzy, odpowiedzialnych za reagowanie
kryzysowe

jednoosobowe kierownictwo i odpowiedzialno za

utrzymanie gotowoci systemu- ciaa kolegialne nie
speniaj funkcji decyzyjnej lecz doradczoopiniodawcze

adekwatno reakcji szczebla administracji publicznej

do charakteru oraz rozmiaru zagroenia

powszechno reagowania kryzysowego- wczenie

do reagowania obywateli, organizacji pozarzdowych,
sub, inspekcji, stray

Na poziomie krajowym, wojewdzkim, powiatowym i

gminnym tworzy si plany reagowania kryzysowego
(art.5 ust.1 ustawy z dnia 26 kwietnia 2007r. o zarzdzaniu
kryzysowym)
PLANY ZARZDZANIA KRYZYSOWEGO
Tworzy si plany zarzdzania kryzysowego:
krajowy
wojewdzkie
powiatowe
gminne
W skad planw zarzdzania kryzysowego wchodz
nastpujce elementy:

plan gwny

zesp przedsiwzi na wypadek sytuacji

kryzysowych

zaczniki planu gwnego

Plan gwny zawiera:

charakterystyk zagroe oraz ocen ryzyka ich

wystpienia, w tym dotyczcych infrastruktury
krytycznej, oraz mapy ryzyka i mapy zagroe

zadania i obowizki uczestnikw zarzdzania

kryzysowego w formie siatki bezpieczestwa

zestawienie si i rodkw planowanych do

wykorzystania w sytuacjach kryzysowych

SKADOWE PLANW ZARZDZANIA

KRYZYSOWEGO (2)
Zesp przedsiwzi na wypadek sytuacji kryzysowych, a w
tym:

zadania w zakresie monitorowania zagroe

tryb uruchamiania niezbdnych si i rodkw,

uczestniczcych w realizacji planowanych
przedsiwzi na wypadek sytuacji
kryzysowej, procedury reagowania kryzysowego,
okrelajce sposb postpowania w sytuacjach
kryzysowych

wspdziaanie midzy siami uczestniczcymi

SKADOWE PLANW ZARZDZANIA

KRYZYSOWEGO (3)
Zaczniki funkcjonalne planu gwnego:

procedury realizacji zada z zakresu zarzdzania

kryzysowego, w tym zwizane
z ochron
infrastruktury krytycznej

organizacja cznoci

organizacja systemu monitorowania zagroe,

ostrzegania i alarmowania,

zasady informowania ludnoci o zagroeniach i

sposobach postpowania na wypadek zagroe,

organizacja ewakuacji z obszarw zagroonych,

organizacja ratownictwa, opieki medycznej, pomocy

spoecznej oraz pomocy psychologicznej,

organizacj ochrony przed zagroeniami

charakterystycznymi dla danego obszaru,

wykaz zawartych umw i porozumie zwizanych z

realizacj zada zawartych w planie zarzdzania
kryzysowego,

zasady oraz tryb oceniania i dokumentowania szkd,

procedury uruchamiania rezerw pastwowych,

wykaz infrastruktury krytycznej znajdujcej si

odpowiednio na terenie wojewdztwa, powiatu lub
gminy, objtej planem zarzdzania kryzysowego,

priorytety w zakresie ochrony oraz odtwarzania

infrastruktury krytycznej

11) realizacja zada planistycznych i programowych z zakresu

ochrony infrastruktury krytycznej, w tym opracowywanie i
aktualizacja krajowego planu ochrony infrastruktury
krytycznej i przedkadanie Zespoowi wojewdzkich planw
ochrony infrastruktury krytycznej ,a take wsppraca, jako
krajowy punkt kontaktowy,
z instytucjami UE i
krajami czonkowskimi w zakresie ochrony infrastruktury
krytycznej
12.Przygotowywanie projektw decyzji i zarzdze Prezesa
Rady Ministrw dotyczcych wykazy przedsiwzi NSPK

Ministrowie i centralne organy administracji rzdowej, do

ktrych zakresu dziaania nale sprawy zwizane z
zapewnieniem bezpieczestwa narodowego, w tym ochrony
ludnoci lub gospodarczych podstaw bezpieczestwa pastwa,
tworz centra zarzdzania kryzysowego

CYKL DECYZYJNY ZESPOU ZARZDZANIA KRYZYSOWEGO

PLANOWANIE
Ocena sytuacji kryzysowej
Analiza zadania

Informowanie operacyjne

E
Y
P
A
T
I

O
N
Y
Z
C
N
J
C
E
D
Y
Z
A
F

Porwnanie wariantw dziaania

Podjcie decyzji (wojewoda, starosta, wjt)

E
Z
C
A
N
K
W
Y
IT
M
D
O
P

Odprawa koordynacyjna

Rozwaenie wariantw dziaania

Odprawa decyzyjna

Korekta Planu zarzdzania kryzysowego

Opracowanie rozporzdze, zarzdze,
decyzji administracyjnych
STAWIANIE ZADA
KONTROLA

Wydanie rozporzdze, zarzdze, decyzji

administracyjnych
rdo: Por. E. Nowak, Zarzdzanie kryzysowe w sytuacjach zagroe
niemilitarnych, Wyd. AON,Warszawa 2007.

12

RZDOWY ZESP ZARZDZANIA KRYZYSOWEGO

Skad Zespou
Przewodniczcy Prezes Rady Ministrw
Zastpcy przewodniczcego: MON i minister
waciwy do spraw wewntrznych
Minister Spraw Zagranicznych
Minister koordynator Sub Specjalnych jeeli zosta
powoany
Czonkowie Zespou:
1.Ministrowie kierujcy dziaami administracji
rzdowej
2.Gwny Geodeta Kraju
3.Gwny Inspektor Sanitarny
4.Gwny Lekarz Weterynarii
5. Komendant Gwny Pastwowej Stray Poarnej
6. Komendant Gwny Policji
7. Komendant Gwny Stray Granicznej
8. Prezes Pastwowej Agencji Atomistyki
9.Prezes Urzdu Lotnictwa Cywilnego
10.Szef Agencji Bezpieczestwa Wewntrznego
11.Szef Agencji Wywiadu
12.Szef Obrony Cywilnej Kraju
13.Szef Suby Kontrwywiadu Wojskowego
14.Szef Suby Wywiadu Wojskowego
Sekretarzem Zespou jest dyrektor Rzdowego
Centrum Bezpieczestwa
Prezydent RP moe skierowa
do prac Zespou, na prawach czonka, Szefa Biura
Bezpieczestwa Narodowego lub innego
przedstawiciela
RZDOWE CENTRUM BEZPIECZESTWA
-organ sztabowy Rzdowego Zespou Zarzdzania
Kryzysowego . Zadania:
1)planowanie cywilne, w tym:
a) przedstawianie szczegowych sposobw i rodkw
reagowania na zagroenia oraz ograniczania ich skutkw
b) opracowywanie i aktualizowanie krajowego planu
reagowania kryzysowego
c) analiza i ocena moliwoci wystpienia zagroe lub
ich rozwoju
d) gromadzenie informacji o zagroeniach i analiza
zebranych materiaw
e) wypracowywanie wnioskw i propozycji
zapobiegania i przeciwdziaania zagroeniom
f) planowanie wykorzystania Si Zbrojnych RP do
wykonywani zada, o ktrych mowa w art.25 ust.3
g) planowanie wsparcia przez organy administracji
publicznej realizacji zada Si Zbrojnych RP
2) monitorowanie potencjalnych zagroe
3) przygotowanie uruchomiania, w przypadku zaistnienia
zagroe, procedur zwizanych z zarzdzaniem kryzysowym
4) przygotowywanie projektw opinii i stanowisk Zespou
5) przygotowywanie i obsuga techniczno-organizacyjna prac
Zespou
6)wsppraca z komrkami i jednostkami organizacyjnymi
Organizacji Traktatu Pnocnoatlantyckiego i Unii
Europejskiej oraz innych organizacji midzynarodowych
7) organizowanie i prowadzenie szkole i wicze z zakresu
zarzdzania kryzysowego oraz udzia w wiczeniach
krajowych i midzynarodowych
8)zapewnienie obiegu informacji midzy krajowymi i
zagranicznymi organami i strukturami zarzdzania
kryzysowego
9) realizacja zada staego dyuru w ramach gotowoci
obronnej pastwa
10) realizacja zada z zakresu przeciwdziaania, zapobiegania
i likwidacji skutkw zdarze o charakterze terrorystycznym

Gminny
Zesp
Zarzdzania
Kryzysowego

Zadania centrw :

penienie caodobowego dyuru w celu zapewnienia

przepywu informacji na potrzeby zarzdzania
kryzysowego

wspdziaanie z centrami zarzdzania kryzysowego

organw administracji publicznej

nadzr nad funkcjonowaniem systemu wykrywania i

alarmowania oraz systemu wczesnego ostrzegania
ludnoci

wsppraca z podmiotami realizujcymi monitoring

rodowiska

wspdziaanie z podmiotami prowadzcymi akcje

ratownicze, poszukiwawcze
i humanitarne

dokumentowanie dziaa podejmowanych przez

centrum

realizacja zada staego dyuru na potrzeby

podwyszania gotowoci obronnej pastwa

wspdziaanie na wszystkich szczeblach

administracji rzdowej w zakresie informowania i
przekazywania polece do wykonania w systemie
caodobowym dla jednostek ochrony zdrowia w
przypadkach awaryjnych, losowych, jak rwnie
zaburze funkcjonowania systemu.

ORGANIZACJA ZARZDZANIA KRYZYSOWEGO NA

SZCZEBLU WOJEWDZTWA
Do zada wojewody w sprawach zarzdzania kryzysowego
naley:
kierowanie monitorowaniem, planowaniem, reagowaniem i
usuwaniem skutkw zagroe na terenie wojewdztwa
realizacja zada z zakresu planowania cywilnego, w tym:

wydawanie starostom zalece do powiatowych

planw zarzdzania kryzysowego

zatwierdzanie powiatowych planw

zarzdzania kryzysowego

przygotowywanie i przedkadanie do
zatwierdzenia ministrowi waciwemu do
spraw wewntrznych wojewdzkiego planu
zarzdzania kryzysowego

realizacja wytycznych do wojewdzkich

planw zarzdzania kryzysowego

zarzdzanie, organizowanie i prowadzenie szkole,

wicze i treningw z zakresu zarzdzania
kryzysowego

wnioskowanie o uycie pododdziaw lub oddziaw

Si Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej do
wykonywania zada, o ktrych mowa w art. 25 ust. 3

wykonywanie przedsiwzi wynikajcych z

dokumentw planistycznych wykonywanych w
ramach planowania operacyjnego realizowanego w
wojewdztwie

zapobieganie, przeciwdziaanie i usuwanie skutkw

zdarze o charakterze terrorystycznym

wspdziaanie z Szefem Agencji Bezpieczestwa

Wewntrznego w zakresie zapobiegania,
przeciwdziaania i usuwania skutkw zdarze o
charakterze terrorystycznym

organizacja wykonania zada z zakresu ochrony

infrastruktury krytycznej
WOJEWDZKIE CENTRA ZARZDZANIA
KRYZYSOWEGO
Do zada wojewdzkich centrw zarzdzania
kryzysowego naley:

penienie caodobowego dyuru w celu zapewnienia

przepywu informacji na potrzeby zarzdzania
kryzysowego

wspdziaanie z centrami zarzdzania kryzysowego

organw administracji publicznej

nadzr nad funkcjonowaniem systemu wykrywania i

alarmowania oraz systemu wczesnego ostrzegania
ludnoci

wsppraca z podmiotami realizujcymi monitoring

rodowiska

wspdziaanie z podmiotami prowadzcymi akcje

ratownicze, poszukiwawcze i humanitarne

dokumentowanie dziaa podejmowanych przez

centrum

realizacja zada staego dyuru na potrzeby

podwyszania gotowoci obronnej pastwa

Specjalistyczne
siy ratownicze
(resortowe)

Wojewoda

STAROSTA
Wjtowie
(rwnorzdni)

Wojewdzkie Centrum
Zarzdzania Kryzysowego
Powiatowy
Zesp
Zarzdzania
Kryzysowego

Gminne
Punkty
Kontaktowe

Powiatowe
Centrum
Zarzdzania
Kryzysowego

Siy ratownicze
wojewdztwa

Komenda Powiatowa Policji

Inne
Suby ratownicze
zakadw pracy,
w tym jedn. OC

(Narodowy System Pogotowia Kryzysowego)

USTALENIE POOENIA

Ocena czynnikw wpywajcych na wykonanie

zadania i opracowanie wariantw dziaania

ORGANIZACJA ZARZDZANIA KRYZYSOWEGO NA SZCZEBLU

POWIATU

Personel
i wyposaenie
laboratoriw

Komenda Powiatowa PSP

- Jednostki OSP
- Jednostki ratowniczo-ganicze

Suby komunalne
- rat. energetyczne
- rat. wodocigowe
-rat. gazowe
-rat. Drogowe
-inne

Pododdziay wojskowe

Org. Spoeczne
- WOPR
- PCK
- LOK
-aerokluby
-radio

Zespoy
wojewdzkiego
pogotowia
Ratunkowego

Organizacje
i suby pomocy
18

ORGANIZACJA ZARZDZANIA KRYZYSOWEGO NA

SZCZEBLU GMINY
Organem waciwym w sprawach zarzdzania kryzysowego
na terenie gminy jest wjt, burmistrz, prezydent miasta
Do zada wjta, burmistrza, prezydenta miasta w sprawach
zarzdzania kryzysowego naley:

kierowanie monitorowaniem, planowaniem,

reagowaniem i usuwaniem skutkw zagroe na
terenie gminy

realizacja zada z zakresu planowania cywilnego, w

tym:

realizacja zalece do gminnego planu

zarzdzania kryzysowego

opracowywanie i przedkadanie starocie do

zatwierdzenia gminnego planu zarzdzania
kryzysowego

zarzdzanie, organizowanie i prowadzenie szkole,

wicze i treningw z zakresu zarzdzania
kryzysowego

wykonywanie przedsiwzi wynikajcych z planu

operacyjnego funkcjonowania gmin
i gmin o
statusie miasta

zapobieganie, przeciwdziaanie i usuwanie skutkw

zdarze o charakterze terrorystycznym

wspdziaanie z Szefem Agencji Bezpieczestwa

Wewntrznego w zakresie przeciwdziaania,
zapobiegania i usuwania skutkw zdarze o
charakterze terrorystycznym

organizacja i realizacja zada z zakresu ochrony

infrastruktury krytycznej

T. 4. AKCJE I OPERACJE SI PORZDKOWYCH OPERACJE POLICYJNE

Zagadnienia:
1.
2.
3.
4.
2.

Pojcie operacji policyjnej.

Techniki operacyjne policji.
Zasady i techniki przygotowania
operacji policyjnej.
Zasady i techniki i prowadzenia
operacji policyjnej.

PODSTAWOWA TERMINOLOGIA TEMATU (1)

Formy organizacyjne dziaa policyjnych:

Interwencja - szybkie wczenie si policjanta lub policjantw
w tok zdarzenia naruszajcego normy prawne lub zasady
wspycia spoecznego i podjcie dziaa zmierzajcych do
ustalenia charakteru, rodzaju i okolicznoci powstaego
zdarzenia oraz przedsiwzi ukierunkowanych na
przywrcenie naruszonego porzdku prawnego lub zasad
wspycia spoecznego
Akcja zesp przedsiwzi organizacyjnych, taktycznych i
materiaowo-technicznych, podejmowanych w sytuacjach
kryzysowych, w celu zapobieenia lub likwidacji stanu
zagraajcego yciu i zdrowiu ludzi lub ich mieniu albo
bezpieczestwa i porzdku publicznego,
a z rodzaju
sytuacji kryzysowej wynika, e nie jest moliwe podjcie
skutecznych dziaa przy uyciu si i rodkw pozostajcych
aktualnie w dyspozycji waciwej komendy powiatowej
Policji
Operacja - zesp przedsiwzi organizacyjnych, taktycznych
i materiaowo technicznych, podejmowanych w sytuacjach
kryzysowych, w celu zapobieenia lub likwidacji stanu
zagraajcego yciu i zdrowiu ludzi lub ich mieniu albo
bezpieczestwa i porzdku publicznego, w przypadku gdy
zdarzenie obejmuje swoim zasigiem obszar wicej ni jednej
komendy wojewdzkiej Policji lub komendy powiatowej
Policji, w sytuacji prowadzenia dziaa przeduajcych si w
czasie, do prowadzenia ktrych niezbdne jest wsparcie siami
i rodkami oraz zapleczem logistycznym wykraczajcym poza
potencja waciwej komendy wojewdzkiej Policji lub
komendy powiatowej Policji
Dowodzenie - ukierunkowana, celowa dziaalno dowdcy,
realizowana w ramach dziaa operacyjnych, zapewniajca
wysok zdolno si i rodkw Policji do osignicia celu tych
dziaa oraz charakteryzujca si szczeglnie sprawnym,
jednoosobowym podejmowaniem decyzji
i
ponoszeniem za nie odpowiedzialnoci, precyzyjnym
rozdziaem i kontrol przebiegu czynnoci
akcji
/operacji
Organizacja dowodzenia- oglne zasady dziaania i sposb
zorganizowania dowdztwa, relacje pomidzy dowdztwami,
ich uprawnienia i odpowiedzialno oraz podzia i struktura
funkcjonalna stanowisk dowodzenia
Dowdca akcji/operacji Komendant Gwny Policji,
komendant wojewdzki Policji, komendant powiatowy
Policji, ich zastpcy lub inny policjant wyznaczony przez
kierownika jednostki waciwej terytorialnie dla miejsca
zdarzenia posiadajcy predyspozycje i dowiadczenie w
dowodzeniu
Dowdca interwencji dowdca patrolu lub inny policjant
wyznaczony przez dyurnego lub kierownika jednostki
waciwej terytorialnie dla miejsca zdarzenia

Sztab- ogniwo pomocnicze dowdcy, utworzone decyzj

waciwego kierownika jednostki Policji
w celu wspomoenia dowodzenia
Plan dziaania dowdcy- dokument okrelajcy cele i
organizacj dziaa policyjnych, rodzaj
i
sposb wykonywania szczegowych zada, uyte do dziaa
siy i rodki Policji oraz okrelajcy podlego subow oraz
zasady wspdziaania i koordynacji w trakcie dziaa
PODSTAWOWE POJCIA DZIAA OPERACYJNYCH
POLICJI
Sytuacja kryzysowa - zdarzenie sprowadzajce
niebezpieczestwo dla ycia
i zdrowia ludzi
lub mienia, spowodowane bezprawnymi zamachami
naruszajcymi
te dobra lub klsk ywioow,
charakteryzujce si moliwoci utraty kontroli
nad
przebiegiem wydarze albo eskalacji zagroenia, w ktrych
do ochrony bezpieczestwa i porzdku publicznego niezbdne
jest uycie wikszej liczby policjantw, w tym
zorganizowanych w oddziay lub pododdziay (take
uzbrojone)
Dowodzenie - ukierunkowana, celowa dziaalno dowdcy,
realizowana w ramach dziaa policyjnych, zapewniajca
wysoka zdolno si i rodkw Policji do osignicia celu tych
dziaa oraz charakteryzujca si sprawnym, jednoosobowym
podejmowaniem decyzji i ponoszeniem za nie
odpowiedzialnoci, precyzyjnym rozdziaem i kontrol
przebiegu czynnoci
KATALOG SYTUACJI KRYZYSOWYCH W WIETLE
DZIAA POLICJI

imprezy masowe o podwyszonym ryzyku

zgromadzenia i uroczystoci publiczne

wysokiego ryzyka, w szczeglnoci z udziaem
osb podlegajcych ochronie (BOR)

blokady drg oraz okupacje obiektw

zorganizowane dziaania pocigowe

akty terroru

zbiorowe naruszenie bezpieczestwa i

porzdku publicznego, w szczeglnoci z
przyczyn spoecznych, ekonomicznych,
politycznych i religijnych

klski ywioowe, ktrych skutki mog

doprowadzi do niepokojw spoecznych

inne sytuacje mogce spowodowa

zagroenie ycia i zdrowia ludzi lub mienia
albo bezpieczestwa i porzdku publicznego,
charakteryzujce si moliwoci utraty
kontroli nad przebiegiem wydarze albo
eskalacji zagroenia, do przeciwdziaania lub
likwidacji ktrych niezbdne jest uycie
wikszej liczby policjantw, w tym
zorganizowanych
w od

DOWODZENIE AKCJ POLEGA NA:

ocenie zagroenia poprzez ustalenie jego rodzaju i

przewidywanego rozwoju

okreleniu oraz koncentracji si i rodkw

niezbdnych do usunicia zagroenia

zorganizowaniu stacjonarnego lub ruchomego

stanowiska dowodzenia

zorganizowanie cznoci na potrzeby dowodzenia,

wspdziaania i alarmowania

wyznaczeniu zada dla policjantw odpowiedzialnych

za realizacje poszczeglnych elementw akcji oraz
koordynowaniu i kontrolowaniu przebiegu akcji

wyznaczeniu policjanta uprawnionego do kontaktw

ze rodkami masowego przekazu
w zakresie
przebiegu akcji

wspdziaaniu ze subami specjalistycznymi i

instytucjami waciwymi dla rodzaju zdarzenia oraz z
waciwymi terytorialnie organami administracji
publicznej

przygotowaniu i przekazywaniu waciwemu

przeoonemu meldunkw i sytuacji
i
realizowanych dziaaniach

ziay lub pododdziay Policji, w tym uzbrojone

DOWODZENIE OPERACJ POLEGA NA:

ocenie zagroenia poprzez ustalenie jego rodzaju i

przewidywanego rozwoju

okreleniu oraz koncentracji si i rodkw

niezbdnych do usunicia zagroenia

okreleniu zada i organizacji sztabu dowdcy

operacji

zorganizowaniu systemw cznoci i obiegu

informacji

wyznaczeniu dowdcw podoperacji i okreleniu ich

zada

koordynowaniu przygotowania zaplecza

logistycznego, medycznego
i technicznego

nadzorowaniu i koordynowaniu przebiegu operacji

zgodnie z planem dziaania dowdcy

wyznaczeniu policjanta uprawnionego do kontaktw

ze rodkami masowego przekazu w zakresie
przebiegu operacji

wspdziaaniu ze subami specjalistycznymi i

instytucjami waciwymi dla rodzaju zdarzenia oraz z
waciwymi terytorialnie organami administracji
publicznej

przygotowaniu i przekazywaniu waciwemu

przeoonemu meldunkw i sytuacji
i
realizowanych dziaaniach
PODSTAWOWE POJCIA PROCESU DOWODZENIA(1)
Dokumenty dowodzenia - zarzdzenia, decyzje, rozkazy,
plany dziaa, mapy robocze, mapy decyzji, szkice,
harmonogramy
Zarzdzenie dotyczy dziaa zabezpieczajcych dziaanie.

Zarzdzenie zwykle obejmuje:

ocen sytuacji operacyjnej

zadania oddziau (pododdziau) , ktrego dotyczy

zadania si wspdziaajcych

czas gotowoci do wykonania zadania

Rozkaz do dziaa- ustne lub pisemne okrelenie zadania oraz
sposobu jego wykonania.
Rozkaz zwykle obejmuje:

krtka charakterystyka sytuacji operacyjnej

siy i rodki

zadania dla podlegych pododdziaw

skad i zdania odwodu

sposb wykonania otrzymanego zadania

informacja o dziaaniu innych pododdziaw w danym

rejonie lub ssiedztwie

czno

sygnay i znaki rozpoznawcze

miejsce stanowiska dowodzenia

sposb skadania meldunkw i wspdziaanie

Decyzje- akty woli dowdcy, nieodwoalne

postanowienia, okrelajce wybrany wariant sposobu
przygotowania i przeprowadzenia dziaa, wyraone
ustnie lub w formie dokumentu

Plany dziaa szczegowo opracowana decyzja

dowdcy w formie opisowej lub graficznej na
mapach (planach, szkicach ) z odpowiedni legend

Mapy robocze sporzdzaj czonkowie sztabu, kady

w zakresie swojego dziaania

Mapy decyzji su do meldowania decyzji

przeoonemu oraz dowodzenia podlegymi siami

Szkic projekt planu, rysunek przedstawiajcy gwne

zarysy sytuacji taktycznej lub orientacyjny szkic
terenu

Hamonogram dokument w formie wykresu

obrazujcy kolejno i czas trwania poszczeglnych
czynnoci w oglnym planie pracy sztabu
Dokumenty sprawozdawcze dzienniki dziaa, meldunki
,sprawozdania, komunikaty
Raport kocowy- dokument pisemny przedstawiajcy
przebieg dziaa, sporzdzony po zakoczeniu dziaa oraz
szczegow analiz prowadzonych dziaa

Fazy procesu dowodzenia:

przygotowanie - przedsiwzicia planistyczne
okrelajce sposb reakcji na zagroenie oraz dziaania
majce na celu zgromadzenie si i rodkw
niezbdnych do efektywnego reagowania
reagowanie zasadnicze dziaania zmierzajce do
osignicia zaoonego celu. Obejmuj one take
czynnoci wyprzedzajce
odbudowa dziaania po zakoczeniu operacji lub
akcji zmierzajce do przywrcenia stanu pierwotnego

ETAPY PRZEDSIWZI PODEJMOWANYCH PRZEZ

POLICJ:
ETAP PIERWSZY
Przedsiwzicia przygotowujce realizacj projektu
Komendy Gwnej Policji EURO 2012 (8.06-1.07.2012.)
- od 19 kwietnia 2007 roku

przygotowanie zaoe organizacyjnych i taktycznych

zorganizowanie systemu pozyskiwania informacji

i analizy zagroe

wymiana informacji i uzgodnienie wsplnych dziaa

ze subami Ukrainy

przygotowanie wasnych si i rodkw

zapewnienie wsparcia przez policje innych pastw

PROBLEMY SZCZEGLNEGO ZAINTERESOWANIA
POLICJI

charakterystyka obiektw sportowych, na ktrych

przeprowadzane bd mecze

infrastruktura drg, sie pocze komunikacyjnych

(krajowych i midzypastwowych), infrastruktura oraz
wydolno komunikacji miejskiej w miastach
przeprowadzenia mistrzostw

baza hotelowa, zaplecza gastronomiczne miastgospodarzy,

zaplecze parkingowe, organizacja parkw
kibicw, ktre
umoliwi spdzenie wolnego czasu publicznoci
przybyej na
zawody i umoliwi poredni udzia w
mistrzostwach osobom,
ktre nie bd
mogy zobaczy meczw na ywo

przejazdy organizatorw, VIP-w, ekip

sdziowskich, zawodnikw
i kibicw z miejsc zakwaterowania do obiektw
sportowych,
dworcw i na lotnisk
ETAP DRUGI
Operacja policyjna Komendanta Gwnego Policji pod
kryptonimem Mistrzostwa 2012.
PODOPERACJE:
WARSZAWA GDASK POZNA WROCAW KRAKW
LSK
Plan dziaania dowdcy operacji uwzgldnia bdzie
wszystkie czci skadowe,
z podziaem na
poszczeglne podoperacje (miasta) oraz odcinki, w tym:

DROGA - zabezpieczenie wzw komunikacyjnych

transportu samochodowego na terenie kraju podczas
przemieszczania si grup uczestnikw, zabezpieczenie
infrastruktury dworcw i stacji komunikacji
zbiorowej, zabezpieczenie szlakw
kolejowych

MIASTO - bezpieczestwo w aglomeracji miejskiej

STADION - rejon bezporednio przylegy do miejsca

przeprowadzania meczu

ROZPOZNANIE - stae rozpoznanie zagroe

LOGISTYKA - zapewnienie wsparcia logistycznego

niezbdnego do prowadzenia dziaa
zabezpieczajcych

KLASYFIKACJA UCZESTNIKW
Kategoria A

nie wywouj i nie uczestnicz w awanturach i

zakceniach porzdku niezalenie od okolicznoci
Kategoria B

w okrelonych sytuacjach mog uczestniczy w

naruszeniach porzdku
i
prowokowa negatywne zachowania innych
uczestnikw imprezy
Kategoria C

gwnym celem obecnoci jest wywoanie awantury

lub konfrontacja z innymi uczestnikami, bd siami
porzdkowymi
ORGANIZACJA SYSTEMU WYMIANY INFORMACJI

Podmioty
pozapolicyjne
krajowe

Podmioty
pozapolicyjne
zagraniczne

odpowiedniki
KPK
z zagranicy

Krajowy Punkt
Kontaktowy KGP

Wojewdzki
Punkt Kontaktowy

Wojewdzki
Punkt Kontaktowy

Wojewdzki
Punkt Kontaktowy

rdo: Koncepcja zapewnienia bezpieczestwa Mistrzostw Europy EURO 2012 w zakresie odpowiedzialnoci
Policji. Materia KG Policji
20

Spodziewane efekty prowadzonego rozpoznania

oraz wymiany informacji
Spodziewane efekty prowadzonego rozpoznania
oraz wymiany informacji
Poprawa efektywnoci funkcjonowania sub policyjnych w
zakresie zabezpieczenia imprez masowych
Usprawnienie wymiany informacji oraz wsppracy Policji
z podmiotami zewntrznymi w zakresie zapewnienia
bezpieczestwa uczestnikom imprez masowych
Umoliwienie rejestracji i przetwarzania danych o imprezach
masowych w zgodzie z dyrektywami UE oraz prawem
polskim
DOSTPNE SIY I RODKI POLICYJNE

Prewencji Policji i Samodzielne Pododdziay

Prewencji Policji

Nieetatowe Oddziay i Pododdziay Prewencji Policji

Pododdziay antyterrorystyczne Policji

Zespoy minersko-pirotechniczne

Nieetatowe grupy rozpoznania pirotechnicznego

Lotnictwo policyjne

Komrki suby kryminalnej

WSPPRACA MIDZYNARODOWA
Rezolucja Rady Unii Europejskiej z dnia 6 grudnia
2001 roku
dotyczca podrcznika zalece w zakresie
midzynarodowej
wsppracy policji oraz rodkw podejmowanych w
celu
zapobiegania i zwalczania przemocy i zakcenia
spokoju
publicznego zwizanego z meczami piki nonej w
wymiarze
midzynarodowym, w ktrych uczestniczy co
najmniej jedno Pastwo
Czonkowskie
Niezbdne wprowadzenie do prawa krajowego
procedur dziaania
policjantw innych pastw, zwaszcza wykonujcych
zadania
w formie kontyngentu policyjnego
Moliwy zakres i rodzaj wsparcia policji innych
pastw
1. Zesp monitorujcy zachowania
kibicw
Szef zespou
Koordynator do spraw operacyjnych majcy za
zadanie koordynacj pracy operacyjnych
funkcjonariuszy policji i przekazywanie informacji
Operacyjni funkcjonariusze policji tzw. policjanci
spottersi, realizujcy czynnoci zwizane z
obserwacj i rozpoznawaniem kibicw
Rzecznik prasowy
Funkcjonariusz do spraw wymiany informacji (oficer
kontaktowy) - odpowiedzialny za wymian informacji
pomidzy swoim pastwem
a goszczcym
3.

Kontyngent policyjny wykonujcy zadania

prewencyjne, w ramach wsplnych
umundurowanych patroli, skierowane na
zabezpieczenie przejazdw kibicw oraz
realizowanych w miejscach grupowania si
kibicw okolice stadionw, parki kibicw,
dworce i lotniska

PRZYJTE STANDARDY RODZAJW

INFORMACJI
w zwizku z midzynarodowymi meczami pikarskimi
Informacje strategiczne dotyczce wszelkich aspektw
meczu ze szczeglnym uwzgldnieniem zagroe dla
bezpieczestwa
Informacje operacyjne pozwalajce na
przedstawienie dokadnego obrazu przebiegu

wydarze i dziaa podejmowanych

w trakcie imprezy
Informacje taktyczne umoliwiajce
podejmowanie bezporednich dziaa subom
odpowiadajcym za bezpieczestwo imprezy

1.
2.
3.

T. 5. PLANOWANIE I ORGANIZACJA DZIAA

OPERACYJNYCH
Zagadnienia:
Zaoenia i zasady planowania operacji reagowania
kryzysowego.
Planowanie poczonych operacji pokojowych w
ONZ.
Planowanie poczonych operacji pokojowych w
NATO.

Fazy procesu rewolucji w sprawach wojskowych:

1.
przygotowawcza- rozwj rnych technologii
2.
wyomu wyom konceptualny
3.
eksploatacyjna - rozwj, testowanie i przyjcie
systemu dziaania
4.
zastosowania uycie w operacji

ROLA I WSPZALENO RODKW POLITYKI W OSIGANIU CELW

POLITYCZNYCH PASTWA
INNE RODKI

Cele
polityki
pastwa

RODKI
POLITYCZNE

RODKI
EKONOMICZNE

RODKI WOJSKOWE

rdo: opracowanie wasne

KONTEKST STRATEGICZNY I TECHNOLOGICZNY (2)

Przemoc zbrojn mog stosowa zarwno pastwa jak i inne
podmioty polityczne (grupy spoeczne, legalnie lub
nielegalnie dysponujce si zbrojn)

Formy przemocy zbrojnej:

demonstracja siy wojskowej
szanta militarny
wzmoona penetracja wywiadowcza
blokada wojskowa obiektw
atak terrorystyczny
prowokacja wojskowa
incydent zbrojny-naruszenie granicy pastwowej przez
grupy zbrojne lub rodki wojskowe(samoloty, okrty )
napa zbrojna
interwencja zbrojna
starcia uliczne-zamieszki zbrojne

Do moliwych reakcji otoczenia na przemoc zbrojn naley

zaliczy:

presj polityczn

izolacj polityczna

restrykcje gospodarcze

embargo na dostawy broni dla stron konfliktu

uycie siy operacje wojenne i inne ni wojenne

KONTEKST STRATEGICZNY I TECHNOLOGICZNY(3)

KONCEPCJA STRATEGICZNA SOJUSZU I MOLIWA
JEJ EWOLUCJA
Misja NATO - obrona wsplnych interesw bezpieczestwa:

utrzymanie odpowiedniego poziomu obrony wsplnej

umacnianie sojuszu transatlantyckiego, zapewnienie

rwnowagi, ktra pozwalaaby na podejmowanie przez
sojusznikw wikszej odpowiedzialnoci za
bezpieczestwo europejskie
Zadania Sojuszu:

bezpieczestwo - demokratyczne stosunki i uznanie

pokojowych rozwiza wszelkich sporw

konsultacje euroatlantyckie forum konsultacji

odstraszanie i obrona-przed zagroeniem agresj i

obrona przed atakiem

pokonywanie kryzysw-przeciwdziaanie i aktywne i

pokonywanie

partnerstwo- wsppraca i dialog

KONTEKST STRATEGICZNY I
TECHNOLOGICZNY(4)
Rewolucja w sprawach wojskowych
Wspczesna rewolucja w sprawach wojskowych jest
gwatown zmian
w sposobie prowadzenia dziaa
wojennych, wynikajc z poczenia:

postpu w dziedzinie C4 I (dowodzenie, kontrola,

czno ,komputery i wywiad)
Typ operacji

Charakterystyka

Zapobieganie
konfliktom

Kontrola zbroje i
dziaania
zapobiegajce ich
rozprzestrzenianiu

misje wojskowe, poszukiwanie faktw

konsultacje, ostrzeenia, inspekcje ,monitoring
sytuacji
zapobiegawcze uycie siy: si cywilnych i
wojskowych w celu zapobieenia kryzysowi

nadzr nad implementacj traktatu kontroli

zbroje
eskorta autoryzowanych dostaw uzbrojenia i
innych materiaw (np. wzbogacony uran) w
celu uniemoliwienia ich utraty
przejmowani broni masowego raenia
demonta instalacji lub niszczenie uzbrojenia

Operacje
wspierania pokoju

utrzymywanie pokoju (peacekeeping)

umacnianie pokoju (peace enforcement)

Budowanie pokoju

identyfikacja i wspieranie struktur

zmierzajcych do pokoju
wspieranie infrastruktury gospodarczej
umacnianie cywilnej infrastruktury w celu
uniknicia powrotu do konfliktu

precyzyjnego uzbrojenia
nowej koncepcji operacyjnej, czcej walk
informacyjn, cige i szybkie i poczone
operacje(bardziej szybkie ni operacje przeciwnika)
utrzymywanie caego teatru dziaa wojennych w
warunkach ryzyka raenia znajdujcych si
na nim celw

Operacje niesienia
pomocy
humanitarnej

pomoc w katastrofach i klskach ywioowych

pomoc dla uchodcw i przesiedlecw
pomoc humanitarna w innych sytuacjach

Operacje
ewakuacji nie
walczcych

ewakuacja ludnoci cywilnej i innych osb nie

walczcych ze strefy zagroenia
w innym
kraju

OPERACJE REAGOWANIA KRYZYSOWEGO

TYPOLOGIA I CHARAKTERYSTYKA
OPERACJE WOJENNE
A.
Prowadzone poza terytorium pastw Sojuszu - majce
charakter interwencji wojskowej, zwizanej z:
B.
walk z terroryzmem,
C.
przeciwko reimom zagraajcym pokojowi
poprzez produkcj, rozpowszechnianie
(niekontrolowana sprzeda technologii lub
produktw )
i grob uycia broni
masowego raenia oraz amicym prawa
czowieka
B. Prowadzone dla obrony terytorium sojuszniczego w razie
napaci zbrojnej na pastwo sojusznicze
Operacje wojenne prowadzone s w formie kampanii lub
poczonych operacji
Kampanie i poczone operacje mog by realizowane przez
siy powietrzne, ldowe i morskie
ZAOENIA I ZASADY PLANOWANIA OPERACJI
REAGOWANIA KRYZYSOWEGO
Dokonuje si globalna przemiana cywilizacyjna:

tworzy si spoeczestwo informacyjne

(spoeczestwo sieci)

postpuje globalizacja stosunkw

midzynarodowych

wzrasta znaczenie mylenia i dziaania

strategicznego
Przemianie tej towarzysz negatywne zjawiska:

transnarodowa przestpczo

handel narkotykami

rozprzestrzenianie si broni masowego

raenia

terror i terroryzm

epidemie nowych, nieznanych dotd chorb

niekontrolowane migracje

napicia cywilizacyjne powodujce

wewntrzne
i zewntrzne konflikty zbrojne

Wymienione czynniki maj okrelony wpyw

na planowanie si zbrojnych,
w tym
planowanie operacji reagowania kryzysowego
OPERACJE REAGOWANIA KRYZYSOWEGO
Operacje reagowania kryzysowego
-wielopaszczyznowe dziaania obejmujce
przedsiwzicia polityczne, wojskowe i cywilne,
inicjowane i realizowane zgodnie
z
prawem midzynarodowym, zmierzajce do
zapobiegania i rozwizywania konfliktw,
a
take zarzdzania kryzysowego, suce wypenianiu
zadeklarowanych przez sojusz celw
Operacje stabilizacyjne- caoksztat wsplnie
uzgodnionych midzy pastwami uczestniczcymi w
koalicji i wzajemnie powizanych co do celu, misji,
zasadniczych zada, sposobu ich wykonania i stanu
kocowego dziaa wojsk, a take organizacji
pozamilitarnych i innych sub w wyznaczonym
obszarze (strefie), prowadzonych wedug jednolitego
planu przez dowdztwo wielonarodowych si koalicji
we wspdziaaniu
z tymczasowymi
wadzami administracyjnymi, organizacjami
midzynarodowymi
i pozarzdowymi
oraz organami samorzdowymi miejscowej ludnoci
POJCIE OPERACJI REAGOWANIA
KRYZYSOWEGO
Operacja reagowania kryzysowego - caoksztat dziaa si i
rodkw, zastosowanych przez podmiot (pastwo, grupa

pastw, spoeczno midzynarodowa) w celu

przezwycienia sytuacji kryzysowej i zapewnienia powrotu
do stanu normalnego
W zalenoci od zastosowanych si i rodkw polityki dziel
si
na trzy grupy (rys.)
POJCIE OPERACJI REAGOWANIA KRYZYSOWEGO
Operacja reagowania kryzysowego - caoksztat dziaa si i rodkw,
zastosowanych przez podmiot (pastwo, grupa pastw, spoeczno
midzynarodowa) w celu przezwycienia sytuacji kryzysowej i zapewnienia
powrotu do stanu normalnego
W zalenoci od zastosowanych si i rodkw polityki dziel si
na trzy grupy (rys.)
Operacje reagowania
kryzysowego

Operacje wojenne

Operacje wojskowe
inne ni wojenne

Operacje porzdkowe
i ratownicze

Operacje stabilizacyjne
rdo: R. Wrblewski (red.), Operacje reagowania kryzysowego, Wyd. AON, Warszawa 2002.
10

OPERACJE WOJSKOWE INNE NI WOJENNE

RODZAJE I FORMY OPERACJI STABILIZACYJNYCH

Rodzaje operacji

Formy

Operacje pokojowe

operacje utrzymania pokoju

operacje wymuszania pokoju
dziaania wspierajce wysiki dyplomatyc

Wewntrzna obrona poza

granicami

wsparcie porednie
wsparcie bezporednie
dziaania bojowe

Wsparcie dziaa
powstaczych

prowadzenie walki o charakterze niekonw

prowadzenie typowych dziaa bojowych

Wsparcie dziaa
antynarkotykowych

wykrywanie i monitorowanie
wspieranie pastwa -gospodarza

Kontrola zbroje

inspekcjonowanie
ochrona
niszczenie

Pokaz siy

zwikszenie ruchu wojsk

wiczenia

Pomoc w zapewnieniu
bezpieczestwa
Pomoc organizacjom
humanitarnym i cywilnym

Walka z terroryzmem
Ewakuacja ludnoci
niewalczcej

REDEFINICJA MISJI SI ZBROJNYCH

Powysze uwarunkowania powoduj, e rozszerza si
spektrum zada SZ:

obrona pastwa lub wyzwalanie jego

terytorium,

ekspedycje karne wobec naruszycieli adu

midzynarodowego (przeciwko handlarom
narkotykw, terroryzmowi, rozprzestrzenianiu
broni masowego raenia)

powstrzymywanie konfliktw: utrzymywanie

stabilnoci strategicznej i prowadzenie operacji
innych ni wojenne

wspieranie bezpieczestwa
publicznego(przeciwdziaanie narkomanii,
nielegalnej migracji, przestpczoci
zorganizowanej)

akcje humanitarne (ewakuacja ludnoci,

ratownictwo w razie katastrof naturalnych i
klsk ywioowych, pomoc dla uchodcw)

przywracanie zaufania dla rzdw prawa

wiarygodne odstraszanie
Siy zbrojne powinny by lepiej dostosowane do
potrzeb wspierania polityki pastwa
w
okresie pokoju, kryzysu i wojny
Wspczesny rozwj cywilizacji ogranicza sfer
bezporedniego wykorzystania siy militarnej dziki
rozszerzeniu skali metod politycznych

PLANOWANIE WOJSKOWE

Planowanie SZ

Planowanie operacyjne

Stawianie zada
Sposoby postawienia zadania bojowego zale od:

szczebla dowodzenia

poziomu dowiadczenia i wyszkolenia

dowdztw

posiadanego czasu na przygotowanie

operacji

jakoci posiadanych technicznych

rodkw dowodzenia

na wszystkich szczeblach dowodzenia

jednoczenie, przesunite w fazach
cae spektrum zadaniowe
dla wszystkich faz operacji
we wszystkich obszarach dowodzenia

misja-wizja
zadania (funkcje)
struktura
liczebno
wyposaenie
dyslokacja
zdolnoci
stopie rozwinicia

Advance Planning

Crisis Response Planning

Planowanie
alternatywne
w czasie pokoju

L. Walka radioelektroniczna
1.Oleat zagroenia elektronicznego
2.Plan obrony elektronicznej
3.Wyciag z planu WE
4.Wykaz celw elektronicznych
5.Rejony i czstotliwoci zastrzeone i zakazane
do zakce
6.Wykaz wykrytych rodkw
radioelektronicznych przeciwnika
M. Wsppraca cywilno-wojskowa
N. Dziaania gbokie
O. Dziaania w obszarze (pasie, rejonie)
tyowym
P. Dziaania specjalne
Q. Dziaania informacyjne
R. Dziaania psychologiczne
S. Zasady uycia siy
T. Ochrona wojsk (OPSEC)
U. Koordynacja dziaa w przestrzeni powietrznej
1.Plan koordynacji dziaa
w
przestrzeni powietrznej
V. Wsparcie lotnicze

zabezpieczenie dziaa bojowych

dokonanie przegrupowa si i rodkw,
przygotowanie podlegych wojsk do dziaa

Planowanie w czasie
kryzysu/wojny

rdo: opracowanie wasne

14

SCHEMAT PROCEDURY PLANOWANIE POCZONYCH OPERACJI POKOJOWYCH

W ONZ
Dorana koalicja pastw
lub sojusz obronny

Rada Bezpieczestwa ONZ

2.Rezolucja :
Zalecenia pokojowego
rozwizania kryzysu
3.Dziaania
dyplomatyczne

1.Wniosek
o interwencj
ONZ

4.Rezolucja:
Polecenie
przygotowania
raportu

7.Rezolucja:
Decyzja o podjciu operacji
zgodnie z zaoeniami
zawartymi w raporcie

6.Raport

11.Odpowied
pozytywna

Sekretariat
Specjalny Przedstawiciel
Sekretarza Generalnego
ONZ

5.Konsultacje
i negocjacje

Konflikt
(strony konfliktu)

10.Pytanie o akceptacj skadu

narodowociowego si
pokojowych

8.Proba
o wydzielenie
kontyngentw

Misja lub siy pokojowe

Sekretarz
Generalny ONZ

9.Moliwoci
wydzielenia
kontyngentw

12.Aide
Memoire

Szef misji lub dowdca si

13.Kontyngenty narodowe:
-jednostki wojskowe
-obserwatorzy
-uzbrojenie i sprzt
-transport zgodnie z Aide Memoire

Pastwa wydzielajce kontyngenty

do si pokojowych (kontrybutorzy)

ROZKAZ BOJOWY(1)
Skada si z czci gwnej i zacznikw
Cz gwna zawiera:

nagwek subowy

cz zasadnicz

cz kocow

SCHEMAT PROCEDURY PLANOWANIA OPERACJI POKOJOWYCH W NATO

KONFLIKT

Komitet wojskowy
Komitet Planowania Obronnego

Wielonarodowe Siy Pokojowe

5.Rekomendacje

6.Decyzja o dziaaniu

Dowdca Si

7.Zatwierdzenie planw

10.Wydzielone siy pastw

czonkowskich

4.Analiza sytuacji wojskowopolitycznej

Wadze wojskowe NATO

Wysze Dowdztwo NATO

11.Wydzielone siy pastw

partnerskich

8.Zatwierdzanie planw

Komrka Koordynacji
Partnerstwa

4.Konsultacje

Wadze cywilne i wojskowe

pastw partnerskich

9.Procedury uruchamiania
realizacji

4.Konsultacje

Wadze cywilne i wojskowe

pastw czonkowskich

rdo: J.Krcikij, J.Woejszo, Podstawy dowodzenia,

Wyd. AON, Warszawa 2007,s.416.

17

Cz zasadnicza zawiera najwaniejsze treci rozkazu i

spenia trzy funkcje:

informacyjn

Dyrektywn

KTO PROWADZI OPERACJE WIELONARODOWE?

NATO

ONZ

UE
Zapobieganie
konfliktom

Zapobieganie
konfliktom

Operacje
wojskowe

Przywracanie pokoju

Operacje
reagowania
kryzysowego

Budowanie pokoju

Rozdzielanie stron
konfliktu
Wsparcie operacji
Humanitarnych
Operacje
ewakuacyjne

rdo: M.Raski, Misje i zadania Si Zbrojnych RP w przyszych operacjach, Zeszyty Naukowe nr 2(71)A,AON,
Warszawa 2008,s.34.

15

SCHEMAT PROCEDURY PLANOWANIA OPERACJI POKOJOWYCH W UE

Rada Bezpieczestwa ONZ, Staa Rada OBWE lub Rada Unii Europejskiej
1.Konsultacje

2.Mandat operacji
pokojowej

UE

Konflikt

Rada UE
3.Analiza sytuacji
6.Decyzja o prowadzeniu
operacji

Komrka Planowania
Dowdca operacji
4.Konsultacje

Wielonarodowe Siy Pokojowe

5.Rekomendacje

Dowdca Si

7.Zatwierdzanie
planw

10.Wydzielone siy pastw czonkowskich

4.Analiza sytuacji wojskowopolitycznej

11.Wydzielone siy NATO

4.Konsultacje

12.Wydzielone siy Partnerw

Stowarzyszonych

Wadze cywilne
i wojskowe pastw
czonkowskich

Dowdztwo Wielonarodowych
Poczonych Si Do Zada
Specjalnych - CJTF

Wadze cywilne i wojskowe pastw

partnerskich
rdo: J.Krcikij, J.Woejszo, Podstawy dowodzenia,
Wyd. AON, Warszawa 2007,s.418.

18

T. 6. ORGANIZOWANIE OPERACJI I
DOWODZENIE W JEJ TOKU
1.
2.
3.
4.

Organizowanie dziaa.
Przywdztwo.
Kontrola przygotowania operacji.
Kolejno i tre pracy dowdcy i zespou
dowodzenia podczas operacji.

ORGANIZOWANIE DZIAA
Organizacja dziaa- caoksztat przedsiwzi
realizowanych przez dowdztwa i sztaby w celu
zapewnienia optymalnych warunkw wykonania przez
podlege wojska postawionych zada bojowych
Funkcja organizowania dziaa obejmuje:

stawianie zada

organizacja wspdziaania

organizacja dowodzenia

Przywdztwo wyraa si w relacjach

midzy przeoonym i podwadnym.
W literaturze przedmiotu opracowano wiele koncepcji
przywdztwa.
Wymienimy tylko dwie podstawowe:
koncepcja cech- ujmujca przywdztwo jako
konsekwencje wpywu waciwoci osobowociowych
menedera,
koncepcja interakcji- przywdztwo jest funkcj
systemu, w ktrym wystpuje proces wzajemnych
relacji midzy przeoonym i podwadnym
Punktem wyjcia do zrozumienia przywdztwa w
ramach pierwszej koncepcji jest przewiadczenie,
e do penienia tej roli naley posiada odpowiednie
waciwoci(cechy) i tylko nieliczni mog je posiada.
Badania prowadzone wrd dowdcw rnych
szczebli dowodzenia wskazyway na kilka istotnych
cech, ktre dowdca musi posiada, zanim nadamy
miano przywdcy:
uczciwo, kompetencja, patrzenie w przyszo,
wiarygodno ,odwaga, gotowo do powice

Nagwek subowy

klauzula tajnoci

numer egzemplarza

nazwa jednostki opracowujcej dokument

nazwa miejscowoci wydania rozkazu(w nawiasie

wsprzdne geograficzne)

data i czas wydania rozkazu(czas lokalny w

odniesieniu do GMT z podaniem strefy czasowej)

numer kodowy dokumentu

nazwa rozkazu( np. ROZKAZ BOJOWY NR O1

DOWDCY 12 DZ)

dokument odniesienia (numer serii mapy, numer

arkusza, wydanie, skala)

2.Mandat operacji pokojowej

NATO
Rada Pnocnoatlantycka

3.Analiza sytuacji

PRZYWDZTWO (1)
Przywdztwo to proces wpywania na czonkw
organizacji w celu skuteczniejszego wykonywania
przez nich zada.
Jest to oddziaywanie na innych ludzi i wynika z
nierwnego podziau wadzy.
Polega ono na tworzeniu stanw emocjonalnych
uczestnikw dziaania, skaniajcych ich do
zaangaowania w osiganie wsplnego celu wraz
z przywdc, ktry dany cel sformuowa

rdo: J.Krcikij,J.Woejszo, Podstawy dowodzenia, Wyd. AON,

Warszawa 2007,s.416.
16

Rada Bezpieczestwa ONZ

1.Konsultacje

ORGANIZOWANIE DZIAA(2)
Sposoby stawiania zada:

osobicie (przez dowdc)

przez zastpc dowdcy lub innych oficerw

sztabu w imieniu dowdcy (oficerw
cznikowych, kurierw)

przez techniczne rodki dowodzenia

Zadanie bojowe moe by postawione:

na SD przeoonego i wtedy przyjmuje form

odprawy koordynacyjnej powiconej
stawianiu zada

w terenie (na szczeblu batalionu i niszym;

wyjtkowo na szczeblu brygady)

na SD podwadnego
Postawienie zadania ustnie przez dowdc musi by
potwierdzone pisemnym dokumentem dowodzenia i
dostarczonym wykonawcy jak najszybciej.

Cz zasadnicza ma zawsze piciopunktowy ukad:

sytuacja

zadanie

realizacja

zabezpieczenie logistyczne

dowodzenie i czno

Cz kocowa zawiera informacje dotyczce kwestii

potwierdzenia otrzymania rozkazu, podpisy dowdcy i innych
osb funkcyjnych, wykazu zacznikw oraz rozdzielnika
A.
Struktura zacznikwPodzia si
B.
Rozpoznanie
1.Pogoda i teren
A.Oleat oceny pogody
2.Prognoza zagroenia
A.Oleat oceny zagroe
B.Struktura organizacyjna i wyposaenie
C.Obiekty do rozpoznania
3.Plan zbierania informacji
4.Oleat zbierania informacji
Plan dziaania
1.Plan uycia artylerii
2.Tabela realizacji wsparcia ogniowego
3.Tabela celw
4.Plan manewru
5.Oleat korytarzy przelotw
E. Obrona przeciwlotnicza
1.Plan uycia wojsk OPL
F. Wsparcie inynieryjne
1.Plan wsparcia inynieryjnego
2.Numerowanie zapr inynieryjnych
3.Tabela kierowania oddziaem zaporowym
G. Obrona przed broni masowego raenia
1.Plan OPBMR
H. Zabezpieczenie logistyczne
1.Matryca zabezpieczenia logistycznego
2.Plan zabezpieczenia logistycznego
3.Plan zabezpieczenia transportowego i ruchu
wojsk
4.Plan wsparcia pastwa gospodarza
I. Zabezpieczenie medyczne
J. Wsparcie personalne
K. czno i informatyka
1.Organizacja cznoci radioliniowoprzewodowej
2.Organizacja cznoci radiowej
3.Organizacja cznoci specjalnej, utajnionej
i bezpieczestwa cznoci
4.Organizacja informatycznego wsparcia
dowodzenia
5.Organizacja Wojskowej Poczty Polowej
C.

Drug koncepcj przywdztwa jest teoria

interakcji, traktujca je jako proces oddziaywania
midzy ludmi. Zachowanie przywdcy tratuje ona
jako proces interakcji osobowoci i przyczyn
zewntrznych-otoczenia i zachowa przewodzonych
osb.
W tej koncepcji mamy cztery zmienne:
osobowo oddziaujcego: jego potrzeby, postawy
i dowiadczenia
osobowo jednostek, na ktre si oddziauje, ich
potrzeby, postawy i oczekiwania
waciwoci strukturalne systemu spoecznego, w
ktrym zachodz prby oddziaywa (struktura rl,
statusu, stopie zawartoci, stopie konformizmu)
sytuacja, w ramach ktrej zachodz oddziaywania
(charakter zadania, warunki zewntrzne, cele
grupowe)
Przywdztwo - to okrelona rola organizacyjna
dowdcy, ktra prowadzi do celu, zawiera interakcje
oraz wpywy i zwykle wnika w niektre formy
zmieniania struktur lub zachowania grupy, organizacji,
czy spoecznoci.
Funkcjonalne wymiary przywdztwa obejmuj
zachowania funkcjonalne, ktre umacniaj pozycje
dowdcy. Do nich zaliczamy:
wspieranie- postpowanie przywdcy sprzyjajce
powstaniu u podwadnych poczucia wasnej wartoci,
uatwienie wspdziaania- tworzenie klimatu
wspdziaania wrd uczestnikw organizacji,
wzbudzanie entuzjazmu dla realizacji celu
-wywoywanie napicia psychicznego,
uatwianie dziaa- stwarzanie warunkw do
emocjonalnego zaangaowania si uczestnikw
organizacji w osiganie wsplnych celw.
Styl przywdztwa - to typowy sposb oddziaywania
przeoonego na podwadnych, bdcy funkcj jego
cech osobowociowych lub przekona o skutecznym
kierowaniu ludmi

Zazwyczaj na styl przywdztwa maj wpyw takie czynniki

jak:

struktura zespou,

cechy osobowociowe podwadnych,

uwarunkowania sytuacyjne i dowiadczenie

kierownika oraz

styl przywdztwa jego przeoonych

Teoria sytuacyjna Freda Fiedlera opiera si na
zaoeniu: e styl efektywnego przywdztwa jest
dopasowany do konkretnej sytuacji, czyli brak stylu
dobrego w kadej sytuacji.

Wyrnia si w niej w dwa typy przywdcw:

ukierunkowanych na zadania- efektywni w
ekstremalnych warunkach dziaania

ukierunkowanych na ludzi- efektywni w

umiarkowanie sprzyjajcych warunkach
Badania prowadzone na uniwersytecie stanowym
Ohio, w ktrych uczestniczyli dowdcy lotnictwa
wojskowego, wykazay, e przywdcy ukierunkowani
na zadania byli bardziej efektywni ni przywdcy
ukierunkowania na ludzi.
Na skuteczno przywdztwa wpywaj
nastpujce czynniki:
osobowo, dowiadczenia i oczekiwania przywdcy
przeoeni wybieraj styl kierowania, w ktrym czuj
si najwygodniej
oczekiwania i zachowania przeoonych- czste
kopiowanie stylu przywdztwa wyszych hierarchi
przeoonych przez przeoonych niszego szczebla
cechy, oczekiwania i zachowania podwadnych- od
akceptacji stylu przywdztwa przez podwadnych
zaley jego efektywno, wany jest ich poziom
wyksztacenia
wymogi zadania -charakter obowizkw wpywa na
stosowany styl przywdztwa
kultura i zasady postpowania organizacji- kultura
organizacyjna: zaoenia podstawowe, normy i
wartoci, artefakty
oczekiwania i zachowania kolegw-czsto przeoeni
naladuj styl kierowania swoich kolegw
KONTROLA PRZYGOTOWANIA OPERACJI(1)
Cel kontroli: sprawdzanie efektw planowania i
organizowania; sprawdzenie wszystkich czynnoci,
warunkujcych efektywne rozpoczcie i
kontynuowanie operacji
Kontrola realizowana jest
poprzez:

ustanowienie elementw dowodzenia i

koordynacji dziaa (EDKD)

organizacj synchronizacji dziaa

monitorowanie sytuacji

podejmowanie dziaa korekcyjnych

Elementy dowodzenia i koordynacji dziaa
mog obejmowa:

graficzne EDKD (linie rozgraniczenia, linie

koordynacyjne i inne)

wytyczne koordynujce

ograniczenia i wytyczne w zakresie rnych

obszarw dowodzenia (stopnie gotowoci,
wykazy zastrzeonych czstotliwoci, rejony
zastrzeone i inne)
Synchronizacja dziaa ma na celu:

sprawdzenie, czy podwadni waciwie

zrozumieli swoje zadania

upewnienie si dowdcy, czy synchronizacja

dziaa poszczeglnych elementw
ugrupowania bojowego nie budzi zastrzee

spoeczestwa w sytuacjach zagroe militarnych i

niemilitarnych

Cechy SZ predysponujce je do dziaania w sytuacjach

zagroe;

dysponowanie broni oraz sposobami jej bojowego

wykorzystania

przygotowanie i zdolno do prowadzenia walki

zbrojnej

dowodzenie oparte na dyscyplinie wojskowej,

hierarchii stopni i stanowisk wojskowych,
hierarchizacji struktur wojskowych oraz sieci
stanowisk dowodzenia

mobilno wojska umoliwiajca prowadzenie akcji w

dowolnym obszarze pastwa i poza jego granicami

staa gotowo wojsk, czyli ciga zdolno si i

rodkw do natychmiastowego podjcia dziaa

morale wojskowe, a wic mstwo, posuszestwo,

wytrzymao, sprawno szybkiej decyzji itd.

bezinteresowno powicenia dla ojczyzny i ogu

spoeczestwa

sztuka wojenna, czyli wiedza i umiejtnoci

przygotowania i prowadzenia walki zbrojnej

wsparcie wadz i spoeczestwa w sytuacjach

szczeglnych zagroe i potrzeb

powszechne wychowanie i szkolenie wojskowe

modziey i dorosych

PODSTAWY PRAWNE UYCIA SZ RP W

ZARZDZANIU KRYZYSOWYM
Waniejsze akty prawne RP, zawierajce regulacje dotyczce
zasad uycia SZ:

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2

kwietnia 1997r.(Dz.U.97.78.483 ze zm.)

Strategia bezpieczestwa narodowego z dnia 13

listopada 2007r.

Ustawa z dnia 21 listopada 1967r. o powszechnym

obowizku obrony(02.21.2005 ze zm.)

Ustawa z dnia 24 sierpnia 2001r. o andarmerii

Wojskowej i wojskowych organach porzdkowych
(Dz.U.01.123.1353 ze zm.)

Ustawa z dnia 18 kwietnia 2002r. o stanie klski

ywioowej (Dz.U.02 62.558 ze zm.)

Ustawa z dnia 26 kwietnia 2007r. o zarzdzaniu

kryzysowym (Dz.U.07.89.590)

Ustawa z dnia 21 czerwca 2002r. O stanie

wyjtkowym(Dz.U.02.113.985 ze zm.)

Rozporzdzenie Rady Ministrw z dnia 20 lutego

2003r. w sprawie szczegowych zasad udziau
pododdziaw i oddziaw Si Zbrojnych
Rzeczypospolitej Polskiej w zapobieganiu skutkom
klski ywioowej lub ich usuwaniu(03.41.347)

Decyzja nr Z-7/MON z dnia 16 padziernika 2000r.

w sprawie Systemu Kierowania Reagowaniem
Kryzysowym MON

Monitorowanie sytuacji pozwala na sprawdzenie,

czy to co zostao zaplanowane jest realizowane
Polega ono na:

zbieraniu meldunkw od podwadnych

wizyt dowdcy w podlegych wojskach

wysyanie grup(zespow)kontrolnych

prowadzenie kontroli funkcjonalnej przez

specjalistw rodzajw wojsk i sub

Sytuacja operacyjna jest obrazowana na

mapach sytuacyjnych
W wypadku, gdy zachodzi potrzeba wprowadzenia
zmian w planie operacji, dowdca -wspomagany przez
sztab- ustala zakres zmian i podejmuje decyzje
korygujce, ktre niezwocznie s przekazywane
podwadnym
(zarzdzenia
operacyjne)

KOLEJNO I TRE PRACY DOWDCY I ZESPOU DOWODZENIA

PODCZAS OPERACJI

Przeoony

Dowdca i zesp dowodzenia

Monitoring sytuacji
Identyfikacja problemw decyzyjnych

m
id
s
z
c
a
r
p

W
jW
rc
fo
n
ia
m
y
W
i
rc
sp
w
n
m
je
a
z

Decyzja
Przygotowanie zarzdzenia bojowego/
operacyjnego

i
n
a
w
d
o
P
jMP
c
y
z
ro
ip
k
n
u
ld
e
i
n
a
w
d
o

Propozycje rozwizania problemw

Przekazanie zarzdzenia bojowego/

operacyjnego
Kontrola przygotowania podwadnych do operacji

Prowadzenie dziaa bojowych

rdo: J.W. Michniak, Zarzdzanie w sztabach wojskowych, Wyd. AON, Warszawa 2009.

ZADANIA W ZARZDZANIU KRYZYSOWYM

REALIZOWANE PRZEZ SZ RP
- ustawa z dnia 26 kwietnia 2007r. o zarzdzaniu
kryzysowym (Dz. U. 07.89.590)
wspudzia w monitorowaniu zagroe
wykonywanie zada poszukiwawczo-ratowniczych
ewakuowanie poszkodowanej ludnoci i mienia
wykonywanie zada majcych na celu przygotowanie
warunkw do czasowego przebywania ewakuowanej
ludnoci w wyznaczonych miejscach
wspudzia w ochronie mienia pozostawionego na
obszarze wystpowania zagroe
izolowanie obszaru wystpowania zagroe lub
miejsca prowadzenia akcji ratowniczej
wykonywanie prac zabezpieczajcych, ratowniczych i
ewakuacyjnych wymagajcych uycia
specjalistycznego sprztu technicznego lub materiaw
wybuchowych bdcych w zasobach SZ RP
usuwanie materiaw niebezpiecznych i ich
unieszkodliwianie z wykorzystaniem si i rodkw
bdcych na wyposaeniu SZ RP
likwidowanie skae chemicznych oraz skae i
zakae biologicznych
usuwanie skae promieniotwrczych
wykonywanie zada zwizanych z napraw i
odbudow infrastruktury technicznej
wspudzia w zapewnieniu przejezdnoci szlakw
komunikacyjnych
udzielanie pomocy medycznej i wykonywanie zada
sanitarnohigienicznych
i przeciwepidemicznych
wykonywanie zada ujtych w wojewdzkim planie
zarzdzania kryzysowego

13

7. UYCIE JEDNOSTEK SZ RP W ZARZDZANIU

KRYZYSOWYM
NA OBSZARZE
KRAJU
ZAGADNIENIA:
1. Udzia oddziaw i pododdziaw Si Zbrojnych RP w
zarzdzaniu kryzysowym.
1.1. Zasady oglne
1.2. Podstawy prawne
1.3.Organizacja zarzdzania kryzysowego w resorcie
obrony narodowej.
2. Dowodzenie oddziaami i pododdziaami w zarzdzaniu
kryzysowym.
PRZYDATNO SZ W ZARZDZANIU
KRYZYSOWYM
Sia i sprawno wojska przekada si na gotowo i zdolno
do natychmiastowego i skutecznego wsparcia wadz i

ORGANIZACJA ZARZDZANIA KRYZYSOWEGO W

RESORCIE OBRONY NARODOWEJ
Zadania Systemu Zarzdzania Kryzysowego w MON:

rozpoznawanie rde powstawania i kierunkw

rozwoju sytuacji kryzysowej oraz monitorowanie
i ocena zagroe

stae informowanie kierownictwa MON o sytuacji

oraz sygnalizowanie potrzeb uycia wojsk
w sytuacji zagroenia

koordynacja dziaa w reagowaniu na zaistnia

sytuacj

przetwarzanie i ocena spywajcych informacji dla

wszystkich organw zaangaowanych w system
zarzdzania kryzysowego na terenie kraju i poza jego
granicami

okrelanie wielkoci i zakresu uycia si i rodkw

resortu w zalenoci od sytuacji oraz przygotowanie
ich do realizacji planowanych zada

przekazywanie zada wykonawcom i nadzorowanie

ich realizacji oraz koordynacja dziaa w akcjach
ratowniczych
utrzymywanie w gotowoci Stanowisk Zarzdzania
Kryzysowego w MON
szkolenie osb funkcyjnych biorcych udzia w
zarzdzaniu kryzysowym

ZARZDZANIE KRYZYSOWE W MON(1)

Uyciem wyspecjalizowanych si i rodkw rodzajw si
zbrojnych i rodzajw wojsk w akcjach ratowniczych oraz
likwidacji skutkw klsk ywioowych (awarii chemicznych i
wypadkw radiacyjnych) kieruje Szef Sztabu Generalnego
WP
Merytorycznym koordynatorem dziaa Wojsk Ldowych w
czasie akcji ratowniczych jest
Szef Wojsk
Inynieryjnych
Na szczeblu Dowdztwa Wojsk Ldowych powoywana jest
Grupa Zarzdzania Kryzysowego
Na szczeblu Okrgu Wojskowego powoywana jest Grupa
Operacyjna, przeznaczona do kierowania, wojskami
biorcymi udzia w zarzdzaniu kryzysowym w obszarze
odpowiedzialnoci OW
we wspdziaaniu
z wojewdzkimi zespoami zarzdzania kryzysowego,
Pod koniec kadego roku opracowuje si na kolejny
rok
Plan udziau pododdziaw i oddziaw SZ RP w przypadku
wystpienia sytuacji kryzysowych
Zacznikami do tego planu
s:

plan udziau SZ RP w obronie przed terroryzmem

plan udziau SZ RP w zwalczaniu powodzi i zjawisk

lodowych

plan udziau SZ RP w akcji odnieania

plan udziau SZ RP w akcjach ratowniczoganiczych i usuwania skutkw poarw

przestrzennych

plan udziau SZ RP likwidacji skutkw awarii

technicznych z TP i wypadkw radiacyjnych

plan udziau SZ RP w oczyszczaniu terenu z

przedmiotw wybuchowych i niebezpiecznych

plan udziau SZ RP w akcjach ratowniczoposzukiwawczych

plan dziaa przeciwepidemicznych

ZARZDZANIE KRYZYSOWE W MON(1(2)

Organem wykonawczym powoanym do oceny zagroe,
analizy zaistniaych sytuacji kryzysowych oraz
przygotowywania propozycji ich rozwizywania jest
Sztab Kryzysowy MON
Zadania:

monitorowanie i ocena zagroe

zbieranie i aktualizacja danych o stanie gotowoci si

przewidzianych do uycia w sytuacjach kryzysowych

informowanie Ministra Obrony Narodowej o

wystpujcych zagroeniach oraz przygotowywanie
propozycji rozwiza w zaistniaych sytuacjach
kryzysowych

opracowywanie projektw dokumentw

decyzyjnych Ministra Obrony Narodowej oraz
wykonawczych Szefa Sztabu Generalnego WP

przygotowywanie danych do projektw aktw

decyzyjnych naczelnych organw wadzy pastwowej

koordynowanie dziaa wydzielonych jednostek si

zbrojnych zaangaowanych w dziaaniach
ratowniczych i prewencyjnych

koordynowanie realizacji zada w ramach wsparcia

pastwa- gospodarza zwizanych
z
zarzdzaniem kryzysowym
Decyzje o wczeniu pododdziaw i oddziaw SZ do dziaa
w sytuacjach kryzysowych podejmowane s w trybie:

podstawowym organ administracji samorzdowej ,

na ktrego terenie wystpio zagroenie (gmina)
zwraca si do organu nadrzdnego(poprzez starost do
wojewody) wsparcie wojskowe.
Wojewoda za porednictwem Szefa WSzW powiadamia ,
ktre waciwe dowdztwo rodzaju si zbrojnych(RSZ) lub
okrg wojskowy, ktre z kolei podejmuje decyzje
o przystpieniu wydzielonych jednostek wojskowych do akcji
ratunkowej

alarmowym organ administracji samorzdowej

(gmina ,powiat) m na obszarze ktrego wystpio
zagroenie, zwraca si bezporednio do dowdcy
jednostki wojskowej z prob
o wsparcie

nakazowowym - decyzj o wczeniu si wojska do

dziaa reagowania kryzysowego podejmuje Minister
Obrony Narodowej lub Szef Sztabu Generalnego WP
albo odpowiedni dowdca RSZ lub OW
ZASADY UYCIA WOJSKA W ZARZDZANIU
KRYZYSOWYM
1.
SZ RP uczestnicz w dziaaniach ratowniczych lub
prewencyjnych w przypadku, gdy uycie innych
(cywilnych) si i rodkw jest niemoliwe lub
niewystarczajce, np. ze wzgldu na rodzaj
i
skal zagroenia , wyczerpanie si i rodkw
cywilnych albo ich nieskuteczno
2.
Do dziaa ratowniczych w pierwszej kolejnoci
powinny by uyte wojska wsparcia terytorialnego, a
w dalszej kolejnoci wojska operacyjne
3.
Uycie si wojskowych nastpuje dopiero w przypadku
wyczerpania lub niewydolnoci si cywilnychpowiatowych, wojewdzkich i krajowych
4.
Koordynacja i kierowanie dziaaniami ratowniczymi
lub prewencyjnymi realizowane jest
w
zalenoci od obszaru dziaania oraz wielkoci
zaangaowanych si i rodkw wojskowych

6.

7.

Uycie jednostek wojskowych w akcjach

ratowniczych lub prewencyjnych nastpuje zgodnie
z wczeniej opracowanymi planami reagowania
kryzysowego lub w systemie nakazowo-alarmowym,
tj. na rozkaz waciwych dowdcw. Kadorazowe
uycie wojska powinno by poprzedzone wnioskiem o
pomoc zoonym prze stosowne organy cywilne
administracji rzdowej
i samorzdowej
Szef Wojewdzkiego Sztabu Wojskowego powinien
wystpowa jako doradca wojewody
w zakresie zasadnoci, sposobu, iloci oraz
zmianowoci uycia si wojskowych ,a jednoczenie
okrela waciwym dowdcom zadania do wykonania
i peni rol koordynatora pomidzy sektorem
cywilnym i wojskowym
Po zakoczeniu akcji ratowniczej lub prewencyjnej
koszty poniesione przez SZ winny by refundowane
przez odpowiednie organy administracji publicznej
KOLEJNO I TRE PRACY DOWDCY I ZESPOU DOWODZENIA PODCZAS
AKCJI RATOWNICZEJ

Przeoony

Dowdca i zesp dowodzenia

Monitoring sytuacji
Identyfikacja problemw decyzyjnych
Propozycje rozwizania problemw

i
n
a
w
d
o
P

Decyzja
Przygotowanie zarzdze do dziaania
Przekazanie zarzdze do dziaania

o
k
w
m
y
in
z
c
a
r

sp
W

5.

Kontrola przygotowania podwadnych

do dziaania

Dziaanie

10